POWER industry 2012/1,2

www.apbiznes.pl

II Konferencja Naukowo-Techniczna

Nowoczesne Układy Kogeneracyjne w Energetyce i Przemyśle

Listopad 2012

C+O2→CO2

+Qźródło pewnej energii ...i pewnych problemów

1-2/2012 (3-4) WIOSNA/LATO 2012ISSN: 2084-7165

Cźródło pewnej energii ...i pewnych problemów

OO2źródło pewnej energii ...i pewnych problemów

COCO2źródło pewnej energii ...i pewnych problemów

Qźródło pewnej energii ...i pewnych problemówźródło pewnej energii ...i pewnych problemówźródło pewnej energii ...i pewnych problemówźródło pewnej energii ...i pewnych problemówźródło pewnej energii ...i pewnych problemówźródło pewnej energii ...i pewnych problemówźródło pewnej energii ...i pewnych problemówźródło pewnej energii ...i pewnych problemów

OOO

Więcej kogeneracji w Opolu

Efektywność i bezpieczeństwoRozmowa z Andrzejem Torem

To potocznie używana interpretacja zasady zachowania energii – jednego z zasadniczych praw opisujących i defi niujących otaczającą nas

rzeczywistość.

Porcja energii dzisiaj zawarta w postaci chemicznej w węglu, następnego dnia będzie już gorącą parą o wysokim ciśnieniu, żeby za chwilę zasilać nasz telewizor i pozwolić emocjonować się podczas oglądania fi nałów Euro 2012.

Bez względu na to w jakiej formie czy to chemicznej czy cieplnej, czy elektrycznej, to nadal ta sama energia. Bo człowiek, jak na razie, nie jest w stanie wytworzyć energii, może ją jedynie skutecznie przetworzyć. Niestety proces tego przetwarzania choć skuteczny jest na dzisiaj mocno nieefektywny. Wszystkim tym procesom zamiany energii towarzyszą spore straty najczęściej w postaci oddawanego do atmosfery ciepła.

Ale to nie jedyny problem z przetwarzaniem energii. Bardzo kłopotliwym jest zwłaszcza proces zamiany energii chemicznej zawartej w paliwie na energię cieplną. Towarzyszy mu uwalnianie wielu składników negatywnie oddziaływujących na środowisko naturalne m.in.: tlenki węgla, siarki azotu i wiele innych np. metale ciężkie, pyły itp. Wynika to z faktu, iż proces jaki zachodzi w skali przemysłowej jest daleki od idealnego spalania, tzw. zupełnego i całkowitego.

Aby sprostać kolejnym wyśrubowanym normom dotyczącym emisji szkodliwych substancji do atmosfery, energetycy inwestują w coraz bardziej wyszukane i skomplikowane- a zarazem drogie – instalacje do odpylania, odsiarczania i odazotowania spalin. Problem w tym, że instalacje te oprócz dużych nakładów w fazie inwestycji są również bardzo energochłonne. Równocześnie sprawność urządzeń kotłowych na przestrzeni lat rośnie bardzo powoli. Dzisiaj planuje się budowę dużych jednostek kotłowych na parametry nadkrytyczne (900-1000MW) o sprawności ok. 43-45%. Które będą wyposażone w szereg instalacji pochłaniających część tej bardziej sprawnie przetworzonej energii. Należy jednak zauważyć, że taka sprawność jest niemożliwa do uzyskania w małych i średnich jednostkach, gdzie nakłady na budowę kotłów na takie parametry nie są uzasadnione ekonomicznie. Sprawy wyglądały by jeszcze gorzej gdyby powstało obligo sekwestracji CO

2. Energochłonność tych instalacji jest oceniana na 10-20%.

Na szczęście dzisiaj sprawa „przycichła”. Pytanie na jak długo?

Czy jest jakieś rozsądne wyjście z tej sytuacji?

Nie są nim zapewne wiatraki. Podstawowa wada tej energetyki jest ogólnie znana. Energia z wiatraków dostarczana do KSE (Krajowy System Eleketroenergetyczny) musi być zdublowana w postaci energii pewnej i stabilnej, patrz konwencjonalnej lub jądrowej.

Co więc pozostaje?

Efektywne i sensowne wykorzystywanie dostępnych w Polsce paliw odnawialnych tj. biomasy, biogazu i energii wodnej oraz przetwarzanie paliw kopalnych w systemach wysokosprawnych a więc w kogeneracji, wszędzie tam gdzie jest to tylko możliwe.

Zapraszam do lektury kolejnego wydania POWERindustry. Liczę na Państwa komentarze i propozycje tematów, które Was czytelników na co dzień interesują i nurtują. Chętnie Państwa odwiedzimy i poznamy kolejne ciekawe energetyczne punkty na mapie Polski.

P.S. Zachęcam do wiosenno-letnich wycieczek rowerowych z POWER-em

REDAKCJAul. Skłodowskiej-Curie 42, 47-400 Racibórz

tel. 32 726 79 47, fax 32 720 65 [email protected]

RADA PROGRAMOWA Przewodniczący: prof. Włodzimierz Błasiak

REDAKTOR NACZELNY Janusz Zakręta tel. 608 664 129

SEKRETARZ REDAKCJIAleksandra Wojnarowska tel. 535 094 517

PRACOWNIA GRAFICZNA PROGRAFIKA.com.pl

DRUK Drukarnia Wydawnictwa NOWINY

ul. Olimpijska 20, 41-100 Siemianowice Śl.

WYDAWCAAgencja Promocji Biznesu s.c.

ul. Skłodowskiej-Curie 42, 47-400 Racibórztel. 32 726 79 47, fax 32 720 65 85

www.apbiznes.pl

Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń oraz za treść i poprawność artykułów przygotowanych przez niezależnych autorów. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych.

Kwartalnik. Nakład: do 2 000 egzemplarzy

W przyrodzie nic nie ginie…tylko zmienia właściciela

Janusz Zakrę[email protected]

KOMPANIA WĘGLOWA S.A.podstawowe

dane energetyka

polecamy równieżstrona 6

strona 14

strona 36

strona 46

inwestycje w energetyce

10 pytań rozmowa z Wiesławem Chmielowiczem

Więcej kogeneracji w OpoluRyszard Malinowski

Czysta Energia – kogeneracja i gaz z biogazowniENER-G

Małe jest piękne… i wydajne rozmowa z Michałem Więckiem

gospodarka mediami w przemyśle

Koksownia Przyjaźń Sp. z o.o.stan aktualny i zamierzenia w zakresie energetyki

remonty i modernizacje w energetyce

Nowoczesne Kotłownie. Inwestycje i Bezpieczeństworelacja z II Konferencji Technicznej

Remonty i modernizacje w PEC Gliwicerozmowa z Mariuszem Kusem

Modernizacja ciepłowni HalembaBrunon Ogórka

Czyszczenie z osadów powierzchni wymiany ciepła kotłów płomieniówkowych opalanych paliwami stałymi za pomocą generatorów fal uderzeniowychAndrzej Zuber

Zakres inwestycji i modernizacji w ciepłowninależącej do ENWOS Sp. z o.o.Opracował: Aleksander Brzezina

efektywność energetyczna

Zarządzanie majątkiem w przemyśle energetycznymAgata Tyma

górnictwo węgla kamiennego

Efektywność i bezpieczeństworozmowa z Andrzejem Torem

TeZetKa – Przyrząd do bezpośredniego określania fizycznego stanu powietrzadr Andrzej Czapliński

Zespoły chłodniczeZbigniew Kaczor, Adam Ślusarz

Energooszczęde napędy elektryczne pomp i wentylatorów dla górnictwa. Nowa generacjaprof. Jan Zawilak

KOMPANIA WĘGLOWA S.A. Podstawowe dane energetykaJacek Długosz

Pilotażowa instalacja utylizacji metanu w KWK JAS-MOS prof. dr hab. inż. Stanisław Nawrat, Sebastian Napieraj

Metan, szansa czy problem? rozmowa z Bogdanem Marcinkiewiczem

Przyszłość Polskiego Węgla – opinie„Pozyskanie i utylizacja metanu z pokładów węgla”relacja z konferencja naukowo-technicznej

spis treści

p o l e c ap o l e c a

o r g a n i z a t o r :o r g a n i z a t o r :@@or g a n i z a t o r :@or g a n i z a t o r :o r g a n i z a t o r :@or g a n i z a t o r :Nowoczesne Układy

Kogeneracyjne w Energetyce i Przemyśle

listopad 2012

apbiznes.pl

o r g a n i z at o r :

o r g a n i z at o r :@@or g a n i z a t o r :@or g a n i z a t o r :o r g a n i z at o r :@or g a n i z a t o r :


ENERGETAB 2012

11-14.09. Bielsko-Biała

energetab.pl


Mistrzostwa Europy w Piłce NożnejEURO 2012

czerwiec--lipiec 2012

www.2012.org.pl

6

14

18

33

35

Polska gospodarka otwarta na inwestycje energetyczne

Dobre prognozy rozwoju państw Europy Środkowej i Wschodniej (ang. Central & Eastern Europe, CEE) w tym Polski, sprawiają że nasz region jest coraz bardziej atrakcyjny dla inwestorów zagranicznych.

„Polski sektor energetyczny jest nie tylko atrakcyjny na inwestorów zainteresowanych dystrybucją i inwestycją w moce wytwórcze (włącza-jąc energetykę odnawialną), ale także dla firm oferujących produkty i usługi serwisowe. Starzejące się moce wytwórcze i przewidywany deficyt w 2015 roku to najbardziej podstawowe problemy do rozwiązania” – mówi Magdalena Bucka, konsultant CEE, Frost & Sullivan.

„Obecnie 45 procent wszystkich urządzeń wytwórczych ma powyżej 30, a 77 procent ponad 20 lat. Podobna sytuacja ma miejsce w sie-ciach przesyłowych i dystrybucyjnych. Gwałtownie natomiast rośnie popyt na energię elektryczną, napędzany m.in. koniunkturą przemysło-wą w naszym kraju: w 2010 roku popyt na energię wzrósł o 4,2 procent i ta tendencja utrzymała się także w roku 2011” – dodaje Magdalena Bucka. Analizy przewidują w latach 2011-2015 wzrost konsumpcji energii w zakresie 2,2 procent a w latach następnych (2016-2020) na poziomie nieco niższym, ok. 1,9 procent. Średni wzrost konsumpcji energii w ciągu najbliższych 15-20 lat będzie wynosił 1- 3 procent.

Polskie spółki energetyczne deklarują znaczne inwestycje strukturalne: PGE zamierza zainwestować 30 mld EUR do 2025 roku, zaś Tauron ponad 12 mld EUR do 2020 r. Planowane na lata 2011-2015 i dalej 2016-2020 i 2021-2025 inwestycje w same sieci przesyłowe szacuje się na 22,6 mld PLN.

„Wiele projektów do tej pory było dofinansowanych ze środków pomocowych funduszy unijnych ale pula tych pieniędzy przewidziana na lata 2007- 2013 jest już prawie zagospodarowana” – stwierdza Magdalena Bucka. „Fundusze te również nie pokrywają w całości kosztów inwestycyjnych.” Polskie przedsiębiorstwa energetyczne pozyskują finansowanie od dużych międzynarodowych instytucji finansowych takich jak Europejski Bank Inwestycyjny (EBI), Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOiR) czy Nordic Investment Bank. EBI podpisał finansowanie o wartości 14,6 mld EUR w sektorze energetycznym, a 47 innych projektów jest obecnie ocenianych. EBOiR w 2010 roku zaangażował w polską energetyką 1,6 mld EUR. „W Polsce istnieje chłonny rynek energetyczny z dużym potencjałem wzrostu i ta tendencja będzie się utrzymywać przez szereg kolejnych lat” – podsumowuje Magdalena Bucka.

Dynamiczny rozwój europejskiego rynku kogeneracji do roku 2018 Wsparcie rządowe zachęca do realizowania długoterminowych inwestycji - Niemcy, Włochy i Hiszpania poczyniły poważne kroki w zakresie legislacji wspierającej kogenerację.

Niezależnie od konieczności poniesienia wysokich nakładów na sprzęt i trwających od 5 do 7 lat okresów niskiego zwrotu z inwestycji, rynek kogeneracji (ang. Combined Heat and Power, CHP) w Europie w latach 2014-2018 czeka znaczne ożywienie. Większość krajów europejskich zwiększy swój potencjał w zakresie kogeneracji, głównie w dzięki wykorzystaniu cyklu łączonego.

Z nowej analizy Frost & Sullivan, globalnej firmy doradczej, pt. Europejski rynek kogeneracji, wynika, że rynek ten uzyskał w roku 2011 przychody w wysokości 548,1 mln EUR i ocenia się, że do roku 2018 wartość rynku osiągnie 674,3 mln EUR.

Europa dąży do realizacji celów w zakresie ochrony środowiska i efektywności energetycznej dzięki stopniowemu rozwijaniu technologii, umiejętności oraz łańcucha dostaw w zakresie kogeneracji. Elektrownie są szczególnie zainteresowane inwestowaniem w procesy kogeneracji, ponieważ firmy mające taki potencjał mają szansę na wsparcie rządowe.

„Inwestycje w jednostki kogeneracji zależą również w dużym stopniu od kosztów generowania energii elektrycznej” – stwierdzają analitycy Frost & Sullivan. „Tylko stabilne ceny energii mogą przekonać użytkowników końcowych do podejmowania właściwych decyzji w zakresie inwestycji energetycznych oraz zapewnić ich, że budowanie bazy kogeneracji jest dobrą strategią.”

Kogeneracja jest rozwiązaniem wybieranym przez użytkowników końcowych, których zapotrzebowanie na duże moce oraz instalacje wspierające ogrzewanie stale wzrasta. Jest to system efektywny kosztowo; ponadto, technologie i umiejętności wymagane przy realizacji projektu w zakresie kogeneracji są komercyjnie dostępne na rynku.

Na rozwój CHP duży wpływ mają polityka energetyczna i regulacje rządowe skierowane do odbiorców końcowych. W celu wspierania rozwiązań w zakresie kogeneracji konieczne są reformy dotyczące legislacji, podatków oraz zawierania umów. Szczególnie ważne będą korzyści podatkowe, ze względu na obecną niepewność rynku i niewiadome zwroty z inwestycji. Rozwój rynku może być także hamowany przez opóźnienia spowodowane problemami dotyczącymi przesyłu.

Niemniej jednak rosnące obawy związane ze zmianami klimatu oraz coraz większa świadomość niekorzystnego wpływu eksploatacji paliw kopalnych na środowisko naturalne stanowią przeciwwagę dla powyższych kwestii. Pod ich wpływem Komisja Europejska rozpoczęła planowanie wspólnej polityki energetycznej oraz promocję dyrektyw w zakresie efektywności energetycznej.

Dyrektywa UE w sprawie kogeneracji (Dyrektywa CHP), limity emisji CO2 oraz nowe technologie redukcji emisji są kluczowe dla sukcesu rynku kogeneracji w Europie. W oparciu o postanowienia Dyrektywy CHP, Niemcy, Włochy i Hiszpania poczyniły poważne kroki w zakresie wprowadzania rozwiązań legislacyjnych wspierających kogenerację, zaś Niemcy dodatkowo wyznaczyły sobie cel podwojenia swojego potencjału kogeneracji do roku 2020.

„Efektywne wdrożenie polityki dotyczącej kogeneracji oraz skupienie się na tworzeniu sprzyjających warunków dla rozwoju tego rozwiązania prawdopodobne pozytywnie wpłynie na rozwój rynku w Europie” – stwierdzają analitycy Frost & Sullivan. – „Unia Europejska w 2011 r. określiła kogenerację jako rozwiązanie energetyczne, które może wnieść największy samodzielny wkład w osiąganie celów regionu w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych, co stanowiło ważny impuls dla rozwoju rynku”.

Frost & Sullivan, globalna firma doradcza, świadczy usługi Partnerstwa na Rzecz Rozwoju Przedsiębiorstw, współpracując z klientami w celu osiągnięcia ich najlepszej pozycji rynkowej pod względem rozwoju, innowacyjności oraz zarządzania. Kontakt: Joanna Lewandowska, Corporate Communications – Europa, Tel.: +48 22 481 62 20, e-mail: [email protected] http://www.frost.com

Na początek troszkę przewrotnie. Jedno z haseł reklamowych „Ciepła

Systemowego”– którego ECO jest

uczestnikiem – brzmi: „..zamień bojler na

kaloryfer”. To chyba stoi w sprzeczności

z trendem mającym na celu rozwój energetyki rozproszonej, budowy małych,

indywidualnych źródeł ciepła i energii elektrycznej?Cieszy nas fakt, iż kampania prowadzona na jednym z portali społecznościowych została przez Pana zauważona. Stanowi ona element promocji jednego z naszych produktów jakim jest Ciepło

Systemowe i nie odnosi się bezpośrednio do trendów rozwoju energetyki, o jakich Pan wspomina. W ramach tej kampanii zachęcamy internautów do prowadzenia zdrowego trybu życia, mobilizując ich do ćwiczeń, utrzymywania diety i dążenia do przysłowiowego „kaloryfera” na brzuchu. Staramy się przybliżyć w ten sposób niezauważalne do tej pory przez naszych konsumentów działania jakie prowadzimy w celu idealnego dopasowania naszego produktu do ich potrzeb.

Gdzie według Pana leży granica sensowności rozpraszania źródeł wytwarzania energii? Zgadza się Pan z hasłem, że im więcej tym lepiej?

e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.apbiznes.pl1 / 20 126

Więcej kogeneracji w Opolu

Pod koniec lutego miała miejsce synchronizacja z siecią nowego układu wysokosprawnej kogeneracji wybudowanego przez ECO SA w Opolu. O inwestycji mówi Ryszard Malinowski – dyrektor ECO Oddział Opole.

Ryszard Malinowski

– dyrektor ECO

oddział Opole

Myśląc o dywersyfikacji – zarów-

no w produkcie (energia c iep lna

i elektryczna), ale również w paliwie, po-

jawił się pomysł budowy nowego źródła

w oparciu o węgiel. W związku z tym,

że jest to kogeneracja wysokosprawna,

mogliśmy wystąpić o dofinansowanie

z funduszy unijnych oraz krajowych.

Otrzymaliśmy prawie 50% dofi nansowa-

nia na inwestycję.

Układ oparty jest na kotle parowym

OR-50N połączonym z turbiną parową

SST-300 produkcji Siemens’a.

Po rozst r z ygn ięc iu p r zeta rgu

w maju 2010 podpisaliśmy kontrakt

z konsorcjum firm Energoinstal SA

i Warbud SA.

W lipcu tego samego roku przekaza-

ny został plac budowy i od tego momentu

właściwie rozpoczęła się budowa.

10 pytań do Wiesława Chmielowicza

inwest ycje w energet ycebudowa now ych moc y w y t wórc z ych

Prezesa Zarządu – Dyrektora Spółki ECO SA

rozm

owaGranicę tę wyznacza możliwość uzyskania wysokiego poziomu

efektywności energetycznej i ekonomicznej. Bardzo dobrą lokalizacją dla tego typu źródeł energii jest system ciepłowniczy, bądź odbiorca o stabilnym zapotrzebowaniu na ciepło przez okres całego roku ( np. ciepło w celu przygotowania ciepłej wody użytkowej). Wielkość, czas odbioru ciepła, dostęp do paliwa , jak również możliwość wprowadzenia wyprodukowanej energii elektrycznej do systemu elektroenergetycznego są czynnikami mającymi zdecydowany wpływ na wybór technologii i dobór optymalnej mocy.

Widać, że granice między sektorami energetyki się zacierają. Jest jakiś argument, który uzasadnia istnienie sektora ciepłowniczego?Trudno mówić o istnieniu sektora ciepłowniczego - jest branża ciepłownicza i nic nie wskazuje na to, by mogła przestać istnieć. Należy zwrócić uwagę, że ze względu na swój mocno lokalny charakter winna być ona postrzegana bardziej jako

element gospodarki komunalnej, a nie elektroenergetyka czy gazownictwo.

Aktualnie powstaje mnóstwo instalacji energetycznych pracujących w oparciu o biogaz (np. z biogazowni rolniczych, na wysypiskach, zakładach przetwórstwa spożywczego). Czy ECO jako fi rma energetyczna planuje zaangażowanie w takie projekty energetyczne? A może planujecie wybudowanie farmy wiatrowej?Ogromna większość tego typu inwestycji oparta jest nie na rachunku ekonomicznym, tylko na systemie politycznego rozdawnictwa – certyfi katów, a w konsekwencji koszty tego negatywnego działania ponoszą klienci. Na chwilę obecną obserwujemy rynek i prowadzimy bieżące analizy opłacalności inwestycji biogazowych. Należy zauważyć, że bardziej perspektywiczny wydaje się rynek termicznej utylizacji odpadów z uwagi na duże zmiany w prawodawstwie i wielkiemu zapóźnieniu organizacyjnemu i mentalnemu w tym obszarze.

71 / 20 12e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.apbiznes.pl

Można wyróżnić dwa główne etapy

inwestycji:

I etap – to budowa kotła OR-50N

w miejscu „wyciętego” wcześniej kotła

WR-25. Pierwotny kształt ciepłowni to

były 4kotły WR-25, z których dwa nadal

pracują, a dwa zostały zlikwidowane.

Jeden z nich przed laty przerobiony został

na istniejący kocioł WR-40, a miejsce

po drugim posłużyło jako plac budowy

nowej jednostki. Szerokość istniejącego

modułu wystarczała na zabudowanie

kotła OR-50N, jednak wysokość była nie-

wystarczająca, co wymusiło przebudowę

obiektu – a konkretnie podwyższenie

budynku kotłowni o ponad 4 metry.

Natomiast budynek maszynowni – gdzie

zabudowana jest turbina wraz z generato-

rem oraz wymiennik podturbinowy – został

wybudowany od podstaw.

I I etap – to montaż instalacj i

i zabudowa turbozespołu. Nowoczesną

turbinę parową SST-300 o sprawdzonej

konstrukcji wraz z generatorem dostar-

czono z czeskiej fi lii Siemens’a: Industrial

Turbomachinery s.r.o. (dawniej Pierwsza

Brneńska). Turbinę mogliśmy obserwo-

wać na etapie produkcji – zgodnie z wa-

runkami kontraktu . Uczestniczyliśmy m.in.

w dynamicznym wyważaniu wirnika,

Fot.

Mat

eusz

Kan

sy

10 pytań do Wiesława Chmielowicza

Montaż ekranów kotła OR-50N

Po lewej zalewanie fundamentu pod turbogenerator

Jaka jest strategia rozwoju fi rmy na najbliższe lata? Np. dalsza akwizycja podmiotów komunalnych? Czy inwestycje w nowe źródła wytwarzania energii? W najbliższych latach w dalszym ciągu zamierzamy koncentrować się na akwizycji fi rm ciepłowniczych w małej i średniej wielkości miastach. Ten kierunek zdecydowanie sprawdził się w poprzednich latach. Dzięki realizacji dotychczasowej strategii osiągnęliśmy najważniejszy efekt, jakim jest wzrost wartości fi rmy. Drugim ważnym kierunkiem, już obecnie wdrażanym, jest inwestycja w układy kogeneracyjne. Planujemy, że w 2017 r. moc wszystkich pracujących układów kogeneracyjnych w Grupie ECO osiągnie 47,4 MWe oraz 135,7 MWt mocy cieplnej.

Jesteście wartościową i nowoczesną fi rmą energetyczną. Czujecie zakusy koncernów energetycznych mające na celu przejęcie ECO? Nie, nie czujemy, gdyż przede wszystkim nie jesteśmy stroną w tym toczącym się już procesie. Mamy jednak świadomość, że naszymi akcjami mogą być zainteresowane fi rmy, z którymi

dotychczas rywalizowaliśmy podczas przetargów dotyczących sprzedaży innych fi rm ciepłowniczych.

ECO jest prekursorem w zakresie wysokosprawnej kogeneracji w Polsce, która była oprócz bezsprzecznych zalet, również źródłem wielu kłopotów i sporów (legislacyjnych, fi nansowych). Jak z perspektywy lat, patrzy Pan na pomysł inwestycji w kogenerację?Z punktu widzenia efektywnościowego jest to najlepszy kierunek rozwoju dla branży ciepłowniczej. Wymaga rozwoju technicznego i kompetencyjnego przedsiębiorstw, pozwala na osiągnięcie zdecydowanej poprawy wykorzystania energii pierwotnej. Wpływa znacząco na zmniejszenie negatywnego oddziaływania na środowisko i zapotrzebowanie na paliwo - jednym słowem jest ECO (ekologicznie, ciepło, oszczędnie).

W tej chwili uruchamiacie nowy blok kogeneracyjny, który w szybkim tempie został wybudowany w Opolu. Proszę powiedzieć kilka zdań o inwestycji. Jakie są parametry

byliśmy obecni podczas prób części

ciśnieniowej etc. Należy również powie-

dzieć, że układ z turbiną parową jest

dla nas nowością. Pracownicy muszą

się nauczyć pracy z takim układem,

ponieważ wymaga on innych umie-

jętności, niż praca z turbiną gazową.

Biorąc pod uwagę parametry pary

wynoszące 485oC i 63 bar ciśnienia musi

się znacznie zmienić podejście do pracy

z taką instalacją. Specjalnie w tym celu

dla naszych pracowników zorganizowano

wiele szkoleń oraz studium podyplomowe

na Politechnice Warszawskiej. Budo-

wa nowego układu kogeneracyjnego

w Opolu wpisuje się w program rozwoju

kogeneracji w ramach działalności całej

grupy ECO.

Zasada działania:

Nowy układ skojarzony będzie

p ro dukować 10 ,9 M We e ne rg i i

elektrycznej i 30 MWt energii ciepl-

nej w wymienniku podturbinowym.

W wymienniku podgrzewana jest woda,

która dostarczana jest do systemu

grzewczego miasta Opole.

Jednak kiedy wzrośnie zapotrzebo-

wanie na ciepło, np. szczyt grzewczy

przy bardzo niskich temperaturach,

bądź zwiększy się zapotrzebowanie

technologiczne, to możemy wyłączyć

turbinę i uzyskać dodatkowe 10 MWt

na produkcję ciepła. Więc jak widać

istnieje możliwość wykorzystania całości

potencjału kotła OR-50N na potrzeby

cieplne.


Synchronizacja nowej jednostki z siecią


jednostki (moce, sprawność, etc) Jakie były źródła finansowania projektu? Kto był generalnym wykonawcą inwestycji? Czy ten blok zastępuje istniejące jednostki ? Czy będzie uzupełniał zapotrzebowanie a może zwiększał potencjał handlowy firmy?Wkrótce zostanie oddany do eksploatacji drugi już w opolskim Oddziale ECO układ skojarzony, którego maksymalna moc cieplna wynosi 30 MWt, maksymalna moc elektryczna 10,9 MWe. Po zakończeniu tej inwestycji ilość produkowanego prądu w Opolu wzrośnie do 95 tys. MWh (w 2011 r. - 53 tys. MWh), natomiast udział produkcji ciepła w wysokosprawnej kogeneracji z obecnych 23 proc. wzrośnie do ok. 60 proc. (ok. 900 tys. GJ). Energia będzie produkowana w tzw. wysokosprawnej kogeneracji ze średnioroczną sprawnością ok. 82 proc., co w porównaniu z produkcją ciepła z układów rozdzielonych tzn. osobną produkcją ciepła w ciepłowni pracującej ze sprawnością wytwarzania 88 proc. i produkcją energii elektrycznej w elektrowniach o sprawności wytwarzania 44 proc. daje wymierny efekt zmniejszonego zużycia paliwa z węgla kamiennego o ponad 8,7 tys. ton oraz zmniejszenie emisji w skali roku: SO

2 – 196 ton, NO

2

– 58 ton, CO2 – 44 500 ton, pył - 40 ton.

„Przebudowa źródła ciepła w Opolu – budowa układu wysokosprawnej kogeneracji” została zrealizowana m.in. dzięki dofinansowaniu z Funduszu Spójności, w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko oraz dotacji ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Generalnym wykonawcą tej inwestycji jest konsorcjum firm Energoinstal SA oraz Warbud SA. Uruchomienie nowej elektrociepłowni spowoduje wyłączenie kotła WR 40, natomiast w zakresie potencjału firmy - przede wszystkim wzrośnie ilość produkcji energii elektrycznej.

Czy mieszkańcy Opola mogą liczyć na niższe ceny ciepła w wyniku rozbudowy systemu energetycznego ECO? Choć z doświadczenia wiadomo że inwestycja w lepszy, bezpieczniejszy i bardziej sprawny samochód, niekoniecznie sprawia, że przybywa nam w portfelu.Zdecydowanie opolanie mogą liczyć na stabilizację cen ciepła w naszym mieście, ponieważ za kilka tygodni będziemy


Turbina parowa wraz z osprzętem

produkować energię cieplną i elektryczną w dwóch elektrociepłowniach – jednej pracującej w oparciu o paliwo gazowe, drugiej na bazie paliwa stałego. Ta dywersyfi kacja, uniezależnienie się od jednego paliwa, w kontekście wzrostów jego cen, z pewnością pomoże nam utrzymać akceptowalny/konkurencyjny poziom cen dla naszych klientów.

Za Waszym tzw. płotem, będzie realizowana ogromna inwestycja energetyczna. PGE rozbudowuje ElektrownięOpole o dwa bloki - każdy ok. 900 MW. Czy zgadza się Pan z opinią, że niezbędne są inwestycje w duże bloki energetyczne na poziomie ok. 1500 MW rocznie w skali kraju, aby uchronić gospodarkę przed ryzykiem blackout'u? Te wyliczenia powstawały gdy chyba nikt nie brał pod uwagę tak dynamicznego rozwoju źródeł rozproszonych i OZE? Ponadto maleje jednostkowa energochłonność naszej gospodarki, zarówno za sprawą wymuszenia przepisami jak i zachęt fi nansowych poprzez certyfi katy.

Czy zatem nie jest tutaj konieczna znacząca korekta i zmiana podejścia?Tak naprawdę patrząc na całość zagadnień energetyczno-środowiskowych z perspektywy ostatnich kilku lat trudno zauważyć jakiekolwiek jednolite podejście do problemów tej branży. Mamy do czynienia raczej z typową akcyjnością niewiele mającą wspólnego z długofalowym planowaniem. Niestabilne przepisy, nadregulacja i rozmyta odpowiedzialność powodują, że o przyszłości należy rozmawiać raczej w kategoriach wiary niż racjonalnego gospodarczego planowania. Już same założenia zapotrzebowania na energię elektryczną w perspektywie następnych lat sprawiają wrażenie pisanych na zamówienie w celu ułatwienia dostępu do źródeł fi nansowania nawet najbardziej nieracjonalnych projektów, co w konsekwencji będzie miało wpływ na ceny energii w perspektywie kolejnych kilkudziesięciu lat, czym – niestety- obecnie nikt się nie przejmuje...

Nasza nowa turbina parowa będzie

pracować przez cały rok. Natomiast

w momencie rozpoczęcia sezonu

grzewczego będzie również uruchamia-

na turbina gazowa. W takim układzie ok.

60% produkowanego przez nas ciepła

będzie pochodzić z wysokosprawnej

kogeneracji. Oczywiście zwiększy się

również ilość sprzedawanej energii

elektrycznej.

W momencie kiedy będą pracowały

dwa układy kogeneracyjne, to ilość energii

elektrycznej będzie sięgać 18,3 MWe

(7,4MWe z turbiny gazowej i 10,9 MWe z

turbiny parowej). Nowa inwestycja nie wpły-

nie na zwiększenie ilości zainstalowanej

energii cieplnej, ponieważ po uruchomieniu

nowego układu opartego na kotle OR-50N,

wyłączony zostanie z eksploatacji kocioł

WR-40 zgodnie z obowiązującym pozwo-

leniem zintegrowanym. Podkreślić jednak

należy, że moc cieplna zainstalowana

całkowicie zabezpiecza potrzeby miasta

Opola w zakresie CO i CWU.

Aktualnie nowy układ skojarzony jest

w trakcie ruchu regulacyjnego, po

którym nastąpi ruch próbny i pomiary

gwarantowane, a następnie przekazanie

do eksploatacji.


Montaż elementów kotła Kocioł w całości zabudowany


A r t y k u ł s p o n s o r o w a n y

ENER-G Polska Sp. z o.o. jest liderem

w dziedzinie dostarczania przyjaznych

dla środowiska i energooszczędnych

technologii. ENER-G Polska Sp.z o.o to

jeden z czołowych ekspertów w dzie-

dzinie zarządzania zasobami gazowymi

specjalizujący się w budowie instalacji

kontroli i zagospodarowania biogazu wysy-

piskowego, biogazu z osadów ściekowych

i gazu kopalnianego. Instalacje te pomagają

instytucjom i podmiotom gospodarczym

w spełnieniu obowiązku ochrony środowi-

ska naturalnego i służą do odzysku gazu

w celu wytwarzania energii elektrycznej

i cieplnej lub skojarzonych razem w sposób

skuteczny i efektywny ekonomicznie.

Cztery główne kierunki działania fi rmy to:

kogeneracja, energia odnawialna, energia

z odpadów i zarządzanie energią.

Kogeneracja jest jedną z wielu kon-

cepcji dla technologii przetwarzania

energii pierwotnej zawartej w paliwie.

Jest to technologia proekologiczna,

polegająca na skojarzonym wytwarzaniu

energii elektrycznej i cieplnej. Pozwala

ona na zamianę energii zawartej w paliwie

gazowym na energię elektryczną i cieplną

w jednym procesie technologicznym.

Produkcja energii przy zasilaniu paliwem

gazowym, to przede wszystkim obniżone

ilości zużywanego paliwa, zmniejszenie

emisji CO2, obniżenie kosztów użycia

energii pierwotnej, stabilne koszty energii

elektrycznej, możliwość zwiększenia

produkcji bez przekroczenia ustawowych

limitów emisji CO2, zbywalne prawa

majątkowe ze świadectw pochodzenia

energii. Kogeneracja to technologia,

której zastosowanie z uwagi na aspekty

ekonomiczne (niska cena paliwa) jest

wysoko opłacalne w przypadku paliw

takich jak gaz składowiskowy i kopalniany.

Energetyczne wykorzystanie tych paliw

gazowych chroni atmosferę przed emisją

metanu, którego działanie „cieplarnia-

ne” jest 20-krotnie silniejsze niż CO2.

ENER-G Polska Sp.z o.o oferuje szeroki

zakres rozwiązań w dziedzinie kogeneracji

w miejscach typowych zastosowań

kogeneracji tj. hotele, obiekty sporto-

we, szpitale i bazy wojskowe, szkoły,

hale produkcyjne, hipermarkety, porty

lotnicze itp. Firma ENER-G Polska

Sp.z o.o podejmuje się realizacji każdego

aspektu przedsięwzięcia, poczynając od

zaprojektowania i wykonania układu do

jego montażu, uruchomienia i konserwacji.

Budujemy sprawne i rentowne instala-

cje do pozyskiwania i zagospodarowania

gazu wysypiskowego na podstawie

oszacowanych ilość i wartości zasobów

oraz wykonanych ekspertyz. Firma ENER-

-G Polska Sp. z o.o jest producentem

i użytkownikiem własnych urządzeń,

zapewnia ich dobrą jakość i niezawodność.

Dysponuje szeroką i fachową wiedzą

techniczną, jako fi rma działająca na wielu

składowiskach odpadów i posiadająca

dużą liczbę silników jest w stanie zapewnić

elastyczność zmian mocy silników przez

cały okres eksploatacji dla jak najlepszego

zagospodarowania dostępnego gazu.

Firma ENER-G Polska Sp.z o.o oferuje

usługi projektowania instalacji pod klucz

i obsługę eksploatacyjną systemów ga-

zowych biogazowi, oczyszczalni ścieków

i składowisk odpadów komunalnych. Tych,

którzy zastanawiają się nad modernizacją

istniejących instalacji do zagospodarowa-

nia biogazu bądź budową nowych instalacji

zapraszamy do współpracy.

EnergiaCzysta

EnergiaCzysta

Energiakogeneracja i gaz z biogazowni

Kontakt:

tel. 22 395 66 11www.energ.pl

[email protected]


Skąd Energoinstal wziął się w koksownictwie? Przeciętnemu zjadaczowi chleba koksownia raczej nie kojarzy się z produkcją energii tylko koksu.

Przed 7 laty podjęliśmy wyzwanie

polegające na zutylizowaniu, a raczej

przetworzeniu, na cele energetyczne

gazu koksowniczego i gazu nadmia-

rowego w Koksowni Przyjaźń. Część

energetyczna naszej fi rmy powstała na

zachodzie. My wychowaliśmy się w tamtej

rzeczywistości i postępujemy wg. fi lozofi i,

że blok energetyczny ma pracować

i generować energię, – a nie stać. Warto

tutaj nadmienić, że w Europie pracują

jednostki przez nas zrealizowane, które

osiągają dyspozycyjność na poziomie

360 dni w roku, co daje blisko 99%.

Więc na czym polegało to wyzwanie?

Nasz blok w koksowni jest pierwszą

tego typu inwestycją na świecie, która

prcuje w trybie ciągłym, produkuje

prąd i nie potrzebuje przestojów np. na

czyszczenie palników. Warto wspomnieć,

że wcześniej była próba uruchomienia

podobnej instalacji w hucie im. Sen-

dzimira w Krakowie. Niestety projekt

był nieudany i do tej pory instalacja nie

działa. Należy jasno sobie powiedzieć,

że gaz koksowniczy to nie jest zwykły

gaz. Nastręcza on znacznie więcej

problemów. Ze względu na swój skład

powoduje m.in. zapychanie instalacji.

Zatem dlaczego instalacja w Dąbrowie Górniczej działa?

W naszym rozwiązaniu nie ma stacji

mieszania gazu koksowniczego i nadmiaro-

wego. Zastosowaliśmy rozwiązanie, w którym

do mieszania tych dwóch gazów dochodzi

w kotle, ponadto zastosowana jednostka

kotłowa jest bardzo elastyczna i dobrze sobie

radzi ze zmienną kalorycznością paliwa.

Jak zauważyłem Energoinstal realizuje projekty średnie i mniejsze w energetyce? Czy macie plany aby uszczknąć coś z wielkiego tortu jakim są planowane inwestycje w energetyce zawodowej?

Tak, to prawda. Realizujemy projekty

mniejsze i średnie i nie wstydzimy się tego.

Nie porywamy się na wielkie projekty, bo

mówiąc wprost nie posiadamy takich

możliwości. Uważam, że należy mierzyć

zamiary względem możliwości. Dla nas

celem jest wspomniana wyżej energetyka

mała i średnia. Na tym się znamy i od

30 lat zdobywamy doświadczenia.

Niestety na dziś możemy stwierdzić, że

ten obszar energetyki jest w Polsce nie-

doceniany. Gdzie szukamy swojej niszy?

Proponujemy instalacje na nietypowe

paliwa, np. na wysłodki buraczane, zużyte

opony czy wcześniej wspomniany gaz

koksowniczy. Jeśli jednak są to instalacje

typowe i paliwo jest typowe, to staramy

się wygrywać oferowanymi parametrami

odbiegającymi na plus od standardowych.

Prawda, że może realizowane projekty

nie są zbyt spektakularne w odniesieniu

np. do bloku 858 MW w Bełchatowie.

Ale osiągane przez nas parametry już tak.

Czy w ukończonym „na dniach” bloku kogeneracyjnym w ECO Opole takie spektakularne parametry udało się uzyskać?

Jestem przekonany, że mamy

się tutaj czym pochwalić. Dla przy-

kładu kilka parametrów. War tość

Rozmowa z Michałem Więckiem – prezesem zarządu ENERGOINSTAL SA

12 e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.apbiznes.pl1 / 20 12

moim zdaniem

Małe jest piękne… i wydajne

inwest ycje w energet yce

oczekiwana przez zamawiającego:

52 tony pary na godzinę z kotła

i średnią ary tmetyczną sprawno-

ści na poziomie 86%. Startując do

przetargu zagwarantowaliśmy 87,9%

a sumarycznie nam wyszło 88,76%,

czyli prawie 3% więcej niż oczekiwano.

Inny parametr. Klient żądał 10MW elek-

trycznych, zaproponowaliśmy 10,9 MW

a w próbach jesteśmy w stanie

„wyciągnąć” 11,3 choć na tyle nie

pozwala zabezpieczenie generatora.

Realnie można uzyskać 11,1 MW, co

daje dodatkowych 11% więcej energii

elektrycznej, czyli czystego pieniądza.

Można wymieniać tak dalej. My propo-

nujemy po prostu najwyższe parametry

a niekoniecznie najniższą cenę. Bo

zysk z dodatkowego megawata energii

na przestrzeni lat wielokrotnie prze-

wyższy większy nakład inwestycyjny.

Skąd się biorą te dodatkowe sprawności i megawaty?

Turbozespół, który montujemy

ma określone parametry i dostępny

jest dla każdego. W Energoinstalu

skupiamy się na tym co sami jesteśmy

w stanie poprawić i udoskonalić. Mowa

tu oczywiście o kotle. Wprowadza-

my wiele innowacyjnych rozwiązań

technicznych i technologicznych.

Dopracowujemy najdrobniejsze szcze-

góły. Wewnątrz komór i kanałów

fazujemy krawędzie aby wyeliminować

zakłócenia w przepływie. Kocioł dla

ECO jest jako pierwszy na świecie

wykonany w technologii spawania la-

serowego. To powoduje, że wszystkie

spoiny posiadają pełny przetop, co

ułatwia przepływ ciepła a efekty widać

w parametrach.

Wygraliście przetarg na budowę kolejnego bloku w Koksowni Przyjaźń. Wygrały parametry?

Daliśmy najwyższą moc elektrycz-

ną. To nie znaczy, że porywamy się

z motyką na słońce. To jest wyliczone

i mamy pewność, że taki parametr

możemy zrealizować. Trudno ocze-

kiwać by jednostka produkując 10%

więcej była 10% tańsza. Jeśli ktoś chce

mieć najnowsze rozwiązania i wysoką

sprawność to musi kosztować. Ale

dostrzegamy, że w polskiej energetyce

najniższa cena przestaje być głów-

nym wyznacznikiem rozstrzygającym

przetargi. Staramy się stosować

najlepsze dostępne komponenty. Tur-

bogeneratory dostarcza nam Siemens,

który gwarantuje jakość i parametry,

oczywiście za odpowiednią cenę.

Proszę na zakończenie powiedzieć co aktualnie realizujecie a co przed Wami?

Realizujemy dwa bloki gazowo

- parowe dla KGHM: EC Polkowice

i EC Głogów. Za chwilę rozpoczniemy

prace budowlane pod nowy blok

w Koksowni Przyjaźń. Uczestniczymy

również w ki lku postępowaniach

przetargowych dotyczących inwestycji

w branży ciepłowniczej i nie ukry-

wam, że liczymy na kolejne kontrakty.

Ponieważ nasze referencje nie są na

papierze tylko przez wiele lat wydajnie

i bezawaryjnie pracują. Należy również

wspomnieć o spalarniach odpa-

dów, których zrealizowaliśmy sporo

w Europie. Niestety w ostatnim czasie

docierają coraz wyraźniejsze sygnały

o znacznym zmniejszeniu ilości pro-

jektów, które będą realizowane w tym

zakresie w Polsce.

Rozmawiał Janusz Zakręta.

foto


Z Leszkiem Lewandowskim – Głównym Energetykiem Koksowni Przyjaźń Sp. z o.o. rozmawia Janusz Zakręta

Nowy Blok 21 grudnia 2011 roku w Koksowni Przyjaźń została podpisana z

katowicką spółką Energoinstal S.A. umowa dotycząca budowy

bloku energetycznego o nazwie: Budowa Bloku Energetycznego,

na zasadzie „BUDOWY KOMPLETNEGO OBIEKTU POD

KLUCZ”. Wartość kontraktu netto 224 590 180,00 PLN. Termin

realizacji inwestycji wynosi 33 miesiące licząc od daty podpisania

umowy. Nowy blok energetyczny zasilany oczyszczonym gazem

koksowniczym będzie miał moc ok. 70 MW.

Koksownia Przyjaźń Sp. z o.o.stan aktualny i zamierzenia w zakresie energetyki


gospodarka mediami w pr zemyśle

Ile i jaką energię produkuje dzisiaj Koksownia Przyjaźń?

Mamy zainstalowane 349 MW

termicznych źródeł energii cieplnej.

Jeżeli chodzi o energię elektryczną to

wynosi ona 39 MW mocy elektrycznej.

Zaspakajamy w 100% zapotrzebo-

wanie koksowni zarówno na energię

elektryczną jak i cieplną. Cała elek-

trociepłownia jest wysokosprawną

jednostką kogeneracyjną. W związku

z tym otrzymujemy „żółte” certyfi katy.

Kolejnym istotnym efektem działania

układu kogeneracyjnego jest oszczęd-

ność w zużyciu paliwa pierwotnego na

poziomie ok. 20%.

Planujecie budowę kolejnej jednostki energetycznej. W jakim celu, skoro istniejąca produkcja energii w całości pokrywa zapotrzebowanie zakładu?

Rzeczy wiśc ie p lanu jemy roz-

budowę elek trociepłowni o kolej-

ny b lok o mocy e lek tr ycznej ok.

70 MW. Będzie to blok konwencjonalny

składający się z kotła i turbiny parowej.

Pal iwem będzie gaz koksowniczy

z naszej koksowni. Zakładamy, że

będzie spalane ok. 40 tys. m3 gazu

koksowniczego na godzinę. Cała

energ ia e lek tr yczna wy twarzana

w tym bloku będzie przeznaczona na

sprzedaż.

A więc powstanie blok komercyjny?

Już teraz sprzedajemy kilkanaście

tysięcy megawatogodzin energii elek-

trycznej, która zostaje z nadwyżek

produkcyjnych po zaspokojeniu potrzeb

własnych koksowni.

Czyli funkcjonujecie w KSE?Jesteśmy bezpośrednio podłączeni

do Krajowego Systemu Elektroenerge-

tycznego poprzez dwie sieci 220 KV oraz

poprzez przyłącze 110 KV do operatora

systemu dystrybucyjnego (OSD). Zatem

mamy trzy mocne podłączenia, poprzez

które możemy wyprowadzić moc na

zewnątrz. Mamy również umowy na

sprzedaż energii elektrycznej. Jesteśmy

przedsiębiorstwem energetycznym,

posiadamy koncesje na obrót energią

elektryczną, oraz na wytwarzanie energii

w skojarzeniu.

Czyli okazuje się, że Koksownia Przyjaźń aktywnie uczestniczy w rynku energii nie tylko jako klient i konsument?

Tak, nasze układy pomiarowo-

-rozliczeniowe umożliwiają funkcjo-

nowanie w KSE. Mamy przydzieloną

własną odbiorczą jednostkę grafi kową.

W oparciu o nią bilansujemy możliwości

w zakresie sprzedaży i zakupu energii

opt ymaliz acja , energochłonność, źródła własne

BLOK suchego chłodzenia – działanie Blok suchego chłodzenia koksu składa się z komory suchego

chłodzenia koksu o pojemności ok. 500 ton. Ta komora jest połączona

z kotłem odzysknicowym. To stanowi jeden blok. Takich bloków jest

12. Wydajność takiej instalacji wynosi. 20 MW termicznych. Działa

to w sposób następujący: gorący koks o temperaturze ok. 1100OC

wsypywany jest od góry. Od dołu w tzw. przeciwprądzie wtłaczany

jest przy pomocy wentylatorów gaz cyrkulacyjny składający się

w 70% z azotu resztę stanowią składniki palne. Gaz cyrkulacyjny

po przejściu przez gorący koks a przed wejściem do kotła ma ok.

800-850 st C. Za kotłem odzysknicowym temp. gazu spada do ok.

160 stopni. W kotle odzysknicowym gorący gaz cyrkulacyjny oddaje

ciepło wodzi e. W wyniku tego powstaje para świeża o ciśnieniu

4 MPa i 430 st C. Całość powstałej pary wędruje na elektrociepłownię.


elektrycznej. Po uruchomieniu nowego

bloku staniemy się dużym sprzedawcą

energii elektrycznej.

Całość energii będziecie sprzedawać na wolnym rynku?

Koksownia Przyjaźń funkcjonuje

w ramach grupy JSW SA czyli Jastrzęb-

skiej Spółki Węglowej. Cała grupa jest

bardzo znaczącym odbiorcą energii.

Mimo dużej produkcji energii elektrycznej

w ramach grupy aktualnie nie zabezpie-

cza ona potrzeb. W tej chwili prowadzone

są w ramach JSW SA analizy mające na

celu zbilansowanie gospodarki energią

Energia elektryczna Koksownia Przyjaźń Sp. z o.o. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie energii elektrycznej na podstawie:• koncesji nr DEE/136-ZTO/1197/W/OKA/2008/HM

z 11.01.2008 r. na dystrybucję energii elektrycznej, • koncesji OEE/143-ZTO/1197/W/OKA/2008/HM

z 11.01.2008 r. na obrót energią elektryczną,• koncesji nr WEE/1107/1197/W/OKA/2008/RZ

z 7 kwietnia 2008 r. na wytwarzanie energii elektrycznej.

elektryczną i wypracowanie kierunków

działania w zakresie możliwości zabez-

pieczenia poterzeb całej grupy.

Głównym produktem koksowni jest oczywiście koks ale oprócz niego produkujecie ogromne ilości gazu koksowniczego. Jaka jest struktura produkcji i wykorzystania tego paliwa?

Produkujemy ok. 1,5 mld m3

gazu koksowniczego rocznie. 47%

tego wolumenu jest wykorzysty-

wane na potrzeby technologicz-

Elektrociepłownia – działanie W skład jednostki kogeneracji wchodzą trzy turbogeneratory o

łącznej mocy ok. 40 MW. Trzy różne jednostki o mocach 21 MW,

13MW, 6MW. Wewnątrz osłony bilansowej pracuje kocioł opalany

gazem o mocy 80 MW termicznych. Reszta energii do kogeneracji

jest przekazywana jest kotłów odzysknicowych.

Blok gazowy, w skład którego wchodzi kocioł gazowy o mocy

80 MW, opalany jest gazem koksowniczym oraz gazem tzw.

nadmiarowym. Kiedyś gaz nadmiarowy był wypuszczany do

atmosfery. 7 CO 2-3% wodoru. W tej chwili gaz jest oczyszczany

przez fi ltry workowe i przekazywany do elektrociepłowni.


gospodarka mediami w pr zemyśle

ne. Reszta zużywana jest m.in.

w elek trociepłowni i sprzedawa-

na do huty ArcelorMittal. Niestety

w przemyśle metalurgicznym różnie

bywa, gdyż występują wahania na

rynku stali, co również odbija się

na sprzedaży gazu. Wiąże się to

z określonymi stratami, ponieważ

nieodebrany gaz koksowniczy musimy

spalić na pochodni. Postanowiliśmy

więc rozwiązać ten problem i wy-

korzystać większe ilości gazu do

produkcji energii elektrycznej. Energię

w te j postac i ła tw ie j sp r zedać

i biorąc pod uwagę koniunkturę,

zapotrzebowanie na n ią będzie

rosło. To samo dotyczy ceny za

energię elektryczną. To po prostu

lepszy i pewnie jszy b iznes. No

i na dzisiaj możemy sobie jasno powie-

dzieć, że sprzedaż energii elektrycznej

jest efektywniejsza ekonomicznie.

Gaz koksowniczy Koksownia Przyjaźń Sp. z o.o. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie gazu koksowniczego na podstawie koncesji nr DPG/5-ZTO/1197/W/OKA/2008/HM z 18.01.2008 r. na dystrybucję paliw gazowych

Energia cieplna Koksownia Przyjaźń Sp. z o.o. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie zaopatrzenia w ciepło na podstawie koncesji nr PCC/335-TO/1197/W/OKA/2007/HM z 23.11.2007 r. na przesyłanie ciepła i dystrybucję ciepła

Produkty Koksowni Przyjaźń:

Głównym produktem jest koks: – stabilizowany wielkopiecowy suchochłodzony 80-30 mm i 80-25 mm, – stabilizowany wielkopiecowy mokro gaszony 80-25 mm, – stabilizowany 100-60 mm, – NOWY W OFERCIE stabilizowany przemysłowo-opałowy 80-25 mm, – koks orzech I 60-40 mm, koks orzech II 40-20 mm,

koksik 3-0 mm.

Węglopochodne Gaz koksowniczy jest oczyszczany i jednocześnie odzyskiwane są produkty węglopochodne. Produktami finalnymi są: – benzol surowy, – surowa smoła koksownicza, – siarka.

opt ymaliz acja , energochłonność, źródła własne

Ochrona środowiska w Koksowni Przyjaźń

Leszek Lewandowski: Gaz koksowniczy jest oczyszczany w rozbudowanych instalacjach, ponieważ zawracany jest do zasilania baterii. Instalacja suchego gaszenia koksu zamknęła emisję do atmosfery. W złożonym układzie filtracji zastosowane są najnowocześniejsze multicyklony, filtry workowe i elektrofiltry. W wyniku tych zabiegów gaz koksowniczy spełnia europejskie wymagania BAT (Najlepszych Dostępnych Technik przyp. red.). Spaliny mieszczą się w normach

dotyczących SO2, NOx i pyłów. W zakresie emisji CO2 gaz koksowniczy ma niższą emisję niż gaz ziemny. Zakład zużywa 4 mln m3 wody przemysłowej. Posiada nowoczesną oczyszczalnię ścieków biologiczno-chemiczną. 15% wody z oczyszczalni jest powtórnie zawracana do procesu technologicznego. Zakład – jako jedyny w Polsce – posiada certyfikat zarządzania energią 50001. Oprócz tego system zarządzania jakością, środowiskiem i BHP.

Koksownia Przyjaźń jako jeden z największych producentów i eksporterów koksu od momentu uruchomienia systematycznie realizuje programy roczne i wieloletnie zmierzające do maksymalnego ograniczenia uciążliwości dla środowiska. Już w chwili uruchomienia Zakładu w 1987 roku, aby zminimalizować uciążliwości dla środowiska naturalnego, po raz pierwszy w krajowym koksownictwie zastosowano:• instalacjesuchegochłodzeniakoksu,• instalacjeodpylającestronykoksowebaterii,• wysokociśnieniowąinstalacjędooczyszczaniagazu koksowniczego, uszczelnienie procesów technologicznych przerobu i odzysku lotnych produktów koksowania, • wielostopniowąoczyszczalnięściekówoczyszczającą powstałe w zakładzie ścieki na drodze procesów mechanicznych, biologicznych i chemicznych, • składowiskoodpadówniebezpiecznych.

W Koksowni stale i na bieżąco realizuje się proekologiczne przedsięwzięcia dla obniżenia jej uciążliwości dla środowiska naturalnego. Wielką wagę przykłada się do ochrony powietrza, dlatego też w ciągu ostatnich lat wykonano szereg związanych z tym przedsięwzięć. W latach 1991-1993 w pełni zmodernizowano cztery stacje filtrów workowych. W 1993 roku oddano do eksploatacji nowo wybudowany III elektrofiltr z zespołem aspiracyjnym, zaś w latach 1992-1993 wykonano hermetyzację załadunku benzolu do cystern. W 1993 roku zmodernizowano instalacje odciągów - odpylające drogi transportowej koksu, zhermetyzowano i zautomatyzowano w latach 1994-1995 załadunek koksu na wagony, zhermetyzowano także procesy technologiczne na benzolowni w latach 1995-1998, również wówczas wykonano hermetyzację regeneracji roztworu K2CO3 i pomp próżniowych. W latach 1995-1999 zmodernizowano wytwórnię kwasu siarkowego. W 1997 roku wprowadzono bieżący monitoring stanu ochrony środowiska baterii koksowniczych, zaś nowy piąty kocioł instalacji suchego chłodzenia koksu na licencji fińskiej firmy Rautaruukki wybudowano w 1998 r. Wprowadzono obieg czystej wody do zamknięć hydraulicznych rur wznośnych na bateriach 1 – 4 w latach 1999 - 2001. W 2003 roku oddano do eksploatacji zmodernizowany I elektrofiltr. Na bieżąco prowadzone są remonty modernizacyjne głowic i masywu ceramicznego baterii koksowniczych, a także poszczególnych sekcji stacji filtrów workowych. Koksownia Przyjaźń systematycznie realizuje zapisy przyjętej Polityki Środowiskowej poprzez pełną realizację założonych działań proekologicznych. Ich zasadniczym celem jest spełnienie wymagań dyrektyw unijnych implementowanych do uwarunkowań formalnoprawnych krajowego prawa ochrony środowiska. Zasadą realizowanego programu "Strategii rozwoju Koksowni Przyjaźń Sp. z o.o. na lata 2005-2016” jest przyjęcie takich zadań i terminów realizacji, które pozwolą w sposób ciągły, w wymaganych przez prawo terminach spełniać wymogi Najlepszych Dostępnych Technik i progów emisyjnych, w maksymalnej współpracy z otaczającymi Koksownię społecznościami. Realizowany obecnie program obejmuje: • oddanądoeksploatacjiw2007rnowąbateriękoksownicząnr5,• oddanądoeksploatacjiw2007r.elektrociepłownięzutylizacjągazunadmiarowego,• zmodernizowaniecałegoWydziałuProdukcjiWęglopochodnychzwdrożeniemnowejtechnologii oczyszczania gazu koksowniczego - amoniakalna metoda odsiarczania z produkcją siarki metodą Clausa,• modernizacjęodtworzeniowąbateriikoksowniczychnrod1do4.


Dlaczego zdecydowaliście się na spalanie gazu koksowniczego w kotle a nie np. w silnikach gazowych czy turbinie gazowej? Czy powodem były parametry czy cena urządzeń?

Niestety silniki gazowe, które bardzo

dobrze sprawdzają się np. w kopalniach

pracując na metanie czy w innych

instalacjach na gazie ziemnym, nie

zdają egzaminu w naszym przypadku.

My dysponujemy gazem przemysłowym,

który znacznie różni się od naturalnego

metanu. Co do turbiny gazowej to

przyznam się, że byłem jej wielkim

zwolennikiem. Ale wizytując instalacje

wyposażone w turbinę gazową pracujące

na gazie koksowniczym np. Chinach, nie

uzyskaliśmy informacji jaka jest faktyczna

dyspozycyjność tych urządzeń. Były to

urządzenia 2-3 letnie a więc zbyt krótko

pracujące by ocenić ich rzeczywistą

efektywność. Dzisiaj mamy dyspozy-

cyjność instalacji z turbiną parową na

poziomie 98%. A wracając do silników,

jeśli silnik uzyskuje na metanie 4 MW to

na gazie koksowniczym już tylko 2MW.

Planując zatem zainstalowanie mocy ok.

70 MW bierzemy pod uwagę zain-

stalowanie ok. 35 silników. Nietrudno

sobie wyobrazić koszty związane

z utrzymaniem i obsługą takiej „baterii”

silników. Ostatecznie wycofaliśmy się

z tych planów i postanowiliśmy wybu-

dować nowy blok w oparciu o kocioł

gazowy i turbinę parową. Zdaję sobie

sprawę, że efektywność takiego układu

w porównaniu do turbiny gazowej jest

mniejsza ale ryzyko jest również znacznie

mniejsze.

Pod koniec marca w Hotelu Villa Verde

w Zawierciu spotkali się energetycy,

naukowcy i przedstawiciele firm spe-

cjalistycznych działających w otoczeniu

energetyki.

Tegoroczna edycja konferencji zy-

skała kolejnego Partnera branżowego,

którym została Koksownia Przyjaźń

z Dąbrowy Górniczej. Firma, która

oprócz przetwórstwa węgla na koks

prowadz i bardzo zaawansowaną

gospodarkę energetyczną. Wytwarza

energię elektryczną i cieplną na potrze-

by produkcji ale również bierze udział

w rynku energii.

O cz y w iśc i e n i e zap om inamy

o fi rmach, które przyczyniły się do zre-

alizowania pierwszej edycji konferencji

i kontynuują współpracę w tym zakresie

z naszą redakcją. Mowa oczywiście

o Carbo-Energii z Rudy Śląskiej, Fabryce

Papieru w Myszkowie, Urzędzie Dozoru

Technicznego i Microtech International.

Konferencja to przede wszystkim

ludzie. Cenimy sobie niezmiernie

udział energetyków, którzy aktywnie

uczestniczą w przygotowanych sesjach

tematycznych, dyskusjach i rozmowach

kuluarowych. Prezentacje i referaty

przedstawione podczas konferencji

były przygotowane i wygłoszone na

najwyższym poziomie.

Niezmiernie istotna dla nas jest

możliwość współpracy w zakresie

opracowania programu z dwoma

niekwestionowanymi autory tetami

naukowymi w dziedzinie energetyki:

profesorem Andrzejem Szlękiem i pro-

fesorem Włodzimierzem Błasiakiem.

PATRONAT MEDIALNY:

energetyka i przemysł

ORGANIZATOR:

apbiznes.pl

PARTNERZY BRANŻOWI:

PATRON NAUKOWY

PARTNER MERYTORYCZNY:

PARTNERZY:

Nowoczesne Kotłownie. Inwestycje i Bezpieczeństwo


r e m o n t y i m o d e r n i z a c j e w e n e r g e t y c e

nowoc zesne kotłownie – relacja

Ich ogromna wiedza w połączeniu

z umiejętnością pokazania praktycz-

nych zastosowań w sposób modelowy

pokazuje wartość współpracy nauki

i przemysłu czy szerzej biznesu.

Uczestnicy konferencji mieli także

możliwość obejrzenia elektrociepłowni

pracującej w Koksowni Przyjaźń i zapo-

znania się z nietypowymi rozwiązaniami

zarówno jeśli chodzi o stosowane pali-

wa jak i budowę instalacji.

Na zakończenie pragniemy ser-

decznie podziękować Panu Leszkowi

Lewandowskiemu z Koksowni Przy-

jaźń, Brunonowi Ogórce z Carbo-

-Energii i Jerzemu Zielińskiemu z UDT

w Dąbrowie Górniczej za wsparcie

merytoryczne i zaangażowanie i pomoc

w przygotowaniu i przeprowadzeniu

konferencji.

Cieszymy się również z deklaracji

tegorocznych partnerów o chęci wspól-

nego zorganizowania kolejnej edycji

energetycznej konferencji .

Pozostaje nam ty lko zaprosić

wszystkich zainteresowanych za rok

do Zawiercia. Jesteśmy przekonani,

że dołączą kolejni branżowi par t-

nerzy, którzy podzielą się swoimi

doświadczeniami w zakresie budowy,

modernizacji i optymalizacji instalacji

kotłowych. Zapraszamy do odwie-

dzania naszej strony internetowej

www.apbiznes.pl gdzie dostępne są

informacje nt. realizowanych przez

naszą redakcję projektów w dziedzinie

energetyki.

Redakcja POWERindustry

Nowoczesne Kotłownie. Inwestycje i BezpieczeństwoII Konferencja Techniczna


Co spalacie w PEC-u Gliwice? Węgiel czy modną na Śląsku biomasę?

Spalamy węgiel. Przychodziły firmy

i proponowały współspalanie biomasy.

Były próby spalania tego paliwa. Niestety

za to paliwo pomieszane z biomasą

musieliśmy płacić więcej niż za tonę

węgla z kopalni. Wydajność była gor-

sza więc zrezygnowaliśmy ostatecznie

z tego pomysłu. Całość produkcji, zużycie

energii, sprawność kotła mamy opomia-

rowane. Podstawowym parametrem jest

efektywność, która jest najważniejsza

w przypadku naszej działalności. A tutaj nie

wypadało to najlepiej.

Jakie jednostki energetyczne pracują w tej chwili w ciepłowni?

W zeszłym roku zakończyliśmy ostatni

etap modernizacji kotłów rusztowych.

Mamy zmodernizowane cztery kotły WR 25,

wszystkie w technologii ścian szczelnych.

Trzy z nich wyposażone są w elektrofi ltry.

Czwarty ma cyklon, który pozostawiliśmy

z premedytacją, gdyż spalając węgiel

z kopalni Sośnica, musimy wybudować

instalację odsiarczania spalin żeby spełnić

normy odnośnie spalin. Przy okazji mo-

dernizacji tego kotła nie miało więc sensu

zabudowywanie elektrofi ltru gdzie w planie

było budowanie odsiarczania. Jesteśmy na

Remonty i modernizacje w PEC Gliwice Rozmowa z Mariuszem Kusem – dyrektorem technicznym PEC Gliwice Sp. z o.o.


moderniz acje kotłowni


Modernizacja Kotła WR 25

W dniu 15.10.2011 r. zakończono realizację projektu pn. „PEC - Gliwice - Modernizacja kotła WR-25 nr 2 w celu poprawy jego sprawności energetycznej i wzrostu sprawności produkcji ciepła”.Zadanie było dofinansowane ze środków unijnych zgodnie z umową nr UDA-RPSL.05.03.00-00-139/10-02 z dnia 29 grudnia 2010 r. pomiędzy Przedsiębiorstwem Energetyki Cieplnej- Gliwice Sp. z o.o. a Województwem Śląskim w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013, Priorytet V „Środowisko”, Działanie 5.3 „Czyste powietrze i odnawialne źródła energii”, nr projektu 889.Wartość projektu – 8 628 029,70 zł.Wartość dofinansowania - 2 198 000,00 zł.

Zadanie zostało zrealizowane przez Przedsiębiorstwo Remontowe Urządzeń Energetycznych „ECOMEX” Sp. z o.o. Podstawą zawarcia kontraktu było udzielenie Zamówienia publicznego na wykonanie w/w zadania prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego – w oparciu o Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia oraz złożoną przez PRUE „ECOMEX” Sp. z o.o. ofertę. Modernizacja kotła WR-25 nr 2 polegała na montażu (w miejsce przestarzałego) nowego kotła wraz z urządzeniami pomocniczymi opartego w szczególności na:•technologiiścianszczelnych,•pęczkukonwekcyjnymIIciągu,•ruszciezezmiennąprędkościąposuwuzcentralniesmarowanymiwałami,•lejachżużlowych,•sklepieniuzapłonowymzbudowanymwcałościzceramicznychkształtek,•izolacjiiblachachosłonowych,•wentylatorachpodmuchuzezmiennąprędkościąobrotową,•wentylatorachpowietrzawtórnegozezmiennąprędkościąobrotową,•wentylatorzewyciąguzezmiennąprędkościąobrotowązesprzęgłemtypuomega,•wybazaltowanychodżużlaczachzezmiennąprędkościąobrotową,•instalacjizdmuchiwaniapneumatycznegozanieczyszczeńzpęczkówkonwekcyjnych,•instalacjilikwidowaniaszkodliwychprzedmuchówpowietrzawgzgłoszeniapatentowegonr383941,•instalacjiodpylaniaspalinzodpylaczemprzelotowymibateriącyklonów,•kompletnejinstalacjiakpiaielektrycznej.

Z dniem 15.10.2011 r. kocioł przekazano do eksploatacji. Kocioł osiągnął wymagane parametry pracy tj.: wydajność znamionową 29 MW, sprawność powyżej 84% i skuteczność odpylania spalin poniżej 400 mg/Nm3 dla spalin suchych w warunkach normalnych przy zawartości O2 w gazach odlotowych 6%.

„Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013”.

ukończeniu budowy drugiej nitki instalacji

odsiarczania, która będzie obsługiwać dwa

kotły. Pierwsza nitka obsługuje od kilku lat

pozostałe dwa kotły. Jednak spaliny z kotła,

który nie ma elektrofiltru będą zawsze kie-

rowane w całości na instalację odsiarczania

w przeciwieństwie do pozostałych trzech.

Macie jeszcze kotły pyłowe?Ta k m a m y j e s zc ze t r z y ko t ł y

WP 70 w technologii tradycyjnej. One

także zostały zmodernizowane. Podstawą

są jednak kotły rusztowe. Wytworzenie

1 GJ ciepła na WR-ach jest tańsze niż

na kotłach pyłowych. Jest dużo mniejsze

zużycie energii elektrycznej a sprawność

jest porównywalna.

A jak wygląda stan techniczny sieci?

Mamy tą szczęś l iwą sy tuac j ę,

że jesteśmy zarówno producentem jak

i dystrybutorem ciepła. Oprócz zmoder-

nizowanego źródła, również inwestujemy

w węzły, ale tak by pomagały w pracy źródła.

Większość firm, które proponują automatykę

dla węzłów oparta jest na urządzeniach

pogodowych, które pracują w oparciu o

wartości chwilowe. Niestety przy tak rozle-

głych układach jak u nas gdzie opóźnienie

transportowe wynosi nawet kilkanaście

godzin (do najbardziej oddalonego odbiorcy

przyp. red.) nie da się stabilnie sterować

źródłem. Poprzez zastosowanie odpowiedniej

automatyki na węzłach doprowadziliśmy do

wygładzenia pracy źródła.

Jakie fundusze wykorzystaliście do finansowania modernizacji kotła i budowy instalacji odsiarczania?

Otrzymaliśmy wsparcie z funduszy

unijnych na modernizację kotła a pożyczkę


z WFOŚiGW na budowę drugiej nitki

odsiarczania. Co ciekawe, występując

o wsparcie z programów unijnych na te dwa

projekty uważaliśmy, że projekt instalacji

odsiarczania jest przysłowiowym „strzałem

w dziesiątkę”. Obawy mieliśmy co do

modernizacji kotła. Jak wiadomo ustawo-

dawstwo unijne zmierza do eliminacji źródeł

opartych na węglu. Zaskoczenie było tym

większe kiedy okazało się, że po roz-

strzygnięciu konkursu wniosek dot. kotła

znalazł się na I miejscu listy podstawowej

a wniosek dotyczący odsiarczania na 25

miejscu listy rezerwowej. Uzasadnienie – in-

stalacja odsiarczania spalin jest inwestycją

nieefektywną ekonomicznie. Ostatecznie

tą inwestycję realizujemy z pożyczki

z wojewódzkiego funduszu.

W sumie to prawda?No tak. Taka instalacja rzeczywiście

oprócz zmniejszenia szkodliwego wpływu

na środowisko spalin wypływających

z kotła…powoduje jedynie wzrost kosz-

tów działalności. No ale nikt chyba nie

przypuszcza, że tego typu działania

proekologiczne nic nie kosztują?

Zamierzacie wspierać biznes produkcją energii elektrycznej w skojarzeniu?

Kiedy robiliśmy analizy dotyczące

kogeneracji uwzględniające możliwości

zbycia energii cieplnej, czas zwrotu takiej

inwestycji wyszedł nam na poziomie ponad

20 lat. Oczywiście cały czas temat jest

aktualny. Okoliczności i możliwości się

zmieniają. Dzisiaj rozpatrujemy możliwość

budowy kogeneracji w oparciu o spalanie

śmieci. U nas jest stabilny odbiór ciepła.

Podstawą jest okres letni kiedy zapo-

trzebowanie na ciepło wynosi ok. 13-14

MW. I tutaj mogła by wejść kogeneracja.

Niestety sytuacja w energetyce jest taka,

że nie wiadomo co będzie za kilka lat

a inwestycja jest poważna.

A może po prostu należy wykorzystać efektywnie ciepło produkowane w elektrowniach i elektrociepłowniach? A nie zastanawiać się nad małymi jednostkami?

To nie takie proste. Braliśmy m.in.:

udział w spotkaniu w Katowicach, doty-

czącym budowy tzw. szyny ciepłowniczej.

Powstał pomysł wybudowania magistrali,

do której podłączone zostaną źródła

najtaniej produkujące ciepło a reszta

zajmie się jego rozprowadzaniem. Tylko

wszystko się sprowadza do tego kto

produkuje w podstawie a kto w szczy-

cie? Elektrociepłownie chcą pracować

w podstawie a nam oddać szczyty.

Pytanie kto utrzyma całą infrastrukturę

niezbędną do pracy w szczytowych

poborach. My dzisiaj mamy 360 MW

mocy zainstalowanej a ok. 320 MW

mocy zamówionej. Zapas jest więc

stosunkowo niewielki. Niektórzy mają moc

zainstalowaną dwu a nawet trzykrotnie

większą od zamówionej. Wszystko musi

być oparte o zdrowy rozsądek.




Jak widać preferujecie politykę drobnych kroków w zakresie inwestycji?

Wydanie każdej złotówki na in-

westycje musi być bardzo dokładnie

przeanal izowane. W efekcie k toś

– a dokładnie klient musi za to za-

płacić. Więc podejmowanie decyzji

o spektakularnych inwestycjach takich

jak np. w naszym przypadku będzie

kogeneracja musi być uzasadnione nie

tylko ekologicznie ale przede wszystkim

ekonomicznie. Tym bardziej, że sytuacja

w zakresie paliw może z dnia na dzień

spowodować poważne perturbacje np.

ostatnia podwyżka cen węgla z Kom-

pani Węglowej na poziomie powyżej

20 %. Niestety alternatywy nie ma.

Trzeba zapłacić drożej ew. zerwać

umowę i szukać węgla gdzie indziej.

A wiemy , że tego węgla nie ma, a jeśli już

jest to na pewno nie jest tańszy. Kiedyś

mieliśmy kilkadziesiąt małych kotłowni

lokalnych opalanych koksem, węglem a

później gazem. W tej chwili zostały trzy

– z czego jedna olejowa. Dotarliśmy tam

gdzie się dało z sieciami i zlikwidowaliśmy

niską emisję. Ciągle mamy nowe przyłą-

czenia. Miasto promuje zmianę systemu

ogrzewania dla wspólnot finansując

budowę wymienników cieplnych. Więc

moc zamówiona - mimo powszechnej

termomodernizacji i spadku jednost-

kowego zużycia ciepła – pozostaje na

stabilnym poziomie.

Przeprowadzacie również modernizację instalacji pomocniczych?

Mamy całkowicie nową i bardzo

nowoczesną stację przygotowania wody.

Będziemy instalować kolejną i ostatnią

nowoczesną pompę obiegową. W 2009

roku poddaliśmy modernizacji trzy wenty-

latory wyciągowe kotłów pyłowych w planie

jest modernizacja trzech wentylatorów

podmuchowych. Trwa również instalacja

kolejnej sprężarki niezbędnej dla instalacji

odsiarczania.

Za płotem macie kopalnię Sośnica. Jest szansa by wykorzystać gaz kopalniany w PEC-u?

Był już projekt, by przy taśmociągu

węglowym z kopalni wybudować rurociąg

gazowy. Niestety w naszych rozmowach

z Kompanią Węglową nie dogadaliśmy

się co do ceny jak i stabilności dostaw, a

ciepło musimy dostarczać przez cały czas

nie możemy pozwolić sobie na jakiekolwiek

zakłócenia w dostawach ciepła do naszych

odbiorców.

Instalacja Odsiarczania Spalin (wstawka)

W roku 2011 rozpoczęto budowę instalacji odsiarczania spalin w kotłowni WR-25. Instalacja ta swoim zasięgiem obejmie dwie zmodernizowane jednostki tj. kotły WR-25 nr 1 i 2.Zadanie dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Wartość projektu 17 968 000,00 PLN. Środki WFŚiGW (w formie pożyczki)– 7 500 000,00 PLNW latach 2007/2008 wybudowano I etap instalacji odsiarczania spalin dla kotłów WR. Instalacja ta swoim zasięgiem objęła dwie zmodernizowane jednostki tj. kotły WR-25 nr 3 i 4. W tym samym okresie wybudowano instalację odsiarczania spalin dla kotłów WP-70. Instalacja ta swoim zasięgiem objęła wszystkie kotły WP, jednak wielkością dostosowana jest do pracy na jednym kotle WP.Metoda działania IOS jest metodą półsuchą opartą na mleku wapiennym sporządzonym z wapna hydratyzowanego rozpylanego przy pomocy wysokoobrotowej głowicy rozpyłowej. Istota metody polega na absorpcji kwaśnych zanieczyszczeń gazowych (SO2, SO3 , HCl) zawartych w spalinach przez zawiesinę mleka wapiennego w suszarce rozpyłowej (absorberze). Produkt oczyszczania w postaci suchego proszku jest unoszony strumieniem spalin i odbierany w odpylaczu końcowym.Instalacje Odsiarczania Spalin pracują w sposób automatyczny, w oparciu o mikroprocesorowe sterowniki programowalne, bez konieczności technologicznej ingerencji obsługi w nastawy urządzeń, zapewniając optymalne, pod względem technologicznym i ekonomicznym prowadzenia procesu.


Modernizacjaciepłowni Halemba

Zespół Ciepłowni Przemysłowych Carbo-Energia sp. z o.o. w Rudzie Śląskiej został powołany w 1995 roku, w wyniku restrukturyzacji aktywów energetycznych kopalń wchodzących w skład Rudzkiej Spółki Węglowej S.A. W roku 2004 stał się częścią grupy kapitałowej Kompanii Węglowej S.A. w Katowicach.

Brunon Ogórka

Zespół Ciepłowni

Przemysłowych

Carbo-Energia

Sp. z o.o.

Od momentu powstania Carbo-

-Energia zrealizowała wiele zadań mo-

dernizacyjnych i inwestycji mających

na celu zmniejszenie uciążliwości dla

środowiska naturalnego. Jako firma

świadoma wpływu i oddziaływania na

środowisko naturalne, od 2001 roku

jest uczestnikiem Stowarzyszenia

Czystszej Produkcji, zobowiązując

się do ciągłego działania zapobiega-

jącego polegającego na:

• Przestrzeganiu norm i przepisów

prawnych dotyczących środowiska

naturalnego.

• Terminowym wnoszeniu wymaga-

nych prawem opłat za korzystanie

ze środowiska.

• Znacznym zmniejszeniu zużycie

surowców, wody i energii.

• Zapobieganiu zanieczyszczeniu

wód i gleby, ograniczaniu emisji

zanieczyszczeń pyłowo-gazowych

do powietrza, zmniejszaniu ilości

odpadów stałych oraz maksymalnym

ich wykorzystaniu.

• Wdrażaniu opracowań i projektów

z uwzględnieniem ich wpływu na

środowisko naturalne.

• Ciągłej poprawie warunków BHP na

stanowiskach pracy.

• Prowadzeniu jawnej i otwartej poli-

tyki informacyjnej i środowiskowej

uwzględniającej potrzeby społe-

czeństwa.

Konsekwentna realizacja powyż-

szych zobowiązań zaowocowała obniżką

zużycia węgla o 20% w przeliczeniu na

jednostkę produkcji, spadkiem emisji

zanieczyszczeń pyłowo-gazowych o 30%

i spadkiem zużycia wody pitnej o 55%.

Działania te uhonorowane zostały

Świadectwem Czystszej Produkcji oraz

wpisem od 2009 r. do Polskiego Rejestru

Czystszej Produkcji i Odpowiedzialnej

Przedsiębiorczości.

Charakterystyka ciepłowni

Ciepłownia Halemba jest jednym

z zakładów Zespołu Ciepłowni Prze-

mysłowych Carbo-Energia Sp. z o.o.

w Rudzie Śląskiej. Zlokalizowana jest

na terenie zakładu górniczego KWK

Halemba-Wirek, będącego oddziałem

Kompanii Węglowej S. A. w Katowicach.

Ciepłownia zabezpiecza potrzeby cie-

pła ww. zakładu oraz pobliskiego osiedla.

Od sezonu grzewczego 2011/2012 stała

się głównym dostawcą ciepła do dzielnicy

Halemba w Rudzie Śląskiej. Zapotrze-

bowanie ciepła z 28,5 MWt wzrosło do

53,7 MWt. Do obsługiwanych dotąd




Typ kotła

Roczna prod. ciepła[GJ]

Spr. źródła ciepła

%

Zużycie węgla/rok

[Mg]

Zużycie gazu/rok [tys. m3]

Cena węgla klasy 26/15/06

wrzesień 2010 r.(zł/Mg)

Cena gazu

wrzesień 2010 r.

(zł/tys. m3)

Koszt paliwa (zł/rok)

A - przed inwestycją

WR – 10/5 55 000 74,7 2 832 0 290,54 822 809,28

B - po zrealizowaniu inwestycji

WR–10/EM 55 000 86,5 2 033 300 290,54 137,00 631 767,82

różnica (B–A) 11,8 -799 300 - 191 041,46

Nazwa, miejsca występowania oszczędności

Efekt rzeczowy (zł/rok)

1. Niższy koszt paliwa 191 041,46

2. Niższy koszt emisji CO2

33 604,00

3. Niższy koszt emisji do powietrza 7 559,37

4. Niższy koszt zagospodarowania odpadów paleniskowych

2 100,00

Razem: 234 304,83

Tab. 1. Roczny koszt paliwa

Tab. 2. Razem efekt rzeczowy w skali roku

• odnowienie infrastruktury technicznej,

• wdrożenie nowych technologii,

• podniesienie sprawności systemu,

• obniżenie zużycia węgla kamiennego,

• wykorzystanie w produkcji ciepła

gazu z odmetanowania kopalń,

• obniżenie zużycia energii elektrycznej,

• podniesienie standardów jakościo-

wych dostawy ciepła, a w tym m.in:

• ograniczenie częstotliwości występo-

wania stanów awaryjnych,

• skrócenie czasu reakcji na ewentual-

ne zakłócenia pracy systemu,

• precyzyjne dostosowanie systemu

dostawy ciepła do charakteru odbioru

ciepła.

Opracowanie projektu oraz budowa

nowego kotła wodnego została zlecona

firmie ECOMEX Gliwice.

Zaprojektowano kocioł wodny z pa-

leniskiem rusztowym w technologii ekra-

nów membranowych o symbolu WR-10/

EM. Kocioł ten charakteryzuje się zwartą

i lekką konstrukcją, w której wyeliminowa-

no ciężkie obmurze a izolacja ogranicza

się do płyt z wełny mineralnej i blach

opancerzenia. Dodatkowo kocioł został

wyposażony w palnik gazowy do spalania

gazu kopalnianego z odmetanowania

kopalni. W palenisku zastosowano ruszt

mechaniczny taśmowy typu ciężkiego.

układ ciepłowniczy PEC-u w sposób

istotny odbiegał y od osiąganych

parametrów, a w szczegó lnośc i

w ymaga ł os iągn ięc ia w yższego

ciśnienia dyspozycyjnego. Istnie-

jący układ pompowo-kolektorowy

odpowiadał dotychczasowemu po-

ziomowi zapotrzebowania c iep ła

i nie posiadał odpowiednich rezerw by

sprostać dodatkowemu obciążeniu.

Stary układ regulacji parametrów do-

puszczał większą tolerancję temperatur

i stosowanych przepływów. Wobec tak

dużych rozbieżności podjęto decyzję

o kompletnej wymianie instalacji kolek-

torowo-pompowej z uwzględnieniem

pełnej automatyki dysponowanych

temperatur, przepływów i ciśnień.

Założenia dotyczące nowego kotła

Przyjęto, że dla realizacji zada-

nia odbudowy mocy wytwórczych

wykorzystane zostanie miejsce po

zlikwidowanym kotle WR-10. Nowa

jednostka musi zapewnić pokr y-

cie niedoboru potrzebnej mocy (ok.

12 MWt) zapewniając poprawę jakości

środowiska naturalnego.

Realizacja tego zadania powinna

przynieść osiągniecie następujących

celów energetycznych i ekologicznych:

układów potrzeb CO, cwu i ogrzewania

szybów dołączeni zostali odbiorcy komu-

nalni obsługiwani z lokalnej sieci PEC-u.

W Ciepłowni pracowały następujące

jednostki:

• kocioł wodny WR-5 nr 4 o wydajności

cieplnej 5,8 MWt

• kocioł wodny WR-10 nr 6 o wydajno-

ści cieplnej 11,6 MWt

• kocioł wodny WR-25 nr 7 o wydajno-

ści cieplnej 29,0 MWt

• opalane węglem o wartości opałowej

26 MJ/kg, zawartości popiołu do

18 % i zawartości siarki do 0,7%.

Ponadto w ciepłowni zainstalowany

był jeszcze jeden kocioł wodny WR-10,

jednak z uwagi na stan techniczny został

wycofany z eksploatacji. Z uwagi na

zwiększone zapotrzebowanie na moc

i ciepło, podjęto decyzję o jego wyburze-

niu i budowie nowej jednostki.

Wymagania postawione przez

przyłączany do instalacji ciepłowni


Nazwa, miejsca występowania oszczędności

Efekt rzeczowy (zł/rok)

1. Niższe zużycie węgla 799,0 Mg

2. Niższa emisja CO2

1 084,0 Mg

3. Niższa emisji do powietrza (bez CO2) 21,5 Mg

4. Niższa ilość odpadów paleniskowych 175,0 Mg

Tab. 3. Razem efekt rzeczowy w skali roku

Instalacja uzdatniania wody

Kocioł WR-10/EM jest kotłem dwucią-

gowym, w którym pierwszy ciąg stanowi

komora paleniskowa zbudowana ze ścian

szczelnych membranowych, a w drugim,

wykonanym w tej samej technologii

zabudowano dwa pęczki konwekcyjne.

Nowoczesna konstrukcja kotła pozwala

na wyeliminowanie dossania powietrza

wzdłuż drogi spalin.

Na wylocie z kotła zabudowany

został regulator mocy (ekonomizer),

którego zadaniem jest utrzymywanie

stałej i niezależnej od obciążenia kotła

temperatury spalin na wylocie z kotła na

poziomie 130-140oC , uniemożliwiając jej

zejście poniżej punktu rosienia w przy-

padku pracy kotła na niskim obciążeniu.

Kocioł WR-10/EM zostanie wypo-

sażony w palnik dyfuzyjny EXLS-5000

o mocy 5 MW na gaz z odmetanowania

kopalni o zmiennej wartości opałowej

(12200-26000 kJ/Nm3).

Urządzenie odpylające Instalację odpylania spalin zaprojek-

towano jako dwustopniową, z modułem

doczyszczającym, tak by uwzględniała

wymogi obowiązujące po 2015 roku.

Pozwoliło to na ograniczenie emisji

pyłów do powietrza z zachowaniem

wielkości emisji poniżej 100 mg/Nm3 przy

zawartości 6% O2 w gazach odlotowych.

Układ suchego odpylania spalin,

działający w układzie dwustopniowym

z modułem doczyszczającym, składa się

z trzech podstawowych urządzeń:

• mult icyk lon MOS-10 (2x5) –

I stopień odpylania wstępnego

– jego zadaniem jest oddzielenie

grubszych frakcji powodujących

nadmierne zużycie erozyjne. Zabez-

piecza cyklon (II stopnia odpylania)

przed szybkim zużyciem, a przez

to obniża koszty eksploatacyjne

i ma wpływ na żywotność instalacji.

Dodatkowo MOS odporny jest

na wysokie temperatury. MOS

zaopatrzony jest we własny zbiornik

i zrzut pyłu,

• bateria cyklonów typu CEF 6x800 –

II stopień odpylania mechanicznego ,

• moduł doczyszczający – filtr wor-

kowy Dantherm Filtration typu FD

413/0,8/48 lub równoważny

Temperatura pracy urządzenia:

120-180 oC.

Opis efektów rzeczowych i ekologicznych

Przewidywany efekt ekologiczny

będzie wynikał z:

• mniejszej ilości spalonego paliwa,

• mniejszej emisji dwutlenku węgla,

• mniejszej emisji zanieczysz-

czeń pyłowo-gazowych do

powietrza,

• mniejszej ilości odpadów paleni-

skowych (żużla, popiołu).

Do obliczeń przyjęto wartości

sprawności nowego kotła WR 10/EM

(dane producenta) i zlikwidowanego

kotła WR 10 (dane rzeczywiste):

• Różnica sprawności: 86,5% – 74,7%

= 11,8%

• Planowana ilość wyproduko-

wanego w ciągu roku ciepła:

55 000 GJ.

Budowa stacji zmiękczania wodyWyda jność s tac j i p r z ygotowan ia

wody:

• przed modernizacją: ok. 3÷8 m3/h

• obecnie: 4 m3/h z możliwością zwięk-

szenia do 15 m3/h

• Praca nowej stacji została zautoma-

tyzowana.




• Wyposażona jest w:

• f i ltr wstępny na dopływie wody

surowej,

• wymienniki jonitowe 3 szt.

• blok korekty chemicznej (ph) i redukcji

tlenu w wodzie.

Stacja spełnia wymagania przewi-

dziane normą PN-85/C-04601.

Wymiana instalacji kolektorowo-pompowej Wymagania postawione systemowi roz-

działu ciepła w zakresie odrębnej regulacji:

• wielkością przepływu : wzrost z 450

m3/h do 1060 m3/h (-90 kW)

• temperatury : wydzielono cztery

systemy temperaturowe

• ciśnienia dyspozycyjnego: wydzielone

są dwa systemy pracujące na różnych

parametrach ciśnieniowych tj. 0,5/0,8

MPa i 0,9/1,2 MPa (PEC) (ciśn.

dyspozycyjne/maksymalne)

• wymusiły decyzję o całkowitej wymia-

nie instalacji w ciepłowni.

reklama

Instalacja kolektorowo- -pompowa

Z lewejw trakcie modernizacji


W Polsce zainstalowanych jest wiele kotłów płomienicowo- płomieniówkowych opalanych najczęściej węglem kamiennym lub innymi paliwami stałymi. Z uwagi na pogarszające się parametry węgla i próby spalania gorszych gatunków paliw kotły płomieniówkowe należy często odstawiać do ręcznego czyszczenia. W niektórych przypadkach użytkownicy decydują się na odstawienie kotła do czyszczenia raz w tygodniu.


Andrzej ZuberEKOZUB Sp. z o.o.

Czyszczenie z osadów powierzchni wymiany ciepła kotłów płomieniówkowych opalanych paliwami stałymi za pomocą generatorów fal uderzeniowych

Aktualnie na rynku polskim istnie-

j e w ie le sys temów cz yszczen ia

kotłów opalanych paliwami stałymi.

Kotły płomieniówkowe najczęściej

czyszczone są ręcznie. Czyszczenie

polega na odstawieniu kotła, otwarciu

drzwi komory nawrotnej i za pomocą

szczotek wyczyszczeniu mechanicznemu

poszczególnych rur. Operacja ta jest

bardzo uciążliwa dla obsługi i szkodliwa

dla ich zdrowia. Niektórzy użytkownicy

zmuszeni są przeprowadzać taką ope-

rację raz na tydzień. Odstawienie kotła

często wiąże się ze stratami na produkcji

oraz zmniejszeniem dyspozycyjności

kotła. W przypadku okresowego nie

czyszczenia płomieniówek kocioł nie

osiąga założonych parametrów, a jego

sprawność maleje.

Czyszczenie mechaniczneAlternatywą do czyszczenia ręcznego

kotłów jest sprężone powietrze. W więk-

szości przypadków czyszczenie polega

na szybkim otwarciu zaworów i uwol-

nieniu strumienia sprężonego powietrza

na czyszczone powierzchnie. W ocenie

wielu użytkowników systemy te nie do

końca są efektywne. Charakteryzują się

dużym zużyciem sprężonego powietrza.

Z uwagi na dużą ilość zaworów istnieje

prawdopodobieństwo awarii poszcze-

gólnych elementów. Zabudowa systemu

w komorze nawrotnej kotła pokazana na

fotografi i drugiej nie gwarantuje czyszcze-

nia najbardziej narażonej na zabrudzanie

się części ciśnieniowej na wlocie spalin

do płomieniówek. Z naszego doświad-

czenia proces zabrudzania rozpoczyna

się w strefie najwyższych temperatur

spalin. Powierzchnię te należy czyścić w

pierwszej kolejności. Dla potwierdzenia

naszej tezy na zdjęciu trzecim widoczne

są ogniska osadów na wlocie spalin do

płomieniówek, które po niedługim czasie

ograniczają całkowicie przepływ spalin.

W drugiej kolejności następuje zabru-

dzanie się kotła w dalszych strefach. Na

zdjęciu drugim pokazano przykładowy

system czyszczenia kotła płomieniów-

kowego. Podobne systemy czyszczenia

oferują praktycznie wszystkie firmy

sprzedające kotły do spalania paliw

stałych (węgiel, biomasa).

Fot. 1. Komora nawrotna kotła płomienicowo-płomieniówkowego



Zjawisko tworzenia się osadów

Doświadczenia zebrane z eksploatacji

kotłów rusztowych wodnych i parowych

(OR i WR) opalanych węglem kamiennym

lub biomasą wskazują, że należy w pierw-

szej kolejności skupić się na czyszczeniu

powierzchni najbardziej narażonych

na zabrudzanie. W przypadku kotłów

płomieniówkowych jest to wlot spalin

do pierwszej sekcji od strony komory

paleniskowej. W większości przypad-

ków kotłów płomieniówki ustawione są

poziomo, co powoduje zmianę kierunku

i prędkości przepływu spalin.

Na zdjęciu trzecim można za-

obserwować zjawisko tworzenia się

osadów w dolnej części płomieniówek,

gdzie prędkość spalin jest najmniejsza.

Zdjęcie części ciśnieniowej zostało

zrobione po dwóch tygodniach od

uruchomienia nowego kotła nr 1, który nie

posiadał żadnego systemu czyszczenia.

Bliźniaczy kocioł nr 2, zabudowany

w tej samej ciepłowni został wypo-

sażony w system czyszczenia oparty

o generator y fa l uderzen iow ych

GFU-25. Kocioł nr 1 i nr 2 spalają

to samo paliwo – miał węglowy. We

wrześniu 2011r. przeprowadzono oglę-

dziny kotłów (płomieniówek) od strony

wlotu spalin z komory paleniskowej.

Na zdjęciu czwartym pokazano pło-

mieniówki kotła nr 2 od strony komory

paleniskowej. Zdjęcie zrobiono w czasie

pracy kotła przy otwartym włazie tylnym

potwierdziło nasze wnioski opisane

powyżej. Nie zaobserwowano zjawiska

tworzenia się ognisk osadów. Paromie-

sięczna eksploatacja kotła nie spowodo-

wała konieczności jego odstawienia do

ręcznego czyszczenia.

Instalacja czyszczenia kotła nr 2 w Zakładach Mleczarskich w Łukowie

W kwietniu 2011r. została uruchomio-

na instalacja czyszczenia płomieniówek

kotła nr 2 o wydajności 3 t/h. Na ścianie

tylnej kotła został zabudowany jeden

generator GFU-25 wytwarzający falę

uderzeniową. Czynnikiem wywołują-

cym falę uderzeniową jest sprężone

powietrze o ciśnieniu ok. 7,5 atm.

Fala uderzeniowa czyści 156 płomie-

niówek rozmieszczonych w pierwszej

sekcji kotła o średnicy ok. 2 400 mm.

Generator e l iminuje powstawanie

twardych osadów na płomieniówkach

od strony komory paleniskowej. Na

początku czerwca 2011r. została prze-

prowadzona rewizja wewnętrzna kotła.

W szczególności oceniono stan czysto-

ści płomieniówek. Z przeprowadzonego

przeglądu opracowano dokumentację

fotografi czną.

Płomieniówki od strony komory

paleniskowej w strefie najwyższych

temperatur pozbawione są jakichkolwiek

osadów. W bezpośrednim obrębie

działania fali uderzeniowej (obszar po

prawej stronie na zdjęciu czwartym) dno

sitowe było metalicznie czyste. Świad-

czy to o dużej skuteczności czyszczenia

generatorów fal uderzeniowych.

Na zdjęciu piątym pokazano stan

płomieniówek na wylocie z kotła. Nie

zaobserwowano żadnych osadów, które

by ograniczały wymianę ciepła. Z uwagi

na wysoką skuteczność czyszczenia

w obszarze komory paleniskowej od-

stąpiono od przeglądu płomieniówek

w komorze nawrotnej pomiędzy pierwszą

a drugą sekcją.

Fot. 2 Komora nawrotna kotła płomieniówkowego wraz z systemem czyszczenia

Fot. 3. Zakład Mleczarski Sp. z o.o. w Łukowie. Płomieniówki kotła nr 1 bez systemu czyszczenia od strony komory paleniskowej – 09.09.2011 r.

Fot. 4. Zakład Mleczarski Sp. z o.o. w Łukowie. Płomieniówki kotła nr 2 z zabudowanym generatorem GFU-25 od strony komory paleniskowej – 09.09.2011 r.


Fot. 5. Zakład Mleczarski Sp. z o.o. w Łukowie. Płomie-niówki kotła nr 2 z zabudowa-nym generatorem GFU-25 od strony komory palenisko-wej – 08.06.2011 r.

Fot. 6. Zakład Mleczarski Sp. z o.o. w Łukowie. Pło-mieniówki kotła nr 2 z zabudowanym generatorem GFU-25 od strony wylo-towej drugiej sekcji – 08.06.2011 r.

Instalacja czyszczenia kotła płomieniówkowego w YETICO S.A.

Dla potwierdzenia skuteczności

czyszczenia kotłów płomieniówkowych

w lipcu 2011r. został zabudowany jeden

generator GFU-25/8 na kotle ok. 3 MW

w fabryce styropianu YETICO S.A.

w Galewicach koło Wielunia. Wiel-

kość kotła zarówno w Łukowie jak

i w Galewicach jest zbliżona. Kocioł

opalany jest węglem kamiennym. Przed

zabudową instalacji czyszczenia ko-

cioł średnio co półtorej tygodnia był

odstawiany do ręcznego czyszczenia.

Każde odstawienie kotła związane było

ze zmniejszeniem produkcji styropia-

nu. Po miesięcznej eksploatacji kotła

z systemem czyszczenia władze YETICO

zadecydowały o zakupie instalacji.

Generator fal uderzeniowych GFU-25/8

pracuje bez żadnej awarii od lipca

2011r. Załączanie generatora następuje

w automatyce średnio co 15 minut.

Z informacji uzyskanych od użytkownika

kocioł raz w miesiącu jest czyszczony

z zalegającego, sypkiego pyłu w obrębie

komory nawrotnej pomiędzy pierwszą

a drugą sekcją. Dziewięćdziesiąt procent

płomieniówek nie wymaga żadnego

czyszczenia. Czyszczenie pozostałych

nie jest uciążliwe dla użytkownika.

Odstawienie kotła nie jest wymuszone

brakiem osiągnięcia parametrów pary

i następuje w dowolnym czasie. Sadzimy,

że w przypadku zastosowania ciągłego

odprowadzenia pyłu z komory nawrotnej

kocioł nie wymagałby odstawienia. Insta-

lacja czyszczenia pracuje bezawaryjnie

i w sposób ciągły od 08.07.2011 r. Firma

YETICO w Galewicach nie posiada kotła

rezerwowego.

Na zdjęciu szóstym pokazano

zabudowę generatora GFU-25/8 od

strony komory paleniskowej. Z naszego

doświadczenie generator fal uderzenio-

wych można zabudować praktycznie

na każdym kotle. Nie są wymagane

zmiany konstrukcyjne kotła. Nie ma po-

trzeby budowy dodatkowych podestów

obsługowych. Sterowanie generatora

następuje z lokalnej skrzynki automatyki

dostarczanej wraz z instalacją, która

nie wymaga podłączenia do systemu

sterowania kotłem.

Instalacja czyszczenia kotła płomieniówkowego w DREW-ZET Sp. z o.o.

W styczniu 2012 roku w f irmie

DREW-ZET Sp. z o.o. zabudowano

próbnie generator fal uderzeniowych

GFU-25/8 do czyszczenia płomieniówek

kotła EKONOMIK – 125/12. Aktualnie

kocioł opalany jest wilgotną biomasą

pozyskiwaną z łuszczenia drewna. Ge-

nerator fal uderzeniowych zabudowano

w tylnej części kotła, na wlocie spalin do

płomieniówek. Aby nie naruszać płasz-

cza wodnego wykorzystano istniejące

przejścia. Fala uderzeniowa wychodząca

z generatora rozdzielona jest na trzy

strumienie. Prawie dwumiesięczna

eksploatacja generatora potwierdza jego

skuteczność czyszczenia. Dodatkowo

zaobserwowano zjawisko doczyszczania

się płomieniówek. Od czasu zabudowy

generatora zaniechano czyszczenia

ręcznego.

Generator fal uderzeniowych GFU-25/8

Do czyszczenia powierzchni grzew-

czych kotłów płomieniówkowych jest

wykorzystywany generatory fal ude-




rzeniowych GFU-25/8. Jest to zbiornik

o pojemności 24 litry, który zasilany

jest sprężonym powietrzem o ciśnieniu

7÷8 atm. Wytworzenie fali uderzeniowej

następuje podczas gwałtownego roz-

prężania porcji powietrza po podaniu

napięcia 24 V.

Charakterystyczne cechy generato-

rów fal uderzeniowych GFU- 25/8:

• niskie zużyciem sprężonego powie-

trza o ciśnieniu do 8 bar,

• możliwość zadziałania w dowolnym

czasie i konfi guracji w zależności od

czystości powierzchni grzewczych

(gotowość do pracy generatorów

następuje po minucie od zadziałania),

• mały wpływ korozyjnym i erozyjnym

na oddziaływane powierzchnie części

ciśnieniowej,

• wysoka skuteczność w stosunku do

wydatku energetycznego,

• zastosowanie jako czynnika ro-

boczego sprężonego powietrza,

bez potrzeby rozbudowy istniejącej

sprężarkowi,

• możliwością zabudowy generatorów

na nowych i istniejących kotłach

na obmurzu ciężkim lub ścianach

szczelnych,

• prostotą w automatyzacji procesu

czyszczenia.

Zastosowanie generatorów fal uderze-

niowych:

• czyszczenie kotłów oraz wszystkich

wymienników ciepła po stronie spalin

i wody,

• c z y s z c z e n i e w e w n ę t r z n y c h

powierzchni urządzeń i instalacji

elektrycznych oraz AKPiA.

• transport pneumatyczny lub hy-

drauliczny materiałów zmniejszając

zużycie energii elektrycznej,

• instalacje odsiarczania spalin do eli-

minacji wielu niekorzystnych zjawisk,

w tym tworzenia się nawisów w ab-

sorberach oraz zatykania rurociągów

• w instalacjach odpylania spalin

i oczyszczania powietrza do regene-

racji worków fi ltracyjnych,

• w instalacjach redukcji NOx do czysz-

czenia wkładów katalitycznych,

• czyszczenie kanałów i urządzeń

wentylacyjnych, kominów,

• czyszczenie kanalizacji deszczowych

i sanitarnych,

• oraz do wielu innych prac nie opisa-

nych powyżej.

W wielu przypadkach wykorzystu-

jąc zjawisko fali uderzeniowej można

wyeliminować kosztowne i szkodliwe

dla środowiska czyszczenie chemiczne

urządzeń i rurociągów.

Warto zapamiętaćZastosowanie generatorów fal ude-

rzeniowych GFU-25/8 do czyszczenia

płomieniówek od strony wlotu spalin

z komory spalania okazało się rozwią-

zaniem bardzo efektywnym. Pozwala na

pracę kotła z wysoką sprawnością, bez

konieczności odstawiania do ręcznego

czyszczenia. Dodatkowo poprawiono

warunki BHP, nie narażając obsługi

na szkodliwe działanie pyłu podczas

czyszczenia. W niektórych przypadkach

pozwala na zwiększenie produkcji,

która może być ograniczona wydajnością

kotła lub jego odstawieniem. Za pomocą

generatorów fal uderzeniowych mogą być

czyszczone od strony spalin wszystkie

wymienniki rurowe, gdzie czynnikiem

podgrzewanym może być powietrze

lub woda. Utrzymując w czystości po-

wierzchnie grzewcze zmniejsza się

zużycie paliwa oraz koszty wytworzenia

ciepła.

Fot. 7. YETICO S.A. w Galewicach koło Wielunia. Kocioł z zabudowanym generatorem GFU-25/8 od strony komory paleniskowej – 08.07.2011 r.

Fot. 8. Zabudowa generatora fal uderzeniowych na kotle płomieniówkowym

Fot. 9. Generator fal uderzeniowych GFU 25/8

32 1 / 20 12 e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.apbiznes.pl

Przedmiotem inwestycji było:

• wykonanie skrzyni powietrza multi-

strefowej –10 strefowa z uszczelnie-

niami bocznymi,

• wykonanie nowego i montaż wału tyl-

nego kompletnego ze smarowaniem

tradycyjnym,

• wykonanie kolektora bocznego po-

wietrza podmuchowego z klapami

regulacyjnymi sterowanymi zdalnie

z poziomu palacza, kanał powietrza

pierwotnego w obrębie kolektora

podmuchu – skrzyni podmuchu –

komplet,

• wykonanie kosza węglowego przy-

stosowanego do leja rewersyjnego,

przodu kotła, boczków i posadowienia

wału napędowego,

• wykonanie warstwownicy chłodzonej

wodą,

• wykonanie nowej jezdni podrusztowej

wraz z czerpnią gorącego powietrza

z pod rusztu do wentylatora podmu-

chowego,

• demontaż i wymiana wentylatora

powietrza pierwotnego,

• wykonanie zdalnego sterowanie

strefami,

• wykonanie zdalnego sterowania

podciśnieniem w kotle,

• wykonanie zdalnego sterowania

poziomem wody oraz zasolenia

w walczaku kotła,

• wykonanie układu podawania paliwa

na ruszt (lej i wózek rewersyjny),

• wykonanie sterowania (ręczne

i automatyczne)-regulacji układem

leja i wózka,

• wykonanie zbiornika wody zasilającej

wraz z kolumna odgazowywacza,

• wykonanie automatyki sterującej pro-

cesem odgazowania wody kotłowej,

• wymiana układu odpylania spalin

na układ, który zapewnia stężenie

odpylania spalin emitowanych do

atmosfery poniżej 100mg/Nm3 przy

O2=6% wraz z wentylatorem spalin.

Opracował: Aleksander Brzezina Dyrektor ds. technicznych ENWOS Sp. z o.o. w Chełmku

Zakres inwestycji i modernizacji w ciepłowni należącej do ENWOS Sp. z o.o.



Agata TymaAbsolwentka Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Posiada 6-letnie doświadczenie w sprzedaży, wdrażaniu i prowadzeniu szkoleń w ramach systemów CMMS, EAM, ITAM, ITSM fi rmy IBM (dawniej MRO Software). Uczestniczyła w kilkudziesięciu projektach jako konsultant merytoryczny projektu oraz Project Manager. Obecnie pełni funkcję Specjalisty ds. Marketingu i Sprzedaży działu systemów CMMS w fi rmie AIUT Sp. z o.o. będącej wieloletnim partnerem MRO Software, od 2006 roku części fi rmy IBM.

Zarządzanie majątkiem

Przemysł energetyczny charakteryzuje się bardzo zróżnicowanym majątkiem zarówno od strony rozproszenia terytorialnego jak i różnorodności wykorzystywanych elementów i urządzeń. Infrastruktura sektora energetycznego to zarówno duże fabryki, jak i kilometry rurociągów lub linii energetycznych, po instalacje redukcyjne i przydomowe.

Zarządzanie tego typu majątkiem

jest skomplikowane i wymaga wysokiej

kontroli nad posiadanymi urządzeniami.

I tu z pomocą przychodzą systemy

dedykowane do zaawansowanego

zarządzania majątkiem firmy (EAM

– Enterprise Asset Management). Są

to rozwiązania wywodzące się często

z mniejszych systemów, na przykład

klasy CMMS (Computerized Maintenance

Management Systems), które dedyko-

wane są dla działów utrzymania ruchu

w fabrykach. Systemy, często nazywane

już platformami, EAM to rozwiązania

służące do zarządzania wszelakim typem

majątku, od urządzeń, poprzez elementy

liniowe majątku, po sprzęt IT, czy też fl otę

i infrastrukturę.

Urządzenia zainstalowane w elek-

trowniach lub ciepłowniach mogą mieć

niewielkie rozmiary lub też zajmować

nawet 100 m2. Jednak, w ramach ich

utrzymania i zapewnienia odpowiedniej

sprawności działania podlegają one

podobnym zasadom niezależnie od ich

gabarytów. Standardowymi pracami

wykonywanymi na tych elementach

majątku to prace drobne, przeglądy,

remonty, jak również naprawy awaryjne.

Interesująca jest historia wykonywa-

nych robót, szczególnie awarii wyłą-

czeniowych powodujących problemy

z kontynuacją procesu wytwarzania,

wymiany podzespołów, czy też części

zamiennych, poniesionych kosztów

z podziałem na odpowiednie konta.

W wypadku elementów liniowych

nie sprawdzają się klasyczne metody

zarządzania ze względu na specy-

fikę tego typu majątku. Optymalnie

byłoby rozpatrywać rurociągi, czy też

linie przesyłowe dzieląc je na odcinki

uwzględniające ich charakterystyki.

Istotną informacją jest w tym wypadku

od jakiego i do jakiego punktu geo-

graficznego ustalony został odcinek,

jakie posiada parametry i czy wchodzi

w relacje odzwierciedlające powiązania

operacy jne. Monitorowanie stanu

takich zasobów powinno odbywać się

przy wyznaczeniu położenia miejsca

monitorowanego, a naliczanie kosztów

robót względem długości odcinka, a nie

sztuk elementów majątku.

Jeszcze inaczej wygląda obsługa

urządzeń i elementów IT, które wymagają

posiadania wiedzy o aktualnie zainsta-

lowanym oprogramowaniu, konfi guracji

sprzętowej, topologii sieci. Obecnie coraz

więcej urządzeń automatyzujących pracę

w przedsiębiorstwach jest wyposażona

w mikrokontrolery lub dedykowane

komputery. Zainstalowanie błędnego

oprogramowania może nieść za sobą

analogiczne skutki jak zepsucie podze-

społu lub części zamiennej. Czy, w takim

razie, korzystne jest dla fi rmy z sektora

energetycznego, gdzie krytyczna jest

ciągłość dostaw, posiadanie informacji

o sprzęcie IT tylko w systemie zarządza-

nym przez dział informatyczny? Wiele

fi rm widzi duży potencjał i możliwość

lepszej kontroli nad elementami majątku

gdy posiada pełne informacje w jednym

dedykowanym systemie.

Systemy zaawansowanego zarzą-

dzania majątkiem pozwalają zaspokoić

potrzeby firm energetycznych wymie-

nione powyżej, a równocześnie dają

duże możliwości dalszego rozwoju

w różnych kierunkach działalności.

w przemyśle energetycznym

efek t y wność energet yc znaorganiz acja i z ar z ądz anie


Posiadanie w jednym systemie nie-

zbędnych informacji wraz z możliwością

realizacji inteligentnej analizy zapisanych

danych daje klarowne i wiarygodne

informacje, dzięki którym podejmowane

są lepsze decyzje. Dodatkowo rozwią-

zania EAM dostarczają wizualizację

posiadanych elementów majątku na

mapach z podziałem obiektów mapo-

wych na warstwy grupujące elementy

tego samego typu. Powiązanie

mapow ych in fo rmac j i

z informacjami widocz-

nymi w konkretnych

aplikacjach pozwala na

p łynne przechodzenie

z mapy do danych wybranego

urządzenia oraz w drugą stronę. Możliwe

jest grupowanie obiektów, klastrowanie,

czy też pokazanie istniejących powiązań

z innymi obiektami. Ta funkcjonalność

odnosi się do dowolnego elementu

majątku.

Posiadanie wszystkich informacji

zarządzania majątkiem sektora energe-

tycznego w jednej platformie EAM daje

możliwość obsługi paszportyzacji, gdzie

wszystkie istotne urządzenia i

elementy majątku posia-

dają swój paszport, czyli

dokument ewidencyjny

zawierający informacje o

położeniu elementu sieci,

jego parametrach tech-

nicznych oraz relacjach

z innymi urządzeniami.

W roz w ią zan iach do

z a a w a n s o w a n e g o

zarządzania majątkiem

zapisywane są informacje

podstawowe, takie jak

data produkcji, numer

ewidencyjny, dostawca,

producent, data instalacji,

szczegółowe parametry

techniczne, jak moc,

długość, szerokość , wy-

sokość, prąd znamionowy,

historia życia elementu

oraz pełna dokumentacja

w postaci plików dołą-

czonych.

Rozproszenie majątku

sektora energetycznego

pociąga za sobą jeszcze

jeden istotny problem,

który, wraz z rozwojem

technologii, można już

dzisiaj łatwo pokonać. Jest to stały

dostęp do danych posiadanego systemu

i możliwość pracy online i offl ine. Podsta-

wowym krokiem wykonanym w ramach

systemów EAM było przejście na systemy

webowe, które pozwalają na zalogowanie

się i pracę z systemem z dowolnej

stacji roboczej, laptopa, palmtopa,

telefonu komórkowego, w dowolnym

miejscu na świecie. Jedynym ograni-

czeniem jest, w tym wypadku, jakość

łącza internetowego. Kolejnym etapem

było pojawienie się na rynku aplikacji

mobilnych instalowanych na małych

urządzeniach przenośnych. Ich wygląd

i ilość danych została tak dostosowana

aby można było komfortowo praco-

wać z systemem w trybie online, czyli

w stałym połączeniu z serwerem lub

w trybie offline, pracując na danych,

ściągniętych do lokalnej bazy, a potem

synchronizując wprowadzone zmiany

z bazą główną na serwerze.

Platformy EAM posiadają bogatą

funkcjonalność, są zgodne z SOA (Se-

rvice-Oriented Architecture), dostosowują

się do wymagań i potrzeb klienta jak

„garnitur szyty na miarę”, pozwalają na

uzyskanie szybkiego zwrotu z inwestycji

w stosunkowo krótkim czasie, a także są

zaawansowane technologicznie i proste

w użytkowaniu. Dzięki temu, zarówno

młode, jak i starsze pokolenie pracowni-

ków, z małym lub dużym doświadczeniem

znajdzie wygodny sposób w jaki będzie

korzystać z systemu i wyciągać z niego

jak najwięcej korzyści.

„garnitur szyty na miarę”, pozwalają na

uzyskanie szybkiego zwrotu z inwestycji uzyskanie szybkiego zwrotu z inwestycji

w stosunkowo krótkim czasie, a także są

zaawansowane technologicznie i proste zaawansowane technologicznie i proste

w użytkowaniu. Dzięki temu, zarówno

młode, jak i starsze pokolenie pracowni-młode, jak i starsze pokolenie pracowni-

ków, z małym lub dużym doświadczeniem

znajdzie wygodny sposób w jaki będzie

korzystać z systemu i wyciągać z niego

Obecnie coraz więcej urządzeń automatyzujących pracę w przedsiębiorstwach jest wyposażona

w mikrokontrolery lub dedykowane komputery

efek t y wność energet yc znaorganiz acja i z ar z ądz anie



górnic t wo węgla kamiennego

opinie i komentar ze

uk ł ady went ylacji i k l imar t y z acji

efek t y wność energet yc z na

gospodarka energią

ut yliz acja metanu

JSW z pełną determinacją stara się ograniczać koszty działalności aby zachować konkurencyjność swoich produktów. Jakie obszary produkcji posiadają możliwości w zakresie ograniczenia kosztów?

Poprawa efektywności funkcjonowa-

nia to jeden z kluczowych celów Jastrzęb-

skiej Spółki Węglowej. Jego realizacja

będzie miała decydujące znaczenie dla

utrzymania i wzmocnienia pozycji JSW

na rynku. Wzrost efektywności planujemy

uzyskać poprzez stałe podnoszenie

poziomu technicznego naszych kopalń.

Pozyskujemy nowoczesne maszyny,

urządzenia i technologie. Zwiększamy

zakres automatyzacji oraz wdrażamy ele-

menty zdalnego sterowania w procesach

technologicznych. JSW, między innymi,

jako pierwsza wdrożyła nowoczesny,

w pełni zautomatyzowany system stru-

gowy, który umożliwia eksploatacje

pokładów cienkich, o grubości od 1,5 m

do 1,0 m. Ostatnio naszymi priorytetami w

obszarze technicznym jest modernizacja

systemów transportu i doskonalenie sys-

temów monitoringu maszyn i procesów.

Działania te przyczyniają się do optymali-

zacji kosztów, obniżenia pracochłonności

i poprawy warunków bezpieczeństwa

pracy. Wzrost efektywności zamierzamy

również uzyskać poprzez poprawę orga-

nizacji pracy, zwiększenie wykorzystania

czasu pracy, między innymi, dzięki roz-

wojowi klimatyzacji dołowej oraz objęcie

wszystkich pracowników motywacyjnymi

systemami wynagradzania.

Jak wiadomo, znaczącym kosztem – dla każdej produkcji przemysłowej – jest koszt energii elektrycznej. Czy tutaj JSW posiada duże możliwości redukcji kosztów? Jakie w związku z tym prowadzi działania?

Jastrzębska Spółka Węglowa na

bieżąco prowadzi szereg działań mają-

cych na celu obniżenie kosztu energii

elektrycznej. Przykładowo można wymienić:

maksymalne wykorzystanie tańszej energii

produkowanej na bazie gazu z odmeta-

nowania w jednostkach wysokosprawnej

kogeneracji (pracuje 13 silników o mocy

36 megawatów elektrycznych) z wykorzy-

staniem własnej sieci przesyłowej pomiędzy

kopalniami. W ramach działań związanych

bezpośrednio z procesami produkcyjnymi

dokonywana jest optymalizacja ruchu

dużych odbiorów, tak na dole jak na po-

wierzchni, aby maksymalnie wykorzystywać

okresy gdy energia elektryczna jest tańsza

(poza szczytem). Duże efekty uzyskuje

się również przez ograniczenie opłat za

moc bierną, poprzez poprawę sprawności

maszyn czy modernizacje układów zasilania

urządzeń. Kolejnym kierunkiem jest przej-

mowanie produkcji sprężonego powietrza

w kopalniach przez Spółkę Energetyczną

„Jastrzębie” S.A. , która wykorzystuje do tej

produkcji własny, tańszy prąd wytworzony

na bazie węgla i gazu z odmetanowania

dostarczanych przez JSW.

Kopalnie należące do JSW - ale nie tylko - urabiają węgiel z pokładów na coraz większych głębokościach. Jakie rodzaje zagrożeń naturalnych występują aktualnie w kopalniach należących do JSW?

W kopalniach JSW występują prawie

wszystkie zagrożenia naturalne, często

w najwyższych kategoriach, stopniach

i klasach. Najpoważniejszym zagrożeniem

jest zagrożenie metanowe. O jego skali

świadczy fakt, że w 2011 roku do naszych

kopalń wydzieliło się 332 mln m3 metanu.

Znaczna, coraz częściej przekracza-

jąca 1000 m głębokość prowadzenia

robót górniczych jest główną przyczyną

moim zdaniemgórnic t wo węgla kamiennego


Efektywność i bezpieczeństwoZ Andrzejem Torem zastępcą Prezesa Zarządu ds. Technicznych JSW SA rozmawia Janusz Zakręta

Andrzej Tor zastępca Prezesa Zarządu ds. Technicznych JSW SA

występowania silnego zagrożenia klima-

tycznego. W ostatnich latach uaktywniły

się bardzo niebezpiecznie zagrożenia:

tąpaniami, wyrzutami metanu i skał oraz

pożarami endogenicznymi.

Firma prowadzi zapewne szereg działań minimalizujących wpływ tych zagrożeń na pracujących ludzi oraz ciągłość wydobycia? Jakie to są działania?

W kopaln iach JSW stosowany

jest szeroki zakres działań i środków

w celu zapobiegania i zwalczania za-

grożeń naturalnych. Pierwszym krokiem

w tym zakresie są właściwe, dostoso-

wane do poziomu zagrożeń projekty

robót górniczych. Zakłady górnicze

dysponują poza tym nowoczesnymi sys-

temami monitoringu zagrożeń. Dotyczy to

w szczególności zagrożeń: metanowego,

pożarowego i tąpaniami. Dysponujemy

m.in. nowoczesnymi układami metano-

metrii automatycznej, umożliwiającymi

rejestrację stężeń metanu we wszystkich

wymaganych miejscach sieci wentyla-

cyjnych oraz niezwłoczne wyłączanie

energii elektrycznej w przypadkach

przekroczenia dozwolonych stężeń.

Podstawowym środkiem w zakresie

zapobiegania zagrożeniu metanowemu

jest efektywne odmetanowanie. Dzięki

temu ujmujemy około 40 % wydzielanego

metanu. W najbliższym czasie zamierzamy

uzyskać większa efektywność odme-

tanowania poprzez m.in. zastosowanie

nowych technologii ujęcia gazu. W celu

zwalczania zagrożenia klimatycznego

nasze kopanie stosują nowoczesne,

systematycznie rozbudowywane systemy

klimatyzacji dołowej. Aktualnie w zakła-

dach górniczych zainstalowane jest 41,12

MW mocy chłodniczej. Warto podkreślić

również, że we wszystkich kopalniach

Spółki funkcjonuje system Zarządzania

Bezpieczeństwem i Higieną Pracy.

Jesteście liderem w polskim górnictwie w zakresie pozyskania i wykorzystania na cele energetyczne gazu kopalnianego. Mimo tego ilości wykorzystywanego gazu w stosunku do ilości jakie są uwalniane w procesie wydobycia węgla – są nadal niewielkie. Czy widzicie tutaj jeszcze znaczący potencjał?

Jastrzębska Spółka Węglowa jest

niekwestionowanym liderem w zakresie

gospodarczego wykorzystania metanu

z odmetanowania. W 2011 roku zagospo-

darowane zostało 97 mln m3 paliwa co

stanowi 71 % ujętego gazu. Mieszanka

metanowa jest głównie wykorzystywana

w skojarzonych układach energetycznych,

opartych na silnikach gazowych oraz

w kotłach gazowych i dwupaliwowych.

W kopalni „Pniówek” od 2000 roku funk-

cjonuje skojarzony układ energetyczno-

-chłodniczy, umożliwiający wykorzystanie

energii chemicznej metanu do produkcji

energii chłodu dla klimatyzacji centralnej.

JSW dzięki zagospodarowaniu metanu

z odmetanowania była w stanie w 2011

roku pokryć 23,3 % swoich potrzeb na

energię elektryczną i 97,7 % na ciepło.

Naszym celem jest wykorzystanie, od

2015 roku, 95 % ujętego w procesie od-

metanowania gazu, między innymi dzięki

budowie w kopalni „Budryk” nowego

skojarzonego układu energetycznego

o mocy 8 megawatów elektrycznych.

Czy planujecie rozbudowę istniejących kopalń a może budowę nowych?

Zasoby węgla koksowego, które

mogą być eksploatowane przez kopalnie

JSW są znaczące. Dają one perspekty-

wę funkcjonowania Spółki przez okres

co najmniej 60 lat. Aby zrealizować te

plany konieczne jest udostępnienie

i zagospodarowanie nowych pokładów

i złóż. Przedsięwzięcia w tym zakresie

polegają na budowie i rozbudowie nowych

poziomów wydobywczych i zagospoda-

rowaniu nowych złóż. Aktualnie trwają

zaawansowane prace związane z budową

poziomu 1290 m w kopalni „Budryk”

i poziomu 1080 m w ruchu „Zofi ówka”

kopalni „Borynia-Zofiówka”. Kopalnia

„Budryk” dzięki wspomnianej inwestycji

stanie się producentem wysokiej jakości

węgla koksowego typu 35.

Rozpoczęl iśmy również roboty

w celu udostępnienie złóż „Bzie-Dębina

2-Zachód” oraz „Pawłowice 1”. Zapewni

to funkcjonowanie kopalń „Borynia-

-Zofi ówka” i „Pniówek” przez następne

kilkadziesiąt lat.

Plany związane z rozwojem bazy

zasobowej są i będą również realizowane

w innych kopalniach Spółki.


Przyrząd TeZetKa z pomierzonych war-

tości temperatury, wilgotności względnej

oraz ciśnienia powietrza wyznacza tzw.

temperaturę wilgotną powietrza.

Na podstawie uzyskanych wartości

temperatury suchej (Ts) i wilgotnej (Tw)

oraz prędkości przepływu powietrza (v)

przyrząd określa wg. PN – G – 03100

tzw. temperaturę zastępczą klimatu

w podziemnych wyrobiskach górniczych

Tzk=0,6•Tw+0,4•Ts-v

Przyrząd TeZetKa z pomierzonych

war tości temperatury, wi lgotności

i ciśnienia wyznacza również gęstość

oraz objętość właściwą powietrza

i z tych wielkości określa wartość depresji

naturalnej w kopalni.

Wartości mierzonych parametrów

powietrza oraz aktualny stan pojemności

pamięci i naładowania akumulatorów

dla ich chwilowych wartości zostają

wyświetlone na monitorze przyrządu

bezpośrednio w wyrobisku. Całościo-

wa prezentacja uzyskanych wyników

może być wyświetlona na monitorze

komputera.

Przyrząd TeZetKa jest poręcznym,

zasilanym akumulatorem instrumentem

służącym do rejestrowania, wyświetlania,

oraz przekazywania wartości danych,

określających warunki wentylacyjne

i klimatyczne w kopalni.

Aby uzyskać pełny obraz z prze-

prowadzonych pomiarów ich wyniki

transmituje się z przyrządu TeZetKa

do komputera. Tutaj przejęte wyniki

prezentowane są całościowo w postaci

zestawień tabelarycznych lub diagramów

grafi cznych.

Ocenę wyników uzyskanych z przy-

rządu TeZetKa dokonuje się przy użyciu

komputera (od wersji MS Windows XP).

Zakres pomiarowy Dane techniczne

Wilgotność względna: od 20 do 95 % (+/- 3 %) Wymiary –

Rozdzielczość: 0,1% bez głowicy sensorów: 148 x 78 x 50 mm (dł. x szer. x gr.)

Czas zadziałania: Max. 90s = <3 min z głowicą sensorów: 180 x 78 x 50 mm (dł. x szer. x gr.)

Temperatura: od -10 °C do +50 °C Ciężar: 230 g

Dokładność: 0,5% (+/- 1 Digit) Wyświetlacz: Grafi czny LCD

Rozdzielczość: 0,1 °C Zasilanie: Akumulator Litowo – jonowy

Prędkość powietrza: od 0,1 do 8 m/s Pamięć: do 4 MB

Ciśnienie powietrza: od 900 do 1200 hPa Interfejs: USB 2.0

TeZetKa – Przyrząd do bezpośredniego określania fi zycznego stanu powietrza


dr AndrzejCzapliński

układy went ylacj i i k l imar t y z acj igórnic t wo węgla kamiennego

Producent opracował specjalny Software

do zaprogramowania przyrządu oraz do

analizy wyników uzyskanych przez ten

przyrząd. Do oceny wyników wykorzy-

stane zostało długoletnie praktyczne

doświadczenie jakie uzyskano przy

wprowadzeniu i eksploatacji przyrządu.

Umożliwia to specjalistom oraz użyt-

kownikom optymalne przygotowanie

i wykorzystanie danych z pomiarów

i obliczeń.

Ocena wyników, oparta o obliczenia

statystyczne, zawiera tabelaryczne

zestawienia oraz graficzne przedsta-

wienie wartości uzyskanych z pomiarów

i obliczeń. Program przewiduje przeka-

zywanie wszystkich danych z pomiarów

i obliczeń do MS –Excel a także ich eksport

jako Bitmap (graf: *.bmp; *.jpg; *.wmf).

Czujnik do pomiaru temperatury,

wilgotności względnej, oraz prędkości

przepływu powietrza znajdują się we

wnętrzu kanałowego przyłącza (głowica),

które może być (za pośrednictwem kabla

przedłużającego lub bezpośrednio) umoco-

wane do górnej części obudowy przyrządu.

Przyrząd wyposażony w standardo-

wy moduł pamięci 512 kB mieści wartości

wyników z 16384 interwałów czasowych.

Wystarcza to przy interwale czasowym

1 minuty na 11 dni pracy, a przy interwale

5 sekund na 22 godziny pomiarów.

Przyrząd TeZetKa jest zasilany

zabudowanymi w nim akumulatorami

litowo-jonowymi. Ładowanie akumulato-

rów odbywa się przez ładowarkę. Czas

ładowania akumulatorów wynosi od

3 do 4 godzin.


Zespół chłodniczy powietrza RWK-300


Lokalny zespół chodniczy składa się

z wymiennika ciepła, który stanowi pakiet

kilkudziesięciu podwójnych spiralnych

zwojów rurek z miedzi, umieszczony

w cylindrycznym płaszczu stalowym oraz

z wentylatora elektrycznego służącego

do wymuszenia przepływu powietrza

przez chłodnice.

Obydwa elementy są ze sobą sztyw-

no połączone za pomocą metalowego

łącznika lub elastycznie za pomocą lutni.

Całość może być zabudowana stacjonar-

nie na spągu wyrobiska, podwieszona do

obudowy lub może przemieszczać się

wraz z postępem wyrobiska. Wyposa-

żenie stanowi chłodnica powietrza RWK

300 fi rmy WAT GmbH oraz wentylator

ES6-150 firmy Korfmann Lufttechnik

GmbH.Charakterystyka wentylatora dla wersji Exd(e) (wykonanie przeciwwybuchowe)

Parametry pracy zespołu chłodniczego RWK-300

Nazwa Miara Jed-nostka

Moc chłodnicza 308 kW

Ciśnienie wody 4 MPa

Wydatek wody 6,53 kg/s

Temperatura wody na wejściu

7 ºC

Temperatura wody na wyjściu

18,2 ºC

Wydatek powietrza 7,4 m³/s

Strata ciśnienia na wymienniku ciepła

687 Pa

Temperatura sucha powietrza na wlocie

32 ºC

Wilgotność właściwa powietrza na wlocie

23,7 g/kg

Temperatura sucha powietrza na wylocie

22 ºC

Długość chłodnicy 3315 mm

Wysokość chłodnicy 1270 mm

Szerokość chłodnicy 1185 mm

Przyłącze wody zimnej - wejście

DN 50/PN 40

Przyłącze wody zimnej - wyjście

DN 50/PN 40

Średnica przyłącza lutniociągu – wlot powietrza

800 mm

Średnica przyłącza lutniociągu - wylot

powietrza800 mm

Moc silnika wentylatora 15 kW

Zespoły chłodniczeZbigniew Kaczor

Zespół chłodniczy RWK300 charakteryzuje się wyjątkowo małym zapotrzebowaniem mocy elektrycznej wentylatora (niskie opory przepływu chłodnicy). Podczas gdy standardowo jest to 37 kW, w naszym przypadku wentylator potrzebuje jedynie 15 kW, co czyni to rozwiązanie wyjątkowo energooszczędnym. Co więcej parametry pracy naszych urządzeń są przebadane na stanowisku prób i jesteśmy w posiadaniu protokołów niezależnej jednostki badawczej, która potwierdza uzyskane parametry.

Adam Ślusarz

układy went ylacj i i k l imar t y z acj igórnic t wo węgla kamiennego

Ścianowe zespoły chłodnicze powietrza SPK 30 i SPK 25

Ścianowy zespół chłodniczy składa

się z dwóch elementów tj. wymiennika

ciepła - w postaci kilku spiralnych

zwojów rurek z miedzi umieszczonych

w cylindrycznym płaszczu stalowym

oraz wentylatora elektrycznego słu-

żącego do wymuszenia przepływu

powietrza przez chłodnice. Obydwa

elementy połączone są ze sobą ela-

stycznie za pomocą lutni lub sztywno

metalowym adapterem. Całość jest

mocowana za pomocą uchwytów do

zastawki przenośnika zgrzebłowego

lub podwieszona do stropnicy sek-

cji obudowy. Wyposażenie stanowi

chłodnica powietrza SPK 30 firmy WAT

GmbH oraz wentylator ES3-8 firmy

Korfmann Lufttechnik GmbH.

• Mocchłodnicza:21,5 kW

• Ciśnieniewody:4MPa

• Wydatekwody:1kg/s

• Temperaturawodynawejściu:70C

• Wydatekpowietrza:0,6m3/s

• Temperaturasuchapowietrzanawlocie:320C

• Temperatura sucha powietrza na wylocie:

poniżej 220C

• Długośćchłodnicy:1600mm

• Średnica:250 mm

• Przyłączewodyzimnej

– wejście/wyjście: DN25

• Średnicaprzyłączalutniociągu

–wlot/wylot: 250 mm

• Mocsilnikawentylatora:0,75 kW


Nazwa MiaraJed-

nostka

Moc chłodnicza 23 kW

Ciśnienie wody 4 MPa

Wydatek wody 1,4 kg/s

Temperatura wody na wejściu

4,9 ºC

Temperatura wody na wyjściu

8,9 ºC

Wydatek powietrza 0,75 m³/s

Strata ciśnienia na wymienniku ciepła

285 Pa

Temperatura sucha powietrza na wlocie

31,9 ºC

Wilgotność właściwa powietrza na wlocie

21,1 g/kg

Temperatura sucha powietrza na wylocie

22 ºC

Długość chłodnicy 1120 mm

Średnica 300 mm

Masa 130 kg

Przyłącze wody zimnej - wejście

DN 32 / PN 40

Przyłącze wody zimnej - wyjście

DN 32 / PN 40

Średnica przyłącza lutniociągu - wlot

powietrza 300 mm

Średnica przyłącza lutniociągu - wylot

powietrza300 mm

Moc silnika wentylatora 0,8 kW

W przygotowaniu dla użytkownika jest zespół chłodniczy SPK 25 wykorzystujący do napędu wentylator elektryczny lub hydrauliczny.Parametry pracy zespołu chłodniczego SPK-25 z wentylatorem elektrycznym:

Charakterystyka wentylatora dla wersji Exd(e) (wykonanie przeciwwybuchowe

Parametry pracy zespołu chłodniczego SPK-30

Zespół chłodniczy SPK30 z uwagi na bardzo kompaktowe gabaryty przeznaczony jest do schładzania powietrza w wyrobiskach ścianowych. Chłodnica z wentylatorem przebadane są na stacji prób, gdzie zostały potwierdzone parametry pracy. Zapotrzebowanie mocy elektrycznej wynosi w tym przypadku jedynie 0,8 kW.

e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.apbiznes.ple - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.apbiznes.pl42 1 / 20 12

Duże zużycie energii przez kopalnie

węgla i miedzi prowadzi z jednej strony do

wzrostu kosztów wydobycia oraz uszczu-

plenia zasobów mocy w systemie elek-

troenergetycznym. Z drugiej zaś strony

wiąże się z większym zanieczyszczeniem

środowiska spowodowanym zwiększoną

emisją CO2. W każdej kopalni, oprócz

podstawowych maszyn i urządzeń takich

jak maszyny wydobywcze, transportowe

musi być zainstalowanych wiele pomp

i wentylatorów. W czynnych obecnie ko-

palniach miedzi czy węgla zastosowane

są napędy z silnikami elektrycznymi

o niezadowalającej sprawności. Naj-

częściej są to silniki indukcyjne. Przy

dużej ilości tego typu urządzeń o pracy

ciągłej, już niewielka poprawa sprawności

napędu sumarycznie pozwoli na duże

oszczędności energii.

Celem Projektu jest poszerzenie wie-

dzy nt. energooszczędnych technologii

w przemyśle oraz opracowanie, zapro-

jektowanie, wykonanie i zbadanie modeli

nowoczesnych układów napędowych

z energooszczędnymi, magnetoelektrycz-

nymi silnikami elektrycznymi o nowych

strukturach obwodu magnetycznego,

których wdrożenie pozwoli na znaczne

zmniejszenie zużycia energii. Napędy mają

być dostosowane do pracy w warunkach

kopalnianych.

Wykonawcy Projektu tworzą in-

terdyscyplinarną grupę specjalistów

we wsz ys tk ich na jwa żn ie jsz ych

dyscyplinach naukowych związanych

z badaniami nad układami napędowymi.

W skład Konsorcjum wchodzą dwa

Zespoły Politechniki Poznańskiej:

• j eden za jmujący s ię metodami

analizy i syntezy maszyn o ma-

gnesach trwałych (zespół OP PP

z Zakładu Mechatroniki i Maszyn

Elektrycznych),

• drugi specjalizuje się w metodach

sterowania ww. maszyn (zespół US

PP, Zakład Sterowania i Elektroniki

Przemysłowej).

Wiedzę tych zespołów wspiera

Zespól Politechniki Wrocławskiej od

wielu lat zajmujący się napędami kopal-

nianymi i badaniami nad poszukiwaniem

energooszczędnych napędów pomp

i wenty latorów(zespó ł ZME PWr.

z Zakładu Maszyn Elektrycznych).

Rozwój energooszczędnych napę-

dów związany jest z wykorzystywaniem

osiągnięć w badaniach nad nowymi

materiałami na obwody magnetyczne

i układy izolacyjne oraz ochronne. Tymi

badaniami zajmują się wchodzące

w skład Konsorcjum zespoły:

• Instytutu Tele- i Radiotechnicznego

(ITR) w Warszawie,

• Instytutu Chemii Przemysłowej (IChP)

w Warszawie.

Zespół ITR realizuje badania nad

materiałami na obwody magnetyczne

w tym bardzo ważne badania nad

technologią produkcji kształtowanych

magnesów o dużej gęstości energii.

W badaniach tych wspierany jest przez

Zespół IChP. Zespól IChP zajmuje

się także poszukiwaniem tworzyw

Energooszczęde napędy elektryczne pomp i wentylatorów dla górnictwa

Nowa generacja

prof. Jan Zawilak

Politechnika Wrocławska

efek t y wność energet yc znagórnic t wo węgla kamiennego

e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.apbiznes.ple - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.apbiznes.pl 431 / 20 12

i nowoczesnych materiałów izolacyjnych

oraz ochronnych.

Realizacja projektu związana jest

z badaniami nad nowymi strukturami maszyn

elektrycznych do napędów kopalnianych,

nowymi układami sterowania, nowymi

materiałami magnetycznymi i izolacyjnymi

oraz nad poszukiwaniem nowych bardzo

wiarygodnych metod obliczeń projektowych

i optymalizacyjnych. Projekt realizowany jest

w następujących zadaniach:

1. Analiza wymagań stawianych

napędom wentylatorów i pomp

pracujących w kopalniach

Realizowane w ramach zadania prace

mają na celu określenie szczegółowych

ograniczeń w odniesieniu do optymalizo-

wanych napędów wentylatorów i pomp

kopalnianych. Zgodnie z celem głównym

projektu kryterium optymalności jest

zużycie energii w trakcie eksploatacji. Ze

względu na eksploatację rozpatrywanych

napędów w trudnych warunkach środo-

wiskowych uwzględniane są: bezpieczeń-

stwo obsługi i niezawodność maszyn.

Zadanie jest realizowane przez Zespół

Politechniki Wrocławskiej (ZME PWr).

2. Opracowanie bazy wiedzy

o napędach wentylatorów

i pomp kopalnianych

Prowadzone w ramach zadania proce

mają na celu zbudowanie bazy wiedzy

o danych dotyczących parametrów

i charakterystyk funkcjonalnych napędów

do wentylatorów i pomp kopalnianych.


Politechniki Poznańskiej (OP PP).

3. Badanie materiałów magnetycz-

nych przeznaczonych na obwody

magnetyczne ze szczególnym

uwzględnieniem narażeń występu-

jących w napędach wentylatorów

i pomp

Prowadzone w ramach tego zadania

prace mają na celu opracowanie i dobór

magnetycznie miękkich i magnetycznie

twardych części obwodu magnetycznego

spełniających wymagania stawiane przez

projektantów maszyn elektrycznych

i wymagania stawiane urządzeniom

narażonym na trudne warunki panujące

w kopalniach. Zadanie jest realizowane

przez Zespół Badań nad Materiałami

Magnetycznymi z Instytutu Tele- iRadio-

technicznego.

4. Opracowanie metod wytwa-

rzania i badanie hybrydowych

elementów obwodów magnetycz-

nych

Zadanie jest real izowane przez

Zespół Badań nad Materiałami Magne-

tycznymi z Instytutu Tele-i Radiotech-

nicznego. Prowadzone w ramach tego

zadania prace mają na celu opracowanie

i dobór hybrydowych elementów obwo-

dów magnetycznych. Elementy takie są

wytwarzane metodą prasowania proszków

o zróżnicowanych właściwościach fi zycz-

nych oraz metodą klejenia elementów o

zróżnicowanych właściwościach fi zycz-

nych. Opracowuje się też metody wklejania

elementów obwodu magnetycznego do

maszyn elektrycznych.

5. Opracowanie i badanie spoiw

do materiałów magnetycznych

oraz specjalizowanych środków

izolacyjnych i zabezpieczających


Instytutu Chemii Przemysłowej. W realiza-

cji zadania wykorzystane są wieloletnie

osiągnięcia w badaniach nad polimerami

krzemoorganicznymi – silikonami.

Docenili nas...

W trakcie realizacji Projektu opracowano wiele raportów, sprawozdań, publikacji

oraz zgłoszeń patentowych, które udokumentowane są w bazie wiedzy dostępnej

na stronie internetowej:

http://www.ngn.put.poznan.pl/BazaWiedzy/index.php?start=0


Docenili nas...





e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.apbiznes.pl

Docenili nas...



Docenili nas...



6. Opracowanie i badanie nowych

struktur maszyn magnetoelek-

trycznych dostosowanych do

wymagań napędów kopalnianych

Poszukiwanie nowych struktur

maszyn elektrycznych do napędów

kopalnianych zdeterminowane jest

postawionym celem, a mianowicie uzy-

skaniem napędów energooszczędnych

i niezawodnych. Uzyskanie silników

napędowych o sprawności większej

niż sprawność obecnie stosowanych

energooszczędnych silników indukcyj-

nych wymaga użycia w ich strukturach

nowoczesnych materiałów, a w szcze-

gólności magnesów trwałych. Ponadto

silniki powinny być przystosowane do

zmiennego trybu pracy wentylatorów

i pomp czyli umożliwiać skokową lub

ciągłą regulację prędkości obrotowej

pozwalającą na racjonalizację zużycia

energii. Niezawodność silników po-

winna być nie mniejsza niż silników

indukcyjnych co oznacza możliwie

najprostszą konstrukcję poszukiwanych

nowych struktur maszyn. Zadanie reali-

zuje Zespół Politechniki Wrocławskiej

(ZME PWr).

7. Opracowanie polowych

algorytmów projektowania

energooszczędnych silników do

napędu pomp i wentylatorów

Zadanie jest realizowane przez

Zespół Politechniki Poznańskiej

(Zespół OP PP). Wykorzystane

są osiągnięcia wieloletnich prac

nad algorytmami polowej analizy

i syntezy układów z polem elektro-

magnetycznym oraz osiągnięcia

w projektowaniu nowych układów

wykonawczych mechatroniki.

8. Wykonanie obliczeń projekto-

wych i optymalizacyjnych serii

prototypów silników


Zespół Politechniki Poznańskiej (Zespół

OP PP). Jego celem jest wykonanie

obliczeń elektromagnetycznych i ciepl-

nych dla opracowanych i wybranych

struktur energooszczędnych silników do

napędów pomp i wentylatorów. Na pod-

stawie, uzyskanego w wyniku realizacji

prac, zbioru wymagań i ograniczeń funk-

cjonalnych oraz zbioru ograniczeń mate-

riałowo-technologicznych formułowane

są funkcje celu procesu optymalizacji.

Wykonuje się obliczenia projektowe

i optymalizacyjne dla silników o różnych

k o n - strukcjach magnetowodów.

9. Opracowanie projektów

układów sterujących

Zadanie wykonywane jest przez

Zespół Politechniki Poznańskiej (Zespół

US PP). Wykorzystując wieloletnie

doświadczenia w zakresie zastosowań

zaawansowanych metod sterowania

napędami elektrycznymi (np. bazujących

na teorii zbiorów rozmytych, sztucznych

sieci neuronowych, fi ltrów Kalmana, czy

też nietypowych struktur regulatorów

liniowych) przeprowadzane są prace

mające na celu uruchomienie energo-

oszczędnego napędu elektrycznego,

zarówno z czujnikami wielkości mecha-

nicznych, jak i bez nich, realizując metodę

tzw. sterowania bezczujnikowego (bez

czujników mocowanych na wale silnika).




efek t y wność energet yc zna

Ciekawe i oryginalne rozwiązania zgłoszono w europejskich konkursach, które uzyskały bardzo duże uznanie:

• ZŁOTYMEDALzaspoiwokompozytowedoproszkówmagnetycznychnamiędzynarodowejwystawiewynalazków BRUSSELS INNOVA 2011,

• PUCHARMINISTRAGOSPODARKInamiędzynarodowychTargachWynalazczości,BadańNaukowychi Nowych Technik BRUSSELS INNOVA 2011,

• ZŁOTYMEDALZWYRÓŻNIENIEMBRUSSELSINNOVA2011otrzymałwynalazekpt.:„Wielobiegunowemagnesy trwałe o rozkładzie biegunów w układzie szachownicy i promieniowym rozkładzie biegunów ze skosem”,

• SREBRNYMEDALBRUSSELSINNOVA2011otrzymałwynalazekpt.: Hybrydowemagnesytrwałe,• ZŁOTYMEDALCONCOURSLEPINE2011WPARYŻUza:Wielobiegunowemagnesytrwałeorozkładzie

biegunów w układzie szachownicy i promieniowym rozkładzie biegunów ze skosem, • SREBRNYMEDALCONCOURSLEPINE2011WPARYŻUza:Hybrydowemagnesytrwałe.


451 / 20 12e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.apbiznes.ple - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.apbiznes.pl

10. Opracowanie technologii

wykonania silników

Zadanie to jest realizowane przez

Zespół Politechniki Wrocławskiej (ZME

PWr). Na podstawie danych uzyskanych

z polowych obliczeń projektowych

i optymalizacyjnych wykonywane są

modele prototypowe maszyn napędu

wentylatorów i pomp kopalnianych.

Technologia ich wykonania uwzględnia

specyfi czne właściwości materiałów uży-

tych do budowy silników i zapewnić, że

właściwości te nie ulegną pogorszeniu na

skutek procesów technologicznych. Na

przykład właściwości magnetyczne stali

elektrotechnicznej mogą się lokalnie po-

gorszyć w trakcie laserowego wykrawania

blach na rdzenie magnetyczne, magnesy

trwałe mogą zostać rozmagnesowane

po przekroczenia temperatury Curie,

podczas odlewania aluminiowego uzwo-

jenia klatkowego. Opracowanie tech-

nologii i budowy silników elektrycznych

o nowatorskiej strukturze musi być

uzupełnione pracami badającymi skutki

zastosowanych rozwiązań materiałowych

i montażowych.

11. Badania i ocena parametrów

funkcjonalnych modeli układów

napędowych


Zespół Politechniki Wrocławskiej (ZME

PWr). Na podstawie dokumentacji tech-

nicznej wykonane są modele fi zyczne

silników o zróżnicowanych konstruk-

cjach i materiałach w wirnikach. Skala

modeli umożliwia ocenę właściwości

eksploatacyjnych danego typu silnika.

Zbudowane modele silników są badane w

laboratoriach Politechniki Wrocławskiej.

Pomiarowo wyznaczane są statyczne

charakterystyki eksploatacyjne ma-

szyn oraz dynamiczne charakterystyki

rozruchowe. Wyznaczane są również

ich charakterystyki cieplne (krzywe

nagrzewania uzwojeń i elementów

konstrukcyjnych), a na ich podstawie i

wytrzymałości cieplnej materiałów izola-

cyjnych i magnetycznych określane moce

znamionowe. Dla mocy znamionowej

wyznaczana jest znamionowa sprawność

i znamionowy współczynnik mocy. Bada-

nia laboratoryjne weryfi kują poprawność

idei nowych struktur silników napę-

dowych, poprawność zastosowanych

metod projektowania i optymalizacji oraz

potwierdzają możliwość uzyskania zało-

żonych parametrów eksploatacyjnych.

reklama


Zużycie energii w KW SA – stan aktualny

Kompania Węglowa S.A. w 2011 r.

na proces wydobycia i przeróbki węgla

zużyła:

• 2 151 317 MWh energii elektrycznej,

• 2 618 383 GJ energii cieplnej,

• 2 320 mln m3 sprężonego powietrza,

• 710,3 tys. m3 gazu ziemnego,

• 12,9 mln m3 wody.

Koszt zakupu nośników energii w 2011 r.

wyniósł 725,6 mln zł, co stanowi około

6,6% kosztów działalności operacyjnej

(w 2010 r. 7,1%). W stosunku do 2010 r.

(pomimo wzrostu cen jednostkowych

nośników energii) koszty zakupu energii

zostały obniżone o 4,4 mln zł (730 mln zł

w 2010 r.). Podział ww. kosztów na

poszczególne nośniki energii przedstawia

tabela 1.

KOMPANIA WĘGLOWA S.A.

Rodzaj nośnika energiiKoszt zakupu energii

[mln zł]Udział procentowy

[%]

energia elektryczna 558,8 77,0%

energia cieplna 90,2 12,5%

sprężone powietrze 56,0 7,7%

woda przemysłowa i pitna 19,1 2,6%

gaz ziemny (sieciowy)* 1,5 0,2%

Tab. 1.

Wykres 1. Struktura kosztów nośników energii

* gaz ziemny zużywa kotłownia w KWK Sośnica – Makoszowy Ruch Makoszowy

Strukturę procentową kosztów zakupu nośników energii obrazuje poniższy wykres.

Metan w kopalniach węgla kamiennegoMetan w liczbach:

• 860 mln m3 - całkowita roczna ilość metanu wydzielonego w procesie eksploatacji węgla (KW SA, KHW SA, JSW SA - 2009 r.)

• 239 mln m3 ujęto przez powierzch-niowe stacje odmetanowania

• 160 mln m3 (67%) metanu ujętego przez powierzchniowe stacje od-metanowania jest wykorzystane do produkcji energii elektrycznej, ciepła oraz chłodu

• 621 mln m3 wyemitowano do atmosfery wraz z powietrzem wentylacyjnym

Jacek DługoszKierownik zespołu zarządzania energią

gospodarka energiągórnic t wo węgla kamiennego

Met

an w

kop

aln

iach

węg

la k

amie

nn

ego


Energia elektrycznaOddziały KW SA przyłączone są

do sieci elektroenergetycznej: PSE

Operator S.A., Tauron Dystrybucja GZE S.A.

(dawniej Vattenfall Distribution Po-

land S.A.), Tauron Dystrybucja S.A.,

Elektrociepłowni „Marcel” Sp. z o.o.

i Katowickiego Holdingu Węglowego S.A.

Obiekty przyłączone są na wysokim

napięciu (220 i 110 kV), średnim napięciu

(20 i 6 kV) oraz na niskim napięciu (lokal-

ne małe pompownie szkód górniczych).

W tabeli 2 przedstawiono ilości przyłączy

zasilającyh kopalni KW S.A. (wysokie

i średnie napięcie).

Energochłonność kopalńKW S.A. monitoruje zużycie energii

elektrycznej i cieplnej kopalń poprzez tzw.

współczynnik energochłonności określa-

jący sumę zużycia energii elektrycznej

podstawowe dane energetyka

Tab. 2. Ilość przyłączy elektroenergetycznych KW S.A.

Wykres 2. Źródła pozyskiwania energii elektrycznej KW S.A.

Przedsiębiorstwo siecioweIlość przyłączy

220 kV 110 kV 20 kV 6 kV

PSE Operator S.A. 2 - - -

Tauron Dystrybucja GZE S.A. - 50 4 39

Tauron Dystrybucja S.A. - 6 - -

Elektrociepłownia Marcel Sp. z o.o. - - - 23

Katowicki Holding Węglowy S.A. - - - 2

Metan w kopalniach węgla kamiennego

Agregat prądotwórczy w KWK Sośnica-Makoszowy Ruch Sośnica >>

48 e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.apbiznes.pl1 / 20 12 e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.apbiznes.pl1 / 20 1248

i cieplnej na tonę wydobytego węgla.

Obok przedstawiono wykres ilustrujący

kształtowanie się ww. współczynnika

w latach 2006 -2011.

Wielkość współczynnika z wykresu 3

dla poszczególnych oddziałów KW SA

w 2011 r. przedstawiono w tabeli 3.

Zwiększenie gospodarczego wykorzystania metanu do produkcji energii elektrycznej i ciepła

W 2011 r. KW SA zagospodarowywała

metan w źródłach wytwórczych eksploatowa-

nych przez KWK Bielszowice, KWK Halem-

ba-Wirek, KWK Knurów-Szczygłowice, KWK

Sośnica-Makoszowy, Zakład Elektrociepłow-

nie i spółki zależne: ZCP Carbo-Energia Sp.

z o.o. i Nadwiślańską Spółkę Energetyczną Sp.

z o.o. W Oddziale Elektrociepłownie, metan

jest zużywany do produkcji energii elek-

trycznej i ciepła w EC „Jankowice”, a do

produkcji ciepła w ciepłowniach „1 Maja”

i „Marklowice”.

Łącznie w 2011 r., w źródłach należących

do KW SA oraz do ZCP Carbo-Energia

Sp. z o.o. i NSE Sp. z o.o. przetworzono 20,1

mln m3 metanu produkując 29,4 GWh energii

elektrycznej i 327 340 GJ energii cieplnej.

W KWK Bielszowice, KWK Ha-

lemba-Wirek, KWK Knurów-Szczy-

głowice, KWK Sośnica-Makoszowy

produkowana jest energia elektryczna

w agregatach składających się z silnika

Wykres 3. Zestawienie wskaźników energochłonności KW S.A. za lata 2006-2011

Oddział KW SA

Wskaźnik energochłon-ności dla wydobycia

netto[kWh/Mg]

Wskaźnik energochłonności dla wydobycia brutto

[kWh/Mg]

KWK Knurów - Szczygłowice 70,93 46,21

KWK Sośnica - Makoszowy 78,63 55,47

KWK Bobrek-Centrum 96,04 82,20

KWK Piekary 72,95 62,16

KWK Halemba-Wirek 130,91 86,55

KWK Pokój 62,69 49,03

KWK Bielszowice 104,85 88,28

KWK Bolesław Śmiały 54,26 38,51

KWK Brzeszcze 103,48 78,46

KWK Piast 49,68 40,23

KWK Ziemowit 46,43 41,54

KWK Chwałowice 51,44 35,53

KWK Jankowice 58,11 38,63

KWK Marcel 57,37 41,39

KWK Rydułtowy-Anna 104,43 79,13

KW SA 73,87 55,21

Tab. 3. Zestawienie wskaźników energochłonności dla Oddziałów KW S.A. w 2011 r.

Korzyści z zagospodarowania metanu:

• energia elektryczna• energia cieplna/

chłód• jednostki ERU• certyfi katy

(fi oletowe/żółte)• ograniczenie emisji

metanu• ograniczenie

zużycia paliw kopalnych

Instalacja do spalania metanu – pochodnie gazowe

• kocioł wodny typ UT – 50M

• producent – LOOS Austria

• moc – 10 MWt• zużycie metanu

– 4 – 20 m3/min.• ciśnienie nominalne

kotła – 1MPa• temperatura max. – 160°C• rok budowy 2010• sprawność – 89%.

Pochodnia gazowa w KWK Sośnica-Makoszowy Ruch Sośnica

Met

an w

kop

aln

iach

węg

la k

amie

nn

ego



Parametry techniczne Jednostka Wartość

Maksymalna moc elektryczna kW 1946Maksymalna moc cieplna kW 1937

Pobór mocy w paliwie kW 4577Sprawność elektryczna % 42,2

Sprawność cieplna % 42,3Sprawność całkowita % 84,5

Zużycie gazu przy 100% mocy m3/h 969Zużycie gazu przy 75% mocy m3/h 747Zużycie gazu przy 50% mocy m3/h 523

Zalecany ekonomiczny trwały przedział regulacji – 40-100% PnZużycie metanu podane jest dla zawartości metanu 50% i wartości opałowej 17 MJ/m3

Zużycie gazu gwarantowane jest dla parametrów: 15oC, 101,325 kPa


zasilanego metanem oraz prądnicy

prądu przemiennego. W tabeli 4 przed-

stawiono produkcję energii elektrycznej

w tych źródłach i uniknięte koszty zakupu

energii elektrycznej w latach 2009 -

2011 r.

Dla energii elektrycznej wyprodukowa-

nej w źródle KWK Halemba – Wirek KW

SA otrzymuje świadectwa pochodzenia

energii wyprodukowanej w wysokospraw-

nej kogeneracji tzw. „żółte” certyfikaty. Za

2011 r. KW SA otrzymała certyfikaty dla

ilości 3 674,046 MWh, których wartość

wynosi obecnie około 473,2 tys. zł.

W latach 2011 – 2016 zwiększymy

wykorzystanie metanu do produkcji energii

elektrycznej i cieplnej.

Do najważniejszych zadań należą:

• budowa nowej stacji odmetanowania

w KWK Brzeszcze i zespołów prądo-

twórczych wykorzystujących nadwyżki

Tab. 4.

Kopalna

Ilość energii elektrycznej nettoMWh

Uniknięty koszt zakupu energii elektrycznej

tys. zł

Uniknięty koszt dystrybucjitys. zł

Suma kosztów unikniętychtys. zł

2009 2010 2012 2009 2010 2012 2009 2010 2012 2009 2010 2012

1 2 3 4 5 6 7 8 9 4-7 5-8 6-9

Bielszowice 1 693,0 704,3 610,4 441 160,1 142,3 25,8 9,7 8,7 466,8 169,8 151,0

Halemba –Wirek 1 735,0 1 850,7 3 555,8 452 420,6 829,1 26,4 25,5 50,7 478,4 446,1 879,7

Sośnica-Makoszowy 9 249,0 13 960,1 12 322,8 2 421,1 3 173,0 2 873,2 141,6 192,2 175,6 2 562,7 3 365,20 3048,8

Knurów-Szczygłowice 7 218,012 073,8

10 864,2 1 880,3 2 744,3 2 533,1 110 166,3 154,8 1 990,3 2 910,6 2687,9

Razem 19 895,0 28 588,9 27 353,2 5 194,4 6 498,0 6 377,7 303,8 393,7 389,8 5 498,2 6 891,7 6 767,5

Razem 2009 - 2011 r.

75 837,10 18 070,1 1 087,3 19 157,36

metanu (ponad sprzedaż do Synthos

Sp. z o.o.) – lata 2011 - 2014,

• budowa stacji odmetanowania KWK

Knurów-Szczygłowice R. Knurów –

lata 2011 - 2012,

• budowa zespołu prądotwórczego w

KWK Knurów-Szczygłowice Ruch

Knurów – 2015 r.,

• budowa drugiego silnika gazowego

w KWK Knurów-Szczygłowice R.

Szczygłowice – 2013 r.,

• budowa powierzchniowej stacji

odmetanowania w KWK Rydułtowy-

-Anna R. Rydułtowy lata 2012

-2015,

• budowa silnika gazowego w KWK

Rydułtowy-Anna – lata 2015 - 2016,

• budowa klimatyzacji centralnej

w KWK Knurów-Szczygłowice wyko-

rzystującej chłodziarki absorpcyjne

zasilane ciepłem pochodzącym

z chłodzenia silników zasilanych

metanem – lata 2013 - 2014,


Marcel – lata 2013 - 2014 r.,

• budowa dwóch silników gazowych

w KWK Jankowice – lata 2014-

-2015 r.


Halemba - Wirek – lata 2013 - 2014 r.

Realizacja tych zadań spowoduje

wzrost ujęcia metanu do poziomu ok.

180 m3/min, a jego gospodarcze wyko-

rzystanie osiągnie poziom 80%.

Działalność energetyczna koncesjonowana

Komapnia Węglowa S.A., w zakresie

energii elektrycznej posiada koncesje na:

• wytwarzanie energii elektrycznej –

decyzja Prezesa Urzędu Regulacji

energetyki nr WEE/170/4407/W/

Charakterystyka agregatu prądotwórczego TEDOM QUANTO D 2000 SP

Agregat prądotwórczy w KWK Sośnica-Makoszowy Ruch Sośnica >>

Met

an w

kop

aln

iach

węg

la k

amie

nn

ego

Met

an w

kop

aln

iach

węg

la k

amie

nn

ego


Tab. 5. Zużycie i produkcja energii elektrycznej

Oddziały KW S.A.

Średnie zużycie energii elektr.

w 2011 r.

Zainstalo-wana moc

elek-tryczna silników

elektrycz-nych w 2011 r.

Rzeczywi-sta

Produkcja energii

elektrycz-nej w

zespołach gazowych w 2011 r.

Pokrycie potrzeb

w 2011 r.

Stopień wykorzy-

stania zainsta-lowanej mocy

w 2011 r.

Planowa-na moc

elek-tryczna silników

elektrycz-nych

do 2016 r.

Łączna moc

silników elektrycz-

nych do 2016 r.

Plano-wana

produkcja energii

elektr. w zespołach gazowych. Planowa-ny stopień wykorzy-

stania 75%

w 2016 r.

Planowa-ne pro-centowe poktycie

średniego zużycia. Planowa-ny stopień wykorzy-

stania 75%

w 2016 r.

[MWh / rok] [MW] [MWh] [%] [%] [MW] [MW] [MWh] [%]

KWK „Knurów--Szczygłowice”

Ruch Knurów 115 234,50 2,0 2,0 13 140,00 11,4

Ruch Szczygłowice 111 344,08 2,0 11 197,25 10,1 63,9 2,0 4,0 26 280,00 23,6

KWK „Sośnica--Makoszowy”

Ruch Sośnica 126 660,27 2,0 12 669,92 10,0 72 2,0 13 140,00 10,4

KWK „Halemba-Wirek”

Ruch Halemba 156 549,92 0,5 3 681,49 2,4 84,1 2,0 2,5 16 425,00 10,5

KWK „Bielszowice” 152 219,30 0,5 661,69 0,4 15,1 0,5 3 285,00 2,2

KWK „Jankowice” 115 642,99 7,0 7,0 45 990,00 39,8

KWK „Marcel” 98 036,00 2,0 2,0 13 140,00 13,4

KWK „Brzeszcze” 154 576,66 5,0 5,0 32 850,00 21,3

KWK „Rydułtowy-Anna”

Ruch Rydułtowy 120 943,64 2,0 2,0 13 140,00 10,9

Suma 1 151 207,36 5,0 28 210,35 22,0 27,0 177 390,00 15,4

OKA/2003/KR, koncesja przedłużo

na decyzją nr WEE/170-ZTO/4407

/W/OKA/2012/PS do dnia 1.08.2023 r.,

• dystrybucję energii elektrycznej – de-

cyzja Prezesa Urzędu Regulacji ener-

getyki nr PEE/263/4407/W/1/2003/

MS ważna do 10.05.2013 r.,

• obrót energią elektryczną – decyzja

Prezesa Urzędu Regulacji energetyki

nr OEE/350/4407/W/1/2003/MS,

koncesja przedłużona decyzją nr

OEE/350-ZTO/4407 W/OKA/2012/

PS do dnia 1.08.2023 r.,

Wytwarzanie energii elektrycznej

w oparciu o koncesje prowadzi się w

źródłach: Elektrociepłownia Chwałowice

i Anna oraz w KWK Halemba–Wirek.

Dystrybucja energii elektrycznej

i obrót energią elektryczną prowadzone

są na terenie oraz w sąsiedztwie kopalń

zlokalizowanych na obszarze gmin: Bieruń,

Brzeszcze, Bytom, Gliwice, Knurów,

Lędziny, Marklowice, Miedźna, Pszów,

Piekary Śl., Radlin, Ruda Śl., Świerkla-

ny, Rybnik, Rydułtowy, Wodzisław Śl.,

i Zabrze, sieciami 20 kV i 6 kV oraz

Kopalnia

Ilość energii elektrycznej netto

Uniknięty koszt zakupu energii elektrycznej Uniknięty koszt dystrybucji Suma kosztów unikniętych

MWh tys. zł tys. zł tys. zł2009 2010 2011 2009 2010 2011 2009 2010 2011 2009 2010 2011

1 2 3 4 5 6 7 8 9 4+7 5+8 6+9Bielszowice 1 693,0 704,3 610,4 441 160,1 142,3 25,8 9,7 8,7 466,8 169,8 151,0

Halemba –Wirek 1 735,0 1 850,7 3 555,8 452 420,6 829,1 26,4 25,5 50,7 478,4 446,1 879,7

Sośnica--Makoszowy 9 249,0 13 960,1 12 322,8 2 421,1 3 173,0 2 873,2 141,6 192,2 175,6 2 562,7 3 365,20 3048,8

Knurów--Szczygłowice 7 218,0 12 073,8 10 864,2 1 880,3 2 744,3 2 533,1 110 166,3 154,8 1 990,3 2 910,6 2687,9

Razem 19 895,0 28 588,9 27 353,2 5 194,4 6 498,0 6 377,7 303,8 393,7 389,8 5 498,2 6 891,7 6 767,5Razem

2009 - 2011 r. 75 837,10 18 070,1 1 087,3 19 157,36

Uniknięte koszty

zakupu energii

elektrycznej



l.p WyszczególnienieJedn. miary

Wyko-nanie

w 2010 r.

Wykonanie w 2011r.

Kwartał Rok (narastająco)I II III IV

0 1 2 3 4 5 6 7 8

1Całkowita ilość metanu wydzielona w procesie eksploatacji węgla

tys. m3 355 831 78 859 86 270 89 813 86 929 341 871

1.1z tego:

emisja do atmosfery (w wentylacji) tys. m3 280 503 60 474 68 285 70 481 67 233 266 473

1.2 ujętego na powierzchnię w stacjach odmetanowania tys. m3 75 328 18 385 17 985 19 332 19 696 75 398

1.3w tym

wypuszczonego do atmosfery tys. m3 17 422 3 829 3 540 4 057 2 524 13 950

2 Zagospodarowanie ujętego metanu - ogółem tys. m3 57 906 14 556 14 445 15 275 17 172 61 448

2.1

z tego:

wykorzystanie na potrzeby własne tys. m3 13 172 3 196 3 117 4 932 6 359 17 604

2.2

z tego:

do produkcji energii elektrycznej i cieplnej* tys. m3 13 172 2 781 2 549 3 523 5 128 13 981

2.3z tego zużyto

na wyprodukowanie energii cieplnej tys. m3 4 172 854 319 390 1 770 3 333

2.4 na wyprodukowanie energii elektrycznej tys. m3 8 487 1 672 1 996 2 893 3 097 9 658

2.5 w układzie kogeneracyjnym tys. m3 513 255 234 240 261 990

2.6wykorzystanie na inne cele (spalanie w świeczce)

tys. m3 0 415 568 1 409 1 231 3 623

2.7 przekazanie (sprzedaż) odbiorcom przemysłowym** tys. m3 44 734 11 360 11 328 10 343 10 813 43 844

3Wskaźnik metanowości względnej (wiersz 1/wydobycie węgla handlowgo)

m3/t 9,01 7,98 8,87 9,47 - -

wydobycie t39 482

7239 876 940 9 721 340 9 481 737 - -

Ilość wyrodukowanej energii we własnych

instalacjach

energii elektrycznej MWh 30 520 6 114 7 838 7 209 8 287 29 448

energii cieplnej GJ 249 169 92 910 51 340 53 400 129 690 327 340

sieciami niskiego napięcia. Dezyzją DPE-

4711-74(5)/2011/4407/ŁG Prezes Urzędu

Regulacji Energetyki wyznaczył Kompanię

Węglową S.A. na Operatora Systemu

Dystrybucyjnego elektroenergetycznego.

W związku z decyzją Prezesa

Urzędu Regulacji Energetyki zwal-

niającą KW S.A. z zatwierdzania cen

energii elektrycznej dla odbiorców

przemysłowych, rozliczenia z odbiorcami

zewnętrznymi prowadzone są w oparciu

o dwie taryfy. W zakresie dystrybucji

energii elektrycznej i jej sprzedaży do

odbiorców grupy taryfowej „G” była

to taryfa zatwierdzona przez Prezesa

Urzędu Regulacji Energetyki decyzją nr

OKA-4211-20(9)/2011/4407/VI/KR, z dnia

23 września 2011 r., a w zakresie sprze-

daży energii elektrycznej dla pozostałych

grup taryfowych zatwierdzona Uchwałą

Zarządu KW SA nr 2439/2010 z dnia

07.12.2010 r. Łączny przychód KW S.A.

z działalności polegającej na dystrybucji

oraz obrocie energią elektryczną w

okresie 01.01 – 31.12.2011 r. wyniósł 16,2

mln zł, a zysk 1,5 mln zł.

W zakresie energii cieplnej KW SA

posiada koncesje na:

- wytwarzanie energii cieplnej –

decyzja Prezesa Urzędu Regulacji

energetyki nr WCC/1086/4407/W/

OKA/2003/KR, koncesja przedłużona

decyzją nr WCC/1086-ZTO/4407 /W/

OKA/2012/PS do dnia 1.08.2023 r.,

- przesyłanie i dystrybucję ciepła

decyzja Prezesa Urzędu Regulacji ener-

getyki nr PCC/1061/4407/W/OKA/2003/

KR, koncesja przedłużona decyzją nr

PCC/1061-ZTO/4407 /W/OKA/2012/PS

do dnia 1.08.2023 r.,

W 2011 r. wytwarzanie ciepła pro-

wadzono w następujących źródłach

ciepła: elektrociepłownie Chwałowice

i Jankowice, ciepłownie Anna, Rymer,

Ignacy, 1 Maja oraz w kotłowniach

Jedłownik i Marklowice. Działalność

polegającą na przesyłaniu i dystrybucji

ciepła prowadzono następującymi

sieciami ciepłowniczymi: sieć nr 1

zlokalizowana na terenie miasta Rybnik

współpracująca ze źródłem EC Chwa-

łowice, sieć nr 3 i 4 zlokalizowana na

terenie miasta Pszów współpracująca ze

źródłem C. Anna, sieć nr 6 zlokalizowana

na terenie miasta Rybnik współpracująca

ze źródłem EC Jankowice, sieć nr 8

zlokalizowana na terenie miasta Rybnik

współpracująca ze źródłem C. Rymer,

sieć nr 12 zlokalizowana na terenie

miasta Wodzisław Śląski współpracująca

ze źródłem C. 1 Maja, sieć nr 14 zlokalizo-

wana na terenie miasta Wodzisław Śląski

współpracująca ze źródłem K Jedłownik

oraz siecią nr 14 zlokalizowaną na terenie

Gminy Marklowice współpracującą ze

źródłem Kotłownie Marklowice.

prof. dr hab. inż. Stanisław Nawrat

Sebastian Napieraj


Wychodząc na przeciw problemom

emisji metanu (polska zajmuje szóste

miejsce w globalnej emisji metanu

towarzyszącej wydobyciu węgla)

Akademia Górniczo-Hutnicza, Politech-

nika Wrocławska i Uniwersytet Marii

Curie-Skłodowskiej w Lublinie utworzyły

Konsorcjum Utylizacji Metanu z Pokładów

Węgla.

Na świecie prowadzone są inten-

sywne prace badawczo – rozwojowe,

które doprowadziły do opracowania wielu

technologii i urządzeń, pozwalających

przeprowadzać proces spalania metanu

nawet o niskiej jego koncentracji.

Celem projektu jest ukierunkowanie

rozwoju nowoczesnych technologii

dla umożliwienia utleniania metanu w

mieszaninach z powietrzem o bardzo

niewielkich jego zawartościach, które

są dużym problemem górnictwa węgla

kamiennego. Metan emitowany w

kopalni może jednak stać się atrak-

cyjnym ekonomicznie paliwem przy

produkcji energii bazującej na VAM,

ze względu na uzyskiwany efek t

środowiskowy (ograniczenie emisji

metanu, uwolnienie dodatkowych

limitów emisji dwutlenku węgla), niski

koszt jego pozyskania (jako ubocznego

bądź wręcz odpadowego produktu

wydobycia węgla kamiennego) oraz

efekty gospodarki skojarzonej.

W polskich kopalniach węgla ka-

miennego metanowość bezwzględna

od roku 2001 systematycznie rośnie

mimo zmniejszania się ilości kopalń

oraz wydobycia węgla. Metanowość

bezwzględna polskich kopalń węgla

kamiennego jest bardzo wysoka i w

2011 roku wyniosła 828,8 mln m3 CH4,

przy czym podziemnym odmetanowa-

niem ujęto ok. 250,2 mln m3CH4, a z

powietrzem wentylacyjnym z kopalń

było odprowadzane do atmosfery 662,5

mln m3 CH4.

Każdego roku do atmosfer y z

powietrzem wentylacyjnym kopalń w

Polsce emitowane jest ok. 600 mln m3

metanu. Metan jest gazem o potencjale

cieplarnianym 21 razy większym niż CO2.

Metan w powietrzu wentylacyjnym

odprowadzanym szybami z kopalń na

powierzchnię ziemi posiada koncentrację

ok. od 0.00% do 0.5%, co nie pozwala na

jego wykorzystanie w typowych i znanych

instalacjach energetycznych.

Zarówno w polskim, jak i w światowym górnictwie największym problemem jest utylizacja i gospodarcze wykorzystanie

metanu z powietrza wentylacyjnego kopalń, gdzie ze względów bezpieczeństwa jego stężenie w powietrzu jest mniejsze niż

wynika to z dolnej granicy wybuchowości mieszaniny powietrzno-metanowej.

0

50

100

150

0

200

400

600

800

1000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Wyd

ob

ycie

wę

gla

[mln

Mg

/ro

k]

Emis

ja m

etan

u [

mln

m3 /

rok]

Rok

Wydobycie węgla kamiennego

Metanowość bezwzględna

Odmetanowanie

Metanowość wentylacyjna MWENT

Pilotażowa instalacja utylizacji metanu w KWK JAS-MOS w KWK JAS-MOS

ut yliz acja metanugórnic t wo węgla kamiennego


W związku z czym „Konsorcjum

Utylizacji Metanu z Pokładów Węgla

Podziemnych Kopalń” realizuje Projekt

pt. Proekologiczna technologia utyliza-

cji metanu z kopalń, wykonywanego

w ramach Programu Operacyjnego

Innowacyjna Gospodarka, działanie

1.3.1. zarejestrowanego pod nume-

rem: POIG.01.03.01-24-072/08, który

wykonuje w ramach Konsorcjum (Aka-

demia Górniczo-Hutnicza, Politechnika

Wrocławska, Uniwersytet Marii Curie

Skłodowskiej).

W trakcie realizacji Projektu w celu

weryfikacji podstawowych założeń

dotyczących katalitycznego utleniania

metanu o zawartościach poniżej 1%

wykonano instalację wielkolaboratoryjną

oznaczoną symbolem IUMK-1 pozwa-

lającą utylizować metan z powietrza

wentylacyjnego kopalń

Utlenianie metanu w IUMK-1 zachodzi

przy temperaturze złoża 300-600°C

i stężeniu metanu w powietrzu wyno-

szącym 0,4-1,0%. Budowa reaktora

zapewnia katalityczne utlenianie metanu

do wartości 97%. W instalacji w celu

odbioru ciepła z gazów wylotowych

został zaprojektowany i zabudowany

wymiennik ciepła z gazów wylotowych

WC-1 o mocy cieplnej 1 kW.

Parametry instalacji laboratoryjnej IUMK-1:

• Strumień powietrza Vp = 20 m3/h,

• Stężenie metanu w powietrzu

zCH4 = 0,4-1 %,

• Wartość opałowa metanu

Wd = 35 MJ/m3,

• Sprawność reaktora utleniającego

h = 50%,

• Strumień metanu VCH4 = 0,2 m3/h,

• Teoretyczną wydajność cieplną

reaktora (bez strat) Qt = 7 MJ/h,

• Moc teoretyczna (bez strat)

Pt = 1,95 kW,

• Wydajność Q = 3,5 MJ/h,

• Moc P = 0,97 kW.

Wykonane badania pozwoliły na

określenia założeń oraz wykonanie

projektu instalacji w skali półtechnicznej

o symbolu IUMK-100.

W w y n i k u w s p ó ł p r a c y i

uzgo dn i eń A k adem i i G ó r n i czo -

-Hutniczej z Jastrzębską Spó łką

Węglową S.A. ustalono, że próby w

zakresie badań instalacji wykona-

nej w skali półtechnicznej zostaną

przeprowadzone w rejonie szybu VI

w KWK Jas-Mos. Ujęcie metanu reali-

zowane jest na terenie Kopalni Węgla

Kamiennego „JAS-MOS” w rejonie szy-

bu Jas VI w Jastrzębiu Zdrój. Kopalnia

„JAS-MOS” była budowana w latach

1955-1962. Złoże KWK „JAS-MOS”

znajduje się na terenie miasta Jastrzę-

bie Zdrój oraz gmin: Mszana, Godów

i obejmuje 32,5 km2. Kopalnia posiada

jeden szyb wydobywczy, jeden zjazdo-

we oraz dwa wentylacyjne.

Instalacja IUMK-100 posiada nastę-

pujące parametry:

• Strumień VAM VVAM = 1000 – 6000 m3/h

• Zawartość metanu w powietrzu VAM

zCH4 = 0,4-1 %

• Wartość opałowa metanu

Wd = 35 MJ/m3

• Sprawność reaktora utleniającego

h = 90%

• Strumień metanu VCH4 = 12 m3/h

• Teoretyczną wydajność cieplną

reaktora (bez strat) Qt =420 MJ/h

• Moc teoretyczna (bez strat)

Pt = 116,7 kW

• Wydajność Q = 380 MJ/h

• Moc P = 105 kW


Instalacja IUMK-100 składa się z ele-

mentów o następujących parametrach:

OdpylaczOdpylanie powietrza pobranego z

szybu wentylacyjnego kopalni przed

instalacją katalitycznego utleniania

metanu zastosowane jest z uwagi na:

• ochronę urządzeń przed pyłem,

który może doprowadzić do ob-

niżenia wydajności urządzenia, a

w skrajnych przypadkach do jego

unieruchomienia,

• ochronę przed erozją spowodowaną

pyłem w instalacji,

• ochronę powierzchni katalizatora przed

zanieczyszczeniem utrudniającym

dostęp metanu do powierzchni katali-

tycznej, a tym samym przed spadkiem

skuteczności reakcji utleniania.

Dla instalacji półtechnicznej zasto-

sowany jest fi ltr kanałowo kieszeniowy

dwustopniowy:

• pierwszy stopień – fi ltr klasy EU3 –

(wstępny),

• drugi stopień – filtr klasy EU7 –

(dokładny).

WentylatorPowiet r ze went y lacy jne VAM

wykorzystywane w instalacji utylizacji

metanu pobierane będzie z szybu

wydechowego kopalni z dy fuzora

w ilości 3000÷4000 m3/h za pomo-

cą lutni elastycznej ssąco-tłoczącej

o średnicy 400mm, następnie przesyłane

będzie za pomocą wentylatora promienio-

wego do dalszej części instalacji IUMK-100.

MieszalnikZadaniem urządzenia jest mieszanie

strumieni gazu pochodzących z szybu

wentylacyjnego kopalni oraz z sieci

odmetanowania. Mieszalnik zapewni za-

dane stężenie metanu na wylocie poprzez

płynną autoregulację w zależności od

parametrów gazów dolotowych. Schemat

obrazujący budowę tego urządzenia

przedstawiono na rysunku 3.8.

NagrzewnicaNagrzewnica elektryczna ma za

zadanie podgrzać powietrze wlotowe

do temperatury 360°C, aby zaini-

cjować proces utleniania metanu w

katalizatorze. Po ogrzaniu powietrza

wlotowego do wymaganej tempera-

tury następuje wyłączenie grzałki, a

powietrze wlotowe ogrzewane jest już

za pomocą energii cieplnej wyzwolonej

w procesie katalitycznego utleniania

metanu. Opory nagrzewnicy wynoszą

ok. 1200 Pa.

ReaktorKatalityczne spalenie metanu za-

wartego w strumieniu VAM zachodzi w

reaktorze RKUM-100, gdzie w wyniku

reakcji chemicznej metan zawarty w

strumieniu powietrza VAM ulega utle-

nieniu, a produktami są CO2, para

wodna oraz energia cieplna. Reakcja

utleniania metanu rozpoczyna się od

temperatury 170°C, a po osiągnięciu

1. Stacja odmetanowania.2. Przyłącze gazu

z odmetanowania, 3. Rurociąg odmetanowania 4. Dyfuzor, 5. Lutniociąg pobierający

gaz z szybu, 6. Filtr pyłowy, 7. Wentylator, 8. Mieszalnik gazów MG-100, 9. Lutniociąg buforowy, 10. Komin, 11. Instalacja utylizacji

metanu, 12. Przyłącze instalacji C.O., 13. Budynek stacji

wentylatorów głównych, 14. Nagrzewnice powietrza,15. Droga, 16. Szyb kopalniany, 17. Rurociąg, 18. Zasilanie elektryczne.

ut yliz acja metanugórnic t wo węgla kamiennego


Jakie są szanse na większe wykorzystanie metanu ze śląskich kopalń na cele energetyczne?

Stale rosnące zapotrzebowanie na energię wymusiło rozwój tec h nolog i i , d z ięk i k tór y m s ięga my po z łoża węglowodo -rów, które do tej pory nie były uważane za opłacalne dla eks-ploatac ji. W związku z tym na nowo rozpoznajemy miejsca, w których potencjalnie zasoby gazu mogą być bardzo duże. Dla przykładu można podać nieczynne już obszary kopalni Żory i 1 Maja. Oznacza to, że ilości gazu, który można wykorzystać nie da się w tej chwili jednoznacznie określić. Potencjał jest na pewno bardzo duży. Węgiel w naszym regionie cechuje się bardzo dużą metanowością. Podobnie ma się sprawa jeśli chodzi o gaz wydzielający się do atmosfery kopalnianej w trakcie eksploatacji.

Jakie zmiany w prawie są niezbędne by metan, jako ekologiczne paliwo, nie był traktowany po macoszemu?

Metan w UE traktowany jest jako paliwo przyszłości. Problemem jest spo-sób w jaki jest on eksploatowany. Konwencjonalne metody są powszechnie akceptowane. Co innego szczelinowanie. Metan jest gazem cieplarnianym 21 razy bardziej szkodzi atmosferze niż węgiel kamienny. Kluczem jest takie wykorzystanie gazu, by jak najmniej paliwa ulatniało się bezpośrednio do atmosfery na etapie wydobycia. Komisja Europejska na podstawie otrzy-manych danych uznała póki co, iż nowe prawo dla niekonwencjonalnych metod wydobycia nie jest konieczne.

Jakie instrumenty wsparcia są niezbędne dla zintensyfikowania inwestycji opartych o metan?

W Parlamencie Europejskim powstała grupa robocza, która zorganizo-wała okrągły stół na temat niekonwencjonalnych metod wydobycia gazu. Zostałem przewodniczącym tej ponadpartyjnej grupy. Nasze główne założenia skupią się przede wszystkim na gazie z łupków. Chcemy, by każdy zainteresowany tym tematem mógł w ramach merytorycznej dyskusji poruszyć nurtujące go tematy. Liczę, iż dołączą do nas także przedstawiciele frakcji „Zielonych”, którzy od początku przeciwni są eksploatacji metanu z łupków.

Czy metan ma szanse stać się śląskim gazem łupkowym? R o z m a w i a m y o n i e p o r ó w n y w a l n i e m n i e j s z y c h i l o -

ściach. Jednakże jeśl i chodzi o metan ze złóż węgla mówimy o realnych ilościach. 5,3 bln m3 łupkowego, który podobno zalega w granicach Polski to tylko teoria.

Metan, szansa czy problem?

Z Bogdanem Marcinkiewiczem – Posłem do Parlamentu Europejskiego,rozmawia Janusz Zakręta

temperatury ok. 385°C sprawność utleniania metanu

kształtuje się na poziomie 90%. Dla rozpoczęcia reakcji

strumień powietrza należy podgrzać do temperatury ok.

360°C za pomocą nagrzewnicy. Po ustaleniu procesu

utleniania reaktor będzie pracował autotermicznie bez

udziału nagrzewnicy.

Wymiennik ciepłaWymiennik ciepła WC-100 pozwala na odzyskanie

energii cieplnej ze spalin w wielkości 100 kW, które zostaną

wykorzystane do celów grzewczych. Opory przepływu przez

wymiennik do odzysku ciepła wynoszą około 1200 Pa.

Badania wykonane w ramach projektu pozwoliły

określić założenia - parametry techniczne prototypowej

instalacji utleniania metanu z powietrza kopalń IUMK - 100

składającej się układu pompowania gazu z szybu wentyla-

cyjnego, mieszalnika gazów z szybu i dodatkowego gazu

z odmetanowania (koniecznego dla podniesienia stężenia

metanu do zawartości ok.1.0%) przepływowego reaktora

z katalitycznym wypełnieniem i współpracujących z nim

wymienników cieplnych, pozwalających przekazywać

część energii wydzielanej podczas utleniania metanu do

gazów wchodzących na reaktor RKUM-100.

W maju 2012r. instalacja zaprojektowana przez Kon-

sorcjum została zabudowana dla przeprowadzenia badań

w skali półtechnicznej w przy szybie Jas VI kopalni węgla

kamiennego Jas – Mos należącej do Jastrzębskiej Spółki

Węglowej S.A. , która to spółka jest w Polsce liderem w

zakresie wykorzystania metanu z pokładów węgla.

Pilotażowa instalacja posiada wybudowane ujęcie

metanu z szybu wentylacyjnego i mieszalnik, umożliwiający

podwyższenie stężenia metanu w powietrzu wentylacyj-

nym, poprzez uzupełnienie gazami z odmetanowania

kopalni.

Pierwsza tak duża pilotażowa instalacja utylizacji metanu

z powietrza wentylacyjnego w Polsce pozwala zbadać

problematykę utleniania metanu w strumieniu powietrza

3000 m3/godz. o zawartości od 0,1% do 1,0% metanu.

Uruchomiona w maju 2012 r. prowadzi testy utylizacji

metanu z powietrza wentylacyjnego kopalń. Badane są także

inne elementy jak np. filtry pyłu, praca mieszalnika gazów,

praca reaktora katalitycznego, autotermiczność układu,

efektywność cieplna w tym wymiennika ciepła.

opinie i komentar ze



Maciej Kaliski

Zastępca Dyrektora

Departamentu

Górnictwa

w Ministerstwie

Gospodarki

Musimy zaktualizować politykę

energetyczną Polski. W najbliższej, da-

jącej się przewidzieć przyszłości nie ma

odwrotu od węgla kamiennego w polskiej

gospodarce. Polski energymix będzie na

długie lata węglowo – gazowo-jądrowy.

Jeżeli plany związane z potencjałem gazu

łupkowego okażą się nie takie duże jak

dziś przewidujemy, to ta kolejność może

się zmienić na węglowo-jądrowo-gazowy.

Konieczne jest ograniczenie kosztów

wydobycia w polskich kopalniach. Oka-

zuje się, że gdyby nie wzrost cen węgla

w ostatnich latach, to wydobycie okazało

by się nieopłacalne. Powodem są właśnie

wysokie i rosnące koszty wydobycia.

Musimy również pamiętać o metanie,

który uwalniany jest w trakcie wydobycia

węgla kamiennego. To bardzo istotne

źródło energii. Niestety na dzisiaj zago-

spodarowujemy ok. 200 mln metrów

sześciennych a 600 milionów jest wy-

puszczane w powietrze. Należy mieć

na uwadze, iż to nie tylko wielkie starty

wynikające z utraconej energii ale bardzo

negatywne oddziaływanie na atmosferę.

Jak wiadomo metan jest 21 razy bardziej

„szkodliwy” dla atmosfery niż CO2.

Duże nadzieje wiążemy z zagłębiem

lubelskim ze względu na pokłady węgla

dostępne na mniejszej głębokości niż

te na Górnym Śląsku – gdzie bardzo

często eksploatacja złóż schodzi poniżej

1000 metrów. Lubelskie złoża - oprócz

mniejszej ilości występujących zagrożeń

naturalnych – generują również znacząco

mniejsze koszty wydobycia.

Jerzy Podsiadło

prezes zarządu

Węglokoks SA

Oceniam przyszłość umiarkowanie

optymistycznie. Rola węgla w polskim

energymixie będzie dominująca przy-

najmniej przez najbliższe 20 lat. Na

tym zresztą budujemy całą strategię

Węglokoksu. Oczywiście diabeł tkwi

w szczegółach. Zależne to oczywiście

będzie od polityki energetycznej ale

w równym stopniu także od restruk-

turyzacji górnictwa. Nikt już nie jest

w stanie zatrzymać importu węgla do

Polski i to jest znaczące zagrożenie dla

naszego górnictwa. Rozwija się mimo

niekorzystnego kursu złotego. Wszystko

wskazuje na to, że kiedy wartość złotówki

się ustabilizuje i opłacalność importu

wzrośnie to import stworzy jeszcze więk-

sze zagrożenie. Zatem niezwykle ważne

jest dążenie do zahamowania wzrostu

kosztów wydobycia co bezpośrednio

przełoży się na sytuację górnictwa.

Należy również pamiętać, że w ostatnim

czasie – po długich latach – spadek

wydobycia w polskim górnictwie został

zahamowany a być może pod koniec

2012 roku nastąpi jego wzrost.

Joanna

Strzelec-Łobodzińska

prezes zarządu

Kompanii

Węglowej SA

Kompania Węglowa zdecydowała

się na opracowanie nowej strategii

biznesowej do 2020 roku. Zgodnie

z nią będą realizowane trzy główne

l in ie: węgie l, energia e lek tr yczna

Przyszłość Polskiego Węgla

– Opinie


i ochrona środowiska. W zakresie

energii elektrycznej planujemy bu-

dowę – ze wspólnikiem – elektrowni

konwencjonalnej o mocy ok. 1000MW,

która będzie spalała ok. 2-2,5 mln ton

węgla rocznie. Węgiel będzie oczywi-

ście pochodził z kopalń należących

do KW SA. Wychodzimy z słusznego

założenia, że lepiej sprzedawać produkt

przetworzony z 20. procentową marżą

niż węgiel z 5. W zakresie wydobycia

inwestujemy w nowoczesne tech-

nologie, bezpieczeństwo i transport

podziemny. Co do kosztów wydobycia,

to Kompania w 2011 miała je niższe

o 15 zł na tonie w porównaniu do innych

spółek (licząc do średniej). Trzeba

jasno powiedzieć, że proste sposoby

obniżania kosztów polegające na

zwalnianiu pracowników się skończyły.

W 2011 roku zatrudniliśmy 5,5 tys. osób.

W tym roku będzie pewnie podobnie.

Kształcimy ok 3,5 tys. uczniów, którzy

mają zagwarantowaną pracę w KW SA.

Planujemy również budowę nowych

kopalń. Prowadzimy zaawansowane

prace na terenie Lubelszczyzny.

Jarosław

Zagórowski

prezes zarządu

Jastrzębskiej Spółki

Węglowej SA

Wyraźnie widać, że Unia Europejska

– mimo dotychczasowego uporu –

będzie akceptować indywidualną drogę

do rozwoju państw członkowskich. Mix

będzie stabilny ale powstaje pytanie jaki

będzie w nim udział polskiego węgla?

Jedynym wyjściem z tej sytuacji jest

poprawa efektywności wydobycia.

Dzisiaj 50% kosztów wydobycia jest

w kosztach pracy. Koniecznie musimy

zwiększyć efek tywność zasobów

ludzkich. W pierwszym kwartale 2012,

duże zyski spółki udało się osiągnąć

dzięki poprawie efektywności zasobów

ludzkich. Wprowadzone zostały systemy

motywacyjne, które jasno określają

pracownikowi możliwości finansowe

jakie może osiągnąć. Pracownicy przyjęli

te zasady – trudniej było ze związkow-

cami. Rozważamy eksploatację nowych

złóż. Rozwijamy również inwestycje

w koksownictwie i energetyce. Naszym

celem i kierunkiem jest budowa źródeł

rozproszonych w oparciu o odpady

(odpady węglowe, gaz koksowniczy,

metan).

Roman Łój

prezes zarządu

Katowickiego

Holdingu

Węglowego SA

Mówiąc otwarcie nie ma dzisiaj

przesłanek wskazujących na skoko-

wy wzrost wydobycia w kopalniach

należących do holdingu. Musimy się

skupić na stabilnym wydobyciu węgla

na istniejącym poziomie. Możemy

być przekonani o tym, że nadmiar

węgla, który pojawi się na rynku chiń-

skim w wyniku nasycenia przemysłu

i energetyki, trafi do Europy. To zapew-

ne spowoduje kłopoty dla krajowych

firm węglowych.

Janusz Olszowski

prezes Górniczej

Izby Przemysłowo-

-Handlowej

Jeżeli chodzi o przyszłość wę-

gla w Polsce i Europie, to jestem

spokojny. Znacznie gorzej wygląda

kondycja naszego górnictwa. Nie

jesteśmy w stanie konkurować

z państwami, które węgiel wydo-

bywają dużo taniej min.: Chiny czy

Azerbejdżan ale również Australia

czy USA. Na to, że tańszy węgiel

będzie napływał, też nic nie możemy

poradzić. Wizytowaliśmy zagraniczne

kopalnie odkrywkowe, w których

koszt wydobycia tony węgla kamien-

nego wynosi ok. 17 dolarów.

Należy jednak pamiętać, że górnic-

two to nie tylko kopalnie. To cała masa

mniejszych i większych fi rm działających

w otoczeniu górnictwa. To wyższe

uczelnie, urzędy i instytucje. To ogromny

potencjał i rynek pracy. Jesteśmy jako

kraj samowystarczalni energetycznie ale

jak widać nie potrafi my tego właściwie

wykorzystać.

Wypowiedzi pochodzą z debaty zorganizowanej w ramach EEC 2012. Opracowanie: Redakcja POWERindustry.

Zamiejscowy Oddział Dydaktyczny Akademii Górniczo-Hutniczej, Jastrzębska Spółka Węglowa SA i Urząd Miasta Jastrzębie-Zdrój to współorganizatorzy konferencji zorganizowanej w dniach 23-25 maja br.


ut yliz acja metanu – relacja


Konferencja była doskonałym miejscem

wymiany osiągnięć naukowych, wiedzy

teoretycznej i doświadczeń praktycznych

pomiędzy środowiskiem naukowym oraz

specjalistami z Polski i z zagranicy (min.

Czech i Niemiec) . Celem konferencji było

stworzenie platformy dyskusyjnej w celu

zapewnienia swobody wymiany myśli

naukowych i technicznych.

Konferencja odbyłasię w Jastrzę-

biu Zdroju gdzie Jastrzębska Spółka

Węglowa S.A. prowadzi pozyskiwanie

metanu w procesie odmetanowania

w pokładach silnie metanowych i utyli-

zuje go pozyskując energię elektryczną,

cieplną i chłodniczą, a Akademia Gór-

niczo-Hutnicza, Zamiejscowy Ośrodek

Dydaktyczny kształci studentów między

innymi w zakresie eksploatacji, odmeta-

nowania i utylizacji metanu z pokładów

węgla kamiennego. Miejscem obrad był

malowniczo położony Dom Zdrojowy.

Program konferencji obejmował kilka

sesji naukowych poświęconych min.

technologiom pozyskiwania metanu

i związanych z tym problemom, aktual-

nie stosowanym metodom uwalniania

i wychwytywania gazu kopalnianego. Nie

zabrakło również wystąpień i dyskusji po-

święconych wykorzystaniu metanu jako

źródła energii o wysokich parametrach

energetycznych.

Uczestnicy konferencji mieli również

okazję zobaczyć pilotażową, jedyną

w Polsce instalację badawczą do utyliza-

cji metanu z powietrza wentylacyjnego

kopalni JAS-MOS należącej do JSW SA

a także instalacje trigeneracyjną zasilaną

metanem na terenie kopalni Pniówek

również należącej do JSW.

Dziękujemy organizatorom konfe-

rencji a szczególnie Panu Profesorowi

Stanisławowi Nawratowi za zaproszenie

naszej redakcji do objęcia patronatu

medialnego nad tym wydarzeniem.

Pragniemy również poinformować, że

w kolejnych wydaniach POWERindustry

będą publikowane opracowania i referaty

przygotowane na konferencję.

Opracowanie: red. POWERindustry

Konferencja Naukowo-Techniczna

„Pozyskanie i utylizacja metanu z pokładów węgla”

O randze konferencji świadczą patronaty objęte przez:• Głównego Geologa Kraju – Piotra

Woźniaka• Posła do Parlamentu Europejskiego

– Bogdana Marcinkiewicza• Posła na Sejm Rzeczypospolitej

Polskiej – Tomasza Tomczykiewicza• Posła na Sejm Rzeczypospolitej

Polskiej – Krzysztofa Gadowskiego• Wojewodę Śląskiego – Zygmunta

Łukaszczyka• Prezesa Wyższego Urzędu Górnicze-

go – Piotra Litwę• Rektora Akademii Górniczo-Hutniczej

– Antoniego Tajdusia• Prezesa Jastrzębskiej Spółki Węglo-

wej S.A. – Jarosława Zagórowskiego• Prezydenta Miasta Jastrzębie-Zdrój

– Mariana Janeckiego

Uczestnicy konfe-rencji mieli również okazję zobaczyć pilotażową, jedyną w Polsce instalację badawczą do utylizacji metanu z powietrza wenty-lacyjnego kopalni JAS-MOS należącej do JSW SA

prof. Tomasz Szmuc Prorektor ds. Nauki AGH

Andrzej Tor z-ca Prezesa ds. Technicznych JSW SA

Organizator konferencji prof. Stanisław Nawrat i zaproszeni goście

Wycieczka na instalację KWK JAS-MOS

prof. Andrzej Olajossy AGH

Jarosław Parma Prezes Zarządu SEJ SA

„Pozyskanie i utylizacja metanu z pokładów węgla”

EUROWATER Spółka z o.o. EUROWATER Spółka z o.o.Ul. Izabelińska 113, Lipków ul. Mydlana 1

PL 05-080 Izabelin (Warszawa) PL 51-502 Wrocław

Tel.: +48/22/722-80-25 Tel.: +48/71/345-01-15

[email protected]

www.eurowater.pl

Woda uzupełniająca w energetyce zawodowej

W tym konkretnym przypadku do produkcji ultraczystej wody zastosowano

między innymi proces demineralizacji wody w technologii UPCORE (UPflow

COuntercurrent REgeneration - przeciwprądowa regeneracja). System ten

zapewnia niskie koszty eksploatacji, optymalizację rozmiarów zbiorników

jonitowych, samooczyszczanie jonitu, a także niewrażliwość na wahania

przepływów. Uzdatniamy wodę od 1936 roku. EUROWATER posiada wiedzę

i doświadczenie oraz dysponuje technologiami pozwalającymi projektować

optymalne stacje uzdatniania wody.

POWER industry 2012/1,2

Documents

Transcript of POWER industry 2012/1,2