WPISUJE UCZEŃ

KOD UCZNIA

BADANIE UMIEJĘTNOŚCI UCZNIÓW W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM

CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA

HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

Instrukcja dla ucznia1. Sprawdź,czyzestawzadańzawiera13stron(zadania1–24). Ewentualnybrakstronlubinneusterkizgłośnauczycielowi.2. Następniewpiszswójkod.3. Czytajuważniewszystkietekstyizadania.Wykonujzadania zgodniezpoleceniami.4. Rozwiązaniazadańzapisujdługopisemlubpióremzczarnymtuszem/ atramentem.Nieużywajkorektora.5. Wkażdymzadaniuwyboru wielokrotnegowybierzjednązpodanych odpowiedziizaznaczjąznakiemX,np.:

A.IiIII B.IIiIV C.IIIiIV D.IiII

6.Wzadaniachtypuprawda / fałszlubtak / niezaznaczwłaściweodpowiedziP/FlubT/NznakiemX,np.:

P/F lubT/N

7.WzadaniachnadobieraniedoinformacjioznaczonychliczbądobierzinformacjeoznaczoneodpowiedniąliterąizaznacztęliteręznakiemX,takjakwzadaniachwyboruwielokrotnego.

8.Wzadaniachz lukąwpiszwodpowiednielukiliterylubliczbyoznaczającewłaściweodpowiedzi.

9. Starajsięniepopełniaćbłędówprzyzaznaczaniuodpowiedzi.Jeślisiępomylisz,tobłędnezaznaczenieotoczkółkiemiwybierzinnąodpowiedź,np.:

A.IiIII B.IIiIV C.IIIiIV D.IiII

10.Rozwiązujączadania,możeszwykorzystaćmiejsceopatrzonenapisemBrudnopis.Zapisywbrudnopisieniebędąsprawdzaneioceniane.

Powodzenia!

Czas pracy:

60 minut

Strona2z13

Zadanie 1.Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych.

Czasyprahistoryczneskończyłysię,gdyludziezaczęli

A. wykorzystywaćogień.B. uprawiaćrolę.C. wytapiaćżelazo.D. posługiwaćsiępismem.

Zadanie 2.Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych.

UstrójstarożytnejSpartycharakteryzowałsię

A. oligarchicznymirządamikrólów.B. demokratycznymiwyboramiobywateli.C. despotycznympanowaniemcesarza.D. republikańskąwładząurzędników.

Ilustracje i tekst do zadań 3. i 4.Średniowieczna miniatura

Źródło:BE&W/bpk/LutzBraun,TopFotoMedium/TophamPicturepoint.

TekstMarzyłoimperiumuniwersalnym,obejmującymrównieżBizancjum.Jegoośrodekdys-

pozycyjnyznajdowałsięweWłoszech,awchodzącewskładCesarstwakraje,takiejakNiem-cy,GaliaiSłowiańszczyzna,posiadałyrówneprawa.Władzanajwyższazarównowsprawachduchownych, jak świeckich, należałabydo cesarza, któregopomocnikiemwdziedzinie du-chownejbyłbypapież.

Napodstawie:T.Manteuffel,Historia powszechna. Średniowiecze,Warszawa1998.

Strona3z13

Zadanie 3.Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych.

Obaźródłanawiązujądo

A. podbojówcesarzaJustynianaIWielkiego.B. ekspansjiterytorialnejpaństwaKarolaWielkiego.C. koncepcjiuniwersalnejwładzycesarzaOttonaIII.D. programupolitycznegopapieżaGrzegorzaVII.

Zadanie 4.Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych.

Wydarzenie,którebezpośredniowiązałosięzrealizacjąprzedstawionychwźródłachzamie-rzeń,to

A. chrzestPolski.B. zjazdwGnieźnie.C. koronacjaBolesławaŚmiałego.D. wojnapolsko-niemieckawXIIwieku.

Taśma chronologiczna do zadania 5.

Zadanie 5.Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych.

PoczątekikoniecrozbiciadzielnicowegowPolsceoznaczononataśmiechronologicznejodpowiednionumerami

A. 1.i5.B. 1.i6.C. 2.i6.D. 2.i7.

Tekst do zadania 6.My,JagiełłozłaskiBożejWielkiKsiążęLitwyiRusi,panidziedzicprzyrodzonypo-

dajemydowiadomościwszystkim[...]jakodostojnyksiążęJagiełło[...]najjaśniejsząksiężnęJadwigę,KrólowąPolski,niechajpoślubinaprawąswąmałżonkę[...]natenczaspanJagiełło,WielkiKsiążęzewszystkimibraćmiswymi jeszczenieochrzczonymi,krewniakami,szlach-cicami,ziemianamizwyższymiiniższymiwswychkrajachzamieszkałymi,wiaręświętego,rzymskiegoKościołaprzyjąćzamierza[...].

Źródło:M.Sobańska-Bondaruk,S.B.Lenard,Wiek V–XV w źródłach,Warszawa2003.

1 2 3 4 5 6 7

12501100 1150 12001050 1300 1350 1400

Strona4z13

Zadanie 6.Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych.

Powyżejzamieszczonofragmenttekstu

A. przywilejukoszyckiego.B. uniiwKrewie.C. traktatukrakowskiego.D. Konstytucji3maja.

Ilustracje do zadania 7.

1. 2. 3. Źródła:Shutterstock.com/YuriyChertok,Shutterstock.com/EvaMadrazo,Shutterstock.com/ErickN.

Zadanie 7.Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych.

Szereg,wktórymuporządkowanochronologiczniepowstaniestylówarchitektonicznychprzedstawionychnailustracjach,to:

A. 1,2,3.B. 2,1,3.C. 3,2,1.D. 1,3,2.

Zadanie 8.Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych.

Szereg,wktórymuporządkowanochronologicznieprzemianywżyciuKościoła,to:

A. reformyGrzegorzaVII→powołaniezakonujezuitów→powstanieKościołaprawosławnego.B. powołaniezakonujezuitów→powstanieKościołaprawosławnego→reformyGrzegorzaVII.C. powstanieKościołaprawosławnego→reformyGrzegorzaVII→powołaniezakonujezuitów.D. powstanieKościołaprawosławnego→powołaniezakonujezuitów→reformyGrzegorzaVII.

Strona5z13

Zadanie 9. Przyporządkuj każdemu z podanych w tabeli skutków odkryć geograficznych odpowia-dającą mu kategorię, wybierając spośród oznaczonych literami A–D. W tabeli zaznacz litery, którymi oznaczono wybraną kategorię.

9.1.Odkryciageograficznerozpoczęłyeręrywalizacjikolonialnejpo-międzymocarstwamieuropejskimi.Wybuchałylicznespory,któreniejednokrotniekończyłysięwojnami.

A B C D

9.2. NapływdużejilościkruszcówdoEuropyspowodowałrewolucjęcen.Spadającawartośćzłotapowodowałagwałtownywzrostcen. A B C D

9.3.OdkryciomgeograficznymtowarzyszyłarosnącafalamigracjiEuropejczykówposzukującychszansnalepszeżycie.WstronęNowegoŚwiatapłynęłyrównieżstatkizniewolnikami.

A B C D

A. Skutkikulturowe.B. Skutkipolityczne.C. Skutkispołeczne.D. Skutkiekonomiczne.

Tablica genealogiczna do zadań 10. i 11.

∞ – małżeństwo

Zadanie 10.Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych.

Tablicaprzedstawiapowiązaniagenealogicznerodu

A. PiastówiJagiellonów.B. AndegawenówiJagiellonów.C. JagiellonówiWazów.D. WettinówiJagiellonów.

Strona6z13

Zadanie 11.Oceń, czy poniższe zdania dotyczące informacji zawartych w tablicy genealogicznej są prawdziwe, czy fałszywe. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

SynowiekrólaKazimierzaJagiellończykapanowaliwczterechpaństwach. P FZapanowaniakrólaZygmuntaStaregoPolskęiLitwęłączyłauniapersonalna. P F

Tekst do zadania 12.ListHugonaKołłątajadoMarszałkaSejmuStanisławaMałachowskiego(fragm.)Cobyłoprzyczyną,żekażdynieprzyjacielnarodupolskiegowkrajachnaszychzaczynał

ikończyłznamiwojnę?ZapanowaniaWazównieprzyjacielwkraczałdogranicnaszych,kie-dymusiępodobało,arządkrajowyniemógłmudaćodporu,tylkowprzódmusiałzwoływaćsejmy,którejeszczekomukolwiekzrywaćwolnobyło,aniźlisięposłowiezgodzilinauchwałęposiłków,lubpospolitegoruszenia,tymczasemplądrowałiniszczył,albonazawszezabierałkrajeRzeczypospolitej.

Napodstawie:W.Witkowski,Pierwsze konstytucje nowożytne,Lublin1995.

Zadanie 12.Uzupełnij poniższy tekst, przyporządkowując każdemu zdaniu właściwą odpowiedź spośród podanych.

WtekścieautornawiązujedowojenprowadzonychprzezRzeczypospolitąw12.1. . PrzyczynysłabościRzeczypospolitejHugoKołłątajupatrujew12.2. .Pospoliterusze-niepolegałowRzeczypospolitejnapowołaniupodbroń12.3. .

12.1. A.XVIw. B.XVIIw. C.XVIIIw.12.2. A.słabejwładzykrólew-

skiejB.ograniczonychprzywi-lejachszlacheckich

C.źleprowadzonejpolity-cezagranicznej

12.3. A.wszystkichmężczyzn B.całejmęskiejludnościwsłużbiedworskiej

C.mężczyznzestanuszla-checkiego

Zadanie 13.Spośród poniżej podanych wydarzeń oznaczonych literami A–D wybierz wydarzenie chronologicznie pierwsze i wydarzenie chronologicznie ostatnie. W tabeli zaznacz litery, którymi oznaczono wybrane wydarzenia.

13.1. Wydarzeniechronologiczniepierwsze A B C D13.2. Wydarzeniechronologicznieostatnie A B C D

A. Zawiązaniekonfederacjibarskiej.B. Klęskapowstaniakościuszkowskiego.C. WojnawobronieKonstytucji3maja.D. DokonaniedrugiegorozbioruPolski.

Strona7z13

Zadanie 14.Spośród poniżej podanych informacji oznaczonych literami A–D wybierz cel, który chcieli osiągnąć twórcy konfederacji targowickiej i cel, który chcieli osiągnąć organiza-torzy powstania kościuszkowskiego. W tabeli zaznacz litery, którymi oznaczono wybra-ne wydarzenia.

14.1. Konfederacjatargowicka A B C D14.2. Powstaniekościuszkowskie A B C D

A. Odebranieszlachciedominującejpozycjiwpaństwie.B. OdzyskaniesuwerennościprzezRzeczypospolitą.C. Likwidacjafeudalizmunaziemiachpolskich.D. ZniesienieKonstytucji3maja.

Mapa do zadania 15.Ziemie polskie po III rozbiorze

Zadanie 15.Oceń, czy poniższe zdania dotyczące informacji zawartych na mapie są prawdziwe, czy fałszywe. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

PoIIIrozbiorzeLwówzostałprzyłączonydoCesarstwaRosyjskiego. P FUschyłkuXVIIIw.Warszawaznajdowałasięwzaborzepruskim. P F

Strona8z13

Zadanie 16.Określ, czy podane wydarzenia są przyczyną, czy skutkiem powstania listopadowego.Wybierz P, jeśli wydarzenie to przyczyna, lub S – jeśli to skutek.

PowstanieWielkiejEmigracji P SZawiązanieSprzysiężeniaPiotraWysockiego P S

Ilustracja do zadania 17.

Źródło:ArturGrottger,Bitwa, grafikazcykluPolonia;ArchiwumNowejEry.

Zadanie 17.Wybierz powstanie, do którego nawiązuje przedstawiona ilustracja, i wskaż właściwe uzasadnienie wyboru. Zaznacz literę A albo B oraz numer 1, 2 albo 3.

A. Powstanielistopadowe,naco

wskazuje

1. partyzanckicharakteroddziałówzbrojnych.

2. istnienielicznejiregularnejarmiipolskiej.

B. Powstaniestyczniowe, 3. munduryinowoczesneuzbrojenieżołnierzy.

Strona9z13

Zadanie 18.Uzupełnij poniższy tekst, przyporządkowując każdemu zdaniu właściwą odpowiedź spośród podanych.

PogłębiającesięróżnicepomiędzypółnocnąapołudniowączęściąpaństwadoprowadziłydowybuchukilkuletniejwojnydomowejwUSA.Wojnatoczyłasięw18.1. .Prezydent18.2. przeciwstawiłsiępróbiepodziałupaństwa.Wwynikuwojnysecesyjnejdoszłodo18.3. .

18.1. A.IIpołowieXVIIIw. B.IpołowieXIXw. C.IIpołowieXIXw.18.2. A.AbrahamLincoln B.JerzyWaszyngton C.BeniaminFranklin18.3. A.uwłaszczeniachłopów B.likwidacjistanów C.zniesienianiewolnictwa

Wykres do zadania 19.

Źródło:J.Łukasiewicz,Początki cywilizacji przemysłowej na ziemiach polskich,[w:]Dzieje narodu i państwa polskiego,Warszawa1988.

[KM]

25000

20000

15000

10000

5000

1000

10450 10450

3360

9620

6110

380

715

340

850 23

00

365

górn

iczy

hutn

iczy

met

alow

y

włókienniczy

spożyw

czy

inny Przemysł

24230

LEGENDA

1865 rok

1888 rok

Moc maszyn parowych w przemyśle Królestwa Polskiego w latach 1865 i 1888

Strona10z13

Zadanie 19.Oceń, które z poniższych zdań dotyczących informacji zawartych na wykresie jest fał-szywe. Zaznacz F przy zdaniu fałszywym.

19.1. Mocmaszynparowychwprzedstawionymokresiezasadniczowzrosła. F19.2. Zmianyprzedstawionenawykresieilustrująproceszwanyrewolucjąprzemy-

słową. F

19.3. Daneprzedstawionenawykresiedotycząziempolskichzaborupruskiego. F

Ilustracje do zadania 20.

1. 2.

3. 4.

Źródła:Corbis,Fotochannels/Corbis/Hulton-DeutschCollection,Fotochannels/Corbis/Bettmann,Fotochannels/Corbis/ScienceFaction/PaulBowen.

Strona11z13

Zadanie 20.Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych.

Ilustracje,przedstawiającerodzajebroniporazpierwszyzastosowanewczasieIwojnyświa-towej,oznaczononumerami

A. 1.i4.B. 2.i4.C. 1.i2.D. 3.i4.

Wykres do zadania 21.Wyniki sondażów przeprowadzonych przez Centrum Badania Opinii Społecznej

Źródło:Komunikat z badań, Korzystanie z internetu,http://www.cbos.pl

Zadanie 21.Oceń, czy poniższe zdania dotyczące wyników sondażów są prawdziwe, czy fałszywe. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

Ponadpołowaogółudorosłychankietowanychwlatach2008–11zarejestrowałasięwjakimśportaluspołecznościowym. P F

Odsetekankietowanychinternautów,którzyzarejestrowalisięwjakimśportaluspołecznościowymwlatach2008–11systematyczniewzrastał. P F

CZY ZAREJESTROWAŁ(A) SIĘ PAN(I) W JAKIMŚ PORTALU SPOŁECZNOŚCIOWYM,NP. NASZA-KLASA, FACEBOOK, GOLDENLINE LUB PODOBNYM?

Odpowiedzi twierdzące użytkowników internetu ogółu dorosłych

III 2008 VI 2009 IV 2010 V/VII 2011

47%

62% 62%58%

21%

30%32% 33%

Strona12z13

Zadanie 22.Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych.

SymboleONZpodkreślają

A. globalnycharakterorganizacji. B. jednośćkulturowąpaństwczłonkowskich. C. dążeniedodominacjimilitarnejnaświecie. D. ideępowszechnejwolnościirówności.

Tekst do zadania 23.Funkcje państwa

Głównafunkcjapaństwaniezmieniłasięodczasówgrodu,wałów,fos.Jestniązapew-nianiemieszkańcombezpieczeństwazewnętrznego.WEuropie–gdzieprzezostatniepółwie-kuniebyłowojny,praktycznieprzestałyistniećgranicepaństwoweicorazczęściejmówisięowspólnejeuropejskiejojczyźnie–młodepokoleniemożeniezdawaćsobiesprawy,jakważnajesttafunkcja.

Napodstawie:WiktorOsiatyński, Państwo złem koniecznym,http://archiwum.wiz.pl

Zadanie 23.Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych.

Cytowanyfragmenttekstuprzedstawiafunkcjępaństwa

A. porządkową.B. administracyjną.C. obronną.D. socjalną.

Tekst do zadania 24.PanJanW.podkonieclat80-tychubiegłegowiekuzasumę100złkupiłkoszykdóbr.

Trzylatapóźniej,chcąckupićidentycznedobra,musiałdołożyć60złotych.

Zadanie 24.Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych.

Przedstawionyopisilustrujezjawiskoekonomicznezwane

A. korupcją.B. promocją.C. recesją.D. inflacją.

Strona13z13

Brudnopis

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .