www.logic.amu.edu.pl

1

KOGO/CO BADAĆ

DOBÓR PRÓBY

dr Victoria Kamasa

www.logic.amu.edu.pl

2

POZNANE PRÓBY

144 uczniów (po równo kobiety i mężczyźni) konkretnego liceum; wiersze dla dzieci umieszczone w konkretnym korpusie; artykuły z określonych czasopism z określonego okresu czasu; dostępny ogólny korpus języka; losowo wybrani przedstawiciele różnych grup społecznych mieszkający w określonym miejscu; wyrażenia znalezione w „słowniczku” umieszczonym w czasopiśmie dla danej grupy.

dr Victoria Kamasa

www.logic.amu.edu.pl

3

DEFINICJE

dr Victoria Kamasa

POPULACJA„Określony teoretycznie zbiór elementów

badania”POPULACJA BADANA

„Zbiór elementów, z którego próba jest faktycznie pobierana”

PRÓBAZbiór elementów, które zostają faktycznie

poddane badaniuOBCIĄŻENIE PRÓBY„Wybrane elementy nie są typowe (…) dla szerszej populacji, z której zostały dobrane”

(Babbie 2003)

www.logic.amu.edu.pl

4

OBCIĄŻENIA

dr Victoria Kamasa

Badamy ocenę poprawności wybranych wyrażeń językowych.

Czytelnicy czasopisma X, którzy wypowiadali się odsyłając kartki z informacjami do czasopisma. Losowo wybrani z książki telefonicznej abonenenci. Użytkownicyportalu internetowego X.Ankieta typu pop-up na kilkudziesięciu stronach internetowych.

www.logic.amu.edu.pl

5

CELE

dr Victoria Kamasa

intersubiektywna komunikowalność; możliwość uogólnień (reprezentatywność statystyczna); możliwość ustalania tendencji, związków między zmiennymi; minimalizowanie czynników wpływających na uzyskiwane efekty (eksperyment); kontrola obciążeń;

www.logic.amu.edu.pl

6

PRÓBA

dr Victoria Kamasa

REPREZENTATYWNA: Daje podstawy do uogólniania na całą badaną populację; Pozwala określić możliwy błąd przy uogólnianiu na populację; Dobierana wg ściśle określonych zasad; Zazwyczaj dość liczna;

NIEREPREZENTATYWNA: Nie daje podstaw do statystycznych wnioskowań o populacji; Pozwala sformułować przypuszczenia nt tendencji; Zasady doboru nie są bardzo rygorystyczne; Próba nie musi być bardzo liczna;

PODZIAŁ

www.logic.amu.edu.pl

7

dr Victoria Kamasa

PRÓBA REPREZENTATYWNA

STATYSTYCZNIE

www.logic.amu.edu.pl

8

CO ZROBIĆ, ŻEBY BYŁA REPREZENTATYWNA

dr Victoria Kamasa

dużo; różni; przeciętni; wylosowani; …

www.logic.amu.edu.pl

9

WIELKOŚĆ PRÓBY SPOSÓB DOBORU

dr Victoria Kamasa

wynika z zakładanego poziomu błędu, którego nie chcemy przekroczyć; zależność jest kwadratproporcjonalna;

UWZGLĘDNIA: zmienne, które wpływają na zmienną badaną; posiadane informacje; możliwości;

REPREZENTATYWNOŚĆ STATYSTYCZNA

www.logic.amu.edu.pl

10

WIELKOŚĆ PRÓBY

dr Victoria Kamasa

Kilka różnych wzorów Najbardziej uniwersalny (ale też wymagający największej próby)

Uα - stała wynikająca z założonego poziomu ufności (wrócimy do tego)d – zakładany maksymalny błąd

www.logic.amu.edu.pl

11

LOSOWOŚĆ

dr Victoria Kamasa

PRÓBA LOSOWA:Taka próba, która zapewnia wszystkim reprezentantom danej populacji jednakowe szanse trafienia do próby.

Potrzebny:OPERAT LOSOWANIA

„Lista lub quasi-lista elementów, z których losuje się próbę” (Babbie 2003)

www.logic.amu.edu.pl

12

DOBÓR LOSOWYDOBÓR

SYSTEMATYCZNY

dr Victoria Kamasa

Posiadamy operat losowania z ponumerowanymi elementami; Na podstawie tabel liczb losowych wybieramy kolejne elementy; Tak długo, aż uzyskamy pożądaną liczebność;

Uproszczona forma doboru losowego Wybieramy co któryś element Interwał losowania uzyskujemy dzieląc wielkość populacji przez wielkość próby Element początkowy możemy wybrać na podstawie tabel liczb losowych

PRÓBY

www.logic.amu.edu.pl

13

DOBÓR WARSTWOWY DOBÓR KWOTOWY

dr Victoria Kamasa

stanowi uzupełnienie a nie alternatywę dla poprzednich; próba dzielona jest na podstawie wybranych zmiennych na warstwy; proporcje poszczególnych warstw są takie jak w populacji; zmienne warstwujące – takie, o których przypuszczamy, że mają wpływ na badaną zmienną;w warstwach dobór ma charakter losowy.

Odmiana doboru warstwowego;Różnica: po wyznaczeniu warstw nie prowadzimy losowania, tylko kierujemy się zasadą dostępności; Mniej reprezentatywna niż poprzednia.

PRÓBY

www.logic.amu.edu.pl

14

PRZYKŁAD

dr Victoria Kamasa

badam rodzaje środków perswazji występujące w tekstach Gazety Wyborczej w ostatnich 5 latach; ustalam liczebność próby (wzór); zakładam, co może mieć wpływ na badaną zmienną:

rodzaj tekstu; miejsce publikacji (główne, dodatek loklany, inny dodatek); czas powstania

ustalam proporcję poszczególnych tekstów w całej populacji:

np. jaki procent tekstów stanowią felietony opublikowane w wydaniu głównym w roku 2007;

ustalam ile artykułów każdego typu muszę mieć w próbie; z listy artykułów danego typu losowo wybieram odpowiednią liczbę tekstów.

www.logic.amu.edu.pl

15

ALE (CZASEM) REPREZENTATYWNA

JAKOŚCIOWO

dr Victoria Kamasa

PRÓBA NIEREPREZENTATYWNA STATYSTYCZNIE

www.logic.amu.edu.pl

16

PRACA Z TEKSTEM

dr Victoria Kamasa

PROSZĘ PRZYGOTOWAĆ PREZENTACJĘ OTRZYMANEJ METODY DOBORU PRÓBY.

PREZENTACJA POWINNA UWZGLĘDNIAĆ: Opis sposobu w jaki dobierana jest próba Jej zalety i wady, silne i słabe strony Przykłady tematów badań, w których taki dobór

jest racjonalny: 2 ogólne 2 z zakresu językoznawstwa lub informacji naukowej

www.logic.amu.edu.pl

17

OPIS, TEMATY ZALETY i WADY

dr Victoria Kamasa

dobór oparty na dostępności badanych; pierwsze X osób, które znajdę w danym miejscu.

gdy potrzebna jest szybka i bardzo pobieżna orientacja w danym temacie;

Np. akceptowalność danego wyrażenia

+szybka;+ łatwa do przeprowadzenia;+ tania;

- Bardzo duże ryzyko odchyleń;- całkowity brak kontroli nad tym, kto podlega badaniu;- bardzo duża przypadkowość.

PRÓBA OKOLINCZNOŚCIOWA

www.logic.amu.edu.pl

18

OPIS, TEMATY ZALETY i WADY

dr Victoria Kamasa

arbitralnie; na podstawie wiedzy o populacji posiadanej przez badacza.

osoby posługujące się rzadkim, a charakterystycznym akcentem;

5 najpopularniejszych forów w danej dziedzinie

+ badanie tego, co interesujące, a czego listy nie można sporządzić+ badanie przypadków odbiegających od normy;

- mała kontrola nad odchyleniami;

DOBÓR CELOWY

www.logic.amu.edu.pl

19

OPIS, TEMATY ZALETY i WADY

dr Victoria Kamasa

ustalamy kwoty w oparciu o zmienne mogące mieć wpływ na badane zjawisko; równa (i raczej mała) liczba jednostek w każdej kwocie;

+ zróżnicowanie próby;+ względna kontrola nad próbą;+ pozwala na wstępne wskazanie tendencji.-praco- i czasochłona;

DOBÓR KWOTOWY

www.logic.amu.edu.pl

20

OPIS, TEMATY ZALETY i WADY

dr Victoria Kamasa

odnajdujemy jednego informatora; on wskazuje nam kolejnych, ci zaś następnych;

badanie słownictwa byłych więźniów;

badanie metafor aborcji używanych przez osoby, które jej dokonały.

+ umożliwia badanie środowisk nie dostępnych inaczej;+ wiemy, że badani mają cechy, które są istotne ze względu na temat;-mała kontrola nad obciążeniami;

METODA KULI ŚNIEŻNEJ

www.logic.amu.edu.pl

21

OPIS, TEMATY ZALETY i WADY

dr Victoria Kamasa

wybór osób, które mogą kompetentnie wypowiadać się o danej grupie/danym zjawisku;

nieformalne sposoby mówienia o pacjentach w szpitalu;

sposoby konstrukcji informacji prasowej.

+ umożliwia pozyskanie wewnętrznych informacji;

- informator jest zazwyczaj nieco „marginalny”

DOBÓR INFORMATORÓW

www.logic.amu.edu.pl

22

ZADANIE DOMOWE

1. Za tydzień: ZAJĘCIA Z KOMPUTERAMI.2. Poprawki w projektach (wg uwag i uwag ogólnych z zajęć).

3. Opis doboru próby.4. Prezentacja: sprzedaj swój projekt (za 2 tygodnie)

dr Victoria Kamasa

www.logic.amu.edu.pl

23

BIBLIOGRAFIA

BIBLIOGRAFIA:E. Babbie, Badania społeczne w praktyce, Warszawa 2003K. Siekierski, Mit próby reprezentatywnej, Marketing w Praktyce nr 1,2002; źródło: www.pentor.pl (23.11.2007)D. Nachmias, Ch. Frankfurt - Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych, Poznań 2001

dr Victoria Kamasa