ROZWÓJ POZNAWCZY

PRZYGOTOWAŁA: PAULA PILARSKA

Teoria poznawczo-rozwojowa Jeana Piageta

• Według tej teorii, istotą rozwoju

psychicznego jest rekonstrukcja

i reintegracja struktur

poznawczych.

• Mechanizmem tak rozumianego

rozwoju jest dążenie systemu

poznawczego do zrównoważenia,

u którego podstaw leżą dwa,

powiązane ze sobą, procesy –

asymilacja i akomodacja.Jean Piaget

(9.08.1896 – 16.09.1980)

ADAPTACJA – procesy przystosowywania się do środowiska:

• Asymilacja – włączanie struktur zewnętrznych do już

ukształtowanych struktur poznawczych.

• Akomodacja – proces polegający na dostosowaniu struktur

wewnętrznych do struktur asymilowanych, w wyniku czego

dochodzi do ich przekształceń.

• Stałość przedmiotu – 4-8 miesiąc (stadium 3)

• Egocentryzm – nie rozróżnianie siebie od świata zewnętrznego.

Asymilacja i akomodacja

Schematy

są wyrażone w działaniu zewnętrznym, sięganiu,

chwytaniu, manipulowaniu

Operacja

zakłada jakąś formę działania, operowania w celu

rozumienia świata.

Operacje to systemy wewnętrznych działań

Cztery okresy rozwojowe

• Okres sensoryczno – motoryczny od urodzenia do 2 r.ż.

• Okres przedoperacyjny od 2 do 6 r.ż.

• Okres operacji konkretnych od 6 do 11 r.ż.

• Okres operacji formalnych od 11 do dorosłości

Okres sensoryczno - motoryczny

Stadium 1Ćwiczenie

odruchów

od ur. do

1 msc

Stadium 2Rozwijanie

schematów

od 1 do

4 mc-a

• Schemat – wyćwiczone wzorce działania np.:

schemat ssania,

• coraz precyzyjniejsze, koordynacja zmysłów

(słuch – wzrok, wzrok - dotyk)

• zachowanie skierowane do wewnątrz, zabawa

misiem dla manipulacji

Stadium 3 Odkrywanie

procedur

od 4 do

8 mc-a

• Zainteresowanie światem zewnętrznym –

działanie na zewnątrz.

• rozumienie przyczynowości post factum

Okres sensoryczno - motorycznyStadium 4 Intencjonalne

zachowanie

od 8 do

12 msc

• intencja a nie rozumienie post factum – bierze

grzechotkę, aby grzechotać

• badania z przeszkodami (przykrywanie

zabawek)

Stadium 5 Nowość

i eksploracja

od 12 do

18 mc-a

• tworzy nowe schematy,

• odkrywa nowe rozwiązania,

• aktywnie eksploruje metodą prób i błędów,

• eksperymentowanie dla eksperymentowania

Stadium 6 Reprezentacje

umysłowe

od 18 do

24 mc-a

• myślenie i działanie wobec świata w sposób

wewnętrzny

Luciene zabawa zegarkiem – funkcja

symboliczna

Jacqueline – trawa – obrazy umysłowe

Okres przedoperacyjny

od 2 do 6 r.ż.

Pojawia się funkcja symboliczna – zastosowanie jednej

rzeczy jako symbolu innej,

Rozumienie tożsamości jakościowej – drut pomimo

zgięcia to ten sam drut,

Egocentryzm – niemożność przyjęcia innej perspektywy

– zadanie z górami,

Koncentracja na jednym aspekcie problemu.

Egocentryzm

Problem zachowania stałości

Okres operacji konkretnych

od 6 do 11 r.ż.

dziecko zyskuje wiedzę, że ILOŚCIOWE cechy obiektów

są niezmienne

coraz bardziej odwracalne manipulacje na reprezenta-

cjach konkretnych przedmiotów,

decentracja umożliwiająca uwzględnienie w rozważaniach

wielu własności przedmiotu w tym samym czasie

główne osiągnięcia – zdolność do zachowania ilości, np.:

masy, czy objętości,

a także rozumowanie sylogistyczne, np.: „Jeżeli każdy M

jest P oraz każdy P jest S, to każdy M jest S.”

Okres operacji formalnych

od 11 do dorosłości

w pełni odwracalne operacje umysłowe,

główne osiągnięcia – myślenie abstrakcyjne i hipotetyczno

dedukcyjne (gdyby, może, jeśli) rozumowanie logiczne,

nastolatek lepiej czuje się w tym co hipotetyczne, wyobrażone

zadanie: badany musi określić jakie czynniki wpływają na

częstotliwość wahnięć wahadła (długość sznurka, waga ciężarka,

siła z jaką jest popychany, wysokość z jakiej jest spuszczany,

kombinacja dwóch lub więcej czynników.)

Inteligencja

Inteligencja

Stern (1927): Inteligencja jest to ogólna

zdolność do adaptacji do nowych warunków,

zwłaszcza do wykorzystania wiedzy w nowych

sytuacjach.

Nęcka (1994): Inteligencja jest to zdolność

przystosowania się do nowych okoliczności

dzięki dostrzeganiu abstrakcyjnych relacji,

korzystania z uprzednich doświadczeń i

skutecznej kontroli nad własnymi procesami

poznawczymi.

Inteligencja

Boring: Inteligencja jest tym co

mierzą testy inteligencji – tak więc

nie jest czymś konkretnym, lecz

można ją opisać poprzez sposób

pomiaru

Iloraz inteligencji

Alfred Binet w 1905 roku,

razem z Theodore Simonem

stworzył pierwszy test na

inteligencję - test Binet-

Simon – dla dzieci z

upośledzeniem umysłowym

skrót I.Q. wprowadził w

1912 roku William Stern

I.I. = WU : WŻ x 100 Alfred Binet (1857-1911)

Rozkład wyników IQDzisiaj sumuje się punkty w teście i porównuje do wyników w populacji

Testy mierzące inteligencję

D. Wechsler skonstruował

dwa, o światowej sławie,

testy badające

inteligencję:– Wechsler Intelligence Scale

for Children (WISC) 

– Wechsler Adult Intelligence

Scales (WAIS)  David Wechsler (1896-1981)

Testy WECHSLERA

W tych skalach oblicza się ogólny IQ, który składa

się z dwóch wyników składowych:

1. IQ dla skal werbalnych – mierzących wiedzę

ogólną, zakres słownictwa oraz zdolności

rozumienia stwierdzeń i problemów wyrażonych

słowami

2. IQ dla skal wykonaniowych – mierzący

inteligencje niezależną od zdolności werbalnych,

np.: odwzorowywanie lub kojarzenie symboli i cyfr.

Testy mierzące inteligencję

to przeróżne zdania, które w niewielkim stopniu

odwołują się do posiadanej wiedzy,

testy inteligencji to narzędzia mierzące sprawność

intelektualną na podstawie efektywności

wykonywanych zadań umysłowych.

Test RAVENA

test składający się z 5 skal A, B, C, D, E (po 12 zadań),

badana osoba musi wychwycić relacje między elementami wzoru

(matrycy) i wskazać brakujący element wzoru z podanych poniżej

matrycy,

test ten diagnozuje tzw. inteligencje niewerbalną niezależną od

doświadczenia osoby badanej, jej wykształcenia pochodzenia itp.

sprawdza on zdolności jednostki do dedukcji oraz zdolność do

logicznego myślenia, zauważania zasady ciągłości wzorów (skala

A) dostrzegania analogii pomiędzy parami figur (skala B),

progresywnych zmian wzorów (skala C), przestawiania figur (skala

D), rozkładania figur na elementy (skala E).

Test RAVENA

Test RAVENA

Test RAVENA

Wyniki testów inteligencji

Podstawa do interwencji i korekty, a nie podstawa

decyzji do jakiej szkoły powinien trafić uczeń

Niski wynik w teście – dlaczego dziecko tak wypadło:

czy jest zaniedbane wychowawczo, czy sobie

z czymś sobie nie radzi, może przeżywa lęk przed

oceną

Testy psychologiczne powinny być:

Rzetelne

Trafne

Znormalizowane

Wystandaryzowane

Obiektywne

• Rzetelność – to dokładność dokonywanego przez test pomiaru

• Trafność – test mierzy to, do czego został skonstruowany

• Normalizacja - oznacza opracowanie norm, przy pomocy

których jest oceniany uzyskany przez badanego rezultat (wynik

surowy). Dobrze skonstruowany test powinien tak różnicować

badanych, by rezultaty badań rozkładały się zgodnie z krzywą

Gausa

• Standaryzacja testu - polega na dokładnym i szczegółowym

określeniu procedury prowadzenia badań testowych (dla

każdego testu podręcznik)

• Test obiektywny to taki, który daje te same wyniki jeśli

opracowują go dwie różne osoby.

Czy inteligencję dziedziczymy? (źródło: Zimbardo, 1999, s. 568)

Korelacje ilorazu

inteligencji

Bliźnięta jednojajowe

- wychowywane razem

- wychowywane osobno

0,86

0,72

Bliźnięta dwujajowe

- wychowywane razem0,60

Rodzeństwo

-wychowywane razem

-wychowywane osobno

0,47

0,24

Rodzic/dziecko 0,40

Przybrany rodzic/dziecko 0,31

Kuzyni 0,15

Związki pomiędzy dziedzicznością, środowiskiem a IQ

(źródło: Zimbardo, 1999, s. 569)

0102030405060708090

100110120

1 -najniższa

klasaspołeczna

2 3 4 -najwyższa

klasaspołeczna

średni I.I. ojcówśredni I.I. synów

Badania z lat 70 XX wieku

DZIEKUJĘ