t)bEz łoD6ndm_

ŃlĄ

ąlil)

I

l\

Historia felietonistyki liczyVprawie tzy wieki. Pieruysze tekstv}| noszące śladyt:P",,stylu felietonowego", ljedlŁk jes9zczeldeńŹffi;;i felietonaml ,ry_].r!@'-F

mi byli J. Addison i R. Steele1. l'(ł*ł"t)h jr"rrnin felieton zaczął być używany w 1803 roku, tieOylluliLn loiis Ceo*royŃo \

-) ' :::"::::::: ::-,:,l,:ffiHĘ*łf€łegałłna przedłużeniu o dodatkową kańkę kolumny gazety, na któĘ zamieściłi_'j. t(- 0

dodatek literacko-rozrywkowyz. Termin felieton pochodzi od francuskiegofud .o i§j&HŁlhr,łoznaczalis",,@natomiasttoNazwamazwiąze-ĘŁr-rl'I'| ^^/\'l

zfaktem, izPgraóffiĘEŁ{ffiffiloĘlod górnej części tekstu typograficzną kreską irffi^^^,b) funtc;ono*"ł;"r ałoS$. Nazwa Ę!ęIgtrd9ryĘ{"Ht"n$

zatem pewnego fragmentu czasopisma, w który m znależćsię mogły określone treScfp_$,ęL",ą p"a

Wkrótce pojawiĘ się autonomiczne teksty, ktore dalej funkcjonowały w tej oOciętej\' E?ffi"hń) mestą przestrzeni gazety, "l R!,ęIgrul Były to przede §#i^t*

wszystkim relacje 7 podróży, opowiadania, recenzje, repeńuar teatrów, przegląd f .r r

h) moorfi oołoszeniao.vstasińskis wspomina. że na ooczatku xlx wieku felietonv uułT§Ę"rh) rnoOfi ogłoszeniao.Vstasińskis wspomina, źe na początku XlX wieku felietony UvłvlłĘ"V"tstalym. działem Ń"r**1 codziennej, _w Ęoryllzamieslczano|ń-Eżfiilki{ f }ł [t

l-rlZapotrzebowanie na

ten rodzaj tekstu rosło, ponieważ w prasie nadmiar lJlinformacji. Ponadto

przyciągał nowych

felieton, z racji swojego lekkiego, przyjemnego charakteru,

poruszana w - zaczĄ

felieton nieprzewidywalnym i pozwalało często dawać wrazenie nowości,

czytelniko*. zmieniać $-o .rc

zapobiegając znudzeniu. Dawało to taXZe}razęnłelwolności, ponieważ dobór tematuTł-F*..i"

był dowolny i zależny od autora. Felieton był też - jak pisze Stasiński - intrygujący

pżez to, że łamał linearność lektury - wymagał rozkładania ciągów tekstowych

zgodnie z graficznymi sugestiami i ponownego ich składania na nowych,

1 Możdżonek A., Mistrzowiefelietonu,Warszawa 1999, s. 5.2Ibidem.3 Por. ChudzńsŁjE,, Felieton. Geneza i ałolucja gannlal,fw:] Dziennikarstwo i świat mediów,red,Bauer Z.,Chudzński E., Kraków 2000, s. 197.a Por, Wojtak M., Gatunki prasowe,Lublin 2004, s. 203. Wojtak pisze tu, że forma i temaĘka ówczesnychfelietonów odbiegały macmie od dzisiaj znanych. Dziś zapewne tego typu teksty opatrzono by nagłówkiem,,Rozmaitości".' Stasiński P., op,cit., s. 6.

kontekstualnych zasadach, w celu zrozumienia całości. Felieton pozwalał takze

złamać instytucjonalność i sformalizowanie Oł

odcięciefelietonukreskąsugerowałjegonieoficjalnyH..Fcharakter.

Rozwój felietonisĘki w Polsce

W Polsce, podobnie jak we Francji, nrt*";zarówno różnych ,,drobiazgóW' zamieszczonych pod kreską w czasopismach, jak tez

konkretnych tekstów, dających się wyodrębnió spośrod innych na podstawie

. ^specyficznych cech zewnętrznych i wewnętrznycho.

h) I' Zbigniew Mitzne/ podaje, że pierwsze tet<sty|_naP9{charartełfrelietonów, alelLo Wre,

|nie występujące jeszcze pod tą nazwą, to utwory Krasickiego i Bohomolca,

-) drukowane na łamach,,Monitora" ("1765-1784). Te żartobliwe utwory Ęczyły w sobie

tematykę rozrywkową, anegdoty i przeglądy mód paryskich. Podobne formy

-) felietonowe znalaĄ się w ,,Kuźnicy", piśmie z okresu Sejmu Wielkiego. W

o),,Wiadomościach Brukowych" (Wilno, 1816-1822) zamieszczano teksty felietonowe,

które dotyczyły już nie tematów rozrywkowych, ale politycznych, obyczajowych,

filozoficznych i oświatowych8,

b) W połowie XlX wieku IęĘ!90 był juz znanym terminem. Został także stałym ,^P

Ą elementem prasy satyrycznej. Obecny byłl? "

rrp,Tąrrndrjak ,,Pszonka" na H §}* W-

ą emigracji, ,,Wolne Żarf",,,Mucha" i ,,Sowizdrzaf'W Królestwie, ,,Diabeł" w Krakowieg,

o) Felietony o tematyce niesatyrycznej zamieszczały ,,Dziennik Literacki" (Władysław

o) Łoziński), ,,Dziennik Poznański" (powieści Kraszewskiego w odcinkach, felietony

o\h]]Wł"Oysława Rabskiego i Stanisława Koźmiana), ,,Prawda", ,,Goniec Polski"1o. TenI lI' lfostatni zasługuje na szczególną uwagę, jako że w nim w 1851 roku CypnanVnorwidJ-Komit

;il,"o,o'.**d;;;ł,4@wktórympróbowałcharakteryzoWa&bŁ0\ Ęatunek. Do ważnych pozycji nalezą także: ,,Kurier Warszawski", ,,Niwa", ,,Kurier FłoJ Codzienny" oraz,,Tygodnik llustrowany", w których przez 37 lat publikował swoje

6 Por, ChudzńskiL., op.cit.,s. 198.7 Mitaer Z., Felieton, |w:f Teoria i prakłyka dziennikarstwa, red. Golka B., Kafel M., Mitzrer Z.,Warszavla1964, s. 130.8Ibidem, s. 131.9 rbidem, s. l32.

'o ChudzńskiE., op.cit., s. l98.

kroniki Bolesław Prus11. Kroniki Prusa brały pod uwagę aktualne tematy, które mogły

interesować czytelników, a pisane byĘ lekkim, dowcipnym językiem, Gatunek

uprawiany przeztego pisaza Ovterm{O)ardzo zbliżonydo tego, czym jest dzisiej*.v [S

ł)

felieton. sam Prus, wypracowawszy j.uż swój warsztat, zawarł jego główne!_, V+-lltl

założenia w J§L!rya#TłLlc

XX wiek to dalszy rozwoj polskiej felietonistyki. Na jego początku felietony

zamieszczano przede wszystkim w ,,Liberum Veto" w Krakowie, W dwudziestoleciu

międzywojennym felietony pisano w ,,Szczutku", ,,Cyruliku" i w końcu w ,,Szpilkach", Lfl [- $ttorel rOwn Pz|-pr@ w satyrze lł{e "'*d

Ludowej. Fel ieton@ }ł

- ł, Tl lodnateźć można także w ,,Trybunie Ludu", ,,Życiu Warszawy", ,,PrzekrĄu" i wielu 3trT'innych.

PYTANIA DO TEKST[]:

Zanncz te zdańa, w których mowa o niekonsekwencjach występujących w

prrytoczonym tekście:

a) ff pomieszanie cudzysłowów: w tekście sązastosowane różne ich rodzaje

b) F niekonsekwentrie zastosowane są pochylenia - nie wszystkie słowa w

metatekście (te, o których się mówi) sąpochylone

c) l niekonsekwentnie podawane §ą liczebniki porządkowe (z kropką bez

kropki itd.)

d) l panuje pomieszanie w podawaniu §rtułów naukowych autorów

e) ! niekonsekwenfira pisownianie z imiesłowami odmiennymi

0 F panuje pomieszanie ptzy podawaniu §rtułów czasopism (cudzysłów,

pochylenia)

g) F niekonsekwencja w wyróżnianiu pewnych fragmentów tekstu (np.

nagłówków : bold, podkreślenie, zwykła czcionka)

11lbidem, s.204.12 Ibidem.

łp,lą

h) F panuje pomieszarri e przy sposobie podawania imion i nazwisk (raz samo

naarisko, raz imie i nazwisko itd.)

i) [ niekonselnpenfirie podawane są skróty lub całe fiazrryy słów (rok, wiek, r.,

w.)