Redakcja i korekta tekstu za pomocq znak6w korektorskich i w trybie Sledzenia zmian

Z przepisami jqzykowymi jest po hosze tak, jak z normami prawa: nie spos6b objq6nimi wszelkich mo2liwych qtuacji. Zyciejest zbyt bogate, zbyt r62norcdne, zeby do kazdejsytuacji dalo siQ stworzyi specjalny paragraf. Podobnie zjgzykiem: w tekscie spotykamy takwiele form i problem6w, 2e niejest mozliwe uregulowanie ich wszystkich w osobnychprzepisach.

Prawnicy z przyporzqdkowaniem paragraf6w i sytuacji radz4 sobie m)n. ptznzwykladniQ prawa: w specjalnych wydawnictwach wybitni specjalisci wskazuj4 jak nale2yrozumiei wolq prawodawcy i odnosi6 j4 do konlcetnych zdarze6. Gdy nie zrajdujemyzasady, kt6rqnaleZf' poslu2yi siQ przy rozwi4zaniu problemujqzykowego, najlepiej jestzastanowii si€, jak rozwi4zywane sq problemy podobne zalecane jest postepowanie peranalogiam. Gdy za6juz zdecydujemy siQ na okreSlone rozrvi4zanie, nalezy pamiQtai, aby byikonsekwentnym, zawsze stosowai je w dalszym tek6cie.

Konsekwencja jest tez zelazn4zasadqedytorstwa w tych ptzypadkach, gdy normapozostawia pisz4cemu swobod€. Przy niekt6rych formachjqzykowych nie wydaje sig zasadnenazucanie oke6lonego rozwi zania: zakaz;ywanie, nakaz)'wanie itd. W tej s)-tuacji jednakwolnoii autora czy redaktora takze nie jest absolutna: jest on zobligowany swym wlasnymwyborem,

Praca z tekstemPrzeczylaj trwetznie zamieszczony nizej tekst, a nastQpnie na podanej li(cie zaznacztezwi4zane z brakiem konsekwencji - niedoskonalodci redakcyjne, kt6re mo2na mu przypisai:

Rozw6i felietonistvki na Swiecie r-r 'AHistoria felietonistyki liczy prawie trzy wieki. Pierwsze teksty-l{noszqce Slady 1{\A

,,stylu felietonowego't, jednak jeszcze nienazwane felietonami, znalazly sie w 1,,periodyku ,,SCectato(w latach '1711-'1714 - ich autorami bylit+lAddison jlRLsteelel.Ir FlloxPh,'l

rermtn felieton zacz4 bye uzywany w 1803 roku, kiedy Julien Louis Geoffroy we '-rLKLmarY4

francuskim czasopismie ,,Journal des d6bat+ przeprowadzil eksperyment, kt6ry f'polegal na przedluzeniu o dodatkowe kartke kolumny gazety, na kt6rej zamiescit

dodatek literacko-rozrywkowy2. Tetmin felieton pochodzi od francuskiego feuitle, co0 f | 9 t t 4 r

oznaczalisdl feuilleton nalomiast to,,kartka zlozona na czworol. Nazwa ma zwiazek tr, I Iz faktem, i2 6w dodatek byl oddzielony od g6rnej czescitekstu typograficznq kreskq i

funkcjonowal jako odrebna graficznie i redakcyjnie caloSc3. Nazwa Elgggdotyczyla ,\/\^/vtzatem pewnego fragmentu czasopisma, w kt6rym znale26 sig mogly okreslone tresci.

t Mozdzonek A.., Misttzowie felietonu, W a$zawa 1999, s.5.' tb idern.'Por. Chudzinski E., F?lieton. Ceneza icwollrcja gatunku,l\|:\ D.iennikarctua i lwiat nedi6w, rcd. Ba]U€r 2.,Chudzifiski 8., Krak6w 2000, s. 197.

BOt D

Wkr6tce pojawily sie autonomiczne teksty, kt6re dalej funkcjonowaly w tej odcietej

kreskE przestrzeni gazety, ale juz same nazywane byly felietonami. Byly to przede

wszystkim relacje z podr6zy, opowiadania, recenzje, repertuar teatr6w, przeglEd

ten rodzaj

informacji.

przyciqgal

poruszana

mody, ogloszenia4.\Atasirist<i5 wspomina, ze na poczAtku XIX wieku felietony byry V Piotfstalym dzialem w gazecie codziennej, w kt6rym zamieszczano dla rozrywki

czytelnik6wrwiadomo6ci kulturalne[iF6d6filiE w GkkiTposdbl Zapotrzebowanie na]t8 r-Jrtekstu roslo, poniewaz w prasie stawal sie powoli odczuwalny nadmiar

Ponadto felieton, z racji swojego lekkiego, przyjemnego charakteru,

nowych czytelnik6w. tzaczela sie te2 lwkr6tce lzmienia6 tematyka flw felietonach - zaczal dominowa6 model mozaikowo6ci, co czynilo

l-fefietonf nieprzewidywalnyrif i 1p€zwalal€--€zestet dawat wrazenie nowosci,H3cfi,!1vt

zapobiegajqc znudzeniuJBawate4{ak2e wrazenie wolnosci, poniewa2 dob6r tematuL!Sp.Ll{r"

byl dowolny i zalezny od autora. Felieton byl tez - jak pisze Stasifski - intrygujqcy

ptzez to, ze lamal linearno66 lektury * wymagal rozkladania cieg6w tekstowych

zgodnie z graficznymi sugestiami i ponownego ich skladania na nowych,

kontekstualnych zasadach, w celu zrozumienia calo6ci. Felieton pozwalal takze

zlama6 insMucjonalnos6 i sformalizowanie tekst6w zamieszczanych w prasie.

Odcigcie felietonu kreskE sugerowalo, Icharakter.

Rozw6j felietonistyki w Polsce

W Polsce, podobnie jak we Francji, stosowano tetmin felieton na okreslenie

zar6wno r62nych ,,drobiazg6wi zamieszczonych pod kreskqw czasopismach, jak tez filkonkretnych tekst6w, dajqcych sie wyodrebni6

specyficznych cech zewnetrznych i wewn?trznych6.

Zbigniew Mitzne/ podaje, ze pierwsze teksty,

nielwystgpujqce jeszcze pod tq nazw4 to utworyVKrasickiego i\rfEohomolca, 1y,o^o*0"drukowane na lamach ,,Monitor{L (1765-1784). Te zartobliwe utwory lqczyly w s66;e Gtin..tJ-

" Por. Wojtak M., Calrr,t i prusowe, Lrhlin 2004, s. 203. Wojtak pisze tu, ze forma i tematyka 6wczesnychfelieton6w odbiegaly znacznie od dzisiaj znanych. DziS zapewne tego typu teksty opatrzono by nagl6wkiem,.Rozmaitosci".) Stasi6ski P., opcr., s.6.6 Por Chudzihski E., ozcrl., s. I98.1 Mitzlner 2., Fetietan,lwl Teoria i pruktyka .Liennikarstwa, rcd. GolkaB., Kafel M., MitznerZ., warszawa1964, s. 130.

eso nieoficjalny]|-L vq

spoSr6d innych na podstawie

majAce charakter felieton6w, ale

tematyke rozrywkowq, anegdoty i przegl4dy m6d paryskich. Podobne formy

felietonowe znalazly sie w 'Kuznicytr pismie z okresu Sejmu Wielkiego. W;lrr

,,Wiadomo6ciach Brukowychf (Wilno , 1816-1822) zamieszczano teksty felietonowe,l "

kt6re dotyczyly juz nie temat6w rozrywkowych, ale politycznych, obyczajowych,

filozoficznych i o5wiatowychs.

W polrowie XIX wieku p!!g!gq Oyt iu| znanym terminem. Zostal tak2e stalym /v.\,1,1elementem prasy satyrycznej. Obecny byl w takich ltfd-HrJ jak ,,Pszonka" na 1-foro.opir^cd

. - l A , ^ - , . 1 ,emigracji. 'Wolne Zarty", 'MuchalI,,Sowizdtzaf' w Krdlestwia/ ,,Diabel w Krakowie'.1"1), liFelietony o tematyce niesatyryczneJ zamies_zczaty ,,Dziennik Literacki" (Wladyslaw _t-ozi6ski), 'Dziennik Poznaiski" (powieScifKraszewskiego w odcinkach. tef ietony f ff1i".Wladyslawa Rabskiego istanislawa Kozmiana), ,,Prawda", ,,coniec Polski"lo. Ten

ostatni zasluguje na szczeg6lnq uwage, jako 2e w nim w 1851 roku Cypriadr]"Nonivid f foril

opublikowal tekst pt.,lO felietonie felietoi, w kt6rym pr6bowal charakteryzowa6/-,"5-^.--..,--"^^,

gatunek. Do waznych pozycji nalezq lakze: ,,Kurier Warszawski", ,,Niwa", ,,KurierCodzienny" oraz ,,Tygodnik llustrowany", w kt6rych ptzez 37 lal publikowal swoje

kroniki Boleslaw Prus]1. Kroniki Prusa braly pod uwage aktualne tematy, kt6re mogly

interesowa6 czytelnik6w, a pisane byly lekkim, dowcipnym jezykiem. Gatunek

uprawiany przez tego pisarza byl forma bardzo zblizony do tego, czym jest dzisiejszy

felieton. Nawet sam Prus, wypracowawszy juz sw6j warsztat, zawarl jego gl6wne

.^toz.ni^ud@P. ,,f-" sfu,XX wiek to dalszy rozw6j polskiej felietonistyki. Na jego poczqlku felietony

zamieszczano przede wszystkim w ,,Liberum Veto" w Krakowie. W dwudziestoleciu

miedzywojennym felietony pisano w,,Szczutku",,,Cyruliku" i w koicu w,,Szpilkach",

kt6re r6wniez przodowaty w satyrze w Polsce Ludowej. Felietony wleeee-UuOeweXf, [,

loanateZe 1fr62i-irtakze w ,,Trybunie Ludu", ,,Zyciu Warszawy", ,,Przekroju" i wielu r eBi'>L

Innych.

PYTANIA DO TEKSTU:

' lb idem. s. 131.' Ibiden, s. 132.'o chudziiskj E., opcrr, s. 198." lb idern, s.204.'': tbiden.

, l ' i tat'c

Zaznacz te zdaria, w kt6rych mowa o niekonsekwencjach wystEpujqcych w

przytoczonym tekScie:

a) M pomieszanie cudzyslow6w: w tekdcie sq zastosowane r62ne ich rodzaje

b) V niekonsekwentnie zastosowane sq pochylenia nie wszystkie slowa w

metatekscie (te, o kt6rych sip m6wi) s4pochylone

c)- niekonsekwentnie podawane s4 liczebniki porzqdkowe (z kropk4 bez

kropki itd.)

d) €panuje pomieszanie w podawaniu tytul6w naukowych autor6w

e ) @riekonsekwentna pisownia nre z imieslowami odmiennymi frr.e za z^davv)

I d panuje pomieszanie przy podawaniu t54ul6w czasopism (cudzysl6w,

pochylenia)

g) d niekonsekwencja w wyr62nianiu pewnych fragment6w tekstu (np.

nagl6wk6w: bold, podkre6lenie, zwykla czsiorka)

h) d panuje pomieszanie przy sposobie podawania imion i nazwisk (raz samo

nazwisko, raz imie i nazwisko itd.)

i) S niekonsekwentnie podawane sq sk6ty lub cale nazwy sl6w (rok, wiek, r.,

w.)