Kluczowa rola aktywności społecznej w endogennym modelu rozwoju lokalnego

Szymon SurmaczStowarzyszenie WolimierzKatalizator.BIZ

#rozwój lokalny dążenie do osiągania dwóch równoległych celów: - zapewnienia mieszkańcom źródła dochodów i godziwych warunków bytu materialnego - zapewnienia warunków dla rozwoju duchowego, samorealizacji, uczestnictwa w edukacji i kulturze.

#endogenny i egzogenny czynniki wewnętrzne i zewnętrzne wpływające na rozwój lokalny

#kapitał- społeczny – relacje międzyludzkie, więzi, zaufanie, normy(umiejętność współpracy międzyludzkiej w obrębie grup i organizacji w celu realizacji własnych interesów – F. Fukujama)

- ludzki – wiedza i umiejętności- ekonomiczny – infrastruktura, fnanse

- kapitał kulturowy (teoria Pierre'a Bordieau)

#zasoby lokalne- społeczne i kulturowe- ludzkie- fnansowe i infrastrukturalne

#scenariusze rozwoju lokalnego wg Karla Birkhölzera (Europäischen Netzwerks für ökonomische Selbsthilfe und lokale Entwicklung)

#scenariusz 1 „Od góry” - główny aktor: państwo- działanie: oczekiwanie na centralne decyzje i środki- słabości: niedostosowanie do lokalnych potrzeb i możliwości- zagrożenie: uzależnienie od „centrali”, upadek, gdy „centrala” wycofuje się ze swoich zobowiązań

#scenariusz 2 „Czekanie i obserwowanie” - główny aktor: brak – fatalizm- działanie: „modlitwa o deszcz”, utrzymanie status quo- słabości: cuda zdarzają się niemiernie rzadko- zagrożenie: migracja ludności, apatia społeczna, degeneracja, regres

#scenariusz 3 „Rozwój z zewnątrz” - główny aktor: „inwestor”, przedsiębiorcy- działanie: koncentracja na pozyskiwaniu „inwestorów”, dostosowanie lokalnej infrastruktury i prawa zgodnie z interesem zewnętrznych frm; założenie, że do wszelkich działań gospodarczych niezbędny jest zewnętrzny kapitał- słabości: konkurencja między regionami, dumping cenowy, zwolnienia podatkowe, eksternalizacja i uspołecznianie kosztów „wyścig do dna” - zagrożenie: drenaż kapitału (kapitałów), zniszczenie/ nadmierna eksploatacja lokalnych zasobów, irracjonalne decyzje (np. niefunkcjonalneplany zagospodarowania przestrzennego i „misie”)

#scenariusz 4 „Rozwój od wewnątrz” - główny aktor: lokalne podmioty (mieszkańcy, NGO, frmy, władze)- działanie: praca na rzecz dobra wspólnego, szerokie (holistyczne) spojrzenie na gospodarkę i zasoby mające na celu pełniejsze zaspokajaniepotrzeb (ekonomicznych, kulturalnych, edukacyjnych itd), partycypacja i konsultacje, maksymalizacja obiegu pieniądza wewnątrz wspólnoty, pożytkowanie najważniejszego zasobu – kapitału społecznego, inicjowanie działań pozaekonomicznych- słabości: to jest trudne :-), brak „szybkich” i łatwo mierzalnych efektów w perspektywie krótkoterminowej- zagrożenie: efekt wypalenia, konfikty przy braku szybkich efektów

#lokalne: podmioty / zasoby / kapitał„Serce” rozwoju lokalnego. Rozwój „od wewnątrz” rozpoczyna się z chwilą, w której ludzie zdają sobie sprawę, że ani państwo, ani „wolny rynek” nie zaspokoi ich potrzeb, jeśli nie ma do tego woli w nich samych.

#analiza SWOT i planowanie strategiczne

#strategie lokalne„Istotna zasada strategii lokalnych jest budowanie i doskonalenie kapitału społecznego oraz przyjecie założenia, że najważniejszym zasobem jest potencjał społeczności lokalnej, tj. wiedza i zdolności. Kapitał społeczny rozumiany jako kolektywny zestaw zasobów, zbudowany na relacjach miedzyludzkich jest traktowany jako potencjał istotny dla restrukturyzacji lokalnej gospodarki, stymulowania lokalnego rozwoju gospodarczego i tworzenia gospodarki wspólnotowej, w której przedsiebiorstwa społeczne moga odgrywac kluczowa role” (Ewa Leś i Małgorzata Ołdak n.t. Białej ksiegi na rzecz wzrostu, konkurencyjności i zatrudnienia. KE 1995,1996)

#kompensacja niedoborów kapitałowych: – kapitał społeczny – aktywizacja, wsparcie dla stowarzyszeń, spółdzielni, budowanie i rozwój relacji międzyludzkich i zaufania, tworzenie narzędzi komunikacji, konsultacji, „empowerment”

- kapitał ludzki – edukacja, rozwój osobisty, „import” specjalistów, pozyskiwanie know-how

- kapitał ekonomiczny – zewnętrzne dofnansowania, inwestycje, sprzedaż i eksport usług i produktów

#typy rozwoju lokalnego wg Antonio Pichierriego

#model „idealny”: rozwój endogeniczny z elementami rozwoju pobudzającego i przyciągającego

#rola sektora społecznego w „modelu idealnym”„Podmioty ekonomii społecznej moga stosunkowo łatwo i przy niedużych nakładach aktywizowac osoby i nieaktywne zasoby. Przy czym może sie todokonywac zarówno przez integracyjne zatrudnienie, jak i dostarczanie usług, który generuja kapitał społeczny oraz podnosza i pobudzaja kapitałludzki.” (Jerzy Hausner Ekonomia społeczna i rozwój, MSAP/UEK 2008)

PES / NGO to także sektor, któremu stosunkowo najłatwiej sięgać po zewnętrzny kapitał – zarówno ekonomiczny jak i ekspercki (know-how)

#„niby-rozwój” przyciągający czyli „projekty” zamiast długofalowych inwestycji

#gmina jako „inwestor społeczny” - inwestowanie we wszystkie formy kapitału (rozwój zintegrowany)

- koordynacja

- aktywizacja

- planowanie strategiczne

#państwo (UE) jako „inwestor społeczny” - dyrektywy i rozporządzenia

- tworzenie polityk społecznych

- redystrybucja środków i wyrównywanie szans

#społeczność lokalna jako inwestor...

(...)Tak dla wspólnej korzyści

I dla dobra wspólnegoWszyscy muszą pracować,

Mój maleńki kolego.

Dziękuję za uwagę

Szymon Surmaczfacebook.com/szymon.surmacztwitter.com/szymon_surmaczsurmacz@wolimierz.org