Rozwój mowy dziecka 3 i 4-letniego

Uwzględniając okresy rozwoju mowy, dzieci 3 i 4-letnie znajdują się w okresie swoistej mowy dziecięcej.

Należy podkreślić fakt, że mowa 3 i 4-latka będą się bardzo różniły.

Słownik dziecka 3-letniego osiąga poziom prawie 1000 słów.

Znane dziecku słowa łączone są w krótkie niekompletne zdania, które zawierają jeden lub dwa rzeczowniki, czasownik, przymiotnik lub przysłówek.

W wieku 4-lat doskonalą się sprawności językowe dziecka. Ocenia się, że czterolatek wymawia dziennie około

15 tys. słów.

Posługuje się rozbudowanymi zdaniami, chociaż reguły budowy zdań nie są jeszcze utrwalone.

Bardzo często występuje nieporadność w użyciu form fleksyjnych a także nieprawidłowe stopniowanie przymiotników czy tworzenie liczby pojedyńczej.

Typy błędów fleksyjnych to :• w zakresie mieszania osób i rodzajów: co tam wiszą, jeden dziecko• w zakresie nieprawidłowego tworzenia liczby pojedyńczej i mnogiej: ludź, człowieki• błędne stopniowanie przymiotników: dobry, dobrzejszy, najdobrzejszy

Błędy jakie popełniają dzieci świadczą o specyfice kompetencji gramatycznej dziecka i są dowodem twórczego przyswajania mowy otoczenia.

Wiek ten charakteryzujący się nasiloną aktywnością słowotwórczą owocuje także w neologizmy. Mogą to być twory językowe o zupełnie nieznanym dla otoczenia znaczeniu i pochodzeniu.

Przykłady: rękawiczka-nogawiczka szczotka-rozczesywaczka

W wieku 3 i 4 lat w kontaktach społecznych rozwija się forma dialogu, którego dziecko jest aktywnym uczestnikiem w związku z ciągle rosnącą wiedzą o otaczającym go świecie.

Dzieci mogą posługiwać się wówczas nie tylko zdaniami przeciwstawnymi, np.

Nie jestem głodny, ale zjem cukierka. czy wynikowymi, np. Idę do pani dlatego, że ma klocki. ale pojawiającymi się w wieku 4-lat

zdaniami rozłącznymi, np. Pójdę do przedszkola, albo będę się

bawić w domu z babcią.

Dziecko 3-letnie powinno prawidłowo wymawiać głoski:• p, b• m,• f, w,• k, g,• t, d,• h, n,• l, j,• ś, ź, ć, dź,• wszystkie samogłoski, także nosowe

Dziecko 3-letnie nie musi jeszcze wymawiać głosek:

• s, z, c, dz,

• sz, ż, cz, dż,

• r.

• Dziecko 4-letnie powinno już poprawnie używać głosek s, z, c, dz, nie powinno ich zamieniać na głoski ś, ź, ć, dź.

• Grupy spółgłoskowe są w dalszym ciągu upraszczane, choć mowa jest bardziej zrozumiała niż w wieku trzech lat.

Między 4 a 5 rokiem życia pojawia się głoska r.

Opóźnienie w pojawianiu się tej głoski nie powinno niepokoić jeśli zastępowana jest głoską l.

ryba > lyba

W wieku 4 lat szereg szumiący sz,ż,cz,dż może być nadal zastępowany łatwiejszym

s,z,c,dz.

szafa > safa

żaba > zaba

czapka > capka

Po skończonym 6 roku życia, dziecko powinno mieć utrwaloną wymowę wszystkich głosek oraz opanowaną technikę mówienia.

Prawidłowy rozwój mowy dziecka zależy od następujących czynników:

• sprawności narządów artykulacyjnych,

• poziomu percepcji słuchowej,

• ogólnego rozwoju intelektualnego,

• oddziaływań środowiska stymulującego rozwój mowy.

Często przyczyną wad wymowy mogą być:• nieprawidłowe oddychanie (przez usta) –

przyczynia się również do powstawania wad zgryzu. Dziecko śpi najczęściej z otwartą buzią, żuchwa przesuwa się ku tyłowi, sprzyja to powstawaniu tyłozgryzu, jak również nieprawidłowościom związanym z pionizacją języka,

• przerost 3 migdała – przerośnięty 3 migdał może uciskać na ujście gardłowe trąbek słuchowych i być przyczyną niedosłuch, uniemożliwia również prawidłowe oddychanie,

• zbyt długie ssanie smoczka (palca lub innych zamienników) – może być przyczyną nieprawidłowości zgryzowych, zaburzeń w pionizacji języka i jego precyzyjnych ruchów,

• braki w uzębieniu (siekacze) – mogą być przyczyną wymowy międzyzębowej,

• nieprawidłowe wzorce wymowy – spieszczanie, wady wymowy u osób często przebywających z dzieckiem.

W celu zapobiegania wadom wymowy należy:• mówić do dziecka powoli, wyraźnie, należy

unikać języka dziecinnego (spieszczania),• dziecko powinno unikać kontaktów z osobami

mającymi wadę wymowy,• nie należy gasić naturalnej skłonności dziecka

do mówienia, należy słuchać z uwagą wypowiedzi dziecka,

• nie należy ciągle poprawiać wymowy dziecka, karać lub zawstydzać,

• nie zaniedbywać chorób uszu i górnych dróg oddechowych,

• często czytać dziecku bajki i omawiać ich treść,• dziecka leworęcznego nie zmuszać do

posługiwania się prawą ręką, prowadzi to do zaburzeń mowy, a w szczególności do jąkania,

• nie wymagać od dziecka zbyt wczesnego wymawiania poszczególnych głosek,

• jeśli niepokoi nas wymowa dziecka kontaktujemy się z logopedą.