Rachunkowość w małych firmach

Dorota Kuchta

Instytut Organizacji i Zarządzania

Politechniki Wrocławskiej

Rachunkowość nie jest trudna

Ale Szczegóły, zmieniające się przepisy

Przepisy podatkowe a rachunkowość „handlowa”

Rachunkowość małych firm – co jest ważne

Ewidencja (na ile skomplikowana)

Podatki (zgodnie z prawem, ale jak zapłacić jak najmniej)

Co płacimy urzędom?

Podatek „dochodowy”

Podatek VAT

Składki do ZUS

Podatek „dochodowy”

W małych firmach zależy od wybranej formy opodatkowania

Może być:Funkcją dochodu (podatek dochodowy)

Funkcją przychodu (ryczałt od przychodów)

Funkcją wielkości firmy i siedziby (ryczałt)

Podatek dochodowy

Dochód: Przychody – Koszty

Przychody: wartość (w cenie sprzedaży) sprzedaży zrealizowanej w danym okresie (bez VAT-u)

Koszty: wartość zasobów zużytych w danym okresie do wygenerowania przychodów

Przychód

Datą powstania przychodu jest dzień wystawienia faktury

Nie jest przychodemZaliczka, przedpłata

Otrzymane pożyczki, kredyty

Są przychodem (tzw. inne przychody) np.:Odsetki dopisane przez bank na rachunku firmy

Koszt

Uwaga problem:Metoda memoriałowa, podstawowa – koszty to wartość zasobów zużytych w danym okresie (bez VAT-u), niezależnie od terminów płatności

Metoda kasowa – koszty to wydatki poniesione w danym okresie

Są mieszane!!!

Koszty

Niektóre koszty są uznawane zgodnie z zasadą memoriałową, niektóre zgodnie z zasadą kasową

Zużycie materiałów (zakupy) – zasada memoriałowa

Wynagrodzenia i ZUS - od 1 I 2005 zasada kasowa, wcześniej memoriałowa.

Koszty

Jednak najważniejszą ideą leżącą u podstaw pojęcia koszty jest zużycie, a nie ruch gotówki.Dlatego kosztem jest zużycie maszyny (stopniowe), a nie wydatek poniesiony na jej zakup.Zużycie środków trwałych w danym okresie to amortyzacja

Amortyzacja

Metoda liniowa (co roku tyle samo, aż cały wydatek poniesiony na zakup zostanie zużyty; ile – Wykaz Rocznych Stawek Amortyzacyjnych, zał. do ustawy)

Maszyny zakupione w XII 2002 po 120 tys., 10%: przez 10 lat amortyzacja 12 tys. rocznie, 1 tys. miesięcznie

Amortyzacja

Można inaczej amortyzować (szybciej – maszyny produkcyjne, środki transportu poza sam. osobowymi)Ze zwiększonym współczynnikiem (trudne warunki użytkowania, szybki postęp techniczny)Amortyzacja nie oznacza wydatku, lecz oszczędności podatkowe!!!

Amortyzacja – wybór metody

1. rok – 1000

1. rok – 1000

1. rok – 1000

1. rok – 1000

1. rok – 1000

1. rok – 1000

1. rok – 2000

1. rok – 2000

1. rok – 2000

Amortyzacja rzeczy tanich

Przy cenie poniżej 3500 można dokonać amortyzacji jednorazowej – od razu całość jest uznawana za koszty

Wyposażenie (cena 1500-3500 lub okres użytkowania do 1 roku) i rzeczy jeszcze tańsze – też jednorazowo w koszty (to się już nie nazywa amortyzacją).

Koszty – komplikacje

Koszty reprezentacji i reklamy: to jest zużycie zasobów, ale nie jest w całości uznawane za koszty: tylko do 0,25% rocznego przychodu

Koperty na ulotki, przewóz – to wszystko zalicza się do tej kategorii. Błędne uznanie ich za „zwykłe” zakupy może oznaczać nierzetelne prowadzenie ksiąg

Koszty - komplikacje

Użytkowanie samochodu:Jeśli na firmę: amortyzacja + eksploatacja

Samochód prywatny: nie ma amortyzacji, eksploatacja tak, ale tylko do wysokości określonej z ewidencji przebiegu;

Miesiąc Koszty wg rachunków

Ilość km xx stawka

Koszty uznane za koszty narastająco

Koszty uznane za koszty w danym miesiącu

I 200 320    

Narastająco 200 320 200 200

II 200 384    

Narastająco 400 704 400 400-200=200

III 400 66    

Narastająco 800 770 770 770-400=370

Koszty - komplikacje

Nie uważa się za koszty:Amortyzacji samochodu osobowego w części jego wartości przewyższającej 20 000 EuroWydatków na spłatę pożyczek (kredytów)Wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieciStrat powstałych w wyniku likwidacji środków trwałych na skutek zmiany rodzaju działalnościi innych 60 punktów!

Zakupy materiałów

W rozliczeniu rocznym – które koryguje miesięczne zaliczki na podatek dochodowy – koryguje się między innymi zakupy.

Koszty to z definicji zużyte zasoby, a nie zakupione i złożone w magazynie

Dlatego w rozliczeniu rocznym: koszty zużytych materiałów= remanent początkowy + zakupy + koszty uboczne – remanent końcowy.

VAT

Value Added Tax – Podatek od wartości dodanej (na terytorium państwa członkowskiego Wspólnoty)

VAT krajowy – podatek od towarów i usług

Nazwa VAT

B kupuje od A za 3 zł + 20% VATC kupuje od B za 5 zł + 20% VATB dodał wartość 2 zł, dlatego przekaże do US 20% od tej wartości, czyli 40grB dostanie od C 6 zł (razem z VAT-em należnym,1 zł), zapłaci A 3,6 (razem z VAT-em naliczonym, 60gr), ale przekaże do US VAT należny – VAT naliczony=40gr

VATKupujący płaci cenę brutto (z VAT-em) w momencie ustalonym przez stronySprzedający otrzymuje cenę brutto (z VAT-em) w momencie ustalonym przez stronyPrzychód powstaje w momencie wystawienia fakturyVAT należy rozliczyć z US w miesiącu następującym po dacie faktury (UWAGA: są wyjątki)

VAT-komplikacje

Mały podatnik: krajowy podatnik VAT-u, u którego wartość sprzedaży brutto nie przekroczyła w ubiegłym roku 800 000 Euro – może wybrać metodę kasową: obowiązek podatkowy powstaje w chwili, gdy klient zapłaci, ale nie później niż 90 dni od daty wydania towary lub wykonania usługi.

VAT – niedawne komplikacje

Po wstąpieniu Polski do Unii rozliczenia VAT-owskie wyglądają inaczej przy transakcjach

Na terenie PolskiMiędzy Polską a krajem spoza Unii (eksport, import)Między Polską a krajem z Unii (sprzedaż wysyłkowa, wewnątrzwspólnotowa dostawa, wewnątrzwspólnotowe nabycie).

Stawki VAT

Podstawowa – 22%

Wybrane towary i usługi (odzież dziecięca, leki, usługi twórców) – 7%

Do 31 grudnia 2007 budownictwo, gastronomia – 7%

Do 30 kwietnia 2008 rolnictwo – 3%

W wewnątrzwspólnotowej dostawie – 0%

Urząd Skarbowy zwraca VAT

Jeśli VAT naliczony jest większy od należnego, podatnik otrzymuje zwrot różnicy, ale nie w następnym miesiącu po dacie wystawienia faktur, ale 60 dni, i to nie zawsze od razu w całości (jeśli VAT nie wynika z nabycia środków trwałych, to 180 dni). W bardzo wyjątkowych przypadkach wcześniej.

Zwolnienia z VATZwalnia się z VAT podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła w poprzednim roku 10 000 Euro netto lub u rozp. działalność. Taki podatnik może zrezygnować ze zwolnienia. Kiedy warto – dużo zakupów, wyższa stawka na zakupy niż na sprzedaż (np. zakupy w kraju 22%, wewnątrzwspólnowa dostawa 0%), wówczas, mały VAT należny, duży naliczony – zwrot! Często klient żąda faktur AT, by sobie odliczać VAT naliczony.

VAT a koszt

VAT jest kosztem u podatników zwolnionych z VAT – bo oni płacą dostawcom cenę brutto i nie dostają zwrotu

„normalnie” VAT nie jest kosztem – bo podatnik przekazuje różnicę między VAT-em, który dostał, a Vat-em, który zapłacił.

Ubezpieczenia społeczneUbezpieczenie emerytalne 19,52%, płacone po połowie przez pracodawcę i pracownika, przekazywane przez pracodawcęUbezpieczenie rentowe 13%, płacone po połowie przez pracodawcę i pracownika, przekazywane przez pracodawcęUbezpieczenie chorobowe 2,45%, płacone przez pracownika, przekazywane przez pracodawcęUbezpieczenie wypadkowe 0,4-8,12%, płacone przez pracodawcę

Ubezpieczenie zdrowotne

W 2005 roku 8,5%, będzie wzrastać o 0,25% rocznie, aż do 9% 2007 roku, ale 7,75% jest odliczane od podatku pracownika (i tak byśmy płacili, tylko kwota ta zmienia adresata – zamiast do US idzie do ZUS-u). Pozostała część jest rzeczywiście płacona przez ubezpieczonego, ale przekazywana przez pracodawcę.

Podatek dochodowy

Podatek dochodowy jako funkcja dochodu (zasady ogólne)

19-30-40% (kwota wolna od podatku, ulgi, wspólne rozliczanie się z małżonkiem)

Podatek liniowy 19% (bez kwoty wolnej od podatku, ulg, wspólnego rozliczania się z małżonkiem)

Podatek dochodowy19-30-40%

Dochód 1000, kwota wolna od podatku 2790, podatek 0Dochód 20 000, podatek 19% z (20 000 – 2790)= 3 268Dochód 50 000, podatek 6 504,48 +30%(50 000-37 024) = 10 397

19%Dochód 100, podatek 190 zł

Dochód 20 000, podatek 19%, 3 800

Dochód 50 000, podatek 19%, 9 500

Obliczenia zaliczek na rzecz podatku dochodowego 19-30-40

Przychody 20000,00

30000,00

35000,00 50000,00

Koszty19000,0

021000,0

025000,0

0 30000,00

Dochód miesięczny 1000,00 9000,0010000,0

0 20000,00

Dochód narastająco 1000,0010000,0

020000,0

0 40000,00

Podatek należny do początku roku 0,00 1369,90 3269,90 7397,28

Podatek do zapłacenia 0,00 1369,90 1900,00 5497,28

Inne możliwości zaliczkowaniaUproszczona forma rozliczania zaliczek – w każdym miesiącu 1/12 należnego podatku za poprzedni rok, potem roczne rozliczenieKredyt podatkowy: w drugim lub trzecim roku kalendarzowym działalności można odroczyć płatność podatku – dużo warunków do spełnienia (mały podatnik, przychód miesięczny co najmniej 1000 Euro, zatrudnienie na umowę o pracę przynajmniej 5 pracowników..........), pułapki zastawione na okres 5 lat.

Strata

Strata w danym roku jest wtedy, kiedy przychody były mniejsze od kosztówPrzy stracie nie płaci się podatku dochodowegoPrzez 5 dochodowych lat można stratę odliczać od dochodu (do 50% rocznie), jeśli powstała ona w tym samym źródle co dochód.

Zasady ogólne

Podatek jest funkcją dochodu

Ewidencję można prowadzić w formie uproszczonej (księga przychodów i rozchodów), jeśli rozpoczyna się działalność lub w poprzednim roku przychód netto nie przekroczył 800 000 Euro

Każdy może prowadzić księgi rachunkowe (pełna księgowość)

Inne formy opodatkowania

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (podatek zależy wyłącznie od przychodów)

Karta podatkowa (podatek zależy od miejscowości, typu działalności, liczby pracowników)

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Można wybrać na początku działalności lub jeśli przychód w poprzednim roku nie przekroczył 250 000 Euro

20% wolne zawody. 17% i 8,5 % usługi, 5,5% działalność wytwórcza, 3% działalność handlowa.

Od przychodów ze sprzedaży odlicza się tylko niektóre kwoty: składki na ubezpieczenia społeczne, wydatki na domowy internet, darowizny...

Być albo nie być ryczałtowcem

Ryczałtowcem opłaca się być, kiedy znaczny procent zasobów to wkład intelektualny, jeśli jest dużo zakupów – lepiej zasady ogólne

Np. przy rocznym dochodzie 120 000 zł z działalności handlowej lepiej być na ryczałcie, jeśli koszty są niższe od 82% przychodów.

Karta podatkowa

Stała kwota podatku (niezależna od przychodów i kosztów),

B. prosta ewidencja,

Możliwa tylko dla niektórych typów działalności

Nie można korzystać z usług innych firm (oprócz specjalistycznych)

Można zatrudniać ograniczoną liczbę pracowników i to tylko a umowę o pracę)