KUFEREK PEŁEN EMOCJINarzędzia Teorii Ograniczeń jako wsparcie

rozwoju społeczno-emocjonalnego dzieci

Hewilia Hetmańczyk-Bajer

KUFEREK PEŁEN EMOCJI jest kontynuacją pakietu edukacyjnego KUFEREK TAJEMNIC, który jako pierwsza pozycja na polskim rynku edukacyjnym, wykorzystała

narzędzia krytycznego myślenia TOC w pracy z małymi dziećmi.

Współczesne realia związane z rynkiem pracy pokazują, iż sama wiedza nie

wystarczy, jeśli jednostka nie będzie potrafiła:

współpracować w zespole

rozwiązywać pojawiających się kwestii spornych i konfliktów

zaplanować osiągnięcie wspólnego

celu

dokonać wyboru i podjąć właściwe

decyzje

W związku z tym należy położyć większy

nacisk na zajęcia rozwijające kompetencje

społeczno-emocjonalne wśród uczniów,

począwszy

od najwcześniejszego szczebla edukacji,

które miałyby na celu poszerzenie spektrum

umiejętności społecznych oraz takich, które

dotyczą radzenia sobie z emocjami.

Pakiet edukacyjny

KUFEREK PEŁEN EMOCJI

jest odpowiedzią na problemy

współczesnej szkoły, która

niejednokrotnie boryka się

z niedojrzałością społeczno-

emocjonalną wychowanków.

NAJWAŻNIEJSZE CELE PAKIETU EDUKACYJNEGO

KUFEREK PEŁEN EMOCJI:

kształtowanie umiejętności konstruktywnego rozwiązywania konfliktów,

kształtowanie umiejętności podejmowania odpowiedzialnych decyzji,

kształtowanie umiejętności określania i wyrażania własnych potrzeb,

rozwijanie umiejętności rozpoznawania i nazywania uczuć,kształtowanie umiejętności rozumienia punktu widzenia

innych osób oraz ich potrzeb,kształtowanie umiejętności kontrolowania własnego

zachowania i reakcji emocjonalnych,kształtowanie umiejętności przewidywania rezultatów

pewnych zachowań i działań,

NAJWAŻNIEJSZE CELE PAKIETU EDUKACYJNEGO

KUFEREK PEŁEN EMOCJI:kształtowanie umiejętności analizowania kontekstu sytuacji

zgodnie z logiką związków przyczynowo-skutkowych,kształtowanie umiejętności wytrwałego dążenia do celu

i przewidywania konsekwencji zdarzeń związanych z podjętymi decyzjami,

kształtowanie umiejętności współżycia i współdziałania z rówieśnikami i dorosłymi,

wzmocnienie poczucia własnej wartości, dostrzeganie swoich mocnych stron,

kształtowanie umiejętności pokonywania własnych słabości, nauka radzenia sobie ze stresem, lękiem,

rozwijanie wyobraźni, twórczego wyrażania przeżyć i uczuć.

KUFEREK PEŁEN EMOCJI może być wykorzystywany w trakcie:

zajęć programowych

zajęć dodatkowych

lekcji wychowawczych

zajęć w świetlicach

terapeutycznych

zajęć w świetlicach szkolnych

Treści związane z kształtowaniem

kompetencji społeczno-emocjonalnych są

uniwersalne dla uczniów w każdym wieku,

szczególnie osób które cechują się ich

niskim poziomem.

Jednak pakiet edukacyjny

KUFEREK PEŁEN EMOCJI

został opracowany z myślą

o uczniach szkoły podstawowej, ponieważ

to właśnie pierwsze lata pobytu dziecka

w szkole stanowią zdecydowany krok

na drodze ku dorosłości.

Cykl 30 spotkań porusza różnorodne

problemy społeczno-emocjonalne,

z którymi dzieci spotykają się na co dzień,

takie, jak:

tolerancja, uprzejmość,

empatia

złość, konflikt

nieakceptacja, wyśmiewanie

poczucie własnej wartości, przyjaźń, szacunek, zaufanie, współpraca i wiele

innych…

Nabywanie cech pożądanych

społecznie sprzyja tworzeniu ludzi

gotowych do pełnienia różnorodnych

ról społecznych, którzy są w stanie w

sposób satysfakcjonujący pokonywać

napotykane trudności.

Jak je rozwijać?

KUFEREK PEŁEN EMOCJI został opracowany zgodnie

założeniami najnowszej podstawy programowej kształcenia

ogólnego dla szkół podstawowych.

Cel ogólny pakietu edukacyjnego

KUFEREK PEŁEN EMOCJI to

rozwijanie kompetencji społeczno-

emocjonalnych, w tym pogłębienie i

wzmocnienie więzi społecznych poprzez

ukazanie dzieciom możliwości wyboru dróg

postępowania w przezwyciężeniu kryzysów

oraz konfliktów, zarówno wewnętrznych,

jak i zewnętrznych.

Dzięki tego typu

działaniom uczniowie mają

możliwość lepszego

poznania siebie, swoich

mocnych stron,

odreagowania napięć

emocjonalnych, a także

dostrzeżenia, że dotąd

negatywne sytuacje mogą

mieć pozytywny wymiar.

Ważną rolę odgrywa również zapobieganie najczęściej

pojawiającym się problemom u dzieci w wieku szkolnym,

świadczącym o brakach

w zakresie kompetencji społeczno-emocjonalnych,

wśród których można wymienić:

Agresji słownej i fizycznej

agresji psychicznej

izolacji

wycofywaniu się z kontaktów społecznych

Założone cele są realizowane za pomocą trzech narzędzi krytycznego myślenia TOC:

Co zawiera Pakiet?

Co zawiera pakiet edukacyjny KUFEREK PEŁEN EMOCJI?

MATERIAŁY DLA NAUCZYCIELA:

• przewodnik składający się z 30 scenariuszy - ze szczegółowym,

opatrzonym w zdjęcia, opisem poszczególnych działań z

dziećmi,

• emotikony,

• załączniki w formie zdjęć i kart dla dzieci,

• arkusze do zajęć diagnostycznych, z odpowiednio dobranymi

pytaniami socjometrycznymi,

• matę chmurka,

• matę gałązka,

• grę „Mistrz Argumentu” wraz z instrukcją,

• grę „Królestwo potrzeb”.

Scenariusze zawarte

w KUFERKU PEŁNYM EMOCJI

poprzedzone zostały

specjalnie dobranymi

opowiadaniami. Przez cały

cykl 30 zajęć uczestnikom

towarzyszy rodzina Kotów,

której perypetie są bliskie

codziennym przeżyciom

rodzinnym i szkolnym

uczniów w wieku szkolnym.

MATERIAŁY DLA DZIECI I RODZICÓW:

• kartę chmurka (chmurki do wypychania, jako pomoc do kinestetycznego określania problemu),

• kartę emotikony (do wypychania),• karty pracy odpowiednio dobrane do każdego

ze scenariuszy (do pracy na zajęciach oraz w domu),

• grę „Mistrz Argumentu” wraz z instrukcją.

Nauczyciel, który sięgnie po KUFEREK PEŁEN EMOCJI

i zapozna się z narzędziami krytycznego myślenia

TOC, zdobędzie nie tylko wiedzę i umiejętności dotyczące

wykorzystania narzędzi, ale również, dzięki dołączonym pomocom, będzie

mógł sam tworzyć zajęcia w oparciu na narzędzia TOC.

KUFEREK PEŁEN EMOCJI

powstał na bazie autorskiego programu

20 zajęć, opracowanego dla uczniów

klas trzecich szkoły podstawowej.

Zajęcia odbywały się raz w tygodniu

po 60 – 90 minut (około 2 godziny

lekcyjne) przez okres jednego

semestru.

Badaną populacją była grupa 36

uczniów klasy trzeciej, wśród których

znalazło się

19 chłopców (53%)

i 17 dziewcząt (47%),

wybranych do badań w sposób

celowy.

Zmiany, jakie zaszły w zachowaniu dzieci szczególnie były widoczne, jeżeli chodzi o wykształcenie:

umiejętności współżycia i współdziałania z rówieśnikami, budowanie empatii, kształtowanie zachowania tolerancji,

dostrzeganie różnic i podobieństw między ludźmi.

Schemat chmurki wykonany w trakcie ZAJĘĆ XI –

ROZWIĄZUJEMY KONFLIKT WEWNĘTRZNY

Schemat chmurki wykonany w trakcie ZAJĘĆ X –

ROZWIĄZUJEMY KONFLIKT ZEWNĘTRZNY

Jeżeli chcielibyście Państwo osobiście przekonać się o skuteczności KUFERKA PEŁNEGO EMOCJI to, do

całego pakietu został specjalnie opracowany scenariusz zajęć diagnostycznych oraz arkusze z pytaniami

socjometrycznymi, które najlepiej pokażą zmiany w sytuacji społecznej całej grupy lub klasy szkolnej po

zrealizowaniu całego cyklu zajęć.

RADZENIE SOBIE W TRUDNYCH SYTUACJACH

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 200

5

10

15

20

25

30

Współdziałanie

aktywni uczestnicy bierni narzucający innym swoje zdanie przeszkadzający

ulegli, podporządkowani

liczb

a o

bserw

ow

an

ych

uczn

iów

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 200

5

10

15

20

25

Empatia

uczniowie współodczuwający, wrażliwi, tolerancyjni

okazujący zainteresowanie tylko wybranym osobom

egoistyczni, obojętni, wykazujący brak zaangażowania

liczb

a o

bserw

ow

an

ych

uczn

iów

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 200

5

10

15

20

25

30

35

Nawiązywanie kontaktów - komunikacja z rówieśnikami

bardzo dobra tylko w potrzebnych sytuacjach trudny kontakt brak kontaktu

liczb

a o

bserw

ow

an

ych

uczn

iów

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 200

5

10

15

20

25

30

35

Stosowanie reguł moralnych

uczniowie przestrzegający zasad częściowo przestrzegający zasad

niestosujący się do obowiązujących zasad

liczb

a o

bserw

ow

an

ych

uczn

iów

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 200

5

10

15

20

25

30

Koncentracja uwagi na wykonywanym zadaniu

poziom wysoki poziom przeciętny poziom niski całkowite rozproszenie uwagi

liczb

a o

bserw

ow

an

ych

uczn

iów

 KORZYŚCI Z ZASTOSOWANIA KUFERKA PEŁNEGO EMOCJI

możliwość lepszego poznania siebie, swoich mocnych stron, odreagowania napięć emocjonalnych;

zapobieganie najczęściej pojawiającym się problemom związanym z zachowaniem dzieci w wieku szkolnym;

pomoc w likwidowaniu zaburzeń przystosowawczych.

DZIĘKUJĘ ZA

UWAGĘ

dr Hewilia Hetmańczyk-BajerUniwersytet Śląski w Katowicach Wydział Pedagogiki i PsychologiiInstytut Pedagogiki e-mail: hewilia@interia.pl

www.toc.edu.pl