Kraj pełen atrakcji

Odkryj Estoni 1

Kraj peen atrakcji

Odkryj Estoni

www.visitestonia.com

Odkryj Estoni2 Odkryj Estoni 3

ODKRYJ ESTONIEstonia ley na wschodnim wybrzeu Batyku, na poudnie od Finlandii. Graniczy z Rosj od wschodu i otw od poudnia. Jest to kraj o wielu obliczach, posiadajcy bogat histori i rnorodn kultur o zakorzenionych od wiekw tradycjach, ktrych obecno mona dostrzec jeszcze dzi.

Pomimo niezbyt duych rozmiarw, kady z regio-nw Estonii ma unikatowy charakter. Zwiedzajcych ten kraj na pewno wprawi w zachwyt tereny pod-moke, lasy, moczary, na ktrych nie postaa wcze-niej ludzka stopa, ponad 1400 jezior, 3794 km linii brzegowej z zatokami i cieninami. Estonia moe poszczyci si okoo 1500 malowniczymi wyspami i wysepkami, a take licznymi rzekami i strumienia-mi. Kraj wyrnia si te przepiknym krajobrazem kolorowych miast, historycznych wsi i miasteczek, w ktrych mona zobaczy wiele dworkw, zamkw i tradycyjnych domw krytych strzech.

Stolica Estonii, Tallinn, to najstarsze miasto stoeczne w Europie. Tallisk Starwk uwaa si za jeden z najlepiej zachowanych redniowiecznych grodw warownych. Pnocna linia brzegowa, przy ktrej ley Tallinn, charakteryzuje si wystpowaniem wy-sokich wapiennych klifw, z ktrych tryskaj wodo-spady, oraz biaych, piaszczystych pla ukrytych w gstych lasach sosnowych.

Tartu znajduje si w poudniowej Estonii i jest drugim pod wzgldem wielkoci miastem w kraju oraz orodkiem uniwersyteckim. Warto odwiedzi to przyjemne i spokojne miejsce, by pozna jego niepowtarzalny charakter, zobaczy przepywajc przez nie rzek, a take pene zieleni parki i ulice z dziewitnastowiecznymi, drewnianymi domami.

Tartu otaczaj charakterystyczne agodne wzgrza. Znajduj si tutaj pagrkowate, zielone tereny wiej-skie, doliny rzek, jeziora, rezerwaty przyrody, stare dworki i majestatyczne zamki.

Wschodni granic Estonii wyznacza gwnie ci-gnca si kilometrami linia brzegowa jeziora Pejpus

(pite najwiksze jezioro w Europie), wzdu ktrej pooone s wsie synce z wdzonych ryb, ogrkw i najlepszej cebuli w kraju.

Na zachodzie brzegi porasta jaowiec, a wzdu nich horyzont upiksza nieprzebrana ilo wysp Archi-pelagu Estoskiego, cechujcych si drewnianymi wiatrakami i tradycyjnymi domami z bali krytymi strzech sigajc prawie do ziemi.

Najpopularniejszy kurort nadmorski w Estonii to jej letnia stolica, czyli pooona na poudniowo-za-chodnim wybrzeu Parnawa. Znana jest ze wspania-ych, piaszczystych pla, bogatego ycia nocnego i leczniczych orodkw wypoczynkowych.

Dziki temu przewodnikowi dowiesz si, co warto zobaczy w Estonii, ktre miejsca najlepiej odwie-dzi i jak zaplanowa dwu-, trzy- lub piciodniow wycieczk tak, aby w najprzyjemniejszy sposb roz-koszowa si pobytem w tym piknym kraju i zoba-czy jak najwicej atrakcji rnych jego regionw. Zapraszamy!

Dwa oblicza Tallinna

Estonia w skrcieOfi cjalna nazwa: Republika Estoska (po estosku: Eesti Vabariik)

Powierzchnia: 45227 km2

Ludno: 1,36 miliona

Stolica: Tallinn (405 tysicy mieszkacw)

Jzyk urzdowy: estoski

Ustrj: demokracja parlamentarna

wito narodowe: 24 lutego (Dzie Niepodlegoci)

Ptak narodowy: jaskka dymwka

Kwiat narodowy: chaber

Republika Estoska naley do Unii Europejskiej, Strefy Schengen i NATO.

Estonia ley we wschodnioeuropejskiej strefi e czasowej (EET - GMT/BST +02:00).

Numer kierunkowy do Estonii to +372. Wykonujc poczenie midzynarodowe, naley najpierw wybra 00.

KARKSI-NUIA

LIHULA

ABJA-PALUOJA

ANTSLA

PSSI

MUSTVEE

VHMA

SUURE-JAANI

MISAKLA

KALLASTE

OTEP

KEILA

KIVILI

TAPA

PLVA

PALDISKI

TRI JGEVA

ELVA

RAPLA

PLTSAMAA

SAUE

KUNDA

KRDLA

SINDI

NARVA-JESUU

LOKSA

KEHRA

TRVA

RPINA

KILINGI-NMME

TAMSALU

VILJANDI

SILLAME

RAKVERE

VRU

MAARDU

KURESSAARE

VALGA

JHVI

HAAPSALU PAIDE

TARTU

TALLINN NARVA

PRNU

KOHTLA-JRVE

Jri

KuusaluHaljala

Kadrina

IisakuVike-Maarja

Laiuse

No

Vnnu

Vrska

Misso

Tabivere

Lelle

Risti

Kina

OrissaareLeisi

Salme

AsteKrla

ParalepaTaebla

Palivere

Turba

Riisipere

Klooga

Keila-JoaHarku

Tabasalu

Saku

Kiisa

KIILI

LagediLoo

ViimsiHaabneeme

Kostivere

Raasiku

Arukla

Prillime

Alu

Kuusiku

KeavaKehtna

Kru

SrevereOisu

Vtsa

Juuru

Kaiu

Eidapere

Audru Sauga

Are

Paikuse

Viste

Hdemeeste

TihemetsaHalliste

isu

KpuRamsi

Viiratsi

Helme

Hummuli

TsirguliinaSmerpalu

ru Sangaste

Puka

Rannu

Rngu

KureklaTravere

PuhjaUlila

Ilmatsalu

Trvandi

Kolga-Jaani

Olustvere

Adavere

Kamari Puurmani

Siimusti

Kuremaa

AraveteKravete Ambla

Lehtse

Sse

Kiltsi

Hulja

Lepna

Smeru

VinniPajusti

Roela

Laekvere

Tudu

Avinurme

Metaguse

Aseri

Sonda

ToilaVoka

Lohusuu

Torma

Sadala

AlatskiviKolkja

Varnja

Krvekla

Luunja

Roiu

AhjaVastse-Kuuste

Kambja

Mooste

Veriora

Kose

Varstu

Valjala

Virtsu

Hageri

Peetri

Vpsu

Lhte

Palamuse

Kihelkonna

Vastseliina

Tori

Sinime

Assaku

KoseRavila

Kose-Uuemisa

Kanepi

Rakke

VimelaParksepa

Tstamaa

Krgessaare

LaagriLuigeKangru

lenurme

Mehikoorma

Simuna

Viru-Jaagupi

Ruge

Roosna-Alliku

Tudulinna

Vaida

Mustla

Vsu

Hagudi

Koeru

Vana-Antsla

KiiuKolga Viru-Nigula

Kasep

Uhtna

Vasalemma

KOHILA

JRVAKANDI

TOOTSI

LAVASSAARE

VNDRA

AEGVIIDU

PRNU-JAAGUPI

KOHTLA-NMME

MRJAMAA

JRVA-JAANI

VIIVIKONNAAHTMESOMPA

Vaindloo

Prispea ps

Psaspea n

Kpu ps

Kassari s

Tagamisa ps

Nootamaa

Srv

e ps

Piirissaar

Ksmu psJuminda ps

Viimsi ps

Pakri ps

Noarootsi ps

Tahkuna ps

Prangli

AksiRammu

Koipsi

UhtjuSala

Mohni

NaissaarAegna

Suur-Pakri

Vohilaid

HeinlaidTauksi

Vike-PakriOsmussaar

VORMSI

Abruka

M U H U

HH II U M A A

Manilaid

Kihnu

Ruhnu

Vilsandi

V IN A

ME R

I

Vrts jrv

SA

AR

E MA A

Vrts jrv

0

Regio 2009

20 40 km

Z a t o k a Pa r n a w s k a

Z A T O K A R Y S K A

Z A TO K A F I S K A

Je

zi

or

o

Pe

jp

us

Z a t o k a N a r e w s k a

J e z i o r o

P s k o w s k i e

MO

RZ

E

BA

T

YC

KI

E

Park Narodowy Lahemaa

Park Narodowy Soomaa

Park Narodowy Karula

Park Narodowy Matsalu

Park Narodowy Vilsandi

O T W A

F I N L A N D I A

RO

SJ

A

FINLANDIA

SZWECJA

NORWEGIA

ESTONIAROSJA

BIAORU

POLSKAUKRAINA

DANIALITWA

NIEMCY

OTWA


Naprzeciwko zamku Toompea zobaczymy charakte-rystyczne pkate kopuy zbudowanej w 1900 roku prawosawnej Katedry w. Aleksandra Newskiego, najwikszej i najwspanialszej tego typu wityni w Tallinnie.

Turyci mog te zwiedzi gwn luterask Ka-tedr w. Marii Dziewicy (Toomkirik), w ktrej za-mieszkiwali niegdy biskupi Tallinna oraz najwysi rang duchowni w kraju.

Na wzgrzu Toompea znajdziemy take punkty wi-dokowe Patkuli i Kohtuotsa, z ktrych doskonale wi-da Starwk i Zatok Fisk.

Mury otaczajce Tallinn pocztkowo miay dugo 2,35 km i obejmoway 46 wie umiejscowionych wzdu samych murw i przy bramach. Wikszo z nich przetrwaa do dzi, w tym 26 baszt obronnych, z ktrych kada ma swoj nazw. Starodawne mury w niezmienionej formie mona oglda wzdu wskiej i zacienionej ulicy Mrivahe, gdzie sprzedawane s rwnie tradycyjne wyroby rkodzielnicze z weny jagnicej.

Pomidzy Starym Miastem i portem, w samym sercu Tallinna, ley dzielnica o nazwie Rotermann, syn-ca z nowoczesnej architektury. Usytuowane s tutaj dawne budynki przemysowe, ktre przebudowano zgodnie ze wspczesnymi trendami. W dzielnicy tej znajdziemy take sklepy, butiki, restauracje, biura i budynki mieszkalne oraz barwny rynek, na ktrym

TALLINN I PNOCNA ESTONIA

Tallinn Tallinn to najstarsze miasto stoeczne w pnoc-nej Europie i Europejska Stolica Kultury 2011 roku. Pierwsza wzmianka o nim z 1154 roku pochodzi z zapiskw arabskiego kartografa al-Idrisiego. Przez kolejne 800 lat w Tallinnie pojawiy si kolorowe bu-dynki, smuke wieyczki, starodawne zajazdy i przy-jemne place.

Starwka w Tallinnie to jedno z najlepiej zachowa-nych miast redniowiecznych w Europie. Zostaa wpisana na List wiatowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Wycieczk dobrze rozpocz od Placu Ratuszowego, na ktrym stoi pnogotycki ratusz pochodzcy z pocztku XIII wieku. Budynek ten posiada wysok na 64 metry omioktn wieycz-k, na szczycie ktrej znajduje si charakterystycz-ny wiatrowskaz przedstawiajcy Starego Tomasza (Vana Toomas). Latem turyci chtnie wchodz na jej szczyt, skd rozpociera si przepikna panorama miasta. Stary Tomasz o dugich i gstych wsach jest symbolem Tallinna.

W pobliu Ratusza turyci odwiedzi mog Aptek Magistrack (Raeapteek), jedn z najstarszych ap-

tek w Europie, ktra oferuje zarwno nowoczesne leki, jak i preparaty przygotowane na podstawie re-dniowiecznych receptur.

Najbardziej charakterystycznymi kocioami na Sta-rym Miecie s te najwiksze. Koci w. Mikoaja poszczyci si moe najstarszym znanym portalem dekoracyjnym w Tallinnie. Obecnie koci spenia rol muzeum i sali koncertowej, a jego gwn atrak-cj stanowi malowido jednego z najbardziej zna-nych redniowiecznych artystw, Bernta Notke.

Koci w. Olafa z wie mierzc 123,7 metra, jest najwyszym budynkiem sakralnym w Estonii, a w la-tach 1549-1625 by najwysz budowl na wiecie. Z jego tarasu widokowego rozciga si jedyny w swo-im rodzaju widok na niemale cae miasto.

Kolejny wany punkt w Tallinnie, wzgrze Toompea, to miejsce, w ktrym znajduj si gwne budynki rzdu Estonii, w tym siedziba biur premiera posia-do Stenbock. W zamku Toompea mieci si obec-nie estoski parlament. Na szczycie 45-metrowej baszty zamku zwanej Dugim Hermanem powiewa niebiesko-czarno-biaa fl aga narodowa Estonii. Plac Ratuszowy

Jri

KuusaluHaljala

Kadrina

Klooga

HarkuTabasalu

Kiisa

KIILI

LagediLoo

Haabneeme

Kostivere

Raasiku

Arukla

Prillime Kravete Ambla

Lehtse

Sse

Hulja

Lepna

Smeru

VinniPajusti

Assaku

KoseRavila

Kose-Uuemisa

LaagriLuigeKangru

Viru-Jaagup

Vaida

Vsu

KiiuKolga

U

VasalemmaKOHILA

AEGVIIDU

Harju-Ristisme

JnedaAlavere

Oru

Lehola

Valkla

Lehtmetsa

Moe

Kurtna

Vihasoo

Aaspere

Porkuni

EssuUbja

LaitseK h t

VohnjaVna

PnsiPringi

Kihlevere Arkna

Kaberneeme

Leesi

JumindaVergi

Viitna

Loobu

Vainupea

KarepaL

Assamalla

Prispea

Vihterpalu

Suurpea

LasilaNabala

Muraste

Kiku

Kasispea

Kolgakla

Vsupere

Eisma

NeemeKolga-Aabla

Prangli

AksiRammu

Koipsi

UhtjuSala

Mohni

NaissaarAegna

kriVike-Pakri

H II U M A A

SA

A RE M A A

KEILATAPA

SAUE

KUNDA

LOKSA

KEHRARAKVERE

MAARDU

H II U M A A

Ksmu

Viimsi

Pakri


Trisalu

Tuhala

Saku

Ksmu

Palmse Vihula

Viinistu

Altja

TALLINN

Keila-JoaPALDISKI

Padise

Jelhtme

Toolse

Sagadi

Jgala juga (Wodospad Jgala)

mieszkacy i turyci kupuj wiee owoce i warzywa z estoskich gospodarstw i ogrodw.

Z dzielnicy Rotermann moemy spacerkiem doj do oddalonego o okoo 2,5 km barokowego Paacu Kadriorg, zbudowanego przez cara Piotra Wielkiego w XVIII wieku i otoczonego piknym, zadbanym par-kiem, najlepiej zaprojektowanym terenem zielonym w Estonii. W paacu zwiedzajcy zobacz dziea sztu-ki zachodnioeuropejskiej i rosyjskiej z okresu od XVI do XX wieku.

Panorama Tallinna

Dzie 1 i 2

390 km~7 h 30 min

Dzie 2 Klify i LahemaaZostawiajc talliskie wieyczki i iglice w tyle, dru-giego dnia moemy uda si na wycieczk wzdu pnocnej linii brzegowej, ktra stanowi przyjemny kontrast dla miejskich krajobrazw.

Pierwszy obowizkowy przystanek na wybrzeu trzeba zaplanowa na 31-metrowym klifi e Trisalu. Ten wchodzcy do Zatoki Fiskiej cypel oferuje nie-zapomniany widok na morze. Znajdujce si tu wa-pienne klify zostay uksztatowane przez staroytn rzek New, prawdopodobnie miliony lat temu py-nc przez obszar obecnej Zatoki Fiskiej. Krajobraz tego miejsca jest bardzo charakterystyczny dla p-nocnej Estonii.

Wzdu klifu biegnie droga prowadzca do miej-scowoci Keila-Joa, zawdziczajcej nazw jednej z najwspanialszych w Estonii kaskad wodnych - sze-ciometrowemu wodospadowi na rzece Keila. Przy wysokim poziomie wody wiosn i jesieni moe on mie nawet 70 metrw szerokoci. W gr rzeki, nad wodospadem s dwa mosty dla pieszych, gdzie ro-syjscy nowoecy zapinaj kdki, na ktrych wygra-werowano ich imiona, a nastpnie wrzucaj klucz do rzeki na znak wiecznej trwaoci ich maestwa.

Wielbiciele militariw na pewno chtnie odwiedz bye miasto garnizonowe Paldiski, w ktrym domi-nuje klasyczna architektura radziecka. Czasy jego wietnoci przypady na sowiecki okres powojenny.

Atrakcje naturalne obejmuj wapienn skarp Pa-kri, na ktrej niebawem stanie jedna z najwikszych farm wiatrowych w Estonii. Niedaleko na morzu le wyspy Pakri, na ktre w cigu dnia mona wybra si odzi, by skorzysta z tras spacerowych i podziwia pikne krajobrazy.

Jadc dalej wzdu wybrzea, napotkamy ufortyfi ko-wane, kamienne ruiny Klasztoru Padise, ktry zosta zaoony w XIV wieku i jest jedynym takim klaszto-rem w krajach nordyckich.

Z siedziby mnichw udajemy si do najwikszego i najstarszego browaru w Estonii, czyli Saku. W starej piwowarni zaoono muzeum, gdzie zaprezentowa-no starodawny sprzt uywany do wyrobu piwa. Moemy rwnie sprbowa piwa produkowanego w browarze.

Kolejny przystanek to Tuhala, czyli najwikszy ob-szar wystpowania wd krasowych w Estonii, gdzie znajduje si synna Studnia Czarownicy jedno z najbardziej unikatowych zjawisk naturalnych w Eu-ropie. Gdy rzeki podziemne napeniaj si wod po obfi tych opadach, gboka na 2,4 m Studnia Czarow-nicy zaczyna kipie, tworzc gejzer wyrzucajcy do 100 litrw wody na sekund. Legenda mwi, e dzieje si tak, kiedy czarownice chostaj si w studni gaziami drzew.

W drodze do Lahemaa, najwikszego w Estonii par-ku narodowego, napotkamy najstarsze w kraju ka-mienne kurhany, stanowice cz miejsc pochw-

Eestimaa reisijuht6 Eestimaa reisijuht 7

Nieopodal znajduje si cakiem nowe Muzeum Sztu-ki KUMU, ktre jest najwikszym wielofunkcyjnym orodkiem sztuki w Skandynawii i krajach batyckich. Wystawa staa przedstawia histori sztuki estoskiej od XVIII wieku, podczas gdy eksponaty tymczasowe to zarwno zagraniczne, jak i estoskie dziea sztuki wspczesnej.

Tylko krtki spacer dzieli park Kadriorg od amfi teatru i otaczajcych go terenw, gdzie co pi lat odbywa si Estoski Festiwal Pieni. Wydarzenie to potrafi przycign nawet 25 tysicy osb, ktre piewaj na zbudowanej w 1959 roku scenie. Amfi teatr goci take 70 tysicy fanw podczas koncertu Madonny, a wczeniej swoje wystpy dali tu Michael Jackson,

Rolling Stones, Elton John, Tina Turner i inne gwiaz-dy.

Z terenw festiwalowych warto przej si na na-brzee, gdzie mona odwiedzi ruiny Klasztoru Piri-ta po raz pierwszy powiconego w XV wieku, obok ktrego mieci si nowoczesny budynek klasztorny otwarty w 2001 roku. Ulica wiodca do Pirita daje turystom moliwo spojrzenia na Stare Miasto, port oraz nowoczesn cz Tallinna z cakiem odmien-nej, cho nieodmiennie urokliwej, perspektywy.

W dzielnicy Pirita mieci si take najwiksza przy-sta Estonii, a w 1980 roku odbyy si tu zawody eglarstwa w ramach Olimpiady w Moskwie. Okolic t uwaa si rwnie za najlepsze dla plaowiczw tereny w Tallinnie. Niemal cae pnocne wybrzee Estonii pokrywaj piaszczyste plae, ktre wyaniaj si z lasw sosnowych.

Tallinn to idealne miejsce dla koneserw sztuki miasto szczyci si licznymi muzeami. Poza KUMU, ktre jest dum parku Kadriorg, historia Estonii zo-staa przedstawiona w Muzeum Historii i Muzeum Okupacji. Warto odwiedzi take Muzeum Historii Naturalnej, Muzeum Morskie i Muzeum Zdrowia.

Talliskie Muzeum na wolnym powietrzu miesz-czce si w okolicy zwanej Rocca al Mare zabierze nas w podr po zrekonstruowanych domach miesz-kacw estoskiej wsi z czasw od XVII do XX wieku. Talliskie Zoo, synce na wiecie z zamieszkujcych je kozic grskich i owiec gruborogich, to dom dla po-nad 2000 zwierzt z okoo 500 gatunkw. Wodospad JgalaMuzeum Sztuki KUMU

Tereny otaczajce amfi teatr podczas Festiwalu Pieni

Studnia Czarownicy w Tuhala


Dzie 3 Krvemaa i VirumaaZ estoskiego wybrzea przenosimy si na jedno z wielu bagien wystpujcych w tym kraju Kakerdaja w lasach Krvemaa, usytuowane z dala od gwnych drg i zabudowa. Trakt wiodcy wzdu moczarw Kakerdaja jest jednym z najbardziej znanych i naj-starszych tego typu szlakw w caej Estonii. Cignie si on na dugoci 3,2 km, a niedawno odnowiona kadka biegnca ponad bagnem prowadzi w kierun-ku jeziora.

Krvemaa to miejsce narodzin jednego z najbardziej znanych estoskich pisarzy Antona Hansena Tam-msaare. W jego dawnym domu mona obejrze wy-staw dotyczc ycia i pracy twrcy, a take warun-kw panujcych w trakcie wydarze opisanych przez niego w utworze Prawda i sprawiedliwo, jednym z najwaniejszych dzie literatury estoskiej. Na posia-do skada si oryginalny dom, spichlerz zboowy, tradycyjna stodoa, obora i mniejsze przybudwki. Latem odbywaj si w niej wydarzenia kulturalne i wystpy teatralne na wolnym powietrzu.

Z lasw Krvemaa droga prowadzi w kierunku p-nocno-wschodnim do kolejnej redniowiecznej for-tecy. To, co mona zobaczy w 700-letnim Zamku Rakvere, z pewnoci wprawi w zachwyt kadego mionika historii wojskowoci znajduje si tam

wystawa uzbrojenia, redniowieczna komnata grozy oraz strzelnica ucznicza. Obok fortu stoi wykonana z brzu rzeba tura o dugoci 7 m i wysokoci 4 m, b-dca najwiksz w krajach batyckich rzeb przed-stawiajc zwierz.

Dalej na wschd turyci odwiedzi mog przyci-gajcy uwag Zamek Purtse o biaych cianach i czerwonym dachu. Zosta zbudowany w XVI wieku jako ufortyfi kowany dom o cianach ponad dwu-metrowej gruboci, dajcych fascynujcy efekt echa wewntrz budowli.

KuusaluHaljala

Kadrina

IisakuVike-Maarja

diKostivere

Raasiku

rukla

u

AraveteKravete Ambla

Lehtse

Sse

Kiltsi

Hulja

Lepna

Smeru

VinniPajusti

Roela

Laekvere

Tudu

Metaguse

Aseri

Sonda

ToilaVoka

KoseRavila

Kose-Uuemisa

Viru-Jaagupi

Roosna- Tudulinna

da

Vsu

KiiuKolga

Uhtna

AEGVIIDU

JRVA-JAANI

JnedaAlavere

Valkla

ArduVajangu

Vao

Lehtmetsa

Albu

Moe

PaasvereHabajaMuuga

Kiikla

AhulaKaalepi

Triigi

Vihasoo

Aaspere

Porkuni

EssuUbja

Rannu

SavalaKurtna

Vohnja

Vardja

Kureme

Rahkla

KihlevereViru-Kabala

ArknaEdise

Kaberneeme

Leesi

JumindaVergi

Viitna

Loobu

Vainupea

KarepaLetipea Mahu

AssamallaIlluka

Alaje

Jrva-Madise

Prispea

Suurpea

Pagari

Lasila

Paunkla

Vike-Pungerja

Jaama

Kuningak

Kiku

Kasispea

Kolgakla

Vsupere

RoosnaOonurme

Juga

Eisma

Anguse

Avanduse

Aa

Raudi

NeemeKolga-Aabla


AksiRammu

Koipsi

UhtjuSala

Mohni

H II U M A A

PSSI

SA

A RE M A A

KIVILI

TAPA

KUNDA

LOKSA

KEHRA

TAMSALU

SILLAMRDU


KVA

KUKRUSE

H II U M A A

Prispea

Ksmu Juminda

A F I S K A

Z at o

k a

N ar e

ws k


KIVILI

RAKVERE

Ontika

Moczary Kakerdaja

Albu

Valaste

KOHTLA-JRVE

Purtse

KOHTLA-NMME

171 km~3 h 30 min

ku datowanych na VIII lub VII wiek p.n.e., a obecnie umiejscowione na poboczu ruchliwej autostrady. W pobliu tej drogi znajduje si rwnie najwyszy naturalny wodospad w Estonii, czyli Jgala. Szeroki na ponad 50 metrw strumie wpada do znajduj-cej si osiem metrw niej wapiennej misy, ktra po-wstawaa przez tysice lat w wyniku erozji.

W poowie drogi pomidzy Tallinnem i Narw poo-one s nadmorskie ruiny zamku Toolse. Ten najbar-dziej wysunity na pnoc redniowieczny fort zosta zbudowany w 1417 roku, aby broni lokalnego por-tu przed piratami. W Toolse znajduje si take ferma

strusi, na ktrej podczas wycieczek z przewodnikiem mona zobaczy strusie, krliki i renifery.

Park Narodowy Lahemaa (dosownie kraina zatok), zaoony w 1971 roku, skada si z czterech pwy-spw i wielu wysepek rozrzuconych na Zatoce Fi-skiej. Lasy, tereny bagniste i nadbrzene parku s do-mem dla 200 gatunkw ptakw i okoo 900 rnych rolin.

W tym regionie le take liczne posiadoci inte-resujce z historycznego punktu widzenia. Jedna z nich, Dwr Vihula, zostaa ponownie otwarta 500 lat po jej zaoeniu obecnie peni ona funkcj klubu i orodka spa. Z kolei Dwr Sagadi moe poszczyci si muzeum usytuowanym w dworku oraz muzeum lenictwa. Natomiast XVIII-wieczny Dwr Palmse oferuje turystom zwiedzanie odnowionego gmachu. Odwiedzajcy mog take nacieszy oczy widokiem zalesionego parku, jeziora z abdziami oraz ogrodu.

Na terenie Lahemaa pooone s take icie idyllicz-ne wioski rybackie. Jedna z nich, Altja, to typowo nadbrzena, tradycyjna osada. Inn lokaln atrakcj stanowi Ksmu, zwane wiosk kapitask, w ktrej kiedy miecia si szkoa eglugi morskiej, bdca obecnie siedzib muzeum morskiego. Wioska Viini-stu o typowo rybackim charakterze posiada wasne muzeum sztuki zlokalizowane w dawnej fabryce przetwrstwa ryb, gdzie mona obejrze sta wy-staw klasycznej i nowoczesnej sztuki estoskiej.

Dwr Vihula

Wioska rybacka Altja Posg Tarvas w Rakvere

Dzie 3 Krvemaa i Virumaa


Dzie 4 Narwa i Zachodnia EstoniaDawn letni rezydencj prezydenck otacza pikny park Toila. Sam paac zosta zniszczony podczas II wojny wiatowej. Obecnie w parku odbywa si wiele letnich koncertw.

Okolice wsi Kurtna w prowincji Ida-Viru to obszar o najwikszej koncentracji jezior w Estonii. Na terenie poronitym sosnami ley ponad 40 wikszych lub mniejszych akwenw wodnych. Woda w nich jest cieplejsza ni w innych zbiornikach wodnych w Esto-nii, co przyciga mionikw kpieli.

Niedaleko Kurtna odwiedzi mona Klasztor Ph-titsa, jedyny w Estonii prawosawny klasztor otwar-ty zarwno dla turystw, jak i pielgrzymw. May prawosawno-chrzecijaski koci zbudowano w Phtitsa w XVI wieku, natomiast klasztor powsta w 1891 roku. Obecnie obejmuje on sze kociow. Mwi si, e w tym miejscu pasterka bya wiadkiem boskiego objawienia przy rdeku. Woda podobno posiada uzdrawiajce moce odwiedzajcy mog j nalewa do butelek i zabiera do domu.

Wracajc w kierunku pnocnym, trafi amy do miasta o nazwie Sillame, ktre podczas rosyjskiej okupacji byo zamknite dla ogu ze wzgldu na obecno fabryki chemicznej, zajmujcej si wytwarzaniem materiaw do produkcji broni nuklearnej dla rosyj-

skich elektrowni i zakadw zbrojeniowych. Obecnie Sillame to klasyczny przykad stalinowskiego pla-nowania przestrzennego wielki bulwar prowadz-cy od gwnego placu a do morza daje wraenie powrotu do lat 50. XX wieku.

Poruszajc si dalej na wschd, natrafi my na kolejne przybrzene miasto Narva-Joesuu pooone wzdu najduszej w Estonii play kpielowej, na tyach kt-rej znajduj si wydmy i sosny. Kiedy byo ono zna-ne z orodkw wypoczynkowych i czsto odwiedzali je rosyjscy arystokraci, a obecnie jest coraz bardziej popularne wrd letnich turystw. Narva-Jesuu ley na pnocno-wschodnim kocu europejskiego szlaku pieszego E9, ktry cignie si przez 5000 km od Przyldka witego Wincentego w Portugalii.

Narwa, trzecie najwiksze miasto w Estonii, jest usy-tuowana nad rzek Narw, w punkcie kraju najbar-dziej wysunitym na wschd, zaraz obok granicy z Rosj. Znana bya jako barokowa pera Batyku do-pki w 1944 roku nie zostaa niemale zrwnana z ziemi przez radzieckie bomby. Nadal jednak war-to przej si Starym Miastem i zobaczy Zamek Hermana pooony na brzegu rzeki Narwy. Z wiey zamku mona obejrze tereny nalece ju do Rosji wraz z pikn twierdz w Iwanogorodzie.

Kilka kilometrw w gr rzeki, obok podwjnego wodospadu, le sawne Zakady Wkiennicze Kre-enholm, najwiksza fabryka rosyjskiego Imperium w

XIX wieku. Do kompleksu fabrycznego naley take rozlega katedra Aleksandra zbudowana w stylu ro-maskim dla pracownikw Zakadw Kreenholm wyznania luteraskiego. Podczas II wojny wiatowej zostaa ona w znacznym stopniu zniszczona, ale p-niej udao si j odbudowa, a obecnie naley do ak-tywnie dziaajcej wsplnoty religijnej.

Droga z Purtse prowadzi do najwikszego regionu przemysowego Estonii, czyli do prowincji Ida-Viru. Tutaj kopalnie upkw bitumicznych i gigantyczne gry popiou, ktre s symbolem regionu, kontra-stuj z nieskaon przyrod. Na obrzeach miasta Kivili le dwa najwiksze nad Batykiem sztucznie wzniesione wzgrza. Starsze z nich, pokryte wiksz iloci trawy, jest otwarte dla ludnoci, a zim mona z niego zjeda na nartach.

Park grniczy Kohtla i muzeum w Ida-Viru oferuje wycieczki po podziemnym wiecie grnikw i zwie-dzanie szybw oraz sztolni. Odwiedzajcy mog przejecha si wagonikami kolejowymi uywanymi do transportu upkw bitumicznych na powierzch-ni ziemi, wyprbowa narzdzia i zje posiek prawdziwego grnika.

Niedaleko za wzgrzami Kohtla-Jrve ley Rezerwat Krajobrazowy Ontika obejmujcy 20 kilometrw niemal nienaruszonych wapiennych klifw Zatoki Fiskiej, ktrych wysoko siga 56 metrw ponad poziom morza.

30-metrowy wodospad Valaste, znajdujcy si pomidzy wsiami Saka i Toila, jest najwyszym w Estonii. Aby uprzyjemni turystom wizyt w tym piknym miejscu, utworzono punkt widokowy, ktry umoliwia podziwianie przekroju 470-570 milionw lat rozwoju geologicznego. Najpikniejszy widok prezentuje si zim, gdy zamarznita woda tworzy niesamowite lodowe rzeby.

Forteca Hermanni w NarwieWapienne klify na pnocy Estonii

Klasztor Kureme

Iisaku

Metaguse

ToilaVoka

Sinime

KOHTLA-NMME

tse

Kiikla Kurtna

Kureme

Edise

Illuka

Auvere

Pagari

Soldina

Vike-Pungerja

J

Kuningakla

e

Juga

Aa

Raudi


H II U M A A

PSSI

SA

A RE M A A

JHVI

KOHTLA-JRVE


KVA

KUKRUSE

H II U M A A

SLANTS

Z a t ok a

N a r ew s

k a

NARVA-JESUU

Kureme

Kurtna

Toila

SILLAME

NARVA

104 km~1 h 50 min

Dzie 4 Narwa i Zachodnia Estonia


Dzie 1 Tartu Uniwersyteckie miasto Tartu w poudniowej Estonii jest miejscem, w ktrym w 1869 roku narodzia si narodowa tradycja organizowania Festiwalu Pieni. Wany symbol stanowi tutaj umieszczona na Placu Ratuszowym fontanna z posgiem studentw cau-jcych si pod parasolk. Z jednej strony historyczne-go placu z XVIII wieku stoi budynek nazywany esto-sk krzyw wie. Opiera si on na murach miejskich oraz czciowo na drewnianych palach, ktre ulegy osuniciu. Obecnie mieci si w nim muzeum sztuki.

W pobliu wzniesiono najwaniejsze budowle w miecie, czyli gwny budynek Uniwersytetu Tar-

no rzeczywistych rozmiarw helikoptery, samoloty bojowe i mniejsze statki powietrzne.

Wraenie robi rwnie XIX-wieczna dzielnica drew-nianych domw nazywana Supilinn (Miasto Zup).

tuskiego (zaoonego w 1632 roku) oraz niedawno odnowiony Koci w. Jana, w ktrym znajduje si ponad tysic dobrze zachowanych rzeb terakoto-wych.

Najwaniejszy element geografi czny miasta to Wzgrze Katedralne (Toomemgi), na ktrym nie-gdy miecia si cytadela. Obecnie teren ten zajmu-je park w stylu angielskim popularne miejsce spo-tka studentw, ktrzy umawiaj si pod jednym z dwch mostw Anielskim lub Diabelskim.

cieki dla pieszych cign si wzdu grzbietu wzg-rza, prowadzc do ruin Katedry Tartuskiej, niegdy

Uniwersytet Tartuski

TARTU I POUDNIOWA ESTONIA

jednej z najwikszych budowli katedralnych z cegy we Wschodniej Europie. W odnowionej czci mieci si obecnie Muzeum Historii Uniwersytetu Tartu.

Miasto przecina eglowna rzeka Emajgi. Kursuje po niej w peni sprawna replika tradycyjnego statku handlowego Hanseatic, ktry dawno temu pywa po wodach ldowych Estonii.

Dziedziniec Antoniusza w Tartu to orodek rkodzie-a i sztuki, w ktrym odwiedzajcy mog oglda rzemielnikw wytwarzajcych wyroby ze skry, szka, porcelany, tkanin i innych materiaw.

Tartu to take miasto muzew. W Muzeum Zabawek wystawione s rozmaite zabawki, jakimi na prze-strzeni dwch wiekw bawiy si estoskie dzieci. W Estoskim Muzeum Narodowym mona podziwia historyczne i etnologiczne wystawy zwizane z tu-tejszym folklorem.

Ogrody Botaniczne Uniwersytetu Tartuskiego licz ponad 6500 gatunkw rolin z rnych stref klima-tycznych caego wiata. Oraneria naleca do Ogro-dw jest najwiksz w krajach batyckich.

Inne miejsca warte odwiedzenia w Tartu to dawne komrki KGB w okolicy centrum miasta oraz Muzeum Lotnictwa na jego obrzeu, w ktrym zaprezentowa-

Rzeba zakochanych na Placu Ratuszowym w Tartu

SETOMAA

VILJANDI

TARTU

No

Vnnu

Misso

TihemetsaHalliste

isu

KpuRamsi

Viiratsi

Helme

Hummuli

TsirguliinaSmerpalu

ru Sangaste

Puka

Rannu

Rngu

KureklaTravere

PuhjaUlila

Ilmatsalu

Trvandi

Krvekla

Luunja

Roiu

AhjaVastse-Kuuste

Kambja

Mooste

Veriora

Kose

Varstu

Vp

Vastseliina

Tori

Kanepi

VimelaParksepa

lenurme

Mehikoorma

Mustla

Vana-Antsla

Vana-Vidu

Pri

Suislepa

Kaagjrve

Lasva

MammasteKrootuse

Melliste

Osula

Vastemisa

Srgavere

Tilsi

Himmaste

Tsooru

Linna

PlgastePeri

Sihva

Saarde Karksi

Keeni

Saverna

Puiatu

Heimtali

Paistu

Haanja

Mere

Orava

Reola

HarglaMniste

ali

Leevaku

Saarepeedi

Holstre

Ruusme

Llleme

Koikkla

Ala

aali

Obinit

Leevi

Jesuu

Riidaja

KamaraKrstna

Soe

Tnassilma

NuniPalupera

Maaritsa

Aakre

Saru

Nursi Puiga

Kavastu

Ruusa

Kuldre

Vana-Kuuste

Tammistu

Lin

Valgjrve

MetsklaKarula

Patkla

Hellenurme

Sooru Tagula

KpaNavi

Tnnas-silma Mikit

Lapetukme

Konguta

MeeriNgiaru

Rmsi

Vorbuse Vahi

Kaarlijrve

Niits

Loodi

SultsiPorsa

Pikasilla

Tootsi

Piusa

Vmmo

Meeksi

Piiri

Tatra

Kriku

Laanemetsa

Vastse-Roosa

Kanakla

KreverePraaga

Rasina

Koorkla

Taagepera

Jrja

Snna

Krabi

Otsa

Kooraste

Lalsi

Luutsniku

Valma

Veelikse

Vluste

Valguta

Oiu

Sangla

Tuhalaane

TsolgoVidrike

Kivilppe

LoosiKapera

Vana-Koiola

Lniste

Taevaskoja

Sulbi

TooniMeerapalu

Viitka

Kuutsi

Urvaste

Poka

Vana-V

Vike-Rakke

Jmejala

Piir

H II U M A A

Vrts jrv

KARKSI-NUIA

ABJA-PALUOJA

ANTSLA

SETOMAA

MISAKLA

SA

A RE M A A

PLVA

ELVA

DI

TRVA

RPINA

KILINGI-NMME

VRUVALGA

H II U M A A

RUHJAVIKE-SALATSI

ALOJA

MAZSALACA

VALKA

APEHOPA

RJIENA

STRENI

Vrts jrv


O T W A

OTEP

TARTU

Phajrv

UrvasteSangaste

Wzniesienie Suur Munamgi

hijrv

Taagepera

MauzoleumBarclaya de Tolly

Ruge

Farma Lenych Braci

Park Narodowy Karula

368 km~6 h 50 min

Dzie 1 i 2


Niecae dwa kilometry od granicy z otw pooona jest farma, ktra niegdy naleaa do znanych bo-jownikw o wolno, dziaajcych pod nazw Leni Bracia. Bya to grupa estoskich, otewskich i litew-skich partyzantw, ktrzy walczyli przeciwko rz-dom radzieckim w czasie II wojny wiatowej i po jej zakoczeniu. Na farmie mona zobaczy, jak miesz-kali oni w zamaskowanych schronach i spdzi noc pod ziemi.

Dzie 3 Seto i staroobrzdowcyNa poudniu Estonii, w punkcie najbardziej wysu-nitym na wschd, mieszka niewielka spoeczno zwana Seto. Jej czonkowie do dzi zachowali swoje zwyczaje, tradycyjne ubiory i jzyk. Grupa ta znana jest rwnie z tysicletniej tradycji piewania. Ich pieni zwane s leelo.

TARTU

Vnnu

merpalu

di

Torma

AlatskiviKolkja

Varnja

Krvekla

Luunja

Roiu

AhjaVastse-Kuuste

a

Mooste

Veriora

Kose

Vpsu

muse

Kanepi

VimelaParksepa

lenurme

Mehikoorma

Kasep

Lasva

MammasteKrootuse

Melliste

Osula

VaraKoosa

Tilsi

Himmaste

PlgastePeri

Saverna

Mereme

Orava

ola

u

Kpa

Pala

Leevaku

Maarja-Magdaleena

Obinitsa

Leevi

Maaritsa

Nursi Puiga

Kavastu

oore

Ruusa

Vana-Kuuste

Tammistu

Linte

Valgjrve

Vedu

KpaNavi

Tnnas-silma

Ristipalo

Mikitame

Vasula

Vahi

Treski

Niitsiku

Tootsi

Piusa

Vmmorski

Lbnitsa

Meeksi

Piiri

Tatra

Omedu

Vtikvere

Kodavere

Nina

Praaga

Rasina

Saatse

Otsa

oraste

Pataste

Lmati

Tsolgo

LoosiKapera

Vana-Koiola

Kudina

Lniste

Sulbi

TooniMeerapalu

te

Poka

Piirissaar

H II U M A A

LA

MUSTVEE

KALLASTE

SA

A RE M A A

P

RPINA

VRU

TARTU

H II U M A A

PETSERI

GDOVOUDOV

zi

or

o

Pe

jp

us

J e z i oP s k o w s k

Obinitsa

Ilumetsa

VrskaPLVA

Taevaskoja

Kasep

AlatskiviKolkja

Raja

242 km~4 h 30 min

Najpikniejsz dolin w okolicy Haanja jest biku-org (Dolina Sowika). Latem ta naturalna komora pogosowa oywa nieustajcym nawoywaniem so-wikw.

W tej samej prowincji ley take najgbsze jezioro Estonii, czyli Ruge Suurjrv w niewielkich roz-miarw zbiornik wodny ma gboko dochodzc do 38 metrw.

Najwiksze drzewo w Estonii, czyli db Tamme-Lauri, ronie we wsi Urvaste. Mierzy on w obwodzie okoo 8,5 metra, a jego wiek szacuje si na 680 lat. Aby ob-j drzewo, potrzeba szeciu dorosych osb.

Przepikny zamek Sangaste wybudowany u schyku XIX wieku uwaa si za jeden z najbardziej eleganc-kich dworw Estonii, a jego styl przypomina brytyjski Windsor. Majestatyczna budowla powstaa z 1,5 mi-liona produkowanych lokalnie cegie, a obecnie mie-ci si w niej hotel. W prowincji tej wzniesiono take godne krla mauzoleum przywdcy wojskowego Barclaya de Tolly, znanego z wojen napoleoskich. Niedaleko znajduje si rwnie zamek Taagepera, bdcy najwybitniejszym dzieem estoskiej archi-tektury secesyjnej.

Wracajc na poudnie, warto odwiedzi najmniejszy park narodowy Estonii, o nazwie Karula. W obszarze tym wystpuj tereny podmoke, jeziora, ki oraz rnorodna fl ora i fauna. Okolica sprzyja ciekawym pieszym wycieczkom. Informacji udziela centrum tu-rystyczne w Ahijrv.

Dzie 2 Otep, Vrumaa i ValgamaaIdylliczny pagrkowaty krajobraz poudniowej Esto-nii, czyli okolice Haanja, Otep i Karula to najwyej pooony obszar kraju. Charakterystyczne s dla nie-go wzgrza i doliny rzek wystpujce na zmian z bkitnymi jeziorami i znajdujce si gdzieniegdzie zamki, dworki i starodawne wsie.

Zimow stolic Estonii jest mae miasto o nazwie Otep, usytuowane 44 km na poudnie od Tartu. Mieszkaj w nim estoscy zoci medalici Zimowych Igrzysk Olimpijskich Kristina migun i Andrus Veer-palu. Sporty zimowe obejmuj biegi narciarskie po wyznaczonych szlakach, a latem w regionie tym po-pularne s piesze i rowerowe wycieczki oraz pywa-nie.

Mnstwo zabawy czeka odwiedzajcych w Parku Rozrywki Otep w orodku sportu Tehvandi, ktry oferuje pi szlakw linowych o rnej wysokoci, skadajcych si z podwieszanych kd drewna, drabin linowych, lin akrobatycznych i wiszcych mostw. Zaraz obok poyskuje srebrem tafl a jeziora Phajrv, przez wielu uwaanego za najpikniejsze w Estonii gwnie ze wzgldu na pooone na nim urokliwe, niewielkie, zalesione wysepki.

Wzgrze Suur Munamgi (zwane Gr Wielkiego Jajka), wznoszce si na 318 m n.p.m., stanowi naj-wyszy punkt w regionie nadbatyckim. W porw-naniu do innych wzniesie na wiecie nie wydaje si ono wysokie, ale w Estonii to prawie gra! Z 30-me-trowej wiey obserwacyjnej na szczycie wzrok siga na niemal 50 km w kadym kierunku.

Sielankowy pagrkowaty krajobraz poudniowej Estonii

Zawody Pucharu wiata w Biegach Narciarskich w okolicy Otep

Dzie 3 Seto i staroobrzdowcy

Kobiety Seto w tradycyjnych strojach


Dzie 4 Viljandi i SoomaaJadc w gb ldu od jeziora Pejpus, natrafi my na re-gion nazywany Vooremaa, ktry charakteryzuje si niezwykym krajobrazem utworzonym przez erozj i akumulacj glacjaln. Dugie wzgrza (drumliny) rozcigajce si od pnocy po poudnie sprawiaj, e obszar ten wyglda jak pole zaorane przez olbrzy-mw, a dziki dugim i wskim jeziorom w dolinach okolice te s jeszcze pikniejsze.

W Vooremaa, 25 km od Tartu, rozcigaj si tereny nalece do Parku Dzikiej Flory i Fauny Elistvere. Pocztkowo stanowi on schronienie dla rannych zwierzt. Mona tu spotka niemal wszystkie gatun-ki dzikich zwierzt wystpujcych w Estonii, w tym osie, niedwiedzie brunatne, dzikie jelenie, daniele, dziki, rysie, lisy, szopy, kuny lene, norki, baanty i wiewirki.

Viljandi to zabytkowe miasto w poudniowej Estonii usytuowane na wzgrzach ponad malowniczym je-ziorem. W jego wodach odbijaj si wieyczki wielu kociow oraz synna Wiea Wodna z tarasem wido-kowym, ktre dodatkowo przydaj Viljandi niezwy-kego charakteru. Obok jeziora biegnie cieka dla mionikw pieszych wycieczek, znajduj si korty tenisowe, wiea do skakania do wody i place zabaw. Istnieje take moliwo wynajcia odzi lub przepy-nicia si katamaranem. Najbardziej znane legendy regionu, o ktrych mwi lokalna piosenka, dotycz eglarza z Viljandi przemierzajcego jezioro z tsk-noty za swoj piknook ukochan.

Kolejnym obowizkowym punktem wycieczki s ruiny XIII-wiecznego zamku oraz spacer nad gbo-

k fos po jednym z symboli miasta, jakim jest most wiszcy. Warto odwiedzi Orodek Sztuki Naiwnej Kondas oferujcy wystawy i warsztaty, a dla mioni-kw muzyki folkowej gratk bdzie Orodek Muzyki Tradycyjnej.

Z prowincji Viljandi udajemy si na obszerne tereny podmoke Estonii, czyli do Parku Narodowego So-omaa, w ktrym znajdziemy ponad 537 gatunkw rolin bagiennych, 185 rodzajw ptakw i 43 gatunki ssakw. W tym spokojnym miejscu mona w ciszy rozkoszowa si piknem natury, urzdzajc piesze wycieczki przez stare lasy i moczary, gdzie nie posta-a wczeniej ludzka stopa. Jedna z oznaczonych cie-ek, ktra zaczyna si ju przy Centrum Informacji Turystycznej, prowadzi wzdu szlaku bobrw.

TARTU

Vnn

Tabivere

OisuEidapere

ga

Paikuse

KpuR i

Viiratsi

T

PuhjaUlila

Ilmatsalu

Trvandi

Kolga-Jaani

Olustvere

Adavere

Kamari Puurmani

Siimusti

Kuremaa

Alatskivi

Krvekla

Luunja

Roiu

Lhte

Palamuse

Tori

lenurme

RVAKANDI

TOOTSI

VNDRAUPI

ImavereKabala

Vana-Vidu

PriMelliste

Vastemisa

Srgavere

ksi VaraKoosa

LaevaSelja

Esku

Visiku

Pisisaare

Lustivere

Vike-KamariKo

Kaisma

Puiatu

Heimtali Reola

Kpa

PalaLuua

Maarja-Magdaleena

SaarepeediTaali

Suigu

Jesuu

Vihtra

Suureje

Tnassilma

KaarepereSadukla

Kava

VooreLaupa

KoksverePrnje

Tammistu

Kergu

Vedu

Kahala

Retla

Reegoldi

Tksi

MetsklaKarula

MeeriNgiaru

Rmsi

Vasula

Vorbuse Vahi

Pikknurme

Painkla

Silla

Kaarlijrve

Pajusi

Kaansoo

Krevere

Lalsi

Valma

Vluste

Pataste

Lma

Kalana

Oiu

Sangla

Kurgja

Kudina

PokaVike-Rakke

Jmejala

H II U M A A

Vrts jrv

VHMA

SUURE-JAANI

SA

A RE M A A

TRI JGEVA

PLTSAMAA

SINDI TARTU

H II U M A A

Vrts jrvVILJANDI

Park Dzikiej Fauny i Flory Elistvere


149 km~2 h 50 min

ycie tej spoecznoci nacechowanej wpywami so-wiaskimi, jej rkodzieo i przedmioty codziennego uytku zaprezentowano w Muzeum Seto, ktre obej-muje zrekonstruowane XIX-wieczne gospodarstwo, a take w Muzeum Obinitsa. Restauracja Seto Tsimaja daje godnym turystom zarwno chwil wytchnienia jak i moliwo skosztowania lokalnych specjaw.

Miasto Vrska synie z przepiknego kamiennego kocioa, uzdrawiajcego bota i wody bogatej w mineray, ktra sprzedawana jest w caej Estonii. Od-wiedzajcy mog rwnie zay kpieli w wodzie z mineraami w orodku wypoczynkowym zlokalizo-wanym kilka kilometrw od samego miasta.

W Estonii znajduje si najwicej na wiecie krate-rw po uderzeniach meteorytw. Jednym z szeciu znanych miejsc ich wystpowania w tej prowincji s okolice Ilumetsa. Mona tam zobaczy pi kra-terw, ktre powstay w wyniku uderzenia asteroidy prawdopodobnie okoo 6600 lat temu. Najwikszym i najbardziej znanym jest szeroki na 80 metrw i g-boki na 12 metrw krater o nazwie Prguhaud (Pie-kielny grb). Kilkaset metrw dalej s kolejne dwa kratery. Wedug legendy te groby prowadz prosto do pieka.

Poudniowa Estonia synie z pomaraczowo-czer-wonych dewoskich odsoni piaskowca, ktre wy-stpuj midzy innymi w malowniczej dolinie rzeki Ahja. W Taevaskoda na rzece Ahja klify z piaskowca maj wysoko nawet 24 metrw ponad poziomem wody.

Kilka kilometrw przed brzegiem jeziora Pejpus, w prowincji Tartu, ley zbudowany pomidzy 1880 i 1885 rokiem niemale bajkowy zamek Alatskivi, zdobny w biae wieyczki. Uwaa si go za najpik-niejszy neogotycki budynek w krajach batyckich. Zosta on wzniesiony na podobiestwo posiadoci Balmoral w Szkocji.

Trasa wiodca rwnolegle do brzegu jeziora Pejpus przestrzega starej rosyjskiej tradycji, wedug ktrej wsie s usytuowane wzdu jedynej ulicy, co dopro-wadza do ich naturalnego czenia si. To wanie tutaj zobaczy mona nieliczne ju na wiecie wsie zamieszkane przez staroobrzdowcw. S oni po-tomkami niezwykle religijnej, rosyjskiej mniejszoci etnicznej, ktra w XVII i XVIII wieku przebya jezioro w poszukiwaniu schronienia przed przeladowa-niem po tym, jak opara si reformom w Kociele prawosawnym. Obszar ten synie z wdzonych i suszonych ryb, ogrkw, zotej cebuli i marynat sprzedawanych przez lokalnych mieszkacw. Jeeli chcemy poczu namiastk rygorystycznych zasad religijnej spoecznoci, odwiedmy koci we wsi Raja, w ktrym niedozwolone jest korzystanie z prdu, a wiata dostarczaj jedynie wiece z wosku pszczelego.

Zamek Alatskivi

Dzie 4 Viljandi i Soomaa


Jaskinie z piaskowca w Piusa


ubieraj si codziennie w stroje ludowe i wytwarza-j unikatowe rkodziea produkowane od pokole. Zwyczaje te s najbardziej widoczne wrd kobiet nawet podczas przejadek motocyklowych nosz one pasiaste spdnice. Styl ycia wyspiarzy jest tak niezwyky i tradycyjny, e Kihnu posiada obecnie sta-tus wiatowego Dziedzictwa UNESCO.

minizoo znane z kolekcji gadw i pazw oraz prze-pikna plaa oferujca wiele atrakcji.

W Parnawie warto take obejrze najbardziej stylow i niemale idealnie zachowan secesyjn Will Am-mende, zbudowan w 1904 roku przez zamonego niemieckiego kupca na wesele jego crki, a obecnie penic rol hotelu i restauracji.

W okolicy Parnawy w ziemi wera si Pieko Tori, czyli gboka na 8,5 metra jaskinia wydrona w piaskowcu przez naturalne rda. Mwi si, e ja-skinia czy si z zawiatem i prowadzi do samego diaba. W pobliu znajduje si rwnie Muzeum Go-spodarstwa Wzorcowego Kurgja, ktre niegdy byo domem i miejscem pracy Estoczyka Carla Roberta Jakobsona, rolnika, polityka i wanej postaci esto-skiego odrodzenia narodowego. Gospodarstwo to powstao jako modelowy przykad, a uprawa i ho-dowla zwierzt, w tym estoskich ras byda, odby-waj si obecnie tak samo jak wieki temu.

Dzie 2 KihnuWyspa Kihnu, lec nieco na uboczu, jest miejscem, gdzie lokalna kultura i wielowiekowe tradycje s praktykowane do dzi. Tutejsi mieszkacy nadal

Dzie 1 Parnawa Letnia stolica Estonii, czyli Parnawa (Prnu), to dobrze znany kurort na poudniowo-zachodnim wybrzeu. Turystw przycigaj zacienione parki, atrakcyjne, biae, piaszczyste plae i wietne restauracje, a take orodki wypoczynkowe i ycie nocne. W przypadku toku na gwnej play mona uda si na pobliskie plae Valgeranna, Kabli i Lemme.

Przez cay rok atwo znale tu dla siebie rozrywk dziki rnym festiwalom kulturalnym, licznym ga-leriom sztuki, wystawom, muzeum sztuki wspcze-snej, Teatrowi Endla i sali koncertowej. Jak wikszo duych miast w Estonii Parnawa posiada adn Sta-rwk.

Dzieci przycignie z pewnoci orodek basenowy,

ZACHODNIA ESTONIA I WYSPY

Eidapere

Audru Sauga

Are

Paikuse

Viste

Hdemeeste

Tihemetsa

Kpu

Tori

Tstamaa

JRVAKANDI

TOOTSI

VNDRA

PRNU-JAAGUPI

LAVASSAARE

Libatse

Uulu

Jpre

Selja

Papsaare

Saarde

Vana-Vigala

Kivi-VigalaKirbla Kaisma

Surju

Tali

Taali

Suigu

Jesuu

VihtraSuureje

Reiu

Kamara

Prnje

Lpe

Kergu

Lindi

Ahaste

M

Lemmetsa

Silla

Koonga

iste

Pootsi

Manija

kla

Liu

Kalli

Mihkli

PrduLaikla

Kaansoo

Kanakla

Jrja

Rude

ema

Lao

Lemsi Laiksaare

Kima

Ojarse

Kima

Tahkuranna

Seliste

Thela

Tnumaa

usi

H II U M A A

Manilaid

HULA

P

SUJ

MISAKLA

SA

A RE M A A

T

SINDI

KILINGI-NMME

H II U M A A

Manilaid

Z a t o k a Pa r n a w s k a

Park NarodowySoomaa

salu

PRNU

Tori

Kihnu

Kurgja

Willa Ammende w Parnawie

Mode mieszkanki Kihnu podczas wesela

Dzie 1 i 2

158 km~2 h 40 min

Plaa w Parnawie


ropie. W staroytnoci wierzono, e by to grobowiec syna Apolla. Obok krateru usytuowano centrum dla zwiedzajcych oraz muzeum meteorytw i wapie-nia.

Synne wiatraki z wyspy Sarema mona zobaczy w wiosce Angla. S tu cztery typowe, drewniane wia-traki i nieco wyszy wiatrak w stylu holenderskim.

W Kuressaare, bdcym stolic i jedynym miastem na wyspie, warto obejrze pikn, wietnie zacho-wan Starwk. Najwaniejszy tutejszy zabytek to XIV-wieczna cytadela, ktra jest najlepiej zachowa-nym redniowiecznym fortem w krajach batyckich. Wewntrz twierdzy zaprezentowano wystaw do-tyczc historii wyspy i Estonii. Latem na dziedzicu wystawiane s sklepiki z rkodzieem, organizowane imprezy, koncerty i festiwale piosenki.

Na pnocnym wybrzeu wyspy Sarema wznosz si wysokie na 21 metrw klify Panga, z ktrych rozciga si fantastyczny widok na Batyk. Najwyej pooony punkt na klifach w dawnych czasach by miejscem skadania ofi ar.

Warto na krtko odwiedzi Muzeum Gospodarstwa Mihkli, na zachodnim wybrzeu wyspy, w ktrym mona dowiedzie si wicej na temat historycznych gospodarstw i przedmiotw codziennego uytku przez wieki wykonywanych rcznie. Niemal wszyst-kie wystawione eksponaty zostay stworzone przez

sze pokole rodziny zamieszkujcej farm.

Cay raj przyrodniczy, jakim jest wyspa Vilsandi, mieci si w obrbie parku narodowego. Charaktery-styczne nieskaone rodowisko wyspy stanowi osto-j ptakw o midzynarodowym znaczeniu.

Dzie 4 Hiuma i VormsiNa krajobraz drugiej najwikszej wyspy Estonii o na-zwie Hiuma (Hiiumaa) skadaj si bagniste zarola i krzewy jaowca, przybrzene ki i wydmy, torfowi-ska i moczary. Przyjedajcych tutaj turystw wita rzeba kobiety stojcej w morzu, znana jako Ranna-Ella (Plaowa Ella).

Dzie 3 Wyspy Muhu i Sarema Muhu to trzecia najwiksza wyspa w Estonii i jeden z niewielu miejsc w kraju, gdzie nadal dziaaj tra-dycyjne wiatraki. Koci w. Katarzyny na wyspie, jeden z najstarszych w kraju, synie z historycznych freskw i pyt nagrobkowych w ksztacie trapezu z pogaskimi symbolami. Najbardziej zoony symbol nagrobkowy przedstawia pogaskie Drzewo ycia.

W czci wyspy najbardziej wysunitej na poudnie ley posiado Pdaste luksusowy hotel, orodek spa i restauracja, ktre zdobyy midzynarodowe uznanie.

Wie Koguva to najlepiej zachowana XIX-wieczna osada w Estonii. Wszystkie budynki stanowi uni-katowe obiekty architektoniczne, a wikszo z nich pochodzi z XIX wieku, aczkolwiek w centrum wsi znajdziemy rwnie te pochodzce z wieku XVIII.

Sarema (Saaremaa) to ld nalecy do przyrody, tra-dycji i wiatrakw jest najwiksz wysp Estonii, na ktr mona dosta si jedynie promem. Pierwszy przystanek podczas zwiedzania naley zaplanowa przy niemal 800-letnim kociele Valjala, bdcym

najstarszym kamiennym kocioem na estoskiej ziemi.

Jak wspomniano wczeniej, w Estonii znajduje si wicej kraterw ni w jakimkolwiek innym pastwie na wiecie. Najwiksz popularno zdoby mierzcy 110 metrw szerokoci i majcy niecae 3 tysice lat krater po meteorycie Kaali na wyspie Sarema. Uwaa si go za ostatni z takich kraterw powstaych w Eu-

Wiatraki Angla na wyspie SaremaP

Risti

Kina

OrissaareLeisi

S l

AsteKrla

ParalepaTaebla

Palivere

Turba

Riisipere

AudruValjala

Kihelkonna Tstamaa

Krgessaare

LAVASSAARE

MRJAKoluvere

Linname

Pap

Kudjape

Vana-Vigala

Emmaste

Mustjala

Lmanda

Kljala

Liiva

Kivi-ViKirbla

Martna

Sip

Nigula

Prksi

Suuremisa

Nasva

Vatla

Lauka

Mnnamaa

PaladeTubala

PrsamaKarja

Tuudi

Laukna

Lpe

Liivi

Ellamaa

Kmsi

Lindi

Piirsalu

Kullamaa

Ahaste

Lehetu

Lem

Koonga

Lehtma

Reigi

Hellamaa

Heltermaa

Salinmme

Orjaku

Sru

KpuKalana

Triigi

Vhma

KdemaVeere

Tagaranna

Kaarma

Muratsi

Turja

Kiguste

Laimjala

TornimePideKrkvere

Kuivastu

Paatsalu

Varbla

Vaiste

Pootsi

Manija

Liu

Kalli

Mihkli

PLaikla

Puise

Saastna

Riguldi

Dirhami

Kuije

Sviby

Jausa

Lmala

Phalepa

HanilaKaruse

Nmmkla

Rude

Variku

TeenuseKassari

Metskla

Eikla

Sauvere

Sandla

Tagavere

Sutlepa

Oidrema

Lao

Kima

PhklaTahula

Sakla

Metskla

Kima

T

Seliste

druma

Thela

Matsi

Nurste

Harju

Nmba

Tnumaa

Kailuka

Papisaare

Matsalu

HellamaaPiiri

Pihtla

Kaisvere

Helmkla

Kirna

Suure-Rootsi

Panga

Tusi

Nootamaa

Vohilaid

HeinlaidTauksi

VORMSI

HH II U M A A

Manilaid

Vilsandi

V IN A

ME R

I

LIHULA

SA

A RE M A A

P

HeinlaidTauksi

M U H U

H II U M A A

Manilaid

Vilsandi

Kassari

Tagamisa

Noarootsi

ZPa

MO

RZ

E

BA

Park Narodowy Vilsandi

KURESSAARE

Virtsu

Vilsandi

Ristna

Koguva

PdasteAngla

Valjala

Panga

Kaali

Muzeum Gospodarstwa

Mihkli

KRDLA

Heltermaa

Sre tirp

Kpu

Tahkuna

HulloSaxby

HAAPSALU

Pwysep Noarootsi

Penije


Rohukla

Dni Zamku Kuressaare Latarnia Kpu na wyspie Hiuma

Dzie 3, 4 i 5

802 km~16 h 20 min


Na pwyspie Kassari przyjezdnych pozdrawia na-tomiast fi gura staroytnego miejscowego bohate-ra, Leigera. Legenda mwi, e dugi i wski skrawek ldu powsta, gdy Leiger zacz budowa drog na wodzie prowadzc na wysp Sarema. Zwyczajowo kady odwiedzajcy zostawia na kocu pwyspu kamie, aby przyczyni si do ukoczenia drogi.

Hiuma to wyspa latarni morskich. Na jej pnocnym wybrzeu w niebo celuje 43-metrowa latarnia mor-ska pwyspu Tahkuna. Jest ona najwysz eliwn wie w Estonii. 36-metrowa latarnia Kpu to trze-cia najstarsza dziaajca latarnia na wiecie pracuje nieprzerwanie od jej ukoczenia w 1531 roku. Od-wiedzajcy mog wspi si na ni, aby podziwia malownicze widoki.

9 km na zachd od Kpu w Ristna znajduje si trze-cia latarnia. Zostaa zbudowana w 1874 roku na p-wyspie, ktry ze wzgldu na wysokie fale oblegaj mionicy surfi ngu i eglarstwa.

Droga przez stolic wyspy Krdla przechodzi tu obok miejsca nazywanego Ristimgi. Historia tego punktu, gsto pokrytego krzyami, wie si z wie-loma legendami. Podobno doszo tutaj do zderzenia dwch procesji weselnych, w ktrym zgina panna moda z jednego pochodu i pan mody z drugiego. Para, ktra przeya, wzia lub i postawia krzy na pamitk zmarych.

VormsiCzwarta pod wzgldem wielkoci wyspa Estonii, czyli Vormsi, bya zamieszkana ju w XIII wieku i jest jednym z wielu miejsc, w ktrych osiedlili si szwedz-cy imigranci, std nazwy pochodz zarwno z jzyka estoskiego, jak i szwedzkiego. Koci w. Olafa w centrum osady Hullo to gwna historyczna i kultu-ralna budowla na wyspie. Ze wzgldu na obecno okrgych krzyy sonecznych cmentarz Vormsi to jedno z najbardziej niezwykych miejsc pochwku w Estonii. Wycieczk po wsiach mona poczy z kpiel, polecan w szczeglnoci w ciepej wodzie zatoki przy plaach Hullo i Saxby.

Dzie 5 Haapsalu i MatsaluHaapsalu, znane jako Wenecja Pnocy, to wspa-niae nadbrzene miasto spa pooone na zachodzie Estonii, obfi tujce w ciepe wody i lecznicze boto. Pierwszy orodek spa w Haapsalu wykorzystujcy boto zosta otwarty w 1825 roku, a wrd pierw-szych goci byli rosyjscy arystokraci.

Wskie uliczki wraz z miniaturowym ratuszem i ro-mantycznymi drewnianymi domkami zawsze zdaj si prowadzi do morza. Na nadbrzenej promena-dzie znajduje si Kuursaal, jeden z najpikniejszych drewnianych budynkw Estonii, w ktrym obecnie mieci si restauracja.

Katedra w Haapsalu to najwyszy jednonawowy ko-ci w krajach batyckich i najwaniejszy budynek historyczny i kulturowy w miecie. Co roku w sierp-niu, w peni ksiyca, w oknie baptysterium pojawia si podobno najbardziej znany duch Estonii, czyli Biaa Dama. Legenda mwi, e jest ona duchem es-toskiej dziewczyny, metresy kanonika, ktra zostaa zamurowana w cianie.

May, ty budynek przy ulicy Linda to dom, w kt-rym wychowaa si Ilon Wikland autorka ilustracji ksiek dla dzieci synnej na caym wiecie szwedz-kiej pisarki Astrid Lindgren. W centrum kulturalnym zwanym Cudown Krain Ilon mona obejrze wy-staw prezentujc jej oryginalne rysunki.

Podajc wzdu nadbrzenej promenady Haapsa-lu znajdziemy aweczk Czajkowskiego, przy ktrej odwiedzajcy mog przystan, by posucha jego muzyki. wiatowej sawy rosyjski kompozytor miesz-ka w Haapsalu w 1867 roku, a na kamiennej awce s wyryte pierwsze nuty jego synnej VI Symfonii (zaadaptowanej z folkowej pieni estoskiej Droga Mary).

W czasach panowania carw Haapsalu wyznaczao zachodni koniec sanktpetersburskiej linii kolejowej. Mimo i nie zatrzymuj si ju tutaj pocigi, miasto nadal posiada carsk stacj kolejow, ktra obec-nie peni rol muzeum. Ma ona ponad 200 metrw dugoci i jest najdusz tego typu zadaszon stacj w Europie. Zostaa zbudowana w taki sposb, aby zmieci si na niej cay pocig, a car w deszczowe dni nie zmokn podczas wysiadania.

Z Haapsalu mona wybra si na pwysep Noaro-otsi, ktry by wczesn osad estoskich Szwedw, czego dowodem s nadal stosowane dwujzyczne nazwy miejscowe. Pwysep porastaj lasy sosnowe. Znajduje si te na nim pikna, piaszczysta plaa. Uwaa si go za jedno z najlepszych w Estonii miejsc do obserwacji ptakw.

Park Narodowy Matsalu to najwikszy i najbardziej zrnicowany biologiczne przystanek dla migruj-cych ptakw oraz obszar zakadania gniazd w rejonie Morza Batyckiego, a take teren podmoky o zna-czeniu midzynarodowym. Wiee obserwacyjne dla mionikw ptakw s zlokalizowane w Keemu, Suit-su, Penije, Kloostri i Haeska. W Centrum Informacji Turystycznej parku w Penije mona dowiedzie si, jakie s jego naturalne skarby i historia.


Katedra w Haapsalu

Okrgy krzy soneczny Vormsi

Odkryj Estoni24

Zapraszamy do Estonii!


INFORMACJA DLA TURYSTW


www.eesti.ee

www.vm.ee

www.rmk.ee

www.turismiweb.ee

www.regio.ee

www.balticsworldwide.com

www.inyourpocket.com/estonia

www.tallinn-airport.ee

www.bussireisid.ee

www.peatus.ee

www.ts.ee

www.edel.ee

www.maaturism.ee

www.estonianspas.com

www.gorail.ee

KIERUNKI

www.tourism.tallinn.ee

www.tallinn.ee/eng

www.visittartu.com

www.visitparnu.ee

www.southestonia.info

www.saaremaa.ee

www.rakvere.ee

www.viljandi.ee

tourism.narva.ee

www.westest.ee

www.lahemaa.ee

www.soomaa.ee

www.setomaa.ee

www.mulgi.karksi.ee

www.nortestonia.eu

www.mois.ee

KULTURA

www.einst.ee

www.festivals.ee

www.laulupidu.ee

www.estoniantheatre.info

www.estmusic.com

www.kunstikeskus.ee

www.estlit.ee

www.piletilevi.ee

www.opera.ee

www.concert.ee

POL

Ente

rpris

e Es

toni

a, E

ston

ian

Tour

ist

Boar

d

2010

Auto

r tek

stu:

Ulv

ar K

rt

. Tu

mac

zeni

e: L

aura

Brz

ezi

ska

we

wsp

pr

acy

ze S

kriv

anek

Sp.

z o

.o. D

ata:

sty

cze

201

0 r.

Kraj pełen atrakcji

Documents

Transcript of Kraj pełen atrakcji