Post on 02-Dec-2014
description
Katowice 2008 1
Ocena nauki i uczonych w systemie komunikacji
naukowej
dr Marek NahotkoIINiB UJ
Katowice 2008 2
Komunikacja w naucel Cel: akumulacja wiedzy naukowej;l Potrzebny system ocen poziomu (jakości) pracy
naukowej;l Czasopismo naukowe od stuleci podstawowym
narzędziem komunikacji naukowej i oceny prac;l Zmiany w nauce XX w.:l Wzrost liczby uczonych i publikacji;l Komercjalizacja publikowania naukowego;l Trudności z oceną jakości pracy uczonych opartą na
wskaźnikach ilościowych.
Katowice 2008 3
Komercjalizacja informacjil Wydawcy publikacji naukowych: wielkie,
międzynarodowe koncerny, wydające tysiące tytułów czasopism;
l Zjawiska negatywne: komasacja rynku, podnoszenie cen, b. wysoki zysk wydawnictw, słaba pozycja bibliotek;
l Efekty: wysokie ceny, utrudniona dostępność, niższa efektywność prac naukowych, łączenie różnych dziedzin działalności przez wydawców.
Katowice 2008 4
Ceny czasopism
Katowice 2008 5
Efekt zmian cen czasopism
Biblioteka, która powiększała swój budżet corocznie o wskaźnik inflacji, w 2002 r. mogła kupićtylko 20% tych tytułów, na które stać ją było w 1967 r. (nauki biologiczne)
Katowice 2008 6
Kryzys?l Możliwości bibliotek: l Liczba czytanych
artykułów:
(przez uczonego w USA, średnio rocznie)
Katowice 2008 7
Sytuacja bibliotekl Big deal:l Wzrost wydatków na całe zestawy czasopism;l Utrudnianie konkurencji małych wydawców;
l Ograniczanie prenumeraty powodujący likwidacjęczęści tytułów i wzrost cen pozostałych (spirala inflacji);
l W efekcie następuje wzrost opłat za studia, kosztów administracyjnych grantów, trudności w opublikowaniu tekstów naukowych (wieloletnie kolejki).
Katowice 2008 8
Spirala inflacjiBiblioteki ograniczająprenumeratę
Wydawcy podnoszą ceny
Redukcja dochodów wydawcy
Spirala inflacji
Katowice 2008 9
Paradoksy obecnej sytuacjil Coraz łatwiej jest stworzyć tekst (elektroniczny) i
coraz trudniej go opublikować (bariery kosztowe i prawne);
l Nierealne koszty publikacji: od 100 do 4.000$ za tęsamą jakość;
l Trudna sytuacja uczonych:l Oddają swoje prace (teksty, recenzje) bezpłatnie;l Instytucje nauki finansują tworzenie ok. 750.000 artykułów
publikowanych co roku w ok. 24.000 czasopism, a potem nie są w stanie ich odkupić od wydawców;
l Mimo spadku kosztów dystrybucji czasopism online o ok. 17%, ich ceny nie spadają.
Katowice 2008 10
Ocena nauki i uczonychl Pomysł Eugene Garfielda na ocenę wpływu artykułu
na inne prace przy użyciu liczby cytowań;l Ocena czasopism: Journal Impact Factor:
JIFt=Ct-2/Pt-2;l Ocena uczonych: JIF mało przydatny, gdyż rozkład
cytowań nie jest normalny, przypomina zjawisko „long tail”;
l Krytyka JIF: uzależnienie od typu publikacji, trudności w porównywaniu różnych dyscyplin, subiektywny dobór tytułów przez Thomson, konieczność zastosowania miar wieloparametrowych (np. Index Copernicus).
Katowice 2008 11
Long tail
Katowice 2008 12
Long tail w bibliotekachl 15% artykułów dotyczy 50%
cytowań:
l 10% rekordów WorldCatdotyczy 80% zasobu;
l 10% zasobów dotyczy 75% wypożyczeń;
l 25% sprzedaży Amazonapochodzi z long tail.
Long tail cytowań
0
10
20
30
40
5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100
Odsetek artykułów
Ods
etek
cyt
owań
Katowice 2008 13
Open Access (OA)l Próby uzdrowienia sytuacji przez pomijanie
wydawców komercyjnych;l Połączenie możliwości technologicznych (Internet) z
zasadami wolnego dostępu;l Pozytywny wpływ OA na liczbę cytowań publikacji
recenzowanych;l Nowe sposobu oceny jakości (np. wykorzystujące
sieci społeczne i technologię Web 2.0);l Korzyści z OA (Harnad): szybszy dostęp, wyższa
jakość, wyższe wykorzystanie, konkurencyjność, autoselekcja.
Katowice 2008 14
Wnioskil Wkrótce wszystkie czasopisma dostępne online;l Coraz pełniejsze uwidacznianie powiązań typu
cytowany/cytujący;l Nowe formy publikowania OA: repozytoria;l Dążenie do 100% OA;l Rady dla autorów: unikać zbyt drogich czasopism,
nie świadczyć bezpłatnych usług wydawcom komercyjnym, współpraca z czasopismami pozwalającymi na archiwizację, współpraca z czasopismami OA i tworzenie repozytoriów, nowe zasady oceny jakości.