Post on 04-Jun-2018
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
1/210
Kancelaria Sejmu s. 1/1
2008-04-18
USTAWAz dnia 23 kwietnia 1964 r.
Kodeks cywilny1)
Ksiga pierwsza
Czoglna
TytuIPrzepisy wstpne
Art. 1.
Kodeks niniejszy reguluje stosunki cywilno-prawne midzy osobami fizycznymi iosobami prawnymi.
Art. 2. (skrelony).
Art. 3.
Ustawa nie ma mocy wstecznej, chyba e to wynika z jej brzmienia lub celu.
Art. 4. (skrelony).
Art. 5.
Nie mona czyni ze swego prawa uytku, ktry by by sprzeczny ze spoeczno-
gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami wspycia spoecznego.Takie dziaanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uwaane za wykonywanie
prawa i nie korzysta z ochrony.
Art. 6.
Ciar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, ktra z faktu tego wywodzi skutkiprawne.
1)Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji transpozycji dyrektywy 2000/31/WE Parla-
mentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektrych aspektw prawnychusug spoeczestwa informacyjnego, w szczeglnoci handlu elektronicznego w ramach rynkuwewntrznego (dyrektywa o handlu elektronicznym) (Dz.Urz. WE L 178 z 17.07.2000, str. 1; Dz.Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 25, str. 399).
Opracowano na pod-
stawie: Dz.U. z 1964 r.
Nr 16, poz. 93, z 1971 r.
Nr 27, poz. 252, z 1976
r. Nr 19, poz. 122, z
1982 r. Nr 11, poz. 81,
Nr 19, poz. 147, Nr 30,
poz. 210, z 1984 r. Nr45, poz. 242, z 1985 r.
Nr 22, poz. 99; z 1989 r.
Nr 3, poz. 11, z 1990 r.
Nr 34, poz. 198, Nr 55,
poz. 321, Nr 79, poz.
464, z 1991 r. Nr 107,
poz. 464, Nr 115, poz.
496, z 1993 r. Nr 17,
poz. 78, z 1994 r. Nr 27,
poz. 96, Nr 85, poz. 388,
Nr 105, poz. 509, z 1995
r. Nr 83, poz. 417, z
1996 r. Nr 114, poz.
542, Nr 139, poz. 646,Nr 149, poz. 703, z 1997
r. Nr 43, poz. 272, Nr
115, poz. 741, Nr 117,
poz. 751, z 1998 r. Nr
106, poz. 668, Nr 117,
poz. 758, z 1999 r. Nr
52, poz. 532, z 2000 r.
Nr 22, poz. 271, Nr 74,
poz. 855 i 857, Nr 88,
poz. 983, Nr 114, poz.
1191, z 2001 r. Nr 11,
poz. 91, Nr 71, poz. 733;
Nr 130, poz. 1450, Nr
145, poz. 1638 z 2002 r.
Nr 113, poz. 984, Nr
141, poz. 1176, z 2003 r.
Nr 49, poz. 408, Nr 60,
poz. 535, Nr 64, poz.
592, Nr 124, poz. 1151,
z 2004 r. Nr 91, poz.
870, Nr 96, poz. 959, Nr
162, poz. 1692, Nr 172,
poz. 1804, Nr 281, poz.
2783, z 2005 r. Nr 48,
poz. 462, Nr 157, poz.
1316, Nr 172, poz. 1438,
z 2006 r. Nr 133, poz.
935, Nr 164, poz. 1166,
z 2007 r. Nr 80, poz.
538, Nr 82, poz. 557, Nr
181, poz. 1287.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
2/210
Kancelaria Sejmu s. 2/2
2008-04-18
Art. 7.
Jeeli ustawa uzalenia skutki prawne od dobrej lub zej wiary, domniemywa siistnienie dobrej wiary.
TytuIIOsoby
DziaI
Osoby fizyczne
RozdziaI
Zdolnoprawna i zdolnodo czynnoci prawnych
Art. 8.
1. Kady czowiek od chwili urodzenia ma zdolnoprawn.
2. (skrelony).
Art. 9.
W razie urodzenia sidziecka domniemywa si, e przyszo ono na wiat ywe.
Art. 10.
1. Penoletnim jest, kto ukoczylat osiemnacie.
2. Przez zawarcie maestwa maoletni uzyskuje penoletno. Nie traci jej wrazie uniewanienia maestwa.
Art. 11.
Penzdolnodo czynnoci prawnych nabywa siz chwiluzyskania penoletnoci.
Art. 12.
Nie majzdolnoci do czynnoci prawnych osoby, ktre nie ukoczyy lat trzynastu,oraz osoby ubezwasnowolnione cakowicie.
Art. 13.
1. Osoba, ktra ukoczya lat trzynacie, moe byubezwasnowolniona cako-wicie, jeeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysowego alboinnego rodzaju zaburze psychicznych, w szczeglnoci pijastwa lub nar-komanii, nie jest w stanie kierowaswym postpowaniem.
2. Dla ubezwasnowolnionego cakowicie ustanawia siopiek, chyba e pozo-
staje on jeszcze pod wadzrodzicielsk.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
3/210
Kancelaria Sejmu s. 3/3
2008-04-18
Art. 14.
1. Czynnoprawna dokonana przez osob, ktra nie ma zdolnoci do czynno-ci prawnych, jest niewana.
2. Jednake gdy osoba niezdolna do czynnoci prawnych zawara umownale-c do umw powszechnie zawieranych w drobnych biecych sprawachycia codziennego, umowa taka staje siwana z chwiljej wykonania, chy-
ba e pociga za sobrace pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynnociprawnych.
Art. 15.
Ograniczonzdolnodo czynnoci prawnych majmaoletni, ktrzy ukoczyli lattrzynacie, oraz osoby ubezwasnowolnione czciowo.
Art. 16.
1. Osoba penoletnia moe byubezwasnowolniona czciowo z powodu cho-roby psychicznej, niedorozwoju umysowego albo innego rodzaju zaburze
psychicznych, w szczeglnoci pijastwa lub narkomanii, jeeli stan tej oso-by nie uzasadnia ubezwasnowolnienia cakowitego, lecz potrzebna jest po-moc do prowadzenia jej spraw.
2. Dla osoby ubezwasnowolnionej czciowo ustanawia sikuratel.
Art. 17.
Z zastrzeeniem wyjtkw w ustawie przewidzianych, do wanoci czynnoci praw-nej, przez ktrosoba ograniczona w zdolnoci do czynnoci prawnych zaciga zo-
bowizanie lub rozporzdza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawicielaustawowego.
Art. 18.
1. Wanoumowy, ktra zostaa zawarta przez osobograniczonw zdolnocido czynnoci prawnych bez wymaganej zgody przedstawiciela ustawowego,zaley od potwierdzenia umowy przez tego przedstawiciela.
2. Osoba ograniczona w zdolnoci do czynnoci prawnych moe sama potwier-dziumowpo uzyskaniu penej zdolnoci do czynnoci prawnych.
3. Strona, ktra zawara umowz osobograniczonw zdolnoci do czynnociprawnych, nie moe powoywa sina brak zgody jej przedstawiciela usta-wowego. Moe jednak wyznaczy temu przedstawicielowi odpowiedni ter-min do potwierdzenia umowy; staje si wolna po bezskutecznym upywiewyznaczonego terminu.
Art. 19.
Jeeli osoba ograniczona w zdolnoci do czynnoci prawnych dokonaa sama jedno-stronnej czynnoci prawnej, do ktrej ustawa wymaga zgody przedstawiciela usta-wowego, czynnojest niewana.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
4/210
Kancelaria Sejmu s. 4/4
2008-04-18
Art. 20.
Osoba ograniczona w zdolnoci do czynnoci prawnych moe bez zgody przedstawi-ciela ustawowego zawieraumowy nalece do umw powszechnie zawieranych wdrobnych biecych sprawach ycia codziennego.
Art. 21.
Osoba ograniczona w zdolnoci do czynnoci prawnych moe bez zgody przedstawi-ciela ustawowego rozporzdzaswoim zarobkiem, chyba e sd opiekuczy z wa-nych powodw inaczej postanowi.
Art. 22.
Jeeli przedstawiciel ustawowy osoby ograniczonej w zdolnoci do czynnoci praw-nych odda jej okrelone przedmioty majtkowe do swobodnego uytku, osoba tauzyskuje pen zdolno w zakresie czynnoci prawnych, ktre tych przedmiotwdotycz. Wyjtek stanowiczynnoci prawne, do ktrych dokonania nie wystarczawedug ustawy zgoda przedstawiciela ustawowego.
Art. 221.
Za konsumenta uwaa siosobfizyczndokonujcczynnoci prawnej niezwiza-nej bezporednio z jej dziaalnocigospodarczlub zawodow.
Art. 23.
Dobra osobiste czowieka, jak w szczeglnoci zdrowie, wolno, cze, swoboda
sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykal-no mieszkania, twrczo naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska,pozostaj pod ochron prawa cywilnego niezalenie od ochrony przewidzianej winnych przepisach.
Art. 24.
1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagroone cudzym dziaaniem, moe dazaniechania tego dziaania, chyba e nie jest ono bezprawne. W razie doko-nanego naruszenia moe on take da, aeby osoba, ktra dopucia sina-ruszenia, dopenia czynnoci potrzebnych do usunicia jego skutkw, wszczeglnoci aeby zoya owiadczenie odpowiedniej treci i w odpo-wiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie moe on rwniedazadouczynienia pieninego lub zapaty odpowiedniej sumy pieni-nej na wskazany cel spoeczny.
2. Jeeli wskutek naruszenia dobra osobistego zostaa wyrzdzona szkoda ma-jtkowa, poszkodowany moe dajej naprawienia na zasadach oglnych.
3. Przepisy powysze nie uchybiaj uprawnieniom przewidzianym w innychprzepisach, w szczeglnoci w prawie autorskim oraz w prawie wynalaz-czym.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
5/210
Kancelaria Sejmu s. 5/5
2008-04-18
RozdziaII
Miejsce zamieszkania
Art. 25.
Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowo, w ktrej osoba ta prze-
bywa z zamiarem staego pobytu.
Art. 26.
1. Miejscem zamieszkania dziecka pozostajcego pod wadz rodzicielskjestmiejsce zamieszkania rodzicw albo tego z rodzicw, ktremu wycznie
przysuguje wadza rodzicielska lub ktremu zostao powierzone wykonywa-nie wadzy rodzicielskiej.
2. Jeeli wadza rodzicielska przysuguje na rwni obojgu rodzicom majcymosobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z ro-
dzicw, u ktrego dziecko stale przebywa. Jeeli dziecko nie przebywa staleu adnego z rodzicw, jego miejsce zamieszkania okrela sd opiekuczy.
Art. 27.
Miejscem zamieszkania osoby pozostajcej pod opiek jest miejsce zamieszkaniaopiekuna.
Art. 28.
Mona mietylko jedno miejsce zamieszkania.
RozdziaIII
Uznanie za zmarego
Art. 29.
1. Zaginiony moe byuznany za zmarego, jeeli upyno lat dziesiod ko-ca roku kalendarzowego, w ktrym wedug istniejcych wiadomoci jeszczey; jednake gdyby w chwili uznania za zmarego zaginiony ukoczy latsiedemdziesit, wystarcza upyw lat piciu.
2. Uznanie za zmarego nie moe nastpiprzed kocem roku kalendarzowego,w ktrym zaginiony ukoczyby lat dwadziecia trzy.
Art. 30.
1. Kto zaginw czasie podry powietrznej lub morskiej w zwizku z katastro-f statku lub okrtu albo w zwizku z innym szczeglnym zdarzeniem, tenmoe byuznany za zmarego po upywie szeciu miesicy od dnia, w kt-rym nastpia katastrofa albo inne szczeglne zdarzenie.
2. Jeeli nie mona stwierdzi katastrofy statku lub okrtu, bieg terminu sze-
ciomiesicznego rozpoczyna siz upywem roku od dnia, w ktrym stateklub okrt miaprzybydo portu przeznaczenia, a jeeli nie miaportu prze-
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
6/210
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
7/210
Kancelaria Sejmu s. 7/7
2008-04-18
Art. 35.
Powstanie, ustrj i ustanie osb prawnych okrelaj waciwe przepisy; w wypad-kach i w zakresie w przepisach tych przewidzianych organizacj i sposb dziaaniaosoby prawnej reguluje take jej statut.
Art. 36. (skrelony).
Art. 37.
1. Jednostka organizacyjna uzyskuje osobowoprawnz chwil jej wpisu dowaciwego rejestru, chyba e przepisy szczeglne stanowiinaczej.
2. Rodzaje rejestrw oraz ich organizacji sposb prowadzenia regulujodrb-ne przepisy.
Art. 38.
Osoba prawna dziaa przez swoje organy w sposb przewidziany w ustawie i w opar-tym na niej statucie.
Art. 39.
1. Kto jako organ osoby prawnej zawarumoww jej imieniu nie bdc jej or-ganem albo przekraczajc zakres umocowania takiego organu, obowizany
jest do zwrotu tego, co otrzymaod drugiej strony w wykonaniu umowy, orazdo naprawienia szkody, ktrdruga strona poniosa przez to, e zawara u-mownie wiedzc o braku umocowania.
2. Przepis powyszy stosuje siodpowiednio w wypadku, gdy umowa zostaazawarta w imieniu osoby prawnej, ktra nie istnieje.
Art. 40.
1. Skarb Pastwa nie ponosi odpowiedzialnoci za zobowizania pastwowychosb prawnych, chyba e przepis odrbny stanowi inaczej. Pastwowe osoby
prawne nie ponoszodpowiedzialnoci za zobowizania Skarbu Pastwa.
2. W razie nieodpatnego przejcia, na podstawie obowizujcych ustaw, okre-lonego skadnika mienia od pastwowej osoby prawnej na rzecz Skarbu
Pastwa, ten ostatni odpowiada solidarnie z osobprawnza zobowizaniapowstae w okresie, gdy skadnik stanowiwasnodanej osoby prawnej, dowysokoci wartoci tego skadnika ustalonej wedug stanu z chwili przejcia,a wedug cen z chwili zapaty.
3. Przepisy 1 i 2 stosuje si odpowiednio do odpowiedzialnoci jednosteksamorzdu terytorialnego i samorzdowych osb prawnych.
Art. 41.
Jeeli ustawa lub oparty na niej statut nie stanowi inaczej, siedzibosoby prawnej
jest miejscowo, w ktrej ma siedzibjej organ zarzdzajcy.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
8/210
Kancelaria Sejmu s. 8/8
2008-04-18
Art. 42.
1. Jeeli osoba prawna nie moe prowadziswoich spraw z braku powoanychdo tego organw, sd ustanawia dla niej kuratora.
2. Kurator powinien postara si niezwocznie o powoanie organw osobyprawnej, a w razie potrzeby o jej likwidacj.
Art. 43.
Przepisy o ochronie dbr osobistych osb fizycznych stosuje si odpowiednio doosb prawnych.
DziaIII
Przedsibiorcy i ich oznaczenia
Art. 431.
Przedsibiorcjest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o ktrejmowa w art. 331 1, prowadzca we wasnym imieniu dziaalnogospodarczlubzawodow.
Art. 432.
1. Przedsibiorca dziaa pod firm.
2. Firm ujawnia si we waciwym rejestrze, chyba e przepisy odrbnestanowiinaczej.
Art. 433.
1. Firma przedsibiorcy powinna si odrnia dostatecznie od firm innychprzedsibiorcw prowadzcych dziaalnona tym samym rynku.
2. Firma nie moe wprowadza w bd, w szczeglnoci co do osobyprzedsibiorcy, przedmiotu dziaalnoci przedsibiorcy, miejsca dziaalnoci,rdezaopatrzenia.
Art. 434.
Firmosoby fizycznej jest jej imii nazwisko. Nie wyklucza to wczenia do firmypseudonimu lub okrele wskazujcych na przedmiot dziaalnoci przedsibiorcy,miejsce jej prowadzenia oraz innych okreledowolnie obranych.
Art. 435.
1. Firmosoby prawnej jest jej nazwa.
2. Firma zawiera okrelenie formy prawnej osoby prawnej, ktre moe bypodane w skrcie, a ponadto moe wskazywa na przedmiot dziaalnoci,siedzibtej osoby oraz inne okrelenia dowolnie obrane.
3. Firma osoby prawnej moe zawiera nazwisko lub pseudonim osobyfizycznej, jeeli suy to ukazaniu zwizkw tej osoby z powstaniem lubdziaalnoci przedsibiorcy. Umieszczenie w firmie nazwiska albo
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
9/210
Kancelaria Sejmu s. 9/9
2008-04-18
pseudonimu osoby fizycznej wymaga pisemnej zgody tej osoby, a w razie jej
mierci - zgody jej maonka i dzieci.
4. Przedsibiorca moe posugiwa si skrtem firmy. Przepis art. 432 2stosuje siodpowiednio.
Art. 436.
Firma oddziau osoby prawnej zawiera pen nazw tej osoby oraz okrelenie od-dzia ze wskazaniem miejscowoci, w ktrej oddziama siedzib.
Art. 437.
Zmiana firmy wymaga ujawnienia w rejestrze. W razie przeksztacenia osoby praw-nej mona zachowajej dotychczasowfirmz wyjtkiem okrelenia wskazujcegoform prawn osoby prawnej, jeeli ulega ona zmianie. To samo dotyczy prze-ksztacenia spki osobowej.
Art. 438.
1. W przypadku utraty czonkostwa przez wsplnika, ktrego nazwisko byoumieszczone w firmie, spka moe zachowa w swej firmie nazwisko
byego wsplnika tylko za wyraon na pimie jego zgod, a w razie jegomierci za zgodjego maonka i dzieci.
2. Przepis 1 stosuje siodpowiednio w wypadku kontynuowania dziaalnocigospodarczej osoby fizycznej przez innosob fizycznbdc jej nastpc
prawnym.
3. Kto nabywa przedsibiorstwo, moe je nadal prowadzipod dotychczasownazw. Powinien jednak umieci dodatek wskazujcy firm lub nazwiskonabywcy, chyba e strony postanowiy inaczej.
Art. 439.
1. Firma nie moe byzbyta.
2. Przedsibiorca moe upowaniinnego przedsibiorcdo korzystania ze swejfirmy, jeeli nie wprowadza to w bd.
Art. 43
10
.Przedsibiorca, ktrego prawo do firmy zostao zagroone cudzym dziaaniem, moedazaniechania tego dziaania, chyba e nie jest ono bezprawne. W razie dokona-nego naruszenia moe on take dausunicia jego skutkw, zoenia owiadczenialub owiadczew odpowiedniej treci i formie, naprawienia na zasadach oglnychszkody majtkowej lub wydania korzyci uzyskanej przez osob, ktra dopucia sinaruszenia.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
10/210
Kancelaria Sejmu s. 10/10
2008-04-18
TytuIII
Mienie
Art. 44.
Mieniem jest wasnoi inne prawa majtkowe.
Art. 441.
1. Wasnoi inne prawa majtkowe, stanowice mienie pastwowe, przysugu-jSkarbowi Pastwa albo innym pastwowym osobom prawnym.
2. Uprawnienia majtkowe Skarbu Pastwa wzgldem pastwowych osbprawnych okrelajodrbne przepisy, w szczeglnoci regulujce ich ustrj.
Art. 45.
Rzeczami w rozumieniu niniejszego kodeksu stylko przedmioty materialne.
Art. 46.
1. Nieruchomociami s czci powierzchni ziemskiej stanowice odrbnyprzedmiot wasnoci (grunty), jak rwniebudynki trwale z gruntem zwiza-ne lub czci takich budynkw, jeeli na mocy przepisw szczeglnych sta-nowiodrbny od gruntu przedmiot wasnoci.
2. Prowadzenie ksig wieczystych regulujodrbne przepisy.
Art. 461.
Nieruchomociami rolnymi (gruntami rolnymi) snieruchomoci, ktre slub mogbywykorzystywane do prowadzenia dziaalnoci wytwrczej w rolnictwie w zakre-sie produkcji rolinnej i zwierzcej, nie wyczajc produkcji ogrodniczej, sadowni-czej i rybnej.
Art. 47.
1. Czskadowa rzeczy nie moe byodrbnym przedmiotem wasnoci i in-
nych praw rzeczowych.
2. Czci skadow rzeczy jest wszystko, co nie moe byod niej odczonebez uszkodzenia lub istotnej zmiany caoci albo bez uszkodzenia lub istotnejzmiany przedmiotu odczonego.
3. Przedmioty poczone z rzecztylko dla przemijajcego uytku nie stanowijej czci skadowych.
Art. 48.
Z zastrzeeniem wyjtkw w ustawie przewidzianych, do czci skadowych gruntunale w szczeglnoci budynki i inne urzdzenia trwale z gruntem zwizane, jakrwniedrzewa i inne roliny od chwili zasadzenia lub zasiania.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
11/210
Kancelaria Sejmu s. 11/11
2008-04-18
Art. 49.
Urzdzenia suce do doprowadzania lub odprowadzania wody, pary, gazu, prduelektrycznego oraz inne urzdzenia podobne nie naledo czci skadowych gruntulub budynku, jeeli wchodzw skad przedsibiorstwa lub zakadu.
Art. 50.
Za czci skadowe nieruchomoci uwaa sitake prawa zwizane z jej wasnoci.
Art. 51.
1. Przynalenociami s rzeczy ruchome potrzebne do korzystania z innej rze-czy (rzeczy gwnej) zgodnie z jej przeznaczeniem, jeeli pozostajz niwfaktycznym zwizku odpowiadajcym temu celowi.
2. Nie moe by przynalenoci rzecz nie naleca do waciciela rzeczy
gwnej. 3. Przynaleno nie traci tego charakteru przez przemijajce pozbawienie jej
faktycznego zwizku z rzeczgwn.
Art. 52.
Czynnoprawna majca za przedmiot rzecz gwnodnosi skutek take wzgldemprzynalenoci, chyba e co innego wynika z treci czynnoci albo z przepiswszczeglnych.
Art. 53.
1. Poytkami naturalnymi rzeczy s jej pody i inne odczone od niej czciskadowe, o ile wedug zasad prawidowej gospodarki stanowi normalnydochd z rzeczy.
2. Poytkami cywilnymi rzeczy sdochody, ktre rzecz przynosi na podstawiestosunku prawnego.
Art. 54.
Poytkami prawa sdochody, ktre prawo to przynosi zgodnie ze swym spoeczno-gospodarczym przeznaczeniem.
Art. 55.
1. Uprawnionemu do pobierania poytkw przypadajpoytki naturalne, ktrezostay odczone od rzeczy w czasie trwania jego uprawnienia, a poytkicywilne - w stosunku do czasu trwania tego uprawnienia.
2. Jeeli uprawniony do pobierania poytkw poczyninakady w celu uzyska-nia poytkw, ktre przypady innej osobie, naley mu siod niej wynagro-dzenie za te nakady. Wynagrodzenie nie moe przenosiwartoci poytkw.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
12/210
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
13/210
Kancelaria Sejmu s. 13/13
2008-04-18
TytuIV
Czynnoci prawne
DziaI
Przepisy oglne
Art. 56.
Czynnoprawna wywouje nie tylko skutki w niej wyraone, lecz rwniete, ktrewynikajz ustawy, z zasad wspycia spoecznego i z ustalonych zwyczajw.
Art. 57.
1. Nie mona przez czynnoprawnwyczyani ograniczyuprawnienia doprzeniesienia, obcienia, zmiany lub zniesienia prawa, jeeli wedug ustawy
prawo to jest zbywalne.
2. Przepis powyszy nie wycza dopuszczalnoci zobowizania, e uprawnionynie dokona oznaczonych rozporzdzeprawem.
Art. 58.
1. Czynno prawna sprzeczna z ustaw albo majca na celu obejcie ustawyjest niewana, chyba e waciwy przepis przewiduje inny skutek, w szcze-glnoci ten, i na miejsce niewanych postanowie czynnoci prawnejwchodzodpowiednie przepisy ustawy.
2. Niewana jest czynnoprawna sprzeczna z zasadami wspycia spoeczne-go.
3. Jeeli niewanoci jest dotknita tylko czczynnoci prawnej, czynnopozostaje w mocy co do pozostaych czci, chyba e z okolicznoci wynika,ibez postanowiedotknitych niewanociczynnonie zostaaby doko-nana.
Art. 59.
W razie zawarcia umowy, ktrej wykonanie czyni cakowicie lub czciowo niemo-liwym zadouczynienie roszczeniu osoby trzeciej, osoba ta moe da uznaniaumowy za bezskutecznw stosunku do niej, jeeli strony o jej roszczeniu wiedziayalbo jeeli umowa bya nieodpatna. Uznania umowy za bezskuteczn nie monadapo upywie roku od jej zawarcia.
Art. 60.
Z zastrzeeniem wyjtkw w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonujcejczynnoci prawnej moe bywyraona przez kade zachowanie sitej osoby, ktreujawnia jej wolw sposb dostateczny, w tym rwnieprzez ujawnienie tej woli w
postaci elektronicznej (owiadczenie woli).
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
14/210
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
15/210
Kancelaria Sejmu s. 15/15
2008-04-18
rodka bezporedniego porozumiewania si na odlego przestaje wiza, gdynie zostanie przyjta niezwocznie; zoona w inny sposb przestaje wiza zupywem czasu, w ktrym skadajcy ofert mg w zwykym toku czynnociotrzymaodpowiedwysanbez nieuzasadnionego opnienia.
Art. 661.
1. Oferta zoona w postaci elektronicznej wie skadajcego, jeeli drugastrona niezwocznie potwierdzi jej otrzymanie.
2. Przedsibiorca skadajcy ofert w postaci elektronicznej jest obowizanyprzed zawarciem umowy poinformowadrugstronw sposb jednoznacznyi zrozumiay o:
1) czynnociach technicznych skadajcych si na procedur zawarciaumowy;
2) skutkach prawnych potwierdzenia przez drugstronotrzymania oferty;
3) zasadach i sposobach utrwalania, zabezpieczania i udostpniania przezprzedsibiorcdrugiej stronie treci zawieranej umowy;
4) metodach i rodkach technicznych sucych wykrywaniu i korygowaniubdw we wprowadzanych danych, ktre jest obowizany udostpnidrugiej stronie;
5) jzykach, w ktrych umowa moe byzawarta;
6) kodeksach etycznych, ktre stosuje, oraz o ich dostpnoci w postacielektronicznej.
3. Przepis 2 stosuje si odpowiednio, jeeli przedsibiorca zaprasza drugstrondo rozpoczcia negocjacji, skadania ofert albo do zawarcia umowy winny sposb.
4. Przepisy 1 - 3 nie maj zastosowania do zawierania umw za pomocpoczty elektronicznej albo podobnych rodkw indywidualnegoporozumiewania si na odlego. Nie stosuje si ich take w stosunkachmidzy przedsibiorcami, jeeli strony tak postanowiy.
Art. 662.
1. W stosunkach midzy przedsibiorcami oferta moe by odwoana przedzawarciem umowy, jeeli owiadczenie o odwoaniu zostao zoone drugiejstronie przed wysaniem przez niowiadczenia o przyjciu oferty.
2. Jednake oferty nie mona odwoa, jeeli wynika to z jej treci lubokrelono w niej termin przyjcia.
Art. 67.
Jeeli owiadczenie o przyjciu oferty nadeszo z opnieniem, lecz z jego treci lubz okolicznoci wynika, e zostao wysane w czasie waciwym, umowa dochodzi doskutku, chyba e skadajcy ofertzawiadomi niezwocznie drugstron, iwskutekopnienia odpowiedzi poczytuje umowza nie zawart.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
16/210
Kancelaria Sejmu s. 16/16
2008-04-18
Art. 68.
Przyjcie oferty dokonane z zastrzeeniem zmiany lub uzupenienia jej treci poczy-tuje siza nowofert.
Art. 68
1
. 1. W stosunkach midzy przedsibiorcami odpowiedna ofertz zastrzeeniem
zmian lub uzupenieniezmieniajcych istotnie treci oferty poczytuje sizajej przyjcie. W takim wypadku strony wie umowa o treci okrelonej wofercie z uwzgldnieniem zastrzeezawartych w odpowiedzi na ni.
2. Przepisu paragrafu poprzedzajcego nie stosuje si, jeeli w treci ofertywskazano, e moe ona byprzyjta jedynie bez zastrzee, albo gdy oferentniezwocznie sprzeciwisiwczeniu zastrzeedo umowy, albo gdy drugastrona w odpowiedzi na ofertuzalenia jej przyjcie od zgody oferenta nawczenie zastrzeedo umowy, a zgody tej niezwocznie nie otrzymaa.
Art. 682.
Jeeli przedsibiorca otrzymaod osoby, z ktrpozostaje w staych stosunkach go-spodarczych, ofertzawarcia umowy w ramach swej dziaalnoci, brak niezwocznejodpowiedzi poczytuje siza przyjcie oferty.
Art. 69.
Jeeli wedug ustalonego w danych stosunkach zwyczaju lub wedug treci ofertydojcie do skadajcego ofert owiadczenia drugiej strony o jej przyjciu nie jest
wymagane, w szczeglnoci jeeli skadajcy ofertda niezwocznego wykonaniaumowy, umowa dochodzi do skutku, skoro druga strona w czasie waciwym przy-stpi do jej wykonania; w przeciwnym razie oferta przestaje wiza.
Art. 70.
1. W razie wtpliwoci umow poczytuje si za zawartw chwili otrzymaniaprzez skadajcego ofert owiadczenia o jej przyjciu, a jeeli dojcie doskadajcego ofert owiadczenia o jej przyjciu nie jest wymagane - wchwili przystpienia przez drugstrondo wykonania umowy.
2. W razie wtpliwoci umowpoczytuje siza zawartw miejscu otrzymaniaprzez skadajcego ofert owiadczenia o jej przyjciu, a jeeli dojcie doskadajcego ofert owiadczenia o jej przyjciu nie jest wymagane albooferta jest skadana w postaci elektronicznej - w miejscu zamieszkania albow siedzibie skadajcego ofertw chwili zawarcia umowy.
Art. 701.
1. Umowa moe byzawarta w drodze aukcji albo przetargu.
2. W ogoszeniu aukcji albo przetargu naley okreliczas, miejsce, przedmiot
oraz warunki aukcji albo przetargu albo wskazasposb udostpnienia tychwarunkw.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
17/210
Kancelaria Sejmu s. 17/17
2008-04-18
3. Ogoszenie, a take warunki aukcji albo przetargu mogbyzmienione lubodwoane tylko wtedy, gdy zastrzeono to w ich treci.
4. Organizator od chwili udostpnienia warunkw, a oferent od chwili zoeniaoferty zgodnie z ogoszeniem aukcji albo przetargu s obowizani
postpowazgodnie z postanowieniami ogoszenia, a take warunkw aukcjialbo przetargu.
Art. 702.
1. Oferta zoona w toku aukcji przestaje wiza, gdy inny uczestnik aukcji(licytant) zoy ofert korzystniejsz, chyba e w warunkach aukcjizastrzeono inaczej.
2. Zawarcie umowy w wyniku aukcji nastpuje z chwiludzielenia przybicia.
3. Jeeli wano umowy zaley od spenienia szczeglnych wymagaprzewidzianych w ustawie, zarwno organizator aukcji, jak i jej uczestnik,
ktrego oferta zostaa przyjta, mogdochodzizawarcia umowy.
Art. 703.
1. Oferta zoona w toku przetargu przestaje wiza, gdy zostaa wybrana innaoferta albo gdy przetarg zostazamknity bez wybrania ktrejkolwiek z ofert,chyba e w warunkach przetargu zastrzeono inaczej.
2. Organizator jest obowizany niezwocznie powiadomi na pimieuczestnikw przetargu o jego wyniku albo o zamkniciu przetargu bezdokonania wyboru.
3. Do ustalenia chwili zawarcia umowy w drodze przetargu stosuje siprzepisy
dotyczce przyjcia oferty, chyba e w warunkach przetargu zastrzeonoinaczej. Przepis art. 702 3 stosuje siodpowiednio.
Art. 704.
1. W warunkach aukcji albo przetargu mona zastrzec, e przystpujcy doaukcji albo przetargu powinien, pod rygorem niedopuszczenia do nich,
wpaci organizatorowi okrelon sum albo ustanowi odpowiedniezabezpieczenie jej zapaty (wadium).
2. Jeeli uczestnik aukcji albo przetargu, mimo wyboru jego oferty, uchyla si
od zawarcia umowy, ktrej wano zaley od spenienia szczeglnychwymagaprzewidzianych w ustawie, organizator aukcji albo przetargu moe
pobran sum zachowa albo dochodzi zaspokojenia z przedmiotuzabezpieczenia. W pozostaych wypadkach zapacone wadium naleyniezwocznie zwrci, a ustanowione zabezpieczenie wygasa. Jeeliorganizator aukcji albo przetargu uchyla si od zawarcia umowy, ichuczestnik, ktrego oferta zostaa wybrana, moe da zapaty podwjnegowadium albo naprawienia szkody.
Art. 705.
1. Organizator oraz uczestnik aukcji albo przetargu moe dauniewanieniazawartej umowy, jeeli strona tej umowy, inny uczestnik lub osobadziaajca w porozumieniu z nimi wpyna na wynik aukcji albo przetargu w
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
18/210
Kancelaria Sejmu s. 18/18
2008-04-18
sposb sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami. Jeeli umowa zostaazawarta na cudzy rachunek, jej uniewanienia moe datake, ten na czyjrachunek umowa zostaa zawarta, lub dajcy zlecenie.
2. Uprawnienie powysze wygasa z upywem miesica od dnia, w ktrymuprawniony dowiedziasio istnieniu przyczyny uniewanienia, nie pniej
jednak niz upywem roku od dnia zawarcia umowy.
Art. 71.
Ogoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje, skierowane do ogu lub do po-szczeglnych osb, poczytuje siw razie wtpliwoci nie za ofert, lecz za zapro-szenie do zawarcia umowy.
Art. 72.
1. Jeeli strony prowadz negocjacje w celu zawarcia oznaczonej umowy,umowa zostaje zawarta, gdy strony dojddo porozumienia co do wszystkich
jej postanowie, ktre byy przedmiotem negocjacji.
2. Strona, ktra rozpocza lub prowadzia negocjacje z naruszeniem dobrychobyczajw, w szczeglnoci bez zamiaru zawarcia umowy, jest obowizanado naprawienia szkody, jak druga strona poniosa przez to, e liczya nazawarcie umowy.
Art. 721.
1. Jeeli w toku negocjacji strona udostpnia informacje z zastrzeeniempoufnoci, druga strona jest obowizana do nieujawniania i
nieprzekazywania ich innym osobom oraz do niewykorzystywania tychinformacji dla wasnych celw, chyba e strony uzgodniy inaczej.
2. W razie niewykonania lub nienaleytego wykonania obowizkw, o ktrychmowa w 1, uprawniony moe daod drugiej strony naprawienia szkodyalbo wydania uzyskanych przez nikorzyci.
DziaIII
Forma czynnoci prawnych
Art. 73.
1. Jeeli ustawa zastrzega dla czynnoci prawnej formpisemn, czynnodo-konana bez zachowania zastrzeonej formy jest niewana tylko wtedy, gdyustawa przewiduje rygor niewanoci.
2. Jeeli ustawa zastrzega dla czynnoci prawnej innformszczegln, czyn-nodokonana bez zachowania tej formy jest niewana. Nie dotyczy to jed-nak wypadkw, gdy zachowanie formy szczeglnej jest zastrzeone jedyniedla wywoania okrelonych skutkw czynnoci prawnej.
Art. 74.
1. Zastrzeenie formy pisemnej bez rygoru niewanoci ma ten skutek, e wrazie niezachowania zastrzeonej formy nie jest w sporze dopuszczalny
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
19/210
Kancelaria Sejmu s. 19/19
2008-04-18
dowd ze wiadkw ani dowd z przesuchania stron na fakt dokonaniaczynnoci. Przepisu tego nie stosuje si, gdy zachowanie formy pisemnej jestzastrzeone jedynie dla wywoania okrelonych skutkw czynnoci prawnej.
2. Jednake mimo niezachowania formy pisemnej przewidzianej dla celwdowodowych, dowd ze wiadkw lub dowd z przesuchania stron jestdopuszczalny, jeeli obie strony wyra na to zgod, jeeli da tego
konsument w sporze z przedsibiorc albo jeeli fakt dokonania czynnociprawnej bdzie uprawdopodobniony za pomocpisma.
3. Przepisw o formie pisemnej przewidzianej dla celw dowodowych nie
stosuje sido czynnoci prawnych w stosunkach midzy przedsibiorcami.
Art. 75. (uchylony).
Art. 751.
1. Zbycie lub wydzierawienie przedsibiorstwa albo ustanowienie na nimuytkowania powinno by dokonane w formie pisemnej z podpisami nota-rialnie powiadczonymi.
2. Zbycie przedsibiorstwa nalecego do osoby wpisanej do rejestru powinnobywpisane do rejestru.
3. Przepis 2 stosuje siodpowiednio w wypadku wydzierawienia przedsi-biorstwa lub ustanowienia na nim uytkowania.
4. Przepisy powysze nie uchybiaj przepisom o formie czynnoci prawnychdotyczcych nieruchomoci.
Art. 76.
Jeeli strony zastrzegy w umowie, e okrelona czynnoprawna midzy nimi po-winna by dokonana w szczeglnej formie, czynno ta dochodzi do skutku tylko
przy zachowaniu zastrzeonej formy. Jednake gdy strony zastrzegy dokonanieczynnoci w formie pisemnej, nie okrelajc skutkw niezachowania tej formy, po-czytuje siw razie wtpliwoci, e bya ona zastrzeona wycznie dla celw dowo-dowych.
Art. 77.
1. Uzupenienie lub zmiana umowy wymaga zachowania takiej formy, jakustawa lub strony przewidziay w celu jej zawarcia.
2. Jeeli umowa zostaa zawarta w formie pisemnej, jej rozwizanie za zgodobu stron, jak rwnieodstpienie od niej albo jej wypowiedzenie powinno
bystwierdzone pismem.
3. Jeeli umowa zostaa zawarta w innej formie szczeglnej, jej rozwizanie zazgod obu stron wymaga zachowania takiej formy, jak ustawa lub strony
przewidziay w celu jej zawarcia; natomiast odstpienie od umowy albo jejwypowiedzenie powinno bystwierdzone pismem.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
20/210
Kancelaria Sejmu s. 20/20
2008-04-18
Art. 771.
W wypadku gdy umowzawartpomidzy przedsibiorcami bez zachowania formypisemnej jedna strona niezwocznie potwierdzi w pimie skierowanym do drugiejstrony, a pismo to zawiera zmiany lub uzupenienia umowy, niezmieniajce istotnie
jej treci, strony wie umowa o treci okrelonej w pimie potwierdzajcym, chyba
e druga strona niezwocznie sitemu sprzeciwia na pimie.
Art. 78.
1. Do zachowania pisemnej formy czynnoci prawnej wystarcza zoeniewasnorcznego podpisu na dokumencie obejmujcym tre owiadczeniawoli. Do zawarcia umowy wystarcza wymiana dokumentw obejmujcychtre owiadczewoli, z ktrych kady jest podpisany przez jedn ze stronlub dokumentw, z ktrych kady obejmuje treowiadczenia woli jednej zestron i jest przez nipodpisany.
2. Owiadczenie woli zoone w postaci elektronicznej opatrzone bezpiecznympodpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy wanegokwalifikowanego certyfikatu jest rwnowane z owiadczeniem wolizoonym w formie pisemnej.
Art. 79.
Osoba nie mogca pisa, lecz mogca czytamoe zoyowiadczenie woli w for-mie pisemnej bdw ten sposb, e uczyni na dokumencie tuszowy odcisk palca, aobok tego odcisku inna osoba wypisze jej imii nazwisko umieszczajc swj podpis,
bdtew ten sposb, e zamiast skadajcego owiadczenie podpisze siinna oso-ba, a jej podpis bdzie powiadczony przez notariusza lub wjta (burmistrza, prezy-denta miasta), starostlub marszaka wojewdztwa z zaznaczeniem, e zostazoo-ny na yczenie nie mogcego pisa, lecz mogcego czyta.
Art. 80.
Jeeli osoba nie mogca czytama zoyowiadczenie woli na pimie, owiadcze-nie powinno byzoone w formie aktu notarialnego.
Art. 81.
1. Jeeli ustawa uzalenia wanoalbo okrelone skutki czynnoci prawnej odurzdowego powiadczenia daty, powiadczenie takie jest skuteczne takewzgldem osb nie uczestniczcych w dokonaniu tej czynnoci prawnej (data
pewna).
2. Czynnoprawna ma datpewntake w wypadkach nastpujcych:
1) w razie stwierdzenia dokonania czynnoci w jakimkolwiek dokumencie urz-dowym - od daty dokumentu urzdowego;
2) w razie umieszczenia na obejmujcym czynno dokumencie jakiejkolwiekwzmianki przez organ pastwowy, organ jednostki samorzdu terytorialnegoalbo przez notariusza - od daty wzmianki.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
21/210
Kancelaria Sejmu s. 21/21
2008-04-18
3. W razie mierci jednej z osb podpisanych na dokumencie dat zoeniaprzez tosobpodpisu na dokumencie uwaa siza pewnod daty miercitej osoby.
DziaIV
Wady owiadczenia woli
Art. 82.
Niewane jest owiadczenie woli zoone przez osob, ktra z jakichkolwiek powo-dw znajdowaa si w stanie wyczajcym wiadome albo swobodne powziciedecyzji i wyraenie woli. Dotyczy to w szczeglnoci choroby psychicznej, niedoro-zwoju umysowego albo innego, chociaby nawet przemijajcego, zaburzenia czyn-noci psychicznych.
Art. 83.
1. Niewane jest owiadczenie woli zoone drugiej stronie za jej zgoddla po-zoru. Jeeli owiadczenie takie zostao zoone dla ukrycia innej czynnoci
prawnej, wanoowiadczenia ocenia siwedug waciwoci tej czynnoci.
2. Pozornoowiadczenia woli nie ma wpywu na skutecznoodpatnej czyn-noci prawnej, dokonanej na podstawie pozornego owiadczenia, jeeliwskutek tej czynnoci osoba trzecia nabywa prawo lub zostaje zwolniona odobowizku, chyba e dziaaa w zej wierze.
Art. 84.
1. W razie bdu co do treci czynnoci prawnej mona uchylisiod skutkwprawnych swego owiadczenia woli. Jeeli jednak owiadczenie woli byozoone innej osobie, uchylenie siod jego skutkw prawnych dopuszczalne
jest tylko wtedy, gdy bd zostawywoany przez tosob, chociaby bez jejwiny, albo gdy wiedziaa ona o bdzie lub moga z atwocibd zauway;ograniczenie to nie dotyczy czynnoci prawnej nieodpatnej.
2. Mona powoywasitylko na bd uzasadniajcy przypuszczenie, e gdybyskadajcy owiadczenie woli nie dziaapod wpywem bdu i oceniaspra-wrozsdnie, nie zoyby owiadczenia tej treci (bd istotny).
Art. 85.
Znieksztacenie owiadczenia woli przez osob uyt do jego przesania ma takiesame skutki, jak bd przy zoeniu owiadczenia.
Art. 86.
1. Jeeli bd wywoaa druga strona podstpnie, uchylenie si od skutkwprawnych owiadczenia woli zoonego pod wpywem bdu moe nastpitake wtedy, gdy bd nie by istotny, jak rwniewtedy, gdy nie dotyczy
treci czynnoci prawnej.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
22/210
Kancelaria Sejmu s. 22/22
2008-04-18
2. Podstp osoby trzeciej jest jednoznaczny z podstpem strony, jeeli ta o pod-stpie wiedziaa i nie zawiadomia o nim drugiej strony albo jeeli czynno
prawna bya nieodpatna.
Art. 87.
Kto zoy owiadczenie woli pod wpywem bezprawnej groby drugiej strony lub
osoby trzeciej, ten moe uchylisiod skutkw prawnych swego owiadczenia, je-eli z okolicznoci wynika, e mg siobawia, i jemu samemu lub innej osobiegrozi powane niebezpieczestwo osobiste lub majtkowe.
Art. 88.
1. Uchylenie siod skutkw prawnych owiadczenia woli, ktre zostao zooneinnej osobie pod wpywem bdu lub groby, nastpuje przez owiadczeniezoone tej osobie na pimie.
2. Uprawnienie do uchylenia siwygasa: w razie bdu - z upywem roku od je-
go wykrycia, a w razie groby - z upywem roku od chwili, kiedy stan obawyusta.
DziaV
Warunek
Art. 89.
Z zastrzeeniem wyjtkw w ustawie przewidzianych albo wynikajcych z waci-woci czynnoci prawnej, powstanie lub ustanie skutkw czynnoci prawnej monauzaleniod zdarzenia przyszego i niepewnego (warunek).
Art. 90.
Ziszczenie siwarunku nie ma mocy wstecznej, chyba e inaczej zastrzeono.
Art. 91.
Warunkowo uprawniony moe wykonywawszelkie czynnoci, ktre zmierzajdozachowania jego prawa.
Art. 92.
1. Jeeli czynnoprawna obejmujca rozporzdzenie prawem zostaa dokona-na pod warunkiem, pniejsze rozporzdzenia tym prawem trac moc zchwilziszczenia siwarunku o tyle, o ile udaremniajlub ograniczajsku-tek ziszczenia siwarunku.
2. Jednake gdy na podstawie takiego rozporzdzenia osoba trzecia nabywaprawo lub zostaje zwolniona od obowizku, stosuje siodpowiednio przepisyo ochronie osb, ktre w dobrej wierze dokonay czynnoci prawnej z osobnieuprawniondo rozporzdzania prawem.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
23/210
Kancelaria Sejmu s. 23/23
2008-04-18
Art. 93.
1. Jeeli strona, ktrej zaley na nieziszczeniu siwarunku, przeszkodzi w spo-sb sprzeczny z zasadami wspycia spoecznego ziszczeniu siwarunku,nastpujskutki takie, jakby warunek sizici.
2. Jeeli strona, ktrej zaley na ziszczeniu siwarunku, doprowadzi w sposbsprzeczny z zasadami wspycia spoecznego do ziszczenia si warunku,nastpujskutki takie, jakby warunek sinie zici.
Art. 94.
Warunek niemoliwy, jak rwniewarunek przeciwny ustawie lub zasadom wsp-ycia spoecznego pociga za sobniewano czynnoci prawnej, gdy jest zawie-szajcy; uwaa siza nie zastrzeony, gdy jest rozwizujcy.
DziaVI
Przedstawicielstwo
RozdziaI
Przepisy oglne
Art. 95.
1. Z zastrzeeniem wyjtkw w ustawie przewidzianych albo wynikajcych zwaciwoci czynnoci prawnej, mona dokona czynnoci prawnej przez
przedstawiciela.
2. Czynnoprawna dokonana przez przedstawiciela w granicach umocowaniapociga za sobskutki bezporednio dla reprezentowanego.
Art. 96.
Umocowanie do dziaania w cudzym imieniu moe opiera si na ustawie (przed-stawicielstwo ustawowe) albo na owiadczeniu reprezentowanego (penomocnic-two).
Art. 97.
Osob czynnw lokalu przedsibiorstwa przeznaczonym do obsugiwania publicz-noci poczytuje siw razie wtpliwoci za umocowando dokonywania czynnoci
prawnych, ktre zazwyczaj bywajdokonywane z osobami korzystajcymi z usugtego przedsibiorstwa.
RozdziaII
Penomocnictwo
Art. 98.Penomocnictwo oglne obejmuje umocowanie do czynnoci zwykego zarzdu. Doczynnoci przekraczajcych zakres zwykego zarzdu potrzebne jest penomocnic-
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
24/210
Kancelaria Sejmu s. 24/24
2008-04-18
two okrelajce ich rodzaj, chyba e ustawa wymaga penomocnictwa do poszcze-glnej czynnoci.
Art. 99.
1. Jeeli do wanoci czynnoci prawnej potrzebna jest szczeglna forma, pe-nomocnictwo do dokonania tej czynnoci powinno byudzielone w tej samejformie.
2. Penomocnictwo oglne powinno bypod rygorem niewanoci udzielone napimie.
Art. 100.
Okoliczno, e penomocnik jest ograniczony w zdolnoci do czynnoci prawnych,nie ma wpywu na wanoczynnoci dokonanej przez niego w imieniu mocodawcy.
Art. 101.
1. Penomocnictwo moe byw kadym czasie odwoane, chyba e mocodawcazrzeksiodwoania penomocnictwa z przyczyn uzasadnionych trecisto-sunku prawnego bdcego podstawpenomocnictwa.
2. Umocowanie wygasa ze miercimocodawcy lub penomocnika, chyba e wpenomocnictwie inaczej zastrzeono z przyczyn uzasadnionych treci sto-sunku prawnego bdcego podstawpenomocnictwa.
Art. 102.
Po wyganiciu umocowania penomocnik obowizany jest zwrci mocodawcydokument penomocnictwa. Moe da powiadczonego odpisu tego dokumentu;wyganicie umocowania powinno byna odpisie zaznaczone.
Art. 103.
1. Jeeli zawierajcy umowjako penomocnik nie ma umocowania albo prze-kroczy jego zakres, wanoumowy zaley od jej potwierdzenia przez oso-
b, w ktrej imieniu umowa zostaa zawarta.
2. Druga strona moe wyznaczyosobie, w ktrej imieniu umowa zostaa za-
warta, odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje siwolna po bez-skutecznym upywie wyznaczonego terminu.
3. W braku potwierdzenia ten, kto zawarumoww cudzym imieniu, obowiza-ny jest do zwrotu tego, co otrzymaod drugiej strony w wykonaniu umowy,oraz do naprawienia szkody, ktrdruga strona poniosa przez to, e zawaraumownie wiedzc o braku umocowania lub o przekroczeniu jego zakresu.
Art. 104.
Jednostronna czynnoprawna dokonana w cudzym imieniu bez umocowania lub z
przekroczeniem jego zakresu jest niewana. Jednake gdy ten, komu zostao zooneowiadczenie woli w cudzym imieniu, zgodzi si na dziaanie bez umocowania,stosuje siodpowiednio przepisy o zawarciu umowy bez umocowania.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
25/210
Kancelaria Sejmu s. 25/25
2008-04-18
Art. 105.
Jeeli penomocnik po wyganiciu umocowania dokona w imieniu mocodawcyczynnoci prawnej w granicach pierwotnego umocowania, czynno prawna jestwana, chyba e druga strona o wyganiciu umocowania wiedziaa lub z atwocimoga sidowiedzie.
Art. 106.
Penomocnik moe ustanowidla mocodawcy innych penomocnikw tylko wtedy,gdy umocowanie takie wynika z treci penomocnictwa, z ustawy lub ze stosunku
prawnego bdcego podstawpenomocnictwa.
Art. 107.
Jeeli mocodawca ustanowikilku penomocnikw z takim samym zakresem umo-cowania, kady z nich moe dziaasamodzielnie, chyba e co innego wynika z tre-ci penomocnictwa. Przepis ten stosuje si odpowiednio do penomocnikw, kt-rych penomocnik sam dla mocodawcy ustanowi.
Art. 108.
Penomocnik nie moe by drug stron czynnoci prawnej, ktrej dokonywa w i-mieniu mocodawcy, chyba e co innego wynika z treci penomocnictwa albo e zewzgldu na treczynnoci prawnej wyczona jest moliwonaruszenia intereswmocodawcy. Przepis ten stosuje siodpowiednio w wypadku, gdy penomocnik re-
prezentuje obie strony.
Art. 109.
Przepisy dziau niniejszego stosuje siodpowiednio w wypadku, gdy owiadczeniewoli ma byzoone przedstawicielowi.
RozdziaIII
Prokura
Art. 1091
.
1. Prokura jest penomocnictwem udzielonym przez przedsibiorcpodlegajcego obowizkowi wpisu do rejestru przedsibiorcw, ktreobejmuje umocowanie do czynnoci sdowych i pozasdowych, jakie szwizane z prowadzeniem przedsibiorstwa.
2. Nie mona ograniczyprokury ze skutkiem wobec osb trzecich, chyba eprzepis szczeglny stanowi inaczej.
Art. 1092.
1. Prokura powinna by pod rygorem niewanoci udzielona na pimie.Przepisu art. 99 1 nie stosuje si.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
26/210
Kancelaria Sejmu s. 26/26
2008-04-18
2. Prokurentem moe byosoba fizyczna majca penzdolnodo czynnociprawnych.
Art. 1093.
Do zbycia przedsibiorstwa, do dokonania czynnoci prawnej, na podstawie ktrejnastpuje oddanie go do czasowego korzystania, oraz do zbywania i obciania nie-ruchomoci jest wymagane penomocnictwo do poszczeglnej czynnoci.
Art. 1094.
1. Prokura moe by udzielona kilku osobom cznie (prokura czna) luboddzielnie.
2. Kierowane do przedsibiorcy owiadczenia lub dorczenia pism mog bydokonywane wobec jednej z osb, ktrym udzielono prokury cznie.
Art. 109
5
.Prokurmona ograniczydo zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziau przed-sibiorstwa (prokura oddziaowa).
Art. 1096.
Prokura nie moe by przeniesiona. Prokurent moe ustanowi penomocnika doposzczeglnej czynnoci lub pewnego rodzaju czynnoci.
Art. 1097.
1. Prokura moe byw kadym czasie odwoana.
2. Prokura wygasa wskutek wykrelenia przedsibiorcy z rejestru, a takeogoszenia upadoci, otwarcia likwidacji oraz przeksztacenia
przedsibiorcy.
3. Prokura wygasa ze mierciprokurenta.
4. mier przedsibiorcy ani utrata przez niego zdolnoci do czynnociprawnych nie powoduje wyganicia prokury.
Art. 109
8
. 1. Udzielenie i wyganicie prokury przedsibiorca powinien zgosido rejestru
przedsibiorcw.
2. Zgoszenie o udzieleniu prokury powinno okrelajej rodzaj, a w przypadkuprokury cznej take sposb jej wykonywania.
Art. 1099.
Prokurent skada wasnorczny podpis zgodnie ze znajdujcym siw aktach reje-strowych wzorem podpisu, wraz z dopiskiem wskazujcym na prokur, chyba e z
treci dokumentu wynika, e dziaa jako prokurent.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
27/210
Kancelaria Sejmu s. 27/27
2008-04-18
TytuV
Termin
Art. 110.
Jeeli ustawa, orzeczenie sdu lub, decyzja innego organu pastwowego albo czyn-
no
prawna oznacza termin nie okrelaj
c sposobu jego obliczania, stosuje si
prze-pisy ponisze.
Art. 111.
1. Termin oznaczony w dniach koczy siz upywem ostatniego dnia.
2. Jeeli pocztkiem terminu oznaczonego w dniach jest pewne zdarzenie, nieuwzgldnia siprzy obliczaniu terminu dnia, w ktrym to zdarzenie nastpi-o.
Art. 112.
Termin oznaczony w tygodniach, miesicach lub latach koczy siz upywem dnia,ktry nazw lub dat odpowiada pocztkowemu dniowi terminu, a gdyby takiegodnia w ostatnim miesicu nie byo - w ostatnim dniu tego miesica. Jednake przyobliczaniu wieku osoby fizycznej termin upywa z pocztkiem ostatniego dnia.
Art. 113.
1. Jeeli termin jest oznaczony na pocztek, rodek lub koniec miesica, rozu-mie siprzez to pierwszy, pitnasty lub ostatni dziemiesica.
2. Termin pmiesiczny jest rwny pitnastu dniom.
Art. 114.
Jeeli termin jest oznaczony w miesicach lub latach, a cigo terminu nie jestwymagana, miesic liczy si za dni trzydzieci, a rok za dni trzysta szedziesit
pi.
Art. 115.
Jeeli koniec terminu do wykonania czynnoci przypada na dzieuznany ustawowoza wolny od pracy, termin upywa dnia nastpnego.
Art. 116.
1. Jeeli skutki czynnoci prawnej majpowstaw oznaczonym terminie, stosu-je siodpowiednio przepisy o warunku zawieszajcym.
2. Jeeli skutki czynnoci prawnej majustaw oznaczonym terminie, stosujesiodpowiednio przepisy o warunku rozwizujcym.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
28/210
Kancelaria Sejmu s. 28/28
2008-04-18
TytuVI
Przedawnienie roszcze
Art. 117.
1. Z zastrzeeniem wyjtkw w ustawie przewidzianych roszczenia majtkowe
ulegajprzedawnieniu. 2. Po upywie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysuguje rosz-
czenie, moe uchylisiod jego zaspokojenia, chyba e zrzeka sikorzysta-nia z zarzutu przedawnienia. Jednake zrzeczenie sizarzutu przedawnienia
przed upywem terminu jest niewane.
Art. 118.
Jeeli przepis szczeglny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dzie-si, a dla roszczeo wiadczenia okresowe oraz roszczezwizanych z prowadze-
niem dziaalnoci gospodarczej - trzy lata.
Art. 119.
Terminy przedawnienia nie mog by skracane ani przeduane przez czynnoprawn.
Art. 120.
1. Bieg przedawnienia rozpoczyna si od dnia, w ktrym roszczenie stao siwymagalne. Jeeli wymagalno roszczenia zaley od podjcia okrelonej
czynnoci przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna siod dnia, w kt-rym roszczenie staoby siwymagalne, gdyby uprawniony podj czynnow najwczeniej moliwym terminie.
2. Bieg przedawnienia roszczeo zaniechanie rozpoczyna siod dnia, w ktrymten, przeciwko komu roszczenie przysuguje, nie zastosowa si do treciroszczenia.
Art. 121.
Bieg przedawnienia nie rozpoczyna si, a rozpoczty ulega zawieszeniu:
1) co do roszcze, ktre przysugujdzieciom przeciwko rodzicom - przez czastrwania wadzy rodzicielskiej;
2) co do roszcze, ktre przysugujosobom nie majcym penej zdolnoci doczynnoci prawnych przeciwko osobom sprawujcym opiek lub kuratel -
przez czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli;
3) co do roszcze, ktre przysugujjednemu z maonkw przeciwko drugiemu- przez czas trwania maestwa;
4) co do wszelkich roszcze, gdy z powodu siy wyszej uprawniony nie moeich dochodziprzed sdem lub innym organem powoanym do rozpoznawa-
nia spraw danego rodzaju - przez czas trwania przeszkody.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
29/210
Kancelaria Sejmu s. 29/29
2008-04-18
Art. 122.
1. Przedawnienie wzgldem osoby, ktra nie ma penej zdolnoci do czynnociprawnych, nie moe skoczysiwczeniej niz upywem lat dwch od u-stanowienia dla niej przedstawiciela ustawowego albo od ustania przyczyny
jego ustanowienia.
2. Jeeli termin przedawnienia jest krtszy nidwa lata, jego bieg liczy sioddnia ustanowienia przedstawiciela ustawowego albo od dnia, w ktrym ustaa
przyczyna jego ustanowienia.
3. Przepisy powysze stosuje siodpowiednio do biegu przedawnienia przeciw-ko osobie, co do ktrej istnieje podstawa do jej cakowitego ubezwasnowol-nienia.
Art. 123.
1. Bieg przedawnienia przerywa si:
1) przez kadczynnoprzed sdem lub innym organem powoanym do rozpo-znawania spraw lub egzekwowania roszcze danego rodzaju albo przed s-dem polubownym, przedsiwzitbezporednio w celu dochodzenia lub usta-lenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
2) przez uznanie roszczenia przez osob, przeciwko ktrej roszczenie przysugu-je;
3) przez wszczcie mediacji. 2. (skrelony).
Art. 124. 1. Po kadym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo.
2. W razie przerwania przedawnienia przez czynno w postpowaniu przedsdem lub innym organem powoanym do rozpoznawania spraw lubegzekwowania roszczedanego rodzaju albo przed sdem polubownym albo
przez wszczcie mediacji, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopkipostpowanie to nie zostanie zakoczone.
Art. 125.
1. Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sdu lub innego organupowoanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sdupolubownego, jak rwnie roszczenie stwierdzone ugod zawart przedsdem albo przed sdem polubownym albo ugodzawartprzed mediatoremi zatwierdzonprzez sd, przedawnia siz upywem lat dziesiciu, chociabytermin przedawnienia roszcze tego rodzaju bykrtszy. Jeeli stwierdzonew ten sposb roszczenie obejmuje wiadczenia okresowe, roszczenie owiadczenia okresowe nalene w przyszoci ulega przedawnieniutrzyletniemu.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
30/210
Kancelaria Sejmu s. 1/1
2008-04-18
Ksiga druga
Wasnoi inne prawa rzeczowe
TytuI
Wasno
DziaI
Przepisy oglne
Art. 126-139. (skrelone).
DziaII
Trei wykonywanie wasnoci
Art. 140.
W granicach okrelonych przez ustawy i zasady wspycia spoecznego waciciel
moe, z wyczeniem innych osb, korzysta z rzeczy zgodnie ze spoeczno-
gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczeglnoci moe pobierapoyt-
ki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach moe rozporzdzarzecz.
Art. 141. (skrelony).
Art. 142.
1. Waciciel nie moe si sprzeciwiuyciu, a nawet uszkodzeniu lub znisz-
czeniu rzeczy przez innosob, jeeli to jest konieczne do odwrcenia nie-
bezpieczestwa grocego bezporednio dobrom osobistym tej osoby lub o-
soby trzeciej. Moe jednak danaprawienia wynikej std szkody.
2. Przepis powyszy stosuje sitake w razie niebezpieczestwa grocego do-brom majtkowym, chyba e groca szkoda jest oczywicie i niewspmier-
nie mniejsza anieli uszczerbek, ktry mgby ponie waciciel wskutek
uycia, uszkodzenia lub zniszczenia rzeczy.
Art. 143.
W granicach okrelonych przez spoeczno-gospodarcze przeznaczenie gruntu wa-
snogruntu rozciga sina przestrzenad i pod jego powierzchni. Przepis ten nie
uchybia przepisom regulujcym prawa do wd.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
31/210
Kancelaria Sejmu s. 2/2
2008-04-18
Art. 144.
Waciciel nieruchomoci powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymy-
wasiod dziaa, ktre by zakcay korzystanie z nieruchomoci ssiednich ponad
przecitn miar, wynikajc ze spoeczno-gospodarczego przeznaczenia nierucho-
moci i stosunkw miejscowych.
Art. 145.
1. Jeeli nieruchomonie ma odpowiedniego dostpu do drogi publicznej lub
do nalecych do tej nieruchomoci budynkw gospodarskich, waciciel
moe daod wacicieli gruntw ssiednich ustanowienia za wynagrodze-
niem potrzebnej suebnoci drogowej (droga konieczna).
2. Przeprowadzenie drogi koniecznej nastpi z uwzgldnieniem potrzeb nieru-
chomoci nie majcej dostpu do drogi publicznej oraz z najmniejszym ob-
cieniem gruntw, przez ktre droga ma prowadzi. Jeeli potrzeba ustano-
wienia drogi jest nastpstwem sprzeday gruntu lub innej czynnoci prawnej,
a midzy interesowanymi nie dojdzie do porozumienia, sd zarzdzi, o ile tojest moliwe, przeprowadzenie drogi przez grunty, ktre byy przedmiotem
tej czynnoci prawnej.
3. Przeprowadzenie drogi koniecznej powinno uwzgldnia interes spoeczno-
gospodarczy.
Art. 146.
Przepisy artykuu poprzedzajcego stosuje siodpowiednio do samoistnego posiada-
cza nieruchomoci; jednake posiadacz moe da tylko ustanowienia suebnoci
osobistej.
Art. 147.
Wacicielowi nie wolno dokonywarobt ziemnych w taki sposb, eby to grozio
nieruchomociom ssiednim utratoparcia.
Art. 148.
Owoce opade z drzewa lub z krzewu na grunt ssiedni stanowijego poytki. Prze-
pisu tego nie stosuje si, gdy grunt ssiedni jest przeznaczony na uytek publiczny.
Art. 149.
Waciciel gruntu moe wejna grunt ssiedni w celu usunicia zwieszajcych siz
jego drzew gazi lub owocw. Waciciel ssiedniego gruntu moe jednak da
naprawienia wynikej std szkody.
Art. 150.
Waciciel gruntu moe obci i zachowa dla siebie korzenie przechodzce z s-
siedniego gruntu. To samo dotyczy gazi i owocw zwieszajcych siz ssiedniego
gruntu; jednake w wypadku takim waciciel powinien uprzednio wyznaczyssia-
dowi odpowiedni termin do ich usunicia.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
32/210
Kancelaria Sejmu s. 3/3
2008-04-18
Art. 151.
Jeeli przy wznoszeniu budynku lub innego urzdzenia przekroczono bez winy
umylnej granice ssiedniego gruntu, waciciel tego gruntu nie moe da przy-
wrcenia stanu poprzedniego, chyba e bez nie uzasadnionej zwoki sprzeciwi si
przekroczeniu granicy albo e grozi mu niewspmiernie wielka szkoda. Moe on
daalbo stosownego wynagrodzenie w zamian za ustanowienie odpowiedniej su-ebnoci gruntowej, albo wykupienia zajtej czci gruntu, jak rwnie tej czci,
ktra na skutek budowy stracia dla niego znaczenie gospodarcze.
Art. 152.
Waciciele gruntw ssiadujcych obowizani sdo wspdziaania przy rozgrani-
czeniu gruntw oraz przy utrzymywaniu staych znakw granicznych; koszty roz-
graniczenia oraz koszty urzdzenia i utrzymywania staych znakw granicznych po-
noszpo poowie.
Art. 153.
Jeeli granice gruntw stay sisporne, a stanu prawnego nie mona stwierdzi, usta-
la sigranice wedug ostatniego spokojnego stanu posiadania. Gdyby rwnietakie-
go stanu nie mona byo stwierdzi, a postpowanie rozgraniczeniowe nie doprowa-
dzio do ugody midzy interesowanymi, sd ustali granice z uwzgldnieniem wszel-
kich okolicznoci; moe przy tym przyzna jednemu z wacicieli odpowiednido-
patpienin.
Art. 154.
1. Domniemywa si, e mury, poty, miedze, rowy i inne urzdzenia podobne,
znajdujce sina granicy gruntw ssiadujcych, sudo wsplnego uytku
ssiadw. To samo dotyczy drzew i krzeww na granicy.
2. Korzystajcy z wymienionych urzdze obowizani s ponosi wsplnie
koszty ich utrzymania.
DziaIII
Nabycie i utrata wasnoci
RozdziaI
Przeniesienie wasnoci
Art. 155.
1. Umowa sprzeday, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowizujca do
przeniesienia wasnoci rzeczy co do tosamoci oznaczonej przenosi wa-
snona nabywc, chyba e przepis szczeglny stanowi inaczej albo e stro-
ny inaczej postanowiy.
2. Jeeli przedmiotem umowy zobowizujcej do przeniesienia wasnoci s
rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia wasnoci potrzebne
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
33/210
Kancelaria Sejmu s. 4/4
2008-04-18
jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przed-
miotem umowy zobowizujcej do przeniesienia wasnoci s rzeczy przy-
sze.
Art. 156.
Jeeli zawarcie umowy przenoszcej wasnonastpuje w wykonaniu zobowizania
wynikajcego z uprzednio zawartej umowy zobowizujcej do przeniesienia wasno-
ci, z zapisu, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia, wanoumo-
wy przenoszcej wasnozaley od istnienia tego zobowizania.
Art. 157.
1. Wasnonieruchomoci nie moe byprzeniesiona pod warunkiem ani z za-
strzeeniem terminu.
2. Jeeli umowa zobowizujca do przeniesienia wasnoci nieruchomoci zo-
staa zawarta pod warunkiem lub z zastrzeeniem terminu, do przeniesienia
wasnoci potrzebne jest dodatkowe porozumienie stron obejmujce ich bez-
warunkowzgodna niezwoczne przejcie wasnoci.
Art. 158.
Umowa zobowizujca do przeniesienia wasnoci nieruchomoci powinna by za-
warta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszcej wasno,
ktra zostaje zawarta w celu wykonania istniejcego uprzednio zobowizania do
przeniesienia wasnoci nieruchomoci; zobowizanie powinno byw akcie wymie-
nione.
Art. 159.
1. Przepisw o obowizku zachowania formy aktu notarialnego nie stosuje siw
wypadku, gdy grunty wniesione jako wkad do rolniczej spdzielni produk-
cyjnej majstasiwspwasnocidotychczasowych wacicieli.
2. (skrelony).
Art. 160-165. (skrelone).
Art. 166.
1. W razie sprzeday przez wspwaciciela nieruchomoci rolnej udziau we
wspwasnoci lub czci tego udziau pozostaym wspwacicielom przy-
suguje prawo pierwokupu, jeeli prowadz gospodarstwo rolne na gruncie
wsplnym. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy wspwaciciel prowadzcy
jednoczenie gospodarstwo rolne sprzedaje swj udzia we wspwasnoci
wraz z tym gospodarstwem albo gdy nabywc jest inny wspwaciciel lub
osoba, ktra dziedziczyaby gospodarstwo po sprzedawcy.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
34/210
Kancelaria Sejmu s. 5/5
2008-04-18
Art. 167. (skrelony).
Art. 168. (skrelony).
Art. 169.
1. Jeeli osoba nieuprawniona do rozporzdzania rzeczruchomzbywa rzecz i
wydaje jnabywcy, nabywca uzyskuje wasnoz chwilobjcia rzeczy wposiadanie, chyba e dziaa w zej wierze.
2. Jednake gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposb utracona przez
waciciela zostaje zbyta przed upywem lat trzech od chwili jej zgubienia,
skradzenia lub utraty, nabywca moe uzyskawasnodopiero z upywem
powyszego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pienidzy i
dokumentw na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzdowej licytacji pu-
blicznej lub w toku postpowania egzekucyjnego.
Art. 170.
W razie przeniesienia wasnoci rzeczy ruchomej, ktra jest obciona prawem oso-
by trzeciej, prawo to wygasa z chwilwydania rzeczy nabywcy, chyba e ten dziaa
w zej wierze. Przepis paragrafu drugiego artykuu poprzedzajcego stosuje siod-
powiednio.
Art. 171. (skrelony).
RozdziaII
Zasiedzenie
Art. 172.
1. Posiadacz nieruchomoci nie bdcy jej wacicielem nabywa wasno, jee-
li posiada nieruchomonieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz sa-
moistny, chyba e uzyskaposiadanie w zej wierze (zasiedzenie).
2. Po upywie lat trzydziestu posiadacz nieruchomoci nabywa jej wasno,
choby uzyskaposiadanie w zej wierze.
Art. 173.Jeeli waciciel nieruchomoci, przeciwko ktremu biegnie zasiedzenie, jest mao-
letni, zasiedzenie nie moe skoczysiwczeniej niz upywem dwch lat od uzy-
skania penoletnoci przez waciciela.
Art. 174.
Posiadacz rzeczy ruchomej nie bdcy jej wacicielem nabywa wasno, jeeli po-
siada rzecz nieprzerwanie od lat trzech jako posiadacz samoistny, chyba e posiada
w zej wierze.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
35/210
Kancelaria Sejmu s. 6/6
2008-04-18
Art. 175.
Do biegu zasiedzenia stosuje siodpowiednio przepisy o biegu przedawnienia rosz-
cze.
Art. 176.
1. Jeeli podczas biegu zasiedzenia nastpio przeniesienie posiadania, obecnyposiadacz moe doliczydo czasu, przez ktry sam posiada, czas posiadania
swego poprzednika. Jeeli jednak poprzedni posiadacz uzyska posiadanie
nieruchomoci w zej wierze, czas jego posiadania moe bydoliczony tylko
wtedy, gdy cznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przy-
najmniej lat trzydzieci.
2. Przepisy powysze stosuje siodpowiednio w wypadku, gdy obecny posia-
dacz jest spadkobiercpoprzedniego posiadacza.
Art. 177. (skrelony).
Art. 178. (skrelony).
RozdziaIII
Inne wypadki nabycia i utraty wasnoci
[Art. 179.
1. Waciciel moe wyzby si wasnoci nieruchomoci przez to, e jej si
zrzeknie. Zrzeczenie siwymaga formy aktu notarialnego.
2. Nieruchomo, ktrej waciciel sizrzek, staje siwasnocigminy, na ob-
szarze ktrej nieruchomo jest pooona, chyba e odrbne przepisy stano-
wi inaczej. Jeeli nieruchomo jest pooona na obszarze kilku gmin, nie-
ruchomo staje si wasnoci gminy, na obszarze ktrej znajduje si jej
wiksza cz. Gmina ponosi odpowiedzialnoz nieruchomoci za jej obci-
enia, ograniczondo wartoci nabytej nieruchomoci wedug stanu w chwili
nabycia, a wedug cen rynkowych w chwili zaspokojenia wierzyciela.]
art. 179 niezgodny z Konstytucj- wyrok TK (Dz.U. 2005 r. Nr 48, poz. 462) - traci
moc obowizujcz dniem 15 lipca 2006 r.
Art. 180.
Waciciel moe wyzbysiwasnoci rzeczy ruchomej przez to, e w tym zamiarze
rzecz porzuci.
Art. 181.
Wasnoruchomej rzeczy niczyjej nabywa siprzez jej objcie w posiadanie samo-
istne.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
36/210
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
37/210
Kancelaria Sejmu s. 8/8
2008-04-18
dwch lat od ich znalezienia, stajsiwasnociSkarbu Pastwa. Inne rzeczy staj
sipo upywie tych samych terminw wasnociznalazcy, jeeli uczynion zado
swoim obowizkom; jeeli rzeczy sprzechowywane przez organ pastwowy, zna-
lazca moe je odebraza zwrotem kosztw.
Art. 188.
Przepisw artykuw poprzedzajcych nie stosuje siw razie znalezienia rzeczy w
budynku publicznym albo w innym budynku lub pomieszczeniu otwartym dla pu-
blicznoci ani w razie znalezienia rzeczy w wagonie kolejowym, na statku lub innym
rodku transportu publicznego. Znalazca obowizany jest w tych wypadkach odda
rzeczy zarzdcy budynku lub pomieszczenia albo waciwemu zarzdcy rodkw
transportu publicznego, a ten postpi z rzeczzgodnie z waciwymi przepisami.
Art. 189.
Jeeli rzecz majca znaczniejszwartomaterialnalbo wartonaukowlub arty-
styczn zostaa znaleziona w takich okolicznociach, e poszukiwanie wacicielabyoby oczywicie bezcelowe, znalazca obowizany jest odda rzecz waciwemu
organowi pastwowemu. Rzecz znaleziona staje si wasnoci Skarbu Pastwa, a
znalazcy naley siodpowiednie wynagrodzenie.
Art. 190.
Uprawniony do pobierania poytkw naturalnych rzeczy nabywa ich wasnoprzez
odczenie ich od rzeczy.
Art. 191.
Wasno nieruchomoci rozciga si na rzecz ruchom, ktra zostaa poczona z
nieruchomociw taki sposb, e staa sijej czciskadow.
Art. 192.
1. Ten, kto wytworzynowrzecz ruchomz cudzych materiaw, staje si jej
wacicielem, jeeli wartonakadu pracy jest wiksza od wartoci materia-
w.
2. Jeeli przetworzenie rzeczy byo dokonane w zej wierze albo jeeli warto
materiaw jest wiksza od wartoci nakadu pracy, rzecz wytworzona staje
siwasnociwaciciela materiaw.
Art. 193.
1. Jeeli rzeczy ruchome zostay poczone lub pomieszane w taki sposb, e
przywrcenie stanu poprzedniego byoby zwizane z nadmiernymi trudno-
ciami lub kosztami, dotychczasowi waciciele stajsiwspwacicielami
caoci. Udziay we wspwasnoci oznacza si wedug stosunku wartoci
rzeczy poczonych lub pomieszanych.
2. Jednake gdy jedna z rzeczy poczonych ma wartoznacznie wikszani-
eli pozostae, rzeczy mniejszej wartoci stajsijej czciami skadowymi.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
38/210
Kancelaria Sejmu s. 9/9
2008-04-18
Art. 194.
Przepisy o przetworzeniu, poczeniu i pomieszaniu nie uchybiajprzepisom o obo-
wizku naprawienia szkody ani przepisom o bezpodstawnym wzbogaceniu.
DziaIV
Wspwasno
Art. 195.
Wasno tej samej rzeczy moe przysugiwaniepodzielnie kilku osobom (wsp-
wasno).
Art. 196.
1. Wspwasno jest albo wspwasnoci w czciach uamkowych, albo
wspwasnociczn.
2. Wspwasnocznregulujprzepisy dotyczce stosunkw, z ktrych ona
wynika. Do wspwasnoci w czciach uamkowych stosuje si przepisy
niniejszego dziau.
Art. 197.
Domniemywa si, e udziay wspwacicieli srwne.
Art. 198.
Kady ze wspwacicieli moe rozporzdzaswoim udziaem bez zgody pozosta-
ych wspwacicieli.
Art. 199.
Do rozporzdzania rzecz wspln oraz do innych czynnoci, ktre przekraczaj
zakres zwykego zarzdu, potrzebna jest zgoda wszystkich wspwacicieli. W bra-
ku takiej zgody wspwaciciele, ktrych udziay wynoszco najmniej poow, mo-
gdarozstrzygnicia przez sd, ktry orzeknie majc na wzgldzie cel zamierzo-
nej czynnoci oraz interesy wszystkich wspwacicieli.
Art. 200.
Kady ze wspwacicieli jest obowizany do wspdziaania w zarzdzie rzecz
wspln.
Art. 201.
Do czynnoci zwykego zarzdu rzecz wspln potrzebna jest zgoda wikszoci
wspwacicieli. W braku takiej zgody kady ze wspwacicieli moe daupo-
wanienia sdowego do dokonania czynnoci.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
39/210
Kancelaria Sejmu s. 10/10
2008-04-18
Art. 202.
Jeeli wikszowspwacicieli postanawia dokonaczynnoci raco sprzecznej
z zasadami prawidowego zarzdu rzeczwspln, kady z pozostaych wspwa-
cicieli moe darozstrzygnicia przez sd.
Art. 203.
Kady ze wspwacicieli moe wystpi do sdu o wyznaczenie zarzdcy, jeeli
nie mona uzyskazgody wikszoci wspwacicieli w istotnych sprawach doty-
czcych zwykego zarzdu albo jeeli wikszo wspwacicieli narusza zasady
prawidowego zarzdu lub krzywdzi mniejszo.
Art. 204.
Wikszowspwacicieli oblicza siwedug wielkoci udziaw.
Art. 205.Wspwaciciel sprawujcy zarzd rzecz wspln moe da od pozostaych
wspwacicieli wynagrodzenia odpowiadajcego uzasadnionemu nakadowi jego
pracy.
Art. 206.
Kady ze wspwacicieli jest uprawniony do wspposiadania rzeczy wsplnej oraz
do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje sipogodzize wspposiadaniem i
korzystaniem z rzeczy przez pozostaych wspwacicieli.
Art. 207.
Poytki i inne przychody z rzeczy wsplnej przypadaj wspwacicielom w sto-
sunku do wielkoci udziaw; w takim samym stosunku wspwaciciele ponosz
wydatki i ciary zwizane z rzeczwspln.
Art. 208.
Kady ze wspwacicieli nie sprawujcych zarzdu rzeczwsplnmoe daw
odpowiednich terminach rachunku z zarzdu.
Art. 209.
Kady ze wspwacicieli moe wykonywawszelkie czynnoci i dochodziwszel-
kich roszcze, ktre zmierzajdo zachowania wsplnego prawa.
Art. 210.
Kady ze wspwacicieli moe da zniesienia wspwasnoci. Uprawnienie to
moe bywyczone przez czynnoprawnna czas nie duszy ni lat pi. Jed-
nake w ostatnim roku przed upywem zastrzeonego terminu dopuszczalne jest jego
przeduenie na dalsze lat pi; przeduenie mona ponowi.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
40/210
Kancelaria Sejmu s. 11/11
2008-04-18
Art. 211.
Kady ze wspwacicieli moe da, aeby zniesienie wspwasnoci nastpio
przez podziarzeczy wsplnej, chyba e podziabyby sprzeczny z przepisami usta-
wy lub ze spoeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo e pocigaby za
sobistotnzmianrzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartoci.
Art. 212.
1. Jeeli zniesienie wspwasnoci nastpuje na mocy orzeczenia sdu, warto
poszczeglnych udziaw moe by wyrwnana przez dopaty pienine.
Przy podziale gruntu sd moe obciy poszczeglne czci potrzebnymi
suebnociami gruntowymi.
2. Rzecz, ktra nie daje sipodzieli, moe byprzyznana stosownie do oko-
licznoci jednemu ze wspwacicieli z obowizkiem spaty pozostaych al-
bo sprzedana stosownie do przepisw kodeksu postpowania cywilnego.
3. Jeeli ustalone zostay dopaty lub spaty, sd oznaczy termin i sposb ich u-
iszczenia, wysoko i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby takesposb ich zabezpieczenia. W razie rozoenia dopat i spat na raty terminy
ich uiszczenia nie mogcznie przekraczalat dziesiciu. W wypadkach za-
sugujcych na szczeglne uwzgldnienie sd na wniosek dunika moe od-
roczytermin zapaty rat juwymagalnych.
Art. 213.
Jeeli zniesienie wspwasnoci gospodarstwa rolnego przez podzia midzy
wspwacicieli byoby sprzeczne z zasadami prawidowej gospodarki rolnej, sd
przyzna to gospodarstwo temu wspwacicielowi, na ktrego wyrazgodwszy-scy wspwaciciele.
Art. 214.
1. W razie braku zgody wszystkich wspwacicieli, sd przyzna gospodarstwo
rolne temu z nich, ktry je prowadzi lub stale w nim pracuje, chyba e interes
spoeczno-gospodarczy przemawia za wyborem innego wspwaciciela.
2. Jeeli warunki przewidziane w paragrafie poprzedzajcym spenia kilku
wspwacicieli albo jeeli nie spenia ich aden ze wspwacicieli, sd
przyzna gospodarstwo rolne temu z nich, ktry daje najlepszgwarancjjego
naleytego prowadzenia.
3. Na wniosek wszystkich wspwacicieli sd zarzdzi sprzedagospodarstwa
rolnego stosownie do przepisw Kodeksu postpowania cywilnego.
4. Sprzedagospodarstwa rolnego sd zarzdzi rwniew wypadku nie wyra-
enia zgody przez adnego ze wspwacicieli na przyznanie mu gospodar-
stwa.
Art. 215.
Przepisy dwch artykuw poprzedzajcych stosuje si odpowiednio w wypadku,gdy gospodarstwo rolne moe bypodzielone, lecz liczba wydzielonych czci jest
mniejsza od liczby wspwacicieli.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
41/210
Kancelaria Sejmu s. 12/12
2008-04-18
Art. 216.
1. Wysokoprzysugujcych wspwacicielom spat z gospodarstwa rolnego
ustala sistosownie do ich zgodnego porozumienia.
2. W razie braku takiego porozumienia spaty przysugujce wspwacicielom
mogbyobnione. Przy okrelaniu stopnia ich obnienia bierze sipod u-
wag:
1) typ, wielko i stan gospodarstwa rolnego bdcego przedmiotem zniesienia
wspwasnoci,
2) sytuacj osobist i majtkow wspwaciciela zobowizanego do spat i
wspwaciciela uprawnionego do ich otrzymania.
3. Obnienie spat, stosownie do przepisu paragrafu poprzedzajcego, nie wy-
klucza moliwoci rozoenia ich na raty lub odroczenia terminu ich zapaty,
stosownie do przepisu art. 212 3.
4. Przepisw 2 i 3 nie stosuje sido spat na rzecz maonka w razie zniesie-
nia wspwasnoci gospodarstwa rolnego, ktre stosownie do przepisw
Kodeksu rodzinnego i opiekuczego naley do wsplnego majtku maon-
kw.
Art. 217.
Wspwaciciel, ktry w wyniku zniesienia wspwasnoci otrzymagospodarstwo
rolne, wchodzce zaw skad tego gospodarstwa nieruchomoci rolne zbyodpatnie
przed upywem piciu lat od chwili zniesienia wspwasnoci, jest obowizany po-
zostaym wspwacicielom, ktrym przypady spaty nisze od nalenych, wyda-
proporcjonalnie do wielkoci ich udziaw - korzyci uzyskane z obnienia spat,chyba e celem zbycia jest zapewnienie racjonalnego prowadzenia tego gospodar-
stwa.
Art. 218.
1. Wspwaciciele, ktrzy nie otrzymali gospodarstwa rolnego lub jego czci,
lecz do chwili zniesienia wspwasnoci w tym gospodarstwie mieszkali,
zachowujuprawnienia do dalszego zamieszkiwania, jednake nie duej ni
przez pi lat, a gdy w chwili znoszenia wspwasnoci smaoletni - nie
duej nipi lat od osignicia penoletnoci. Ograniczenie terminem po-wyszym nie dotyczy wspwacicieli trwale niezdolnych do pracy.
2. Do uprawniewynikajcych z przepisw paragrafu poprzedzajcego stosuje
siodpowiednio przepisy o suebnoci mieszkania.
Art. 219. (skrelony).
Art. 220.
Roszczenie o zniesienie wspwasnoci nie ulega przedawnieniu.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
42/210
Kancelaria Sejmu s. 13/13
2008-04-18
Art. 221.
Czynnoci prawne okrelajce zarzd i sposb korzystania z rzeczy wsplnej albo
wyczajce uprawnienie do zniesienia wspwasnoci odnoszskutek take wzgl-
dem nabywcy udziau, jeeli nabywca o nich wiedzia lub z atwocimgsido-
wiedzie. To samo dotyczy wypadku, gdy sposb korzystania z rzeczy zostaustalo-
ny w orzeczeniu sdowym.
DziaV
Ochrona wasnoci
Art. 222.
1. Waciciel moe daod osoby, ktra wada faktycznie jego rzecz, aeby
rzecz zostaa mu wydana, chyba e osobie tej przysuguje skuteczne wzgl-
dem waciciela uprawnienie do wadania rzecz.
2. Przeciwko osobie, ktra narusza wasnow inny sposb anieli przez po-zbawienie waciciela faktycznego wadztwa nad rzecz, przysuguje waci-
cielowi roszczenie o przywrcenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie
narusze.
Art. 223.
1. Roszczenia waciciela przewidziane w artykule poprzedzajcym nie ulegaj
przedawnieniu, jeeli dotycznieruchomoci.
2. (skrelony).
3. (skrelony).
Art. 224.
1. Samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowizany do wynagrodzenia
za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zuycie, ani za jej
pogorszenie lub utrat. Nabywa wasnopoytkw naturalnych, ktre zosta-
y od rzeczy odczone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane
poytki cywilne, jeeli stay siw tym czasie wymagalne.
2. Jednake od chwili, w ktrej samoistny posiadacz w dobrej wierze dowie-
dzia sio wytoczeniu przeciwko niemu powdztwa o wydanie rzeczy, jeston obowizany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowie-
dzialny za jej zuycie, pogorszenie lub utrat, chyba e pogorszenie lub utra-
ta nastpia bez jego winy. Obowizany jest zwrcipobrane od powyszej
chwili poytki, ktrych nie zuy, jak rwnieuiciwartotych, ktre zu-
y.
Art. 225.
Obowizki samoistnego posiadacza w zej wierze wzgldem waciciela stakie sa-
me jak obowizki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w ktrej ten
dowiedzia si o wytoczeniu przeciwko niemu powdztwa o wydanie rzeczy. Jed-
nake samoistny posiadacz w zej wierze obowizany jest nadto zwrci warto
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
43/210
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
44/210
Kancelaria Sejmu s. 15/15
2008-04-18
oraz o naprawienie szkody z powodu pogorszenia lub utraty rzeczy, jak rwnie
przepisy dotyczce roszcze samoistnego posiadacza o zwrot nakadw na rzecz,
stosuje si odpowiednio do stosunku midzy wacicielem rzeczy a posiadaczem
zalenym, o ile z przepisw regulujcych ten stosunek nie wynika nic innego.
Art. 231.
1. Samoistny posiadacz gruntu w dobrej wierze, ktry wznisna powierzchni
lub pod powierzchnigruntu budynek lub inne urzdzenie o wartoci przeno-
szcej znacznie wartozajtej na ten cel dziaki, moe da, aby waciciel
przenis na niego wasno zajtej dziaki za odpowiednim wynagrodze-
niem.
2. Waciciel gruntu, na ktrym wzniesiono budynek lub inne urzdzenie o war-
toci przenoszcej znacznie warto zajtej na ten cel dziaki, moe da,
aby ten, kto wznisbudynek lub inne urzdzenie, nabyod niego wasno
dziaki za odpowiednim wynagrodzeniem.
TytuII
Uytkowanie wieczyste
Art. 232.
1. Grunty stanowice wasnoSkarbu Pastwa a pooone w granicach admini-
stracyjnych miast oraz grunty Skarbu Pastwa pooone poza tymi granica-
mi, lecz wczone do planu zagospodarowania przestrzennego miasta i prze-
kazane do realizacji zada jego gospodarki, a take grunty stanowice wa-
sno jednostek samorzdu terytorialnego lub ich zwizkw, mog by od-dawane w uytkowanie wieczyste osobom fizycznym i osobom prawnym.
2. W wypadkach przewidzianych w przepisach szczeglnych przedmiotem
uytkowania wieczystego mogby take inne grunty Skarbu Pastwa, jed-
nostek samorzdu terytorialnego lub ich zwizkw.
Art. 233.
W granicach, okrelonych przez ustawy i zasady wspycia spoecznego oraz przez
umowo oddanie gruntu Skarbu Pastwa lub gruntu nalecego do jednostek samo-
rzdu terytorialnego lub ich zwizkw w uytkowanie wieczyste, uytkownik moekorzystaz gruntu z wyczeniem innych osb. W tych samych granicach uytkow-
nik wieczysty moe swoim prawem rozporzdza.
Art. 234.
Do oddania gruntu Skarbu Pastwa lub gruntu nalecego do jednostek samorzdu
terytorialnego lub ich zwizkw w uytkowanie wieczyste stosuje siodpowiednio
przepisy o przeniesieniu wasnoci nieruchomoci.
Art. 235. 1. Budynki i inne urzdzenia wzniesione na gruncie Skarbu Pastwa lub gruncie
nalecym do jednostek samorzdu terytorialnego lub ich zwizkw przez
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
45/210
Kancelaria Sejmu s. 16/16
2008-04-18
wieczystego uytkownika stanowijego wasno. To samo dotyczy budyn-
kw i innych urzdze, ktre wieczysty uytkownik nabyzgodnie z waci-
wymi przepisami przy zawarciu umowy o oddanie gruntu w uytkowanie
wieczyste.
2. Przysugujca wieczystemu uytkownikowi wasnobudynkw i urzdze
na uytkowanym gruncie jest prawem zwizanym z uytkowaniem wieczy-
stym.
Art. 236.
1. Oddanie gruntu Skarbu Pastwa lub gruntu nalecego do jednostek samo-
rzdu terytorialnego lub ich zwizkw w uytkowanie wieczyste nastpuje na
okres dziewidziesiciu dziewiciu lat. W wypadkach wyjtkowych, gdy cel
gospodarczy uytkowania wieczystego nie wymaga oddania gruntu na dzie-
widziesit dziewilat, dopuszczalne jest oddanie gruntu na okres krtszy,
co najmniej jednak na lat czterdzieci.
2. W cigu ostatnich piciu lat przed upywem zastrzeonego w umowie termi-nu wieczysty uytkownik moe da jego przeduenia na dalszy okres od
czterdziestu do dziewidziesiciu dziewiciu lat; jednake wieczysty uyt-
kownik moe wczeniej wystpiz takim daniem, jeeli okres amortyzacji
zamierzonych na uytkowanym gruncie nakadw jest znacznie duszy ani-
eli czas, ktry pozostaje do upywu zastrzeonego w umowie terminu. Od-
mowa przeduenia jest dopuszczalna tylko ze wzgldu na wany interes spo-
eczny.
3. Umowa o przeduenie wieczystego uytkowania powinna by zawarta w
formie aktu notarialnego.
Art. 237.
Do przeniesienia uytkowania wieczystego stosuje siodpowiednio przepisy o prze-
niesieniu wasnoci nieruchomoci.
Art. 238.
Wieczysty uytkownik uiszcza przez czas trwania swego prawa opatroczn.
Art. 239.
1. Sposb korzystania z gruntu Skarbu Pastwa lub gruntu nalecego do jed-
nostek samorzdu terytorialnego lub ich zwizkw przez wieczystego uyt-
kownika powinien byokrelony w umowie.
2. Jeeli oddanie gruntu w uytkowanie wieczyste nastpuje w celu wzniesienia
na gruncie budynkw lub innych urzdze, umowa powinna okrela:
1) termin rozpoczcia i zakoczenia robt;
2) rodzaj budynkw lub urzdzeoraz obowizek ich utrzymywania w naley-
tym stanie;
3) warunki i termin odbudowy w razie zniszczenia albo rozbirki budynkw lub
urzdzew czasie trwania uytkowania wieczystego;
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
46/210
Kancelaria Sejmu s. 17/17
2008-04-18
4) wynagrodzenie nalene wieczystemu uytkownikowi za budynki lub urz-
dzenia istniejce na gruncie w dniu wyganicia uytkowania wieczystego.
Art. 240.
Umowa o oddanie gruntu Skarbu Pastwa lub gruntu nalecego do jednostek samo-
rzdu terytorialnego lub ich zwizkw w uytkowanie wieczyste moe ulec rozwi-
zaniu przed upywem okrelonego w niej terminu, jeeli wieczysty uytkownik ko-
rzysta z gruntu w sposb oczywicie sprzeczny z jego przeznaczeniem okrelonym w
umowie, w szczeglnoci jeeli wbrew umowie uytkownik nie wznisokrelonych
w niej budynkw lub urzdze.
Art. 241.
Wraz z wyganiciem uytkowania wieczystego wygasajustanowione na nim ob-
cienia.
Art. 242. (skrelony).
Art. 243.
Roszczenie przeciwko wieczystemu uytkownikowi o naprawienie szkd wynikych
z niewaciwego korzystania z gruntu Skarbu Pastwalub gruntu nalecego do jed-
nostek samorzdu terytorialnego bdich zwizkw, jak rwnieroszczenie wieczy-
stego uytkownika o wynagrodzenie za budynki i urzdzenia istniejce w dniu zwro-
tu uytkowanego gruntu przedawniajsiz upywem lat trzech od tej daty.
TytuIII
Prawa rzeczowe ograniczone
DziaI
Przepisy oglne
Art. 244.
1. Ograniczonymi prawami rzeczowymi s: uytkowanie, suebno, zastaw,
spdzielcze wasnociowe prawo do lokalu oraz hipoteka.
2. Spdzielcze wasnociowe prawo do lokalu oraz hipotek regulujodrbne
przepisy.
Art. 245.
1. Z zastrzeeniem wyjtkw w ustawie przewidzianych, do ustanowienia ogra-
niczonego prawa rzeczowego stosuje siodpowiednio przepisy o przeniesie-
niu wasnoci.
2. Jednake do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomo-ci nie stosuje si przepisw o niedopuszczalnoci warunku lub terminu.
Forma aktu notarialnego jest potrzebna tylko dla owiadczenia waciciela,
ktry prawo ustanawia.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
47/210
Kancelaria Sejmu s. 18/18
2008-04-18
Art. 2451.
Do przeniesienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomoci potrzebna jest
umowa midzy uprawnionym a nabywcoraz - jeeli prawo jest ujawnione w ksi-
dze wieczystej - wpis do tej ksigi, chyba e przepis szczeglny stanowi inaczej.
Art. 246.
1. Jeeli uprawniony zrzeka si ograniczonego prawa rzeczowego, prawo to
wygasa. Owiadczenie o zrzeczeniu siprawa powinno byzoone waci-
cielowi rzeczy obcionej.
2. Jednake gdy ustawa nie stanowi inaczej, a prawo byo ujawnione w ksidze
wieczystej, do jego wyganicia potrzebne jest wykrelenie prawa z ksigi
wieczystej.
Art. 247.
Ograniczone prawo rzeczowe wygasa, jeeli przejdzie na waciciela rzeczy obci-
onej albo jeeli ten, komu prawo takie przysuguje nabdzie wasnorzeczy obci-
onej.
Art. 248.
1. Do zmiany treci ograniczonego prawa rzeczowego potrzebna jest umowa
midzy uprawnionym a wacicielem rzeczy obcionej, a jeeli prawo byo
ujawnione w ksidze wieczystej - wpis do tej ksigi.
2. Jeeli zmiana treci prawa dotyka praw osoby trzeciej, do zmiany potrzebnajest zgoda tej osoby. Owiadczenie osoby trzeciej powinno byzoone jed-
nej ze stron.
Art. 249.
1. Jeeli kilka ograniczonych praw rzeczowych obcia t sam rzecz, prawo
powstae pniej nie moe bywykonywane z uszczerbkiem dla prawa po-
wstaego wczeniej (pierwszestwo).
2. Przepis powyszy nie uchybia przepisom, ktre okrelaj pierwszestwo w
sposb odmienny.
Art. 250.
1. Pierwszestwo ograniczonych praw rzeczowych moe byzmienione. Zmia-
na nie narusza praw majcych pierwszestwo nisze anieli prawo ustpujce
pierwszestwa, a wysze anieli prawo, ktre uzyskuje pierwszestwo ust-
pujcego prawa.
2. Do zmiany pierwszestwa praw rzeczowych ograniczonych potrzebna jest
umowa midzy tym, czyje prawo ma ustpi pierwszestwa, a tym, czyje
prawo ma uzyskapierwszestwo ustpujcego prawa. Jeeli chociajedno ztych praw jest ujawnione w ksidze wieczystej, potrzebny jest take wpis do
ksigi wieczystej.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
48/210
Kancelaria Sejmu s. 19/19
2008-04-18
3. Zmiana pierwszestwa staje si bezskuteczna z chwil wyganicia prawa,
ktre ustpio pierwszestwa.
Art. 251.
Do ochrony praw rzeczowych ograniczonych stosuje si odpowiednio przepisy o
ochronie wasnoci.
DziaII
Uytkowanie
RozdziaI
Przepisy oglne
Art. 252.
Rzecz mona obciyprawem do jej uywania i do pobierania jej poytkw (uyt-
kowanie).
Art. 253.
1. Zakres uytkowania mona ograniczyprzez wyczenie oznaczonych poyt-
kw rzeczy.
2. Wykonywanie uytkowania nieruchomoci mona ograniczy do jej ozna-
czonej czci.
Art. 254.
Uytkowanie jest niezbywalne.
Art. 255.
Uytkowanie wygasa wskutek niewykonywania przez lat dziesi.
Art. 256.
Uytkownik powinien wykonywaswoje prawo zgodnie z wymaganiami prawido-
wej gospodarki.
Art. 257.
1. Jeeli uytkowanie obejmuje okrelony zesprodkw produkcji, uytkow-
nik moe w granicach prawidowej gospodarki zastpowa poszczeglne
skadniki innymi. Wczone w ten sposb skadniki stajsiwasnociwa-
ciciela uytkowanego zespou rodkw produkcji.
2. Jeeli uytkowany zesprodkw produkcji ma byzwrcony wedug osza-
cowania, uytkownik nabywa wasno jego poszczeglnych skadnikw z
chwil, gdy zostay mu wydane; po ustaniu uytkowania obowizany jestzwrcizesptego samego rodzaju i tej samej wartoci, chyba e inaczej za-
strzeono.
8/13/2019 kodeks_cywilny 2008
49/210
Kancelaria Sejmu s. 20/20
2008-04-18
Art. 258.
W stosunkach wzajemnych midzy uytkownikiem a wacicielem uytkownik po-
nosi ciary, ktre zgodnie z wymaganiami prawidowej gospodarki powinny by
pokrywane z poytkw rzeczy.
Art. 259.
Waciciel nie ma obowizku czyni nakadw na rzecz obcion uytkowaniem.
Jeeli takie nakady poczyni, moe od uytkownika daich zwrotu wedug prze-
pisw o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia.
Art. 260.
1. Uytkownik obowizany jest dokonywanapraw i innych nakadw zwiza-
nych ze zwykym korzystaniem z rzeczy. O potrzebie innych napraw i naka-
dw powinien niezwocznie zawiadomiwaciciela i zezwolimu na doko-
nanie potrzebnych robt.
2. Jeeli uytkownik poczyninakady, do ktrych nie byobowizany, stosuje
siodpowiednio przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia.
Art. 261.
Jeeli osoba trzecia d