Dr Monika MatusiakUniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

UNIWERSYTECKIE CENTRUM TRANSFERU TECHNOLOGII MEDYCZNYCH

Obszary współpracy klastrów farmaceutycznych i sposób ich finansowania

Plan prezentacji• 2x dlaczego• Początki współpracy:

Funkcjonowanie klastrów i inicjatyw klastrowych

• Rozwój inicjatyw klastrowych• Obszary współpracy

zaawansowanej• Dalszy rozwój i finansowanie

Dlaczego klastry?

Przedsiębiorstwo

Kryzys

KonkurencjaGlobalizacjaPrzepisy i

standardy

Nowe technologie

Współpraca

Polska

Niemcy

Japonia

USA: Nowy Jork

Czy klastry pasują do branży farmaceutycznej?

Puerto Rico

Irlandia

USA: San Diego

Belgia

Przemysł farmaceutyczny: wyzwania

• Hi-tech z korzeniami historycznymi• Dawniej: ważne etapy rozwoju:

– masowa produkcja leków (1813)– Technologie produkcji antybiotyków syntetycznych– „złote czasy” 1950-1970– Od 1990 – wzrastająca regulacja, wzrost znaczenia

biotechnologii i inżynierii genetycznej

• Dziś:– Wysoka intensywność B+R– Przewidywany wzrost 6-8% rocznie przez następną

dekadę– Wzrastające znaczenie koopetycji i współpracy

sieciowej– Zmiana modelu biznesowego firm farmaceutycznych– Kluczowe pytania: z kim współpracować, w jakim

zakresie, na jakich warunkach?

Początki współpracy: Funkcjonowanie klastrów i inicjatyw klastrowych

Cele powstawania klastrów

Klaster: Skupisko przedsiębiorstw w określonej lokalizacji geograficznej:

• Korzyści aglomeracji• Sieci• Łańcuchy wartości• Koopetycja

Dlaczego klastry? Korzyści aglomeracji

Dlaczego klastry?Sieci

Dlaczego klastry?Łańcuchy wartości

Dlaczego klastry? Globalizacja łańcuchów

wartości

Inicjatywa klastrowa

Grupa przedsiębiorstw podobnej branży świadomie starająca się wykorzystać współpracę w ramach klastra dla osiągnięcia przewagi konkurencyjnej.

Współpraca w ramach poczwórnej heliksy: nauka, biznes, edukacja, samorząd plus instytucje pośredniczące: finansowanie, doradztwo, marketing

Koopetycja: konkurencyjna współpraca

Cele IK• Tworzenie sieci i nawiązywanie

kontaktów• Wspólna promocja• Zakup wyników badań naukowych• Transfer wiedzy i technologii • Projekty innowacyjne • Inwestycje• Lobbying• Wywiad gospodarczy • Eksport• Szkolenia• Dzielenie kosztów

Cele klastrów farmaceutycznych

• Zogniskowanie prac badawczych nad nowoczesnymi formami leków i ich komercjalizację

• Poszukiwanie synergii• Stworzenie idealnego

otoczenia instytucjonalnego i biznesowego dla firm farmaceutycznych

• Internacjonalizacja i eksport• Poprawa logistyki dostaw

leków• Promocja wspólnej oferty

Rozwój inicjatyw klastrowych

ROZWÓJ KLASTRA

1. Określenie istotności

2. Identyfikacja, priorytetyzacja

3. Analiza wstępna 4. Kształtowanie grupy liderów

5. Scenariusz rozwoju

6. Kamienie milowe

7. Agenda krótko-

terminowa

8. Inicjacja i

formalizacja klastra9. Pogłębiona

analiza, benchmarking

10. Strategia długoterminowa 11. Budowanie powiązań

12. Ewaluacja i ocena

Czynniki sukcesu IK

Otoczenie:• Silne środowisko

biznesowe• Zaufanie do władz

centralnych• Silne władze regionalne• Siła klastra

Czynniki sukcesu IK

Cele:• Szeroki zakres celów• Cele stworzone w oparciu

o rzeczywiste potrzeby klastra

Czynniki sukcesu IK

Proces:• Animator rozumiejący

klaster• Biuro i znaczący budżet• Jasna strategia i

mierzalne cele

Czynniki sukcesu IK

Organizacja:• Zaufanie między firmami• Konsensus co do celów• Zdefiniowane zasady

współpracy

Masa krytyczna i synergie

• Masa krytyczna: 30-50 członków• Korzyści i synergie powstają w

oparciu o zaufanie• Długookresowy horyzont

współpracy• Zmiana sposobu myślenia

i działania• Dogłębna znajomość branży• Pozytywny dialog

Masa krytyczna i synergie• Synergie:

– Wspólne osiąganie celów niemożliwych do osiągnięcia indywidualnie

– Strategiczne wykorzystanie powiązań w ramach łańcucha wartości

– Tworzenie produktów i usług o wyższej wartości dodanej

– Zwiększenie odporności na kryzysy– Wzmocnienie pozycji jako partner

samorządu

Obszary współpracy zaawansowanej

Identyfikacja obszarów współpracy

• Działalność badawczo-rozwojowa• Produkcja• Marketing• Logistyka• Szkolenia zawodowe• Organizacja przedsięwzięć• Technologie informatyczne• Internacjonalizacja

Określenie celu i zasad współpracy

• Badanie potrzeb wszystkich aktorów

• Zaangażowanie we współpracę• Wytworzenie wspólnych

produktów/usług lub poprawa pozycji negocjacyjnej

• Informacja: strona internetowa/katalog produktów

Określenie celu i zasad współpracy

• Wspólna marka• Wspólna strategia rozwoju• Procedury poszukiwania

partnerów do projektów• Osobowość prawna• Struktura: biuro,

koordynator, budżet

Podstawowe pola działania

• Informacja i komunikacja• Szkolenia i podnoszenie

kwalifikacji• Współpraca• Marketing i PR• Internacjonalizacja

Informacja i komunikacja• Szczegółowa baza danych• Częste wywiady z klientami• Stworzenie i obsługa strony

internetowej• Katalog dostawców i usług• Newslettery• Regularne wydarzenia, wizyty w

przedsiębiorstwach, wizyty studyjne• Comiesięczny mailing • Materiały prasowe

Szkolenia i podnoszenie kwalifikacji

• Analiza wymagań edukacyjnych związanych z branżą

• Promocja i mentoring utalentowanych pracowników

• Podnoszenie kwalifikacji personelu• Regularne wydarzenia specjalne:

– Warsztaty i seminaria– Wizyty studyjne dla pracowników– Wzajemne uczenie się firm– Współpraca z sektorem nauki i

instytucjami edukacyjnymi

Współpraca• Inicjacja i wspieranie projektów

kooperacyjnych• Nawiązywanie kontaktów pomiędzy

potencjalnymi partnerami w projektach

• Współpraca z sektorem nauki, instytucjami edukacyjnymi i dostawcami usług zaawansowanych

• Stworzenie ukierunkowanych programów wsparcia

• Wspieranie podnoszenia innowacyjności

Marketing i PR• Materiały informacyjne i promocyjne• Budowa tożsamości regionalnej• Marketing krajowy i

międzynarodowy oraz działalność reklamowa

• Działania budujące wizerunek branży

• Targi, wizyty w przedsiębiorstwach, prezentacje dla klientów kluczowych

• Lobbying

Internacjonalizacja• Dostęp do wydarzeń

międzynarodowych, kongresów, aktualności, klientów i trendów

• Wspieranie współpracy międzynarodowej

• Wspieranie przedsiębiorstw w procesie internacjonalizacji

• Działania sieciowe między podobnymi lub komplementarnymi klastrami z różnych krajów

• Zagraniczne wizyty w klastrze

Dalszy rozwój i finansowanie

Perspektywy rozwojowe

• Wsparcie Komisji Europejskiej (DG Industry, DG Regio)

• Projekt „Polskie klastry i polityka klastrowa” pod patronatem Ministra Gospodarki

• Samorządowe programy wsparcia klastrów

• Instrumenty finansowania

Finansowanie klastrów• Wkład własny:

– Składki członkowskie– Wkład partnerów strategicznych– Współfinansowanie projektów

• Środki zewnętrzne:– Europejskie programy współpracy

klastrowej oraz programy ramowe– Zmiany w ramach innych polityk

krajowych– Działanie 5.1.– Działanie 1.6.– Konkursy Narodowego Centrum Badań i

Rozwoju– Konkursy Departamentu Gospodarki

UMWW

Działanie 5.1.• Faza wczesna:– Opracowanie i wdrożenie strategii

rozwoju– Finansowanie do ekwiwalentu 200

000 euro• Faza rozwoju:– Opracowanie innowacyjnego

produktu lub usługi– Finansowanie: 20 mln na wydatki

inwestycyjne, 5 mln na B+R, 400 000 na doradztwo, 1 mln na szkolenia, 600 000 na ekspansję rynkowa

Działanie 1.6.• Finansowanie do 2 mln zł na:

– promocję powiązania kooperacyjnego,– zakup profesjonalnych usług doradczych

związanych z usługami świadczonymi przez podmioty zarządzające powiązaniem kooperacyjnym,

– działania podnoszące poziom innowacyjności powiązania kooperacyjnego (w tym transfer technologii/know-how),

– działania inwestycyjne (w tym wydatki na zakup robót budowlanych oraz zakup środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych niezbędnych do funkcjonowania powiązania kooperacyjnego).

6 lekcji z doświadczenia Banku Światowego

• Najważniejszym czynnikiem sukcesu jest „wkład potu” członków inicjatywy

• Udane inicjatywy klastrowe są napędzane przez sektor prywatny współpracujący sektorem publicznym, a nie odwrotnie

• Dobrze zdefiniowane cele i regularne mierzenie postępów

• Kluczowa rola przywódców i wizjonerów

• Trudniej rozwijać IK w przemysłach tradycyjnych

• Konkurencyjność oparta na klastrach to nie rozwiązanie quick fix, ale proces długoterminowy

• Nadmierne finansowanie danej inicjatywy przez władze może ją osłabić

6 lekcji z doświadczenia Banku Światowego

Dziękuję za uwagę