Zabiegi na ciało

ZASADY WYKONYWANIA ZABIEGÓW NA CIAŁO

Nazwa kwalifikacji, której efekty kształcenia zostały uwzględnione w multibooku: A.62. Wykonywanie zabiegów kosmetycznych ciała, dłoni i stóp, kwalifikacja wyodrębniona w zawodzie technik usług kosmetycznych 514207. Pozycja kierowana jest do uczniów i słuchaczy szkół zawodowych oraz placówek kształcenia ustawicznego przygotowujących do pracy w zawodzie technik usług kosmetycznych. Opracowano na podstawie materiałów przygotowanych w ramach projektu „Model systemu wdrażania i upowszechniania kształcenia na odległość w uczeniu się przez całe życie” KOWEZiU.

SPIS TREŚCI

I - Diagnostyka stanu skóry w zabiegach pielęgnacyjnych ciała

II - Preparaty i akcesoria do zabiegów na ciało

III - Czynniki fizykalne w zabiegach na ciało

IV - Masaż poszczególnych części ciała

V - Usuwanie zbędnego owłosienia

VI - Zabiegi wyszczuplające

VII - Zabiegi pielęgnacyjne przy cellulicie i rozstępach

VIII - Zabiegi pielęgnacyjne na biust

1

Kurs: Zasady wykonywania zabiegów na ciało.

Źródło: http://pl.fotolia.com/

KURS Zasady wykonywania zabiegów na ciało

MODUŁ Diagnostyka stanu skóry w zabiegach pielęgnacyjnych ciała

2


1 Diagnostyka stanu skóry w zabiegach pielęgnacyjnych ciała

Cel ogólny: wyrabianie umiejętności przeprowadzenia diagnozy kosmetycznej na potrzeby zabiegu pielęgnacyjnego ciała.

1.1 Charakterystyka podstawowych problemów na ciele

1.1.1 Otyłość

Epidemiczny charakter otyłości, zwłaszcza w krajach uprzemysłowionych, stanowi poważny problem zdrowotny i społeczny. Cierpi na nią ok. 20% populacji ludzkiej, dlatego zaliczono ją do chorób cywilizacyjnych. W ciągu ostatnich 20 lat częstość jej występowania wzrosła o 50%. Otyłość w okresie dzieciństwa i dojrzewania prowadzi do otyłości u dorosłych. Rosnące koszty opieki medycznej oraz wysoka śmiertelność w grupie pacjentów cierpiących na otyłość były przyczyną sfinansowania badań epidemiologicznych nad skutkami zdrowotnymi tego schorzenia przez

towarzystwa ubezpieczeniowe oraz Światową Organizację Zdrowia. Stwierdzono

wówczas, że zwiększa ono zachorowalność i śmiertelność, a szczególny typ otyłości, tzw. otyłość trzewna (lub brzuszna), stanowi niezależny czynnik ryzyka rozwoju choroby

niedokrwiennej serca, nadciśnienia tętniczego, udaru mózgu, cukrzycy typu 2,

dyslipidemii, niektórych nowotworów oraz zaburzeń czynności nerek, a w związku z tym wybitnie zwiększa ryzyko przedwczesnego zgonu1.

Aby stwierdzić, czy na pewno mamy do czynienia z otyłością, porównujemy wagę rzeczywistą z należną (idealną – Twoja Idealna Waga).

Oceny dokonujemy w oparciu o wskaźnik Queteleta inaczej wskaźnik masy ciała (po angielsku Body Mass Index, czyli BMI).

BMI = waga (kg) / wzrost 2(m)

Optymalny BMI dla kobiet wynosi od 18 do 24, dla mężczyzn 20 do 25.

Niższe wartości wskaźnika odnoszą się do kośćca lekkiego, a wyższe do kośćca mocnego.

Aby określić typ kośćca, wykonujemy poniższy test: kciukiem i palcem wskazującym prawej ręki próbujemy otoczyć nadgarstek lewej ręki na poziomie stawu:

jeśli palce zachodzą na siebie – kościec określamy jako „lekki”;

jeśli palce stykają się – jest „średni”;

jeśli nie stykają się – jest „mocny”.

TIW = BMI optymalny × wzrost 2

Odchylenie wagi rzeczywistej od idealnej:

1 http://biuletynfarmacji.wum.edu.pl/0301Suchocka.pdf

3


− powyżej 10 % = nadwaga,

− poniżej 10 % = niedowaga,

− powyżej 25% = otyłość.

Utrata kilogramów to długotrwały proces. Istnieje wiele metod na odchudzanie –

ale nie wszystkie są skuteczne. Dlatego też decyzja o odchudzaniu powinna być

przemyślana, a sam proces dokładnie zaplanowany. Myśląc o rozmiarach, powinniśmy

również spojrzeć na nasze zdrowie, ocenić, w jakim jest stanie, czy potrzebuje naszej

pomocy. Trzeba pamiętać, że każdy organizm inaczej reaguje na odchudzanie i różnego

rodzaju diety, które są męczące, w szczególności u osób z większą nadwagą.

Przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych badania wykazały, że bez względu na

przyjętą dietę – wskaźnik sukcesu (czyli utrzymania spadku wagi ciała przez okres 5 lat)

nie przekracza 10%.

Otyłość jest stanem zwiększenia ilości tkanki tłuszczowej. Stan ten prowadzi

zawsze do zaburzeń biochemicznych i patofizjologicznych, które mogą być przyczyną

zmian narządowych. Otyłość jest związana z dodatnim bilansem energetycznym.

Rysunek 1.1 Otyłość

Źródło: http://pl.fotolia.com/id/22324763

4


Przyczyny otyłości są różne:

niska podstawowa przemiana materii – podstawowa przemiana materii to

porcja energii, która w warunkach spoczynku jest niezbędna do utrzymania

niezbędnych czynności życiowych. U osób szczupłych pochłania ona 50-70%

dziennego wydatku energetycznego, natomiast u otyłych znacznie mniej – dlatego

większa ilość energii może być zmagazynowana w tkance tłuszczowej;

otyłość nerwowa – występuje głównie u kobiet i dzieci w warunkach stresowych.

W podwzgórzu powstają zaburzenia odczuwania sytości i łaknienia;

otyłość hormonalna – wywołana niedoczynnością tarczycy, zaburzeniem

wydzielania hormonów płciowych, w okresie klimakterium, w nadczynności kory

nadnerczy, jako skutek uboczny leczenia sterydami, przy np. chorobach

astmatycznych, przewlekłych bronchitach;

otyłość dziedziczna – zależy od czynników genetycznych – tzw. oszczędne geny

sprzyjają lepszemu przyswojeniu i wykorzystaniu energii obecnej w pokarmach,

a więc korzystniejszemu jej magazynowaniu i pożytkowaniu dopiero w okresach

niedostatku żywności. Osobnicy posiadający takie geny są często potomkami osób,

które przeżyły klęski głodu. Otyłości sprzyja u nich także nawyk spożywania

zwiększonej ilości tłuszczu, którego podaży organizm nie jest w stanie

kontrolować;

zaburzenia regulacji neurohormonalnej - nieodczuwanie sytości nawet po

obfitym posiłku. Otyłość na ogół rozwija się na tle braku pobudzenia ośrodka

sytości w podwzgórzu przez tzw. czynniki sytości;

preferencyjne utlenianie węglowodanów – osoby, których organizm sprawniej

utlenia węglowodany niż lipidy, mają średnio dwuipółkrotnie większą skłonność

do tycia niż te, u których utleniane są przede wszystkim tłuszcze;

ograniczenie termogenezy poposiłkowej – szczupli osobnicy reagują na

przyjęcie posiłku wzmożonym rozproszeniem w postaci ciepła nawet do 10%

dostarczonej energii. Efekt ten nazwano termogenezą indukowaną przez dietę.

U osobników otyłych termogeneza poposiłkowa jest bardzo ograniczona lub wcale

nie występuje – przyczyną jest brak brunatnej tkanki tłuszczowej lub upośledzenie

jej funkcji;

nieodpowiedni skład diety, mała liczebność i częstość spożywania posiłków

– przekarmianie i sztuczne żywienie w wieku niemowlęcym (zwłaszcza

w pierwszym półroczu) może sprzyjać wystąpieniu otyłości w późnym

dzieciństwie. Osoby spożywające 1-2 posiłki dziennie wykazują większą tendencję

do tycia, mają wyższe stężenie cholesterolu i częściej zaburzoną tolerancję

węglowodanów niż te, które spożywają 5 posiłków dziennie. Posiłki bogate

w tłuszcze i węglowodany oraz mała aktywność fizyczna sprzyjają odkładaniu

tkanki tłuszczowej. Otyłość występuje częściej u ludzi z niższych warstw

społeczno-ekonomicznych i źle zarabiających niż wśród wykształconych

i zamożnych, ponieważ o sposobie żywienia decydują często uwarunkowania

psychospołeczne i ekonomiczne;

5


ograniczenie ruchu i wysiłku fizycznego – zastój mięśniowy, wynikający z braku

aktywności fizycznej, prowadzi do zbijania się kropelek tłuszczu w adipocytach,

a w taki sposób zbita tkanka tłuszczowa trudniej podlega rozpadowi.

Z ograniczeniem wysiłku fizycznego oraz długotrwałym unieruchomieniem (np.

podczas oglądania telewizji lub pracy przy komputerze) wiąże się także mniejsze

zużycie energii. Często unieruchomieniu towarzyszy dodatkowo spożywanie

bogatokalorycznej żywności, np. chipsów, słonych paluszków, prażonej kukurydzy

– co sprzyja odkładaniu tłuszczu;

otyłość nawykowa – nawyk jedzenia, szczególnie „zajadanie” stresu;

otyłość polekowa – przyjmowanie leków sterydowych.

Kobiety mają o około 10 % więcej tłuszczu niż mężczyźni, z wiekiem udział

procentowy tkanki tłuszczowej w ustroju jest większy i tak, np. u kobiety o wadze 60 kg

w wieku:

− 25 lat jest 26% tłuszczu,

− 40 lat jest 32 % tłuszczu,

− 55 lat jest 38% tłuszczu.

Rozkład tkanki tłuszczowej w organizmie jest bardzo istotny przy przybieraniu

na wadze.

W młodszym wieku tkanka tłuszczowa rozkłada się bardziej równomiernie,

u kobiet starszych tkanka tłuszczowa zajmuje biodra, brzuch i uda.

Od 18 roku życia u kobiet obserwuje się obniżenie przemiany metabolicznej.

Spadek wynosi 2% przez każde 10 lat. Dlatego kobieta pomiędzy czterdziestym

a pięćdziesiątym rokiem życia narażona jest na wystąpienie otyłości, jeśli spożywa

niezrównoważone posiłki w pośpiechu, nie kontroluje ilości przyjmowanych pokarmów

i nie uprawia ćwiczeń fizycznych2.

Stopień otłuszczenia ciała i rozmieszczenie tkanki tłuszczowej można wyznaczyć

także na podstawie pomiaru fałdów skórno-tłuszczowych w standardowo określonych

rejonach ciała. Dla zobrazowania otłuszczenia podaje się najczęściej sumę 10 fałdów

mierzonych za pomocą fałdomierza. Pomiarów dokonuje się w okolicy uda ponad

rzepką, ponad mięśniem szerokim uda-bocznym, ponad mięśniem trójgłowym ramienia,

w okolicy pępkowej, w okolicy bocznej klatki piersiowej na poziomie X żebra, nad kością

biodrową pomiędzy żebrem XII a grzebieniem biodrowym, wzdłuż pachowej krawędzi

mięśnia piersiowego większego, w okolicy bródkowej, w okolicy podłopatkowej i na

policzku. Grubość fałdu tkanki podskórnej mierzona nad grzebieniem łopatki

w otyłości u kobiet przekracza 25 mm, a u mężczyzn 15 mm. Sumę fałdów skórno-

tłuszczowych osób badanych porównuje się z wartościami uzyskanymi dla analogicznej

populacji osób szczupłych zależnie od płci i wieku.

Na podstawie dystrybucji tkanki tłuszczowej w poszczególnych rejonach ciała

można ocenić zagrożenie zdrowotne. Wyróżnia się otyłość androidalną i gynoidalną.

Pierwsza z nich – androidalna (inaczej: wisceralna, centralna, brzuszna, trzewna, typu

2 http://zdrowa-kobieta.blogspot.com/2013/09/byc-moze-virumin-fix-herbata.html

6


„jabłko”) jest charakterystyczna dla mężczyzn – u kobiet z reguły pojawia się ona

w okresie menopauzy, może także stanowić przejaw otyłości występującej rodzinnie.

Otyłość androidalna charakteryzuje się nagromadzeniem tkanki tłuszczowej w górnej

połowie ciała, głównie wewnątrz jamy brzusznej w sieci krezki i w przestrzeni

zaotrzewnowej. Otyłość gynoidalna (pośladkowo-udowa, typu „gruszka”) jest typowa

dla kobiet i charakteryzuje się występowaniem nadmiaru tkanki tłuszczowej w obrębie

dolnej połowy ciała. Obydwa typy otyłości można w prosty sposób zróżnicować,

obliczając stosunek obwodu talii do obwodu bioder, tzw. wskaźnik talia/biodra lub

WHR (ang. waist to hip circumference ratio).

WHR = obwód talii / obwód bioder

Jeżeli wskaźnik WHR dla kobiet wynosi 0,8, a dla mężczyzn 1,0 – mamy do czynienia

z otyłością trzewną.

1.1.2 Cellulit

Cellulit, czyli lipodystrofia, to powszechnie występujący defekt kosmetyczny

(dotyczy 80% kobiet), polegający na nieprawidłowym odkładaniu tkanki tłuszczowej

i specyficznym pofałdowaniu skóry oraz pojawieniu się bolesnych i nieregularnych

guzków. Zmiany te występują na udach, pośladkach i biodrach, a także na ramionach

i piersiach. Inne nazwy tego schorzenia to: skórka pomarańczowa, liposkleroza lub

obrzękowo-fibrosklerotyczna patologia tkanki podskórnej.

Lipodystrofia jest efektem niedostatecznego wydalania końcowych produktów

przemiany materii, a więc wadliwego funkcjonowania układu limfatycznego.

Główną przyczyną występowania cellulitu są hormony żeńskie. Dlatego też

problem ten dotyczy głównie kobiet. Ponadto związany jest on z zaburzeniami układów:

pokarmowego, nerwowego, krążenia, hormonalnego, a także związany jest

z uwarunkowaniami genetycznymi.

Rysunek 1.2 Cellulit


7


Powstawaniu lipodystrofii sprzyjają:

nieprawidłowa dieta, bogata w tłuszcze zwierzęce i węglowodany, uboga

w witaminy i mikroelementy oraz błonnik;

otyłość, chociaż schorzenie to występuje także u kobiet szczupłych;

siedzący tryb życia, brak ruchu;

budowa ciała, tzw. typ śródziemnomorski o wąskich ramionach i szerokich

biodrach;

noszenie obcisłych ubrań i butów na wysokich obcasach;

spożywanie używek (kawa, alkohol), palenie papierosów.

Na podstawie najnowszych badań tkanek wyodrębniono dwa rodzaje cellulitu:

wodny (miękki);

lipidowy (twardy).

Lipodystrofia wodna – w każdym miesiącu życia, począwszy od okresu

dojrzewania, w ciele kobiety odkłada się rezerwa wody i tłuszczów w tkankach tak, aby

przygotować się do ewentualnej ciąży. Następuje wówczas przesunięcie tych rezerw

w kierunku zewnętrznej warstwy skóry i tkanki tłuszczowej. Pod koniec cyklu organizm

pozbywa się tej nadwyżki bardziej lub mniej skutecznie. Jeżeli rytm hormonalny ulegnie

zakłóceniu wówczas powstaje cellulit wodny3.

Lipodystrofia lipidowa zaczyna się w głębszych warstwach skóry właściwej

oraz tkance podskórnej i jest wynikiem braku rozpadu cukrów i tłuszczów

gromadzonych w komórkach tłuszczowych. Komórki zaczynają się powiększać na

powierzchni, tworząc skupiska mające wygląd kiści winogron skóry i guzki - tzw. skórkę

pomarańczową.

Opierając się na obserwacji skóry, teście szczypania oraz na badaniach

termograficznych, można wyróżnić następujące stadia cellulitu:

stadium 1. – obrzękowe – podczas leżenia i stania skóra gładka, jednak po

ściśnięciu fałdu skóry pojawia się efekt skórki pomarańczowej. Między komórkami

tłuszczowymi pojawia się płyn obrzękowy;

stadium 2. – włóknienia – powierzchnia skóry podczas leżenia wydaje się gładka,

jednak podczas stania jest wybrzuszona. Widoczny efekt skórki pomarańczowej.

Zastój w krążeniu, niedotlenienie tkanek. Skupiska patologicznych adypocytów

(komórek tłuszczowych);

stadium 3. – stwardnienia (sklerozy) – w tym przypadku mają miejsce początki

powstawania mikroguzków, początki stwardnienia tkanki łącznej, postępujące

zaburzenia w mikrokrążeniu i wymianie krew – komórki, masowe mikrowylewy.

Bolesność przy ucisku;

3 http://www.sfd.pl/Cellulit-t243909-s3.html

8


stadium 4. – makroguzki – pogłębienie stadium 3., zanik budowy typowej tkanki,

sylwetka zdeformowana – powierzchnia skóry objęta cellulitem przypomina

kalafior, obniżona temperatura, guzki bolesne.

Diagnoza kosmetyczna konieczna do ustalenia programu terapeutycznego

obejmuje:

− ocenę wzrokową fałdu skórnego;

− badania termograficzne, wykorzystujące zmianę ocieplenia powierzchni

skóry na skutek zaburzeń krążenia. Do badania wykorzystuje się folię,

w której znajdują się płynne kryształy, które po przyłożeniu do skóry świecą

różnymi kolorami. Możemy ocenić rozległość cellulitu i stopień zmian;

− badania USG tkanki podskórnej (w celu stwierdzenia stadium);

− wideokapilarosopia, która pokazuje na ekranie komputera stan

mikrokrążenia.

1.1.3 Rozstępy

Zjawisko rozstępów zostało opisane przez Roderera w 1773 roku, jednak dopiero

blisko 100 lat później w 1867 roku Koestner wyjaśnił ich patogenezę.

Rozstępy prezentują się jako linijne, równoległe pasemka, rozdzielone zdrową skórą. Ich

pojawienie wiąże się z delikatnym uczuciem świądu, rzadziej pieczenia i bólu.

Kiedy rozstępy stają się widoczne, przechodzą przez kolejne fazy różnicowania.

Pierwsza – do 3. miesiąca od powstania mają kolor czerwony;

Druga – 4 - 5. miesiąc są sinoczerwone;

Trzecia – po 6. miesiącu przybierają barwę białą lub perłowobiałą;

Czwarta – po 8. miesiącu mają barwę kości słoniowej, żółtawą – co odpowiada

zmianom bliznowatym skorelowanym z utrwaloną reorganizacją i degeneracją

skóry właściwej i tkanki podskórnej.

Rozstępy skórne bardzo często pojawiają się u kobiet w ciąży (striae gravidarum). Ich

przyczyną jest gwałtowne rozciąganie skóry, które towarzyszy zbyt szybkiemu

wzrostowi wagi ciała w czasie ciąży, predyspozycje genetyczne, zmiany hormonalne

oraz inne niepoznane jeszcze czynniki.

Z kolei rozstępy w zespole Cushinga (nadczynność kory nadnerczy) mają

charakterystyczne sinoczerwone zabarwienie utrzymujące się przez cały czas.

Rozstępy są z reguły obustronne, tzn. pojawiają się po obu stronach ciała, w każdej jego

okolicy z wyjątkiem twarzy, dłoni i stóp.

9


Rysunek 1.3 Rozstępy


Na brzuchu mogą mieć wygląd promienisty lub wachlarzowaty, na biodrach poprzeczny,

na piersiach promienisty, od brodawki piersiowej, zaś w okolicy lędźwiowo-krzyżowej

są horyzontalne.

Charakterystyczne cechy rozstępów to:

ścieńczały naskórek, bez rysunku brodawkowatego;

cieńsza nawet o połowę skóra właściwa;

włókna kolagenowe ułożone w grube pęczki równolegle do poziomu skóry;

włókna elastylowe w warstwie brodawkowej całkowicie zaniknęły, natomiast

w warstwie siateczkowej są nieliczne, delikatne i splątane;

przydatki włosowo-łojowe nieobecne.

U kobiet to schorzenie występuje dwa razy częściej niż u mężczyzn, może się

pojawiać w każdym wieku – choć najczęściej występuje w okresie dojrzewania i podczas

ciąży.

Najczęstsze miejsca występowania rozstępów to w przypadku:

dojrzewania – u dziewcząt biodra, uda i piersi, u chłopców natomiast okolica

krzyżowo-lędźwiowa;

ciąży – boczne części brzucha, biodra, uda i piersi;

zespołu endokrynologicznego Cushinga i sterydoterapii – brzuch, pośladki,

biodra i pachy.

Istnieją dwie teorie ich powstania:

10


endokrynologiczna (hormonalna) wiąże się z nadmiernym wydzielaniem

glikokortykoidów zarówno podczas ciąży, jak i w zespole endokrynologicznym

Cushinga, a także podczas stosowania sterydoterapii;

mechaniczna wiąże się z gwałtownym wydłużaniem i skracaniem mięśni, które

powoduje wyciąganie naczyń i włókien skóry, doprowadzając do lokalnego

niedokrwienia oraz do przerwania włókien kolagenowych i elastynowych. Zmiana

ta związana jest z otyłością i ciążą.

W zasadzie oba powyższe mechanizmy odgrywają pewną rolę w powstawaniu

rozstępów, a sprzyja im predyspozycja genetyczna.

Rozstępy raz powstałe pozostają na czas nieokreślony. Aktualnie nie istnieje

terapia lekarska będąca w stanie spowodować ich zanik.

Ponieważ leczenie daje mierne efekty, dlatego dużą rolę odgrywa profilaktyka.

Zasady związane z profilaktyką rozstępów:

kontrola ciężaru ciała, unikanie drastycznych terapii dietetycznych, ograniczanie

nadmiernych zwyżek ciężaru ciała w ciąży;

zrównoważona dieta;

umiarkowana regularna aktywność fizyczna połączona z masażem;

ochrona skóry przed promieniowaniem UV;

kontrola gospodarki hormonalnej, stosowanie hormonalnej terapii zastępczej

(HTZ);

wczesne reagowanie na zmiany skórne poprzez wprowadzanie odpowiednich

kuracji kosmetycznych;

stosowanie prewencji kosmetologicznej polegającej na stosowaniu kremów, żeli

i olejków, a także preparatów na bazie roślinnej – elastyny, witamin, preparatów

łożyskowych, kolagenowych.

1.2 Rozpoznawanie zmian na skórze wywołanych czynnikami zewnętrznymi

i wewnętrznymi

Wygląd skóry zależy od wielu czynników zarówno zewnętrznych, jak

i wewnętrznych.

1.2.1 Wpływ czynników wewnętrznych na wygląd skóry ciała

Czynniki wewnętrzne stanowiące podłoże otyłości:

dziedziczność – badania wykazały, że w niektórych rodzinach występuje

skłonność do otyłości;

zaburzenia hormonalne – szczególnie w:

− okresie klimakterium,

11


− terapii lekami hormonalnymi,

− schorzeniach reumatycznych,

− leczeniu niepłodności,

− okresie impotencji u mężczyzn,

− przy chorobach astmatycznych,

− przewlekłych bronchitach.

nerwowe – w ośrodku kory mózgowej powstają zaburzenia odczuwania sytości

i łaknienia.

1.2.2 Wpływ czynników zewnętrznych na wygląd skóry ciała

Na podstawie badań ustalono zależność między otyłością a:

spożywaniem nadmiernej ilości kalorii;

technizacją życia codziennego;

patologią łaknienia;

okresem rzucenia palenia.

1.3 Budowa i fazy rozwoju piersi

1.3.1 Budowa i proporcje piersi

Anatomowie nie poświęcają piersiom zbyt wiele uwagi. Dzieje się tak dlatego, że

z punktu widzenia anatomii gruczoły sutkowe są przydatkami skóry (wytworami

naskórka tak jak gruczoły zewnątrzwydzielnicze – potowe, łojowe).

Gruczoły piersiowe stanowią też uzupełnienie głównych narządów rozrodczych:

macicy, jajników i pochwy.

Piersi składają się z dwóch głównych elementów: tkanki gruczołowej,

zawierającej płaty i przewody mleczne, oraz tkanki łącznej, stanowiącej konstrukcję

podtrzymującą. Tkanki te zanurzone są w tkance tłuszczowej, która stanowi większą

część objętościową piersi.

Produkcja mleka odbywa się w płatach zawierających 15-25 przewodów

mlecznych. Przewody prowadzą do brodawki sutkowej. Każdy przewód rozszerza się,

tworząc tuż przed ujściem na powierzchni brodawki „magazyn” – zatokę mleczną.

Sutek leży bezpośrednio na mięśniach piersiowych. Piersi sięgają w pionie od 2.

do 6. żebra, a w poziomie od mostka do bocznej krawędzi klatki piersiowej.

Płaty gruczołów sutkowych są umocowane do skóry za pomocą pasm tkanki

łącznej zwanych więzadłami wieszadłowymi. Mają one konkretną długość i są

nieelastyczne. Oznacza to, że jeśli się je naciągnie, to staną się obwisłe (dlatego ważne

jest noszenie odpowiedniego biustonosza).

12


Nieco poniżej środka sutka wznosi się cylindryczna lub stożkowata, ciemniej

zabarwiona brodawka sutkowa (u kobiet, które rodziły, pigmentacja brodawki jest

silniejsza). Brodawka leży na środku okrągłego, silniej zabarwionego pola zwanego

otoczką brodawki.

Proporcje piersi

Piękne piersi mają kształt kropli, są tych samych rozmiarów, osadzone na tej

samej wysokości, a brodawki oddalone są od siebie o 20-21cm. Linia brodawek powinna

być oddalona od pępka o 20-26 cm. Odległość od obojczyka do sutka wynosi 18-22 cm.

Kształt piersi determinują następujące powierzchnie przylegania gruczołu do

ściany klatki piersiowej:

szeroka powierzchnia przylegania;

pośrednia powierzchnia przylegania;

wąska powierzchnia przylegania.

1.3.2 Fazy rozwoju piersi

Rozwój piersi i zachodzące w nich zmiany wiążą się kolejnymi fazami

rozwojowymi w życiu kobiety. Rozwój piersi rozpoczyna się u dziewcząt wraz

z dojrzewaniem płciowym.

Wyróżniamy sześć okresów rozwojowych w życiu kobiety:

okres starszego dzieciństwa – jest okresem dojrzewania płciowego u dziewcząt

11-16 lat:

− 11.-13. rok życia – nabrzmienie i ciemniejsze zabarwienie brodawek.

Uwypuklenie otoczki – stadium „pączka”,

− 13.-16. rok życia – nagromadzenie tkanki tłuszczowej w okolicach piersi,

rozrost gruczołów piersiowych. Najczęściej otoczki uwypuklają się wyraźnie,

natomiast brodawki niewiele wystają spoza otoczki. Pierś przybiera

charakterystyczny kształt „piersi dziewiczej”;

okres młodzieńczy – u dziewcząt 16.-20. rok życia. Trwa od uzyskania dojrzałości

płciowej do zakończenia dorastania (ustalenia wysokości ciała). Pierś uzyskuje

swój indywidualny kształt i wielkość. Otoczki spłaszczają się, brodawki

uwypuklają;

okres wieku dorosłego – od 20. do 40. roku życia. Największa wydolność

organizmu. W czasie ciąży następuje powiększenie gruczołów sutkowych,

obrzmienie i przebarwienie brodawek i otoczek. Zmiany pociążowe to zazwyczaj

niewielkie zwiotczenie i opadanie piersi;

okres wieku dojrzałego - od 40 do 55 lat – do zakończenia funkcji gruczołów

płciowych (climax). Zmniejsza się ilość tkanki gruczołowej, zwiększa się natomiast

ilość tkanki tłuszczowej w obrębie piersi. Niekiedy piersi powiększają się;

13


okres starzenia – od 55. roku życia. Może występować zwiotczenie, opuszczenie

piersi. Brodawki i otoczki mogą tracić ciemniejsze zabarwienie. Intensywna

pielęgnacja i terapia hormonalna mogą zachować piękne piersi do 80 roku życia;

okres zaawansowanej starości – po 80. roku życia zwykle następuje

wychudzenie ciała, zanikanie różnic płciowych, piersi mogą przyjmować wygląd

pustych woreczków.

1.4 Defekty piersi

Do najważniejszych defektów piersi należą:

przerost w okresie dojrzewania;

przerost ciążowy;

opadanie;

niedorozwój;

zanik;

trwałe zmiany w obrębie piersi – rozstępy, piegi, ostuda, owłosienie, bielactwo,

znamiona barwnikowe, włókniaki, torbiele.

1.5 Przeciwwskazania do zabiegów na ciało i piersi

1.5.1 Przeciwskazania do zabiegów na ciało:

stany zapalne, zakaźne i alergiczne skóry;

świeże rany;

uczulenie i alergia na składnik czynny zawarty w preparatach;

znamiona o ciemnym zabarwieniu, dużej spoistości i gładkie;

stany alergiczne;

daleko posunięta miażdżyca naczyń;

świeże zakrzepy;

niewyrównane wady serca;

występowanie tętniaków;

nadczynność tarczycy;

ciąża;

miażdżyca naczyń.

14


1.5.2 Przeciwwskazania do zabiegów na piersi:

stany zakaźne i zapalne gruczołu sutkowego;

zgrubienie i guzki w gruczole piersiowym;

stany zapalne, owrzodzenia, skóry sutków;

nieprawidłowości w obrębie brodawki sutkowej (znaczne wciągnięcie, wydzielina,

chropowata powierzchnia);

zabiegi operacyjne usunięcia guzków lub innych zmian w obrębie gruczołu

piersiowego;

karmienie piersią.

1.6 Hirsutyzm4

Ciało człowieka praktycznie w całości pokryte jest przez włosy, z wyjątkiem

podeszwy stóp i wnętrz dłoni. Wyróżnić możemy:

włosy długie – głowy, pach, wzgórka łonowego i narządów płciowych, brody

i wąsów u mężczyzn;

włosy szczotkowe – rzęsy i brwi;

meszek włosowy – krótkie, cienkie i delikatne włosy.

Zdarza się jednak tak, że niekiedy tam, gdzie powinny wyrastać włosy cienkie,

słabe i delikatne, pojawiają się włosy twarde, grube, sztywne, zwykle dłuższe

i ciemniejsze. Wyróżniamy następujące rodzaje nadmiernego owłosienia:

hirsutyzm;

hypertrychoza.

1.6.1 Nadmiar owłosienia

Hirsutyzm jest to owłosienie typu męskiego. Choroba ta dotyka kobiety na skutek

zaburzeń hormonalnych. Kobiety cierpiące na hirsutyzm skarżą się jeszcze na obniżenie

głosu oraz wzrost masy mięśniowej ciała. Owłosienie to występuje przeważnie na

podbrzuszu, linii białej, pachach, wewnętrznej powierzchni ud, klatce piersiowej, nad

górną i pod dolną wargą, na brodzie i policzkach.

Powód zwiększenia się poziomu androgenów (męskich hormonów) może leżeć

w genetyce, bądź chorobach endokrynologicznych (wywołane przez liczne choroby

nadnerczy, jajników, przysadki, podwzgórza, w których dochodzi do zwiększonego

wytwarzania androgenów). Zdarza się jednak też, że poziom androgenów jest w normie,

a mimo wszystko owłosienie występuje. Przyczyną tego jest nadwrażliwość mieszków

włosowych na działanie męskich hormonów. Zaburzenia te mają tendencje do

4 Drygas B., Mrozowska M., Szpindor R., Kosmetyka pielęgnacyjna i upiększająca- dłonie, stopy, ciało,

Wydawnictwo Nowa Era, Warszawa 2013

15


współwystępowania wraz z innymi dolegliwościami ze strony układu hormonalnego, jak

np. łojotok, trądzik, problemy z miesiączkowaniem, otyłość. Kobiety dotknięte tą

chorobą mają problem z usuwaniem włosów, gdyż szybko one odrastają jeszcze

silniejsze i grubsze – pomóc może jedynie zniszczenie mieszków włosowych.

Wyróżnić możemy:

hirsutyzm idiopatyczny – występuje u kobiet o prawidłowym miesiączkowaniu

z normalnym stężeniem androgenów;

hirsutyzm wtórny:

− pochodzenia jajnikowego (zespół policystycznych jajników),

− pochodzenia nadnerczowego (choroby nadnercza),

− spowodowany innymi zaburzeniami endokrynnymi (np. niedoczynność

tarczycy),

− polekowy (reakcja na przyjmowanie testosteronu, anabolików).

Hypertrychoza jest to przekształcenie istniejących, jasnych włosów mieszkowych

w ciemne, grube włosy terminalne występujące w dowolnej okolicy ciała, niezależnie od

płci i nadwrażliwości na androgeny. Występuje rodzinnie zarówno u kobiet, jak

i mężczyzn bez obecności zaburzeń hormonalnych.

Aby podsumować informacje dotyczące powyższych wiadomości, zapoznaj

się z prezentacją pt. „Podsumowanie”.

1.7 Literatura

1.7.1 Literatura obowiązkowa

Drygas B., Mrozowska M., Szpindor R., Kosmetyka pielęgnacyjna i upiększająca –

dłonie, stopy, ciało, Nowa Era, Warszawa 2013;

Konopacja-Brud I., Brud W., Aromaterapia w gabinecie kosmetycznym odnowy

biologicznej wellness i Spa, WWSZKiPZ, Warszawa 2010;

Jurkowska S., Surowce kosmetyczne, Wydawnictwo Ekoprzem, Dąbrowa Górnicza

2002;

Malinka W., Zarys chemii kosmetycznej, Wydawnictwo Volymed, Wrocław 1999;

Mrukot M., Kosmetologia Receptariusz, Wydawnictwo MWSZ, Kraków 2006;

Schroeder G., Kosmetyki – chemia dla ciała, Wydawnictwo Cursiva, Poznań 2011.

1.7.2 Literatura uzupełniająca

Dylewska-Grzelakowska J., Kosmetyka stosowana, WSiP, Warszawa 2002, wyd.2;

Dylewska-Grzelakowska J., Zabiegi pielęgnacyjne ciała, WSiP, Warszawa 2013.

16


1.7.3 Netografia

http://biuletynfarmacji.wum.edu.pl/0301Suchocka.pdf;

http://zdrowa-kobieta.blogspot.com/2013/09/byc-moze-virumin-fix-

herbata.html;

http://www.sfd.pl/Cellulit-t243909-s3.html.

1.8 Spis rysunków

Rysunek 1.1 Otyłość ....................................................................................................................................... 3

Rysunek 1.2 Cellulit ........................................................................................................................................ 6

Rysunek 1.3 Rozstępy .................................................................................................................................... 9

1.9 Spis treści

1 Diagnostyka stanu skóry w zabiegach pielęgnacyjnych ciała .............................................. 2

1.1 Charakterystyka podstawowych problemów na ciele ...................................................................... 2

1.1.1 Otyłość.................................................................................................................................................................................... 2

1.1.2 Cellulit .................................................................................................................................................................................... 6

1.1.3 Rozstępy ................................................................................................................................................................................ 8

1.2 Rozpoznawanie zmian na skórze wywołanych czynnikami zewnętrznymi

i wewnętrznymi ........................................................................................................................................................... 10

1.2.1 Wpływ czynników wewnętrznych na wygląd skóry ciała ........................................................................... 10

1.2.2 Wpływ czynników zewnętrznych na wygląd skóry ciała ............................................................................. 11

1.3 Budowa i fazy rozwoju piersi ................................................................................................................... 11

1.3.1 Budowa i proporcje piersi .......................................................................................................................................... 11

1.3.2 Fazy rozwoju piersi ....................................................................................................................................................... 12

1.4 Defekty piersi .................................................................................................................................................. 13

1.5 Przeciwwskazania do zabiegów na ciało i piersi.............................................................................. 13

1.5.1 Przeciwskazania do zabiegów na ciało ................................................................................................................. 13

1.5.2 Przeciwwskazania do zabiegów na piersi ........................................................................................................... 14

1.6 Hirsutyzm ......................................................................................................................................................... 14

1.6.1 Nadmiar owłosienia ...................................................................................................................................................... 14

1.7 Literatura .......................................................................................................................................................... 15

1.7.1 Literatura obowiązkowa ............................................................................................................................................. 15

1.7.2 Literatura uzupełniająca ............................................................................................................................................. 15

1.7.3 Netografia .......................................................................................................................................................................... 16

1.8 Spis rysunków ................................................................................................................................................. 16

1

Kurs: Zasady wykonywania zabiegów na ciało

Źródło: www.fotolia.pl

KURS Zasady wykonywania zabiegów na

ciało

MODUŁ Preparaty i akcesoria do zabiegów na ciało

2


2 Preparaty i akcesoria do zabiegów na ciało

2.1 Surowce kosmetyczne wykorzystywane w pielęgnacji ciała

W ostatnich latach na polskim rynku można było zauważyć znaczący rozwój

kosmetologii. Związany jest on z zamożnością społeczeństwa, zmianami oraz

świadomością młodych pokoleń. Wygląd zewnętrzny stał się wyznacznikiem pozycji

społecznej, ważnym aspektem w odnoszeniu sukcesów, powodzenia w znalezieniu

pracy. Nie dziwi zatem fakt, że kosmetologia stała się dziedziną nauki i wiedzy związaną

bezpośrednio z życiem codziennym1.

Rysunek 2.1 Zioła w kosmetologii

Źródło: Praca zbiorowa Schroeder G., Kosmetyki-chemia dla ciała, Wydawnictwo Cursiva, Poznań 2011

2.1.1 Zioła

Surowcami kosmetycznymi bardzo często wykorzystywanymi do produkcji

kosmetyków są zioła.

Arnika górska zwiększa odporność organizmu na infekcje, przyspiesza gojenie się

ran po operacjach, wyrywaniu zębów. Może być używana na zaburzenia

psychiczne i fizyczne, siniaki, urazy stawu z naderwaniem wiązadeł, ból

i opuchnięcia oraz złamania. Obniża również gorączkę i pobudza krążenie2;

Bluszcz pospolity posiada związki czynne, które działają przeciwzapalnie,

wykrztuśnie i rozkurczająco. Wyciągi z liści bluszczu stosuje się najczęściej

w męczącym kaszlu i zapaleniu oskrzeli. Preparaty zwierające bluszcz wspomagają

kuracje odchudzające. W przemyśle kosmetycznym bluszcz wykorzystuje się jako

składnik kremów zwalczających tzw. pomarańczową skórkę, czyli cellulit;

1 Praca zbiorowa Schroeder G., Kosmetki-chemia dla ciała, Wydawnictwo Cursiva, Poznań 2011

2 http://www.vismaya-maitreya.pl/naturalne_leczenie_arnika_gorska.html

3


Lawenda wąskolistna ma bardzo szerokie zastosowanie w kosmetyce. Kwiat tej

rośliny wykorzystywany jest do parówek twarzy oraz kąpieli. Pięknie pachnie, ma

właściwości odkażające i kojące, działa odświeżająco i oczyszczająco na skórę;

Len zwyczajny posiada zastosowanie wewnętrzne w profilaktyce chorób

nowotworowych, w leczeniu m.in. miażdżycy, zaparć różnego pochodzenia,

uszkodzeń błony śluzowej jelit substancjami żrącymi. Posiada również

zastosowanie zewnętrzne w przypadku odleżyn, świądu, wysypki alergicznej

i bolesnych stanów zapalnych skóry;

Majeranek ogrodowy często wykorzystywany jest do sporządzania pachnącego

mydła;

Melisa lekarska stosowana jest do produkcji kremów i lotionów oraz jako

dodatek do kąpieli. Nadaje się do pielęgnacji suchej, łuszczącej i starzejącej się

skóry;

Mięta ma właściwości antyseptyczne, dezynfekcyjne, odświeżające i orzeźwiające.

Pielęgnuje skórę tłustą i zanieczyszczoną;

Nagietek lekarski zawiera żywicę, białka roślinne, olejek eteryczny, co sprawia, iż

jest cennym środkiem pielęgnacyjnym. Stanowi ważny składnik kremów, olejków

oraz płynów oczyszczających. Zapobiega pękaniu skóry, powstawaniu odcisków

oraz wągrów. Działa oczyszczająco, ściągająco i przeciwzapalnie;

Oczar wirginijski jest ceniony w medycynie dzięki swoim właściwościom

ściągającym, przeciwkrwotocznym, przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym. Do

zastosowań wewnętrznych oczaru należy leczenie takich schorzeń, jak: problemy

przewodu pokarmowego i płuc, zapalenie błon śluzowych jelita grubego, biegunka

i hemoroidy. W kosmetyce wykorzystuje się go do pielęgnacji cery zniszczonej

o zatkanych porach;

Ogórecznik lekarski ma działanie moczopędne, napotne, przeciwzapalne,

rozmiękczające, powlekające. Ze względu na działanie osłaniające, ogórecznik

wykorzystuje się w leczeniu procesów zapalnych, nieżytów górnych dróg

oddechowych połączonych z chrypką i suchym kaszlem. Ma również duże walory

dietetyczne3;

Skrzyp polny działa oczyszczająco, ściągająco, przeciwzapalnie i poprawia

ukrwienie. Ze względu na dużą zawartość kwasu krzemowego i związków

mineralnych na jego bazie robi się kompresy, płukanki i dodatki do kąpieli;

Tymianek zawiera tyrol, który działa dezynfekcyjnie, przeciwzapalnie

i aseptycznie. Produkowane z niego emulsje oczyszczają i tonizują skórę;

Żywokost lekarski działa łagodząco na skórę.

2.1.2 Substancje czynne pochodzenia roślinnego

W kosmetyce zajmują znaczną pozycję. Często rezygnuje się z pozyskiwania

naturalnych składników z tkanek zwierzęcych, a zastępuje się je składnikami

pochodzenia roślinnego. Ilość czynników zależy od pory roku, wieku rośliny itp.

3 http://zioladobrenawszystko.pl/ziola-od-o-do-s/ogorecznik-lekarski.html

4


Alantoina powszechnie występuje w kiełkach zbóż. Ma nieoceniony wkład

w tworzenie różnego rodzaju maści i zasypek do trudno gojących się ran. Posiada

właściwości kojące i łagodzące podrażnienia;

Aminokwasy wykorzystywane są w kremach i balsamach w postaci mieszanin

z innymi cząstkami;

Antocyjany występują w czarnych jagodach, porzeczce, aronii, ciemnych

winogronach, malwie czarnej. Mają działanie przeciwrodnikowe, przez co

stosowane są do pielęgnacji skóry zanieczyszczonej;

Antybiotyki wytwarzają bakterie oraz pleśnie. Właściwości bakteriobójcze

i bakteriostatyczne mają niekiedy rośliny. Często z łopianu, babki, chmielu,

kocanki czy jałowca pozyskiwany jest sok lub wyciąg;

Azuleny są substancjami pochodzenia roślinnego. Wykazują działanie

przeciwzapalne, bakteriostatyczne, przeciwalergiczne. Najbardziej znanymi

ziołami o takim działaniu są rumianek i krwawnik;

Balsamy są to wydzieliny niektórych gatunków drzew podzwrotnikowych.

Najczęściej spotykane są:

− balsamy peruwiańskie posiadające właściwości przeciwzapalne oraz

aseptyczne;

− balsamy styraksowe stosowane do produkcji lotionów i pudrów;

− balsamy kopa jawa stosowane do pielęgnacji włosów4.

Chlorofil, czyli naturalny barwnik każdej zielonej rośliny, wykorzystywany jest do

pielęgnacji szarej, zmęczonej i podrażnionej skóry;

Flawonoidy posiadają działania: uszczelniające, wzmacniające śródbłonek naczyń

krwionośnych, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe, przeciwzapalne,

przeciwalergiczne. Ponadto zmniejszają skutki oparzenia słonecznego;

Garbniki mają działanie przeciwzapalne, przeciwbiegunkowe, bakteriobójcze

i przeciwkrwotoczne. Wykorzystuje się je w leczeniu hemoroidów, podrażnień

i zranień skóry. Stosowane są w stanach zapalnych błon śluzowych i na rany5;

wykorzystywane są do pielęgnacji twarzy, ciała i włosów. Ich

działanie jest bardzo wszechstronne. ,

Zmi Dodatkowo

u ją

Witaminy w kosmetologii stosowane są do stymulacji syntezy związków

potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania skóry. Mogą one brać udział

w takich procesach, jak: nawilżanie, keratynizacja, antyoksydacja, ochrona przed

promieniowaniem (filtry UV), a także mogą blokować powstawanie szkodliwych

4 Czerpak R., Jabłońska-Trypuć A., Roślinne surowce kosmetyczne, Wydawnictwo MedPharm, Wrocław

2008 5 http://notatek.pl/wyklad-garbniki

5


związków. Wyróżniamy następujące witaminy: A,B1, B2, B3, B5, D-pantenol, B6,

B7, B9, B12, B15, C, D, E, F oraz K6;

Woski w kosmetyce stosuje się w kremach jako tzw. emolienty, czyli substancje

pokrywające powierzchnię skóry warstwą okluzyjną, co zapobiega utracie wody

przez skórę. Skóra staje się wówczas lepiej nawilżona, zmiękczona, a tym samym

młodsza. Woski występują też w pomadkach, tuszach do rzęs i cieniach do powiek

jako środki nadające konsystencję. Wśród wosków wyróżniamy m.in.:

− lanolinę – jest ona dobrym emulgatorem wody w oleju oraz doskonale

wchłania się w skórę, uzupełnia barierę lipidową skóry i hamuje utratę wody,

dzięki czemu działa zmiękczająco i nawilżająco na powłokę skórną. Podłoże

maściowe otrzymane przez stopienie wazeliny z wielkocząsteczkowymi

alkoholami, powstałymi z niezmydlającej się frakcji alkoholowej lanoliny, nosi

nazwę euceryny, która nadaje kosmetykom właściwości natłuszczające,

nawilżające, ochraniające i zmiękczające,

− olbrot – jest to biała substancja woskowa, używana do wyrobu kosmetyków,

maści i mydeł,

− palmitynian cetylu (sztuczny olbrot) – jeśli jest stosowany na skórę w stanie

czystym – może być komedogenny, czyli sprzyjać powstawaniu zaskórników.

Zastosowany w preparatach do pielęgnacji skóry i włosów tworzy na

powierzchni warstwę okluzyjną, która zapobiega nadmiernemu

odparowywaniu wody z powierzchni (jest to pośrednie działanie

nawilżające), przez co kondycjonuje, czyli zmiękcza i wygładza skórę i włosy.

Woski syntetyczne są to wytwarzane sztucznie substancje o właściwościach

wosków naturalnych. Do wosków syntetycznych należą m.in.: estry,

długołańcuchowe produkty polimeryzacji etenu (etylenu), amidy wyższych

kwasów tłuszczowych, a także produkty chemiczne, przeróbki surowców

pochodzenia naturalnego. Wyróżniamy m.in.:

− lecytyny – zmniejszają dolegliwości bólowe stawów. Mogą ją także

przyjmować sportowcy, którzy chcą szybko zwalczyć kontuzje i powrócić do

intensywnych treningów. Wspomagają ludzi czułych na zmiany pogody.

Nadają włosom zdrowy wygląd i zapobiegają ich wypadaniu, są świetnym

środkiem tonizującym, zwłaszcza dla starszych osób, bez apetytu i w depresji.

Działają zmiękczająco na stolec i zapobiegają wzdęciom,

− silikony pomagają zabezpieczyć skórę przed nadmiernym wysuszeniem jej

przez środowisko oraz kosmetyki, stanowią barierę ochronną – drugą skórę,

są stosowane w medycynie jako swoistego rodzaju opatrunki.

2.1.3 Ekstrakty roślinne

Pozyskiwane są z całości rośliny lub jej części. Tonizują, łagodzą, ściągają

i nawilżają skórę. Oprócz tego mają właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne

i zmiękczające. Wykorzystywane do tego są:

6 http://stressfree.pl/witaminy-w-kosmetykach-i-ich-wlasciwosci/

6


algi morskie i małże (źródło protein, witamin i mikroelementów odżywiających

skórę);

wyciąg z arniki (wspomaga krążenie, przyspiesza gojenie);

ekstrakt z drożdży (przyspiesza metabolizm) 7;

ekstrakt z passiflory (nawilża oraz regeneruje);

wyciąg z lukrecji (działa przeciwzapalnie);

ekstrakt z mimozy (właściwości przeciwzapalne, ściągające);

ekstrakt z miłorzębu (reguluje ukrwienie);

wyciąg z dzikiego mirtu (zapobiega pękaniu naczyń krwionośnych);

ekstrakt z ogórecznika (odżywia skórę);

ekstrakt z owoców egzotycznych (wygładza, regeneruje, jak i odżywia skórę);

wyciąg owocowy (złuszcza martwy naskórek, wygładzając i zmiękczając go);

wyciąg z oliwki (łagodzi i obkurcza);

ekstrakt słonecznika (pozwala na utrzymanie stałej wilgotności);

ekstrakt z ziaren pszenicy (odżywia, regeneruje i stymuluje komórki);

wyciąg z korzenia żeń-szenia (jest bardzo bogaty w składniki odżywcze).

Rysunek 2.2 Preparaty stosowane w kosmetyce

Źródło: www.aptekipelnezdrowia.pl

2.1.4 Enzymy

Odnalazły swoje miejsce w procesach fizjologicznych. Odnawiają skórę, chronią

komórki przed niedotlenieniem, pobudzają metabolizm. Bardzo popularny z tej grupy

jest koenzym Q10. Produkty, w których zawarty jest ten koenzym, wpływają na

doskonałą ochronę skóry przed zanieczyszczeniami środowiska i wolnymi rodnikami.

Najwięcej enzymów posiadają pomidory, ogórki, szpinak, ananasy, papaja. Wśród

7 www.medigo.pl

7


enzymów wyróżniamy enzymy o działaniu keratolitycznym, które powszechnie są

stosowane w peelingach, zaliczamy do nich: papaję i bromelainę, czyli trypsynę, pepsynę

i pankreatynę.

2.1.5 Fitohormony sojowe

Czyli hormony roślinne – niekiedy są podobne do ludzkich, dlatego znalazły

swoje miejsce w leczeniu zaburzeń hormonalnych człowieka. Najczęściej pozyskiwane

są z kopru, bazi wierzby, ryżu, kiełków pszenicy czy kukurydzy.

2.1.6 Kwas hialuronowy

Chroni skórę przed parowaniem wody oraz przed działaniami atmosferycznymi.

Skóra go nie absorbuje, dlatego też wprowadzany jest do niej za pomocą liposomów.

2.1.7 Kwasy owocowe AHA

Występują w warzywach i owocach oraz kwaśnym mleku. Wykazują korzystny

wpływ na skórę. Działanie ich polega na uzyskaniu efektu peelingu. Kwasy te wygładzają

i rozjaśniają skórę, stymulują proces odnowy, nawilżają, regulują ilość żywych

i martwych komórek naskórka.

2.1.8 Kwasy BHA

Przeciwutleniacz zapobiega lub w znaczny sposób ogranicza szybkość

zachodzenia procesu utleniania składników tłuszczowych zawartych w kosmetyku.

Kwas salicylowy zalicza się do rodzaju kwasów BHA i jest to jedyny kwas z tej grupy

znajdujący zastosowanie w kosmetyce. Odblokowuje pory, przeciwdziała powstawaniu

wypryskom, oczyszcza skórę z zaskórników. Najczęściej znajduje zastosowanie jako

składnik żeli pod prysznic, bezalkoholowych toników, wody micelarnej i pianek.

Znajduje również zastosowanie w preparatach do złuszczania skóry oraz usuwania

piegów, w płynach i zasypkach przeciwpotowych, a także w wyrobach o działaniu

przeciwłupieżowym8.

2.1.9 Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe NNKT

Dostarczane są w żywności. Mają właściwości przeciwalergiczne,

przeciwzapalne, hamują utratę wody, uczestniczą w produkcji serum. NNKT

otrzymywane są z:

oleju wiesiołka (zapobiega złuszczaniu);

oleju awokado (nawilża, zmiękcza);

oleju migdałowego (natłuszcza);

oleju brzoskwiniowego (odżywia, nawilża, zmiękcza naskórek, poprawia kolor

skóry);

oleju winogronowego (nawilża, łagodzi);

8http://kobieta.gazeta.pl/kobieta/1,111997,9477904,Skladniki_pod_lupa__kwasy_BHA_w_kosmetykach.h

tml

8


oleju orzechowego (jest bardzo delikatny);

oleju z kiełków pszenicy (bogaty w witaminy A, D, E i lecytynę, przeciwdziała

odwodnieniu oraz chroni przed działaniem wolnych rodników).

2.1.10 Proteiny

Składają się z aminokwasów – są to kolagen, elastyna, keratyna. Działają

ochronnie i nawilżająco na skórę9.

2.1.11 Zastosowanie olejków w aromaterapii

Rysunek 2.3 Olejki stosowane w aromaterapii

Źródło: www.aptekipelnezdrowia.pl

Aromaterapia jest metodą terapii przy zastosowaniu olejków eterycznych,

wprowadzanych do organizmu poprzez drogi oddechowe (wdychanie, inhalację,

wąchanie) oraz przez skórę (kąpiel, masaż, kompres). Bazą są rośliny i ich lecznicze

oraz terapeutyczne właściwości.

Olejki eteryczne są produktami zapachowymi otrzymywanymi poprzez

destylację z parą wodną lub też poprzez wyciskanie. Były one wykorzystywane od 5000

lat p.n.e. i używane do wielu celów, w których to jednak działania terapeutyczne

stanowiły najważniejszy aspekt. Zyskały one wielką sławę w kulturach antycznych,

szczególnie w Egipcie. Hipokrates uznawany za ojca medycyny jako pierwszy zalecił

stosowanie olejków do masażu i kąpieli10.

Metoda pozyskiwania olejków eterycznych ma znaczący wpływ na jego

właściwości. Wysokie temperatury podczas destylacji wpływają na rozkład niektórych

substancji chemicznych, natomiast podczas ekstrakcji rozpuszczalnikami jego

minimalne ilości mogą pozostawać w olejku. Do celów leczniczych wykorzystywane są

9 Jurkowska S., Surowce kosmetyczne, Tom I, rozdział IV, XDI, XIV, Wydawnictwo Ekoprzem., Dąbrowa

Górnicza 1999 10 www.w-spodnicy.ofeminin.pl

9


olejki, tzw. czyste, czyli powstałe z roślin, do których to upraw nie stosowano żadnych

pestycydów.

Olejki eteryczne znalazły swoje zastosowanie również w kosmetyce. Skracają one

czas potrzebny na wymianę starych komórek na nowe, poprawiają one strukturę skóry,

pobudzają metabolizm komórkowy, poprawiają ukrwienie, mogą zwalczać infekcje

wirusowe i grzybicze. Aromaterapia stosowana w masażu korzystnie wpływa na

problemy z rozstępami i cellulitem.

Wyróżniamy wiele rodzajów olejków eterycznych, a ich właściwości są

wszelakie:

olejek eukaliptusowy – działa przeciwbakteryjnie, przeciwbólowo

i przeciwwirusowo. Zwalcza kaszel, grypę, stany zapalne zatok, anginę;

olejek lawendowy – działa antybakteryjnie, przeciwwirusowo. Zwalcza infekcje

górnych dróg oddechowych, kataru, przeziębienia;

olejek miętowy – działa antyseptycznie, walczy z przeziębieniami, grypą,

zapaleniem zatok, kaszlem, katarem, do tego łagodzi bóle migrenowe,

menstruacyjne. Działa uspokajająco, przez co znajduje swoje zastosowanie przy

nerwicach;

olejek rozmarynowy – stymuluje pracę centralnego układu nerwowego;

olejek z melisy – działa uspokajająco;

olejek anyżowy – łagodzi infekcje górnych dróg oddechowych, łagodzi bóle

wewnętrzne, pomaga zwalczać kolki, wzdęcia;

olejek z drzewa herbacianego – zwalcza bakterie, wirusy i grzyby. Stosowany

podczas infekcji górnych dróg oddechowych, grypie, przeziębieniu, anginie.

Zwalcza trądzik, stosowany przy pielęgnacji skóry;

olejek goździkowy – posiada działania przeciwbólowe i rozgrzewające;

olejek paczulowy – stosowany głównie przy cellulicie, oraz pielęgnacji skóry.

Doskonale zwalcza trądzik, pęknięcia skóry, łupież, egzemy;

olejek pomarańczowy – działa antydepresyjnie i uspokajająco. Łagodzi stany

lękowe, ułatwia zasypianie;

olejek świerkowy – stosowany podczas przeziębienia i stanów

podgorączkowych;

olejek grejpfrutowy – łagodzi bóle migrenowe, napięcia nerwowe, wspomaga

terapie odwykowe. Stosowany w terapii cellulitowej i otyłości;

olejek sosnowy – stosowany przy infekcji górnych dróg oddechowych. Zwalcza

kaszel, przeziębienie, bóle reumatyczne, infekcje pęcherza, zapalenie zatok;

olejek tymiankowy – działa przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo, wzmacnia

system odpornościowy;

olejek geraniowy – reguluje krążenie krwi, zwalcza cellulit, reguluje gospodarkę

płynami, stosowany do pielęgnacji skóry;

10


olejek cytrynowy – obniża ciśnienie, poprawia funkcje systemu

immunologicznego;

olejek cedrowy – stosowany do pielęgnacji skóry, tonizuje i pobudza organizm,

redukuje napięcie i stres;

olejek szałwiowy – niweluje bóle reumatyczne i bóle mięśni, łagodzi infekcje

skóry, zmarszczki, rozstępy;

olejek jodłowy – działa antyseptycznie i relaksująco;

olejek z kopru – łagodzi niestrawność, redukuje zatrzymywanie płynów. Zwalcza

cellulit i walczy z nadwagą poprzez obniżenie apetytu;

olejek z drzewa różanego – działa tonizująco, zwalcza zmęczenie, mdłości, bóle

głowy;

olejek kadzidłowcowy – obniża emocje, uspokaja. Stosowany jest do higieny

skóry;

olejek cynamonowy – działa antybakteryjnie, przeciwwirusowo, rozgrzewająco.

Zmniejsza bóle reumatyczne;

olejek mandarynkowy – uspokaja, łagodzi napięcie nerwowe, pomocny przy

higienie skóry, zwalcza rozstępy11.

Zasady bezpieczeństwa podczas aromaterapii

Aromaterapia ma być przede wszystkim zabiegiem niosącym korzyści dla ogólnego

samopoczucia, dlatego najważniejszym faktem jest używanie olejków eterycznych

wiadomego pochodzenia od sprawdzonych producentów. Jest to istotne, ponieważ

jedynie te naturalne posiadają właściwości terapeutyczne.

Aby zabieg był przyjemny przy wyborze zapachu, warto kierować się przede

wszystkim własnym gustem i wybrać po prostu ulubiony;

Podstawową zasadą bezpiecznego korzystania z tych substancji zapachowych jest

bezwzględny zakaz stosowania ich doustnie. Są one silnie skoncentrowane,

dlatego też nie wolno ich stosować bez uprzedniego rozcieńczenia;

Zawsze należy się stosować do wskazówek producenta na opakowaniu, zwykle

jest to 5-10 kropli w specjalnym kominku do aromaterapii oraz 15-20 kropli

dodawanych do kąpieli w wannie;

Alergicy przed ich zastosowaniem powinni wykonać test kontrolny, który polega

na rozcieńczeniu kropli preparatu w łyżce oliwy i wtarciu w takiej formie za ucho

dwóch kropel mieszanki. Jeżeli po 12 godzinach nie występują reakcje alergicznie,

można bezpiecznie korzystać z aromaterapii;

Jeżeli mieszanka z olejków eterycznych dostanie się do oczu, należy przemyć je

mlekiem, ponieważ są one rozpuszczalne w tłuszczach.

11 Konopacja-Brud I., Brud W., Aromaterapia w gabinecie kosmetycznym odnowy biologicznej wellness

i Spa, WWSZKiPZ, Warszawa 2010

11


2.1.12 Składniki biologiczne czynne w preparatach kosmetycznych stosowanych do

masażu ciała

Na rynku jest wiele preparatów kosmetycznych do masażu o wielu

właściwościach. Dlatego też kosmetyki dobierane powinny być indywidualnie do

potrzeb pacjenta.

Olej z ekstraktem z pomarańczy i cynamonu – masaż z jego użyciem poprawia

krążenie krwi i wspomaga usuwanie substancji toksycznych poprzez zwiększenie

potliwości skóry. Stosowany jest podczas masaży zwalczających cellulit oraz przy

zabiegach oczyszczających;

Olej miodowy do masażu zawiera wiele witamin i minerałów. Dzięki swoim

właściwościom nawilżającym i uelastyczniającym polecany jest do skóry suchej,

delikatnej i problematycznej;

Skóra wchłania aloes cztery razy szybciej aniżeli wodę, przez co olej aloesowy

bogaty w witaminy, minerały, aminokwasy i enzymy jest idealny do masażu. Aloes

posiada właściwości o działaniu antyseptycznym, regenerującym, grzybobójczym

i łagodzącym;

Olejek z ekstraktem melisy i nagietka działa przeciwzapalnie i regenerująco.

Melisa w swoim składzie posiada dużo witaminy A, ponadto ma właściwości

oczyszczające i bakteriobójcze. Nagietek zaś ma łagodzące i przeciwzapalne.

Połączenie tych olejków jest idealnym rozwiązaniem dla skóry tłustej

i problematycznej;

Olej z ekstraktem mięty i rozmarynu posiada właściwości odprężające

i przeciwbólowe. Jest idealny po opalaniu. Rozmaryn stymuluje krążenie krwi

i łagodzi bóle artretyczne. Stosuje się go przede wszystkim w fizykoterapii;

Ekstrakt z papryki używany jest do walki z nadwagą i cellulitem ze względu na

swoje działania odchudzające i tonizujące. Podczas masaży wyszczuplających

pomaga zlikwidować zbędną tkankę tłuszczową i wygładza skórę;

Ekstrakt z lawendy ma działanie przeciwbólowe i odprężające. Olejki

z ekstraktem z lawendy zalecane są do zabiegów relaksacyjnych;

Sezamowy olejek do masażu nawilża i oczyszcza skórę, przywracając jej

równowagę i oczyszczając z toksyn;

Olejki do masażu na bazie oleju z pestek winogron oraz kukurydzy przywracają

skórze elastyczność i gładkość. Zapobiega również przedwczesnemu starzeniu się

skóry;

Masaże z użyciem preparatów, w których skład wchodzą algi morskie, wpływają

na skórę silnie oczyszczająco i uwalniają zalegające w niej toksyny;

Masaż z użyciem kofeiny zwiększa spalanie tłuszczu i metabolizm, pobudza

krążenie krwi. Kofeina pomaga usunąć toksyny oraz nadmiar wody na poziomie

komórkowym, dotlenia skórę i ją odżywia;

12


Zielona herbata posiada właściwości zdrowotne. Zawarte w niej

przeciwutleniacze niszczą wolne rodniki12.

2.1.13 Składniki biologicznie czynne w preparatach antycellulitowych, przeciw

rozstępom i na biust

Każdy kosmetyk składa się z surowców podstawowych oraz substancji

aktywnych. Do surowców podstawowych należą, np. tłuszcze, oleje i woski, które przy

odpowiednie połączenie ze składnikami czynnymi odpowiadają za docelowe działanie

preparatu kosmetycznego. Wszystko zależy od tego, czego oczekuje się od danego

kosmetyku i z jakim problemem skórnym ma działać. Do zwalczania i przeciwdziałania

cellulitu stosuje się:

metyloksantyny (kofeina, teofilina, teobromina, aminofilina) – stymulują

wydzielanie neuroprzekaźników biorących udział w procesie redukcji tkanki

tłuszczowej, a wraz z ekstraktem z zielonej herbaty wpływają na aktywację

procesów enzymatycznych, które pobudzają komórki tłuszczowe zgromadzone

pod skórą i wykorzystują zawarte w nich lipidy w procesach energetycznych

organizmu;

l-karnityna – przyspiesza przemianę materii, umożliwiając wykorzystanie

tłuszczu dla potrzeb energetycznych, skutecznie wzmacnia i poprawia strukturę

skóry, odgrywa bardzo istotną rolę w redukcji tkanki tłuszczowej i daje widoczne

efekty wyszczuplające poprzez obniżanie poziomu glukozy w komórkach oraz

zapobieganie gromadzeniu się substancji tłuszczowych;

flawonoidy – odpowiadają za zmniejszenie przepuszczalności naczyń

krwionośnych, najwięcej tych aktywnych związków występuje w kasztanowcu

zwyczajnym, nagietku, lukrecji, rumianku, szałwii, pomarańczy, cytrynie,

krwawniku i algach;

wyciąg z bluszczu pospolitego (Hedera helix) – jest bogaty we flawonoidy,

przyspiesza proces redukcji tkanki tłuszczowej, pobudza krążenie krwi i zmniejsza

przepuszczalność naczyń krwionośnych, usprawnia funkcjonowanie tkanki

łącznej, poprawia elastyczność i jędrność skóry, neutralizuje wolne rodniki oraz

wykazuje działanie przeciwzapalne;

saponiny – uszczelniają drobne naczynia krwionośne i jednocześnie działają

przeciwzapalnie, znajdują się w kwiatach kasztanowca, iglicy włoskiej oraz

w kozieradce;

wyciągi z kasztana indyjskiego, kasztanowca pospolitego (bogate w saponiny)

oraz wyciąg z miłorzębu japońskiego, które również uszczelniają naczynia

krwionośne – poprawiają odpływ żylny, zapobiegając obrzękom;

jod (wolny) - jak też preparaty zawierające duże ilości jodu (np. wodorosty) –

przeciwdziała gromadzeniu się tłuszczu w komórkach tłuszczowych;

aloes ma za zadanie odżywić, zmiękczyć i ujędrnić skórę, pobudza do wzrostu

nowe komórki, odmładza skórę i chroni ją;

12 Mrukot M., Kosmetologia, Wydawnictwo Receptariusz, Kraków 2006

13


algi morskie zielone i brunatne – są cennym źródłem wielu substancji

aktywnych biologicznie, m.in. witamin z grupy B. Związki te biorą czynny udział

w metabolizmie tłuszczów i białek. Zmniejszają tendencję do zastoju płynów

i poprawiają krążenie limfatyczne. Stosowane są bogate w jod ekstrakty

z listownicy brunatnej i z morszczynu. Obecny w wielu glonach kwas alginowy

stymuluje przemianę materii i przyczynia się do usuwania złogów tłuszczu,

wskutek drenażu tkanek działa wyszczuplająco. Ze względu na zdolność wiązania

toksyn ma także właściwości odtruwające;

retinol – ma zdolność rozkładania tłuszczów do wolnych kwasów tłuszczowych;

glinki naturalne – bogate są w związki mające działanie detoksykacyjne oraz

mają wpływ na elastyczność tkanki łącznej.

Z medycznego punktu widzenia rozstępy powstają na wskutek uszkodzeń

włókien kolagenu i elastyny, dlatego też w składzie najnowszych preparatów

związanych z tym problemem możemy zauważyć:

hydrolizowany kolagen zwiększający elastyczność i jędrność skóry – ma za

zadanie zapobiegać powstawaniu co raz to nowym rozstępom i działać naprawczo

na już zaistniałe poprzez regenerację komórek. Kolagen jest głównym

składnikiem kremów przeciw rozstępom, gdyż wpływa on na napięcie skóry, jej

elastyczność oraz odporność na urazy;


nowe komórki, odmładza skórę i chroni ją;

masło Shea produkowane jest ze zmiażdżonych orzechów. Regeneruje skórę

i sprawia, że jest ona bardziej jędrna i napięta;

elastyna morska pozyskiwana jest z tkanki łącznej i wiązadeł ryb, pomaga

zwiększyć elastyczność skóry oraz wzmacnia tkankę podtrzymującą;

wyciąg z wąkrota azjatyckiego (trawa tygrysia) ma właściwości lecznicze,

kojące, pobudza biosyntezę kolagenu, i poprawia sprężystość tkanki łącznej.

Biust jest symbolem kobiecości. Jednak z biegiem czasu poddaje się prawu

ciążenia oraz narażony jest na wiele czynników. Niektóre kobiety mają duży jędrny

biust, inne z kolei mały i nieelastyczny. Jednak niezależnie od pierwotnego wyglądu

piersi – liczy się bardziej systematyczna pielęgnacja. Odpowiednio dobrane do potrzeb

zabiegi oraz kosmetyki pomagają utrzymać je w dobrej kondycji. Do pielęgnacji biustu

zazwyczaj stosuje się substancje aktywne:

chmiel, który posiada właściwości nawilżające, zmiękczające, tonizujące,

antyseptyczne oraz ściągające. Wyciąg z szyszek chmielu ma działanie estrogenne,

czyli istotne w procesie powiększania biustu;

kiełki pszenicy są bogate w witaminy i sole mineralne. Ze względu na swoje

właściwości odżywcze i zmiękczające wykorzystuje się je w kosmetyce skóry

wrażliwej i narażonej na niekorzystne warunki. Pszenica zwiększa napięcie

i wygładza skórę, pobudzając tym samym efekt liftingu piersi;

masło Shea regeneruje skórę i sprawia, że jest ona bardziej jędrna i napięta;

14


gryka zwyczajna posiada rutynę zapobiegającą rozkładowi witaminy C, działa

uszczelniająco na naczynia krwionośne, zwiększając tym samym ich odporność

i zmniejszając przepuszczalność. Działa ujędrniająco na skórę dekoltu i piersi;

alantoina stanowi jeden z naturalnych czynników nawilżających w skórze.

Posiada właściwości kojące, zmiękczające i zapobiegające podrażnieniom. Często

wykorzystywana jest w kremach na biust;


nowe komórki, odmładza skórę i chroni ją.

2.2 Akcesoria do zabiegów na ciało

Akcesoria służące do wykonania zabiegów na ciało:

pędzel do ciała;

Rysunek 2.4 Pędzel do ciała


opaska z froty;

Rysunek 2.5 Opaska z froty

Źródło: http://www.robimax.com.pl/szlafroki.htm

myjka do zabiegów kosmetycznych;

15


Rysunek 2.6 Myjka do zabiegów kosmetycznych


pędzel do maseczki i kwasów owocowych;

pędzel wachlarzowy;

Rysunek 2.7 Pędzel wachlarzowy

Źródło: http://www.sanita.wroclaw.pl/galeria/zabiegi-kosmetyczne

pędzel do maski z białego jedwabiu;

szpatułka plastikowa;

Rysunek 2.8 Szpatułka

Źródło: http://www.clarena.pl/akcesoria/518/633

elastyczna miseczka plastikowa;

waciki kosmetyczne;

16


Rysunek 2.9 Waciki kosmetyczne


miseczka do alg;

Rysunek 2.10 Miseczka


rękawica ścierająca do produktów;

folia do zabiegów na ciało.

Rysunek 2.11 Folia do zabiegów na ciało

Źródło: http://www.snella.pl/480,folia-do-zabiegow-body-wrap-body-wrapping.html

Informacje na temat akcesoriów i produktów do zabiegów na ciało znajdziesz w prezentacji.

17


2.3 Literatura


Czerpak R., Jabłońska-Trypuć A., Roślinne surowce kosmetyczne, Wydawnictwo

MedPharm, Wrocław 2008;


dłonie, stopy, ciało, Wydawnictwo Nowa Era, Warszawa 2013;

Konopacja-Brud I., Brud W., Aromaterapia w gabinecie kosmetycznym odnowy

biologicznej wellness i Spa, WWSZKiPZ, Warszawa 2010;

Krasicki I., Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, Wydawnictwo PIW, Warszawa

1980;

Jurkowska S., Surowce kosmetyczne, Wydawnictwo Ekoprzem., Dąbrowa Górnicza

1999;

Malinka W., Zarys chemii kosmetycznej, Wydawnictwo Volymed, Wrocław 1999;

Mrukot M., Kosmetologia, Wydawnictwo Receptariusz, Kraków 2006;

Schroeder G., Kosmetyki – chemia dla ciała, Wydawnictwo Cursiva, Poznań 2011.


Dylewska-Grzelakowska J., Kosmetyka stosowana, WSiP, Warszawa 2002;


2.3.3 Netografia

www.aptekipelnezdrowia.pl;

www.medigo.pl;

www.w-spodnicy.ofeminin.pl;

http://www.vismaya-maitreya.pl/naturalne_leczenie_arnika_gorska.html;

http://zioladobrenawszystko.pl/ziola-od-o-do-s/ogorecznik-lekarski.html;

http://notatek.pl/wyklad-garbniki;

http://kobieta.gazeta.pl/kobieta/1,111997,9477904,Skladniki_pod_lupa__kwasy_

BHA_w_kosmetykach.html;

http://stressfree.pl/witaminy-w-kosmetykach-i-ich-wlasciwosci/.

2.4 Spis rysunków

Rysunek 2.1 Zioła w kosmetologii ............................................................................................................ 2

Rysunek 2.2 Preparaty stosowane w kosmetyce ................................................................................ 6

Rysunek 2.3 Olejki stosowane w aromaterapii ................................................................................... 8

18


Rysunek 2.4 Pędzel do ciała ..................................................................................................................... 14

Rysunek 2.5 Opaska z froty ...................................................................................................................... 14

Rysunek 2.6 Myjka do zabiegów kosmetycznych ............................................................................ 15

Rysunek 2.7 Pędzel wachlarzowy .......................................................................................................... 15

Rysunek 2.8 Szpatułka ............................................................................................................................... 15

Rysunek 2.9 Waciki kosmetyczne .......................................................................................................... 16

Rysunek 2.10 Miseczka .............................................................................................................................. 16

Rysunek 2.11 Folia do zabiegów na ciało ........................................................................................... 16

2.5 Spis treści

2 Preparaty i akcesoria do zabiegów na ciało ................................................................................ 2

2.1 Surowce kosmetyczne wykorzystywane w pielęgnacji ciała ......................................................... 2

2.1.1 Zioła ......................................................................................................................................................................................... 2

2.1.2 Substancje czynne pochodzenia roślinnego .......................................................................................................... 3

2.1.3 Ekstrakty roślinne ............................................................................................................................................................. 5

2.1.4 Enzymy .................................................................................................................................................................................. 6

2.1.5 Fitohormony sojowe ........................................................................................................................................................ 7

2.1.6 Kwas hialuronowy ............................................................................................................................................................ 7

2.1.7 Kwasy owocowe AHA ...................................................................................................................................................... 7

2.1.8 Kwasy BHA ........................................................................................................................................................................... 7

2.1.9 Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe NNKT ............................................................................................. 7

2.1.10 Proteiny ............................................................................................................................................................................. 8

2.1.11 Zastosowanie olejków w aromaterapii ............................................................................................................... 8

2.1.12 Składniki biologiczne czynne w preparatach kosmetycznych stosowanych do masażu ciała 11

2.1.13 Składniki biologicznie czynne w preparatach antycellulitowych, przeciw rozstępom i na biust

……………………………………………………………………………………………………………………………………….12

2.2 Akcesoria do zabiegów na ciało ............................................................................................................... 14

2.3 Literatura .......................................................................................................................................................... 17

2.3.1 Literatura obowiązkowa ............................................................................................................................................. 17


2.3.3 Netografia .......................................................................................................................................................................... 17

2.4 Spis rysunków ................................................................................................................................................. 17

1




ciało

MODUŁ Czynniki fizykalne w zabiegach na ciało

2


3 Czynniki fizykalne w zabiegach na ciało

3.1 Elektrolecznictwo

Elektrolecznictwo (elektroterapia) jest dziedziną fizykoterapii. Zajmuje się

leczeniem przy użyciu prądów leczniczych (stały oraz małej i średniej częstotliwości).

Dzięki tej metodzie możliwe jest złagodzenie bólów, pobudzenie ukrwienia tkanek, jak

i wchłanianie się obrzęków.

Już w starożytności pojawiły się próby wykorzystywania elektrolecznictwa.

Jednak to Luigi Galvani w 1791 r. opisał pierwsze świadome użycie prądu do

pobudzenia mięśnia żaby. Aleksandro Volta, podążając za odkryciem profesora,

zbudował ogniwo elektryczne.

Obecnie zabiegi przy użyciu prądu są chętnie wykorzystywane w salonach

kosmetycznych. Prąd stały stosowany do zabiegów galwanizacji oraz jontoforezy

uzyskiwany jest dzięki aparatom elektroterapeutycznym. Prąd podczas zabiegów

przepływa przez ciało znajdujące się między elektrodami.

Do najlepszych przewodników zaliczane są: mięśnie, wątroba, krew, tkanka

łączna i kostna, nie są również oporne tkanki głębokie ze względu na swoje

uwodnienie. Za to dość duży opór stawia warstwa rogowa naskórka. Jednak prąd

płynie drogami o najmniejszej linii oporu, tzn. ujścia gruczołów potowych, wzdłuż

naczyń krwionośnych, limfatycznych oraz nerwów. Podczas przepływu prądu stałego

w tkankach zachodzą zjawiska fizykochemiczne, jak i fizjologiczne:

zjawiska fizykochemiczne;

zjawiska elektrochemiczne (polega na ruchu jonów w płynach tkankowych);

zjawiska elektrokinetyczne (jest to zgodne z kierunkiem prądu przemieszczania

się cząstek tłuszczowych, cukrowych i białkowych);

zjawiska elektrotermiczne (wytwarza ciepło w tkankach);

zjawiska fizjologiczne;

procesy elektrobiologiczne;

reakcje mięśni i nerwów na prąd stały (polega na zmianie napięcia tkanki

mięśniowej, jak i nerwowej);

odczyn ze strony naczyń krwionośnych (prąd stały rozszerza naczynia

krwionośne).

3.1.1 Galwanizacja

Nazwa ta wywodzi się od wspomnianego wcześniej „ojca” elektrolecznictwa,

Luigi Galvaniego. Do tego typu zabiegu wykorzystuje się prąd stały. Galwanizację

można podzielić na ogólną (kąpiel wodno-elektryczną, czterokomorówki,

dwukomorówki) oraz miejscową (przepływ prądu pomiędzy elektrodami).

3


Rysunek 3.1 Wykonywanie zabiegu galwanizacji

Źródło: www.forus.com

Zabieg ten można wykonać przy użyciu różnych elektrod, np. grzybkowej,

płytkowej, dyskowej, wałeczkowej oraz specjalnej elektrody Bergoniego.

Podział galwanizacji:

ze względu na ułożenie elektrod w trakcie zabiegu – galwanizacja stabilna,

(elektrody przymocowane do elastycznej opaski nie mogą się przemieszczać); galwanizacja labilna (jedna z elektrod musi zmieniać swoje położenie, nie

tracąc kontaktu ze skórą względem drugiej elektrody);

ze względu na wzajemne ułożenie elektrod – galwanizacja poprzeczna na

prostopadłym przepływie prądu względem naczyń krwionośnych, limfatycznych

i mięśni; galwanizacja podłużna – układa się elektrody podłużnie względem długości ciała. W tej metodzie możemy wyróżnić galwanizację zstępującą (ma

działanie łagodzące) i wstępującą (ma działanie drażniące);

ze względu na połączenie elektrody czynnej z biegunem prądu – galwanizacja

anodowa, galwanizacja katodowa.

Optymalna dawka natężenia prądu uzależniona jest od powierzchni elektrody czynnej, czasu trwania samego zabiegu, rodzaju i umiejscowienia schorzenia oraz

wrażliwości klienta na prąd. Zatem można wyróżnić następujące dawki natężenia:

dawkowanie obiektywne: obliczamy natężenie prądu na 1cm² elektrody czynnej:

− dawka słaba od 0,01 do 0,1mA/cm² (elektrody czynnej),

4


− dawka średnia do 0,3mA/cm² (elektrody czynnej),

− dawka mocna do 0,5mA/cm² (elektrody czynnej),

− dawka maksymalna do 1,0mA/cm² (elektrody czynnej).

dawkowanie subiektywne: opiera się na odczuciach klienta:

− tułów i kończyny – nie przekraczamy 12mA,

− głowa i szyja – nie przekraczamy 3 – 5mA,

− gałki oczne – nie przekraczamy 2 – 3mA.

Dawkę słabą stosuje się w przypadku użycia małych elektrod o powierzchni 10-

20cm², w ostrym stadium schorzenia i długotrwałych przepływach prądu.

Dawkę mocną stosuje się w przypadku użycia dużych elektrod, w przewlekłych schorzeniach i krótkotrwałych przepływach prądu.

Reakcje zachodzące pod anodą i katodą w czasie przepływu prądu:

katoda (-) działa zasadowo, drażni zakończenia nerwowe, pobudza ukrwienie, głęboko oczyszcza i zmiękcza skórę, zwiększa wydzielanie łoju i przyciąga płyny tkankowe – co jest korzystne dla skóry suchej i odwodnionej:

− wzrost pH;

− wzrost napięcia mięśni; − depolaryzacja włókien nerwowych;

− intensywne zaczerwienienie skóry;

− lekki obrzęk.

anoda (+) działa kwasowo, bakteriobójczo, uspokaja zakończenia nerwowe, zwęża rozszerzone pory:

− spadek pH;

− spadek napięcia mięśni; − hyperpolaryzacja włókien nerwowych;

− mierne zaczerwienienie skóry;

− wysuszenie skóry.

Podczas zabiegu galwanizacji elektrodę czynną owijamy podkładem z waty lub jałowej gazy i nasączamy ją roztworem 0,9% NaCl, a pod elektrodę bierną umieszczamy podkład obojętny zwilżony wodą (nie stosujemy wody destylowanej).

Czas galwanizacji waha się od 10 do 30 min, zwykle jednak wynosi 15 do 20 minut. Pełny cykl leczenia obejmuje 10 do 20 zabiegów.

Zasady obowiązujące przy wykonywaniu galwanizacji:

przestrzeganie przeciwwskazań;

sprawdzenie aparatu i elektrod przed przystąpieniem do zabiegu;

wyzerowanie aparatu;

sprawdzenie czy u klientki nie występują zaburzenia czucia powierzchniowego;

5


sprawdzenie czy nie występuje przerwanie ciągłości naskórka w miejscu,

w którym elektrody wraz z podkładami mają przylegać do skóry. Pojedyncze

ubytki zabezpiecza się, np. kawałkiem folii plastykowej;

poproszenie klienta, aby zdjął wszystkie przedmioty metalowe;

ułożenie klienta tak, aby jego mięśnie były rozluźnione;

zmycie i osuszenie powierzchni skóry przeznaczonej do zabiegu;

przygotowanie i umieszczenie elektrod w miejscu zabiegu w taki sposób, aby nie

wystąpiły efekty brzegowe (zachowanie właściwej odległości);

włączenie prądu o niskim natężeniu i powolne, płynne zwiększanie aż do

uzyskania pożądanej wartości;

zwrócenie uwagi na ewentualną nadwrażliwość skóry klienta;

przerwanie zabiegu, jeśli wystąpi uczucie pieczenia i bólu;

ułożenie przewodów po przeciwległych stronach elektrody;

odpowiednie dociśnięcie elektrody i stosowanie podkładów równej grubości.

Wskazaniami do galwanizacji są:

nerwobóle(+);

przewlekłe zapalenia nerwów, splotów i korzeni(+);

zespoły bólowe (elektrodą czynna jest anoda) (+);

porażenia wiotkie(-);

utrudniony zrost kości(+);

zaburzenia krążenia obwodowego (elektrodą czynna jest katoda) (-);

trądzik różowaty(+);

odmrożenia(-);

rozszerzone ujścia gruczołów łojowych skóry(+);

rozszerzone naczynia krwionośne – teleangiektazje(+);

trądzik pospolity, faza zaskórnikowa ( po zabiegu mechanicznego oczyszczania)

(+);

nerwice naczyniowe skóry(+).

Do przeciwwskazań wykonania galwanizacji zalicza się:

ropne stany zapalne skóry i tkanek miękkich;

wypryski i owrzodzenia;

stany gorączkowe;

porażenia spastyczne;

6


wszczepiony rozrusznik serca, metalowe implanty;

ciąża;

uczulenie na prąd galwaniczny;

trądzik pospolity, faza ropowicza;

zaburzenia czucia;

zmiany nowotworowe łagodne i złośliwe;

przerwana ciągłość skóry;

epilepsja;

niewydolność krążenia;

miejscowe stosowanie sterydów;

leczenie pochodnymi witaminy A.

3.1.2 Jontoforeza (jonoforeza)

Jontoforeza przy pomocy sił pola elektrycznego wprowadza do tkanek

działające leczniczo jony (metoda podawania leków). Roztwór stosowany podczas

zabiegu musi posiadać optymalne stężenie, gdyż różne związki posiadają różny stopień

zdysocjowania. Wprowadzić do zabiegu można tylko takie związki, które ulegają

dysocjacji elektrolitycznej. Podczas przepływu prądu następuje polaryzacja

(przesunięcie się jonów i utworzenie się ich pogrupowanych stref o takich samych

ładunkach).

Ważnym czynnikiem wpływającym na chłonność jonów przez skórę jest jej

ograniczona zdolność gromadzenia wprowadzanych jonów, ruchliwość jonów w polu

elektrycznym, jak i zróżnicowana zdolność przenikania i koncentracji samych jonów.

Z reguły kationy są lepiej przyswajane przez skórę niż aniony. Działanie lecznicze

jonoforezy zależy od rodzaju jonów, wpływu bieguna oraz oddziaływania na narządy

wewnętrzne.

Jontoforeza znalazła swoje zastosowanie w leczeniu schorzeń

ogólnoustrojowych i dermatologicznych. Zabieg jontoforezy wykonujemy zawsze

przy pomocy aparatów wytwarzających stabilny wyprostowany prąd stały.

Zabieg jonoforezy łączy działanie terapeutyczne prądu stałego i jonów

wprowadzanych leków.

Wskazania do przeprowadzenia jontoforezy:

trądzik różowaty;

trądzik pospolity;

rozszerzone naczynia włosowate;

zwiotczenie skóry, jak i mięśni;

blizny;

7


miejscowe stany alergiczne.

W zabiegu jonoforezy obowiązują ogólne przeciwwskazania do zastosowania

prądu stałego oraz:

możliwość uczulenia na lek;

zakrzepy;

zagrożenie zatorami;

zapalenie żył1.

Wybrane substancje aktywne stosowane w jonoforezie:

jodek potasu – zmiękcza tkankę łączną – blizny, bliznowce, zrosty i zgrubienia,

blizny rogówki (bielmo pourazowe), w wylewach do ciałka szklistego oka

(„męty” w ciałku szklistym), (-);

chlorek lub węglan litu – jon litu wypiera jon sodu z nierozpuszczalnych

cząstek moczanu sodu, tworząc rozpuszczalny we krwi moczan litu – usuwanie

guzków dnawych, podagra itp., (+);

chlorek sodu – działanie zmiękczające – blizny i zrosty, (-);

chlorek wapnia – przyspiesza regenerację tkanki nerwowej, działanie przeciw–

zapalne, odczulające, przeciwkrwotoczne, resorpcyjne – nerwobóle, nerwice

naczyniowe, trądzik różowaty, odmrożenia, po wylewach, (+);

siarczan magnezu – działanie przeciwskurczowe, przeciwbólowe, rozszerzające

naczynia– zapalenia kostnostawowe, zapalenia mięśni i nerwów, (+);

siarczan cynku – przyżeganie tkanek, trudno gojące się rany, drożdżyce

paznokci, (+);

siarczan miedzi – działanie ściągające i odkażające – grzybice dłoni i stóp, (+);

wodorowęglan sodowy – działanie rozmiękczające, przeciwzapalne,

bakteriobójcze – łojotok, trądzik pospolity, (+);

salicylan sodu – działanie bakteriobójcze, zwiększa przepuszczalność naczyń

włosowatych, zmniejsza odczyny zapalne i objawy bólowe – gościec, trądzik

pospolity, odmrożenia, stany zapalne stawów, bóle mięśni, (+);

kwas octowy – rozpuszczanie złogów wapnia poprzez zamianę

nierozpuszczalnych węglanów na rozpuszczalne octany – ostrogi, narośla kostne,

zapalenie okołostawowe, kostniejące zapalenie mięśni, (-);

kwas askorbinowy – działanie uelastyczniające ścianki naczyń krwionośnych,

przeciwzapalne, wzmaga działanie ciał uodporniających organizm – nerwice

naczyniowe, trądzik różowaty, trądzik pospolity, odmrożenia, zwiotczenie skóry,

przebarwienia skóry, (-);

1 Dylewska- Grzelakowska J.,Kosmetyka stosowana, WSIP, s.225-231

8


metacholina – znieczulające, działa rozszerzająco na naczynia – zapalenie

nerwów, ubytki nerwowo-naczyniowe, skręcenia stawów, obrzęki, choroba

Raynouda, Bürgera, (+);

chlorowodorek histaminy – powoduje intensywne rozszerzenie naczyń,

głównie tętniczych oraz otwieranie naczyń włosowatych – obwodowe zmiany

naczyniowe, owrzodzenia troficzne podudzi, zapalenia okołostawowe, gościec

zniekształcający, (+);

chlorowodorek prokainy – rozszerza naczynia włosowate, znosi napięcie ścian

naczyń tętniczych, działa odżywczo i przeciwbólowo – nerwobóle, przeczulica

skóry, zapalenie korzonków i splotów nerwowych, porażenie nerwu

twarzowego, w bólach po półpaścu, w zwiotczałej, starczej skórze, (+);

chlorowodorek lidokainy – działanie znieczulające – nerwobóle, rwa kulszowa,

bóle głowy, zaburzenia wymowy (transcelebralnie), dychawica oskrzelowa, (+);

chlorek epinefryny – zwężenie naczyń krwionośnych, skurcz mięśni gładkich –

stany zapalne gałki ocznej, wspólnie z lidokainą lub prokainą w leczeniu stanów

bólowych, (+);

hydrokortyzon – działanie przeciwzapalne – stany zapalne skóry, tkanek

miękkich, artropia małych stawów (dłoni, stopy, stawów żuchwowych), zespół

Sudecka, zapalenie torebki stawowej, nerwoból nerwu trójdzielnego, porażenie

nerwu twarzowego, (+);

chlorowodorek tolazoliny – rozszerza naczynia krwionośne – zaburzenia

w ukrwieniu nerwu wzrokowego i siatkówki, zaburzenia ukrwienia

obwodowego, (-);

sól sodowa lub potasowa – działanie bakteriostatyczne – bakteryjne stany

zapalne skóry i tkanek miękkich, nacieki zapalne, sklerodermia, czyraki, (+);

siarczan streptomycyny – działanie bakteriostatyczne – bakteryjne stany

zapalne skóry i tkanek miękkich, choroby gałki ocznej, zapalenia węzłów

chłonnych, gruźlica kostno-stawowa, promienica twarzowo szyjna, (+);

siarczan neomycyny – działanie bakteriostatyczne – bakteryjne stany zapalne

skóry i tkanek miękkich, (+)2.

3.1.3 Dezinkrustacja – opis działania

Dezinkrustacja polega na głębokim oczyszczeniu skóry twarzy. W zabiegu

wykorzystywana jest właściwość substancji czynnych ułatwiających pozbywanie się

obumierającej skóry, łusek oraz łoju. Wprowadzane jony zmniejszają swoistość

osadów, umożliwiając ich późniejsze wypłukanie. Dezinkrustacja polecana jest osobom

mającym bardzo tłustą skórę oraz znaczną liczbę zaskórników.

W zabiegu dezinkrustacji wykorzystywany jest prąd elektryczny i sól kuchenna

o odpowiednim stężeniu (roztwór), która spulchniając skórę umożliwia usunięcia

nadmiarów tłuszczu, zamieniając go w mydło, wydalane następnie przez gruczoły

potowe i tłuszczowe.

2 Artykuł z numeru 08(36)/2005 miesięcznika „Optymalnik” z cyklu Prądy Selektywne

9


3.1.4 Światłolecznictwo

Światłolecznictwo to dział fizykoterapii, metoda leczenia światłem wykorzystująca jego naturalne (helioterapia) lub sztuczne źródła (aktynoterapia), emitujące głównie promienie podczerwone (lampa sollux, Minina, Infra Rouge),

nadfioletowe (lampa kwarcowa) lub skojarzone światło obu typów promieniowania.

3.1.5 Promieniowanie podczerwone

Promieniowanie podczerwone jest emitowane przez rozgrzane ciało. W leczeniu wykorzystuje się trzy długości fal:

krótkofalowe IR-A – 770 – 1500 nm;

średniofalowe IR-B – 1500 – 4000 nm;

długofalowe IR-C – 4000 – 15000 nm.

Długość fal zależy od stopnia rozgrzania ciała, a skutki wywołane w tkankach zależą od ilości pochłoniętej energii. Tkanka ludzka dobrze absorbuje promieniowanie podczerwone, pochłaniając tym samym ciepło i przenosząc je przy użyciu krwi w głąb ustroju. Zjawisko to wywołuje w ciele rozgrzanie naczyń włosowych skóry, zwiększenie przepływu krwi tętniczej, zmniejszenie napięcia mięśni, działanie przeciwbólowe, zwiększenie przemiany materii i podniesienie ciepłoty skóry.

Skutki działania promieniowania podczerwonego na organizm zależą od wielu czynników obejmujących między innymi cechy samego promieniowania czy cechy reaktywności organizmu. Duże znaczenie ma widmo promieniowania, energia fotonów, odległość od naświetlanej skóry, jak i wielkość naświetlanej powierzchni. Reakcja organizmu zależy również od stanu skóry, jej wilgotności, grubości tkanki podskórnej oraz stanu układu krwionośnego i chłonnego.

Odczyn miejscowy (rumień cieplny) – polega na rozszerzeniu naczyń krwionośnych skóry, co powoduje zaczerwienienie. Pojawia się na skórze w miejscu poddawanym promieniowaniu. Zaczerwienienie jest plamiste, nierówne i znika po pewnym czasie od zakończenia zabiegu.

Odczyn ogólny – pojawia się w części ciała odległej od miejsca poddawanemu

promieniowaniu.

Promieniowanie podczerwone stosuje się w:

przewlekłych i podostrych procesach zapalnych i reumatycznych stawów oraz części miękkich kończyn;

przewlekłych i podostrych stanach zapalnych jamy nosowej, zatok przynosowych, ucha zewnętrznego i stawów żuchwy;

nerwobólach oraz zespołach bólowych;

stanach po zapaleniu bakteryjnym, odmrożeniu i uszkodzeniu promieniami rtg

lub UV;

chorobach naczyń krwionośnych i obwodowych;

10


naciekach i ropniach tkanek miękkich, naciekach po zbyt płytko podanych

zastrzykach;

jako zabieg przygotowawczy przed masażem, oczyszczaniem skóry, kinezyterapią i niektórymi zabiegami z zakresu elektrolecznictwa, jak np. jontoforeza.

Przeciwwskazania do naświetlania:

nieodwracalne uszkodzenia skóry i naczyń oraz obrzęki;

zaburzenia czucia;

świeże urazy grożące krwawieniem oraz choroby zakrzepowe (np. zakrzepowe

zapalenie żył);

starość (miażdżyca oraz niewydolność krążenia są bezwzględnym przeciwwskazaniem);

okres ciąży;

stany podgorączkowe i gorączka;

niewydolność mięśnia sercowego, stan po zawale, wady serca;

choroby nerek;

ostre stany zapalne skóry i tkanek miękkich;

stany wyniszczenia organizmu.

Wśród aparatów stosowanych w światłolecznictwie emitującym promienie IR możemy wyróżnić:

lampa Minina – jest to ręczna, mała lampa posiadająca żarówki w kolorach białym, czerwonym, fioletowym, niebieskim bądź zielonym (o mocy 50-100 W).

Żarówki te wykonane są ze szkła i rozmieszczone w zależności od potrzeb. Kolor niebieski lub fioletowy ma działanie łagodzące i przeciwbólowe, natomiast czerwony poprzez rozgrzewanie poszerza naczynia krwionośne;

lampa sollux – występuje w dwóch rozmiarach (duży i stołowy) w zależności, czy naświetlanie ma mieć charakter miejscowy (żarówka 300 W), czy ogólny (żarówka 100W). Lampa wyposażona w filtry niebieskie lub fioletowe wykorzystywana jest w celu łagodzenia podrażnień, przy skórach suchych i wrażliwych, po złuszczaniu naskórka oraz zabiegu oczyszczania, gdyż ma ona działanie łagodzące, kojące i przeciwbólowe. Natomiast sollux wyposażony w filtr czerwony stosowany jest przy trądziku pospolitym, czyrakach, bliznach, uszkodzeniach skóry, źle gojących się ranach oraz jako przygotowanie do oczyszczenia skóry suchej i grubej;

lampa infra-rouge – jest lampą nieświecącą. Emituje ona długofalowe promienie podczerwone poprzez rozgrzany metal. Ma ona działanie cieplne, przeciwbólowe i przeciwskurczowe. Wskazaniem do użycia tego typu lampy są: odmrożenia, trądzik pospolity, blizny, źle gojące się rany, wstęp do masażu.

11


3.1.6 Promieniowanie ultrafioletowe (UV)

Wykorzystuje się je w celach leczniczych, gdyż wykazują one właściwości

biologiczne, fotochemiczne oraz bakteriobójcze uzależnione od ich emitowanych

długości fal:

promieniowanie UVA, tzw. długofalowe o długości fali 380-315 nm;

promieniowanie UVB, tzw. średniofalowe, o długości fali 315-280 nm;

promieniowanie UVC, tzw. krótkofalowe, o długości fali 280-200 nm;

UVA – pobudza proces pigmentacji skóry, nie parzy skóry;

UVB – powoduje duży odczyn, wywołuje oparzenia skóry, wytwarza witaminę D;

UVC – ma działanie bakteriobójcze.

3.1.7 Filtry

W światłolecznictwie wykorzystywane są trzy rodzaje filtrów:

ze szkła uwiolowego (przepuszczające w dużym stopniu promieniowanie

ultrafioletowe) niebieskiego, które to pochłania promieniowanie: UVC, IR,

czerwone widzialne, a przepuszcza: UVA i niebieskie widzialne;

ze szkła uwiolowego czerwonego, które przepuszcza promienie: czerwone

widzialne i większą część IR;

ze szkła z zawartością tlenku niklu i potasu (filtr Wooda), które przepuszcza

promienie o dł. 400-315 nm.

3.1.8 Naświetlanie UV

Po naświetlaniu UV powstają odczyny uzależnione od otrzymanej dawki

promieniowania, intensywności emisji, odległości od skóry i jej wrażliwości oraz czasu

wykonywanego zabiegu.

Odczyn fotochemiczny, zwany również rumieniem fotochemicznym, to odczyn

skóry objawiający się jej zaczerwienieniem w wyniku rozszerzenia naczyń

krwionośnych. Rumień fotochemiczny powstaje w dwóch etapach:

w wyniku pochłonięcia energii promieniowania UV przez białko komórek

warstwy kolczystej naskórka, dochodzi do jego denaturacji, czego następstwem

jest uszkodzenie tych komórek;

z uszkodzonych komórek wydzielają się związki histaminopodobne, które

przenikają do skóry właściwej, gdzie powodują rozszerzenie naczyń

włosowatych.

W skórze poddanej napromieniowaniu, zwłaszcza promieniami UVB, dochodzi

do pigmentacji. Brunatne przebarwienie skóry zależy od zgromadzonej melaniny

w warstwie naskórku, długości fali oraz dawki promieni UV.

Promieniowanie ultrafioletowe ma pozytywny wpływ na skórę. Dzięki niemu

staje się ona odżywiona, elastyczna oraz sprężysta. Sprzyja leczeniu ran i owrzodzeń

12


oraz podnosi jej odporność poprzez zwiększony dopływ białych krwinek.

Promieniowanie UVB powoduje wytwarzanie witaminy D, niezbędnej do wzmocnienia

kości, zaś ogólne naświetlanie UV poprzez swoje działanie pobudzające przysadkę,

nadnercza, jądra oraz jajniki zwiększa przemianę materii.

Wskazania do naświetlań UV:

łysienie plackowate i na tle łojotokowym;

odmrożenia;

czyraki;

łojotok twarzy i skóry głowy;

łojotokowe zapalenie skóry;

trudno gojące się rany;

wyprysk kontaktowy;

łuszczyca.

Przeciwwskazania do zabiegu naświetlania UV:

nowotwory złośliwe narządów wewnętrznych;

zaawansowana miażdżyca;

stany gorączkowe;

osoby powyżej 70 roku życia;


cukrzyca;

padaczka;

niewydolność mięśnia sercowego, rozrusznik serca;

wodobrzusze;

trądzik różowaty;

gruźlica;

niskie ciśnienie krwi;

antybiotykoterapia;

ciąża;

mieszanki ziołowe zawierające dziurawiec;

przyjmowanie leków hormonalnych w tym antykoncepcyjnych, sterydów,

salicylanów;

stosowanie kosmetyków i perfum zawierających olejek bergamotowy, cedrowy,

piżmo i olejki cytrusowe;

13


fotodermatozy;

liczne znamiona barwnikowe.

3.1.9 Urządzenia emitujące promienie UV

Lampa kwarcowa jest najczęściej wykorzystywana do promieniowania UV.

Wyposażona w palniki o różnych kształtach emituje 57% promieni ultrafioletowych

oraz 47% promieni świetlnych widzialnych.

W specjalnych łóżkach opalających zamieszczane jest kilkadziesiąt świetlówek

o niskiej temperaturze. Celem takiej kabiny jest opalanie ciała z maksymalnym

ograniczeniem szkodliwego działania. Podczas opalania w solarium pamiętać trzeba

o umiarze, gdyż długotrwałe i częste opalanie prowadzi do wysuszenia skóry,

wytworzenia się zmarszczek, jak i wielu stanów zapalnych skóry.

Przeciwwskazania do korzystania z łóżek opalających:

bardzo jasna karnacja;

uczulenie na słońce, nadwrażliwość skóry na promienie słoneczne;

bielactwo;

rozległy typowy trądzik, trądzik różowaty, opryszczka;

rozszerzone naczynka na twarzy lub ciele;

liczne znamiona barwnikowe skóry, blizny;

niezagojone tatuaże;

ciąża, karmienie piersią;

miesiączka;

gorączka, stany zapalne;

przebyta niedawno operacja (okres rekonwalescencji);

choroby serca i układu krążenia;

aktywne zabiegi kosmetyczne i medycyny estetycznej;

stosowanie środków fotouczulających;

nowotwory złośliwe;

nadciśnienie;

niewydolność krążenia;

gruźlica;


14


klaustrofobia3.

3.1.10 Ultradźwięki

To relaksujący i efektywny sposób głębokiego wtłaczania substancji aktywnych

zawartych w kosmetykach – służy do rozbijania tkanki tłuszczowej.

W trakcie zabiegu na miejsca problematyczne zostaje nałożony specjalny

preparat, następnie przykładana jest głowica emitująca fale ultradźwiękowe, które

penetrują głębiej tkankę w celu zwiększenia absorpcji kosmetyków oraz preparatów

leczniczych w głąb skóry.

Ciepło wytworzone przez ultradźwięki odpręża skórę i mięśnie.

Ultradźwięki przyspieszają również metabolizm i rozpad komórek

tłuszczowych, zwiększają ukrwienie i poprawiają krążenie. Dzięki temu skutecznie

wspomagają odchudzanie i redukują cellulit. Ultradźwięki są absolutnie bezinwazyjne,

mogą być stosowane nawet na najbardziej wrażliwej skórze. Innowacyjne

zastosowanie technologii ultradźwiękowej do kształtowania linii ciała daje wymierne

efekty widoczne już po pierwszym zabiegu. W opinii klientów zabieg posiada

właściwości energetyzujące, przywraca siły witalne i redukuje stres.

Efekty zabiegu:

rozbicie złogów tłuszczowych – cellulit;

głębokie nawilżanie;

wzrost przekrwienia w warstwach naskórka i skóry właściwej;

zmniejszenie napięcia mięśni;

hamowanie procesów zapalnych;

przyspieszenie wchłaniania tkankowego;

ujędrnianie i wygładzanie;

zmiękczenie blizn;

zmniejszenie rozstępów;

działanie przeciwbólowe.

Przeciwskazania:

osteoporoza, nerwica wegetatywna;

choroby nowotworowe i stany po ich operacyjnym usunięciu;

ciąża;

stany gorączkowe;

ciężki stan ogólny;

33 Tamże, s.245-251

15


obecność w tkankach ciał obcych i metalicznych (aparat na zęby, implanty itp.);

ostre stany zapalne skóry i tkanek miękkich oraz stany wyniszczenia.

3.2 Helioterapia

Jeśli chcesz dowiedzieć się, na czym polega helioterapia, zapoznaj się z prezentacją pt. „Helioterapia”.

3.3 Literatura


Artykuł z numeru 08(36)/2005 miesięcznika „Optymalnik” z cyklu Prądy Selektywne;


Dłonie, stopy, ciało, Nowa Era, Warszawa 2013,

Dylewska-Grzelakowska J., Kosmetyka stosowana, WSIP 2011;

Mika T., Kasprzak W., Fizykoterapia, Wyd. Lekarskie PZWL, 2013.



3.4 Spis rysunków

Rysunek 3.1 Wykonywanie zabiegu galwanizacji. ........................................................................... 3

3.5 Spis treści

3 Czynniki fizykalne w zabiegach na ciało .................................................................................... 2

3.1 Elektrolecznictwo .......................................................................................................................................... 2

3.1.1 Galwanizacja .................................................................................................................................................................... 2

3.1.2 Jontoforeza (jonoforeza) ............................................................................................................................................ 6

3.1.3 Dezinkrustacja – opis działania ............................................................................................................................... 8

3.1.4 Światłolecznictwo .......................................................................................................................................................... 9

3.1.5 Promieniowanie podczerwone ................................................................................................................................ 9

3.1.6 Promieniowanie ultrafioletowe (UV) ................................................................................................................ 11

3.1.7 Filtry ................................................................................................................................................................................. 11

3.1.8 Naświetlanie UV .......................................................................................................................................................... 11

3.1.9 Urządzenia emitujące promienie UV .................................................................................................................. 13

3.1.10 Ultradźwięki .............................................................................................................................................................. 14

3.2 Helioterapia .................................................................................................................................................. 15

3.3 Literatura ....................................................................................................................................................... 15

3.3.1 Literatura obowiązkowa ......................................................................................................................................... 15

3.3.2 Literatura uzupełniająca ......................................................................................................................................... 15

3.4 Spis rysunków.............................................................................................................................................. 15

1




ciało

MODUŁ Masaż poszczególnych części ciała

2


4 Masaż poszczególnych części ciała

4.1 Rodzaje masażu

Masaż jest jedną z najstarszych dziedzin lekarskich. Podczas rytuałów

religijnych po raz pierwszy stosowano go w Indiach oraz Chinach. Masaż jednak

zakończył swoje istnienie w obrzędach religijnych, po czym w 1800 roku p.n.e. Hindusi

opisali dokładne wykorzystywanie masażu w swojej księdze Weda. Rozwój masażu

leczniczego nastąpił na początku XIX wieku, kiedy to szwedzcy lekarze opracowali

metodę terapeutyczną i higieniczną, nazywając ją „szwedzką gimnastyką”. Utworzono

również pierwsze szkoły masażu klasycznego w 1839 r., dokładnie opracowując

masaż, jego metody, wskazania, jak i przeciwwskazania1.

4.1.1 Masaż klasyczny

Pomimo wprowadzenia wielu coraz to nowszych metod masażu masaż

klasyczny nie stracił swego znaczenia i ciągle jest chętnie używany do leczenia

chorób narządów ruchu. Ten rodzaj masażu powinien być wykonywany zgodnie

z kierunkiem przepływu krwi. Siła oraz czas trwania masażu powinna być

uzależniona od pacjenta (jego wieku, płci, zawodu, budowy ciała, stanu zdrowia).

Masaż klasyczny może obejmować całe ciało, jak i poszczególne jego części. Działa

przeciwbólowo, polepsza odżywianie tkanek, regeneruje mięśnie, reguluje napięcie

mięśniowe, zwiększa elastyczność mięśni, zmniejsza tkankę tłuszczową, uaktywnia

przepływ krwi i limfy, odpręża i polepsza samopoczucie2.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o masażu klasycznym, zachęcam Cię zapoznania się z prezentacją pt. „Masaż klasyczny”.

Rysunek 4.1 Masaż klasyczny


1 Zborowski A., Masaż klasyczny, AZ, Kraków 1998, s.9-13 2 Zborowski A., Masaż klasyczny, AZ, Kraków 1998, s.9-13

3


4.1.2 Masaż relaksacyjny

Jest to połączenie masażu klasycznego i energetyzującego, czasem gimnastyki.

Polega na intuicyjnym wykorzystaniu technik masażu w celu rozluźnienia, uspokojenia

i zmniejszenia bólu. Podstawą tego rodzaju masażu jest atmosfera. Odpowiednie

warunki i komfort osoby masowanej jest ważnym jego aspektem. Temperatura

pomieszczenia powinna wahać się między 22-25° C, światło rozproszone, najlepiej

różnego rodzaju, tj. zielone, żółte, czerwone czy niebieskie (działają uspokajająco

i regenerująco). Zaleca się również użycie zapachów w guście pacjenta, jak i muzyki

relaksacyjnej. W trakcie masowania wykorzystywane są techniki rozluźniające ,

przyjmujące postać głaskania, ugniatania i rozcierania. Wszystkie ruchy powinny być

wykonywane spokojnie, ostrożnie, płynnie, miękko i precyzyjnie3.

4.1.3 Masaż segmentalny

Głównym założeniem tego masażu jest opracowanie każdej odruchowej zmiany

tkankowej (wrażliwość na dotyk, ból przy dotyku, zmiany ukrwienia) przez

zastosowanie odpowiedniej techniki. Przed przystąpieniem do masażu należy

wyszukać zmiany odruchowe, po czym wykonać masaż korzeni nerwowych po obu

stronach kręgosłupa. Stosuje się go przede wszystkim przy zaburzeniach krążenia,

zmianach urazowych, zmianach wegetatywnych układu nerwowego, przewlekłych

chorobach narządów wewnętrznych. Przeciwwskazaniami do zastosowania masażu

segmentalnego są ostre stany zapalne tkanek i narządów, choroby nowotworowe,

krwotoki i świeże zakrzepy.

4.1.4 Masaż siatsu

Jest to uzdrawianie rękoma. Polega na stosowaniu ucisku dłoni i technik

manipulacyjnych. Ma za zadanie pobudzić samouzdrawiające siły naszego organizmu.

Utrzymuje ciało w harmonii, poprawia samopoczucie, zachowuje zdrowie, poprawia

koncentrację i sprawność intelektualną, usuwa emocje. Siatsu polega na wykonywaniu

kilku technik spokojnego, wręcz leniwego, łagodnego ucisku kciukami bądź dłońmi

różnych punktów na ciele. Jest to bardzo bezpieczny rodzaj masażu, którego nie należy

stosować tylko w czasie ciąży, u osób z nadciśnieniem oraz chorych na padaczkę.

4.1.5 Masaż tajski

Wykonywany jest na podłodze, bez użycia środków wspomagających i przez

luźne ubranie. Są to techniki naciskania ciałem z elementami rozciągania. Masaż tajski

wykonywany jest od stóp do głowy, wykorzystuje się do tego całe ręce masażysty,

a nawet nogi (palce, nadgarstki, łokcie, kolana, stopy). Następuje rozciągnięcie

i rozluźnienie mięśni. Jego zadaniem jest odprężenie, tworzenie wewnętrznej harmonii

i redukcja zmęczenia mięśni oraz stawów.

4.1.6 Masaż sportowy

Do tego masażu wykorzystuje się technikę rozcierania, ugniatania i wyciskania,

aby osiągnąć mocniejsze, silniejsze oddziaływanie na mięśnie. Jego zadaniem jest jak

najszybciej usunąć napięcie i bez utraty energii podwyższyć zdolność do pracy całego

3 Magiera L., Relaksacyjny masaż leczniczy, BIO-STYL, Kraków 2006, s.7

4


organizmu. Elementy i forma masażu dobierane są indywidualnie do sportowca. Masaż

leczniczy powinien trwać 40-60 min, z czego 60% stanowi ugniatanie. Stosowany jest

w 15-20 seriach, po których powinna nastąpić dwutygodniowa przerwa, ażeby nie

obniżyć efektywności.

4.1.7 Masaż wibracyjny

Narzędziem wykorzystywanym do masażu są aparaty wibrujące pod wpływem

prądu, powietrza sprzężonego czy ciśnienia wody. Podczas wibracji wytwarzane jest

500 drgań na minutę o amplitudzie ok. 1cm. Im bardziej napięte są masowane mięśnie,

tym wibracje powinny być mniejsze. Stosuje się go w stanach napięcia, przy redukcji

tkanki tłuszczowej oraz cellulicie. Niewskazany jest w stanach chorobowych w obrębie

miednicy i jamy brzusznej.

4.1.8 Masaż pneumatyczny

Jest to rodzaj masażu próżniowo-ciśnieniowego, podobnego do techniki

ugniatania. Masaż wykonywany jest za pomocą specjalnej końcówki wytwarzającej

podciśnienie i nadciśnienie. Zasysany fałd skóry ulega przekrwieniu pod wpływem

podciśnienia, gdy następuje nadciśnienie, przemieszcza się krew i chłonka. Ten rodzaj

masażu pobudza układ krążenia, zwiększa przemianę materii, modeluje sylwetkę,

zwalcza cellulit. Stosowany jest w zaburzeniach krążenia obwodowego, zaleganiu

limfy. Działa regeneracyjnie na mięśnie. Nie jest on wskazany dla osób o kruchych

naczyniach krwionośnych.

4.1.9 Masaż gorącymi kamieniami

Opiera się na hinduskiej filozofii medycyny tradycyjnej. Oddziaływać na ciało

można przy użyciu kamieni szlachetnych i półszlachetnych przy ich odpowiednim

ułożeniu i obracaniu, co jest ściśle powiązane z płcią pacjenta. Podczas masażu

gorącymi kamieniami wytwarzane są miejscowe przekrwienia, które wpływają na

proces detoksykacji i odżywienia tkanek. Przy zastosowaniu zimnych kamieni

następuje schłodzenie miejscowe przekrwionych, zmęczonych miejsc. Wskazaniem do

masażu są napięcia mięśniowe, zmęczenie psychiczne, stres.

Rysunek 4.2 Masaż kamieniami


5


4.1.10 Masaż ajurwedyjski

Ajurweda uznana jest przez Światową Organizację Zdrowia za najstarszy system medyczny świata, nazwa powstała z połączenia słów z sanskrytu: ayuh – życie

i veda – wiedza. W masażu ajurwedyjskim wyróżniamy masaż Abhyanga, który doskonale poprawia samopoczucie i zdrowie, harmonizuje ciało. Wykorzystuje się do tego celu terapeutyczne właściwości olejków oraz ziół. Działa na punkty energetyczne.

4.1.11 Masaż bańkami

Jest to terapia próżniowa. Wyróżnić można bańki gorące, zimne, chińskie i cięte. Masaż polega na przesuwaniu baniek wraz z zassanym fałdem skóry pacjenta. Wpływa to na zakończenia nerwowe, poprawiając działania narządów wewnętrznych związanych z fragmentem masującego ciała. Wyssane przez podciśnienie z naczyń krwionośnych składniki krwi stają się dla organizmu obce, co mobilizuje go do walki

z bólem i stanami zapalnymi. Silne przekrwienie i miejscami popękane drobne naczynia krwionośne podczas swojej regeneracji dostarczają organizmowi tlen, substancje odżywcze, jak i odprowadzają przy tym toksyny4.

4.1.12 Masaż wirowy

Przeprowadzany jest w środowisku wodnym przy użyciu specjalnych wanien wyposażonych w urządzenia wprawiające wodę w ruch wirowy. Podczas takiego

zabiegu temperatura wody powinna wynosić nie mniej niż 36°C i nie więcej niż 38°C.

Masowane części ciała należy całkowicie zanurzyć i nie opierać się o dno wanny. Masaż może być przeprowadzany na dwóch kończynach jednocześnie, jednak w osobnych wannach. Ruchy wirowe wody doskonale wpływają na zmniejszenie napięcia mięśniowego, zastoju żylnego, obrzęków, przykurczów tkanek, poprawę kondycji mięśniowo-nerwowej i rozluźnienie zbliznowaceń.

4.1.13 Masaż wodny

Używane są do niego strumienie wody nazywane „biczami wodnymi”. Mają one odpowiednie ciśnienie natrysku wody zimnej i ciepłej wykorzystywanych na przemian.

Pacjent podczas masażu nie jest zanurzony w wodzie.

4 Zychowicz B., Wykonywanie masażu pielęgnacyjnego, ITE-PIB, Radom 2006, s.28-30, 48-54

6


Rysunek 4.3 Masaż wodny

Źródło: http://masazbeztajemnic.blogspot.com/2012/09/masaz-ogolny-podzia.html

4.1.14 Masaż kontrlateralny

Polega na oddziaływaniu masażem na zdrową kończynę poprzez

aktywizowanie przepływu krwi i bodźców nerwowych za pośrednictwem skrzyżowań

naczynioruchowych odruchów fizjologicznych po stronie przeciwnej w około 30%.

Polega to na intensywnym ugniataniu, oklepywaniu, jak i rozcieraniu zdrowej

kończyny dokładnie na wysokości urazu kończyny chorej. Bezwzględnym warunkiem

wystąpienia reakcji kończyny chorej jest wykonywanie masażu na granicy bólu.

Stosuje się go w przypadkach, kiedy uniemożliwiony jest masaż chorej kończyny ze

względu na przeciwwskazania5.

4.1.15 Drenaż limfatyczny

Drenaż limfatyczny polega na przepychaniu chłonki i udrożnianiu węzłów

chłonnych, przy czym wymaga dużej precyzji i płynności ruchów. Wskazaniami do

zastosowania masażu tego rodzaju są obrzęki, wysięki oraz wszelkie zmiany skórne

wynikające z zaburzeń krążenia limfy. Układ naczyń limfatycznych w przeciwieństwie

do naczyń krwionośnych nie stanowi układu zamkniętego – brak mu pompy

napędzającej, jaką jest serce, i ma specjalną część, jaką są węzły limfatyczne.

Zasady stosowania drenażu limfatycznego:

stosuje się zgodnie ze wskazaniami i przeciwwskazaniami;

wykonuje się go od obwodu w kierunku ujść żylnych;

klient powinien znajdować się w pozycji drenażowej, ułatwiającej odpływ

chłonki (wykonać niewielkie zgięcie w stawach, aby zmniejszyć napięcie

mięśniowe, ułatwiając odpływ, kończyny ułożyć powyżej tułowia);

5 Szuper W., Wykonywanie różnych rodzajów masażu leczniczego, ITE-PIB, Radom 2007, s.18-21

7


tempo drenażu musi być powolne (od 10 do 15 ruchów/min), gdyż prąd chłonki

jest bardzo wolny;

cały masaż musi być wykonany płynnie i miękko;

wykorzystywane techniki muszą mieć przepychający charakter;

aby nie doprowadzić do przegrzania tkanek, należy masować z umiarkowaną

siłą;

drenaż ogólny powinien trwać maksymalnie 60 min, natomiast częściowy

maksymalnie 20 min. Czas dobierany jest indywidualnie;

duże węzły chłonne należy opracować przynajmniej dwukrotnie;

drenaż można wykonywać codziennie, jednak częstotliwość należy ustalić

z lekarzem;

ilość zabiegów w serii jest nieograniczona i zależy od postępów w leczeniu oraz

schorzenia;

obszar ciała objęty drenażem uzależniony jest od stanu chorobowego, jednostki

chorobowej i reakcji pacjenta;

nie zaleca się łączenia chwytów drenażu limfatycznego z silnie rozgrzewającymi

technikami innych metod masażu.

Drenaż limfatyczny obejmuje techniki:

głaskania;

rozcierania kolistego;

rozcierania spiralnego;

ugniatania;

ucisku.

Przeciwwskazania do wykonania drenażu limfatycznego:

ostre stany zapalne;

choroby zakaźne;

nowotwory;

ropne stany skóry6.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat masażu kontrlateralnego lub

innych, wejdź na stronę http://www.masuje.eu/masaz-kontralateralny.html.

6 Zborowski A., Drenaż limfatyczny, AZ, Kraków 2008 s. 59-66

8


4.2 Wpływ masażu na ustrój

4.2.1 Wpływ masażu na tkanki

bezpośredni wpływ na tkankę łączną polega na jej uelastycznieniu, a poprzez

poprawę jej uelastycznienia i ukrwienia wpływa na poprawę jej funkcji

życiowych;

podczas masażu następuje odżywienie tkanki chrzęstnej, zapobiegając tym

samym procesowi zwyrodnienia lub powstrzymując już istniejący;

w tkance tłuszczowej podczas masażu dochodzi do usunięcia tłuszczu oraz

poprzez poprawę przemiany materii następuje jej spalanie;

usuwane są produkty przemiany materii oraz jest przyspieszony wypoczynek

tkanki mięśniowej i doprowadzenie do niej produktów odżywczych. Rozgrzewa

tkankę mięśniową, ujędrnia, uelastycznia, utlenia, obniża napięcie, następuje

przyrost tkanki.

4.2.2 Wpływ masażu na skórę

przyczynia się do szybszej jej odbudowy, odżywienia, przyspiesza proces

rogowacenia naskórka;

powoduje wyciśnięcie na zewnątrz zawartości gruczołów potowych i łojowych,

udrożniając ich kanały;

oczyszcza skórę;

usuwa zrogowaciały naskórek;

umożliwia wprowadzenie substancji leczniczych;

zapobiega zanikaniu włókien kolagenowych;

ma pobudzający lub uspokajający wpływ na zakończenia nerwowe w skórze.

9


Rysunek 4.4 Masaż dłońmi


4.2.3 Wpływ masażu na układ nerwowy

działając na centralny układ nerwowy, powoduje wysyłanie bodźców do mięśni,

gruczołów wydzielania wewnętrznego oraz poszczególnych narządów ustroju;

w zależności od potrzeby działa on pobudzająco bądź uspokajająco;

za pośrednictwem układu krwionośnego wpływa na odżywienie i lepsze

ukrwienie układu nerwowego;

wpływa na przewodnictwo nerwów ruchowych i czuciowych.

4.2.4 Wpływ masażu na układ krążenia

zmienia ciśnienie tętnicze krwi;

przyspiesza on pracę serca;

wspomaga proces wymiany gazowej;

poprzez rozszerzanie naczyń krwionośnych ułatwia przepływ tlenu i substancji

odżywczych;

uelastycznia układ krążenia;

wspomaga działanie histaminy, która zwiększa przepuszczalność naczyń

włosowatych;

reguluje pracę serca;

uruchamia wszystkie sieci naczyń, tym samym usprawniając i uelastyczniając

naczynia krwionośne.

10


4.2.5 Wpływ masażu na układ limfatyczny

przyspiesza przepływ chłonki w przestrzeniach międzykomórkowych

i naczyniach krwionośnych;

uaktywnia go;

usuwa zastoje i obrzęki.

4.2.6 Wpływ masażu na układ oddechowy

ułatwiając przepływ krwi, polepsza wymianę gazową w pęcherzykach płucnych;

uelastycznia mięśnie oddechowe;

zwiększa ruchomość w stawach mostkowo-żebrowych i żebrowo-

kręgosłupowych;

pobudza oddychanie;

zwiększa wydzielanie śluzu, który później może być usunięty techniką

oklepywania;

poprawia wentylację;

zwiększa wydolność układu oddechowego.

4.2.7 Wpływ masażu na układ pokarmowy

pośrednio doprowadza do odżywienia;

stymuluje pracę i napięcie mięśni przewodu pokarmowego;

przyspiesza proces przemiany materii;

poprzez bezpośrednie drażnienie jamy brzusznej wpływa on na wydzielanie

hormonów żołądkowo-jelitowych;

przepycha zalegające masy kałowe w jelicie grubym.

4.2.8 Wpływ masażu na układ moczowo-płciowy

pośrednio masaż wpływa na poprawę filtracji w kłębuszkach;

poprawia się oczyszczanie osocza krwi;

bezpośrednio wpływa na funkcjonowanie zwieraczy;

za pośrednictwem układu krążenia poprawia ukrwienie i odżywienie narządów

płciowych7.

7 Zborowski A., Masaż klasyczny, AZ, Kraków 1998, s.36-79

11


4.3 Techniki masażu

Podczas masażu wykorzystywane są techniki:

− głaskanie;

− rozcieranie;

− ugniatanie;

− ucisk;

− oklepywanie;

− wibracja;

− roztrząsanie;

− wałkowanie.

4.3.1 Głaskanie

Rozpoczyna, jak i kończy każdy masaż. Jego działanie polega na przepchnięciu

krwi żylnej oraz chłonki w kierunku serca, po czym następuje pobudzenie układu

krążenia. Niweluje zastoje oraz obrzęki. W zależności od siły, pobudza lub obniża

pobudliwość nerwów czuciowych skóry. Głaskanie powinno być wykonywane

kilkakrotnie, lekko i miarowo od obwodu do kierunku dosercowego, należy

dopasowywać przy tym dłoń do kształtu masowanej części ciała. Uwzględniając

kierunek ruchów oraz siłę wykonywania masażu tą techniką, możemy wyróżnić

głaskanie:

ze względu na siłę wykonywania:

− bardzo łagodne (wykonywane opuszkami)

− średniej mocy (wykonywane całą dłonią),

− głaskanie mocne (wykonywane kłębami).

Ze względu kierunek wykonywania:

− podłużne (wykonywane wzdłuż mięśni),

− poprzeczne (wykonywane poprzecznie do mięśni),

− okrężne (wykonywane ruchami okrężnymi).

4.3.2 Rozcieranie

Jest techniką mającą na celu przesuwanie ruchami kolisto-posuwistymi

głębszych warstw części masowanej, wywołując tym samym fałdy, na których

powstają rozcierane i rozciągane tkanki. Wchłanianie się zmian skórnych (np. narośli)

przy wykorzystaniu tej techniki jest możliwe dzięki wytwarzaniu odpowiednio dużej

ilości ciepła oraz przekrwieniu tkanek masowanych. Możemy wyróżnić rozcieranie

koliste (polega na trzykrotnym roztarciu masowanej tkanki, a tym samym

dochodzeniu do coraz to głębszych warstw) oraz rozcieranie spiralne (poprawia

ukrwienie, odżywienie i metabolizm tkanek). Rozcieranie może być wykonywane

opuszkami palców (powierzchniowe), jak i kłębami (głębokie).

12


4.3.3 Ugniatanie

W ugniataniu możemy wyróżnić dwie funkcje: przepychającą krew i chłonkę

oraz ssącą, która ma na celu wytworzenie próżni oraz doprowadzenie krwi i chłonki

właśnie do tego miejsca. Ugniatanie usuwa z tkanek zbędne produkty przemiany

materii, umożliwiając wytworzenie nowych substancji odżywczych. Technika ta ma na

celu pobudzenie mięśni do działania, powoduje przyrost tkanki mięśniowej i wzrost

siły wytrzymałości mięśni. Sposoby ugniatania mogą być różne, dlatego też można je

podzielić:

ugniatanie poprzeczne – którego celem jest wyciskanie substancji z tkanek;

ugniatanie podłużne – polega na przepchnięciu substancji, które wcześniej

zostały wyciśnięte metodą ugniatania poprzecznego;

ugniatanie pionowe – wykonywane jednocześnie działa rozluźniająco,

a przemiennie pobudzająco;

ugniatanie „esowate” – jego cel jest taki sam, jak ugniatania poprzecznego;

ugniatanie ze skręceniem – również polega na wyciśnięciu substancji z tkanek

z jedną różnicą, że ma szersze zastosowanie;

„mieszenie” – jest formą ugniatania poprzecznego, lecz podczas używania tej

techniki ważne jest, aby obie ręce pracowały jednocześnie.

Jeżeli osoba masowana nie jest dzieckiem ani nie wykazuje żadnych

przeciwwskazań (rwa kulszowa, porażenie spastyczne) do użycia techniki ugniatania

poprzecznego i podłużnego, to należy pamiętać o poprawnej kolejności. Najpierw

wykonywane powinno być ugniatanie poprzeczne, gdyż należy wycisnąć substancje

z tkanek, a następnie przy użyciu ugniatania podłużnego należy przepchnąć je

w kierunku dosercowym.

4.3.4 Oklepywanie

Jest techniką mającą na celu poprawę stanów troficznych mięśni, zmniejszenie

lub zwiększenie pobudliwości nerwowej w zależności od siły (lekkie lub silne

oklepywanie), jak i bólów neuralgicznych. Polega na wykonywaniu szybkich,

sprężystych, rytmicznych, uderzeń rąk, co wywołuje bardzo silne bodźce oraz skurcze

i rozkurcze naczyń krwionośnych. Pomimo stosowania trzech częstotliwości siły

oklepywania (lekkie, średniej mocy, silne) po zastosowaniu tej techniki powstają

przekrwienia oraz zmiany pobudliwości obwodowego układu nerwowego, zatem ma

ona dość długą listę przeciwwskazań, na której znajduje się m.in. skaza naczyniowa,

otyłość, obrzęk, żylaki, porażenia spastyczne, ostre rwy, nerwobóle, niektóre choroby

reumatyczne.

4.3.5 Wibracja

Wibracja polega na przekazywaniu drgań mechanicznych o małej amplitudzie

i dużej częstotliwości z rąk masażysty, które wprawiają masowaną część ciała

w wibracje. Powoduje pobudzenie mięśni gładkich i poprzecznie prążkowanych, a jej

bezpośrednie działanie wywołuje: zwiększenie napięcia naczyń krwionośnych,

podniesienie ciśnienia krwi, jak i zwolnienie tętna. Technika ta znalazła swoje

13


zastosowanie podczas leczenia otyłości, gdyż doprowadza do drżenia tkanki głęboko

znajdujące się, przyspieszając w ten sposób przemianę materii. Możemy wyróżnić trzy

stosowane sposoby wykonywania wibracji:

pionową – której to ruch wykonywany jest prostopadle do powierzchni ciała.

Bezpośrednia wibracja wykonywana wibratorem mechanicznym lub ręką działa

pobudzająco, a pośrednia wibracja wykonywana wibratorem przez ręcznik

działa uspokajająco na układ nerwowy i mięśniowy pacjenta;

podłużną – wykonywaną równolegle do ciała (pobudza układ nerwowy oraz

mięśnie);

poprzeczną – podobnie jak podłużną, wykonuje się ją równolegle, lecz

w poprzek przebiegu włókien mięśniowych (uspokaja układ nerwowy oraz

mięśnie).

4.3.6 Roztrząsanie

Roztrząsanie wprawia masowane mięśnie w drżący, łagodny ruch.

Wykonywane spokojnie, działa bardzo rozluźniająco na masowane tkanki,

a wykonywane energicznie, pobudza je.

4.3.7 Wałkowanie

Wałkowanie jest połączeniem głaskania, ugniatania i rozcierania, a co za tym

idzie, działanie wałkowania jest takie samo jak działanie tych trzech technik. Często

używane jest do masażu ramion, palców i ud oraz stosowane przez sportowców, kiedy

to nie ma czasu oraz sposobności na wykonanie dokładnego masażu8.

4.4 Literatura


Magiera L., Relaksacyjny masaż leczniczy, BIO-STYL, Kraków 2006;

Szuper W., Wykonywanie różnych rodzajów masażu leczniczego, ITE-PIB, Radom

2007;

Zborowski A., Drenaż limfatyczny, AZ, Kraków 2008;

Zborowski A., Masaż klasyczny, AZ, Kraków, 1998.


Zychowicz B., Wykonywanie masażu pielęgnacyjnego, ITE-PIB, Radom 2006.

4.5 Spis rysunków

Rysunek 4.1 Masaż klasyczny .................................................................................................................. 2

Rysunek 4.2 Masaż kamieniami .............................................................................................................. 4

8 Zborowski A., Masaż klasyczny, AZ, Kraków 1998, s.23-35

14


Rysunek 4.3 Masaż wodny ........................................................................................................................ 6

Rysunek 4.4 Masaż dłońmi ....................................................................................................................... 9

4.6 Spis treści

4 Masaż poszczególnych części ciała ............................................................................................... 2

4.1 Rodzaje masażu .............................................................................................................................................. 2

4.1.1 Masaż klasyczny ............................................................................................................................................................. 2

4.1.2 Masaż relaksacyjny ....................................................................................................................................................... 3

4.1.3 Masaż segmentalny ....................................................................................................................................................... 3

4.1.4 Masaż siatsu ..................................................................................................................................................................... 3

4.1.5 Masaż tajski ...................................................................................................................................................................... 3

4.1.6 Masaż sportowy .............................................................................................................................................................. 3

4.1.7 Masaż wibracyjny .......................................................................................................................................................... 4

4.1.8 Masaż pneumatyczny ................................................................................................................................................... 4

4.1.9 Masaż gorącymi kamieniami .................................................................................................................................... 4

4.1.10 Masaż ajurwedyjski .................................................................................................................................................. 5

4.1.11 Masaż bańkami ........................................................................................................................................................... 5

4.1.12 Masaż wirowy .............................................................................................................................................................. 5

4.1.13 Masaż wodny ............................................................................................................................................................... 5

4.1.14 Masaż kontrlateralny ............................................................................................................................................... 6

4.1.15 Drenaż limfatyczny ................................................................................................................................................... 6

4.2 Wpływ masażu na ustrój ............................................................................................................................ 8

4.2.1 Wpływ masażu na tkanki ........................................................................................................................................... 8

4.2.2 Wpływ masażu na skórę ............................................................................................................................................. 8

4.2.3 Wpływ masażu na układ nerwowy ........................................................................................................................ 9

4.2.4 Wpływ masażu na układ krążenia ......................................................................................................................... 9

4.2.5 Wpływ masażu na układ limfatyczny ................................................................................................................ 10

4.2.6 Wpływ masażu na układ oddechowy ................................................................................................................ 10

4.2.7 Wpływ masażu na układ pokarmowy ............................................................................................................... 10

4.2.8 Wpływ masażu na układ moczowo-płciowy .................................................................................................. 10

4.3 Techniki masażu ......................................................................................................................................... 11

4.3.1 Głaskanie ........................................................................................................................................................................ 11

4.3.2 Rozcieranie .................................................................................................................................................................... 11

4.3.3 Ugniatanie ...................................................................................................................................................................... 12

4.3.4 Oklepywanie ................................................................................................................................................................. 12

4.3.5 Wibracja .......................................................................................................................................................................... 12

4.3.6 Roztrząsanie .................................................................................................................................................................. 13

4.3.7 Wałkowanie .................................................................................................................................................................. 13

4.4 Literatura ....................................................................................................................................................... 13



4.5 Spis rysunków.............................................................................................................................................. 13

1

Kurs: Zasady wykonywania zabiegów na ciałoZasady wykonywania

zabiegów na ciało

Źródło: www.fotolia.com


ciało

MODUŁ Usuwanie zbędnego owłosienia

2


zabiegów na ciało

5 Usuwanie zbędnego owłosienia

5.1 Sposoby depilacji

Depilacja jest to usuwanie zbędnego owłosienia na twarzy lub ciele za pomocą

różnego typu preparatów lub przyrządów bez naruszania korzenia.

Wyróżniamy w tej kategorii dwa sposoby:

za pomocą żyletki (golenie);

metody chemiczne.

Maszynka do golenia zazwyczaj wprowadza w świat depilacji. Pomimo wielu

zadrapań i podrażnień wiele kobiet sięga po tę technikę usuwania owłosienia. Na

rynku istnieje wiele rodzajów żyletek o różnych kształtach, budowie, jednorazowe,

z wymiennymi wkładami czy elektryczne. Ważną cechą w doborze jest liczba ostrzy, im

jest ich więcej, tym dokładniejsze golenie, a w związku z tym – ryzyko podrażnień jest

znacznie mniejsze. Producenci żyletek dodają często żelowe bądź piankowe paski,

mające na celu zmniejszenie możliwości uszkodzenia skóry. Przed przystąpieniem do

depilacji maszynką polecane jest wykonanie peelingu, ażeby usunąć zrogowaciały

naskórek i zmniejszyć ryzyko wrastania włosów. Zawsze podczas depilacji należy

pamiętać o kremie bądź żelu zmiękczającym włoski.

Rysunek 5.1 Golenie

Źródło: http://pl.fotolia.com

3


zabiegów na ciało

Depilacja chemiczna występuje w postaci kremów, pianek czy żeli. Nanosi się

ich cienką warstwę na depilowaną partię ciała i po chwili usuwa się je wraz

z oddzielonymi włoskami. Preparaty tego typu zawierają związki chemiczne, które

rozrywają wiązania dwusiarczkowe keratyny włosa, co powoduje oddzielenie się od

łodygi korzenia. Niestety, często po tego typu depilacji występuje reakcja alergiczna

czy podrażnienie.

5.2 Sposoby epilacji

Epilacja jest to usuwanie włoska wraz z jego cebulką. Jej wielką zaletą jest

dłuższy niż w przypadku depilacji okres odrastania owłosienia. Do metod epilacji

możemy zaliczać:

woskowanie;

cukrowanie;

elektrolizę;

elektrokoagulację;

metodę blend;

mikrolizę;

metodę laserową;

metodę ultradźwiękową;

nitkowanie;

usuwanie owłosienia za pomocą epilatorów elektrycznych.

Przeciwwskazania do zabiegów elektroepilacji:

ciąża;

rozruszniki serca;

implanty metalowe w tkankach;

sztuczne zastawki serca;

ropne i zapalne stany skóry;

gorączka.

Efekty uboczne:

przebarwienia i odbarwienia skóry;

stany zapalne;

obrzęk;

powstawanie blizn;

rumień;

4


zabiegów na ciało

zakażenie bakteryjne;

bolesność;

uaktywnienie się opryszczki1.

Nie każdy włos jest w tym samym czasie w fazie wzrostu (faza anagenu), a tylko

takie mogą być usuwane sposobem elektroepilacji. Podczas gdy część włosów

aktywnie rośnie, inne obumierają (faza telogenu) bądź są w fazie przejściowej (faza

katagenu). Z tej właśnie przyczyny zabieg elektroepilacji powinien być powtarzany

kilkakrotnie, jednak jeśli włos nie wzrósł po upływie 6 miesięcy, można przyjąć, że

został on usunięty na stałe.

5.2.1 Woskowanie

Polega na mechanicznym usunięciu owłosienia przy użyciu podgrzanego wosku,

a efekt utrzymuje się stosunkowo długo (2-4 tygodnie).

Rysunek 5.2 Woskowanie

Źródło: http://pl.fotolia.com

5.2.2 Cukrowanie

Coraz większą popularnością cieszy się ta metoda epilacji. Pasta cukrowa jest

wykorzystywana przez kobiety Dalekiego Wschodu już od setek lat, jednak u nas jest

nowym sposobem walki z owłosieniem. Różnicą między woskowaniem a cukrowaniem

jest konsystencja i sposób usuwania nałożonego plastra. Pasta cukrowa jest bardziej

gęsta (dzięki czemu dociera głębiej, działa na krótszych włosach), a jej usuwanie

przebiega zgodnie z kierunkiem wzrostu włosa – co eliminuje podrażnienia i zmniejsza

ból. W skład takiej cukrowej pasty wchodzi cukier, miód i cytryna, dzięki czemu można

ją stosować nawet do skóry wrażliwej czy z żylakami lub łuszczycą. Duża zawartość

1 Noszczyk M., Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2010

5


zabiegów na ciało

węglowodanów działa jako ochrona antybakteryjna, przez co skóra nie jest taka

wrażliwa jak po zwykłej depilacji. U niektórych kobiet efekt utrzymuje się nawet przez

10 tygodni. Do przeciwwskazań zabiegu cukrowania zalicza się brodawki, świeże rany i blizny, podrażnienia skóry, świeżą opaleniznę, stany zapalne skóry i łuszczycę.

5.2.3 Elektroliza

Jest to metoda usuwania owłosienia przy użyciu prądu galwanicznego. Podczas

zabiegu wprowadzane są do mieszków włosowych elektrody w postaci igły. Prąd wywołuje reakcję chemiczną z wytworzeniem środowiska zasadowego, doprowadzając tym samym do oparzenia i w efekcie uszkodzenia brodawki

odżywiającej włos. Kiedy brodawka zostanie zniszczona, włos samoczynnie obumiera i wypada. Zamknięcie obwodu prądu podczas zabiegu następuje po umieszczeniu na ramieniu pacjenta elektrody.

Zabieg elektrolizy jest zabiegiem bolesnym i czasochłonnym wynikającym z usunięcia każdego włosa pojedynczo. Metoda ta wykorzystywana jest przede

wszystkim do usuwania owłosienia w obrębie twarzy. Po zabiegu widoczne są ślady nakłucia igłą i lekka opuchlizna, dlatego też jednorazowo nie można wykonać zabiegu

na duży obszar ciała.

5.2.4 Elektrokoagulacja (termoliza, diatermia)

Jest to termiczna metoda usuwania owłosienia z użyciem prądu. Stosowany do tego jest prąd zmienny o wysokiej częstotliwości i wytwarzający temperaturę ok. 70oC,

a tym samym doprowadza do ścięcia się białka, które buduje korzeń włosa (cebulkę).

Wprost do opuszki włosa wprowadzane są igły (tak jak w przypadku elektrolizy), które podłączone do generatora prądu uszkadzają strukturę korzenia. Po zabiegu mogą wystąpić poparzenia, a czas regeneracji skóry trwa ok. kilku tygodni.

5.2.5 Metoda blend

Nazwa wywodzi się z języka angielskiego od słowa „mieszać, miksować”, gdyż jest to nic innego jak mieszanka termolizy z elektrolizą galwaniczną. W jednym czasie powstaje prąd stały i zmienny, które są stosowane naprzemiennie i efektywnie

wpływają na mieszki.

5.2.6 Mikroliza

Wykorzystuje ona prąd o wysokiej częstotliwości. Stosowany prąd elektryczny powoduje przeniknięcie do mieszka włosowego żelu zawierającego ekstrakty roślinne i olejki eteryczne. Elektroda przesuwana jest po powierzchni skóry ok. 10 min. Jest to

początek procesu uszkadzania korzenia. Zabieg ten można stosować jednorazowo na dużej powierzchni ciała, gdyż nie jest on bolesny.

5.2.7 Metoda laserowa

Lasery działają, opierając się na zjawisku selektywnej fototermolizy. Ściśle określona długość fali emitowana przez laser jest pochłaniana przez melaninę, która zamienia je w energię cieplną. Wytworzenie ciepła (ok. 72oC) powoduje ścięcie białka i uszkodzenie korzenia włosa. Niestety, włosy jasne posiadają mniej melaniny, co

6


zabiegów na ciało

powoduje laseroterapię mniej efektywną. Ponadto naskórek posiadający melaninę, również pochłania część tej energii. Dlatego też najskuteczniejsze zabiegi przeprowadza się na jasnych skórach o ciemnych włosach. Zabieg nie jest wskazany dla osób o ciemnych karnacjach, gdyż może dojść do poparzenia i przebarwienia skóry. Niewskazane jest opalanie skóry przynajmniej przez 5-6 tygodni po zabiegu, jak

i przed zabiegiem. Przed epilacją należy ogolić włosy na tyle, ażeby były one widoczne,

ale nie długie, gdyż po pozostawieniu dłuższych włosów może dojść do poparzenia na wskutek skumulowania energii. W trakcie zabiegu chłodzenie naskórka powoduje zmniejszenie dyskomfortu, jak i zminimalizowanie jego uszkodzeń. Działaniami niepożądanymi, jakie mogą wystąpić po zabiegu laseroterapii, są: obrzęk, rumień, bolesność, odbarwienia i przebarwienia. Dlatego też należy się nie opalać, nie stosować kosmetyków złuszczających i podrażniających minimum 2 tygodnie po zabiegu. Wskazane jest natomiast aplikowanie kremów na podrażnienia. Do przeciwwskazań depilacji laserowej zalicza się: ciążę, choroby skóry, skłonność do przebarwień i bliznowców, fotodermatozy, świeżą opaleniznę.

W celach usunięcia zbędnego owłosienia stosuje się lasery różnego typu:

laser rubinowy (dł. fali 694 nm.);

laser diodowy (dł. fali 800 nm.);

laser aleksandrytowy (dł. fali 755 nm.);

laser neodymowo-YAG (dł. fali 1064 nm.).

5.2.8 Intensywne światło pulsacyjne (IPL)

Jest to rozproszona szerokopasmowa wiązka fal świetlnych zwykle o długości fali 515-1200 nm. Światło to wytwarzane jest przez lampę błyskową wyposażoną w zestaw filtrów umożliwiających uzyskanie fal świetlnych. Istnieje możliwość wyboru długości fali świetlnej, czasu trwania impulsu i długości odstępów między nimi, co umożliwia dobranie odpowiednich parametrów do typu skóry i włosa. Emitowane promienie docierają do mieszka włosa, gdzie pochłania je barwnik włosów, a podwyższona temperatura uszkadza opuszkę włosa.


Przed zabiegiem należy pozbyć się włosków przy użyciu wosku, pasty cukrowej, nitkowania lub po prostu pęsety. Ważne jest, aby mieszki włosowe zostały otwarte. Na skórę poddawaną zabiegowi nakłada się żel zawierający enzymy, które na trwałe

blokują odrost włosów, znajdujących się w konkretnej fazie wzrostu. Na nałożony preparat przykłada się głowicę ultradźwiękową, po czym fale powodują penetrację enzymów w głąb mieszków, doprowadzając do ich uszkodzenia. Enzymy działają na każdy rodzaj włosów – niezależnie od ich barwy i grubości oraz karnacji skóry. Dzieje się tak, gdyż wszystkie włosy zawierają keratynę, na którą wpływają substancje zawarte w preparatach.

5.2.10 Nitkowanie

Wraz z mieszaniem się kultur sposób ten dotarł do Europy i coraz więcej osób zaczyna z niego korzystać. Jest to prosta, bezbolesna metoda pozbywania się włosów.

7


zabiegów na ciało

Zazwyczaj używa się jej do niewielkich, płaskich powierzchni jak brwi lub górna warga.

Aby wykonać zabieg, trzeba odpowiednio ułożyć w palcach nici, tak aby utworzyły niewielką pętelkę. Za jej pomocą jest się w stanie chwytać i wyrywać włosy. Profesjonaliści w ciągu zaledwie kilku minut potrafią dokładnie wyregulować linię brwi oraz wydepilować twarz. Nić usuwa również cebulki włosów, które odrastają dopiero po miesiącu. Długość owłosienia nie ma tutaj żadnego znaczenia, bo depilowany jest zarówno krótki, jak i długi zarost. Metoda ta nie powoduje podrażnień, więc mogą ją stosować nawet osoby z wrażliwą skórą. Nie wywołuje również żadnych alergii. Wszystkie zaczerwienienia wynikające z nitkowania, znikają po kilku minutach.

5.2.11 Depilatory

Depilator jest niewielkim urządzeniem, który cieszy się swoją popularnością w domowych zaciszach. Jego działanie polega na wyrywaniu włosów wraz z cebulkami, pozostawiając skórę gładką nawet do 4 tygodni. Za usuwanie owłosienia odpowiadają ruchome, obracające się pęsety. Ich umiejscowienie, jak i mechanika różnią się w zależności od producenta. Posiadają one wiele elementów dodatkowych w celu zmniejszenia odczuwanego dyskomfortu i bólu oraz lepszego docierania do coraz to mniejszych włosków. Dla osób o rzadkim owłosieniu polecane są depilatory wyposażone w pęsety, zaś wyposażone w dyski – odpowiednie są dla owłosienia gęstego.

5.2.12 Technika usuwania owłosienia przy użyciu wosku

Wosk zyskał już swoją popularność w czasach starożytnych i stosowany jest po dziś dzień. Wosk stosowany na ciepło pozwala na usunięcie dużej części włosów wraz z ich cebulkami, przez co ich wzrost jest wolniejszy, stają się one słabsze i kolejne ich usuwanie już nie jest tak bolesne, jak za każdym poprzednim razem. Zaletą stosowania tej metody jest jej prostota, szybkie pozbycie się owłosienia z dużych partii ciała, niska cena i to, że można ją wykonać samodzielnie. Jednak ta metoda również może pozostawiać zaczerwienienia i podrażnienia skóry. Zabieg woskowania powinien być powtarzany co 3-6 tygodni, co jest wywołane indywidualną potrzebą. Żeby epilacja

była skuteczna włosy powinny mieć długość 4 mm.

Stosować można wosk na ciepło bądź wosk na zimno. Ten drugi działa pod wpływem temperatury ciała i jest rozpuszczalny w wodzie. Jest to metoda mniej

skomplikowana niż w przypadku wosku ciepłego. Paski z woskiem należy pocierać swoimi dłońmi, po czym oderwać (mogą jednak pozostać na skórze jeszcze włosy nieusunięte).

Technika wykonania zabiegu woskowania na zimno2:

tubkę wraz z woskiem należy podgrzać w ciepłej wodzie ok. 5 min (tak, aby

konsystencja wosku była płynna);

rozsmarować wosk na skórze specjalną szpatułką, zgodnie z kierunkiem wzrostu włosów;

2 Kaniewska M., Kosmetologia podstawy, WSiP, Warszawa 2011

8


zabiegów na ciało

nałożyć na wosk plaster, docisnąć go i szybkim, pewnym ruchem ściągnąć

w kierunku przeciwnym do ułożenia włosów;

po zabiegu skórę umyć letnią wodą.

Wosk na ciepło to najczęściej preparaty azulenowe, pszczele oraz

rozpuszczalne, na podstawie wody lub oleju. Pory pod wpływem ciepłego wosku

rozszerzają się, przy czym włosy są łatwiejsze do usunięcia. Do usunięcia wosku

wykorzystuje się paski z flizeliny lub z bawełny, dlatego też można je powtórnie

wykorzystać, ale też dopasowywać do powierzchni ciała. Na zakończenie depilacji

stosuje się płyn na bazie olejku mineralnego i lanoliny, który ułatwia usunięcie resztek

wosku i wpływa łagodząco na skórę. W zastępstwie specjalnego olejku można użyć

oliwki.

Przed woskowaniem należy skórę dokładnie oczyścić. Nie należy używać

żadnych balsamów, kremów ani olejków, bo mogą zepsuć cały efekt. Dzień wcześniej

warto zrobić peeling, z uwagi na to, by nie podrażnić ciała.

Technika wykonania zabiegu woskowania na ciepło3:

klient powinien być ułożony w odpowiedniej pozycji;

należy wyeliminować wszelkie przeciwwskazania do wykonania zabiegu;

podgrzać preparat w woskownicy do temperatury (42oC), po czym sprawdzić

temperaturę na wewnętrznej części nadgarstka;

jeśli wyniknie potrzeba, to należy odtłuścić skórę, potalkować;

należy nanieść wosk szpatułką ułożoną pod kątem 60-90o w kierunku ciała

klienta, zgodnie z kierunkiem wzrostu włosów;

nałożyć na wosk pasek, potrzeć go i energicznym, pewnym ruchem zerwać

w kierunku przeciwnym do wzrostu włosów;

rozprowadzić na skórze preparat po woskowaniu o działaniu łagodzącym,

kojącym i delikatnie wmasować go ruchami głaskania.

3 Kaniewska M., Kosmetologia podstawy, WSiP, Warszawa 2011

9


zabiegów na ciało

Tabela 5.1 Zalety i wady woskowania

Źródło: opracowanie własne

Przyczyny nieprawidłowego wykonania zabiegu:

zbyt krótkie włosy;

zbyt długie włosy;

zbyt małe napięcie skóry;

nieodpowiednia temperatura wosku;

zbyt duża ilość naniesionego wosku;

niewłaściwy sposób naniesienia wosku;

niewłaściwy sposób zerwania plastra.

Przeciwwskazania do wykonania zabiegu woskowania:

zapalenie żył;

cukrzyca;

żylaki;

epilepsja;

choroby skóry;

zaawansowana ciąża;

słaba krzepliwość krwi;

zbyt krótkie włosy;

gorączka;

ubytki naskórka;

rany na skórze;

10


zabiegów na ciało

uczulenie na wosk;

bezpośrednio po kąpieli;

świeża opalenizna;

leczenie pochodnymi kwasu witaminy A i do 6 miesięcy po zakończeniu leczenia.

5.3 Literatura



dłonie, stopy, ciało, Wydawnictwo Nowa Era, Warszawa 2013;

Kaniewska M., Kosmetologia podstawy, WSiP, Warszawa 2011;

Noszczyk M., Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska, Wydawnictwo PZWL,

Warszawa 2010.



5.4 Spis rysunków i tabel

Rysunek 5.1 Golenie .................................................................................................................................... 2

Rysunek 5.2 Woskowanie ......................................................................................................................... 4

Tabela 5.1 Zalety i wady woskowania .................................................................................................. 9

5.5 Spis treści

5 Usuwanie zbędnego owłosienia .................................................................................................... 2

5.1 Sposoby depilacji ........................................................................................................................................... 2

5.2 Sposoby epilacji .............................................................................................................................................. 3

5.2.1 Woskowanie ..................................................................................................................................................................... 4

5.2.2 Cukrowanie ...................................................................................................................................................................... 4

5.2.3 Elektroliza ......................................................................................................................................................................... 5

5.2.4 Elektrokoagulacja (termoliza, diatermia) ........................................................................................................... 5

5.2.5 Metoda blend ................................................................................................................................................................... 5

5.2.6 Mikroliza ............................................................................................................................................................................ 5

5.2.7 Metoda laserowa ............................................................................................................................................................ 5

5.2.8 Intensywne światło pulsacyjne (IPL) ................................................................................................................... 6

5.2.9 Ultradźwięki ..................................................................................................................................................................... 6

5.2.10 Nitkowanie .................................................................................................................................................................... 6

5.2.11 Depilatory ...................................................................................................................................................................... 7

5.2.12 Technika usuwania owłosienia przy użyciu wosku ................................................................................... 7

5.3 Literatura ....................................................................................................................................................... 10



5.4 Spis rysunków i tabel ................................................................................................................................ 10

1


Źródło: http://www.pixteria.pl/produkt/PhotoWallpaper/FotoliaPhoto/40016215/woman-s-fingers-measuring-her-

belly-fat


ciało

MODUŁ Zabiegi wyszczuplające

2


6 Zabiegi wyszczuplające

6.1 Określanie typów sylwetki i wad postawy

Naturalne kształty sylwetki są zdeterminowane przez geny, aczkolwiek inne

czynniki, jak na przykład dieta, styl życia i ćwiczenia, odgrywają szczególną rolę

w nadaniu jej kształtów. Aby przystąpić do zwalczania zbędnych kilogramów bądź

wyszczuplić jedną z nielubianych partii ciała, najpierw należy przeanalizować i poznać

swój typ figury. W przypadku mężczyzn podział sylwetek podstawowych jest podobny

do kobiet1.

Typy sylwetek

Rysunek 6.1. Typy sylwetek


6.1.1 Typy sylwetki

Gruszka:

− kobieta – wąskie ramiona, długie ręce, mały biust, zaokrąglone biodra i uda;

− mężczyzna – delikatnie umięśnione, wysportowane ciało, wystający brzuch,

szczupłe nogi.

1 http://www.infodieta.pl/typy_budowy_ciala.html

3


Jabłko:

− kobieta – duży biust, szerokie ramiona, brak wcięcia w talii, nogi są drobne

i szczupłe;

− mężczyzna – masywne ręce, wystający brzuch, masywne nogi.

Klepsydra:

− kobieta – pełny biust, wąska talia, pełne biodra.

Odwrócony trójkąt:

− kobieta – sylwetka szczupła, ramiona szersze od bioder, brak wcięcia w talii,

długie i szczupłe nogi, szczupłe biodra;

− mężczyzna – atletyczna, smukła sylwetka, szeroki tors, zgrabne ręce,

szczupłe biodra, zgrabne nogi.

Sylwetka prostokątna:

− kobieta – ramiona i biodra mają jednakową szerokość, nieznaczne wcięcie

w talii.

Typ sylwetki I – ołówek:

− mężczyzna – szczupła sylwetka, długie ręce, szerokość torsu odpowiada

szerokości brzucha i bioder, długie nogi.

6.1.2 Wady postawy

Są to odbiegające od standardów wieku i płci zmiany pozycji wyprostowanej.

Stanowią one poważny problem społeczny. Podczas walki z problemem postawy

ważnym elementem jest profilaktyka. Wśród młodzieży i dzieci wieku szkolnego

występowanie wad postawy stanowi 50-94%. Kiedy prawidłowy układ postawy ciała

odbiega od normy, dochodzi do pogorszenia stabilności, osłabienia prawidłowej pracy

narządów wewnętrznych i wydolności statyczno-dynamicznej. Rozwojowi wad

postawy sprzyjają czynniki:

fizjologiczne (nawykowa nieprawidłowa postawa);

morfologiczne (zaburzenia napięcia mięśni);

środowiskowe (nieunormowany styl życia, złe warunki bytowe i higieniczne,

jednorodna i długotrwała nieodpowiednia pozycja, np. w pracy, szkole).

Podział wad postawy:

proste wady postawy (błędy postawy) – są to pojedyncze odchylenia nie

powodujące zmian w kręgosłupie;

złożone wady postawy – są to odchylenia powodujące zmiany w kształcie

kręgosłupa.

Można wyróżnić również:

4


wady wrodzone – należą tu przypadki z odchyleniami prawidłowej budowy ciała

w następstwie czynników, które zadziałały w okresie płodowym. Przyczyny

powstawania tych wad są różne. Niektóre z nich są przekazywane dziedzicznie;

wady nabyte – mogą być wywoływane przebytymi chorobami – te określamy

terminem wady rozwojowe, lub powstają na skutek zaburzenia nawyku

prawidłowej postawy ciała – te określamy terminem wady nawykowe.

Strukturalne oraz różnorodne deformacje w obrębie narządu ruchu nazywane są

wadami budowy.

Metody oceny postawy ciała:

wzrokowa (dotyczy poszczególnych elementów);

sylwetkowa (metoda właściwej oceny wzrokowej);

całościowa ocena sylwetki (wykonywana przez fotografię, cieniografię czy

konturografię);

za pomocą nowoczesnych technik badań.

Typy postaw

Rysunek 6.2. Typy postaw ciała wg Wolańskiego

K-kifotyczny L-lordotyczny R-równoważny

W ten sposób powstała typologia zawierająca 9 wzorców:

K – zespół typów kifotycznych I, II, III – kifoza jest większa niż lordoza;

L – zespół typów lordycznych I, II, III – lordoza jest większa niż kifoza;

R – zespół typów równoważnych I, II, III – kifoza równa się wielkością lordozie.

Wady kręgosłupa

5


Rysunek 6.3 Wady kręgosłupa

Źródło: http://wady-kregoslupa.pl/jakie-sa-konsekwencje-skoliozy/

Wady kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej:

plecy okrągłe – to nadmierne uwypuklenie fizjologicznej krzywizny piersiowej.

Nadmierne wygięcie kręgosłupa w odcinku piersiowym skompensowane jest

w odcinku szyjnym zwiększoną lordozą szyjną i pochyleniem głowy do przodu.

W wyglądzie dziecka z plecami okrągłymi obserwuje się: wysunięcie do

przodu głowy i barków, odstające łopatki, zapadniętą lub spłaszczoną klatkę

piersiową, osłabienie mięśni grzbietu i przykurcz mięśni klatki piersiowej.

Najczęstszą przyczyną tej wady jest dystonia mięśniowa (zaburzenie

równowagi napięć mięśniowych mięśni grzbietu), słaby wzrok, chęć ukrycia

przez dorastające dziewczynki rozwijających się piersi, nadmierny, w stosunku

do rówieśników, wzrost;

plecy płaskie – wada ta charakteryzuje się spłaszczeniem lub brakiem

fizjologicznych krzywizn kręgosłupa. W badaniu nie stwierdza się natomiast

ograniczenia ruchomości w poszczególnych odcinkach kręgosłupa. U osób z tą

wadą klatka piersiowa jest płaska, jej ruchomość i pojemność są ograniczone,

barki opadnięte. Ludzie z tą wadą często uskarżają się na bóle głowy.

W wyglądzie dziecka z plecami płaskimi obserwuje się: sylwetkę wątłą, układ

mięśniowy słabo ukształtowany, barki obniżone i wysunięte do przodu,

spłaszczoną klatkę piersiową;

plecy wklęsłe – istota tej wady polega na zwiększonym przodowym gięciu

kręgosłupa w odcinku lędźwiowym (pogłębieniu lordozy lędźwiowej). Przyczyną

jest najczęściej dystonia mięśniowa mięśni grzbietu, brzucha, pośladków

i kończyn dolnych. Osoby z tą wadą postawy często uskarżają się na dolegliwości

bólowe okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa;

plecy okrągło-wklęsłe – zarówno kifoza piersiowa, jak i lordoza lędźwiowa są

nadmiernie powiększone, głowa, barki i brzuch silnie wysunięte do przodu.

Osłabieniu ulegają mięśnie grzbietu w odcinku piersiowym, mięśnie pośladkowe

6


i brzucha. Przykurczone są mięśnie klatki piersiowej i mięśnie grzbietu – odcinka

lędźwiowego.

Rysunek 6.4 Wady kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej Źródło: http://www.lili-plaf.pl/charakterystyka-wad-postawy-a-giczewska.html#wadykregoslupa

Wady kręgosłupa w płaszczyźnie czołowej:

skolioza (boczne skrzywienie kręgosłupa) – wada postawy polegającą na

wielopłaszczyznowym odchyleniu linii kręgosłupa od stanu prawidłowego

(w całości lub jego odcinkach).

Odchylenie to występuje w płaszczyznach: − czołowej – kręgosłup wygina się w bok: w prawo lub w lewo,

− strzałkowej – pogłębia się wgięcie kyfotyczne lub lordotyczne,

− poprzecznej – następuje rotacja (obrót) kręgów, co prowadzi do powstania

garbu.

7


Rysunek 6.5 Skolioza

Źródło: http://abcpracownika.pl/wp-content/uploads/2013/07/skolioza_dziecko.jpg

Zapobieganie wadom postawy:

profilaktyka (ograniczanie długotrwałej pozycji siedzącej, gimnastyka,

wyrabianie u dziecka nawyku prawidłowej postawy, indywidualne dostosowanie

sprzętów codziennego użytku);

wczesne ich wykrycie;

zajęcia korekcyjne i baczne kontrolowanie ich efektów;

regularność, systematyczność ćwiczeń;

eliminowanie czynników sprzyjających wadom postawy.

8


6.2 Rodzaje i przyczyny otyłości2

Otyłość jest problemem społecznym na całym świecie, a w coraz większym

stopniu dotyczy Polaków. Około 50% naszego społeczeństwa cierpi na nadwagę,

a kolejne 20% na otyłość. Choroba ta występuje równie często u kobiet, jak

i u mężczyzn. Zaliczana jest do schorzeń przewlekłych, więc nie powinna być

bagatelizowana i utożsamiana tylko z niezadowoleniem z własnego wyglądu. Jej

konsekwencje są dramatyczne dla naszego zdrowia. Powikłaniami otyłości są choroby

układu sercowo-naczyniowego, cukrzyca typu 2, choroby układu ruchu

i problemy ginekologiczne.

Otyłość jest rezultatem niepożądanego przyrostu masy ciała, spowodowanego

dodatnim bilansem energetycznym. Może mieć różne podłoże – w jednych

przypadkach przyczyną jest styl życia, w innych choroby czy zażywane leki.

Ze względu na przyczynę otyłości wyróżnia się otyłość pierwotną i wtórną.

Otyłość pierwotna – jest następstwem nadmiernego dostarczania energii

z pożywieniem w stosunku do jej wydatkowania.

Na powstanie otyłości pierwotnej ma wpływ kilka czynników:

− genetyczny – nadmierne przybieranie na wadze może być od nas niezależne.

Ma po prostu charakter rodzinny, jest zapisane w naszych genach,

− biologiczny – nasze odżywianie reguluje ośrodkowy układ nerwowy. Jego

zaburzenia mogą mieć wpływ na to, co jemy i jak dużo pokarmów

spożywamy,

− styl życia – to niezwykle istotny czynnik powodujący nadmierną wagę.

Najgorszy dla naszej figury jest brak ruchu, a także niezdrowe odżywianie.

Siedzący tryb życia, jedzenie typu fast food i obiady pełne zwierzęcych

tłuszczów sprawiają, że dostarczamy organizmowi zbyt dużo energii,

których nie potrafi spożytkować,

− psychologiczny – otyłość traktowana jest jako uzależnienie. Wewnętrzny

przymus jedzenia negatywnie wpływa na życie i sprawia, że osoby otyłe

unikają kontaktu z ludźmi, często czują się gorsze od innych. Otyłość

u takich osób może stać się sposobem na życie, wytłumaczeniem wszelkich

osobistych niepowodzeń, natomiast jedzenie może być sposobem na

odreagowanie złości, smutku i sposobem na nudę.

Otyłość wtórna – może być efektem wielu chorób metabolicznych, ośrodkowego

układu nerwowego, uszkodzenia podwzgórza mózgu, wad chromosomalnych lub

też zażywania niektórych leków.

Do czynników, które wywołują otyłość wtórną zaliczamy:

− choroby uwarunkowane genetycznie – zespół Downa, chorobę Dercuma,

zespół Padera-Williego, zespół Laurence'a-Moona-Biedla,

2 http://portal.abczdrowie.pl/rodzaje-otylosci#rodzaje-otylosci-a-przyczyny-otylosci

9


− choroby podwzgórza – guzy, stany zapalne, dystrofię tłuszczowo-płciową,

zespół Blounta, zespół Froehlicha, zaburzenia neurologiczne,

− endokrynopatie – niedobór hormonów wzrostu, zespół przekwitania,

niedoczynność tarczycy, zespół Cushinga, hiperinsulinizm pierwotny,

− leki – przeciwcukrzycowe, przeciwdepresyjne, neuroleptyki, steroidy

i glikokortykosteroidy, estrogeny, progesteron, pochodne fenotiazyny.

Ze względu na typ rozmieszczenia tkanki tłuszczowej wyróżnia się:

otyłość uogólnioną (prostą) – tkanka tłuszczowa rozmieszczona jest

równomiernie w obrębie całego ciała. Ten rodzaj otyłości występuje zazwyczaj

u osób, u których problemy z utrzymaniem wagi rozpoczęły się już

w dzieciństwie;

otyłość brzuszną (androidalną) – typ jabłko – wiąże się z większym ryzykiem

występowania chorób towarzyszących, takich jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca

czy choroba wieńcowa. Ten typ otyłości częściej spotykany jest u mężczyzn,

chociaż ryzyko, że pojawi się również u kobiet, zwiększa się w momencie, gdy

wkraczają w okres menopauzalny. Otyłość brzuszna diagnozowana jest, gdy

wskaźnik WHR u kobiet wynosi co najmniej 0,85, a u mężczyzn 1,0. Występuje

również, gdy obwód pasa jest większy niż 102 cm u mężczyzn i 88 cm u kobiet;

otyłość pośladkowo-udową (gynoidalną) – typ gruszka – ten rodzaj otyłości

dotyczy przede wszystkim kobiet. Ich ramiona i talia są raczej szczupłe,

a kłopotliwą nadwagę można zaobserwować od pasa w dół. Ten typ otyłości nie

jest tak niebezpieczny jak otyłość brzuszna, która dotyka wiele ważnych

narządów wewnętrznych, ale trudniej się jej pozbyć. Otyłość pośladkowo-udowa

rozpoznawana jest, gdy WHR jest niższy niż 0,8 u kobiet lub 1,0 u mężczyzn.

Rysunek 6.6 Otyłość gynoidalna i androidalna

Źródło: fotolia.pl

10


6.3 Rozpoznawanie na podstawie wywiadu rodzaju otyłości oraz określenie

stopnia otyłości wskaźnikiem BMI

Podczas badania osoby otyłej powinien być przeprowadzony wywiad określający przebieg leczenia od stanu początkowego do aktualnego. Innymi istotnymi informacjami, jakie podczas wywiadu należałoby uzyskać, są:

pochodzenie etniczne pacjenta;

wywiad rodzinny;

określenie jego zwyczajów żywieniowych;

zbadanie, czy występują objawy depresji, czy wahania nastrojów;

jaka jest jego aktywność fizyczna;

jeżeli są przyjmowane leki, to ważny jest ich rodzaj;

jak często w jego życiu występuje stres;

zapytać o jego oczekiwania.

Wskaźnik Queteleta lub BMI (ang. body mass index) to stosunek masy ciała wyrażonej w kilogramach do kwadratu wzrostu (pacjenta) podanego w metrach.

BMI = waga (kg) / wzrost 2(m)

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) określiła referencyjne wartości wskaźnika BMI dla wagi prawidłowej i stanów patologicznych:

Niedowaga < 18,5;

Norma 18,5 – 24,9;

Nadwaga 25 – 29,9;

Otyłość 1. stopnia 30 – 34,9;

Otyłość 2. stopnia 35 – 39,9;

Otyłość 3. stopnia > 40.

BMI nie może być jednak stosowane w każdych warunkach. Wartości te dobrze odzwierciedlają zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie jedynie dla osób dorosłych i o przeciętnych warunkach umięśnienia. W przypadku kobiet ciężarnych, osób o rozbudowanej tkance mięśniowej oraz rosnących dzieci prawdopodobieństwo mylnej oceny tkanki tłuszczowej na podstawie BMI jest już duże i nie może być wiarygodnie wiązane z potencjalnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Błędy mogą się również pojawiać, gdy niemożliwe jest precyzyjne zmierzenie wzrostu.

Dla dzieci graniczne wartości BMI są znacznie niższe, zależne od wieku i dynamiki rozwoju fizycznego. Ich BMI jest na ogół zbliżony do BMI biologicznych

11


rodziców. Prawdopodobieństwo posiadania otyłych dzieci, kiedy jedno z rodziców jest

otyłe, wynosi 25-50%3.

6.4 Zabiegi pielęgnacyjne w profilaktyce i różnych stopniach otyłości

Zabiegi pielęgnacyjne w otyłości mają działania wspomagające w walce z nią,

gdyż najskuteczniejsze jest stosowanie diety z ograniczeniem węglowodanów oraz

ruch i ćwiczenia fizyczne. Do najskuteczniejszych zabiegów należą endermologia

i mezoterapia.

6.4.1 Endermologia

W technice tej wykorzystuje się specjalną głowicę, wyposażoną w dwie

niezależnie napędzane rolki, które mogą zbliżać się do siebie, obracać z regulowaną

prędkością w tych samych lub przeciwnych kierunkach, wspomaganych

podciśnieniem. Dzięki wytwarzaniu podciśnienia zasysany fałd skóry masowany jest

przez samobieżną głowicę w różnych kierunkach, o różnym podciśnieniu. Efektem, jaki

przynosi zabieg, jest m.in. dotlenienie tkanek, wzmożenie lipolizy w tkankach

tłuszczowych, złuszczanie naskórka, poprawienie mikrokrążenia w obwodzie układu

żylnego i limfatycznego. Przeciwwskazaniem do wykonania zabiegu jest: ciąża,

zapalenie żył, obniżona krzepliwość, infekcje wirusowe i bakteryjne.

6.4.2 Mezoterapia

Metoda ta polega na wstrzykiwaniu za pomocą mikronakłuć małych objętości

substancji leczniczych. Do aplikowania ich może być użyty pistolet (zwiększa

dokładność głębokości nakłuć, minimalizuje ból), bądź specjalne multiiniektory

(pozwalają na wprowadzenie substancji od 3 do 5 miejsc jednocześnie). Stosowane

roztwory lecznicze są indywidualnie przygotowaną mieszaniną kilku substancji

aktywnych (np. L-karnityna, ekstrakty z alg morskich zielonych i brunatnych, tiratricol,

wyciąg z liści karczochów)4.

Przeciwwskazania do mezoterapii igłowej:

ciąża;

karmienie piersią;

alergia na preparaty użyte do zabiegu;

cukrzyca;

nowotwory;

aktywne infekcje bakteryjne, grzybicze i wirusowe;

stan zapalny skóry;

przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych.

3 http://www.biuletynfarmacji.wum.edu.pl/0301Suchocka.pdf 4 Noszczyk M., Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2010

12


Wyróżnić w mezoterapii można też mezotrapię bezigłową, która nie narusza

ciągłości tkanek. W metodzie tej wykorzystuje się zjawisko elektroporacji wywołane

przez ultradźwięki lub impulsy elektryczne. Dzięki temu następuje zwiększenie

przepuszczalności naskórka i skóry właściwej poprzez tworzenie tzw. porów

w błonach komórkowych, co znacznie zwiększa wchłanianie zastosowanych do

zabiegu substancji biologicznie aktywnych.

Wykorzystywany jest też laser biostymulujący, który emituje wiązkę

promieniowania czerwonego i podczerwonego. Dzięki temu następuje pobudzenie

metabolizmu komórkowego oraz nasilają się procesy naprawcze.

Przeciwwskazaniem do mezoterapii bezigłowej są:

ciąża;

karmienie piersią;

alergie na składniki preparatów użytych do zabiegu;

stany zapalne skóry;

infekcje wirusowe i bakteryjne oraz grzybiczne;

rozrusznik serca;

metalowe implanty;


epilepsja;

procesy nowotworowe;

zapalenie zakrzepowe żył;

żylaki.

Kiedy omawiany jest problem walki z otyłością, warto wspomnieć również

o dużym znaczeniu masaży. Dzięki masażom można pobudzić organizm do szybszej

przemiany materii i naprężenia, uelastycznienia ciała. Odpowiednią techniką w masażu

wyszczuplającym jest wibracja.

Masaż wibracyjny

Narzędziem wykorzystywanym do masażu są aparaty wibrujące pod wpływem

prądu, powietrza sprzężonego czy ciśnienia wody. Podczas wibracji wytwarzane jest

500 drgań na minutę o amplitudzie ok. 1 cm. Im bardziej napięte są masowane mięśnie,

tym wibracje powinny być mniejsze. Stosuje się go w stanach napięcia, przy redukcji

tkanki tłuszczowej oraz cellulicie. Niewskazany jest w stanach chorobowych w obrębie

miednicy i jamy brzusznej.

Drenaż limfatyczny

Polega na przepychaniu chłonki i udrożnianiu węzłów chłonnych, przy czym

wymaga dużej precyzji i płynności ruchów. Wskazaniami do zastosowania masażu tego

rodzaju są wszelkie zmiany skórne wynikające z zaburzeń krążenia limfy. Układ naczyń

13


limfatycznych w przeciwieństwie do naczyń krwionośnych – nie stanowi układu

zamkniętego. Stosuje się zgodnie ze wskazaniami i przeciwwskazaniami, a wykonuje

się od obwodu w kierunku ujść żylnych. Pacjent powinien znajdować się w pozycji

drenażowej, ułatwiającej odpływ chłonki (wykonać niewielkie zgięcie w stawach, aby

zmniejszyć napięcie mięśniowe ułatwiające odpływ, kończyny ułożyć powyżej

tułowia). Tempo drenażu musi być powolne (od 10 do 15 ruchów/min), gdyż prąd

chłonki jest bardzo wolny.

Wibracja

Polega na słabych licznych uderzeniach wprawiających masowaną część ciała

w wibracje. Powoduje pobudzenie mięśni gładkich i poprzecznie prążkowanych, a jej

bezpośrednie działanie wywołuje zwiększenie napięcia naczyń krwionośnych,

podniesienie ciśnienia krwi, jak i zwolnienie tętna. Technika ta znalazła swoje

zastosowanie podczas leczenia otyłości, gdyż doprowadza do drżenia tkanki

znajdującej się głęboko, przyspieszając w ten sposób przemianę materii. Możemy

wyróżnić trzy stosowane sposoby wykonywania wibracji:

pionową – której ruch wykonywany jest prostopadle do powierzchni ciała.

Bezpośrednia wibracja wykonywana wibratorem mechanicznym lub ręką działa

pobudzająco, a pośrednia wibracja wykonywana wibratorem przez ręcznik –

działa uspokajająco na układ nerwowy i mięśniowy pacjenta;

podłużną – wykonywaną równolegle do ciała (pobudza układ nerwowy oraz

mięśnie);

poprzeczną – podobnie jak podłużną, wykonuje się ją równolegle, lecz w poprzek

przebiegu włókien mięśniowych (uspokaja układ nerwowy oraz mięśnie).

Jako profilaktykę pielęgnacyjną można zastosować zabiegi z użyciem:

błota z Morza Martwego – jest ono bogate w związki, m.in. magnezu, potasu,

wapnia, krzemu, żelaza, glinu, które są istotne w procesie odchudzania;

koncentratu cynamonowo – algowego, który posiada substancje aktywne, tj. algi,

cynamon, imbir, bluszcz, kofeinę, AHA i witaminy. Redukują one tkankę

tłuszczową, poprawiają krążenie, pobudzają metabolizm komórkowy;

glinki – bogate są w sole mineralne, które mają za zadanie odżywić, wygładzić

i wzmocnić skórę. Stymulują one również krążenie, przepychając tym samym

materię w organizmie.

6.4.3 Udzielanie porad w pielęgnacji domowej przy otyłości

Nadwaga jest zazwyczaj skutkiem nieprawidłowego odżywiania się oraz złej

przemiany materii, dlatego też należy zacząć od diety. Najskuteczniejszą metodą jest

wprowadzenie diety ubogo energetycznej. Innymi słowy, obniżenie liczby

spożywanych kalorii przy jednoczesnym dostarczeniu organizmowi wszystkich

niezbędnych substancji odżywczych i mineralnych. Z diety wyeliminować należy

słodkie napoje i ograniczyć ilość spożywanych tłuszczów. Jednocześnie powinno się

zwiększyć spożycie warzyw i owoców bogatych w błonnik pokarmowy.

Białko powinno pokrywać około 15-20% dobowego zapotrzebowania

energetycznego. Musi się ono znaleźć w każdym podstawowym posiłku. Doskonałym

14


źródłem białka są chude wędliny, chude mięso, twaróg. W tego typu diecie

ograniczamy spożycie tłuszczu zwierzęcego – smalcu, boczku, tłustego mięsa. Jednakże

nie należy pomijać tłuszczu roślinnego, dlatego wskazane jest używanie w kuchni

oliwy z oliwek. Ograniczyć należy również podaż energetyczną dostarczaną

z węglowodanów. Z diety wykluczyć należy słodycze. Białe pieczywo możemy zastąpić

pełnoziarnistym, makaron zwykły – razowym.

Osoby otyłe, chcąc walczyć z otyłością muszą odszukać w sobie wiele

samozaparcia, chęci i silnej woli. Specjalne ćwiczenia odchudzające to jeden

z elementów walki z nadwagą. Należy pamiętać, że ćwiczenia wykonuje się zgodnie

z zaleceniami instruktora.

Bieganie – zaczynać się je powinno od 2-5 min dziennie bez przerwy i stopniowo

wydłużać czas biegu. Należy pamiętać o wygodnym i przeznaczonym do tego

obuwiu;

ćwiczenia z piłką – pomagają poprawić równowagę i wytrzymałość brzucha.

Wykonuje się je, po prostu siedząc na piłce, z czasem można podnosić raz jedną,

raz drugą nogę, utrzymując przy tym równowagę. Przy wyborze piłki należy

wziąć pod uwagę wagę i wzrost osoby ćwiczącej;

ćwiczenia z krzesłem – na początek, siedząc na krześle, należy relaksować

i rozciągać szyję oraz ramiona. W późniejszym czasie można wykorzystać

półkilogramowy ciężarek na każdą rękę;

ćwiczenia w wodzie – są najlepszym ćwiczeniem dla układu sercowo-

naczyniowego. Samo chodzenie w wodzie pozwala spalić kilogramy,

a w późniejszym czasie można dołożyć małe ćwiczenia nóg i rąk;

rowerek – ćwiczenie to w niewielkim stopniu obciąża stawy, więc jest

odpowiednie dla osób otyłych. Zacząć należy od 5 min pedałowania i stopniowo

je wydłużać.

Efekty domowych zabiegów pielęgnacyjnych dla osób z nadwagą nigdy nie będą

tak widoczne, jak tych, które uzyskają w salonie, ale zawsze poprawią jędrność skóry.

Będąc w kąpieli, przy użyciu szorstkiej gąbki lub rękawicy, można wykonywać nią

masaże w kierunku od kostek ku górze. Dla poprawy krążenia warto jest wziąć

prysznic, polewając się raz zimną, raz ciepłą wodą, następnie wcierać w strategiczne

części ciała ruchami kolistymi preparaty wyszczuplające. Takie kosmetyki warto kupić

w aptekach. Na ogół zadaniem kremów wyszczuplających jest pobudzenie krążenia

krwi i limfy, jak i przyspieszenie przemiany materii w komórkach i zmniejszenie

obrzęków. Zawierają one składniki aktywne odpowiadające za wspomaganie walki

z otyłością (m.in. kofeina, karnityna, algi morskie, miłorząb, ksantyna, czarny bez

i inne). W domu pomoże również używanie specjalnych przyrządów do masowania. Do

kupienia w sklepach są aparaty z podciśnieniem, kulki, szczotki, lecz jeśli finanse na to

nie pozwalają – można po prostu samemu ugniatać i podszczypywać skórę.

15


6.5 Literatura



Dłonie, stopy, ciało, Nowa Era, Warszawa 2013;

Głuszka S., Wybrane zabiegi chirurgiczne i kosmetyczne stosowane w leczeniu

otyłości i cellulitu – artykuł czasopisma „Studia Medyczne”, lipiec 2010;

Noszczyk M., Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska, Wydawnictwo PZWL,

Warszawa 2010.


Dylewska-Grzelakowska J., Zabiegi pielęgnacyjne ciała, WSiP, Warszawa 2013;

Postępowanie w otyłości dorosłych: europejskie wytyczne dla praktyki

klinicznej, Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii 2009.

6.5.3 Netografia

http://portal.abczdrowie.pl/rodzaje-otylosci#rodzaje-otylosci-a-przyczyny-

otylosci;

http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:QEGWykhMVBAJ:ww

w.myslenicki.pl/pl/dokumenty/program_norweski/prezentacje/wady_postawy.

ppt+&cd=2&hl=pl&ct=clnk&gl=pl&client=firefox-a;

http://www.biuletynfarmacji.wum.edu.pl/0301Suchocka.pdf;

http://www.infodieta.pl/typy_budowy_ciala.html;

http://www.lili-plaf.pl/charakterystyka-wad-postawy-a-

giczewska.html#wadykregoslupa;

http://www.osir.stargard.pl/files/1359367190TYPY%20BUDOWY%20CIA%C5

%81A%20KOBIETY.pdf.

6.6 Spis rysunków

Rysunek 6.1. Typy sylwetek ..................................................................................................................... 2

Rysunek 6.2. Typy postaw ciała wg Wolańskiego ............................................................................ 4

Rysunek 6.3 Wady kręgosłupa ................................................................................................................ 5

Rysunek 6.4 Wady kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej ........................................................ 6

Rysunek 6.5 Skolioza ................................................................................................................................... 7

Rysunek 6.6 Otyłość gynoidalna i androidalna ................................................................................. 9

6.7 Spis treści

6 Zabiegi wyszczuplające ..................................................................................................................... 2

16


6.1 Określanie typów sylwetki i wad postawy ......................................................................................... 2

6.1.1 Typy sylwetki .................................................................................................................................................................. 2

6.1.2 Wady postawy ................................................................................................................................................................. 3

6.2 Rodzaje i przyczyny otyłości .................................................................................................................... 8

6.3 Rozpoznawanie na podstawie wywiadu rodzaju otyłości oraz określenie stopnia

otyłości wskaźnikiem BMI .................................................................................................................................... 10

6.4 Zabiegi pielęgnacyjne w profilaktyce i stopniach otyłości ........................................................ 11

6.4.1 Endermologia ............................................................................................................................................................... 11

6.4.2 Mezoterapia ................................................................................................................................................................... 11

6.4.3 Udzielanie porad w pielęgnacji domowej przy otyłości ............................................................................ 13

6.5 Literatura ....................................................................................................................................................... 15



6.5.3 Netografia ....................................................................................................................................................................... 15

6.6 Spis rysunków.............................................................................................................................................. 15

1


Źródło: http://pl.fotolia.com/

KURS Zasady wykonywania zabiegów na ciało

MODUŁ Zabiegi pielęgnacyjne przy cellulicie i rozstępach

2


7 Zabiegi pielęgnacyjne przy cellulicie i rozstępach

7.1 Rozpoznanie na podstawie obserwacji i badań termograficznych stadiów rozwoju cellulitu

Cellulit jest efektem niedostatecznego wydalania końcowych produktów

przemiany materii, a więc wadliwego funkcjonowania układu limfatycznego. Główną

przyczyną jego występowania są hormony żeńskie, czyli wyższy poziom estrogenu

w stosunku do progesteronu – tzw. hyperestrogenizm. Estrogeny powodują

rozszerzenie naczyń krwionośnych i zwiększenie ich przepuszczalności. Efektem tego

procesu jest gromadzenie się limfy w przestrzeniach międzykomórkowych i tworzenie

się miejscowych obrzęków. Nagromadzona limfa rozpycha się, uciskając naczynia

krwionośne, uniemożliwiając prawidłowy metabolizm adipocytów. Dlatego też

problem ten dotyczy głównie kobiet. Ponadto związany jest on z zaburzeniami

układów: pokarmowego, nerwowego, krążenia, hormonalnego, a także związany jest

z uwarunkowaniami genetycznymi. To geny decydują o ilości komórek tłuszczowych

w organizmie, o gromadzeniu tłuszczu w komórkach tłuszczowych (adipocytach) oraz

o tempie jego spalania.

Rysunek 7.1 Cellulit – budowa skóry

Źródło: opracowanie własne na podstawie: http://thumbs.dreamstime.com/z/formation-cellulite-vector-

diagram-occurs-most-females-rarely-males-34935527.jpg

Na podstawie najnowszych badań tkanek wyodrębniono dwa rodzaje cellulitu:

wodny (miękki) i lipidowy (twardy).

7.1.1 Cellulit wodny

Występuje najczęściej u osób szczupłych z powodu nieprawidłowego krążenia

krwi i limfy w tkankach, a także w efekcie złej diety i wystąpienia nieprawidłowości

3


w gospodarce hormonalnej. Finalnie dochodzi do zatrzymania wody w organizmie, co

prowadzi do zaburzenia procesów związanych z mikrokrążeniem. To natomiast

rozwija się do postaci niedożywienia, niedotlenienia i niedokrwienia komórek

tłuszczowych, które zaczynają gromadzić w swoim wnętrzu szkodliwe substancje

toksyczne, co ostatecznie aktywizuje proces pojawiania się na skórze szpecących

grudek i nierówności1.

7.1.2 Cellulit lipidowy

Ten rodzaj cellulitu wywołany jest nieprawidłowym metabolizmem tkanki

tłuszczowej. Dotyczy najczęściej osób z nadwagą. Charakteryzuje się występowaniem

grudek umiejscowionych głęboko w tkance podskórnej (w głębszych warstwach skóry

właściwej oraz poniżej tkanki łącznej). Zmiany obejmują duże obszary ciała. W walce

z tym typem „pomarańczowej skórki” duże znacznie ma poprawa ukrwienia, którą

najlepiej osiągnąć dzięki masażom.

Rysunek 7.2 Cellulit lipidowy

Źródło: http://ocdn.eu/images/pulscms/ODc7MDQsMCxhMSwxMjI5LGEzNzswNiwzMjAsMWMy/a6ddb8802165c4

2557b4572ccd075786.jpg

7.1.3 Cellulit cyrkulacyjny

Jest to połączenie dwóch poprzednich rodzajów cellulitu.

7.1.4 Stadia cellulitu

Pierwsze stadium cellulitu jest lekkie, zapowiada zmiany, które dopiero mają

się pojawić. Niestety, trudno jest ją wychwycić – ani stojąc, ani leżąc nie widać żadnych

widocznych nierówności. Dopiero, gdy ściśnie się skórę palcami, widać drobne

nierówności i bruzdy. To znak, że krążenie krwi i limfy zaczyna mieć problemy, a skóra

staje się mniej elastyczna.

1 http://www.cellulite.info.pl/cellulit-wodny-czyli-wrog-szczuplych-ud/

4


Niezauważona faza pierwsza płynnie przejdzie w średnio zaawansowane

stadium. Tutaj już gołym okiem widać zarówno pomarańczową skórkę, jak i obrzęki.

I to bez względu na to, czy się stoi, czy się leży. Faza ta nie jest w żaden sposób groźna

dla zdrowia, jednak psuje estetykę skóry. Warto się za nią jak najszybciej zabrać, bo

zmiany będą się pogłębiać.

Stadium trzecie – mocno zaawansowane. Tutaj pomarańczowa skórka jest już

mocno widoczna, zmiany dość głębokie, a stwardniałe włókna kolagenowe i miejsca,

w których są zastoje, mogą uciskać na nerwy. Czyli zmienione miejsca zaczynają boleć,

zarówno podczas ruchu, jak i w czasie nicnierobienia. To już jest etap, który każda

kobieta powinna potraktować jako punkt zapalny do zadbania o siebie.

Stadium czwarte cellulitu staje się nie tylko problemem estetycznym, ale też

zdrowotnym. Tkanka łączna, komórki tłuszczowe i naczynia krwionośne są mocno

uciśnięte, bolą, a skóra w każdej pozycji przypomina kalafior. To prosta droga do

trudnych do wyleczenia zmian zwyrodnieniowych w obrębie tkanek. Faza jest

niebezpieczna dla zdrowia i bardzo trudno ją wyleczyć. Nawet kompleksowa walka

z tak głębokim cellulitem może okazać się nieskuteczna – zmiany da się zmniejszyć,

bruzdy spłycić, ale stwardniałe włókna kolagenowe w skórze nie pozwolą przywrócić

jej dawnej gładkości i sprężystości2.

7.1.5 Diagnoza kosmetyczna do ustalenia programu terapeutycznego:

ocena wzrokowa fałdu skórnego;

badania termograficzne, wykorzystujące zmianę ocieplenia powierzchni skóry na

skutek zaburzeń krążenia:

− do badania wykorzystuje się folię, w której znajdują się płynne kryształy,

które po przyłożeniu do skóry świecą różnymi kolorami;

− możemy ocenić rozległość cellulitu i stopień zmian,

− w skórze dotkniętej cellulitem występują obszary zastoju krwi,

charakteryzujące się podwyższoną temperaturą (hipertermia) oraz

otaczające ją obszary niedokrwienia, gdzie temperatura jest znacznie

obniżona (hipotermia),

− im większa dysproporcja występuje między obszarami hipertermii

i hipotermii, tym bardziej zaawansowana jest choroba,

− zdrowa skóra, w której mikrokrążenie funkcjonuje prawidłowo, ogrzana jest

równomiernie.

2 http://www.celuliteo.pl/rodzaje-typy-fazy-i-stadia-cellulitu/

5


Rysunek 7.3 Obraz termografii – prawidłowy

Źródło: http://www.vip-antycellulit.com/cellulit.html#diagnoza

Rysunek 7.4 Obraz termografii – stopień 1-2


Rysunek 7.5 Obraz termografii – stopień 3


Rysunek 7.6 Obraz termografii – stopień 4


badania USG tkanki podskórnej (w celu stwierdzenia stadium);

wideokapilaroskopia, pokazuje na ekranie komputera stan mikrokrążenia3.

7.2 Rozpoznanie na podstawie obserwacji stadiów rozwoju rozstępów

Rozstępy prezentują się jako linijne, równoległe pasemka, rozdzielone zdrową

skórą. Ich pojawienie wiąże się z delikatnym uczuciem świądu, rzadziej pieczenia

i bólu. Kiedy rozstępy stają się widoczne, przechodzą przez kolejne fazy różnicowania.

7.2.1 Fazy różnicowania rozstępów4

Faza I – faza zapalna – jest to początkowy etap tworzenia się zmiany. Rozstępy

mają zabarwienie sinoczerwone. Układają się w postaci kilkucentymetrowej

3 Głuszek S., Wybrane zabiegi chirurgiczne i kosmetyczne stosowane w leczeniu otyłości i cellulitu,

artykuł czasopisma „Studia Medyczne”, lipiec 2010

4 http://tarkiewicz.pl/rozstepy-czym-sa-i-jak-z-nimi-walczyc/

6


długości, lekko wyniosłych linii przebiegających prostopadle do kierunku

napięcia skóry. Zazwyczaj są liczne, ich szerokość nie przekracza centymetra.

Budowa histologiczna wskazuje na odczyn zapalny wokół zmiany, obrzęk

w skórze właściwej, rozszerzenie naczyń krwionośnych, nacieki limfatyczne

wokół naczyń, zniekształcone i pofragmentowane włókna elastynowe

i kolagenowe. Taki obraz utrzymuje się do 6 miesięcy od momentu pojawienia się

zmiany;

Rysunek 7.7 Rozstępy w fazie 1

Źródło: http://www.mamabrzuszekimaluszek.pl/fotki/g519d.jpg

Faza II – faza zanikowa – kolejnym etapem ewolucji zmiany jest utrata

czerwonego zabarwienia – rozstępy przyjmują kolor białoperłowy, stają się

płaskie lub lekko wklęsłe, ich powierzchnia ulega pomarszczeniu. Skóra

w obrębie zmiany pozbawiona jest gruczołów i przydatków. W budowie

histopatologicznej obserwujemy ścieńczenie i zanik naskórka, zmniejszenie

grubości i degenerację tkanki łącznej, zmiany w składzie ilościowym

i jakościowym białek (zmniejszenie ilości kolagenu i elastyny).

7


Rysunek 7.8 Rozstępy w fazie 2


Predyspozycje do występowania rozstępów:

ludzie otyli;

nastolatki w okresie dojrzewania;

kobiety w okresie ciąży, menopauzy;

kulturyści;

osoby o częstych wahaniach wagi (także podczas nagłego spadku masy ciała

można nabawić się rozstępów);

osoby będące wielokrotnie na dietach niskokalorycznych;

osoby przyjmujące leki steroidowe;

osoby z predyspozycjami genetycznymi.

Rozstępy są z reguły obustronne, tzn. pojawiają się po obu stronach ciała,

w każdej jego okolicy z wyjątkiem twarzy, dłoni i stóp.

8


Na brzuchu mogą mieć wygląd promienisty lub wachlarzowaty, na biodrach

poprzeczny, na piersiach promienisty od brodawki piersiowej, zaś w okolicy

lędźwiowo – krzyżowej są horyzontalne.

7.3 Zabiegi pielęgnacyjne w profilaktyce i stadiach cellulitu

W profilaktyce zaleca się:

utrzymywanie odpowiedniej masy ciała;

dbanie o właściwie zbilansowaną codzienną dietę (unikać soli oraz potraw

tłustych);

nie nosić zbyt obcisłej odzieży;

regularnie uprawiać ćwiczenia;

unikać długotrwałej pozycji (w szczególności stania i siedzenia);

nie nosić codziennie obuwia na wysokim obcasie;

nie opalać się nadmiernie;

unikać stresu.

7.3.1 Mezoterapia igłowa5

Mezoterapia cellulitu polega na podawaniu niewielkich dawek substancji

leczniczej bezpośrednio do podskórnej tkanki tłuszczowej na obszarze dotkniętym

cellulitem. Aplikujemy je metodą iniekcji punktowych, co kilka centymetrów.

Najważniejszym elementem terapii jest odpowiedni dobór koktajlu.

Terapia osłabia objawy cellulitu oraz poprawia wygląd skóry. Przy mało

zaawansowanym cellulicie w większości przypadków udaje się osiągnąć całkowicie

gładką skórę. Przy większym stopniu zaawansowania zmian uzyskujemy osłabienie

„skórki pomarańczowej˝ oraz wyraźnie gładszą powierzchnię skóry. Uzyskujemy także

istotną poprawę budowy wewnętrznej tkanki tłuszczowej, w tym odblokowanie

naturalnych procesów metabolicznych.

Podawaną substancję nazywamy koktajlem, ponieważ jest najczęściej

mieszanką kilku składników aktywnych. Są to substancje przyspieszające spalanie

tłuszczu, likwidujące zastój limfatyczny, stymulujące metabolizm oraz poprawiające

ukrwienie. Skład preparatu jest bardzo bogaty: wektorowa lipaza i hialuronidaza,

kofeina, organiczny krzem, L-karnityna, tauryna, ekstrakt z Ginkgo Biloba, nostrzyka,

karczocha i wąkroty.

Przeciwwskazania

Ciąża, karmienie piersią, alergia, cukrzyca, nowotwory, aktywne infekcje

bakteryjne, grzybicze i wirusowe, stan zapalny skóry, przyjmowanie leków

przeciwzakrzepowych.

5 http://www.laserdelux.pl/mezoterapia-iglowa/usuwanie-cellulitu-za-pomoca-mezoterapii-iglowej/

9


Wyróżnić w mezoterapii można też mezoterapię bezigłową, która nie narusza

ciągłości tkanek. Wykorzystuje ona w swoim działaniu zjawisko elektroporacji

i elektroforezy.

Elektroporacja – polega na oddziaływaniu krótkich impulsów napięcia

elektrycznego na komórki i tkanki, powodując zmiany prowadzące do

zwiększenia przepuszczalności skóry. Dociera ona do wnętrza skóry, co

powoduje, że terapia jest bardzo efektywna;

Elektroforeza – zjawisko fizyczne, w którym podczas transportu prądu stałego

dochodzi do przenoszenia przez skórę substancji jonowych. Oba te zjawiska

zachodzą jednocześnie, co pozwala na znaczące zwiększenie ilości i głębokości

penetracji substancji aktywnych aplikowanych zewnętrznie.

Przeciwwskazania

Ciąża, stymulator serca, silne zmiany zapalne w obrębie pola zabiegowego,

epilepsja, procesy nowotworowe, zapalenie zakrzepowe żył, żylaki.

Rysunek 7.9 Mezoterapia


7.3.2 Endermologia

W technice tej wykorzystywane są dwie elektronicznie sterowane rolki

umieszczone w komorze hermetyczne. Dzięki wytwarzaniu podciśnienia zasysany fałd

skóry masowany jest przez samobieżną głowicę w różnych kierunkach o różnym

podciśnieniu. Efektem jaki przynosi zabieg jest m.in. dotlenienie tkanek, wzmożenie

lipolizy w tkankach tłuszczowych, złuszczanie naskórka, poprawienie mikrokrążenia

w obwodzie układu żylnego i limfatycznego.

10


Przeciwwskazania

Ciąża, menstruacja, procesy nowotworowe, zapalenie zakrzepowe żył, żylaki,

nadciśnienie, infekcje bakteryjne i wirusowe, choroby zakaźne i alergiczne skóry,

miażdżyca, stany gorączkowe, krwiaki, tętniaki, przepukliny, choroby serca.

7.3.3 Drenaż limfatyczny

Polega na zastosowaniu określonych technik masażu limfatycznego,

wykonywanych w formie przepychającej (przesuwającej, wyciskającej, tłoczącej)

w celu usprawnienia krążenia limfy. Do głównych zadań drenażu należy:

przeciwdziałanie lub likwidacja obrzęków zapalnego oraz przyspieszenie usunięcia

z organizmu produktów przemiany materii. Wykonuje się go od obwodu w kierunku

ujść żylnych. Pacjent powinien znajdować się w pozycji drenażowej, ułatwiającej

odpływ chłonki (wykonać niewielkie zgięcie w stawach, aby zmniejszyć napięcie

mięśniowe ułatwiające odpływ, kończyny ułożyć powyżej tułowia). Tempo drenażu

musi być powolne (od 10 do 15 ruchów/min), gdyż prąd chłonki jest bardzo wolny.

Przeciwwskazania

Aktywna choroba nowotworowa, stany po operacyjnym usunięciu

nowotworów, zapalenie naczyń chłonnych, obrzęk powstały na skutek ostrych stanów

zapalnych, zakrzepica żył głębokich (w przeciągu ostatniego pół roku), choroby skóry, podwyższona temperatura ciała, niewydolność serca, otwarte rany, czynna gruźlica

płuc, guzki niewiadomego pochodzenia.

7.3.4 Jontoforeza (jonoforeza)

Jest to metoda leczenia wykorzystująca działanie prądu stałego o różnej

częstotliwości. Jonoforeza polega na wprowadzeniu przez skórę ładunków

elektrycznych (jonów) przy użyciu urządzenia generującego fale galwanicznego prądu

stałego. Zastosowana w terapii cellulitu pomaga substancjom leczniczym wnikać

w głąb skóry i usprawnić krążenie oraz wspomagać spalanie lipidów tkanki

tłuszczowej. Roztwór stosowany podczas zabiegu musi posiadać optymalne stężenie,

gdyż różne związki posiadają różny stopień zdysocjowania. Wprowadzić do zabiegu

można tylko takie związki, które ulegają dysocjacji elektrolitycznej. Podczas przepływu

prądu następuje polaryzacja (przesunięcie się jonów i utworzenie się ich

pogrupowanych stref o takich samych ładunkach).

Przeciwwskazania

Uczulenie na prąd galwaniczny, uczulenie na lek do zabiegu jonoforezy,

metalowe implanty w ciele, epilepsja, choroby serca, ciąża, ropne zmiany zakaźne,

przerwanie ciągłości naskórka, leczenie pochodnymi witaminy A, miejscowe

stosowanie sterydów, antybiotyków, zmiany nowotworowe.

11


7.3.5 Zabiegi z wykorzystaniem światła podczerwonego6

Promieniowanie podczerwone mieści się w zakresie między 770 a 15 000 nm.

Nazwa podczerwień (IR – infra red) mówi o graniczeniu widma podczerwieni

z promieniowaniem widzialnym o najdłuższej fali (760 nm) – czyli czerwonym.

Promieniowanie podczerwone w zetknięciu ze skórą człowieka ulega

w pewnym odsetku (ok. 1/3) odbiciu, a pozostała energia przenika w głąb tkanek.

Zdolność przenikania w głąb jest zależna od długości fali. Im większa długość fali

podczerwonej, tym przenikanie mniejsze.

promieniowanie krótkofalowe IR-A o długości fali 770 – 1500 nm, wnikające

około 30 mm w głąb tkanek, a pochłaniane głównie na głębokości 10 mm;

promieniowanie średniofalowe IR-B o długości fali 1500 – 4000 nm, wnikające

około 10 mm w głąb, a pochłaniane głównie na głębokości 3–5 mm;

promieniowanie długofalowe IR-C o długości fali 4000 – 15 000 nm,

penetrujące w głąb skóry zaledwie 0,5–3 mm.

Przeciwwskazania

Ostre stany zapalne i bólowe, niewydolność krążenia, miażdżyca, skłonność do

krwawień, epilepsja, ciąża, nowotwory, gruźlica, rozrusznik serca, zaburzenia

czynności gruczołów wydzielania wewnętrznego.

7.3.6 Elektrolipoza

Polega na przyłożeniu do skóry objętej cellulitem elektrod emitujących prąd.

Przepływ prądu przez tkanki pobudza rozkład lipidów w warstwie podskórnej

i przyczynia się do zmniejszenia objętości komórek tłuszczowych.

Przeciwwskazania jak przy jonoforezie.

7.3.7 Lipoliza iniekcyjna

Polega na podaniu za pomocą zastrzyków substancji powodującej

rozpuszczanie komórek tłuszczowych. W miejscu wstrzyknięcia powstaje zamierzony

i kontrolowany lekki stan zapalny tkanki tłuszczowej. "Obrzęknięte" komórki pękają.

Uwolnione z nich tłuszcze przechodzą do krwi, a wraz z nią do wątroby, gdzie są

rozkładane, a następnie wydalane z organizmu.

Przeciwwskazania

Ciąża, okres karmienia, cukrzyca, niewydolność nerek i wątroby, chemioterapia,

po transplantacji, zaburzenia immunologiczne, leczenie przeciwzakrzepowe, alergia na

soję, przewlekłe choroby infekcyjne.

6 drkasprzak.poznan.pl/derm/fragmet1.pdf

12



Działają na tkankę podskórną, powodując uszkodzenia błon komórkowych

adipocytów i uwalniają zmagazynowane w nich tłuszcze. Przy tym zabiegu ważne jest

przestrzeganie przez pacjenta niskokalorycznej diety, aby wspomóc spalanie tłuszczu.

Przeciwwskazania

Ostre stany zapalne, niewydolność krążenia, nadczynność i niedoczynność

tarczycy, osteoporoza, zakrzepowe zapalenie żył, metalowe implanty, niezakończony

wzrost kości, czynna gruźlica, ciąża, rozrusznik serca, choroba nowotworowa.

7.3.9 Fale radiowe

Dzięki radiofrekwencji możliwe jest pobudzenie przemiany materii w tkankach

oraz nasilenie rozpadu zmagazynowanych w niej lipidów. Zwiększa się aktywność

fibroblastów, co pozytywnie wpływa na ujędrnienie skóry i poprawę jej elastyczności.

Dzięki efektowi cieplnemu poprawiają one również krążenie oraz zmniejszają obrzęki.

Przeciwwskazania

Ciąża, okres karmienia, nowotwory (również w przeszłości), zapalenie naczyń

krwionośnych, rozrusznik serca lub defibrylator, choroby skóry (np. łuszczyca), AZS,

implanty w okolicy zabiegu, zaburzenia immunologiczne.

7.4 Zabiegi pielęgnacyjne w profilaktyce i przy rozstępach

W profilaktyce zaleca się:

ćwiczenia fizyczne;

odpowiednią dietę bogatą w białko, witaminy A, C, E, C oraz z grupy B;

smarowanie miejsc narażonych na rozstępy specjalnymi kremami ujędrniającymi

i odżywczymi;

utrzymywanie prawidłowej wagi ciała.

7.4.1 Peeling chemiczny

W walce z rozstępami stosowane jest złuszczanie powierzchownych warstw

skóry za pomocą specjalnie dobranych środków chemicznych. W peelingach

chemicznych najczęściej wykorzystywane są kwasy owocowe o różnym stężeniu – od

10% do 70 %.

Przy działaniu keratolitycznym wykorzystuje się:

α-hydroksykwasy (AHA) – kwasy owocowe mają szerokie zastosowanie.

Najchętniej podczas peelingu wykorzystywany jest kwas glikolowy (kwas

o stężeniu 5-35% pozostawia się na skórze >5min), mlekowy oraz migdałowy

(do skóry wrażliwej);

13


β-hydroksykwasy (kwas salicylowy) – złuszczają naskórek poprzez rozpuszczanie spoiw międzykomórkowych. Podczas zabiegu dochodzi do silnego zaczerwienienia skóry.

Przeciwwskazania

Aktywne infekcje wirusowe (opryszczka, brodawki), łuszczyca, atopowe zapalenie skóry, świeże blizny, świeże rany, leczenie światłem, leczenie izotretinoiną, alergia na substancje złuszczające, aktywne infekcje bakteryjne,

krioterapia.

7.4.2 Mikrodermabrazja

Pozwala na kontrolowanie głębokości ścierania naskórka. Ten rodzaj peelingu wskazany jest dla osób posiadających rozszerzone pory, zaburzenia rogowacenia, powierzchowne zaburzenia pigmentacji, rozstępy, blizny, skórę z cechami fotostarzenia, zmarszczki w okolicach oczu, jak i ust.

Przeciwwskazania

Stany ropne i zapalne skóry, przerwana ciągłość skóry, łuszczyca, infekcje skórne (np. brodawki wirusowe), aktywna opryszczka, skóra atopowa, skłonność do keloidów, terapia retinoidami, naczyniaki płaskie i jamiste, znamiona barwnikowe

w miejscach poddanych zabiegowi.

Mikrodermabrazja diamentowa

Urządzenie to ściera naskórek za pomocą przytwierdzonych do końcówki mikrokryształów. Złuszczany naskórek automatycznie wsysany jest w filtr. Urządzenie podczas zabiegu powinno lekko dociskać skórę i powoli przesuwać się po niej.

Mikrodermabrazja korundowa

Ścieranie skóry jest wynikiem „piaskowania” jej przy pomocy urządzenia wyposażonego w mikrokryształy sproszkowanego korundu. W trakcie trwania zabiegu kryształki pod ciśnieniem wypadają wprost na skórę, peelingując ją, a resztki zasysane są z powrotem do aparatury. Urządzenie podczas zabiegu powinno lekko dociskać skórę i powoli przesuwać się po niej.

7.4.3 Dermabrazja laserowa

Nie jest to zabieg przeprowadzany w gabinetach kosmetycznych. Do tego typu

peelingu wykorzystywany jest laser wysokoenergetyczny, który gromadzi energię cieplną w komórkach, podwyższając ich temperaturę. Podczas zabiegu znieczula się pacjenta oraz ustala indywidualnie długość potrzebnej fali, gęstość energii, czas impulsów. Przez kilka tygodni po zabiegu nie może dojść do kontaktu skóry ze słońcem. Bezwzględnym przeciwwskazaniem do dermabrazji jest stan zapalny i zmiany skóry, brodawki, zaawansowana cukrzyca oraz nowotwory.

14


7.4.4 Dermabrazja klasyczna

Podobnie jak dermabrazja laserowa, jest to zabieg przeprowadzany przez

lekarzy. Zabieg wykonuje się przy użyciu elektrycznie napędzanej tarczy, która

złuszcza naskórek aż do skóry właściwej.

7.4.5 Mezoterapia

Podczas mezoterapii wprowadzane metodą ostrzykiwania są m.in. krzemionka

organiczna, wyciąg z pępownicy azjatyckiej, witaminy i aminokwasy.

7.4.6 Zabiegi z wykorzystaniem promieniowania podczerwonego

Pełnią funkcję pomocniczą w terapii rozstępów. Pobudzają krążenie, co wzmaga

metabolizm skóry i pobudza procesy regeneracyjne7.

7.5 Pielęgnacja skóry brzucha w okresie ciąży - profilaktyka przeciw rozstępom

Rozstępy w ciąży to problem większości przyszłych mam. Najczęściej pojawiają

się one na brzuchu, udach, pośladkach i piersiach. Kobiety ciężarne są na nie

w szczególności narażone, nawet jeśli wcześniej nie miały tego problemu. Na

powstawanie ich ma wpływ działanie hormonów, niewłaściwa dieta (jedzenie za

dwoje, a nie dla dwojga), szybki przyrost wagi, uwarunkowania genetyczne oraz

rozciąganie się skóry. Dlatego tak ważne jest dbanie o skórę już od pierwszych tygodni

ciąży bądź - co ważniejsze – jeszcze przed jej pojawieniem się.

W przypadku ciąży planowanej ważne jest, aby kobieta była aktywna fizycznie.

Gimnastyka, uprawianie sportu oraz odpowiednia dieta mogą zapobiec ich

wystąpieniu. Jednak zdarza się, że nawet najbardziej wygimnastykowane kobiety mają

problem z rozciągającą się skórą, zatem ważne jest zapobieganie im już od zajścia

w ciążę. Pierwszymi sygnałami nadchodzących problemów jest świąd skóry ok. 5-go

miesiąca – to jest ostateczny moment rozpoczęcia przeciwdziałaniu rozstępom.

Coraz więcej kremów dla kobiet w ciąży pojawia się na polskim rynku. Firmy

prześcigają się w ich składach oraz cenach. Znaleźć można wśród nich preparaty

ujędrniające oraz zapobiegające powstawaniu rozstępów. Zawierają one składniki

pobudzające produkcję kolagenu i elastyny, a dodatkowo obkurczają naczynia

krwionośne. Jednak jest wiele kremów, które można zacząć używać dopiero od 4-go

miesiąca ciąży, a do tego czasu warto jest używać oliwki. Dobrą alternatywą jest

również oliwa z oliwek, która zawiera wiele witamin i mikroelementów.

Zapobiegawczo działają również masaże, które z pewnością nie szkodzą

przyszłym mamom, o ile wcześniej również stosowały masaże. Pomijać jednak należy

brzuch, aby nie doprowadzić do przedwczesnego porodu. Masaże wykonywane zwykłą

oliwką lub olejkiem do pielęgnacji niemowląt mają pozytywny wpływ na skórę.

7 Kaniewska M., Kosmetologia podstawy, wyd. WSiP, Warszawa 2011

15


Odchudzanie w czasie ciąży jest kategorycznie zabronione, ale racjonalna dieta,

spacery oraz ćwiczenia pomogą przytyć w normie. Przybieranie na wadze ok. 10-16 kg

pomoże uniknąć powstawania rozstępów.

7.6 Udzielanie porad w pielęgnacji domowej ciała

regularne nawilżanie ciała – każdy dobry nawilżający balsam powinien być

bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe, które odbudowują płaszcz wodno-

lipidowy skóry (np. olejek migdałowy, masło Shea). Skóra wrażliwa potrzebuje

kosmetyków, które zawierają składniki kojące (wyciąg z nagietka, pantenol itp.);

stosowanie peelingów do ciała – szara cera odzyska promienny wygląd, jeśli

usunie się z jej powierzchni martwe komórki naskórka za pomocą peelingu.

Masując twarz drobnoziarnistą papką, pobudza się również krążenie krwi

w naczyniach włosowatych. Bardzo pomocne w domowej pielęgnacji mogą być

również domowe peelingi, dzięki którym kosmetyki nawilżające mają

skuteczniejsze działanie. Wykonywać je należy 1-2 razy w tygodniu. Można je

sporządzić samemu w domu lub kupić gotowe w drogerii:

− pół świeżego ananasa miksujemy z 2 łyżkami płatków owsianych.

Wmasowywać w skórę ok. 10 min, po czym spłukać. Na koniec posmarować

kremem odżywczym,

− w roli peelingu sprawdza się grubo zmielona sól kuchenna lub morska.

Zawiera ona mnóstwo mikroelementów, które wzmacniają skórę i ją

odtruwają. Masaż ud czy pośladków wilgotną myjką i solą jest również

skuteczną profilaktyką antycellulitową

− 3 łyżki drobnoziarnistego cukru wymieszać z łyżką miodu i łyżeczką soku ze

świeżo wyciśniętej cytryny. Masować 10 min, po czym spłukać letnią wodą,

− 3-4 łyżeczki zmielonej kawy wetrzeć w skórę przed wzięciem kąpieli.

Masować skórę okrężnymi ruchami, a po 2-3 minutach spłukać kawę zimną

wodą. Stosowanie tego zabiegu regularnie pozwoli przywrócić skórze

jędrność i gładkość,

− 1 łyżkę zmielonych migdałów należy zmieszać z łyżką oliwy i odrobiną soku

z cytryny. Masować ok. 10 min, spłukać letnią wodą i wmasować krem

odżywczy.

masowanie skóry – można wykonać go samodzielnie okrężnymi ruchami

podczas kąpieli, wykorzystując do tego gąbki i rękawice. Intensywnie należy

masować uda, biodra i pośladki, a delikatniej brzuch;

pielęgnacja skóry od wewnątrz – organizmowi należy dostarczać wszystkich

potrzebnych mikro i makroelementów. Pomocne mogą być również suplementy

diety, które są odpowiednio zbilansowane, oraz tabletki kolagenowe;

dieta – nie powinna być drastyczna, gdyż osłabia ona w znaczny sposób

elastyczność skóry. Gwałtowne zmiany wagi doprowadzają do zmniejszenia

powierzchni skóry, dostosowując się tym samym do objętości tkanki tłuszczowej,

16


a w przypadku efektu jo-jo skóra znów się rozciąga. Należy jeść dużo owoców i warzyw;

picie wody – woda nawadnia organizm i wnika w komórki skóry, nawadniając i uelastyczniając je. Skóra staje się bardziej napięta, gładka, lśniąca i zdrowa;

uprawianie sportu – wpływ ćwiczeń i treningu na zdrowie człowieka jest ogromny, przynosi szereg korzystnych zmian. Ćwiczenia fizyczne ujędrniają nasze ciało, zapobiegają wielu chorobom i dolegliwościom, poprawiają naszą kondycję i wzmacniają serce, które lepiej znosi stresy życia codziennego. Mięśnie stają się mocniejsze i bardziej elastyczne, przez co lepiej stabilizują kręgosłup i redukują przykurcze.

7.7 Literatura


Dylewska-Grzelakowska, Kosmetyka stosowana, WSIP, Warszawa 2013;

Głuszek S., Wybrane zabiegi chirurgiczne i kosmetyczne stosowane w leczeniu

otyłości i cellulitu, artykuł czasopisma „Studia Medyczne”, lipiec 2010;

Jurkowska S., Surowce Kosmetyczne, Wydawnictwo Ekoprzem, Dąbrowa Górnicza 2002;


Noszczyk M., Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska, PZWL, Warszawa 2010,

Wyższa Szkoła Fizykoterapii 2002.


Dylewska-Grzelakowska J., Zabiegi pielęgnacyjne ciała – kwalifikacja, WSiP,

Warszawa 2013.

7.7.3 Netografia

http://tarkiewicz.pl/rozstepy-czym-sa-i-jak-z-nimi-walczyc/;

http://www.cellulite.info.pl/cellulit-wodny-czyli-wrog-szczuplych-ud/;

http://www.celuliteo.pl/rodzaje-typy-fazy-i-stadia-cellulitu/;

http://www.laserdelux.pl/mezoterapia-iglowa/usuwanie-cellulitu-za-pomoca-

mezoterapii-iglowej/.

7.8 Spis rysunków

Rysunek 7.1 Cellulit – budowa skóry .................................................................................................... 2

Rysunek 7.2 Cellulit lipidowy .................................................................................................................. 3

Rysunek 7.3 Obraz termografii – prawidłowy .................................................................................. 5

Rysunek 7.4 Obraz termografii – stopień 1-2 .................................................................................... 5

17


Rysunek 7.5 Obraz termografii – stopień 3 ........................................................................................ 5

Rysunek 7.6 Obraz termografii – stopień 4 ........................................................................................ 5

Rysunek 7.7 Rozstępy w fazie 1 .............................................................................................................. 6

Rysunek 7.8 Rozstępy w fazie 2 .............................................................................................................. 7

Rysunek 7.9 Mezoterapia .......................................................................................................................... 9

7.9 Spis treści

7 Zabiegi pielęgnacyjne przy cellulicie i rozstępach ................................................................. 2

7.1 Rozpoznanie na podstawie obserwacji i badań termograficznych stadiów rozwoju

cellulitu ............................................................................................................................................................................ 2

7.1.1 Cellulit wodny ................................................................................................................................................................. 2

7.1.2 Cellulit lipidowy ............................................................................................................................................................. 3

7.1.3 Cellulit cyrkulacyjny ..................................................................................................................................................... 3

7.1.4 Stadia cellulitu ................................................................................................................................................................. 3

7.1.5 Diagnoza kosmetyczna do ustalenia programu terapeutycznego: .......................................................... 4

7.2 Rozpoznanie na podstawie obserwacji stadiów rozwoju rozstępów ...................................... 5

7.2.1 Fazy różnicowania rozstępów ................................................................................................................................. 5

7.3 Zabiegi pielęgnacyjne w profilaktyce i stadiach cellulitu ............................................................. 8

7.3.1 Mezoterapia igłowa ...................................................................................................................................................... 8

7.3.2 Endermologia .................................................................................................................................................................. 9

7.3.3 Drenaż limfatyczny .................................................................................................................................................... 10

7.3.4 Jontoforeza (jonoforeza) ......................................................................................................................................... 10

7.3.5 Zabiegi z wykorzystaniem światła podczerwonego ................................................................................... 11

7.3.6 Elektrolipoza ................................................................................................................................................................. 11

7.3.7 Lipoliza iniekcyjna ...................................................................................................................................................... 11

7.3.8 Ultradźwięki .................................................................................................................................................................. 12

7.3.9 Fale radiowe .................................................................................................................................................................. 12

7.4 Zabiegi pielęgnacyjne w profilaktyce i przy rozstępach ............................................................ 12

7.4.1 Peeling chemiczny ...................................................................................................................................................... 12

7.4.2 Mikrodermabrazja ...................................................................................................................................................... 13

7.4.3 Dermabrazja laserowa ............................................................................................................................................. 13

7.4.4 Dermabrazja klasyczna ............................................................................................................................................ 14

7.4.5 Mezoterapia ................................................................................................................................................................... 14

7.4.6 Zabiegi z wykorzystaniem promieniowania podczerwonego ................................................................ 14

7.5 Pielęgnacja skóry brzucha w okresie ciąży - profilaktyka przeciw rozstępom ................ 14

7.6 Udzielanie porad w pielęgnacji domowej ciała .............................................................................. 15

7.7 Literatura ....................................................................................................................................................... 16



7.7.3 Netografia ....................................................................................................................................................................... 16

7.8 Spis rysunków.............................................................................................................................................. 16

7.9 Spis treści ....................................................................................................................................................... 17

1




ciało

MODUŁ Zabiegi pielęgnacyjne na biust

2


8 Zabiegi pielęgnacyjne na biust

8.1 Określenie na podstawie obserwacji i pomiarów wielkości piersi i ich umiejscowienia, a także defektów gruczołu piersiowego

8.1.1 Wielkość piersi a klimat

Kształt i wielkość kobiecych piersi są niepowtarzalne i zmieniają się trakcie

rozwoju kobiety. Zależne są od czynników genetycznych, warunków klimatycznych,

diety i stylu życia. Zaobserwowano również wahania pomiędzy lewą piersią a prawą,

które u większości kobiet nie są identyczne. Poniższa mapa prezentuje, jak na wielkość

piersi wpływa klimat, dieta i styl życia.

Rysunek 8.1. Mapa zależności wielkości piersi od lokalizacji geograficznej

Źródło: http://thedailywhat.cheezburger.com/tag/world-breast-size-map

8.1.2 Rozmiar piersi

Zadaniem kobiecych piersi jest wykarmić nowonarodzone dziecko, lecz nie

można również pominąć ich roli w życiu intymnym. Wzrost piersi można zauważyć już

niekiedy u siedmio- lub ośmioletnich dziewczynek, a u innych z kolei w wieku 14-16 lat,

tj. w chwili, gdy jajniki zaczynają wydzielać estrogen. Zegar biologiczny kobiet odgrywa

tutaj kluczową rolę, gdyż nie można stwierdzić, jak szybko piersi będą się rozwijały i jak

duże urosną.

3


Rozmiar piersi szacowany jest na podstawie dwóch pomiarów: obwodu pod

biustem i obwodu w biuście (w jego najszerszym miejscu). Obwód pod biustem należy

mierzyć, stojąc prosto, bez stanika i bez odzieży, dość ciasno. Używa się do tego celu

taśmy z podziałką centymetrową. Taśmę układa się bezpośrednio pod piersiami, dbając,

by znajdowała się na tym samym poziomie z przodu i z tyłu. Biust należy mierzyć

w biustonoszu o miękkich, nieusztywnianych miseczkach, możliwie najlepiej

zbierającym i podnoszącym biust. Przy piersiach jędrnych, które nie opadają, można

mierzyć obwód w biuście, stojąc prosto. Panie, których piersi opadają, powinny mieć

mierzony obwód biustu w staniku i pochylając się w przód. Mierzenie obwodu w biuście

w pochyleniu bez biustonosza może dać zawyżone wyniki – zarówno w przypadku osób

z mało jędrnym biustem, jak i u pań z jędrnym biustem, ale w kształcie stożka. Miarkę

należy napiąć bardzo delikatnie, nie za mocno. Powinna leżeć równo z przodu i z tyłu,

opasując biust w jego najszerszym miejscu.

Kolejny krok to obliczenie różnicy między obwodem w biuście i rozmiarem pod

biustem. Od obwodu w biuście odejmuje się wymiar pod biustem, a otrzymana różnica

to rozmiar biustu zazwyczaj zapisywany za pomocą liter.

Tabela 8.1. Rozmiar piersi

Źródło: opracowanie własne na podstawie http://hamana.blog.pl/files/2013/02/polska-tabela.gif

4


8.1.3 Kształt piersi

Kształt piersi determinuje powierzchnia przylegania gruczołu do ściany klatki

piersiowej – szeroka powierzchnia przylegania, pośrednia powierzchnia przylegania,

wąska powierzchnia przylegania.

Istnieją różne kształty piersi: idealne, obwisłe, małe, duże, zwężone,

zapadnięte.

Idealne piersi

Piękne piersi mają kształt kropli, są tych samych rozmiarów, osadzone na tej

samej wysokości, a brodawki oddalone są od siebie o 20-21cm. Linia brodawek powinna

być oddalona od pępka o 20-26cm. Odległość od obojczyka do sutka wynosi 18-22cm.

Rysunek 8.2. Idealne piersi (po lewej) oraz obwisłe piersi (po prawej)

Źródło: http://agnieszka.com.pl/piersi.htm

Obwisłe i opadnięte

Ich brodawki są skierowane w dół, pochylone ku ziemi. Zauważane jest to

w okresie menopauzy, kiedy tkanki tracą elastyczność i wytrzymałość. U młodszych

kobiet zazwyczaj dzieje się tak, ze względu na niewystarczające wsparcie w okresie

dojrzewania. Dlatego tak ważny jest dobór odpowiednich staników. Duży biust jest

również przyczyną opadania piersi – wyższy wskaźnik grawitacji, jak i ilość tkanki

tłuszczowej mają na to mocny wpływ.

Małe piersi

Mają na to duży wpływ względy genetyczne, dziedziczne, jak i mała objętość

tkanki tłuszczowej. Kobiety z małym biustem mają również mniejsze sutki i brodawki.

Rysunek 8.3. Małe piersi (po lewej) oraz duże piersi (po prawej)


5


Duże piersi

Najważniejsza tutaj jest odpowiednio dobrana bielizna, która zapobiegnie ich

wygięciu. Duży biust charakteryzuje się dużą ilością tkanki tłuszczowej oraz dużymi

sutkami i brodawkami.

Zwężone lub rurkowate piersi

Charakteryzują się wyraźnie wąskim i rurowatym kształtem. Brodawki i sutki

w tego typu piersiach są małe i czasem wręcz wyciśnięte na zewnątrz ze względu na

przepuklinę tkanek. Piersi zwężone posiadają małą masę, przez co są usytuowane

daleko od siebie.

Rysunek 8.4. Zwężone piersi (po lewej) oraz zapadnięte piersi (po prawej)


Zapadnięte i wklęsłe

Przyczyną zapadnięcia i wklęśnięcia piersi są zazwyczaj wady wrodzone. Mostek

kobiety wysunięty jest do przodu, a piersi na klatce leżą niemal płasko.

8.2 Defekty piersi

przerost w okresie dojrzewania;

przerost ciążowy;

opadanie;

niedorozwój;

trwałe zmiany w obrębie piersi – rozstępy, piegi, ostuda, owłosienie, bielactwo,

znamiona barwnikowe, włókniaki, torbiele.

8.2.1 Przerost piersi

Połączony jest najczęściej z opadaniem piersi, a spowodowany jest nadmiarem

skóry lub tkanki podskórnej gruczołu. Może pojawić się zarówno w ciąży, jak i okresie

dojrzewania dziewcząt. Wywołany jest zmianami hormonalnymi, doprowadzając tym

samym do zwiększenia masy gruczołu. Zazwyczaj przerostowi piersi towarzyszy ich

twardnienie, ból oraz napięcie skóry.

6


8.2.2 Opadanie piersi

Ściśle powiązane jest z nadmiernym rozciągnięciem skóry, gwałtownym zmniejszeniem tkanki tłuszczowej piersi oraz rozciągnięciem powięzi otaczającej gruczoł.

8.2.3 Niedorozwój piersi

Jest to niedostateczne rozwinięcie się piersi w okresie dojrzewania. Objętość piersi jest nieproporcjonalna – za mała w stosunku do klatki piersiowej i całej sylwetki. Najczęściej spotykany defekt jest u kobiet szczupłych oraz u kobiet o męskiej budowie ciała.

8.3 Pielęgnacja biustu w okresie ciąży, połogu i karmienia

W okresie ciąży pielęgnacja biustu jest bardzo ważna. W tym czasie przygotowują się one do swojej najważniejszej roli. Piersi podczas ciąży i karmienia powiększają swoją objętość – skóra przez to narażona jest na znaczne rozciągnięcie i mogą pojawiać się rozstępy. Łatwiej jest zapobiegać rozstępom niż później zmagać się z ich likwidacją, która jest trudna i do której konieczna jest wzmożona pielęgnacja skóry. Od najwcześniejszego momentu przyszłe mamy powinny stosować kremy przeciw rozstępom i ujędrniające. Należy jednak pamiętać, że nadużywanie kosmetyków w okresie ciąży, może mieć też inny skutek, a mianowicie skłonność do alergii u nowo narodzonego potomstwa.

Zalecane są również hydromasaże, które samemu można robić podczas prysznica. W tym celu stosuje się natryski naprzemienne (masaż musi być bardzo delikatny), a po kąpieli warto kolistymi ruchami nanieść na biust i dekolt dużą ilość oliwki. Z powodzeniem można też sięgnąć po oleje naturalne, np. migdałowy, kokosowy, z oliwek. Zaleca się mycie piersi chłodną wodą i wycieranie ich szorstkim ręcznikiem.

Nieodpowiednia ochrona i pielęgnacja biustu kobiety ciężarnej może również wpłynąć nie tylko na wcześniej wspomniane rozstępy i nadmierne rozciągnięcie, ale również na powiązane ze wzrostem ich masy przeciążenie pleców i ramion. Zaradzić temu mogą odpowiednio dobrane biustonosze ciążowe, które „rosną” wraz z powiększającymi się piersiami przyszłej mamy, zapewniając im optymalne podtrzymanie. Wspomagają również profilaktykę rozstępów i zwiotczenia skóry. Podczas wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych biustu kobiety ciężarnej należy omijać brodawki, ponieważ ich stymulacja może doprowadzić do przedwczesnego porodu.

Podczas karmienia kobiety mogą cierpieć na bolesność brodawek, której przyczyną zazwyczaj jest niepoprawne przystawianie dziecka do piersi lub problemów dziecka ze ssaniem.

Jeśli brodawki są poranione, to najbardziej naturalnym lekarstwem jest mleko

matki. Po każdym karmieniu należy smarować bolące miejsce kilkoma kroplami mleka i pozostawić do wyschnięcia. Można również stosować specjalne preparaty o właściwościach nawilżających i natłuszczających, których skład jest w 100% naturalny

i bezpieczny dla niemowląt. Po nałożeniu kremu dobrze jest odseparować wrażliwe i obolałe brodawki osłonkami ochronnymi. Osłony mają za zadanie wentylować i tym samym przyspieszać proces gojenia, a dodatkowo zbierają wyciekający pokarm.

7


Możliwe też jest stosowanie nakładek silikonowych, które mają anatomiczny kształt

umożliwiający karmienie niemowlaka, nie sprawiają bólu i dyskomfortu matce.

8.4 Zabiegi pielęgnacyjne biustu

Serie zabiegów na piersi w gabinetach kosmetycznych powodują ich szybką

regenerację i przyczyniają się do poprawienia ich wyglądu.

Przed rozpoczęciem zabiegów należy uważnie przeprowadzić wywiad z klientką

w celu wyeliminowania przeciwwskazań, jak i uzyskania informacji o przebytych

chorobach i ewentualnych zabiegach. Jeśli w przeszłości występowały operacyjnie

usunięte guzy, to nie powinno się wykonywać masażu ani intensywnych naświetlań.

8.4.1 Jontoforeza

Zabieg jontoforezy powoduje wprowadzenie substancji leczniczej (odżywczej)

głęboko w tkanki. Do tego celu potrzebne jest użycie elektrod w kształcie kręgów.

Należy wykonać serię 10 zabiegów trwających ok. 10-20 min każdy.

8.4.2 Masaż

Stosowany jest na zakończenie zabiegów regeneracyjnych. Wykonywany jest

ręcznie lub za pomocą aparatów wibrujących i stymulujących. Masażowi poddawane są

mięśnie okalające gruczoł piersiowy.

8.4.3 Modelaż (termomodelaż, maska termomodelujaca, gipsowa)

Jest to mineralna maska termiczna w postaci proszku, który łączy się

w odpowiednich proporcjach z wodą mineralną. Gruba warstwa kremu z dużą ilością

aktywnych składników naniesiona jest na piersi, po czym nakładany na niego jest

kompres z gazy moczonej w wodzie mineralnej. Maska, kiedy schnie, pobiera wodę

z kompresu i oddaje ciepło, dzięki czemu wspomaga wchłanianie składników

odżywczych. Seria odżywczego i wygładzającego modelarzu powinna liczyć 6-10

zabiegów.

8.4.4 Zabiegi z prądem elektrycznym o niskiej częstotliwości

Celem zabiegów jest ćwiczenie włókien mięśniowych piersi i stymulacja

przemiany materii. Czas trwania takiego zabiegu determinuje ilość zalecanych zabiegów,

lecz przyjmuje się na wykonanie go ok. 10 min.

8.4.5 Naświetlania promieniami podczerwonymi

Wykonywane jest po masażu lub podczas okładów w celu wspomagania

przeniknięcia w głąb tkanek składników odżywczych.

8.4.6 Naświetlania promieniami ultrafioletowymi

Przed przystąpieniem do zabiegu konieczna jest konsultacja lekarska oraz

osłonięcie brodawki sutkowej. Polega na krótkotrwałym naświetlaniu działającym na

skórę bodźcowo.

8


8.4.7 Zabieg z bandażem gipsowym

Jest to intensywny zabieg modelująco-ujędrniający. W trakcie zabiegu stosowane

są wybrane preparaty ujędrniające i wzmocnione poprzez nałożenie modelujących

bandaży gipsowych.

8.4.8 Parafinowanie

Ciepła parafina rozszerza naczynia krwionośne i tym samym ułatwia wchłanianie

się pozostawionych na skórze kremów odżywczych.

8.4.9 Mikrodermabrazja diamentowa

Stosowana jest w celu zwalczania rozstępów. Poprzez złuszczanie stają się one

mniej widoczne, jaśniejsze i mniejsze. Zabieg może być połączony z innymi, przez co

zwiększona jest chłonność preparatów oraz szybsze i lepsze efekty.

8.4.10 Przeciwwskazania do zabiegów na piersi

stany zakaźne i zapalne gruczołu sutkowego;

zgrubienie i guzki w gruczole piersiowym;

stany zapalne, owrzodzenia skóry i sutków;

nieprawidłowości w obrębie brodawki sutkowej (znaczne wciągnięcie, wydzielina,

chropowata powierzchnia);

zabiegi operacyjne usunięcia guzków lub innych zmian w obrębie gruczołu

piersiowego;

karmienie piersią.

8.5 Udzielanie porad kosmetycznych w pielęgnacji domowej piersi

Każda kobieta powinna koniecznie systematycznie dbać o swoje ciało

w warunkach domowych. Stosując łagodne żele do kąpieli, można zapobiec wysuszeniu

nie tylko skóry piersi. Wskazane są codzienne zimne prysznice pojędrniające. Po

natrysku delikatnie wklepać należy opuszkami palców w biust i dekolt emulsję

pielęgnacyjną, mleczko do ciała albo olejek poprawiający funkcjonowanie skóry. Można

również stosować te same preparaty co do twarzy bądź do reszty ciała lub też specjalne

kremy do pielęgnacji biustu, które zawsze nanosi się od dołu do góry. Masowanie suchą,

miękką szczotką powinno być przeprowadzone tylko w obszarze mięśni piersi. Do

codziennej pielęgnacji biustu należą także ćwiczenia wzmacniające, np. zaciskanie – jak

do modlitwy – dłoni, można też wykonywać podobne ruchy z ciężarkami w dłoniach.

Nacieranie piersi kostkami lodu przez minutę poprawia elastyczność naskórka, nadając

piersiom ładny, lekko zaróżowiony kolor. Po zabiegu skórę należy osuszyć

i nabalsamować. Raz w tygodniu przeprowadzany powinien być delikatny peeling skóry

z wykorzystaniem delikatnego preparatu, peelingującego żelu pod prysznic lub zwykłej

rękawicy frotte.

9


Samodzielne, regularne badanie własnych piersi powinno być wykonywane raz

w miesiącu. W tym celu należy stanąć przed lustrem, ocenić kształt i symetrie piersi oraz

zwrócić uwagę na wygląd skóry i brodawek. Stojąc pod prysznicem lub leżąc w łóżku,

powinno się sprawdzić, czy nie pojawiły się zmiany, których przedtem nie było. Płasko

ułożoną dłonią badać prawą i lewą pierś. Należy porównać ją do tarczy zegara

i rozpoczynając od godz.12 przesuwać dłonie najpierw po zewnętrznych, a następnie po

środkowych częściach piersi. Brodawkę ścisnąć lekko i sprawdzić, czy nie pojawia się

wydzielina. Zbadać okolice pach, szyi i nad obojczykami.

8.6 Kalendarz badań

20–29 lat:

− co miesiąc – samobadanie;

− co rok – badanie u lekarza;

− co rok po 25 roku życia – USG.

30–35 lat:



− co rok – USG;

− co rok po 35 roku życia – mammografia.

36–49 lat:


− co pół roku – badanie u lekarza;

− co rok – USG;

− co 2 lata po 40 roku życia – mammografia.

50–65 lat:


− co pół roku – badanie u lekarza;

− co pół roku – USG;

− co rok – mammografia.

65 lat:



− co 2 lata – USG i mammografia.

8.7 Literatura


Dylewska-Grzelakowska J., Kosmetyka stosowana, WSIP, Warszawa 1999;


Noszczyk M., Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska, PZWL, Warszawa 2010.

10



Dylewska-Grzelakowska J., Zabiegi pielęgnacyjne ciała – kwalifikacja, WSiP,

Warszawa 2013.

8.7.3 Netografia

http://thedailywhat.cheezburger.com/tag/world-breast-size-map;

http://agnieszka.com.pl/piersi.htm;

http://www.mamazone.pl/.

8.8 Spis rysunków

Rysunek 8.1. Mapa zależności wielkości piersi od lokalizacji geograficznej ............................ 2

Rysunek 8.2. Idealne piersi (po lewej) oraz obwisłe piersi (po prawej) ................................... 4

Rysunek 8.3. Małe piersi (po lewej) oraz duże piersi (po prawej) .............................................. 4

Rysunek 8.4. Zwężone piersi (po lewej) oraz zapadnięte piersi (po prawej) .......................... 5

8.9 Spis treści

8 Zabiegi pielęgnacyjne na biust .......................................................................................................... 2

8.1 Określenie na podstawie obserwacji i pomiarów wielkości piersi i ich umiejscowienia, a

także defektów gruczołu piersiowego ................................................................................................................... 2

8.1.1 Wielkość piersi a klimat ................................................................................................................................................. 2

8.1.2 Rozmiar piersi .................................................................................................................................................................... 2

8.1.3 Kształt piersi........................................................................................................................................................................ 4

8.2 Defekty piersi ..................................................................................................................................................... 5

8.2.1 Przerost piersi .................................................................................................................................................................... 5

8.2.2 Opadanie piersi .................................................................................................................................................................. 6

8.2.3 Niedorozwój piersi ........................................................................................................................................................... 6

8.3 Pielęgnacja biustu w okresie ciąży, połogu i karmienia ................................................................... 6

8.4 Zabiegi pielęgnacyjne biustu ....................................................................................................................... 7

8.4.1 Jontoforeza ........................................................................................................................................................................... 7

8.4.2 Masaż ...................................................................................................................................................................................... 7

8.4.3 Modelaż (termomodelaż, maska termomodelujaca, gipsowa) ..................................................................... 7

8.4.4 Zabiegi z prądem elektrycznym o niskiej częstotliwości ................................................................................ 7

8.4.5 Naświetlania promieniami podczerwonymi ......................................................................................................... 7

8.4.6 Naświetlania promieniami ultrafioletowymi ....................................................................................................... 7

8.4.7 Zabieg z bandażem gipsowym ..................................................................................................................................... 8

8.4.8 Parafinowanie ..................................................................................................................................................................... 8

8.4.9 Mikrodermabrazja diamentowa ................................................................................................................................. 8

8.4.10 Przeciwwskazania do zabiegów na piersi .......................................................................................................... 8

8.5 Udzielanie porad kosmetycznych w pielęgnacji domowej piersi ................................................. 8

8.6 Kalendarz badań ............................................................................................................................................... 9

8.7 Literatura ............................................................................................................................................................. 9

8.7.1 Literatura obowiązkowa ................................................................................................................................................ 9


8.7.3 Netografia .......................................................................................................................................................................... 10

8.8 Spis rysunków ................................................................................................................................................. 10

Zabiegi na ciało

Documents

Transcript of Zabiegi na ciało