WYTYCZNE PRAWIDŁOWEGO OŚWIETLENIA PRZEJŚĆ DLA … · dr. inż. Lech Michalski - Wydział...

1

Tomczuk P., Jamroz K., Mackun T., Chrzanowicz M.

WYTYCZNE PRAWIDŁOWEGO OŚWIETLENIA PRZEJŚĆ DLA PIESZYCH

Guidelines for proper lighting of pedestrian crossings

2ŹRÓDŁO: WYTYCZNE PRAWIDŁOWEGO OŚWIETLENIA PRZEJŚĆ DLA PIESZYCH. RAPORT Z ANALIZ 2017 R.

Tło prezentacji

Teoretyczny zasięg wiązki świateł mijania kolor czerwony: wartość 1 lx


Tło prezentacji

Obserwacja pieszych w wiązkach świateł mijania (lewa 45 m, prawa 65 m)


Tło prezentacji

Obserwacja pieszych w wiązkach świateł mijania (luminancja)


Tło prezentacji

Teoretyczny zasięg wiązki świateł drogowych Kolor czerwony: wartość 1 lx


Tło prezentacji

Obserwacja pieszych w wiązkach świateł drogowych (symetrycznie > 110 m)

7

Tło prezentacji – nieznany stan infrastruktury

8

Tło prezentacji – brak wymagań projektowych

9

Tło prezentacji – „kaseton”

10

Studium przypadku – „kaseton”

?

1

2

3

11

Studium przypadku – „kaseton”

PozycjaLuminancja średnia

pieszego [cd/m2]

Luminancja średnia

tła [cd/m2]

Kontrast

luminancji

1 0,400 0,018 21,22

2 0,251 0,018 12,94

3 0,041 0,018 1,27

12

Błędy projektowe

13

Błędy eksploatacyjne

14

Stosowane oprawy

15

Główne problemy

• Brak jednolitych zasad w zakresie przygotowania inwestycjidrogowych, związanych z zagadnieniem oświetlenia przejść dlapieszych – stosowane różne wymagania w skali kraju.

• Brak zasad i poziomów oświetlania przejść dla pieszychnawiązujących do zapisów Normy PN-EN 13201:2016 Oświetleniedróg.

• Brak formalnych zasad wyboru i stosowania poszczególnychrozwiązań oświetleniowych.

• Brak zasad projektowania – np. stosowanych siatek obliczeniowychi wartości wymaganych.

• Błędy projektowe.• Błędy instalacyjne.• Brak zasad odbioru instalacji – procedur i siatek kontrolnych.• Brak zasad utrzymania istniejących instalacji.• Niewłaściwa konserwacja instalacji.

16

Tło prezentacji

http://www.krbrd.gov.pl/

1. WYTYCZNE ORGANIZACJI BEZPIECZNEGO RUCHU PIESZYCH -WYTYCZNE PRAWIDŁOWEGO OŚWIETLENIA PRZEJŚĆ DLAPIESZYCH.

2. WYTYCZNE ORGANIZACJI BEZPIECZNEGO RUCHU PIESZYCH -RAPORT Z PRZEPROWADZONYCH STUDIÓW I ANALIZ.

3. RAPORT Z PRZEPROWADZONYCH STUDIÓW I ANALIZ -ZAŁĄCZNIKI.

Opracowanie zrealizowane na zlecenie Skarbu Państwa – Ministra Infrastruktury,reprezentowanego przez Sekretariat Krajowej Rady BRD.Wykonawca: Fundacja Rozwoju Inżynierii Lądowej, Politechnika Gdańska orazInstytut Badawczy Dróg i Mostów, w Partnerstwie z Politechniką Warszawską.

17

Autorzy opracowania

Zespół autorski: dr hab. inż. Kazimierz Jamroz, prof. PG – kierownik projektu, Wydział Inżynierii Lądowej i

Środowiska, Politechnika Gdańska

dr hab. inż. Piotr Tomczuk, prof. PW – autor prowadzący w zakresie oświetlenia, Wydział

Transportu, Politechnika Warszawska

mgr inż. Tomasz Mackun – autor prowadzący w zakresie inżynierii drogowej, Wydział

Inżynierii Lądowej i Środowiska, Politechnika Gdańska

dr inż. Marcin Chrzanowicz – Wydział Elektryczny, Politechnika Warszawska

dr inż. Marcin Budzyński - Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska, Politechnika Gdańska

dr. inż. Wojciech Kustra - Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska, Politechnika Gdańska

dr inż. Jacek Malasek – Instytut Badawczy Dróg i Mostów

dr Jakub Zawieska – Instytut Badawczy Dróg i Mostów

mgr inż. Leszek Kornalewski – Instytut Badawczy Dróg i Mostów

mgr inż. Tomasz Krukowicz – Wydział Transportu, Politechnika Warszawska

mgr inż. Artur Ryś - Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska, Politechnika Gdańska

mgr Maciej Wroński

i inni członkowie zespołu.

Autorzy współpracujący:

dr. inż. Lech Michalski - Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska, Politechnika Gdańska

dr inż. Krzysztof Tomczuk- Instytut Elektrotechniki

mgr inż. Anna Wytrykowska - Wydział Transportu, Politechnika Warszawska

mgr inż. Piotr Jaskowski - Wydział Transportu, Politechnika Warszawska

inż. Julia Słowy - Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska, Politechnika Gdańska

19

Raport i załącznik

20

Diagnoza – BRD na tle UE

Udział pieszych ofiar śmiertelnych w czasie nocy, świtu i zmierzchu do doby wynosi 70 ÷ 72 %. Jest to jeden z najwyższych udziałów w krajach UE

56%

72%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

BG FR NO CY FI ES AT EU IE EL SE RO HR UK PT CH UE DK DE EE CZ LU LV LT HU PL

Udział pieszych ofiar śmiertelnych w czasie nocy, świtu i zmierzchu do doby w krajach UE w 2014 r.

Autor: K. Jamroz, T. Mackun

21

Diagnoza – trendy BRD

5%6%

6%7%

9%

8%9%

0%

1%

2%

3%

4%

5%

6%

7%

8%

9%

10%

0

500

1 000

1 500

2 000

2 500

3 000

3 500

4 000

4 500

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Ud

ział

ofi

ar s

mie

rte

lnyc

h n

a p

rze

jści

ach

dla

p

iesz

ych

/prz

eja

zdac

h d

la r

ow

erz

ystó

w

Licz

ba

wsz

ystk

ich

ofi

ar ś

mie

rte

lnyc

h

Rok

Udział ofiar śmiertelnych na przejściach dla pieszychw latach 2010 - 2016 w Polsce

Udział ofiar śmiertelnych na przejściach dla pieszych Wszystkie ofiar smiertlene

W latach 2010 ÷ 2016 liczba ofiar śmiertelnych liczba ofiar śmiertelnych na przejściach dla pieszych wzrosła o 40 %, podczas gdy na pozostałej infrastrukturze spadła o 24 %.


22

00:00

02:00

04:00

06:00

08:00

10:00

12:00

14:00

16:00

18:00

20:00

22:00

00:00

sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru

Go

dzi

na

w d

ob

ie

Godzina wschodu i zachodu słońca w roku dla m. GdańskOrientacyjne godziny szczytu porannego i popołudniowego

Wschód słońca Zachód słońca

Początek szczytu porannego Koniec szczytu porannego

Początek szczytu popołudniowego Koniec szczytu popołudniowego

Proporcje długości dnia do nocy to ok. 51 do 49 % (GDAŃSK)

Diagnoza – kiedy jest noc?

23

Średni roczny wzrost liczby ofiar śmiertelnych, na przejściach dlapieszych w dzień wynosi 1,3%, a w pozostałym okresie doby wynosi 7 %.

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Licz

ba

zab

ityc

h

Rok

Ofiary śmiertelne przy świetle dziennym i w pozostałym okresie doby na przejściach dla pieszych i przejazdach dla rowerzystów (2010 ÷ 2016)

Pozostały okres

Światło dzienne

Diagnoza – trendy BRD


24

Istniejące regulacje w innych krajach

• Stosowane są rozwiązania oświetleniowe zarównoz kontrastem dodatnim i ujemnym.

• Poziomy oświetlenia na przejściach dla pieszych sązróżnicowane i wynikają z krajowych przepisów oraznorm (np. normy europejskiej EN13201).

• Zalecane do stosowania jest rozwiązanie z oprawamicechującymi się asymetrycznym rozsyłem strumieniaświetlnego dedykowanymi do oświetlenia przejść dlapieszych w kontraście dodatnim.

25

Potrzeby i wymagania funkcjonalne

• Podstawowym wymaganiem funkcjonalnym w stosunku dooświetlenia przejść dla pieszych jest zapewnienie widzialnościpieszego na przejściu oraz w strefie oczekiwania lub strefiedojścia do przejścia.

• Obiektem wyróżnionym z otoczenia oraz dobrze widzianymprzez kierowcę musi być pieszy, w drugiej kolejnościinfrastruktura przejścia dla pieszych.

• Oświetlenie przejść dla pieszych powinno zapewniaćjednocześnie:

➢ kierującemu pojazdem właściwe warunki rozpoznaniasytuacji drogowej i obserwacji sylwetki pieszego,

➢ pieszemu właściwe warunki obserwacji otoczenia, przejściadla pieszych i zbliżających się pojazdów.

26

Ogólny schemat postepowania

1OCENA KONIECZNOŚCI OŚWIETLENIA PRZEJŚCIA DLA PIESZYCH

(wg rozdziału 3)

2USTALENIE POZIOMU OŚWIETLENIA PRZEJŚCIA DLA PIESZYCH

(wg rozdziału 4)

3DOBÓR ROZWIĄZANIA OŚWIETLENIOWEGO PRZEJŚCIA DLA PIESZYCH

(wg rozdziału 5)

27

Ocena konieczności oświetlenia przejść dla pieszych

1

•USTALENIE OGÓLNYCH WYMAGAŃ KONIECZNOŚCI OŚWIETLENIA PRZEJŚCIA (wg rozdziału 3.2)

Decyzja lub dalsza analiza ryzyka, ekonomiczna i wykonalności technicznej (wg rozdziału 3.3)

2•ANALIZA KONIECZNOŚCI OŚWIETLENIA PRZEJŚCIA DLA PIESZYCH NA OBSZARACH NIEOŚWIETLONYCH

(wg rozdziału 3.3)

2.1• Ocena ryzyka (wg rozdziału 3.3.1)

2.2• Analiza ekonomiczna (wg rozdziału 3.3.2)

2.3• Ocena wykonalności technicznej (wg rozdziału 3.3.3)

2.4• Podjęcie decyzji (wg rozdziału 3.3.4)

28

Ogólne wymagania konieczności oświetlania przejść dla pieszych

29

Klasyfikacja poziomów ryzyka

Poziom akceptowalności ryzykaKlasa

ryzyka Zalecane postepowanie wobec ryzyka

Akceptowane (pomijalne) RA można odstąpić od oświetlenia przejścia dla pieszych

TolerowaneRB , RC

lub RD

należy zastosować oświetlenie na przejściu dla pieszych

Nieakceptowane RE a) należy zrezygnować z wyznaczenia przejścia dla pieszych w analizowanym miejscu;

b) lub można zastosować inne (skuteczne) środki ochrony pieszych (wyspa azylu, rozdzielone jezdnie, sygnalizacja świetlna, kładka, tunel itp.) i dopiero wówczas, należy zastosować oświetlenie tego przejścia

30

Ustalenie klasy oświetlenia drogi

31

Identyfikacja klasy oświetlenia drogowego

33

Dobór rozwiązania oświetleniowego - kontrast

34

Oświetlenie dedykowane – rozwiązanie rekomendowane kontrast dodatni

Optyka prawa

Optyka lewa

35

Oświetlenie dedykowane – wymagania

T

TO

L

LLC

−=

gdzie:ρ - całkowity współczynnik odbicia, EV – natężenie oświetlenia na sylwetce pieszego [lx],C – kontrast, LO – luminancja obiektu [cd/m2], LT – luminancja tła (jezdni) [cd/m2].

T

TV

L

LE

C

−

=

VO

EL

=

36

Oświetlenie dedykowane – wymagania

Zakładając:1. Nawierzchnię jezdni w klasie R4 o parametrach: Q0 ≤ 0,05 [cd·m-2·lx-1]2. Kontrast luminancji C = 23. Współczynnik odbicia ubrania pieszego ρ = 0,2

( )( )

+= TT

V

LLCE

37

Nowe klasy oświetleniowe PC (dla rozwiązań dedykowanych) na przejściu dla pieszych

Oświetlenie przejścia dla pieszych

Klasa PC

Płaszczyzna Punkty A, B, C, D, E, F Pionowa Ev Pozioma Eh

Ev śr Uo v Eh śr Uo h Ev min (A, B ..)

[lx] (min)

[-] (min)

[lx] (min)

[-] (min)

[lx] (min)

- Brak potrzeby stosowania rozwiązań dedykowanych

PC1 75 0,35 75 0,4 5,0

PC2 50 0,35 50 0,4 4,0

PC3 35 0,35 35 0,4 4,0

PC4 25 0,35 25 0,4 3,0

PC5 15 0,35 15 0,4 2,0

38

Przykładowa siatka pomiarowa natężenia oświetlenia w płaszczyźnie pionowej (Ev)

39

Przykładowa siatka pomiarowa natężenia oświetlenia w płaszczyźnie poziomej (Eh)

40

Oświetlenie dedykowane, kontrast dodatni - lokalizacja opraw oświetleniowych

41

Strefa przejściowa w obszarze oświetlonym

Długość strefy przejściowej za przejściem dla pieszych nie mniejsza niż 100 m.

42

Strefa przejściowa w obszarze nieoświetlonym

Długość strefy przejściowej w obszarze nieoświetlonym reguluje Dz. U. 2016 r., poz. 124Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogipubliczne i ich usytuowanie, rozdział 2, (§109) Urządzenia oświetleniowe.Między oświetlonym a nieoświetlonym odcinkiem drogi powinna być wykonana strefaprzejściowa o zmniejszającym się natężeniu światła i długości nie mniejszej niż:1) 200 m – na drodze klasy A lub S,2) 100 m – na drodze klasy GP i drogach niższych klas.

43

Odbiór instalacji oświetleniowej

44

Odbiór instalacji oświetleniowej - Raport

45

Pomiary kontrolne – kiedy ?

46

Utrzymanie parametrów oświetleniowych

47

Pomiary kontrolne – siatki Ev i Eh

48

Pomiary kontrolne - Raport

49

Wnioski

• Uporządkowano obszar przygotowania inwestycji drogowych,związany z zagadnieniem oświetlenia przejść dla pieszych.

• Ujednolicono zasady oświetlenia przejść dla pieszych którewprowadzono w ramach wytycznych.

• Zaproponowane zasady nawiązują do wymagań normy:PN-EN 13201:2016 Oświetlenie dróg.

• Zalecane jest stosownie do oświetlenia przejść dla pieszychdedykowanych opraw oświetleniowych cechujących sięasymetrycznym rozsyłem strumienia świetlnego.

• Należy stosować procedury: projektowe, pomiarowe, odbiorczei kontrolne.

50

Wypadki na przejściach dla pieszych w Polsce w 2018 r.

Wypadki drogowe i ich skutki w miejscach przeznaczonych dla ruchu pieszych w Polsce w 2018 roku

Wybrane miejsca ruchu pieszych Wypadki Zabici Ranni

Przejście dla pieszych 3738 271 3609

Skrzyżowanie 1986 139 1901

Chodnik, droga dla pieszych 374 12 368

Pobocze 52 5 51

Przystanek komunikacji publicznej 79 1 79

O g ó ł e m 6229 428 6008

Źródło: Dane statystyczne Komendy Głównej Policji 2018

51

BRD – liczba wypadków na przejściach dla pieszych

6070

57095380

5006 50404804

4128

45414278

3775

3307 3412 3342 34003540 3508

4074 4091

3738

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Licz

ba

wyp

adkó

w n

a p

rze

jści

ach

dla

pie

szyc

h

Rok

2008÷2018: 37177 - wypadków, 2139 - zginęło, 33022 - zostało rannych

Źródło: Dane statystyczne Komendy Głównej Policji 2018

52

BRD – liczba wypadków na przejściach dla pieszych

10,6 10,610,0 9,8 9,9 10,0

8,89,2

8,7 8,5 8,5 8,59,0

9,510,1

10,6

12,112,5

11,8

0

2

4

6

8

10

12

14

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Licz

ba

wyp

adkó

w d

rogo

wyc

h n

a p

rze

jści

ach

p

iesz

ych

do

ogó

lne

j lic

zby

wyp

adkó

w [

%]

RokŹródło: Dane statystyczne Komendy Głównej Policji 2018

53

Wypadki na przejściach a oświetlenie

1000

1100

1200

1300

1400

1500

1600

1700

1800

1900

2000

2100

2200

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Licz

ba

wyp

adkó

w

Rok

Pozostały okres Światło dzienne

Źródło danych: W. Kustra, T. Mackun, na podstawie http://sewik.pl/

54

Ofiary śmiertelne na przejściach a oświetlenie

50

60

70

80

90

100

110

120

130

140

150

160

170

180

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Licz

ba

ofi

ar ś

mie

rte

lnyc

hn

a p

rze

jści

ach

Rok

Pozostały okres Światło dzienne


55

Ofiary śmiertelne a oświetlenie w odniesieniu do 2010 r.

0

25

50

75

100

125

150

175

200

225

250

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Ofi

ary

śmie

rte

lne

[%

]

Rok

Ogółem Przejścia ogółem Przejścia noc


56

Społeczne koszty wypadków na przejściach dla pieszych

1,842,14

2,26

3,233,46

3,59

4,47 4,42 4,41

0,00

0,50

1,00

1,50

2,00

2,50

3,00

3,50

4,00

4,50

5,00

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Spo

łecz

ne

ko

szty

wyp

adkó

w n

a p

rze

jści

ach

dla

pie

szyc

h [

mld

PLN

]

Rok


W 2018 roku dochody budżetu państwa wyniosły ponad 380 mld PLN, wydatki 390,5 mld PLN.Koszt społeczny 4,41 mld stanowi 1,12% wydatków Polski w 2018 roku

57

Zagadnienia do dyskusji

• Wdrażanie wytycznych poprzez realizację AudytówBRD przejść dla pieszych realizowanychz uwzględnieniem parametrów oświetleniowych.

• Źródła finansowania inwestycji związanych z budowąi modernizacją oświetlenia na przejściach dla pieszych.Krajowy program poprawy bezpieczeństwa naprzejściach dla pieszych?

• Badania konieczności realizacji strefy przejściowejdla rozwiązań dedykowanych stosowanych dooświetlenia przejść dla pieszych poza obszaremzabudowanym.

58

Dziękuje za uwagę

Prezentacja stanowi wynik badań prowadzonych w ramach projektu:„WYTYCZNE ORGANIZACJI BEZPIECZNEGO RUCHU PIESZYCH” –„WYTYCZNE PRAWIDŁOWEGO OŚWIETLENIA PRZEJŚĆ DLAPIESZYCH” realizowanego przez Konsorcjum w składzie: FundacjaRozwoju Inżynierii Lądowej, Politechnika Gdańska oraz InstytutBadawczy Dróg i Mostów, w Partnerstwie z Politechniką Warszawską.Opracowanie wykonano na zlecenie Skarbu Państwa – MinistraInfrastruktury, reprezentowanego przez Sekretariat Krajowej RadyBRD w ramach umowy nr SKR-V-126/17 z dnia 18 września 2017 r.

Wytyczne są dostępne po adresem:

http://www.krbrd.gov.pl/

WYTYCZNE PRAWIDŁOWEGO OŚWIETLENIA PRZEJŚĆ DLA … · dr. inż. Lech Michalski - Wydział...

Documents

Transcript of WYTYCZNE PRAWIDŁOWEGO OŚWIETLENIA PRZEJŚĆ DLA … · dr. inż. Lech Michalski - Wydział...