WYKŁAD 6

WYKŁAD 6

SYSTEMY FISKALNEPODATKI I BUDŻETY

J.BOSSAK W-6 SYSTEMY FISKALNE I BUDŻETOWE

2

PODSTAWOWE POJĘCIA

• FINANSE PUBLICZNE• FISKALIZM• KRZYWA LAFFERA• RÓWNOWAGA BUDZETOWA• DŁUG PUBLICZNY• WYDATKI SZTYWNE • EFEKT WYPYCHANIA• TARCZA PODATKOWA• EWAZJA PODATKOWA• RAJE PODATKOWE


3

LITERATURA

1. J.Bossak,Systemy gopodarcze a globalna konkurencja,SGH,Warszawa,2006

2. Tax Systems 2005,OECD

3. World Tax Reform,OECD

4. A.Gomułowicz,J.Małecki Podatki i prawa podatkowe,Poznan 2000

5. OECD in Figures 2005,OECD

6. Eurostat


4

SYSTEMY PODATKOWE I BUDŻETOWE.PLAN

• SYSTEMY PODATKOWE WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE

• KIERUNKI ZMIAN W SYSTEMACH PODATKOWYCH I POZIOMIE FISKALIZMU

• SYSTEMY PODATKOWE I BUDŻETOWE A SPRAWNOŚĆ ,RÓWNOWAGA I DYNAMIKA GOSPODARCZA

• FISKALIZM SOCJALNY .KONSEKWENCJE MAKRO I MIKRO

• PROBLEMY DEFICYTU BUDZETOWEGO I DŁUGU PUBLICZNEGO NA ŚWIECIE


5

UDZIAŁ WYDATKOW BUDŻETOWYCH W PKB %

KRAJ 1913 1938 1950 1973 2005FRANCJA 9 23 27 39 48NIEMCY 18 42 30 42 44WIELKA BRYTANIA 13 29 34 41 39HOLANDIA 8 22 27 45 44KRAJE UE-15 12 29 30 42 44

STANY ZJEDNOCZONE 8 20 21 31 30JAPONIA 14 30 20 23 33


6

SYSTEM PODATKOWY

• TO KOMPROMIS CZYNNIKÓW SPOŁECZNYCH, EKONOMICZNYCH, POLITYCZNYCH

• SYSTEM PODATKOWY JEST WYPADKOWĄ CZYNNIKOW HISTORYCZNYCH, POTRZEB ROZWOJOWYCH I PREFERENCJI SPOŁECZNYCH

• SYSTEM PODATKOWY OKRESLAJĄ USTAWY• TO WEWNETRZNIE SPÓJNY,TWORZACY

LOGICZNĄ CAŁOŚĆ ZESTAW REGULACJI PODATKOWYCH, INSTYTUCJI I MECHANIZMÓW ZAPEWNIAJACYCH SFINANSOWANIE ZADAŃ PAŃSTWA


7

PRZESŁANKI BUDOWY SYSTEMU PODATKOWEGO

• PRZESŁANKI SPOŁECZNE , POLITYCZNE I EKONOMICZNE

• STABILNOŚĆ SYSTEMU• WYDAJNOŚĆ PODATKOWA• SPRAWIEDLIWOŚĆ ROZŁOŻENIA

CIĘŻARU• UWARUNKOWANIA KRAJOWE I

MIĘDZYNARODOWE • GRANICE OPODATKOWANIA


8

KIERUNKI EWOLUCJI SYSTEMÓWFISKALNYCH NA ŚWIECIE

• SILNY WZROST OPODATKOWANIA I TRANSFERÓW SOCJALNYCH (1960-1990 )

• WZROST DOCHODÓW Z PODATKÓW POŚREDNICH (VAT)• REDUKCJE STAWEK PODATKU CIT• POSZERZENIE BAZY PODATKOWEJ• OGRANICZENIE PRZYWILEJÓW PODATKOWYCH • WZROST AKCYZY I PODATKÓW OD NIERUCHOMOŚCI• ZWOLNIENIA DOCHODÓW KAPITAŁOWYCH• TRAKTAT Z MAASTRICHTA RÓWNOWAGA BUDŻETOWA• KONKURENCJA PODATKOWA A FDI


9

SYSTEM PODATKOWY A PRZEDSIĘBIORSTWO

SYSTEM PODATKOWY A PRZEDSIĘBIORSTWO

• PODATEK CIT• PODATEK CIT A KREDYTOWA TARCZA PODATKOWA• VAT I AKCYZA A POPYT KONSUMPCYJNY• ŚWIADCZENIA PRACOWNICZE, UBEZPIECZENIA I

OBOWIĄZKOWE OBCIĄŻENIA PRACODAWCÓW A KOSZTY PRACY I KONKURENCYJNOŚĆ CENOWA

• INNE PODATKI • EFEKTYWNOŚĆ PODATKOWA PRZEDSIĘBIORSTWA• POZIOM I STRUKTURA WYDATKOW BUDŻETOWYCH

A KONIUNKTURA I WARUNKI KONKURENCJI


10

FISKALIZM

• SYSTEM I POLITYKA PODATKOWA POWODUJĄCA OBNIŻENIE AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ I DOBROBYTU PONIŻEJ POTENCJALNIE MOŻLIWEGO POZIOMU

• STAN W KTÓRYM POZAEKONOMICZNE PRZESŁANKI POWODUJĄ WZROST OPODATKOWANIA PONAD POZIOM OPTYMALNY

• NIERACJONALNY EKONOMICZNIE WZROST UDZIALU PAŃSTWA W PODZIALE DOCHODU NARODOWEGO

• WYSOKI UDZIAŁ PODATKÓW W PKB I TENDENCJA TO ICH WZROSTU


11

SKUTKI FISKALIZMU

• KRZYWA LAFFERA• OGRANICZENIE WOLNOŚCI GOSPODARCZEJ I

ZAKRESU DZIAŁANIA MECHANIZMU RYNKOWEGO• SPADEK SKŁONNOŚCI DO OSZCZĘDZANIA ,

INWESTOWANIA, PRACY• OSŁABIENIE PRZEDSIEBIORCZOŚCI I AKTYWNOŚCI • EWAZJA PODATKOWA I ROZWÓJ SZAREJ STREFY• ODPŁYW KAPITAŁU ZA GRANICĘ• ZAKŁÓCENIE WARUNKÓW KONKURENCJI• NASILENIE KORUPCJI, • WZROST INGERENCJI PAŃSTWA W GOSPODARCE


12

ŚREDNIE PODATKI OD DOCHODÓW KORPORACJI. PROCENTY.2005

• WĘGRY 18

• BRAZYLIA 25

• TAIWAN 25

• SINGAPUR 22

• SZWECJA 28

• UK 31

• CHINY 33

• ROSJA 13+7

• NIEMCY 38

• KANADA 36

• FRANCJA 42

• IRLANDIA 12,5

• USA 32+6

• JAPONIA 42

• WŁOCHY 40

• POLSKA 19


13

PODATKI A ATRAKCYJNOŚĆ INWESTYCYJNA KRAJU

• STOPA NOMINALNA A EFEKTYWNA PODATKÓW

• SPECJALNE STREFY PODATKOWE• PRZEJRZYSTOŚĆ I STABILNOŚĆ• PODATKI CIT A INNE PODATKI I KOSZTY• KOSZTY PRACY A PŁACE• RENTOWNOŚĆ NETTO I RYZYKO A

INWESTYCJE• POZAPODATKOWE CZYNNIKI

ATRAKCYJNOŚCI INWESTYCYJNEJ KRAJU


14

PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH. STAWKI I PROGI 2005

NAJNIŻSZA NAJWYŻSZA LICZBA PROGÓW

USA 15 46 4

NIEMCY* 15 42 3

UK 20 40 2

FRANCJA 12 62 13

SZWECJA 20 58 1

JAPONIA 10 50 5

ROSJA 13 13 1


15

UDZIAŁ PODATKÓW OD ZYSKÓW KAPITAŁOWYCH I NIERUCHOMOŚCI W

PKB

• ROSJA 5.4

• TAIWAN 4.8

• KANADA 3.7

• UK 3.7

• LUKSEMBURG 3.2

• JAPONIA 3.2

• KOREA 3.1

• USA 3

• SZWAJCARIA 2.5

• FRANCJA 2.5

• WŁOCHY 2.3

• SZWECJA 2.1

• HISZPANIA 2

• HOLANDIA 2

• SINGAPUR 1.6

• BRAZYLIA 1.4

• POLSKA 1.1

• NIEMCY 1.0


16

STAWKA PODSTAWOWA PODATKU VAT. 2004

• AUSTRIA 20

• DANIA 16

• WĘGRY 15

• POLSKA 22

• FRANCJA 19

• WŁOCHY 20

• UK 17

• HOLANDIA 19

• SZWECJA 25

• NIEMCY 16

• HISZPANIA 16

• IRLANDIA 19

• FINLANDIA 22

• LUKSEMB. 15

• CHINY 8

• BELGIA 21

• USA* 5

• JAPONIA* 5


17

STRUKTURA WYDATKÓW BUDŻETOWYCH

2004 NIEMCY USA JAPONIA

OBRONA 10 18 6 ADMINISTRACJA 28 25 23 WYDATKI SPOŁECZNE 56 62 55 EDUKACJA 5 4 6 INWESTYCJE 4 4 12


18

UDZIAŁ I STRUKTURA WYDATKÓW SOCJALNYCH W BUDŻECIE FEDERALNYM

USA 1940-2005

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%

1 2 3 4 5 6 7 8

weterani

emerytury

pomoc społeczna

Medicare

zdrowie

edukacja


19

SKŁADKI PRZEDSIĘBIORCÓW OBOWIĄZKOWE UBEZPIECZENIA

SPOŁECZNE.UDZIAŁ W PKB

• UE-15 14,3

• FRANCJA 18,6

• NIEMCY 18,5

• WĘGRY 13.7

• JAPONIA 10,8

• UK 8

• USA 7.1

• POLSKA 7.5

• CHINY 0

• INDIE 0

• ROSJA 1

• HOLANDIA 1.6

• KOREA 3

• IRLANDIA 5.3

• SINGAPUR 20

• SZWECJA 7


20

UEPODATKI POŚREDNIE

• W 1970 WPROWADZENIE VATu• OD 1980 1% VATU DO WSPÓLNEGO BUDZETU UE.• UDZIAŁ PODATKU VAT W BUDZECIE UE TO PONAD

40%.WPŁATY BEZPOSREDNIE 50%,CŁA 15%• 1993 HARMONIZACJA VATU.• 1993 UJEDENOLICENIE ZASAD PODATKU

AKCYZOWEGO (PALIWA,ALKOHOL,TYTOŃ)• 1993 HARMONIZACJA VATU A JRE.• 1993 LIKWIDACJA WEWNETRZNYCH ODPRAW

CELNYCH


21

UEPODATKI BEZPOŚREDNIE

• DUŻE ZRÓZNICOWANIE I PROGRESJA PIT• OGRANICZONY POSTĘP W HARMONIZACJI• WYMAGANA JEDNOMYSLNOŚĆ UE• RÓZNORODNOŚĆ PROGÓW PODATKOWYCH• 1990 DYREKTYWY W SPRAWIE

OPODATKOWANIA ZYSKOW KAPITAŁOWYCH• TENDENCJA ZMNIEJSZANIA PODATKÓW OD

PRZEDSIĘBIORSTW• IRLANDIA I EUROPA WSCHODNIA: DUMPING

PODATKOWY• RAJE PODATKOWE W EOG (LUKSEMBURG,

SZWAJCARIA)


22

STRUKTURA DOCHODÓW PODATKOWYCH

KRAJÓW OECD

• PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH CA 30%

• PODATEK DOCHODOWY OD KORPORACJI CA 7-8%• SKŁADKI NA UBEZPIECZENIA CA 23% (PRACOWNICY

8.5% I PRACODAWCY 14.5%)• NAJWYŻSZY UDZIAŁ SKŁADEK DO PENSJI WE

WŁOSZECH• NAJNIŻSZY W USA, JAPONII• SREDNI W NIEMCZECH, FRANCJI • WZROST ZNACZENIA SKŁADEK PRACOWNICZYCH


23

STRUKTURA DOCHODÓW PODATKOWYCH KRAJÓW OECD

Podatki 1965 1985 2002 2004 PIT 28 30 26 26 CIT 9 8 9 8 SSC 18 25 25 25 Pracownicy 6 8 8 8 Pracodawcy 10 14 15 14 Nieruchomości 8 6 5 5 Konsumpcyjne 14 18 19 19 Akcyza 24 13 11 11 Inne 1 3 3 3 Razem 100 100 100 100


24

STRUKTURA WYDATKÓW BUDŻETOWYCH KRAJÓW OECD

• 38% KONSUMPCJA RZĄDOWA• 40% TRANSFERY SOCJALNE• OBSŁUGA DŁUGU 12%, ZRÓŻNICOWANIE • INWESTYCJE 6-8% (USA 4,JAPONIA 22%)• SUBSYDIA 2.5 %• ZDROWIE 8%.(USA 14%.FRANCJA 9.8%,NIEMCY

7.7%)• EDUKACJA 5%.(KANADA 7.2% A NIEMCY 3.7%)• W 80% WYDATKI NA EDUKACJĘ POKRYWA

PAŃSTWO• OBRONA 4-6 %


25

RÓWNOWAGA BUDŻETOWA

• KEYNESIZM A RÓWNOWAGA BUDŻETOWA

• PRZYCZYNY WZROSTU ŚWIADCZEŃ SOCJALNYCH

• WZROST ŚWIADCZEŃ SOCJALNYCH A RÓWNOWAGA BUDŻETOWA

• NIERÓWNOWAGA BUDŻETOWA A POLITYKA MONETARNA I KURSY WALUT

• GLOBALIZACJA A RÓWNOWAGA BUDŻETOWA

• GLOBALIZACJA A DYSCYPLINA MONETARNA I BUDZETOWA


26

NIERÓWNOWAGA BUDŻETOWA I JEJ SKUTKI

• NARASTANIE DŁUGU PUBLICZNEGO• WZROST KOSZTÓW OBSŁUGI DŁUGU PUBLICZEGO• OGRANICZENIE ROLI I EFEKTYWNOŚCI RYNKU• WZROST INGERENCJI EKONOMICZNEJ PAŃSTWA• WZROST RYZYKA FINANSOWEGO• OGRANICZENIE DOSTĘPNOŚCI I KOSZTÓW

FINANSOWYCH DLA PRZEDSIEBIORSTW (EFEKT WYPYCHANIA)

• OSŁABIENIE SKUTECZNOŚCI POLITYKI MONETARANEJ PAŃSTWA

• TENDENCJA DO WZROSTU FISKALIZMU • PRESJA INFLACYJNA • WZROST POZIOMU STÓP PROCENTOWYCH


27

DŁUG PUBLICZNY

• NARASTANIE DŁUGU PUBLICZNEGO W STANACH ZJEDNOCZONYCH, FRANCJI, NIEMCZECH

• DŁUG PUBLICZNY W JAPONII• OGRANICZENIA PRAWNE DŁUGU

PUBLICZNEGO• DŁUG PUBLICZNY W KRAJACH

ROZWIJAJACYCH SIĘ• WASHINGTON CONSENSUS A DEFICYT

BUDŻETOWY I DŁUG PUBLICZNY• KOSZTY FINANSOWE DŁUGU PUBLICZNEGO


28

PRZYCZYNY I SKUTKI DEFICYTU I DŁUGU PUBLICZNEGO

• POLITYKA PRZEMYSŁOWA

• POLITYKA SPOŁECZNA

• ETATYZACJA

• NIESPRAWNOŚĆ SYSTEMU GOSPODARCZEGO

• EFEKT WYPYCHANIA

• INFLACJA

• WZROST RYZYKA

• SPADEK ATRAKCYJNOSCI INWESTYCYJNEJ


29

WSKAZNIKI KONWERGENCJI DLA KRAJÓW UE. 2002

STOPAINFLACJI

DEFICTBUDZETOWY/

PKB

DŁUGPUBLICZNY/

PKBNIEMCY 1.5 -3.4 61

FRANCJA 1.8 -3.6 56

UK 2.6 -2.5 49

WŁOCHY 4 -5.6 119

HISZPANIA 3.2 -3.9 65

UE-RAZEM 2.5 -3.6 72.9

MAASTRICHT 3.0-3.4 -3.0 60.0


30

EWAZJA PODATKOWA I SZARE STREFY

• EWAZJA UNIKANIE PŁACENIA PODATKÓW NA GRANICY PRAWA

• FISKALIZM A EWAZJA• TNC A TRANSFER PRICING• PRZEJRZYSTOŚĆ SYSTEMU

PODATKOWEGO A EWAZJA• RYZYKO A KOSZTY• SZARA STREFA A OPODATKOWANIE


31

AMERYKANSKI SYSTEM BUDŻETOWY

POZYCJA 1940 1950 1970 2005 OBRONA 18 32 42 19 EDUKACJA 21 1 4 4 ZDROWIE 1 1 3 11 EMERYTURY 0 2 15 21 ROLNICTWO 4 5 3 1 NAUKA 0 0 2 1 ADMINISTRACJA 3 2 1 1 SPRAWIEDLIWOSC 1 0 1 2 DLUG PUBLICZNY 10 11 7 7 POMOC SPOLECZNA

16 10 8 15

MEDICARE 0 0 3 12


32

RAJE PODATKOWE

• RAJE PODATKOWE• NISKIE PODATKI,WYSOKA JAKOŚĆ

USLUG ,INFRASTRUKTURY ICT• BEZPIECZENSTWO,GWARANCJE• SEKTOR FINANSOWY A RAJE• DZIALALNOŚC OF-SHORE A UNIKANIE

OPODATKOWANIA• TYPY RAJÓW PODATKOWYCH• STREFY EKONOMICZNE• DYREKTYWA UNII EUROPEJSKIEJZ A RAJE

PODATKOWE W LUKSEMBURGU, CYPRU,MADERY, GUERNSEY, LICHTENSTEINU I WYSPY MAN

• SKUTKI LIKWICAJI RAJOW PODATKOWYCH W EUROPIE


33

SYSTEM BUDŻETOWY UNII EUROPEJSKIEJ

• UDZIAŁ BUDZETU UNII W PKB UNII• ZRODLA DOCHODÓW BUDŻETU

UNIJNEGO• PŁATNICY NETTO I BENEFICJENCI• STRUKTURA PRZEDMIOTOWA

WYDATKÓW• PROCEDURY UNIJNE• FUNDUSZ ROZWOJU• BUDZET NA LATA 2007-2013


34

SYSTEM FUNDUSZY STRUKTURALNYCH UNII

EUROPEJSKIEJ


35

SYSTEM FINANSOW PUBLICZNYCH JAPONII

• OKRES ROWNOWAGI BUDZETOWEJ• SYSTEM UBEZPIECZEN SPOLECZNYCH I

ROWNOWAGA BUDZETOWA• STARZENIE SIĘ SPOLECZENSTWA• DEFICYT BUDZETOWY A DEFLACJA• REFORMY PREMIERA J.KOIZUMIEGO• LIKWIDACJA SYSTEMU MARUYU I FILPu

WYKŁAD 6

Documents

Transcript of WYKŁAD 6