UKŁAD NERWOWY

Układ nerwowy składa się

Ośrodkowy układ nerwowy –mózgowie i rdzeń kręgowy

Obwodowy układ nerwowy-nerwy czaszkowe i nerwy rdzeniowe

Cały układ nerwowy dzielimy na somatyczny i autonomiczny-różnice dotyczą natury morfologicznej jak i fizjologicznej

Histologia układu nerwowego

Tkanka nerwowa Tkanka glejowa-swoista tkanka

podścieliskowa dla właściwych elementów nerwowych,stanowi osłony mózgowia i rdzenia kręgowego,znajduje się w zwojach nerwowych,wewnątrz pni nerwowych

Komórki nerwowe-neuronObecność wypustek( w zależności od ilości wypustek –

jedno-,dwu-,wielobiegunowe) Jedna osiowa wypustka –neuryt,aksonPozostałe wypustki to dendrytyNajliczniej występują komórki wielobiegunowe-

skupienia istoty szarej mózgowia i rdzenia kręgowegoKomórki jednobiegunowe-siatkówka,jądro pasma

śródmózgowiowego nerwu trójdzielnegoKomórki dwubiegunowe-błona śluzowa okolicy

węchowej jamy nosowej,siatkówka,zwoje obwodowe nerwu przedsionkowo-ślimakowego

Wypustki komórek nerwowych tworzą włókna nerwoweWłókna pokryte są jedną lub dwoma osłonkami-

rdzenną(mielinową)i osłonką SchwannaWłókna z osłonką rdzenną nazywamy włóknami rdzennymi

lub białymi,przy czym są one pokryte osłonką SchwannaWłókna które nie maja osłonki rdzennej nazywamy

włóknami bezrdzennymi lub szarymi (układ autonomiczny) Włókna nerwowe spojone są w pęczki za pomocą tkanki

łącznej zwanej śródnerwiem,natomiast same pęczki spaja w jedna całość pochewka łącznotkankowa –onerwie,od zewnątrz pokrywa je nanerwie

Neurony łączą się ze sobą poprzez neuryt do dendrytu-połączenia te noszą nazwę synapsy

Nerwy przewodzące impulsy z ośrodkowego układu nerwowego do narządów nazywamy ruchowymi

Nerwy przewodzące impulsy od narządów do ośrodkowego układu nerwowego nazywamy czuciowymi

Nerwy ruchowe

Wychodzą zawsze z rdzenia lub mózgowia,mają zatem swoje jądra początkowe,czyli skupienia komórek macierzystych w ośrodkowym układzie nerwowym

Nerwy czuciowe

Zaczynają się zawsze poza ośrodkowym układem nerwowym w skupieniach komórek,zwanych zwojami obwodowymi.każda z komórek zwoju jest komórką jednobiegunowa i wysyła wypustkę,która dzieli się i jedna odnogę kieruje na obwód i drugą do rdzenia

Układ nerwowy ośrodkowy

Zbudowany jest z istoty szarej i białejZasadniczą część istoty szarej stanowią komórki

nerwowe,liczne włókna nerwowe rdzenne i bezrdzenne,tkanka glejowa,naczynia krwionośne

W skład istoty białej wchodzą:tkanka glejowa,naczynia,włókna nerwowe białe nie mające osłonki Schwanna

Istota biała przewodzi jedynie podniety nerwowe a istota szara odbiera je lub wysyła

Rdzeń kręgowy Kształt walcowatego powrózka Na wysokości II-go kręgu lędźwiowego przechodzi w w

stożek rdzeniowy Nitka końcowa jako zakończenie na wysokości II-go kręgu

krzyżowego Z rdzeniem kręgowym łączy się 31 par nerwów:8 szyjnych,12

piersiowych,5 lędźwiowych,5 krzyżowych ,1 guziczny Zgrubienie szyjne miedzy III kręgiem szyjnym a I

piersiowym odpowiada nerwom kończyny górnej zgrubienie lędźwiowe pomiędzy X piersiowym a I

lędźwiowym odpowiada nerwom kończyny dolnej

Na przedniej powierzchni –szczelina pośrodkowa przednia;na powierzchni tylnej -bruzda tylna

Bocznie od bruzd wchodzą brzuszne korzenie albo wychodzą grzbietowe korzenie nerwów rdzeniowych czyli odpowiednio bruzda boczna przednia i bruzda boczna tylna

Budowa wewnętrzna rdzenia kręgowego

Bruzdy i szczeliny wystepujące na powierzchni rdzenia dziela go na sznury :przedni,boczny,tylny

Podział ten dotyczy istoty białej,która układa się tu na obwodzie

Środek rdzenia zajmuje istota szara ułożona na kształt H

Odpowiedni ramiona litery tworza rogi przedni i tylne tworząc odpowiednio słupy przednie i tylne

Przez środek rdzenia przebiega bardzo wąski kanał środkowy

Mózgowie

Tyłomózgowie: rdzeniomózgowie i tyłomózgowie wtórne

ŚródmózgowiePrzodomózgowie do którego zalicza się

kresomózgowie i międzymózgowie

kresomózgowieDwie półkulePowierzchnie :grzbietowo-

boczna(wypukła),płaska(przyśrodkowa),lekko wklęsła(podstawna)

Szczelina podłużna mózguBieguny półkul:czołowy,potyliczny,skroniowyPowierzchnie półkul pokryte są bruzdami pomiędzy którymi są

zakrętyPółkule zbudowane są :z istoty szarej(kory mózgowej ,jądra

podkorowe)i białejPowierzchnię półkul dzielimy na

płaty :czołowy,ciemieniowy,potyliczny,skroniowy i wyspę

We wnętrzu każdej półkuli znajduje się komora boczna

Komora boczna ma 4 części:róg przedni w płacie czołowym,część środkowa w pacie ciemieniowym,róg tylny w płacie potylicznym,róg dolny w płacie skroniowym

Każda z komór bocznych łączy się z komorą trzecia za pośrednictwem otworu miądzykomorowego

Ośrodki koroweOśrodki ruchowe położone są w zakręcie

przedśrodkowym,aksony komórek Betza tworzą szlak mózgowo-rdzeniowy.

Włókna te krzyżują się-włókna z lewej półkuli przechodzą na stronę prawą rdzenia kręgowego

ośrodki czuciowe stanowią obszar zwany zakrętem zaśrodkowym-odbierane są bodźce:dotyk,ciepło,chłód, oraz informacje o ruchach mięśni

Ośrodki słuchowe-okolica zakrętu skroniowego górnego-okolice te pełnia funkcje rozumienia mowy

Płaty skroniowe są też siedziba pamięci

Ośrodki korowePole wzrokowe-płat potylicznyOkolice przedczołowe leżące do przodu od pola ruchowego-

obszar wyższych czynności mózgu związanych z intelektem,inteligencja i sferą moralną człowieka

Ośrodki mowy są umieszczone w korze mózgowej niesymetrycznie:u praworęcznych w lewej półkuli.Istnieje ośrodek mowy czuciowy i ruchowy

Ośrodek czuciowy mowy-w tylnej części zakrętu skroniowego górnego(zdolność rozumienia słów)

Ośrodek ruchowy mowy leży w tylnej części zakrętu czołowego dolnego(brak umiejętności mówienia)

Ośrodki korowe

Ośrodek czytania-w zakręcie kątowym płata ciemieniowego

Ośrodek pisania leży w tylnej części środkowego zakrętu czołowego

tyłomózgowieRDZENIOMÓZGOWIE-rdzeń przedłużony ma kształt stożka

podstawą zwrócony ku górze a szczyt przechodzi w rdzeń kręgowy

Z rdzenia przedłużonego wychodzą nerwy czaszkowe:XII(podjęzykowego),IX(językowo-gardłowego),X(błędnego),XI(dodatkowego)

Przez środek rdzenia przedłużonego biegnie kanał środkowy,który u góry przechodzi w światło komory czwartej

Do odruchów odbywających się przy udziale rdzenia przedłużonego należą czynności takie jak ssanie,żucie,połykanie,wymioty,kichanie,kaszel,mruganie powiekami,ruchy oddechowe,regulacja czynności serca,rozszerzanie naczyń krwionośnych,wydzielanie potu

tyłomózgowie

MOST leży po stronie brzusznej mózgu boczne części wnikają do móżdżku,w linii pośrodkowej znajduje się bruzda w której leży tętnica podstawna mózgu

Z mostu wychodzą włókna nerwu V(trójdzielnego) ,włókna nerwu VI(odwodzącego)oraz nerwu VII(twarzowego)

Do mostu wchodzą włókna nerwu VIII(przedsionkowo-ślimakowy)

tyłomózgowie

MÓŻDŻEK składa się z dwóch półkul i pośrodku leżącego robaka

Czynności móżdżku pozostają w ścisłym związku z ruchami dowolnymi

Odpowiada za koordynację ruchów,za prawidłowe napięcie mięśniowe,

Objawy uszkodzenia móżdżku to:atonia,ataksja(niezborność),astazja(drżenie zamiarowe) ,astenia(szybkie męczenie się )

śródmózgowie

Jest krótką częścią pnia mózgowego łączącą międzymózgowie z mostem i móżdżkiem

W skład śródmózgowia wchodzą dwa konary mózgowe i blaszka pokrywy śródmózgowia

We wnętrzu śródmózgowia biegnie wąski kanał zwany wodociągiem mózgu,łączący komorę czwartą z komorą trzecią ,położoną w międzymózgowiu

W obrębie śródmózgowia są jądra nerwu III(okoruchowego) i nerwu IV(bloczkowego)

międzymózgowie

Składa się z części grzbietowej czyli wzgórzomózgowia ,i brzusznie leżącego podwzgórza

Wzgórzomózgowie zawiera parzyste wzgórze będące skupieniem istoty szarej(podkorowy ośrodek czucia),nadwzgórze oraz zawzgórze

Podwzgórze zawiera skrzyżowanie wzrokowe,guz popielaty z wyrastającym z niego lejkiem,z którym pozostaje w łączności przysadka

W obrębie podwzgórza znajdują się jądra-główne podkorowe ośrodki integrujące czynności układu wegetatywnego

Przednia część podwzgórza jest ośrodkiem przywspółczulnym czyli drażnienie tej okolicy powoduje zwolnienie akcji serca,skurcz pęcherza moczowego, wzmożenie perystaltyki jelit.Jądra przedniej części podwzgórza regulują gospodarkę wodną ustroju oraz biorą udział w utrzymaniu stałej temperatury ciała.Zniszczenie jąder grupy środkowej łącznie z guzem popielatym wywołuje zwyrodnienie tłuszczowe oraz zaburzenia rozwoju i czynności narządów płciowych

Tylno-boczna część podwzgórza zwana jest jądrem niskowzgórzowym,drażniona wywołuje wzmożenie aktywności ustroju

Twór siatkowaty Jednorodna sieć komórek nerwowych na przestrzeni pnia

mózgowego czyli w obrębie rdzenia przedłużonego, śródmózgowia,międzymózgowia

Neurony te nie skupiają się w jądraWszystkie drogi nerwowe dośrodkowe i odśrodkowe przechodzą

przez twór siatkowaty,uzyskując z nim połączenia przez odgałęzienia włókien nerwowych

Neurony tworu siatkowatego maja połączenia z korą mózgową i jądrami podkorowymi

Pod jego wpływem pozostaje ogólny stopień aktywności całego układu nerwowego,włącznie ze stanem czuwania i snu oraz aktywności swoistych obszarów związanych z naszą świadomością

Opony mózgowia i rdzenia kręgowego

Opona twardaOpona pajęczaOpona miękka

Opona twarda

Dwie blaszkiZewnętrzna pełni rolę okostnej jamy czaszkiWewnętrzna osłania powierzchnię mózgowia i

tworzy wypustki wnikające pomiędzy jego części-sierp mózgu,sierp móżdżku,namiot móżdżku

W niektórych miejscach blaszki opony rozdzielają się,tworząc ściany wielkich naczyń żylnych,zwanych zatokami żylnymi opony twardej

pajęczynówka

Pozbawiona naczyń krwionośnychLeży po oponą twarda oddzielona od niej

przestrzenia zwana jama podtwardówkowaOd opony miękkiej oddziela ją jama

podpajęczynówkowa Jama podpajęczynówkowa wypełniona jest

płynem mózgowo-rdzeniowym i łączy się z systemem komór mózgowych

Opona miękka

Silnie unaczyniona-naczyniówkaPokrywa bezpośrednio powierzchnie

mózgowia i wnika we wszystkie zagłębienia