Układ szkieletowy

mgr Grzegorz Witkowski

Układ ruchowy

Układ szkieletowy

• Kości • Połączenia kościścisłe (więzozrost,

chrząstkozrost, kościozrost)wolne (stawy)• Mięśnie

Kości

Układ szkieletowy

Kości tworzy tkanka kostna – tkanka łączna składająca się z:

• Substancji międzykomórkowej tworzącej blaszki kostne• Komórek kostnych:

Osteoblasty Osteocyty Osteoklasty

Czaszka

Układ szkieletowy

Mózgoczaszka TwarzoczaszkaKości czaszki połączone są szwami

Mózgoczaszka

Układ szkieletowy

Ogranicza ją:• Od góry – sklepienie zbudowane

z płaskich części kostnych (łuski)• Od dołu – podstawa czaski

W skład wchodzi:• Kość czołowa• Kość sitowa • Kość klinowa• Kość potyliczna• Kości skroniowe• Kości ciemieniowe

Sklepienie czaszki

Układ szkieletowy

Tworzą:• Łuska kości czołowej, ciemieniowej

,skroniowej i potylicznej

Szew wieńcowy – kość czołowa | kośćmi ciemieniowymi

Szew strzałkowy – kości ciemieniowe

Szew węgłowy – kośćmi ciemieniowymi | kość potyliczna

Szew łuskowy – Kość skroniowa | kość ciemieniowa

Podstawa czaszki

Układ szkieletowy

• Dół przedni – ograniczony kością czołową i blaszką poziomą kości sitowej

• Dół środkowy – ograniczony kością klinową i kośćmi skroniowymi

• Dół tylny – ograniczony częścią skalistą kości skroniowej i kością potyliczną

Jama czaszki

Układ szkieletowy

• Wysłana jest oponą twardą • Jej wypustki to namiot i sierp móżdżku oraz sierp mózgu• Namiot mózgu zamka od góry tylny dół czaszki w przestrzeń

podnamiotową • Zawiera pień mózgu i móżdżek • Powyżej leży przestrzeń nadnamiotowa – zawiera półkule mózgu

rozdzielone sierpem mózgu• Przestrzenie te łączą się wcięciem namiotu zawierającym

śródmózgowie i n. III i IV

Twarzoczaszka

Układ szkieletowy

• K. sitowej• Kk. Jarzmowych • Kk. Nosowych • Kk. Łzowych • Szczęka• Kk. Podniebiennych• Żuchwy • K. gnykowej

Przestrzenie

Układ szkieletowy

Oczodół:• Otwarty ku przodowi • W szczycie: kanał wzrokowy i szczelina oczodołowa górna • Ściana górna: cz. Oczodołowa k czołowej• Ściana boczna – k jarzmowa i klinowa • Ściana dolna – szczęka• Ściana przyśrodkowa – wyrostek czołowy szczęki , k łzowa ,

błędnik k sitowej

Jama nosowa

Układ szkieletowy

• Przegroda dzieli ją na dwie symetryczne połowy • Wejście > otwór gruszkowaty• Ściana górna: blaszka sitowa • Ściana boczna: błędnik, szczęka, k podniebienna• Ściana dolna: podniebienie twarde

• Ze ściany bocznej wychodzą: małżowina dolna, środkowa i górna• Wytwarzają przewody nosowe poniżej każdej

Dół skroniowy

Układ szkieletowy

• Ograniczony boczną powierzchnią czaski, k jarzmową i łukiem jarzmowym

• Zawiera m. skroniowy

Dół podskroniowy

Układ szkieletowy

• Ściana górna: k klinowa• Ściana przednia: szczęka• Ściana przyśrodkowa: wyrostek skrzydłowaty• Ściana boczna: gałąź żuchwy

Jama ustna

Układ szkieletowy

• ściana górna: podniebienie twarde• Ściana przednia i boczne: wyrostki zębodołowe, łuk zębowy żuchwy, trzon żuchwy

Kręgosłup

Układ szkieletowy

• Ruchoma część szyi i tułowia.• Położony pośrodkowo po stronie grzbietowej ciała • Biegnie od podstawy czaszki do dolnego końca

tułowia i razem z żebrami i mostkiem tworzy kościec osiowy

• Czynności: ochrona rdzenia kręgowego narząd podpory ciała Narząd ruchu : ograniczona ruchomość poprzez

aparat więzadłowy, wykonuje ruchy zgięcia i prostowania, boczne zgięcia, ruchy obrotowe i obwodzenia

Krzywizny

Układ szkieletowy

Płaszczyzna pośrodkowa:• Lordoza- skierowana do

przodu część szyjna i lędźwiowa

• Kifoza- skierowana do tyłu część piersiowa i krzyżowa

Płaszczyzna czołowa:• Skolioza- skrzywienie boczne

Kręgi

Układ szkieletowy

33-34 nieparzyste, symetrycznie zbudowane kręgi, leżą jeden na drugim:• 7 szyjnych• 12 piersiowych• 5 lędźwiowych• 5 krzyżowych • 4-5 ogonowych (guzicznych) –

kość guziczna

Kręgi szyjne

Układ szkieletowy

Trzon • Prostokątny, małyOtwór kręgowy• Duży trójkątny Wyrostki stawowe• Ustawione dachówkowo i skośnie w

kierunku grzbietowymWyrostki poprzeczne • Krótkie składają się z 2 listewek (przednia i

tylna) na końcu nich są guzki ( przedni i tylny)

• Otwór wyrostka poprzecznego: przebiegają ważne naczynia i nerwy

• Bruzda nerwów rdzeniowych Wyrostki kolczyste• Krótkie , guzkowatowo rozdwojone na

końcach

I krąg szyjny – atlas

Układ szkieletowy

Trzon – brak • Złączył się z pow. górną trz. II kręgu • Łuk przedni: krótszy, na pow przedniej –

guzek przedni, na pow tylnej – dołek zębowy • Łuk tylny: na pow tylnej – guzek tylny, na pow

górnej – bruzda t. kręgowej Wyrostki stawowe – brak • Dołek stawowy górne – połączenie pow

stawowych k potylicznej (przytakiwanie)• Dołki stawowe dolne Wyrostki poprzeczne • Dłuższe, bardziej bocznie rozstawione niż

inne • Nie mają bruzdy n rdzeniowego, ani obu

guzków Wyrostki kolczyste – brak

II krąg szyjny – axis

Układ szkieletowy

Trzon • Wydatnie przedłużony ku kurze • Ząb – wyrostek trzonu kręgu obr, wierzchołek zębu (tępe

zakończenie), na pow przedniej (pow stawowa przednia) –dla połączenia z łukiem przednim kr szczytowego, na pow tylnej (pow stawowa tylna) – dla połączenia stawowego z więzadłem poprzecznym kręgu szczytowego

Wyrostki stawowe• Górne – brak ( pow statywowe górne pozwalają na

rozległe ruchy obrotowe kręgu szczytowego)• Dolne – wyrostki wraz z pow stawowymi typowe dla

części szyjnej Wyrostki poprzeczne • Brak guzka przedniego i tylnego, brak bruzdy n

rdzeniowego Wyrostki kolczyste• Stosunkowo długi, silny, na końcu rozdwojony

Kręgi piersiowe

Układ szkieletowy

Trzon • Górne: zbliżone do trójkąta• Dolne: zaokrąglają się• Posiadają dołki żebrowe do połączenia stawowego z głowami

żeber• 9 kręgów górnych ma po dwie pow stawowe – bocznie po obu

stronach trzonu• Sąsiednie pow (dolna i górna) wraz z krążkami

miedzykręgowymi tworzą jedną wspólna pow dla głowy żebraOtwór kręgowy• Okrągły na przekroju poprzecznym Wyrostki stawowe• Ustawione dachówkowato w płaszczyźnie czołowejWyrostki poprzeczne • Bardzo mocno zbudowane, kształt maczugi,• Na pow przednich: dołki żebrowe wyrostka

poprzecznego do połącznia z guzkami Wyrostki kolczyste• Skierowane skośnie w dół pod różnym kątem

Kręgi lędźwiowe

Układ szkieletowy

Trzon • Duży, o kształcie nerkowatym Otwór kręgowy• Mały, trójkątny na przekroju

poprzecznym Wyrostki stawowe• Cz. Boczne – ustawione strzałkowo• Cz. Przyśrodkowe – czołowo • Wyrostek suteczkowaty – na stronie

bocznej wyrostków stawowych górnych

Wyrostki poprzeczne • Masywne, ustawione poziom, po bokach

spłaszczone

Kość krzyżowa

Układ szkieletowy

Powstaje ze zrośnięcia 5 kręgów krzyżowych .

Górna część nosi nazwę PODSTAWY • Skrzydło kości krzyżowej Dolna część nosi nazwę WIERZCHOŁEK

Pow przednia (miedniczna)• Kresy poprzeczne – ms zrośnięcia się trzonów kręgów • Otwory krzyżowe miednicze przednie • Cztery pary otworów ograniczają część środkową kości

krzyżowej od części bocznych Otwór kręgowy: kanał krzyżowy – na przekroju poprzecznym owalny.Wyrostki stawowe: • Zrastają się > grzebień krzyżowy pośredni• Od góry – wyrostki stawowe górne • Od dołu różki krzyżowe Wyrostki poprzeczne :• Zrastają się > grzebień krzyżowy pośrodkowyPow uchowata – pow stawowa do połącznia z k biodrową Guzowatość krzyżowa – ku tyłowi od pow uchowatej

Kość guziczna

Układ szkieletowy

Powstaje z połączenia 4-5 szczątkowych kręgów ogonowych.Kształt – zbliżony do trójkąta:• Podstawa skierowana w kierunku kości krzyżowej• Wierzchołek stanowi zakończenie kręgosłupa

Różki guziczne – szczątkowe wyrostki stawowe górne

Górna pow postawy kości guzicznej jest połączona chrząstkozrostem z wierzchołkami kości krzyżowej.

Połączenia trzonów kręgów

Układ szkieletowy

Krążki międzykręgowe• Budowa Pierścień włóknisty – część obwodowa, bardziej zbita Jądro miażdżyste – część środkowa

• Czynność: neutralizacja wstrząsów

Więzadło podłużne przednie: na przedniej pow trzonów kręgówWięzadło podłużne tylne: na tylnej pow kręgów, wew kanału kręgowego

Połączenia wyrostków i łuków kręgów

Układ szkieletowy

• Połączenia międzykręgowe: torebki stawowe łączą wyrostki stawowe dolne z wyrostkami stawowymi górnymi niżej leżącego kręgu

• Więzadła żółte (międzyłukowe): sąsiadującymi ze sobą łukami kręgów • Więzadła międzypoprzeczne: wyrostki poprzeczne sąsiednich kręgów • Więzadła miedzykolcowe: wyrostkami kolcowymi sąsiednich kręgów • Więzadło nadkolcowe: wyrostkami kolczystymi od C7 do grzebienia pośrodkowego kości

krzyżowej • Wiązadło karkowe: kość potyliczna a wyrostkami kolczystymi kręgów szyjnych

Połączenia wyrostków i łuków kręgów

Układ szkieletowy

Połączenia wyrostków i łuków kręgów

Układ szkieletowy

• Połączenia międzykręgowe: torebki stawowe łączą wyrostki stawowe dolne z wyrostkami stawowymi górnymi niżej leżącego kręgu

• Więzadła żółte (międzyłukowe): sąsiadującymi ze sobą łukami kręgów • Więzadła międzypoprzeczne: wyrostki poprzeczne sąsiednich kręgów • Więzadła miedzykolcowe: wyrostkami kolcowymi sąsiednich kręgów • Więzadło nadkolcowe: wyrostkami kolczystymi od C7 do grzebienia pośrodkowego kości

krzyżowej • Wiązadło karkowe: kość potyliczna a wyrostkami kolczystymi kręgów szyjnych

Połączenie przedkrzyżowego odcina kręgosłupa z kością krzyżową

Układ szkieletowy

• Włóknisty krążek międzykręgowy : trzon ostatniego kręgu lędźwiowego a trzonem pierwszego kręgu kości krzyżowej

• Więzadło podłużne przednie i tylne• Więzadło żółte• Torebki stawowe• Więzadło międzykolcowe i nadkolcowe• Więzadło biodrowo-lędźwiowe (łączy obustronnie miednicę z kręgosłupem)

Połączenie kości krzyżowej z kością guziczną

Układ szkieletowy

• Krążek międzykręgowy• Więzadło krzyżowo-guziczne brzuszne/przednie• Więzadło krzyżowo-guziczne grzbietowe głębokie• Więzadło krzyżowo-guziczne grzbietowe powierzchowne• Więzadło krzyżowo-guziczne boczne

Połączenie kręgosłupa z czaszką

Układ szkieletowy

• Górny staw głowy (szczytowo-potyliczny) • Dolny staw głowy (sczytowo-obrotowy)

Klatka piersiowa

Układ szkieletowy

Ścianę klatki piersiowej tworzy:12 par żeber• Prawdziwe 1-7, łączą się bezpośrednio z

mostkiem za pomocą swoich chrząstek żebrowych

• Rzekome 8-10, łączą się z chrząstkami żeber położonych bezpośrednio nad nimi i za pośrednictwem połączone są z mostkiem

• Wolne 11-12 brak połączenia z mostkiem, ich końce są w mm ściany j brzusznej

Mostek• Rękojeść • Trzon• Wyrostek mieczykowaty12 kręgów piersiowych Chrząstki żebrowe

Kończyna górna

Układ szkieletowy

• Kości obręczy kończyny górnej: tworzą obojczyk i łopatka, od przodu obręcz kończony górnej łączy się z mostkiem, stawem mostkowo obojczykowym.

Obojczyk:• Podłużna, esowata, leży pomiędzy mostkiem a

wyrostkiem barkowym łopatki • Koniec mostkowy: grubszy, pow stawowa

mostkowa, służąca połączeniu z wcięciem obojczykowym mostka

• Koniec barkowy: spłaszczony, pow stawowa barkowa łącząc się z pow stawową na wyrostku barkowym łopatki,

• Pow dolna: bruzda mięśnia podobojczykowego i kresa czworoboczna, służące jako przyczepy mięśni o tych samych nazwach

Kończyna górna

Układ szkieletowy

Łopatka:• Płaska, trójkątna• Pow przednia – dół podłopatkowy• Pow grzbietowa – grzebień : dzieli ją na dół nad- i

podgrzebieniowy, bocznie przedłuża się w wyrostek barkowy

• Trzy brzegi: górny, przyśrodkowy i boczny• Trzy kąty: górny boczny i dolny Powyżej kąta bocznego: wyrostek kruczy. Kąt boczny

tworzy wydrążenia stawowe, na którym znajduje się pow stawowa dla połączenia z głową kości ramiennej (staw ramienny) powyżej i poniżej wydrążenia stawowego znajdują się guzek nad i podpanewkowy dla przyczepów głów mm dwu- i trójgłowego ramienia.

Kończyna górna

Układ szkieletowy

Kości części wolnejK ramienna:• Łączy się proksymalnie z łopatką, dystalnie z kk

przedramienia (łokciową i promieniową) • Konic bliższy: głowa, pow stawowa

ograniczona od dołu szyjką anatomiczną, l• Trzon: na tylnej pow trzonu widoczna jest

przebiegająca skośnie w kierunku dolno-bocznym bruzda n promieniowego, od tyłu wokół podstawy nadkłykcia przyśrodkowego przechodzi ku przodowi nerw łokciowy tworząc w tym miejscu bruzdę nerwu łokciowego, pomiędzy nadkłykciami główka i bloczek k ramiennej, pokryte pow stawowymi

Kończyna górna

Układ szkieletowy

Kości części wolnejK łokciowa: stabilizuje przedramię, leży przyśrodkowo od kości promieniowej.- Trzon 3 pow: przednia, tylna i przyśrodkowa- Koniec dalszy nieco szerszy tworzy głowęK promieniowa: koniec bliższy: cylindryczna głow, łącząca się z pow stawowymi z głową k ramiennej i wcięciem próżniowym k łokciowej (guzowatość promieniowa do której przyczepia się m 2głowy ramieniaKoniec dalsza: pow stawowa nadgarstkowa dla połączenia z kośćmi nadgarstka (łódeczkowata, księżycowata )Wyrostek rylcowaty

Kończyna górna

Układ szkieletowy

Ręka- K nadgarstka- K śródręcza- K palców

Stawy

Układ szkieletowy

1 – więzadło2 – torebka stawowa, warstwa włóknista –błona, która zamyka od zewnątrz jamę stawową, zapewnia stabilność i odgranicza staw od otoczenia3 – torebka stawowa, warstwa maziowa –produkuje maź, która nawilża chrząstki stawowe zmniejszając tarcie4 – powierzchnia stawowa kości5 – chrząstka stawowa – pokrywa powierzchnie stykających się kości, zapobiega ich ścieraniu, ułatwia poślizg6 – jama stawowa – przestrzeń wypełniona mazią

Stawy

Układ szkieletowy

Ukształtowanie pow stawowych dzielą się na stawy:1 – staw kulisty np. staw barkowy2 – staw eliptyczny, np. staw promieniowo – nadgarstkowy3 – staw siodełkowy, np. staw nadgarstkowo – śródręczny kciuka4 – zawiasowy, np. staw łokciowy5 – obrotowy, np. staw między pierwszym a drugim kręgiem szyjnym

Stawy kończyny górnej

Układ szkieletowy

Stawy obręczy kończyny górnejS mostkowo-obojczykowy:• Nieregularny, kulisty• Ruchy obrotowe w osi długiej i podłużnej• Pow stawowe: wcięcie obojczykowe mostka i koniec mostkowy obojczyka (oddzielone

krążkiem) • Więzadła: mostkowo-obojczykowe P i T, żebrowo-obojczykowe, międzyobojczykowe. S barkowo-obojczykowy:• Płaski, kulisty• Występuje łąkotka (niepełny krążek)• Ruchy obrotowe końca barkowego obojczyka względem wyrostka barkowego łopatki• Więzadła: barkowo-obojczykowe, kruczo-obojczykowe (czworoboczne i stożkowe)• Pow stawowe: owalna pow stawowa przyśrodkowej pow wyrostka barkowego i pow

stawowa na końcu barkowym obojczyka

Stawy kończyny górnej

Układ szkieletowy

Stawy obręczy kończyny górnejS ramienny• Wieloosiowy, kulisty• Pow stawowe: głowa kości ramiennej i wydrążenia

stawowego łopatki, uzupełniane przez chrzęstno-włóknisty obrąbek stawowy

• Głowa dodatkowo stabilizowane jest przez pierścienie roratorów nad- podgrzebieniowych, obły mniejszy i podłopatkowy

• Przez jamę stawową przebiega ścięgno głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia

• Więzadła: obrąbkowo-ramienne, kruczo-ramienne, łuk kruczo-barkowy, kruczo-barkowe

Stawy kończyny górnej

Układ szkieletowy

Stawy obręczy kończyny górnejS łokciowy:• Złożony: S ramienno-łokciowy: zawiasowy, zginanie i

prostowanie, pow stawowe bloczka k ramiennej i wcięcia bloczkowego k łokciowej

S ramienno-promieniowy: kulisty wolny o ograniczonej ruchomości, pow stawowe główki kości ramiennej i głowy k promieniowej , ruchy zginania i prostowania oraz ruchy obrotowe

S promioniowo-łokciowy bliższy: pow stawowe bocznej cz głowy k promieniowej i wcięcia promieniowego k łokciowej , z prom-łok dalszym ruchy nawracania i odwracania

Stawy łokciowego: objęte są wspólna torebką stawową, więzadła poboczne: łok i prom, w pierściewniowate k prom, błona miedzy kostna przedramienia i struna skośna łączą brzegi międzykostne obu kości

Stawy kończyny górnej

Układ szkieletowy

S promieniowo-łokciowy dalszy:• Obrotowy, czynnościowe uzupełnienie s prom-łok biż• Pow stawowe głowy kości łokciowej i wcięcie łokciowe k promieniowej • Krążek stawowy przylegający dystalnie do głowy k łokciowejS promieniowo-nadgarstkowy:• Panewka (pow staw nadgarstkowa k prom i krązek stawowy, główka (pow staw k

łódeczkowatej, księżycowatej i trójgraniastej)• Staw epileptyczny, zginanie i prostowanie, odwracanie i przywodzenie oraz

obwodzenie)• Więzadła: poboczne nadgarstka promieniowe i łokciowe, promieniowo-nadgarstkowe

grzbietowe i dłoniowe oraz więzadło promieniowo-nadgarstkowe dłoniowe.

Stawy kończyny górnej

Układ szkieletowy

S nadgarstka:• Ss międzynadgarstkowe – między kośćmi nadgarstka leżącymi w tym samym rzędzie• S śródnadgarstkowy – połączenie miedzy kośćmi nadgarstka szeregów bliższego i

dalszego, esowato biegnąca j stawowa • S k grochowatej – miedzy k grochowatą, a trójgraniastąWięzadła: w stawu prom-nadgar, ww miedzynadgarstkowe. Ss nadgarstkowo-śródręczne:• Pow staw dalsze szeregu dystalnego kk nadgarstka i pow staw bliższe k śródręcza• Ss płaskie o niewielkiej ruchomości, objęte wspólną torebką, za wyjątkiem stawu palca

I, który jest stawem siodełkowatym Ss międzyśródręczne:• Miedzy podstawami kk śródręcza, wzmacniane przez więzadła śródręczne: grzbietowe,

dłoniowe, międzykostne.

Stawy kończyny górnej

Układ szkieletowy

Ss palców:Ss śródręczno-paliczkowe: • Pow staw głow k śródręcza i pow dołków staw podstaw paliczków bliższych • KulisteSs międzypaliczkowe bliższe i dalsze są stawami miedzy paliczkami – typowe stawy zawiasowe, wzmacniane przez więzadła poboczne i dłoniowe.

Miednica

Układ szkieletowy

Kość krzyżowa, guziczna oraz obie kości miednicze tworzą strukturę kostną miednicy. Kresa graniczna dzieli miednicę na cz górną (miednica większa ) i dolną (miednica mniejsza) Miednica większa – szeroka i niska:• Szeroko otwarta ku górze• Utworzona przez odcinek lędźwiowy kręgosłupa i talerze k

biodrowej • Wymiary: największa szerokość miednicy 28-29 cm (odl miedzy

najbardziej bocznie położonymi pkt grzebieni biodrowych) Szerokość między kolcowa 25-26cm (odl miedzy kolcami

biodrowymi górnymi przednimi) Szerokość międzykrętarzowa 31 cm ( odl między najbardziej

bocznie położonymi pkt krętarzy) Sprzężna zew 18-21 cm, (od przedniej krawędzi górnego brzegu

spojenia łonowego do wyrostka kolczystego V kr lędź)

Miednica

Układ szkieletowy

Miednica mniejsza: wąska i wysoka• Utworzona przez k krzyżową, guziczną, kk kulszowe, kk biodrorowe, od przodu

ogranicza spojenie łonowe • Górna granica – kresa graniczna • Właściwy kanał miednicy• Otwór górny – wchód miednicy• Otwór dolny – wychód miednicy Płaszczyzny: • Wchodu (kresa graniczna) – sprzężna anatomiczna, sprzężna wejścia, sprzężna przekątna• próżni (biegnie przez połowę wys spoj łonowego do przestrzeni między II i III kręgiem k

krzyżowej)• Cieśni ( od najniższego pkt spoj łonowego do wierzchołka k krzyżowej)• Wejścia lub wychodu ( przednia i tylna przechodzi przez dolny brzeg spoj łonowego do

wierzchołka k guzicznej

Kończyna dolna

Układ szkieletowy

Kości obręczy1. Kość biodrowa: trzon i talerz ( pow krzyżowo-miednicza-

dół biodrowy, pow pośladkowa – kresy pośladkowe, powuchowate, guzowatość biodrowa, grzebień biodrowy i kolce biodrowe przednie i tylne, górne i dolne, wcięcie kulszowe

2. Kość kulszowa: trzon (guzek zasłonowy tylny, kolec kulszowy, wcięcie kulszowe mniejsze) gałąź ( przyczep mm obręczy kończyny dolnej, dna miednicy)

3. Kość łonowa: trzon ( z trzonem k biodrowej tworzy wyniosłość biodrowo-łonową) gałąź górna ( grzebień, guzek łonowy, pow spojeniowa) gałąź dolna (kresa łonowa)

4. Otwór zasłonowy ( błona załonowa, kanał zasłonowy)5. Panewka ( pow księżycowata, wcięcie panewki)

Kończyna dolna

Układ szkieletowy

Kości części wolnej• K udowa Koniec bliższy ( głowa ; pow stawowa, szyjka)

krętarz większy i mniejszy (kresa międzykrętarzowa) guzowatość pośladkowa

Trzon – kresa chropowata Koniec dalszy: kłykieć i nadkłykieć boczny i

przyśrodkowy , dół miedzykłykciowy, powpodkolanowa i rzepkowa.

• Rzepka: objęta ścięgnem m czworogłowego uda, pow przednia i tylna, podstawa, brzeg boczny, brzeg przyśrodkowy, i wierzchołek

Kończyna dolna

Układ szkieletowy

Kości goleni• K piszczelowa: koniec bliższy – kłykcie boczny i

przyśrodkowy, wyniosłość międzykłykciowa, trzon, koniec dalszy – kostka przyśrodkowa i pow stawowa dolna (połącznie z k skokową)

• K strzałkowa: leży wzdłuż tylno-bocznego ob. piszczeli, głowa (wierzchołek), kostka boczna –dopełnia pow stawową panewki stawu skokowego górnego, bruzda kostkowa.

Kończyna dolna

Układ szkieletowy

Kości stopyKości stępu:• K skokowa – głowa ( pow stawowe dla k łódkowatej od przodu

i k pietowej od tyłu, trzon (bloczek połączenie z k goleni)• K piętowa ( pow stawowa sześcienn od przodu, pow skokowe

przednia środkowa tylna, guz pietowy, pow boczna bloczek strzałkowy bruzdy m strzałkowych

• K łódkowata – leży miedzy k skokową i k klinowatymi• K sześcienna – tworzy boczną krawędź stępu• Kk klinowate Kości śródstopia• Pięć kości w każdej wyróżnia się podstawę trzon i głowę, łaczy

się z kk klinowatymi i kością sześcienną, dystalnie z paliczkami bliższymi

Kości palców – paliczki• Trzy paliczki bliższy środkowy i dalszy, poza I paluchem –

bliższy i dalszy.

Kończyna dolna

Układ szkieletowy

StawyObręczS krzyżowo-biodrowy • Połączenie k miednicznych i krzyżowej (pow uchowate)• Ww krzyżowo0biodrowe przednie i tylne, międzykostne, w biodrowo-lędźwioweSpojenie łonowe:• Pow spojeniowe kk łoniwcyh• Krążek międzyłonowy• Ww łonowe górne i dolne

Kończyna dolna

Układ szkieletowy

Część wolnaS biodrowy:• kulisty panewkowy• Pow panewki powiększona przez

obrąbek panewkowy• Ruchy: zginanie/prostowanie,

odwodzenie/przywodzenie, rotacja wew/zew, obwodzenie

• Ww: biodrowo-udowe, kulszowo-udowe, łonowo-udowe, warstwa okrężna

Kończyna dolna

Układ szkieletowy

Część wolnaS kolanowy:• Złożony zawiasowy zmodyfikowany • Ruchy: zginania/prstowania, obrotowe

poza pozycją maksymalnego zgięcia i prostowania

• Panewka: kłykcie k piszczelowej i rzepka• Główka: kłykcie k udowej • Łąkotki uzupełniają pow stawowe kłykci

piszczeli • Ww: śródstawowe, krzyżowe przednie i

tylne, zewnątrzstawowe: poboczne strzałkowe i piszczelowe, w rzepki, w podkolanowe skośne i łukowate

Kończyna dolna

Układ szkieletowy

Stawy goleniPiszczelowo-strzałkowy:• Płaski• Pow stawowe głowy strzałki i pow stawowa piszceli• Ww głowy strzałki przedni i tylne• Więzozrost piszczelowo-strzałkowy : połączenie dalszych końców k goleni, w

piszczelowo-strzałkowe przednie i tylne Stawy stopy• Skokowo-goleniowy (skokowy górny) skokowo-pietowo-łódkowy (skokowy dolny) >>

skokowo-piętowy (skokowy tylny) skokowo-piętowo-łódkowy (skokowy przedni), piętowo-sześcienny, klinowo-łódkowy, stępowo-śródstopne, międzyśródtopne, śródstopno-paliczkowe, miedzypaliczkowe.

Kończyna dolna

Układ szkieletowy

Staw skokowo-goleniowy• Połączenie bloczka k skokowej z pow stawową dolną k piszczelowej i pow stawowymi k

bocznej i przyśrodkowej• Więzadła poboczne- przyśrodkowe i boczne• S skokowo-piętowy i piętowo-sześcienny tworzą s poprzeczny stępu

Dziękuję za uwagę !

Grzegorz Witkowski | grzegorzwitkowski@umlub.pl