1

Tendencje w recyklingu

tworzyw sztucznych

Politechnika PoznańskaDorota Czarnecka-Komorowska

e-mail: Dorota.Czarnecka-Komorowska@put.poznan.pl

Targi epla_Poznań 2010

22

Plan prezentacji

1. Skala problemu recyklingu i odzysku odpadów w Polsce i Europie

2. Strategia Unii Europejskiej w sferze odpadów 3. Działania ekologiczne w dziedzinie recyklingu tworzyw

sztucznych4. Opcje odzysku tworzyw sztucznych (materiałowy,

energetyczny) 5. Nowe technologie i narzędzia w recyklingu6. Postęp technologii recyklingu i odzysku materiałów

polimerowych7. Podsumowanie

3

WprowadzenieWprowadzenieWprowadzenieWprowadzenie

Rozwój gospodarki światowej, nieustannie rozwijaj ący si ę przemysł, a tak Ŝe rosn ąca liczba ludno ści powoduj ą ogromny przyrost odpadów.

Poniewa Ŝ Ŝaden proces technologiczny nie zagwarantuje stuprocentowego wykorzystania surowca, ilo ść odpadów nieustannie ro śnie, a nasza planeta niestety nie. Zarówno „pojemno ść” jak i zasoby jej surowców s ąograniczone.

4

Z tego względu …

powtórne przetwórstwo,zwane recyklingiem w krajach o duŜym

stopniu rozwoju przemysłowego stało siępriorytetowym zadaniem badawczym zarówno z punktu widzenia ochrony środowiska, jak i ekonomiczności

produkcji.

5

Skala problemuSkala problemuSkala problemuSkala problemu odpadodpadodpadodpadóóóów w w w

• Światowe dane statystyczne wskazują, Ŝe w ostatnich latach produkcja tworzyw sztucznych wykazuje tendencję wzrostową, a więc coraz powaŜniejszy staje sięproblem zagospodarowania odpadów polimerowych.

6

Wysypiska śmieci

Odpady z tworzyw sztucznych, z racji zajmowania znacznych objętości w stosunku do swojej masy, stanowiągłówny składnik gromadzonych na wysypiskach śmieci. W Polsce – aŜ 91 %, a w Austrii – tylko 26 %

Źródło: Brunner, Bogucka: Evaluation of plastics flows … in Austria and Poland, Viena, 2007

77

Produkcja tworzyw sztucznych

świat/Europa (1950 – 2008888)

Źródło: PlasticsEurope Market Research Group (PEMRG), 2 009.

ŚwiatŚwiat

Europa

mln tonŚrednio ok.

10 % rocznie

Przyczyny wzrostu:

• Łatwość pozyskiwania surowców,

• Niska cena,• Niska pracochłonność, • Niska energochłonność

procesu produkcji i przetwarzania w wyroby gotowe.

Przyczyny spadku:• światowy kryzys

gospodarczy

2008: 245

2007: 260

2008:60

2010

8

Zakres analizy dotyczy:

• Tworzyw termoplastycznych

• Poliuretanów• Tworzyw

termoutwardzalnych• Elastomerów• Dodatków• Włókien PP• Nie dotyczy PET, PA,

99

ZuZuZuZuŜŜŜŜycie tworzyw ycie tworzyw ycie tworzyw ycie tworzyw

przez przetwprzez przetwprzez przetwprzez przetwóóóórcrcrcrcóóóów w krajach UE w w krajach UE w w krajach UE w w krajach UE

++++ NNNN SzSzSzSz w 2008w 2008w 2008w 2008

Inne

2,54

54,2

11,5

2,5

7,7

0 2 4 6 8 10 12

AngliaAustria

Belgia/LuksemburgBułgaria

CyprCzechy

DaniaEstonia

FinlandiaFrancjaGrecja

HiszpaniaHolandia

IrlandiaLitwa

ŁotwaMalta

NiemcyNorwegia

PolskaPortugalia

RumuniaSłowacjaSłowenia

SzwajcariaSzwecja

WęgryWłochy

mln ton

Suma: 48,5 mln ton

Źródło: Plastic Europe Market Research Group (PEMRG), 20 08

Niemcy Włosi - 40%

10

PETPETPETPET

7%7%7%7%

HDPEHDPEHDPEHDPE

11%11%11%11%

LDPE LDPE LDPE LDPE

LLDPELLDPELLDPELLDPE

18%18%18%18%

PURPURPURPUR

7%7%7%7%

InneInneInneInne

20%20%20%20%

PS PS PS PS

EPSEPSEPSEPS

8%8%8%8%

PVCPVCPVCPVC

12%12%12%12%

PPPPPPPP

18%18%18%18%

ZuŜycie tworzyw sztucznych

w 2008 roku

Źródło: Plastic Europe Market Research Group (PEMRG), 20 08

Suma: 48,5 mln ton

11

ZuŜycie tworzyw sztucznych

w sektorach gosp.

Sprzęt E&ESprzęt E&ESprzęt E&ESprzęt E&E

6%6%6%6%

BudownictwoBudownictwoBudownictwoBudownictwo

21%21%21%21%

Przemysł Przemysł Przemysł Przemysł

samochodowysamochodowysamochodowysamochodowy

7%7%7%7%

OpakowaniaOpakowaniaOpakowaniaOpakowania

40%40%40%40%

Inne 28%Inne 28%Inne 28%Inne 28%

Suma: 48,5 mln ton

Źródło: Plastic Europe Market Research Group (PEMRG), 20 08

12

Sytuacja w Polsce

W Polsce roczne zu Ŝycie tworzyw we wszystkich zastosowaniach wynosi ok. 60 kg na 1 mieszka ńca, z czego według danych szacunkowych odzyskuje si ę

jedynie ok. 10 %.

13

Z tego powodu podejmowane Z tego powodu podejmowane

ssąą ddziaziałłaniaania zmierzajzmierzająące do:ce do:

1. Uregulowań prawnych dotyczących składowania i zagospodarowywania odpadów,

2. Udoskonalania technologii produkowania i przetwarzania tworzyw sztucznych (technologie bezodpadowe),

3. Zwiększania świadomości ekologicznej społeczeństwa, czyli przekonywanie do aktywnego i świadomego uczestnictwa ludzi w działaniach proekologicznych prowadzonych przez instytucje państwowe i inne organizacje,

4. Popularyzacji wyrobów wykonanych z materiałów odpadowych.

1414

Strategia UE zakłada:

Ochrony powietrza

Zapobieganie powstawania odpadów i recykling (Waste prevention and recycling)Ochrony mórz i oceanów (Marine Environment),

Ochrony ziemi (Soil)Zasobów naturalnych (Natural resources)

Ograniczenie stosowania środków ochrony roślin (Pesticides)

Ochrona środowiska miejskiego (Urban Environment).

Przegląd tematyki zaplanowano na rok 2010.

Źródło: Komisja Unii Europejskiej: http://ec.europa.eu , 2009

1515

Aktualnie obowiązujące

w UE akty prawne

w dziedzinie odpadów

O opakowaniach i odpadach opakowaniowych Directive 94/62/EC on packaging and packaging waste(P&PW)O pojazdach wycofanych z eksploatacji (ELV)Directive 2000/53/EC on End-of-Life VehiclesO sprz ęcie elektronicznym (WEEE)Directive 2002/96/EC on Waste Electric&Electronic EquipmentO zakazie stosowania substancji niebezpiecznych (Pb , Cb,Hg,)Directive 2002/95/EC on the Restriction of hazardoussubstances in electrical and electronic equipment (RoHS)

Źródło: Komisja Unii Europejskiej: http://ec.europa.eu

O spalaniu odpadówO wysypiskach

16

Hierarchia postępowania

z odpadami w UE

16

Ochrona

Ponowne wykorzystanie

Minimalizacja

Recykling

Odzysk energii

Odpad(wysypisko)

Najlepsze opcje

Najgorszeopcje

1717

Obecne działania prorecyklingowe

w sferze odpadów z tworzyw szt.

1. Zapobieganie powstawaniu odpadów lub zmniejszenie ich ilo ści i szkodliwo ści poprzez:

Rozwijanie Czystych Technologii z bardziej oszczędnym wykorzystaniem zasobów naturalnych,

Projektowanie i techniczne opracowywanie wyrobów, tak aby ich wprowadzenie na rynek, zastosowaniei końcowe usuwanie miało minimalny wpływ na generowanie odpadów i szkodliwości odpadów(Design for Recykling),

2. Podj ęcie kroków w celu redukowania ilo ści zu Ŝytych materiałów,

1818

Działania

prorecyklingowe w UE

3.Organizowanie systemów gromadzenia i segregacji odpadów dla ułatwienia ich późniejszego wykorzystania,

4.Opracowanie systemu odzyskuzuŜytych opakowa ń, nie mniej ni Ŝ 50%, lecz nie wi ęcej ni Ŝ 65% masy,

1919

Działania

prorecyklingowe w UE

5. Zachęcanie, w niektórych dziedzinach, do u Ŝycia materiałów wtórnych powstałych z recyklingu opakowa ń do produkcji nowych opakowa ń lub innych produktów,

6. Wprowadzenie opakowa ń wielokrotnego u Ŝytku,

7. Opakowania zu Ŝyte nienadaj ące się do recyklingu materiałowego poddawa ć recyklingowi termicznemu poprzez spalanie w bezpiecznych spalarniach,

8. Wprowadzane na rynek wyrobów z recyklatów, które b ędąwykazywały cechy pełnowarto ściowych materiałów oraz, Ŝe będą mogły by ć stosowane ponownie, odzyskiwane i poddawane recyklingowi.

2020

WdraŜanie Czystych

Technologii polega to:

• zwiększenie efektywności wykorzystania istniejących zasobów naturalnych,

• zwiększenie wykorzystania surowców wtórnych,

• zmniejszenie ilości odpadów,

• zapobieganie powstawania odpadów u źródła” ich wytwarzania (czyli na początku procesuprodukcyjnego),

• stosowanie dostępnych najlepszych rozwiązań i technik (BAT)

Źródło: www.unepie.org/ UNEP Cleaner Production Definition (1990)

21

Minimalizacja

odpadów poprzez:

Zmiany w produkcieZmiany w materiale wyjściowym Zmianę technologii (zmiany w procesiewytwarzania, zautomatyzowanie procesu),Stosowanie dobrych rozwiązańeksploatacyjnych,

Poprawne funkcjonowanie systemów zarządzania i planowania produkcji.

21

2222

Jaki jest zJaki jest zJaki jest zJaki jest zyski z Czystej yski z Czystej yski z Czystej yski z Czystej

ProdukcjiProdukcjiProdukcjiProdukcji ????

Poprawa stanu Poprawa stanu Poprawa stanu Poprawa stanu śśśśrodowiskarodowiskarodowiskarodowiska

Wzrost zyskWzrost zyskWzrost zyskWzrost zyskóóóówwwwekonomicznychekonomicznychekonomicznychekonomicznych

Wzrost Wzrost Wzrost Wzrost produktywnoproduktywnoproduktywnoproduktywnośśśścicicici

Minimalizacja Minimalizacja Minimalizacja Minimalizacja strumienia strumienia strumienia strumienia odpadodpadodpadodpadóóóówwww

Redukcja Redukcja Redukcja Redukcja strumienia strumienia strumienia strumienia odpadodpadodpadodpadóóóówwww

23

Pomocne narzędzia –

minimalizacja odpadów

• Analiza cyklu Ŝycia produktu (LCA) - LifeCycle Assessmet

• Analiza strumienia przepływu odpadów (MFA) - Mass Flow

Analysis

23Źródło: Oliver Cencic. TU-Vienna, Institute for Water Quality, Resources and WasteManagement, 2008

2424

Ocena cyklu Ŝycia

produktu i procesu

25

Wniosek z LCA

Poprzez recykling 1 tony butelek z PET oszczędzamy

1,5 tony emisji CO2

26

• Energia • Ciepło • Para

• cementownie•elektrociepłownie

Technologie odzysku

tworzyw sztucznych

OdzyskOdzysk

Recykling materiałowyRecykling

materiałowyOdzysk energiiOdzysk energii

Recykling mechaniczny

Ukierunkowanespalanie (MSW)

Recykling chemiczny

Paliwa alternatywne

Źródło: PlasticsEurope, 2009

• Monomery• Gaz syntezowy• Olej opałowy

Recyklaty, np. PP, PS, PET, PVC, PE

27

Wybór opcji odzysku

tworzyw sztucznych

• Wybór metody recyklingu zaleŜy od: stopnia zanieczyszczenia i od wielkości strumienia odpadów

28

Recykling chemiczny

• np. Hydroliza - polegającana rozłoŜeniu polimerów polikondensacyjnych pod działaniem pary wodnej

• (surowce do ponownejprodukcji poliestrów, poliamidów, poliuretanówi poliwęglanów)

BASF kraking cieplnyBASF kraking cieplnyBASF kraking cieplnyBASF kraking cieplnyVinyloopVinyloopVinyloopVinyloop®®®® PVC recycling PVC recycling PVC recycling PVC recycling processprocessprocessprocess (Ferrara)(Ferrara)(Ferrara)(Ferrara)

29

OdzyskOdzyskOdzyskOdzysk energetyczny

• Odzysk energetyczny polega na redukcji objętości odpadów z tworzyw sztucznych i odzyskuje zawartąw odpadach energię cieplną poprzez ich spalanie.

• Cechy:– Odpady mieszane i warstwowe,– Odpady zanieczyszczone,– DuŜe instalacje.

Bardzo duŜy opór społeczeństwa:(NIMBY)-not in may backyard

3030Źródło: PlasticEurope, The Compelling Facts about Plastics, 2008

Postęp odzysku

tworzyw sztucznych

Poziom wzrostu o ok.10 % rocznie

recyklingu mechanicznego i odzysku energii

Odzysk energii

Recykling mechaniczny

Recykling chemiczny

2008

lllllllllll25lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll

31

Uzyskane poziomy

odzysku w 2008

• Recykling mechaniczny i chemiczny – 21,3 %

• Odzysk energii – 30 %• Spadek gromadzenia

odpadów na wysypiskach śmieci (o 2,6% w stosunku do 2007).

32

Liderzy recyklingu

w Europie w 2008

7 państw z EU + Norwegia, Szwajcaria, czyli:• Szwajcaria, • Dania, • Niemcy, • Szwecja,• Austria, • Holandia

• Belgia osiągnęły 80% poziom recyklingu.

Źródło: PlasticEurope, The Compelling Facts about Plastics, 2008

33

Recykling mechaniczny

34

Hierarchia wyrobów w recyklingu

mechanicznym_2008

Butelki PETProfile okienne PVC Rury PVCZderzaki samochodoweStyropian (EPS)Folie rolniczeButelki HDPE

3535

Tendencje w recyklingu

mechanicznym

Wprowadzenie zintegrowanego systemu zarządzania odpadamiPoprawa metod identyfikacji tworzyw sztucznych(optoelektroniczne, spektroskopowe)Rozwój nowoczesnych technologii sortowania odpadów(automatyczne) i przetwarzania Wprowadzanie technologii bezodpadowych (np. firma Comfort Industrie Peruzzow Świdnicy)

36

Dązy się do poprawa

jakości recyklatów

Uszlachetnianie odpadUszlachetnianie odpad óóww• Tworzenie mieszanin

(pierwotny/recyklat)• Wprowadzanie dodatków np.

drewna, włókna,• Kompatybilizacja:

– powtarzalna struktura– zwiększenie adhezji, – synergia właściwości

• Restabilizacja np. HDPE, PP• Przedłu Ŝanie łańcucha PET• Innowacyjne przetwórstwo

(wtryskiwanie dwuskładnikowe – sandwicz)

wzrost wytrzymałości wzrost sztywnościwzrost temperatury mięknienia zwiększenie lepkości

Cel

Działanie

37

Postęp w recyklingu

mechanicznym

� Wzrost recyklingu butelek PET (bottle to bottle): nowe technologie (Erema High TechRecycling)

• Wzrost produkcji wyrobów z kompozytów drzewnych (WPC)

• Wzrost recyklingu profili okiennych z PVC(72 % odzysku)

• Wzrost recyklingu kabli

37

38

Innowacje w

sortowaniu TiTechTiTechTiTechTiTech

• Sortowanie wg rodzaju materiałów: PE, PP, PS, PVC, PET, EPS, ABS, papier

• Recykling butelek PET: usuwanie PVC ze strumienia odpadów

• SortowaniePET wedługkoloru (niebieski, biały, itd.),

• Sortowanie PE wg koloru

39

Cechy nowych

systemów sortowania

• Wysoka dokładność sortowania – 98 %• Wysoka wydajność – 95 %• Niskie zuŜycie energii• DuŜa funkcjonalność i uŜyteczność

40

Przykłady segregacji

41

Innowacyjne systemy odzysku

materiałów proces Sicom VW

Źródło: http://en.sicontechnology.com

(tworzywa sztuczne, guma)

(pianki, włókna)

(szkło, cząstki Ŝelazne, metale cięŜkie)

42

Zyski z recyklingu

• Ekonomiczne• Środowiskowe

– Oszczędzanie surowców naturalnych– ObniŜenie emisji gazów (CO2, CH4, N2O, itd.)

– ObniŜenie zuŜycia energii (dostarczona energia)

– ObniŜenie zuŜycia wody (ogrzewanie, transport, i inne)

43

Oszczędzanie energii (Protokół z Kyoto, marzec 2007)

Zredukowanie emisji gazów cieplarnianych do 2020 r. o 20 % (dla 27 krajów EU)

• np. w Niemczech w okresie od 1990 do 2008 r. emisj ę CO2 zredukowano– w przemyśle i gospodarce energetycznej o 19%, – w gospodarstwach domowych o 5 %,– w transporcie emisja wzrosła o 5% !!!

43

44

Kluczowe korzyKluczowe korzyKluczowe korzyKluczowe korzyśśśści z zastosowania nowych ci z zastosowania nowych ci z zastosowania nowych ci z zastosowania nowych

rozwirozwirozwirozwiąąąązazazazańńńń w recyklingu butelek PET w recyklingu butelek PET w recyklingu butelek PET w recyklingu butelek PET

BottleBottleBottleBottle to to to to bottlebottlebottlebottle

100100100100

20202020

100100100100

17171717

20202020

120120120120

0000

0%0%0%0%

20%20%20%20%

40%40%40%40%

60%60%60%60%

80%80%80%80%

100%100%100%100%

Koszty

, eu

ro/t

ona

Koszty

, eu

ro/t

ona

Koszty

, eu

ro/t

ona

Koszty

, eu

ro/t

ona

tradycyjnatradycyjnatradycyjnatradycyjna vacuremavacuremavacuremavacurema

wstępne suszeniewstępne suszeniewstępne suszeniewstępne suszenie

wytłaczaniewytłaczaniewytłaczaniewytłaczanie

krystalizacjakrystalizacjakrystalizacjakrystalizacja

system SSPsystem SSPsystem SSPsystem SSP

Źródło: EREMA High Tech Recycling

45

Porównanie kosztów

produkcji folii (€/tona)

800800800800

600600600600

3030303030303030

30303030 0000

5151515180808080171717170000

0000

200200200200

400400400400

600600600600

800800800800

1000100010001000

KlasycznaKlasycznaKlasycznaKlasyczna VACUREMAVACUREMAVACUREMAVACUREMA

Ko

szty

, E

uro

/to

na

Ko

szty

, E

uro

/to

na

Ko

szty

, E

uro

/to

na

Ko

szty

, E

uro

/to

na

Koszt tworzywa *Koszt tworzywa *Koszt tworzywa *Koszt tworzywa *

Wstępne suszenieWstępne suszenieWstępne suszenieWstępne suszenie

WytłaczanieWytłaczanieWytłaczanieWytłaczanie

KalandrowanieKalandrowanieKalandrowanieKalandrowanie

AglomerowanieAglomerowanieAglomerowanieAglomerowanie

* W zaleŜności od aktualnej ceny rynkowej

Pierwotnego

Płatka

Źródło: Erema Tech Recycling

46

Technologie odzysku

energii – dlaczego??

Wysypiska odpadów-najgorsza opcja dla środowiskaDyrektywy EU popierają działania recyklingu/kompostowania odpadów

Odpady stanowią alternatywne źródło energii Wartość opałowa zmieszanych tworzyw wynosi około 40 MJ/kg (olej opałowy 44 MJ/kg)

46

47II Kongres Tworzyw Sztucznych w Polsce 2008

47

Tendencje w odzysku

energii w Europie

11

10

14

47

128

65 329 8

19

29

3

18

11

30

1

Źródło: CEWEP Confederation ofEuropean Waste–to-Energy Plants, 2008

•Ilość zakładów spalania odpadów komunalnych: 447

•Odzysk energii przez spalanie: 49 mln ton/rok

•Produkcja energii elektrycznej: 24 bilony kWh

•Produkcja energii cieplnej 58,5 biliony kWh

W 2008 r.- 32 % odpadów poddano

odzyskowi

48II Kongres Tworzyw Sztucznych w Polsce 2008

48

Spalarnia śmieci we

Wiedniu

Obsługuje dziennie 250 śmieciarekPrzyjmuje dziennie 1200 ton odpadówPrzerabia ok. 250 000 ton śmiecirocznieProdukcja energii wynosi 60 mW/rok (ok. 400 dodatkowych mW)Wiedeńczycy sortują rocznie ok. 350000 ton śmieci, czyli aŜ 40% odpadów komunalnych.Tylko niewielką ich część składują na wysypiskach (26%). Powstałą w ten sposób energięwykorzystuje się do ogrzania całych dzielnic Wiednia.

Friedensreich Hundertwasser (1928 - 2000) architekt, pacyfista, ekolog (1988)

49

Nowe technologie spalania redukują

emisje szkodliwych gazów

49

50

Odzysk energii

z odpadów opakowaniowych

50

51

Inne działania

środowiskowe

• Projektowanie wyrobów zorientowanych na recykling (Ekoprojektowanie)

• Ekoprojektowanie polega na włączeniu rozwaŜań środowiskowych w fazęprojektowania, analizując cały cykl Ŝycia wyrobu od chwili nabycia surowców do końca Ŝycia wyrobu.

• Ekonomia + ekologia = Ecodesign,

5252

Na etapie

projektowania naleŜy:

• Projektować wyroby tak, aby maksymalizować w nich ilość materiałów przydatnych do recyklingu oraz pochodzących z recyklingu (recyklaty)

• Uwzględniać końcowe zagospodarowanie w miejscu uŜytkowania i likwidacji wyrobów, np. przy eksportowaniu naleŜy uwzględnić, Ŝe odpady z nich będęzagospodarowane

5353

Przykład zastosowania

DfR w motoryzacji

• Projektowanie nowych modeli zorientowanych na recykling

• Recykling i odzysk części z aut zgodnie ELVs muszą zostać zaadoptowane w konstrukcjach nowych

54

KRYTERIA 3 R

(w nowych modelach

aut)

1. Większa ilości detali nadających do recyklingu

2. Zmniejszenie szkodliwych substancji

3. Większa wydajnośćdemontaŜu

4. Wprowadzenie norm dot. identyfikacji wyrobów z tworzyw typu ISO 14001

5555

Główne cz. do recyklingu w Note,

poziom odzysku 95 % w 2005Części recyklingu

Tworzywa termoplastyczne

Części z polipropylenu (PP)

Zderzaki z polipropylenu + elastomer

5656

Poziom moŜliwości recyklingu

95 % wyrobów z tworzyw

sztucznych

Części zawsze poddawane recyklingowi

Części projektowanepod recykling (DfR)

5757

Design for Recykling

(DfR)

• Większy niŜ 90%* poziom recyklingu w 1998 w samochodzinie typu Nissan Sunny,

• przekroczono poziom recyklingu 95% w 2007 w samochodzie roku Nissan Note.

* Poziom recyklingu: Wartość podawana przez JAMA (Japanese Automobile Manufacturers Association)

5858

Zastosowanie tworzyw

wtórnych do produkcji

wyrobów

PET

PP + EPDMElement pod silnik

Izolacja pod tablic ę rozdzielcz ą

PET

59

Perspektywy tworzyw

biodegradowalnych

• Przemysłopakowaniowy

• Motoryzacja

• Medycyna• Piłki golfowe• Podeszwy w butach

sportowych• Rolnictwo

60

PrzykPrzykPrzykPrzykłłłład zastosowania tworzyw ad zastosowania tworzyw ad zastosowania tworzyw ad zastosowania tworzyw

pochodzpochodzpochodzpochodząąąących z odnawialnych cych z odnawialnych cych z odnawialnych cych z odnawialnych źźźźrrrróóóódedededełłłł

energii w motoryzacjienergii w motoryzacjienergii w motoryzacjienergii w motoryzacji

60Źródło: DaimlerChrysler, 2008

61

Podsumowanie

1. Wysokie poziomy recyklingumateriałowego

2. W kilku krajach europejskich Szwajcarii, Danii, Niemczech, Szwecji, Austrii, Holandii i Belgii odzyskano około 80 % zuŜytych tworzyw w 2008 roku.

62

Podsumowanie

3. Analiza przepływu strumienia odpadów polimerowych, w tym butelek z PET, folii opakowań, wyroby z polichlorku winylu (PVC) wykazała, Ŝe nastąpił istotny wzrost zbiórki tych odpadów na skutek rosnących cen polimerów pierwotnych oraz zastosowanianowoczesnych i bardziej wydajnych technologii zbiórki i sortowania odpadów.

4. Zaobserwowano pozytywne zmiany w rozwoju technologii innowacyjnych w recyklingu tworzyw sztucznych

63

Warunki powodzenia

w dziedzinie recyklingu

• Konieczność współdziałania w sferze:społecznej (akceptacja wyrobów produkowanych z tworzyw wtórnych i budowa spalarni w aglomeracjach miejskich oraz zwiększenie edukacji ekologicznej),politycznej (odpowiednie ustawodawstwo), technologicznej (projektowanie pod recykling, zwiększenie wydajności),ekonomicznej (zmniejszenie kosztów produkcji i zatrudnienia), produkcji (zrównowaŜony rozwój),środowiskowej (ograniczenie emisji CO2, analiza cyklu Ŝycia produktu).

63

64II Kongres Tworzyw Sztucznych w Polsce 2008

64

Dziękuję za uwagę