Szwedzki Nie Gryzie Shvedskiy Yazyk Ne Kusaetsya

SZWEDZKInie gryzie!

Innowacyjny kurs od podstaw. Aktywna nauka słownictwa i gramatyki za pomocą ćwiczeń

SPIS TREŚCI

WSTĘP 4

1. Alfabet i wymowa 52. Pierwsze kontakty 113. Liczby i czas 214. Człowiek i rodzina 315. Dom i czynności codzienne 416. Jedzenie 517. Zakupy 638. Sport i czas wolny 739. Szkoła 8310. Praca 9311. Podróże 10312. Przyroda 11313. Zdrowie 123

ODPOW IEDZI 135

SłOWNICZEK SZWEDZKO-POLSKI 146

www.jezykiobce.pl 3

http://www.jezykiobce.pl

WSTĘP„SZWEDZKI nie gryzie!” to innowacyjny kurs, który uczy języka szwedzkiego od podstaw. Jest to praktyczna książka z ćwiczeniami z elementami podręcznika, przeznaczona dla wszystkich osób rozpoczynających przygodę z językiem szwedzkim. W łatwy i przyjemny sposób pozwala opanować podstawy języka od poziomu AO do poziomu Al. Książka polecana jest zarówno uczniom, jak i dorosłym, a także wszystkim, którzy chcą osiągnąć praktyczną znajomość szwedzkiego na poziomie komunikacyjnym.

Książka podzielona jest na 13 działów tematycznych, które stanowią kompletny zestaw zagadnień leksykalnych na poziomie początkującym. Zagadnienia dotyczą tematów z życia codziennego, m.in. pierwszych kontaktów, szkoły, pracy, podróży, przyrody i wielu innych. Każdy dział zawiera prezentację materiału leksykalnego i gramatycznego w postaci:

1) krótkich dialogów lub tekstów z tłumaczeniami,2) przejrzyście wyjaśnionego zagadnienia gramatycznego (sekcja Gramatyka w pigułce),3) zestawu niezbędnych słówek i konstrukcji (sekcja Słówka i konstrukcje).

Dalsza część każdego działu (sekcja Ćwiczenia) zawiera serię ciekawych i różnorodnych ćwiczeń, które pozwolą utrwalić poznany materiał. Wiele z nich wykorzystuje ilustracje i zdjęcia, co ułatwia zapamiętywanie słówek i zdań. Wśród ćwiczeń znajdują się między innymi: dopasowywanie słówek do obrazków, dopasowywanie zdań do obrazków, szukanie słówek w diagramach i wężach literowych, krzyżówki, zdania i teksty z lukami, układanie kwestii dialogów w odpowiedniej kolejności, zadania typu prawda / fałsz i wiele innych. Dodatkowo na końcu każdego rozdziału znajdują się dwa ćwiczenia podsumowujące (sekcja Sprawdź się!): m.in. test wyboru i zadanie, w którym trzeba pisemnie odpowiedzieć na pytania związane z tematem działu. Różnorodne ćwiczenia pozwalają utrwalić znajomość słówek i podstaw gramatyki oraz rozwijać umiejętność rozumienia tekstu czytanego. Uczą także tworzenia pierwszych zdań w języku szwedzkim.

Ćwiczenia zostały opracowane specjalnie z myślą o osobach początkujących, dlatego na marginesach znajdują się praktyczne minisłowniczki, zawierające wszystkie nowe słówka z ćwiczeń, które nie pojawiły się w prezentacji materiału. Marginesy można wykorzystywać również na własne notatki. Dodatkowo w sekcji Ćwiczenia zostały umieszczone krótkie ciekawostki o Szwecji i kulturze szwedzkiej, które zachęcają do dalszego zdobywania wiedzy na ten temat.

Na końcu książki znajdują się odpowiedzi do ćwiczeń oraz słowniczek szwedzko-polski, w którym zostały zebrane wszystkie słówka z minisłowniczków.

Uwaga: Do publikacji jest dołączona płyta audio CD z nagraniami rodowitego native speakera. Nagrane partie materiału (dialogi, słówka i zdania) zostały oznaczone w książce ikonką płyty. Dzięki płycie CD od samego początku nauki można kształcić umiejętność rozumienia ze słuchu oraz osłuchać się z brzmieniem języka szwedzkiego. Z kolei powtarzanie słówek za lektorką pozwoli przyswoić sobie wymowę.

Zapraszamy też do korzystania z innych publikacji do nauki języka szwedzkiego naszego wydawnictwa: „Audio Kurs Szwedzki Kurs Podstawowy” (książka + audio CD), „Szwedzki w ćwiczeniach” oraz innych książek i programów do nauki języków obcych. Pełną i aktualną ofertę naszego wydawnictwa można znaleźć na stronie internetowej: www.jezykiobce.pl.

Życzymy przyjemnej nauki - przekonaj się, że szwedzki nie gryzie!

4 EDGĄRD


1 ALFABET I WYMOWA

W tym rozdziale:

- alfabet- reguły wymowy- akcent

ZA P O ZN A J SIĘ Z NOW YM MATERIAŁEM, A NASTĘPNIE W YKONAJ ĆWICZENIA.

Alfabe t języka szw edzkiego:

A (aa) G(ge) M (em) S (es) Y (yy)B (be) H (hå) N (en) T (te) Z (sääta)C (se) I (ii) O (u) U (ii) Å (åå)D (de) J (ji) P(pe) V (ve) Ä (ää)E (ee) K (kå) Q (ku) W (dubbelve) Ö (öö)F(ef) L(el) R (er) X (eks)

Uw aga:

W języku szwedzkim nie występuje litera W. Jest ona obecna tylko w nazwach własnych. W wymowie natomiast nie występuje dźwięk Z (jest wymawiany jako S).

Reguły w ym ow y

Wymowę w języku szwedzkim trzeba starannie ćwiczyć, ponieważ występuje w nim dużo trudnych samogłosek. To, jak wymawiana jest dana głoska, zależy od jej miejsca w wyrazie oraz od sąsiedztwa innych głosek. Wymowa spółgłosek jest łatwiejsza, ale niektóre litery i złożenia literowe wymawiane są inaczej niż w języku polskim, co czasami zależy od poprzedzającej je samogłoski.

2 ^ . W ym owa spółgłosek

Niektóre spółgłoski lub złożenia spółgłoskowe wymawiamy różnie ze względu na poprzedzającą samogłoskę.

Przed samogłoskami i, y, e, ä, ö:> g wymawiamy jak polskie [j], np.: gärna (chętnie), gök (kukułka), geting (osa),> k wymawiamy jak polskie [ś], np.: kök (kuchnia), kär (zakochany/a), kyss (pocałunek),> sk wymawiamy jak dźwięk zbliżony do polskiego [sz], np.: skägg (broda), skön (miły,

przyjemny), skyłt (szyld),> c wymawiamy jak polskie [s], np.: cykel (rower), centrum (centrum), citron (cytryna). Przed resztą samogłosek (a, u, o, å) g, k i sk wymawiamy tak jak po polsku, natomiast c jak [k], np.: galen (szalony/a), kål (kapusta), skata (sroka), cardigan (sweter rozpinany).

W języku szwedzkim istnieje kilka złożeń spółgłoskowych o specyficznej wymowie. Wymawiamy je zawsze tak samo, bez względu na poprzedzającą samogłoskę:> rs wymawiamy jak dźwięk zbliżony do polskiego [sz], np.: kurs (kurs), norsk

(norweski), torsk (dorsz),> sj, stj i skj wymawiamy jak dźwięk zbliżony do polskiego [sz], np.: sju (siedem), stjärna

(gwiazda), skjorta (koszula),> tj i kj wymawiamy jak polskie [ś], np.: tjej (dziewczyna), tjugo (dwadzieścia), kjol

(spódnica),> dj, hj, gj i lj wymawiamy jak polskie [j], np.: djur (zwierzę), hjärta (serce), ljus (światło),> rg wymawiamy jak polskie [rj], np.: berg (góra), borg (twierdza),

6 EDGĄRD

> lg wymawiamy jak polskie [lj], np.: älg (łoś), talg (łój),> rt wymawiamy z reguły jak dźwięk zbliżony do polskiego [cz], np.: kort (karta), svart

(czarny), snart (wkrótce),> rd wymawiamy z reguły jak dźwięk zbliżony do polskiego [dż], np.: bord (stół), ord

(słowo), mord (morderstwo).

3 ^ , W ym owa samogłosek

W języku szwedzkim rozróżniamy samogłoski krótkie i długie. Ich poprawna wymowa jest istotna, ponieważ decyduje o znaczeniu słowa. Samogłoski, po których występuje podwójna spółgłoska wymawiane są zwykle jako krótkie. Poniżej prezentujemy krótki przewodnik po szwedzkich samogłoskach. Każda z nich wymawiana jest inaczej w zależności od tego, czy jest długa czy krótka.

> a krótkie wymawiamy jak polskie [a], a długie - jak otwarte [a] (dźwięk powstający „głęboko w gardle”, przechodzący nieco w [o]), np.: glass (lody) - a krótkie, glas (szklanka) - a długie,

> e krótkie wymawiamy jak polskie [e], e długie jak [iee], np.: fett (tłuszcz) - e krótkie, brev (list) - e długie,

> i krótkie wymawiamy jak polskie [i], i długie nie różni się w wymowie od krótkiego, jest jedynie dłuższe, np.: fisk (ryba) - i krótkie, bil (samochód) - i długie,

> o wymawiamy różnie: czasami jak polskie [u], a niekiedy jak szwedzkie [å], np.: kopp (filiżanka) - wymawiamy jak krótkie å zbliżone do polskiego [o], kol (węgiel)- wymawiamy jak długie å, ost (ser) - wymawiamy jak krótkie u, stoi (krzesło)- wymawiamy jak długie u,

> u krótkie wymawiamy jak polskie [u], u długie - artykułujemy, formując usta„w dzióbek” (podobnie jak we francuskim [u]), np.: buss (autobus) - u krótkie, hus (dom) - u długie,

> y krótkie wymawiamy jak polskie [y]; y długie przypomina niemieckie [ii], np.: rygg (plecy) - y krótkie, tyg (materiał) - y długie,

> å krótkie wymawiamy jak [a] przechodzące nieznacznie w [e], å długie nie różni się zbytnio w wymowie od krótkiego, jest jedynie dłuższe. Krótkie å jest zbliżone do polskiego [o], np.: tång (obcęgi) - å krótkie, kål (kapusta) - å długie,

> ä krótkie wymawiamy jak szerokie, głębokie [e], długie ä nie różni się zbytniow wymowie od krótkiego, jest jedynie dłuższe, np.: vägg (ściana) - ä krótkie, väg (droga) - ä długie,

> ö krótkie wymawiamy jak [y] przechodzące w [e] (podobne do niemieckiego [ó]),ö długie nie różni się zbytnio w wymowie od krótkiego, jest jedynie dłuższe, np.: möss (myszy) - ö krótkie, bröd (chleb) - ö długie.

Akcent w ję zyku szw edzkim

Język szwedzki jest bardzo melodyjny. Dzieje się tak dlatego, ponieważ ma on dwa rodzaje akcentów - akutowy i grawisowy. Akcent akutowy jest opadający (akcentujemy jedną sylabę, którą wymawiamy mocniej i dłużej niż pozostałe), natomiast akcent grawisowy jest charakterystyczny dla języka szwedzkiego i występuje w wielu wyrazach wielosylabowych (akcent opada na akcentowanej sylabie i wznosi się na kolejnej).

www.jezykiobce.pl 7

I ALFABET I W

YMOW

A SZW

EDZKI nie gryzie!


m inisłowniczek: gift - żonaty, mężatka gul - żółty

kall - zimny/a kylig- chłodny/a en kjol- spódnica

kort - krótki/a skor - buty

ett skägg- broda

tjena - cześć

en stjärna- gwiazdaett ludd - puch

ett ljud- dźwięk ett språk -języksjuk - chory/a

m inisłow niczek:kär- zakochany/a

en kyss- pocałunek

en tjuv- złodziej en tjej- dziewczyna en skola- szkoła

en skata- sroka

en sked - łyżka skild -rozwiedziony/agalen- szalony/a en karta- mapa

en hjärna- mózg ett djur- zwierzę

ett bord - stół

ett ord - słowo

CWICZENIA

U w aga: aby poznać znaczenie słówek z poniższych ćwiczeń, zajrzyj do słowniczka na końcu tego rozdziału (str. 10).

4^ 1 .1Wysłuchaj słówek czytanych p rzez lektorkę. Z podanych par w yrazów w ybierz ten, który zawiera podany w nawiasie dźw ięk.

1 . GIFT - GUL: Ul2 . KALL - KYLIG: [ś]3 . KJOL - KORT: [ k ]4 . SKOR - SKÄGG: [sz]5. TJENA - STJÄRNA: [Ś]6. LUDD - LJUD: [j]7. SPRÅK - SJUK: [sz]

s& 1 . 2Wysłuchaj słówek czytanych p rzez lektorkę, a następnie zapisz je.

1.2.3 .4 .5 .6.7 .8.9 .10. 11. 1 2 .

6€>1.3Wysłuchaj nagrań i w ybierz poprawną transkrypcję (zapis) dźwięków w podanych parach słów. Spróbuj przeczytać wszystkie w yrazy.

1. KÄR-KYSS: [k] / [ś]2. TJUV-TJEJ: [j] / [ś]3. SKOLA - SKATA : [sk] / [sz]4. SKED - SKILD: [sk] / [sz]5. GALEN - GATA: [g] / [j]6. KORT - KARTA: [rt] / [cz]7. HJÄRNA - DJUR: [h] / [j]8. BORD - ORD: [d] / [dż]

8 EDGARD

SZW

EDZK

I nie

gr

yzie

! I A

LFAB

ET

I WYM

OW

A M I N I S Ł O W N I C Z E K :

B

berg (ett) - góra bil (en) - samochód bord (ett) - stół borg (en) - twierdza brev (ett) - list bröd (ett) - chłeb buss (en) - autobus

C

cardigan (en) - sweter rozpinanycigarrett (en) - papieros citron (en) - cytryna cykel (en) - rower

D

djur (ett) - zwierzę

Ffett - tłuszcz fisk (en) - ryba

G

galen - szałony/aglas (ett) - szklanka, szkłoglass (en) - lodygeting (en) - osagift - żonaty, mężatkagissa - zgadywaćgul - żółtygärna - chętniegäst (en) - gośćgök (en) - kukułkagóra (att) - robić

H

hjärta (ett) - serce hus (ett) - dom häst (en) - koń

K

kaka (en) - ciastko kall - zimny/a

karta (en) - mapa Kina - Chiny kjol (en) - spódnica ko (en) - krowa kol - węgiel kopp (en) - filiżanka kort - krótki/a kurs (en) - kurs kyckling (en) - kurczak kylig - chłodny/a kyss (en) - pocałunek kał (ett) - kapusta kär - zakochany/a kök (ett) - kuchnia

Lljud (ett) - dźwięk łjus (ett) - światło ludd (ett) - puch

Mmamma (en) - mama mord (ett) - morderstwo

N

norsk - norweski

0ord (ett) - słowo ost (en) - ser

R

ros (en) - róża rygg (en) - plecy

Ssju - siedemsjuk - chory/asjuttio - siedemdziesiątskata (en) - srokaskatt (en) - skarb, podateksked (en) - łyżkaskidor - nartyskild - rozwiedziony/a

skinka (en) - szynka skjorta (en) - koszula skola (en) - szkoła skor - buty skylt (en) - szyld skägg (ett) - broda skärm (en) - ekran skön - przyjemny/a, miły/a snart - wkrótce språk (ett) - język stjärna (en) - gwiazda stoi (en) - krzesło svart - czarny

T

talg (en) - łój tjej (en) - dziewczyna tjena - cześć tjugo - dwadzieścia tjuv (en) - złodziej tjäna (att) - zarabiać torsk (en) - dorsz tyg (ett) - materiał tång (en) - obcęgi

Vväg (en) - droga vägg (en) - ściana

Y

yxa (en) - siekiera

Zzebra (en) - zebra

Åå (en) - strumień

Äälg (en) - łoś

Öö (en) - wyspa

10 ĘDgARD

PIERWSZE KONTAKTY

W tym rozdziale:

Słownictwo: podstawowe zwroty i wyrażenia, przedstawianie się i nawiązywanie znajomości, narodowościGramatyka: zaimki osobowe, czasowniki „być”, „nazywać się”, „mówić, rozmawiać”


Hej. Jag heter Anna. Vad heter du? (Cześć, mam na imię Anna, a ty jak masz na imię?)

- Jag heter Nils. Varifrån kommer du? (Mam na imię Nils. Skąd pochodzisz?)

- Jag kommer från Polen. Och du? (Pochodzę z Polski. A ty?)- Jag kommer från Sverige. (Pochodzę ze Szwecji.)

- Hej. Jag heter Ove Nilsson.(Cześć. Nazywam się Ove Nillson.)

- Trevligt att träffas. Jag är Maria Olsson.(Miło mi, jestem Maria Olsson.)

GRAMATYKA W PIGUŁCE:

Z a im k i osobowe

j a g - ja du - tyhan / hon - on / ona

U waga:

W Szwecji wszyscy, bez względu na wiek i hierarchię, zwracają się do siebie na „ty”.W języku szwedzkim nie używa się formy „Pan / Pani”.

czasownik być - att vara czasownik nazywać się - att hetajag är - ja jestem jag heter - ja nazywam siędu är - ty jesteś du heter - ty nazywasz sięhan är / hon är - on / ona jest han heter / hon heter - on / ona nazywa sięvi är - my jesteśmy vi heter - my nazywamy sięni är - wy jesteście ni heter - wy nazywacie sięde är - oni / one są de heter - oni / one nazywają się

Uwaga:

W języku szwedzkim czasownik w formie osobowej w czasie teraźniejszym w każdej osobie ma taką samą postać.

Przykłady zdań: > Jag är lärare. - Jestem nauczycielem.Ar du förkyld? - Czy jesteś przeziębiony?Hon är trött. - Ona jest zmęczona.De är i skolan. - Oni są w szkole.Han heter Jan. - On ma na imię Jan.

vi - my ni - wy de - oni, one

12 E D G A R D

' ^ S Ł Ó W K A I KONSTRUKCJE:

Podstawowe zwroty: ja - tak nej - nieTack! - Dziękuję!Varsågod! - Proszę! (podając coś)Förlåt! - Przepraszam! (za coś, co zrobiłem) Ursäkta! - Przepraszam! (zazwyczaj zwracając uwagę)

Powitania i pożegnania:God dag! - Dzień dobry!God morgon! - Dzień dobry! (rano)Hej! - Cześć! / Witam! (powitaniei pożegnanie)Tjena! - Cześć! (powitanie młodzieżowe) God natt! - Dobranoc!Hej då! - Do widzenia!Vi ses! - Do zobaczenia!Vi hörs! - Do usłyszenia!Trevligt att träffas! - Miło mi! (w znaczeniu „Miło mi cię poznać”)Hur mår du? - Jak się masz / czujesz?Hur är läget? - Jak leci? (nieformalne)Hur är det? - Co słychać?Bra. - Dobrze.Jag mår bra. - Mam się dobrze.Mycket bra. Du då? - Bardzo dobrze. A ty? Jag är förkyld. - Jestem przeziębiony/a.Jag är trött. - Jestem zmęczony/a.Så där. - Tak sobie.Inte så bra. - Nie za dobrze.Ha det så bra! - Wszystkiego dobrego!Ha en trevlig dag. / Ha en trevlig helg.- Miłego dnia / weekendu.

Poznawanie innych:Vad heter du? - Jak się nazywasz? /Jak masz na imię?Jag heter Anna. - Mam na imię Anna. Varifrån kommer du? - Skąd jesteś?

Jag kommer från Stockholm, Jag kommer från Malmö, Jag kommer från Warszawa (...). - Jestem ze Sztokholmu, Malmö, Warszawy (...).Jag är utlänning. - Jestem obcokrajowcem. Jag är polack. / Jag är polska. - Jestem Polakiem / Polką.Var bor du? - Gdzie mieszkasz?Jag bor i Warszawa på Hoża gatan (nummer) 12. - Mieszkam w Warszawie na ulicy Hożej 12.Det här är Lars, min kompis. - To jest Lars, mój kolega.Det är Nils, min vän. - To jest Nils, mój przyjaciel.Det är Eva, min väninna. - To jest Eva, moja przyjaciółka.Det är mina vänner: Karin och Jan. - To sąmoi przyjaciele: Karen i Jan.Vad talar du för språk? - Jakimi językami mówisz?Talar du svenska? - Czy mówisz po szwedzku?Förstår du svenska? - Czy rozumiesz po szwedzku?Jag förstår inte. - Nie rozumiem.Jag talar svenska, engelska, tyska, franska, spanska, polska (...). - Mówię po szwedzku, angielsku, niemiecku, francusku, hiszpańsku, polsku (...).Hur säger man på svenska... ? - Jak się mówi po szwedzku... ?Vad heter ... på svenska? - Jak jest po szwedzku... ?Kan du upprepa? - Czy możesz powtórzyć? Vad sa du? - Co mówiłeś / powiedziałeś? (Słucham?)Jag talar inte svenska. - Nie mówię po szwedzku.Jag pratar lite svenska. - Mówię trochę po szwedzku.

www.jezykiobce.pl 13

II PIERWSZE

KONTAKTY SZW

EDZKI nie

gryzie!


U w ag a!

W języku szwedzkim, z uwagi na brak odmiany czasownika przez osoby, musimy umieścić przed nim podmiot. Po polsku możemy użyć samego czasownika, ponieważ jego forma wskazuje na osobę, np. „nazywam się”. Po szwedzku natomiast musimy powiedzieć:Jag heter....(Ja nazywam się ... .).

m inisłowniczek:detsamma- wzajemnie idag - dziś

men - ale

CWICZENIA

2.1Uzupełnij zdania właściwymi zaim kam i.

1....................... heter Maria. 2....................... heter Erik.3. (M y)........................heter Svensson.4. (W y)........................heter Martinsson.5. (O ni)........................heter Nilsson.6. (Ty)......................... heter Gustafsson.7. Vad heter......................... ? (ty)8. Nej........................... heter inte Anna. (ona)9............................är utlänning, (ja)10. Varifrån kom m er......................... ? (ty)

2.2Do podanych zdań dobierz właściwe reakcje.

Przykład: > - Hej! Hur är läget? - Cześć, jak leci?- Bra, tack! - Dobrze, dziękuję.

1. Hur mår du idag?2. Jag heter Anna. Och du?3. Hej då!4. Hej! Hur är det?5. Varifrån kommer du?6. Vad talar du för språk?7. Var bor du?8. Trevligt att träffas!

a) Vi ses!b) Så där. Jag är förkyld.c) Tack. Detsamma.d) Jag heter Nils.e) Jag bor i Stockholm.f) Jag kommer från Polen, men jag

bor i Sverige.g) Bra.h) Jag talar polska, engelska och lite

svenska.

C zy w ie s z, ż e . . . ?

W Szwecji najczęściej spotykane imiona męskie to: Erik,Lars i Karl, a żeńskie: Maria, Anna i Eva. Najpopularniejsze szwedzkie nazwiska to: Johannson, Andersson i Karlsson.

1........2......... 3......... 4......... 5......... 6......... 7......... 8.........

C zy w ie s z, ż e . . . ?

Flaga Szwecji przedstawia niebieski prostokąt z żółtym krzyżem. Jej najstarsze wizerunki pochodzą z XVI wieku. Ostatecznie flaga w takiej postaci, jaką znamy dziś, zaczęła obowiązywać w XVI w. 6 czerwca w Szwecji obchodzono Dzień Flagi, przekształcony w 1983 r. w święto narodowe. Szwedzi są bardzo przywiązani do tego symbolu - flaga powiewa w wielu przydomowych ogródkach podczas różnych świąt.

14 E D G A R D

ZAGADNIENIE GRAMATYCZNE: PYTANIA

lii: 3znaj się z nowym materiałem, a następnie wykonaj ćwiczenie.

V a n i a

Pytania wymagające odpowiedzi „tak / nie” tworzymy poprzez inwersję, czyli przestawienie podmiotu z orzeczeniem) np.:Han heter Nils. - On ma na imię Nils.Heter han Nils? - Czy on ma na imię Nils?Hon kommer från Tyskland. - Ona pochodzi z Niemiec.Kommer hon från Tyskland? - Czy ona pochodzi z Niemiec?

2.3Do podanych odpowiedzi utwórz poprawne pytania.

1..............................................................................................................................?Ja. Hon kommer från Frankrike.

2..............................................................................................................................?Nej. Jag talar inte spanska.

3.......................................................................................................................... ?Ja. Jag bor i Rom.

4.......................................................................................................................... ?Ja. Svenskar förstår norska.

Uwaga!

W języku szwedzkim w pytaniach nie występuje słowo c z y . Zamiast niego stosujemy inwersję, czyli przestawienie szyku.

ZAGADNIENIE GRAM ATYCZNE: PRZECZENIA

Zapoznaj się z nowym materiałem, a następnie wykonaj ćwiczenie.

Przeczenia

W języku szwedzkim przeczenie tworzymy, dodając słówko inte po orzeczeniu, np.:zdanie twierdzące: Jag bor i Gdańsk. - Mieszkam w Gdańsku, zdanie przeczące: Jag bor inte i Gdańsk. - Nie mieszkam w Gdańsku.

2.4Od podanych zdań twierdzących utwórz przeczenia i przetłumacz je na język polski.

1. De talar danska.

2. Han kommer från Danmark.

3. Hon heter Maria.

4. Vi förstår italienska.

Uwago!

Słowo przeczące i n t e nie występuje samodzielnie, ale zawsze w połączeniu z innym wyrazem, przeważnie czasownikiem. Samodzielne słówko „nie” to szwedzkie n e j .



ZAGADNIENIE GRAM ATYCZNE: OCKSÅ I HELLER

Uwaga!

Czasownik att kommama w językuszwedzkimkilka znaczeń.Podstawoweznaczenie to„przychodzić,przybywać,przyjeżdżać”,ale w połączeniuze słówkiemfrån oznacza„pochodzić”.Porównajzdania:Jag kommer på festen.- Przyjdę na przyjęcie.Jag kommer från Polen.- Pochodzę z Polski.

m inisłowniczek: en fest- przyjęcie, impreza (w ćw. 2.6 pojawia się w formie określonej: festen)att komma- przychodzić

kanske - może trött- zmęczony/a här - tu

Zapoznaj się z nowym moteriołem, a następnie wykonaj ćwiczenia.

Wyrazy också i heller oznaczają „też, również”. Också używamy w twierdzeniach, a heller w przeczeniach (w połączeniu ze słówkiem przeczącym inte). Najczęściej inte i heller rozdzielone są innymi wyrazami i heller znajduje się na końcu zdania.

Przykłady: > Jag talar svenska. - Mówię po szwedzku.Jag talar också svenska. - Też mówię po szwedzku.Jag talar inte ryska. - Mówię po rosyjsku.Jag talar inte hełler ryska. - Też nie mówię po rosyjsku.

2.5Przetłumacz na język szwedzki odpowiedzi podane w nawiasie.

1. De kommer från Sverige.(Oni również.).....................................................................................................

2. Han bor inte i Italien.(Ona też n ie .)......................................................................................................

3. Jag är inte svensk.(Ja też n ie .)...........................................................................................................

4. Hon heter Anna.(Ona również.)....................................................................................................

5. De är italienare.(Oni również.)....................................................................................................

6. Peter kommer inte från Danmark.(Mikael też n ie.)..................................................................................................

7. Jag bor inte här.(Ja też n ie .)...........................................................................................................

8. Han heter Karlsson.(Ona też.) ............................................................................................................

2.6Uzupełnij dialog brakującymi słowami (w każdą lukę wpisz jeden w yra z). Przy tłumaczeniu skorzystaj z minisłowniczka na marginesie.

- Hej Annika. (1 ) ...................... i. är det?- Mycket bra. Och du? Hur (2 )......................... du idag?- Så (3 )............................Jag är lite trótt.- Kommer du på festen?- Ja. Kanske.- Vi (4 ) ......................... då.- Ja. Vi ses.- Ha det så (5 )......................... !- Ha en trevlig (6 )......................... !

16 edgard

ZAGADNIENIE LEKSYKALNE: NARODOWOŚCI

Zapoznaj się z przym iotnikam i określającymi narodowość i z przykładow ym i zdaniam i.

- Vilken nationalitet är du? - Jakiej jesteś narodowości?- Jag är polsk / polska. - Jestem Polakiem / Polką.

- Varifrån kommer du? - Skąd pochodzisz / pochodzicie?- Jag kommer från Polen. - Pochodzę z Polski.

Polen(Polska)

polack polska polacker polskor polska

Sverige(Szwecja)

svensk svenska svenskar svenskor svenska

Norge(Norwegia)

norrman norska norrmän norskor norska

Danmark(Dania)

dansk danska danskar danskor danska

Tyskland(Niemcy)

tysk tyska tyskar tyskor tyska

England(Anglia)

engelsman engelska engelsmän engelskor engelska

Frankrike(Francja)

fransman fransyska fransmän fransyskor franska

Ryssland(Rosja)

ryss ryska ryssar ryskor ryska

Spanien(Hiszpania)

spanjor spanjorska spanjorer spanjorskor spanska

Italien(Włochy)

italienare italienska italienare italienskor italienska

C zy w ie s z, ż e . . . ?

Język szwedzki jest językiem germańskim. Jest bardzo podobny do innych języków skandynawskich (szczególnie do norweskiego). Szwedzi, Norwegowie i Duńczycy bez problemu porozumiewają się między sobą. Wymowa wjęzyku szwedzkim jest zróżnicowana pod względem regionalnym.

W języku szwedzkim, podobnie jak w polskim, liczbę mnogą od nazw narodowości (Polacy, Szwedzi, Duńczycy, itp.) tworzymy od rodzaju męskiego (patrz: 4. kolumna tabelki). W rodzaju żeńskim liczbę mnogą tworzymy, odcinając końcówkę -a i dodając -or (patrz: 5. kolumna tabelki).


språk(język)

land (kraj)


C zy w ie s z, ż e . . . ?

Język szwedzki, którym mówi większość Szwedów, to tzw. riksvenska, czyli ustan- daryzowany szwedzki.W Szwecji istnieje jednak wiele dialektów. Niektóre z nich to dialekty regionalne (np. skański używany w regionie Skåne albo tzw. sveamål, którym mówi się w Uppland), a niektóre wykształciły się wśród mniejszości narodowych zamieszkujących Szwecję. W Sztokholmie występuje również tzw. rinkebysvenska -językużywany przez imigrantów z północnych przedmieść Sztokholmu, z licznymi zapożyczeniami. Od standardowego szwedzkiego różni się elementami wymowy i gramatyki.Jest charakterystyczny dla młodszych pokoleń imigrantów.

2.7Po zapoznaniu się z tabelką ze str. 1 7 uzupełnij zdania właściwymi form am i przym iotników oznaczających narodowości.

Przykład: > Jose är spanjor. (Spanien) - Jose jest Hiszpanem.

1. Marco och Carlo ä r .................................. (Italien)2. George och Tim ä r ................................(England)3. Klaus ä r .................................. (Tyskland)4. Jean e Marie ä r ................................(Frankrike)5. Jag heter Rasmus och jag ä r ................................(Danmark)6. Piotr ä r ........................................(Polen)7. Lars och Anna ä r ................................(Sverige)8. Boris ä r ..................................(Ryssland)

2.8Odmień w czasie teraźniejszym czasownik att vara i att komma. Wstaw dowolne nazwy krajów i narodowości.

Przykład: > Jag är svensk. - Jestem Szwedem.

att vara att komma1- jag ................................................. 8. jag .......................................2. du .......................................................... 9. du .......................................3. han ................................................. 10. han .......................................4. hon ................................................. 11. hon .......................................5. vi ................................................. 12. vi .......................................6. ni ................................................. 13. ni .......................................7. de ................................................. 14. de .......................................

2.9Zn ajdź w wężu literowym pięć przymiotników oznaczających narodowości w liczbie mnogiej i przetłumacz je na język polski.

^ s ^ z s m Ä n G H ^V w

0 > I M N B d A ] v

5=>j -

N b n v r y s k o R D *

1................................................................................ 2......................................................................................... 3................................................................................................................... 4................................................................................................................... 5...................................................................................................................

18 ^EDGĄRD

2.10Zapoznaj się z czasownikiem att lala (mówić) oraz nazwam i miast po szwedzku (patrz minisłowniczek na marginesie obok). Napisz, skąd pochodzą i jakimi językam i mówią przedstawione na zdjęciach osoby. W nawiasach podano kraj pochodzenia.

att tala - mówić

jag talar du talar han / hon talar vi talar ni talar de talar

Przykład: > Marco är italienare. Han kommer från Rom. Han talar italienska och polska (Italien).

1. Marie ..............................................................................................................................................................................................(Frankrike)

2. Klaus................................................................................................................................................................................................................................(Tyskland)

3. Sara ................................................................................................................................................................................................................................ (Spanien)

4. Steve ................................................................................................................................................................................................................................. (England)

Powiedz też o sobie:

Jag .............................................................................................................................

m inisłow niczek:Rom - Rzym

London- Londyn

Warszawa- Warszawa Barcelona- Barcelona Berlin - Berlin

Paris - Paryż

Moskva- Moskwa

New York- Nowy Jork



C zy w ie s z, ż e . . . ?

Szwedzka rodzina królewska, podobnie jak monarchie w innych krajach europejskich, pełni rolę reprezentacyjną. Dla Szwedów jest bardzo ważnym symbolem i cieszy się dużym poparciem. Królem Szwecji jest Karol XVI Gustaw z dynastii Bernadotte. Wraz z żoną Sylwią mają trójkę dzieci: Wiktorię,Filipai Madeleine. Dziękizmianie prawa w 1980 r. koronę szwedzką odziedziczy po ojcu najstarsza córka Wiktoria (przedtem mógł ją dziedziczyć tylko męski potomek).

SPRAWDŹ SIĘ!

2.11Rozw iąż test.

Przykład: > Jag ä r ....... och kommer från Sverige. - Jestem Szwedemi pochodzę ze Szwecji, a) svensk

1. Marco kom m er.......Berlin, han är tysk.a) i b) från c) för

2. Justyna och P io tr.......polacker.a) heter b) talar c) är

3. H an ....... engelska och lite svenska.a) talar b) kommer c) är

4. Kan du tala ryska? Nej. Jag k a n ....... ryska.a) inte b) också c) heller

5.......heter du?a) Vad b) Hur c) Var

6......bor du? Jag bor i London.a) Varifrån b) Var c) Vad

2.12Odpowiedz na pytania z tego rozdziału.

Przykład: > Var bor du? - Gdzie mieszkasz?Jag bor i Rom. - Mieszkam w Rzymie.

1. Hur är läget?

2. Varifrån kommer du?

3. Är du svensk?

4. Vad talar du för språk?

5. Vad heter du?

6. Var bor du?

7. Talar du ryska?

8. Kommer du från Frankrike?

20 ^ EDGĄRD

3 LICZBY

I CZAS

W tym rozdziale:

Słownictwo: liczebniki, dni tygodnia, określenia czasu, święta Gramatyka: rodzaj nik, forma nieokreślona i określona rzeczownika, zaimki wskazujące: den här, den där (ten, tamten)


Anna, vad har du för telefonnummer?(Anna, jaki masz numer telefonu?)

- Mitt telefonnummer är 567 178 201. (Mój numer telefonu to 567 178 201.)

- Är det numret till din mobil? (To numer twojego telefonu komórkowego?)

- Ja. (Tak.)- Tack! (Dzięki!)- Ingen orsak. (Nie ma za co.)

- Angela, vad är det för datum idag? (Angela, który dzisiaj jest?)

- Idag är det den 15 december, tisdag. Snart är

det jul! Jag kan inte vänta! (Dziś jest 15 grudnia, wtorek. Niedługo będzie Boże Narodzenie!Nie mogę się doczekać!)

- Det stämmer. Julen kommer snart... (Zgadza się.Wkrótce przyjdą święta...)


Rodzajnik i form a rzeczow nika

W języku szwedzkim każdy rzeczownik ma rodzajnik. Istnieją dwa rodzajniki: en i ett.En odpowiada rodzajowi męsko-żeńskiemu, natomiast ett rodzajowi nijakiemu. W liczbie mnogiej rodzajnik nie występuje.Rzeczownik może występować w formie nieokreślonej i określonej. Rzeczownika w formie nieokreślonej używamy, gdy jest on nam nieznany (np. gdy jest wymieniany po raz pierwszy). Jest poprzedzony wtedy rodzajnikiem, np.:en kvinna (kobieta), en människa (człowiek), en stoi (krzesło), en bil (samochód) ett barn (dziecko), ett bord (stół), ett hus (dom).

Uwaga!Nie ma jasnych reguł dotyczących tego, który rodzajnik zastosować z danym rzeczownikiem, dlatego rzeczowników trzeba uczyć się wraz z rodzajnikami. Jest jednak kilka końcówek rzeczownika, które określają jago przynależność do konkretnego rodzajnika. Dla rodzajnika en są to końcówki: -ełse, -ing, -ion, -dom, -het, -nad, -ist, -ism, -iker, -are, natomiast dla rodzajnika ett: -eri, -gram, -skop, -tek, -ment, -mang. Warto też zapamiętać, że większość rzeczowników ma rodzajnik en.

22 „£> EDGARD

Form a określona rzeczownika

Rzeczowniki w formie określonej w liczbie pojedynczej tworzymy poprzez dodawanie do nich końcówek. Dla rodzajnika en są to końcówki: -en (jeśli rzeczownik kończy się na spółgłoskę) i -n (jeśli rzeczownik kończy się na samogłoskę). Dla rodzajnika ett dodajemy końcówkę -et (jeśli rzeczownik kończy się na spółgłoskę) i -t (jeśli kończy się na samogłoskę).

Przykłady: > en bil - bilen (samochód),en kvinna - kvinnan (kobieta), ett barn - barnet (dziecko), ett äpple - äpplet (jabłko).

Powyższa zasada jest główną regułą przy tworzeniu formy określonej rzeczownika, istnieje jednak kilka wyjątków. Przy następujących końcówkach stosuje się inne zasady:

> Przy rodzajniku en i końcówkach: -el, -er, -or dodajemy końcówkę -n, np.:en cykel - cykeln (rower), en syster - systern (siostra), en dator - datorn (komputer).

> Przy rodzajniku ett i końcówkach: -er, -el, -en redukujemy e i dodajemy końcówkę -et, np.: ett fönster - fönstret (okno), ett exempel - exemplet (przykład), ett vatten - vattnet (woda).

> Przy rodzajnikach en i ett kończących się na -m lub -n spółgłoska na końcu podwaja się, np.: en kam - kammen (grzebień), en man - mannen (mężczyzna), ett rum - rummet (pokój).

ĆWICZENIA (z . I

3.1Utw órz formę określoną rzeczowników podanych w formie nieokreślonej.

1. en stoi - ..................................................... 5. ett vatten - ................................................2. ett bord - ................................................... 6. ett exempel - .............................................3. en flicka - .................................................. 7. en man - ....................................................4. ett äpple - ................................................... 8. en kam - ...................................................

3.2Jaki rodzajnik mają podane rzeczowniki? Przyporządkuj je do właściwej kategorii w tabelce.

barn / kvinna / människa / stol / bord / nation / program / bibliotek / socialism /horoskop

E n EN


III LICZBY I CZAS

SZWEDZKI nie

gryzie!


Lic zb y:

noll - zero en / ett - jeden två - dwa tre - trzy fyra - cztery fem - pięć sex - sześć sju - siedem åtta - osiem nio - dziewięć tio - dziesięć elva - jedenaście tolv - dwanaście tretton - trzynaście fjorton - czternaście femton - piętnaście sexton - szesnaście sjutton - siedemnaście arton - osiemnaście nitton - dziewiętnaście tjugo - dwadzieścia tjugoen - dwadzieścia jeden tjugotvå - dwadzieścia dwa tjugotre - dwadzieścia trzy trettio - trzydzieści fyrtio - czterdzieści femtio - pięćdziesiąt sextio - sześćdziesiąt sjuttio - siedemdziesiąt åttio - osiemdziesiąt nittio - dziewięćdziesiąt hundra - sto tvåhundra - dwieście trehundra - trzysta fyrahundra - czterysta ett tusen - tysiąc tvåtusen - dwa tysiące tretusen - trzy tysiące fyratusen - cztery tysiące tiotusen - dziesięć tysięcy hundratusen - sto tysięcy

Dni tygo dn ia:

måndag - poniedziałek tisdag - wtorek onsdag - środa torsdag - czwartek fredag - piątek lördag - sobota söndag - niedzielapå måndag, på tisdag... - w poniedziałek, we wtorek... (czynność jednorazowa) på måndagarna, på tisdagarna...- w poniedziałki, we wtorki... (czynność zwyczajowa)

Miesiące:

januari - styczeń februari - luty mars - marzec april - kwiecień maj - maj juni - czerwiec juli - lipiec augusti - sierpień september - wrzesień oktober - październik november - listopad december - grudzień

Po ry roku:

årstider - pory roku vår - wiosna sommar - lato höst - jesień vinter - zima

Określenia czasu:

ett år - rok en månad - miesiąc en dag - dzień en natt - noc en timme - godzina

24 ^EDGARD

en minut - minutaalltid - zawszevarje dag - codziennieofta - częstoibland - czasamisällan - rzadkoaldrig - nigdyidag - dzisiajigår - wczoraji morgon - jutrodet här året - w tym rokuförra året - w zeszłym rokunästa år - w przyszłym roku

den här månaden - w tym miesiącu Hur mycket är klockan? / Vad är klockan?- Która jest godzina?Den är tio. - Jest 10:00 / 22:00.Den är halv två. - Jest 13:30 / 01:30.Den är fem. - Jest 17:00 / 05:00.Den är kvart över två. - Jest 14:15 / 02:15. Den är fem i tolv. - Jest 11:55 / 23:55 (zapięć 12).Vilken tid... ? - O której godzinie... ? klockan ett - o 13:00 / 01:00 klockan elva - o 11:00 / 23:00 tjugo över tre - o 15:20 / 03:20

Uw aga!

W języku szwedzkim, podając godzinę, z reguły dodaje się określenie ,,på morgonen / dagen / kvällen / natten” (rano, w południe, wieczorem, w nocy), jeśli nie wiadomo, czy mowa o pierwszej czy drugiej połowie dnia, np.:Nar landar ditt flyg? Klockan tio ... på morgonen / kvällen. - O której ląduje twój samolot? O 10:00 rano / wieczorem.

en dag - dzieńen morgon - raneken förmiddag - przedpołudniemitt på dagen - południeen eftermiddag - popołudnieen kväll - wieczóren natt - nocmidnatt - północpå morgonen - ranopå förmiddagen - przed południemmitt på dagen - w południepå eftermidagen - po południupå kvällen - wieczorempå natten - w nocyvid midnatt - o północyi morse - dziś ranoi eftermiddag - dziś po południuikväll - wieczoreminatt - dziś w nocyimorgon bitti / eftermiddag / kväll - jutro rano / po południu / wieczorem

igår morse / eftermiddag / kväll - wczoraj rano / po południu / wieczorem ett datum - dataVilken dag är det idag? - Który dzisiaj jest? Vad för dag är det idag? - Jaki jest dziś dzień? (dzień tygodnia lub święto)Idag är det den 15 februari 2011 (tjugohundraelva). - Dziś jest 15 lutego 2011 roku.När är du född? - Kiedy się urodziłeś/aś? Jag är född den 1 december 1980.- Urodziłem/am się 1 grudnia 1980 roku. Hur gammal är du? - Ile masz lat?Jag är tjugotre år. - Mam 23 lata.

Święta:

en födelsedag - urodziny jul - Boże Narodzenie nyår - Nowy Rok nyårsafton - Sylwester påsk - Wielkanoc



ĆWICZENIA (z . II

m inisłowniczekräkneord- liczebniki

veckans dagar- dni tygodnia månader- miesiące helger - święta

årstider - pory roku

Czy wiesz, że... ?

Nazwy niektórych szwedzkich dni tygodnia pochodzą od imion bogów z mitologii skandynawskiej. Słowo onsdag (środa) pochodzi od imienia Odyna - boga wojny i mądrości, torsdag (czwartek) od imienia Tora - boga burzy i piorunów (Tors dag oznacza dosłownie „dzień Tora”), a fredag (piątek) od imienia bogini płodności i piękna - Freji.

3.3Przyporządkuj słówka do odpowiednich kategorii.

räkneord årstider månader veckans dagar helger

3.4Z rozsypanych fragmentów ułóż poprawne zdania.

Przykład: > Vilken årstid + är det nu? - Jaka jest teraz pora roku?

1. Hur gammal a) är du? 1.2. Jag är född b) för telefonnummer? 2.3. Vilken dag c) halv sju. 3.4. Klockan är d) den 20 mars 1976. 4.5. När e) är det idag? 5.6. Vilken årstid f) trettio år. 6.7. Vad har du g) är det nu? 7.8. Jagar h) är du född? 8.9. Vad är det för i) är klockan? 9.10. Hur mycket j) datum idag? 10

26 EDGARD

1 5hudpisz ilustracje właściwymi liczebnikami w języku szw edzkim . m inisłowniczek:

en katt - kot

3................................... klossar

3.6Rozw iąż równania matematyczne.

Przykład: > två + tre = fem (dwa + trzy = pięć)

1. tio - sju = .........................................................2. (sjutton + tre) / två = .......................................3. hundra - tjugo = ..............................................4. tre • fyra = .........................................................5. fyra + nitton = ..................................................6. (två + tre) • sex = ..............................................7. nio + åtta = .......................................................

katter

fiskar

böcker

morötter

en fisk - ryba

en kloss- klocek en bok- książka

en morot- marchewka en bil- samochód

8. trettiotvå - tretton =9. (sju + fem) ■ tre = ...10. hundra - femton = .



3.7Która jest godzina? Podpisz ilustracje.

Przykład: > Den är åtta. - Jest ósma.

Hur mycket är klockan?

Za p a m ię ta j!

Szwedzi, podobnie jak Polacy, mówiąc o godzinach popołudniowych, używają liczebników od 11 do 24, np. klockan tretton, fjorton (godzina trzynasta, czternasta).

1. 2 .

3.

3.8Zapisz podane daty, używając odpowiednich nazw miesięcy.

1.02 17.06

l. 2.

2 3 .0 ? 11 .05

3. 4.

1 3 .1 2

5. 6.

28 EDGARD

Z A G A D N I E N I E G R A M A T Y C Z N E : Z A I M E K W S K A Z U J Ą C Y D E N / D E T

Zapoznaj się z nowym materiałem, a następnie wykonaj ćwiczenia.

W ięzyku szwedzkim występuje zaimek wskazujący „ten”. W liczbie pojedynczej przybiera on dwie formy: den (dla rzeczowników z rodzajnikiem m oraz det (dla rzeczowników z rodzajnikiem ett). Używamy go, gdy chcemy wskazać jakąś konkretną rzecz. Aby określić bliskość położenia danego przedmiotu, możemy dodatkowo użyć form: den här (ten / ta tutaj)i det här (to tutaj) oraz den där (ten / ta tam) i det där (to tam). Po zaimku> skazującym występuje zawsze forma określona rzeczownika.

Przykłady: > den här bilen (ten tutaj samochód), det här huset (ten tutaj dom), den här stolen (to tutaj krzesło), det här bordet (ten tutaj stół).

L K Z E B N I K I - C I Ą G D A L S Z Y

Z a p a m ię ta j!

Wszystkie liczebniki w języku szwedzkim, w przeciwieństwie do polskiego, piszemy łącznie (np. 654 -sexhundrafemtiofyra).

113 - ...3. 56 - ....4. 345 - ...5. 97 - ....6. 602 - ..."" 2450 - ,8. 15005 -9. 413 -10. 1298 -11. 14 - ...12. 77 - ...13. 121 - ..14. 615 - ..15.997 - . ,16. 2549 -

liczebniki złożone w języku szwedzkim zapisujemy łącznie, np.:89 - åttionio176 - hundrasjuttiosex525 - femhundratjugonio13423 - tiotusenfyrahundratjugotre

3.9Zapisz słownie podane liczebniki.

1. 74 - ...............................................................................................



C zy w ie s z, ż e . . . ?

■ Powierzchnia Szwecji wynosi 449 964 km2, liczbamieszkańców: 9,2 min.- Najwyższy szczyt to Kebnekaise (2111m n.p.m.), największe jezioro to Vänern (5648 km2).- Największe powierzchniowo miasto to Göteborg (450 km2), zaś najwięcej ludzi zamieszkuje stolicę Szwecji- Sztokholm

(771 038).- Kraj dzieli się na 25 prowincji (landskap),21 regionów administracyjnych (län) oraz 290 gmin (kommuner).

S P R A W D Ź S IĘ !


Przykład: > H u r.......är du? - Ile masz lat?b) gammal

1. Jag ä r .......den 15 mars.a) gammal b) född c) dag

2. Idag....... den 1 april.a) är det b) är den c) har

3..........är klockan?a) Hur b) När c) Vad

4. måndag, .. , onsdaga) torsdag b) lördag c) tisdag

5. vinter, , sommara) vår b) höst c) vårt

6. 1 6 - .......a) sjutton b) sexton c) sextio

7. 7 9 -a) sjuttionio b) tjugonio c) sjuttonnio

8. 25.12-a) påsk b) jul c) nyår


Przykład: > Hur gammal är du? - Ile masz lat?Jag är trettio år. - Mam trzydzieści lat.

1. När är du född?

2. Vilken datum är det idag?

3. Vilken dag är det idag?

4. Hur mycket är klockan?

30 EDGARD

4 CZŁOWIEK I RODZINA

W tym rozdziale:

Słownictwo: części ciała, wygląd, charakter, kolory, członkowie rodziny Gramatyka: zaimki dzierżawcze, przymiotnik nieokreślony, dopełniacz


1 6 ^

- Hej Peter! Jag har en ny flickvän! (Cześć Peter!Mam nową dziewczynę!)

- Verkligen? Hur är hon? (Naprawdę? Jaka ona jest?)- Hon är rolig, trevlig och mycket snygg. (Jest wesoła,

sympatyczna i bardzo ładna.)- Grattis! (Gratulacje!)

Den här tjejen är spanjorska och heter Marta. Hon ar mycket snygg, lång och smal. Hon har långt hår och gröna ogon.Marta har en dotter som heter Sara. Hon är ocksa mycket

snygg.(Ta dziewczyna jest Hiszpanką i ma na imię Marta. Jest bardzo ładna, wysoka i szczupła. Ma długie włosy i zielone oczy. Marta ma córkę, która ma na imię Sara. Ona rowniez jest bardzo ładna.)


Przym iotn ik

W języku szwedzkim przymiotnik przyjmuje formę nieokreśloną lub określoną. Przymiotnik w formie nieokreślonej towarzyszący rzeczownikowi ma trzy warianty:

> dla rodzajnika en występuje w formie podstawowej, np.: en vacker tjej (piękna dziewczyna), en stor hund (duży pies),

> dla rodzajnika ett dodajemy do formy podstawowej końcówkę -t, np.: ett vackert hus (piękny dom), ett stort barn (duże dziecko),

> w liczbie mnogiej do formy podstawowej dodajemy końcówkę -a (bez względuna rodzaj rzeczownika), np.: snygga tjejer (ładne dziewczyny), stora barn (duże dzieci), stora hundar (duże psy).

Uwaga!Przymiotnik liten (mały) odmienia się inaczej. Dla rodzaju en ma formę liten, dla ett- litet, dla liczby mnogiej zaś - små.

Przykłady: > en liten flicka - mała dziewczynka ett litet hus - mały dom små barn - małe dzieci

32 ^ ) EDGARD

O SŁÓWKA I KONSTRUKCJE:

Człowiek:en människa - człowiek en man - mężczyzna en kvinna - kobieta en tjej - dziewczyna en kiłle - chłopak en flicka - dziewczynka en pojke - chłopiec ett barn - dziecko vuxen - dorosły/a ung - młody/a gammal - stary/a

Części ciała:ett huvud - głowaett hår - włosyett öga / ögon - oko / oczyen näsa - nosen mun - ustaett öra / öron - ucho / uszyen tand / tänder - ząb / zębyen mage - brzuchen rygg - plecyen hand - rękaen handflata - dłońen arm - ramięett ben - noga

Wygląd i charakter:Hur ser han ut? / Hur ser -.on ut? - Jak on / ona wygląda?Kort - niski/a ^ång - wysoki/a rock - gruby/a mager - chudy/a : mal - szczupły/a •■ acker - piękny/a snygg - ładna, przystojny ful - brzydki/a

rolig - zabawny/a,śmieszny/aglad - wesoły/atråkig - nudny/atrevlig - miły/asnäll - grzeczny/aklok - mądry/adum - głupi/anervös - nerwowy/aupprörd - zdenerwowany/aorolig - zmartwiony/alugn - spokojny/aenvis - uparty/aett kort hår / långt hår- długie / krótkie włosy Jag tycker om henne. - Lubię ją. / Podoba mi się (ona).Jag tycker inte om honom.- Nie lubię go.

Ro dzina :

en familj - rodzina en fru - żona en man - mąż föräldrar - rodzice en mor - matka en far - ojciec en mamma - mama (potocznie)en pappa - tata (potocznie) en son / en dotter - syn / córkamormor / farmor - babcia (ze strony mamy / ze strony taty) morfar / farfar - dziadek (ze strony mamy / ze strony taty) moster / faster - wujek (ze strony mamy / ze strony taty)


morbror / farbror - ciocia (ze strony mamy / ze strony taty) en bror - brat en syster - siostra systersdotter - siostrzenica brorsdotter - bratanica systerson - siostrzeniec brorson - bratanek svärfar / svärmor - teść / teściowaen fästman / en fästmö- narzeczony / narzeczona en pojkvän / en flickvän- chłopak / dziewczyna en vän / en väninna- przyjaciel / przyjaciółka en kompis - kolega / koleżankaÄr du gift? - Czy jesteś żonaty? / Czy jesteś mężatką?Ja, jag är gift. - Tak, jestem żonaty. / Tak, jestem mężatką.Nej, jag är inte gift. / Jag är ogift. - Nie jestem żonaty. / Nie jestem mężatką.Har du syskon? - Czy masz rodzeństwo?Ja. Jag har en bror. - Tak. Mam brata.Har du barn? - Czy masz dzieci?Ja, jag har två söner och en dotter. - Tak, mam dwóch synów i jedną córkę.Nej, jag har inte barn.- Nie, nie mam dzieci.

<N5im7?30OON2>

Ł/łrsi§mON753rt>'

ID

NfH.


ĆWICZENIA

m inisłowniczek:kvinnor- kobiety

ett ben - noga människor- ludzie

vänner- przyjaciele

4.1Połącz fragm enty wypowiedzi ta k , aby utworzyć zdania.

Przykład: > Niłs är mycket trevlig + men också mycket envis.- Nils jest bardzo miły + ale również bardzo uparty.

1. Jag har två döttrar a) syskon. 1.2. Hon har mörkt hår b) hon? 2.3. Har du c) och smal. 3.4. Jag har inga d) som heter Anna. 4.5. Hur är e) och en son. 5.6. Jag har en ny flickvän f) om henne. 6.7. Han tycker g) barn? 7.8. Hon är lång h) och blåa ögon. 8.

4.2Uzupełnij zdania odpowiednimi form am i przym iotnika.

Przykład: > en vacker tjej - piękna dziewczyna

1. e t t ........................hus (stor)2 kvinnor (snygg)3. e t t ........................ben (kort)4............................människor (optimistisk)5. e n ........................ katt (intelligent)6. e t t ........................ barn (rolig)7. e n ........................man (nervös)8............................vänner (god)

4.3Podpisz obrazki zgodnie ze schematem: rodzajnik + przym iotnik + rzeczownik.

1 2.............................. 3....................... 4.

(chudy mężczyzna) (gruby mężczyzna) (małe dziecko) (piękna kobieta)

34

ZAGADNIENIE GRAM ATYCZNE: DOPEŁNIACZ RZECZOW NIKA


W języku szwedzkim formy dopełniacza używamy do wyrażenia przynależności. Tworzymy ją, dodając końcówkę -s do nazw własnych lub rzeczowników pospolitych, np.: Nils telefonnummer - numer telefonu Nilsa, min mors bil - samochód mojej mamy, firmans adress - adres firmy.

4.4*ia podstawie drzewa genealogicznego uzupełnij zdania brakującymi w yrazam i.

Przykład: > Maria är Nils fru. - Maria jest żoną Nilsa.

1. Mia är O lles..................................................................1. Katarina är Mias och O lles.........................................3. Nils är A nnas...............................................................4. Annas brorsdotter he ter..............................................5. Olles och Mias faster h e te r.........................................tr Lars är Mias och Olles.................................................7. Anna är N ils.................................................................K Maria är N ils................................................................


Za p a m ię ta j!

Dorzeczowników zakończonych na literę: s, x oraz z nie dodajemy końcówki -s. Dopełniacz ma wówczas taką samą formę jak mianownik, np.: Lars fru - żona LarsaMax hus - domMaxa.


Za p a m ię ta j!

W III osobie liczbypojedynczej istnieje także zaimek bezosobowy: dess - jego / jej. Używamy go, gdy mówimy o zwierzętach łubprzedmiotach,np.:Jag har en hund. Dess namn är Reks. - Mam psa. Jego imię to Reks.

U w ag a !

Po zaimkudzierżawczymrzeczownikzawszewystępujew formienieokreślonej,np.:Det är min hund. - To jest mój pies.

m inisłowniczek:stor - duży/a

för- ponieważ / bo

ZAGADNIENIE GRAM ATYCZNE: ZAIMKI DZIERŻAW CZE


Zaimki dzierżawcze wskazują na przynależność i występują przed rzeczownikiem. W I i II osobie liczby pojedynczej i mnogiej odmieniają się zgodnie z rodzajem gramatycznym i liczbą rzeczownika, do którego się odnoszą, np.:

liczba pojedyncza liczba mnoga

en dotter - córka ett barn - dziecko barn - dzieci

min dotter- moja córka din dotter- twoja córka vår dotter- nasza córka er dotter- wasza córka

mitt barn- moje dziecko ditt barn- twoje dziecko vårt barn- nasze dziecko ert barn- wasze dziecko

mina barn- moje dzieci dina barn- twoje dzieci våra barn- nasze dzieci era barn- wasze dzieci

W III osobie liczby pojedynczej i mnogiej zaimki dzierżawcze zachowują taką samą formę niezależnie od rodzaju i liczby rzeczownika, do którego się odnoszą, np.:

liczba pojedyncza liczba m noga

en dotter - córka ett barn - dziecko barn - dzieci

hans dotter- jego córka hennes dotter- jej córka deras dotter- ich córka

hans barn- jego dziecko hennes barn- jej dziecko deras barn- ich dziecko

hans barn- jego dzieci hennes barn- jej dzieci deras barn- ich dzieci. .

4.5Uzupełnij luki w tekście odpowiednimi zaim kam i dzierżawczym i.

Jag har en familj. (1 )..................... familj är stor. Jag har 5 barn,(2 ) .....................barn heter Nils, Julia, Anna, Lars och Mari. Mari har tvåbarn. (3 )..................... barn heter Mia och Mattias. De talar svenska ochfranska för (4 )..................... far är fransman. (5 ).......................familj kommerfrån Frankrike. Vi har också en hund. (6 ).....................hund heter Ludde.Min son Thomas har också en katt. (7 )..................... katt heter Misse.

36 ^ E D G A R D

4.6Uzupełnij zdania odpowiednimi zaim kam i dzierżawczym i.

Przykład: > Du har en god vän. Din vän heter Mattias. - Masz dobregoprzyjaciela / kolegę. Twój przyjaciel / kolega nazywa się Mattias.

1. Jeg har en pojkvän...................................... pojkvän heter Mikael. m inisłowniczekHon har två barn...................................... barn heter Kerstin och Olle. det är... - to

3. Vi har en bil. Det ä r .................................... bil. Jest- > to są...4 Du har en vacker flickvän...................................... flickvän är vacker.5. Han har en gammal cykel...................................... cykel er gammal.6. De har en hund......................................hund är 5 år gammal.

De har ett hus...................................... hus ligger utanför Stockholm.8. Jag har ett barn.......................................barn är 2 år gammalt.9. Du har ett glas. Det ä r .................................... glas.10. Jag har 5 barn. Det ä r .................................... barn.

4 .7Odpowiedz na pytania twierdząco (gdy w nawiasie podane jest słowo jaj lub przecząco [gdy w nawiasie podane jest słowo nej).

Przykład: > Är det din bil? - Czy to twój samochód?Ja, det är min (bil). - Tak, to jest mój (samochód), (ja)Nej, det är inte min (bil). - Nie, to nie jest mój (samochód), (nej)

1. Är det din väska? (ja ) ............................2. Är det ditt barn? (nej)............................3. Är det dina föräldrar? ( ja ).....................4. Är det ditt hus? (nej).............................5. Är det din cykel? (ja ).............................6. Är det din syster? (nej)...........................

4.8Podpisz części ciała zaznaczone na obrazku.Przed każdym rzeczownikiem wstaw odpowiednią formę rodzajnika określonego.

1.■>3.4.5.6.

8.



ZAGADNIENIE GRAMATYCZNE: PRZYMIOTNIK W FORMIE NIEOKREŚLONEJ - FORMY NIEREGULARNE

m inisłowniczek: en klänning- sukienka

en tröja- sweter, bluzkaskor - buty


Niektóre przymiotniki odmieniają się nieregularnie. Widać to na przykładzie nazw kolorów, które mogą reprezentować różne wzory odmiany. Przymiotniki oznaczające kolory możemy podzielić na trzy grupy zgodnie z poniższą tabelką:

regularne nieregularne nieodmienne

gul - żółty grön - zielony

brun - brązowy vit - biały

skär - bladoróżowy

röd - czerwony svart - czarny blå - niebieski

grå - szary violett - fioletowy

rosa - różowy orange - pomarańczowy

lila - liliowy

Przymiotniki regularne odmieniają się według zasady opisanej na początku tego rozdziału. Przymiotniki nieodmienne mają tę samą formę dla rodzaju en, ett i liczby mnogiej. Przymiotniki nieregularne odmieniają się natomiast następująco:

> w przymiotnikach zakończonych na -d spółgłoskę d zamieniamy na tt, np.: röd - rött - röda (czerwony)

> w przymiotnikach zakończonych na -t i poprzedzonych spółgłoską: dla rodzaju ett nie dodajemy kolejnego t, np.: svart - svart - svarta(czarny).

> w przymiotnikach zakończonych na samogłoskę: dla rodzaju ett dodajemy tt, np.: blå - blått - blåa (niebieski)

> w przymiotnikach zakończonych na -tt: dla rodzaju ett nie dodajemy t, np.: violett - violett - violetta (fioletowy)

4.9Wstaw przym iotnik oznaczający kolor podany w nawiasie. Pamiętaj o odpowiedniej form ie, zwracając uwagę na rodzaj i liczbę rzeczownika.

1. e t t ........................ äpple (czerwone jabłko)2.......................... ögon (niebieskie oczy)3. e n ........................bil (czarny samochód)4. e t t ........................ hår (czarne włosy)5. e n ........................klänning (różowa spódnica)6. e n ........................tröja (pomarańczowy sweter)7. e t t ........................hus (biały dom) 8...................... klänningar (różowe sukienki) 9......................skor (czarne buty)

38 ^ EDGARD

4.10Odpowiedz no pytania w formie przeczącej. U żyj przym iotników podanych w nawiasach.

Przykład: > Är dina ögon blåa? Nej. Mina ögon är bruna. - Czy twoje oczy są niebieskie? Nie. Moje oczy są brązowe.

1. Är dina ögon bruna? Nej2. Är hon lång? Nej.............3. Är ditt hår långt? Nej. ...4. Är ditt hår svart? N ej....5. Är din väska rosa? N ej...6. Är din bil vit? Nej..........

4.11: ,'zetłum acz podane zdania na język polski.

Przykład: > Min morfar heter Hans. - Mój dziadek ma na imię Hans.

1. Min familj kommer från Göteborg..........................................................2. Min systersdotter är mycket rolig.............................................................3. Min bror har långt och mörkt h å r..........................................................4. Vår dotter är lång och smal.......................................................................5. Hennes föräldrar bor i Norge....................................................................6. Hans fästmö är spanjorska........................................................................

4.12Rozwiąż krzyżó w kę .

1- M in .................................... är 80 år gammal, (dziadek od strony ojca)2.......................................mor är vacker, (jego)3. Hans flickvän är lång o c h .......................................(szczupła)4 barn heter Olle och Mia. (moje)5. Marias man ä r .................................... och snygg, (wysoki)6. Hennes dotter har kort o ch .................................... hår. (jasne)

... (zielone)

......(niska).. (krótkie)...... (jasne)(czerwona) ...... (żółty)

hasło:

1.

2.

3.

4.

6.

Za p a m ię ta j!

W języku szwedzkim innym słowem określa się babcię i dziadka ze strony mamy i ze strony taty. Mormor to babcia ze strony mamy, a farmor- ze strony taty. Podobnie farfar to dziadekze strony taty, a morfar- ze strony mamy.


5.


C zy w ie s z, ż e . . . ?

Jakw przypadku każdego narodu, również na temat Szwedów istnieją stereotypy. Szwedom częstoprzypisuje się dystans, ale też uprzejmość i życzliwość. Szwedzi nie lubią konfliktów, są dyplomatyczni, dbają o dobrą atmosferę i samopoczucie swojego rozmówcy. Często dziękują (nawet z góry). W języku szwedzkim zamiast towarzyszącego prośbie„proszę” używa się słowa „dziękuję”.

SPRAWDŹ SIĘ!


Przykład: > Min mor är vacker,b) Min

Moja mama jest piękna.

1......... barn heter Lisa och Lasse.a) Min b) Mina c) Mitt

2..........barn är stort.a) Din b) Dina c) Ditt

3. Hon är inte tjock. Hon ä r .........a) smal b) lång c) liten

4. Maria har en hund......... hund heter Reks.a) hans b) hennes c) dess

5. Jag h a r .......ögon.a) blå b) blåa c) blått

6. Lars har en katt. Det ä r .......katt.a) Lars b) Larses c) Lars

7. Jag har bara en dotter. Jag har ingen.........a) barn b) syskon c) son

8. Klaudia är det enda barnet. Hon har inga.........a) barn b) föräldrar c) syskon


Przykład: > Har du en son? - Czy masz syna?Nej, jag har ingen son. - Nie, nie mam syna.

1. Har du syskon?

2. Har du barn?

3. Hur ser du ut?

4. Är du gift?

40 EDGARD

DOM I CZYNNOŚCI CODZIENNE

W tym rozdziale:

Słownictwo: dom, pomieszczenia, meble, sprzęty, czynności codzienne Gramatyka: czasownik w czasie teraźniejszym, czasowniki modalne, przysłówki miejsca


1 8 ^Mitt husJag är mycket glad för jag inte längre bor i tiovåningshus. Nu bor jag på landet, i ett hus med trädgård. Huset är mycket stort och jag har mycket plats för möbler och alla mina saker. Jag jobbar hemma nu. Jag känner mig lycklig!

(Mój domJestem bardzo zadowolona, ponieważ nie mieszkam już w 10-piętrowym bloku.Teraz mieszkam na wsi, w domu z ogrodem. Dom jest bardzo duży i mamdużo miejsca na meble i wszystkie moje rzeczy. Pracuję teraz w domu. Czuje sie szczęśliwa!) Y

Min dagJag vaknar mycket tidigt varje dag. Jag tvattar mig, sedan äter jag frukost. Jag äter alltid frukost hemma. Klockan 8 går jag hemifrån. Jag slutar jobbet klockan 16 och kommer hem. Jag lagar mat och sedan vilar jag. Jag har inte mycket fritid.

(Mój dzieńCodziennie wstaję bardzo wcześnie rano. Myję się i ubieram, a następnie jem śniadanie Zawsze jem śniadanie w domu. O 8 wychodzę do pracy. Kończę o 16 i wracam do domu. Gotuję coś, a potem odpoczywam. Mam mało wolnego czasu.)


Czasownik w czasie tera źniejszym - bezokolicznik i form a osobowa

Czasownik w języku szwedzkim występuje w bezokoliczniku i w nieodmiennej formie osobowej. Bezokolicznik kończy się zazwyczaj na -a (a niekiedy na inną samogłoskę) i często poprzedzony jest słówkiem att. W formie osobowej czasownik może przyjmować końcówki: -ar, -er lub -r, takie same dla wszystkich osób. Istnieją trzy grupy czasowników:

> Czasowniki zakończone w formie osobowej na -ar (w bezokoliczniku na -a), np.: att tala (mówić) - forma osobowa: talarjag talar, du talar, vi talar, itd. - ja mówię, ty mówisz, my mówimy, itd.Inne czasowniki należące do tej grupy to np.: att lyssna - lyssnar (słuchać), att arbeta- arbetar (pracować), att titta - tittar (oglądać, patrzeć).

42 EDGARD

Czasowniki zakończone w formie osobowej na -er (w bezokoliczniku na -a), np.: att köpa (kupować) - forma osobowa: köperiag köper, du köper, vi köper, itd. - ja kupuję, ty kupujesz, my kupujemy, itd.Inne czasowniki należące do tej grupy to np.: att ringa - ringer (dzwonić), att leka - leker( bawić się), att röka - röker (palić).

Czasowniki zakończone w formie osobowej na -r (w bezokoliczniku na samogłoskę inną niż -a), np.:

att bo (mieszkać) - forma osobowa: borjag bor, du bor, vi bor, itd. - ja mieszkam, ty mieszkasz, my mieszkamy, itd.Inne czasowniki należące do tej grupy to np.: att tro - tror (sądzić, przypuszczać, wierzyć), att sy - syr (szyć), att spå - spår (wróżyć).

Uwaga!

Istnieje również kilka czasowników, których forma osobowa jest krótsza od bezokolicznika, np.: att köra - kör (prowadzić), att göra - gör (robić), att höra- hör (słyszeć).

Czasowniki modalne

Czasowniki modalne używane są zawsze z bezokolicznikiem bez poprzedzającego go słówka att. Poniżej podano podstawowe czasowniki modalne w formie bezokolicznika i osobowej (prawie zawsze jednak używane są one w formie osobowej):

bezokolicznik bez att czas teraźniejszy tłum aczenie

böra bör mieć powinnośćkunna kan umieć (umiejętność)

få får móc (pozwolenie)vilja vill chcieć

måste musieć

Przykłady zdań z czasownikami modalnymi:

Vi bör läsa mycket. - Powinniśmy dużo się uczyć.Barnen bör inte äta godis varje dag. - Dzieci nie powinny jeść słodyczy każdego dnia. [ag kan spela piano. - Umiem grać na pianinie.Vi kan inte komma idag. - Nie możemy dzisiaj przyjść.Du får inte röka här. - Nie możesz tu palić.Han vill spela tennis i morgon. - On chce grać jutro w tenisa.Hon vill inte komma till festen. - Ona nie chce przyjść na imprezę.Tag måste arbeta i kväll. - Muszę pracować dziś wieczorem.Måste ni gå nu? - Czy musicie już iść?

.vww.jezykiobce.pl 43

V DOM

I CZYNN

OŚCI CODZIENNE

SZWEDZKI nie

gryzie!

SZW

EDZK

I nie

gr

yzie

! V

DOM

I CZY

NN

OŚC

I CO

DZI

ENN

E 1 9 SŁ ÓWKA I KONSTRUKCJE:

Dom: Czynności codzienne:ett hus - dom att vakna - budzić sięen lägenhet - mieszkanie att stiga upp - wstawaćen trädgård - ogród att lägga sig - kłaść się spaćett kök - kuchnia att sova - spaćett badrum - łazienka att somna - zasypiaćett rum - pokój att bädda sängen - ścielić łóżkoett sovrum - sypialnia att tvätta sig - myć sięen matsal - jadalnia att duscha - brać prysznicett vardagsrum - salon att bada - kąpać sięen hall - przedpokój att borsta tänderna - myć zębyen källare - piwnica att klä sig - ubierać siętrappor - schody att kamma sig - czesać sięen dörr - drzwi att gå hemifrån - wychodzić z domuett fönster - okno att gå till arbetet - iść do pracy

att arbeta - pracowaćMeble i sprzęty: att gå till skolan - iść do szkołymöbler - meble att åka buss - jechać autobusemen bokhylla - regał att läsa - uczyć się / czytaćen säng - łóżko att komma hem - wracaćen lampa - lampa att gå hem - iść do domuen matta - dywan att handla - robić zakupyen garderob - szafa att laga mat - gotowaćett skåp - szatka att äta - jeśćen stoi - krzesło att göra - robić (forma osobowa: gör)ett skrivbord - biurko att laga frukost - robić śniadanieett bord - stół att äta frukost - jeść śniadanieen fåtölj - fotel att ha lunch - jeść lunch (dosł. mieć)en dusch - prysznic att äta middag - jeść kolacjęett badkar - wanna att dricka - pićen spegel - lustro att diska - zmywać naczyniaett kylskåp - lodówka att vila - odpoczywaćett strykjärn - żelazko att titta på tv - oglądać telewizjęen tvättmaskin - pralka att promenera - spacerować

Jag äter alltid hemma. - Jem zawsze w domu.Jag äter aldrig frukost. - Nigdy nie jem śniadania.

44 EDGARD

CWICZENIA

" v q c z fragm enty wypowiedzi ta k , aby utworzyć zdania.

Przykład: > Jag har mycket + plats hemma. - Mam dużo miejsca w domu.

1. Jag bor på landet a) lycklig.2. Jag lägger mig b) klockan tio på kvällen.3. Varje dag c) med en stor trädgård.4 . Jag känner mig d) i ett stort hus.5. Jag bor i ett hus e) vaknar jag mycket tidigt,t . Jag äter aldrig f) mycket fritid.7. Jag arbetar g) frukost hemma.8L Jag har inte h) på banken i stan.

1........2......... 3......... 4......... 5......... 6......... 7......... 8.........

S.2Uzupełnij zdania poprawną form ą czasowników podanych w nawiasie.

Przykład: > Jag kommer från Italien. - Pochodzę z Włoch, (att komma)

1. På kvällen..................................jag middag hemma, (att äta)2. Klockan 11 ..................................jag med min hund. (att promenera)3. På eftermiddagen.................................. jag buss till stan. (att åka)4. Efter skolan..................................jag kaffe med min kompis, (att dricka)5 På söndagarna................................. jag mat för min familj, (att laga)c . Varje lördag.................................. jag till klockan 11:00. (att sova)

Vilken t id ................................. du hem efter jobbet? (att komma)5. Jag är trött för ja g ..................................mycket, (att arbeta)

5.3«:upełnij zdania brakującymi słówkami z tego rozdziału.

I. Jag bor i en lägenhet med e t t ....I . I köket har jag m ånga.................3 På kvällen sitter jag i ..................4. På morgonen bäddar jag min ...5. I vardagsrummet har jag en stor6. I matsalen står ett s to rt..............

I hallen hänger e n ......................8. I sovrummet har jag ett s to rt....

www.jezykiobce.pi 45

och

och tittar på tv.

m inisłowniczek:i stan- w mieście

aldrig - nigdy

lycklig- szczęśliwy/a fritid - czas wolny

m inisłowniczek: till stan- do miasta efter skolan- po szkole

en kompis- kolega, koleżankaVilken tid?- O której godzinie?

http://www.jezykiobce.pi

Z a p a m ię ta |!

Określającpiętro w językuszwedzkim,możemy użyćliczebnikaporządkowegonp.:på första / andra / tredje våningen - na pierwszym / drugim / trzecim piętrze albo użyć określenia en / två / tre trappor upp.

5.4Za pomocą strzałek przyporządkuj słówka do pomieszczeń i przedmiotów domowych przedstawionych na obrazku.

5.5Z n a jdź w wężu literowym pięć rzeczowników związanych z m ieszkaniem, podaj ich rodzajniki i przetłum acz słówka na język polski.

1.2 .

3.4.5.

46 ed g a rd

ZAGDNIENIE GRAMATYCZNE: PRZYSŁÓWKI MIEJSCA

Iis o zn a j się z nowym materiałem, a następnie wykonaj ćwiczenie.

Przysłówki miejsca odpowiadają na pytania „gdzie?” i „dokąd?” W języku szwedzkim mogą mieć dwie formy: statyczną (długą), która odpowiada na pytanie „gdzie?” i dynamiczną (krótką), która odpowiada na pytanie dokąd?”. Forma dynamiczna stosowana jest z czasownikami wyrażającymi

ruch i przemieszczenie. Forma statyczna używana jest z czasownikami, które nie wyrażają ruchu ani przemieszczenia, np.:

form a dynam iczna form a statyczna

Jag går hem. - Idę do domu. Han åker bort. - On wyjeżdża. När kommer vi fram? - Kiedy przyjedziemy na miejsce?

Jag är hemma. - Jestem w domu. Han är borta. - Wyjechał.När är vi framme? - Kiedy będziemy na miejscu?

Uwaga!

W języku szwedzkim istnieje przysłówek bort / borta, który nie ma odpowiednika w języku polskim. Należy tłumaczyć go w kontekście (patrz pierwsza tabelka obok).

W języku szwedzkim istnieją następujące przysłówki miejsca:

form a dynam iczna form a statyczna

hem (do domu)in (do środka)ut (na zewnątrz, na dwór)hit (tu)dit (tam)upp (na górę)ner (na dół)fram (na miejsce / do przodu)

hemma (w domu)inne (w środku)ute (na zewnątrz, na dworze)här (tu)där (tam)uppe (na górze)nere (na dole)framme (na miejscu)

5.6Uzupełnij zdania odpowiednią form ą przysłówka.

1. Jag ä r ..................................hos Mia. (hem / hemma)2. Jag sitter d ä r ..................................(upp / uppe)3. Vi måste g å ..................................nu. (hem / hemma)4. Är Jan ................................. Nej. Han ä r ................................... (hem /

hemma, bort / borta)5. Han g å r..................................i källaren, (ner / nere)6. Jag åker..................................på onsdag, (bort / borta)7. Vill du g å ..................................(ut / ute)8. Kan vi g å ..................................Jag fryser, (in / inne)


m inisłow niczek:källaren- piwnica (forma określona) (forma nieokreślona: en källare)att sitta (II)- siedzieć

ett tåg - pociąg(formaokreślona:tåget)jag fryser- marznę


5.7Przyporządkuj zdania do obrazków.

minisłowniczek: 1. Jag kammar mig efter duschen. 1.innan - zanim 2. Jag borstar tänderna. 2.en jacka 3. Jag duschar. 3.- kurtka 4. Jag stiger upp klockan 7 på morgonen. 4.

5. Jag äter frukost klockan 8. 5.6. Jag tar på mig jackan innan jag går ut. 6.

5.8W jakich domach mieszkają te osoby? Połącz obrazki z w ypowiedziam i.

1. Erik, Maria, A nna....... 2. Eva

minisłowniczek: bilder - zdjęcia, obrazki att älska- kochać ett buller- hałas

3. Lars.

a) Jag har många bilder i mitt hus. Jag älskar att dricka kaffe i mitt rum.b) Jag älskar att laga mat. Det är alltid mycket mat i mitt kylskåp.c) Det är alltid mycket buller i vårt hus för vi har ett litet barn.

48 E D G A R D

5.9Rozwiąż krzyżó w k ę , uzupełniając ją odpowiednimi form am i czasowników. m inisłow niczek:

, , . att vinna-.spisz -wygrywać2. śmieją się3. pracujemy4. piję5. wygrywa6. kupuje~. rozmawiają, mówią

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

hasło:.................................................

5.10I podanych w yrazów utwórz poprawne zdania.

1. tid / kommer / vilken / hem / du?

2. stiger / Jag / klockan / upp / sex?

3. lagar / varje / han / mat / dag?

4. promenerar / min / med / hund / kvällen / på / jag?

5. jag / alltid / frukost / äter / hemma?

6. går / vi / ofta / ut / fredag / på?

7. mycket / hon / inte / har / fritid?

8. de / lägger sig / elva / klockan?

vvww.jezykiobce.pl 49

C z y w ie s z, ż e . . . ?

W Szwecji istnieje tzw. allemansrätten(w wolnym tłumaczeniu „prawo wszystkich ludzi”), które pozwala np. na rozbijanie namiotu w lasach i nieskrępowane korzystanie z lasów i wód (ale z poszanowaniem środowiska naturalnego). Prawo to wynika z przeświadczenia, że człowiek jest integralną częściąprzyrody, więc cywilizacja powinna współistnieć z naturą.

SPRAWDŹ SIĘ!


Przykład: > Vilken.......börjar du jobba? - O której zaczynasz pracę?c) tid

1. Jag stiger .. . klockan 7.a) upp b) uppe c) ut

2. Vi äter alltid .........a) hem b) hemma c) i huset

3. Jag.......mat hemma.a) lägger b) lagar c) ligger

4. Jag.......mig tidigt på kvällen.a) ligger b) lagar c) lägger

5. Vilken tid kommer du ?a) till hus b) hemma c) hem

6. Vi äter i .........a) köket b) sovrummet c) badrummet

7. Jag....... inte spela piano men jag .........spela gitarra) måste, får b) kan, kan c) får, måste

8..........jag röka här?a) Kan b) Bör c) Får

5.12Odpowiedz no pytania z tego rozdziału.

1. Vilken tid stiger du upp??

2. Vilken tid äter du middag??

3. Äter du hemma eller ute??

4. Bor du i stan eller på landet??

50 ed g ard

JEDZENIE

Ja älskar fransk mat!

Uwielbiam kuchnię francuską!

W tym rozdziale:

Słownictwo: artykuły spożywcze, owoce, warzywa, napoje, bar, restauracja Gramatyka: liczba mnoga, czasownik tycka om (lubić)

ZAPOZNAJ SIĘ Z NOWYM MATERIAŁEM, A NASTĘPNIE WYKONAJ ĆWICZENIA.

2 ° ^- Kan vi få beställa? (Czy możemy złożyć zamówienie?)- Javisst. Vad skulle ni vilja ha? (Oczywiście.

Co chcielibyście zamówić?)- För mig en kopp kaffe och en bulle. (Dla mnie filiżanka

kawy i bułeczka.)- Och jag vill ha te och en ostsmörgås. (A ja poproszę

herbatę i kanapkę z serem.)- Något till? (Coś jeszcze?)- Nej, tack. (Nie, dziękuję).- Jag kommer strax. (Zaraz wracam. / Już podaję.)

Jag tycker om att äta. Jag tycker speciellt om soppor och pasta. Jag äter mycket frukt och grönsaker. Jag försöker att äta nyttigt, men tyvärr äter jag också godis och chocklad.Jag föredrar att äta ute på stan för jag tycker inte om att laga mat. På kvällen går vi ofta ut med vänner på restaurang.(Lubię jeść, zwłaszcza zupy i makaron. Jem dużo owoców i warzyw. Staram się jeść zdrowo, ale niestety bardzo lubię również cukierki i czekoladę. Wolę jeść poza domem, na mieście, ponieważ nie lubię gotować. Wieczorami często chodzimy z przyjaciółmi do restauracji.)


Czasownik tycka om - lubić, podobać się

Czasownik tycka om należy do tzw. czasowników frazowych (samodzielny czasownik tycka oznacza „myśleć”). Czasownik tycka om (lubię, podoba mi się) może odnosić się do rzeczy i czynności (np. lubię coś, kogoś / lubię coś robić). Jeśli tycka om odnosi się do czasownika, drugi czasownik (czynność, którą lubię) występuje w bezokoliczniku i jest poprzedzony słówkiem att, np.:Jag tycker om italiensk mat. - Lubię włoskie jedzenie (włoską kuchnię).Jag tycker om att laga mat. - Lubię gotować.Porównaj:Jag tycker om godis. - Lubię słodycze. / Jag tycker om att äta godis. - Lubię jeść słodycze.

W przeczeniu czasownik i przyimek rozdziela słówko inte, np.:Jag tycker inte om kött.- Nie lubię mięsa.Jag tycker inte om Anna.- Nie lubię Anny.

W pytaniu czasownik i przyimek rozdziela osoba (podmiot), np.: Tycker du om fisk? - Czy lubisz rybę?Tycker du om att äta på restaurang? - Czy lubisz jeść w restauracji?

Pytania ogólne formułujemy następująco: Vad tycker du om att äta?- Co lubisz jeść?Vad tycker du om att dricka? - Co lubisz pić?

52 ^ EDGĄRD

'< 2 /SŁÓWKA I KONSTRUKCJE:

Posiłki, artykuły spożywcze:en måltid - posiłeken frukost - śniadanieen middag - obiaden efterrätt / en dessert - deseren kvällsmat - kolacjaett bröd - chlebett smör - masłoen mjölk - mlekoett ägg - jajkoen sylt - dżemen ost - seren skinka - szynkaen pasta - makaronett ris - ryżett kött - mięsoen kyckling - kurczaken fisk - rybaskaldjur - owoce morza (lub skorupiaki)en räka - krewetkaen kräfta - rakett socker - cukiersalt - sólpeppar - pieprz

Napoje:ett mineralvatten - woda mineralnaett kolsyrat vatten - woda gazowanaett vin - winoen öl - piwoett kaffe - kawaett te - herbataen fruktsaft - sok owocowy

Warzywa i owoce: en frukt - owoc ett äpple - jabłko

ett päron - gruszka en citron - cytryna en apelsin - pomarańcza en vindruva - winogrono en persika - brzoskwinia en aprikos - morela en banan - banan en jordgubbe - truskawka ett plommon - śliwka ett hallon - malina en grönsak - warzywo en tomat - pomidor en morot - marchewka en lök - cebula en vitlök - czosnek en potatis - ziemniak en gurka - ogórek en sallad - sałata en paprika - papryka

Bar i restauracja:

en restaurang - restauracjaen servitör - kelneren servitris - kelnerkaett bord - stoliken meny / en matsedel - menuen nota - rachunekFår jag be om notan? - Czy mogę prosićo rachunek?att beställa - zamawiaćatt beställa ett bord - zarezerwować stolikKan jag få en kopp kaffe? - Czy mogęprosić filiżankę kawy?Kan jag få något att dricka? - Czy mógłbym dostać coś do picia?Var det bra så? - Czy to wszystko?Kan jag betala med kreditkort? - Czy mogę płacić kartą?

w w w .je zyk io b ce .p l 53


ĆWICZENIA

Czy wiesz, że... ?

Czy wiesz, jak Szwedzi wznoszą toast? Odpowiednikiem polskiego wyrażenia „Na zdrowie” jest szwedzkie S k å l (e n s k å l oznacza również „miska”).

6.1Połącz fragmenty wypowiedzi tak, aby utworzyć zdania.

Przykład: > För mig en kopp kaffe + och en bulle. - Dla mnie filiżanka kawy i bułeczka.

Kan ja få a) till? 1.Jag kommer b) nyttigt. 2 .

Vad skulle c) laga mat. 3.Jag tycker om att d) godis. 4.Jag äter e) om notan? 5.Någonting f) strax. 6.

Jag tycker om g) en kopp te? 7.Får jag be h) ni vilja ha? 8.

6.2Dopasuj słówka do produktów żywnościowych przedstawionych na obrazkach.

vindruvor / en paprika / ett päron / en ost / ett äpple / en yoghurt / en morot / en banan / en kyckling / en sallad / ägg

54

1. 2.3.4.5.

6.4Dopasuj zdania do obrazków.

1. Jag tycker om att äta godis, glass och pommes frites.2. På eftermiddagen äter jag en kaka och dricker kaffe.3. Vi åker på picknick!4. Idag äter vi kyckling med potatis till middag.5. Grönsaker och frukt är mycket nyttiga.

a) b)

minisłowniczek:glass - lody

pom m es frites- frytki

en kopp kaffe- filiżanka kawy

att åka på picknick- jechać na piknik

nyttig - zdrowe (jedzenie)

w w w .je zy ki o bce . p i 55

Znajdź w wężu literowym pięć rzeczowników oznaczających artykuły spożywcze. Dopisz do nich rodzajniki i przetłumacz je na język polski.

6.3

http://www.jezy

minisłowniczek:engrönsakssoppa- zupa warzywna

tycka mycket om - bardzo lubić

att hata- nie cierpieć

en förrätt- przystawka

en huvudrätt- danie główne

en dryck- napój

Przeczytaj informacje o gościach Anny i Larsa i uzupełnij menu kolacji.

1. Maria: Hon tycker inte om kött, men hon äter mycket frukt och grönsaker. Hon tycker om kakor.

2. Olle: Han tycker mycket om pizza. Han dricker inte kaffe. Han dricker te, vin eller öl.

3. Mia: Hon tycker mycket om soppa och sallad. Hon tycker om vin.Hon tycker inte om godis.

4. Göran: Han tycker om fisk, men tycker inte om tomater. Han tycker om te. Han äter alltid frukt eller godis efter middag.

6.5

MENU:förrätt:

huvudrätt:

efterrätt:

drycker:

56 S> EDGĄRD

Przeczytaj przepis na sałatką i przetłumacz brakujące fragmenty tekstu.

Ta först (1 ) ........................(sałata), två (2 )..........................(pomidory), en lökoch (3 )........................(papryka). Skär allt i bitar. Häll i olivolja. Tillsätt(4 )........................(sól) och (5 )..........................(pieprz). Blanda ihop. Smaklig(6 )........................ (smacznego)!

6.7Do której restauracji chodzą zwykle opisane osoby? Przeczytaj ogłoszenia i połącz je ze zdaniami.

6.6

1.

R estaurang »Fyra stjärnor”

- typiska franska och. italienska M aträtter

- en flott restaurang- stort urval av vin

2.Pizzeria

„Napoli”

— pizza Napoletana— traditionell mat— pizza från 75 kronor!

3

Restaurang „ Billigt och bra"

- billiga priser0

- nära uni veris tetet

- studentrabatter!

4.Japansk

Restaurang „Osaka"

- traditionell japansk mat- stort urval av fisk- japanskt öl

a) Maria: Hon tycker om italiensk och fransk mat.Hot tycker om flotta restauranger.

b) Anna: Hon är student och har inte mycket pengar. Hon tycker om att äta i närheten av univeristetet.

c) Roger: Han tycker om japansk mat. Han älskar sushi!d) Jonas: Han tycker om pasta och pizza, tycker om

tradionell och billig mat.

minisłowniczek:först- na początku

att ta - wziąć

att skärai bitar - kroić na kawałki

att hälla i- wlewać

att b landa ihop- m ieszać

Sm aklig måltid!- Sm acznego!

minisłowniczek: en flott restaurang- elegancka restauracja

stort urval- duży wybór

pengar- pieniądze

i närheten av / nära- w pobliżu

studentrabatter- zniżkidla studentów

att älska- kochać, uwielbiać

traditionell- tradycyjny/a

billig - tani/a

billiga priser- niskie ceny

w w w .jezyk io b ce .p l 57


6.8Przetłumacz na język szwedzki podane zdania, używając czasownika tycka om.

1. Bardzo lubię rybę.

2. Nie lubię gotować.

3. Nie lubię słodyczy, ale lubię owoce.

4. Co lubisz jeść na obiad?

6.9Ułóż kwestie dialogów w odpowiedniej kolejności.

Ia) - Ok. Jag kommer strax.b) - Kan vi få beställa?c) - För mig en stor kaffe.d) - Jag vill ha mineralvatten.e) - Javisst.

I ...2......... 3......... 4......... 5.........

IIa) - Javisst. Vill du ha något att dricka?b) - Det blir 45 kronor, tack.c) - Ja. En kopp te, tack.d) - Hej. Kan vi få två bullar?e) - Någonting till?f) - Nej, tack.

1........2..........3..........4..........5..........6..........

ZAGADNIENIE GRAMATYCZNE: LICZBA MNOGA RZECZOWNIKA


Istnieje pięć zasad tworzenia liczby mnogiej rzeczownika w języku szwedzkim (pięć deklinacji). W każdej deklinacji do rzeczownika w liczbie pojedynczej dodajemy inną końcówkę. Tworząc liczbę mnogą, należy zwrócić uwagę na rodzajnik. Rzeczowniki z rodzajnikiem en mają inne końcówki w liczbie mnogiej niż rzeczowniki z rodzajnikiem ett. Często też sama końcówka rzeczownika determinuje jego liczbę mnogą (patrz poniżej). Poniżej podano pięć deklinacji - sposobów tworzenia liczby mnogiej rzeczownika w języku szwedzkim:

58 rSS> e d g ą r d

IDo tej deklinacji należą rzeczowniki wielosylabowe zakończone na -a. Liczbę mnogą tworzymy poprzez usunięcie -a i dodanie końcówki -or, np.: ot. f l k k a . - frick»! en matta (dywan) - mattor (dywany).

IIDo tej deklinacji należą rzeczowniki dwusylabowe zakończone na -e, -el, -en, -on, -er. Liczbę mnogą tworzymy poprzez zredukowanie samogłoski e (lubo w przypadku końcówki -on) i dodanie końcówki -ar, np.: en pojke (chłopiec) - pojkar (chłopcy), en cykel (rower) - cyklar (rowery), en morgon (poranek) - morgnar (poranki).

IIIDo tej deklinacji należą m.in. rzeczowniki pochodzenia obcego akcentowane na ostatniej sylabie. W liczbie mnogiej dodajemy do nich końcówkę -er, np.: en maskin (maszyna) - maskiner (maszyny), en kostym (garnitur) - kostymer (garnitury).

IVDo tej deklinacji należą głównie rzeczowniki rodzaju ett zakończone na samogłoskę. W liczbie mnogiej dodajemy do nich końcówkę -n, np.: ett äpple (jabłko) - äpplen (jabłka), ett frimärke (znaczek) - frimärken (znaczki).

VDo tej deklinacji należą głównie rzeczowniki rodzaju ett zakończone na spółgłoskę, ale także rzeczowniki rodzaju en z końcówką -are i -er.W liczbie mnogiej nie dodajemy do nich żadnej końcówki, np.:ett barn (dziecko) - barn (dzieci),ett bord (stół) - bord (stoły),en lärare (nauczyciel) - lärare (nauczyciele),en tekniker (technik) - tekniker (technicy).

Niekiedy formę liczby mnogiej determinuje końcówka rzeczownika w liczbie pojedynczej, np.:> końcówkę -ar w liczbie mnogiej dodajemy do rzeczowników zakończonych

w liczbie pojedynczej na: -dom, -ing, -is, -ar, np.: en sjukdom (choroba)- sjukdomar (choroby), en tidning (gazeta) - tidningar (gazety), en kompis (kolega) - kompisar (koledzy), en storlek (rozmiar) - storlekar (rozmiary).

> końcówkę -er w liczbie mnogiej dodajemy do rzeczowników zakończonych w liczbie pojedynczej na: -nad, -het, -else, np.: en månad (miesiąc)- månader (miesiące), en lägenhet (mieszkanie) - lägenheter (mieszkania), en bakelse (ciastko) - bakelser (ciastka).



minisłowniczek:en m acka- kanapka

en lim pa- bochenek chleba

en korv- kiełbasa

en bakelse- ciastko

minisłowniczek: ett kiło- kilogram

ett halvt kilo - półkilogram a

Czy wiesz, że... ?

Jednostką wagi często używaną w Szwecji jest hekto, co odpowiada 100 gramom.

Przyporządkuj podane wyrazy do odpowiednich deklinacji w tabelce, a następnie utwórz ich liczbę mnogą.

6.10

en bulle / en citron / ett äpple / en kyckling / ett bröd / en macka / ett ägg / en limpa / ett konditori / en korv / ett päron / en bakelse /

en soppa / ett frimärke

deklinacja 1 -or

deklinacja II -ar

deklinacja III -er

deklinacja IV -n

deklinacja V

6.11Przetłumacz na język szwedzki listę z zakupami.

1. 10 jajek2. 2 bochenki chleba3. 6 bułeczek4. kilogram jabłek5. kilogram gruszek6. 4 pomidory7. pół kilograma truskawek8. 2 kurczaki9. kilogram pomarańczy10. 4 ogórki11. pół kilo winogron12. 100 gram szynki13. 8 kiełbasek14. dwie cebule15. jeden czosnek16. kilogram bananów

60 EDGĄRD

6.12Uzupełnij luk i w tekście słówkami z tej lekcji.

Min favorit restaurang

Jag tycker om att äta ute (1 )................................(na mieście). Jag har en favorit(2 )................................ (szwedzka) restaurang.De serverar god (3 )................................(jedzenie) där. Jag tycker mycket om skaldjur.Jag beställer ofta (4 )................................(krewetki) eller (5 ) ................................ (raki).Till (6 ).................................... (deser) tar jag ofta(7 ) ................................ (ciasteczko) och dricker(8 ) ................................ (herbata).

6.13Przetłumacz podane zdania na język polski.

Przykład: > Jag tycker om pasta. - Lubię makaron.

1. Jag tycker inte om kött.

2. Jag tycker om att laga mat.

3. Jag beställer ofta skaldjur på restaurangen.

4. Kan vi be om notan??

5. Någonting till??

6. Jag skulle vilja ha en kopp kaffe.

7. Kan jag få två limpor??

8. Jag tycker om att äta godis.

9. Jag skulle vilja beställa ett bord.

10. Kan jag få något att dricka??

11. Kan jag betala med kreditkort??

12. Var det bra så??

Uwaga!

Słowo fika oznacza po szwedzku przerwę na kawę.Jest ono jednocześnie rzeczownikiem i czasownikiem. Na „fikę” można chodzić na przerwie w pracy lub w czasie wolnym ze znajomymi.



Niektóreszwedzkieupodobaniakulinarnesą dośćspecyficzne.Jednąz zaskakujących potraw jest. tzw. surström m ing (kwaśny śledź), czyli przysmak ze sfermentowanych śledzi bałtyckich. Potrawa ta m a bardzo intensywny zapach zgniłej ryby i skosztowanie jej jest dla wielu na pewno niezapomnianym przeżyciem.

SPRAWDŹ SIĘ!

6.14Rozwiąż test.

Przykład: > Jag skulle vilja....... en kopp kaffe. - Chciałbym filiżankę kawy.c) ha

1. Kanjafåtvåa) buller b) bullor c) bullar

2. Jag vill ha tre kilo ?a) äpplen b) äpplet c) äpplar

3. Kan vi få tre ?a) limpar b) limpor c) limper

4. Kan vi få ?a) beställa b) bestella c) bestalla

5. Jag tycker mycket om ?a) grönsakar b) grönsaker c) grönsakor

6. till?a) Någon b) Någonting c) Nåt

7. Jag tycker inte oma) laga mat b) lagar mat c) att laga mat

8. Får vi be om ?a) notan b) nota c) noten


1. Tycker du om att laga mat?

2. Vad tycker du om att äta?

3. Tycker du om spansk mat?

4. Äter du på restaurang ofta?

62 „s£> EDGĄRD

ZAKUPY

Mamma, mamma, köp mig ett litet djur!

Mamo, mamo, kup mi zwierzątko!

W tym rozdziale:

Słownictwo: sklepy i zakupy, ubrania, buty, dodatki, kolory Gramatyka: skrócone odpowiedzi, stopniowanie przymiotników


22^,

- Kan jag hjälpa till? (W czym mogę pomóc?)- Jag skulle vilja köpa en varm tröja. (Chciałabym

kupić ciepłą bluzę / sweter.)- Vilken storlek? (Jaki rozmiar?)- 40 (fyrtio). (40.)- Tycker du om den här? (Czy podoba ci się ta tutaj?)- Den är kanske för liten. Har du någon större?

(Chyba jest za mała. Nie macie większej?)- Ja. Den här är storlek 40. Vill du prova den? (Ta tutaj to rozmiar 40. Czy chcesz ją

przymierzyć?)- Ja, gärna. Var är provrummet? (Tak, chętnie. Gdzie jest przymierzalnia?)- Det finns där borta. (Jest tam.)

Anna och Oscar handlar ofta. Så tillbringar de sin fritid. Oscar köper många kläder, men Anna föredrar att köpa skor och väskor. Oscars favoritfärg är grå, men Anna tycker bättre om svart.(Anna i Oscar często robią zakupy. Tak spędzają swój czas wolny. Oscar kupuje zwykle dużo ubrań, a Anna woli kupować buty i torebki. Ulubiony kolor Oscara to szary, z kolei Anna woli brąz lub czerń.)


Stopniowanie przym iotników

W języku szwedzkim istnieją trzy grupy reprezentujące trzy różne wzorce stopniowania przymiotnika:

> grupa IJest najliczniejsza. W stopniu wyższym do przymiotnika dodaje się końcówkę -are, a w najwyższym - końcówkę -ast, np.:

stopień równy stopień wyższy stopień najwyższy

kort - krótki bred - szeroki smal - wąski

kortare - krótszy bredare - szerszy smalare - węższy

kortast - najkrótszy bredast - najszerszy smalast - najwęższy

W tej grupie w przymiotnikach zakończonych na -el, -en, -er redukuje się e, a w przymiotnikach zakończonych na -m spółgłoska m podwaja się, np.:

64 ^ E D G Ą R D


dum - głupi vacker - piękny

dummare - głupszy vackrare - piękniejszy

dummast - najgłupszy vackrast - najpiękniejszy

> grupa IIW tej grupie w stopniu wyższym dodajemy końcówkę -re, a w najwyższym -st. Dodatkowo pojawiają się trzy rodzaje przegłosu (wymiana samogłoski na inną) w stopniu wyższym i najwyższym: u y, å ä, o Ö.

Przykłady:


tung - ciężki lång - długi stor - duży

tyngre - cięższy längre - dłuższy större - większy

tyngst - najcięższy längst - najdłuższy störst - największy

> grupa IIIDo tej grupy należą przymiotniki stopniujące się nieregularnie. Stopień wyższy i najwyższy ma inną formę niż stopień równy, np.:


bra - dobry gammal - stary liten - mały

bättre - lepszy äldre - starszy mindre - mniejszy

bäst - najlepszy äldst - najstarszy minst - najmniejszy

Uwaga!

Przymiotnik dålig (zły) stopniuje się różnie w zależności od znaczenia. Inaczej stopniuje się „zły” odnoszący się do umiejętności (dålig - sämre - sämst), a inaczej „zły” jako cecha osoby lub rzeczy (dålig - värre - värst). Drugi przypadek przetłumaczymy jako „słaby, gorszy, najgorszy”.

Porównując dwie rzeczy przy użyciu stopnia wyższego, stosujemy przyimek än (niż), a w stopniu najwyższym - przyimek av (np. największy z...).

Przykłady zdań z przymiotnikami w stopniu wyższym i najwyższym:

Den här gatan är bredare än den där. - Ta ulica jest szersza niż tamta.Anna är duktigast av alla i klassen. - Anna jest najzdolniejsza ze wszystkich w klasie. Vädret är vackrare idag än igår. - Pogoda dziś jest ładniejsza niż wczoraj.Din bil är långsammast. - Twój samochód jest najwolniejszy.Min bror är äldre än mig. - Mój brat jest starszy niż ja.Jag är yngst i min familj. - Jestem najmłodsza w mojej rodzinie.Den här tröjan är mindre än den där. - Ta bluza jest mniejsza niż tamta.Johan är bäst av alla i matte. - Johan jest najlepszy ze wszystkich z matematyki.Vi är sämre i matte än Johan. - Jesteśmy gorsi z matematyki niż Johan.Vädret är dåligt, men det kommer bli ännu värre. - Pogoda jest zła, ale będzie jeszcze gorsza.


VII ZAKUPY SZW

EDZKI nie

gryzie!


SZW

EDZK

I nie

gr

yzie

! VI

I ZA

KUPY 23<S" SŁÓWKA I KONSTRUKCJE:

Sklepy:

en affär - sklepen livsmedelsaffär - sklepspożywczyett snabbköp - supermarket en bokhandel - księgarnia en blomsteraffär- kwiaciarnia en skoaffär - sklep obuwniczy en klädaffär - sklep odzieżowy

Ubrania i dodatki:

en skjorta - koszula en T-shirt - koszulka (T-shirt)en blus - bluza, bluzka en tröja - bluza, sweter en skjorta - koszula byxor - spodnie ett par jeans - dżinsy en kjol - spódnica en klänning - sukienka en jacka - kurtka en rock - płaszcz (męski) en regnrock - płaszcz przeciwdeszczowy ett paraply - parasol en kappa - płaszcz (damski)en kostym - garnitur en kavaj - marynarka en slips - krawat en halsduk - szalik en mössa - czapka en handske - rękawiczka en väska - torebka (niekoniecznie damska), torbaen strumpa - skarpetka strumpbyxor - rajstopy

en pyjamas - piżama en sko / skor - but / buty sandaler - sandały stövlar - buty zimowe en mössa - czapka en hatt - kapelusz ett skärp - pasek Jag har en elegant kostym på mig. - Mam na sobie elegancki garnitur.Anna är klädd i grönt.- Anna jest ubrana na zielono.

Zakupy:

att handla - robić zakupy att köpa - kupować att sälja - sprzedawać att betala - płacić att prova - przymierzać ett provrum- przymierzalniaen expedit - sprzedawca en kund - klient en storlek - rozmiar skostorlek - numer buta ett pris - cena biłlig - tani/a dyr - drogi/a öppet - otwarty/a stängt - zamknięty/a Hur mycket kostar det?- Ile to kosztuje?Kan jag betala med kreditkort? - Czy mogę zapłacić kartą kredytową?

Przym iotniki:

stor - duży/aliten - mały/alång - długi/a, wysoki/akort - krótki/a, niski/a

hög - wysoki/a (o rzeczach)låg - niski/a (o rzeczach)tjock - gruby/asmal - szczupły/a, wąski/abred - szeroki/abra - dobry/adålig - zły/a, słaby/amjuk - miękki/ahård - twardy/astark - silny/asvag - słaby/agammal - stary/aung - młody/any- nowy/avacker - piękny/aful - brzydki/apigg - wypoczęty/atrött - zmęczony/aljus - jasny/amörk - ciemny/avit - biały/asvart - czarny/ablå - niebieski/aröd - czerwony/agrön - zielony/abrun - brązowy/agul - żółty/agrå - szary/arosa - różowy/aviolett - fioletowy/aorange - pomarańczowy/arandig - w paskirutig - w kratkęprickig - w kropkiblommig - w kwiatkimönstrad - wre wzorek

66 rS$> EDGĄRD

ĆWICZENIA

7.1Połącz zdania z obrazkami. W podanych zdaniach podkreśl słówka przedstawione na obrazkach, a następnie przetłumacz je na język polski.

1. Jag tycker inte om Saras nya klänning.

2. Jag letar efter en elegant skjorta.

3. Till sommaren måste jag köpa nya sandaler.

4. Jag tycker om dina skor - de är mycket vackra.

5. Din kjol är smutsig!

minisłowniczek: att söka- szukać (osoby / m iejsca)

att leta efter- szukać (rzeczy / osoby)

sm utsig- brudny/a

7.2Z rozsypanych elementów utwórz poprawne zdania i przetłumacz je na język polski.

1. letar efter I en/ tröja / varm / jag

2. kanske / har / en / storlek / mindre / du

3. finns / där / provrummet / borta

4. betala / kan / kreditkort / jag / med

5. tycker / jag / att / om / handla / inte



Utwórz po dwo zdania porównujące dwie osoby lub przedmioty. Użyj przymiotników podanych w nawiasie.

7.3

minisłowniczek:stark - silny/a

svag - słaby/a

hundar - psy

katter - koty

citroner- cytryny

apelsiner- pom arańcze

Przykład: > Anna (lång) /Åsa (kort)Anna är längre än Åsa. Åsa är kortare än Anna. - Anna jest wyższa niż Åsa. Åsa jest niższa niż Anna.

1. Jonas (stark) / Nils (svag)

2. Hundar (stor) / katter (liten)

3. Citroner (sur) / apelsiner (söt)

4. Lisa (bra på engelska) / Maria (dålig på engelska)

7.4Do każdego zdjęcia dopasuj dwa zdania, a następnie przetłumacz je na język polski.

a) b)

c)

minisłowniczek: D u ser mycket snygg ut i den. - Bardzo ładnie w niej w yglądasz,

titta - spójrz, patrz

det finns- znajduje się

till höger- na prawo, po prawej stronie

1. Anna betalar för byxorna.4. Mia vill prova den här blusen.

2. Vilken fin blus! Du ser mycket snygg ut i den! 5. Titta, den här är din storlek.

3. Hon betalar med kreditkort. 6. Provrummet finns till höger.

68 ,4 ? e d g ą r d

Przetłumacz podane zdania na język polski.

1. Jag tycker om svarta kläder. .............2. Jag skulle vilja köpa en svart slips....3. Vilken fin klänning!.........................4. Vilken storlek har du?......................5. Anna klär sig ofta i blåa kläder........6. Kan jag prova den här röda kavajen?7. Vad kan jag hjälpa till m ed?.............8. Min favoritfärg är rosa.....................

7.5

Zapam iętaj!

Przymiotnik lång i kortmają w języku szwedzkim dwa znaczenia:

2 ................................................................................ - ................................................................................ lång - długi/a /3 _ wysoki/a^ _ kort - krótki/a /

niski/a

6............................................................................................................................................................. - ....................................................................................................................................................

7........................................................... - ........................................................... 8 .................................................................................................................................................... - ....................................................................................................................................................

9........................................................... - ...........................................................1 0 .................................................................................................................................................. - ....................................................................................................................................................

7.7

Przetłumacz podane zdania na język szwedzki.

1. Moja siostra jest starsza niż ja.

2. Jestem gorsza z matematyki niż Jan.

3. Ona jest najmłodsza w klasie.

4. Mężczyźni są silniejsi niż kobiety.

5. Psy są większe niż koty.

6. Ona jest najstarsza.

7.6

Z podanej grupy przymiotników wypisz 10 par wyrazów o przeciwstawnym znaczeniu.

svart / stor / gammal / ful / ny / kort / vit / ung / vacker / smal / bra / pigg / söt / trött / dålig / lång / sur / gammal / liten / tjock

w w w .je zy k io b c e .p l 69


Z rozsypanych zdań utwórz dwa dialogi.7.8

minisłowniczek: sportiga skor- sportowe buty

Var det braså? - Czy to wszystko?

Det blir 60 kronor jämnt.- To będzie równo60 koron.

minisłowniczek:lat - ieniwy/a

arg - zły/a

en kö - kolejka

glad- zadowolony/a

7.9Uzupełnij luki w tekście słowami z ramki.

köper / kö / prova / handla / betala / kläder

Olle är mycket arg och irriterad när han måste(1 ) ..................................... Han hatar att stå i(2 ) ...................................och (3 ).....................................saker. Hans fru (4 )................................... alltid(5 )................................... till honom. Olle är mycket gladför han behöver inte (6 )................................... för sinakläder.

70 EDGĄRD

ZAGADNIENIE GRAMATYCZNE: SKRÓCONE ODPOWIEDZI


W języku szwedzkim istnieją tzw. skrócone odpowiedzi. W tej konstrukcji większość czasowników występujących w pytaniu zamieniamy w odpowiedzi na czasownik att göra - robić. Schemat krótkich odpowiedzi dotyczy wszystkich czasowników z wyjątkiem modalnych oraz att ha (mieć) i att vara (być), np.:

pytanie odpowiedź

Äter du pizza? - Czy jesz pizzę? Kommer du från Polen?- Pochodzisz z Polski?Arbetar du? - Pracujesz?

Äter du pizza? - Czy jesz pizzę?

Kommer du från Polen?- Pochodzisz z Polski?Arbetar du? - Pracujesz?

twierdząca:Ja, det gör jag. - Tak, robię to. (jem pizzę) Ja, det gör jag. - Tak, pochodzę.

Ja, det gör jag. - Tak, pracuję, przecząca:Nej, det gör jag inte. - Nie, nie robię tego. (nie jem pizzy)Nej, det gör jag inte. - Nie, nie pochodzę.

Nej, det gör jag inte. - Nie, nie pracuję.

Dla czasowników modalnych i czasowników att ha (mieć) i att vara (być) udzielając krótkich odpowiedzi, używamy tego samego czasownika, który został zastosowany w pytaniu, np.:Har du en hund? - Czy masz psa? Ja, det har jag. - Tak, mam. / Nej, det har jag inte. - Nie, nie mam.Yil du gå på bio med mig? - Czy chcesz iść ze mną do kina? Ja, det vill jag.- Tak, chcę. / Nej, det vil jag inte. - Nie, nie chcę.Kan du simma? - Czy umiesz pływać? Ja, det kan jag. - Tak, umiem. / Nej, det kan jag inte. - Nie, nie umiem.

7.10Odpowiedz na poniższe pytania, używając schematu krótkich odpowiedzi (twierdząco, gdy w nawiasie jest ja i przecząco, gdy w nawiasie jest nej).

Przykład: > Talar du tyska? - Czy mówisz po niemiecku?Ja, det gör jag. - Tak, mówię.

1. Har du en vit skjorta? ( ja ) ................................................................................2. Kommer du från Spanien? (nej).....................................................................3. Är du svensk? ( ja ) ............................................................................................4. Bor du i Polen? ( ja ) ..........................................................................................5. Talar du franska? (nej)....................................................................................6. Kan du spela piano? ( ja ) .................................................................................

Uwago!

Zwróć uwagę, że w krótkich odpowiedziach d e t (to) odnosi się do tematu pytania, po nim pojawia się czasownik, a następnie podmiot (ten sam, co w pytaniu).



Czy wiesz, że... ?

Szwedzkie produkty są znane na całym świecie. Sieci szwedzkich sklepów istnieją w wielu krajach europejskich oraz na innych kontynentach. Wszyscy kojarzą dom meblowy IKEA ze Szwecją, nie każdy wie jednak, że również wiele sklepów odzieżowych (np. Hennes & Mauritz, czyli H&M czy Kappahl), a takżez wyposażeniem kuchennym pochodzi ze Szwecji.

SPRAW DŹ SIĘ!

7.11Rozwiąż test.

Przykład: > Är du polack? - Czy jesteś Polakiem?c) Ja, det är jag. - Tak, jestem.

1. Vilken.......har du ?a) skolek b) nummer

2. Den tröjan är för liten. Har du någonc) storlek

?a) storare: b) större c) mindre

3. Anna är än Lisa.a) långare b) langre c) längre

4. Jonas är .. av alla på matte.a) bättre b) godast c) bäst

5. Hon är .... på matte än på engelska.a) sämre b) värre c) dåligare

6. Får jag .... den här jackan?a) pröva b) prova c) proba

7. Kan du spela gitarr?a) Ja, det gör jag. b) Jag, det har jag. c) Ja, det kan jag.

8. Har du barn?a) Ja, det har jag. b) Ja, det är jag. c) Jag, det gör jag.


1. Tycker du om att handla?

2. Vilken storlek har du?

3. Talar du engelska?

4. Är du bra på matte?

72 e d g ą r d

SPORT I CZAS WOLNY

Jag spelar fotboll mycket bättre än du!

Gram w piłkę nożną dużo lepiej niż ty!

W tym rozdziale:

Słownictwo: sporty letnie i zimowe, przedmioty sportowe, hobby i rozrywka Gramatyka: wyrażenia czasowe, zaimki osobowe w funkcji dopełnienia

SZW

EDZK

I nie

gr

yzie

! VI

II SP

ORT

I CZA

S W

OLN

Y ZAPOZNAJ SIĘ Z NOWYM MATERIAŁEM, A NASTĘPNIE WYKONAJ ĆWICZENIA.

- Hej! Hur är läget? (Hej! Jak leci?)- Hej Mia! Inte så bra. Jag är mycket trött. Jag har dålig

kondition. (Cześć Mia! Średnio. Jestem wykończony. Mam słabą kondycję.)

- Du måste motionera om du vill åka skidor om en månad. Träning på gym kan förbättra din kondition. Du mäste också springa eller simma. (Musisz uprawiać

sport, jeśli chcesz jeździć na nartach za miesiąc. Trening na siłowni może poprawić twoją kondycję. Musisz też biegać lub pływać.)Jag har tyvärr inte tillräckligt med fritid. Jag kan bara gå på gym. (Niestety nie mam dość wolnego czasu. Mogę chodzić tylko na siłownię.)

- Gör som du vill. (Rób jak chcesz.)

zabiera im dużo czasu, ponieważ kochają ten spo .)


Wyrażenia czasowe

Wyrażenia czasowe mogą odnosić się do czynności powtarzających się w teraźniejszości lub do pojedynczych czynności w przyszłości, np.:

czynności powtarzające się jednorazowa czynność w przyszłości

varje dag - codzienniepå måndagarna - w poniedziałkipå morgonen - co ranopå kvällen - wieczorem ogólnieJag spelar tennis på måndagarna. - Gramw tenisa w poniedziałki.Jag läser böcker på kvällen. - Czytam książki wieczorami.

en dag - pewnego dniapå måndag - w najbliższy poniedziałeki morgon bitti - jutro wcześnie ranoi kväll - dziś wieczoremVill du gå på bio på måndag? - Czy chcesziść do kina w poniedziałek?Jag ska titta på tv i kväll. - Będę oglądać telewizję dziś wieczorem.

74 ^ > e d g ą r d

25<S” SŁÓWKA I KONSTRUKCJE:

Sport:en sport - sportatt idrotta - uprawiać sportatt motionera - ćwiczyć, uprawiać sportatt simma - pływaćatt gå till simhallen - iść na basentennis - tenisatt gå på gym - chodzić na siłownięatt cykla - jeździć na rowerzeatt åka skidor - jeździć na nartachatt åka skridskor - jeździć na łyżwachatt promenera - spacerowaćatt jogga - biegać (w średnim tempie)att springa - biegać (szybko)att segla - żeglowaćatt rida häst - jeździć konnoen idrottsplats - boiskoen skridskobana - lodowiskoen fotbollsmatch - mecz piłki nożnejett lag - drużynaatt förlora - przegraćatt vinna - wygraćatt träna - trenowaćen spelare - graczen tävling - konkurs, zawodyen idrottsman - sportowiecen fotbollspelare - piłkarzen arena - stadionen tränare - treneren motståndare - przeciwniken vinnare - zwycięzcaett mål - bramka, golatt göra ett mål - strzelić golaett resultat - wynikatt hoppa - skakaćatt spela fotboll / att spela tennis - grać w piłkę nożną / w tenisa att delta i tävlingar - brać udział w zawodachatt vara i bra form / att vara i dålig form- być w dobrej / złej formie

Sprzęt sportowy:

en fotboll - piłka do piłki nożnej en basketboll - piłka do koszykówki en volleyboll - piłka do siatkówki en cykel - rowerett tennisracket - rakieta tenisowaett nät - siatkaen kälke - sankiskridskor - łyżwyen skida / skidor - narta / narty

Hobby i rozrywka:

att titta på tv - oglądać telewizjęatt läsa böcker - czytać książkiatt spela kort - grać w kartyatt spela gitarr - grać na gitarzeatt lyssna på musik - słuchać muzykiatt dansa - tańczyćatt gå på bio - iść do kinaatt gå på en fest - iść na imprezęatt gå till en pub - iść do pubuatt gå på en konsert - iść na koncertatt träffa vänner - spotykać sięz przyjaciółmiatt promenera - spacerowaćatt handla - robić zakupyatt gå ut med vänner - wychodzićz przyjaciółmiatt samla frimärken - zbierać znaczki Hur tillbringar du din fritid? - Jak spędzasz swój czas wolny?Vad gör du på din fritid? - Co robiszw wolnym czasie?en gång i veckan - raz w tygodniutvå gånger i veckan - dwa razy w tygodniuVad ska du göra i helgen? - Co porabiaszw weekend?Jag ska spela tennis på lördag och på söndag ska jag titta på tv. - W sobotę będę grać w tenisa, a w niedzielę będę oglądać telewizję.



ĆWICZENIA

8.1Podpisz zdjęcia nazwami przedstawionych na nich sportów, a następnie połącz je z opisami.

m inisłowniczek: att springa- biegać

att glöm m a bort- zapom inać

tillsam m ans- razem

Zapamiętaj!

Czasownik modalny ska wyraża przyszłość, np. Jag ska gå på bio i helgen.- Pójdę do kina w weekend.

a) Jag tränar varje dag med mina vänner från laget. Vi spelar varje fredag.b) Jag tycker om att jogga. När jag springer glömmer jag bortmina problem.c) Jag tycker om att idrotta. Jag tycker speciellt om tennis. Jag spelar alltid

med min vän Göran.d) Jag älskar att simma. Jag går till simhallen 3 gånger i veckan. Jag går alltid

tillsammans med min son.

8.2Z rozsypanych słów utwórz poprawne zdania.

1. har / dålig / kondition / jag

2. spelar / de / tillsammans / i / fotbollslag /ett

3. du / vad / helgen / ska / göra / i

4. spelar / gånger / tennis / jag / tre / i / veckan

5. gör / du / på / vad / fritid / din

6. åker / jag / skidor / varje / vinter

7. deltagare / det / är / lag / många / vårt / i

8. ska / på / titta / tv / kvällen / på / vi

76 ^ E D G Ą R D

Dopasuj do obrazków właściwe wypowiedzi.8.3

a) Jag har en ny cykel. Jag ska cykla till skolan på måndag.b) Vi ska åka skidor i Alperna med hela familjen i år. Jag kan inte vänta att

prova mina nya skidor.c) Annas barn väntar på snö varje år. De älskar att åka kälke.d) Hej Martin! Der är en skridskobana i byn. Vi ska åka skridskor med Jonas

och Mia. Vill du följa med?

minisłowniczek:att prova- próbować

Vill du följa med?- Idziesz / jedzieszz nami?

att vänta på- czekać na

åka kälke- jeździć na sankach

8.4Z rozsypanych zdań ułóż dwa dialogi.

Vilken sport tycker du om?

Ok, vi ses.

- Hej! Vad ska du göra i helgen?Vill du gå med mig på en konsert?

- Jag ska titta på tv till klockan 19 mensedan vill jag gärna följa med.

Jag tycker om många sporter: basketboll, volleyboll och gymnastik. Och du?

- Bra. Konserten börjar klockan 20.

- Jag tycker också om gymnastik, men jag har ingen bra kondition nu.

- Det har jag inte heller.Vi kan träna mer tillsammans.

minisłowniczek: Vill du följa m ed? - Czynie chcesz iść z nami?

m er - więcej

sedan / sen- później

II

w w w . j ezy kiobce.p l 77

Znajdź w diagramie osiem czasowników związanych z czasem wolnym, a następnie utwórz poprawne zwroty, dopisując do nich rzeczowniki i wyrażenia z ramki.

8.5

Zapam iętaj!

Tłumacząc zwrot „słuchać muzyki”, nie możemy zapominać o przyimku på (att lyssna på musik). Podobnie w przypadku zwrotu „oglądać telewizję”- att titta p å tv. Przy czasowniku att spela, inaczej niż w języku polskim, nie stosujemy przyimka- att spela fotboll (grać w piłkę nożną).

W S H 0 R E R E A Z

T R L Y S S N A D T

S U H A K L A T L I

A A P L A S A I L T

M L JE S P S L T E T

L D L Å K A J T G A

A A S T Å R E A G E

H R S P E L A N Å T

F E M Y D Y R K K K

T I L L B R I N G A

frimärken / en bok / på gym / tennis / på musik / på tv / skidor / fritid

1. 2.3.4.5.6.7.

minisłowniczek: sällskaplig / social- towarzyski

sin - swój

8.6Przetłumacz na język szwedzki brakujące słówka.

Mats är mycket sällskaplig. Han älskar atttillbringa sin (1 )....................................(czas wolny) med sina vänner. De går till(2 ).................................... (pub) och dricker öloch går (3 ) .................................... (do kina).Ibland spelar de (4 )....................................(piłka nożna) tillsammans. De tycker också om att gå på (5 ).................................... (impreza).

78 EDGĄRD

Podpisz ilustracje zdaniami według wzoru: Jag tycker om att + czasownik.8.7

5................................................ 6.

8.8Rozwiąż krzyżówkę.

1. Han åker...................... varje vinter, (narty)2. D e ......................................volleyboll varje fredag, (grają)3. Jag har dålig.................................... (kondycja)4. På en skridskobana kan man åka.................................... (łyżwy)5. Det är viktigt att..................................för att hålla sig i form. (uprawiać sport)

1.

2.

3.

4.

hasło:

Zapamiętaj!

Po czasowniku tycka o m występuje bezokolicznik z att.



minisłowniczek:vintersporter- sporty zimowe

Zapam iętaj!

Mówiąc, że robimy coś regularnie w określony dzień tygodnia, możemy powiedzieć: varje torsdag (w każdy czwartek) lub på torsdagarna (w czwartki).

Podpisz obrazki, a następnie dopasuj do nich podane zdania8.9

3...................................... 4.......................................

a) Han älskar vintersporter.

b) Han spelar fotboll tre gånger i veckan.

c) Han spelar tennis varje torsdag och fredag.

d) Han cyklar till arbetet varje dag.

ZAGADNIENIE GRAMATYCZNE: Z A IM K I OSOBOWE W FUNKCJI DOPEŁNIENIA


W języku szwedzkim zaimki osobowe w funkcji dopełnienia przyjmują następujące formy:

mianownik zaimek osobowy w funkcji dopełnienia

jagduhanhonden / det (ono)vinide

mig (mnie, mi, mną) dig (ciebie, ci, tobą, tobie) honom (jego, go, jemu, nim) henne (jej, niej, ją, nią) den / det (jego, go, jemu, nim) oss (nas, nam, nami) er (was, wam, wami) dem (ich, im, nimi, nich)

obrazki, a następnie dopasuj i przetłumacz je na język polski.

80 e d g ą r d

Uzupełnij zdania odpowiednimi formami zaimków osobowych.

8.10

Przykład: > Jag talar med Kerstin. Jag talar med henne. - Rozmawiam z Kerstin. Rozmawiam z nią.

1. Jag tycker inte om Lars. Jag tycker inte o m .....................................2. Jag arbetar med Göran och Jonas. Jag arbetar m ed...............................3. Jag älskar Maria. Jag älskar.....................................4. Vill du träffa Anna och mig? Vill du träffa................................... ?5. Du älskar mig. Jag älskar också.....................................6. Vill du gå på bio med Lisa och Olle? Vill du gå på bio med

................................... ?7. Ni kan spela volleyboll bra. Vi vill spela m ed.....................................8. Jag spelar tennis med Katarina. Jag spelar tennis m ed.........................

8.11Przeczytaj poniższe opisy, a następnie wybierz poprawne odpowiedzi.

a) AnnaHon tycker om att läsa böcker och spela gitarr. Hon har inte mycket fritid.

MatsHan har mycket fritid. Han tycker om att spela kort och basketboll.Han går ofta på fester och konserter.

..............................**

c) KatarinaHon simmar tre gånger i veckan och spelar basketboll två

8

gånger i veckan.: :

1. Vem simmar tre gånger i veckan?

2. Vem tycker om att gå på fester?

3. Vem läser böcker?

4. Vem har mycket fritid?

5. Vem har inte mycket fritid?

6. Vem spelar gitarr?

Anna Mats Katarina

Anna Mats Katarina

Anna Mats Katarina

Anna Mats Katarina

Anna Mats Katarina

Anne Martin Mette

minisłowniczek:vem - kto

Uwaga!

Przy wyrażaniu częstotliwości w języku szwedzkim używamy dwóch przyimków: i oraz om. Mówimy: i veckan (w tygodniu), i månaden (w miesiącu), ale: om dagen (na dzień), om året (na rok).



Czy wiesz, że... ?

Jednym z najsłynniejszych wydarzeń sportowych w Szwecji jest Bieg Wazów (Vasaloppet)- najstarszy i najdłuższy bieg narciarski na świecie.Po razpierwszy odbył się w 1922 r. Obecnie zawody rozgrywają się co roku w pierwszą niedzielę marcaw szwedzkiejprowincjiDalarnai obejmująsiedemkonkurencji.

SPRAWDŹ SIĘ!

8.12Rozwiąż test.

Przykład: > Jag tittar.......tv.c) på

1. Jag spelar kort med Maria. Jeg spelar kort med ...a) honom b) henne c) dem

2. Jag på tv.a) titta b) se c) tittar

3. Vad gör du kväll?a) på b) i c) till

4. Jag joggar.......morgonena) i b) till c) på

5. Lisa , skidor på vintern.a) gör b) åker c) spelar

6. De tränar fyra gånger veckan.a) om b) i c) på

7. Jag älskar......... Maria!a) dem b) dig c) henne

8. Vi träffas m ed....... (Mia och Mats) i morgon.a) oss b) er c) dem


1. Vad ska du göra i helgen?

2. Vilken sport tycker du om?

3. Har du bra kondition?

4. Vad gör du på måndagar?

8 2 e d g ą r d

SZKOŁA

Ah... Nybörjare...

Ech... Ci początkujący...

W tym rozdziale:

Słownictwo: szkoła, przybory szkolne, egzaminyGramatyka: tryb rozkazujący, zaimek bezosobowy man, zaimki zwrotne


2 6 ^

- Maria, du kan allt! Du är som alltid bra förberedd till provet. (Maria, ty wszystko umiesz! Jak zwykle jesteś dobrze przygotowana do egzaminu.)

- Det är inte sant. Jag kan ingenting. (Nieprawda.Nic nie umiem.)

- Mats har rätt. Du kan allt och behöver inte oroa dig. Vädret är skönt! Har ni lust att äta glass? (Mats ma rację. Wszystko umiesz i nie musisz się denerwować. Jest piękna pogoda! Macie ochotę na lody?)

- Ni har kanske rätt... Vi kan gå! (Może macie rację... Możemy iść!)

Anna studerar medicin på universitetet i Umeå. Det är mycket svårt att studera medicin och hon måste plugga mycket. I morgon har hon ett skriftligt prov, så hon pluggar mycket pa fritiden. Därför har hon inte tid att träffa sin pojkvän.(Anna studiuje medycynę na Uniwersytecie w Umeå. Je) studia są bardzo trudne i Anna musi się duzo uczyc. Jutro ma egzamin pisemny, więc dużo się uczy w swoim czasie wolnym. Z tego powodu nie ma czasu, żeby spotkać się ze swoim chłopakiem.)


Tryb rozkazujący

Tryb rozkazujący w języku szwedzkim tworzymy w inny sposób dla każdej grupy czasowników. W grupie I i III tryb rozkazujący jest taki sam jak bezokolicznik, natomiast w grupie II tworzymy go, odcinając końcówkę -er od formy osobowej. W poniższej tabelce zaprezentowano schemat odmiany dla każdej grupy z podaniem trzech form (bezokolicznika, formy osobowej i trybu rozkazującego):

bezokolicznik form a osobowa tryb rozkazujący

att tala - mówić att köpa - kupować att sy - szyć att skriva - pisać att skratta - śmiać się att bo - mieszkać

talar - mówię, mówisz, itd. köper - kupuję, kupujesz, itd. syr - szyję, szyjesz, itd. skriver - piszę, piszesz, itd. skrattar - śmieję się, śmiejesz się, itd. bor - mieszkam, mieszkasz, itd.

Tala! - Mów!Köp! - Kup!Sy! - Szyj!Skriv! - Pisz! Skratta! - Śmiej się! Bo! - Mieszkaj!

84 ^ E D G Ą R D

att bygga - budować att städa - sprzątać att stå - stać att tänka - myśleć att arbeta - pracować att springa - biec att plugga - uczyć się

bygger - buduję, budujesz, itd. städar - sprzątam, sprzątasz, itd. står - stoję, stoisz, itd. tänker - myślę, myślisz, itd. arbetar - pracuję, pracujesz, itd. springer - biegnę, biegniesz, itd. pluggar - uczę się, uczysz się, itd.

Bygg! - Buduj! Städa! - Sprzątaj! Stå! - Stój!Tänk! - Myśl! Arbeta! - Pracuj! Spring! - Biegnij! Plugga! - Ucz się!

Dla czasowników takich jak att köra (prowadzić) czy att göra (robić) tryb rozkazujący jest taki sam jak forma osobowa, czyli: Kör! (Prowadź!), Gör! (Rób!). Podobnie jest z czasownikami att höra (słyszeć) i att hyra (wynajmować). Są to tylko te czasowniki, których forma osobowa jest krótsza od bezokolicznika (jest ich niewiele).

Przykłady zdań w trybie rozkazującym:

Tala högre! - Mów głośniej!Skratta inte! - Nie śmiej się!Köp en tidning! - Kup gazetę!Kom hit! - Przyjdź tu!Tro mig! - Uwierz mi!Sy en klänning! - Uszyj sukienkę!Kör försiktigt! - Jedź ostrożnie!Gör vad jag säger! - Zrób, co mówię!Kom fram till tavlan! - Podejdź do tablicy!Stå stilla! - Stój nieruchomo!

Zaimek nieokreślony man

W języku szwedzkim, chcąc powiedzieć coś w formie bezosobowej, możemy użyć zaimka nieokreślonego man, który zastępuje zaimek osobowy i wyraża ideę, że coś robi się powszechnie, np.:

Man skriver med en penna. - Pisze się długopisem.Man pluggar i skolan. - Uczy się w szkole.Man suddar med ett suddgummi. - Ściera się gumką do ścierania.Man fotograferar med en kamera. - Zdjęcia robi się aparatem.

Formy man możemy użyć również w połączeniu z czasownikami modalnymi, aby wyrazić, że coś jest np. powszechnie dozwolone lub zakazane, np.:

Man får inte parkera här. - Nie można tutaj parkować.Man får inte skolka från skolan. - Nie można chodzić na wagary.Man måste vara försiktig när man kör bil. - Trzeba być ostrożnym, kiedy prowadzi się samochód.Man bör inte dricka alkohol när man kör bil. - Nie powinno pić się alkoholu, kiedy się prowadzi.

w w w .je zy k io b c e .p l 85


SZW

EDZK

I nie

gr

yzie

! IX

SZKO

ŁA 27< © SŁÓWKA I KONSTRUKCJE:

Szkoła:en skola - szkołaett daghem / ett dagis - przedszkoleen grundskola - szkoła podstawowaett gymnasium - szkoła średniaett universitet - uniwersyteten teknisk högskola - politechnikaen elev - uczeńen lärare - nauczyciel/kaen skolkompis - kolega ze szkołyen plugghäst - kujonett klassrum - klasa (jako pomieszczenie)en årskurs - klasa (jako grupa uczniów,np. pierwsza, druga)en lektion - lekcjaen rast - przerwaett ämne - przedmiot szkolnyen språkkurs - kurs językowymatematik / matte - matematykahistoria - historiabiologi - biologiageografi - geografiakemi - chemiafysik - fizykaett främmande språk - język obcysvenska - język szwedzkiett betyg - ocenaen läxa - praca domowaett prov - klasówkaen uppsats - wypracowanieskriftligt prov / muntligt prov - egzaminpisemny / ustnyatt studera, att läsa - studiować, uczyć się att undervisa någon i något - uczyć kogoś czegośatt lyssna - słuchać att upprepa - powtarzać (za kimś) att skriva på tavlan - pisać na tablicy att läsa en text - czytać tekst

att rita - rysować att sudda - ścierać (gumką) att klippa - ciąć (nożyczkami) att räkna - liczyćatt göra ett prov - zdawać egzamin att klara ett prov - zdać egzamin att fuska - ściągaćatt börja en lektion / att sluta en lektion- zaczynać / kończyć lekcjęatt vara sen - spóźniać sięatt skolka - chodzić na wagaryJag är i årskurs två på gymnasiet. - Jestemw drugiej klasie liceum.Jag går på svensk språkkurs två gånger i veckan. - Chodzę na kurs języka szwedzkiego dwa razy w tygodniu.

Przybory szkolne:en ryggsäck - plecak (tornister) ett häfte - zeszyt en lärobok - podręcznik ett pennfodral - piórnik en penna - długopis en blyertspenna - ołówek en färgpenna - kredka en linjal - linijka en sax - nożyczkiett suddgummi - gumka do ścieraniaen pennvässare - temperówkaen tuschpenna - flamasteren papperslapp - kartka papieruen tvättsvamp - gąbka do ścieraniaen krita - kredaen tavla - tablicaen skolbänk / en bänk - ławkaen stoi - krzesłoett fönster - oknoen dörr - drzwi

86

ĆWICZENIA

9.1Przetłumacz na język szwedzki podane zdania w trybie rozkazującym.

1. Zamknij okno!2. Otwórz drzwi!3. Odrób pracę domową! - . ; .........................4. Podejdź tutaj!5. Słuchaj!6. Pisz!7. Jedź ostrożnie!8. Uwierz mi!

9.2Przekształć podane zdania z czasownikiem modalnym få r na zdania w trybie rozkazującym.

Przykład: > Man får inte äta här. - Nie można tutaj jeść.Ät inte här! - Nie jedz tutaj!

1. Man får inte köra här. .............................................2. Man får inte röka här. .............................................3. Man får inte skolka från skolan. .............................................4. Man får inte spela fotboll här. .............................................5. Man får inte äta glass varje dag. .............................................6. Man får inte fuska på provet. .............................................7. Man får inte dricka alkohol här. .................. ..........................8. Man får inte promenera här. .............................................

9.3Uzupełnij tabelkę wyrazami z rozsypanki.

ett daghem en blyertspenna

matematik svenska ett universitet

kemi en färgpenna

en penna

eng:rundskola ett gymnasium en linjal

minisłowniczek: på provet- na egzaminie

Zapamiętaj:

Czasownik får ma inne znaczenie niż kan. Oznacza, że coś jest dozwolone lub nie („mogę”), natomiast kan odnosi się do umiejętności („umiem”). Porównaj:Jag kan köra bil. - Umiem prowadzić samochód.Jag får köra bil här. - Mogę (wolno mi) jechać tu samochodem.

skola skolämnen skoltillbehör

w w w .je zyk io b c e .p l 87

ett främmande språk


minisłowniczek:rätt- prawdziwy/a

fel- fałszywy/a, błędny/a

det finns- jest / znajduje się

stängt- zam knięty/a

öppet- otwarty/a

det står något- jest napisane (idosłownie: stoi)

ingen - nikt

minisłowniczek:favoritämne- ulubiony przedm iot

psykologi- psychologia

inför - przed(określenieczasu)

alit - wszystko

att låta- brzm ieć

Podpisz elementy nn obrazku, a następnie określ, czy zdania dotyczące ilustracji są prawdziwe (R) czy fałszywe (F).

9.4

1.

2.

3.

4.

5.

6.

1. Der finns två stolar och två bänkar i klassrummet.

2. Det står något på tavlan.

3. Der finns två lärare i klassrummet.

4. Fönstret är stängt och dörren är öppen.

5. Det finns en bok på bänken.

6. Det finns ingen i klassrummet nu.

9.5Do podanych zdań dobierz właściwe reakcje.

Przykład: > Jag studerar fysik + på universitetet i Lund. - Studiuję fizykę na Uniwersytecie w Lund.

1. Vad studerar du?

2. Vad är ditt favoritämne?

3. Jag läser tyska tre gånger i veckan.

4. Är du förberedd inför provet?

5. Vill du gå på bio med mig?

6. Är du bra på kemi?

1........2......................... 3...4.5......... 6 ...

a) Ja, jag tror jag kan allt.

b) Jag kan inte, jag ska läsa till

provet.

c) Det låter bra. Hur säger man „hej”

på tyska?

d) Jag studerar psykologi.

e) Nej, det är jag inte.

f) Mitt favoritämne är matematik.

R F

R F

R F

R F

R F

R F

88 EDGARD

9.6Podpisz obrazki szwedzkimi słówkami, a następnie połącz je w pary z wyrazami z kolumny obok. Czy wiesz, że... ?

W szwedzkich szkołach jest stosowana siedmio- stopniowa skala ocen.Do 2011 r.obowiązywałaskalatrzystopniowa. Po zmianie cyfry zostały zastąpione literami (A, B, C, itd.).

a) att läsab) att ritac) att suddad) att klippae) att skriva

9.7Jaki to przedmiot szkolny? Dopasuj nazwy lekcji do opisów i przetłumacz zdania na język polski.

1. svenska2. geografi3. matematik4. biologi

a) I det här ämnet lär man sig ländernas namn och huvudstäder.

b) I det här ämnet lär man sig nya ord och grammatik.

c) I det här ämnet räknar man mycket och använder också en linjal.

d) I det hät ämnet lär man sig mycket om djur och växter.

minisłowniczek:en värld - świat

en huvudstad- stolica

ett land - kraj, państwo

att lära sig- uczyć się

att räkna- liczyć

att använda- używać

en växt- roślina

växter - rośliny

gram m atik- gram atyka

ett djur / djur- zwierzę / zwierzęta




minisłowniczek: en m änniska- człowiek

1. Nina går i ............................ fem.2. När man är barn lär man sig att............................ (1, 2, 3,4, 5 ...).3. Ett ämne i skolan där man lär sig om människan, djur och växter.4. Att inte gå till skolan.5. Läraren skriver med en krita p å ..............................

1.

2.

3.

5.

hasło:...........................................................................................

9.9Przetłumacz na język szwedzki słówka i konstrukcje podane w nawiasach.

Lars (1 )........................(ma) 7 år ochgår i (2 ) ........................(klasa) ett. Hanälskar (3 )........................ (rysować). Hanlär sig (4 )........................ (pisać). Han(5 )........................ (maluje) en bild till sin mor.Han tycker om (6 )........................ (wycinać).Hans favorit ämne är (7 )........................

(matematyka) där han lär sig (8 )........................ (liczyć).

9.10Połącz zdania w pary.

1. Har du lust a) till tavlan!2. Jag måste plugga b) årskurs åtta nu.3. Man får inte c) att gå på bio.4. Jag är i d) fuska på provet.5. Kör e) är matte.6. Får man f) försiktigt!7. Mitt favoritämne g) röka här.8. Kom fram h) mycket före provet.

1........2......... 3......... 4.... ... 5. ...... 6....... 7......... 8.........

90

ZAGADNIENIE GRAMATYCZNE: ZAIMEK ZWROTNY


W języku szwedzkim zaimek zwrotny „się” (sig) występuje z czasownikiem zwrotnym i odmienia się przez osoby:

podmiot zaimek zwrotny

jag migdu dig

hon / han / den / det sigvi ossni erde sig

Miejsce zaimka zwrotnego w zdaniu zależy od konstrukcji. Jeżeli w zdaniu nie występuje czasownik modalny ani posiłkowy, zaimek zwrotny znajduje się po orzeczeniu w zdaniach twierdzących i przeczących, a po podmiocie w zdaniach pytających:

podmiot + orzeczenie + zaimek zwrotny + reszta zdania (zdania twierdzące i przeczące)orzeczenie + podmiot + zaimek zwrotny + reszta zdania (zdania pytające)

Przykłady:Han interesserar sig för sport. - On interesuje się sportem.De skyndar sig till arbetet. - Oni spieszą się do pracy.Han tvättar sig. - On się myje.Mia gifter sig med Jonas. - Mia wychodzi za mąż za Jonasa.Rakar du dig varje dag? - Czy golisz się codziennie?Vi förbereder oss för lektionerna i morgon. - Przygotowujemy się do lekcji na jutro.Jag glädjer mig för helgen. - Cieszę się na weekend.De kammar sig. - Oni się czeszą.

9.11Uzupełnij zdania odpowiednimi zaimkami zwrotnymi.

1. Jag tvättar...............................varje morgon.2. Rakar n i ...............................varje dag?3. Anna och Mikael gifter...............................i juli.4. Hon skyndar...............................till skolan.5. Vi glädjer...............................mycket till jul.6. Han förbereder........................................till provet.7. Maria kammar...............................på morgonen.8. Jag interesserar...............................för basketboll.

minisłowniczek:att interessera sig for något- interesować się czymś

att skynda sig- spieszyć się

att tvätta sig- myć się

att gifta sig - wyjśćza m ąż / ożenić się

att förberedasig - przygotowywać się

att glädja sig- cieszyć się

att kam m a sig- czesać się



Czy wiesz, że... ?

Szwedzkie książki są często tłumaczone na inne języki. Szczególną popularnością cieszą się kryminały. Fenomenem na skalę światową, który podbił również serca polskich czytelników, jest trylogia Millenium StiegaLarssona. Seria okazała się prawdziwym bestsellerem. Na podstawie pierwszej częścinakręcono dwa filmy: wersję szwedzką i amerykańską.

SPRAWDŹ SIĘ!

9 .12Rozwiąż test.

Przykład: > Fysik, matematik och kemi ä r ......... - Fizyka, matematykai chemia to przedmioty szkolne.a) ämnen

1. inte här!a) Rök b) Röka c) Röker

2. inte här!a) Parker b) Parkerar c) Parkera

3. Vi glädjer.......för jul.a) oss b) er c) sig

4. Skynda....... ! Vi har inte tid.a) sig b) mig c) dig

5. Hon skriver i , , .a) en bok b) ett häfte c) en stol

6. Jag har en penna, en blyertspenna och i mitt pennfodral.a) ett papper b) ett suddgummi c) en tavla

7. Hon tvättar på kvällen.a) sig b) henne c) honom

8. Mats matematik.a) studerer b) studerar c) studera


1. Är du bra på matematik?

2. Vad är ditt favoritämne?

3. Vilket ämne tycker du inte om?

4. Är du bra på engelska?

92 ^ E D G Ą R D

PRACA

Pali się! Pomocy!

W tym rozdziale:

Słownictwo: zawody, miejsca pracy, obowiązki w pracyGramatyka: czas przeszły złożony (perfekt) - tworzenie, użycie, zaimki dzierżawcze zwrotne (sin, sitt, sina)

10

Det brinner! Hjälp!


2 8 ^

- Hej Pernilla! Hur går det på ditt nya jobb? (Cześć Pernilla!Jak leci w twojej nowej pracy?)

- Hej Kerstin! Inte så bra. Jag arbetar mycket, men jag tjänar inte så mycket. Jag är inte glad över det. (Cześć Kerstin!Tak sobie. Pracuję dużo, ale zarabiam mało. Nie jestem z tego zadowolona.)

- Tråkigt att höra. Söker du ett nytt jobb? (Przykro mi... Szukasz nowej pracy?)

- Inte ännu. Jag vill arbeta här och lära mig något. Du vet hur svårt det är att hitta ett bra jobb utan erfarenhet. (Na razie nie. Chcę trochę tu popracować i czegoś się nauczyć. Wiesz jak trudno jest bez doświadczenia znaleźć dobrą pracę.)

- Det förstår jag. Var inte ledsen. Allt kommer att gå bra. (Rozumiem. Nie martw się. Wszystko będzie dobrze.)

Peter hara r b e t a t mge ^ ^ jobb Hm

Lfc löneförhöjning. Nu är han tedareför sin avdelning. Hans medarbe.are tycker att

(Peter od czterech lat pracuje jako inżynier


Perfekt - czas przeszło-teraźniejszy Czas przeszło-teraźniejszy tworzy się, dodając imiesłów czasu przeszłego do formy czasu teraźniejszego czasownika att ha (mieć). Imiesłów czasu przeszłego powstaje przez dodanie końcówki -t do trybu rozkazującego czasownika w I i II grupie oraz końcówki -tt w III grupie, np.:> grupa I: har talat - mówił, har flyttat - przeprowadził się, har lyssnat - słuchał> grupa II: har köpt - kupił, har byggt - zbudował, har stängt - zamknął> grupa III: har bott - mieszkał, har trott - myślał, har sytt - uszył

94 EDGĄRD

Uwaga:

Powyższe przykłady tłumaczone są na język polski przy użyciu trzeciej osoby liczby pojedynczej, jednak forma tego czasu jest taka sama dla wszystkich osób w liczbie pojedynczej i mnogiej.

Istnieje również IV grupa. Należą do niej czasowniki odmieniające się nieregularnie w czasie przeszłym, np.:att göra (robić) - jag gör (robię) - jag har gjort (robiłem)att dricka (pić) - jag dricker (piję) - jag har druckit (piłem)att sjunga (śpiewać) - jag sjunger (śpiewam) - jag har sjungit (śpiewałem)

Użycie czasu perfekł

Czasu perfekt używamy:> gdy czynność zaczęła się w przeszłości i trwa nadal, np.:Jag har bott i Sverige i tio år. - Mieszkam w Szwecji od 10 lat.Jag har arbetat som sekreterare i ett år. - Pracuję jako sekretarka od roku.Jag har varit här i en timme. - Byłem/am tu przez godzinę.> gdy czynność miała miejsce w przeszłości, ale nie ma podanej informacji, kiedy, np.: Jag har varit i Sverige. - Byłem/am kiedyś w Szwecji.> gdy czynność nie jest osadzona w konkretnym czasie w przeszłości, a jej skutki trwają

do teraz, np.:Vi har missat bussen. - Nie zdążyliśmy na autobus.Hon har klarat provet. - Ona zdała egzamin.

Z czasem przeszłym złożonym często używamy następujących określeń: aldrig (nigdy), just (właśnie), en gång (raz), många gånger (wiele razy), i dag (dziś), hela dagen (cały dzień), np.:Jag har aldrig varit i Norge. - Nigdy nie byłem/am w Norwegii.Jag har läst hela dagen. - Czytałem/am cały dzień.

> gdy coś zdarzy się przed innym wydarzeniem w przyszłości, np.:Jag ringer, när jag har ätit. - Zadzwonię jak zjem.

Zdania przeczące w czasie przeszłym złożonym tworzymy, dodając inte po har np.:Jag har inte varit i Norge. - Nie byłem/am w Norwegii.

W pytaniach o to, jak długo lub od jak dawna trwa dana czynność z czasem przeszłym złożonym używamy wyrażenia Hur länge? (Jak długo?), np.:Hur länge har du arbetat som arkitekt? - Jak długo pracujesz jako architekt?Hur länge har du bott i Frankrike? - Jak długo mieszkałeś we Francji?Odpowiadając na takie pytania, używamy zazwyczaj zaimków sedan (od czasu kiedy, odkąd, następnie, temu (o czasie), np.:Jag har arbetat som arkitekt sedan 1998. - Pracuję jako architekt od 1998 roku.Jag har bott i Frankrike sedan 1997. - Mieszkam we Francji od 1997 roku.



SZW

EDZK

I nie

gr

yzie

! X

PRAC

A 29< ^ SŁÓWKA I KONSTRUKCJE:

Zawody:

ett yrke - zawóden läkare - lekarzen jurist - prawniken polis - policjanten expedit - sprzedawcaen servitör - kelneren servitris - kelnerkaen ingenjör - inżynieren lärare - nauczyciel/kaen sjuksköterska - pielęgniarkaen bokförare - księgowyen direktör - dyrektoren sekreterare - sekretarkaen kock - kucharzen pilot - piloten brandman - strażaken skådespelare - aktoren sångare - piosenkarzen journalist - dziennikarz

Miejsca pracy: ett sjukhus - szpital en skola - szkoła en fabrik - fabryka en affär - sklep en bank - bank

Praca:

ett arbete - pracaatt arbeta / att jobba - pracowaćatt gå till jobbet - chodzić do pracyen arbetsgivare - pracodawcaen chef - szefen anställd - pracowniken firma - firmaett företag - przedsiębiorstwoen avdelning - działett kontor - biuroatt arbeta på ett kontor - pracować w biurze

att arbeta som läkare / jurist / servitör- pracować jako lekarz / prawnik / kelneren plikt - obowiązeken arbetskamrat - kolega z pracyatt söka jobb - szukać pracyatt hitta jobb - znaleźć pracęatt anställa någon - zatrudnić kogośatt avskeda någon - zwolnić kogośett cv, curriculum vitae - CVett ansöknigsbrev - list motywacyjnyen arbetserfarenhet - doświadczeniezawodoween anställningsintervju - rozmowa kwalifikacyjnaatt tjäna pengar - zarabiać pieniądze en lön - pensjaatt få löneförhöjning - dostać podwyżkę att få (en) befordran - dostać awans att jobba över - pracować po godzinach en semester - urlopatt vara sjukskriven - być na zwolnieniulekarskimen skatt - podateken försäkring - ubezpieczeniearbetslös - bezrobotnyen pensionär - emerytatt gå i pension - przejść na emeryturęVar arbetar du? - Gdzie pracujesz?Jag arbetar på en skola / på en bank / på en fabrik / i en afFar. - Pracuję w szkole / w banku / w fabryce / w sklepie.Jag arbetar som bokförare på ett stort internationellt företag. - Pracuję jako księgowa w dużym międzynarodowym przedsiębiorstwie.Jag är ledare för... - Jestem kierownikiem... Jag byter jobb nästa år. - W przyszłym roku zmieniam pracę.Är du nöjd med ditt jobb? - Czy jesteś zadowolony/a ze swojej pracy?

96 e d g ą r d

ĆWICZENIA

10.1Podpisz obrazki nazwami zawodów, a następnie przyporządkuj do nich opisy obowiązków.

1.............................. 2.............................. 3...

a) Han / Hon hittar på nya rätter.b) Han / Hon straffar förbrytare.c) Han / Hon rekommenderar kunderna vad de ska köpa.d) Han / Hon arbetar på en affär.e) Han / Hon har ett farligt arbete.f) Han / Hon lagar mat till kunderna på restaurangen.g) Han / Hon säljer till exempel väskor.h) Han / Hon förbereder en inköpslista.


- Vad gör du? Arbetar du? - Varför?

i?- Är du nöjd med ditt nya arbete? - Det låter bra-Vad undervisar du

- Jag arbetar som lärare. - Nej. de. är jag in,e.

- Jag tjänar inte mycket och jag jobbar över.- Jag undervisar i biologi.

minisłowniczek:att straffa- karać

en förbrytare- przestępca

attrekom m endera- rekom endować, polecać

farlig - niebezpieczny/a

att hitta på- wymyślać

minisłowniczek:att arbeta över- pracow ać po godzinach

att undervisa i något - uczyć czegoś

I II



minisłowniczek:för mycket- za dużo

Zapamiętajformynieregularne czasownika w czasie perfekt: att vara (być)- har varit (byłem, byłeś, itd.)

att äta (jeść)- har ätit(jadłem , jadłeś, itd.)

att dricka (pić)- har druckit(piłem, piłeś, itd.)

10.3Uzupełnij zdania odpowiednią formą czasownika w czasie przeszłym złożonym.

1. Jag har...............................i Sverige sedan 1998. (być)2. Han h ar...............................som psykolog i 5 år. (pracować)3. De har...............................en stor pizza, (jeść)4. Jag har...............................för mycket, (pić)5. Har d u ...............................med Maria? (rozmawiać)6. Jag har...............................i Polen i 6 år. (mieszkać)7. Hon har................................ mat till hela familjen, (gotować)8. Har n i ...............................tidningen? (kupować)

10.4Uzupełnij krzyżówkę nazwami zawodów.

1. lekarz - ..........................................2. kelner - .........................................3. dyrektor - ....................................4. piosenkarz - ................................5. nauczyciel - ................................6. sprzedawca - ...............................

1.

2.

3.

4.

5.

6.

hasło:....................................................

10.5Do podanych wyrazów dopisz odpowiednie rodzajniki i przetłumacz słówka na język polski.

1............. skådespelare - 2............. arbete - .......... 3............. skatt - ......... 4............. kontor - ........ 5............. anställd - ... 6............. firma - .....

98 xs<? e d g ą r d

Przeczytaj e-maila, a następnie określ, czy podane zdania są prawdziwe (R) czy fałszywe (F).

10.6

Hej Katarina,Jag har grälat mycket med min chef och har fått sparken från mitt jobb. Min chef har anställt en ny person. Jag söker nu ett nytt jobb, men jag har inte hittat ett än. Jag är lite orolig att jag inte kommer att hitta något arbete. Hur är det med dig? Är du glad med ditt nya jobb?Hälsningar,Mats

minisłowniczek: att gräla- kłócić się

att få sparken- zostać zwolnionym

hälsningar- pozdrowienia

orolig - zaniepokojony/a

1. Mats har fått sparken.

2. Mats chef har inte anställt en ny person än.

3. Mats har just hittat ett nytt jobb.

4. Mats är arg för att han inte kan hitta ett nytt jobb.

5. Mats har grälat med sin chef.

m T0 F

B F

B F

B F

10.7Ułóż pytania do podanych odpowiedzi według wzoru.

Przykład: > Jag har arbetat som läkare sedan 1988. - Pracuję jako lekarz od 1988 roku.Pytanie: Hur länge har du arbetat som läkare? - Jak długo pracujesz jako lekarz?

1 ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Jag har bott här i 15 år.2.

Hon har pluggat svenska i 3 månader.3.

Vi har studerat kemi i 2 år.4.

Hon har jobbat på kontoret i ett år.

Jag har varit i Italien i två veckor.6 .

Han har kört bil i 5 timmar.

Zapamiętaj!

W zdaniach twierdzących, jeśli chcemy określić, jak długo coś trwało w przeszłości, używamy przyimka i, np.: Jag har varit i Polen i ett år. - Byłem/am w Polsce przez rok.W zdaniach przeczących przyimek i zamieniamy na på, np.:Jag har inte varit i Polen p å ett år. - Od roku nie byłem/am w Polsce.


5.


ZAGADNIENIE GRAMATYCZNE: ZAIMKI DZIERŻAWCZE ZWROTNE


Poza zaimkami dzierżawczymi, które zostały już omówione w Rozdziale 4, istnieją także zaimki dzierżawcze zwrotne. Odnoszą się one do podmiotu. W trzeciej osobie liczby pojedynczej i mnogiej mają formę sin / sitt / sina według wzoru:

rodzaj en rodzaj e tt liczba mnoga

sin sitt sina

Zaimki dzierżawcze zwrotne zastępują zaimki hans (jego) / hennes (jej)i dess (tego, tej), gdy zaimek dzierżawczy odnosi się do podmiotu zdania. Zaimek dzierżawczy zwrotny informuje o tym, że dopełnienie jest własnością podmiotu. Porównaj:Hon var här med sin son. - Ona była tu ze swoim synem.Hon och hennes son är här. - Ona i jej syn tu są.Jeżeli zaimki odnoszą się do innych części zdania niż podmiot gramatyczny, używa się zaimków hans / hennes (do osób) lub dess (do przedmiotów, zwierząt, itp.), np.:Kerstin bor i hans hus. - Kerstin mieszka w jego domu.Min kusin och hans barn är här. - Moja kuzynka i jej dzieci są tutaj.

Forma zaimka musi się zgadzać z rodzajem i liczbą rzeczownika, który po nim następuje, np.:Maria tycker om sin hund. - Maria lubi swojego psa. (en hund, dlatego sin) Peter tycker om sitt hus. - Peter lubi swój dom. (ett hus, dlatego sitt)Mats älskar sina barn. - Mats kocha swoje dzieci, (barn -1. mu., dlatego sina)

W I i II osobie (liczby pojedynczej i mnogiej) zaimki zwrotne dzierżawcze mają taką samą formę jak zaimki dzierżawcze, np.:Jag säljer mitt hus. - Sprzedaję swój dom.Har du sett dina barn? - Czy widziałeś swoje dzieci?

minisłowniczek att sälja- sprzedawać

att vattna- podlew ać

blommor- kwiaty

10.8Uzupełnij zdania odpowiednimi zaimkami: sin, s itt lub sina.

1. Hon är nöjd m ed....................................... arbete.2. Mikael älskar..........................................barn.3. Kerstin tycker om ....................................... jobb.4. Katarina ringer t il ....................................... pojkvän.5. Hon älskar..........................................katter.6. Han ska sälja..........................................hus.7. Hon vattnar....................................... blommor varje dag.8. Mia träffar....................................... väninna efter jobbet.

100 e d g ą r d

Z podanych słów ułóż poprawne zdania i przetłumacz je na język polski.

1. jag / läst / bok / intressant / hela / en / natten / har

10.9

2. gånger / hur / varit / Tyskland / i / du / många / har ........................................................................................................................... ?

3. länge / jurist / har / arbetat / som / hur / du ........................................................................................................................... ?

4. just / jobbet / har / hon / slutat

5. sedan / han / bott / har / Sverige / 1998 / i

6. har / England / aldrig / de / varit / i

7. har / Ryssland / aldrig / i / jag / varit

8. flyttat / har / Sverige / vi / just / till

Zapam iętaj!

W zdaniach przedrzeczownikami oznaczającymi zawody nie ma rodzajnika, np.: Han är lärare.- On jest nauczycielem. Hon är psykolog.- Ona jest

5 .................................................................................- ................................................................................ psycho log iem .

10.10Znajdź w wężu literowym pięć słów oznaczających zawody, dopisz do nich właściwe rodzajniki i przetłumacz je na język polski.

1.2 .3.4.



SPRAWDŹ SIĘ!

Czy w iesz, ż e .. . ?Szwedzki rynek pracy jest wciąż bardzo atrakcyjny dla Polaków. Obecnie w Szwecji pracuje około 4000 naszych rodaków.Od 2004 r. przez okres trzech miesięcy Polacynie potrzebują pozwolenia na pracę. Największe zapotrzebowanie istnieje na personel medyczny, a także na informatyków i wykwalifikowanych robotników.

10.11Rozwiąż test.

Przykład: > Hon arbetar på sjukhuset. Hon ä r ......... - Ona pracujew szpitalu. Ona je s t.........c) läkare (lekarzem)

1. Mats är nöjd m ed ....... arbete.a) sin b) sitt c) sina

2. Han har i Malmö sedan 1999.a) bott b) bot c) bodd

3. Hon ä r .........a) en jurist b) jurist c) juristen

4. Har du . .. med Maria.a) pratit b) pratet c) pratat

5. Jag har för mycket.a) druckit b) druckat c) drickat

6. Anna älskar mycket barn.a) hennes b) sin c) sina

7. Han har aldrig i Polen.a) vart b) varat c) varit

8. Lars undervisar i biologi. Han ära) läkare b) lärare c) journalist

10.12

Odpowiedz na pytania z tego rozdziału.

1. Var arbetar du?

2. Är du nöjd med ditt jobb?

3. Hur länge har du arbetat där du arbetar?

4. Har du varit i Sverige?

102 ĘDGĄRD

11 PODRÓŻE

Resor ger trevliga minnen!

Podróże dostarczają miłych wspomnień!

W tym rozdziale:

Słownictwo: środki transportu, podróż, hotel, zwiedzanie, kierunki świata, położenie geograficzne, wakacjeGramatyka: przyimki występujące z nazwami geograficznymi, czas przeszły prosty (imperfekt), czasowniki tycka i tro, wyrażenia używane z czasem przeszłym prostym

ZAPOZNAJ SIĘ Z N O W Y M MATERIAŁEM, A NASTĘPNIE W YKONAJ CW ICZENIA.

3 0 ^ ,

- Hej Maria! (Cześć Maria!)- Hej Mats! Hur var det på Kuba? När kom ni tillbaka?

(Cześć Mats! Jak było na Kubie? Kiedy wróciliście?)- Vi kom tillbaka igår. Det var fantastisk, tack!

Vi såg nästan hela ön. (Wróciliśmy wczoraj.Bylo fantastycznie! Dzięki! Zobaczyliśmy prawie całą wyspę.)

- Vad tyckte ni bäst om? (Co najbardziej wam się podobało?)Vi tyckte om landskapet. På Kuba finns det de vackraste stränderna i hela världen! Rent vatten och vit sand - en perfekt plats. (Podobał nam się krajobraz. Na Kubie znajdują się najpiękniejsze plaże na całym świecie! Czysta woda i biały piasek - idealne miejsce!)

Anna älskar att resa. Hon har sett nästan hela Europa

i olika länder Hon tar manga foton. Hon kan ty

( t » r k o d^ p o " « o h macZyta ju i prawie ca„

5 4 ^ Ä ^ K o h i a n . ^ . Z n a . t e r y ) ^

rSZ porozum iew ać się z obcokrajowca*».)


Czas przeszły prosty - im perfek t

Czas przeszły prosty tworzymy, dodając końcówkę -de (w I i II grupie) albo -dde (w III grupie) do trybu rozkazującego. W przypadku gdy tryb rozkazujący w II grupie kończy się na bezdźwięczną spółgłoskę, dodajemy do niego końcówkę -te, np.:

bezokolicznik tryb rozkazujący im perfekt

att tala - mówić Tala! - Mów! talade - mówiłem/am, mówiłeś/aś, itd.

att bygga - budować

att köpa - kupować

Bygg! - Buduj!

Köp! - Kupuj!

byggde - budowałem/am, budowałeś/aś, itd. köpte - kupowałem/am, kupowałeś/aś, itd.

att bo - mieszkać Bo! - Mieszkaj! bodde - mieszkałem/am, mieszkałeś/aś, itd.

104 ^50 EDGARD

Do IV grupy należą czasowniki nieregularne i nie ma tu stałego wzoru odmiany, np.:att vara (być) - var (byłem/am)att gå (iść) - gick (poszedłem/poszłam)att ha (mieć) - hade (miałem/am)

Wyrażenia czasowe stosowane z czasem przeszłym prostym

igår - wczoraj, np.:Jag köpte en ny klänning igår. - Kupiłam wczoraj nową sukienkę, i förgår - przedwczoraj, np.:I förgår var jag hos läkaren. - Przedwczoraj byłem/am u lekarza, i måndags - w poniedziałek, np.:I måndags var jag på arbetet. - W poniedziałek byłem/am w pracy, förra veckan - w zeszłym tygodniu, np.:Han gick på bio förra veckan. - On poszedł do kina w zeszłym tygodniu, för ett år sedan - rok temu, np.:Hon var i Grekland för ett år sedan. - Ona była w Grecji rok temu. för två månader sedan - dwa miesiące temu, np.:Vi hade ett prov för två månader sedan. - Mieliśmy egzamin dwa miesiące temu.

Czasu przeszłego prostego używamy, gdy mówimy o czymś, co wydarzyło się w konkretnym momencie lub w zamkniętym okresie w przeszłości, np.:Jag var på en fest i fredags. - Byłem/am na imprezie w zeszły piątek.Förra veckan pratade jag med Maria. - W zeszłym tygodniu rozmawiałem/am z Marią. För två år sedan bodde jag i England. - Dwa lata temu mieszkałem/am w Anglii.I förrgår hade jag ett prov. - Przedwczoraj miałem egzamin.Han gick för två timmar sedan. - On poszedł przed dwoma godzinami.

Czasowniki a tt tro i a tt tycka

att tro - myśleć, przypuszczać, sądzić, wierzyćCzasownik ten wyraża przypuszczenie, gdy nie jesteśmy czegoś pewni, np.: Jag tror att Sverige är vackert - Myślę, że Szwecja jest piękna, (osoba mówiąca nie wie, czy faktycznie tak jest, bo tam nie była).Jag tror att han kanske kommer på festen. - Myślę, że on może przyjdzie na przyjęcie,

att tycka - myśleć, uważać, sądzićCzasownik ten wyraża opinię lub przekonanie na jakiś temat, np.: Jag tycker att Sverige är vackert. - Uważam, że Szwecja jest piękna, (osoba mówiąca była w Szwecji i jest to jej opinia.)Jag tycker att det är en dålig idé. - Myślę, że to zły pomysł.

Przykłady:Jag tror inte att hon kommer till festen. - Nie sądzę, żeby ona przyszła na imprezę.Jag tycker inte att den här filmen är bra. - Nie uważam, żeby ten film był dobry.Jag tror att den här filmen är bra. - Myślę, że ten film jest dobry, (nie widziałem go jeszcze, ale tak przypuszczam)Jag tycker att den här filmen var bra. - Myślę, że ten film był dobry, (widziałem go i wyrażam swoją opinię na ten temat)


XI PO

DR

ÓŻE

SZWEDZKI nie

gryzie!


SZW

EDZK

I nie

gr

yzie

! XI

P

OD

RÓ

ŻE 31 SŁÓWKA I KONSTRUKCJE:

Środki transportu i podróżowanie:ett transportmedel - środek transportuen bil - samochóden buss - autobusatt köra bil - jechać samochodem(jako kierowca)att åka bil - jechać samochodem (jako pasażer)att åka tåg / bil / buss - jechać pociągiem /samochodem / autobusemen motorväg - autostradaen bensinmack - stacja benzynowaatt tanka - tankowaćen enkelbiljett - bilet w jedną stronęen tur och retur biljett - bilet w dwie stronybensin - benzynaen båt - statekatt åka båt - płynąć statkiemett flygplan - samoloten flygplats - lotniskoatt flyga - lataćett tåg - pociągen järnvägsstation - dworzec kolejowy en vagn - wagon en biljett - bilet en perrong - peronJag skulle vilja köpa en biljett till Göteborg.- Chciałbym kupić bilet do Göteborga.Från vilken perrong avgår tåget till Malmö?- Z którego peronu odjeżdża pociąg do Malmö?att resa - podróżowaćen utflykt - wycieczkaatt vara försenad - być opóźnionym(o środku transportu), np.:Tåget är försenat. - Pociąg jest opóźniony, att komma för sent till tåget / flyget- spóźnić się na pociąg / samoloten avgång / en ankomst - odjazd / przyjazd att åka på semester - wyjeżdżać na wakacje att tillbringa semestern - spędzać wakacje en tidtabell - rozkład jazdy

en passagerare - pasażer ett pass - paszport ett bagage - bagaż

Hotel:ett hoteli - hotel en reservation - rezerwacja ett rum - pokój en nyckel - kluczett dubbelrum - pokój dwuosobowy ett enkelrum - pokój jednoosobowy ett vandrarhem - hostel, schronisko Jag har bokat ett hotell på Öland.- Zarezerwowałem/am hotel na Öland. Ingår frukost i priset? - Czy śniadanie jest wliczone w cenę?

Zwiedzanie i pytanie o drogę:

ett museum - muzeumatt ta foton - robić zdjęciafritt inträde - wstęp wolnyen studentrabatt - zniżka dla studentówen strand - plażaatt sola - opalać sięatt simma i havet - pływać w morzuatt segła - żeglować / żaglówkaatt fråga om vägen - pytać o drogęatt ta till vänster / att ta till höger - skręcaćw lewo / w prawoatt gå rakt fram - iść prostoen gata - ulicaatt gå över gatan - przejść przez ulicę Hur kommer jag till centrum? - Jak mogę dojść do centrum?Gå rakt fram och sedan ta till vänster.- Idź prosto i później skręć w lewo.Gå förbi kyrkan och parken ligger där.- Miń kościół i park znajduje się tam (leży tam).Kör hundra meter rakt fram.- Jedź sto metrów prosto.

106

ĆWICZENIA

11.1Od podanych bezokoliczników utwórz formy czasu przeszłego prostego.

Przykład: > att vara (być) - var

1. att dansa - ................................2. att sova - ..................................3. att äta - ....................................4. att t i t t a - ....................................5. att tycka - ..................................6. att bli - ....................................7. att resa - ...................................8. att tro - ....................................

11.2Połącz fragmenty zdań.

Przykład: > Vill du ha enkel eller dubbelrum? - Czy chcesz pokój dla jednej czy dla dwóch osób?

1. Hon tycker om att a) buss.2. Ta till b) många foton på semestern.3. De tillbringar semestern c) till centrum?4. Jag har bokat d) i Spanien.5. Jag tar alltid e) vänster.6. Gå rakt f) sola på stranden.7. Hon åker aldrig g) ett hotell i Grekland.8. Hur kommer jag h)fram.

1........2..........3..........4......... 5..........6..........7..........8..........

11.3Z rozsypanych elementów utwórz poprawne zdania i przetłumacz je na język polski.

1. tycker / jag / tavlan / mycket / är / vacker / att

2. rakt / och / vänster / sedan / till / ta / fram / gå

3. har / i / Madrid / jag / bokat / hotell / ett

4. kommer / centrum / till / jag / hur

Zapamiętaj kilka form nieregularnych dla czasu imperfekt: sova- imperfekt: sov(spać)äta - imperfekt:åt (jeść)bli - imperfekt:blev (stawać się)



minisłowniczek:senare- później

att vänta- czekać och då- i wtedy

äntligen- w końcu att ankomm a- przybyć


II

11.5Ułóż zdania w odpowiedniej kolejności.

Vår resa till Italien

a) Vår buss från flygplatsen i Rom var försenad.b) Vi steg upp klockan 9 och åkte till flygplatsen.c) Vi var i Italien 2 timmar senare.d) Och då kom den äntligen!e) Vi ankom till Rom på kvällen.f) Vi väntade i 3 timmar.g) Det var en lång resa.h) Avgången var klockan 1.

108 ^ E D G A R D

I

ZAGADNIENIE GRAMATYCZNE: P R Z Y IM K IZ NAZW AM I GEOGRAFICZNYMI


Z czasownikami wyrażającymi ruch do miejsca określonego nazwą geograficzną używamy till, np.: Jag reser till Sverige. - Jadę (w podróż) do Szwecji. / Jag åker till Polen. - Jadę do Polski.Z czasownikami, które nie wyrażają ruchu (statycznymi) używamy przyimka i lub på. I stosujemy z nazwami geograficznymi określającymi kontynenty, państwa i miasta, np.: Jag är i Warszawa. - Jestem w Warszawie. / Jag bor i Polen. - Mieszkam w Polsce. / Jag arbetar i Afrika. - Pracuję w Afryce.På używamy z nazwami geograficznymi określającymi wyspy i półwyspy, np.: Jag bor på Gotland. - Mieszkam na Gotlandii.

Określając położenie jakiegoś miasta lub regionu, używamy przymiotników: norra (północny), södra (południowy), västra (zachodni), östra (wschodni), mellersta / centrala (środkowy), np.: Kiruna ligger i norra Sverige. - Kiruna leży w północnej Szwecji. / Malmö ligger i södra Sverige. - Malmö leży w południowej Szwecji.

11.6Uzupełnij zdania odpowiednim przyimkiem: fi//, i lub p i

1. Han b o r ......................... Frankrike.2. De reser......................... Grekland.3. Jag tillbringar semestern......................... grekiska öar.4. Jag arbetar......................... Stockholm.5. Vi åker......................... Tyskland nästa vecka.6. De b o r ..........................Skåne.7. Thomas ä r ......................... England nu.8. De stannar......................... Gotland tills på fredag.

11.7Określ położenie podanych krajów Europy. Wstaw następujące przymiotniki: norra, södra, västra, östra, mellersta / centrala.

1. Spanien ligger i ......................... Europa.2. Island ligger i ..............................Europa.3. Ryssland ligger i ......................... Europa.4. Polen ligger i ......................... Europa.5. Italien ligger i .............................Europa.

Kierunki świata: norr - północ söder- południe öster - wschód

väster - zachód

Słówko dodatkowe: kilometer (en)- kilometr

minisłowniczek:grekiskaöar - wyspy greckie

Skåne - Skania (regionw południowej Szwecji)

att stanna - zostawać

minisłowniczek:Island- Islandia

Ryssland- Rosja

www.jezykiobce.pi 109

http://www.jezykiobce.pi

Przeczytaj kartkę z podróży i uzupełnij ją brakującymi czasownikami w czasie przeszłym prostym.

11.8

minisłowniczektillbaka- z powrotem Venedig- Wenecja att skina- świecić

Hej Nina!Hur är det? Jag (1 )............................(att komma) tillbaka från Italien för en veckasedan. Det (2 )............................ (att vara)fantastiskt! Vi (3 )............................ (att äta)mycket pasta och pizza och (4 ) ......................(att dricka) gott vin. Vi (5 )............................(att åka) till Rom och Venedig. Solen (6)............................ (att skina) hela tiden.Hälsningar,Märta

minisłowniczek:en resebyrå- biuro podróży

en vind - wiatratt erbjuda- oferować bästa- najlepszy/a inte m er än- nie więcej niż

ett erbjudande- ofertaen inkvartering- zakwaterowanie

m indre än- mniej niż

11.9Przeczytaj ogłoszenia biur podróży, a następnie określ, czy podane zdania są prawdziwe (R) czy fałszywe (F) i przetłumacz je na język polski.

Resebyrå „Sol, vind och vatten"

- vi har bäst e rb ju d an d en påsem ester i

- pris: in te m er än 6 0 0 0 kronor- inkvartering på 3-stjärniga

hoteli- extra e rb ju d an d en på sem esterar i sep tem b er

o........................ 'Resebyrå ,,Europa1’

- vi erbjuder de bästa resorna till Rom, Paris och Berlin

- mycket billigt: Paris - 4-000 kronor•, Rom - 3SOO kronor,

Berlin — ZSOO kronor- inkvartering på 4-stjärniga

hotell- extra erbjudanden på semesterar

i november ock december

1. Man kan resa till Paris för 3000 kronor med „Europa”. j j T ] [ f ]

2. Man kan sova på ett 4-stjärnigt hotell i Spanien med „Europa”. R j [ fJ

3. „Sol, v ind och vatten” har extra erbjudanden för höst. j~R~j j~F~]

4. „Sol, vind och vatten” erbjuder semesterar för mindre än 6000 kronor. [~rT] |~F~|

110 e d g a r d

11.10Utwórz poprawne zwroty.

1. att ta a) enbilljett2. att boka b) semester3. att köpa c) foton4. att tanka d) i havet5. att besöka e) en bil6. att resa till f) ett hotellrum7. att tillbringa g) Spanien8. att simma h) museet

1........2..........3......... 4......... 5..........6..........7..........8. ..

11.11Przetłumacz podane zwroty i wyrażenia na język szwedzki.

1. zarezerwować pokój jednoosobowy - .....................2. pojechać na wakacje w lipcu - ...................................3. podróżować z rodziną - ...........................................4. kupić bilet do Berlina - .............................................5. spędzić tydzień we Włoszech - ................................6. wrócić z - ..................................................................

11.12Przyporządkuj zdania do obrazków.

minisłowniczek: jag har aldrig sett dy- widziałem/ am

jag har alltid velat - zawsze chciałem/amkända platser- znane miejsca



SPRAWDŹ SIĘ!

Czy w iesz, ż e .. . ?

Szwecja to krajatrakcyjnyturystycznie,który przyciągaszczególniemiłośnikówdzikiejprzyrodyi otwartejprzestrzeni.Możepochwalićsię ogromnąilością rzek,jezior i wysp,a takżepięknymwybrzeżem.Szczególnieegzotycznawydaje siępółnocnaSzwecja,gdzie panujesurowy klimat,a dziewiczaprzyrodajest niemalnienaruszonaprzezczłowieka.W tymregionie liczba ludności jest niewielka.


Przykład: > Jag älskar att simma i ......... - Kocham pływać...........a) havet (w morzu)

1. Maria åker....... Polen imorgon.a) på b) i c) til

2. Jag....... i skolan igår.a) var b) vara c) har varit

3. Jag....... en pizza i fredags.a) ät b) åt c) åtte

4. H an ....... för mycket i förrgår.a) drak b) druckit c) drack

5. Polen ligger i .......Europa.a) södra b) mellersta c) västra

6. Gdańsk ligger i ..........Polen.a) norra b) västra c) södra

7. Du reser från Göteborg till Malmö och sedan tillbaka till Göteborg.Du köper e n .......biljett.a) retur b) tur c) tur och retur

8. Ett rum för en man och hans fru är e t t ..........a) dubbelrum b) enkelrum c) tvårum


1. Var reste du i somras?

2. Tycker du om att resa?

3. Vad tycker du om att göra när du har semester?

4. Vad gjorde du igår?

112 EDGARD

PRZYRODA

Det är skönt att tillbringa tid i naturen!

Jak przyjemnie jest spędzać czas na łonie natury!

W tym rozdziale:

Słownictwo: rośliny i zwierzęta, elementy krajobrazu, pogoda Gramatyka: przysłówek, czas przyszły (futurum)

ZAPOZNAJ SIĘ Z N O W Y M MATERIAŁEM, A NASTĘPNIE W YKONAJ ĆW ICZENIA.

3 2 ^ ,

- Jag skulle vilja köpa en hund. Jag älskar djur! (Chciałbym kupić psa. Kocham zwierzęta!)

- Jag har två hundar och jag älskar dem mycket. Jag tycker om att ta hand om dem, ge dem mat, gå på promenader och leka med dem... (Ja mam dwa psy i bardzo je kocham. Lubię się nimi zajmować, dawać im jeść, wyprowadzać na spacer, bawić się z nimi...)

När man har hund hemma då kan man aldrig känna sig ensam, eller hur? (Gdy w domu ma się psa, nigdy nie można czuć się samotnym, czyż nie?)

- Jo, det är sant. (Tak, to prawda.)

Vädret på Madeira var mycket vackert. Solen sken och det var mycket varmt. Varje dag promenerade vi i bergen, badade och simmade. Vattnet i havet var mycket kallt och kristalklart. Vi tog också foton avlandskapet varje dag. .(Na Maderze pogoda była bardzo ładna. Świeciło słońce i było bardzo ciepło. Codziennie chodziliśmy po górach, opalaliśmy się i pływaliśmy. Woda w oceanie była chłodna i krystaliczna. Codziennie robiliśmy też zdjęcia krajobrazom.)


Przysłówek

Przysłówek w języku szwedzkim wygląda tak samo jak przymiotnik dla rodzaju ett, tzn. tworzymy go, dodając do przymiotnika końcówkę -t, np.:De pratar svenska mycket snabbt. - Oni mówią bardzo szybko po szwedzku.Han talar mycket tydligt. - On mówi bardzo wyraźnie.Porównaj zdania:Det är en solig dag. - Jest słoneczny dzień. Det är soligt idag. - Dziś jest słonecznie. Det är en blåsig dag. - Jest wietrzny dzień. > Det är blåsigt. - Jest wietrznie.

Uwaga!

W języku szwedzkim przysłówek nie zawsze używany jest w tym samym kontekście co w języku polskim. Czasami tam, gdzie po polsku użyjemy przysłówka, w szwedzkim zastosujemy przymiotnik. Tak dzieje się w połączeniu z niektórymi czasownikami, np.: känna sig (czuć się) lub se ut (wyglądać), np.:Jag känner mig dålig idag. - Czuję się dziś źle.Hon ser vacker ut idag. - Ona wygląda dziś pięknie.

114 ed gąrd

330 SŁÓWKA I KONSTRUKCJE:

Rośliny i zwierzęta:

ett husdjur - zwierzędomoween hund - piesatt mata - karmićatt ta hand om djur- opiekować sięzwierzęciemen katt - koten hamster - chomiken kanin - króliken fisk / fiskar - ryba / rybkien sköldpadda - żółwen fågel - ptaken papegoja - papugaen höna - kuraen anka - kaczkaen get - kozaett får - owcaen ko - krowaen häst - końen gris - Świniaen björn - niedźwiedźen varg - wilken räv - lisen hare - zającen älg - łośen ren - reniferen groda - żabaen spindel - pająken snigel - ślimaken mus - myszen orm - wążen elefant - słońen giraff - żyrafaen apa - małpaen kamei - wielbłądett lej on - lewen tiger - tygrysen insekt / insekter - owad/ owady

en fluga - mucha en myra - mrówka en geting - osa ett bi - pszczoła en mygga - komar en ljäril - motyl ett träd - drzewo en trädgård - ogród en buske - krzak en växt - roślina en palm - palma en ros - róża en tulpan - tulipan

Elementy krajobrazu:

en himmel - niebo en sol - słońce en måne - księżyc en stjärna - gwiazda ett berg / berg - góra / góry ett fjäll / fjäll - góra / góry (skaliste)vandra i fjällen / vandrai bergen - wędrowaćpo górachett hav - morzeen ocean - oceanen sjö - jezioroen flod - rzekaen klippa - skałaett vattenfall - wodospaden skog - lasen öken - pustyniaen kust - wybrzeżeen strand - plażasand - piaseken våg - falaen ö - wyspaen äng - łąkagräs - trawaen blomma - kwiat

en utsikt - widok

Pogoda:

Det är bra / dåligt / vackert väder. - Jest ładna / brzydka / piękna pogoda, varmt / kallt - ciepło / zimnoatt skina - świecić Solen skiner. - Słońce świeci.Det är soligt. - Jest słonecznie.Himlen är klar. - Niebojest bezchmurne.halvklart - na wpółzachmurzoneen vind - wiatrdet blåser - wiejeen storm - sztormen blixt - błyskawicaett moln - chmuraett regn - deszczDet regnar. - Pada deszcz.en åska - burzaatt åska - grzmiećen dimma - mgłaDet är mulet. - Jestzachmurzenie.snö - śnieghagel - graden grad - stopień(temperatury)Det är minus / plus 10 grader. - Jest minus / plus 10 stopni.Vad är det för väderi Polen? - Jaka jest pogoda w Polsce?Hur många grader är det?- Ile jest stopni?



ĆWICZENIA

12.1Podpisz elementy na obrazku.

Zapamiętaj!

Przymiotniki często tworzymy od czasowników, odcinając końcówkę -a r lub -e r i dodając - ig , np.:Det regnar.- Pada deszcz. Det är en regnig dag. - Jest deszczowy dzień.

minisłowniczek:D et snöar.- Pada śnieg.

12.2Przetłumacz podane zdania na język szwedzki.

1. Jest bardzo słonecznie.

2. Jest pochmurno, ale nie jest deszczowo.

3. Wczoraj było bardzo wietrznie.

4. Nie czuję się dobrze, kiedy jest brzydka pogoda.

5. Pada śnieg.

6. Na zewnątrz jest bardzo mgliście.

11 6 E D G Ą R D

Przetłumacz brakujące fragmenty opisów krajobrazów na język szwedzki, a następnie połącz teksty ze zdjęciami.

12.3

a) Det är så (1 )................................ (pięknie) i Holland på(2 )................................ (wiosną). Man kan se så många tulpaner somblomstrar.

b) I Afrika är det många (3 )................................ (pustyń), det är bara(4 )................................ (piasek) överallt.

c) I Polen finns det många vackra (5 )................................ (lasy),(6 )................................ (jeziora) och (7 ).................................. (rzeki).

d) Det är en mycket vacker, liten by i (8 )................................ (góry).På vintern åker man (9 )................................ (narty) där och på sommarenkan man gå på (10)................................ (wycieczkę).

12.4Uzupełnij zdania odpowiednim czasownikiem posiłkowym: ska lub kommer atl.

1. D e t........................................vara mulet imorgon.2. H an ...............................................lära sig köra bil.3. Jag tror att jag ................................ vara sjuk.4. H an ................................ vara arg när han kommer.5. V i................................ köpa en ny TV.6. Temperaturen................................ sjunka imorgon.7. Lars................................ utbilda sig till läkare.8. A lla...................................vara i skolan på fredag.9. D e ................................ flytta till Rom i morgon.10. Priserna................................ stiga nästa månad.11. V i................................ måla om huset.12. Jag................................ plugga mer.

minisłowniczek:överallt- wszędzie

minisłowniczek:att sjunka- spaść, zmniejszyć sięatt utbilda sig till - kształcić się na

priserna - ceny

att stiga- wzrastać

att måla om- przemalować



ZAGADNIENIE GRAMATYCZNE: SPOSOBY W Y R A ŻA N IA PRZYSZŁOŚCI (FUTURUM)


W języku szwedzkim istnieje kilka sposobów wyrażania przyszłości. Możemy użyć czasu teraźniejszego (presens), czasowników posiłkowych ska bądź kommer att, a także czasownika tänka (zamierzać).

> Czasu teraźniejszego presens używamy, gdy z kontekstu jednoznacznie wynika, że dana czynność będzie miała miejsce w przyszłości. Zazwyczaj określone to jest przez wyrażenie czasowe obecne w zdaniu, np.:

Jag flyger till Grekland i september. - We wrześniu lecę do Grecji.Skolan är stängd på fredag. - Szkoła jest zamknięta w piątek.Jag arbetar nästa vecka. - Pracuję w przyszłym tygodniu.

> Czasownika ska używamy, gdy czynność jest zależna od woli podmiotu; wyraża najczęściej postanowienie, plan lub przymus, np.:

Jag ska börja plugga svenska. - Zacznę uczyć się szwedzkiego.Alla ska komma i morgon. - Wszyscy mają przyjść jutro.Vi ska möblera om vår lägenhet. - Przemeblujemy nasze mieszkanie.

Czasownika kommer att używamy, gdy chcemy wyrazić prognozę, przypuszczenie, coś niezależnego od woli podmiotu, np.:

Det kommer att regna i kväll. - Będzie padać dziś wieczorem.Priserna kommer att stiga nästa år. - Ceny wzrosną w przyszłym roku.Jag kommer inte att klara provet. - Nie zdam egzaminu.

> Jeszcze innym sposobem wyrażenia przyszłości może być zastosowanie czasownika tänka, którego jednym ze znaczeń jest „zamierzać”, np.:

Jag tänker ta semester i sommar. - Zamierzam wziąć urlop w lecie.Vi tänker renovera vårt hus. - Zamierzamy wyremontować nasz dom.Vad tänker ni göra i helgen? - Co zamierzacie robić w weekend?

Czasownik tänka oprócz „zamierzać” oznacza również „myśleć”(w sensie procesu, a nie wyrażania opinii), np.:Jag sitter och tänker på dig. - Siedzę i myślę o tobie.

Mówiąc o czymś, co ma zdarzyć się w przyszłości, używamy przyimka om, który jest odpowiednikiem polskiego „za”, np.: om två veckor - za dwa tygodnie om tre dagar - za trzy dni om fyra år - za cztery lata

118 „s£) EDGĄRD

12.5Przetłumacz podane zdania dotyczące prognozy pogody, używając czasownika posiłkowego kommer att.

\ . ju tro będzie p ad a ł śnieg.

2. W przyszłym tygodniu będzie 25 stopni.

3. Wieczorem będzie burza.

4. Dziś będzie padał deszcz.

5. Jutro będzie wietrzna pogoda.

6. Będzie padać cały tydzień.

12.6Dopasuj opisy pogody do ilustracji i przetłumacz podane zdania na język polski.

a) Det regnar och det är mulet. Ta med ett paraply!

b) I dag snöar det och det är kallt.

c) Det är mörkt och det åskar!

d) Det är soligt idag och ungefär 25 grader.

e) Det blåser starkt idag. Det är bättre att sitta hemma än att gå ut.

minisłowniczek: starkt - mocno

att sitta hem m a- siedzieć w domu

än - niż

m örkt- ciemno



Połącz zdania z obrazkami. W podanych wypowiedziach podkreśl słówka przedstawione na obrazkach, a następnie przetłumacz zdania na język polski.

12.7

minisłowniczek: färsk komjölk- świeże mleko od krowyatt dröm ma om något- marzyć, śnić0 czymśen anka / ankor- kaczka / kaczki

1 parken- w parku

minisłowniczek:intelligenta- inteligentny/a

en naturfilm- filmprzyrodniczy

alla - wszyscy

att bo på landet- mieszkać na wsi

1. Lovisa älskar färsk komjölk.

2. Erik drömmer om en resa till Afrika där det finns lejon.

3. Petra tycker om att rida häst.

4. Märta matar ankor i parken varje fredag.

5. Mats har en söt kanin som heter Bonnie.

12.8Przeczytaj wypowiedzi, a następnie określ, czy podane zdania są prawdziwe (R) czy fałszywe (F).

1. Martin: Jag har sett en fantastisk naturfilm om apor. De är mycket intelligenta.

2. Anna: Jag ska gå på zoo med min dotter idag. Mia tycker om giraffer, elefanter och apor, men hon är rädd för insekter.

3. Maria: Jag har alltid haft husdjur hemma. Nu har jag fiskar, en kanin och två katter. Jag älskar dem alla!

4. Mats: Jag bor på landet. Min familj har många kor, grisar och hönor.

a) Mia älskar insekter.

b) Mats bor i stan.

c) Maria har många djur.

d) Anna och Mia tänker gå på zoo imorgon.

e) Apor är inte så inteligenta.

f) Martin har sett en naturfilm om djur.

R _F_

R F

R F

R F

R F

00120 ^ ĘDGĄRD


1. På morgonen är det sol eller........2. Där ligger manoch solar.3. I skogen finns det m ånga..............4. Himmelen är inte klar. Den ä r ......5. Det finns olika typer av nederbörd

3.

4.

5.

hasło:...........................................................

12.10Z podanych wyrazów utwórz poprawne zdania.

1. väder / för / idag / vad / det / är?

2. kommer / tror / det / regna / imorgon / att / du / att?

3. idag / kallt / är / mulet / det / och

4. fint / är / soligt / det / idag / så / och

5. vi / vandra / imorgon / i fjällen / ska

6. tänker / skiner / jag / sola / solen / och / idag

7. många / idag / hur / grader / det / är

8. ska / ni / vad / i / göra / helgen?

på himmelen.

, snö och hagel.

minisłowniczek: olika typer- różne rodzaje

nederbörd- opady



Czy wiesz, że... ?

Szwecja leży w strefie klimatu umiarkowanego. Wbrew obiegowym opiniom nie jest tam wcale dużo zimniej niż w Polsce.Poza północną częścią Szwecji znajdującą się w zasięgu wpływu arktycznego, reszta kraju ma klimat zbliżony do polskiego. W lecie mogą panować upały, a zima niekiedy bywa mniej sroga niż w Polsce. Dużą rolę w moderowaniu klimatu odgrywa Golfstrom - prąd znad Atlantyku, który ociepla szwedzki klimat.

SPRAWDŹ SIĘ!


Przykład: > Det blåser. Det är .b) blåsigt

Wieje. Jest wietrznie.

1. Det kommer a t t .......i morgon.a) regnet b) regnar c) regna

2. Jag städa min lägenhet idag.a) ska b) kommer att c) tycker

3. E n ....... är inte en insekt.a) sköldpadda b) mygga c) fluga

4. I trädgården finns det mångaa) djur b) träd c) blommor

5. E n ....... är inte ett husdjur.a) varg b) hund c) kanin

6. Du ser mycket ut idag.a) vackert b) vackra c) vacker

7. Det är mycket idag.a) blåsig b) blåsigt c) blåsiga

8. Lejon lever inte i .........a) Afrika b) zoologiska trädgårdar c) Europa


1. Vad är det för väder idag?

2. Vilka husdjur finns det?

3. Vilka insekter finns det?

4. Vad ska du göra i helgen?

122 EDGĄRD

ZDROWIE

Vad för slags specialist är det?

Co to za specjalista?

W tym rozdziale:

Słownictwo: choroby i dolegliwości, u lekarza, nagłe wypadki, części ciała Gramatyka: nieregularna liczba mnoga rzeczownika, czasowniki att veta (wiedzieć), att kunna (umieć), att känna (znać, czuć)

ZAPOZNAJ SIĘ Z N O W Y M MATERIAŁEM, A NASTĘPNIE W YKONAJ ĆWICZENIA.

3 4 ^ ,

- Hej! Hur kan jag hjälpa till? (Dzień dobry. Jak mogę ci pomóc?)

- Hej! Jag är förkyld. (Dzień dobry Jestem przeziębiony.)- Har du feber? (Czy masz gorączkę?)- Nej. Men jag har snuva, jag hostar och jag har ont i halsen.

(Nie, ale mam katar, kaszlę i boli mnie gardło.)- Varsågod: näsdroppar, hostsirap och halstabletter. Det blir 80 kronor.

(Proszę bardzo: krople do nosa, syrop na kaszel i tabletki na ból gardła.Razem 80 koron.)

- Tack så mycket. (Bardzo dziękuję.)

= i r S S S £ =GRAMATYKA W PIGUŁCE:

Czasowniki a tt veta, a tt kunna i a tt känna

W języku szwedzkim czasowniki veta (wiedzieć), kunna (umieć) i känna (znać, czuć) nie zawsze używane są w tym samym znaczeniu i kontekście co w języku polskim. Przeanalizuj poniższe zdania:Jag vet att hon inte kommer. - Wiem, że ona nie przyjdzie.Hon vet svaret på frågan. - Ona zna odpowiedź na pytanie.Han kan inte komma imorgon. - On nie może przyjść jutro.Jag kan inte spanska. - Nie znam hiszpańskiego.Min syster känner sig dålig. - Moja siostra źle się czuje.Hur känns det? - Jak się czujesz?Jag känner din bror. - Znam twojego brata.Jag vet inte det. - Nie wiem tego.Jag kan inte spela piano. - Nie umiem grać na pianinie.

Wyrażenie Hur känns det? trudno jest dosłownie przetłumaczyć na język polski. Oznacza ono mniej więcej „Jak się czujesz?”.

124 ^ 0 EDGĄRD

35< S - SŁÓWKA I KONSTRUKCJE:

Choroby i dolegliwości:

en hälsa - zdrowieen hälsosam / ohälsosam livsstil - zdrowy /niezdrowy tryb życiaen sjukdom - chorobaont / ett värk - bólont i magen - ból brzuchaett huvudvärk - ból głowyatt hosta - kaszlećatt nysa - kichaćen feber - gorączkaen influensa - grypaen förkylning - przeziębienieatt väga för mycket - za dużo ważyćatt väga för lite - za mało ważyć

U lekarza:

en läkare - lekarzen tandläkare - dentystaen ögonläkare - okulistaen sjuksköterska - pielęgniarkaen patient - pacjentfrisk - zdrowy (o człowieku)hälsosam - zdrowy (np. tryb życia)nyttig - zdrowe (o jedzeniu)ett sjukhus - szpitalen ambulans - karetka pogotowiaen spruta - zastrzyken operation - operacjaen plomb - plombaett bandage - bandażett gips - gipsett plåster - plasterett läkarbesök - wizyta u lekarzaatt gå till läkaren - iść do lekarzaen undersökning - badanie lekarskieförkyld - przeziębionyatt bli sjuk - zachorowaćatt ha ont i något - bolećatt lida av något - cierpieć na cośatt må dåligt / att må bra - czuć się źle /dobrzeatt ta medicin - przyjmować lekarstwa att ligga i sängen - leżeć w łóżku

att skriva ut ett recept - wypisać receptę att vara sjukskriven - być na zwolnieniu lekarskimatt undersöka någon - badać kogośatt ta temperaturen - mierzyć temperaturęatt skriva ut medicin - przepisać lekarstwoatt bli frisk - wyzdrowiećatt gå upp i vikt - przytyćatt gå ner i vikt - schudnąćatt äta hälsosamt - odżywiać się zdrowoatt banta - odchudzać sięHur mår du / Hur känns det? - Jak sięczujesz?Jag mår illa. - Niedobrze mi. / Mam mdłości. Jag har ont i magen. / Jag har ont i huvudet.- Boli mnie brzuch / głowa.Jag har ont i handen. / Jag har ont i benet.- Boli mnie ręka / noga.

W aptece:ett apotek - apteka en apotekare - aptekarz, farmaceuta en medicin - lekarstwo smärtstillande tabletter - lek przeciwbólowy, tabletka przeciwbólowa en tablett - tabletka antibiotika - antybiotyk näsdroppar - krople do nosa en hostsirap - syrop na kaszel

Nagłe wypadki:att råka ut för en olycka - mieć wypadekatt ringa efter ambulans - wezwać karetkęförsta hjälpen - pierwsza pomocett sår / sår - rana / ranygöra sig illa - zranić sięatt bryta benet / armen - złamać nogę / rękęKan du ringa efter läkare / Kan du ringaefter ambulans? - Czy możesz zadzwonićpo lekarza / karetkę?Var är närmaste sjukhus / Var är närmaste apotek? - Gdzie jest najbliższy szpital / apteka? Ursäkta, kan du hjälpa mig?- Przepraszam, czy możesz mi pomóc?



ĆW ICZENIA

minisłowniczek:rygg (en)- plecy

en massör- masażysta

13.1Dopasuj do zdjęć właściwe wypowiedzi.

a) Jag är mycket rädd för sprutor. Jag är rädd för läkarbesök.

b) Jag är sjuk. Jag måste liggai sängen och ta tabletter.

c) Jag äter nyttigt. Jag äter mycket frukt och grönsaker.

d) Jag arbetar mycket vid datorn och har ont i ryggen. Jag måste gå till en massör.

13.2Z rozsypanych fragmentów ułóż poprawne zdania i przetłumacz je na język polski.

1. för / sjukdomar / är / mycket / jag / rädd

2. väger / mycket / jag / för

3. har / jag / månader / bantat / i / tre

4. jag / ben / aldrig / brutit / ett / har

5. Mikael / i / har / ont / ryggen

6. har / huvudvärk / idag / Katarina

7. lite / blev / och / förkyld / halstabletter / Lars / tar

8. äter / jag / hälsosamt / aldrig / och / jag / är / sjuk

126 e d g ą r d

Podpisz ilustracje, odpowiadając na pytanie: „Co ci dolega?".

Przykład: > Jag har ont i ögat. - Boli mnie oko.

13.3

1................................................................................................................................2........................................................................................................................... 3............................................................................................................................. 4............................................................................................................................. 5.............................................................................................................................

13.4P rze tłu m acz b raku jące fra g m e n ty w ypow ied z i na ję z y k szw edzk i.

a) Jonas mår mycket (1 )...................................................................... (źle). Hanhar (2 )...........................................................(boli brzuch). Han tar medicin.

b) Mikael idrottar mycket. Han äter (3 ).............................................. (zdrowo)och har en hälsosam (4 ).................................................................(styl życia).

c) Karen har (5 ).................................................................... (ból głowy). Hon gårtill en (6 )............................................................ (masażysta) två gångeri veckan.

d) Jag blev lite förkyld. Jag har (7 )............................................................... (katar)och jag har ont i (8 )..................................................................(gardło).

e) Anna är sjuk. Hon har (9 )............................................................ (gorączka)och hon (10)...........................................................................................(kaszle).

f) Emil har ont i (11)............................................................ (ząb). Han måstegå till (12)........................................................................................... (dentysta).

W języku szwedzkim istnieją dwa słowa oznaczające „ból”: värk, które łączy się z rzeczownikiemoznaczającym daną część ciała np.:huvudvärk - bólgłowytandvärk - bólzębaoraz ont, które występuje rozdzielnie z częścią ciała, której dotyczy oraz z przyimkiem i, np.:ont i huvudet- ból głowy ont i tanden- ból zęba Jeśli używamy słowa ont, należy zawsze pamiętaćo zastosowaniu formy określonej rzeczownika.

Zapamiętaj!

Zapamiętaj!

Po czasowniku må (czuć się) używamy przysłówka, np.: Jag mår dåligt.- Żle się czuję.Z koleipo czasowniku känna sig (czuć się) używamy przymiotnika, np.:Jag känner mig dålig. - Źle się czuję.



minisłowniczek: svaret på frågan - odpowiedź na pytanie

minisłowniczek:m an råkar ut för en olycka- komuś przytrafia się wypadek

Uzupełnij zdania czasownikami kan, re /lu b känne r(sig).13.5

1. H an ..................................inte så bra. Han måste gå till läkaren. 2..............................du italienska? 3..............................du vad han heter? 4..............................du hjälpa mig?5. Jag............................... hans flickvän. Hon är mycket vacker.6................................. du svaret på frågan?

13.6Rozwiąż krzyżówkę, a następnie przetłumacz zdania 1 -7 na język polski.

1. När man råkar ut för en olycka ringer man efter.................2. Man säljer medicin p å ...................................3. När man h a r ................................ går man till tandläkaren.4. När man blir sjuk, går man inte till jobbet och b lir .............5. En läkare skriver u t ...................................6. En person som kommer till läkaren är e n ............................7. När man vill gå ner i vikt s å ................................ man.

1.

2.

3.

5.

6.

7.

hasło:

1 .................

2...... 3..... 4..... 5..... 6...7.......

1 2 8 EDGĄRD

13.7Połącz wyrazy z dwóch kolumn tak, aby utworzyć poprawne zdania, a następnie przetłumacz je na język polski.

Przykład: > Jag mår + dåligt. - Źle się czuję. / Czuję się niedobrze.

1. Hur känns a) benet.2. Jag tar b) varje dag.3. Jag har ont c) det?4. En läkare skriver ut d) i ryggen.5. Hon har huvudvärk e) en ambulans.6. Ring efter f) mycket förkyld.7. Jag är g) recept.8. Jag har brutit h) halstabletter.

1....... 2......... 3......... 4......... 5. .. ... 6....... 7......... 8.........

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8 .

Zapamiętaj!

Słowo medicin ma w języku szwedzkim dwa znaczenia. Może oznaczać lekarstwo albo medycynę.

13.8Uzupełnij tekst właściwymi słowami (zwróć uwagę na poprawne użycie czasownika w czasie przeszłym).

Olle är 10 år. Han älskar att (1 ) ................................ (grać)fotboll. Han har (2 )................................ (złamać) sitt benmånga gånger. Han (3 )................................ (złamać) sittben igår, när han (4 ) ...................................... (grać) fotboll.Han är mycket (5 )................................ (przeziębiony)och tar (6 ) ................................ (lekarstwo). Han villstudera (7 )................................ (medycyna) och bli(8 )................................ (lekarz).



minisłowniczek:allvarligt- poważniefruktansvärd / hemsk- straszny/a, okropny/aatt motionera- ruszać się

13.9Przetłumacz podane zdania na język polski.

1. Jag var sjuk, men nu är jag frisk.

2. Min mor har influensa.

3. Jag ligger på sjukhuset, för jag har brutit mitt ben.

4. Jag har ett hemskt tandvärk och måste gå till tandläkaren.

5. Jag har aldrig varit allvarligt sjuk.

6. Jag är sjukskriven och ligger i sängen.

7. Jag tar många smärtstillande tabletter för jag har ett fruktansvärt huvudvärk.

8. Jag måste gå ner i vikt så jag motionerar mycket och bantar.

13.10Odszyfruj wyrazy, a następnie ułóż z nimi zdania.

1. NUSEANLIF - ........................

2. BSLANUMA -

3. RSITSHPOA -

4. NRÖFLIKGNY -

5. KJOSUMD -

6. VURHÄKVDU -

130 „s£> EDGĄRD

ZAGADNIENIE GRAMATYCZNE: NIEREGULARNA LICZBA M NO G A RZECZOWNIKA


Niektóre rzeczowniki w języku szwedzkim odmieniają się w liczbie mnogiej nieregularnie. Możliwe jest jednak wyróżnienie pewnych wzorów w nieregularnej odmianie, np.:

1) w rzeczownikach z rodzajnikiem en z końcówką -er w liczbie mnogiej pojawia się przegłos nad a, np.:

en hand - händer (ręka - ręce) en tand - tänder (ząb - zęby) en strand - stränder (plaża - plaże) en brand - bränder (pożar - pożary)

2) w rzeczownikach z rodzajnikiem en zakończonych na -el lub -er w liczbie mnogiej redukujemy e i dodajemy końcówkę -ar, np.:

en cykel - cyklar (rower - rowery) en syster - systrar (siostra - siostry) en axel - axlar (ramię - ramiona)

3) niektóre krótkie jednosylabowe rzeczowniki przyjmują w liczbie mnogiej końcówkę -r, np.:

en sko - skor (but - buty)en ko - kor (krowa - krowy)en tå - tår (palec u nogi - palce u nogi)

4) niektóre jednosylabowe rzeczowniki przyjmują w liczbie mnogiej końcówkę -or, np.:

en ros - rosor (róża - róże) en våg - vågor (fala - fale)

5) inny wzór odmiany mają również rzeczowniki öga (oko) i öra (ucho): ett öga - ögon (oko - oczy)ett öra - öron (ucho - uszy)

6) w niektórych rzeczownikach w liczbie mnogiej pojawia się tylko przegłos, np.:en man - män (mężczyzna - mężczyźni) en gås - gäss (gęś - gęsi) en mus - möss (mysz - myszy)

7) niektóre jednosylabowe rzeczowniki z samogłoską o w środku przyjmują w liczbie mnogiej końcówkę -er oraz przegłos nad o. Dodatkowo podwaja się u nich ostatnia spółgłoska (t), np.:

en rot - rötter (korzeń - korzenie) en fot - fotter (stopa - stopy)

Jedynym rzeczownikiem z rodzajnikiem ettodmieniającym się według wzoruz przegłosem nad a jest rzeczownik „kraj”: ett land- länder (kraj- kraje).

Jedynym rzeczownikiem z rodzajnikiem ettodmieniającym się w sposób podany w 2) jest rzeczownik „palec”: ett finger - fingrar (palec - palce).



en bror - brat (liczba mnoga: bröder)

en moster - ciotka (liczba mnoga: mostrar)

Od podanych nazw części ciała utwórz liczbę mnogą. W razie potrzeby przypomnij sobie zasady tworzenia liczby mnogiej regularnej z Rozdziału 6.

13.11

1. ettben - ...2. ett knä3. ett finger -4. en näsa - ..5. ett öga

6. ett huvud -7. en mage - ..8. en fot - ......9. en axel10. ett öra - ...

13.12Od podanych rzeczowników utwórz nieregularną liczbę mnogą.

1. en syster -2. en man -3. en bror -4. en tand -5. en ros - ..

6. en sko - __7. en rot - ......8. en moster -9. en mus10. en våg

en nasa - nos

en hand - ręka

en m un - usta

en axel - ramię (obręcz kończyny górnej)

en rygg - plecy

ett ben - noga

ett huvud - głowa

ett öra - ucho

en hals - szyja / gardło

en mage - brzuch

ett knä - kolano

en fot - stopa

ett finger - palec u ręki

ett ansikte - twarz

en arm - ramię

en vad - łydka

en tå - palec u nogi

ett lår - udo

132 „s£> E D G Ą R D

Przypomnij sobie nazwy części ciała po szwedzku:

ett öga - oko ett hår - włosy

Znajdź w wężu literowym sześć rzeczowników oznaczających części ciała, podaj ich rodzajnik oraz utwórz liczbę mnogą.

13.13Zapamiętaj!

„Palec” w językuszwedzkimta(u ręki) albo en tå (u nogi).

1................................................... liczba mnoga: 2................................................... liczba mnoga: 3................................................... liczba mnoga: 4................................................... liczba mnoga: 5................................................... liczba mnoga: 6................................................... liczba mnoga:

13.14Podpisz obrazki właściwymi rzeczownikami oznaczającymi części ciała wraz z rodzajnikami.



SPRAWDŹ SIĘ!

Czy w iesz, ż e .. . ?

Szwecja słynie z bardzo dobrzefunkcjonującej opieki medycznej, do której każdy obywatel ma łatwy dostęp. System służby zdrowia jest takzorganizowany, aby pacjent mógłswobodnie się w nim poruszać. Podstawowym jegoelementem sącentra opiekizdrowotnej(vårdcentral)i szpitale(sjukhus).Szwecjaprzeznaczana opiekęmedyczną9,5 % produktukrajowegobrutto.


Przykład: > Jag.......medicin när jag är sjuk. - Biorę lekarstwa, kiedy jestemchory,b) tar

1. Jag har ont i .........a) att huvud b)huvud c) huvudet

2. Han vill gå ner i vikt. Han m åste.........a) banta b) vila c) äta mer

3. En människa har tio .......och t io ...........a) fingrar och tårar b) fingrar och tår c) finger och tår

4. En människa har två .......och tv å ...........a) hander och bener b) hander och bener c) händer och ben

5. Jag .. inte så bra.a) känner b) känner mig c) känns

6. Jag , inte ryska.a) kan b) vet c) känner

7. Jag är inte sjuk. Jag ära) frisk b) fräsh c) hälsosam

8. Vem säljer mediciner?a) en apotekare b) en tandläkare c) en läkare


1. Hur ofta går du till läkaren?

2. Vad gör du för att vara frisk?

3. Är din livstil hälsosam?

4. Är du rädd för sprutor?

134 ^ > EDGĄRD

ODPOWIEDZI1 ALFABET I W YM O W A

l . i1. gift, 2. kylig, 3. kjol, 4. skägg, 5. tjena, 6. ljud, 7. sjuk

1.2I. bröd, 2. brev, 3. glas, 4. kaka, 5. mamma,6. yxa, 7. ros, 8. zebra, 9. kål, 10. buss,II. häst, 12. hus

1.31. Ś, 2. Ś, 3. sk, 4. sz, 5. g, 6. cz, 7. j, 8. dż

1.41. bord, 2. skidor, 3. cykel, 4. kjol, 5. skor, 6. ko

1.51. kopp - [k] wymawiamy jak [k],2. gata - [g] wymawiamy jak [g],3. skatt - [sk] wymawiamy jak [sk],4. cardigan - [c] wymawiamy jak [k],5. tjäna [tj] wymawiamy jak [ś]

1.71. masz, 2. jur, 3. svacz, 4. stul, 5. szerna, 6. jissa,7. szuk, 8. berj

2 PIERW SZE KONTAKTY

2.11. Hon, 2. Han, 3. Vi, 4. Ni, 5. De, 6. Du, 7. du,8. Hon, 9. Jag, 10. du

2.2

1. b, 2. d, 3. a, 4. g, 5. f, 6. h, 7. e, 8. c

2.31. Kommer hon från Frankrike?2. Talar du spanska?3. Bor du i Rom?4. Förstår svenskar norska?

2.41. De talar inte danska. - Oni nie mówią po duńsku.2. Han kommer inte från Danmark. - On nie

pochodzi z Danii.3. Hon heter inte Maria. - Ona nie ma na imię Maria.4. Vi förstår inte italienska. - My nie rozumiemy

włoskiego.

2.51. De kommer också från Sverige.2. Hon bor inte heller i Italien.

3. Jag är inte heller svensk.4. Hon heter också Anna.5. Dc är också italienare.6. Mikael kommer inte heller från Danmark.7. Jag bor inte heller här.8. Hon heter också Karlsson.

2.6

1. hur, 2. mår, 3. där, 4. ses, 5. bra, 6. dag / helg

2.71. italienare, 2. engelsmän, 3. tysk, 4. fransmän,5. dansk, 6. polack, 7. svenskar, 8. ryss

2.81. jag är, 2. du är, 3. han är, 4. hon är, 5. vi är,6. ni är, 7. de är, 8. jag kommer, 9. du kommer,10. han kommer, 11. hon kommer, 12. vi kommer,13. ni kommer, 14. de kommer

2.91. engelsmän - Anglicy,2. italienare - Włosi,3. danskar - Duńczycy,5. norrmän - Norwegowie,6. ryskor - Rosjanki

2.101. Marie är fransyska. Hon kommer från Paris.

Hon talar franska och italienska.2. Klaus är tysk. Han kommer från Berlin. Han talar

tyska och spanska.3. Sara är spanska. Hon kommer från Barcelona.

Hon talar spanska och polska.4. Steve är engelsman. Han kommer från London.

Han talar engelska och franska.

2.11

1. b, 2. c, 3. a, 4. a, 5. a, 6. b

2.121. Mycket bra / bra / så där. (Bardzo dobrze / dobrze

/ tak sobie.)2. Jag kommer från Polen. (Pochodzę z Polski.)3. Nej, jag är inte svensk. (Nie, nie jestem Szwedem.)4. Jag ta la r.... (Mówię po...)5. Jag he te r... (Mam na imię...)6. Jag b o r .... (Mieszkam...)7. Ja. Jag talar ryska. / Nej. Jag talar inte ryska.

(Tak, mówię po rosyjsku. / Nie, nie mówię po rosyjsku.)

8. Nej. Jag kommer inte från Frankrike.(Nie. Nie pochodzę z Francji.)



SZW

EDZK

I nie

gr

yzie

! O

DP

OW

IED

ZI 3 LICZBY I CZAS

3.11. stolen, 2. bordet, 3. flickan, 4. äpplet, 5. vattnet,6. exemplet, 7. mannen, 8. kammen

3.2ett: barn, bord, program, bibliotek, horoskop; en: kvinna, människa, stol, nation, socialism

3.3räkneord: trettio, sjutton, åtta; årstider: vår, höst, sommar; månader: mars, augusti, juni; veckans dagar: onsdag, lördag, fredag; helger: jul, påsk, nyår

3.41. a, 2. d, 3. e, 4. c, 5. h, 6. g, 7. b, 8. f, 9. j, 10. i

3.51. två, 2. sex, 3. fem, 4. tre, 5. sju morötter, 6. fyra bilar

3.61. tre, 2. tio, 3. åttio, 4. tolv, 5. tjugotre, 6. trettio,7. sjutton, 8. nitton, 9. trettiosex, 10. åttiofem

3.71. Den är fyra.2. Den är tio.3. Den är ett.4. Den är sju.

3.81. den 1 februari,2. den 17 juni,3. den 23 september,4. den 11 maj,5. den 13 december,6. den 7 april

3.91. sjuttiofyra,2. hundratretton,3. femtiosex,4. trehundrafyrtiofem,5. nittiosju,6. sexhundratvå,7. tvåtusenfyrahundrafemtio,8. femtontusenfem,9. fyrahundratretton,10. etttusentvåhundranittioåtta,11. fjorton,

12. sjuttiosju,13. etthundratjugoett,14. sexhundrafemton,15. niohundranittiosju,16. tvåtusenfemhundrafyrtionio

3.101. b, 2. a, 3. c, 4. c, 5. a, 6. b, 7. a, 8. b

3.111. Jag är född den 24 maj 1984. (Urodziłem się

24 maja 1984 roku.)2. Idag är det den 24 maj 2012. (Dziś jest 24 maja

2012 roku.)3. Idag är det torsdag. (Dziś jest czwartek.)4. Klockan är nio. (Jest dziewiąta.)

4 CZŁOW IEK I RODZINA

4.11. e, 2. h, 3. g, 4. a, 5. b, 6. d, 7. f, 8. c

4.21. stort, 2. snygga, 3. kort, 4. optimistiska,5. inteligent, 6. roligt, 7. nervös, 8. goda

4.31. en mager man, 2. en tjock man, 3. ett litet barn,4. en vacker kvinna

4.41. syster, 2. farmor, 3. brorson, 4. Mia, 5. Anna,6. farfar, 7. syster, 8. fru

4.51. Min, 2. mina, 3. Hennes, 4. deras, 5. Hans, 6. Vår,7. Hans

4.61. Min, 2. Hennes, 3. vår, 4. Din, 5. Hans, 6. Deras,7. Deras, 8. Mitt, 9. ditt, 10. mina

4.71. Ja. Det är min väska.2. Nej. Det är inte mitt barn.3. Ja. Det är mina föräldrar.4. Nej. Det är inte mitt hus.5. Ja. Det är min cykel.6. Nej. Det är inte min syster.

4.81. ett huvud, 2. ett hår, 3. ett öga, 4. en näsa, 5. ett öra,6. en mage, 7. ett ben, 8. en arm

4.91. rött, 2. blåa, 3. svart, 4. svart, 5. rosa, 6. orange,7. vitt, 8. rosa, 9. svarta

4.101. Mina ögon är gröna.2. Hon är kort.3. Mitt hår är kort.4. Mitt hår är blont.

136 EDGĄRD

5. Min väska är röd.6. Min bil är gul.

4.111. Moja rodzina pochodzi z Göteborga.2. Moja siostrzenica jest bardzo zabawna.3. Mój brat ma długie i ciemne włosy.4. Nasza córka jest wysoka i szczupła.5. Jej rodzice mieszkają w Norwegii.6. Jego narzeczona jest Hiszpanką.

4.121. farfar, 2. Hans, 3. smal, 4. Mina, 5. lång,6. ljust;tłumaczenie zdań:1. Mój dziadek ma 80 lat.2. Jego matka jest piękna.3. Jego dziewczyna jest wysoka i szczupła.4. Moje dzieci mają na imię Olle i Mia.5. Mąż Marii jest wysoki i przystojny.6. Jej córka ma krótkie i jasne włosy.

4.131. b, 2. c, 3. a, 4. b, 5. b, 6. a, 7. c, 8. c

4.141. Ja, jag har en bror och en syster (Tak, mam brata

i siostrę.)2. Ja, jag har en son och en dotter. (Tak, mam syna

i córkę.)3. Jag är lång och smal. Jag har mörkt hår och blåa

ögon. (Jestem wysoka i szczupła. Mam ciemne włosy i niebieskie oczy.)

4. Ja, jag är gift. / Nej, jag är inte gift. (Tak, jestem żonaty/zamężna. / Nie, nie jestem żonaty/ zamężna.)

DOM I CZYNNOŚCI CODZIENNE

5.11. d, 2. b, 3. e, 4. a, 5. c, 6. g, 7. h, 8. f

5.21. äter, 2. promenerar, 3. åker, 4. dricker, 5. lagar,6. sover, 7. kommer, 8. arbetar

5.31. rum / kök, 2. skåp, 3. fåtöljen, 4. säng, 5. soffa,6. bord, 7. spegel, 8. fönster

5.4ett kök (kuchnia):ett skåp (szafka), ett bord (stół), en stol (krzesło), ett kylskåp (lodówka), en spis (kuchenka);

ett badrum (łazienka):ett badkar (wanna), en spegel (lustro); ett sovrum (sypialnia): en säng (łóżko); övriga pozostałe): trappor (schody), en dörr (drzwi), ett fönster (okno), en balkong (balkon)

5.51. ett kök (kuchnia),2. en säng (łóżko),3. ett sovrum (sypialnia),4. en spegel (lustro),5. en matta (dywan)

5.61. hemma, 2. uppe, 3. hem, 4. hemma, borta,5. ner, 6. bort, 7. ut, 8. in

5.7l.c , 2. b, 3. a, 4. e, 5. d, 6. f

5.81. c, 2. a, 3. b

5.91. sover, 2. skrattar, 3. arbetar, 4. dricker, 5. vinner,6. köper, 7. pratar; hasło: SKRIVER (pisze)

5.101. Vilken tid kommer du hem?2. Jag stiger upp klockan sex.3. Han lagar mat varje dag.4. Jag promenerar med min hund på kvällen.5. Jag äter alltid frukost hemma.6. Vi går ofta ut på fredag.7. Hon har inte mycket fritid.8. De lägger sig klockan elva.

5.111. a, 2. b, 3. b, 4. c, 5. c, 6. a, 7. b, 8. c

5.121. Jag stiger upp klockan 07:00. (Wstaję o godzinie

07:00.)2. Jag äter middag klockan 16:00. (Jem obiad o 16:00.)3. Jag äter hemma / ute. (Jem w domu / na mieście.)4. Jag bor i stan / på landet. (Mieszkam w mieście /

na wsi.)


OD

PO

WIED

ZI SZW

EDZKI nie gryzie!


SZW

EDZK

I nie

gr

yzie

! O

DP

OW

IED

ZI 6 JEDZEN IE

6.1

1. g, 2. f, 3. h, 4. c, 5. b, 6. a, 7. d, 8. e

6.21. ett äpple, 2. ett päron, 3. en banan, 4. vindruvor,5. en paprika, 6. en sallad, 7. en morot, 8. en kyckling,9. en yoghurt, 10. en ost, 11. ägg

6.31. ett bröd - chleb,2. en kyckling - kurczak,3. en kräfta - rak,4. en apelsin - pomarańcza,5. ett ägg - jajko

6.41. b, 2. e, 3. a, 4. d, 5. c

6.5forrätt: grönsakssoppa; huvudrätt: kyckling, fisk; efterrätt: chockladkaka; drycker: te, vin

6.6

1. en sallad, 2. tomater, 3. en paprika 4. salt, 5. peppar,6. måltid

6.7a) 1, b) 3, c) 4, d) 2

6.81. Jag tycker mycket om fisk.2. Jag tycker inte om att laga mat.3. Jag tycker inte om godis, men jag tycker om frukt.4. Vad tycker du om att äta till middag?

6.9I1. b, 2. e, 3. d, 4. c, 5. aII1. d, 2. a, 3. c, 4. e, 5. f, 6. b

6.10

deklinacja I:en macka - mackor, en limpa - limpor, en soppa - soppor; deklinacja II: en bulle - bullar, en kyckling - kycklingar, en korv - korvar; deklinacja III: en citron - citroner, ett konditori - konditorier, en bakelse - bakelser;

deklinacja IV :ett äpple - äpplen,ett frimärke - frimärken;deklinacja V :ett bröd - bröd,ett ägg - ägg,ett päron - päron

6.11

1. tio ägg,2. två limpor,3. sex bullar,4. ett kilo äpplen,5. ett kilo päron,6. tomater,7. ett halvt kilo jordgubbar,8. 2 kycklingar,9. ett kilo apelsiner,10. fyra gurkor,11. ett halvt kilo vindruvor,12. en hekto skinka,13. åtta korvar,14. två lökar,15. en vitlök,16. ett kilo bananer

6.12

1. på stan, 2. svensk, 3. mat, 4. räkor, 5. kräftor,6. efterrätt, 7. en kaka, 8. måltid

6.131. Nie lubię mięsa.2. Lubię gotować.3. Często zamawiam owoce morza w restauracji.4. Czy możemy prosić o rachunek?5. Czy podać coś jeszcze?6. Poproszę filiżankę kawy.7. Czy mogę prosić dwa bochenki chleba?8. Lubię jeść słodycze.9. Chciałbym zamówić stolik.10. Czy mogę dostać coś do picia?11. Czy mogę zapłacić kartą?12. Czy to wszystko?

6.141. c, 2. a, 3. b, 4. a, 5. b, 6. b, 7. c, 8. a

6.151. Ja, det gör jag. (Tak, lubię.) / Nej, det gör jag inte.

(Nie, nie lubię.)2. Jag tycker om att äta godis / frukt / fisk / grönsaker.

(Lubię jeść: słodycze / owoce / rybę / warzywa.)3. Ja, det gör jag. (Tak, lubię.) / Nej, det gör jag inte.

(Nie, nie lubię.)4. Ja, det gör jag. (Tak, jem.) / Nej, det gör jag inte.

(Nie, nie jem.)

138 ^ > EDGĄRD

7.1l.e , 2. c, 3. b, 4. a, 5. d;1. Jag tyckcr inte om Saras nya klänning. (Nic podoba

mi się nowa sukienka Sary.)2. Jag letar efter en elegant skjorta. (Szukam

eleganckiej koszuli.)3. Till sommaren måste jag köpa nya sandaler.

(Na lato muszę kupić nowe sandały.)4. Jag tycker om dina skor - de är mycket vackra.

(Podobają mi się twoje buty - są bardzo piękne.)5. Din kjol är smutsig! (Twoja spódnica jest brudna!)

7.21. Jag letar efter en varm tröja.2. Har du kanske en mindre storlek.3. Provrummet finns där borta.4. Kan jag betala med kreditkort?5. Jag tycker inte om att handla.

7.31. Jonas är starkare än Nils. Nils är svagare än Jonas.2. Hundar är större än katter. Katter är mindre än

hundar.3. Citroner är surare än apelsiner. Apelsiner är sötare

än citroner.4. Lisa är bättre på engelska än Maria, Maria är sämre

på engelska än Lisa.

7.4a) 4, 6, b) 1, 3, c) 2, 5;1. Anna betalar för byxorna. (Anna płaci za spodnie.),2. Vilken fin blus! Du ser mycket snygg ut i den!

(Jaki piękny sweter! Pasuje do ciebie!),3. Hon betalar med kreditkort. (Płaci kartą

kredytową.),4. Mia vill prova den här blusen. (Mia chce

przymierzyć ten sweter.),5. Titta, den här är din storlek. (Zobacz, to twój

rozmiar.)6. Provrummet finns till höger. (Przymierzalnia jest

po prawej stronie.)

7.51. Lubię czarne ubrania.2. Chciałbym kupić czarny krawat.3. Jaka ładna sukienka!4. Jaki masz rozmiar?5. Anna ubiera się często w niebieskie ubrania.6. Czy mogę przymierzyć tę czerwoną marynarkę?7. W czym mogę pomóc?8. Moim ulubionym kolorem jest różowy.

7.6svart - vit (czarny - biały),stor - liten (duży - mały),

7 ZAKUPY gammal - ny (stary - nowy),vacker - ful (piękny - brzydki),lång - kort (długi - krótki),smal - tjock (szczupły - gruby),bra - dålig (dobry - zły),pigg - trött (wypoczęty - zmęczony),söt - sur (słodki - kwaśny)

7.71. Min system är äldre än jag.2. Jag är sämre i matte än Jan.3. Hon är yngst i klassen.4. Män är starkare än kvinnor.5. Hundar är stare än katter.6. Hon är list.

7.8Livsmedelsaffär:- God morgon. Ett kilo potatis, tack. (Dzień dobry.

Poproszę kilogram ziemniaków.)- Var det bra så? (Czy to wszystko?)- Kan jag också få ett halvt kilo bananer? (Czy mogę

prosić też kilogram bananów?)- Javisst. Det blir 60 kronor jämnt. (Oczywiście.

To będzie równo 60 koron.)Skoaffär:- Jag skulle vilja köpa sportiga skor. (Chciałbym

kupić sportowe buty.)- Vilken storlek har du? (Jaki masz rozmiar?)- Jag har storlek 44. De här tycker jag om. Hur

mycket kostar de? (Mam rozmiar 44. Te mi się podobają. Ile kosztują?)

- De kostar 350 kronor. (Kosztują 350 koron.)

7.91. handla, 2. kö, 3. prova, 4. köper, 5. kläder, 6. betala; tłumaczenie tekstu:Olle jest bardzo zły i poirytowany, gdy musi robić zakupy. Nienawidzi stać w kolejce i przymierzać.Jego żona kupuje mu zawsze ubrania. Olle jest bardzo zadowolony, bo nie musi za nie płacić.

7.101. Ja, det har jag.2. Nej, det gör jag inte.3. Ja, det är jag.4. Ja, det gör jag.5. Nej, det gör jag inte.6. Ja, detkanjag.

7.111. a, 2. b, 3. c, 4. c, 5. a, 6. b, 7. c, 8. a

7.121. Ja, det gör jag. (Tak, lubię.) / Nej, det gör jag inte.

(Nie, nie lubię.)2. Jag har storlek 36 / 38 / 40 / 42. (Mam rozmiar 36 /

38 / 40 / 42.)gammal - ung (stary - młody),


OD

PO

WIED

ZI SZW

EDZKI nie gryzie!


3. Ja, det gör jag. (Tak, mówię.) / Nej, det gör jag inte. (Nie, nie mówię.)

4. Ja, det är jag. (Tak, jestem.) / Nej, det är jag inte. (Nie, nie jestem.)

8 SPORT I CZAS W OLNY

8.1

1. simning, 2. jogging, 3. tennis, 4. fotboll;а. 4, b. 2, c. 3, d. 1

8.21. Jag har dålig kondition.2. De spelar tillsammans i ett fotbollslag.3. Vad ska du göra i helgen.4. Jag spelar tennis tre gånger i veckan.5. Vad gör du på din fritid?б. Jag åker skidor varje vinter.7. Det är många deltagare i vårt lag.8. Vi ska titta på tv på kvällen.

8.3а. 2, b. 1, c. 4, d. 3

8.4I- Hej! Vad ska du göra i helgen? Vill du gå med mig

på en konsert? - Jag ska titta på tv till klockan19 men sedan vill jag gärna följa med.

- Bra. Konserten börjar klockan 20.- Ok, vi ses.I I- Vilken sport tycker du om?- Jag tycker om många sporter: basketboll, volleyboll

och gymnastik. Och du?- Jag tycker också om gymnastik, men jag har ingen

bra kondition nu.- Det har jag inte heller. Vi kan träna mer

tillsammans.

8.51. samla frimärken (zbierać znaczki),2. läsa en bok (czytać książkę),3. gå på gym (chodzić na siłownię),4. spela tennis (grać w tenisa),5. lyssna på musik (słuchać muzyki),б. titta på tv (oglądać telewizję),7. åka skidor (jeździć na nartach),8. tillbringa fritid (spędzać czas wolny)

8.61. fritid, 2. pubbar, 3. på bio, 4. fotboll, 5. fester

8.71. Jag tycker om att läsa.2. Jag tycker om att äta.3. Jag tycker om att titta på tv.

4. Jag tycker om att rita.5. Jag tycker om att lyssna på musik.6. Jag tycker om att åka skidor.

8.81. skidor, 2. spelar, 3. kondition, 4. skridskor,5. idrotta;hasło: SPORT (sport)

8.91. skidor, 2. cykel, 3. fotboll, 4. tennisracket;1. a, 2. d, 3. b, 4. c; tłumaczenie zdań:a) On kocha sporty zimowe.b) On gra w piłkę nożną trzy razy w tygodniu.c) On gra w tenisa w każdy czwartek i piątek.d) On jeździ rowerem do pracy każdego dnia.

8.101. honom, 2. dem, 3. henne, 4. oss, 5. dig, 6. dem,7. er, 8. henne

8.11

1. Katarina, 2. Mats, 3. Anna, 4. Mats, 5. Anna,6. Anna

8.12

1. b, 2. c, 3. b, 4. c, 5. b, 6. b, 7. b, 8. c

8.131. Jag ska träffa mina vänner / gå på bio / simma.

(Spotkam się z przyjaciółmi / pójdę do kina / będę pływać.)

2. Jag tycker om tennis / fotboll. (Lubię tenis / piłkę nożną.)

3. Ja, det har jag. (Tak, mam.), Nej, det har jag inte. (Nie, nie mam.)

4. Jag pluggar svenska / arbetar / läser böcker. (Uczę się szwedzkiego / pracuję / czytam książki.)

9 SZKO ŁA

9.11. Stäng fönstret!2. Öppna dörren!3. Gör läxan!4. Kom hit!5. Lyssna!6. Skriv!7. Kör försiktigt!8. Tro mig!

9.21. Kör inte här!2. Rök inte här!3. Skolka inte från skolan!4. Spela inte fotboll här!

140 EDVARD

5. Ät inte glass varje dag!6. Fuska inte på provet!7. Drick inte alkohol här!8. Promenera inte här!

9.3 skola:ett daghem, en grundskola, ett gymnasium, ett universitet, en teknisk högskola; skolämnen:matematik, kemi, ett främmande språk, svenska; skoltillbehör:ett pennfodral, en penna, en blyertspenna, en färgpenna, en linjal

9.41. ett fönster, 2. en bänk, 3. ett klassrum, 4. en tavla,5. en dörr, 6. en stol;l.R , 2. R, 3. F, 4. F, 5. F, 6. R

9.51. d, 2. f, 3. c, 4. a, 5. b, 6. e

9.61. en penna, 2. ett suddgummi, 3. en bok,4. färgpennor, 5. en sax;a. 3, b. 4, c. 2, d. 5, e. 1

9.71. b, 2. a, 3. c, 4. d

9.81. årskurs, 2. räkna, 3. biologi, 4. skolka, 5. tavlan; hasło: SKOLA (szkoła)

9.91. är, 2. årskurs, 3. att rita, 4. att skriva, 5. målar,6. att klippa, 7. matematik, 8. att räkna

9.101. c, 2 h, 3. d, 4. b, 5. f, 6. g, 7. e, 8. a

9.111. mig, 2. er, 3. sig, 4. sig, 5. oss, 6. sig, 7. sig, 8. mig

9.121. a, 2. c, 3. a, 4. c, 5. b, 6. b, 7. a, 8. b

9.131. Ja, det är jag. (Tak, jestem.) Nej, det är jag inte.

(Nie, nie jestem.)2. Mitt favoritämne är biologi / engelska / matte.

(Mój ulubiony przedmiot to biologia / angielski / matematyka.)

3. Jag tycker inte om matte / kemi / historia. (Nie lubię matematyki / chemii / historii.)

4. Ja, det är jag. (Tak, jestem.) Nej, det är jag inte. (Nie, nie jestem.)

10 PRACA

10.11. en kock, 2. en polis, 3. en expedit;1. a, f, h, 2. b, e, 3. c, d, g

10.2I- Vad gör du? (Co robisz?) Arbetar du? (Pracujesz?)- Jag arbetar som lärare. (Pracuję jako nauczyciel.)- Det låter bra. Vad undervisar du i? (To brzmi

dobrze. Czego uczysz?)- Jag undervisar i biologi. (Uczę biologii.)11- Är du nöjd med ditt nya arbete? (Czy jesteś

zadowolony ze swojej nowej pracy?)- Nej, det är jag inte. (Nie, nie jestem.)- Varför? (Dlaczego?)- Jag tjänar inte mycket och jag jobbar över. (Nie

zarabiam dużo i pracuję po godzinach.)

10.31. varit, 2. arbetat, 3. ätit, 4. druckit, 5. pratat, 6. bott,7. lagat, 8. köpt

10.41. läkare, 2. servitör, 3. direktör, 4. sångare, 5. lärare,6. expedit;hasło: LEDARE (lider, kierownik)

10.51. en skådespelare - aktor,2. ett arbete - praca,3. en skatt - podatek,4. ett kontor - biuro,5. en anställd - pracownik,6. en firma - firma

10.6

1. R, 2. F, 3. F, 4. F, 5. R

10.71. Hur länge har du bott här?2. Hur länge har hon pluggat svenska?3. Hur länge har ni studerat kemi?4. Hur länge har hon jobbat på kontoret?5. Hur länge har du varit i Italien?6. Hur länge har han kört bil?

10.81. sitt, 2. sitt / sina, 3. sitt, 4. sin, 5. sina, 6. sitt, 7. sina,8. sin

10.91. Jag har läst en intressant bok hela natten.2. Hur många gånger har du varit i Tyskland?3. Hur länge har du arbetat som jurist?4. Hon har just slutat jobbet.



SZW

EDZK

I nie

gr

yzie

! O

DP

OW

IED

ZI 5. Han har bott i Sverige sedan 1998.6. De har aldrig varit i England.7. fag har aldrig varit i Ryssland.8. Vi har just flyttat till Sverige.

10.101. en servitris - kelnerka,2. en journalist - dziennikarz,3. en sjuksköterska - pielęgniarka,4. en bokförare - księgowy,5. en polis - policjant

10.11

1. b, 2. a, 3. b, 4. c, 5. a, 6. c, 7. c, 8. b

10.12

1. Jag arbetar på banken / på sjukhuset. (Pracuję w banku / w szpitalu.)

2. Jag, det är jag. (Tak, jestem.) / Nej, det är jag inte. (Nie, nie jestem.)

3. Jag har arbetat som läkare i 10 år. (Pracuję jako lekarz od 10 lat.)

4. Jag. Jag har varit i Sverige en gång / två gånger / många gånger. (Byłem/am w Szwecji raz / dwa razy / wiele razy.)

11 PODRÓŻE

l i . iI. dansade, 2. sov, 3. åt, 4. tittade, 5. tyckte, 6. blev,7. reste, 8. trodde

II.2

I. f, 2. e, 3. d, 4. g, 5. b, 6. h, 7. a, 8. c

II.31. Jag tycker att tavlan är mycket vacker. (Myślę,

że obraz jest bardzo ładny.)2. Gå rakt fram och sedan ta till vänster. (Idź prosto

i później skręć w lewo.)3. Jag har bokat ett hoteli i Madrid. (Zarezerwowałem

hotel w Madrycie.)4. Hur kommer jag till centrum. (Jak dostanę się

do centrum?)

11.4I- Hej, hur mycket kostar ett rum? (Ile kosztuje

pokój?)- 300 kronor och frukosten ingår i priset. (300 koron

i śniadanie wliczone jest w cenę.)- Är det priset för enkel-eller dubbelrum?

(Czy to cena za jedno- czy dwuosobowy pokój?)- Det är priset för två personer. (To jest cena dla

dwóch osób.)

- Hej, jag skulle vilja köpa en biljett till Malmö. (Chciałbym kupić bilet do Malmo.)

- Enkelbiljett eller tur och retur? (W jedną czy w obie strony?)

- Tur och retur. (W obie.)- Det blir 150 kronor. (To będzie 150 koron.)

11.51. b, 2. h, 3. c, 4. a, 5. f, 6. d, 7. e, 8. g

11.6

I. i, 2. till, 3. på, 4. i, 5. till, 6. i, 7. i, 8. på

II .7I. västra, 2. norra, 3. östra, 4. mellersta / centrala,5. södra

II.8I. kom, 2. var, 3. åt, 4. drack, 5. åkte, 6. sken

II.91. F, 2. F, 3. R, 4. R, tłumaczenie zdań:1. Można pojechać do Paryża za 3000 koron

z „Europą”.2. Można spać w czterogwiazdkowym hotelu

w Hiszpanii z „Europą”.3. (Biuro) „Słońce, wiatr i woda” ma specjalne oferty

na jesień.4. (Biuro) „Słońce, wiatr i woda” oferuje wakacje

za 6000 koron.

11.10

1. c - att ta foton,2. f - att boka ett hotellrum,3. a - att köpa en biljett,4. e - att tanka en bil,5. h - att besöka museet,6. g - att resa till Spanien,7. b - att tillbringa semester,8. d - att simma i havet

11.11

1. att boka ett enkelrum,2. att åka på semester i juli,3. att resa med familjen,4. att köpa en biljett till Berlin,5. att tillbringa en månad i Italien,6. att komma tillbaka / hem från

11.12

1. c - Jag har aldrig sett Eiffeltornet. (Nigdy nie widziałem wieży Eiffla.)

2. d - Jag har alltid velat se Koloseum. (Zwsze chciałem zobaczyć Koloseum.)

3. f - Frihetsgudinnan finns i New York. (Statua Wolności znajduje się w Nowym Jorku.)

II

142

4. b - En av de mest kända platser i London är Big Ben. (Jednym z najbardziej znanych miejsc w Londynie jest Big Ben.)

5. a -O m du är i Barcelona måste du se Sagrada Familia. (Jeśli jesteś w Barcelonie, musisz zobaczyć Sagradę Pamilię.)

6. g - Kungliga Slottet i Warszawa finns i Gamla Stan. (Zamek Królewski w Warszawie znajduje się na Starym Mieście.)

7. e - Brandenburger Tor är en symbol för Berlin. (Brama Brandenburska jest symbolem Berlina.)

11.131. c, 2. a, 3. b, 4. c, 5. b, 6. a, 7. c, 8. a

11.141. Jag reste ti ll .... (Wyjechałem/am do ....)2. Ja, det gör jag. (Tak, lubię.) / Nej, det gör jag inte.

(Nie, nie lubię.)3. Jag tycker om att simma / sola / resa. (Lubię pływać

/ opalać się / podróżować.)4. Jag arbetade / pluggade. (Pracowałem/am /

Uczyłem/am się.)

12 PRZYROD A

12.11. en himmel, 2. en sol, 3. en sjö, 4. ett vattenfall,5. en flod, 6. en klippa

12.21. Det är mycket soligt.2. Det är mulet, men det är inte regnigt.3. Det var mycket blåsigt igår.4. Jag känner mig inte bra när det är dåligt väder.5. Det snöar.6. Det är mycket dimmigt ute.

12.31. vackert, 2. våren, 3. öknar, 4. sand, 5. skogar,6. sjöar, 7. floder, 8. bergen, 9. skidor, 10. utflykt; dopasowanie obrazków do zdań:1. c, 2. a, 3. d, 4. b

12.41. kommer att, 2. ska, 3. kommer att, 4. kommer att,5. ska, 6. kommer att, 7. ska, 8. ska, 9. ska,10. kommer att, 11. ska, 12. ska

12.51. Det kommer att snöa i morgon.2. Nästa vecka kommer det att vara 25 grader.3. Det kommer att vara åska ikväll.4. Idag kommer det att regna.5. Imorgon kommer det att vara blåsigt.6. Det kommer att regna hela veckan.

1. c, 2. a, 3. d, 4. b, 5. e;tłumaczenie zdań:a) Pada i jest pochmurno. Weź parasol.b) Dziś pada śnieg i jest zimno.c) Jest ciemno i jest burza.d) Jest słonecznie i jest około 25 stopni.e) Silnie dziś wieje. Lepiej siedzieć w domu

niż wychodzić.

12.71. d, 2. a, 3. c, 4. e, 5. b;1. Lovisa älskar färsk komjölk. (Lovisa uwielbia

świeże mleko od krowy.)2. Erik drömmer om en resa till Afrika där det finns

lejon. (Erik marzy o podróży do Afryki, gdzie mieszkają lwy.)

3. Petra tycker om att rida häst. (Petra lubi jeździć konno.)

4. Märta matar ankor i parken varje fredag.(Marta karmi kaczki w parku w każdy piątek.)

5. Mats har en söt kanin som heter Bonnie.(Mats ma słodkiego królika, który nazywa się Bonnie.)

12.8

а. F, b. F, c. R, d. F, e. F, f. R

12.91. moln, 2. strand, 3. träd, 4. mulet, 5. regn;hasło: NATUR (przyroda)

12.10

1. Vad är det för väder idag?2. Tror du att det kommer att regna imorgon?3. Idag är det kallt och mulet.4. Det är så fint och soligt idag.5. Vi ska vandra i fjällen imorgon.б. Solen skiner och jag tänker sola idag.7. Hur många grader är det idag?8. Vad ska ni göra i helgen?

12.11

1. c, 2. a, 3. a, 4. c, 5. a, 6. c, 7. b, 8. c

12.12

1. Det är soligt / blåsigt / regnigt. (Jest słonecznie / wietrznie / deszczowo.)

2. en katt, en hund, en kanin (kot, pies, królik)3. en fluga, en mygga, en spindel (mucha, komar,

pająk)4. Jag ska simma / vandra i fjällen. (Będę pływać /

chodzić po górach.)

12.6



SZW

EDZK

I nie

gr

yzie

! O

DP

OW

IED

ZI 13 ZDROW IE

13.11. b, 2. a, 3. d, 4. c

13.21. Jag är mycket rädd för sjukdomar. (Bardzo boję

się chorób.)2. Jag väger för mycket. (Za dużo ważę.)3. Jag har bantat i tre månader. (Odchudzam się

od trzech miesięcy.)4. Jag har aldrig brutit ett ben. (Nigdy nie złamałam

nogi.)5. Mikael har ont i ryggen. (Mikaela bolą plecy.)6. Katarina har huvudvärk idag. (Katarinę boli dziś

głowa.)7. Lars blev lite förkyld och tar halstabletter.

(Lars trochę się przeziębił i bierze tabletki.)8. Jag äter hälsosamt och jag är aldrig sjuk.

(Zdrowo się odżywiam i nigdy nie choruję.)

13.31. Jag har ont i magen.2. Jag har ont i huvudet.3. Jag har ont i benet.4. Jag har ont i armen.5. Jag har ont i tanden.

13.41. dåligt, 2. ont i magen, 3. nyttigt, 4. livstil,5. huvudvärk, 6. massör, 7. snuva, 8. halsen, 9. feber,10. hostar, 11. tanden, 12. tandläkaren

13.51. känner sig, 2. Kan, 3. Vet, 4. Kan, 5. känner, 6. Vet

13.61. ambulans, 2. apotek, 3. tandvärk, 4. sjukskriven,5. recept, 6. patient, 7. bantar;hasło: MEDICIN (lekarstwo / medycyna);tłumaczenie zdań:1. Kiedy przytrafi się wypadek, dzwoni się po karetkę.2. Lekarstwa sprzedaje się w aptece.3. Kiedy boli ząb, idzie się do dentysty.4. Kiedy jest się chorym i nie idzie się do pracy, jest

się na zwolnieniu lekarskim.5. Lekarz wypisuje recepty.6. Osoba, która przychodzi do lekarza to pacjent.7. Jeśli chce się odchudzić, przechodzi się na dietę.

13.71. c, 2. h, 3. d, 4. g, 5. b, 6. e, 7. f, 8. a; tłumaczenie zdań:1. Jak się czujesz?2. Biorę tabletki na gardło.3. Bolą mnie plecy.4. Lekarz wypisuje recepty.5. Codziennie boli ją głowa.

6. Zadzwoń po karetkę.7. Jestem bardzo przeziębiony.8. Złamałem nogę.

13.81. spela, 2. brutit, 3. bröt, 4. spelade, 5. förkyld,6. medicin, 7. medicin, 8. läkare

13.91. Byłem/am chory/a, ale już jestem zdrowy/a.2. Moja mama ma grypę.3. Leżę w szpitalu, ponieważ złamałem nogę.4. Mam straszny ból zęba i muszę pójść do dentysty.5. Nigdy nie byłem/am poważnie chory/a.6. Jestem na zwolnieniu i leżę w łóżku.7. Biorę dużo tabletek przeciwbólowych, ponieważ

mam straszny ból głowy.8. Muszę schudnąć, więc dużo się ruszam i jestem

na diecie.

13.101. influensa, 2. ambulans, 3. hostsirap, 4. förkylning,5. sjukdom, 6. huvudvärk; przykładowe zdania:1. Jag har influensa. (Mam grypę.)2. Ring efter ambulansen. (Zadzwoń po karetkę.)3. Jag hostar och maste dricka hostsirap. (Kaszlę

i muszę pić syrop na kaszel.)4. Vitamin C är bra för förkylning. (Witamina C jest

dobra na przeziębienie.)5. Jag är rädd för sjukdomar. (Boję się chorób.)6. Jag har hemsk huvudvärk. (Strasznie boli mnie

głowa.)

13.111. ben, 2. knän, 3. fingrar, 4. näsor, 5. ögon, 6. huvud,7. magar, 8. fotter, 9. axlar, 10. öron

13.121. systrar, 2. män, 3. bröder, 4. tänder, 5. rosor, 6. skor,7. rötter, 8. mostrar, 9. möss, 10. vågor

13.131. ett finger - fingrar,2. ett öra - öron,3. axel - axlar,4. lår - lår,5. hand - händer,6. huvud - huvud

13.141. ett huvud (głowa) (1),2. en arm (ramię) (2),3. en hand (dłoń) (3),4. ett ben (noga),5. en tå (palec u nogi),6. hår (włosy),7. en näsa (nos),

144 ed gąrd

8. ett öra (ucho),9. ett öga (oko),10. ett ansikte (twarz),11. en mun (usta)

13.15

1. c, 2. a, 3. b, 4. c, 5. b, 6. a, 7. a, 8. a

13.16

1. Jag går till läkaren en gång om året. (Chodzę do lekarza raz na rok.)

2. Jag motionerar / äter nyttig mat. (Uprawiam sport / Jem zdrowe jedzenie.)

3. Ja, det är den. / Nej, det är den inte. (Tak, jest. / Nie, nie jest.)

4. Ja, det år jag. / Nej, det är jag inte. (Tak, boję się. / Nie, nie boję się.)


OD

PO

WIED

ZI SZW

EDZKI nie gryzie!


SŁOWNICZEK SZWEDZKO-POLSKIAaldrig - nigdyalla - wszyscyalit - wszystkoallvarligt - poważnieanka (en) / ankor - kaczka / kaczkiankomma (att) - przybyćanvända (att) - używaćapelsiner - pomarańczearbeta över (att) - pracować po godzinacharg - zły/a

Bbakelse (en) - ciastkoBarcelona - Barcelonabästa - najlepszy/aberg (ett) - góraBerlin - Berlinbilder - zdjęcia, obrazkibillig - tani/abilliga priser - niskie cenyblanda i hop (att) - mieszaćblommor - kwiatybo på landet (att) - mieszkać na wsibok (en) - książkabord (ett) - stółbror (en) - bratbuller (ett) - hałas

ccardigan (en) - sweter rozpinany cigarrett (en) - papieros citroner - cytryny

Ddet är... - to jest..., to są...det finns - jest / znajduje siędet står något - jest napisane (dosłownie: stoi)detsamma - wzajemniedjur (ett) / djur - zwierzę / zwierzętadryck (en) - napójdrömma om något (att) - marzyć, śnić o czymś

Eefter skolan - po szkole erbjuda (ett) - oferować erbjudande (ett) - oferta

Ffarlig - niebezpieczny/a favoritämne - ulubiony przedmiot fel - fałszywy/a, błędny/a fest (en) - przyjęcie, impreza fisk (en) - ryba

flott restaurang (en) - elegancka restauracja fritid - czas wolnyfruktansvärd / hemsk - straszny/a, okropny/afå sparken (att) - zostać zwolnionymfärsk komjölk - świeże mleko od krowyför - ponieważ, boför mycket - za dużoförbereda sig (att) - przygotowywać sięförbrytare (en) - przestępcaforrätt (en) - przystawkaförst - na początku

Ggalen - szalony/agift - żonaty, mężatkagifta sig (att) - wyjść za mąż / ożenić sięgissa - zgadywaćglad - zadowolony/aglädja sig (att) - cieszyć sięglass - lodyglömma bort - zapominać grammatik - gramatyka grekiska öar - wyspy greckie gräla (att) - kłócić się grönsakssoppa (en) - zupa warzywna gul - żółty gäst (en) - gość göra (att) - robić

Hhalvt kilo (ett) - pół kilograma hata (att) - nie cierpieć helger - święta hitta på (att) - wymyślać hjärna (en) - mózg hundar - psyhuvudrätt (en) - danie główne huvudstad (en) - stolica huvudvärk - ból głowy hålla i (att) - wlewać hälsningar - pozdrowienia har - tu

Ii närheten av / nära - w pobliżu i parken - w parkui stan - w mieście idag - dziśinför - przed (określenie czasu) ingen - niktinkvartering (en) - zakwaterowanie innan - zanim inte mer än - nie więcej niż intelligenta - inteligentny/a

146 ^ E D G Ą R D

interessera sig for något (att) - interesować się czymś Isłand - Islandia

Jjacka (en) - kurtka jag fryser - marznę

Kkall - zimny/akamma sig (att) - czesać siękanske - możekarta (en) - mapakatt (en) / katter - kot / kotykilo (ett) - kilogramkilometer (en) - kilometrKina - Chinykjol (en) - spódnicakloss (en) - klocekklänning (en) - sukienkakomma (att) - przychodzićkompis (en) - kolega, koleżankakopp (en) - filiżankakopp kaffe (en) - filiżanka kawykort - krótki/akorv (en) - kiełbasakyckling (en) - kurczakkylig - chłodny/akyss (en) - pocałunekkällare (en) - piwnicakär - zakochany/akö (en) - kolejka

Lland (ett) - kraj, państwo lat - leniwy/aleta efter (att) - szukać (rzeczy / osoby)limpa (en) - bochenek chlebaIjud (ett) - dźwiękLondon - Londynludd (ett) - puchlycklig - szczęśliwy/alåta (att) - brzmiećlära sig (att) - uczyć się

Mmacka (en) - kanapkaman råkar ut för en olycka - komuś przytrafia sięwypadekmars - marzecmen - alemer - więcejmindre än - mniej niżmotionera (att) - ruszać sięMoskva - Moskwamoster (en) - ciotkamåla om (att) - przemalowaćmånader - miesiącemänniska (en) - człowiek

mörkt - ciemno

Nnaturfilm (en) - film przyrodniczynederbörd - opadyNew York - Nowy Jorknorr - północnyttig - zdrowe (jedzenie)

Ooch då - i wtedy olika typer - różne rodzaje ont i huvudet - ból głowy ont i tanden - ból zęba ord (ett) - słowo orolig - zaniepokojony/a

PParis - Paryż pengar - pieniądze pommes frites - frytki priserna - ceny prova (att) - próbować psykologi - psychologia på provet - na egzaminie

Rrekommendera (att) - rekomendować, polecaćresebyrå (en) - biuro podróżyRom - RzymRyssland - Rosjaräkna (att) - liczyćräkneord - liczebnikirätt - prawdziwy/a

ssedan / sen - później senare - później sin - swójsitta (att) ( I I ) - siedziećsitta hemma (att) - siedzieć w domusjuk - chory/asjunka (att) - spaść, zmniejszyć sięsjuttio - siedemdziesiątskata (en) - srokaskatt (en) - skarb, podatekSkåne - Skania (region w południowej Szwecji)skägg (ett) - brodaskära i bitar (att) - kroić na kawałkisked (en) - łyżkaskild - rozwiedziony/askina (att) - świecićskinka (en) - szynkaskola (en) - szkołaskor - butyskynda sig (att) - spieszyć się Smaklig måltid! - Smacznego! smutsig - brudny/a



SZW

EDZK

I nie

gr

yzie

! SŁ

OW

NIC

ZEK

S

ZWED

ZKO

-PO

LSK

I sportiga skor - sportowe butyspråk (ett) - językspringa (att) - biegaćstanna (att) - zostawaćstark - silny/astarkt - mocnostängt - zamknięty/astiga - wzrastaćstjärna (en) - gwiazdastoi (en) - krzesłostor - duży/astort urval - duży wybórstraffa (att) - karaćstudentrabatter - zniżki dla studentów svag - słaby/asvaret på frågan - odpowiedź na pytanie sälja (att) - sprzedawać sällskaplig / social - towarzyski söder - południesöka (att) - szukać (osoby / miejsca)

T

ta - wziąćtandvärk - ból zębatill höger - na prawo, po prawej stronietill stan - do miastatillbaka - z powrotemtillsammans - razemtitta - spójrz, patrztjej (en) - dziewczynatjena - cześćtjuv (en) - złodziejtjäna - zarabiaćtraditionell - tradycyjny/atröja (en) - sweter, bluzkatrött - zmęczony/atvätta sig (att) - myć siętycka mycket om (att) - bardzo Lubićtåg (ett) - pociąg

U

undervisa i något (att) - uczyć czegoś utbilda sig till (att) - kształcić się na

V

vattna (att) - podlewać veckans dagar - dni tygodnia vem - kto Venedig - Wenecja Vilken tid? - O której godzinie? vind (en) - wiatr vinna (att) - wygrywać vintersporter - sporty zimowe vänta på (att), - czekać aa värld (en) - świat väster - zachód växter - rośliny

W

Warszawa - Warszawa

Ååka kälke (att) - jeździć na sankach åka på picknick (att) - jechać na piknik årstider - pory roku

Äälska (att) - kochać, uwielbiać än - niżäntligen - w końcu

Ööppet - otwarty/a öster - wschód överallt - wszędzie

148 EDGĄRD

Szwedzki Nie Gryzie Shvedskiy Yazyk Ne Kusaetsya

Documents

Transcript of Szwedzki Nie Gryzie Shvedskiy Yazyk Ne Kusaetsya