POCZET WŁADCÓW POLSKI

KRÓLOWIE ELEKCYJNI

HENRYK WALEZJUSZ (1573 – 1574)

Pierwszy król elekcyjny z dynastii

Walezjuszy, brat króla Francji Karola IX,

król Polski od 1573 roku.

Uciekł z Polski w 1574 roku by objąć

tron francuski jako Henryk III.

STEFAN BATORY (1576 – 1586)

Książę Siedmiogrodu, król

Polski od 1576 roku.

STEFAN BATORY (1576 – 1586)

Ożenił się z królową Anną Jagiellonką.

W 1577 roku spacyfikował zbuntowany Gdańsk za cenę rezygnacji ze

statutów Karnkowskiego.

W latach 1578 – 1582 prowadził wojnę z Moskwą o Inflanty. Wyprawy

połocka, wielkołucka i pskowska doprowadziły do rozejmu w Jamie

Zapolskim (1582).

Utworzył piechotę wybraniecką.

Ustalił podział jazdy na ciężkozbrojną husarię, chorągwie kozackie i

jazdę lekką.

W 1579 roku założył Akademię Wileńską.

ZYGMUNT III WAZA (1587 – 1632)

Syn króla Szwecji Jana III

Wazy i Katarzyny Jagiellonki.

ZYGMUNT III WAZA (1587 – 1632)

Połączył Rzeczypospolitą i Szwecję unią personalną.

W latach 1606 – 1609 rokosz sandomierski (Mikołaja Zebrzydowskiego). Początek oligarchii

magnackiej.

1600 rok - inkorporacja Estonii, która doprowadziła do wybuchu wojen ze Szwecją.

Za jego panowania magnateria wmieszała się w wewnętrzne sprawy Rosji tzw. dymitriady.

Wojna z Rosją w latach 1609 – 1619. Polska odniosła zwycięstwo pod Kłuszynem, nastąpiło

zajęcie Kremla, zdobycie Smoleńska.

Wojna z Turcją w latach 1620 – 1621. Zakończona pokojem chocimskim.

Zwolennik kontrreformacji. W 1596 r. zawarto unię brzeską – część biskupów prawosławnych

uznała zwierzchność papieża zachowując obrządek prawosławny – unici.

WŁADYSŁAW IV WAZA (1632 – 1648)

Syn Zygmunta III, wybrany

polskim królem w 1632 roku.

W latach 1632 – 1634 Rosjanie

wszczęli wojnę o Smoleńsk,

którą zakończył pokój w

Polanowie.

1635 – zawarł rozejm ze

Szwecją w Sztumskiej Wsi.

Inflanty w rękach

szwedzkich.

Zmarł, gdy szykował się do

wojny z Turcją.

JAN KAZIMIERZ WAZA (1648 – 1668)

Młodszy brat Władysława IV. Jego panowanie jest okresem ciągłych wojen.

JAN KAZIMIERZ WAZA (1648 – 1668)

W latach 1648 – 1654 powstanie kozackie Bohdana Chmielnickiego. W 1654 roku ugoda w Perejasławiu. Kozacy uznają zwierzchność cara rosyjskiego.

W latach 1654 – 1667 wojna z Rosją. Na mocy rozejmu w Andruszowie (1667) Rzeczpospolita

traci Ukrainę na wschód od Dniepru wraz z Kijowem oraz ziemię smoleńską, czernihowską i siewierską.

W latach 1655 – 1660 potop szwedzki. Pokój w Oliwie. Król rezygnuje z tronu szwedzkiego.

Potwierdzono przekazanie Inflant Szwecji.

W 1657 roku traktaty welawsko – bydgoskie. Prusy uzyskują suwerenność.

W 1652 roku po raz pierwszy zerwano sejm dzięki liberum veto.

Abdykował w 1668 roku.

RZECZPOSPOLITA OBOJGA NARODÓW W OKRESIE POTOPU SZWEDZKIEGO

„OBRONA JASNEJ GÓRY” NA OBRAZIE JANUAREGO SUCHODOLSKIEGO

MICHAŁ KORYBUT WIŚNIOWIECKI (1669 – 1673)

Syn księcia Jeremiego

Wiśniowieckiego.

Za jego panowania w

Rzeczypospolitej ścierały się dwa

stronnictwa – prohabsburskie i

profrancuskie.

W 1672 roku – najazd turecki

zakończył się zdobyciem Kamieńca

Podolskiego przez Turków i

podpisaniem hańbiącego układu w

Buczaczu. Rzeczpospolita traci Podole i

Kamieniec Podolski, musi płacić haracz

Turcji.

JAN III SOBIESKI (1674 – 1696)

Wielki wódz polski epoki XVII wieku. Brał udział w walkach ze Szwedami, Rosją, kozakami, tatarami, Turkami. Od 1667 roku hetman wielki koronny.

JAN III SOBIESKI (1674 – 1696)

Pokonał Turków w drugiej bitwie pod Chocimiem w 1673 roku. Zwycięstwo to wyniosło go na tron.

Król od 1674 roku. Pod naciskiem magnatów zawarł przymierze zaczepno – odporne z

Habsburgami przeciwko Turcji.

W 1683 roku – odsiecz Wiednia. W 1686 roku zawarł pokój wieczysty z Rosją w Moskwie.

„JAN SOBIESKI POD WIEDNIEM”

OBRAZ JANA MATEJKI

AUGUST II MOCNY

(1697 – 1706),

(1709 –1733)

Elektor saski z dynastii Wettinów

AUGUST II MOCNY (1697 – 1706), (1709 –1733)

Wplątał Rzeczpospolitą w wojnę północną 1700 – 1721.

Abdykował w 1706 roku i uznał prawa Stanisława Leszczyńskiego do tronu.

Powrócił do Rzeczypospolitej w 1709 roku, gdy car Piotr I pokonał króla Szwecji Karola XII.

Spór szlachty z królem – konfederacja tarnogrodzka (1715). Zakończył się mediacją Piotra I i sejmem niemym (1717).

Sejm niemy zatwierdzał umowę miedzy konfederatami a Augustem II, ograniczył wpływy króla. Pierwsza ingerencja rosyjska w sprawy polskie.

RZECZPOSPOLITA OBOJGA NARODÓW W

XVIII WIEKU

STANISŁAW LESZCZYŃSKI

(1704 – 1709),

1733 – 1736)

Otrzymał tron polski,

w trakcie wojny północnej,

przy poparciu Szwecji.

STANISŁAW LESZCZYŃSKI (1704 – 1709), 1733 – 1736)

W 1705 roku zawarł przymierze z królem szwedzkim zezwalające Karolowi XII

na utrzymywanie wojska w Polsce oraz na werbunek żołnierzy, co

doprowadziło do wybuchu wojny domowej.

Opuścił kraj po powrocie Augusta II w 1709 roku.

Jego córka została żoną króla Francji Ludwika XV.

Wybrany na króla ponownie w 1733 roku.

Na skutek interwencji wojsk Rosyjskich i opozycji magnackiej abdykował

w 1736 roku.

AUGUST III SAS (1736 – 1763)

Syn Augusta II

z dynastii Wettinów

AUGUST III SAS (1736 – 1763)

zasiadł na tronie przy zbrojnej pomocy Austrii i Rosji – po

rozbiciu wojsk konfederacji dzikowskiej w 1735 roku.

Uznany za króla w 1736 roku.

Oparł swoje panowanie na trwałym sojuszu z Rosją i na

„Familii” – obozie Czartoryskich.

STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI (1764 – 1795)

Kandydat „Familii” do tronu polskiego.

STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI (1764 – 1795)

Wielki reformator i mecenas sztuki.

W 1765 roku powołał Szkołę Rycerską.

Reformy sejmu konwokacyjnego i króla zaniepokoiły Rosję, która wywołała sprawę

przywrócenia pełnych praw innowiercom.

Na sejmie 1767-1768 uchwalono tzw. prawa kardynalne, których gwarantem została

Rosja.

W latach 1768 – 1772 miała miejsce konfederacja barska zawiązana przeciwko

innowiercom, reformom, królowi i Rosji.

STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI (1764 – 1795)

W 1772 roku – I rozbiór Polski.

W latach 1788-1792 – obrady Sejmu Wielkiego.

3 maja1791 roku – uchwalenie konstytucji 3 Maja.

W 1792 roku – konfederacja targowicka.

W 1793 roku – II rozbiór Polski.

W 1794 roku – powstanie kościuszkowskie.

W 1795 roku – III rozbiór Polski i abdykacja Stanisława Augusta.

"BITWA POD RACŁAWICAMI„ OBRAZ NAMALOWANY PRZEZ ZESPÓŁ MALARZY POD KIERUNKIEM JANA STYKI I WOJCIECHA KOSSAKA

„KONSTYTUCJA 3 MAJA 1791 ROKU” OBRAZ JANA MATEJKI

Bibliografia:

• Materiały zamieszczone w Internecie przez Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą.

• Poczet królów i książąt polskich – cykl rysunków Jana Matejki.

• Galeria obrazów Leonarda Stroynowskiego i Zygmunta Papieskiego.

• Podręczniki szkolne wydawnictwa WSiP z przedmiotu historia.

• Obrazy Jana Matejki „Jan Sobieski pod Wiedniem” i „Konstytucja 3 Maja 1791 roku” .

• „Obrona Jasnej Góry” obraz Januarego Suchodolskiego.

• "Bitwa pod Racławicami„ obraz namalowany przez zespół malarzy pod kierunkiem Jana Styki i Wojciecha Kossaka.