Substancje stymulujące

F 14.- zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane przyjmowaniem kokainy

F 15.- zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane przyjmowaniem innych substancji

stymulujących, w tym kofeiny

Erythroxylon coca – krasnodrzew peruwiański

• Boliwia, Kolumbia, dorzecze Amazonki

• 1859 r Albert Niemann wyizolowanie alkaloidu kokainy z liści coca

• Dzialanie stymulujące na OUN reklamowano do lat 60-tych, jako lek

Zależność czasu działania kokainy od drogi podania i postaci

• Kokaina HCL (proszek); liście kokainy –doustnie – od 45 do 90 min.

• Kokaina HCL; donosowo - 30 do 45 min. dożylnie - 10 do 20 min.

• Pasta kokainowa; palona - 5 do 10 min.• „crack” czyli wolna zasada kokainy (free base);

wdychane opary – 5 do 10 min. Jest to bardziej lotne postacie kokainy.

„Kryształki” przy podgrzewaniu w fajce „pękają”. Crack można mieszać z tytoniem

Stymulanty

• Krótki czas działania• Krótkie „ciągi”• Psychozotwórcze• Pobudzające• Z. Abstynencyjny –

dominują objawy psychiczne

• Ostre zatrucie – psychoza

• Znacznie dłuższy• Długie „ciągi”• Antypsychotyczne• Uspokajające• Z. Abstynencyjny –

dominują objawy fizykalne

• Ostre zatrucie – śpiączka

Opioidy

Alkohol + kokaina

• Przy stosowaniu w.w. w drodze metabolizmu tych substancji dochodzi do transesrtyfikacji kokainy (zamiana grupy metylowej na rodnik etylowy) i powstaje etylokokaina.

• Jest to związek który potęguje efekt euforyczny, wydłuża czas trwania zjawiska

• Jest bardziej toksyczny niż koka, daje silniejsze objawy niepożądane

Struktury oun – działanie kokainy

• Bardzo silna stymulacja Układu nagrody (mezolimbiczny układ dopaminergiczny)

• Układ nagrody: neurony dopaminergiczne w nakrywce brzusznej śródmózgowia (VTA) oraz docelowo:

1. Jądro półleżące (n. accumbens)2. Jadro ogoniaste3. Jadro migdałowate4. Kora przedczołowa )prefrontal cortex)

c.d.

• Narkotyki zakłócają stan równowagi dopaminy w układzie nagrody

• Narkotyki pobudzają sekrecję dopaminy znacznie bardziej niż w warunkach fizjologicznych

• Kokaina – blokuje wychwyt zwrotny w VTA• Amfetamina – j.w. + hamuje enzym MAO

+ stymuluje sekrecję DOPA w neuronach VTA

I m.in. z tego powodu

• Kokaina czy amfetaminy są łączone, w kolejności z: alkoholem, opiatami, BZD w celu „wyciszenia” psychicznego, zaśnięcia, przyjęcia pokarmu.

• Do opiatów najczęściej dodawane są: alkohol i stymulanty (stosowane jako „dodatki energii”) oraz BZD („wzmocnienie” działania opioidów)

• Łączenie sub. psych. modyfikuje przebieg uzależnienia oraz pogarsza rokowanie

Kokaina - dlaczego biała dama?

• Powoduje euforię nie do nasycenia, euforię której nie można zaspokoić, stąd często zużywa się cały zapas kokainy

• Wyostrzenie spostrzegania (gotowość do iluzji)• Wzmożona samoocena, pewność siebie• Zwiększona sprawność (tylko do określonej

granicy)• Ustąpienie zmęczenia, bezsenność• Potrzeba kontaktów emocjonalnych z ludźmi• Ogólny wzrost aktywności

Granica psychozy, przedawkowania

• Zmniejszenie lęku społecznego• Podniecenie seksualne• Spadek łaknienia• Wytrzeszcz gałek ocznych

• Rozszerzenie źrenic• Wzrost ciśnienia krwi, tachykardia i tachypnoe• Ból w klatce piersiowe, poty, z dusznością występują

zazwyczaj w godzinę po przyjęciu kokainy u 40% przyjmujących

Skurcz mięśni poruszających

gałki

• Kokaina zwęża tętnice m.in. mózgowe

• Jeżeli poziom kokainy we krwi utrzymuje się przez dłuższy czas – występują objawy udaru

• Kokaina przespiesza rozwój miażdżycy n. mózgowych !

• Krótkie ciągi, intensywne, zazwyczaj powtarzane dawki co 30 min. (rush)

Efekty działania wyższych dawek kokainy – objawy zatrucia

• Znaczne pobudzenie psychoruchowe• Pocenie się, gorączka,• Szerokie źrenice• Suche śluzówki• Bóle wieńcowe, zaburzenia rytmu serca, wysokie RR• Biegunka, nudności, wymioty• Lęk………………nastawienia urojeniowe• Gadatliwość, przyspieszony tok myślenia aż do mowy

inkoherentnej• majaczenie……napady drgawkowe

Przewlekłe przyjmowanie

• Objawy psychotyczne: urojenia prześladowcze, omamy wzrokowe i słuchowe, niekiedy pseudoomamy cenestetyczne

• Zaburzenia nastroju• Zaburzenia snu • Wyniszczenie• Stereotypie ruchowe• Szereg dolegliwości somatycznych

Robaczki pod skórą

AgresjaSamobójstwaDrażliwość

z. depresyjny

Wybrane powikłania somatyczne u uzależnionych od

stymulantów• Zaburzenia układu krążenia: rytmu serca,

nadciśnienie, przewlekły skurcz n. krwionośnych, przyspieszenie rozwoju miażdżycy n.wieńcowych, uszkodzenie płytek krwi – bóle wieńcowe jako niedokrwienie - zawał

• Zaburzenia układu oddechowego (głównie u palaczy i przyjmujących donosowo): kaszel, bóle w kl.p., duszność, rozedma, tzw.”płuca palaczy kraku”, odmy samoistne, aseptyczna martwica przegrody nosowej

• Zaburzenia ukł. nerwowego: napady drgawkowe, udary mózgowe (niedokrwienne i krwotoczne), bóle głowy, stereotypie ruchowe, drżenia mięśniowe, ataksja.

• Inne zaburzenia: nieprawidłowy rozwój płodu, poronienia, hiperprolaktynemia.

Typ A Typ B powody używania

raczej

środowiskowe genetyczne

kobiety 79% 21%

mężczyźni 61% 39%

osobowość Niska pobudliwość

Słabe dążenie do intensywnych przeżyć

Wysoka pobudliwość

Wysokie dążenie do

Intensywnych przeżyć

Inicjacja nar. późna wczesna

Przebieg używania

Lekki, epizodyczny b. ciężki, powikłany przyjmowaniem innych narkotyków

Uboczne skutki

Słabo wyrażone bóle w kl.p., agrasja

dawki niskie wysokie

Stymulanty a ciąża

• 20% kobiet w ciąży używa kokainy (USA)

• Crack babies – wady wrodzone (10% dzieci); zespół abstynencyjny (upośledzenie łaknienia, nadpobudliwość, płaczliwość, zaburzenia snu i czuwania, mały przyrost wagi)

Odstawienie amfetamin, kokainy

• Ostra faza początkowa zespołu „crash”• Spowolnienie psychoruchowe• Przedłużony czas snu (nawet do kilku dni),

rzadziej bezsenność• Uczucie krańcowego zmęczenia, apatii• Obniżenie nastroju • Nadmierne łaknienie• Obniżenie napięcia mięśniowego

c.d. zespołu odstawienia

• Często zespół następuje samoistnie (zasypianie) po „ciągu”

• Obniżenie nastroju porównywane jest do nastroju w dużej depresji, często występują i są realizowane myśli samobójcze

• Godzinowa zmienność ujemnego nastroju (złość, drażliwość, rozpacz) jest cechą charakterystyczną

• ANHEDONIA, APATIA, ANERGIA, GŁÓD KOKAINY - objawy mogą utrzymywać się do 3-6 tygodni.

• Faza wygasania objawów zespołu abstynencyjnego

kokaina

Rozwój tolerancji - stymulanty

• Szybki: efekt euforyczny, anorektyczny, zaburzeń snu

• Wolniejszy: rozszerzenie źrenic, hipertermia, tachykardia, nadciśnienie, tachypnoe, pobudzenie

• BRAK tolerancji w zakresie działania psychotycznego amfetamin i kokainy.

Amfetaminy – pochodne B-fenetyloaminy

• Amfetamina (prawo- i lewoskrętna, racemiczna) okres biologicznego półtrwania 4-6 godzin sprzedawana jako sól kwasu siarkowego. Zmienność produktów i technik pozwala ustalić nawet laboratoria gdzie była produkowana.

• Synteza 1887 r.• Zastosowanie w medycynie: dawniej: otyłość,

depresja, parkinsonizm, nadmierne uspokojenie przy leczeniu epilepsji. Obecnie: ADHD, narkolepsja

Drogi przyjmowania

• Doustna, do nosa, dożylnie• Palona (d-metamfetamina) „ice”• „Run” – ciąg przyjmowania amfetamin trwa

zazwyczaj kilkanaście dni, po którym następuje samoistny okres abstynencji.

• Dawki są indywidualnie zrożnicowane, nawet do 2 g/doba

• „Rush” – występuje po przyjęciu amf. – przeżycie zbliżone do orgazmu, krótkotrwałe

Działanie amfetaminy – optymalne dawki

• Pobudzające OUN

• Zniesienie uczucia zmęczenia

• Euforię

• Wzmożona koncentrację uwagi i kojarzenia

• Poczucie wydolności fizycznej i psychicznej

• Nasilają: inicjatywę, napęd, agresywność

Działanie amfetamin c.d.

• Obniżają potrzebę snu

• Oraz łaknienia

• Rozszerzają źrenice

• Przyspieszają czynność serca, podnoszą ciśnienie tętnicze

Pośrednie skutki przewlekłego przyjmowania amfetamin

• Choroby wszczepienne (wirusowe choroby wątroby, HIV, posocznice)

• Zapalenie bakteryjne wsierdzia, ropnie

• Zapalenie żył

• Zatory, wylewy

• Przyczyny nagłych zgonów: samobójstwa, wypadki, pobudzenie z agresywnością, zatrucia

Narkotyki zmodyfikowane _designer drug

Podział na dwie grupy

1. Pochodne o działaniu podobnym do amfetaminy (analogi amfetaminy i metamfetaminy)

2. Pochodne o działaniu podobnym do opioidów (analogi fentanylu i fencyklidyny)

Działanie na OUN

• Działanie stymulujace – amfetamina i jej analogi: amfetamina, metamfetamina, efedryna, cat oraz zaliczane do halucynogenów ICD-10

• Działanie dominujące halucynogenne analogów amfetaminy: DOM, PMA, DOB

• Działanie stymulujaco-halucynogenne analogow amf.:MDMA, MDEA, MDA, PMMA

metamfetamina

• Okres biologicznego półtrwania do 9 godzin• Ma silniejsze działanie ośrodkowe niż

amfetamina• Przyjmowana dożylnie, doustnie, wdychana

przez nos• Bardzo intensywne ciągi (run) b. szybko narasta

tolerancja na działanie euforyczne• Chlorowodorek metamfetaminy „ice” , „cristal

glass” jest palony (odgłosy jak crack)• Neurotoksyna : niszczy zakończenia

serotoninergiczne i dopaminergiczne

kofeina

• Powoduje uzależnienie psychiczne, fizyczne oraz wzrost tolerancji.

• Działa stymulująco na OUN powodując:• Poczucie jasności myślenia• Przyspieszenie akcji serca• Dodatnie działanie inotropowe• Pogłębienie i przyspieszenie oddechów• Wzmożenie diurezy i wydzielania soków

żołądkowych

Objawy uzależnienia od kofeiny podobne do nerwicy lękowej

• Stany lękowe• Zaburzenia snu oraz• Nastroju: przygnębienie, drażliwość• Niepokój, kołatanie serca• Bóle głowy• Nadwrażliwość na ból i dotyk• Dzwonienie w uszach• Drżenie i kurcze mięśniowe• Zaparcia/biegunki