SIEPRIENmagazyn

tel. 33 875 23 13 NOWINY ANDRYCHOWSKIE www.nowiny.andrychow.eu

MAGAZYNsierpień 2010

O akcji „Lato w teatrze” szeroko piszemy wewnątrz numeru. W tym miejscu chcielibyśmy w fotograficznym skrócie przybliżyć ciężką pracę młodych andry-chowian, którzy zamiast rozrywki dwa tygodnie wakacji postanowili spędzić na nauce i nie bójmy się tego słowa - harówce. W I turnusie akcji wzięło udział 24

uczestników (23 andrychowian i jeden rodzynek z Wadowic). Przez 14 dni, po sześć godzin dziennie pod okiem profesjonalistów przygotowywali oni spektakl „Rzeczy-wistość”, który następnie pokazali: 31 lipca w Miejskim Domu Kultury i 1 sierpnia na plantach miejskich.

Lato należy do teatru Druga połowa lipca i pierwsza połowa sierpnia w Andrychowie bez wątpienia należała do teatru. Wszystko za sprawą projek-tu „Lato w teatrze” oraz towarzyszących mu spektakli.

magazyntel. 33 875 23 13 NOWINY ANDRYCHOWSKIE www.nowiny.andrychow.eu

PROPOZYCJE KULTURALNEwww.kultura.andrychow.eu

3

„Lato w Teatrze” - WARSZTATY TEATRALNEProjekt zainicjowany przez Minister-stwo Kultury i Dziedzictwa Narodo-wego i koordynowany przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszew-skiego w Warszawie.CZĘŚĆ II: 2.08 – 15.08 Miejski Dom Kultury - warsztaty teatralne dla mło-dzieży szkół średnich14.08 – MDK, 15.08 - Planty Miejskie - prezentacja spektaklu

Wycieczka: Bieszczady – Łańcut 21 - 22 sierpnia (sobota, niedziela). Pro-gram: I dzień: wyjazd z Andrychowa o godz. 5.00, przejazd do Łańcuta, po drodze zwiedzanie Skansenu Budowni-ctwa Ludowego, przyjazd do Łańcuta – zwiedzanie zespołu pałacowo – par-kowego Lubomirskich (pałac, ogro-dy, powozownia), zakwaterowanie w domu wczasowym, obiadokolacja i nocleg; II dzień: śniadanie, wyjazd na Pętlę Bieszczadzką: Baligród, Ja-błonki, Cisna, wejście na Połoninę Wetlińską, Ustrzyki Górne, Ustrzyki Dolne (Muzeum Bieszczadzkiego PN), powrót do Andrychowa w późnych godzinach nocnych. Uwaga! Zastrze-gamy możliwość zmiany kolejności realizacji poszczególnych punktów programu. Cena - 235 zł/os obejmu-je: 1 noclegi w ośrodku wczasowym lub domu wycieczkowym, pokoje 2, 3, 4-osobowe, łazienki na piętrach, 2 śniadania, 2 obiadokolacje, przejazd autokarem klasy turystycznej, wszyst-kie opłaty parkingowe, pilota-prze-wodnika na cała trasę, ubezpieczenie NNW i KL w PZU Voyager. Cena nie obejmuje: wstępów do zwiedzanych obiektów – około 25 - zł/os. Zapisy i

szczegółowe informacje: Andrychów, ul. Krakowska 35, tel. 33 875 26 28, 875 39 45. 14.08 (sobota) - PIKNIK ROMSKI – impreza plenerowa (parking przy ul. Batorego)5.09 (niedziela) – Gminne Dożynki (szczegóły poniżej)

MIEJSKI DOM KULTURY W ANDRYCHOWIE

ul. Szewska 7, tel. 33 875 31 05

SIERPNIOWE NIEDZIELNE KON-CERTY PAMIĘCI OJCA ŚWIĘTE-

GO JANA PAWŁA II

15 sierpnia 2010 godz. 19.15 - „Prze-boje, przeboje”. Arie z operetek, pieś-ni neapolitańskie, przeboje z lat dwu-dziestych i trzydziestych: Stan Meus (tenor) i Emilia Bernacka-Głowala (fortepian)22 sierpnia 2010 godz. 19.15 - „Nokh Amol” - muzyka klezmerska – zespół „Di Galitzyaner Klezmorim”29 sierpnia 2010 godz. 19.15 - „Pieś-ni bałkańskie” - Paulina Bisztyga z ze-społemKoncertom towarzyszy wystawa fo-tografii Agence France-Presse „Szu-kałem was i teraz przyszliście do mnie”. Wystawa udostępniona przez Wadowickie Centrum Kultury

AKCJA EKO-LATO. Twórcze spot-kania dla dzieci w wieku 6 – 10 lat

16.08 (poniedziałek) - spotkanie orga-nizacyjne - zabawy integracyjne, „TO TEM(at) lata”- warsztaty z wykorzy-staniem naturalnych materiałów17.08 (wtorek) - wyjazd CIUCHCIĄ z Andrychowa do Mini ZOO KUCYK w Inwałdzie - zwiedzanie ZOO, zabawy

w indiańskiej wiosce, ognisko, małe warsztaty animowania przestrzeni18.08 (środa) - wyjazd do Stanicy HUCUŁ w Sułkowicach-Łęgu - zwie-dzanie stadniny, przejażdżka konno, konkurencje sportowe na świeżym po-wietrzu, ognisko19.08 (czwartek) - piesza wycieczka edukacyjną ścieżką przyrodniczo-leśną w Zagórniku - zabawy dydaktyczne, technika frotażu w terenie20.08 (piątek) - wizyta w piekarni U BYLICÓW - zapoznanie się z pracą w piekarni, przyspieszony kurs na małe-go piekarza. Pożegnalna mini dyskote-ka w MDKOdpłatność: 25,- zł. Bliższe informacje i zapisy w MDK, ul. Szewska 7, tel. 33 8753105

WARSZTATY: 18 i 19.08 (środa, czwartek) - war-sztaty taneczno-ruchowe (na podstawie hip-hopu i funky):godz. 10.00-11.00 - dzieci w wieku 9-13 lat, godz. 11.30-12.30 – gimnazjum i szkoły średnie.Prowadzenie: Robert Nicieja 23.08 (poniedziałek) godz. 10.00-14.00 - warsztaty fotograficzne. Pro-wadzenie: Ada Karcz-Zielińska23,24 i 25.08 (poniedziałek, wtorek, środa) godz. 11.00-13.00 - warsztaty plastyczne: gimnazjum i szkoły średnie. Prowa-dzenie: Zbi-gniew Bury24.08 wto-rek) godz. 17.00 - „ŚPIE-WAĆ KAŻDY MOŻE” – im-preza dla dzie-ci i młodzieżyz a p r a s z a m y

wszystkich śpiewających i grających na instrumentach do występu na scenie MDK

Udział w warsztatach jest bezpłatny. Bliższe informacje i zapisy w MDK, ul. Szewska 7, tel. 33 8753105

ŚWIETLICA CKiW W SUŁKOWI-CACH – BOLĘCINIE

Sułkowice-Bolęcina, ul. Racławicka 123, tel. 33 870 13 64

18-27 sierpnia - wakacyjne zajęcia dla dzieci i młodzieży26.08 (czwartek) godz. 18.00 - dysko-teka dla młodzieży szkolnej27.08 (piątek) godz. 12.00 - Jak zro-bić różne fajne rzeczy? cz. I –NOTES-wakacyjne warsztaty plastyczne dla dzieci. Org. Filia Biblioteki Publicznej i Świetlica CKiW w Sułkowicach- Bo-lęcinie

ŚWIETLICA CKiW W RZYKACHRzyki, os. Młocki Dolne 71, tel. 33

875 37 83

23 – 28.08 - zajęcia adaptacyjne dla 4 i 5 - latków. W programie zajęcia artystyczno-edukacyjne w godz. 9.00 – 12.00. Odpłatność: 50 zł

Plan imprezygodz. 9.45 – 10.15 - Przemarsz korowodu dożynkowegogodz. 11.00 – Msza Święta Dożyn-kowa w Kościele Św. Macieja

Parking przy basenie:godz. 15.00 - koncert kapeli po-dwórkowych m.in. „Andrusiki”, „Beka”godz. 17.00 - występ Ludowego Zespołu Pieśni i Tańca ANDRY-CHÓWgodz. 19.00 – koncert zespołu MR Z U.B.godz. 21.00 – koncert Formacji Nieżywych Shabuff

Ponadto w programie:degustacja potraw regionalnych, wystawa ptaków ozdobnych, wy-stawa prac Grupy Twórców MY, wesołe miasteczko, akcja „Książka za złotówkę” i inne atrakcje.

Organizatorzy:Parafia św. Macieja w Andrycho-wieParafia św. Stanisława w Andry-chowieCentrum Kultury i Wypoczynku w AndrychowiePatronat:Burmistrz Andrychowa i Rada Miejska w AndrychowiePatronat Medialny:Nowiny Andrychowskie, Twoje

Radio AndrychówFormacja Nieżywych Schabuff – jeden z najpopularniejszych pol-skich zespołów, grających muzykę z pogranicza rocka i popu. Muzy-cy wylansowali takie przeboje, jak np.: „Klub We-sołego Szam-pana”, „Faja 89”, „Ba-boki”, czy „Lato”. MR Z U.B. (Mr. Zoob) – polska f o r m a c j a założona w 1981 roku. Muzyka MR

Z U.B. to mieszanka rocka, ska, reggae. Zespół znany jest z takich utworów, jak m.in.: „Kartka dla Waldka” i „Mój jest ten kawałek podłogi”.

NR 8 (237), SIERPIEŃ 2010

www.nowiny.andrychow.eu NOWINY ANDRYCHOWSKIE tel. 33 875 23 134 magazyn

kultura

Takiej frekwencji nikt się nie spodziewał. 1 sierpnia na pierw-szy z Sierpniowych Koncertów Niedzielnych poświęconych pa-mięci Ojca Św. Jana Pawła II do MDK przybyły tłumy meloma-nów. Zanim na scenie pojawili się muzycy, wszystkich zgromadzo-nych na koncercie powitał Łu-kasz Dziedzic, dyrektor Centrum Kultury i Wypoczynku w Andry-chowie. O postaci Ojca Świętego Jana Pawła II a także o naszym przywiązaniu do Niego mówił ks. Józef Jania, proboszcz parafii św. Stanisława w Andrychowie. A potem cała uwaga słuchaczy skupiła się na tym, co grali, co śpiewali i co mówili artyści z Podhala. W Andrychowie zespół zaprezentował program, na który złożyły się muzyczne wspo-mnienia z pielgrzymek Jana Pawła II do Polski i

Jego wizyt na Podhalu, utwory autorskie z płyty „Podniesienie”, dedykowanej Ojcu Świętemu i wręczonej mu podczas specjalnej audiencji, oso-biste wspomnienia rodziny Trebuniów-Tutków, ulubione przez papieża melodie góralskie oraz utwory z albumu „Pieśni Chwały” nagranej z jamajską formacją „Twinkle Brothers”. Niemal wszystkie utwory pre-zentowane przez zespół spotykały się z żywioło-wą reakcją publiczności. Ponad półtoragodzinny występ zakończyły dwa bisy. Trzeba dodać, że w tym roku Sierpniowym Niedzielnym Koncertom towarzyszy wystawa fotografii Agence Fran-ce-Presse „Szukałem was i teraz przyszliście do mnie”. Ekspozycja upamiętnia ostatnie dni życia Karola Wojtyły, uroczystości pogrzebo-

we oraz reakcje całego świata na wieść o cho-robie i śmierci Jana Pawła II. Zdjęcia pochodzą z wielu krajów, czasem bardzo odległych jak: Australia, Meksyk, Argentyna czy Filipiny. Wy-stawę CKiW udostępniło Wadowickie Centrum Kultury. Organizatorami tegorocznych koncertów są: Centrum Kultury i Wypoczynku w Andrycho-

wie, parafia św. Ma-cieja w Andrychowie, parafia św. Stanisława w Andrychowie. Pa-tronatem imprezę objął burmistrz Andrychowa Jan Pietras. Muzyczne spotkania sponsorują: Bank Spółdzielczy w Andrychowie, Skup zło-mu i metali kolorowych - skład węgla „Fabrycz-na” w Andrychowie, Czanieckie Makarony Sp. z o.o., Energia Od-nawialna TOMI SOLAR w Andrychowie, Ca-łodobowa Stacja Paliw inż. Wita Ziółkowskie-

go, Wimat - Świat Podłóg Chocznia, Zajazd Zło-ta Rybka – Inwałd oraz Pracownia Cukiernicza Gałuszka z Żywca, Wosana S.A. – producent na-pojów i soków, Sklep Ogrodniczy „Pamiętajcie o ogrodach”. (as) Ps. Program kolejnych niedzielnych koncertów wewnątrz, na 3 stronie Magazynu.

Na góralską nutę1 sierpnia Miejski Dom Kultury w Andrychowie rozbrzmiewał dźwiękami skrzypiec, piszczałek, kontrabasów, trombit. A to za sprawą zespołu „Trebunie Tutki”.

Członkowie Grupy Twórców „MY” - Zdzisław Harężlak oraz Lesław Najbor otrzymali nagrody w konkursie filmowo – fotograficznym „Byłem tu”, zorganizowanym przez Dom Kultury w Kętach w ramach projektu „Pomosty Beskidzkie sposobem na pobudzanie transgranicznej aktywności kulturalnej”. Obaj panowie postanowili skorzystać z propozycji skierowanej do laureatów i pojechali na trzydniowe bezpłatne warsztaty do słowackiej Czadcy (9-11 lip-ca). Zajęcia poprowadził Aleksander Dyl - fotograf, autor wielu cykli dla TVP (np. „Małe Ojczyzny”), operator Tony’ego Halika oraz Elżbiety Dzikow-skiej. (opr. as)

Po naukę na SłowacjęZostali laureatami konkursu i w nagrodę pojechali na Słowację.

Od warsztatów muzycznych rozpoczął się cykl wa-kacyjnych propozycji przygotowanych przez Miej-ski Dom Kultury w Andrychowie, a skierowanych do dzieci i młodzieży z naszej gminy. Przed nami jeszcze kilka atrakcji, m.in. akcja „Eko Lato” oraz kolejne zajęcia warsztatowe. Szczegóły wewnątrz magazynu, na stronie 3. (as)

Żeby się nie nudzili

Od 16 sierpnia Galeria Sztuki Współczesnej „Ry-nek 7” zaprasza na wystawę prac Daniela Ludwi-czuka. Artysta urodził się w 1957 roku w Rabce. Stu-diował na Politechnice Warszawskiej. Mieszka na Podlasiu, gdzie prowadzi profesjonalną winnicę. Rzeźby z drewna wiązowego, olszowego, akacjo-wego i lipowego tworzy od ponad 20 lat. Od 3 lat wykonuje także rzeźby stalowe spawane z ele-mentów maszyn rolniczych wyrzuconych na zło-mowiska. Uczestniczy w plenerach i wystawach w kraju i za granicą. Wystawa trwać będzie do połowy września. (opr. as)

Nowa wystawa


tel. 33 875 23 13 NOWINY ANDRYCHOWSKIE www.nowiny.andrychow.eu 5

rozmaitości

magazyn

Pod względem geograficznym, Ka-czyna leży u podnóża góry Gancarz (798 m) w Beskidzie Małym, w dolinie rzeki Choczenki. Z kolei pod względem administracyjnym, Kaczyna położona jest w gminie Wadowice, w powiecie wadowickim. W środkowej części wsi wznosi się murowana kaplica pod we-zwaniem św. Marii Magdaleny z 1879 r. z zabytkowym rokokowym ołtarzem. Kaczyna należy do nazw dzierżaw-czych, które stanowią grupę nazw miej-scowości powstających jako nazwy osad. W encyklopedii „Polskie nazwy własne” czytamy: - Nazwy miejscowe dzierżawcze wyrażają fakt posiadania wsi i ziemi wo-kół niej przez osobę, której imię stanowi podstawę nazwy. Z reguły było to imię lub przezwisko pierwszego właściciela

lub założyciela wsi. Zdarzało się, że wraz ze zmianą właściciela nazwa wsi również ulegała zmianie, było to jednak zjawisko rzadkie. – Jeżeli chodzi o etymologię nazwy to większość onomastyków przy-chyla się do stwierdzenia, iż nazwa wsi pochodzi od wołoskich wyrazów: „ka-cia” ( z jęz. rumuńskiego – miejsce ko-cenia się owiec), albo „kocina” ( z jęz. rum. – chlew lub zagroda dla bydła). W języku czeskim Kaczina to Katarzyna. Pierwsza pewna wzmianka o nazwie Kaczyna pochodzi z XVII w., mimo że w aktach lustracji starostwa zatorskie-go z 1765 r., widnieje nazwa Kocyna. Prof. Lubaś w „Nazwach miejscowych południowej części dawnego wojewódz-twa krakowskiego” , podaje dwie nazwy gwarowe: Kacyna oraz Kacona. Julian

Zinkow w przewod-niku monograficznym „Wadowice i okolice”, na temat Kaczyny pi-sze tak: - Wiadomo, że wieś została osied-lona przez Wołochów, prawdopodobnie w XVI w. W lustracji starostwa zatorskiego w 1564 r., do którego wówczas należały okoliczne tereny i lasy, przy omawianiu sąsiedniej wsi Ponikwi, między innymi wspomniani zostali czte-rej koloniści, którzy nie składali do sta-rostwa żadnych danin bo na Woli siedzą. Mogło tu chodzić tylko o Kaczynę jako przysiółek Ponikwi, ponieważ wszystkie okoliczne wsie istniały już wcześniej i

miały swe nazwy. – Kaczyna była wsią wołoską i zarębniczą, czyli taką, która powstała na terenach leśnych. W wielu przewodnikach zaliczana jest do trudno dostępnych miejscowości. Zabudowania wsi rozłożone są na dnie doliny tzw. Do-liny Choczenki. Marta Paczyńska

Nazwy rozmaite, cz. 15

Ulicą, której nazwa została nadana Uchwałą Rady Miejskiej z dnia 6 lipca 1935 r., jest ul. Stefana Batorego. Ulica ta łączy się z ul. Krakowską (w kierun-ku Wieprza). Pierwotna nazwa tej ulicy to ul. Zatorska. Nazwa została nadana Uchwałą Rady Miejskiej z dn. 26 listo-pada 1932 r., a następnie zmieniona na ul. Stefana Batorego. Kolejna zmiana nastąpiła podczas okupacji niemieckiej: Wrangel Straße (Carl Gustaf Wrangel – szwedzki feldmarszałek, naczelny do-wódca armii szwedzkiej w Niemczech z czasów wojny trzydziestoletniej), tak wówczas była określana. Po II wojnie światowej nazwa ulicy powróciła do na-zwy bieżącej. Jeżeli chodzi o Stefana Ba-

torego, to warto krótko przypomnieć jego dzieje. Urodził się w 1533 r., od 1571 r. książę siedmiogrodzki, a od 1576 r. król polski po ślubie z córką Zygmunta I Sta-rego – Anną Jagiellonką. Jak czytamy w Encyklopedii PWN, Batory przez wielu historyków uważany był za jednego z najwybitniejszych królów elekcyjnych. Był synem wojewody siedmiogrodzkie-go Stefana Batorego i Katarzyny The-legdi. W 1577 r. prowadził wojnę z przeciwstawiającym się mu Gdańskiem. Utworzył Trybunał Koronny i Trybu-nał Litewski, oba uzyskały uprawnienia najwyższego sądu apelacyjnego. Oprócz spraw wojennych, Batory interesował się nauką. Owocem jest założona przez

niego Akade-mia Wileńska, która powsta-ła w miejsce k o l e g i u m jezuickiego (1578 r.). Jej p i e r w s z y m rektorem zo-stał Piotr Skarga. Jeżeli chodzi o poli-tykę zagraniczną Stefana Batorego, to najważniejszym punktem była wojna z Moskwą o Inflanty. Na mocy rozejmu w Jamie Zapolskim (1582 r.), przyłą-czył do Polski Inflanty i ziemię połocką. Batory prowadził politykę zrozumienia w stosunku do innowierców. Jego wiel-

kim zamiłowaniem były polowania. Był człowiekiem otwartym i przyjaznym ludziom. Bardzo wymagającym zarów-no od siebie, jak i od innych. Zmarł w 1586 r., został pochowany w Katedrze Wawelskiej w Krakowie. Marta Paczyńska

Patroni naszych ulic, odc. 8

Goście i zwycięzcy konkursów „Nowin Andrychowkich” i „Twojego Radia Andrychów”


magazyn6 www.nowiny.andrychow.eu NOWINY ANDRYCHOWSKIE tel. 33 875 23 13NR 8 (237), SIERPIEŃ 2010

partnerzy medialni:

„L a t o w T e a t r z e”Andrychów 19 lipca 2010 – 15 sierpnia 2010

Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w WarszawieMinisterstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Centrum Kultury i Wypoczynku w Andrychowie

Wydział Edukacji i Spraw Społecznych Urzędu Miejskiego w Andrychowie

Od 19 lipca do 1 sierpnia w An-drychowie trwały letnie warsztaty teatralne przezna-czone dla dzieci. W zajęciach udział wzięły 24 osoby. Przez sześć dni w tygodniu, po sześć godzin dziennie na terenie placówek podległych Cen-trum Kultury i Wy-poczynku w Andry-chowie prowadzone

były zajęcia w czterech grupach: aktorskiej, kostiumowo – scenograficz-nej, muzycznej oraz dziennikarsko – promocyjnej. W ramach warsztatów dzieci pracowały nad tekstami Wandy Chotomskiej „Od rzeczy do rze-czy” i na ich podstawie przygowywały spektakl. Przedstawienie „Rzeczy – wistość” można było obejrzeć dwukrotnie: 31 lipca w Miejskim Domu Kultury w Andrychowie oraz 1 sierpnia na plantach miejskich (spektakl plenerowy).

Obecnie w ramach akcji „Lato w teatrze” trwają letnie warsztaty teatralne dla młodzieży (15 – 20 lat). Podobnie jak podczas turnusu dla dzieci zajęcia prowadzone są w czterech grupach: aktorskiej, kostiumowo – scenogra-ficznej, muzycznej oraz dziennikarsko – promocyjnej. Młodzież pracuje nad tekstem „Nie pytaj diabła” Neila Gaimana. Efektem jej pracy będzie przedstawienie „Pudełko z diabłem w środku”, które zapre-zentowane zostanie 14 sierpnia w Miejskim Domu Kultury w Andrychowie oraz 15 sierpnia na plantach miejskich w Andrychowie. Na program zajęć składają się m.in.: ćwiczenia na świadomość ciała, ćwiczenia psycho-ruchowe, ćwiczenia wypracowujące odpowiedzial-ności za partnera na scenie, moderowane rozmowy na temat budowania spektaklu, elementarne zadania aktorskie, etiudy, improwizacja, teatr lalek cieniowych, teatr formy (grupa aktorska), etiudy stylizowane z tańców azjatyckich, hiszpańskich, tradycyjnych ludowych polskich, barokowych, afrykańskich plemiennych, rozśpiewania, praca nad emisją głosu, ćwiczenia rytmiczno – ruchowe z zastosowa-niem gesto-dźwięków, praca nad ekspresją ruchu (grupa muzyczna), tworzenie lalek, masek, elementów kostiumu (grupa kostiumowo – scenograficzna), warsztaty w studiu „Twojego Radia Andrychów” i redakcji „Nowin Andrychowskich”; nauka podstawowych zasad reportażu i montażu radiowego, pisania recenzji i relacji prasowych (grupa dziennikarsko-promocyjna).

Lato w Teatrze – atrakcyjna oferta teatralna dla młodych ludzi, którzy z różnych przyczyn spędzają wakacje w mieście. Między 5 lipca a 15 sierpnia 2010 roku w kilkunastu miastach Polski odbywają się teatralne półkolonie, podczas których młodzież poznaje „alfabet tea-tru” pod opieką profesjonalnych artystów, wspólnie przygotowując spektakl. Dzięki realizacji projektu „Lato w teatrze” teatr może stać się atrakcyjnym ośrodkiem działań twórczych i edukacyjnych również w czasie wakacji. Projekt Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego jest koordynowany przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie.Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie.

7magazyn

kino

Repertuar kina „Beskid”

tel. 33 875 23 13 NOWINY ANDRYCHOWSKIE www.nowiny.andrychow.eu

CZWARTY STOPIEŃ

Thriller; prod. USA; reż. Olatunde Osunsanmi; wyk. Milla Jovovich, Will Patton, Hakeem Kae-Kazim; czas: 98min; od 15 lat.

W roku 1972 wprowadzono skalę oce-ny spotkań z istotami pozaziemskimi. Zauważenie UFO określane jest jako spotkanie pierwszego stopnia. Zebra-nie dowodów znane jest jako spotkanie drugiego stopnia. Nawiązanie kontaktu z obcymi to spotkanie trzeciego stop-nia. Czwarty stopień - uprowadzenie, był najtrudniejszy do udokumentowa-nia... aż do teraz. W Nome na Alasce, psycholog dr Abigail Tyler zaczęła re-jestrować na wideo sesje z pacjentami, cierpiącymi na traumę i przypadkowo odkryła niezwykle poruszające dowo-dy, potwierdzające porwania ludzi przez istoty pozaziemskie.

28 sierpnia, godz. 20.0029 sierpnia, godz. 20.00 Bilety: 11 zł ulgowy, 13 zł normalny

SAGA ZMIERZCH: ZAĆMIENIE

Horror/romans; prod. USA; reż. Da-USA; reż. Da-vid Slade; wyk. Robert Pattinson, Kristen Stewart, Taylor Lautner;czas: 124 min; od 15 lat.

Kontynuacja dwóch pierwszych części sagi - “Zmierzch” i “Księżyc w nowiu” autorstwa bestsellerowej pisarki Step-henie Meyer. “Zaćmienie” opowiada o najtrudniejszym wyborze głównej boha-terki - Belli Swan. Isabella Swan podjęła decyzję - decyzję, którą mylnie uważała za najważniejszą w całym swoim ży-ciu... Kocha Edwarda i chce spędzić z nim wieczność jako wampirzyca. Termin przemiany został wyznaczony, pozostaje tylko czekać... Tymczasem miastem Se-attle wstrząsa seria tajemniczych mor-derstw. Nikt nie wie, kto za tym stoi, policja jest bezradna. Jedynie rodzina Cullenów zdaje się coś przeczuwać... Ale oni mają inne zmartwienie - do lasów wokół Forks wraca żądna zemsty i krwi Belli wampirzyca Victoria. Teraz najważniejszą misją dla całej rodziny Cullenów jest zapewnienie Belli ochrony do czasu jej przemiany... Niestety wszystko wy-myka się spod kontroli i bohaterowie znajdują się w wielkim niebezpieczeństwie. Bella tymczasem zdaje sobie sprawę, że decyzja dotycząca jej przemiany, była zaledwie dziecinną igraszką. Dziewczyna stanie przed nowym wyborem, który może doprowadzić do odnowienia odwiecznego konfliktu wampirów i wilkoła-ków. Jej ukochany Edward czy zakochany w niej przyjaciel, Jacob? Wampir czy wilkołak? I znów... życie czy śmierć...?


ŁOWCY SMOKÓW

Familijny; prod. Francja, Niemcy; reż. Arthur Qwak, Guillaume Ivernel; czas: 80 min; bez ograniczeń.

Smok chce zniszczyć Królestwo! Mała Zoe pragnie pomóc wujowi Lor-dowi Arnoldowi i wyrusza w świat z misją odnalezienia wielkich bohaterów, rodem z baśni. Na drodze swej spoty-ka dwóch Łowców Smoków o imionach Lian-Chu i Gwizdo. Wszystko, o czym Łowcy marzą, to błogi odpoczynek do końca swych dni na ganku wiejskiego domku, który zamierzają kupić. Jednak dziewczynka widzi w nich upragnionych bohaterów. W przekonaniu tym stara się ją utrzymać chytry mały Gwizdo, zachłanny na złoto jej wuja. Rozpoczynają więc niebezpieczną podroż na koniec świata...

19 sierpnia, godz. 15.00 Bilety: 4 zł

LISTY DO JULII

Komedia rom.; prod. USA; reż. Gary Winick; wyk. Christopher Egan,Christopher Egan, Amanda Seyfried, Vanessa Redgrave;czas: 105 min; od 12 lat.

Po przyjeździe do Verony, do domu słynnej kochanki Julii Kapulet z „Romea i Julii”, młoda Amerykanka (Aman-da Seyfried) przyłącza się do grupy ochotników, którzy odpisują na listy z zapytaniem o miłosne porady do Julii. Odpowiadając na pewien list wysłany w 1951 roku, dziewczyna inspiruje jego autorkę (Vanessa Redgrave) do podróży do Włoch w poszukiwaniu dawno zagi-nionej miłości i zapoczątkowuje łańcuch wydarzeń, dzięki którym zupełnie nie-spodziewana miłość zawita w ich życiu.


WYSPA NIM

Familijny; prod. USA; reż. Mark Le-vin, Jennifer Flackett; czas: 96 min; bez ograniczeń.

Film producentów „Opowieści z Nar-nii” i „Mostu do Terabithii”. W obsa-dzie: Gerard Butler i Jodie Foster, zaś w polskiej wersji językowej: Robert Więckiewicz, Joanna Jeżewska i Justyna Bojczuk. Nim jest wielką fanką opowieści o najsłynniejszym poszukiwaczu przygód, Aleksie Roverze. Dziewczynka mieszka na egzotycznej wyspie i ma tutaj wielu przyjaciół, od jaszczurki agamy brodatej zaczynając, na lwie morskim kończąc. Kiedy zaginie jej ojciec, zrobi wszystko, aby go odnaleźć… nawet, jeśli wymaga-łoby to sprowadzenia samego Alexa Rovera.

26 sierpnia, godz. 15.00 Bilety: 4 zł


magazyn www.nowiny.andrychow.eu NOWINY ANDRYCHOWSKIE tel. 33 875 23 138

historia

Koniec wieku XIX i początek XX był okresem sprzyjającym powsta-waniu rozmaitych „ludowych” - jak się wtedy mówiło, inicjatyw. Były to najczęściej działania kulturalne, oświatowe, ale coraz częściej tak-że gospodarcze. Istotny element tej działalności stanowiły sprawy narodowe. Ludność polska poszu-kiwała różnorodnych form orga-nizacyjnych, które zapewniałyby wzajemne wsparcie i samopomoc w różnych sferach działalności.

Spółdzielczość w Polsce Pierwsze spółdzielnie na terenie Polski utworzono w Wielkopolsce i na Pomorzu (w 1882 roku - w Pawłówku powstała „Mleczarnia Bukowska”). W naszych stronach, w Galicji spółdzielnie mleczarskie zaistniały w latach 90-tych XIX wieku. Organizujące się grupy rolników mogły liczyć na wspar-cie prawne i finansowe Patronatu Spółdzielni Rolniczych Wydziału Krajowego Sejmu Galicyjskiego. Jego referentem był dr Franciszek Stefczyk, wielki zwolennik spół-dzielczości rolniczej. Od czasów wydanej w 1891 roku encykliki papieża Leona XIII pt. Rerum No-varum kwestiom społecznym i go-spodarczym więcej uwagi zaczął poświęcać także Kościół katolicki. Proboszczowie obok stowarzyszeń religijnych starali się powoływać do istnienia lub wspierać inicja-tywy „przemysłowe”: spół-dzielnie czy chrześcijańskie związki zawodowe. Po I wojnie światowej, już w wolnej Polsce wielkie trud-ności go-

spodarcze spowodowały regres spółdzielczości. Później jednak, po reformie walutowej i uchwaleniu ustawy o spółdzielczości ruch spół-dzielczy się odrodził. 20 lat później, w latach 30-tych Kościół nie był już tak przychylny działalności spółdzielczej. Powo-dem zmiany nastawienia stało się to, że coraz częściej inicjatywy te realizowano bez patronatu pro-boszcza, a bywały, że angażowali się w nie ludzie wrogo do Kościoła nastawieni. W 1930 roku andry-chowski proboszcz ks. Klemens Tatara tak pisał: Skrajna nędza zagląda w oczy rodzinom robotni-czym. W gminie Sułkowice powsta-ła pierwsza organizacja o charak-terze komunistycznym pod nazwą: „Samopomoc chłopska”. W zapisie sporządzonym dwa lata później czytamy: W Targanicach uprawia wywrotową robotę Pasternak, któ-ry po powrocie z Francji założył sklep, gromadzi chłopów i szerzy wśród nich ateizm. W Sułkowicach niejaki Cabak ateista pod płasz-czykiem pracy prorządowej szerzy obojętność religijną.

Dobry klimat Tworzeniu pozytywne-go klimatu dla spdzielczości

sprzyjała kiepska sytuacja bytowa w Galicji na początku XX wieku. Ludzie, zwłaszcza mężczyźni w sytuacji kryzysu gospodarczego masowo wyjeżdżali za pracą do Ameryki, „do Saksów”, na Śląsk i do Prus. By stworzyć sobie miej-sca pracy na miejscu, musieli się organizować w grupy czyli spółki. Dodatkowo coraz częściej na rynku – także w Andrychowie i okolicach pojawiać zaczęły się drogie pro-dukty żywnościowe z importu. Na Andrychowszczyźnie - szczególnie

po klęsce su-szy w

1904 roku. Jako konkurencję na-leżało im przeciwstawić produkty lokalne. Powstawały więc spółdzielnie, jak w Wieprzu czy sklepy, jak w Andrychowie. O tej ostatniej ini-cjatywie ówczesny proboszcz, ks. Wawrzyniec Solak pisał w Kroni-ce parafialnej pod rokiem 1910: W dalszym ciągu kapłani miejscowi pracowali nad ludem – odbyto zra-zu kilka zgromadzeń, wśród których ostatecznie uchwalono założenie sklepu Spółki spożywczej. Jak dużą wagę do tych działań przywiązy-wał andrychowski proboszcz, musi świadczyć, że o innych osiągnię-ciach swych wikarych (utworzeniu Czytelni ludowej i związku zawo-dowego chrześcijańskich robotni-ków) wspomniał dopiero później,

na plan pierwszy wysuwając sklep.

W Wieprzu dla utwo-rzenia spółki mle-

c z a r s k i e j i s t -n i a -

Z archiwum x proboszcza odc. 79Przed stu laty w Wieprzu powstała Spółka Mleczarska. Założyli ją miejscowi rolnicy, a ściśle mówiąc – utworzyli ją z myślą o tu-tejszych chłopach wybitni, rodowici wieprzowanie. Często nie mieszkali już w swej wsi, robiąc kariery w świecie, pamiętali jed-nak o rodzinnych stronach. Jak zobaczymy, w powołaniu do istnienia spółdzielni ważną rolę odegrała też miejscowa parafia.

Ireneusz Żmija


magazyntel. 33 875 23 13 NOWINY ANDRYCHOWSKIE www.nowiny.andrychow.eu 9

historiały bardzo dobre warunki. Przede wszystkim tutejsza hodowla bydła była bardzo dobrze rozwinięta. Mleka produkowano dużo, nie było ono jednak odpowiednio wykorzy-stane. Brak zbytu na tak dużą ilość mleka decydował o małej opłacal-ności jego produkcji. Przetwory mleczne (sery i masło) produko-wane metodami domowymi sprze-dawane były prawie wyłącznie na targu w Andrychowie po bardzo niskich cenach, co nie satysfakcjo-nowało gospodarzy.

Spółka W takiej sytuacji powstał po-mysł utworzenia w Wieprzu spół-dzielni. W roku 1909 kilkunastu gospodarzy zebrało się w domu Bartłomieja Frasia i tam jeden z nich, Ludwik Saferna opowiedział im o działalności Spółdzielni Mle-czarskiej w Rybnej działającej tam od 1902 roku. Wkrótce niektórzy z rolników postanowili przyjrzeć się,

jak to robią inni. Delegacja wybra-ła się do Rybnej. Działalność tam-tejszej spółdzielni mleczarskiej na tyle się wieprzowianom spodobała, że postanowili te zasady przeszcze-pić na rodzimy grunt. By zdobyć potrzebne kwalifikacje z zakresu mleczarstwa Władysław Gabryl, późniejszy kierownik mleczarni odbył w Rybnej praktykę, a potem jeszcze kurs mleczarski w Rzeszo-wie. Po powrocie wraz z Ludwi-kiem Saferną i Ignacym Sordylem przystąpili do zakładania spółki. W Wieprzu istniały dogodne warunki do tego przedsięwzięcia. Pierwsza połowa roku 1910 to zbie-ranie chętnych do udziału w spół-ce. Początkowo gospodarze z oba-wą przystępowali do członkostwa, lecz z biegiem czasu przekonali się o opłacalności i coraz liczniej anga-żowali się w spółkę. Drugą ważną

częścią działalności organizatorów spółki było gromadzenie funduszy (wpłaty od członków). Za tak ze-brane pieniądze zakupiono koniecz-ne urządzenia mleczarskie, które pozwoliły 9 lipca 1910 roku uru-chomić mleczarnię z prawdziwego zdarzenia. Pierwszym miejscem działalności były piwnice w domu ówczesnego organisty Stanisława Medonia. Po trwającym rok takim funkcjonowaniu udało się człon-kom spółki wpisać ją do rejestru sądu w Wadowicach, co nastąpiło w lipcu 1911 roku. Oficjalna na-zwa brzmiała: Spółka Mleczarska w Wieprzu.

Ludzie Jako najważniejszych inicjatorów całego przedsięwziecia wymienia się: ks. Marcina Krzysicę – wielo-letniego proboszcza parafii w Wie-przu i pierwszego prezesa zarządu Spółdzielni Mleczarskiej, Albina Jurę – wieprzowianina, syna za-

możnego chłopa, Prezesa Małopol-skiego Towarzystwa Rolniczego w oddziale krakowskim (pracującego jako nauczyciel w Krakowie), Józe-fa Gabryla – profesora Uniwersy-tetu Jagiellońskiego, który założył jeszcze w Wieprzu Kółko Rolnicze i Czytelnię Ludową, Władysława Gabryla – pierwszego kierownika mleczarni (1911 – 1938). Pierwszy Prezes mleczarni, ks. proboszcz Marcin Krzysica, pełnił tę funkcję w latach 1911 –14. Ka-sjerem i równocześnie członkiem zarządu utworzonej spółki został Ludwik Saferna, zaś kierownikiem - Władysław Gabryl. W skład za-rządu weszli ponadto Jan Jura – oj-ciec Albina, Franciszek Gałuszka i Władysław Mokwa.

Własny budynek Dość szybko okazało się, że do-

tychczasowe pomieszczenia w piw-nicach są za ciasne dla rozwijającej się mleczarni. Postanowiono zbu-dować nową mleczarnię. Parcelę pod budynek ofiarował proboszcz. W Banku Galicyjskim we Lwowie Spółdzielnia uzyskała kredyt w wy-sokości 60 tys. koron. Kredyt ten członkowie gwarantowali własnym majątkiem. Spłacono go po I woj-nie światowej. Rada Gminna prze-znaczyła na budowę 300 zł reń-skich. Budowę okazałego budynku na Mleczarnię i Dom Ludowy roz-poczęto w 1912 roku a zakończono już w roku następnym. Uroczyste-go otwarcia i poświęcenia dokona-no 4 stycznia 1914 roku. Z okazji uroczystości Koło Młodzieży przy-gotowało wyreżyserowaną przez Albina Jurę sztukę „Karpaccy Gó-rale” Józefa Korzeniowskiego. Budynek mleczarni przez kolej-ne dziesięciolecia należał do naj-bardziej funkcjonalnych obiektów we wsi. Tu skupiało się całe życie kulturalne, gospodarcze i społecz-ne wsi. Oprócz sal produkcyjnych mieścił on biura Urzędu Gminy, obszerną salę teatralną ze sceną, czytelnię ludową, Kasę Stefczy-ka, Straż Pożarną, sklep wiejski, Kółko Rolnicze. Tutaj też znalazły swoją siedzibę organizacje mło-dzieżowe. W ramach współpracy ze spółdzielnią Kółko Rolnicze wy-konywało usługi, dowożąc mleko ze zlewni do zakładu. W roku 1928 Dom Ludowy gościł prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Ignace-go Mościckiego. Tę niecodzienną wizytę zorganizował Albin Jura, który jako sekretarz Małopolskiego Towarzystwa Rolniczego w różny sposób promował rodzinną miej-scowość (Dom Ludowy odwiedzili także: studenci uczelni rolniczych z Włoch, Francji, Jugosławii, Sło-wacji i Węgier).

Produkty Spółdzielnia Mleczarska to jed-nak przede wszystkim produkty. W Wieprzu na przestrzeni lat nie-zmiennie podnoszono jakość i wy-

dajność produkcji. W 1916 roku w mleczarni zainstalowano loko-mobilę i zmechanizowano niektóre czynności produkcyjne. Począt-kowo praca mleczarni polegała na odciąganiu z dostarczonego mleka tłuszczu i przerabianiu go ma ma-sło. Chude mleko zwracano do-stawcom. Później pomyślano o wy-twarzaniu tłustych serów szwajcar-skich. Na przeszkolenie w dziale serownictwa wysłano Władysława Mokwę, który wkrótce okazał się dobrym fachowcem. Produkowane tutaj sery i masło cieszyły się wiel-kim popytem w okolicy oraz na rynkach w Białej i Bielsku, dokąd było dostarczane koleją przez drob-nych kupców. Spółdzielnia Mleczarska była dobrze prowadzona i prosperowa-ła nieprzerwanie w czasie I wojny światowej i w okresie międzywo-jennym. Była wówczas najlepszą wśród kilkunastu w powiecie. W 1925 roku mleczarnię wizytowali delegaci Ogólnoświatowego Kon-gresu Rolniczego odbywającego się w Krakowie. Na koniec trochę liczb. W 1929 roku Spółdzielnia Mleczarska w Wieprzu zrzeszała 318 człon-ków, którzy hodowali w sumie 569 krów. W roku tym dostarczono do mleczarni 632 tys. litrów mleka o średnim procencie tłuszczu 3,3. Wyprodukowano z niego 24 522 kg masła po cenie 7zł 24gr za kg. Była to najwyższa w województwie cena i jakość masła.

Za miesiąc napiszemy o tym, jak rozwijała się wieprzowska Spół-dzielnia Mleczarska w czasie II wojny światowej i w latach na-stępnych.

Prezesowi Spółdzielni Mleczar-skiej w Wieprzu, Józefowi Szłapie za udostępnienie materiałów umoż-liwiających powstanie tekstu o hi-storii Spółdzielni dziękuję

Ireneusz Żmija


magazyn www.nowiny.andrychow.eu NOWINY ANDRYCHOWSKIE tel. 33 875 23 13

biblioteka

10

Miejska Biblioteka Publiczna w An-drychowie prowadzi nieustającą akcję „Książka za złotówkę”. Wielu andry-chowian może nabyć interesującą ich pozycję. Jest to możliwe dzięki tym wszystkim, którzy ofiarowali część swego księgozbioru Bibliotece. Aby akcja mogła trwać i się rozwijać, ape-lujemy do naszych Czytelników, aby podarowali Bibliotece Miejskiej te ze swoich książek, które przestały im być potrzebne. Czas letnich porządków do-mowych sprzyja przeglądnięciu księ-gozbioru. Zamiast do skupu makulatu-ry, lepiej oddać książkę do Biblioteki. Na pewno znajdzie się ktoś, kto po nią

sięgnie. Za pieniądze uzyskane z akcji „Książka za złotówkę” Biblioteka za-kupi nowości wydawnicze i nowe wy-dania dzieł klasycznych. Często zdarza się, że książki przy-noszone do Miejskiej Biblioteki trafia-ją nie na sprzedaż lecz są włączane do jej księgozbioru lub do księgozbioru jednej z sześciu filii bibliotecznych. Za pośrednictwem „Nowin” Miejska Biblioteka Publiczna składa podzięko-wania wszystkim ofiarodawcom.Zbędne książki można przynosić do Bi-blioteki w Andrychowie lub do jej filii w godzinach pracy instytucji.(red.)

Do biblioteki zamiast do skupu

Wadowicka Biblioteka Publiczna zaprasza od udziału w I Małopolskim Konkursie Poetyckim. Celem imprezy jest m.in. in-tegrowanie mieszkańców Małopolski wo-kół przesłania nauki Jana Pawła II. Wiersz konkursowy winien być zwią-zany tematycznie z postacią Jana Pawła II, Jego pontyfikatem, nauczaniem i twórczością. Praca może zawierać treści związane z małą ojczyzną Papieża – Wa-dowicami, liryka może także odzwiercied-lać przemyślenia, uczucia, wspomnienia i przeżycia autora inspirowane spotkaniami z Papieżem, lekturami jego homilii, ency-klik i utworów literackich. Konkurs przeznaczony jest dla miesz-kańców Małopolski. Ma charakter otwar-ty, adresowany jest do dzieci, młodzieży i dorosłych. Uczestnikami konkursu mogą być poeci amatorzy oraz osoby zrzeszone w związkach twórczych.

Udział w konkursie zapewnia nadesłanie prac konkursowych w terminie i formie określonej regulaminem. Praca konkurso-wa – krótki utwór poetycki, nie przekra-czający 50 wersów, powinien być nade-słany w dwóch formach: w formie wydru-ku na papierze formatu A 4, czcionka 12, interlinia 1,5 oraz w formie elektronicznej – CD. Warunkiem uczestnictwa jest prze-słanie na adres organizatora do pięciu utworów poetyckich, nie publikowanych dotychczas w wydawnictwach zwartych w 4 egzemplarzach każdy. Prace nadsyłać w nieprzekraczalnym terminie do 1 paź-dziernika 2010 r. na adres: Wadowicka Biblioteka Publiczna, 34-100 Wadowice, ul. Legionów 1 z dopiskiem ‘’Konkurs poetycki’’, Szczegółowy regulamin kon-kursu dostępny jest na stronie internetowej Wadowickiej Biblioteki Publicznej: www.biblioteka-wadowice.pl (iż)

„Dajmy świadectwo...” - I Małopolski Konkurs Poetycki

Makiety i plakaty przedstawiające Tatry, Bałtyk, Syrenkę Warszawską, Smoka Wawelskiego i śląskie kopal-nie, biżuteria z muszli, magiczne kule z piasku i muszli, wypiekanie toruń-skich pierników, „ubieranie” górala i góralki – wszystko to złożyło się na wakacyjne zajęcia w Miejskiej Biblio-tece Publicznej. Przez cały lipiec, trzy razy w tygodniu (poniedziałek, środa, piątek), Oddział dla Dzieci i Młodzieży zapraszał swych najmłodszych czytel-ników do poznawania polskich legend.

W trakcie spotkań dzieci wykonywa-ły karty, które utworzyły pamiątkową kronikę, poznawały polskie tradycje, historię (600 lecie bitwy pod Grun-waldem). Wszystkie działania służyły przygotowaniu przedstawienia pt. „Z legendą po Polsce”, które dzieci zapre-zentowały swym rodzicom. W każdym z 11 półtoragodzinnych spotkań udział brało od 10 do 16 dzieci. Na zakończe-nie akcji wszyscy uczestnicy otrzymali upominki.(red.)

Z legendą w bibliotece


Lato należy do teatru

Pałeczkę po najmłodszych artystach przejęła młodzież. Podobnie jak w I turnusie, zajęcia zaplanowano na dwa tygodnie. Kiedy piszemy te słowa, młodzi andrychowia-

nie przygotowują przedstawienie „Pudełko z diabłem w środku”. Spektakl pokazany zostanie dwukrotnie: 14 sierpnia w MDK i 15 sierpnia na plantach miejskich.

Z kolei w piątek, 6 sierpnia teatromani spotkali się na plantach miejskich. Czekała na nich „Lisia intryga” w wykonaniu Teatru Bez Rzędów. Ze względu na ulewę, spektakl trzeba było przerwać. Ale ani aktorzy, ani organizatorzy nie

należą do ludzi, którzy ot tak poddają się losowi. Co nie udało się w piątek na plantach, „wypaliło” następnego dnia w MDK.

Dla tych, którzy kochają teatr, Centrum Kultury i Wypoczynku w Andrycho-wie przygotowało tego lata jeszcze dwie propozycje. 30 lipca w Miejskim Domu

Kultury mogliśmy obejrzeć tragikomedię „Babe” w wykonaniu Sekcji Teatralnej S.T.O.S Koła Naukowego Polonistów Uniwersytetu Rzeszowskiego.

SIEPRIENmagazyn

Documents

Transcript of SIEPRIENmagazyn