Ruiz ZafĂłn Carlos - Gra Anioła

7/23/2019 Ruiz ZafĂłn Carlos - Gra Anioła

http://slidepdf.com/reader/full/ruiz-zafaln-carlos-gra-aniola 1/432

CARLOS RUIZ ZAFÓN

GRA ANIOŁA przełożyli

Katarzyna Okrasko

Carlos Marrodan Casas

Tytuł oryginału: El Juego del Angel

Dla MariCarmen

„a nation of two”



AKT PIERWSZY

MIASTO PRZEKLĘTYCH



1

Pisarz nigdy nie zapomina dnia, kt!rym po raz pierszy przy"mu"e pieni#dze lu$

po%&le$sto zamian za opoie'() *igdy nie zapomina tego momentu, kiedy po raz

pierszy słodka tru%izna pr!żno'%i za%zyna kr#ży( mu żyła%&, ierz#%, że "e'li zdoła ukry(

s!" $rak talentu, sen o pisarstie zapeni u da%& nad gło#, %iepł# stra+ pod ie%z!r i

zi'%i "ego na"i+ksze marzenie: u"rzy so"e nazisko ydrukoane na n+dznym skraku

papieru, kt!ry zapene go przeży"e) Pisarz skazany "est na ie%zne spominanie te" %&ili,

$o ła'nie tedy został zgu$iony na zasze, a za "ego dusz+ "uż yzna%zono %en+)

M!" pierszy raz zdarzył si+ penego grudnioego dnia -. roku) Miałem

siedemna'%ie lat i pra%oałem /0a 1oz de la 2ndustria3, li%&e" gaze%ie, kt!re" redak%"a

dogoryała mo%no "uż znisz%zonym $udynku, niegdy' 4a$ry%e kasu siarkoego) Jegomury ydzielały "esz%ze oe sz%zeg!lne gryz#%e opary, kt!re przeżerały me$le, u$rania,

dusz+, a naet przepalały podeszy) 5yletka gma%&u yzierała zza g#sz%zu anioł! i

krzyży %mentarza na Pue$lo *ue6o, torz#% zarys "ak$y "esz%ze "ednego gro$o%a

ido%znego na tle setek komin! przemysłoy%&, kt!re nieustannie za%i#gały $ar%elo7skie

nie$o szkarłatno 8 %zarnym zmierz%&em)

Tego ie%zora, kt!ry miał odmieni( mo"e ży%ie, don 9asilio Moragas, zast+p%a

na%zelnego, ezał mnie tuż przed zamkni+%iem numeru do %iemne" klitki położone" gł+$iredak%"i, służ#%e" mu zar!no za ga$inet, "ak i za palarni+ %ygar) on 9asilio o$darzony $ył

y"#tkoo przeraża"#%ym ygl#dem i sumiastymi #sami, z nikim si+ nie %a%kał i yznaał

teori+, że nadużyanie przysł!k! i przymiotnik! ła'%ie "est deiantom i oso$om

%ierpi#%ym na aitaminoz+) Odkryszy dziennikarza, kt!ry prze"aiał skłonno'%i do z$yt

kie%iste" prozy, zsyłał go na trzy tygodnie do działu nekrolog!)

Je'li mimo to delikent pononie %&odził na drog+ przest+psta, don 9asilio

skazyał go na dożyotni# pra%+ k#%iku prakty%zne" gospodyni) 9ali'my si+ go szys%y, aon 'ietnie o tym iedział)

8 ;zyał mnie pan, don 9asilio< 8 spytałem nie'miało)

5po"rzał na mnie spode ł$a) Przekro%zyłem pr!g ga$inetu przesy%onego oni# potu i

tytoniu 8 te" ła'nie kole"no'%i) on 9asilio, nie $a%z#% na mo"# o$e%no'(, z %zeronym

oł!kiem dłoni, kontynuoał redak%"+ leż#%ego przed nim artykułu) Przez kilka minut

miażdżył tekst poprakami, o ile nie $ezlitosnymi skre'leniami, %o raz to %edz#% przez z+$y

kole"ne przekle7sto, "ak$y $ył sam ga$ine%ie) *ie iedz#%, "ak si+ za%&oa(, ruszyłem

ku opartemu o '%ian+ krzesłu)



8 Kazałem panu siada(< 8 $urkn#ł don 9asilio, nie unosz#% zroku)

*aty%&miast odstaiłem krzesło i strzymałem odde%&) =ast+p%a na%zelnego

est%&n#ł, upu'%ił %zerony oł!ek, od%&ylił gło+ i spo"rzał na mnie "ak na $ezużyte%zny

'mie()

8 5łyszałem, że pan pisze)

Przełkn#łem 'lin+, a gdy resz%ie otorzyłem usta, ydo$ył si+ z ni%& ledo

słyszalny głosik:

8 Trosze%zk+, sam nie iem, to zna%zy, %&%+ poiedzie(, że oszem, pisz+)))

8 Tusz+, iż pisze pan lepie", niż m!i) A %o ła'%iie pan pisze, "e'li mog+ zapyta(<

8 Kryminały) To zna%zy)))

8 Po"mu"+)

Trudno opisa( spo"rzenie, "akim o$rzu%ił mnie don 9asilio) Przypusz%zam, że

okazał$y i+kszy entuz"azm, gdy$ym mu poiedział, że lepi+ szopki ze 'ieżego g!na)

Pononie est%&n#ł i zruszył ramionami)

8 1idal tierdzi, że nie "est z panem aż tak >le) A naet, że "est %ałkiem do$rze) ?ze%z

"asna, zażyszy, że przyszło nam ży( %zasa%& litera%kie" posu%&y, nie ma %o si+ łudzi()

Ale skoro 1idal tierdzi, %o tierdzi)))

Pedro 1idal $ył giazd# /0a 1oz de la 2ndustria3) Pisał %otygodnio# kronik+

ypadk!, "edyn# godn# lektury ru$ryk+ %ałe" gaze%ie)

=arazem $ył autorem kilkunastu, %iesz#%y%& si+ "ak# tak# popularno'%i#, poie'%i o

gangstera%& z ?a6alu, kt!rzy utrzymyali nie4ormalne zi#zki z damami z yższy%& s4er)

=asze nieskazitelnym "eda$nym garniturze i l'ni#%y%& łoski%& $uta%&, poruszał si+ i

za%&oyał ni%zym amant 4ilmoy, $londyn, z łosami, "ak$y yszedł prosto od 4ryz"era,

elegan%ko przystrzyżonym #sikiem i z ie%znym u'mie%&em oso$y, kt!ra %zu"e si+ do$rze

e łasne" sk!rze i na tym 'ie%ie) Po%&odził z dynastii reemigrant!, kt!rzy za o%eanem

z$ili 4ortun+ na %ukrze, a por!%iszy do kra"u, pomnożyli "#, elektry4iku"#% miasto) Jegoo"%ie%, patriar%&a klanu, $ył "ednym z i+kszo'%ioy%& ak%"onariuszy dziennika, dla niego

samego za' redak%"a $yła pla%em za$a, na kt!rym m!gł za$i( zżera"#%# go nud+ kogo', kto

przez %ałe ży%ie nie musiał przepra%oa( %&o($y "ednego dnia)

*ieażne dla7 $yło, że rodzina dzie7 dzie7 tra%iła na dzienniku pieni#dze, tak "ak

po"aia"#%e si+ %oraz li%znie" na uli%a%& 9ar%elony samo%&ody tra%iły ole"@ zaspokoiszy

so"e szla%&e%kie aspira%"e, dynastia 1idal! oddaała si+ kolek%"onoaniu $ank! i par%el

o ielko'%i mały%& ksi+st dzielni%y Ensan%&e)Pedro 1idal $ył piersz# oso$#, kt!re" pokazałem so"e litera%kie pr!$ki@ ła'%iie



"esz%ze "ako dzie%ko pra%oałem !%zas, roznosz#% po redak%"i ka+ i papierosy) =asze

miał dla mnie %&il+, %zytał to, %o mu przynosiłem, i udzielał mi rad) = %zasem zostałem "ego

pomo%nikiem, pozalał mi przepisya( so"e teksty) To on o'iad%zył, że "e'li po%i#ga

mnie rosy"ska ruletka literatury, pomoże mi staia( piersze kroki) otrzymu"#% o$ietni%y,

rzu%ił mnie teraz szpony don 9asilia, redak%y"nego potora)

8 1idal "est romantykiem, kt!ry ierzy to gł+$oko anty&iszpa7skie $a"durzenie o

zasługokra%"i, %zyli daaniu szansy tym, kt!rzy naprad+ na ni# zasługu"#, a nie pierszemu

z $rzegu zna"omemu) dy$ym $ył tak nadziany "ak on, też zgryał$ym poet+)

dy$ym miał %&o%iaż setn# %z+'( 4orsy, kt!re" mu z$ya, za"#ł$ym si+ pisaniem

sonet!, a za$ione mo"# do$roduszno'%i# i uprze"mo'%i# ptaszki zlatyały$y si+, $y "e'(

mi z r+ki)

8 Pan 1idal to ielki %złoiek 8 zaprotestoałem)

8 To mało poiedziane) Pradziy z niego 'i+ty, $o nie zaża"#% na pa7sk#

mizeri+, od tygodni tru"e mi gło+, "aki to utalentoany i pra%oity "est nasz redak%y"ny

$eniaminek) ;ie, że rze%zyisto'%i mam mi+kkie ser%e, poza tym o$ie%ał mi, że "e'li dam

panu szans+, podaru"e mi pudełko %ygar Co&i$a) A "e'li 1idal tak m!i, dla mnie to "ak$y

sam Mo"żesz zszedł z g!ry z kamiennymi ta$li%ami r+ku) Tak i+% dlatego, że mamy 9oże

*arodzenie, a po trosze także i po to, $y zamkn#( resz%ie g+$+ pa7skiemu przy"a%ieloi,

proponu"+, $y zade$iutoał pan "ak pradziy $o&ater: na przek!r iatrom i $urzom)

8 zi+ku"+ $ardzo, don 9asilio) =apeniam, że nie $+dzie pan żałoał)))

8 *ie tak pr+dko, kur%za%zku) A %o pan ła'%iie my'li o nadużyaniu

przymiotnik! i przysł!k!<

8 5#dz+, że "est przest+pstem, na kt!re kodeksie karnym za$rakło paragra4u 8

odparłem z nadgorlio'%i# neo4ity)

on 9asilio pokiał gło#)

8 Czeka pana ielka przyszło'(, Martin) Ma pan "asno yty%zone priorytety) A tymzaodzie przeżya"# tylko %i, kt!rzy ma"# priorytety zamiast zasad) ;yłusz%z+ panu, o %o

%&odzi) *ie%& pan usi#dzie i zmieni si+ słu%&, $o nie $+d+ potarzał da razy)

Plan $ył nast+pu"#%y) = przy%zyn, kt!re don 9asilio, z so$ie tylko znany%&

pood!, olał si+ nie zagł+$ia(, tekst przezna%zony na drug# kolumn+ ydania

niedzielnego 8 a zazy%za" $yło to opoiadanie lu$ rela%"a z podr!ży 8 ostatnie" %&ili

został zd"+ty) = założenia miała to $y( proza yso%e patrioty%zna, %&o( niepoz$aiona nuty

liry%zne", opiea"#%a %zyny oddział! almogaar!, kt!rzy ratu"# %ałe %&rze'%i"a7sto iszystko, %o pod sło7%em zasługu"e na miano przyzoitego, po%z#szy od =iemi Bi+te", a



ko7%z#% na del%ie 0lo$regat) *iestety, tekst nie dotarł na %zas, lu$, "ak pode"rzeałem, don

9asilio nie miał na"mnie"szego zamiaru go drukoa() o zamkni+%ia zostało nam sze'(

godzin, a do dyspozy%"i mieli'my "edynie %ałostroni%o# reklam+ pas! ysz%zupla"#%y%& z

4isz$in!, garantu"#%y%& %ud taki i dożyotni# odporno'( na szelkie produkty

%ukierni%ze) ;o$e% zaistniałe" sytua%"i na%zelni uznali, że należy pod"#( yzanie,

odołu"#% si+ do talent! litera%ki%& nie#tpliie drzemi#%y%& naszy%& dziennikarza%&, i,

a$y y"'( z opres"i, opu$likoa( ut!r o nieprze%i+tny%& alora%& intelektualny%& i

emo%"onalny%& ku satys4ak%"i naszy%& na"iernie"szy%& %zytelnik!) 0ista uznany%& i

spradzony%& talent! zaierała dziesi+( nazisk) Mo"ego, o%zyista, tam nie $yło)

8 Przy"a%ielu, okoli%zno'%i i %iemne mo%e spraiły, że żaden z paladyn!

zna"du"#%y%& si+ na nasze" li'%ie pła% nie "est 4izy%znie o$e%ny i, %o gorsza, żadnego nie

"este'my zdolni zlokalizoa( rozs#dnym %zasie) ;o$e% gro>$y nieu%&ronne" katastro4y

postanoiłem da( panu szans+)

8 Może pan na mnie li%zy()

8 0i%z+, że przed upłyem sze'%iu godzin otrzymam pi+( znormalizoany%& stron,

panie Edgarze Allanie Poe) Prosz+ mi przynie'( "ak#' &istori+, a nie oratorski popis) Kazania

zostai+ so$ie na pasterk+) Prosz+ mi przynie'( &istori+, "akie" "esz%ze nie %zytałem, a "e'li

%zytałem, to prosz+ mi "# tak napisa( i opoiedzie(, $ym so$ie z tego nie zdał spray)

Już miałem y$ie% z ga$inetu, ale don 9asilio stał, yszedł zza $iurka i położyszy

mi na ramieniu %i+żk# "ak koadło łap+, przygo>dził mnie do podłogi) ; tym momen%ie,

u"rzaszy go z $liska, dostrzegłem, że 'mie"# mu si+ o%zy)

8 Je'li rze%z $+dzie przyzoita, zapła%+ panu dziesi+( peset) A "e'li $+dzie i+%e" niż

przyzoita i spodo$a si+ naszym %zytelnikom, ydruku"+ panu %o' "esz%ze)

8 Jakie' spe%"alne ży%zenie, don 9asilio< 8 zapytałem)

8 Tak: nie%& pan mnie nie zaiedzie)



2

Przez sze'( godzin $yłem transie) sadoiłem si+ przy sto"#%ym na 'rodku redak%"i

$iurku, zarezeroanym dla 1idala na ypadek gdy$y akurat miał kaprys, $y sp+dzi( tu

"edn# %zy die %&ile)

9yłem sam sali zamglone" dymem dziesi+%iu tysi+%y papieros!)

=amkn#łem o%zy i przyołałem o$raz %zarny%& %&mur, %&łosz%z#%y%& miasto

strugami desz%zu, i przemyka"#%ego si+ zaułkami m+ż%zyzny o r+ka%& splamiony%& kri# i z

ta"emni%# o%za%&) *ie iedziałem, kim "est ani przed %zym u%ieka, ale %i#gu

na"$liższy%& sze'%iu godzin miał sta( si+ moim na"$liższym przy"a%ielem) ;kr+%iłem do

maszyny kartk+ papieru i nie da"#% so$ie %&ili yt%&nienia, przyst#piłem do ysłoienia

tego szystkiego, %o gromadziło mi si+ głoie i ser%u) ;ystukiałem każde słoo,każde zdanie, każd# meta4or+, każdy o$raz i każd# liter+, "ak$y miały $y( ostatnimi moimi

słoami) Pisałem i popraiałem każd# lini"k+, "ak$y od tego zależało mo"e ży%ie 8 $y

rezulta%ie napisa( "# od noa) =a %ałe toarzysto miałem nieustanny stukot klaiszy

roz%&odz#%y si+ po ton#%e" p!łmroku sali i ogromny '%ienny zegar z każd# minut#

nieu$łaganie przy$liża"#%y mnie do 'itu)

Tuż przed sz!st# y%i#gn#łem z maszyny ostatni# kartk+ i z u%zu%iem, "ak$y m!zg

m!" zamienił si+ gniazdo '%iekły%& os, est%&n#łem y%zerpany) słyszałem %i+żkie,z$liża"#%e si+ pooli kroki don 9asilia, y$udzonego z "edne" ze sy%& %zu"ny%& drzemek)

;r+%zyłem kartki, nie patrz#% mu o%zy) on 9asilio usiadł przy s#siednim $iurku i

zapalił lampk+) Prze$iegł zrokiem tekst z o$o"+tnym yrazem tarzy) Odłożył na %&il+

papierosa na kra+d> stołu i patrz#% na mnie, prze%zytał gło'no piersz# lini"k+:

8 3*o% zapada nad miastem, a nad uli%ami unosi si+ o7 pro%&u ni%zym odde%&

przekle7sta3)

5po"rzał na mnie spode ł$a, "a za' ukryłem si+ za nienaturalnie szerokim u'mie%&em)Podni!sł si+ $ez słoa i zo$a%zyłem, "ak trzyma"#% mo"e opoiadanie r+ku, od%&odzi i

zamyka za so$# drzi ga$inetu) 5tałem "ak słup soli, nie iedz#%, %zy rzu%i( si+ do u%ie%zki,

%zy %zeka( na yrok) Po dziesi+%iu minuta%& długi%& "ak dziesi+( lat drzi ga$inetu

otorzyły si+ i po %ałe" redak%"i przeto%zył si+ głos don 9asilia)

8 Pozoli pan na %&ilk+)

?uszyłem, na"olnie" "ak mogłem, poł!%z#% nogami, p!ki nie pozostało mi ni%

innego "ak za"rze( do 'rodka i unie'( zrok) on 9asilio, z przeraża"#%ym %zeronym

oł!kiem r+ku, patrzył na mnie ozi+$le) C&%iałem przełkn#( 'lin+) 9ezskute%znie) on



9asilio oddał mi kartki) ;zi#łem "e i odr!%iłem si+ do drzi, "ak potra4iłem na"szy$%ie",

po%iesza"#% si+, że zasze zna"dzie si+ mie"s%e dla pu%y$uta re%ep%"i &otelu Col!n)

8 Prosz+ znie'( to do drukarni, nie%& za%zn# składa( 8 usłyszałem głos za ple%ami)

5po"rzałem, przekonany, że padłem o4iar# ponurego żartu) on 9asilio otorzył

szu4lad+, y%i#gn#ł dziesi+( peset i położył na $iurku)

8 To pa7skie) 5ugeroał$ym, $y zakupił pan noe dzianko, $o od %ztere%& lat idz+

pana %i#ż tym samym, zreszt# o sze'( numer! za dużym) Pole%am zakład kraie%ki

pana Pantaleoniego, przy uli%y Es%udellers) Prosz+ si+ na mnie pooła() 9+dzie pan

zadoolony)

8 9ardzo dzi+ku"+, don 9asilio) Tak też u%zyni+)

8 2 nie%& pan "uż szyku"e kole"ne opoiadanko tym stylu) Tym razem da"+ panu

tydzie7) Tylko prosz+ nie przegapi( terminu) 2 tro%&+ mnie" trup!, do$rze< 9o dzisie"szy

%zytelnik gustu"e słodki%& zako7%zenia%&, kt!ry%& tryum4 odnosi siła %złoie%ze7sta i

tym podo$ne głupsta)

8 Tak "est, don 9asilio)

=ast+p%a na%zelnego skin#ł gło# i y%i#gn#ł ku mnie dło7)

'%isn#łem "#)

8 o$ra ro$ota, panie Martin) ; poniedziałek %&%+ pana idzie( przy $iurku, przy

kt!rym niegdy' pra%oał nasz ielki karykaturzysta Jun%eda) Przydzielam pana do kroniki

ypadk!)

8 *a peno pana nie zaiod+, don 9asilio)

8 =aie'( na peno mnie pan nie zaiedzie, ale pr+dze" %zy p!>nie" ystai mnie

pan do iatru) 2 $ardzo do$rze) 9o żaden z pana dziennikarz i nigdy nim pan nie $+dzie) Ale

kryminał! też pan "esz%ze pisa( nie potra4i, $re łasnym mniemaniom) *ie%& pan z

nami posiedzi przez "aki' %zas, a my nau%zymy pana paru rze%zy, kt!re zasze si+ przydadz#)

?oz$roił mnie do tego stopnia, że %zu"#% ogrom dzi+%zno'%i, %&%iałem u'%iska(mo"ego do$ro%zy7%+) on 9asilio, przy$raszy pononie odpy%&a"#%y yraz tarzy,

przeszył mnie lodoatym zrokiem i pokazał drzi)

8 Prosz+ so$ie łaskaie daroa( te %zuło'%i) Prosz+ zamkn#( drzi) Od zen#trz) 2

esoły%& 'i#tD

8 ;esoły%& 'i#tD



3

; poniedziałek, kiedy z"aiłem si+ redak%"i, $y usi#'( po raz pierszy przy moim

łasnym $iurku, znalazłem na nim kopert+ z %zerpanego papieru z moim naziskiem,

napisanym znanym mi od lat %&arakterem pisma) Otorzyłem "#) ; 'rodku $yła strona

niedzielnego ydania z moim opoiadaniem i doł#%zony li'%ik:

To dopiero po%z#tek) =a dziesi+( lat "a $+d+ u%zniem, a Ty mistrzem) T!" przy"a%iel

i kolega po 4a%&u, Pedro 1idal)

5koro litera%ki de$iut przeżył pr!$+ ognia, i+% don 9asilio, dotrzymu"#% danego

słoa, zao4eroał mi możlio'( opu$likoania paru, gatunkoo podo$ny%&, opoiada7)

o'( szy$ko przełożeni postanoili, że mo"a $łyskotlia kariera na$ierze rozp+du dzi+ki

%otygodnioemu drukoi kole"ny%& utor!, pod arunkiem szak ypełniania, za t+sam# pens"+, etatoy%& o$oi#zk! redak%y"ny%&) =nie%zulony tru%izn# pr!żno'%i i

y%zerpania, za dnia przeredagoyałem teksty koleg! i pitrasiłem na %&y$%ika kronik+

ypadk! i koszmar!, $y z nade"'%iem no%y oddaa( si+, samotno'%i i %iszy sali

redak%y"ne", pisaniu kole"ny%& od%ink! $izanty"sko 8 operoe" poie'%i, pod tytułem

Ta"emni%e 9ar%elony, od dana kiełku"#%e" mo"e" yo$ra>ni, kt!re" $ezstydnie

mieszałem szystko, %o prz!dy za%zerpn#łem u umasa i 5tokera, że o 5ue i e6alu nie

spomn+) 5pałem po trzy godziny na do$+, ygl#dem upodo$nia"#% si+ do żyego trupa)1idal, nie zaznaszy nigdy oego głodu, kt!ry nie ma"#% ni% sp!lnego z żoł#dkiem, trai

%złoieka od 'rodka, tierdził, że ten spos!$ ypalam so$ie m!zg i że przy takim tempie

przed%ze'nie, $o przed uko7%zeniem lat dudziestu, doproadz+ do łasne" %eremonii

pogrze$ne") on 9asilio nie gorszył si+ mo"# gorlio'%i#, %o nie ozna%za, że nie miał o$e%

mnie żadny%& zastrzeże7) Pu$likoał mi kole"ne od%inki, zgrzyta"#% z+$ami, zdegustoany

tym, %o uznaał za nadmiar degrengolady i niesz%z+sne marnotraienie mo"ego talentu

służ$ie 4a$uł i opoie'%i sprze%zny%& z "akimkoliek po%zu%iem smaku)Ta"emni%e 9ar%elony do'( szy$ko ylansoały &eroin+ tego spe%y4i%znego gatunku,

"akim "est poie'( od%inka%&, $o&aterk+, kt!r# yo$raziłem so$ie tak, "ak

siedemnastolatek yo$razi( so$ie może 4emme 4atale) C&loe Permanyer $yła mro%zn#

ksi+żni%zk# szystki%& ampirzy%) Aż naz$yt inteligentna i per4idnie przerotna, roz$ierała

si+ zasze z na"$ardzie" podnie%a"#%y%& i na"modnie"szy%& dessous) 9yła ko%&ank# oraz

pra# i le# r+k# ta"emni%zego 9altasara Morela, m!zgu p!ł'iatka, ży"#%ego pełne"

automaty%zny%& manekin! i maka$ry%zny%& relikii podziemne" rezyden%"i, do kt!re"

proadziło sekretne e"'%ie tunela%& ukryty%& pod katakum$ami zielni%y oty%kie")



C&loe uiel$iała yka7%za( se o4iary, uodz#% "e pier &ipnoty%znym ta7%em, pod%zas

kt!rego rozdzieała si+ pooli, $y nast+pnie po%ałoa( "e ustami pokrytymi zatrut# szmink#,

%o proadziło do paraliżu szystki%& mi+'ni i konseken%"i do poolne" i %i%&e" agonii

przez uduszenie, pod%zas kt!re" morder%zyni patrzyła im gł+$oko o%zy, popi"a"#%

antidotum rozpusz%zone na"lepszym ro%zniku om Perignon) C&loe i 9altasar mieli s!"

łasny kodeks &onoroy: likidoali ył#%znie szumoiny i ualniali miasto od z$ir!,

m+t!, 'i+toszk!, 4anatyk!, zatardziały%& dogmatyk! i szelkiego typu kretyn!,

kt!rzy 8 imi+ sztandar!, $og!, "+zyk!, ras lu$ "akie"koliek inne" mierzy

kamu4lu"#%e" i%& łasn# za%&łanno'( i nik%zemno'( 8 %zynili z tego 'iata mie"s%e dla inny%&

niezno'ne) la mnie $yli to ykl+%i $o&ateroie, "ak szys%y pradzii $o&ateroie) la

don 9asilia, kt!rego gusta litera%kie ukształtoał złoty iek liryki &iszpa7skie", $yła to

kolosalna $zdura, ale o$e% suk%esu, "aki odnosiły te &istorie, i a4ektu, "akim mimo szystko

mnie darzył, toleroał mo"e ekstraagan%"e, przypisu"#% "e młodzie7%zemu

rozgor#%zkoaniu)

8 Może i umie pan pisa(, ale gustu nie ma pan za grosz) Przypadło'(, na kt!r# pan

%ierpi, ma so"# naz+, a "est to rand uignol, $+d#%y dla dramatu tym, %zym sy4ilis dla

przyrodzenia) Po%z#tek może i spraia przy"emno'(, ale p!>nie" "est tylko gorze")

Poinien pan %zyta( klasyk!, przyna"mnie" don 9enita Pereza aldosa, %o tylko

yszło$y na do$re pa7skim ysokim aspira%"om litera%kim)

8 Ale %zytelnikom to si+ podo$a 8 upierałem si+)

8 To nie pa7ska zasługa, tylko pa7ski%& koleg! po pi!rze, nad+ty%& i gra4oma7ski%&

pyszałk!, kt!rzy soim prze'iad%zeniu torz# ar%ydzieła) A rezultat "est taki, że po

pierszym akapi%ie naet na"$ardzie" ytrali zapada"# 'pi#%zk+) *ie%& pan, do "asne"

%&olery, resz%ie do"rze"e i spadnie z drzea oo%! zakazany%&)

Potakiałem, uda"#% skru%&+, ale gł+$i duszy rozkoszoałem si+ tymi zakazanymi

słoami, rand uignol, potarza"#% my'la%&, że każda spraa, naet na"$ardzie" $ła&a, potrze$u"e mistrza gotoego "e" $roni()

Już za%zynałem %zu( si+ na"sz%z+'liszym z ludzi, kiedy u'iadomiłem so$ie, że

poniekt!rym kolegom z pra%y nie smak $yło, iż $eniaminek i o4i%"alna maskotka redak%"i

za%z#ł staia( so"e piersze kroki 'ie%ie literatury, pod%zas gdy i%& pisarskie am$i%"e

od lat marniały szare" ot%&łani nieuda%zni%ta) akt, że nasi %zytelni%y po%&łaniali i %enili

so$ie te skromne 4a$ułki $ardzie" niż "akikoliek tekst opu$likoany dzienniku %i#gu

ostatni%& dudziestu lat, tylko pogarszał sytua%"+) Już po kilku tygodnia%& dostrzegłem, "akzraniona duma przeista%za e rogi aeropag ty%& szystki%&, kt!ry%& do niedana



uażałem za so"# "edyn# rodzin+) Przestali odpoiada( na mo"e poitania, odzya( si+ do

mnie, rozkoszu"#% si+ za to szli4oaniem łasny%& niedo%eniony%& talent! i 4ormułu"#% pod

moim adresem kpiarskie uagi i pogardlie komentarze) Mo"e niepo"+te sz%z+'%ie

tłuma%zono pomo%# Pedra 1idala, ignoran%"# i nieyro$ieniem naszy%& prenumerator! i

rozposze%&nionym og!lnonarodoym dogmatem, zgodnie z kt!rym "akikoliek suk%es

"akie"koliek dziedzinie "est niepodażalnym doodem na niekompeten%"+ i $rak zasług)

;o$e% tego niespodzieanego i nieu%&ronnego zrotu ydarze7 1idal pr!$oał

mnie po%iesza(, "a "ednak za%zynałem pode"rzea(, że mo"e dni redak%"i s# poli%zone)

8 =ai'( "est religi# prze%i+tniak!) ma%nia i%&, łagodzi gryz#%e niepoko"e, a

resz%ie przeżera dusz+ i pozala uspraiedliia( nik%zemno'( i zazdro'( do tego stopnia,

iż za%zyna"# "e uaża( za %noty, przekonani, że $ramy ra"u stan# otorem tylko przed takimi

"ak oni 8 kreatury, po kt!ry%& zosta"# "edynie żałosne pr!$y pomnie"szania zasług inny%& i

yklu%zenia al$o, "e'li to możlie, znisz%zenia ty%&, kt!rzy samym soim istnieniem i

$y%iem tym, kim s#, o$naża"# u$!sto i%& du%&a, umysłu i %&arakteru) 9łogosłaiony ten,

kt!rego o$sz%zeku"# kretyni, $o nie do ni%& należe( $+dzie "ego dusza)

8 Amen 8 dopełniał don 9asilio) 8 dy$y nie po%&odził pan z $ogate" rodziny, to

poinien pan p!"'( na ksi+dza) Al$o zosta( reolu%"onist#) Takie kazanie zaliło$y z n!g

samiute7kiego $iskupa)

8 Tak, 'mie"%ie si+, 'mie"%ie 8 odpoiadałem) 8 Ale to na m!" idok rzyga"#)

*iezależnie od ota%za"#%e" mnie rogo'%i i nie%&+%i, "akie" przysparzała mi t!r%zo'(,

i mimo autorski%& suk%es! zaro$ki ledo ystar%zały mi na $ardzo skromne ży%ie, na

zakup ksi#żek, kt!ry%& nigdy nie miałem %zasu prze%zyta(, i yna"em klitki podłym

pens"ona%ie 8 zaułku nieopodal uli%y Prin%esa 8 proadzonym przez 'i+toszkoat#

alisy"k+ o imieniu Carmen) oFa Carmen ż#dała za%&oyania grani% przyzoito'%i i

zmieniała po'%iel raz na miesi#%, z tego też zgl+du sugeroała klientom, $y ra%ze" opierali

si+ pokusom onanizmu oraz pakoali si+ do ł!żka u$raniu) *ie musiała ydaa( zakazusproadzania nieiast, gdyż %ałe" 9ar%elonie nie $yło ani "edne", kt!ra zgodziła$y si+

przest#pi( pr!g te" rudery, naet pod gro>$# 'mier%i) Tam nau%zyłem si+, że ży%iu

szystko można zapomnie(, po%z#szy od zapa%&!, i "e'li miałem "akie' am$i%"e, to

sproadzały si+ one do tego, że$y 'mier( nie dopadła mnie takie" norze "ak ta) Kiedy

podupadałem na du%&u, a zdarzało si+ to nader %z+sto, za%iskałem z+$y i potarzałem so$ie,

że y"d+ st#d tylko i ył#%znie dzi+ki literaturze, na przek!r szystkiemu i szystkim, %&y$a

że gru>li%a okaże si+ szy$sza))); niedziel+ porze mszy, kiedy doFa Carmen yruszała na so"# %otygodnio#



randk+ z *a"yższym, mieszka7%y, korzysta"#% z okaz"i, z$ierali si+ poko"u na"starszego z

nas szystki%&, oso$nika o imieniu Geliodoro, kt!ry za młodu marzył o karierze matadora,

ale został "edynie komentatorem alk $yk! i dziadkiem klozetoym stre4ie tani%&

$ilet! areny Monumental)

8 5ztuka tauroma%&ii umarła 8 głosił) 8 ;szystkim rz#dz# interesy %&%iy%&

&odo%! i małoduszny%& toreador!) ;idzoie nie potra4i# odr!żni( alki proadzone"

pod pu$li%zk+ od alki pełne" artyzmu, kt!r# mog# do%eni( "edynie zna%y)

8 5zkoda gada(, don Geliodoro) dy$y dali szans+ panu)))

8 ; tym kra"u tylko miernoty odnosz# suk%es)

8 Bi+te słoaD

Po %otygodnioym kazaniu don Geliodora nad%&odził %zas za$ay) 5tło%zeni przy

lu4%iku ni%zym sardynki, mieszka7%y pens"onatu mogli %ieszy( oko dzi+kami, a u%&o

słoami mieszkanki s#siednie" kamieni%y, Maru"ity, zane" r!nież Binia%zkiem, ze

zgl+du na oso$liie ulgarny spos!$ ysłaiania si+ z "edne" strony, z drugie" za' na

o$4ite kształty nasua"#%e "ednozna%zne sko"arzenia) Maru"ita zara$iała na ży%ie szoru"#%

podłogi szemrany%& lokala%& &andloy%&, ale niedziele i 'i+ta po'i+%ała %ałkoi%ie

semu narze%zonemu, seminarzy'%ie, kt!ry do"eżdżał in%ognito po%i#giem z Manresy, $y

oddaa( si+ na"gorliie" i na"sumiennie" pozna%zym analizom grze%&u) 2 ła'nie gdy moi

sp!łpens"onariusze tło%zyli si+ ni%zym łai%a ry$, k#%ie, przy okiene%zku, li%z#% na to, iż

uda im si+ %&o($y na %&il+ u%&y%i( zrokiem tytani%zne po'ladki Maru"ity trak%ie

"ednego z oy%& zamaszysty%& ru%&!, groż#%y%& przelaniem si+ przez lu4%ik ni%zym %iasto

drożdżoe, rozległ si+ dzonek) ;o$e% $raku %&+tnego, kt!ry nie tylko poszedł$y otorzy(,

ale zarazem pod"#ł ryzyko utraty znakomitego mie"s%a dla ogl#du %ałego spektaklu,

zrezygnoałem z %&+%i przył#%zenia si+ do grupy i ruszyłem ku drziom) Otorzyszy "e,

stan#łem %ztery o%zy z zupełnie nieo%zekian#, ty%& gorze" niż skromny%&

okoli%zno'%ia%&, mar#) ; n+dzny%& proga%& nie tylko stał, ale i u'mie%&ał si+, nieskazitelny sym "eda$nym garniturze, don Pedro 1idal e łasne" oso$ie)

8 2 stała si+ 'iatło'( 8 odezał si+, nie %zeka"#% na %&o($y niezna%zne zaproszenie)

Przy"rzał si+ pomiesz%zeniu spełnia"#%emu tym przy$ytku 4unk%"+ "adalni i $aialni

zarazem i %i+żko est%&n#ł)

8 C&y$a $+dzie lepie", "e'li przeniesiemy si+ do mo"ego poko"u 8 zasugeroałem)

Poproadziłem go) Krzyki i iaty moi%& toarzyszy na %ze'( Maru"ity i "e"

zmysłoy%& akro$a%"i ypełniały pens"onat stadiono# rza#)8 ;esoło tu, nie ma %o 8 skitoał 1idal)



8 on Pedro, zapraszam do prezyden%kiego apartamentu)

dy znale>li'my si+ 'rodku, zamkn#łem drzi) 1idal, roze"rzaszy si+ szy$ko po

moim poko"u, siadł na "edynym krze'le i spo"rzał na mnie z dezapro$at#) 9ez na"mnie"szego

trudu mogłem so$ie yo$razi(, "akie rażenie zro$iła na nim mo"a skromna iz$a)

8 Podo$a si+ tu panu<

8 Przeuro%ze) *ie iem, %zy si+ tu nie przeproadzi()

Pedro 1idal mieszkał 1illi Gelius, monumentalne", trzypi+troe" rezyden%"i

modernisty%zne" z ieży%zk#, usytuoane" na z$o%zu "ednego ze zg!rz dzielni%y Pedral$es,

na skrzyżoaniu uli% A$adesa Olzet i Panama) om ten otrzymał dziesi+( lat temu

prezen%ie od o"%a, łudz#%ego si+, iż syn ustatku"e si+ resz%ie i założy rodzin+, kt!rym to

przedsi+zi+%iu 1idal miał "uż spore op!>nienie) Hy%ie o$daroało don Pedra 1idala

ieloma talentami, mi+dzy innymi dzin# umie"+tno'%i# roz%zaroyania i o$rażania sego

o"%a każdym gestem i u%zynkiem) 9ratanie si+ z takimi niepoż#danymi oso$nikami "ak "a na

peno mu nie pomagało)

Kiedy', gdy musiałem odiedzi( mo"ego mentora, $y przekaza( mu "akie' dokumenty

z redak%"i, padłem "edne" z sal 1illi Gelius na patriar%&+ klanu 1idal!) O"%ie% don Pedra

ledo mnie zo%zył, naty%&miast pole%ił, $ym mu przyni!sł szklank+ ody sodoe" i

odpoiedni# szmatk+ do ytar%ia plamki na klap%e so"e" marynarki)

8 Bmiem s#dzi(, że myli mnie pan z kim' innym@ "a nie "estem służ#%ym)))

Posłał mi u'mie%&, kt!ry, $ez potrze$y posiłkoania si+ słoem, %ałkoi%ie y"a'niał

porz#dek rze%zy na tym 'ie%ie)

8 To ra%ze" ty "este' $ł+dzie, %&łop%ze) ;iesz o tym %zy też nie, zar+%zam %i, że

"este' służ#%ym) Jak si+ nazyasz<

8 a6id Martin, prosz+ pana)

8 Posłu%&a" mo"e" rady, a6idzie Martin) =myka" z tego domu i ra%a" tam, gdzie "est

to"e mie"s%e) =aosz%z+dzisz so$ie iele pro$lem!, i mnie r!nież)I *igdy o tym nie m!iłem 1idaloi, ale $ez %&ili złoki po$iegłem do ku%&ni po

szklank+ ody sodoe" i szmatk+, $y po'i+%i( ponad kadrans na ya$ianie plamy z

marynarki ielkiego %złoieka) Cie7 klanu padał nader daleko i "akiekoliek pi!rka

artysty%zne" $o&emy don Pedro $y si+ stroił, "ego ży%ie i tak pozostaało zi#zane z rodem)

1illa Gelius oddalona $yła pi+( minut od ogromne", dominu"#%e" nad g!rnym od%inkiem alei

Pearson siedzi$y o"%oskie", katedralne" mieszaniny $alustrad, s%&odk! i mansard,

przypatru"#%e" si+ z daleka %ałe" 9ar%elonie, tak "ak dzie%ko przygl#da si+ sym porzu%onymza$akom) Codziennie ekspedy%"a składa"#%a si+ z d!%& służ#%y%& i ku%&arki opusz%zała



dorzysz%ze, "ak nazyano 'r!d 1idal! o"%osk# siedzi$+, $y przy$yszy do 1illi

Gelius, odda( si+ sprz#taniu, poleroaniu, prasoaniu, gotoaniu i ymosz%zeniu dla mego

$ogatego protektora łoża ygody i ie%zne" niepami+%i o u%i#żliy%& niedogodno'%ia%&

ży%ia %odziennego) on Pedro przemiesz%zał si+ po mie'%ie imponu"#%e" &ispano 8 suizie,

proadzone" przez szo4era 1idal!, Manuela 5agniera, i przypusz%zalnie ży%iu nie siadł

do trama"u) Temu nieodrodnemu dzie%ku 4ortunny%& układ! po mie%zu i k#dzieli nie dane

$yło pełni do%eni( spe%y4iki ponurego i zat+%&łego uroku tani%& $ar%elo7ski%&

pens"onat!)

8 *ie%& si+ pan nie &amu"e, don Pedro)

8 To mie"s%e ygl#da "ak %ela i+zienna 8 ykrztusił ko7%u)

8 *ie mam po"+%ia, "ak możesz ży( %zym' takim)

8 =a mo"# pens"+, ledo, ledo)

8 Je'li trze$a, got! "estem dopła%i(, a$y' zamieszkał mie"s%u, kt!re nie $+dzie

%u%&n#( ani siark#, ani mo%zem)

8 Moy nie ma)

1idal %i+żko est%&n#ł)

8 =marł z dumy i smrodu) Masz epita4ium prezen%ie)

9ez słoa za%z#ł kr+%i( si+ po moim poko"u, zatrzymu"#% si+ raz po raz, a to że$y

za"rze( do mo"e" male7kie" sza4y, a to że$y popatrze( przez okno z yrazem nieskryanego

o$rzydzenia, a to że$y przesun#( pal%ami po zielonkae" 4ar$ie pokrya"#%e" '%iany i

popuka( delikatnie pal%em skazu"#%ym goł# żar!k+ pod su4item, "ak$y %&%iał za

szelk# %en+ doie'(, że "ako'( tego szystkiego "est nik%zemna)

8 Co pana tu, don Pedro, sproadza< =$yt %zyste poietrze Pedral$es<

8 Cieka $yłem, gdzie i "ak mieszkasz, a ponadto mam %o' dla %ie$ie)

;y"#ł z en+trzne" kieszeni marynarki kopert+ z $iałego pergaminu i podał mi "#)

8 Ten list przyszedł dzi' do redak%"i, adresoany do %ie$ie);zi#łem kopert+ i przy"rzałem si+ "e") =alakoana $yła pie%z+%i#, na kt!re" dostrze%

można $yło zarys skrzydlate" posta%i) 5yletk+ anioła) Poza tym idniało na nie" "edynie

mo"e imi+ i nazisko, ytornie ykaligra4oane szkarłatnym pismem)

8 Od kogo to może $y(< 8 zapytałem)

1idal zruszył ramionami)

8 Od "akiego' iel$i%iela) Al$o iel$i%ielki) 5k#d mog+ iedzie()

Ot!rz, to zo$a%zysz) *a"delikatnie", "ak mogłem, otorzyłem kopert+ i y"#łem złożon# na p!ł kartk+, na



kt!re" idniał, skre'lony tym samym %&arakterem pisma, nast+pu"#%y tekst:

Drogi przyjacielu!

Ośmielam się zwrócić o ana" #y w paru s$owac% wyrazić swój poziw i

pogratulować su&cesu" ja&i onios$y 'ajemnice (arcelony" ru&owane na $amac% „)a *oz e

la +nustria”, - nie&$aman. raości. czytelni&a i mi$ośni&a o#rej literatury witam nowy"

wielce utalentowany" m$oy i o#iecuj.cy g$os, / co za tym izie" #y$#ym ra" gy#y w

pozięce za przeurocze goziny" ja&ie prze0y$em poczas le&tury &olejnyc% ocin&ów a1s&iej

powieści" przyj.$ an zaproszenie na pewn. niespozian&ę 2 ja& ufnie mniemam" mi$. la

ana 2 ziś o pó$nocy w 3l 3nsue1o el 4a5al, 6est tam an ocze&iwany,

- wyrazami szacun&u

/,C,

1idal, kt!ry prze%zytał list, y%&yla"#% si+ znad mo"ego ramienia, na"eżył $ri,

mo%no zaintrygoany)

8 2nteresu"#%e 8 mrukn#ł)

8 To zna%zy, "aki spos!$ interesu"#%e< 8 zapytałem) 8 Co to za lokal to El Ensue7o<

1idal y"#ł papierosa z platynoe" papiero'ni%y)

8 oFa Carmen nie pozala pali( pens"ona%ie 8 ostrzegłem)

8 A można iedzie( %zemu< ym przegania kloa%zny 4etor<

=apalił papierosa i za%i#gn#ł si+ z nieukryan# przy"emno'%i#, "ak# da"e rado'(

si+gania po zakazany oo%)

8 Poznałe' "uż, a6idzie, ko$iet+<

8 A o%zyi'%ie, $ez liku)

8 Ale mam na my'li sensie $i$li"nym)

8 ; ko'%iele<

8 *ie, ł!żku)

8 A&a)8 A&a, %o<

Po pradzie nie $ardzo miałem %zym zaimponoa( komu' takiemu "ak 1idal) Mo"e

do'iad%zenia i młodzie7%ze miło'%i prezentoały si+, "ak dot#d, nie do'( że u$ożu%&no, to

"esz%ze nader sztampoo)

*i% z mo"ego kr!tkiego spisu podsz%zypya7, mizia7 i %ałus! skradziony%&

$rama%& i p!łmroku sal kinematogra4! nie mogło z$udzi( %&o($y i przelotnego

zainteresoania uznanego mistrza sztu%e i iedzy ta"emne" $ar%elo7ski%& za$a i gieralkoiany%&)



8 A %o to ma og!le do rze%zy< 8 z"eżyłem si+)

1idal przy$rał $el4erski yraz tarzy i przyst#pił do uro%zystego ygłaszania

"ednego ze sy%& przem!ie7)

8 ; my%& młodzie7%zy%& %zasa%& za rze%z normaln# uażano, iż 'iat oy%&

poty%zek proadzała, przyna"mnie" takiego pani%zyka "ak "a, pro4es"onalistka) Kiedy $yłem

toim ieku, m!" o"%ie%, i !%zas, i dzi' "esz%ze stały $yale% na"ykintnie"szy%&

przy$ytk! tym mie'%ie, zaproadził mnie do "ednego z ni%&, nosz#%ego naz+ El

Ensue7o, położonego o par+ krok! od tego potornego pała%u, kt!ry postaił nasz ko%&any

&ra$ia ilell, o%zyi'%ie przy ?am$las i o%zyi'%ie edług pro"ektu tego audiego) C&y$a

mi nie poiesz, że nigdy o nim nie słyszałe'<

8 O lupanarze %zy o &ra$i<

8 9ardzo 'mieszne) El Ensue7o $ył elegan%kim lokalem przezna%zonym dla y$rane" i

ymaga"#%e" klienteli) Prad+ m!i#%, uażałem, że od dana "uż nie istnie"e, ale

ido%znie $yłem $ł+dzie)

5# interesy skazane, odr!żnieniu od literatury, na suk%es)

8 ?ozumiem) To pa7ski pomysł< Taki żart<

1idal zaprze%zył)

8 To może kt!rego' z redak%y"ny%& kretyn!<

8 Od%zuam toi%& słoa%& pen# doz+ rogo'%i, "ednakooż #tpi+, a$y kto'

upraia"#%y szla%&etny za!d dziennikarza randze szerego%a m!gł pozoli( so$ie na

o$oi#zu"#%e El Ensue7o staki, o ile "est to ten sam lokal)

Pry%&n#łem)

8 ;szystko "edno, $o i tak nie mam zamiaru tam i'()

1idal uni!sł $ri odru%&u zdziienia)

8 *o %&y$a nie za%zniesz mi teraz maia(, że nie "este' takim samym grzesznikiem

"ak "a, o$e% %zego masz zamiar dotra( %zysto'%i ser%a i pod$rzusza do no%y po'lu$ne", "ako duszy%zka nieskalana, pragn#%a do%zeka( oego magi%znego momentu, kt!rym

pradzia miło'( doproadzi %i+, pod skrzydłami u%&a Bi+tego, do odkry%ia uniesie7

%ielesny%& i du%&oy%& pospołu, a konseken%"i do zaludnienia 'iata istotami, kt!re po

to$ie $+d# miały nazisko, a o%zy po mat%e, zor%u %n!t szelaki%& i skromno'%i, te" 'i+te"

ko$ie%ie proadz#%e" %i+ ku nie$ia7skim rotom, pod przy%&ylnym i łaskaym spo"rzeniem

zie%i#tka Jezus)

8 *ie to miałem na my'li)8 Ciesz+ si+, $o $y( może, podkre'lam: $y( może, ! moment nigdy nie nade"dzie@



nigdy si+ nie zako%&asz, nigdy nie $+dziesz %&%iał ani nie $+dziesz m!gł komukoliek

po'i+%i( sego ży%ia i tak "ak "a doży"esz %zterdziestu pi+%iu lat, $y zda( so$ie spra+, że

nie "este' "uż młody i że omin#ł %i+ %&!r kupidyn! z lirami i usłana $iałymi płatkami r!ż

droga proadz#%a do ołtarza, a "edyna zemsta, "aka %i zosta"e, to ykra'( ży%iu rozkosz tego

"+drnego i gor#%ego %iała, kt!re przemi"a szy$%ie" niż do$re %&+%i i kt!re na"$ardzie"

przypomina nie$o na tym 'i7skim padole, gdzie szystko gni"e, od urody po%zyna"#%, a na

pami+%i ko7%z#%)

Pozoliłem upłyn#( pełne" namasz%zenia pauzie na modł+ mil%z#%e" oa%"i) 1idal $ył

ielkim miło'nikiem opery, %o ko7%u za%z+ło uida%znia( si+ popisoym

prze"moaniu tempa i deklama%y"no'%i ielki%& arii) *igdy nie opusz%zał sy%& spotka7 z

Pu%%inim, na kt!re staiał si+ 0i%eo, loży rodzinne") *ależał do garstki 8 pomi"a"#%

niesz%z+'nik! stło%zony%& na "ask!łka%& 8 przy$ya"#%y%& tam, $y rze%zyi'%ie słu%&a(

uiel$iane" muzyki, tak mo%no kształtu"#%e" "ego tyrady o tym, %o $oskie, a %o ludzkie,

kt!rymi, "ak tego dnia ła'nie, ra%zył %o "aki' %zas mo"e uszy)

8 Co< 8 zapytał yzya"#%o 1idal)

8 Ten ostatni 4ragment $rzmi mi dzinie zna"omo)

Przyłapany na gor#%ym u%zynku, est%&n#ł i przytakn#ł:

8 To z Mordersta 5toarzyszeniu 0i%eo 8 przyznał 1idal) 8 = ko7%oe" s%eny,

kiedy Miranda 0aleur strzela do markiza, ła"daka, kt!ry złamał "e" ser%e, zdradza"#% "#

pene" nami+tne" no%y, sp+dzone" apartamen%ie 'lu$nym &otelu Col!n, ramiona%&

%arskie" agentki 5ietłany 2anoe")

8 Tak mi si+ zdaało) 0epie" nie m!gł pan y$ra() To pa7skie na"y$itnie"sze dzieło,

don Pedro)

1idal u'mie%&n#ł si+ do mnie podzi+%e i przymierzył do kole"nego papierosa)

8 Co nie przeszkadza, że "est tym %o' z prady 8 spuentoał)

siadł na parape%ie, na"pier rozłożyszy na nim %&uste%zk+, $y przypadkiem nieu$rudzi( sy%& per4ek%y"nie skro"ony%& spodni)

=auażyłem, że "ego &ispano 8 suiza zaparkoana $yła na dole, na rogu uli%y

Prin%esa) 5zo4er, Manuel, poleroał %&romoane %z+'%i z takim na$oże7stem, "ak$y to $yła

rze>$a ?odina) Manuel przypominał mi o"%a@ o$a" należeli do tego samego pokolenia,

y%ierpieli ży%iu z$yt iele i można $yło to y%zyta( z i%& tarzy) 5łyszałem od

służ#%y%& z 1illa Gelius, że Manuel 5agnier przesiedział iele lat i+zieniu, a kiedy

resz%ie z niego yszedł, %zekały go kole"ne lata n+dzy 8 nie m!gł znale>( pra%y inne" niż "ako portoy tragarz, a na to $ył zde%ydoanie z$yt stary i s%&oroany) Penego dnia z$ieg



okoli%zno'%i spraił, że Manuel, ryzyku"#% ży%ie, o%alił 1idala od 'mier%i pod kołami

trama"u) ; do!d dzi+%zno'%i Pedro 1idal, doiedziaszy si+ o trudne" sytua%"i

ży%ioe" niesz%z+'nika, zao4eroał mu pra%+ i możlio'( przeproadzki, raz z żon# i

%!rk#, do mieszkanka zna"du"#%ego si+ nad garażami 1illi Gelius) O$ie%ał mu lek%"e dla

Cristiny domu "ego o"%a alei Persona i u ty%& samy%& guerner!, kt!rym poierzono

y%&oanie mały%& 1idal#tek, oraz stanoisko rodzinne" kra%oe" dla żony) Pedro miał

zamiar kupi( !z, "eden z pierszy%&, "akie za%z+ły kr#ży( 9ar%elonie, a ponieaż pani%ze

nie zykli $yli kala( dłoni, proadz#% spalinoe ma%&iny, potrze$oał szo4era) 2 m!gł nim

zosta( ła'nie Manuel, pod arunkiem że zdoła, zapomina"#% o 4urmanka%& i dorożka%&,

opanoa( sztuk+ proadzenia po"azd! me%&ani%zny%&) Manuel, rze%z "asna, zgodził si+)

;ers"a o4i%"alna głosiła, że o%alony z opres"i Manuel 5agnier i %ała "ego rodzina darzyli

1idala, odie%znego po%ieszy%iela strapiony%&, $ezarunkoym uiel$ieniem) *ie

iedziałem, %zy daa( iar+ te" &istorii, %zy ra%ze" uzna( "# za "edn# z legend o praym

%&arakterze narosły%& ok!ł do$rodusznego arystokraty 8 za "akiego %&%iał u%&odzi( 1idal 8

kt!remu $rakoało tylko "esz%ze, że$y ukazał si+ pastere%z%e sierot%e złote" aureoli)

8 Masz teraz min+ drania, "ak zasze, kiedy ymy'lasz zło'lio'%i 8 odezał si+

1idal) 8 Co takiego knu"esz<

8 *i%) ?ozmy'lałem o tym, "aki do$ry z pana %złoiek)

8 Cynizm nie "est na"lepsz# propozy%"# dla kogo' tak młodego i $iednego "ak ty)

8 Penie ma pan ra%"+)

8 0epie" $y' poma%&ał Manueloi, zasze o %ie$ie pyta)

;y"rzałem przez okno, a szo4er, kt!ry traktoał mnie zasze "ak kogo'

po%&odz#%ego z do$rego domu, pozdroił mnie z daleka) =auażyłem, że na mie"s%u o$ok

kiero%y siedziała "ego %!rka, $ledziutka istotka o idealnie ykro"ony%& usta%&, starsza ode

mnie kilka lat, kt!ra skradła mi ser%e, kiedy zo$a%zyłem "#, odiedza"#% po raz pierszy

1ill+ Gelius)8 *ie 'idru" "e" tak spo"rzeniem, $o zro$isz nie" dziur+) 8 słyszałem za ple%ami

głos 1idala)

8 *ie iem, o %zym pan m!i)

8 *ie, nie masz po"+%ia) Co ko7%u zamierzasz zro$i( te" no%y<

Prze%zytałem "esz%ze raz notk+ i zaa&ałem si+)

8 9ya pan podo$ny%& lokala%&, don Pedro<

8 *ie spałem z ko$iet# za pieni#dze, odk#d sko7%zyłem pi+tna'%ie lat, a i tedy, '%i'lerze%z u"mu"#%, pła%ił m!" o"%ie% 8 odpoiedział 1idal prostodusznie) 8 Ale daroanemu



konioi)))

8 5am nie iem, don Pedro)

8 ;iesz, iesz)

1idal poklepał mnie po ramieniu i skieroał si+ do drzi)

8 o p!łno%y zostało %i siedem godzin 8 poiedział) 8 M!i+ tak, na ypadek, gdy$y'

%&%iał u%i#( so$ie drzemk+, $y na$ra( sił)

;y"rzałem przez okno i patrzyłem, "ak oddala si+ stron+ samo%&odu) Manuel

otorzył przed nim drzi i 1idal opadł %i+żko na tylne siedzenie) ; silniku &ispano 8 suizy

roz$rzmiała sym4onia %ylindr! i tłok!) ;tedy %!rka szo4era podniosła zrok ku mo"emu

oknu) 'mie%&n#łem si+ do nie", a%zkoliek zdaało mi si+, że mnie nie pami+ta) C&il+

p!>nie" odr!%iła zrok i magi%zna kareta 1idala ruszyła drog+ porotn# do so"ego

'iata)

; tamte" epo%e uli%a *ou de la ?am$la l'niła 'r!d %iemno'%i dzielni%y ?a6al

tysi#%em latar7 i neon!) Ka$arety, dan%ingi i inne, trudne do nazania lokale, rozpy%&ały

si+ po o$u strona%& %&odnika soi%& otarty%& do samego 'itu zat+%&ły%& nora%&,

o4eru"#%y%& kura%"e na %&oro$y enery%zne i pomo% poz$y%iu si+ nie%&%iane" %i#ży)

Oso$ni%y rozmaitego pokro"u, po%z#szy od zamożny%& elegan%ik!, a na marynarza%& z

za%umoany%& por%ie statk! sko7%zyszy, mieszali si+ ni%& z ekstraagan%kimi

posta%iami, "akie spotka( można tylko no%y) Od uli%y od%&odziły mro%zne ilgotne zaułki,

skrya"#%e nieprze$rane $oga%to $urdeli, kt!re lata so"e" 'ietno'%i miały "uż za so$#)

El Ensue7o za"moał g!rne pi+tro $udynku, kt!rym mie'%ił si+ ka$aret: ielkie

plakaty reklamoały yst+p tan%erki odziane" sk#p# i przezro%zyst# tunik+ odsłania"#%#

szystkie dzi+ki) Tan%erka trzymała ramiona%& %zarnego +ża, kt!rego rozdo"ony

"+zyk %ałoał "e" usta)

/E6a Montenegro i tango 'mier%i 8 głosiły ozdo$ne litery plakatu)

8 Kr!loa no%y sze'%iu niepotarzalny%& spektakla%&) o'%innie yst#pi samMesmer: niezr!nany %zytelnik ludzki%& umysł! odsłoni asze na"skrytsze sekrety3)

O$ok e"'%ia do lokalu znalazłem nieielkie drzi, za kt!rymi dostrzegłem

proadz#%e g!r+ s%&ody i pomaloane na %zerono '%iany) ;szedłem na g!r+ i stan#łem

przed drziami z litego d+$u i odlan# z $r#zu kołatk# kształ%ie nim4y, kt!re" łono

zasłaniała skromnie %zterolistna koni%zynka) =apukałem par+ razy i %zekałem, stara"#% si+

unika( łasnego od$i%ia osmalonym lustrze, za"mu"#%ym i+ksz# %z+'( '%iany)

?ozażałem du%&u eentualno'( u%ie%zki, kiedy drzi otorzyły si+ i stan+ła ni%&,u'mie%&a"#% si+ do mnie przy"a>nie, ko$ieta 'rednim ieku, o łosa%& %ałkiem siy%&,



ze$rany%& starannie kok)

8 =apene mam przy"emno'( z panem a6idem Martinem)

oty%&%zas nikt nigdy nie nazał mnie /panem3)

8 ;e łasne" oso$ie 8 odparłem, nie%o z$ity z tropu)

8 *ie%& pan pozoli za mn#)

Poszedłem za ni# niedługim korytarzem, proadz#%ym do okr#głe" sali o '%iana%&

o$ity%& %zeronym aksamitem) 0ampy rzu%ały sła$e 'iatło, z su4itu kształ%ie kopuły z

emalioanego szkła zisał kryształoy pa"#k, a pod nim, na ma&onioym stole, stał

gramo4on, z kt!rego płyn+ły operoe arie)

8 *api"e si+ pan %zego', młodzie7%ze<

8 Poprosz+ o od+)

5iołosa dama u'mie%&n+ła si+, nieodmiennie spoko"na i u"mu"#%o uprze"ma)

8 9y( może miał$y pan o%&ot+ na kieliszek szampana lu$ likieru<

Al$o ytrane s&erry<

Mo"e podnie$ienie nie zaznało rozkoszy inny%& niż oda z kranu, zruszyłem i+%

ramionami)

8 Prosz+ y$ra( za mnie)

ama skin+ła gło#, nie przesta"#% si+ u'mie%&a(, i skazała na "eden z ustaiony%&

sali 4oteli)

8 =e%&%e pan spo%z#(, C&loe za %&il+ do pana przy"dzie)

*ieiele $rakoało, a $ył$ym si+ udłaił)

8 C&loe<

5iołosa dama, ni% so$ie nie ro$i#% z mo"e" konsterna%"i, znikn+ła za drziami,

kt!ry%& zarys ma"a%zył za zasłon# z %zarny%& koralik!, i zostaiła mnie sam na sam z

moimi nerami i nieysłoionymi pragnieniami) =a%z#łem %&odzi( po sali tam i z

porotem, $y poz$y( si+ drżenia, kt!re załadn+ło moim %iałem) = y"#tkiem łagodne"muzyki i $i%ia ser%a rozsadza"#%ego mi skronie, nie $yło sły%&a( ni%zego 8 panoała gro$oa

%isza) =a nie$ieskimi zasłonami kryły si+ e"'%ia do sze'%iu korytarzy, każdy z ni%& ko7%zył

si+ $iałymi, pod!"nymi drziami, szystkie $yły zamkni+te) Osun#łem si+ na "eden z ty%&

ar%yygodny%& i kusi%ielski%& 4oteli, godny%& $ankierski%&, generalski%& i ksi#ż+%y%&

tyłk!) Po %&ili r!%iła mo"a siołosa zna"oma z kieliszkiem szampana na sre$rne" ta%y)

Podzi+koałem i zo$a%zyłem, "ak zn! znika za tymi samymi drziami) ;y%&yliłem

kieliszek "ednym &austem i rozlu>niłem kołnierzyk) =a%z#łem pode"rzea(, że %ała tains%eniza%"a $yła tylko okrutnym żartem 1idala, kt!ry zapragn#ł za$ai( si+ moim kosztem)



;!%zas zauażyłem posta( z$liża"#%# si+ do mnie "ednym z korytarzy) ;ygl#dała "ak

dzie%zynka i rze%zyi'%ie $yła dzie%kiem) ło+ miała spusz%zon#, tak że nie idziałem

"e" tarzy) Podniosłem si+ z 4otela)

zie%zynka ukłoniła si+ grze%znie i skin+ła, $ym poszedł za ni#)

opiero tedy u'iadomiłem so$ie, że "edna z "e" dłoni "est protez#)

Poproadziła mnie do ko7%a korytarza, isz#%ym na szyi klu%zem otorzyła drzi i

pu'%iła mnie do 'rodka) ; poko"u panoał p!łmrok) Post#piłem kilka krok! do przodu,

%zeka"#%, aż m!" zrok przyzy%zai si+ do %iemno'%i) rzi zamkn+ły si+ za mn#, a kiedy

si+ odr!%iłem, dzie%zynki "uż nie $yło poko"u) słyszałem, "ak przekr+%a klu%z

zamku, i zrozumiałem, że zostałem zamkni+ty)

Pooli kształty przedmiot! za%z+ły ynurza( si+ z %iemno'%i) Pok!" o$ity $ył od

podłogi do su4itu %zarnym materiałem) ; k#%ie ma"a%zyły "akie' dzine ak%esoria) C&o%iaż

nie iedziałem, do %zego służ#, $udziły e mnie u%zu%ia stanoi#%e mieszanin+ podnie%enia

i stra%&u) Metaloa konstruk%"a ezgłoia ielkiego okr#głego łoża przypominała dro$n#

sie( pa"+%z#) Po o$u "e" strona%& umo%oano 'ie%zniki, kt!ry%& płon+ły die %zarne

gromni%e, ypełnia"#% pomiesz%zenie zapa%&em osku, "aki spotyka si+ kapli%a%&) = $oku

ł!żka zna"doała si+ żaluz"a 4alu"#%e zory) Prze$iegł mnie dresz%z) Pomiesz%zenie $yło

ku$ek ku$ek podo$ne do sypialni, "ak# yo$raziłem so$ie dla so"e" nieymone"

ampirzy%y, C&loe, Ta"emni%a%& 9ar%elony) Cała ta &istoria przestała mi si+ podo$a()

Już miałem yaża( drzi, kiedy spostrzegłem, że nie "estem sam)

=amarłem $ezru%&u) =za żaluz"i yłaniał si+ zarys posta%i) ostrzegłem do"e

$łysz%z#%y%& o%zu, $lade pal%e zako7%zone długimi, polakieroanymi na %zarno

paznok%iami) Przełkn#łem 'lin+)

8 C&loe< 8 ymamrotałem)

To $yła ona) Mo"a C&loe) Operoa i niepotarzalna 4emme 4atale moi%& opoiada7

stała teraz przede mn# same" $ieli>nie) Miała na"$ledsz# sk!r+, "ak# kiedykoliekidziałem, i %zarne, l'ni#%e łosy opada"#%e na %zoło r!no przystrzyżon# grzyk#) Je" usta

umaloane $yły kristo%zeron# szmink#, a o$!dki %zarny%& %ieni ota%zały zielone o%zy)

9yła zinna "ak kot@ ydaało si+, że "e" %iało, '%i'ni+te gorsetem, kt!ry mienił si+ ni%zym

sre$rne łuski, kpi so$ie z graita%"i)

*a ysmukłe", nieko7%z#%e" si+ szyi isiała st#żka z %zeronego aksamitu, a na nie"

odr!%ony kru%y4iks) Patrzyłem, "ak pooli z$liża si+ do mnie, i de%& zaparło mi

piersia%&, mo"e o%zy ze'lizgn+ły si+ d!ł, po ar%y%udony%& noga%& odziany%& "eda$ne po7%zo%&y, kt!re kosztoały penie i+%e", niż $yłem zdolny zaro$i( przez %ały rok, aż do



panto4elk! o szpi%zasty%& %zu$ka%&, przei#zany%& kostka%& "eda$nymi st#żkami) ;

%ałym moim ży%iu nie dane mi $yło u"rze( ni% tak pi+knego i tak przeraża"#%ego)

ałem si+ zaproadzi( dzie%zynie do ł!żka, gdzie padłem dosłonie na tyłek) 9lask

'ie% muskał pro4il "e" %iała) Mo"e usta znalazły si+ na ysoko'%i "e" nagiego $rzu%&a) *ie

zda"#% so$ie spray z tego, %o ro$i+, po%ałoałem "# okoli%y p+pka i otarłem si+

poli%zkiem o "e" sk!r+) Już tedy nie miałem po"+%ia, gdzie "estem ani "ak si+ nazyam)

kl+kła przede mn# i u"+ła mo"# pra# dło7) elikatnie, ni%zym kot, ylizała mi po kolei

pal%e, i spo"rzaszy mi gł+$oko o%zy za%z+ła mnie roz$iera() Kiedy %&%iałem "e" pom!%,

u'mie%&n+ła si+ i odsun+ła mo"e dłonie)

8 PssssstD

5ko7%zyła, po%&yliła si+ nade mn# i po%ałoała mnie usta)

8 Teraz ty) ?oz$ierz mnie) Pooli) 9ardzo pooli)

Po"#łem tedy, że przeżyłem so"e %&oroite i żałosne dzie%i7sto ył#%znie dla te"

%&ili) =a%z#łem roz$iera( "# $ez po'pie%&u) ;resz%ie została tylko aksamitne" st#ż%e na

szyi i %zarny%& po7%zo%&a%&, kt!ry%& spominaniem nie"eden niesz%z+'nik taki "ak "a

m!gł$y si+ żyi( ponad sto lat)

8 Pie'( mnie 8 szepn+ła mi do u%&a) 8 =a$a si+ ze mn#)

Całoałem i pie'%iłem "e" sk!r+, %entymetr po %entymetrze, "ak$ym %&%iał zapami+ta(

"# na %ałe ży%ie) *ie spieszyła si+, każde mo"e dotkni+%ie przy"moała %i%&utkim i

proadz#%ym mnie dale" "+kiem)

Po "akim' %zasie przer!%iła mnie na ple%y i położyła si+ na mnie)

Mo"e %iało żarzyło si+ tysi#%em iskier) Pal%ami prze$iegłem lini+ "e" %udony%&

ple%!) Tuż przed moimi o%zami idziałem "e" nieprzeniknione spo"rzenie) Po%zułem, że

musz+ %o' poiedzie()

8 *azyam si+)))

8 PsssssstD=anim zdołałem poiedzie( "akie' kole"ne głupsto, C&loe zamkn+ła mo"e argi

soimi i spraiła, że na na"$liższ# godzin+ znikn#łem z tego 'iata) Biadoma mo"e"

nieporadno'%i, ale uda"#%, że "e" nie dostrzega, yprzedzała każdy m!" ru%& i kieroała

moimi dło7mi, $ez po'pie%&u i stydu) ; "e" o%za%& nie $yło znużenia ani o$o"+tno'%i)

Pozalała mi na szystko z $ezgrani%zn# %ierplio'%i# i %zuło'%i#, %o spraiło, że

zapomniałem, "ak tu og!le tra4iłem) Te" no%y, przez godzin+ zaledie, nau%zyłem si+ na

pami+( każde" lini"ki "e" sk!ry, tak "ak inni u%z# si+ litanii i ierszy) dy niemal $rakoałomi t%&u, położyłem gło+ na "e" piersi, ona za' za%z+ła gładzi( mi łosy %ałkoite" %iszy,



dop!ki nie zasn#łem oplata"#%y%& mnie ramiona%&, trzyma"#% r+k+ mi+dzy "e" udami)

Kiedy si+ o$udziłem, pok!" ton#ł p!łmroku, a C&loe nie $yło)

Mo"e dłonie nie dotykały "uż "e" sk!ry) otykały za to izyt!ki ydrukoane" na

tym samym $iałym pergaminie %o koperta, kt!re" przysłano mi zaproszenie) Pod

em$lematem anioła można $yło prze%zyta(:

/7D43/8 CO43))+

3iteur

3itions e la )umiere

(oule5ar 8t, 2 9ermain" :;, aris

*a odro%ie skre'lone zostało par+ sł!)

Drogi Dawizie! <ycie s&$aa się z wiel&ic% naziei, =iey gotów an #ęzie

zrealizować swoje" proszę się ze mn. s&onta&tować, (ęę cze&a$, a1s&i przyjaciel i

czytelni&"

/,C,

=e$rałem rze%zy z podłogi i u$rałem si+) rzi do poko"u $yły otarte) dałem si+

do salonu z mil%z#%ym "uż gramo4onem) *ie $yło 'ladu ani dzie%zynki, ani siołose"

ko$iety) Panoała a$solutna %isza) ; miar+ z$liżania si+ do y"'%ia narastało e mnie

rażenie, że 'iatła za moimi ple%ami pooli gasn# i %iemno'( zalea korytarze i poko"e)

?ad nierad, s%&odziłem po s%&oda%& przyra%a"#%y%& mnie 'iatu) Po y"'%iu na uli%+

skieroałem si+ stron+ ?am$las, zostaia"#% za so$# rza+ klienteli no%ny%& lokali)

=nad portu nad%i#gała lekka i %iepła mgła, za$ariana przez $lask okien &otelu

Oriente zakurzon# ż!ł%i#, kt!re" syletki prze%&odni! rozieały si+ "ak dym)

Przyspieszyłem kroku, pod%zas gdy zapa%& C&loe ulatniał si+ z moi%& my'li) 2 za%z#łem si+

zastanaia(, %zy usta Cristiny 5agnier, %!rki szo4era, smaku"# tak samo)

Człoiek nie ie, %zym "est pragnienie, dop!ki si+ nie napi"e)

Po trze%& dnia%&, kt!re upłyn+ły od mo"e" izyty El Ensue7o, paliła mnie każdamy'l o sk!rze C&loe)

*ie m!i#% ni% nikomu, a złasz%za 1idaloi, postanoiłem zi#( so"e i+%e" niż

skromne osz%z+dno'%i i r!%i( tam z nadzie"#, że ystar%z#, $y kupi( %&o($y i na"kr!tsz#

%&il+ "e" ramiona%&)

Mi"ała p!łno%, gdy stan#łem mi+dzy %zeronymi '%ianami s%&od! proadz#%y%& do

El Ensue7o) =a%z#łem pooli %&odzi( %iemno'%i, oddala"#% si+ od &ała'liego skupiska

ka$aret!, $ar! i inny%&, trudny%& do okre'lenia lokali, "akie yrosły na uli%y *ou de la?am$la lata%& ielkie" o"ny Europie) rż#%e, pada"#%e od uli%y 'iatło rysoało



stopnie pod moimi nogami) otarłszy na pi+tro, po oma%ku za%z#łem szuka( kołatki) Mo"e

pal%e natra4iły na %i+żki metaloy pier'%ie7, ale kiedy go uniosłem, drzi skrzypn+ły i

zrozumiałem, że s# otarte) 0ekko "e p%&n#łem) *i%zym niezm#%ona %isza musn+ła mi tarz)

Przede mn# rozpo'%ierał si+ nie$ieskay p!łmrok) =dezorientoany, odażyłem si+ zro$i(

par+ krok!) Od$lask uli%zny%& 'iateł migotał poietrzu, ydo$ya"#% z mroku ulotne

o$razy nagi%& '%ian i ypa%zone" podłogi) otarłem do sali, kt!ra me" pami+%i "aiła si+

ykładana aksamitem i pełna elegan%ki%& me$li) Teraz ziała pustk#) =alega"#%y na podłodze

kurz mienił si+ ni%zym piasek po$rzasku żar!ek o'ietla"#%y%& uli%zne plakaty) 5zedłem

po nim, zostaia"#% za so$# 'lady popiele) *igdzie nie $yło ani gramo4onu, ani 4oteli, ani

o$raz!) = pop+kanego su4itu ystaały s%zerniałe $elki) Płaty 4ar$y zisały ze '%ian

ni%zym liany) 5tan#łem korytarzu proadz#%ym do poko"u, kt!rym spotkałem C&loe)

Pokonałem ! mro%zny tunel, do%&odz#% do drzi, kt!re nie $yły "uż $iałe) ; mie"s%u gałki

$yła dziura, "ak$y yrany został %ały zamek) ;szedłem do poko"u)

5ypialnia C&loe $yła ielk# %zarn# nor# o z+glony%& '%iana%&, poz$aion# duże"

%z+'%i da%&u) Mogłem dostrze% kł+$y %iemny%& %&mur płyn#%y%& po nie$ie i ksi+ży%,

ota%za"#%y sre$rn# aureol# metaloy szkielet ł!żka) =a ple%ami usłyszałem skrzypienie

podłogi)

*aty%&miast odr!%iłem si+, zda"#% so$ie spra+, że nie "estem sam)

; tle korytarza od%inała si+ syletka m+ż%zyzny) *ie mogłem do"rze( "ego tarzy,

ale $yłem peny, że mnie o$seru"e) 5tał przez %&il+, nieru%&omy "ak pa"#k, dop!ki nie

ruszyłem "ego stron+)

; mgnieniu oka %o4n#ł si+ mrok i kiedy dotarłem do salonu, nikogo "uż tam nie

$yło) 5nop 'iatła z żar!ek okala"#%y%& a4isz po drugie" stronie uli%y na sekund+ zalał sal+,

ydo$ya"#% z mroku kup+ gruzu przy '%ianie) Podszedłem tam i kl+kn#łem przy

straiony%& przez ogie7 zglisz%za%&) Co' z ni%& ystaało) Pal%e) =a%z#łem odgarnia(

popi!ł, spod kt!rego ukazał si+ zarys dłoni) =łapałem i po%i#gn#łem, i zo$a%zyłem, że "estod%i+ta przegu$ie) ?ozpoznałem "#, %&o( dopiero teraz mogłem stierdzi(, że r+ka

dzie%zynki nie $yła z drena, tylko z por%elany) ?zu%iłem "# z porotem na stert+ gruzu i

odszedłem)

=astanaiałem si+, %zy rze%zyi'%ie kogokoliek przed %&il# idziałem, $o na

zakurzone" podłodze nie $yło inny%& 'lad! poza moimi) =nalazłszy si+ na uli%y, stan#łem

przy $udynku, $y, %ałkiem zdezorientoany, przy"rze( si+ oknom na pierszym pi+trze)

O$ok prze%&odzili roz$aieni ludzie, nie zra%a"#% uagi na mo"# oso$+)siłoałem ypatrzy( po'r!d prze%&odni! niepoko"#%# posta()



;iedziałem, że gdzie' tu "est, $y( może naet %ałkiem $lisko, i o$seru"e mnie) Po

"akim' %zasie przeszedłem na drug# stron+ uli%y i %isn#łem si+ do #ziutkie" i zatło%zone"

kaiarni) =dołałem "ako' przedosta( si+ do $aru)

8 Co poda(< 8 zapytał $arman na m!" idok)

Miałem su%&o usta%&)

8 Pio 8 odparłem $ez namysłu)

dy za"#ł si+ naleaniem pia, prze%&yliłem si+ ku niemu)

8 Orientu"e si+ pan może, %zy ten lokal naprze%iko, El Ensue7o, działa "esz%ze, %zy

nie<

9arman postaił ku4el i spo"rzał na mnie "ak na ie"skiego głupka)

8 *ie działa, i to "uż od pi+tnastu lat 8 4ukn#ł)

8 Hartu"e pan)

8 *ie, nie żartu"+) Jak si+ spalił, tak "uż nie odpalił) =amkni+ty na amen) 5zanony pan

ży%zy so$ie %o' "esz%ze<

Pokr+%iłem gło#)

8 Cztery %entymy)

=apła%iłem i nie tkn#szy pia, yszedłem)

*ast+pnego dnia staiłem si+ redak%"i zna%znie %ze'nie" niż zazy%za", $y od

razu uda( si+ do miesz%z#%ego si+ pini%y ar%&ium) = pomo%# ar%&iisty Matiasa i

kieru"#% si+ słoami $armana, przyst#piłem do spradzania stron tytułoy%& /0a 1oz de la

2ndustria3 sprzed pi+tnastu lat) Po %zterdziestu minuta%& natra4iłem resz%ie na in4orma%"+,

ła'%iie notk+) Pożar miał mie"s%e o 'i%ie dniu 9ożego Ciała - roku) 5ze'( os!$

zgin+ło płomienia%&: "eden klient, %ztery zatrudnione lokalu dzie%z+ta i usługu"#%a

dzie%zynka) =ar!no poli%"a, "ak i straż pożarna uznały, iż przy%zyn# pożaru $yło

zapr!szenie ognia od lampy na4toe", a%zkoliek pro$osz%z po$liskie" para4ii skłonny $ył

dopatrya( si+ %zynnik! $oski%& i interen%"i u%&a Bi+tego);r!%iszy do pens"onatu, y%i#gn#łem si+ na ł!żku, usiłu"#% zapa'( sen) ;y"#łem

z kieszeni izyt!k+ oego dzinego do$ro%zy7%y, kt!r# znalazłem so"e" dłoni, gdy

o$udziłem si+ ł!żku C&loe, i raz "esz%ze prze%zytałem p!łmroku skre'lone na odro%ie

słoa) /;ielkie nadzie"e3)

; moim 'ie%ie nadzie"e, tak ielkie, "ak i małe, rzadko si+ urze%zyistniały) o

niedana "edynym moim marzeniem $yło ze$ra( si+ kiedy' na odag+ i odeza( do Cristiny)

A uzna"#% to marzenie za nierealne, kładłem si+ do ł!żka "uż tylko z pragnieniem, $y "akna"szy$%ie" nadszedł 'it, a "a, $ym zn! si+ z"aił redak%"i /0a 1oz de la 2ndustria3)



Teraz "ednak naet redak%"a przestała daa( mi po%zu%ie $ezpie%ze7sta) 9y( może gdy$ym

poni!sł "ak#' druzgo%#%# kl+sk+, odzyskał$ym przy"a>7 koleg!) 9y( może, gdy$ym napisał

%o' tak prze%i+tnego i $eznadzie"nego, że żaden %zytelnik nie $ył$y zdolny prze$rn#( przez

pierszy akapit, grze%&y mo"e" młodo'%i zostały$y y$a%zone) 9y( może nie $yła$y to z$yt

yg!roana %ena, $y po%zu( si+ tam zn! "ak domu) 9y( może)

o redak%"i /0a 1oz de la 2ndustria3 przyproadził mnie iele lat temu m!" o"%ie%,

%złoiek udr+%zony i przegrany 8 r!%ił z o"ny o ilipiny do %ałkiem o$o"+tnego na "ego los

miasta i do żony, kt!ra "uż o nim zapomniała, $y po d!%& lata%& go opu'%i() =ostaiła go ze

złamanym ser%em i nie%&%ianym, traktoanym "ak kula u nogi synem) O"%ie%, kt!ry ledo

potra4ił prze%zyta( i napisa( łasne nazisko, nie miał żadnego zaodu, ani yu%zonego, ani

praktykoanego) Jedyne, %zego nau%zył si+ na o"nie, to za$i"a( inny%&, podo$ny%& so$ie,

zanim oni za$i"# "ego, zasze imi+ %&ale$ny%& i pusty%& idei, tym $ardzie" a$surdalny%& i

podły%&, im $liże" $yło pole alki)

;r!%iszy z o"ny, o"%ie%, kt!ry ygl#dał na starszego o dadzie'%ia lat, pr!$oał

znale>( pra%+ ielu 4a$ryka%& dzielni%a%& Pue$lo *ue6o i 5ant Marti) Przepra%oyał

zaledie kilka dni i, pr+dze" %zy p!>nie", ra%ał do domu z '%iekło'%i# o%za%&)

= %zasem, z $raku inny%& możlio'%i, został no%nym str!żem /0a 1oz de la

2ndustria3) =ara$iał skromnie, ale mi"ały miesi#%e i ygl#dało na to, że, po raz pierszy od

porotu z o"ny, nie padnie tarapaty) 5pok!" trał kr!tko) *ie$aem odnale>li go

toarzysze $roni, kt!rzy, r!%iszy z o"ny, przekonali si+, że %i, %o posłali i%& na 'mier(

imi+ 9oga i O"%zyzny, teraz %ałkiem si+ od ni%& odr!%ili) ?anni na %iele i duszy eterani

uikłali go m+tne spray, kt!re go przerastały i kt!ry%& nigdy do ko7%a nie zrozumiał)

O"%ie% znikał %z+sto na par+ dni i kiedy ra%ał, r+%e pa%&niały mu pro%&em, a

kieszenie pieni+dzmi) ;!%zas zaszyał si+ soim poko"u i s#dz#%, że tego nie idz+,

strzykiał so$ie szystko, %o udaało mu si+ zdo$y() *a po%z#tku nigdy nie zamykał

drzi, ale kiedy' spostrzegł, że go podgl#dam, i uderzył mnie tak mo%no, że rozkraił miarg+) P!>nie" %&%iał mnie przytuli(, ale siły go opu'%iły i padł na podłog+ z igł# $it#

"esz%ze sk!r+) ;y"#łem mu igł+ i przykryłem go ko%em) Po tym in%yden%ie za%z#ł zamyka(

si+ na klu%z)

Mieszkali'my na małym poddaszu, zaieszonym nad pla%em $udoy pod no# sal+

kon%erto# Palau de la Musika de lLOr4e! Catala) 9yła to zimna klitka, kt!re" '%iany nie

stanoiły żadne" przeszkody dla iatru i ilgo%i) 0u$iłem siada( na $alkoniku, przeiesza"#%

nogi przez $alustrad+, i przygl#da( si+ prze%&odniom i oemu kli4oi niemożliy%& rze>$ ikolumn, yrasta"#%emu po drugie" stronie uli%y) Czasem miałem rażenie, że zdołam i%&



dotkn#( pal%ami, ale %z+'%ie" ydaały mi si+ odległe "ak ksi+ży%) 9yłem dzie%kiem sła$ym i

%&oroitym, podatnym na gor#%zki i in4ek%"e) Bmier( nierzadko zagl#dała mi o%zy, $y

%o4n#( si+ ostatnie" %&ili, poszukianiu inne" o4iary) Przy każde" mo"e" %&oro$ie o"%ie%

ko7%u tra%ił %ierplio'( i, po drugie" no%y sp+dzone" na %zuaniu, zostaiał mnie pod

opiek# "edne" z s#siadek, $y znikn#( na kilka dni z domu)

0i%zył penie na to 8 za%z#łem z %zasem pode"rzea( 8 że umr+, zanim r!%i do

domu, i resz%ie uolni si+ od tego %&erlaego dzie%iaka, kt!ry nie $ył mu do ni%zego

potrze$ny)

*ieraz pragn#łem, $y rze%zyi'%ie tak si+ stało, ale o"%ie% zasze ra%ał,

stierdza"#%, że "esz%ze dy%&am i "estem o par+ %entymetr! yższy) Matka natura nie

osz%z+dziła mi rozkoszy zapoznania si+ z "e" prze$ogatym atlasem zarazk! i przypadło'%i,

nigdy "ednak nie posun+ła si+ do ymierzenia mi na"%i+ższe" z kar) ;$re szelkim

prognozom udało mi si+ przeży( piersze lata ży%ia, $alansu"#% na %ienkie" linie dzie%i7sta

sprzed ery peni%yliny) ; oy%& %zasa%& 'mier( żyła pełne" "ano'%i@ sz+dzie można $yło

po%zu( "e" o7 i zo$a%zy(, "ak pożera dusze, kt!re naet nie zd#żyły zgrzeszy()

Już tamty%& %zasa%& moi "edyni przy"a%iele storzeni $yli z papieru i z atramentu)

; szkole nau%zyłem si+ %zyta( i pisa( zna%znie %ze'nie" niż moi osiedloi r!ie'ni%y) Tam

gdzie moi koledzy idzieli %zarne ro$a%zki na niezrozumiały%& strona%&, "a dostrzegałem

'iatło, uli%e i ludzi) 5łoa i misterium i%& iedzy ta"emne" 4as%ynoały mnie i $yły

klu%zem do 'iata $ez grani%, z dala od mo"ego domu, od uli% i ty%& szary%& dni, kiedy naet

i "a miałem rażenie, że ni% sz%zeg!lnego mnie nie %zeka) M!" o"%ie% nie znosił idoku

ksi#żek) 9yło ni%& %o', poza literami, kt!ry%& nie potra4ił od%y4roa(, %o go o$rażało)

Potarzał mi, że kiedy sko7%z+ dziesi+( lat, p!"d+ do ro$oty i lepie" $+dzie, "e'li y$i"+ so$ie

z głoy szystkie te 4ana$erie, $o prze%inym razie %zeka"# mnie same niesz%z+'%ia i

zde%&n+ z głodu) C&oałem ksi#żki pod matera%em i %zekałem, aż y"dzie lu$ za'nie, $y

za"#( si+ %zytaniem) Kiedy' nakrył mnie na %zytaniu no%y i padł szał) ;yrał miksi#żk+ i yrzu%ił "# przez okno)

) 8 Je'li "esz%ze raz zo$a%z+, że marnu"esz 'iatło, %zyta"#% te $zdury, to %i+żko

pożału"esz)

O"%ie% nie $ył sk#py i mimo $iedy, kt!re" żyli'my, starał si+ daa( mi "akie'

dro$ne, $ym m!gł, "ak inne dzie%iaki z s#siedzta, kupi( so$ie słody%ze) 9ył peien, że

yda"+ "e na dropsy z lukre%"i, pestki i %ukierki, ale "a %&oałem "e pusz%e po kaie i kiedy

odłożyłem peset+ lu$ i+%e", $iegłem kupi( ksi#żk+) *a"$ardzie" lu$iłem ksi+garni+ 5empere i 5ynoie na uli%y 5anta Ana) Te pa%&n#%e



starym papierem i kurzem pomiesz%zenia $yły moim sanktuarium i s%&ronieniem) ;ła'%i%iel

pozalał mi siada( k#%ie i %zyta(, %okoliek zapragn+) 5empere praie nigdy nie $rał ode

mnie pieni+dzy za ksi#żki, "a "ednak przed y"'%iem zostaiałem ukradkiem na ladzie

pieni#dze, kt!re udało mi si+ odłoży( 8 naprad+ grosze i gdy$ym naprad+ miał kupi( za

nie %o' do %zytania, $yła$y to zeszłoro%zna gazeta) Kiedy musiałem ra%a( do domu,

o%i#gałem si+, na"dłuże" "ak mogłem, $o gdy$y to ode mnie zależało, to $ym tam zamieszkał)

Kiedy' 5empere spraił mi na 9oże *arodzenie na"lepszy prezent, "aki dostałem

ży%iu) 9yła to ksi#żka postarzała od zrusze7 i za%zytana do %na)

8 ;ielkie nadzie"e, Karol i%kens 8 prze%zytałem na okład%e)

;iedziałem, że 5empere znał niekt!ry%& pisarzy $ya"#%y%& "ego ksi+garni, a z

%zuło'%i, z "ak# o$%&odził si+ z oym tomem, ynioskoałem, że pan i%kens do ni%&

należał)

8 Czy to pa7ski przy"a%iel<

8 Od daien dana) A od dzi' także i t!")

Tamtego popołudnia s%&oałem pod pa%&# so"ego noego toarzysza i za$rałem go

do domu) Jesie7 tego roku $yła dżdżysta i ponura) Prze%zytałem ;ielkie nadzie"e dziei+(

razy z rz+du, po trosze dlatego, że nie miałem pod r+k# inne" ksi#żki, ale też i dlatego, że nie

mogłem so$ie yo$razi(, $y istniała lepsza, i za%z#łem pode"rzea(, że pan i%kens napisał

"# tylko dla mnie) 5zy$ko na$rałem przekonania, że przyszło'%i %&%+ tylko ro$i( to samo,

%o ! pan i%kens)

Penego ranka zostałem yrany gałtonie ze snu) O"%ie%, kt!ry r!%ił z pra%y

%ze'nie" niż zykle, stał nade mn# i szarpał mnie)

O%zy miał na$iegłe kri# i %u%&n#ł !dk#) Patrzyłem przerażony, "ak o$ma%u"e

żar!k+)

8 Jesz%ze parzy)

My'lałem, że za$i"e mnie zrokiem) Cisn#ł żar!k# o '%ian+) Har!ka rozprysła si+na tysi#%e odłamk!, z kt!ry%& %z+'( o$sypała mi tarz, nie miałem "ednak odagi, że$y "e

strz#sn#()

8 dzie "est< 8 zapytał o"%ie% głosem zimnym i opanoanym)

Pokr+%iłem gło#, dygo%#%)

8 dzie "est ta zasrana ksi#żka<

?az "esz%ze pokr+%iłem gło#) *ie zd#żyłem u%&yli( si+ przed ymierzonym

%iemno'%ia%& %iosem) Po%zułem, że ni% nie idz+ i spadam z ł!żka, ma"#% usta pełne kri, adzi#sła rozryane straszliym "ak $iały płomie7 $!lem) %&yla"#% gło+ przed kole"nym



%iosem, dostrzegłem leż#%e na podłodze %o', %o ygl#dało na mo"e y$ite z+$y) O"%ie%

złapał mnie za gardło i uni!sł poietrze)

8 dzie "est<

8 Tato, $łagam)))

= %ałe" siły rzu%ił mn# o '%ian+) 5tra%iłem r!noag+ i padłem "ak orek ko'%i)

Czołga"#% si+, "ak mogłem na"szy$%ie", s%&roniłem si+ k#%ie, tam zin#łem si+ kł+$ek,

$y k#tem oka podgl#da(, "ak o"%ie% otiera sza4+ i opr!żnia "# z ty%& kilku isz#%y%& nie"

li%&y%& sztuk u$ra7, %iska"#% "e na podłog+) Przerzu%ił szu4lady i ku4ry i nie znalazłszy

ksi#żki, %ałkiem y%zerpany, ruszył ku mnie) =amkn#łem o%zy i tuliłem si+ '%ian+,

%zeka"#% na uderzenie, kt!re "ednak nie spadło) Otorzyłem o%zy i zo$a%zyłem, że o"%ie%

siedzi na ł!żku i dusi si+ łzami z $raku sił i ze stydu) Kiedy zorientoał si+, że patrz+ na7,

y$iegł z mieszkania) Przysłu%&iałem si+, "ak %iszy 'itu rozlega si+ stukot oddala"#%y%&

si+ krok!, i dopiero, gdy uznałem, że o"%ie% "est "uż daleko, odażyłem si+ dole% do ł!żka,

$y y%i#gn#( ksi#żk+ spod matera%a) $rałem si+ i z ksi#żk# pod pa%&# yszedłem z domu)

dy dotarłem do drzi ksi+garni, kt!re" g!rna kondygna%"a stanoiła mieszkanie o"%a

i syna, na uli%+ 5anta Ana opadał %ałun mgły) ;iedziałem, że sz!sta rano to nie "est

odpoiednia pora, że$y dzoni( do %zyi%&koliek drzi, ale oe" %&ili zależało mi tylko

na uratoaniu ksi#żki, $yłem $oiem %ałkoi%ie przekonany, że "e'li o"%ie%, r!%iszy do

domu, odna"dzie egzemplarz, rozszarpie go na strz+py) *a%isn#łem dzonek) Od%zekałem

%&il+ i zadzoniłem "esz%ze raz) opiero po trze%im dzonku usłyszałem, "ak nade mn#

otiera"# si+ drzi $alkonoe, i zo$a%zyłem, że stary 5empere szla4roku i kap%ia%&

spogl#da na mnie z nieukryan# nie%&+%i# i zdziieniem) =szedł szy$ko, $y pu'%i( mnie do

'rodka, i ystar%zyło, że spo"rzał na mo"# tarz, a %ała zło'( mu z mie"s%a przeszła)

kl#kł i o$"#ł mnie)

8 9oże 'i+ty) o$rze si+ %zu"esz< Kto %i to zro$ił<

8 *ikt) padłem)Podałem mu ksi#żk+)

8 Przyszedłem odda( panu ksi#żk+@ nie %&%+, że$y %o' "e" si+ stało)))

5empere przygl#dał mi si+ mil%zeniu) ;zi#ł mnie na r+%e i zani!sł na g!r+) Jego

syn, dunastoletni %&łopak, do tego stopnia stydliy, że nigdy nie słyszałem, a$y si+

odzyał, o$udził si+, słysz#%, "ak o"%ie% y%&odzi, i %zekał na nas przy s%&oda%&)

ostrzegłszy kre na mo"e" tarzy, spo"rzał przestraszony na so"ego o"%a)

8 ;ezi" doktora Camposa)C&łopak przytakn#ł i po$iegł do tele4onu) słyszałem "ego głos, )) %o roziało mo"e



#tplio'%i, %zy przypadkiem nie "est niemo#)

O"%ie% z synem przenie'li mnie na 4otel "adalni i o%zekianiu na doktora o$myli

mo"e rany)

8 *ie poiesz mi, kto %i to zro$ił<

*ie otorzyłem ust) 5empere nie iedział, gdzie mieszkam, a "a postanoiłem

mil%ze( "ak gr!$)

8 O"%ie%<

Odr!%iłem zrok)

8 *ie) Po prostu upadłem)

oktor Campos, kt!ry mieszkał %ztery %zy pi+( $ram dale", z"aił si+ po pi+%iu

minuta%&) =$adał mnie od st!p po gło+, opatru"#% rany po odłamka%& szkła i $ada"#% siniaki

na"delikatnie", "ak m!gł)

;ida( $yło, że o%zy płon# mu z o$urzenia, ale ni% nie poiedział)

8 *ie ma złama7, %&o( oszem, sporo potłu%ze7, kt!re $+d# "esz%ze dolega( przez

kilka dni) Te da z+$y trze$a $+dzie usun#() *i% "uż po ni%&, a istnie"e ryzyko in4ek%"i)

Kiedy doktor odszedł, 5empere przygotoał mi 4iliżank+ gor#%e" %zekolady i

u'mie%&a"#% si+, przypatryał mi si+, kiedy piłem)

8 =na%zy si+ szystko po to, że$y ratoa( ;ielkie nadzie"e<

;zruszyłem ramionami) O"%ie% z synem ymienili porozumiea%ze u'mie%&y)

8 Kiedy nast+pnym razem $+dziesz %&%iał uratoa( "ak#' ksi#żk+, naprad+ uratoa(,

nie ryzyku" ży%ia) Po prostu mi poiedz, a "a zaproadz+ %i+ do takiego ta"emnego mie"s%a,

gdzie ksi#żki nigdy nie umiera"# i nikt nie może i%& znisz%zy()

=aintrygoany, popatrzyłem pier na o"%a, potem na syna)

8 Co to za mie"s%e<

5empere pu'%ił do mnie oko i o$daroał tym soim ta"emni%zym u'mie%&em, kt!ry

zdaał si+ $y( przyłasz%zony z "ednego z %ykli poie'%ioy%& Aleksandra umas i "akie'( niosła, $ył rodzinnym znakiem sz%zeg!lnym)

8 ;szystko soim %zasie, m!" przy"a%ielu) ;szystko soim %zasie)

Przez %ały tydzie7 o"%ie%, trapiony yrzutami sumienia, %&odził ze zrokiem $itym

ziemi+) Kupił no# żar!k+ i naet poiedział mi, że "e'li %&%+, to mog+ "# zapala(, ale

nie na długo, $o pr#d "est drogi) ;olałem nie igra( z ogniem) ; so$ot+ ko7%z#%# ! tydzie7

%&%iał kupi( mi ksi#żk+ i zaszedł do ksi+garni przy uli%y Palia, przy stary%& mura%& z %zas!

rzymski%&, piersze" i ostatnie" ksi+garni, "akie" si+ soim ży%iu znalazł, ale nie mog#% prze%zyta( tytuł! na grz$ieta%& setek ystaiony%& na regała%& ksi#żek, yszedł z nie" z



pustymi r+koma) P!>nie" "ednak dał mi pieni#dze, i+%e" niż zazy%za", i poiedział, że$ym

kupił so$ie, "ak# tylko %&%+) Ten moment uznałem za na"ła'%iszy, $y resz%ie zapozna(

o"%a ze spra#, kt!r# od tamte" pory, z $raku sprzy"a"#%e" okaz"i, trzymałem przed nim

ta"emni%y)

8 oFa Mariana, nau%zy%ielka, prosiła mnie, że$ym przekazał o"%u, %zy o"%ie% m!gł$y

ty%& dnia%& przy"'( do nie", do szkoły, porozmaia( 8 poiedziałem "ak$y nigdy ni%)

8 Porozmaia(< A o %zym< Co że' znou zmaloał<

8 *i%, o"%ze) oFa Mariana %&%e porozmaia( z o"%em o mo"e" dalsze" nau%e) M!i,

że istnie"# takie możlio'%i i że yda"e "e" si+, że mogła$y mi pom!% uzyskaniu

stypendium, a$ym m!gł u%zy( si+ u pi"ar!)))

8 A za kogo ma si+ ta ko$ieta, że$y %i głoie m#%i( i maia(, że załati %i

mie"s%e li%eum dla piesz%zo%&!< Czy ty og!le iesz, %o to za ludzie< Czy iesz, "ak

$+d# na %ie$ie patrze( i "ak $+d# %i+ traktoa(, kiedy si+ doiedz#, sk#d "este'<

5pu'%iłem o%zy)

8 oFa Mariana %&%e tylko pom!%, o"%ze) O ni% i+%e" "e" nie %&odzi) *ie%& si+ o"%ie%

nie o$raża) Poiem, że si+ nie da, i nie ma spray)

O"%ie% spo"rzał na mnie z '%iekło'%i#, ale postrzymał si+ i zamkn#szy o%zy,

gł+$oko raz i drugi za%zerpn#ł poietrza)

8 ;ydostaniemy si+ z tego g!na, rozumiesz< Ty i "a, razem) 9ez "ałmużny ty%&

szystki%& skurysyn!) 2 z gło# dumnie podniesion#)

8 Tak, o"%ze)

O"%ie% położył mi dło7 na ramieniu i spo"rzał na mnie, "ak$y przez %&il+, kt!re" "uż

nigdy nie $+dzie dane r!%i(, naprad+ $ył ze mnie dumny, pomimo nasze" odmienno'%i,

pomimo że lu$iłem ksi#żki, kt!ry%& on nie umiał %zyta(, pomimo że ona rzu%iła nas o$u,

"ednego prze%iko drugiemu) ; oe" %&ili ierzyłem, że m!" o"%ie% "est na"lepszym

%złoiekiem pod sło7%em i że szys%y to zrozumie"#, "e'li ży%ie przestanie ko7%u daa(mu same $lotki)

8 a6idzie, %okoliek złego zro$isz ży%iu, zasze, %ze'nie" %zy p!>nie", ra%a do

%ie$ie) A "a zro$iłem iele złego) 9ardzo dużo)

Ale musiałem za to zapła%i() 2 nasz los si+ odmieni) =o$a%zysz) =o$a%zysz)))

Pomimo %i#gły%& pyta7 doFi Mariany, kt!ra, nie %iemi+ $ita, domy'lała si+, %zym

rze%z, "uż nigdy nie zagadn#łem o"%a %o do mo"e" eduka%"i) Kiedy nau%zy%ielka zrozumiała,

że nie ma %o si+ łudzi(, zaproponoała, że %odziennie po lek%"a%& po'i+%i mi godzin+, że$y poopoiada( mi o ksi#żka%&, &istorii i o tym szystkim, %o tak $ardzo przerażało mo"ego



o"%a)

8 To $+dzie nasz sekret 8 stierdziła)

Już !%zas za%zynałem rozumie(, że m!" o"%ie% stydził si+, iż ludzie uaża"# go

za nieuka, za odpadek o"ny, proadzone", "ak praie szystkie o"ny, imi+ 9oga i

O"%zyzny, po to, $y u%zyni( pot+żnie"szymi ty%&, kt!rzy "uż przed "e" y$u%&em $yli i tak

z$yt pot+żni) ; tamtym okresie za%z#łem, %o kt!r#' no%, toarzyszy( o"%u pra%y) Przy

uli%y Tra4algar siadali'my do trama"u, kt!ry dooził nas do %mentarne" $ramy) 5iadałem

str!ż!%e, %zytałem stare egzemplarze dziennika i %o "aki' %zas pr!$oałem porozmaia(

z nim, %&o( przy%&odziło mi to z ielkim trudem) O"%ie% nieiele, a "e'li "uż, to $ardzo

nie%&+tnie, m!ił o o"nie kolonia%& i o ko$ie%ie, kt!ra go opu'%iła) Kiedy' zapytałem,

dla%zego matka nas zostaiła) Pode"rzeałem, że stało si+ to z mo"e" iny, że zro$iłem %o'

złego, "uż %&o($y samym soim przy"'%iem na 'iat)

8 To"a matka opu'%iła mnie, nim zostałem ysłany na 4ront) To "a $yłem głup%em,

$o zrozumiałem to dopiero po poro%ie) Takie "est ży%ie, a6idzie) Pr+dze" %zy p!>nie"

szys%y %i+ opusz%za"#)

8 Ja nigdy %i+ nie opusz%z+, o"%ze)

Odniosłem rażenie, że zaraz za%znie płaka(, i+% przytuliłem si+ do niego, że$y nie

idzie( "ego tarzy)

*ast+pnego dnia, o ni%zym mnie nie uprzedza"#%, o"%ie% zaproadził mnie do sklepu

$łaatnego El 2ndio przy uli%y Carmen) *ie eszli'my do 'rodka, ale przez szy$+ pokazał mi

młod# i u'mie%&ni+t# ko$iet+, kt!ra o$sługiała klientki, demonstru"#% sukna i luksusoe

tkaniny)

8 To to"a matka 8 poiedział) 8 Kiedy' tu przy"d+ i "# za$i"+)

8 *ie%& o"%ie% tak nie m!iD

5po"rzał na mnie przekrionymi o%zyma i zrozumiałem, że nadal "# ko%&a i że "a,

%&o($y dlatego, nigdy "e" nie y$a%z+) Pami+tam, że przygl#dałem si+ "e" ukradkiem i poznałem "#, $o %ze'nie" idziałem "# na 4otogra4ii, trzymane" szu4ladzie razem z

pistoletem, kt!ry o"%ie% każde" no%y, przekonany, że "uż 'pi+, y"moał, $y patrya( si+

niego, "ak$y ten zaierał szystkie odpoiedzi, a przyna"mnie" kilka na"ażnie"szy%&)

Przez lata %ałe miałem tam ra%a( i podpatrya( "# dyskretnie)

*igdy nie odażyłem si+ e"'( do sklepu ani z$liży( do nie", kiedy z niego

y%&odziła, $y skieroa( si+ d!ł ?am$las, ku ży%iu, "akie so$ie dla nie" yo$rażałem, z

rodzin#, z kt!r# %zuła si+ sz%z+'lia, i synem, kt!ry zasługiał na "e" miło'( i "e" dotyk $ardzie" niż "a)



*igdy nie poiedziałem o"%u, że %zasami ymykałem si+, $y "# zo$a%zy(, i że $yały

dni, kiedy, id#% tuż za ni#, "uż $rałem "# za r+k+, i staałem o$ok nie", że$y "ednak zasze

ostatnie" %&ili st%&!rzy( i u%ie%) ; moim 'ie%ie ielkie nadzie"e żyły tylko na strona%&

ksi#żki)

5z%z+'lia odmiana, kt!re" tak $ardzo pragn#ł m!" o"%ie%, nigdy nie nadeszła) Hy%ie

okazało si+ dla niego łaskae tylko o tyle, że nie kazało mu %zeka( z$yt długo) Pene" no%y,

kiedy do%&odzili'my do redak%"i, $y rozpo%z#( no%n# zmian+, z %iemno'%i yłoniło si+ trze%&

z$ir! i na moi%& o%za%& za%z+ło do niego strzela() Pami+tam zapa%& siarki i dym

ydo$ya"#%y si+ z otor! ypalony%& przez kule "ego płasz%zu) Jeden ze z$ir! %&%iał

do$i( go strzałem gło+)

?zu%iłem si+, $y osłoni( o"%a łasnym %iałem@ !%zas drugi z morder%! od%i#gn#ł

kamrata i do dzi' pami+tam spogl#da"#%e na mnie z g!ry o%zy $andyty, kt!ry zastanaia si+,

%zy nie poinien za$i( r!nież i mnie) Odeszli $ez po'pie%&u, znika"#% la$iryn%ie uli%zek

pomi+dzy 4a$rykami Pue$lo *ue6o)

=ostaili dogorya"#%ego moi%& ramiona%& o"%a i mnie 8 samego na 'ie%ie) Przez

$lisko da tygodnie spałem pomiesz%zenia%& drukarni dziennika, s%&oany pomi+dzy

linotypami przypomina"#%ymi giganty%zne staloe pa"#ki, usiłoałem ytrzyma( !

doproadza"#%y do szale7sta gizd, kt!ry każdego ie%zoru przeszyał mi uszy) Kiedy

mnie znaleziono, miałem r+%e i u$ranie zas%&ni+te" kri) = po%z#tku nie iedziano, kim

"estem, $o nie odezałem si+ przez pierszy tydzie7, a kiedy resz%ie otorzyłem usta, to

tylko po to, $y oła( mo"ego o"%a p!ty, aż stra%iłem głos) Kiedy zapytano mnie o matk+,

poiedziałem, że umarła i że nie mam nikogo na 'ie%ie) ;resz%ie ie'( o mnie dotarła do

uszu Pedra 1idala, na"i+ksze" giazdy /0a 1oz de la 2ndustria3 i na"$liższego przy"a%iela

yda%y, kt!ry z kolei zarz#dził, $y zatrudniono mnie "ako go7%a i pozolono mi

zamieszka( pini%y, skromne" izde$%e od>iernego, aż do odołania)

; oy%& lata%& przemo% i kre na uli%a%& 9ar%elony staały si+ %zym' poszednimi normalnym) 9ył to %zas ulotek i $om$ pozostaia"#%y%& po so$ie dygo%#%e i dymi#%e

sz%z#tki %iał ludzki%& na uli%a%& ?a6alu, $o"!ek, kt!re pod osłon# no%y siały 'mier(,

pro%es"i i przemarsz! 'i+ty%& i generał! %u%&n#%y%& o$łud# i agoni#, płomienny%&

przem!ie7, kt!ry%& szys%y kłamali i szys%y mieli ra%"+) ; zatrutym poietrzu isiały

"uż '%iekło'( i nienai'(, kt!re lata p!>nie" miały doproadzi( "edny%& i drugi%& do

mordoania si+ imi+ ielki%& &aseł i imi+ $ar na $yle szma%ie) 9ezustanna mgła

y%ieka"#%a z 4a$ry%zny%& komin! pełzła po $rukoany%& ale"a%& pokryty%& $ruzdamiszyn)



;ładz+ nad no%# spraoało 'iatło rzu%ane przez gazoe latarnie i mrok zaułk!

roz"a'niany%& $łyskiem strzał! i nie$ieskaym dymkiem pro%&u) 9yły to lata, kiedy

do"rzeało si+ szy$ko, a dzie%i, kt!re ledo odrosły od ziemi, miały "uż spo"rzenie stary%&

ludzi)

= %&il# gdy za %ał# rodzin+ ystar%zy( mi musiała oa przygn+$ia"#%a 9ar%elona,

pomiesz%zenia redak%"i dziennika stały si+ dla mnie "edyn# osto"# i %ałym moim 'iatem,

p!ki nie sko7%zyłem %zternastu lat i za otrzymyane ynagrodzenie mogłem yna"#( pok!"

pens"ona%ie doFi Carmen) Mieszkałem noym mie"s%u od paru zaledie dni, gdy do

drzi zapukała ła'%i%ielka, $y poin4ormoa(, że przy$ył "aki' pan i pyta o mnie) Tuż przy

s%&oda%& stał m+ż%zyzna u$rany na szaro, o szarym spo"rzeniu i szarym głosie)

=apytał, %zy to "a "estem a6id Martin, a gdy przytakn#łem, podał mi pa%zk+ oini+t#

papier pakoy i naty%&miast odr!%ił si+, po%&łoni+ty przez s%&ody, zostaia"#% so"#

szar# nieo$e%no'( %u%&n#%# 'iatem n+dzy, kt!rego %z#stk+ "uż stanoiłem) ;r!%iłem z

pa%zk# do poko"u i zamkn#łem za so$# drzi) Poza diema, może trzema oso$ami gaze%ie

nikt nie iedział, że tu mieszkam)

=a%z#łem rozpakoya( pa%zk+) Pierszy raz ży%iu otrzymałem "ak#' przesyłk+)

Okazało si+, że 'rodku $yła stara i dzinie zna"oma dreniana kaseta) Położyłem "# na

ł!żku i otorzyłem) ; kase%ie leżał stary, s%edoany przez siły z$ro"ne pistolet, z kt!rym

o"%ie% r!%ił z ilipin, $y dopra%oa( si+ 'mier%i tyleż przed%zesne", %o parszye") ?azem

z $roni# łożono kartonoe opakoanie z na$o"ami) ;y"#łem pistolet i zażyłem go

dłoni) ;ydzielał o7 pro%&u i smaru) =apytałem sie$ie du%&u, ilu też ludzi za$ił m!" o"%ie%

tym pistoletem, z kt!rego penie sam so$ie ode$rał$y ży%ie, gdy$y go tam%i nie u$iegli)

Odłożyłem pistolet do kasety i zamkn#łem ieko) ; pierszym odru%&u %&%iałem "#

yrzu%i( na 'mietnik, ale nagle zrozumiałem, że prze%ież to "edyna rze%z, "aka mi po o"%u

została) znałem, że li%&iarz, kt!ry po 'mier%i o"%a prze"#ł za długi szystko, %o

posiadali'my naszym małym mieszkanku isz#%ym nad gma%&em Palau de la Musi%a, postanoił teraz przesła( mi t+ maka$ry%zn# pami#tk+, $y u%z%i( mo"e e"'%ie dorosło'()

Odłożyłem kaset+ na sza4+, gł+$oko, przy same" '%ianie, gdzie z$ierało si+ na"i+%e" kurzu i

gdzie nie zdołała$y "e" ypatrzy( doFa Carmen, %&o($y pr!$oała spi#( si+ na sz%zudła%&,

i przez lata tam nie za"rzałem)

Tego samego ie%zoru udałem si+ do ksi+garni 5empere i 5ynoie i %zu"#% si+ "uż

%złoiekiem do'iad%zonym i naet zaso$nym, y"aiłem ksi+garzoi zamiar na$y%ia

oego starego egzemplarza ;ielki%& nadziei, kt!ry zmuszony $yłem mu przed laty odda()8 Cena nie odgrya roli 8 poiedziałem) 8 Może pan zsumoa( to szystko, %o "estem



panu inien za ksi#żki, kt!re od pana $rałem przez ostatnie dziesi+( lat)

Pami+tam, że 5empere u'mie%&n#ł si+ smutno i położył mi dło7 na ramieniu)

8 5przedałem "# dzi' rano 8 yznał przygn+$iony)

płyn+ło trzysta sze'(dziesi#t pi+( dni, odk#d napisałem so"e piersze opoiadanie

dla /0a 1oz de la 2ndustria3) Przyszedłem "ak zykle do redak%"i i zastałem "# dzinie

yludnion#) Kr+%iło si+ po nie" tylko paru dziennikarzy, kt!rzy "esz%ze kilka miesi+%y

%ze'nie" ymy'lali dla mnie %zułe przeziska i zasze dodaali mi otu%&y, dzisia" za'

naet nie odpoiedzieli na mo"e poitanie, za%z+li za to szepta( %o' mi+dzy so$#)

; %i#gu nie%ałe" minuty zd#żyli poz$iera( so"e płasz%ze i znikn#( za drziami,

"ak$y $ali si+, że złapi# ode mnie "ak#' zara>li# %&oro$+)

=ostałem sam przeogromne" sali, podziia"#% nie%odzienny idok dziesi#tk!

pusty%& stoł!) =a ple%ami usłyszałem poolne, dono'ne kroki i domy'liłem si+, że z$liża

si+ do mnie don 9asilio)

8 o$ry ie%z!r, don 9asilio) Co si+ takiego stało, że nie ma nikogo<

on 9asilio popatrzył na mnie smutno i usiadł przy s#siednim stole)

8 zi' %ała redak%"a spotyka si+ na $ożonarodzenioe" kola%"i)

; El 5et Portes 8 poiedział do$rodusznym głosem) 8 Penie ni% panu nie

poiedzieli)

;ysiliłem si+ na $eztroski u'mie%&)

8 *ie idzie pan< 8 zapytałem)

on 9asilio zaprze%zył)

8 Odeszła mi o%&ota)

5po"rzeli'my na sie$ie mil%zeniu)

8 A może poszedł$y pan ze mn#< 8 zaproponoałem) 8 =apraszam, gdzie tylko ma pan

o%&ot+) *a przykład do Can 5ole) %z%imy razem suk%es Ta"emni% 9ar%elony)

on 9asilio u'mie%&n#ł si+ tylko, kia"#% gło#)8 *ie iem, "ak to panu poiedzie( 8 yst+kał ko7%u)

8 Poiedzie( mi %o<

on 9asilio od%&rz#kn#ł)

8 *ie $+d+ m!gł "uż drukoa( panu kole"ny%& od%ink! Ta"emni% 9ar%elony)

5po"rzałem na niego, ni% nie rozumie"#%) on 9asilio unikał mo"ego spo"rzenia)

8 C&%e pan, że$ym napisał %o' innego< Może %o' stylu aldosa<

8 5am pan ie, "a%y s# ludzie) 9yło kilka skarg) C&%iałem ukr+%i( łe$ spraie, aledyrektor ma sła$y %&arakter, nie lu$i niepotrze$ny%& kon4likt!)



8 *ie rozumiem)

8 Poproszono mnie, $ym to "a przekazał panu t+ iadomo'()

8 ;yrzu%a mnie pan<

on 9asilio potierdził)

8 Teraz $y( może zda"e si+ panu, że %ały 'iat si+ zaalił, ale prosz+ mi ierzy(, że

grun%ie rze%zy nie mogło pana spotka( ni% lepszego) To nie "est mie"s%e dla pana)

8 A gdzie takim razie "est mo"e mie"s%e< 8 zapytałem)

8 9ardzo mi przykro, a6idzie) Prosz+ mi ierzy(, naprad+ mi przykro)

on 9asilio stał i pełnym %zuło'%i gestem położył mi dło7 na ramieniu)

8 ;esoły%& 'i#t, a6idzie)

Tego samego ie%zoru opr!żniłem so"e $iurko, pożegnałem si+ na zasze z

mie"s%em, kt!re $yło dla mnie drugim domem, i yszedłem, $y ł!%zy( si+ samotnie po

opustoszały%& i %iemny%& uli%a%& mo"ego miasta) ; drodze porotne" do pens"onatu

za"rzałem do restaura%"i El 5et Portes, miesz%z#%e" si+ pod arkadami Casa i4re)

*ie szedłem do 'rodka, patrzyłem tylko przez okno, "ak moi koledzy 'mie"# si+ i

znosz# toasty) ;iedziałem, że s# sz%z+'lii, iż mnie z nimi nie ma, m!" idok $oiem

nieustannie przypominał im o tym, kim pragn+li$y $y( i kim nigdy nie $+d#)

Przez reszt+ tygodnia snułem si+ $ez%zynnie, %odziennie szuka"#% s%&ronienia

$i$liote%e Ateneo i ma"#% nadzie"+, że po poro%ie do pens"onatu zastan+ tam li'%ik od

dyrektora gazety z pro'$#, $ym r!%ił do redak%"i) =aszyałem si+ kt!re"' z %zytelni,

y"moałem z kieszeni izyt!k+, kt!r# znalazłem dłoni, o$udziszy si+ ze snu El

Ensue7o, i za%zynałem pisa( list do oego anonimoego do$ro%zy7%y, Andreasa Corellego,

$y nast+pnie pora( papier na strz+py, iedz#%, że nast+pnego dnia za%zn+ pisa( od noa)

5i!dmego dnia, znudzony użalaniem si+ nad so$#, postanoiłem yruszy( na nieuniknion#

pielgrzymk+ do domu so"ego mentora)

*a uli%y Pelayo siadłem po%i#g do 5arria, kt!ry !%zas nie kursoał "esz%ze pod ziemi#, i usiadłem z przodu agonu, $y patrze( na miasto i "ego uli%e, tym szersze i

$ogatsze, im dale" od %entrum) *a sta%"i 5arria przesiadłem si+ trama", kt!ry doi!zł

mnie pod sam klasztor Pedral$es) Tego dnia panoał niezykły "ak na t+ por+ roku upał,

lekki iaterek unosił zapa%& sosen i "ano%a porasta"#%ego z$o%za g!ry) Poszedłem

kierunku alei Persona, kt!r# za%z+to !%zas za$udoya(, i szy$ko moim o%zom ukazała

si+ "edyna soim rodza"u syletka 1illi Gelius) ;%&odz#% pod g!r+, dostrzegłem 1idala,

kt!ry siedział oknie so"e" ieży same" koszuli i z przy"emno'%i# palił papierosa) =e'rodka płyn+ła muzyka i przypomniałem so$ie, że 1idal $ył "ednym z nieielu sz%z+'li%!,



kt!rzy mieli od$iornik radioy) Jak pi+knie musiało ygl#da( ży%ie stamt#d z g!ryD A "a,

mały ro$a%zek, %zy nie poinienem "ednak zosta( tu, na dole, gdzie mo"e mie"s%e<

Pozdroiłem go skinieniem dłoni, na kt!re odpoiedział) Kiedy szedłem na teren

posiadło'%i, spotkałem szo4era, Manuela) 5zedł stron+ garaży, nios#% szmaty i ku$eł ody,

z kt!rego $u%&ały kł+$y pary)

8 Jak do$rze zn! pana idzie(, a6idzie 8 poiedział) 8 Co sły%&a(< *adal suk%es za

suk%esem<

8 ?o$i+, %o mog+ 8 odpoiedziałem)

8 *ie%& pan nie $+dzie taki skromny) *aet mo"a %!rka %zyta pa7skie &istorie

gaze%ie)

8 Cristina<

8 *ie mam inne" 8 odparł Manuel) 8 Pan 1idal "est na g!rze, soim ga$ine%ie, "e'li

%&%e si+ pan z nim idzie()

5kin#łem gło# i 'lizgn#łem si+ do domu) ;szedłem do ieży na trze%im pi+trze,

kt!ra znosiła si+ nad po4aloanym da%&em pokrytym koloroymi da%&!kami) Tam,

ga$ine%ie, z kt!rego roz%i#gał si+ idok na miasto i ma"a%z#%e oddali morze, znalazłem

1idala) ;ył#%zył radio, pudło ielkie "ak kolu$ryna, kt!re zakupił kilka miesi+%y %ze'nie",

kiedy ze studia ukrytego pod kopuł# &otelu Col!n ?adio 9ar%elona za%z+ło nadaa( so"e

piersze audy%"e)

8 =apła%iłem za nie %zterysta peset, a teraz okazu"e si+, że same nim $zdury)

siedli'my naprze%iko sie$ie) Przez otarte okna padała do 'rodka oa $ryza,

kt!ra dla mnie, mieszka7%a stare" i zat+%&łe" %z+'%i 9ar%elony, miała zapa%& innego 'iata)

Panoała tu nieskazitelna %udona %isza) Można $yło usłysze(, "ak ogrodzie $rz+%z#

oady i li'%ie drż# na ietrze)

8 =upełnie "ak le%ie 8 zagaiłem)

8 *ie udaa", że przyszedłe' rozmaia( o pogodzie) Już iem, %o si+ stało 8 poiedział 1idal)

;zruszyłem ramionami i spo"rzałem na $iurko) ;iedziałem, że m!" mentor od

miesi+%y, "e'li nie od lat, usiłoał storzy( %o', %o sam nazyał /poażn# poie'%i#3,

niema"#%# ni% sp!lnego z lekkimi 4a$ułami "ego kryminał!, %o', %o miało zapisa( "ego

imi+ złotymi zgłoskami na karta%& &istorii na"poażnie"sze" z poażny%& literatur) *ie

zauażyłem, $y maszynopis li%zył z$yt iele stron)

8 Jak si+ miea dzieło pa7skiego ży%ia<1idal yrzu%ił niedopałek przez okno i zapatrzył si+ dal)



8 *ie mam "uż ni% do poiedzenia, a6idzie)

8 9zduryD

8 ;szystko na tym 'ie%ie "est $zdur#) To tylko kestia punktu idzenia)

8 Poinien pan zarze( to so"e" ksi#ż%e) *i&ilista ze zg!rza)

5uk%es garantoany)

8 O ile si+ nie myl+, to ty ra%ze" rozpa%zliie potrze$u"esz suk%esu) Penie "uż

za%zyna $rakoa( %i pieni+dzy)

8 =asze mog+ przy"#( od pana "ałmużn+)

8 ;szystko si+ kiedy' ro$i pierszy raz) Teraz może %i si+ ydaa(, że to konie%

'iata, ale)))

8 )))"uż kr!t%e zdam so$ie spra+, że to na"lepsza rze%z, "aka mogła mnie spotka( 8

po'piesznie doko7%zyłem zdanie) 8 Prosz+ mi nie m!i(, że teraz don 9asilio pisze panu

przem!ienia)

1idal si+ roze'miał)

8 Co zamierzasz zro$i(< 8 zapytał)

8 *ie potrze$u"e pan przypadkiem sekretarza<

8 Mam "uż sekretark+, o kt!re" inni mog# tylko pomarzy() Jest inteligentnie"sza niż "a,

niesko7%zenie $ardzie" pra%oita, a kiedy si+ u'mie%&a, yda"e mi si+ naet, że to parszye

ży%ie ma "aki' sens)

8 Kt!ż "est tym !smym %udem 'iata<

8 C!rka Manuela)

8 Cristina<

8 ;resz%ie słysz+, że ymaiasz "e" imi+)

8 ;y$rał pan nie na"lepszy moment, $y so$ie ze mnie doroa(, don Pedro)

8 *ie r!$ takie" miny zranione" sarnyD My'lisz, że Pedro 1idal pozolił$y te" $andzie

zaistny%& prze%i+tniak! z zatardzeniem yrzu%i( %i+ na uli%+<8 dy$y szepn#ł pan sł!ko dyrektoroi, spray z peno'%i# przy$rały$y inny o$r!t)

8 ;iem o tym) ;ła'nie dlatego zasugeroałem mu, $y %i+ zolnił)

Po%zułem si+, "ak$ym dostał o$u%&em łe$)

8 5erde%znie dzi+ku"+ za okazan# trosk+ 8 ykrztusiłem)

8 Poiedziałem mu, $y %i+ zolnił, $o %&%+ %i zaproponoa( %o' o iele lepszego)

8 He$ranie na uli%a%&<

8 Człoieku małe" iaryD ;%zora" opoiadałem o to$ie do"gu sp!lnikom, kt!rzyotiera"# ła'nie noe ydani%to i szuka"# 'ieże" kri, kogo', z kogo mogli$y



y%isn#( ostatnie soki)

8 9rzmi to nader za%&+%a"#%o)

8 =na"# Ta"emni%e 9ar%elony i gotoi s# złoży( %i propozy%"+, kt!ra zro$i z %ie$ie

pradziego m+ż%zyzn+)

8 M!i pan poażnie<

8 *a"poażnie" 'ie%ie) C&%#, że$y' napisał dla ni%& poie'( od%inka%&,

utrzyman# na"$ardzie" $arokoe", krae" i a$surdalne" stylisty%e rand uignol, kt!re"

$lask przy(mi Ta"emni%e 9ar%elony) 5#dz+, że to okaz"a, na kt!r# %zekałe') Poiedziałem im,

że i%& odiedzisz) 2 że "este' got! za%z#( od zaraz)

Odet%&n#łem z ulg#) 1idal pu'%ił do mnie oko i u'%isn#ł mnie serde%znie)

; ten oto spos!$, kilka miesi+%y po dudziesty%& urodzina%&, przy"#łem propozy%"+

pisania poie'%i dla %&le$a pod pseudonimem 2gnatius 9) 5amson) Kontrakt o$ligoał mnie

do składania %o miesi#% dustu stron maszynopisu, kipi#%ego od intryg, morderst

arystokrat!, &orror! ze społe%zny%& nizin, miłostek poz$aiony%& skrupuł! ziemian o

kadratoe" sz%z+%e i damulek o perersy"ny%& 4antaz"a%& oraz szelkiego rodza"u

przerotny%& rodzinny%& &istorii, utrzymany%& tona%"i $ardzie" zat+%&łe" i m+tne" niż oda

rynsztoku) Poie'( od%inka%&, kt!re" nadałem tytuł Miasto przekl+ty%&, ukazyała si+

raz na miesi#%, mi+kki%& okładka%& i z "askrao ilustroan# stron# tytuło#) ; zamian

otrzymyałem i+%e" pieni+dzy, niż kiedykoliek ydaało mi si+, że m!gł$ym zaro$i(,

para"#% si+ %zymkoliek zasługu"#%ym na sza%unek) *ie miałem innego kryterium o%eny niż

zainteresoanie %zytelnika, kt!re umiałem pozyska() ;arunki kontraktu zmuszały mnie do

przy"+%ia ekstraagan%kiego pseudonimu, ale !%zas nie $yła to dla mnie z$yt ysoka

%ena zamian za możlio'( zara$iania na ży%ie zaodzie, o kt!rym zasze marzyłem)

Musiałem yrze% si+ łasne" pr!żno'%i i rozkoszy u"rzenia sego naziska na stronie

tytułoe", ale nie samego sie$ie ani tego, kim naprad+ "estem)

Moimi yda%ami $yło d!%& maloni%zy%& o$yateli 8 9arrido i Es%o$illas) *iskii korpulentny 9arrido, z kt!rego ust nie s%&odził lepki, zagadkoy u'mie%&, $ył m!zgiem

%ałe" opera%"i) oro$ił si+ na &andlu kieł$as# i %&o%iaż ży%iu prze%zytał zaledie trzy

ksi#żki, tym kate%&izm i ksi#żk+ tele4oni%zn#, proadził ksi+gi ra%&unkoe z legendarn#

r+%z dezynoltur#, przypraia"#% "e, na potrze$y inestor!, takimi dakami 4ik%"i, że

naet pisz#%y%& dla ydani%ta autor! nie sta( $yło na podo$n# kreatyno'() Autor!,

kt!ry%&, "ak tra4nie przeidział 1idal, 4irma oszukiała, yzyskiała, $y ko7%u, pr+dze"

%zy p!>nie", yrzu%i( na $ruk)Es%o$illas znakomi%ie uzupełniał so"ego sp!lnika) ;ysoki, zasuszony, o



ygl#dzie $udz#%ym lekki niepok!", %ałe ży%ie przepra%oał zakłada%& pogrze$oy%&, i

%&o%iaż zleał si+ od# kolo7sk#, spod "e" zapa%&u prze$i"ał zasze odorek 4ormaliny, od

kt!rego prze$iegały %złoieka dresz%ze) To on odgryał rol+ złego 'led%zego i z $i%zem

r+ku got! $ył zasze zi#( na sie$ie $rudn# ro$ot+, do kt!re" 9arrido, po piersze z natury

pogodny, a po drugie mnie" atlety%zne" $udoy, ydaał si+ gorze" predysponoany)

Ostatnim elementem tego menage 8 a 8 trois $yła zarz#dza"#%a 4irm# Germina, kt!ra ni%zym

ierny pies nie odst+poała soi%& sze4! na krok, i kt!r# szys%y przezyali'my A%&tung

Trutka, $o mimo do$rodusznego ygl#du $udziła tyle zau4ania %o roz"uszony grze%&otnik

$erli7skim zoo)

;y"#szy kurtuazy"ne izyty ydani%tie, starałem si+ ograni%zy( spotkania z

yda%ami do minimum) *asze rela%"e $yły '%i'le zaodoe i żadna ze stron nie miała

o%&oty zmienia( ustalonego protokołu) Postanoiłem ykorzysta( dan# mi szans+ i pra%oa(

$ez yt%&nienia, $y udoodni( 1idaloi, a także samemu so$ie, że zasługu"+ na "ego pomo%

i zau4anie) Kiedy miałem r+ku nie%o żye" got!ki, zde%ydoałem si+ opu'%i( pens"onat

doFi Carmen poszukianiu $ardzie" przytulnego k#ta) Od "akiego' %zasu miałem na oku

monumentalne domisz%ze przy uli%y lassaders numer N, nieopodal alei 9orn, kt!re mi"ałem

tysi#%e razy, id#% z pens"onatu do redak%"i)

Poses"a z ieży%zk#, kt!ra yrastała ponad zdo$ion# relie4ami i rzyga%zami elea%"+,

od lat $yła zamkni+ta, a "e" $ramy strzegły ła7%u%&y i kł!dki przeżarte rdz#) Mimo

przytła%za"#%ego i ponurego rażenia, "akie ro$iła posiadło'(, a może ła'nie ze zgl+du na

nie, idea zamieszkania tam praiała mnie podnie%enie, "akie yoła( mog# tylko

szalone pomysły) ; inny%& okoli%zno'%ia%& pogodził$ym si+ ze 'iadomo'%i#, że realiza%"a

podo$ne" mrzonki ykra%za stano%zo poza m!" skromny $udżet, ale 4akt, iż mie"s%e

zdaało si+ opusz%zone przez 9oga i ludzi, kazał mi ierzy(, że skoro nikt nie %&%e tego

domu, $y( może ła'%i%iele przy"m# mo"# o4ert+)

;ypytu"#% tu i !dzie, doiedziałem si+, że dom stał opusz%zony od ielu lat i żetytuł łasno'%i do niego posiada nie"aki 1i%en% Cla6e, kt!ry miał $iuro przy uli%y Comer%io,

naprze%iko &ali targoe") Cla6e $ył dżentelmenem starego autoramentu, z u$ioru

przypominał pomnik $urmistrza al$o o"%a o"%zyzny, "akie zdo$iły e"'%ie do parku

Ciudadela, kt!ry przy każde" okaz"i rzu%ał si+ odm+ty retoryki, $ior#% za %el spray tak

ludzkie, "ak i $oskie)

8 ;i+% "est pan pisarzem) M!gł$ym opoiedzie( panu &istorie, z kt!ry%& postała$y

niezła ksi#żka)8 *ie #tpi+ to) Czemu nie za%znie pan od &istorii domu przy uli%y lassaders



trzydzie'%i sze'()

*a tarzy Cla6e zago'%iła 'miertelna poaga)

8 omu z ieży%zk#<

8 Tegoż ła'nie)

8 *ie%& pan mi uierzy, młodzie7%ze) *ie %&%iał$y pan tam mieszka()

8 A to dla%zego<

Cla6e '%iszył głos i szeptem, "ak$y $ał si+, że kto' może nas usłysze(, zayrokoał

ponuro:

8 *ad tym domem %i#ży kl#ta) 9yłem 'rodku, kiedy poszli'my razem z

notariuszem założy( pie%z+%ie, i mog+ pana zapeni(, że por!naniu z nim stara %z+'(

%mentarza Mont"ui% to esołe miaste%zko) Od tamte" pory stoi pusty) Pełen "est zły%&

spomnie7)

*ikt go nie %&%e)

8 Je'li %&odzi o złe spomnienia, mam i%& zapene i+%e" niż ten dom) A poza tym to

'ietny argument, $y ynego%"oa( korzystnie"sz# %en+)

8 Czasem s# koszty, kt!ry%& nie da si+ spła%i( pieni+dzmi)

8 M!gł$ym go zo$a%zy(<

Po raz pierszy odiedziłem dom z ieży%zk# penego mar%oego poranka

toarzystie zarz#d%y nieru%&omo'%i, "ego sekretarza i prokurenta $anku posiada"#%ego tytuł

łasno'%i) *ieru%&omo'( przez lata pozostaała o$iektem spor! s#doy%&, $y ostate%znie

sta( si+ łasno'%i# toarzysta kredytoego, kt!re, soim %zasie, ystaiło ostatniemu

ła'%i%ieloi garan%"e $ankoe) Je'li Cla6e nie kłamał, przez ostatnie dadzie'%ia lat nikt

nie przekro%zył progu tego domu)



8

;iele lat p!>nie", %zyta"#% rela%"+ o ypraie $ryty"ski%& $ada%zy zagł+$ia"#%y%& si+

mroki tysi#%letniego gro$o%a egipskiego, ze zodni%zymi la$iryntami i nieuniknionymi

kl#tami, miałem przypomnie( so$ie t+ piersz# izyt+ domu z ieży%zk# przy uli%y

lassanders) 5ekretarz staił si+, zaopatrzony lamp+ na4to#, domu $oiem nigdy nie

zdołano zainstaloa( 'iatła elektry%znego) Prokurent tasz%zył z kolei komplet pi+tnastu

klu%zy do niezli%zone" li%z$y kł!dek spina"#%y%& ła7%u%&y) Po otar%iu drzi z domu

$u%&n#ł %mentarny od!r st+%&lizny) Prokurent za%z#ł kaszle(, a administrator, kt!rego tarz

od po%z#tku przy$rała yraz s%epty%yzmu i niesmaku, zakrył nos i usta %&uste%zk#)

8 =apraszam 8 przepu'%ił mnie)

;eszli'my na rodza" małego dziedzi7%a %&arakterysty%znego dla dany%& pała%yk! $udoany%& te" dzielni%y, sieni yłożone" dużymi płytami, z kt!re" kamienne s%&ody

proadziły do gł!nego e"'%ia domu) Przez szklany 'ietlik, zapaskudzony przez mey i

goł+$ie, ledie s#%zyły si+ promienie 'iatła)

8 *ie ma sz%zur! 8 o'iad%zyłem, szedłszy do 'rodka)

8 Przyna"mnie" im nie $raku"e gustu i zdroego rozs#dku 8 skitoał zarz#d%a za

moimi ple%ami)

oszli'my po s%&oda%& do gł!nego e"'%ia, przed kt!rym stali'my dziesi+( minut,%zeka"#%, aż prokurent tra4i na odpoiednie klu%ze) ; ko7%u rozległ si+ niez$yt go'%inny

zgrzyt zamka) =a drziami u"rzeli'my nieko7%z#%y si+ korytarz poo$ieszany 4alu"#%ymi

p!łmroku pa"+%zynami)

8 Matko 9oskaD 8 "+kn#ł zarz#d%a)

*ikt z nas nie o'mielił si+ ruszy( pierszy, znou i+% mnie ypadło stan#( na %zele

ekspedy%"i) 5ekretarz trzymał ysoko lamp+ i patrzył na szystko z przerażeniem o%za%&)

=arz#d%a i prokurent ymienili zagadkoe spo"rzenia) =daszy so$ie spra+, że i%&o$seru"+, $ankier u'mie%&n#ł si+ uspoka"a"#%o)

8 ;ystar%zy odkurzy(, to i oo odnoi( i $+dzie pan mieszkał pała%u 8 poiedział)

8 ; Pała%u 5ino$rodego 8 dodał zarz#d%a)

8 ;i+%e" optymizmu 8 o$ruszył si+ prokurent) 8 om "est niezamieszkany od "akiego'

%zasu i par+ rze%zy trze$a tu naprai()

2%& komentarze nieiele mnie o$%&odziły) Tak dano marzyło mi si+ to mie"s%e, że

nie zra%ałem uagi na "ego gro$o# atmos4er+)

5zedłem gł!nym korytarzem, zagl#da"#% do pokoi i pomiesz%ze7, kt!ry%&



spo%zyały porzu%one stare me$le pokryte gru$# arst# kurzu i %ienia) *a "ednym ze

stoł!, przykrytym postrz+pionym o$rusem, stał "esz%ze seris i ta%a ze skamieniałymi

oo%ami i kiatami) ?ozstaione kieliszki i sztu(%e spraiały rażenie, "ak$y mieszka7%y

domu stali nagle od stołu, nie doko7%zyszy posiłku)

; sza4a%& poupy%&ano ytarte garnitury, spłoiałe suknie i $uty) 5zu4lady pełne $yły

zd"+(, okular!, pi!r i zegark!) = kom!d spogl#dały na nas portretoe 4otogra4ie

za%i#gni+te kurzem) !żka za'%ielone $yły arst# $iałego, $łysz%z#%ego p!łmroku pyłu)

*a ma&onioym stoliku stał ogromny gramo4on z nastaion# płyt#, kt!re"

ostatnim roku tkiła gł!ka z igł#) dy zdmu%&n#łem gru$# arst+ kurzu, yłonił si+

spod niego tytuł: 0a%rimoso ;)A) Mozarta)

8 il&armonia domu 8 poiedział prokurent) 8 Czego i+%e" %&%ie() 9+dzie tu pan

żył "ak ture%ki $asza)

=arz#d%a posłał mu morder%ze spo"rzenie, mamro%z#% %o' pod nosem) Przeszli'my do

zna"du"#%e" si+ gł+$i oszklone" galerii, gdzie na stoliku stał seris do kay, a otarta

ksi#żka %i#ż %zekała, a$y kto' siedz#%y 4otelu przer!%ił stron+)

8 Jak$y odeszli nagle, nie ma"#% %zasu zi#( %okoliek ze so$# 8 poiedziałem)

Prokurent %&rz#kn#ł)

8 Czy ze%&%e pan o$e"rze( studio<

5tudio mie'%iło si+ na sz%zy%ie szpi%zaste" ieży%zki, "edyne" soim rodza"u

$udoli, kt!re" dusz# $yły kr+%one s%&ody $iegn#%e z gł!nego korytarza) *a elea%"i

od%zyta( można $yło 'lady pozostaione przez szystkie pokolenia od założenia miasta)

;ieża, zie7%zona &ełmem z metalu i $arionego szkła, pełni#%ym zarazem 4unk%"+ latarni, i

%&or#giek# kształ%ie smoka, g!roała ni%zym strażni%a nad da%&ami dzielni%y 0a ?i$era)

Pokonaszy s%&ody, eszli'my do sali, gdzie prokurent rzu%ił si+ otiera( szystkie

okna, $y pu'%i( 'iatło i 'ieże poietrze)

=na"doali'my si+ prostok#tnym, ysokim pomiesz%zeniu o podłodze z %iemny%&desek) = "ego %ztere%& ielki%&, ostrołukoy%& okien, y%&odz#%y%& na %ztery strony 'iata,

roz%i#gały si+ idoki na $azylik+ 5anta Maria del Mar na południu, &ale targoe dzielni%y

9orn na p!łno%y, stary dorze% ran%ia na s%&odzie i nieko7%z#%y si+ la$irynt pada"#%y%&

na sie$ie uli% i alei kierunku Ti$ida$o na za%&odzie)

8 *o i %o pan poie< CudoD 8 ykrzykn#ł entuz"asty%znie $ankier)

=arz#d%a przygl#dał si+ szystkiemu z rezer# i o$rzydzeniem)

Jego sekretarz, %&o%iaż nie $yło "uż żadne" potrze$y, trzymał ysoko latarni+)Podszedłem do "ednego z okien i za%&y%ie y%&yliłem si+ ku nie$u)



moi%& st!p roz%i#gała si+ %alute7ka 9ar%elona i ogarn+ło mnie przekonanie, że

kiedy $+d+ otierał te, od dzi' mo"e, okna, uli%e miasta o zmierz%&u $+d# mi szepta(

opoie'%i i zdradza( ta"emni%e, że$ym prze%&y%ił "e, ui+ził na papierze i opoiedział

każdemu, kto ze%&%e i%& ysłu%&a() 1idal miał so"# ykitn#, magna%k# ież+ z ko'%i

słonioe" na"yże" położone" i na"elegantsze" %z+'%i Pedral$es, oto%zon# g!rami,

drzeami i nie$em, "ak marzenie) A "a mog+ mie( niesz%z+sn# ież+ zniesion# nad

na"starszymi i ponurymi uli%ami miasta, oto%zon# yzieami i oparami nekropolii, nazane"

przez poet! i morder%! ?!ż# Ognia)

Tym, %o mnie ostate%znie przekonało, $yło $iurko sto"#%e na samym 'rodku studia) *a

$iurku, ni%zym ogromna rze>$a z metalu i 'iatła, spo%zyała imponu"#%a maszyna do

pisania marki nderood) la nie" same" got! $yłem zapła%i( $ez dyskus"i ż#dan# za

yna"em kot+) siadłem przystaionym do $iurka marszałkoskim 4otelu i u'mie%&a"#%

si+, przesun#łem opuszkami pal%! po klaisza%&)

8 9ior+ 8 poiedziałem)

Prokurent est%&n#ł z ulg#, zarz#d%a przeżegnał si+, yra%a"#% $iałkami o%zu) Tego

samego popołudnia podpisałem umo+ yna"mu na okres dziesi+%iu lat) Pod%zas gdy

instalatorzy toarzysta elektry%znego roz%i#gali ka$le %ałym domu, "a odkurzałem,

sprz#tałem i doproadzałem mieszkanie do ładu z pomo%# trze%& służ#%y%&, kt!re 1idal mi

przysłał, nie pyta"#% og!le, %zy tego so$ie ży%z+)

5zy$ko po"#łem, że modus operandi 4a%&o%! od elektryki polega na yier%aniu

dziur, gdzie popadnie, piersze" 4azie, drugie" za' na zadaniu pytania) Po trze%& dnia%&

i%& instala%y"ne" aktyno'%i mieszkaniu nie 'ie%iła si+ "esz%ze ani "edna żar!ka, ale

ktokoliek $y tam za"rzał, 'miało m!gł$y nosi(, że dom dotkn+ła inaz"a kornik! 8

nałogoy%& pożera%zy gipsu i szla%&etny%& minerał!)

8 Czy %&%e mi pan m!i(, że tego nie da si+ zro$i( ina%ze"<

8 pytałem sze4a ko&orty, kt!ry napraiał szystko, al#% młotkiem)Otilio, $o tak zał si+ ! samorodny talent, y%i#gał plan mieszkania, kt!ry

otrzymałem od zarz#d%y raz z klu%zami, i doodził, że szystkiemu inna "est adlia

konstruk%"a domu)

8 *ie%& pan tylko popatrzy 8 m!ił) 8 5zkoda sł!, "ak %o' "est sparta%zone, to "est

sparta%zone) O, prosz+ $ardzo) *a planie ma pan z$iornik ody na da%&u) Ot!ż nie) =$iornik

ma pan na tylnym pod!rzu)

8 2 %o z tego< Cysterna og!le nie poinna pana o$%&odzi(,Otilio) *ie%& pan si+ skupi na elektry%zno'%i) BiatłoD Hadne krany, żadne ruryD



BiatłoD Potrze$u"+ 'iatłaD

8 Ale szystko "est ze so$# poi#zane) A %o mi pan poie tema%ie galeria<

8 He nie ma nie" 'iatła)

8 ;edług plan! to poinna $y( '%iana no'na) Tak si+ "ednak składa, że nasz kolega

?emigio lekko tu stukn#ł, ła'%iie ledo dotkn#ł, i poło+ '%iany dia$li zi+li) O poko"a%&

naet nie spomn+) ;edług tego planu pok!" na ko7%u korytarza ma praie %zterdzie'%i

metr! kadratoy%&) 5ranie $ani+) !ra dadzie'%ia, %egł+ zeżr+ łasnymi z+$ami, "e'li

nie mam ra%"i) B%iana "est tam, gdzie nie poinno "e" $y() A o rura%& '%iekoy%& lepie" nie

gada()

Hadne" nie ma tam, gdzie si+ należy "e" spodziea(, na logik+)

8 A na peno umie pan od%zytya( plany<

8 5zanony panie) Ja "estem 4a%&o%em) Prosz+ mi ierzy(, że ten dom to "edna

ielka łamigł!ka) Tu ma"stroał, kto %&%iał)

8 To pana pro$lem i musi so$ie pan "ako' z tym poradzi() Cuda może pan %zyni(,

a$rakada$ra, %o si+ panu żynie podo$a, mnie "est szystko "edno, "a tylko iem, że

pi#tek '%iany ma"# $y( ytapetoane, pomaloane, a 'iatło ma si+ pali()

8 Prosz+ mnie tylko nie ponagla(, $o ta ro$ota ymaga "u$ilerskie" pre%yz"i) A $ez

strategii to og!le si+ nie da)

8 To %o zamierza%ie ro$i(<

8 Tak na za' to idziemy %o' z"e'(, $o pora na przer+ 'niadanio#)

8 Prze%ież przyszli'%ie tu p!ł godziny temuD

8 Panie Martin, przy takim nastaieniu daleko nie za"dziemy)

M+ka remontu i partaniny trała tydzie7 dłuże", niż pierotnie zakładano, ale naet

gdy$y o$e%no'( Otilia i "ego szadronu irtuoz! ier%#%y%& dziury na"mnie"

odpoiedni%& mie"s%a%& i odda"#%y%& si+ konsump%"i drugiego 'niadania przez die i p!ł

godziny tra( miała niesko7%zono'(, radosna nadzie"a, że resz%ie mog+ mieszka( domu, o kt!rym tak długo marzyłem, pozoliła$y mi, razie konie%zno'%i, mieszka( tam

latami przy 'ie%a%& i lampa%& na4toy%&) Miałem sz%z+'%ie, że dzielni%a ?i$era $yła

du%&o# i materialn# osto"# rzemie'lnik! szelakie" spe%"alno'%i, i+% $ez trudu

znalazłem, nieopodal mo"ego noego lokum, oso$+, kt!ra mogła mi zamontoa( noe

zamki, nieygl#da"#%e $yna"mnie" na skradzione z 9astylii, "ak r!nież armatur+ i lampy

zgodne z dudziestoie%znymi ymogami) Pomysł o założeniu linii tele4oni%zne" nie

z$udzał e mnie i+kszego entuz"azmu, zreszt#, s#dz#% z tego, %o słyszałem radiu1idala, noe 'rodki masoe" komunika%"i, "ak nazyała "e aktualna prasa, nie $rały mnie



og!le pod uag+ "ako so"ego możliego klienta) Postanoiłem, że noym oto%zeniu

$+d+ i!dł ży%ie 'r!d ksi#żek i %iszy) = %ałego do$ytku posiadanego pens"ona%ie

zi#łem "edynie komplet $ielizny i o# kaset+ z pistoletem o"%a) ?eszt+ odzieży i oso$isty%&

dro$iazg! rozdzieliłem mi+dzy doty%&%zasoy%& pens"onatoy%& sp!łlokator!) A

gdy$ym m!gł zostai( za so$# pami+( i so"# sk!r+, nie a&ał$ym si+ i tego zro$i()

5o"# piersz#, o4i%"aln# i zelektry4ikoan# no% domu z ieży%zk# sp+dziłem

dniu, kt!rym ukazała si+ piersza ksi#żka z %yklu Miasto przekl+ty%&) 2ntryg+ poie'%i

osnułem ok!ł pożaru El Ensue7o - roku i dzie%z+%ego idma naiedza"#%ego od

tamtego %zasu uli%e ?a6alu) Jesz%ze nie ys%&ła 4ar$a drukarska me" de$iutan%kie" ksi#ż%e,

a "a "uż przyst#piłem do pra%y nad drug# poie'%i# %yklu) ;yli%zyłem, że pra%u"#%

trzydzie'%i dni miesi#%u, dzie7 dzie7, 2gnatius 9) 5amson, %&%#% dotrzyma( termin!

umoy, poinien 'rednio pisa( N,NN stron %zystego, zredagoanego, maszynopisu, %o

o%zyi'%ie $yło %zystym szale7stem, niemnie" miało t+ zalet+, że nie pozostaiało mi z$yt

iele %zasu, a$ym m!gł zda( so$ie z tego spra+)

*aet nie zauażyłem, że do'( szy$ko spoży%ie kay i papieros! przerosło u mnie

spoży%ie tlenu) Odnosiłem rażenie, że m!" m!zg miar+ zatruania przeista%za si+

ko%ioł paroy, pod kt!rym nigdy nie ygasa palenisko) 2gnatius 9) 5amson $ył %złoiekiem

młodym i miał par+) Pra%oał no%#, $y nad ranem pogr#ża( si+ dziny%& sna%&, kt!ry%&

litery z kartki kr+%one" ałek maszyny zsuały si+ z papieru i ni%zym atramentoe

pa"#ki spinały po "ego r+ka%&, tarzy, przenikały przez sk!r+, gnie>dziły si+ żyła%&, $y

resz%ie zala( %zerni# ser%e i zasnu( >reni%e kałużami %iemno'%i)

Całymi tygodniami nie y%&odziłem praie z domu, zapomina"#%, "aki dzi' "est dzie7

tygodnia lu$ "aki miesi#%) *ie zra%ałem uagi na po"aia"#%e si+ nagle i narasta"#%e $!le

głoy, kt!re przeszyały mi %zaszk+, "ak$y 'idroano mnie szpikul%em, i od$ierały zrok,

o'lepia"#% eksploz"# $iałego 'iatła) Przyzy%zaiłem si+ do nieust+pu"#%ego gizdu

usza%&, tłumionego "edynie szumem iatru lu$ desz%zu)Czasem, kiedy tarz pokryały mi kropelki zimnego potu, a dłonie nad klaiszami

underooda za%zynał opanoya( dygot, postanaiałem, że nast+pnego dnia p!"d+ do

lekarza) Ale nast+pnego dnia trze$a $yło opisa( kole"n# s%en+ i opoiedzie( kole"n# &istori+)

dy 2gnatius 9) 5amson ko7%zył pierszy rok ży%ia, uznałem, że należy to u%z%i(,

zi#łem i+% dzie7 olny) C&%iałem za%zerpn#( poietrza i przypomnie( so$ie, "ak ygl#da

sło7%e i uli%e miasta, po kt!ry%& przestałem %&odzi(, $y m!% "e so$ie "edynie yo$raża()

myłem si+, ogoliłem, u$rałem na"lepszy i na"szykonie"szy garnitur)Otorzyłem studiu i galerii szystkie okna, $y przeietrzy( dom i przeia( na



szystkie strony 'iata ! %i+żki opar z olna przeradza"#%y si+ o7 domu) ;y%&odz#%,

zo$a%zyłem przy skrzyn%e po%ztoe" duż# kopert+) ; 'rodku zna"doała si+ kartka

pergaminu z od%i'ni+t# laku posta%i# anioła i ykaligra4oanym %&arakterysty%znie

ykintnym pismem tekstem:

Drogi Da5izie!

C%cia$#ym pierwszy z$o0yć anu sereczne gratulacje na tym nowym etapie a1s&iej

rogi twórczej, )e&tura pierwszyc% ocin&ów Miasta prze&lętyc% przysporzy$a mi wiele

raości, >fam" i0 ten ro#ny upomine& sprawi anu przyjemność,

onawiaj.c s$owa szczerego poziwu" pozwalam so#ie równie0 wyrazić nazieję" 0e

rogi nasze &ieyś się spot&aj., ? prze&onaniu" 0e ta& w$aśnie się stanie" pozrawiam ana

serecznie" a1s&i przyjaciel i czytelni&"

/nreas Corelli

pominkiem $ył ten sam egzemplarz ;ielki%& nadziei, kt!ry podaroał mi pan

5empere, kiedy $yłem dzie%kiem, a "a, po "akim' %zasie, oddałem mu, nie %&%#%, $y znalazł

si+ r+ka%& o"%a@ ten sam egzemplarz, kt!ry, gdy %&%iałem go odzyska( par+ lat p!>nie" za

nieażne "ak# %en+, znikn#ł dzie7 %ze'nie" r+ka%& niezna"omego na$y%y) Przy"rzałem

si+ kartkom papieru, kt!re nie tak dano temu zdaały si+ dla mnie zaiera( %ał# magi+ i

iedz+ o 'ie%ie) *a okład%e do"rze( można $yło "esz%ze 'lady moi%& dzie%i+%y%&

pokraiony%& pal%!)

8 zi+ku"+ 8 szepn#łem)

8 5empere łożył okulary, $y z$ada( ksi#żk+) Położył "# na kaałku materiału

rozpostartym na "ego $iurku na zaple%zu ksi+garni i skieroał 'iatło lampy prost na tom)

2nspek%"a rze%zozna%y trała dłuższ# %&il+, pod%zas kt!re" za%&oałem na$ożne

mil%zenie) Patrzyłem, "ak przera%a strony, #%&a "e, gładzi delikatnie grz$iet okładki, aży

ksi#żk+ "edne" r+%e, $y ko7%u drug# zamkn#( okładk+ i o$e"rze( pod lup# 'lady

zas%&ni+te" kri, kt!re mo"e pal%e zostaiły tam dana'%ie %zy trzyna'%ie lat %ze'nie")8 *ieiarygodne 8 zayrokoał, zde"mu"#% okulary) 8 To ta sama ksi#żka) ; "aki

spos!$ tra4iła do pana z porotem<

8 5am nie iem) Panie 5empere, %zy "est panu znane nazisko 4ran%uskiego yda%y

Andreasa Corellego<

8 *azisko $rzmi $ardzie" z łoska niż z 4ran%uska, a Andreas ygl#da na imi+

gre%kie)))

8 ;ydani%to mie'%i si+ Paryżu) Editions de la 0umiere)5empere zastanaiał si+ przez "aki' %zas)



8 O$aiam si+, że nigdy o nim nie słyszałem) =apytam 9ar%el!)

On ie szystko@ zo$a%zymy, %o poie)

usta6o 9ar%el! $ył "ednym z nestor! iz$y $ar%elo7ski%& ksi+garzy i słyn#ł zar!no

ze se" en%yklopedy%zne" iedzy, "ak też sarkazmu i zarozumiało'%i) ; gronie ksi+garzy

maiało si+, że razie #tplio'%i na"lepie" $yło poradzi( si+ 9ar%el!) ; te" %&ili za"rzał

do 'rodka syn 5empere, kt!ry, %&o%iaż starszy ode mnie "akie' da, trzy lata, $ył tak

%&oro$liie nie'miały, że %zasem zdaało si+, że %&odzi %zap%e nieid%e)

8 O"%ze, kto' przyszedł po zam!ienie, kt!re, "e'li si+ nie myl+, przy"moał o"%ie%)

Ksi+garz pokiał gło# i r+%zył mi gru$y, mo%no znisz%zony tom)

8 Oto na"noszy katalog europe"ski%& yda%!) *ie%& pan go so$ie prze"rzy, może

%o' pan zna"dzie, "a tym%zasem o$służ+ klienta 8 zaproponoał)

=ostałem sam na zaple%zu ksi+garni, szuka"#% $ezskute%znie Editions de la 0umiere,

5empere za' r!%ił za lad+) Przegl#da"#% katalog, usłyszałem, że rozmaia z ko$iet#, kt!re"

głos ydał mi si+ zna"omy) otarło do moi%& uszu nazisko Pedro 1idala i, zaintrygoany,

postanoiłem y"rze( z kry"!ki)

Cristina 5agnier, %!rka szo4era i sekretarka mo"ego mentora, przegl#dała stos ksi#żek,

kt!ry%& tytuły 5empere notoał ksi+dze sprzedany%& toar!) "rzaszy mnie,

u'mie%&n+ła si+ grze%znie, ale $yłem peien, że mnie nie pozna"e) 5empere uni!sł gło+ i

napotyka"#% m!" %iel+%y zrok, $łyskai%znie zorientoał si+ sytua%"i)

8 ;y si+ "uż zna%ie, prada< 8 zapytał)

Cristina, zasko%zona, uniosła $ri i spo"rzała na mnie raz "esz%ze, nadal nie ma"#%

po"+%ia, kim "estem)

8 a6id Martin) Przy"a%iel don Pedra 8 po'pieszyłem z y"a'nieniem)

8 A%& tak, o%zyi'%ie 8 poiedziała) 8 zie7 do$ry)

8 Jak si+ miea pani o"%ie%< 8 zapytałem)

8 9ardzo do$rze) Czeka na mnie na rogu, samo%&odzie)Ksi+garzoi nie trze$a $yło potarza( tego da razy)

8 Panna 5agnier przyszła po ksi#żki, kt!re zam!ił 1idal) Jako że sporo aż#, może

$ył$y pan tak uprze"my i pom!gł zanie'( "e do samo%&odu)))

8 Ależ nie trze$a 8 zaoponoała Cristina)

8 To żaden pro$lem 8 zapeniłem, d>iga"#% pr+dko stos ksi#żek, kt!ry okazał si+

%i+ższy niż luksusoe ydanie En%y%lopaedia 9ritanni%a raz z suplementami)

Co' trzasn+ło mi kr+gosłupie, a Cristina spo"rzała na mnie z niepoko"em)8 ;szystko porz#dku<



8 Prosz+ si+ nie o$aia() *asz przy"a%iel a6id, %&o%iaż literat, silny "est "ak d#$ 8

poiedział 5empere) 8 Prada, a6idzie<

Cristina patrzyła na mnie z po#tpieaniem) Posłałem "e" u'mie%& niepokonanego

sam%a)

8 To dla mnie "ak rozgrzeka 8 odparłem)

5empere syn "uż miał si+ zao4eroa(, że e>mie poło+ ksi#żek, ale "ego iedziony

intui%"# o"%ie% złapał go za rami+) Cristina przytrzymała mi drzi, a "a uznałem, że spr!$u"+

pokona( oe pi+tna'%ie %zy dadzie'%ia metr!, "akie dzieliło mnie od &ispano 8 suizy

zaparkoane" na rogu z Portal del Angel) 0edo doszedłem na mie"s%e, a ramiona płon+ły mi

z $!lu) Manuel pom!gł mi załadoa( ksi#żki i przyitał si+ ze mn# serde%znie)

8 C!ż za spotkanieD

8 Biat "est mały)

Cristina podzi+koała mi delikatnym u'mie%&em i siadła do samo%&odu)

8 Przykro mi, że si+ pan tak nad>igał)

8 ro$nostka) Tro%&+ gimnastyki do$rze ro$i 8 zapeniłem, stara"#% si+ zapomnie( o

st+ga%& $!lu, kt!re splatały si+ na moi%& ple%a%&) 8 Pozdroienia dla don Pedra)

Patrzyłem za nimi, "ak od"eżdża"# kierunku pla%u Catalunya, a kiedy si+

odr!%iłem, dostrzegłem na progu ksi+garni 5empere, kt!ry o$seroał mnie z %&ytrym

u'mieszkiem i pokazyał mi gestem, że$ym przestał si+ 'lini() Podszedłem do niego i nie

mogłem si+ postrzyma(, $y nie roze'mia( si+ z samego sie$ie)

8 Prze"rzałem pana, a6idzie) A my'lałem, że "est pan tardy "ak głaz)

8 *a każdego przy"dzie kryska)

8 To prada) Mog+ zatrzyma( ksi#żk+ na kilka dni<

5kin#łem gło#)

8 Prosz+ na ni# $ardzo uaża()



10

"rzałem Cristin+ pononie kilka miesi+%y p!>nie", toarzystie Pedra 1idala,

przy stoliku zasze dla7 zarezeroanym Maison oree) 1idal skin#ł, $ym do ni%&

doł#%zył, ystar%zyło mi "ednak dostrze% yraz "e" tarzy, $y uzna(, że poinienem

grze%znie podzi+koa( za zaproszenie)

8 Jak idzie pra%a nad poie'%i#, don Pedro<

8 Pełn# par#)

8 Hy%z+ sma%znego)

;idyali'my si+ z rzadka i zasze przypadkiem) Czasem spotykałem "# ksi+garni

5empere i 5ynoie, gdzie przy%&odziła po ksi#żki dla don Pedra) 5empere, kiedy nadarzała

si+ okaz"a, zostaiał nas samy%&, ale Cristina szy$ko zdała so$ie z tego spra+ i za%z+ła przysyła( po od$i!r zam!ie7 "ednego ze służ#%y%& z 1illi Gelius)

8 ;iem, że to nie mo"a spraa 8 m!ił 5empere) 8 Ale może lepie" $yło$y y$i( "#

so$ie z głoy)

8 *ie iem, do %zego pan pi"e)

8 Panie a6idzie, znamy si+ nie od dzi')))

C&o( nie zdaałem so$ie z tego spray, miesi#%e płyn+ły "ak negatyie)

Pra%oałem no%y, pisz#% od zmierz%&u do 'itu, spałem za' %i#gu dnia) 9arrido iEs%o$illas nie posiadali si+ ze sz%z+'%ia z poodu suk%esu, "akie odnosiło Miasto

przekl+ty%&, i kiedy $yłem na skra"u y%zerpania, zapeniali, że "esz%ze kilka poie'%i i

dadz# mi ro%zny urlop, $ym m!gł odpo%z#( al$o po'i+%ił si+ pisaniu %zego' $ardzie"

oso$istego, %o ydadz# z ielk# pomp#, pod moim pradziym naziskiem,

ydrukoanym na okład%e ielkimi literami)

=asze $rakoało ty%& kilku poie'%i) Coraz %z+'%ie" i mo%nie" doku%zały mi "akie'

kłu%ia piersia%&, zaroty i $!le głoy, ale tłuma%zyłem "e zm+%zeniem i tłumiłemzi+kszonymi dakami ko4einy, papieros!, ta$letkami kodeiny i 9!g ie "akimi "esz%ze

spe%y4ikami sprzedaanymi mi pok#tnie przez aptekarza z uli%y Argenteria, zmienia"#%ymi

żyły płon#%e lonty) on 9asilio, z kt!rym %o drugi %zartek "adłem o$iad ogr!dku

restaura%"i 9ar%elone%ie, namaiał mnie, $ym poszedł do lekarza) =asze odpoiadałem,

że o%zyi'%ie, że mam "uż um!ion# izyt+ tym tygodniu) *ie miałem z$yt iele %zasu,

$y idya( si+ z kimkoliek 8 nie li%z#% mo"ego $yłego sze4a oraz starego i młodego

5empere 8 poza 1idalem, z kt!rym i tak spotykałem si+ tylko dlatego, że do mnie

przy%&odził) *ie lu$ił domu z ieży%zk# i zasze nalegał, $y'my yszli na spa%er, kt!ry



nieodmiennie ko7%zył si+ $arze Almirall przy uli%y Joauim Costa, gdzie miał otarty

ra%&unek i proadził pi#tkoe no%e litera%kie tertulie, na kt!re mnie nie zapraszał,

iedział $oiem 'ietnie, że szys%y u%zestni%y, s4rustroani ierszokle%i i %mokierzy,

kt!rzy 'miali si+ z "ego do%ip! nadziei na "ałmużn+, rekomenda%"+ u "akiego' yda%y

lu$ po%&alne sł!ko "ako $alsam na "#trz#%e si+ rany pr!żno'%i, nienaidzili mnie z %ałego

ser%a sego, z %ałe" duszy so"e" i ze szystki%& sił soi%&, "aki%& nie star%zało i%&

artysty%znym przedsi+zi+%iom, kt!ry%& upar%ie nie do%eniała %iemna i prosta%ka masa

%zytelni%za) Tam, mi+dzy "ednym a drugim kieliszkiem a$syntu i opara%& ku$a7ski%&

%ygar, opoiadał mi o so"e" poie'%i, kt!re" %i#ż nie potra4ił sko7%zy(, o sy%& plana%&,

$y zera( z ży%iem na p!ł gizdka, soimi pod$o"ami i miłostkami z pannami tym

młodszymi i $ardzie" skorymi do zam#żp!"'%ia, im on sam staał si+ starszy)

8 ; og!le mnie nie pytasz o Cristin+ 8 stierdzał %zasami, nie $ez zło'lio'%i)

8 A o %o miał$ym pyta(<

8 Czy ona pyta o %ie$ie)

8 Czy ona pyta o mnie, don Pedro<

8 *ie)

8 5am pan idzi)

8 A%zkoliek onegda" spomniała o to$ie)

5po"rzałem mu gł+$oko o%zy, $y przekona( si+, %zy ze mnie nie kpi)

8 A %o poiedziała<

8 *ie spodo$a %i si+ to)

8 Bmiało)

8 *ie tymi słoy to poiedziała, ale, o ile zrozumiałem, Cristina nie po"mu"e, "ak

możesz si+ prostytuoa(, pisz#% szmiroate %ykle poie'%ioe dla ty%& d!%& złodziei, i

uaża, że tronisz s!" talent i młodo'()

Po%zułem, "ak$y 1idal $ił mi lodoaty sztylet $rzu%&)8 *aprad+ tak my'li<

1idal zruszył ramionami)

8 Je'li o mnie %&odzi, nie%& idzie dia$ły)

Pra%oałem %odziennie opr!%z niedziel, kiedy to ł!%zyłem si+ po uli%a%&, że$y

zasze za"'( do "edne" z iniarni Paralelo, gdzie $ez trudu znale>( można $yło toarzysto i

przelotne u%zu%ie ramiona%& "akie"' duszy r!nie samotne" i pełne" o%zekia7) opiero

rano, kiedy $udziłem si+ u i%& $oku i odkryałem ni%& kogo' zupełnie o$%ego, zdaałemso$ie spra+, że szystkie %o' z nie" ma"# 8 kolor łos!, spos!$ poruszania si+, gest,



spo"rzenie) Pr+dze" %zy p!>nie", $y stłumi( kłopotlie mil%zenie pożegna7, oe damy "edne"

no%y pytały mnie, %o ro$i+, a kiedy ulegałem pr!żno'%i i m!iłem im, że "estem pisarzem,

uznaały mnie za oszusta, $o żadna z ni%& nie słyszała o a6idzie Martinie, za to niekt!re

słyszały, i oszem, o 2gnatiusie 9) 5amsonie i Mie'%ie przekl+ty%&) = %zasem za%z#łem

m!i(, że pra%u"+ portoym urz+dzie %elnym przy 5to%znia%& Kr!leski%&, al$o że "estem

aplikantem kan%elarii adoka%kie" 5ayra%&, Muntaner i Cruells)

Pami+tam, "ak kt!rego' ie%zoru siedziałem kaiarni Opera toarzystie

nau%zy%ielki muzyki o imieniu Ali%ia, kt!re", "ak pode"rzeam, pomagałem zapomnie( o

kim', kto si+ zapomnie( nie daał) Już miałem "# po%ałoa(, gdy za szy$# u"rzałem tarz

Cristiny) Kiedy yszedłem na uli%+, zd#żyła znikn#( płyn#%ym po ?am$las tłumie) a

tygodnie p!>nie" 1idal zmusił mnie, $ym przyszedł na premier+ Madame 9utter4ly 0i%eo)

1idaloie mieli loż+ na pierszym $alkonie i don Pedro, zagorzały miło'nik opery, po"aiał

si+ tam regularnie %o tydzie7) 5potkaszy si+ z nim &allu, zauażyłem, że toarzyszy( ma

nam r!nież Cristina) Przyitała mnie lodoatym u'mie%&em i nie zasz%zy%iła żadnym

słoem ani spo"rzeniem, dop!ki 1idal, połoie drugiego aktu, nie zde%ydoał si+ ze"'( do

salonu przyita( z "ednym ze soi%& kuzyn!, zostaia"#% nas samy%&, tuż o$ok sie$ie, za

przyzoitk+ ma"#% tylko muzyk+ Pu%%iniego i skryte p!łmroku tarze idz!) opiero po

dziesi+%iu minuta%& o'mieliłem si+ do nie" odeza()

8 Czy zro$iłem %o' nieła'%iego< 8 zapytałem)

8 *ie)

8 Możemy i+% udaa( przy"a%i!ł, przyna"mnie" od 'i+ta)

8 *ie %&%+ si+ z panem przy"a>ni(, a6idzie)

8 A %zemuż to<

8 9o i pan nie %&%e si+ ze mn# przy"a>ni()

Miała ra%"+, nie %&%iałem si+ z ni# przy"a>ni()

8 Czy to prada, iż s#dzi pani, że si+ prostytuu"+<8 *ieażne, %o "a s#dz+) ;ażne, %o pan s#dzi)

;ytrzymałem 4otelu loży "esz%ze pi+( minut, $y ko7%u sta( i ode"'( $ez słoa)

otarłszy do ielki%& s%&od! teatru 0i%eo, zd#żyłem przysi#% so$ie, że nigdy i+%e" o nie"

nie pomy'l+, nie spo"rz+ na ni# i słoem si+ do nie" nie odez+)

*ast+pnego dnia zo$a%zyłem "# przed katedr#, le%z kiedy %&%iałem "# zignoroa(,

poma%&ała do mnie i u'mie%&n+ła si+) ;idz#%, że si+ ku mnie z$liża, stan#łem "ak ryty)

8 *ie zaprosi mnie pan na podie%zorek<8 ?o$i+ ła'nie na uli%y i dopiero za par+ godzin mam 4a"rant)



8 ;o$e% tego prosz+ pozoli(, że to "a pana zaprosz+) 2le pan $ierze za toarzyszenie

damie przez godzin+<

*ie%&+tnie, $o nie%&+tnie, ale udałem si+ z ni# do pi"alni %zekolady na uli%y PetritQol)

=am!ili'my po 4iliżan%e gor#%ego kakao i usiedli'my naprze%i sie$ie, %zeka"#%, kt!re

piersze si+ odezie)

?az przyna"mnie" dopisało mi sz%z+'%ie)

8 *ie %&%iałam pana %zora" o$razi(, a6idzie) *ie iem, %o panu poiedział don

Pedro, ale "a nigdy nie poiedziałam ni%zego podo$nego)

8 Może pani tylko tak pomy'lała i dlatego don Pedro mi o tym napomkn#ł)

8 *ie ma pan na"mnie"szego po"+%ia, %o "a my'l+ 8 odparła os%&le)

8 on Pedro r!nież)

;zruszyłem ramionami)

8 *ie%& "uż $+dzie)

8 Poiedziałam %o' zupełnie innego) Poiedziałam, że uażam, że nie ro$i pan tego,

%o pan naprad+ %zu"e)

Przytakn#łem z u'mie%&em) Jedyne, %o od%zuałem tym momen%ie, to nieprzepart#

%&+( po%ałoania "e") Cristina 'miało ytrzymała mo"e spo"rzenie) *ie %o4n+ła tarzy, gdy

y%i#gn#łem r+k+, $y pier dotkn#( pal%ami "e" arg, a nast+pnie zsun#( "e po pod$r!dku i

szyi)

8 *ie, prosz+ 8 rzekła resz%ie)

Kiedy kelner przyni!sł nam die dymi#%e 4iliżanki, Cristiny "uż nie $yło) Przez iele

miesi+%y naet nie usłyszałem "e" imienia)

Penego rze'nioego ie%zoru, kiedy sko7%zyłem ła'nie kole"ny tom %yklu

Miasto przekl+ty%&, postanoiłem, że te" no%y zro$i+ so$ie olne) Prze%zuałem, że z$liża

si+ "eden z gałtony%& atak! mdło'%i i o'lepia"#%y%& roz$łysk! m!zgu) Połkn#łem

gar'( pastylek z kodein# i położyłem si+ do ł!żka, $y po %iemku prze%zeka( uderzeniazimnego potu i drżenie r#k) Już zapadałem sen, kiedy usłyszałem pukanie do drzi)

Polokłem si+ do przedpoko"u i otorzyłem) 1idal, ystro"ony "eden ze soi%&

nieskazitelny%& garnitur! z łoskiego "eda$iu, zapalał papierosa nim$ie 'iatła, kt!re

tylko 1ermeer m!gł$y ymaloa()

8 Hy"esz "esz%ze, %zy rozmaiam z du%&em<

8 *ie przy"e%&ał pan z 1illi Gelius, $y prai( mi podo$ne komplementy)

8 *ie, przy"e%&ałem, $o da miesi#%e temu słu%& po to$ie zagin#ł i martiłem si+ o%ie$ie) la%zego nie założysz so$ie tele4onu tym mauzoleum, "ak normalny %złoiek<



8 To nie dla mnie) 0u$i+ idzie( tarz so"ego rozm!%y i że$y on idział mnie)

8 Akurat toim przypadku nie "est to na"lepszy pomysł) Przegl#dałe' si+ ostatnio

lustrze<

8 *a peno nie ro$i+ tego tak %z+sto "ak pan)

8 ; kostni%y Gospital Clini%o s# trupy, kt!re ygl#da"# o iele lepie" niż ty) $iera"

si+D

8 Po %o<

8 =a$ieram %i+ na prze"ażdżk+)

1idal okazał si+ głu%&y na mo"e ykr+ty) Po%i#gn#ł mnie za so$# do zaparkoanego

na rogu 9orn samo%&odu i kazał Manueloi rusza()

8 ok#d "edziemy<

8 *iespodzianka)

Prze"e%&ali'my %ał# 9ar%elon+ i dotarłszy do alei Pedral$es, za%z+li'my pi#( si+ pod

g!r+) Kilka minut p!>nie" u"rzeli'my 1ill+ Gelius@ 'iatło $i"#%e ze szystki%& okien ota%zało

dom złot# o$!dk#) 1idal nie odzyał si+, tylko u'mie%&ał ta"emni%zo) ;szedłem do domu

za nim, a on zaproadził mnie do salonu) Czekała tam grupa os!$, kt!re, zo$a%zyszy mnie,

za%z+ły $i( $rao) 9ył don 9asilio i Cristina, 5empere o"%ie% i syn, mo"a dana

nau%zy%ielka, doFa Mariana, i paru autor! z ydani%ta 9arrido i Es%o$illas, z kt!rymi

zd#żyłem si+ zaprzy"a>ni(, Manuel, kt!ry przyszedł za nami, "akie' ko%&anki 1idala) on

Pedro podał mi kieliszek szampana i u'mie%&n#ł si+)

8 ;szystkiego na"lepszego dniu toi%& dudziesty%& !smy%& urodzin, a6idzie)

*a 'mier( o ni%& zapomniałem)

Po kola%"i przeprosiłem na %&il+ go'%i i yszedłem do ogrodu za%zerpn#( 'ieżego

poietrza) ?ozgieżdżone nie$o delikatnie sre$rzyło drzea) *ie upłyn+ła naet minuta,

kiedy usłyszałem za so$# kroki i odr!%iłem si+, $y dostrze% ostatni# oso$+, kt!r#

spodzieałem si+ zo$a%zy(: Cristin+ 5agnier) 'mie%&n+ła si+ do mnie, "ak$y przepraszała zana"'%ie)

8 Pedro nie ie, że yszłam za panem 8 zagadn+ła)

=auażyłem, że nie nazyała go "uż don Pedro, ale udaałem, że ni% mnie to nie

o$%&odzi)

8 C&%iała$ym z panem porozmaia( 8 poiedziała) 8 Ale nie te" %&ili) 2 nie tuta")

*aet %iemno'%i ogrodu nie mogły zamaskoa( mo"ego zakłopotania)

8 Możemy spotka( si+ "utro< 8 zapytała) 8 O$ie%u"+, że nie za$ior+ panu dużo %zasu)8 Pod "ednym arunkiem 8 odparłem) 8 He "uż nigdy nie $+dzie si+ pani do mnie



zra%a( per /pan3) Przez te urodziny %zu"+ si+ "uż dostate%znie stary)

Cristina u'mie%&n+ła si+)

8 =goda) Ale pan też $+dzie mi m!ił po imieniu)

8 To mo"a spe%"alno'() dzie mieli$y'my si+ um!i(<

8 Może u %ie$ie domu< *ie %&%+, że$y nas kto' zo$a%zył ani że$y Pedro doiedział

si+, że ze mn# rozmaiałe')

8 Jak so$ie ży%zysz)

Cristina u'mie%&n+ła si+, zadoolona)

8 ;i+% "utro< Może $y( po południu<

8 Jak %i ygodnie") ;iesz, gdzie mieszkam<

8 M!" o"%ie% ie)

Po%&yliła si+ i delikatnie u%ałoała mnie poli%zek)

8 ;szystkiego na"lepszego, a6idzie)

=anim zd#żyłem %okoliek poiedzie(, rozpłyn+ła si+ mroka%& ogrodu) Kiedy

r!%iłem do salonu, "uż "e" tam nie $yło) 1idal o$rzu%ił mnie lodoatym spo"rzeniem z

drugiego ko7%a salonu i dopiero kiedy u'iadomił so$ie, że na niego patrz+, u'mie%&n#ł si+)

odzin+ p!>nie" Manuel, za zgod# 1idala, zao4eroał si+, że odiezie mnie do domu

&ispano 8 suiz#) siadłem o$ok niego, "ak zasze, kiedy "e>dzili'my tylko e d!%&, a on

instruoał mnie sztu%e proadzenia samo%&odu, a %zasem naet, ni% nie m!i#%

1idaloi, pozalał mi usi#'( za kieroni%#) Te" no%y szo4er ydał mi si+ $ardzie" markotny

niż zykle) *ie otorzył ust aż do samego %entrum) =auażyłem, że s%&udł i yra>nie si+

postarzał)

8 Czy %o' si+ stało, Manuelu< 8 zapytałem)

5zo4er zruszył ramionami)

8 *i% takiego)

8 Co' "ednak pana gryzie)8 Kłopoty ze zdroiem) ; moim ieku ni% "uż nie "est proste)

Ale nie marti+ si+ o sie$ie) Marti+ si+ o %!rk+)

*ie iedziałem, %o mam poiedzie()

8 ;iem, że pan "# lu$i) Mo"# Cristin+) O"%ie% idzi takie rze%zy)

Przytakn#łem mil%zeniu) *ie odzyali'my si+ aż do %&ili, kiedy Manuel

zatrzymał samo%&!d u ylotu uli%y lassaders) Podał mi r+k+ i "esz%ze raz pogratuloał z

okaz"i urodzin)8 dy$y %o' mi si+ stało 8 poiedział 8 pan "e" pomoże, prada<



=ro$i pan to dla mnie<

8 O%zyi'%ie, Manuelu) Ale %o miało$y si+ panu sta(<

5zo4er pożegnał si+ ze mn# z u'mie%&em) Patrzyłem, "ak siada do samo%&odu i

pooli od"eżdża) *ie miałem %ałkoite" peno'%i, ale przysi#gł$ym, że po mil%z#%e" "e>dzie

teraz m!i do sie$ie)



11

Aż do rana kr#żyłem po %ałym mieszkaniu, sprz#ta"#%, doproadza"#% szystko do

ładu, ietrz#% i odkurza"#% k#ty i przedmioty, o kt!ry%& naet nie pami+tałem, że og!le

istnie"#) P+dem po$iegłem na targ, do kia%iarni, a kiedy r!%iłem, tasz%z#% p+ki r!ż,

u'iadomiłem so$ie, że nie mam po"+%ia, gdzie s%&oałem szystkie azony) $rałem si+,

"ak$ym miał stara( si+ o pra%+) ?e%ytoałem na szelkie sposo$y krety7sko $rzmi#%e

4ormułki poitalne) Przy"rzałem si+ so$ie lustrze i stierdziłem, że 1idal miał ra%"+, $o

ygl#dałem "ak ampir) *a ostatek spo%z#łem 4otelu, galerii, z ksi#żk# r+ku) Przez

die godziny siedziałem ze zrokiem $itym piersz# stron+) ;resz%ie, punktualnie o

%zarte", usłyszałem do$iega"#%e ze s%&od! kroki Cristiny i sko%zyłem na r!ne nogi)

Kiedy zapukała do drzi, "a "uż tam stałem %ał# ie%zno'()8 ;itam, a6idzie) Przyszłam nieodpoiednie" porze<

8 *ie, nie, sk#dże znou) =apraszam do 'rodka)

Cristina u'mie%&n+ła si+ uprze"mie i przekro%zyła pr!g) Poproadziłem "# do %zytelni

galerii i poprosiłem, $y usiadła 4otelu)

O$rzu%iła szystko $a%znym spo"rzeniem)

8 9ardzo sz%zeg!lne mie"s%e 8 poiedziała) 8 Pedro m!ił mi, że t!" dom to

ielkopa7ska rezyden%"a)8 On oli użya( okre'lenia: dom zgrzy$iałe" staro'%i, ale to tylko kestia gustu)

8 Mog+ iedzie(, dla%zego tuta" zamieszkałe'< To dom %okoliek za duży dla oso$y

samotne")

la oso$y samotne", pomy'lałem) Człoiek sta"e si+ takim, "akim idz# go o%zy

poż#dane" oso$y)

8 C&%esz zna( prad+< =amieszkałem tuta", $o przez iele lat, niemal dzie7 dzie7,

drodze do redak%"i patrzyłem na ten dom)=asze $ył zamkni+ty na %ztery spusty, i+% z %zasem umy'liłem so$ie, że ten dom

%zeka na mnie) =a%z#łem marzy(, 'ni( dosłonie, że kiedy' nim zamieszkam) 2 tak si+

stało)

8 ;szystkie to"e marzenia i sny si+ spełnia"#<

Ten ironi%zny ton za $ardzo przypominał mi 1idala)

8 *ie 8 odpoiedziałem) 8 Tylko to si+ spełniło) Ale ystar%zy)

C&%iała' o %zym' ze mn# porozmaia(, a "a %i tu zara%am gło+ &istoriami, kt!re

penie %i+ nudz#)



Ton mego głosu $ył $ardzie" asekura%y"ny, niż$ym so$ie tego ży%zył) = pragnieniami

przydarzyło mi si+ to samo %o z kiatami@ miałem "e r+ku, ale nie iedziałem, %o z nimi

po%z#()

8 C&%iałam porozmaia( o Pedrze 8 za%z+ła Cristina) 8 Jeste' "ego na"$liższym

przy"a%ielem) =nasz go do$rze) M!i o to$ie "ak o łasnym synu) o nikogo nie "est tak

przyi#zany) 5am iesz)

8 on Pedro "est i $ył dla mnie "ak o"%ie% 8 odparłem) 8 dy$y nie on i pan 5empere,

nie iem, %o $y si+ ze mn# stało)

8 Mam ostatnio poody, $y si+ o niego marti(, dlatego też prosiłam %i+ o rozmo+)

8 9y si+ marti(< A %!ż to za poody<

8 Par+ lat temu za%z+łam pra%oa( dla niego "ako sekretarka, iesz)

on Pedro "est oso$# ielkie" szla%&etno'%i i $ardzo si+ ostatni%& lata%&

zaprzy"a>nili'my) =a%&oał si+ niezykle spaniałomy'lnie o$e% mo"ego o"%a i o$e%

mnie) latego tak $oli to, %o si+ z nim ostatnio dzie"e)

8 To zna%zy %o<

8 Ta przekl+ta ksi#żka, poie'(, kt!r# %&%e napisa()

8 Prze%ież pra%u"e nad ni# od lat)

8 Od lat "# nisz%zy) Popraiam i przepisu"+ na maszynie strona po stronie) Przez

ostatnie da lata podarł i yrzu%ił przyna"mnie" da tysi#%e stron) M!i, że nie ma za grosz

talentu) He "est $łaznem) Pi"e) Coraz %z+'%ie" zdarza si+, że gdy przy%&odz+ do ga$inetu, "est

pi"any i szlo%&a "ak dzie%ko)))

Przełkn#łem 'lin+)

8 )))m!i, że %i zazdro'%i, że %&%iał$y $y( na toim mie"s%u, że ludzie okłamu"# go i

y%&ala"# "ego ksi#żki, $o %zego' od niego %&%#, pieni+dzy al$o pomo%y, on "ednak ie, że

"ego t!r%zo'( "est ni% niearta) Przy ludzia%& trzyma 4ason, za%&ou"e maniery i og!le,

ale "a idu"+ go %odziennie: on ga'nie o%za%&) Czasami $o"+ si+, %zy nie zro$i "akiego'głupsta) To tra "uż "aki' %zas) *ie $ardzo miałam z kim o tym porozmaia() ;iem, że

gdy$y si+ doiedział, że przyszłam do %ie$ie, padł$y 4uri+) =asze mi potarza: nie

zara%a" a6idoi głoy moimi pro$lemami, on ma przed so$# %ałe ży%ie, a "a "uż "estem

nikim) 2 takie rze%zy k!łko potarza) Przepraszam, że %i to szystko opoiadam, ale nie

miałam do kogo z tym p!"'()

Mil%zeli'my przez "aki' %zas) Po%zułem ogarnia"#%y mnie %&ł!d, narasta"#%#

'iadomo'(, że %zasie kiedy %złoiek, kt!remu zadzi+%załem szystko, pogr#żał si+ %zarne" rozpa%zy, "a, zamkni+ty soim łasnym 'ie%ie, nie y"rzałem z niego %&o($y na



sekund+, a$y zda( so$ie z tego spra+)

8 Może nie poinnam $yła tu przy%&odzi()

8 *ie, nie, sk#dże 8 zaprotestoałem) 8 9ardzo do$rze zro$iła')

Cristina o$darzyła mnie %iepłym u'mie%&em i po raz pierszy odniosłem rażenie, że

nie $yłem dla nie" kim' zupełnie o$%ym)

8 ;i+% %o zro$imy< 8 zapytała)

8 Pomożemy mu 8 odparłem)

8 A "ak nie da so$ie pom!%<

8 =ro$imy tak, że$y tego nie zauażył)



12

*igdy si+ nie doiem, %zy zro$iłem to, $y pom!% 1idaloi, "ak maiałem so$ie,

%zy też uznałem to za 'ietny pretekst, że$y idya( si+ z Cristin#) 5potykali'my si+ u mnie

praie %odziennie) Cristina przynosiła kartki zapisane poprzedniego dnia przez 1idala, pełne

popraek, przekre'lony%& akapit!, g+ste od notatek i tysi#%a pr!$ ratoania tego, %o $yło

nie do uratoania) 5zli'my do ga$inetu i siadali'my na podłodze) *a"pier Cristina %zytała "e

na głos, p!>ne" długo nad nimi dyskutoali'my) M!" mentor pr!$oał napisa( %o' rodza"u

sagi o$e"mu"#%e" trzy pokolenia $ar%elo7skie" dynastii nieiele r!żni#%e" si+ od rodu

1idal!) Opoie'( za%zynała si+ na kilka lat przed reolu%"# przemysło#, raz z

przy$y%iem do miasta d!%& osiero%ony%& $ra%i, i nai#zyała do $i$li"ne" para$oli o

Kainie i A$lu: "eden staał si+ na"$ogatszym i na"pot+żnie"szym magnatem tego okresu,drugi za' st+poał na drog+ kapła7sta, $y nie'( pomo% u$ogim i zgin#( tragi%znie

'mier%i# przyodz#%# na my'l przypadek ksi+dza i poety iele$nego Ja%inta 1erdaguera)

Opoie'( o skł!%ony%& $ra%ia%& rozgryała si+ 'r!d przer!żny%& posta%i uikłany%&

%klie melodramaty, gorsz#%e skandale, mordersta, zakazane miło'%i, tragedie i tym

podo$ne, nieodzone dla gatunku ingredien%"e, s%enerii roz$udou"#%e" si+ metropolii,

rodz#%ego si+ 'iata przemysłu i 4inans"ery) *arratorem $ył nuk "ednego z $ra%i, kt!ry

rela%"onoał dzie"e rodziny, przygl#da"#% si+ płon#%emu miastu z pała%oy%& taras!Pedral$es pod%zas Tragi%znego Tygodnia -- roku)

9yłem zasko%zony, $o po piersze, 4a$uł+ t+ naszki%oałem 1idaloi par+ lat temu,

podsua"#% mu punkt y"'%ia do "ego ymarzone" poie'%i, kt!r#, "ak lu$ił potarza(,

nie$aem miał za%z#( pisa() Po t!re, %&o( nie $rakoało po temu okaz"i, 1idal nigdy nie

spomniał mi, że postanoił si+gn#( po ten pomysł i od d!%& lat "uż nad nim pra%u"e) Po

trze%ie za' ksi#żka, stanie, "akim si+ zna"doała, $yła %ałkoit# i giganty%zn# katastro4#,

gdzie ni% nie trzymało si+ kupy, po%zyna"#% od posta%i i struktury, poprzez nastr!" idramaturgi+, a ko7%z#% na "+zyku i stylu, godny%& dyletanta ma"#%ego i+%e" %zasu i pretens"i

niż talentu)

8 Co o tym s#dzisz 8 pytała Cristina) 8 Co' z tego $+dzie<

;olałem nie m!i( "e", że 1idal poży%zył ode mnie pomysł, i nie %&%#%, $y si+

"esz%ze $ardzie" prze"moała, u'mie%&n#łem si+ i zayrokoałem:

8 Tu i !dzie trze$a %o' poprai() To szystko)

Kiedy zapadał zmrok, Cristina siadała przy maszynie i, na %ztery r+%e, pisali'my od

noa ksi#żk+ 1idala, słoo po słoie, ers po ersie, s%ena po s%enie) a$uła, kt!r#



skonstruoał 1idal, $yła tak niesp!"na i $analna, że postanoiłem r!%i( do zasugeroane"

mu na po%z#tku) Pooli za%z+li'my nadaa( ży%ie posta%iom, %ałkoi%ie "e przera$ia"#%) *ie

uszła %ało ani "edna s%ena, %&ila, lini"ka lu$ 4raza, a mimo to, im $ardzie" z$liżali'my si+ do

ko7%a, tym i+ksze odnosiłem rażenie, że skrzeszamy z popioł! poie'(, kt!r# 1idal

nosił ser%u i miał zamiar napisa(, tylko nie iedział "ak)

Cristina m!iła mi, że 1idal, ra%a"#% po "akim' %zasie do s%eny napisane", "ak

s#dził, kilka tygodni %ze'nie", i %zyta"#% "# ostate%zne" ers"i na maszynie, yrażał

zasko%zenie do"rzało'%i# arsztatu i talentu, kt!ry dano przestał ierzy() Cristina $ała

si+, że resz%ie odkry"e nasz spisek, i sugeroała, $y'my za%&oyali i+ksz# ierno'(

oryginałoi)

8 Mie" zasze na uadze pr!żno'( pisarza, sz%zeg!lnie prze%i+tnego 8 odpoiadałem)

8 *ie lu$i+, "ak tak o nim m!isz)

8 Przykro mi) Ja też nie)

8 Poiniene' tro%&+ zolni() *ie ygl#dasz na"lepie") Teraz o %ie$ie si+ marti+)

8 ;iedziałem, że %o' do$rego z tego yniknie)

= %zasem nau%zyłem si+ ży( tylko po to, $y delektoa( si+ każd# sekund# sp+dzan# z

Cristin#) =anied$ałem so"# pra%+) Czasu dla Miasta przekl+ty%& nie miałem og!le, a

znale>( go musiałem, i+% spałem po trzy godziny dziennie, pra%oałem szalonym rytmie,

$yle tylko dotrzyma( termin! umoy) 9arrido i Es%o$illas z zasady nie %zytali og!le

ksi#żek, ani ty%&, kt!re sami ydaali, ani ty%&, kt!re pu$likoała konkuren%"a) Ale

A%&tung Trutka %zytała "e, i oszem, i ry%&ło za%z+ła pode"rzea(, że %o' dzinego si+ ze

mn# dzie"e)

8 To nie "este' ty 8 m!iła %zasem)

8 Jasne, że to nie "a, ko%&ana Germinio) To 2gnatius 9) 5amson)

9yłem 'iadom ryzyka, "akie zi#łem na sie$ie) Ale ni% to) *i% to, że $udziłem si+

%odziennie zlany potem, a ser%e aliło mi, "ak$y miało rozsadzi( że$ra) 9yłem got!zapła%i( t+ %en+, i "esz%ze i+ksz#, $yle nie rezygnoa( z te" sekretne" i niespieszne" $lisko'%i

%zyni#%e" z nas spisko%!) =daałem so$ie spra+, że Cristina idzi to moi%& o%za%&,

przy$ya"#% na nasze spotkania, i że nigdy nie odza"emni si+ tym samym) *ie $yło

przyszło'%i ani ielki%& nadziei tym $iegu donik#d i o$o"e mieli'my tego 'iadomo'()

Czasami, zm+%zeni pr!$ami ratoania tego na$iera"#%ego %oraz i+%e" ody okr+tu,

odkładali'my na $ok r+kopis 1idala i z$ierali'my si+ na odag+, $y rozmaia( o szystkim,

tylko nie o nasze" $lisko'%i, kt!ra, skrz+tnie skryana, za%zynała "uż nam %i#ży() =darzałosi+, że pokonu"#% nie'miało'( i o$ay, $rałem r+%e "e" dło7)



*ie oponoała, ale %zułem, że "# to kr+pu"e, że "est niemal prze'iad%zona, iż to, %o

ro$imy, nie "est porz#dku, że dług dzi+%zno'%i o$e% 1idala ł#%zy nas, ale i zarazem

dzieli) Pene" no%y, gdy szykoała si+ "uż do y"'%ia, u"#łem "e" tarz dłonie i

spr!$oałem po%ałoa() =nieru%&omiała, a kiedy u"rzałem sie$ie lustra%& "e" o%zu, nie

'miałem si+ odeza() ;stała i odeszła $ez słoa) Przez da tygodnie "e" nie idziałem, a

kiedy zn! si+ po"aiła, kazała mi przyrze%, że nigdy i+%e" tego nie zro$i+)

8 a6idzie, musisz zrozumie(, że kiedy sko7%zymy pra%+ nad ksi#żk# Pedra,

przestaniemy r!nież idya( si+ na doty%&%zasoy%& zasada%&)

8 A ni$y dla%zego<

8 o$rze iesz dla%zego)

*ie tylko na ido%zne oznaki mo"ego suk%esu patrzyła krzyym okiem) =a%zynałem

pode"rzea(, że 1idal nie przesadzał, tierdz#%, że poie'%i, kt!re pisz+ dla 9arrida i

Es%o$illasa, zupełnie si+ nie podo$a"# Cristinie, a%zkoliek mi o tym nie m!i) 9ez trudu

yo$rażałem so$ie, że "est %ałkoi%ie przekonana o tym, iż szystko, na %o mnie sta(, to

tylko $ezduszne pisanie na zam!ienie, że ystaiłem so"# oso$+ na sprzedaż zamian za

gar'( miedziak!, na$i"a"#% ka$z+ tym d!m sz%zurom kanałoym, $o nie miałem odagi

pisa( ser%em, pod łasnym naziskiem i kieru"#% si+ tylko łasnymi emo%"ami) *a"$ardzie"

$olało mnie to, że grun%ie rze%zy miała ra%"+) Pusz%załem odze 4antaz"i, yo$raża"#%

so$ie, że ypoiadam umo+, że pisz+ ksi#żk+ ył#%znie dla nie", $y zdo$y( "e" sza%unek)

Je'li to szystko, %o potra4iłem ro$i(, dla nie" $yło ni% niearte, to może lepie" $yło r!%i(

do szary%& i n+dzny%& dni redak%"i) =asze mog+ prze%ież ży( na garnuszku Pedra 1idala)

*ie mogłem zasn#(, %&o( miałem za so$# %ał# no% pisania, yszedłem i+% na

prze%&adzk+) 9ez żadnego konkretnego %elu skieroałem se kroki g!r+ miasta, ku

$udoie 'i#tyni 5agrada amilia) Kiedy $yłem mały, o"%ie% kilkakrotnie przyproadził

mnie tam, $y poprzygl#da( si+ te" gmataninie rze>$ i portyk!, kt!re nie mogły zera( si+

do lotu, "ak$y isiało nad nimi przekle7sto)0u$iłem tu ra%a(, $y upeni( si+, że ni% si+ nie zmieniło, że miasto ok!ł %i#ż si+

rozrastało i pi+ło g!r+, ale 5agrada amilia trała "ako ruina od pierszego dnia)

Kiedy tam dotarłem, za%zynał ła'nie s%&odzi( poprze%inany %zeronymi 'iatłami

$ł+kitny 'it, ykre'la"#%y na tle nie$a ieże 4asady 9ożego *arodzenia) ;iatr ze s%&odu

przyganiał uli%zny kurz i ka'n# o7 4a$ryk strzeg#%y%& grani% dzielni%y 5ant Marti)

Prze%&odziłem przez uli%+ Mallor%a, kiedy u"rzałem mgieł%e poranka 'iatła

nad"eżdża"#%ego trama"u) słyszałem stukot metaloy%& k!ł to%z#%y%& si+ po szyna%& inarasta"#%y d>i+k dzonka, kt!ry $ił trama"arz, ostrzega"#% o se" "e>dzie poprzez



%ienie)

C&%iałem u%ieka(, ale nie mogłem) 5tałem nieru%&omo mi+dzy szynami, patrz#% na

ogromnie"#%e 'iatła trama"u) słyszałem krzyki trama"arza i zo$a%zyłem snopy iskier

sypi#%e si+ spod k!ł) Ale naet !%zas, iedz#%, że patrz+ %oraz $liższe" 'mier%i o%zy,

nie $yłem zdolny si+ ruszy() Po%zułem zapa%& elektry%zno'%i, niesiony przez $iałe 'iatło,

kt!rego y$u%& trał moi%& o%za%&, p!ki trama"oy re4lektor ko7%u nie zgasł) Padłem

"ak kukła, za%&ou"#% przytomno'( "esz%ze przez par+ sekund, akurat tyle, $y zo$a%zy(, "ak

dymi#%e koło trama"u zatrzymu"e si+ dadzie'%ia %entymetr! od mo"e" tarzy) A p!>nie"

stała si+ %iemno'()



13

Otorzyłem o%zy) Ogromne "ak drzea kamienne kolumny znosiły si+ p!łmroku

ku nagiemu sklepieniu) 2gły 'iatła, pełne drga"#%ego kurzu, przeszyały uko'nie poietrze,

pozala"#% si+ domy'la( nieko7%z#%y%& si+ rz+d! pry%z) Kropelki ody "ak %zarne łzy

skapyały spod su4itu, $y roz$i"a"#% si+ o ziemi+, eksplodoa( e%&em) P!łmrok ydaał

o7 ple'ni i ilgo%i)

8 ;itamy %zy'(%u)

niosłem gło+ i odr!%iłem si+, $y odkry( m+ż%zyzn+ ła%&mana%&, %zyta"#%ego

gazet+ 'ietle latarni i roz%i#ga"#%ego usta u'mie%&u, kt!remu $rakoało połoy z+$!)

Czoł!ka trzymane" przeze7 gazety donosiła, że generał Primo de ?i6era prze"mu"e %ał#

ładz+ pa7stie, ini%"u"#% dyktatur+ mi+kki%& r+kai%zka%&, że$y ratoa( kra" przednieu%&ronn# &ekatom$#) Ten dziennik li%zył so$ie %o na"mnie" sze'( lat)

8 dzie "a "estem<

M+ż%zyzna, %o nie%o zaintrygoany, spo"rzał na mnie znad gazety)

8 ; &otelu ?itz) *ie %zu"e pan tego nozdrza%&<

8 Jak tu tra4iłem<

8 Jak yż+ta szmata) Przynie'li pana dzi' rano na nosza%& i od tamte" pory kimał pan

na"lepsze)O$ma%ałem si+ po marynar%e i stierdziłem, że szystkie pieni#dze, "akie miałem

przy so$ie, znikn+ły)

8 Biat zarioał 8 ykrzykn#ł m+ż%zyzna, tarmosz#% gazet+)

8 Jak ida(, na"$ardzie" rozo"oy%& 4aza%& kretynizmu $rak idei rekompensu"e si+

nadmiarem przer!żny%& ideologii)

8 Jak można st#d y"'(<

8 5koro tak si+ panu spieszy))) 2stnie"# da sposo$y) Permanentny i prze"'%ioy)Permanentny proadzi przez da%&: "eden do$ry skok i ualnia si+ pan od tego dziadosta na

zasze) ;y"'%ie prze"'%ioe zna"du"e si+ gł+$i, tam gdzie kr+%i si+ ten przygłup z

y%i#gni+t# pi+'%i#, kt!remu spada"# spodnie, %o nie przeszkadza mu pozdraia(

reolu%y"nym gestem szystki%& prze%&odz#%y%& tamt+dy) Ale "e'li y"dzie pan tamt+dy, to,

pr+dze" %zy p!>nie", nie%&y$nie zn! pan tu zaita)

Człoiek z gazet# przygl#dał mi si+ roz$aiony, z "asno'%i# umysłu, "ak# emanu"#

%zasami szale7%y)

8 To pan mnie okradł<



8 Ta #tplio'( znieaża) Kiedy pana tu sproadzono, $ył pan "uż y%zysz%zony "ak

patena przed msz#, "a za' &onoru"+ "edynie alory zna"du"#%e si+ o$ro%ie giełdoym)

=ostaiłem tego lunatyka na pry%zy, z niegdysie"sz# gazet# i post+po# retoryk#)

Cały %zas od%zuałem zaroty głoy i z trudem mogłem prze"'( linii proste" %ztery kroki,

niemnie" zdołałem dotrze( do drzi $o%zne" '%ianie ogromne" &ali, y%&odz#%y%& na

s%&odki) = g!ry s%&od! zdaała si+ spłya( delikatna po'iata)

Pokonałem %ztery lu$ pi+( pi+ter, $y resz%ie po%zu( rze'ki poie pada"#%y przez

drzi%zki na ko7%u s%&od!) ;yszedłem na zen#trz i zrozumiałem resz%ie, gdzie

tra4iłem)

*aprze%iko mnie roz%i#gało si+ "ezioro zaieszone nad drzeami parku Ciudadela)

5ło7%e za%zynało unosi( si+ nad miastem, a ody '%i+te łai%ami alg 4aloały ni%zym

rozlane ino) 9udynek z$iornika ep!sito de las Aguas ygl#dał "ak toporny zamek lu$

i+zienie) =$udoany został, a$y zaopatrya( od+ pailony ;ystay Biatoe"

roku RRR, ale z %zasem n+trza te" lai%kie" katedry za%z+ły nisz%ze( do tego stopnia, że stały

si+ s%&ronieniem dla umarlak! i $iedak!, kt!rzy nie mieli si+ gdzie podzia( z nastaniem

no%y lu$ %&łod!) uży z$iornik ody zaieszony na da%&u $ył teraz $agnistym i m+tnym

"eziorem ykraia"#%ym si+ poprzez sz%zeliny i p+kni+%ia $udynku)

;tedy ła'nie zauażyłem posta( sto"#%# na "ednym z kra7%! da%&u) Człoiek !

gałtonie si+ odr!%ił, "ak$y zaniepokoiło go samo mu'ni+%ie mego zroku, i spo"rzał na

mnie) Czułem si+ "esz%ze nie%o ot+piały, zrok miałem %i#ż lekko zamglony, ale zdaało

mi si+, że ruszył moim kierunku 8 z$yt szy$ko, "ak$y "ego stopy nie dotykały ziemi,

skokami nagłymi i naz$yt zinnymi, a$y zrok m!gł "e u%&y%i() *ie zanadto mogłem

do"rze( "ego tarz pod 'iatło, niemnie" zdołałem zauaży(, że to m+ż%zyzna o %zarny%&,

$łysz%z#%y%& o%za%&, "ak$y z$yt duży%& na "ego tarz) Odnosiłem rażenie, że im $ardzie"

si+ ku mnie z$liżał, tym $ardzie" "ego syletka si+ ydłużała i przy$yało "e" zrostu)

Po%zułem zimne dresz%ze i %o4n#łem si+ par+ krok!, nie u'iadamia"#% so$ie, że za so$#mam $rzeg "eziora)

Po%zułem, że tra%+ grunt pod nogami i że zaraz spadn+ na ple%y, gdy niezna"omy

złapał mnie za rami+, $y po%i#gn#( delikatnie ku so$ie i postai( z porotem na tarde"

ziemi) siadłem na "edne" ze sto"#%y%& ok!ł z$iornika łaek i odet%&n#łem gł+$oko)

*iezna"omy stał koło mnie) niosłem zrok i po raz pierszy zo$a%zyłem go yra>nie)

O%zy miał normalnego rozmiaru, $ył mo"ego zrostu, "ego gesty i ru%&y ni%zym si+

nie r!żniły od gest! i ru%&! "akiegokoliek m+ż%zyzny) ;yraz tarzy ydał mi si+ miły iuspoka"a"#%y)



8 zi+ku"+ 8 poiedziałem)

8 o$rze si+ pan %zu"e<

8 Tak) To tylko zar!t głoy)

*iezna"omy usiadł koło mnie) Miał na so$ie %iemny trzy%z+'%ioy garnitur z

y$ornego materiału) ; klapie marynarki zauażyłem pi+t# sre$rn# miniaturk+ anioła z

rozpostartymi skrzydłami, dzinie mi zna"om#) Pomy'lałem, że o$e%no'( kogo' tak

nienagannym garniturze, takim mie"s%u, "est ra%ze" %zym' mało normalnym) *iezna"omy,

"ak$y %zytał moi%& my'la%&, u'mie%&n#ł si+)

8 Mam nadzie"+, że nie zaniepokoiłem pana z$ytnio 8 przem!ił)

8 Mniemam, że nie spodzieał si+ pan zasta( tym mie"s%u kogokoliek)

5po"rzałem na7 zasko%zony i u"rzałem od$i%ie so"e" tarzy "ego %zarny%&

>reni%a%&, kt!re rozszerzały si+ ni%zym kleks na papierze)

8 A mog+ iedzie(, %o pana tu sproadza<

8 To samo %o i pana: ;ielkie nadzie"e)

8 Andreas Corelli 8 ymamrotałem)

Jego tarz roz"a'niła si+)

8 Ogromna to dla mnie rado'(, że mam resz%ie możno'( pozna( i przyita( pana

oso$i'%ie, przy"a%ielu)

M!ił z lekkim ak%entem, kt!rego nie potra4iłem "ednak umie"s%oi() 2nstynkt

podpoiadał mi, że poinienem sta( i ode"'( stamt#d "ak na"szy$%ie", zanim niezna"omy

pononie si+ odezie, ale $yło "ego głosie, "ego spo"rzeniu %o', %o t%&n+ło spoko"em i

$udziło zau4anie) ;olałem nie pyta(, sk#d m!gł iedzie(, że spotka mnie ła'nie tym

mie"s%u, skoro naet "a sam nie iedziałem, gdzie si+ znalazłem)

9rzmienie "ego sł! i 'iatło o%zu dodaało mi otu%&y) ;y%i#gn#ł ku mnie dło7)

'%isn#łem "#) 'mie%& o$ie%yał ra" utra%ony)

8 Poinienem %&y$a podzi+koa( za szystkie prze"ay ży%zlio'%i, "akie mniespotkały z pana strony ostatni%& lata%&) O$aiam si+, panie Corelli, że mam u pana dług

dzi+%zno'%i)

8 Hadn# miar#) To "a "estem %o' panu inien, przy"a%ielu, i to "a poinienem przede

szystkim przeprosi( pana za to, że o'mieliłem si+ pana niepokoi( niez$yt stosonym

%zasie i mie"s%u, ale yzna"+, że od dłuższego "uż %zasu %&%iałem z panem porozmaia(, a

nie potra4iłem znale>( ani okaz"i, ani sposo$u)

8 5łu%&am o$e% tego) Czym mog+ panu służy(< 8 spytałem)8 C&%+, że$y pra%oał pan dla mnie)



8 Prosz+<

8 C&%+, że$y pan dla mnie pisał)

8 O%zyista) =apomniałem, że "est pan yda%#)

*iezna"omy za'miał si+) Miał sz%z+'liy 'mie%& dzie%ka, kt!re "esz%ze nie roz$iło

talerza)I

8 *a"lepszym ze szystki%&) ;yda%#, na kt!rego %ałe ży%ie pan %zekał) ;yda%#,

kt!ry u%zyni pana nie'miertelnym)

Podał mi so"# izyt!k+) 9yła to taka sama izyt!ka "ak ta, kt!r# trzymałem

dłoni, gdy prze$udziłem si+ po no%y z C&loe, i kt!r# %i#ż miałem domu)

/7D43/8 CO43))+

3iteur

3itions e la )umiere

(oule5ar 8t, 2 9ermain" :;, aris

2 Czu"+ si+ zasz%zy%ony, panie Corelli, ale o$aiam si+, że nie mog+ przy"#(

propozy%"i) O$oi#zu"e mnie umoa podpisana z)))

8 9arrido i Es%o$illas, iem) To oso$ni%y, z kt!rymi, $ez urazy, nie poinien pan

utrzymya( "aki%&koliek stosunk!)

8 *ie "est pan odoso$niony tym przekonaniu)

8 Czyż$y podzielała "e r!nież panna 5agnier<

8 =na "# pan<

8 =e słyszenia) =da"e si+ należe( do ko$iet, o$e% kt!ry%& %złoiek got! "est na

szystko, $yle zdo$y( i%& sza%unek i podzi, niepradaż< Czyż to nie ona ła'nie stara si+

pana przekona(, że poinien pan ode"'( od ty%& pasożyt!, $y resz%ie za%z#( $y( iernym

so$ie<

8 To nie takie proste) Mam umo+, kt!ra zo$oi#zu"e mnie do pisania tylko i

ył#%znie dla ni%& "esz%ze przez sze'( lat)8 ;iem, ale nie poinien si+ pan tym prze"moa() Moi adoka%i $ada"# ła'nie t+

spra+ i zapeniam pana, że istnie"# r!żnorakie 4ormuły pozala"#%e na de4inityne

rozi#zanie każdego zo$oi#zania pranego, gdy$y zde%ydoał si+ pan przysta( na mo"#

propozy%"+)

8 A "aka "est pa7ska propozy%"a<

Corelli u'mie%&n#ł si+ ło$uzersko, ni%zym u%zniak, z rado'%i# y"aia"#%y sekret)

8 Przez %ały rok $+dzie pan pra%oał tylko i ył#%znie nad zam!ion# przeze mnieksi#żk#, kt!re" tematyk+ przedyskutu"emy z %&il# podpisania umoy) =ali%zka ynosiła$y



sto tysi+%y 4rank!)

5po"rzałem na7 osłupiały)

8 Je'li kota ta nie yda"e si+ panu odpoiednia, got! "estem rozaży( sum+, "ak#

uzna pan za ła'%isz#) 9+d+ sz%zery: nie mam zamiaru kł!%i( si+ z panem o pieni#dze) 2

mi+dzy nami m!i#%, nie s#dz+, $y pan z kolei nosił si+ z innym zamiarem, $o iem, iż

kiedy y"a'ni+ panu, o "ak# ksi#żk+ %&%+ poprosi(, spraa %eny $+dzie %zym' na"mnie"

istotnym)

;est%&n#łem i u'mie%&n#łem si+ do sie$ie)

8 ;idz+, że mi pan nie ierzy)

8 5zanony panie Corelli, "estem autorem poie'%i przygodoy%&, kt!re naet nie s#

podpisane moim naziskiem) Moi yda%y, kt!ry%&, "ak nosz+, pan "uż zna, to para

li%&ay%& szal$ierzy, niearty%& ykupienia i%& %iał na ag+ ła"na, moi %zytelni%y za' naet

nie iedz#, że istnie"+) Od lat zara$iam na ży%ie tym 4a%&u i "esz%ze nie zdołałem napisa(

$oda"że stroni%zki, kt!r# $ył$ym usatys4ak%"onoany) Ko$ieta, kt!r# ko%&am, uaża, że

troni+ ży%ie, i ma ra%"+) aża r!nież, że nie mam praa "e" pragn#(, że "este'my par# ni%

niezna%z#%y%& dusz, a i%& "edynym sensem istnienia "est spła%anie długu dzi+%zno'%i u

%złoieka, kt!ry y%i#gn#ł nas z n+dzy, i penie tym też ma ra%"+) *ieażne) ; na"mnie"

spodzieanym dniu sko7%z+ trzydzie'%i lat i u'iadomi+ so$ie, że "estem %oraz mnie"

podo$ny do %złoieka, "akim %&%iałem $y(, kiedy miałem lat pi+tna'%ie) O ile "e og!le

sko7%z+, $o ostatnio ze zdroiem u mnie tak "ak i z pra%# 8 kulao) *a razie, "e'li uda mi si+

napisa( %i#gu godziny "edno, g!ra da, miar+ sensone zdania, mog+ uzna( dzie7 za

udany) Oto, "akie" klasy "estem autorem i %złoiekiem)

dzie mi tam i+% do kogo', kto przy"mu"e izyty yda%! z Paryża

ystaia"#%y%& %zeki in $lan%o za napisanie ksi#żki, kt!ra ma odmieni( "ego ży%ie i spełni(

szystkie nadzie"e)

Corelli przypatryał mi si+ z %ał# poag#, aż#% każde mo"e słoo)8 5#dz+, że "est pan z$yt suroym s+dzi# dla sie$ie, %o zreszt# "est %e%&# yr!żnia"#%#

"ednostki arto'%ioe) Prosz+ mi ierzy(, że przez lata mo"e" działalno'%i stykałem si+ z

rzesz# os!$, za kt!re nie dał$y pan złamanego grosza, ale kt!re miały o so$ie $ardzo ysokie

mniemanie) Pragn+ "ednak, a$y $ył pan 'iadom, że %&o( mi pan nie uierzy, naprad+

iem, i to dokładnie, "akie" klasy autorem i %złoiekiem pan "est) Od lat 'ledz+ pa7skie

dokonania, ie pan o tym) Od pa7skiego pierszego opoiadania ydrukoanego /0a

1oz de la 2ndustria3 poprzez %ykl Ta"emni%e 9ar%elony aż po szystkie od%inki serii2gnatiusa 9) 5amsona) Odażył$ym si+ naet poiedzie(, że znam pana lepie" niż pan sie$ie



samego) latego też iem, że ko7%u przy"mie pan mo"# propozy%"+)

8 A %o "esz%ze pan ie<

8 ;iem, że %o', al$o naet sporo, nas ł#%zy) ;iem, że stra%ił pan o"%a, "a r!nież)

;iem, %o to zna%zy stra%i( o"%a, kiedy si+ go "esz%ze potrze$u"e) Panu za$rano o"%a

tragi%zny%& okoli%zno'%ia%&) M!", mnie"sza o przy%zyny, odrzu%ił mnie i ygnał z domu)

ot! "estem poiedzie(, że "est to penie $ole'nie"sze) ;iem, że %zu"e si+ pan

osamotniony, i to u%zu%ie r!nież "est mi znane dogł+$nie, prosz+ mi ierzy() ;iem, że

żyi pan ser%u ielkie nadzie"e i że żadna z ni%& si+ nie zi'%iła, i iem, że ła'nie to, %&o(

nie zda"e so$ie pan z tego spray, za$i"a pana po tro%&u każdego mi"a"#%ego dnia)

Po "ego słoa%& zaległa długa %isza)

8 użo pan ie, panie Corelli)

8 ;ystar%za"#%o dużo, że$y uaża(, że $ardzo %&%iał$ym pana lepie" pozna( i zosta(

pa7skim przy"a%ielem) A mniemam, iż nie ma pan ielu przy"a%i!ł) Ja zreszt# też) *ie u4am

tym, kt!rzy s# przekonani, że ma"# ielu przy"a%i!ł) To znak, iż nie zna"# ludzi)

8 Ale pan prze%ież szuka pra%onika, a nie przy"a%iela)

8 5zukam sp!lnika na %zas okre'lony) 5zukam pana)

8 Jest pan $ardzo peny sie$ie 8 rzu%iłem)

8 To ada rodzona 8 odparł Corelli, sta"#%) 8 rug# "est "asnoidzto) ?ozumiem

i+%, że $y( może "est "esz%ze za %ze'nie i nie ystar%zy, że usłyszy pan prad+ z moi%&

ust) Musi "# pan zo$a%zy( na łasne o%zy) Po%zu( na łasne" sk!rze) 2 po%zu"e "# pan, prosz+

mi ierzy()

;y%i#gn#ł ku mnie dło7 i nie %o4n#ł, p!ki "e" nie u'%isn#łem)

8 Czy mog+ przyna"mnie" li%zy( na zapenienie, że przemy'li pan mo"e słoa i że

r!%imy do rozmoy< 8 zapytał)

8 *ie $ardzo iem, %o mam odpoiedzie()

8 Prosz+ mi na razie ni% nie m!i() O$ie%u"+, że nast+pnym razem $+dzie to dla panadużo "a'nie"sze)

Po ostatni%& słoa%& u'mie%&n#ł si+ i ruszył ku s%&odom)

8 A ydarzy si+ nast+pny raz< 8 zapytałem)

Corelli zatrzymał si+ i odr!%ił)

8 =asze si+ ydarza)

8 A gdzie<

*a miasto spadały ostatnie 'iatła dnia, o%zy Corellego $łysz%zały za' "ak darozżarzone +gle)



=nikn#ł drzia%& proadz#%y%& na s%&ody) opiero tedy u'iadomiłem so$ie, że

nie zauażyłem, a$y trak%ie rozmoy %&o%iaż raz mrugn#ł poiekami)



14

a$inet lekarski zna"doał si+ na ysokim pi+trze) = "ego okien rozpo'%ierał si+

idok na l'ni#%e oddali morze i strom# uli%+ Muntaner, po kt!re" trama"e ze'lizgiały si+

pomi+dzy ielkimi domami a luksusoymi $udynkami aż do Ensan%&e) a$inet pa%&niał

%zysto'%i#) ;szystkie sale urz#dzone $yły z nienagannym smakiem) ;isz#%e na '%iana%&

o$razy, pe"zaże t%&n#%e spoko"em i nadzie"#, koiły nery) 5to"#%e na p!łka%& dosto"ne tomy

$udziły respekt) Piel+gniarki, zinne "ak tan%erki, u'mie%&ały si+, prze%&odz#% o$ok)

Po%zułem si+, "ak$ym przekro%zył $ramy %zy'(%a tylko dla zamożny%&)

8 oktor za %&il+ pana przy"mie)

oktor Trias, o ygl#dzie patry%"usza, starannie u$rany, opanoany, $ył

%złoiekiem, kt!rego każdy gest $udził zau4anie) =za szkieł okular! $ez opraek l'niłyszare przeniklie o%zy) Miał serde%zny, łagodny, nigdy 4ryolny u'mie%&) oktor Trias $ył

o$yty ze 'mier%i# i im $ardzie" si+ u'mie%&ał, tym $ardzie" si+ go $ałem)

=e sposo$u, "aki zaprosił mnie do 'rodka i skazał, $ym usiadł, ynioskoałem,

że $re temu, %o m!ił mi dzie7 %ze'nie", kiedy za%z+ły si+ mo"e $adania, o na"noszy%&

odkry%ia%& medy%yny i post+pa%& nauki, kt!re daały nadzie"e %&orym ma"#%ym podo$ne do

mnie o$"ay, "ego diagnoza $yła $ezlitosna)

8 Jak si+ pan %zu"e< 8 zapytał, nie iedz#%, %zy patrze( na mnie, %zy na mo"# leż#%# na $iurku te%zk+)

8 5am pan ie na"lepie")

'mie%&n#ł si+ lekko, "ak ytrany gra%z)

8 Piel+gniarka m!iła, że "est pan pisarzem, %&o( idz+, że ypełnionym

4ormularzu pisał pan /na"emnik3)

8 ; moim przypadku r!żni%a "est nieielka)

8 ;yda"e mi si+, że kt!ry' z moi%& pa%"ent! "est pana %zytelnikiem)8 Mam nadzie"+, że yołane lektur# spustoszenia układzie neroym nie okaż#

si+ nieodra%alne)

oktor roze'miał si+, "ak$y m!" do%ip go roz$aił, i przy"#ł posta+, kt!ra nie

pozostaiała #tplio'%i %o do tego, że sympaty%zna i do%ipna uertura nasze" rozmoy

do$iegła ła'nie ko7%a)

8 ;idz+, że tak %zora", "ak i dzi' przyszedł pan sam) *ie ma pan nikogo $liskiego<

Hony< ?odze7sta< ?odzi%!<

8 9rzmi to do'( pogrze$oo)



8 *ie mam zamiaru pana okłamya() ;yniki pierszy%& $ada7 nie s# tak

optymisty%zne, "ak si+ spodzieali'my)

Patrzyłem na niego mil%zeniu) *aet nie %zułem stra%&u) ;ła'%iie nie %zułem ni%)

8 ;szystko skazu"e na to, że ma pan guz zlokalizoany lee" p!łkuli m!zgu)

;yniki $ada7 potierdziły, niestety, to, na %o skazyały opisane przez pana o$"ay, i

o$aiam si+, że mamy do %zynienia z nootorem)

Przez %&il+ nie $yłem stanie ydo$y( z sie$ie głosu) *ie mogłem naet udaa(

zdziienia)

8 Jak długo na to %&oru"+<

8 *ie możemy iedzie( na peno, ale zaryzykoał$ym przypusz%zenie, że guz ro'nie

od dłuższego %zasu, %o y"a'niało$y yst#pienie o$"a!, kt!re pan opisał, i trudno'%i,

"aki%& do'iad%zył pan ostatnio so"e" pra%y)

;est%&n#łem gł+$oko) oktor patrzył na mnie %ierpliie i do$rotliie, "ak$y %&%iał

da( mi %zas) ; głoie po"aiały mi si+ po%z#tki r!żny%& zda7, nie $yłem "ednak zdolny i%&

ypoiedzie() ; ko7%u nasze spo"rzenia si+ spotkały)

8 Pode"rzeam, że "estem pa7ski%& r+ka%&, doktorze) Pan ie na"lepie", "akie"

kura%"i poinienem si+ podda()

=o$a%zyłem "ego o%za%&, że nie ma "uż nadziei i że im pr+dze" przy"m+ to do

iadomo'%i, tym lepie") Pokiałem gło#, z trudem postrzymu"#% pod%&odz#%e do gardła

mdło'%i) oktor nalał mi szklank+ ody z dz$anka) Opr!żniłem "# "ednym &austem)

8 *ie ma dla mnie lekarsta)

8 Jest) Możemy zro$i( iele, $y u'mierzy( $!l oraz zapeni( panu ygod+ i spok!")

8 Ale umr+ i tak)

8 Tak)

8 ; dodatku niedługo)

8 Pradopodo$nie)'mie%&n#łem si+ do sie$ie) *aet na"tragi%znie"sze iadomo'%i przynosz# ulg+,

kiedy okazu"# si+ tylko potierdzeniem naszy%& na"gorszy%& prze%zu()

8 Mam dopiero dadzie'%ia osiem lat 8 poiedziałem, nie $ardzo iedz#%, %zemu to

m!i+)

8 Przykro mi) C&%iał$ym mie( dla pana lepsze noiny)

Po%zułem si+, "ak$ym yznał ła'nie "akie' kłamsto lu$ niez$yt %i+żki grze%&, a

teraz z$ierała e mnie 4ala yrzut! sumienia)8 2le %zasu mi pozostało<



8 Trudno to dokładnie przeidzie() 9y( może rok, g!ra p!łtora)

= "ego tonu ynioskoałem, że $ył to na"$ardzie" optymisty%zny z możliy%&

ariant!)

8 2 przez ten, da"my na to, rok, "ak długo, edług pana, za%&oam zdolno'( do pra%y i

$+d+ samodzielny<

8 Jest pan pisarzem) o pra%y użya pan m!zgu) *iestety, tam ła'nie zlokalizoany

"est pro$lem i tam na"%ze'nie" uido%zni# si+ ograni%zenia)

8 Ograni%zenia to nie "est termin medy%zny, doktorze)

8 ; miar+ post+pu %&oro$y o$"ay, kt!re pana n+kały, za%zn# yst+poa( %oraz

%z+'%ie" i z %oraz i+ksz# intensyno'%i#, aż ko7%u $+dzie pan musiał znale>( si+

szpitalu, $y'my mogli si+ panem zaopiekoa()

8 *ie $+d+ m!gł pisa()

8 *ie $+dzie pan m!gł naet my'le( o pisaniu)

8 Kiedy to si+ stanie<

8 *ie iem) =a dziei+(, dziesi+( miesi+%y, może mnie") *aprad+ mi przykro)

Pokiałem gło# i podniosłem si+ z mie"s%a) ?+%e mi drżały, $rakoało mi t%&u)

8 ?ozumiem, że potrze$u"e pan %zasu, $y przemy'le( szystko, o %zym panu m!i+,

ale ażne, $y'my za%z+li działa( "ak na"szy$%ie")

8 *ie mog+ "esz%ze umrze(, doktorze) Jesz%ze nie teraz) Mam %o' do zro$ienia)

P!>nie" $+d+ miał %ałe ży%ie na to, że$y umiera()



15

Te" same" no%y szedłem do so"ego studia na ieży i zasiadłem przed maszyn# do

pisania, %&o%iaż iedziałem, że ni% nie napisz+) Okna miałem otarte na o'%ież, ale tym

razem 9ar%elona nie %&%iała mi ni% opoiedzie( i nie $yłem zdolny zapełni( ani "edne"

strony) ;szystko, %o udało mi si+ z sie$ie ykrzesa(, ydaało si+ $analne i puste)

Czytałem so"e zdania od noa, $y stierdzi(, że arte s# mnie" niż papier, na kt!rym "e

spisu"+) Już nie słyszałem te" muzyki, "aka płynie zykle z kaałka porz#dne" prozy)

5topnioo, ni%zym poolna i rozkoszna tru%izna, słoa Andreasa Corellego za%z+ły dr#ży(

m!" umysł)

=ostało mi nie%ałe sto stron do zako7%zenia n 8 tego "uż od%inka yssany%& z pal%a

perypetii, kt!re yp%&ały kieszenie 9arrido i Es%o$illasa, ale u'iadomiłem so$ie !%zas,że nigdy go nie sko7%z+)

2gnatius 9) 5amson zgin#ł pod kołami trama"u, a "ego dusza ykraiła si+

tysi#%em stron, kt!re nigdy nie poinny $yły u"rze( 'iatła dziennego) Ale zanim odszedł,

zd#żył zostai( so"# ostatni# ol+) C&%iał, $y po%&oano go $ez %eremonii, i $ym "a,

przyna"mnie" raz ży%iu, miał odag+ przem!i( łasnym głosem) =ostaiał mi spadku

zaso$ny arsenał dymu i luster) 2 prosił, $ym pozolił mu ode"'(, gdyż urodził si+ po to, $y o

nim zapomniano);zi#łem "ego ostatni#, niedoko7%zon# poie'( i podpaliłem "#)

=a"moała si+ strona po stronie, a mnie ro$iło si+ %oraz lże" na duszy)

Te" no%y ilgotny, %iepły iaterek unosił si+ nad da%&ami@ padłszy do 'rodka,

porał ze so$# pro%&y 2gnatiusa 9) 5amsona i rozni!sł "e pomi+dzy zaułkami starego miasta,

gdzie, %&o($y "ego słoa zmieniły si+ na zasze popi!ł, a "ego imi+ znikło z pami+%i naet

na"iernie"szy%& %zytelnik!, miał pozosta( na ie%zne %zasy)

*ast+pnego dnia z"aiłem si+ ydani%tie 9arrido i Es%o$illas) *oa,młodziutka re%ep%"onistka nie poznała mnie)

8 Pana godno'(<

8 Gugo, 1i%tor)

?e%ep%"onistka u'mie%&n+ła si+ i poł#%zyła si+ z Germin#)

8 Przyszedł pan Gugo 1i%tor) C&%e si+ zo$a%zy( z panem 9arrido)

Pokiała gło# i odłożyła słu%&ak+)

8 =araz do pana przy"dzie)

8 Od dana tu pra%u"esz<



8 Od tygodnia 8 odpoiedziała uprze"mie dzie%zyna)

Je'li mnie pami+( nie myliła, $yła to "uż !sma re%ep%"onistka zatrudniona przez 4irm+

9arrido i Es%o$illas %i#gu ostatniego roku)

Pra%oni%y ydani%ta, kt!rzy podlegali $ezpo'rednio Germinie, nie zagrzeali tu

długo mie"s%a, gdyż A%&tung Trutka, odkryszy, iż przeyższa"# "# inteligen%"#, %o zdarzało

si+ dziei+%iu przypadka%& na dziesi+(, za%zynała si+ trz#'(, że odsun# "# %ie7, oskarżała

i%& o kradzież, sprzenieierzenie pieni+dzy al$o skandali%zne niedopełnienie o$oi#zk! i

tak długo suszyła sze4om gło+, aż Es%o$illas yrzu%ał i%& z pra%y, groż#%, że "e'li pisn# o

tym %&o( sł!ko, na'le na ni%& płatnego morder%+)

8 C!ż za rado'( idzie( %i+ tuta", a6idzie 8 przyitała mnie A%&tung Trutka) 8

Bietnie ygl#dasz) *aprad+ znakomi%ie)

8 To dlatego, że potr#%ił mnie trama") Jest 9arrido<

8 Jaki' ty dzi' do%ipny) la %ie$ie zasze zna"dzie %zas) 9ardzo si+ u%ieszy, kiedy

mu poiem, że przyszedłe' nas odiedzi()

8 *aet nie iesz "ak $ardzo)

A%&tung Trutka poproadziła mnie do ga$inetu 9arrido, urz#dzonego ni%zym salon

kan%lerza operet%e: ymosz%zony dyanami, ypełniony popiersiami imperator!,

martymi naturami i zakupionymi na kilogramy, opranymi sk!r+ tomami, kt!re, "ak

so$ie yo$rażałem, $yły 'rodku puste) 9arrido o$darzył mnie przymilnym u'mie%&em i

y%i#gn#ł r+k+)

8 Czekamy nie%ierpliie na kole"n# %z+'( pa7skiego %yklu) ; te" %&ili

dodrukou"emy die ostatnie i id# "ak 'ieże $ułe%zki) Pi+( tysi+%y egzemplarzy i+%e")

*iezły nakład, %o<

;ydaało mi si+, że ! nakład ynosił przyna"mnie" pi+(dziesi#t tysi+%y, ale

pokiałem tylko gło# $ez entuz"azmu) 9arrido i Es%o$illas doproadzili do per4ek%"i %o',

%o kr+gu $ar%elo7ski%& yda%! znane $yło "ako pod!"ne ydanie) = każdego tytułu przygotoyano ydanie o4i%"alne i opodatkoane, li%z#%e kilka tysi+%y egzemplarzy, za

kt!re pła%ono autoroi 'mieszne tantiemy)

P!>nie", "e'li ksi#żka odnosiła suk%es, przy%&odziły nast+pne, podziemne ydania,

li%zone "uż dziesi#tka%& tysi+%y egzemplarzy, od kt!ry%& nigdy nie odproadzano

podatk! i za kt!re autor nie dostaał ani grosza) ;ydania nielegalne nietrudno $yło

rozpozna(, gdyż 9arrido drukoał "e ukradkiem danym zakładzie +dliniarskim

zna"du"#%ym si+ 5anta Perpetua de Mogoda i kiedy przera%ało si+ strony takie" ksi#żki,unosił si+ nad ni# zapaszek do$rze o$suszone" kieł$asy)



8 O$aiam si+, że mam złe iadomo'%i)

9arrido i A%&tung Trutka ymienili spo"rzenia, ale yraz i%& tarzy pozostał

niezruszony) ; te" same" %&ili drzia%& ukazał si+ Es%o$illas i popatrzył na mnie su%&o

i pogardliie, "ak$y %&%iał zd"#( ymiary na mo"# trumn+)

8 =o$a%z, kto nas odiedza) C!ż za miła niespodzianka, prada<

8 zapytał 9arrido sp!lnika, kt!ry tylko pokiał gło#)

8 Co to za złe iadomo'%i< 8 zapytał Es%o$illas)

8 5p!>ni si+ pan z tekstem< 8 zapytał przy"a>nie 9arrido)

8 = peno'%i# możemy dostosoa()))

8 *ie) *ie %&odzi o terminy) Ksi#żki po prostu nie $+dzie)

Es%o$illas post#pił krok naprz!d i zmarsz%zył $ri) 9arrido roze'miał si+ %i%&utko)

8 Jak to nie $+dzie ksi#żki< 8 zapytał Es%o$illas)

8 =y%za"nie) ;%zora" podpaliłem manuskrypt) *ie o%alała ani "edna strona)

=apadła gro$oa %isza) 9arrido po"edna%zym gestem zaprosił mnie, $ym usiadł

tak zanym 4otelu dla go'%i, %zarnym, gł+$okim tronie, kt!rym sadzało si+ autor! i

dosta%!, $y znale>li si+ na ysoko'%i zroku 9arrido)

8 *ie%& pan usi#dzie i opoie nam, o %o %&odzi) ;idz+, że %o' pana gryzie) Może $y(

pan z nami sz%zery, "este'my prze%ież "ak rodzinie)

A%&tung Trutka i Es%o$illas przytakn+li z przekonaniem, ukazu"#% sym pełnym

oddania spo"rzeniem, "ak ielki ma"# do mnie sza%unek) ;olałem pozosta( na sto"#%o) Oni

u%zynili to samo, patrz#% na mnie "ak sroka gnat) 9arrido musiały "uż roz$ole( mi+'nie

tarzy od ty%& nieusta"#%y%& u'mie%&!)

8 ;i+%<

8 2gnatius 9) 5amson popełnił samo$!"sto) =ostaił po so$ie niepu$likoane,

dudziestostroni%oe opoiadanie, kt!rym umiera ramiona%& C&loe Permanyer po tym,

"ak razem zażyli tru%izn+)8 Autor umiera na karta%& łasne" prozy< 8 spytała z$ita z tropu Germina)

8 To "ego aangardoe pożegnanie ze 'iatem poie'%i od%inka%&) Pomysł ten

przypadnie am, "ak mniemam, do gustu)

8 A może "est "akie' antidotum< 8 zapytała A%&tung Trutka)

8 Panie Martin, nie musz+ panu %&y$a przypomina(, że to pan, a nie 'i+te" pami+%i

2gnatius, podpisał z nami kontrakt))) 8 poiedział Es%o$illas)

9arrido u%zynił r+k# gest, $y u%iszy( koleg+)8 My'l+, że iem, %o panu dolega) Jest pan po prostu y%zerpany) Od lat pra%u"e pan



$ez yt%&nienia, o %zym 4irma $ardzo do$rze ie i do%enia pa7ski ysiłek) latego

potrze$u"e pan odpo%zynku)

Ja to rozumiem) ;szys%y to rozumiemy, prada<

9arrido spo"rzał na Es%o$illasa i na A%&tung Trutk+, oni za' pokiali gło# ze

strapion# min#) 8 Jest pan artyst#, %&%e pan upraia( pradzi# sztuk+, ysok# literatur+,

pisa( %o', %o ypłynie z ser%a i zapisze pa7skie imi+ złotymi zgłoskami ksi+dze &istorii

posze%&ne")

8 54ormułoane ten spos!$ $rzmi to do'( idioty%znie)

8 9o to idiotyzm 8 o$ruszył si+ Es%o$illas)

8 *ieprada 8 u%i#ł 9arrido) 8 To rze%z ludzka) A my "este'my lud>mi) Ja, m!"

sp!lnik, Germina, kt!ra $+d#% ko$iet# i rażli# dusz#, "est $y( może na"$ardzie" ludzka z

nas szystki%&, prada,

Germino<

8 Jak na"$ardzie" 8 zgodziła si+ A%&tung Trutka)

8 A ponieaż "este'my lud>mi, rozumiemy pana i %&%emy panu pom!%) 9o "este'my z

pana naprad+ dumni i ierzymy, że pa7ski suk%es "est naszym suk%esem) la naszego

ydani%ta na"ażnie"si s# ludzie, nie pieni#dze)

9arrido zako7%zył so"# przemo+ s%eni%zn# pauz#) 9y( może %zekał, aż rozlegn#

si+ oklaski, ale kiedy przekonał si+, że nie mam zamiaru $i( mu $raa, por!%ił do sego

yodu:

8 = tego zgl+du mam dla pana nast+pu"#%# propozy%"+: damy panu sze'(, a może

naet dziei+( miesi+%y urlopu, $y m!gł pan spoko"u zamkn#( si+ ga$ine%ie i yda( na

'iat dzieło sego ży%ia) Jak pan sko7%zy, przyniesie "e nam, a my opu$liku"emy "# pod

pa7skim naziskiem i z należnymi &onorami) 9o "este'my po pa7skie" stronie)

5po"rzałem na 9arrido, potem na Es%o$illasa) A%&tung Trutka ygl#dała tak, "ak$y

miała za %&il+ rozpłaka( si+ ze zruszenia)8 O%zyi'%ie $ez zali%zki 8 zazna%zył Es%o$illas)

9arrido zaklaskał z entuz"azmem)

8 2 %o pan na to<

=a%z#łem pra%oa( "esz%ze tego samego dnia) M!" plan $ył r!nie prosty, "ak

szalony) ; dzie7 pisałem od noa ksi#żk+ 1idala, no%y siadałem nad so"#) Postanoiłem

y%i#gn#( z r+kaa szystkie sztu%zki, "akie zostaił mi spadku 2gnatius 9) 5amson, i

ykorzysta( "e, tym razem służ$ie szla%&etny%& i godny%& idei, "akie tliły si+ "esz%ze moim ser%u) Pisałem z dzi+%zno'%i, z rozpa%zy i z pr!żno'%i) Pisałem przede szystkim dla



Cristiny, %&%iałem udoodni( "e", że i "a potra4i+ spła%i( dług za%i#gni+ty u 1idala i że a6id

Martin, %&o%iaż stoi "uż nad gro$em, zasłużył na to, $y spo"rze( "e" prosto o%zy, nie

stydz#% si+ soi%& żałosny%& nadziei)

*ie r!%iłem "uż do doktora Triasa) *ie miałem po %o) 2 tak pierszy si+ doiem, że

nie "estem zdolny my'le(, ani tym $ardzie" przela( moi%& my'li na papier) M!" zau4any i

poz$aiony yrzut! sumienia aptekarz zaopatryał mnie, nie staia"#% z$+dny%& pyta7,

tyle kodeinoy%& %ukierk!, ile dusza zapragnie, a %zasem dorzu%ał ten %zy inny spe%y4ik,

od kt!rego żyły staały ogniu i kt!ry roz$i"ał dro$ny mak $!l, a przy okaz"i

'iadomo'() *ie pisn#łem nikomu ani słoa o izy%ie u lekarza ani o ynika%& $ada7)

Mo"e podstaoe potrze$y zaspoka"ało %otygodnioe zam!ienie, realizoane z

Can ispert, emporium toar! kolonialny%&, usytuoanego za $azylik# 5anta Maria del

Mar) 0ista produkt! nigdy si+ nie zmieniała) Przynosiła mi "e %!rka ła'%i%ieli, dzie%zyna,

kt!ra patrzyła na mnie ni%zym spłoszona sarenka, gdy zapraszałem "# do przedpoko"u i

prosiłem, $y po%zekała, aż przynios+ pieni#dze)

8 To dla to"ego o"%a, a to dla %ie$ie)

=asze daałem "e" dziesi+( %entym! napiku, kt!ry przy"moała $ez słoa)

Tydzie7 za tygodniem dzie%zyna pukała do moi%& drzi, a "a pytałem, ile "estem "e" inien

i daałem dziesi+( %entym! napiku) Przez dziei+( miesi+%y i "eden dzie7, $o tyle pisa(

miałem "edyn# ydan# pod moim naziskiem ksi#żk+, dzie%zyna ta, kt!re" imienia nie

znałem i kt!re" tarz odpłyała %o tydzie7 zapomnienie, aż po"aiała si+ zn! my%&

drzia%&, $yła na"%z+'%ie" idyan# przeze mnie oso$#)

Cristina $ez uprzedzenia przestała przy%&odzi( na nasze %odzienne spotkania) Już

za%z#łem si+ $a(, że 1idal odkrył nasz spisek, kiedy %zeka"#% na ni# penego popołudnia, po

praie tygodnioe" nieo$e%no'%i, otorzyłem drzi, z nadzie"#, że zo$a%z+ "# progu, ale

pukał do ni%& Pep, "eden ze służ#%y%& 1illi Gelius) Przyi!zł mi starannie zapie%z+toan#

pa%zuszk+ od Cristiny, kt!re" zna"doał si+ kompletny manuskrypt 1idala) Pep y"a'niłmi, że o"%ie% Cristiny miał yle, kt!ry zmienił go inalid+, i że %!rka zaiozła go do

sanatorium Pirene"a%&, Puig%erda, gdzie przy"moał peien młody doktor spe%"alizu"#%y

si+ le%zeniu podo$ny%& przypadk!)

8 Pan 1idal za"#ł si+ szystkim 8 y"a'nił Pep) 8 *ie $a%z#% na koszty)

1idal nigdy nie zapominał o so"e" służ$ie, pomy'lałem nie $ez gory%zy)

8 Poprosiła mnie, $ym r+%zył to panu do r#k łasny%&) 2 że$ym nikomu ni% o tym

nie m!ił)5łuż#%y przekazał mi pakunek i odniosłem rażenie, że poz$ya si+ te" ta"emni%ze"



przesyłki z yra>n# ulg#)

8 Poiedziała %i, gdzie razie %zego mog+ "e" szuka(<

8 *ie, prosz+ pana) ;iem tylko, że o"%ie% panienki Cristiny prze$ya sanatorium

1illa 5an Antonio)

Kilka dni p!>nie" 1idal z"aił si+ z niespodziean# izyt# i przesiedział u mnie %ałe

popołudnie, popi"a"#% mo"# anyż!k+, ypala"#% mo"e papierosy i rozpraia"#% na temat

niesz%z+'%ia, kt!re spotkało szo4era)

8 Trudno to uierzy() C&łop silny "ak d#$ i nagle leży "ak długi na podłodze i nie

ie naet, "ak si+ nazya)

8 Jak si+ %zu"e Cristina<

8 Posta si+ "e" położeniu) Matka nie ży"e od dana, ona ma na 'ie%ie tylko

Manuela) =a$rała ze so$# al$um rodzinny%& zd"+( i pokazu"e mu "e %odziennie, nadziei, że

niesz%z+'nik %o' so$ie przypomni)

1idal m!ił, a tym%zasem "ego poie'( 8 a może poinienem ra%ze" poiedzie(:

mo"a poie'( 8 plik odr!%ony%& kartek, spo%zyała na stole galerii, p!ł metra od "ego dłoni)

Opoiedział mi, że, pod nieo$e%no'( Manuela nakłonił Pepa 8 pono( do$rego "e>d>%a 8 $y

ta"emni%zył si+ arkana sztuki proadzenia samo%&odu, %&łopak "ednak, przyna"mnie" do

te" pory, nie okazał si+ te" materii spe%"alnie po"+tny)

8 Prosz+ da( mu tro%&+ %zasu) 5amo%&!d to nie to samo %o ko7)

Ale (i%zenie %zyni mistrza)

8 Teraz przypomniałem so$ie, że prze%ież Manuel nau%zył %i+ proadzi(, prada<

8 Co nie%o 8 przyznałem) 8 *ie "est to takie proste, "ak si+ yda"e)

8 Je'li poie'(, nad kt!r# pra%u"esz, nie sprzeda si+, zasze możesz zosta( moim

szo4erem)

8 *ie %&oa"my tak pr+dko Manuela, don Pedro)

8 ?ze%zyi'%ie, mo"a uaga $yła nie na mie"s%u 8 przyznał 1idal)8 ;y$a%z mi)

, 8 A pa7ska poie'(, don Pedro<

8 Jeste'my na do$re" drodze) Cristina za$rała do Puig%erda ostate%zn# ers"+ r+kopisu)

; olny%& %&ila%& przepisze go na %zysto)

8 Ciesz+ si+, że "est pan zadoolony)

1idal u'mie%&n#ł si+ tryum4alnie)

8 Mam prze%zu%ie, że $+dzie to ielka poie'( 8 poiedział) Po tylu miesi#%a%&, kt!reuznałem za stra%one, prze%zytałem pononie piersze pi+(dziesi#t przepisany%& przez



Cristin+ stron i musz+ %i poiedzie(, że rezultat przer!sł mo"e o%zekiania) 5#dz+, że i ty si+

zdziisz) ; ko7%u okaże si+, że $+dziesz si+ m!gł "esz%ze tego i oego ode mnie nau%zy() I

8 *igdy to nie #tpiłem, don Pedro)

Tego popołudnia 1idal pił i+%e" niż zazy%za") 0ata zna"omo'%i nau%zyły mnie

%zyta( ksi+dze "ego trosk i o$a i za%z#łem pode"rzea(, że izyta, kt!r# mi złożył, nie

$yła $yna"mnie" kurtuazy"na)

Kiedy y%zerpały si+ mo"e zapasy anyż!ki, nalałem mu sz%zodry kieliszek $randy i

%zekałem)

8 a6idzie, s# spray, o kt!ry%& nie rozmaiali'my nigdy)

8 *a przykład 4ut$ol)

8 M!i+ poażnie)

8 5łu%&am pana, don Pedro)

5po"rzał na mnie prze%i#gle, "ak$y si+ a&ał)

8 =asze starałem si+ $y( dla %ie$ie do$rym przy"a%ielem) ;iesz o tym, prada<

8 Jest pan dla mnie %zym' i+%e") ;iem o tym r!nie do$rze "ak pan)

8 Czasem zastanaiam si+, %zy nie poinienem $y( z to$# sz%zery)

8 ; "akie" kestii<

1idal zatopił spo"rzenie kieliszku $randy)

8 5# rze%zy, o kt!ry%& nigdy %i nie poiedziałem) ?ze%zy, o kt!ry%&, $y( może,

poinienem $ył z to$# porozmaia( iele lat temu)))

Pozoliłem, $y upłyn+ła %&ila, kt!ra dla mnie %i#gn+ła si+ %ał# ie%zno'() *ie

iem, %o takiego %&%iał mi opoiedzie( 1idal, ale zrozumiałem, że %ałe $randy 'iata nie

ystar%zy, $y y%i#gn#( z niego to yznanie)

8 Prosz+ si+ tym nie marti(, don Pedro) Je'li %zekały przez lata, z peno'%i# mog#

po%zeka( do "utra)

8 Jutro na"pradopodo$nie" za$raknie mi odagi, $y %i o i%& opoiedzie() *igdy nie idziałem go tak spi+tego) Co' go dr+%zyło, a "a %zułem si+ %oraz $ardzie"

niezr+%znie)

8 Mam pomysł) Kiedy ukaże si+ pa7ska ksi#żka, i mo"a, um!imy si+, $y to u%z%i(, a

pan poie mi, %o ma pan do poiedzenia)

=aprosi mnie pan do "edne" z ty%& drogi%&, ykintny%& restaura%"i, gdzie mnie

samego nikt $y nie pu'%ił, i zierzy mi si+ pan ze szystkiego) =goda<

dy zapadł zmrok, odproadziłem go do pasażu 9orn, gdzie, przy &ispano 8 suizie,%zekał na niego Pep, li$erii Manuela, kt!ra ydaała si+ dla niego pi+( razy za duża,



podo$nie "ak automo$il) *a karoserii rzu%ały si+ o%zy rysy i gnie%enia)

8 Poolnym kłusem, do$ra, Pep< 8 odezałem si+) 8 Hadny%& %ał!) ;olnie"

"edziesz, dale" za"edziesz)

8 Tak "est) ;olnie", ale dale")))

Hegna"#% si+ ze mn#, 1idal u'%iskał mnie mo%no i kiedy siadał do samo%&odu,

zdaało mi si+, że d>iga na soi%& $arka%& %i+żar ponad siły)



1

dy od napisania ostatni%& zda7 i postaienia ostatni%& kropek o$u poie'%ia%&,

1idala i mo"e", min+ło kilka dni, niespodzieanie i $ez uprzedzenia z"aił si+ u mnie Pep)

Miał na so$ie odziedzi%zony po Manuelu uni4orm, kt!ry nadaał mu ygl#d dzie%iaka

prze$ranego za 4eldmarszałka)

; piersze" %&ili s#dziłem, że przynosi iadomo'( od 1idala, może naet od

Cristiny, ale "ego zas+piony i zdradza"#%y "aki' niepok!" yraz tarzy kazał mi naty%&miast,

te" same" %&ili, kt!re" na sie$ie spo"rzeli'my, odrzu%i( t+ my'l)

8 =łe ie'%i, panie a6idzie)

8 Co si+ stało<

8 Pan Manuel)dy y"a'niał mi to, %o si+ ydarzyło, głos mu si+ %ałkiem załamał, a kiedy

zapytałem go, %zy mam mu poda( szklank+ ody, omal nie za%z#ł płaka() Manuel 5agnier

zmarł po długie" agonii przed trzema dniami sanatorium Puig%erda3) e%yz"# %!rki

pogrze$ano go da dni p!>nie" na małym %mentarzu u podn!ża Pirene"!)

8 9oże 'i+ty 8 yszeptałem)

=amiast od# po%z+stoałem Pepa sz%zodrze napełnionym kieliszkiem $randy i

kazałem mu spo%z#( na 4otelu galerii)Kiedy si+ tro%&+ uspokoił, y"a'nił mi, że 1idal posłał go na dorze% po Cristin+)

Po%i#g, kt!rym ra%ała, miał przy"e%&a( o pi#te" po południu)

8 Może pan so$ie yo$razi(, "akim stanie przy"edzie panienka Cristina))) 8 mrukn#ł,

mo%no strapiony tym, że na niego spada o$oi#zek ode$rania "e" i po%ieszania przez %ał#

drog+ do nieielkiego mieszkania, kt!re od dzie%ka za"moała z o"%em nad poozoni#

1illi Gelius)

8 ;iesz %o, Pep, to %&y$a nie "est na"lepszy pomysł, że$y' od$ierał panienk+ 5agnier)8 Tak kazał don Pedro)

8 Poiesz mu, że $ior+ to na sie$ie)

5ił# retory%zny%& i ysokopro%entoy%& argument! udało mi si+ go przekona(, $y

od"e%&ał i zostaił szystko moi%& r+ka%&)

Oso$i'%ie po"ad+ po panienk+ Cristin+ i taks!k# zaioz+ "# do 1illi Gelius)

8 zi+ku"+ panu) Pan "est literat, i+% $+dzie pan lepie" iedział, %o te" $ieda%z%e

poiedzie()

=a pi+tna'%ie pi#ta ruszyłem stron+ dor%a ran%ia) zi+ki od$ya"#%e" si+ tym



roku ;ystaie Biatoe" 9ar%elona pokryła si+ ieloma %udami, ale spo'r!d szystki%&

noy%& $udoli ta ła'nie katedralna niemal naa ze stali i szkła $yła mo"# ulu$ion#,

%&o($y dlatego tylko, że zna"doała si+ $lisko mego domu i mogłem "# idzie( z ieży%zki)

Tego popołudnia nie$o pokryte $yło napłya"#%ymi znad morza i spi+trza"#%ymi si+ nad

miastem %zarnymi %&murami) ?oz%&odz#%e si+ od idnokr+gu e%&o grzmot! i %iepły iatr

przesi#kni+ty zapa%&em kurzu i elektry%zno'%i zapoiadały letni#, ale ra%ze" gro>n# $urz+)

dy dotarłem do dor%a, "uż można $yło zo$a%zy( piersze $łysz%z#%e i %i+żkie krople,

spada"#%e z nie$a ni%zym monety) Kiedy %&odziłem na peron, $y tam %zeka( na przy"azd

po%i#gu, strugi desz%zu za%z+ły roz$i"a( si+ o da%& dor%a i nagle zro$iło si+ %iemno, "ak$y

przed%ze'nie zapadła no% roz'ietlana "edynie płomieniami 'iatła, kt!re eksplodoały

nad miastem, pozostaia"#% po so$ie 'lady &uku i 4urii)

Po%i#g, pełza"#% na sta%"+ ni%zym ogromny #ż kł+$a%& pary, przy$ył z

godzinnym niemal op!>nieniem) 5tałem przy lokomotyie, ypatru"#% Cristiny po'r!d

podr!żny%& ysiada"#%y%& z agon!)

Po dziesi+%iu minuta%& peron opustoszał, ale Cristiny %i#ż $rakoało) =amierzałem

"uż ra%a( do domu, przy"mu"#%, że rezulta%ie Cristina nie siadła do tego po%i#gu, ale

postanoiłem raz "esz%ze spradzi( i przemierzy( %ały peron, $a%znie przygl#da"#% si+

oknom szystki%& przedział!) 5iedziała przedostatnim agonie, opiera"#% gło+ o szy$+

i patrz#% przed sie$ie zagu$ionym zrokiem)

;siadłem do agonu i po %&ili stan#łem drzia%& przedziału)

słyszaszy mo"e kroki, odr!%iła gło+ i spo"rzała na mnie, mizernie si+

u'mie%&a"#%) *ie ydaała si+ zasko%zona) ;stała i $ez słoa przytuliła si+)

8 ;ita" 8 poiedziałem)

Miała ze so$# "edynie mał# alizk+) Podałem "e" dło7 i pomogłem ze"'( na %ałkoi%ie

"uż pusty peron) Przez %ał# drog+ do gł!nego &allu dor%a nie otorzyli'my ust) Przy

y"'%iu zatrzymali'my si+)lea nie łagodniała, a rz#d taks!ek, kt!ry stał przed dor%em, kiedy tu dotarłem,

znikn#ł $ez 'ladu)

8 a6idzie, nie %&%+ dzi' ra%a( do 1illi Gelius) Jesz%ze nie teraz)

8 Możesz przeno%oa( u mnie al$o zna"dziemy %i pok!" &otelu)

8 *ie %&%+ $y( sama)

8 ;o$e% tego idziemy do domu) Pokoi mam pod dostatkiem)

ostrzegłem $agażoego, kt!ry yszedł na uli%+, $y przy"rze( si+ $urzy, trzyma"#% r+ku spaniały parasol) Podszedłem do7 i zaproponoałem za parasol %en+ pi+%iokrotnie



przeyższa"#%# "ego arto'() Podał mi go, opakou"#% usłużny u'mie%&)

Pod osłon# parasola ruszyli'my przez potop ku domoi z ieży%zk#, do kt!rego

do$rn+li'my po dziesi+%iu minuta%&, z poodu pory! iatru i kałuż %ałkoi%ie

przemo%zeni) 9urza doproadziła do aarii pr#du) li%e ton+ły struga%& %iemno'%i, z

kt!ry%& gdzieniegdzie tylko ypłyało 'iatełko lampy na4toe" al$o po$lask 'ie% na

$alkona%& %zy $rama%&) *ie miałem #tplio'%i, że spaniała instala%"a elektry%zna

moim domu na peno poddała si+ "ako "edna z pierszy%&) =muszeni $yli'my pokona(

s%&ody po oma%ku, a gdy otorzyli'my drzi do mieszkania, odde%& $łyska 8 i% ydo$ył

"ego na"$ardzie" niego'%inne i mro%zne o$li%ze)

8 Je'li zmieniła' zdanie i olisz, $y'my "ednak poszukali &otelu)))

8 *ie, tak "est do$rze) *ie prze"mu" si+)

Postaiłem alizk+ Cristiny przedpoko"u i poszedłem do ku%&ni poszuka(

kredensie pudełka 'ie%zek i przer!żny%& i+kszy%& 'ie%) =apalałem "e i staiałem na

talerza%&, szklanka%& i kieli%&a%&) Cristina przygl#dała mi si+, sto"#% drzia%&)

8 Minutka 8 zapeniłem "#) 8 Mam tym do'iad%zenie)

=a%z#łem rozstaia( 'ie%e po poko"a%&, korytarzu, po k#ta%&, aż %ałe mieszkanie

pogr#żyło si+ zło%istym mroku)

8 ;ygl#da "ak katedra 8 poiedziała Cristina)

Odproadziłem "# do sypialni, z kt!re" nigdy nie korzystałem, %&o( zasze $yła

gotoa na przy"+%ie go'%ia, od %zasu kiedy 1idal, z$yt pi"any, a$y r!%i( do sego pała%u,

został tu na no%)

8 Już przynosz+ %zyste r+%zniki) Je'li nie masz si+ %o prze$ra(, możesz skorzysta( z

prze$ogate" i imponu"#%e" kolek%"i odzieży stylu 9elle Epoue, pozostaione" sza4a%&

przez dany%& ła'%i%ieli)

Mo"e toporne pr!$y rozładoania %i+żkie" atmos4ery nie odnosiły ła'%iie żadnego

skutku, $o trudno $yło "e" potakianie uzna( naet za pr!$+ u'mie%&u) siadła na $rzeguł!żka, "a po$iegłem za' po r+%zniki) Kiedy r!%iłem, zastałem "# te" same" pozy%"i, $ez

ru%&u) Odłożyłem r+%zniki na ł!żko, o$ok nie" i a$y miała i+%e" 'iatła, przysun#łem par+

'ie% ustaiony%& przedtem przy drzia%&)

8 zi+ku"+ 8 yszeptała)

8 Prze$ierz si+, a "a przygotu"+ %o' %iepłego)

8 *ie "estem głodna)

8 Ale to %i do$rze zro$i, mimo szystko) dy$y' %zegokoliek potrze$oała, da" mizna()



=ostaiłem "# i udałem si+ do so"ego poko"u, że$y "ak na"szy$%ie" zd"#( %ałkiem

przemo%zone $uty) *astaiłem od+ i usiadłem galerii) esz%z $ez %&ili yt%&nienia z

4uri# za%inał szy$y, przeista%za"#% rynny r#%e strumienie i dudni#% na da%&u ni%zym

tupot $iegn#%ego tłumu) O$ok nas dzielni%a 0a ?i$era ton+ła niemal kompletne" %iemno'%i)

Po "akim' %zasie usłyszałem pier otiera"#%e si+ drzi od poko"u Cristiny, a

nast+pnie "e" z$liża"#%e si+ kroki) Oini+ta $yła $iały szla4rok, a na ramiona narzu%on#

miała ełnian#, zupełnie niepasu"#%# do niego %&ust+)

8 =nalazłam to "edne" z toi%& sza4 8 poiedziała) 8 Mam nadzie"+, że si+ nie

o$razisz)

8 5# "uż to"e)

siadła 4otelu i o%zyma poiodła po salonie, zatrzymu"#% zrok na leż#%ym na

stole stosie przepisany%& na maszynie kartek)

5po"rzała na mnie, a "a skin#łem gło#)

8 Par+ dni temu sko7%zyłem 8 dodałem)

8 A to"a<

Co prada i "edn#, i drug# ksi#żk+ uznaałem za so"#, ale ograni%zyłem si+ do

przytakni+%ia)

8 Mog+< 8 zapytała, $ior#% "edn# z kartek i przy$liża"#% "# do 'ie%y)

8 Jasne)

Przygl#dałem si+, "ak z %iepłym u'mie%&em na usta%& prze$iega kole"ne lini"ki tekstu)

8 Pedro nigdy nie uierzy, że napisał %o' takiego 8 skomentoała)

8 =au4a" mi 8 odparłem)

Cristina odłożyła kartk+ i utkiła e mnie zrok)

8 T+skniłam za to$# 8 poiedziała po dłuższym mil%zeniu) 8 *ie %&%iałam, ale

t+skniłam)

8 Ja też)8 9yły takie dni, kiedy po drodze do sanatorium st+poałam na sta%"+, siadałam na

ła%e, na peronie i %zekałam na po%i#g z 9ar%elony, my'l#%, że może z niego ysi#dziesz)


8 5#dziłem, że nie %&%esz mnie idzie( na o%zy 8 odparłem)

8 Ja też tak s#dziłam) O"%ie% %z+sto mnie o %ie$ie pytał, iesz<

Prosił, że$ym si+ trosz%zyła o %ie$ie)

8 T!" o"%ie% $ył do$rym %złoiekiem 8 poiedziałem) 8 o$rym przy"a%ielem)Cristina przytakn+ła, u'mie%&a"#% si+, ale dostrzegłem, że o%zy za%&odz# "e" łzami)



8 ; ostatnim okresie ni%zego "uż nie pami+tał) =darzało si+, że $rał mnie za matk+ i

prosił, $ym y$a%zyła mu lata, kt!re sp+dził i+zieniu) A p!>nie" nad%&odziły tygodnie,

kiedy ła'%iie nie zdaał so$ie spray z mo"e" o$e%no'%i) = %zasem samotno'( gł+$oko

nika %ie$ie i "uż nie %&%e stamt#d ode"'()

8 Tak mi przykro, Cristino)

8 Ostatnio my'lałam, że "est "aka' popraa) =a%zynał przypomina( so$ie r!żne rze%zy)

Przyiozłam ze so$# rodzinny al$um 4otogra4ii i pokazyałam mu, kto kim "est) 9yło tam

zd"+%ie, na kt!rym siedzi%ie razem samo%&odzie) Ty przy kieroni%y, a o"%ie% u%zy %i+

proadzi() 5trasznie si+ na tym zd"+%iu 'mie"e%ie) C&%esz zo$a%zy(<

*ie $yłem tego peien, ale nie odażyłem si+ przerya( te" %&ili)

8 Penie)))

Cristina poszła y"#( z alizki al$um i nie$aem r!%iła z mał#, opraion# sk!r+

ksi#żk#) siadła przy mnie i za%z+ła przerzu%a( strony pełne sterany%& portret!, y%ink! i

idok!ek) Manuel, tak "ak i m!" o"%ie%, nie $ardzo umiał %zyta( i pisa( i szystkie "ego

spomnienia oparte $yły na o$raza%&)

8 Patrz, tu "este'%ie)

Przy"rzałem si+ uażnie 4otogra4ii i przypomniałem so$ie dokładnie ! letni dzie7,

kiedy Manuel pozolił mi si#'( do pierszego zakupionego przez 1idala samo%&odu, $y

o$"a'ni( mi podstay proadzenia po"azd!) *ast+pnie yproadzili'my samo%&!d na

uli%+ Panama i z pr+dko'%i# pi+%iu kilometr! na godzin+, kt!ra mnie zdaała si+ r+%z

oszałamia"#%a, skieroali'my si+ ku alei Pearsona, $y r!%i( ze mn# "ako kiero%#) /= pana

to pradziy as kieroni%y 8 uznał Manuel) 8 dy$y kiedy' nie yszło panu z tymi

opoiadaniami, prosz+ pomy'le( o y'%iga%& samo%&odoy%&3)

'mie%&n#łem si+ na spomnienie tamtego dnia, kt!ry uznałem "uż za zagu$iony)

Cristina podała mi al$um)

8 ;e> go) M!" o"%ie% %ieszył$y si+, iedz#%, że al$um "est toi%& r+ka%&)8 To t!" al$um, Cristino) *ie mog+ go przy"#()

8 Ale "a też ol+, że$y' go prze%&oał)

8 ;o$e% tego $ior+ al$um depozyt) 9+dzie tu %zekał na %ie$ie)

=a%z#łem go przegl#da(, strona po stronie, przypatru"#% si+ tarzom, kt!re

pami+tałem, tarzom, kt!ry%& nigdy przedtem nie idziałem) 9yło tam zd"+%ie ze 'lu$u

Manuela 5agniera z żon# Mart#, do kt!re" Cristina $yła łudz#%o podo$na, portrety "e" u"k!

i dziadk!, zd"+%ie z pro%es"i na "edne" z uli% ?a6alu i z k#pieli na plaży 5an 5e$astian przy9ar%elone%ie) Manuel z$ierał stare po%zt!ki z 9ar%elony i y%inki z prasy ze zd"+%iami



młodziutkiego 1idala pozu"#%ego przy e"'%iu do &otelu lorida na sz%zy%ie Ti$ida$o lu$

trzyma"#%ego pod rami+ nieziemsk# pi+kno'( salona%& kasyna ?a$asada)

8 T!" o"%ie% miał ielki sza%unek do don Pedra)

8 =asze mi potarzał, że szystko mu zadzi+%zamy 8 stierdziła Cristina)

;+droałem dale" 'ladami pami+%i $iednego Manuela, p!ki nie dotarłem do strony,

na kt!re" przykle"ono 4otogra4i+ inn# niż reszta)

Można $yło na nie" zo$a%zy( o'mio 8 może dziei+%ioletni# dzie%zynk+ id#%# po

#skim pomo'%ie %&odz#%ym lustro 'ietlistego morza) Trzymała za r+k+ nieido%znego

%z+'%ioo m+ż%zyzn+ $iałym garniturze) *a ko7%u pomostu ida( $yło żagl!k+, a za ni#

$ezkresny &oryzont z za%&odz#%ym sło7%em) zie%zynk# patrz#%# na morze $yła Cristina)

8 To mo"e ulu$ione zd"+%ie 8 szepn+ła)

8 A gdzie zostało zro$ione<

8 *ie iem) *ie pami+tam mie"s%a ani dnia) *aet nie iem, %zy tym m+ż%zyzn# "est

na peno m!" o"%ie%) Tak "ak$y tego momentu nigdy nie $yło) 2le' lat temu natra4iłam na to

zd"+%ie al$umie taty, ale nigdy nie iedziałam, %o ono ozna%za) Tak "ak$y %o' %&%iało mi

przekaza()

;r!%iłem do al$umu) Cristina pokazyała mi, kto "est na zd"+%ia%&)

8 To "a "ak miałam %zterna'%ie lat)

8 ;iem)

5po"rzała na mnie smutno)

8 *ie zdaałam so$ie spray, prada< 8 zapytała)


8 *igdy mi tego nie y$a%zysz)

;olałem przerzu%a( kole"ne strony, niż spo"rze( "e" o%zy)

8 *i%zego %i nie musz+ y$a%za()

8 a6idzie, sp!"rz na mnie)=amkn#łem al$um i zro$iłem to, o %o poprosiła)

8 To nieprada 8 stierdziła) 8 =daałam so$ie spra+) Codziennie so$ie to

u'iadamiałam, ale my'lałam, że nie mam praa)

8 la%zego<

8 9o nie mamy praa do naszego ży%ia) 9o ani mo"e ży%ie nie należy do mnie, ani

ży%ie mo"ego o"%a nie należało do niego, ani to"e)))

8 ;szystko należy do 1idala 8 skonstatoałem z gory%z#)Pooli u"+ła so"e r+%e mo"# dło7 i podniosła "# do ust)



8 *ie dzisia") I

;iedziałem, że gdy tylko ta no% przeminie, stra%+ Cristin+, a $!l i samotno'(, kt!re "#

traiły, za%zn# ust+poa() ;iedziałem, że ma ra%"+, ale %ale nie dlatego, że$y to, %o

poiedziała, $yło prad#, tylko dlatego, że grun%ie rze%zy o$o"e to ierzyli'my i

zasze mieli'my ierzy() =aszyli'my si+ "ak złodzie"ska para "ednym z poko"!, nie

ma"#% odagi zapali( 'ie%zki, nie ma"#% naet odagi odeza( si+ do sie$ie) ?oze$rałem

"# pooli, przemierza"#% "e" sk!r+ po%ałunkami, 'iadom, że ro$i+ to po raz pierszy i

ostatni) Cristina oddała mi si+ z '%iekło'%i# i z rezygna%"#, a kiedy pokonało nas zm+%zenie,

zasn+ła moi%& ramiona%&, $ez potrze$y m!ienia %zegokoliek) Opierałem si+ senno'%i,

smaku"#% %iepło "e" %iała i my'l#%, że "e'li nast+pnego dnia miała$y przy"'( po mnie 'mier(,

przy"#ł$ym "# spoko"nie) 5łu%&a"#% p!łmroku oddala"#%e" si+ $urzy, przytuliłem mo%nie"

Cristin+, iedz#%, że "# stra%+, ale przekonany zarazem, że przez par+ minut należeli'my do

sie$ie i do nikogo i+%e")

Kiedy okna musn#ł pierszy odde%& 'itu, otorzyłem o%zy, $y stierdzi(, że o$ok

mnie "est pusto) ;yszedłem na korytarz i udałem si+ do galerii) Cristina zostaiła al$um, a

zi+ła poie'( 1idala) O$szedłem %ały dom, kt!rym %zu( "uż $yło "e" nieo$e%no'(, gasz#%

"edn# po drugie" zapalone ie%zorem 'ie%e)



1!

ziei+( tygodni p!>nie" znalazłem si+ naprze%iko $udynku numer . przy pla%u

Catalunya, gdzie da lata temu otarła so"e podo"e ksi+garnia Catalonia, i gapiłem si+ na

itryn+, na kt!re" nieko7%z#%ym si+ rz+dzie ustaione $yły egzemplarze poie'%i pod

tytułem om popioł! autorsta Pedra 1idala) 'mie%&n#łem si+ du%&u) M!" mentor

ykorzystał naet tytuł, kt!ry zasugeroałem mu przed laty, kiedy rozto%zyłem przed nim

so"# iz"+ poie'%i) Postanoiłem e"'( do 'rodka i poprosi( o ksi#żk+) Otorzyłem "# na

%&y$ił tra4ił i pogr#żyłem si+ lekturze akapit!, kt!re zaledie kilka miesi+%y %ze'nie"

sam szli4oałem) *ie $yło poie'%i ani "ednego słoa niepo%&odz#%ego ode mnie, z

y"#tkiem dedyka%"i: /Cristinie 5agnier, $ez kt!re")))3)

Kiedy oddałem ksi#żk+, sprzeda%a zapenił mnie, że nie ma si+ nad %zymzastanaia()

8 Przyie>li "# par+ dni temu i "uż "# prze%zytałem 8 dodał) 8 To ielka poie'()

Prosz+ posłu%&a( mo"e" rady i "# kupi() ;iem, że y%&ala"# "# pod nie$iosa e szystki%&

gazeta%&, a to zasze zły znak, ale ta ksi#żka to pradziy y"#tek, kt!ry potierdza reguł+)

Je'li si+ panu nie spodo$a, prosz+ przyie>( "# z porotem, a oddam panu pieni#dze)

8 zi+ku"+ za rekomenda%"+ 8 poiedziałem) 8 Ale "a także "# %zytałem)

8 Może m!gł$ym pole%i( panu %o' innego<8 *ie ma pan poie'%i pod tytułem Kroki nie$a<

Ksi+garz zastanoił si+ przez %&il+)

8 Martina, autora Ta"emni% 9ar%elony<

Przytakn#łem)

8 =am!iłem "#, ale ydani%to "esz%ze "e" nie dostar%zyło)

Prosz+ za%zeka(, "esz%ze spradz+)I

Poszedłem za nim kierunku lady, gdzie "eden z koleg!, zapytany, takżezaprze%zył)

8 Mieli'my dosta( "# %zora", ale yda%a tierdzi, że nie ma "e" magazyna%&)

Przykro mi) Je'li pan so$ie ży%zy, mog+ zarezeroa( dla pana egzemplarz)

8 Prosz+ nie ro$i( so$ie kłopotu) =a"rz+ za par+ dni) 9ardzo dzi+ku"+)

8 *aprad+ mi przykro) *ie iem, %o si+ stało, $o "uż poinienem "# mie()))

= ksi+garni udałem si+ do kiosku przy e"'%iu na ?am$las) Kupiłem szystkie gazety,

od /0a 1anguardia3 po%zyna"#%, a na /0a 1oz de la 2ndustria3 ko7%z#%) siadłem kaiarni

Canaletas i zatopiłem si+ lekturze) ;sz+dzie znalazłem re%enz"e poie'%i, kt!r# napisałem



za 1idala, na %ał# stron+ i z portretem zadumanego i ta"emni%zego don Pedra, ystro"onego

noy garnitur i rozkoszu"#%ego si+ 4a"k# z yrazem ystudioane" pogardy) =a%z#łem

%zyta( tytuły re%enz"i oraz i%& piersze i ostatnie akapity)

Piersza za%zynała si+ tymi słoy: /om popioł! to pełni do"rzałe dzieło

ysoki%& lot!, kt!rym zna"dziemy szystko, %o na"lepsze e sp!ł%zesne" prozie3) 2nny

dziennik zapeniał %zytelnik!, że / Giszpanii nikt nie pisze lepie" niż Pedro 1idal, nasz

na"$ardzie" uznany i poażany pisarz3, trze%i za' yrokoał, że /mamy do %zynienia z

poie'%i# ielkiego 4ormatu, znakomi%ie skomponoan# i napisan# po mistrzosku3)

Czarta gazeta o$iesz%zała ielki mi+dzynarodoy suk%es 1idala: /Europa składa &ołd

mistrzoi3

S%&o%iaż poie'( ukazała si+ Giszpanii zaledie da dni %ze'nie", a "e"

eentualny przekład na inny "+zyk m!gł u"rze( 'iatło dzienne dopiero za rok) Autor

re%enz"i podkre'lał uznanie i $ezgrani%zny podzi, "akie nazisko 1idala $udziło u

/na"i+kszy%& mi+dzynarodoy%& ekspert!3, %&o%iaż, o ile iem, żadna z "ego ksi#żek nie

została nigdy przełożona na "+zyk o$%y z y"#tkiem "edne" poie'%i, kt!re" tłuma%zenie

s4inansoał sam don Pedro i kt!ra sprzedała si+ ilo'%i UN egzemplarzy) Aklamu"#% %ud,

prasa zgadzała si+ %o do tego, że /"este'my 'iadkami narodzin klasyka3 i że poie'(

ozna%zała /por!t "ednego z na"lepszy%& pi!r naszy%& %zas!: 1idala, niekestionoanego

mistrza3)

*a s#siednie" stronie poniekt!ry%& dziennik!, po"edyn%zy%& kolumna%& znalazłem

także re%enz"e poie'%i nie"akiego a6ida Martina) *a"$ardzie" przy%&ylna za%zynała si+

ten spos!$: /Jako "uenilia, napisane stylem topornym i nuż#%ym, Kroki nie$a de$iutanta

a6ida Martina "uż od żałosne" piersze" strony 'iad%z# o rozpa%zliym $raku talentu i

arsztatu autora3) Ostatni#, kt!r# $yłem zdolny prze%zyta(, opu$likoan# /0a 1oz de la

2ndustria3, otierał ytłusz%zony 4ragment: /*ieznany nikomu a6id Martin, onegda"

redaktor działu ogłosze7, prezentu"e na"gorszy %&y$a de$iut stule%ia3)=ostaiłem na stole gazety i zam!ion# ka+ i poszedłem ?am$las d!ł, do

ydani%ta 9arrido i Es%o$illas) Po drodze min#łem %ztery %zy pi+( ksi+gar7, kt!ry%&

itryny zdo$iły niezli%zone egzemplarze poie'%i 1idala) ; żadne" z ksi+gar7 nie $yło ani

"ednego egzemplarza mo"e") ;e szystki%& potarzała si+ ta sama s%ena %o Catalonii)

8 *ie iem, %o si+ stało, miałem "# dosta( przed%zora", ale yda%a m!i, że

nakład si+ y%zerpał i nie ie, kiedy zro$i dodruk)

Je'li zostai pan nazisko i numer tele4onu, poiadomi+ pana, gdy przy"dzie) Pytał pan Catalonii< *o, "e'li oni nie ma"#)))



O$a" sp!lni%y przy"+li mnie z minami i'%ie gro$oymi) 9arrido, za $iurkiem, $aił

si+ pi!rem, a Es%o$illas stał za "ego ple%ami, 'idru"#% mnie zrokiem) A%&tung Trutka aż

o$lizyała si+ z nie%ierplio'%i, siedz#% o$ok mnie na krze'le)

8 *ie ie pan naet, "ak mi przykro, przy"a%ielu 8 zapeniał mnie 9arrido) 8 Pro$lem

polega "ednak na tym, że ksi+garze składa"# zam!ienia, opiera"#% si+ na re%enz"a%& z prasy@

prosz+ mnie nie pyta( dla%zego) Je'li p!"dzie pan do magazynu, zo$a%zy pan, że mamy trzy

tysi#%e egzemplarzy pana ksi#żki, kt!re penie tam zgni"#)

8 Co o%zyi'%ie po%i#ga za so$# koszty i straty 8 dodał Es%o$illas rogo)

8 =anim tu przyszedłem, za"rzałem do magazynu i okazało si+, że "est nim trzysta

egzemplarzy) Kieronik magazynu poiedział, że nie ydrukoano i+%e")

8 To kłamstoD 8 zakrzykn#ł Es%o$illas)

9arrido przerał mu, zra%a"#% si+ do mnie po"edna%zym tonem:

8 Prosz+ y$a%zy( mo"emu sp!lnikoi) Czu"emy si+, rze%z "asna, o$urzeni tak samo

"ak pan, a może naet $ardzie", niespraiedliym potraktoaniem przez lokaln# pras+

ksi#żki, kt!re" szys%y tu o$e%ni "este'my $ez pami+%i zako%&ani, ale prosz+, $y pan

zrozumiał, iż mimo nasze" entuz"asty%zne" iary pa7ski talent mamy zi#zane r+%e %ałym

tym zamieszaniem, yołanym zło'liymi re%enz"ami) Prosz+ "ednak nie tra%i( nadziei, nie

od razu ?zym z$udoano) ;al%zymy ze szystki%& sił, $y zapeni( pa7skie" pu$lika%"i

opra+, na "ak# zasługu"e ze zgl+du na litera%kie alory)))

8 ruku"#% trzysta egzemplarzy)

9arrido est%&n#ł, dotkni+ty moim $rakiem zau4ania)

8 Pi+(set) ie'%ie za$rali %zora" oso$i'%ie 9ar%el! i 5empere)

?eszta zostanie rozproadzona nast+pnym transportem, nie udało si+ go zmie'%i(

tym ze zgl+du na z$yt li%zne noo'%i) dy$y postarał si+ pan yo$razi( so$ie nasze

pro$lemy i nie my'le( tak egoisty%znie, zrozumiał$y pan to doskonale)

5po"rzałem na %ał# tr!"k+, nie mog#% uierzy( to, %o słysz+)8 To zna%zy, że nie zro$i%ie ni% i+%e"<

9arrido spo"rzał na mnie smutno)

8 A %o takiego mieli$y'my zro$i(, przy"a%ielu< ;ypruamy so$ie dla pana żyły)

Teraz nie%& pan pomoże nam)

8 dy$y przyna"mnie" napisał pan tak# ksi#żk+ "ak pa7ski przy"a%iel 1idal 8

poiedział Es%o$illas)

8 To dopiero "est poie'( piersze" klasyD 8 przytakn#ł 9arrido)8 Przyzna"e to naet /0a 1oz de la 2ndustria3)



8 ;iedziałem, że tak si+ sko7%zy 8 kontynuoał Es%o$illas) 8 Jest pan

niedzi+%znikiem)

5iedz#%a o$ok A%&tung Trutka patrzyła na mnie $ole'%iie) =dało mi si+, że %&%e

zi#( mnie za r+k+ ge'%ie po%ieszenia, i+% odsun#łem si+ gałtonie) 9arrido posłał mi

"eden ze sy%& lepki%& u'mie%&!)

8 9y( może szystko do$rze si+ sko7%zy) 9y( może to znak od 9oga, kt!ry se"

niesko7%zone" m#dro'%i skazu"e panu drog+ porotn# do pra%y nios#%e" rado'( setkom

%zytelnik! Miasta przekl+ty%&)

;y$u%&n#łem gromkim 'mie%&em) 9arrido przył#%zył si+, a za "ego przykładem

poszli Es%o$illas i A%&tung Trutka) Popatrzyłem na ten %&!r &ien i poiedziałem so$ie

du%&u, że inny%& okoli%zno'%ia%& s%ena ta ydała$y mi si+ pysznie ironi%zna)

8 To mi si+ podo$aD 8 ykrzykn#ł 9arrido) 8 Potra4i pan pode"'( do %ałe" spray z

optymizmem) To %o< Kiedy możemy si+ spodziea( porotu 2gnatiusa 9) 5amsona<

Cała tr!"ka patrzyła na mnie z napi+%iem i y%zekianiem) Od%&rz#kn#łem, $y

upeni( si+, że mo"e nast+pne zdanie za$rzmi gło'no i yra>nie, i poiedziałem z

u'mie%&em:

8 Po%ału"%ie mnie szys%y dup+D



18

;yszedłszy stamt#d, po%z#łem godzinami szenda( si+ po uli%a%& 9ar%elony, $ez

konkretnego %elu) Czułem, że oddy%&am z trudem i %o' u%iska mnie piersi)

=imny pot pokryał mi %zoło i r+%e) O zmierz%&u, nie iedz#% "uż, gdzie mam si+

podzia(, ruszyłem drog+ porotn# do domu) Prze%&odz#% przez uli%+ naprze%iko

ksi+garni 5empere i 5ynoie, zo$a%zyłem, że ksi+garz yłożył okno ystaoe

egzemplarzami mo"e" poie'%i) =e zgl+du na p!>n# por+ ksi+garnia $yła "uż nie%zynna,

'rodku "ednak paliło si+ 'iatło, a kiedy %&%iałem przyspieszy( kroku, zo$a%zyłem, że

5empere, spostrzegłszy mnie, u'mie%&a si+ tak smutno "ak nigdy %i#gu tylu lat nasze"

zna"omo'%i) Podszedł do drzi i otorzył "e)

8 Prosz+ st#pi( na %&il+, a6idzie)8 Może innym razem)

8 9ardzo prosz+)

"#ł mnie pod rami+ i %i#gn#ł do 'rodka) Posłusznie poszedłem za nim na zaple%ze,

gdzie kazał mi usi#'() *ast+pnie przygotoał die szklanki %zego', %o ydaało si+ g+stsze

od smoły, i da"#% znak, $ym opr!żnił so"# "ednym &austem, sam zro$ił to samo)

8 Przegl#dałem ksi#żk+ 1idala 8 poiedział)

8 5zlagier sezonu 8 skitoałem)8 A autor ie, że to pan napisał<


8 Czy to nie szystko "edno<

5empere o$darzył mnie tym samym spo"rzeniem, "akim o$"#ł o'mioletniego on%zas

%&łopaka, kt!ry z"aił si+ u niego tego odległego dnia %ały posinia%zony, pokraiony i z

y$itymi z+$ami)

8 o$rze si+ pan %zu"e, a6idzie<8 =nakomi%ie)

5empere z niedoierzaniem mrukn#ł %o' pod nosem i stał, że$y si+gn#( po "edn# ze

sto"#%y%& na regale ksi#żek) ostrzegłem, że "est to egzemplarz mo"e" poie'%i) Podał mi "#

razem z pi!rem i u'mie%&n#ł si+)

8 Mog+ prosi( o autogra4<

dy podpisałem egzemplarz, 5empere zi#ł ksi#żk+ z moi%& r#k, $y złoży( "#

zna"du"#%e" si+ za kontuarem spe%"alne" itrynie &onoroe", gdzie trzymał piersze i

nieprzezna%zone na sprzedaż ydania) 9yło to "ego oso$iste sanktuarium)



8 Panie 5empere, naprad+ nie musi pan tego ro$i( 8 yszeptałem)

8 ?o$i+, $o mam o%&ot+, a i ksi#żka na to zasługu"e) To kaałek pa7skiego ser%a,

a6idzie) 2 odpoiedni%& propor%"a%&, r!nież mo"ego) Postaiłem "# mi+dzy O"%em

oriot a 5zkoł# u%zu()

8 To pro4ana%"a)

8 łupsta) To "edna z na"lepszy%& ksi#żek, "ak# przyszło mi sprzedaa( ostatni%&

dziesi+%iu lata%&, a sporo tego $yło 8 odparł stary 5empere)

Jego miłe słoa nie zdołały naruszy( zimnego i nieprzeniknionego spoko"u, "aki

za%zynał mnie ogarnia() ;r!%iłem do sie$ie spa%erkiem, niespiesznie) =nalazłszy si+

domu, nalałem so$ie ody do szklanki i pi"#%, za%z#łem si+ 'mia()

*ast+pnego dnia rano przy"#łem die izyty) Piersz# złożył mi Pep, noy szo4er

1idala) Przy"e%&ał, $y przekaza( mi od so"ego pryn%ypała zaproszenie na o$iad do 0a

Maison oree, o$ie%any "aki' %zas temu dla u%z%zenia pu$lika%"i ksi#żki) Pep spraiał

rażenie, "ak$y %zuł si+ skr+poany i "ak na"szy$%ie" %&%iał so$ie p!"'()

dzie' znikła pou4ało'(, z "ak# doty%&%zas mnie traktoał) =amiast e"'(, olał

po%zeka( na s%&oda%&) Podał mi list od 1idala, stara"#% si+ omi"a( m!" zrok, i ledie

zd#żyłem poiedzie( mu, że przy"d+, naty%&miast odr!%ił si+ i odszedł $ez pożegnania)

P!ł godziny p!>nie" przy$yli z izyt# moi da" yda%y toarzystie

dżentelmena emanu"#%ego poag# i o zroku przenikliym, kt!ry przedstaił si+ "ako i%&

adokat) Ten znamienity ter%et przy$rał miny yraża"#%e stan po'redni mi+dzy żało$# a

%zupurn# o"oni%zo'%i#, kt!ry nie pozostaiał na"mnie"sze" #tplio'%i %o do %&arakteru

odiedzin) =aprosiłem i%& do galerii, gdzie za"+li mie"s%a na so4ie, od lee" do prae" podług

zrostu, od na"yższego do na"niższego)

8 Może %o' panom poda(< Kielisze%zek %y"anku<

*ie spodzieałem si+ u'mie%&u i nie do%zekałem si+ go) Po kr!tkie" prolegomenie

9arrida na temat przeraża"#%y%& strat, "akie kl+ska Krok! nie$a miała przynie'(ydani%tu, adokat przeszedł do zi+złe" ekspozy%"i, ozna"mia"#% mi kr!tki%&

żołnierski%& słoa%&, iż "e'li nie r!%+ do pra%y e %ieleniu 2gnatiusa 9) 5amsona i nie

oddam p!łtora miesi#%a kole"ne" %z+'%i Miasta przekl+ty%&, zostan+ pozany do s#du za

niedotrzymanie umoy, spoodoanie szk!d i strat oraz pi+( lu$ sze'( inny%& delikt!,

kt!re mi umkn+ły, $o do'( szy$ko przestałem przysłu%&ia( si+ yodom kauzyperdy)

Ale nie $rakoało i do$ry%& iadomo'%i) Pomimo kas! spoodoany%& moim

za%&oaniem 9arrido i Es%o$illas zdołali odnale>( ser%a%& ziarnko ielkoduszno'%i, kt!ramogła osłodzi( doznan# gory%z i umo%ni( odnoione i+zi przy"a>ni i o$op!lnego pożytku)



8 Może pan, "e'li taka ola, odkupi( po pre4eren%y"ne" %enie, stanoi#%e"

siedemdziesi#t pro%ent %eny z$ytu, szystkie nierozproadzone egzemplarze Krok! nie$a,

stierdzili'my $oiem, iż tytuł si+ nie sprzeda"e i rze%z# a$solutnie niemożli# $+dzie

utrzyma( go nasze" o4er%ie 8 y"a'nił Es%o$illas)

8 Ale dla%zego nie oddadz# mi panoie pra< Tym $ardzie" że grosza złamanego

panoie nie zapła%ili, a zarazem nie zamierza"# pr!$oa( sprzeda( ani "ednego egzemplarza)

8 Tego u%zyni( nie możemy, przy"a%ielu 8 po%z#ł yłusz%za( 9arrido) 8 A%zkoliek na

pana rze%z materialnie nie została przekazana "akakoliek zali%zka, ydanie ksi#żki

stanoiło poażny ydatek dla nasze" 4irmy, a umoa podpisana przez pana o$oi#zu"e

przez dadzie'%ia lat i może $y( automaty%znie przedłużana na ty%& samy%& zasada%&, "e'li

ydani%to postanoi egzekoa( se praa) Prosz+ zrozumie(: my r!nież

poinni'my %o' z tego mie() *ie szystko musi $y( dla autora)

znaszy krasom!%zy popis za zako7%zony, poprosiłem tr!"k+ dżentelmen!, $y

ra%zyli opu'%i( mo"e progi samodzielnie lu$, "e'li taka i%& ola, z pomo%# kopniak!) =anim

zatrzasn#łem za nimi drzi, Es%o$illas zdołał mi posła( "edno ze sy%& "adoity%& spo"rze7)

8 Al$o odpoie nam pan %i#gu tygodnia, al$o "est pan sko7%zony 8 y%edził)

8 ; %i#gu tygodnia ani pan, ani pa7ski de$ilny sp!lnik nie $+dzie%ie "uż ży( 8

odpoiedziałem spoko"nie, nie $ardzo iedz#%, %o mnie podkusiło, że$y ygłosi( takie

słoa)

Przez reszt+ przedpołudnia gapiłem si+ '%ian+, p!ki dzony z 5anta Maria del Mar

nie przypomniały mi, że z$liża si+ godzina spotkania z don Pedrem 1idalem)

Czekał na mnie przy na"lepszym stoliku restaura%"i, o$ra%a"#% dłoni kieliszek

$iałego ina i słu%&a"#% pianisty piesz%z#%ego aksamitnymi opuszkami pal%! "aki' kaałek

Enriue ranadosa)

*a m!" idok stał i podał mi r+k+)

8 ratulu"+ 8 poiedziałem)1idal u'mie%&n#ł si+ niezruszony i od%zekaszy, aż usi#d+, pononie za"#ł mie"s%e

przy stole) Trali'my "aki' %zas mil%zeniu, pod osłon# muzyki i spo"rze7 os!$ z

toarzysta pozdraia"#%y%& 1idala z daleka lu$ pod%&odz#%y%& do stolika, $y

pogratuloa( mu suk%esu, o kt!rym gło'no "uż $yło %ałym mie'%ie)

8 a6idzie, naet nie iesz, "ak $ole"+ z poodu tego, %o zaszło 8 za%z#ł)

8 Tym%zasem prosz+ si+ %ieszy(, a nie prze"moa()

8 5#dzisz, że to dla mnie ma "akie' zna%zenie< Po%&le$sta kilku niesz%z+'nik!<=asze marzyłem, $y doży( dnia tego tryum4u)



8 Przykro mi, że pononie pana roz%zaroałem, don Pedro)

1idal est%&n#ł)

8 a6idzie, nie "a ponosz+ in+ za to, że rzu%ili si+ na %ie$ie) To to"a ina) 5am si+ o

to prosiłe') Jeste' "uż dostate%znie dorosłym %&łop%em, że$y iedzie(, "ak to szystko działa)

8 A może mnie pan o'ie%i(<

1idal sykn#ł, "ak$y mo"a naino'( go o$rażała)

8 A %zego ty o%zekiałe'< *ie "este' "ednym z ni%&) 2 nigdy nie $+dziesz) *ie %&%iałe'

$y(, i my'lisz, że pusz%z# %i to płazem) =amykasz si+ se" aroni i yda"e %i si+, że

potra4isz przeży(, nie przył#%za"#% si+ do %&!ru ministrant! i nie kłada"#% mundurka)

=apeniam %i+, że si+ mylisz, a6idzie) =asze si+ myliłe') ra nie na tym polega)

Je'li %&%esz gra( po"edynk+, to paku" alizki i "ed> tam, gdzie możesz $y( panem sego

losu@ o ile takie mie"s%e og!le istnie"e) Ale "e'li masz zamiar tu zosta(, lepie" $+dzie, "e'li

przyst#pisz do "edne" z para4ii, piersze" lepsze", "akie"koliek) Ot i %ały pro$lem)

8 2 pan, don Pedro, tak ła'nie ro$i< Przyst+pu"e pan do para4ii<

8 Mnie to nie doty%zy, a6idzie) Ja im da"+ "e'() Tego też nigdy nie zrozumiałe')

8 9ył$y pan zasko%zony, idz#%, "ak "estem po"+tny) Ale prosz+ si+ nie prze"moa(,

$o 4urda re%enz"e) *ie iem, %zy to do$rze %zy >le, ale "utro nikt i%& nie $+dzie pami+ta(, ani

z mo"e" ksi#żki, ani z pa7skie")

8 ;o$e% tego %zym tki pro$lem<

8 *ie ma o %zym gada()

8 C&odzi o ty%& d!%& skurysyn!< 9arrido i t+ &ien+ %mentarn#<

8 ro$nostka, don Pedro) Jest tak, "ak pan m!i: to tylko i ył#%znie mo"a ina) 2

ni%zy"a i+%e")

o stolika podszedł maitre, z pyta"#%ym yrazem tarzy) Jesz%ze nie za"rzałem do

menu i nie miałem na"mnie"szego zamiaru tego %zyni()

8 To %o zykle, dla nas d!%& 8 zam!ił don Pedro)Maitre oddalił si+ z ukłonem) 1idal patrzył na mnie, "ak$ym $ył nie$ezpie%zn# $esti#

zamkni+t# klat%e)

8 Cristina nie mogła, niestety, przy"'( 8 poiedział) 8 9ył$ym dzi+%zny, gdy$y' m!gł

podpisa( "e" ksi#żk+)

Położył na stole egzemplarz Krok! nie$a, opakoany purpuro 8 y papier ze

znakiem ksi+garni 5empere i 5ynoie, i pop%&n#ł mo"# stron+) *ie si+gn#łem po niego)

1idal z$ladł) *ie $yło "uż 'ladu po zapal%zyo'%i przemoy i de4ensynym tonie) Tu %i+mam, pomy'lałem)



8 on Pedro, nie%& mi pan resz%ie poie, %o ma mi pan do poiedzenia) Prze%ież nie

gryz+)

1idal opr!żnił kieliszek "ednym &austem)

8 Mam do %ie$ie die spray) Hadna nie $+dzie %i miła)

8 =a%zynam si+ "uż pooli przyzy%za"a()

8 Jedna zi#zana "est z toim o"%em)

Po%zułem, "ak sarkasty%zny u'mie%& ga'nie mi na usta%&)

8 0ata %ałe nosiłem si+ z zamiarem, $y resz%ie %i o tym poiedzie(, ale

postrzymyała mnie o$aa, że mog+ %i yrz#dzi( "esz%ze i+ksz# krzyd+) Penie

uznasz, że kieroało mn# t%&!rzosto, ale przysi+gam %i, przysi+gam, na %o tylko ze%&%esz,

że)))

8 He %o< 8 przerałem)

1idal est%&n#ł)

8 ; no%y, kiedy zmarł t!" o"%ie%)))

8 )))Kiedy go zamordoano 8 popraiłem lodoato)

8 To $yła pomyłka) Bmier( tego o"%a $yła pomyłk#)

Patrzyłem na7, ni%zego nie rozumie"#%)

8 Tam%i ludzie %ale nie %zekali na niego) Pomylili si+)

Przypomniałem so$ie spo"rzenia tr!"ki morder%! e mgle, od!r pro%&u i %zarn#

kre mo"ego o"%a tryska"#%# spomi+dzy moi%& pal%!)

8 To mnie mieli za$i( 8 poiedział 1idal stłumionym głosem)

8 any sp!lnik o"%a odkrył, że "ego żona i "a)))

=amkn#łem o%zy i słu%&ałem, "ak en#trz mnie narasta mro%zny 'mie%&) M!" o"%ie%

zgin#ł podziuraiony "ak sito z poodu "akie"' miłostki ielkiego Pedra 1idala)

8 Poiedz %o', prosz+ 8 odezał si+ $łagalnie 1idal)

Otorzyłem o%zy)8 A druga spraa<

*igdy nie idziałem 1idala przestraszonego) 9yło mu z tym do tarzy)

8 Poprosiłem Cristin+, $y yszła za mnie)

ługie mil%zenie)

8 =godziła si+)

1idal spu'%ił o%zy) Jeden z kelner! podszedł z przystakami)

Postaił "e na stole, ży%z#% 9on appetit) 1idal nie odażył si+ "uż na mnie spo"rze()Przystaki stygły na talerza%&) Po %&ili si+gn#łem po Kroki nie$a i odszedłem)



Oego popołudnia, yszedłszy z Maison oree, dopiero po %&ili zdałem so$ie

spra+, że id+ d!ł ?am$las z egzemplarzem Krok! nie$a pod pa%&#) 2m $ardzie"

z$liżałem si+ do rogu, od kt!rego od%&odziła uli%a Carmen, tym $ardzie" trz+sły mi si+ r+%e)

=atrzymałem si+ przy itrynie "u$ilera 9agues, uda"#%, że przygl#dam si+ złotym

medalionom kształ%ie r!żek i kiat!, ysadzanym ru$inami) =na"doałem si+

nieopodal $arokoe", kipi#%e" przepy%&em 4asady sklepu El 2ndio, kt!ra mogła$y sugeroa(,

że kry"e si+ za ni# przeogromny $azar nieyo$rażalny%& %ud! i dzi!, a nie zykły sklep

$łaatny) Podszedłem pooli i przekro%zyłem pr!g &allu proadz#%ego do drzi)

;iedziałem, że nie może mnie rozpozna(, mało tego, że ła'%iie "a też "uż "e" nie

rozpozna"+, mimo to z pi+( minut stałem przed drziami, nie ma"#% odagi e"'()

A kiedy ko7%u to u%zyniłem, ser%e $iło mi "ak oszalałe i %zułem, że po%# mi si+

r+%e)

P!łki regał! zdłuż '%ian uginały si+ pod $elami szelkiego rodza"u tkanin, a przy

stoła%& su$iek%i uz$ro"eni %entymetry i spe%"alne, przytro%zone do pasa noży%e, rozkładali

materiały przed damami z toarzysta, oto%zonymi ianuszkiem służ#%y%& i kra%oy%&, z

takim gestem, "ak$y %&odziło o drogo%enne pł!tna)

8 Czym mog+ panu służy(<

Przede mn# stał korpulentny m+ż%zyzna o piskliym głosie, $ity e 4laneloe

dzianko spraia"#%e rażenie, "ak$y za %&il+ miało p+kn#(, zasypu"#% %ały sklep

strz+pami tkaniny) Patrzył na mnie po$łażliie, u'mie%&a"#% si+ z przymusem i nie%&+%i#)

8 *i%zym 8 ymamrotałem)

2 tedy "# zo$a%zyłem) Mo"a matka s%&odziła z dra$iny, nios#% ko7%!ki materiał!)

Miała na so$ie $iał# $luzk+ i naty%&miast "# rozpoznałem) Troszk+ si+ roztyła, a z "e" nie%o

na$rzmiałe" tarzy y%zyta( można $yło po%zu%ie porażki spoodoane" rutyn# i

roz%zaroaniem) Podirytoany sprzeda%a m!ił %o' do mnie, ale ledie go słyszałem)

;idziałem tylko "#, "ak z$liża si+ i prze%&odzi o$ok) 5po"rzała na mnie przelotnie i idz#%, żesi+ "e" przygl#dam, o$darzyła mnie u'mie%&em, "aki si+ kieru"e do klienta al$o pryn%ypała, po

%zym r!%iła do sy%& o$oi#zk!) Po%zułem, że '%iska mnie gardle tak mo%no, że

ledo zdołałem ykrztusi( sprzeda%y %o' na od%zepnego i nie star%zyło mi "uż %zasu, $y

rozpłaka( si+ dopiero za drziami) Przeszedłem na drug# stron+ "ezdni i s%&roniłem si+

kaiarni) siadłem przy stoliku o$ok okna, i nie spusz%za"#% oka z e"'%ia do El 2ndio,

%zekałem)

Po p!łtore" godziny zo$a%zyłem, "ak ze sklepu y%&odzi m!" sprzeda%a i spusz%zakrat+) ; %&il+ p!>nie" za%z+ły gasn#( 'iatła i sklep opu'%iło "esz%ze paru pra%onik!)



;stałem i yszedłem na uli%+) ; $ramie o$ok siedział i przypatryał mi si+ mnie" i+%e"

dziesi+%ioletni %&łopak) ałem mu znak, że$y si+ z$liżył) dy podszedł, pokazałem mu

monet+) 'mie%&n#ł si+ od u%&a do u%&a i zauażyłem, że $raku"e mu kilku z+$!)

8 ;idzisz t+ pa%zk+< C&%+, że$y' "# dał pani, kt!ra zaraz y"dzie z tego sklepu)

Poiesz "e", że to od penego pana, ale nie pokazu" na mnie) Jasne<

C&łopak kin#ł gło#) ałem mu monet+ i ksi#żk+)

8 A teraz %zekamy)

*ie trało to z$yt długo, $o po trze%& minuta%& zo$a%zyłem, "ak y%&odzi)

5kieroała si+ ku ?am$las)

8 To ona) 0e(D

Matka zatrzymała si+ przed portykiem ko'%ioła 9etlem@ gestem ponagliłem %&łopaka,

że$y do nie" pod$iegł) O$seroałem z daleka niem# dla mnie s%en+) zie%iak y%i#gn#ł

pa%zk+, ona spo"rzała zdziiona pier na niego, p!>nie" na pa%zk+, niepena, %zy ma

zi#(, %zy nie) C&łopie% nalegał, i+% ko7%u zi+ła pa%zk+ i popatrzyła za oddala"#%ym si+

$iegiem dzie%iakiem) ?oze"rzała si+ ok!ł zdezorientoana) =ażyła dłoni pa%zk+,

ogl#da"#% purpuroy papier, "aki zapakoana $yła ksi#żka) ; ko7%u %iekao'(

zy%i+żyła i rozerała go)

;idziałem, "ak y%i#ga ksi#żk+) Trzymała "# o$u dłonia%&, studiu"#% okładk+, po

%zym o$r!%iła) Czułem, że $rak mi t%&u@ %&%iałem pode"'( do matki, %o' "e" poiedzie(, ale

nie mogłem) 5tałem kilkadziesi#t metr! od nie" i o$seroałem "#, ona "ednak nie

spostrzegła mo"e" o$e%no'%i) Potem ruszyła dale", z ksi#żk# r+ku, kierunku pomnika

Kolum$a) Mi"a"#% Palau de la 1irreina, podeszła do kosza i rzu%iła do niego ksi#żk+)

;idziałem, "ak od%&odzi ?am$las d!ł i znika tłumie, "ak$y "e" tam nigdy nie $yło)



1"

5empere o"%ie% $ył ksi+garni sam i kleił grz$iet starego, rozpada"#%ego si+ tomu

ortunaty i Ja%inty, gdy podni!słszy zrok, zo$a%zył mnie drzia%&) ;ystar%zyło mu

kilka sekund, $y zda( so$ie spra+ z mo"ego żałosnego stanu) estem zaprosił mnie do

'rodka i podsun#ł mi krzesło)

8 ;ygl#da pan 4atalnie) Poinien pan p!"'( do lekarza) Je'li ma pan pietra, p!"d+ z

panem) Mnie też na idok ty%& konsyliarzy $iały%& 4artu%&a%& i z ostrymi przedmiotami

r+ku %iarki po ple%a%& prze%&odz#, ale %zasami nie ma rady)

8 To zykły $!l głoy) Już mi prze%&odzi)

5empere podał mi szklank+ ody 1i%&y)

8 Prosz+) Jest do$ra na szystko, opr!%z głupoty, kt!re" pandemia szerzy si+ ostatnio zzatraża"#%# szy$ko'%i#)

'mie%&n#łem si+ z przymusem o$e% do%ipu 5empere) ;ypiłem od+ i

est%&n#łem) 9yło mi niedo$rze, a lee oko pulsoało)

Przez %&il+ zdało mi si+, że "estem $liski zemdlenia i zamkn#łem o%zy) Oddy%&ałem

gł+$oko, modl#% si+ du%&u, że$ym tam nie padD na mie"s%u) Przezna%zenie nie mogło mie(

aż tak perersy"nego po%zu%ia &umoru, $y przyproadzi( mnie do ksi+garni 5empere i

podzi+koaniu za szystko, %o dla mnie zro$ił ukatrupi( na "ego o%za%&)Po%zułem, że %zy"a' dło7 delikatnie dotyka mo"ego %zoła) 5empere)

Otorzyłem o%zy) Ksi+garz i "ego syn, kt!ry z"aił si+ nieiadomo sk#d, patrzyli na

mnie pos+pnie)

8 =aiadomi( doktora< 8 zapytał 5empere syn)

8 Już mi lepie", dzi+ku"+) O iele lepie")

8 Tak panu lepie", że aż si+ zimno ro$i na ten idok) Jest pan zupełnie szary)

8 Jesz%ze ody<5empere syn po'piesznie napełnił mi szklank+)

8 Przepraszam za to przedstaienie 8 poiedziałem) 8 =apeniam pan!, że nie $yło

przygotoane)

8 Prosz+ nie ple'( głupst)

8 Co' słodkiego peno do$rze mu zro$i) Może zemdlał z głodu<

8 zauażył syn)

8 5ko%z do piekarni na rogu i przynie' "akie' %iastka 8 zgodził si+ ksi+garz)

Kiedy zostali'my sami, 5empere $ił e mnie zrok)



8 Przyrzekam, że p!"d+ do lekarza 8 zapeniłem)

Kilka minut p!>nie" młody 5empere $ył "uż z porotem, nios#% pod pa%&# papiero#

tor$+ ypełnion# delikatesami z po$liskie" %ukierni) Podał mi "#, y$rałem $rioszk+, kt!ra

inne" sytua%"i ydała$y mi si+ $ardzie" apety%zna niż tyłe%zek tan%erki reioe")

8 Prosz+ ugry>( 8 zaordynoał 5empere)

="adłem $rioszk+ dro$nymi k+sami i pooli za%z#łem ra%a( do sie$ie)

8 ;ygl#da "uż tro%&+ lepie" 8 zauażył syn ksi+garza)

8 *ie ma "ak 'ieża $ułe%zka)))

; te" %&ili rozległ si+ d>i+k dzonka przy drzia%&) o ksi+garni szedł klient i

na skinienie o"%a 5empere syn zostaił nas, $y go o$służy() Ksi+garz po%&ylił si+ nade mn# i

u"#szy mnie za nadgarstek, zmierzył mi puls)

8 Pami+ta pan, "ak iele lat temu poiedział mi pan, że kiedy $+d+ %&%iał naprad+

o%ali( "ak#' ksi#żk+, mam do pana przy"'(<

8 zapytałem)

5empere o$rzu%ił przelotnym spo"rzeniem '%iskany przeze mnie r+ku tom

y%i#gni+ty ze 'mietnika, do kt!rego rzu%iła go mo"a matka)

8 Prosz+ da( mi pi+( minut)

=a%zynało si+ '%iemnia(, kiedy ruszyli'my d!ł ?am$las, ymi"a"#% li%zny%& tego

skarnego i ilgotnego ie%zoru spa%eroi%z!)

Od %zasu do %zasu podnosiła si+ delikatna $ryza i $alkony i okna otarte $yły na

o'%ież@ ygl#da"#%y ludzie patrzyli na przesua"#%e si+ syletki pod $ursztynoo

rozpalonym nie$em) 5empere szedł żao i zolnił dopiero przed mro%zn# $ram# uli%z%e

Ar% del Teatre) Popatrzył na mnie i uro%zystym tonem poiedział:

8 a6idzie, o tym, %o zaraz pan u"rzy, nie $+dzie m!gł pan poiedzie( nikomu, naet

1idaloi) *ikomu)

Przytakn#łem, zaintrygoany poażn# i ta"emni%z# min# 5empere) Poszedłem za nim#ziutk# uli%zk#, mi+dzy mro%znymi, znisz%zonymi $udynkami, po%&ylonymi ni%zym

kamienne ierz$y zasłania"#%e nie$o, na kt!rym od%inał si+ pro4il da%&!) ;kr!t%e

stan+li'my przed ielkimi drenianymi drziami, przypomina"#%ymi e"'%ie do stare"

$azyliki, kt!ra przyna"mnie" przez iek spo%zyała na dnie trz+saiska) 5empere pokonał

da s%&odki i zastukał trzykrotnie odlan# z $r#zu kołatk# kształ%ie 'mie"#%ego si+ dia$ełka)

Potem zszedł z porotem, $y za%zeka( o$ok mnie)

8 O tym, %o zaraz pan u"rzy, nie $+dzie m!gł pan poiedzie()))8 )))nikomu, naet 1idaloi) *ikomu)))



5empere skin#ł gło# z poag#) Po mnie" i+%e" d!%& minuta%& o%zekiania dał si+

słysze( odgłos otierany%& "edno%ze'nie stu rygli) rzi ust#piły z żałosnym "+kiem i

ukazała si+ za nimi tarz łysaego m+ż%zyzny 'rednim ieku, o drapieżny%& rysa%& i

przenikliym spo"rzeniu)

8 5empere) Jesz%ze mi tylko pana tu $rakoało 8 ykrzykn#ł)

8 2 kogo mi pan dzi' przyproadza< *ast+pn# o4iar+ literatury, kt!ra nie ma

narze%zone", $o oli mieszka( z mamusi#<

5empere pu'%ił mimo uszu sarkasty%zne poitanie)

8 a6idzie, to 2saak Mon4ort, strażnik tego mie"s%a i oso$a nad yraz sympaty%zna)

Prosz+ zapami+ta( szystko, %o panu poie)

2saaku, pozna" a6ida Martina, mo"ego do$rego przy"a%iela, pisarza i oso$+ godn#

zau4ania)

?ze%zony 2saak prze'idroał mnie spo"rzeniem od st!p do gł!, po %zym przeni!sł

zrok na 5empere)

8 Pisarz nigdy nie "est oso$# godn# zau4ania) Czy 5empere y"a'nił panu zasady<

8 Poiedział tylko, że o tym, %o tu u"rz+, nie olno mi nikomu poiedzie()

8 To zasada piersza i na"ażnie"sza) Je'li "# pan złamie, oso$i'%ie skr+%+ panu kark)

=a%zyna pan si+ %zua( atmos4er+ mie"s%a<

8 Jak$ym st#d nigdy nie y%&odził)

8 ;i+% prosz+ za mn# 8 poiedział 2saak, skazu"#% mi drog+)

8 A "a si+ pożegnam) =ostaiam pan! samy%&) Panie a6idzie, nie ma

$ezpie%znie"szego mie"s%a)

=rozumiałem, że 5empere ma na my'li nie mnie, le%z ksi#żk+)

'%isn#ł mnie z %ałe" siły i znikn#ł zapada"#%y%& %iemno'%ia%&)

Przest#piłem pr!g, a 2saak po%i#gn#ł za d>igni+ po drugie" stronie drzi) ;praił

ru%& me%&anizm spl#tany%& pa"+%zyn+ tysi#%a zapadek i rygli, kt!re za$ezpie%zały e"'%ie);zi#ł z ziemi latarni+ i uni!sł "# na ysoko'( mo"e" tarzy)

8 Vle pan ygl#da 8 zayrokoał)

8 *iestrano'( 8 odparłem)

8 A %o panu zaszkodziło<

8 Hy%ie)

8 *ie%& pan idzie za mn# 8 u%i#ł)

5zli'my na"pier długim korytarzem@ po $oka%& ida( $yło pogr#żone mrokumaloidła i marmuroe s%&odki) =apusz%zali'my si+ %oraz gł+$ie" te zamkoe



pomiesz%zenia i kr!t%e zauażyłem e"'%ie do %zego', %o przypominało ielk# sal+)

8 Co pan ze so$# przynosi< 8 zapytał 2saak)

8 Kroki nie$a) Poie'()

8 Co za gra4oma7ski tytułD *ie "est pan przypadkiem "e" autorem<

8 O$aiam si+, że tak)

2saak est%&n#ł, mamro%z#% %o' do sie$ie)

8 2 %o pan "esz%ze napisał<

8 Miasto przekl+ty%&, od tomu pierszego do dudziestego si!dmego, mi+dzy innymi)

2saak odr!%ił si+ i u'mie%&n#ł z zadooleniem)

8 2gnatius 9) 5amson<

8 Bi+te" pami+%i, do pa7ski%& usług)

Ta"emni%zy strażnik zatrzymał si+ i oparł latarni+ na $alustradzie zaieszone" nad

ielk# pini%#) Podniosłem zrok i oniemiałem z rażenia) Przede mn# rozpo'%ierał si+

kolosalny la$irynt most! korytarzyk! i p!łek, ugina"#%y%& si+ pod %i+żarem setek tysi+%y

ksi#żek, torz#% zarys giganty%zne" $i$lioteki o nieogarniony%& rozmiara%&) Pl#tanina tuneli

prze%inała ol$rzymi# konstruk%"+ znosz#%# si+ spiralnie kierunku szklane" kopuły, przez

kt!r# padały do 'rodka snopy 'iatła i mroku) ostrzegłem kilka posta%i, kt!re kr#żyły po

pomosta%& i s%&odka%& lu$ $adały ta"emne prze"'%ia te" zniesione" ze sł! i ksi#żek

katedry) *ie ierzyłem łasnym o%zom i spo"rzałem na 2saa%a Mon4orta, nie mog#% ydusi(

z sie$ie słoa) 'mie%&ał si+ ni%zym stary lis, kt!remu po raz kole"ny yszła ulu$iona

sztu%zka 8 2gnatiusie 9) 5amsonie, ita" na Cmentarzu =apomniany%& Ksi#żek)



20

=szedłem za strażnikiem do podstay ielkie" $udoli, kt!ra skryała so$ie

la$irynt) ; podłog+ postaiane $yły kamienie i płyty nagro$ne z yrytymi pogrze$oymi

inskryp%"ami, krzyżami i ytartymi podo$iznami zmarły%&) 2zaak zatrzymał si+ i o'ietlił

gazo# latarni# %z+'%i te" maka$ry%zne" układanki, tak $ym m!gł si+ "e" do$rze przy"rze()

8 ?esztki stare" nekropolii 8 y"a'nił) 8 Tylko prosz+ si+ nie sugeroa( i nie pada( mi

tu trupem)

dali'my si+ do mie"s%a położonego naprze%i %entralne" konstruk%"i, na kt!re"

ydaała si+ spiera( %ała $udola) 2saak "ednosta"nym tonem re%ytoał mi zasady i

o$oi#zki, od %zasu do %zasu $i"a"#% e mnie spo"rzenie, przed kt!rym starałem si+ $roni(,

przytaku"#% posłusznie)8 =asada numer "eden: kiedy kto' przy%&odzi tu po raz pierszy, ma prao y$ra(

"edn# ksi#żk+, t+, kt!re" na"$ardzie" zapragnie, spo'r!d szystki%& tu zgromadzony%&) =asada

numer da: adoptu"#% ksi#żk+, przy"mu"e na sie$ie zo$oi#zanie, że $+dzie "# %&roni( i zro$i

szystko, $y nie zgin+ła) o ko7%a ży%ia) o te" pory yrażam si+ "asno<

5po"rzałem g!r+ na niezmierzony la$irynt)

8 Jak y$ra( "edn# ksi#żk+ spo'r!d tylu możliy%&<

2saak zruszył ramionami)8 *iekt!rzy s#dz#, że to ksi#żka y$iera nas) Możemy to naza( przezna%zeniem) Ma

pan przed so$# %ałe stule%ia zagu$iony%& i zapomniany%& ksi#żek, ksi#żek ykl+ty%&, o

kt!ry%& nie olno $yło m!i(, ksi#żek, kt!re za%&oały pami+( i du%&a epok i %ud!, dzi'

"uż przez szystki%& zapomniany%&) *ikt, naet na"starsi z nas, nie iedz# dokładnie, kiedy

postało to mie"s%e ani kto "e storzył)

Pradopodo$nie "est tak stare "ak samo miasto i rosło raz z nim, "ego %ieniu)

;iemy, że $udynek zniesiono z resztek pała%!, ko'%ioł!, i+zie7 i szpitali, kt!re kiedy'tu stały) Konstruk%"a si+ga korzeniami po%z#tk! 1222 ieku i od tego %zasu "est stale

zmieniana) ;%ze'nie" Cmentarz =apomniany%& Ksi#żek mie'%ił si+ podziemia%& pod

tunelami 'rednioie%zne" 9ar%elony) 5pekulu"e si+, że %zasa%& inkizy%"i 'iatli

olnomy'li%iele ukryali zakazane ksi#żki gro$o%a%& lu$ %&oali kostni%a%&,

nadziei że zna"d# "e przyszłe pokolenia) ; połoie u$iegłego stule%ia odkryto tunel

proadz#%y z n+trza la$iryntu do stare" $i$lioteki, dzi' "uż zamkni+te" i kry"#%e" si+

podziemia%& dane" synagogi dzielni%y Cali) Kiedy ostatnie mury miasta legły gruza%&,

ziemia osun+ła si+ i ! tunel zalały ody strumienia, kt!ry od iek! płynie pod



dzisie"szymi ?am$las) Teraz "est nie do prze$y%ia, ale pode"rzeamy, iż tunel ! $ył gł!n#

drog# proadz#%# do tego mie"s%a)

;i+ksza %z+'( $udoli, kt!r# pan teraz idzi, postała 2 ieku) *ie i+%e" niż

sto os!$ %ałym mie'%ie zna to mie"s%e i mam nadzie"+, że 5empere nie pomylił si+,

ł#%za"#% pana do i%& grona)))

Potierdziłem z przekonaniem, mimo to 2saak patrzył na mnie s%epty%znie)

8 =asada numer trzy: może pan po%&oa( so"# ksi#żk+ do 8 olnie y$ranym

mie"s%u)

8 A "e'li si+ zgu$i+<

8 odatkoa klauzula, tym razem s4ormułoana przeze mnie: trze$a si+ stara( nie

zgu$i()

8 Czy kto' si+ kiedy' zgu$ił<

2saak est%&n#ł %i+żko)

8 Kiedy za%zynałem, kr#żyła tu &istoria o ariu Al$ertim de Cymermanie) omy'lam

si+, że 5empere nie spomniał panu o tym)

8 Cymerman< Ten &istoryk<

8 *ie, pogrom%a karalu%&!) 2lu ari! Al$erti%& de Cymerman! pan zna< ?ze%z

tym, że zimie RR- roku Cymerman zagł+$ił si+ la$iryn%ie i znikn#ł na tydzie7) Kiedy

go znaleziono, s%&oanego "ednym z tuneli, umierał ze stra%&u) =a$arykadoał si+

rz+dami 'i+ty%& tekst!, że$y go nie znalazł)

8 He$y kto go nie znalazł<

2saak popatrzył na mnie prze%i#gle)

8 M+ż%zyzna %zerni) O nim 5empere też panu nie spominał<

8 Ano nie)

2saak zniżył głos i przem!ił kon4iden%"onalnym szeptem:

8 *iekt!rzy z nas, %i#gu ty%& lat, spotykali la$iryn%ie m+ż%zyzn+ %zerni)Opisyali go na rozmaite sposo$y) 5# ta%y, kt!rzy tierdz# naet, że z nim rozmaiali)

Kiedy' kr#żyła tu plotka, że m+ż%zyzna %zerni "est du%&em przekl+tego autora, kt!rego

"eden z nas zdradził, ynosz#% na zen#trz "ego ksi#żk+ i nie dotrzymu"#% przysi+gi) Ksi#żka

zagin+ła na zasze, a du%& autora $ł#ka si+ tunelami po ie%zne %zasy, szuka"#% zemsty) ;ie

pan, opoiastki stylu GenryLego Jamesa, kt!re ludzie tak %&+tnie kupu"#)

8 Prosz+ mi nie m!i(, że pan to ierzy)

8 O%zyi'%ie, że nie) Ja yzna"+ inn# teori+) Teori+ Cymermana)8 Kt!ra głosi<



8 He m+ż%zyzna %zerni "est patronem tego mie"s%a, o"%em szelkie" ta"emne" i

zakazane" iedzy, m#dro'%i i pami+%i, tym, kt!ry od niepami+tny%& %zas! niesie 'iatło

opoiada%zom i pisarzom))) To nasz anioł str!ż, anioł kłamsta i %iemno'%i)

8 Kpi pan so$ie ze mnie)

8 Każdy la$irynt ma so"ego Minotaura 8 odparł strażnik) Po %zym u'mie%&n#ł si+

ta"emni%zo i skazał kierunku e"'%ia do la$iryntu)

8 Prosz+, stoi przed panem otorem)

;szedłem na pomost proadz#%y do "ednego z e"'( i za%z#łem pooli si+ zagł+$ia(

długi korytarz ksi#żek, spina"#%y si+ kr+to pod g!r+) =a zakr+tem tunel rozidlał si+ na

%ztery pasaże, torz#% nieielki okr#g, przez kt!ry %&odziło si+ na gin#%e g!rze kr+%one

s%&ody) otarłem po ni%& na p!łpi+tro, z kt!rego od%&odziły trzy tunele) ;y$rałem "eden,

edług moi%& kalkula%"i proadz#%y do ser%a la$iryntu) 2d#%, odziłem pal%em po

grz$ieta%& setek ksi#żek) Przenikał mnie i%& zapa%&, a s#%z#%e si+ przez sz%zeliny 'iatło i

4alu"#%y %iemno'%ia%& i lustra%& $lask szklany%& latarni, zaieszony%& na dreniane"

konstruk%"i, skazyały mi drog+) 9ł#kałem si+ przez praie p!ł godziny, aż dotarłem do

zamkni+tego pokoiku, kt!rym stał stolik i krzesło) B%iany z$udoane $yły z ksi#żek i

ydaały si+ lite, opr!%z yłomu, z kt!rego kto' musiał za$ra( "aki' tom) Postanoiłem, że

to na"lepsze mie"s%e dla Krok! nie$a) Po raz ostatni spo"rzałem na okładk+ i prze%zytałem

pierszy akapit, yo$raża"#% so$ie %&il+, kiedy, "e'li tak ze%&%e 4ortuna, iele lat po tym,

"ak umr+ i pami+( o mnie zaginie, kto' przemierzy t+ sam# drog+ i dotrze do te" same" sali, $y

znale>( tu nieznan# nikomu ksi#żk+, kt!r# "a łożyłem %ałe so"e ser%e) =ostaiłem "#,

%zu"#%, że zostaiam na te" p!ł%e łasn# dusz+) ; te" ła'nie %&ili uprzytomniłem so$ie za

ple%ami %zy"#' o$e%no'( i odr!%iłem si+, $y zo$a%zy( przed so$# m+ż%zyzn+ %zerni, kt!ry

patrzył mi prosto o%zy)



21

= po%z#tku nie rozpoznałem łasnego spo"rzenia lustrze, "ednym z ielu

torz#%y%& ła7%u%& nikłego 'iatła zdłuż korytarzy la$iryntu) 9yło to od$i%ie mo"ego %iała

i mo"e" tarzy, ale o%zy należały do kogo' o$%ego) M+tnae i ponure, złe i nik%zemne)

Odr!%iłem zrok i zn! po%zułem zaroty głoy) siadłem na krze'le przy stole i

za%z#łem gł+$oko oddy%&a() Pomy'lałem, że naet doktoroi Triasoi ydała$y si+

za$ana my'l, iż zadomoiony moim m!zgu intruz 8 zmiana nootoroa, "ak to lu$ił

okre'la( 8 miała$y lito'%iie do$i( mnie ła'nie tym mie"s%u, a tym samym zasz%zy%i(

&onoroym tytułem pierszego permanentnego lokatora Cmentarza =apomniany%&

Poie'%iopisarzy) Pogrze$anego razem ze sym ostatnim i żałosnym dziełem, kt!re

p+dziło go do gro$u) 2 $y( może kto' znalazł$y mnie za dziesi+( miesi+%y al$o za dziesi+(lat, a może nigdy) ;ielki 4inał, godny Miasta przekl+ty%&)

;yda"e mi si+, że uratoał mnie gorzki 'mie%&, kt!ry roz"a'nił mi głoie i

przyr!%ił 'iadomo'(, gdzie si+ zna"du"+ i po %o przyszedłem) =amierzałem "uż sta( z

krzesła, kiedy zo$a%zyłem ten tom 8 opasły, %iemny i $ez tytułu) 0eżał na %ztere%& inny%&

ksi#żka%&, na $rzegu stołu) ;zi#łem go do r+ki) Odniosłem rażenie, że opraiony "est

sk!r+, yro$ion# $ardzie" dotykiem ielu r#k niż gar$nikami)

Tytuł, ytło%zony niegdy' na okład%e "ak$y przy uży%iu ognia, $ył starty, ale nastronie tytułoe" można $yło od%zyta(:

)u@ /eterna

D,M,

omy'liłem si+, że idnie"#%e tam ini%"ały, takie same "ak mo"e, $yły ini%"ałami

autora, %&o%iaż %ałe" ksi#ż%e nie $yło poza tym ani "edne" skaz!ki, kt!ra potierdzała$y

mo"e przypusz%zenia) Przerzu%iłem dziesi#tki stron na %&y$ił tra4ił i rozpoznałem

przyna"mnie" pi+( r!żny%&, przeplata"#%y%& si+ "+zyk!) Kastyli"ski, niemie%ki, ła%in+,4ran%uski i &e$ra"ski) Prze%zytałem przypadkoy akapit@ sko"arzył mi si+ z "ak#' modlit#,

kt!re" nie pami+tałem z trady%y"ne" liturgii, i za%z#łem si+ zastanaia(, %zy nie mam

przypadkiem r+ku mszału al$o modlitenika) Tekst podzielono na rozdziały i stro4y z

podkre'lonymi nagł!kami, kt!re zna%zyły kole"ne epizody) 2m dłuże" mu si+ przygl#dałem,

tym $ardzie" przypominał mi eangeliarze i kate%&izmy z moi%& szkolny%& lat)

Mogłem stamt#d y"'(, y$ra( inn# ksi#żk+, spo'r!d zgromadzony%& tu setek

tysi+%y, i opu'%i( to mie"s%e, $y nie por!%i( "uż nigdy)

2 praie uierzyłem, że to ła'nie %zyni+, gdy u'iadomiłem so$ie, że przemierzam



drog+ porotn# tunelami i korytarzami la$iryntu, trzyma"#% r+ku tom, kt!ry przyssał si+ do

mo"e" sk!ry ni%zym pasożyt) Przez gło+ przemkn+ła mi my'l, że ksi#ż%e zależy $ardzie" niż

mnie, $y ydosta( si+ na zen#trz, i że to ona, "aki' ta"emni%zy spos!$, została moim

przeodnikiem) Po kilku daremny%& pr!$a%& ydostania si+, kiedy par+ razy min#łem ten

sam egzemplarz %zartego tomu dzieł ze$rany%& 0eanu, znalazłem si+, sam nie iem "ak,

naprze%iko i"#%y%& si+ spiralnie d!ł s%&od!, sk#d udało mi si+ odnale>( drog+ do

y"'%ia z la$iryntu) Miałem nadzie"+, że 2saak $+dzie na mnie %zekał na progu, ale nie $yło

naet 'ladu "ego o$e%no'%i, %&o%iaż miałem rażenie, że kto' o$seru"e mnie ukradkiem)

; katakum$a%& Cmentarza =apomniany%& Ksi#żek panoała a$solutna %isza)

8 2saaku< 8 zaołałem)

M!" głos nikn#ł %iemno'%ia%&) Od%zekałem %&il+ i skieroałem si+ do y"'%ia)

9ł+kitny p!łmrok s#%z#%y si+ przez kopuł+ $ladł %oraz $ardzie", aż ota%za"#%a mnie no% stała

si+ nieprzenikniona)

Kilka krok! dale" dostrzegłem ma"a%z#%e ko7%u galerii 'iatełko) 9yła to latarnia,

kt!r# 2saak zostaił progu) Odr!%iłem si+, $y po raz ostatni spo"rze( mroki galerii)

Po%i#gn#łem za zasu+, kt!ra praiała ru%& me%&anizm d>igni i zapadek) =amki

otierały si+ "eden po drugim i drzi u%&yliły si+ na kilka %entymetr!) Pop%&n#łem "e, aż

szpara $yła tak duża, że mogłem si+ przez ni# prze%isn#() =araz potem drzi za%z+ły si+

zamyka( i zatrzasn+ły si+ na por!t z głu%&ym łomotem) miar+ "ak oddalałem si+ od tego

mie"s%a, %zułem, że przesta"e działa( na mnie "ego magia, za to r!%iły zaroty głoy i $!l)

Parokrotnie upadłem tarz# na ziemi+, po raz pierszy na ?am$las, pononie za', kiedy

usiłoałem prze"'( na drug# stron+ 1ia 0ayetana, gdzie "akie' dzie%ko podniosło mnie i

uratoało przed zmiażdżeniem przez trama") ?esztkami sił dotarłem pod drzi so"ego

domu) Mieszkanie $yło zamkni+te przez %ały dzie7 i skar, ! ilgotny i za$!"%zy skar,

kt!ry %odziennie %oraz $ardzie" dusił miasto, unosił si+ e n+trzu posta%i zakurzonego

'iatła);spi#łem si+ do studia ieży%z%e i otorzyłem okna na o'%ież) Pod nie$em

yłożonym %zarnymi płytami %&mur, kr#ż#%ymi niespiesznie nad 9ar%elon#, nie spos!$ $yło

y%zu( na"mnie"szy %&o($y poie $ryzy) Odłożyłem ksi#żk+ na $iurko, z przekonaniem, że

mam "esz%ze sporo %zasu, $y zapozna( si+ z ni# sz%zeg!łoo) A może i nie) Może m!" %zas

"uż si+ sko7%zył) Teraz $yło to zreszt# og!le nieażne)

0edo si+ "uż trzymałem na noga%&) Musiałem "ak na"szy$%ie" położy( si+

%iemno'%ia%&) ;ygrze$ałem z szu4lady "edn# z 4iolek z kodein# i zażyłem trzy %zy %ztery pastylki na raz) 5%&oałem 4iolk+ do kieszeni i zszedłem na d!ł, niez$yt peny, %zy zdołam



og!le do"'( do sypialni) ; korytarzu zdało mi si+, że idz+ migotanie pa'mie "asno'%i

pod drziami e"'%ioymi, "ak$y kto' stał po drugie" stronie) Opiera"#% si+ o '%iany,

podszedłem olno do e"'%ia)

8 Kto tam< 8 zapytałem)

*ikt si+ nie odezał ani nie rozległ si+ żaden &ałas) ;a&ałem si+ przez %&il+, $y

ko7%u otorzy( drzi i y"rze( na s%&ody) ;y%&yliłem si+, a$y spo"rze( d!ł) 5%&odz#%e

spiral# stopnie zanikały %iemno'%ia%&) *ikogo nie $yło) ;r!%iłem i zauażyłem, że

migo%e mała lampa o'ietla"#%a pi+tro) =amkn#łem za so$# drzi i przekr+%iłem klu%z

zamku, o %zym, %ale nie tak rzadko, zdarzało mi si+ zapomina() ;tedy "# zauażyłem)

Kremo# kopert+ o z#$koany%& $rzega%&, kt!r# kto' sun#ł pod drziami) kl#kłem, że$y

"# podnie'() 9yła z %i+żkiego, poroatego papieru, opie%z+toana i zaadresoana na mo"e

imi+ i nazisko) *a pie%z+%i idniała syletka anioła z rozpostartymi skrzydłami)

Otorzyłem kopert+)

8zanowny anie!

Mam zamiar spęzić czas ja&iś w miećcie i czu$#ym się g$ę#o&o zaszczycony" gy#y

ane mi #y$o spot&ać się z anem i" #yć mo0e" wrócić o tematu z$o0onej niegyś przeze mnie

oferty, (y$#ym wzięczny" gy#y 2 o ile czas anu na to pozwoli" a inne zo#owi.zania nie

przesz&oz. 2 towarzyszy$ mi an w &olacji w pi.te&" AB #ie0.cego miesi.ca" o gozinie " w

ma$ej willi" &tór. wynaj.$em na czas po#ytu w (arcelonie, Dom usytuowany jest na rogu ulic

Olot i 8an 6ose e la Monta1a" tu0 przy wejściu o par&u 9uell, >fam i wyra0am nazieję" 0e

ojzie o naszego spot&ania"

a1s&i przyjaciel

/nreas Corelli

pu'%iłem list na podłog+ i polokłem si+ do galerii) Tam położyłem si+ na so4ie, pod

osłon# p!łmroku) o kola%"i zostało siedem dni)

'mie%&n#łem si+ z przek#sem) *ie ierzyłem, $ym za te siedem dni "esz%ze żył)=amkn#łem o%zy, pr!$u"#% zasn#() *ieustanny gizd usza%& ydaał mi si+ przera>liy

"ak nigdy) = każdym uderzeniem ser%a $i"ały mi si+ m!zg drzazgi $iałego 'iatła)

*ie $+dzie Pan m!gł naet my'le( o pisaniu)

Otorzyłem o%zy i roze"rzałem si+ po nie$ieskie" %iemno'%i kry"#%e" galeri+) *a stole,

$lisko mnie, leżał "esz%ze pozostaiony przez Cristin+ stary al$um z 4otogra4iami, kt!rego nie

miałem odagi ani yrzu%i(, ani naet dotkn#() ;y%i#gn#łem r+k+ i otorzyłem go)

=a%z#łem przerzu%a( kartki, p!ki nie odnalazłem zd"+%ia, kt!rego szukałem)Odkleiłem 4otogra4i+ i przy"rzałem "e" si+ dokładnie) Mała Cristina idzie po deska%& pomostu



%&odz#%ego gł#$ morza, trzyma"#% za r+k+ niezna"omego) Przy%isn#łem zd"+%ie do piersi i

poddałem si+ zm+%zeniu) ory%z i '%iekło'( tego dnia i ty%& lat pooli opadały ze mnie, $y

ust#pi( mie"s%a spoi"a"#%e" mnie %iepłe" %iemno'%i, pełne" głos! i y%i#gni+ty%& ku mnie

dłoni) =apragn#łem, tak "ak nigdy dot#d nie zapragn#łem ni%zego ży%iu, za$ł#ka( si+ tym

mroku, ale %o' mnie po%i#gn+ło i uderzenie 'iatła i $!lu yrały mnie z miłego snu, kt!ry

si+ zapoiadał "ako sen $ez ko7%a)

Jesz%ze nie 8 szepn#ł głos 8 "esz%ze nie)

'iadamiałem so$ie $ieg dni, $o %o "aki' %zas si+ $udziłem i do%ierało do mnie

słone%zne 'iatło prze$i"a"#%e si+ przez okienni%e)

Cz+sto odnosiłem rażenie, że słysz+ alenie drzi i ykrzyku"#%e mo"e imi+

głosy, kt!re po "akim' %zasie %i%&ły) Po ilu' godzina%& lu$ dnia%& stałem i o$ma%u"#% tarz,

po%zułem kre na usta%&) *ie iem, %zy yszedłem na uli%+, %zy też 'niło mi si+, że

yszedłem, ale nie $ardzo 'iadom, "ak og!le si+ tam znalazłem, odkryłem nagle, że id+

ale"# 9orn ku katedrze 5anta Maria del Mar) li%e $yły yludnione $lasku ksi+ży%a z rt+%i)

niosłem zrok i zdało mi si+, iż idz+, "ak idmo ogromne" %zarne" $urzy rozpo'%iera

so"e skrzydła nad miastem) Podmu%& $iałego 'iatła rozarł nie$o i płasz%z utkany z

kropel desz%zu opadł na miasto ni%zym r!" kryształoy%& sztylet!) C&il+ przedtem, zanim

piersza kropla dotkn+ła ziemi, %zas si+ zatrzymał, setki tysi+%y 'ietlisty%& łez zaisło

poietrzu ni%zym dro$inki kurzu) ;iedziałem, że kto' lu$ %o' %zai si+ za moimi ple%ami, i

%zułem na karku zimny odde%&, przesy%ony odorem zgniłego mi+sa i ognia) Czułem długie,

szponiaste pal%e isz#%e nad mo"# sk!r# i te" ła'nie %&ili po"aiła si+, id#% przez

zaieszony desz%z, ta dzie%zynka, ży"#%a "edynie na przy%iskanym przeze mnie do piersi

zd"+%iu) C&y%iła mo"# dło7 i po%i#gn+ła mnie za so$# z porotem do domu z ieży%zk#,

daleko od te" lodoate", pełza"#%e" za moimi ple%ami o$e%no'%i) Kiedy odzyskałem

'iadomo'(, zd#żyło min#( siedem dni)

Bitał lip%a, pi#tek)



23

Pedro 1idal i Cristina 5agnier po$rali si+ tego popołudnia) ; %eremonii, kt!ra od$yła

si+ o pi#te" kapli%y klasztoru Pedral$es, zi+ła udział nieielka tylko %z+'( klanu 1idal!

8 o%zy rzu%ała si+ nieo$e%no'( na"znamienitsze" %z+'%i rodu, tym o"%a pana młodego)

=ło'li%y, gdy$y si+ ta%y znale>li, poiedzieli$y zapene, że pomysł $eniaminka, $y ożeni(

si+ z %!rk# szo4era, $ył dla dynastii ni%zym ku$eł zimne" ody na gło+) Ale zło'li%! nie

$yło) ="edno%zeni zmoie mil%zenia redaktorzy kronik toarzyski%& mieli tego popołudnia

%o innego do ro$oty i uro%zysto'( przeszła $ez e%&a) *ie $yło komu zrela%"onoa(, iż na

progu ko'%ioła zgromadził si+ ianuszek dany%& ko%&anek don Pedra, po%&lipu"#%y%&

mil%zeniu ni%zym pro%es"a przekitły%& d!, kt!rym ode$rano ostatni promyk nadziei) *ie

$yło komu opoiedzie(, że Cristina trzymała $ukiet $iały%& r!ż i miała na so$ie sukni+koloru ko'%i słonioe", kt!ry zleał si+ z "e" sk!r# i spraiał rażenie, że panna młoda idzie

do ołtarza nago, a "e" "edyn# ozdo$+ stanoi zasłania"#%y tarz $iały elon i $ursztynoe

nie$o, przyszpilone irem %&mur do ierz%&ołka dzonni%y)

*ie $yło komu spomnie(, że "ak ysiadała z samo%&odu i zatrzymała si+ na %&il+,

$y popatrze( na pla% przed klasztorem, "e" zrok odnalazł oego m+ż%zyzn+ o trz+s#%y%& si+

dłonia%&, ygl#da"#%ego "ak 'mier( na %&or#gi i mamro%z#%ego pod nosem niesłyszalne dla

nikogo słoa, kt!re miał za$ra( ze so$# do gro$u:8 *ie%& as piekło po%&łonie) *ie%& as po%&łonie piekło)

ie godziny p!>nie", siedz#% na 4otelu ga$ine%ie, otorzyłem kaset+, kt!ra tra4iła

do mnie przed ielu laty, zaiera"#%# "edyn# pami#tk+, "aka została mi po o"%u) ;y"#łem

zaini+ty kaałek sukna pistolet i otorzyłem magazynek) ;łożyłem do niego sze'( kul)

Przytkn#łem lu4+ do skroni, zamkn#łem o%zy i od$ezpie%zyłem pistolet) ; te" %&ili

po%zułem, "ak iatr gałtonie smaga ieży%zk+ i okna ga$inetu otiera"# si+ na o'%ież,

uderza"#% z &ukiem o '%iany) 0odoata $ryza musn+ła mo"# sk!r+, przynosz#% ze so$#zapomniane t%&nienie ielki%& nadziei)



24

Taks!ka spinała si+ pooli ku kra7%om dzielni%y ra%ia kierunku

odoso$nionego i mro%znego parku uell) ;zg!rze usiane $yło domami, kt!re %zasy

na"i+ksze" 'ietno'%i miały "uż za so$#) rzea, poruszane przez iatr, to zasłaniały "e, to

odkryały ni%zym 4ale %zarne" ody) *a g!rze dostrzegłem duż# $ram+ parku) Trzy lata

temu, po 'mier%i audiego, spadko$ier%y &ra$iego uella sprzedali ratuszoi opustoszałe

miasto 8 ogr!d, kt!rego "edynym mieszka7%em $ył "ego t!r%a, za sym$oli%zn# peset+)

=apomniany i zanied$any ogr!d kolumn i ież teraz przyodził na my'l przekl+ty Eden)

Kazałem taks!karzoi zatrzyma( si+ przy $ramie i zapła%iłem za kurs)

8 Jest pan peien, że %&%e pan tu ysi#'(< 8 zapytał głupay taks!karz) 8 Mog+ na

pana tro%&+ za%zeka()8 *ie ma takie" potrze$y)

o'( szy$ko arkot taks!ki u%i%&ł dole i zostałem sam z szumem iatru

drzea%&) Opadłe li'%ie gromadziły si+ przy e"'%iu do parku i iroały u moi%& st!p)

=$liżyłem si+ do $ramy, zamkni+te" przerdzeiałymi ła7%u%&ami, i za"rzałem do 'rodka)

Biatło ksi+ży%a 'lizgało si+ po sylet%e smoka dominu"#%ego nad s%&odami) Po stopnia%&

zst+poał pooli "aki' %ie7, o$seru"#% mnie o%zami l'ni#%ymi "ak perły pod od#) 9ył to

%zarny pies) =atrzymał si+ u st!p s%&od! i dopiero !%zas zauażyłem, że nie "est sam)a inne zierz+ta r!nież mnie o$seroały) Jedno z ni%& przy$liżyło si+ $ezszelestnie,

nie y%&odz#% z %ienia rzu%anego przez domek strażnika sto"#%y o$ok e"'%ia) rugie,

na"i+ksze z ni%&, sko%zyło na mur i patrzyło na mnie z g!ry, z ysoko'%i kilku metr!)

=za ysz%zerzony%& kł! $u%&ała para odde%&u) Co4n#łem si+ pooli, patrz#% mu %ały %zas

o%zy i nie odra%a"#% si+ do niego tyłem) Krok po kroku dotarłem na prze%iległy

%&odnik) rugi pies spi#ł si+ na mur i nie spusz%zał mnie z oka) Pr!$oałem yma%a( "aki'

ki" lu$ kamie7, kt!re mogły$y mi $y( pomo%ne razie ataku, ale pod moimi nogamiszele'%iły tylko su%&e li'%ie) ;iedziałem, że "e'li oder+ od ty%& $estii zrok i rzu%+ si+ do

u%ie%zki, dopadn# mnie i rozszarpi# na kaałki, zanim zd#ż+ prze$ie% dadzie'%ia metr!)

*a"i+kszy z ps! przemierzył kilka metr! po murze) *a$rałem peno'%i, że zaraz

na mnie sko%zy) Trze%i, ten, kt!rego zo$a%zyłem na po%z#tku i do kt!rego należało penie

rozpoznanie terenu, za%zynał pokonya( niższ# %z+'( muru, $y przył#%zy( si+ do pozostałe"

d!"ki) Marny m!" los, pomy'lałem)

; tym momen%ie $łysn+ło 'iatło, ydo$ya"#% z %iemno'%i il%ze pyski ps!,

kt!re zastygły $ezru%&u) niosłem zrok i zo$a%zyłem pag!rek znosz#%y si+



kilkadziesi#t metr! od e"'%ia do parku 8 domu zapaliły si+, "edyne okoli%y, 'iatła)

Jeden z ps! zaskoy%zał głu%&o i skrył si+ %iemno'%ia%& parku) Pozostałe da, %&il+

p!>nie", po$iegły za nim)

9ez zastanoienia ruszyłem ku domoi) Tak "ak zazna%zył Corelli sym

zaproszeniu, dom znosił si+ na skrzyżoaniu uli% Olot i 5an Jose de la Monta7a) 9yła to

$udola ysmukła i kan%iasta, trzypi+troa, kształ%ie ieży uie7%zone" mansardami,

kt!ra ni%zym strażnik spogl#dała na miasto i idmoy park u sy%& st!p)

o drzi domu proadziła stroma droga ko7%z#%a si+ s%&odkami) =łote 'iatło $iło z

okien) ;%&odz#% po kamienny%& s%&oda%&, miałem rażenie, że dostrzegam posta( sto"#%#

przy $alustradzie, nieru%&om# "ak %za"#%y si+ so"e" sie%i pa"#k) =atrzymałem si+ na

ostatnim s%&odku, $y złapa( odde%&) = u%&ylony%& drzi, kierunku moi%& n!g,

rozpo'%ierał si+ dyan 'iatła) =$liżyłem si+ pooli i zatrzymałem na progu) = n+trza

ydo$yała si+ o7 zi+dły%& kiat!) =apukałem do drzi i pop%&n#łem "e) =nalazłem

si+ przedsionku prze%&odz#%ym długi korytarz) = gł+$i domu do$iegał uryany stukot,

"ak$y o okno uderzała targana przez iatr gał#>, d>i+k przypomina"#%y $i%ie ser%a) Po kilku

kroka%& dotarłem do zna"du"#%y%& si+ po mo"e" lee" stronie s%&od! proadz#%y%& na

ież+) =daało mi si+, że słysz+ lekkie kroki, kroki dzie%ka, pokonu"#%e ostatnie stopnie)

8 o$ry ie%z!r< 8 zaołałem)

=anim e%&o mo"ego głosu y$rzmiało korytarzu, natar%zyy stukot do%&odz#%y z

gł+$i domu zamilkł) 5płyn+ła na mnie %ałkoita %isza i tarz oiał mi strumie7 lodoatego

poietrza)

8 Panie CorelliD To "a, a6id Martin)

*ie otrzymaszy odpoiedzi, ruszyłem korytarzem) Jego '%iany pokryte $yły

opraionymi 4otogra4iami r!żnego 4ormatu) =e stro"! i p!z nosiłem, że i+kszo'( zd"+(

po%&odzi sprzed dudziestu, trzydziestu lat) Pod każd# 4otogra4i# idniała mała plakietka z

imieniem sportretoanego i dat#) Przy"rzałem si+ tym tarzom, patrz#%ym na mnie z raminnego %zasu) zie%i i star%y, damy i dżentelmeni) ;szys%y mieli spo"rzeniu %ie7 tego

samego smutku, $ezgło'ne ołanie) ;szys%y patrzyli o$iekty z mroż#%# kre żyła%&

t+sknot#)

8 2nteresu"e si+ pan 4otogra4i#, przy"a%ielu< 8 usłyszałem za ple%ami)

Odr!%iłem si+, lekko spłoszony) Andreas Corelli przygl#dał si+ 4otogra4iom z

u'mie%&em za$arionym melan%&oli#) *ie usłyszałem, "ak si+ z$liża, a kiedy si+ u'mie%&n#ł,

po%zułem dresz%z)8 My'lałem, że pan nie przy"dzie)



8 Ja r!nież)

8 ;o$e% tego pozoli pan po%z+stoa( si+ kieliszkiem ina, a$y znie'( toast za

nasze $ł+dy)

Poszedłem za nim do przestronnego salonu, kt!rego okna y%&odziły na miasto)

Corelli gestem skazał mi 4otel i si+gn#ł po sto"#%# na stole kryształo# kara4k+, $y nala( z

nie" ina) Podał mi kieliszek i sam usiadł 4otelu naprze%iko)

5kosztoałem trunku) 9ył spaniały) Opr!żniłem kieliszek niemal "ednym &austem i

po%zułem, "ak spłya"#%e przez gardło %iepło uspoka"a mnie) Corelli %zuał si+ zapa%&

ina i przygl#dał mi si+ z łagodnym i przy"a%ielskim u'mie%&em)

8 Miał pan ra%"+ 8 poiedziałem)

8 Cz+sto "# mieam, a ła'%iie zasze 8 odparł) 8 Jest to przymiot, kt!ry rzadko

przynosi mi satys4ak%"+) Czasem my'l+, iż ni% nie spraiło$y mi i+ksze" przy"emno'%i niż

peno'(, że si+ pomyliłem)

8 *i% łatie"szego) Mam tym duże do'iad%zenie) =asze si+ myl+)

8 *ie, pan si+ nie myli) ;yda"e mi si+, że idzi pan szystko r!nie "asno "ak "a) Ale

i panu nie spraia to żadne" satys4ak%"i)

5łu%&a"#% "ego sł!, pomy'lałem, że "edyne, %o mogło$y mi da( zadoolenie, to

gdy$ym podpalił %ały 'iat i spłon#ł razem z nim)

Corelli "ak$y %zytał mi my'la%&, u'mie%&n#ł si+, pokazu"#% z+$y, i stierdził:

8 Mog+ panu pom!%, m!" przy"a%ielu)

Ku so"emu zdziieniu, miast patrze( mu o%zy, skupiłem si+ na pi+te" klap+

miniatur%e anioła)

8 adna $roszka 8 poiedziałem)

8 ?odzinna pami#tka 8 odpoiedział Corelli)

Odniosłem rażenie, że y%zerpali'my limit grze%zno'%i i $anał!)

8 Panie Corelli, %o "a tu ro$i+<O%zy Corellego $łysz%zały tym samym $laskiem %o migotlie ino "ego kieliszku)

8 To $ardzo proste) Jest pan tuta", $o ko7%u zrozumiał pan, że musi pan do mnie

przy"'() Jest pan tuta", $o rok temu złożyłem panu o4ert+) O4ert+, kt!re" !%zas pan nie

przy"#ł, $o nie $ył pan na ni# przygotoany, ale o kt!re" pan nie zapomniał) A "a

nieodmiennie uażam, że "est pan oso$#, kt!re" ła'nie szukam) latego olałem %zeka(

dana'%ie miesi+%y, niż ma%&n#( r+k#)

8 O4ert+, o kt!re" sz%zeg!ła%& nigdy pan nie spomniał)8 ; isto%ie rze%zy spomniałem ył#%znie o sz%zeg!ła%&)



8 =a sto tysi+%y 4rank! miał$ym przez rok napisa( dla pana ksi#żk+)

8 Ot!ż to) ;ielu uznało$y te sz%zeg!ły za na"istotnie"sze) Ale nie pan)

8 Poiedział mi pan, że kiedy doiem si+, o "ak# ksi#żk+ %&odzi, napisz+ "# naet za

darmo)

Corelli skin#ł gło#)

8 Ma pan do$r# pami+()

8 Mam spaniał# pami+(, panie Corelli, do tego stopnia, że nie przypominam so$ie,

$ym miał kiedykoliek r+ku "ak#koliek ydan# przez pana ksi#żk+, %zytał "# lu$ o nie"

słyszał)

8 ;#tpi pan mo"# u%z%io'(<

=aprze%zyłem, pr!$u"#% ukry( zżera"#%# mnie ż#dz+ posiadania)

2m i+ksz# okazyałem o$o"+tno'(, tym $ardzie" ydaały mi si+ kusz#%e o$ietni%e

yda%y)

8 Po prostu %ieka "estem pa7ski%& po$udek 8 odparłem)

8 To zrozumiałe)

8 ; każdym razie przypominam, że "estem zi#zany pi+%ioletni# umo# na

ył#%zno'( z 9arrido i Es%o$illas) Onegda" złożyli mi iel%e pou%za"#%# izyt+

toarzystie so"ego adokata, spraia"#%ego rażenie oso$nika $ardzo skute%znego)

C&o%iaż szystko "edno, $o pi+( lat to szmat %zasu, a z rze%zy, kt!ry%& nie mam, na"mnie"

mam %zasu i "est to dla mnie "asne)

8 Prosz+ si+ nie prze"moa( adokatami) Moi spraia"# rażenie niesko7%zenie

$ardzie" skute%zny%& niż kauzyperdy ty%& d!%& gangren i nigdy "esz%ze nie przegrali żadne"

spray) ;szystkie kestie prane prosz+ zostai( nam)

= u'mie%&u, "aki toarzyszył "ego słoom, niosłem, że lepie" unika( spotkania z

rad%ami pranymi Editions de la 0umiere)

8 ;ierz+ panu) ;o$e% tego, "ak mniemam, pozosta"# do om!ienia pozostałe, %zylina"ażnie"sze sz%zeg!ły o4erty)

8 *ie da si+ tego yłusz%zy( prosty spos!$, może i+% spr!$u"+ poiedzie( $ez

ogr!dek)

8 =amieniam si+ słu%&)

Corelli po%&ylił si+ nie%o mo"# stron+ i $ił e mnie zrok)

8 C&%+, a$y storzył pan dla mnie religi+)

= po%z#tku my'lałem, że si+ przesłyszałem)8 *ie rozumiem)



M!" rozm!%a prze'idroał mnie spo"rzeniem $ez dna)

8 Poiedziałem, iż %&%+, a$y storzył pan dla mnie religi+)

Przez "aki' %zas przygl#dałem mu si+ $ez słoa)

8 Harty pan so$ie ze mnie stroi)

Pokr+%ił gło#, delektu"#% si+ inem)

8 C&%+, $y użył pan %ałego so"ego talentu i przez %ały rok po'i+%ił si+ pan dusz# i

%iałem, $y napisa( so"# na"i+ksz# opoie'(: religi+)

Mogłem zareagoa( tylko 'mie%&em)

8 Całkiem pan zarioał) To "est pa7ska o4erta< To ma $y( ta ksi#żka, kt!r# mam

panu napisa(<

Corelli przytakn#ł spoko"nie)

8 *ie "estem tym pisarzem, kt!rego pan szukał) Ja o religii nie iem ni%)

8 Tym si+ prosz+ nie prze"moa() Ja iem szystko) *ie szukam teologa) 5zukam

kogo', kto umie opoiada() ;ie pan, %o to "est religia<

8 0edo pami+tam O"%ze nasz)

8 Pi+kna modlita i do$rze zro$iona) Ale zostamy kesti+ poez"i@ religia to

zazy%za" kodeks moralny, yraża"#%y poprzez legendy, mity lu$ "akikoliek ut!r

litera%ki, system ierze7, arto'%i i norm, kt!rymi rz#dzi si+ społe%ze7sto i kultura)

8 Amen 8 skitoałem)

8 Tak "ak literaturze, lu$ "akimkoliek innym ak%ie komunika%"i, skute%zno'(

ynika z 4ormy, a nie z tre'%i)

8 Tierdzi pan, że doktryna nie r!żni si+ od 4ik%y"ne" opoie'%i)

8 ;szystko "est opoie'%i#) To, %o ierzymy, to, %o pozna"emy, %o pami+tamy, a

naet to, %o 'nimy) ;szystko "est opoie'%i#, narra%"#, seken%"# zdarze7 i os!$

przekazu"#%y%& so$ie emo%"e) Akt iary "est aktem ak%epta%"i, ak%epta%"i opoiadane" nam

&istorii)Ak%eptu"emy "ako pradzie tylko to, %o może $y( opoiedziane)

*ie %&%e mi si+ ierzy(, że nie kusi pana ten zamysł)

8 ; og!le mnie nie kusi)

8 *ie kusi pana storzenie opoie'%i, dla kt!re" ludzie gotoi $+d# ży( i umiera(, dla

kt!re" gotoi $+d# za$i"a( i i'( na 'mier(, po'i+%a( si+ i skazya( sie$ie na pot+pienie,

oddaa( dusze< Czy "est i+ksze yzanie dla pisarza niż storzenie o$darzone" mo%#

&istorii, kt!ra pozoliła$y przekro%zy( grani%e 4ik%"i i przeisto%zy( "# prad+ o$"aion#<Przez %&il+ patrzyli'my si+ na sie$ie mil%zeniu)



8 Mniemam, iż zna pan mo"# odpoied> 8 odezałem si+ ko7%u)

Corelli u'mie%&n#ł si+)

8 Ja "# znam) Ale s#dz+, że tym, kt!ry "esz%ze "e" nie zna, "est pan)

8 zi+ku"+ za toarzysto, panie Correlli) zi+ki r!nież za ino i za przemoy)

o'( prooka%y"ne) *ie%& pan uaża, przed kim "e pan ygłasza) Hy%z+ panu, $y spotkał

pan ła'%iego %złoieka, a rze%z nie%& odniesie ogromny suk%es)

;stałem, szyku"#% si+ do ode"'%ia)

8 Czyż$y kto' na pana %zekał, a6idzie<

*ie odpoiedziałem, ale si+ zatrzymałem)

8 *ie ogarnia pana '%iekło'(, kiedy pomy'li pan o ty%& szystki%& rze%za%&, dla

kt!ry%& arto ży(, kiedy %złoiek "est zdroy, $ogaty i nie i#ż# go żadne kr+pu"#%e

zo$oi#zania< 8 usłyszałem za ple%ami) 8 *ie ogarnia pana '%iekło'(, kiedy kto' yrya

panu sz%z+'%ie z r#k<

Odr!%iłem si+ pooli)

8 Czym "est rok pra%y zamian za to, że szystko, %zego %złoiek pragnie, może si+

urze%zyistni(< Czym "est rok pra%y zamian za o$ietni%+ długoie%zno'%i i pełni ży%ia<

*i%zym, poiedziałem du%&u, $re so$ie) *i%zym)

8 To "est pa7ska o$ietni%a<

8 Prosz+ poda( %en+) C&%e pan podpali( %ały 'iat i spłon#( razem z nim< =r!$my to

razem) Pan ustala %en+) Ja got! "estem da( panu to, %zego pan pragnie na"$ardzie")

8 *ie iem, %zego pragn+ na"$ardzie")

8 A "a s#dz+, że pan ie)

;yda%a u'mie%&n#ł si+ i pu'%ił do mnie oko) ;stał i podszedł do komody, na kt!re"

stała ozdo$na lampa) Otorzył piersz# szu4lad+ i y"#ł z nie" pergamino# kopert+) Podał

mi "#, ale nie si+gn#łem po ni#) Położył "# o$e% tego na stoliku i nie m!i#% ani słoa,

usiadł pononie) Koperta $yła otarta i dostrze% można nie" $yło pliki stu4rankoy%& $anknot!) 9a"e%zna 4ortuna)

8 Trzyma pan szu4ladzie tyle pieni+dzy i zostaia otarte drzi< 8 zapytałem)

8 Prosz+ przeli%zy() Je'li kota yda si+ panu za mała, %zekam na pana propozy%"+)

Jak m!iłem, nie $+d+ si+ z panem spiera( o pieni#dze)

Przygl#dałem si+ dłuższ# %&il+ te" gru$e" 4orsie i ko7%u pokr+%iłem gło#) Ale

przyna"mnie" na%ieszyłem o%zy) To $oga%to istniało naprad+) =ar!no propozy%"a, "ak i

pr!żno'(, przekupu"#%e mnie ty%& %&ila%& n+dzy i rozpa%zy, istniały naprad+)8 *ie mog+ si+ na to zgodzi( 8 poiedziałem)



8 5#dzi pan, że to $rudne pieni#dze)

8 ;szystkie pieni#dze s# $rudne) dy$y $yły %zyste, nikt $y i%& nie %&%iał) Ale nie

tym tki pro$lem)

8 ;o$e% tego<

8 *ie mog+, $o nie mog+ przy"#( pa7skie" propozy%"i) *aet gdy$ym %&%iał)

Corelli zastanoił si+)

8 A mog+ zna( przy%zyn+<

8 9o umieram, panie Corelli) 9o mam przed so$# kilka tygodni ży%ia, może naet

kilka dni) 9o nie mam "uż ni% do zao4eroania)

Corelli spu'%ił zrok i pogr#żył si+ długim mil%zeniu) słyszałem, "ak iatr skro$ie

po szy$a%& i pełza po domu)

8 C&y$a nie %&%e mi pan poiedzie(, że ni% pan o tym nie ie<

8 zdziiłem si+)

8 omy'lałem si+)

Corellli %i#ż omi"ał m!" zrok)

8 Jest ielu pisarzy, kt!rzy mogli$y napisa( t+ ksi#żk+ dla pana, panie Corelli) Jestem

dzi+%zny, że pomy'lał pan ła'nie o mnie)

9ardzie", niż pan s#dzi) o$rano%)

?uszyłem stron+ y"'%ia)

8 =ał!żmy, że m!gł$ym panu pom!% przezy%i+ży( %&oro$+ 8 poiedział)

=atrzymałem si+ połoie korytarza i odr!%iłem) Corelli stał tuż za mn# i

patryał si+ e mnie $ada%zo) ;ydał mi si+ yższy niż %ze'nie", a "ego o%zy i+ksze i

%iemnie"sze) Mogłem dostrze% so"e od$i%ie "ego >reni%a%&, kur%z#%e si+ miar+, "ak one

si+ rozszerzały)

8 Czy m!" ygl#d z$udza panu niepok!"<

Przełkn#łem 'lin+)8 Tak 8 yznałem)

8 9ardzo pana prosz+, r!(my do salonu) 5łuż+ y"a'nieniami, tylko prosz+ da( mi

szans+) Ma pan %o' do stra%enia<

8 *i%, "ak mniemam)

elikatnie położył mi dło7 na ramieniu) Miał długie i $lade pal%e)

8 *i% panu nie grozi z mo"e" strony, a6idzie) Jestem pa7skim przy"a%ielem)

Ciepły dotyk "ego dłoni dodaał sił i otu%&y) Pozoliłem si+ zaproadzi( "ak dzie%koz porotem do salonu i grze%znie za"#łem mie"s%e 4otelu) Corelli ukl#kł przy mnie i



spo"rzał mi gł+$oko o%zy)

B%isn#ł mnie mo%no za r+k+)

8 C&%e pan ży(<

=a$rakło mi sł!, $y odpoiedzie() Po%zułem '%isk gardle, a o%zy zaszły mi łzami)

opiero teraz zrozumiałem, "ak $ardzo pragn+ nadal oddy%&a(, otiera( o%zy %odziennie

rano, y%&odzi( na uli%+, %zu( pod nogami ziemi+, patrze( nie$o, a przede szystkim

nadal pami+ta()

Przytakn#łem)

8 Pomog+ panu, przy"a%ielu) Prosz+ mi tylko zau4a() *ie%& pan przystanie na mo"#

propozy%"+) *ie%& pan pozoli so$ie pom!%)

*ie%& pan pozoli, $ym dał panu to, %zego pan na"$ardzie" pragnie)

Oto mo"a o$ietni%a)

Pononie przytakn#łem)

8 =gadzam si+)

Corelli u'mie%&n#ł si+ i po%&ylił nade mn#, $y po%ałoa( mnie poli%zek) sta miał

zimne "ak l!d)

8 ?azem, przy"a%ielu, dokonamy ielki%& %zyn!) Przekona si+ pan 8 szepn#ł)

Podał mi %&uste%zk+) Otarłem łzy, nie stydz#% si+ płaka( przy niezna"omym, %o mi

si+ nie zdarzyło od 'mier%i o"%a)

8 Jest pan u kresu sił) Proponu"+ panu, $y sp+dził tu no%) Pokoi nie $raku"e)

=apeniam, że "utro po%zu"e si+ pan lepie" i zo$a%zy pan szystko "a'nie"szym 'ietle)

;zruszyłem ramionami, %&o%iaż iedziałem, że Corelli ma ra%"+)

0edo trzymałem si+ na noga%& i marzyłem tylko o tym, $y gł+$oko zasn#() *ie

miałem naet sił, $y sta( z 4otela, z tego na"ygodnie"szego i na"przy"emnie"szego 4otela

&istorii posze%&ne" szystki%& 4oteli)

8 ;olał$ym tu zosta(, "e'li nie sprai+ kłopotu)8 *a"mnie"szego) Pozol+ panu odpo%z#() 5zy$ko po%zu"e si+ pan lepie") Ma pan

mo"e słoo)

Corelli podszedł do komody i zgasił lamp+ gazo#) 5alon pogr#żył si+ nie$ieskim

p!łmroku) ; głoie kr+%iło mi si+, "ak$ym $ył pi"any, poieki %i#żyły, ale zdołałem "esz%ze

u"rze( syletk+ Corellego prze%&odz#%ego przez salon i znika"#%ego %ieniu) =amkn#łem

o%zy i usłyszałem do%&odz#%y zza okien szum iatru)



25

Bniło mi si+, że dom pooli na$iera ody) = po%z#tku łezki %zarne" %ie%zy za%z+ły

y%ieka( ze sz%zelin posadzki, kapa( ze '%ian, z rze>$ie7 na su4i%ie, z kloszy lamp, dziurek

od klu%za) 9ył to zimny płyn, kt!ry lał si+ pooli i %i+żko, "ak krople rt+%i, stopnioo

utorzył na podłodze "ezioro i za%z#ł si+ spina( po '%iana%&) Po%zułem, że oda zalea mi

stopy i z$iera %oraz szy$%ie") 5iedziałem nieru%&omo 4otelu, patrz#%, "ak mnie zakrya

po szy"+, a %&il+ potem si+ga su4itu) =daało mi si+, że dry4u"+ i że idz+ za oknami %o'

rodza"u drż#%y%&, $lady%& 'iateł) 9yły to ludzkie posta%ie zaieszone oe" odniste"

mgle)

;y%i#gały ku mnie r+%e, kiedy poryał "e pr#d, ale "a ni"ak nie mogłem im pom!% i

to7 za$ierała "e $ezporotnie) 5to tysi+%y 4rank! Corellego unosiło si+ na odzie o$okmnie, 4alu"#% ni%zym papieroe ry$y) Przeszedłem przez pok!" kierunku zamkni+ty%&

drzi) Przez dziurk+ od klu%za s#%zyła si+ smużka 'iatła) Otorzyłem drzi i znalazłem si+

na s%&oda%& proadz#%y%& do na"gł+$szy%& podziemi domu) =szedłem niże")

=nalazłem si+ oalne" sali, na kt!re" 'rodku dostrzegłem sto"#%e kr+gu posta%i)

Kiedy zdały so$ie spra+ z mo"e" o$e%no'%i, odr!%iły si+, a "a zo$a%zyłem, że ma"# na so$ie

$iałe 4artu%&y, mase%zki i r+kai%zki) O'lepia"#%e $iałe lampy paliły si+ nad %zym', %o

przypominało st!ł opera%y"ny) M+ż%zyzna $ez o%zu i rys! tarzy porz#dkoał narz+dzia%&irurgi%zne na ta%y) Jedna z posta%i y%i#gn+ła ku mnie r+k+, skazu"#%, $ym si+ z$liżył)

Kiedy to zro$iłem, %&y%ili mo"e %iało i gło+ i ułożyli na stole) Biatła o'lepiały mnie,

mimo to zauażyłem, że szystkie posta%i $yły takie same i miały tarz doktora Triasa)

?oze'miałem si+ du%&u) Jeden z lekarzy trzymał r+ku strzykak+ i za%z#ł ro$i( mi

zastrzyk szy"+) *ie po%zułem ukłu%ia, tylko przy"emne, roz%&odz#%e si+ po %ałym %iele

odurzenie i %iepło) !%& medyk! umie'%iło mo"# szy"+ imadle i przykr+%iło koron+

'ru$, mo%u"#% gło+ za pomo%# o$ite" materiałem płytki) Po%zułem, że kr+pu"# mi r+%e inogi) *ie staiałem oporu) Kiedy zostałem %ałkoi%ie unieru%&omiony, "eden z lekarzy podał

skalpel semu $li>niakoi, a 4en po%&ylił si+ nade mn#) Po%zułem, że kto' trzyma mnie za

r+k+) 9ył to %&łopie% patrz#%y na mnie z %zuło'%i#@ miał t+ sam# tarz %o "a dzie7 'mier%i

mo"ego o"%a)

=o$a%zyłem, "ak skalpel spłya d!ł 'r!d płynne" mgły, i po%zułem, że metaloe

ostrze na%ina mi %zoło) *ie $olało mnie) =o$a%zyłem $ro%z#%y pooli z rany "ak$y %zarny

o$łok, kt!ry rozmyał si+ odzie) Kre płyn+ła smugami stron+ 'iateł ni%zym dym,

rozprasza"#% si+ kr+te pasma) 5po"rzałem na %&łop%a, kt!ry u'mie%&ał si+ do mnie, nie



pusz%za"#% mo"e" dłoni) 2 tedy po%zułem, że %o' porusza si+ mo"e" głoie) Co', %o "esz%ze

przed %&il# '%iskało mi m!zg ni%zym żelazne klesz%ze) Po%zułem, że %o' y%&odzi na

zen#trz ni%zym $ite gł+$oko ż#dło, kt!re trze$a y%i#gn#( p+set#)

Ogarn+ła mnie panika i %&%iałem sta(, le%z nie mogłem ykona( na"mnie"szego

ru%&u) C&łopie% patrzył mi o%zy i kiał gło#) 5#dziłem, że za %&il+ zemdle"+, al$o si+

o$udz+, i tedy go zo$a%zyłem)

=o$a%zyłem go raż#%ym 'ietle lamp sali opera%y"ne") Para %zarny%& odn!ży

ynurzyła si+ z rany, pełzn#% po mo"e" sk!rze) 9ył to %zarny pa"#k, ielki "ak pi+'()

Prze$iegł po mo"e" tarzy, ale zanim zd#żył zesko%zy( ze stołu, "eden z %&irurg! przeszył

go skalpelem) ni!sł do 'iatła, $ym m!gł si+ mu przy"rze() Pa"#k kraił i rozpa%zliie

prze$ierał nogami) *a tułoiu dostrzegłem $iał# plam+ kształ%ie posta%i o rozłożony%&

skrzydła%&) 5yletk+ anioła) Po %&ili oad przestał si+ rusza(, a "ego %iało zisło

$ezładnie) ry4oał teraz so$odnie, a kiedy %&łopie% podni!sł r+k+, $y go dotkn#(,

rozsypał si+ pył) 0ekarze rozi#zali kr+pu"#%e mnie pasy i rozlu>nili podtrzymu"#%e mi

%zaszk+ imadło) = pomo%# %&irurg! usiadłem na stole) otkn#łem %zoła@ rana si+

za$li>niała) Kiedy pononie roze"rzałem si+ po sali, zo$a%zyłem, że "estem sam)

0ampy znad stołu opera%y"nego zgasły i pomiesz%zeniu panoał teraz mrok)

;r!%iłem na s%&ody, kt!rymi szedłem do salonu)

Biatło $rzasku przenikało przez od+, o'ietla"#% tysi#%e zaieszony%& nie"

%z#ste%zek) 9yłem zm+%zony) =m+%zony $ardzie" niż kiedykoliek ży%iu) Polokłem si+

do 4otela i opadłem $ezładnie) Kiedy siedziałem "uż ygodnie, dostrzegłem, że na su4i%ie

za%z+ły ta7%zy( małe $#$elki) ; g!rze ytorzyła si+ ypełniona poietrzem przestrze7 i

zrozumiałem, że poziom ody opadał) ;oda, g+sta i $łysz%z#%a "ak żelatyna, ypłyała,

$ulgo%z#% przez szpary okna%&, "ak$y dom $ył ynurza"#%ym si+ z gł+$in okr+tem

pododnym) =in#łem si+ kł+$ek, %ałkoi%ie podda"#% si+ rażeniu lekko'%i i spoko"u,

nie %&%#% za ni% na 'ie%ie, $y ten stan przemin#ł) =amkn#łem o%zy i słu%&ałem si+ ota%za"#%e mnie szepty ody) Otorzyłem "e, $y zo$a%zy( desz%z kropli spada"#%y%& $ardzo

pooli, ni%zym łzy, kt!re można złapa( lo%ie) 9yłem zm+%zony, $ardzo zm+%zony,

pragn#łem tylko zapa'( gł+$oki sen)

Kiedy otorzyłem o%zy, u"rzałem intensyny $lask %iepłego południa) Biatło sypało

si+ z okienni% ni%zym złoty pył) Piersz# rze%z#, kt!r# zauażyłem, $yło leż#%e nadal na

stoliku sto tysi+%y 4rank!) ;stałem i podszedłem do okna) Odsłoniłem zasłony i pok!"

zalała o'lepia"#%a "asno'() 9ar%elona $yła tam@ na soim mie"s%u, ni%zym 4alu"#%y miraż) 2tedy zdałem so$ie spra+, że 'ist moi%& usza%&, kt!ry zykł przytłumia( odgłosy dnia,



u%i%&ł zupełnie)

Ota%zała mnie teraz niezm#%ona %isza, przezro%zysta "ak oda rzeki,

W %isza, "akie" nigdy %ze'nie" nie do'iad%zyłem) słyszałem s!" łasny 'mie%&)

niosłem dłonie do %zoła i dotkn#łem sk!ry) *ie %zułem na"mnie"szego u%isku) ;idziałem

"asno@ ydaało mi si+, iż mo"e pi+( zmysł! prze$udziło si+ ła'nie z długiego snu)

?oze"rzałem si+ poszukianiu lustra, ale salonie nie $yło żadnego)

;yruszyłem na poszukianie łazienki al$o innego pomiesz%zenia z lustrem, gdzie

m!gł$ym spradzi(, %zy przypadkiem nie o$udziłem si+ %iele kogo' innego) Czy sk!ra,

kt!r# y%zuałem pod pal%ami, i rysy tarzy $yły mo"e) ;szystkie drzi pozamykano)

Przemierzyłem %ały dom i nie znalazłem ani "edny%& otarty%&)

;r!%iłem do salonu i zauażyłem, że mie"s%u, kt!rym moim 'nie zna"doały

si+ drzi proadz#%e do pini%y, isiał teraz o$raz: przedstaiał anioła przy%upni+tego na

skale znosz#%e" si+ nad odami $ez$rzeżnego "eziora) Poszedłem stron+ s%&od!

proadz#%y%& na yższe pi+tra, ale zatrzymałem si+, pokonaszy kilka pierszy%& stopni)

Tam, na g!rze, gdzie nie do%&odziło 'iatło, zdaały si+ panoa( %i+żkie nieprzeniknione

%iemno'%i)

8 Panie Corelli< 8 zaołałem)

M!" głos y$rzmiał, nie zostaia"#% po so$ie żadnego 'ladu ani e%&a, "ak$y uderzył

%o' tardego) =n! r!%iłem do salonu i przy"rzałem si+ leż#%ym na stole $anknotom) 5to

tysi+%y 4rank!)

;zi#łem "e do r+ki, $y po%zu( i%& %i+żar) Papier $ył miły dotyku)

;sun#łem pieni#dze do kieszeni i udałem si+ z porotem do korytarza proadz#%ego

do y"'%ia) ziesi#tki tarzy z 4otogra4ii spogl#dało na mnie zrokiem g+stym "ak o$ietni%a)

5tarałem si+ omi"a( te spo"rzenia, ale tuż przed samym y"'%iem zo$a%zyłem pust# ramk+,

$ez 4otogra4ii i $ez podpisu) Po%zułem słodki, "ak$y pergaminoy zapa%& i zrozumiałem, że

ydziela"# go mo"e pal%e) 9ył to zapa%& pieni+dzy) Otorzyłem drzi i yszedłem) rzizamkn+ły si+ za mn# %i+żko) Odr!%iłem si+, $y spo"rze( na dom, mro%zny i pogr#żony

%iszy, nie%zuły na promienn# "asno'( oego dnia, nie$ieskie nie$o i migotlie sło7%e)

5po"rzałem na zegarek) 9yło "uż po piersze") C&o%iaż przespałem ponad dana'%ie godzin

starym 4otelu, dano nie %zułem si+ tak do$rze) 0ekkim krokiem za%z#łem i'( d!ł

zg!rza kierunku miasta, peien, że po raz pierszy od dłuższego %zasu, $y( może po raz

pierszy ży%iu, sz%z+'%ie u'mie%&n+ło si+ do mnie)



AKT #RUGI

LU$ AETERNA



1

%z%iłem so"e zmarty%&stanie, odda"#% &ołd 'iatu żyy%& "edne" z

na"$ardzie" płyoy%& 9ar%elonie 'i#ty7: %entralne" siedzi$ie 9anku Gispano

Colonial przy uli%y ontanella) *a idok stu tysi+%y 4rank! dyrektor, inspektorzy $ankoi i

%ała armia kas"er! i ra%&mistrz! padła ekstaz+ i yniosła mnie na ołtarze

zarezeroane dla klient!, kt!ry%& po"aienie yołu"e 'lepe oddanie i sympati+

grani%z#%# z $ało%&alstem) Po załatieniu 4ormalno'%i $ankoy%& postanoiłem

zmierzy( si+ z kole"nym koniem apokalipsy i podszedłem do kiosku na pla%u ruinaona)

Otorzyłem /0a 1oz de la 2ndustria3 'rodku i za"rzałem do ru$ryki ypadk!, kt!r#

soim %zasie proadziłem) ; niekt!ry%& tytuła%& %zu( $yło "esz%ze do'iad%zon# r+k+ don

9asilia i rozpoznałem niemal szystkie naziska dziennikarzy, tak "ak$y %zas stan#ł mie"s%u) 5ze'( lat aksamitne" dyktatury generała Primo de ?i6ery przyniosło miastu

morder%zy i m+tny spok!", kt!ry nie zanadto sprzy"ał rozo"oi działu kryminalnego i

sensa%"i) Coraz rzadzie" po"aiały si+ prasie in4orma%"e o zama%&a%& $om$oy%& %zy

uli%zne" strzelaninie) 9ar%elona, z$udza"#%a postra%& /?!ża ognia3, za%zynała upodo$nia(

si+ do rz#%ego kotła) Już miałem złoży( gazet+ i ode$ra( należn# mi reszt+, kiedy m!"

zrok padł na kr!tk# notk+ 'r!d %ztere%& iadomo'%i z kroniki ypadk! na ostatnie"

stronie)POHA? O PX*OCY *A ?A1A0

JE*A O2A?A BM2E?TE0*A)

;2E O5O9Y C2ZHKO ?A**E

Joan Mar% Guguet[?edak%"a) 9ar%elona

; pi#tek o 'i%ie pod numerem N na pla%u dels Angels, siedzi$ie ydani%ta

9arrido i Es%o$illas, y$u%&ł gro>ny pożar, kt!rym 'mier( poni!sł prezes 4irmy, pan Jose

9arrido, die oso$y zostały za' %i+żko ranne: "ego sp!lnik, pan Jose 0uis 0!pez Es%o$illas,i pra%onik, pan ?am!n uzman, kt!ry uległ poparzeniom, pr!$u"#% ratoa( o$u ła'%i%ieli

4irmy) 5traża%y przypusz%za"#, iż przy%zyn# pożaru mogło $y( samozapalenie materiału

%&emi%znego, użyanego przy pra%a%& remontoy%& pomiesz%ze7 ydani%ta) *ie

odrzu%a si+ na razie inny%& możlio'%i, nao%zni 'iadkoie zezna"# $oiem, że na %&il+

przed y$u%&em pożaru idzieli y%&odz#%ego z $udynku m+ż%zyzn+) =łoki oraz die

ranne oso$y, zna"du"#%e si+ stanie %i+żkim, przeieziono do Gospital Clini%o)

Jak mogłem na"szy$%ie", udałem si+ na mie"s%e pożaru) Od!r spalenizny %zuło si+ "uż

od ?am$las) rupka s#siad! i %iekaski%& ze$rała si+ na pla%u przed $udynkiem) 5mugi



$iałego dymu ydo$yały si+ z nagromadzonego przed e"'%iem stosu z+glony%& resztek)

?ozpoznałem ielu pra%onik! ydani%ta, pr!$u"#%y%& o%ali( ze zglisz%z pozostało'%i

do$ytku) Pudła z osmalonymi ksi#żkami i me$le pokiereszoane przez płomienie pi+trzyły

si+ na uli%y)

Cała 4asada $yła s%zerniała, żar ysadził szy$y) Przedarłem si+ przez tłum gapi! i

szedłem do 'rodka) =a%z#ł mnie dusi( przenikliy s#d) Pra%oni%y ydani%ta, kt!rzy

upar%ie pr!$oali ynie'( so"e rze%zy, rozpoznaali mnie i pozdraiali z nisko

opusz%zonymi głoami)

8 Panie Martin))) %o za niesz%z+'%ie 8 mamrotali)

Przeszedłem przez pomiesz%zenie, kt!re $yło re%ep%"#, i skr+%iłem ku ga$inetoi

9arrido) Płomienie pożarły dyany, a z me$li pozostały "edynie spopielałe szkielety)

Kasetonoy strop run#ł %z+'%i narożne", otiera"#% olne prze"'%ie na tylny dziedzinie%)

; poietrzu unosił si+ snop iru"#%ego popiołu) Jedno z krzeseł %udem przeżyło pożog+)

5tało na samym 'rodku, a na nim siedziała pła%z#%a ze spusz%zonym zrokiem A%&tung

Trutka) Kl+kn#łem przed ni#) Poznała mnie i u'mie%&n+ła si+ przez łzy)

8 *i% %i nie "est< 8 zapytałem)

Pokr+%iła gło#)

8 Poiedział mi, że$ym so$ie poszła do domu, iesz< He "uż "est p!>no i że$ym

poszła so$ie odpo%z#(, $o "utro %zeka nas %i+żki dzie7)

=amykali'my miesi#%))) dy$ym została %&o%iaż minutk+ dłuże")))

8 Ale %o si+ stało, Germinio<

8 Pra%oali'my do p!>na) o%&odziła p!łno%, kiedy pan 9arrido poiedział, że$ym

poszła do domu) Pan 9arrido i pan Es%o$illas %zekali "esz%ze na um!ion# izyt+ "akiego'

%złoieka)))

8 O p!łno%y< Jakiego %złoieka<

8 ;yda"e mi si+, że %udzoziem%a) ; zi#zku z "ak#' o4ert#, nie iem) C&%iałamzosta(, ale $yło "uż $ardzo p!>no i pan 9arrido poiedział mi)))

8 Germinio, a pami+tasz, "ak si+ ten kto' nazyał<

A%&tung Trutka popatrzyła na mnie dzinie)

8 ;szystko, %o pami+tam, zeznałam "uż inspektoroi, kt!ry $ył tu rano) Pytał o %ie$ie)

8 2nspektor< O mnie<

8 =e szystkimi rozmaia"#)

8 O%zyi'%ie)A%&tung Trutka przygl#dała mi si+ $ada%zo, nieu4nie, "ak$y pr!$oała od%zyta(



mo"e my'li)

8 *ie iedz#, %zy y"dzie z tego 8 szepn+ła, ma"#% na my'li Es%o$illasa) 8 ;szystko

poszło z dymem, ar%&ia, umoy))) szystko) To "uż konie% ydani%ta)

8 Przykro mi, Germinio)

Je" usta ykrzyiły si+ zgry>liym u'mieszku)

8 Przykro %i< A nie "est to ła'nie po to"e" my'li<

8 5k#d %i to mogło przy"'( do głoy<

A%&tung Trutka spo"rzała na mnie pode"rzliie)

8 Teraz "este' olny)

C&%iałem dotkn#( "e" ramienia, ale stała i %o4n+ła si+, "ak$y mo"a o$e%no'(

z$udzała nie" stra%&)

8 Germinio)))

8 2d> so$ie 8 poiedziała)

=ostaiłem Germini+ po'r!d dymi#%y%& zglisz%z) ;y%&odz#% na uli%+, padłem na

grupk+ dzie%iak! grze$i#%y%& pogorzelisku)

Jedno z ni%& y%i#gn+ło z popioł! ksi#żk+ i przypatryało si+ "e" z %iekao'%i# i z

pogard# zarazem) Okładka po%iemniała od ognia, $rzegi stron osmaliły si+, ale poza tym

ksi#żka $yła nietkni+ta) = rysunku na grz$ie%ie poznałem, że "est to "eden z tytuł! serii

Miasta przekl+ty%&)

8 Pan Martin<

Odr!%iłem si+ i u"rzałem trze%& m+ż%zyzn stro"nie przyodziany%& garnitury z

zimoe" yprzedaży, nie&armonizu"#%y%&, delikatnie rze%z u"mu"#%, z ilgotnym upałem

o$lepia"#%ym miasto) Jeden z ni%&, ygl#da"#%y na sze4a, ysun#ł si+ przed ni%& i o$darzył

mnie serde%znym u'mie%&em do'iad%zonego su$iekta) Pozostały%& d!%&, o konstytu%"i

prasy &ydrauli%zne", $iło e mnie nienaistne spo"rzenie)

8 5zanony panie Martin, nazyam si+ 1i%tor randes, "estem inspektorem poli%"i,moi koledzy za' to 4unk%"onariusze, Mar%os i Castelo z ydziału 'led%zego) Czy $ył$y pan

uprze"my po'i+%i( nam par+ minut<

8 O%zyi'%ie 8 odparłem)

*azisko randesa nie $yło mi o$%e@ zetkn#łem si+ z nim %zasa%& mo"e" pra%y

kroni%e ypadk!) 1idal po'i+%ił mu soim %zasie kilka 4elieton!, z kt!ry%&

sz%zeg!lnie zapami+tałem ten, gdzie y%&alał go "ako na"i+ksze odkry%ie służ$a%&,

%enny na$ytek potierdza"#%y napły do sił porz#dku zna%znie lepie" przygotoane" elity,nieprzekupny%& i tardy%& "ak stal pro4es"onalist!) Przymiotniki i &iper$ole $yły autorsta



1idala) Mogłem uzna(, że inspektor randes od tamtego %zasu $ył "edynie nagradzany

kole"nymi aansami, a "ego o$e%no'( tym mie"s%u doodziła, że ładze potraktoały

pożar siedzi$ie ydani%ta 9arrido i Es%o$illas nader serio)

8 Proponu"+, o ile nie ma pan ni% prze%iko temu, $y'my zasiedli so$ie kaiarni,

gdzie $+dziemy mogli spoko"nie porozmaia( 8 poiedział randes, nie zde"mu"#% z tarzy

maski służ$oego u'mie%&u)

8 Prosz+ $ardzo)

randes zaprosił mnie do małego lokalu na rogu uli% o%tor ou i ortuny) Mar%os i

Castelo szli za nami, nie spusz%za"#% mnie z oka)

randes y%i#gn#ł mo"# stron+ pa%zk+ papieros!) rze%znie odm!iłem)

5%&oał pa%zk+ do kieszeni) Mil%zał przez %ał# drog+, p!ki nie doproadził mnie do stolika,

gdzie o$siedli mnie e trze%&)

dy$y'my si+ znale>li %iemne" i ilgotne" %eli, uznał$ym spotkanie za $ardzie"

przy"a%ielskie)

8 Panie Martin, my'l+, że słyszał pan "uż o tym, %o ydarzyło si+ dzisie"sze" no%y)

8 ;iem tyle, ile prze%zytałem gaze%ie) Oraz to, %o opoiedziała mi A%&tung

Trutka)))

8 A%&tung Trutka<

8 Przepraszam) Panna Germinia uaso zarz#dza"#%a 4irm#)

Mar%os i Castelo ymienili długie spo"rzenie) randes u'mie%&n#ł si+)

8 Ciekae przezisko) Prosz+ mi poiedzie(, gdzie pan $ył %zora" no%y)

; so"e" naino'%i nie przygotoyałem si+ na to)

8 To rutynoe pytanie 8 y"a'nił randes) 8 siłu"emy ustali(, gdzie prze$yały

szystkie oso$y, kt!re mogły$y mie( kontakt z o4iarami ostatni%& dnia%&) Pra%oni%y,

dosta%y, rodzina, zna"omi)))

8 9yłem z przy"a%ielem)0edo otorzyłem usta, "uż pożałoałem ty%& sł!) *ie umkn+ło to uadze

randesa)

8 = przy"a%ielem<

8 Może nie tyle przy"a%ielem, ile oso$# zi#zan# z mo"# pra%#)

Jest yda%#) ;%zora" no%y um!ieni $yli'my na rozmo+)

8 M!gł$y pan poiedzie(, "ak długo prze$yał z t# oso$#<

8 o p!>na no%y) ; isto%ie rze%zy spałem u niego domu)8 ?ozumiem) A "ak oa, zi#zana 8 "ak to pan okre'lił 8 z pa7sk# pra%# oso$a si+



nazya<

8 Corelli) Andreas Corelli) ran%uski yda%a)

randes zapisał nazisko małym notesie)

8 *azisko ygl#da ra%ze" na łoskie 8 skomentoał)

8 Prad+ m!i#%, nie $ardzo iem, "akie" "est narodoo'%i)

8 Jasne) ?ozumiem) 2 ! pan, nieażne "akie" narodoo'%i, m!gł$y potierdzi(, że

%zora" no%y spotkał si+ z panem<


8 Przypusz%zam, że m!gł$y)

8 Przypusz%za pan<

8 Jestem peien, że m!gł$y, $o dla%zego miał$y nie potierdzi(<

8 *ie iem, panie Martin) Czy s#dzi pan, że istnie"e "aki' po!d, dla kt!rego m!gł$y

odm!i(<

8 ?a%ze" nie)

8 ;o$e% tego spraa zamkni+ta)

Mar%os i Castelo patrzyli na mnie, "ak$ym od momentu, kiedy posadzili mnie przy

stole, karmił i%& samymi kłamstami)

8 2 na zako7%zenie: %zy m!gł$y mi pan o$"a'ni( %&arakter rozmoy, "ak#

przeproadził pan %zora" no%y z oym yda%# nieokre'lone" narodoo'%i<I

8 Pan Corelli %&%iał si+ ze mn# idzie(, a$y przedstai( mi pen# o4ert+)

8 O4ert+ "akiego typu<

8 =aodoego)

8 Tak, domy'lam si+) Może doty%zyło to napisania ksi#żki<

8 *ie ina%ze")

8 Prosz+ mi y"a'ni(, %zy zazy%za" po takim ro$o%zym spotkaniu zosta"e pan na no%

domu, $y tak rze%, zle%enioda%y<8 *ie)

8 Ale poiedział mi pan, że tak $yło)

8 =ostałem u niego na no%, $o nie %zułem si+ do$rze i nie $yłem peny, %zy zdołam

r!%i( do sie$ie)

8 Jaka' niestrano'(<

8 Ostatnio zdroie mi nie dopisu"e)

randes pokiał gło# nie%o skonsternoany)8 =aroty, $!le głoy))) 8 dodałem)



8 Można "ednak przypusz%za(, że "uż %zu"e si+ pan lepie"<

8 Tak, %zu"+ si+ dużo lepie")

8 Ciesz+ si+) 2stotnie, ygl#da pan znakomi%ie) *iepradaż<

Castelo i Mar%os przytakn+li o%i+żale)

8 Jak$y zrzu%ił pan z sie$ie ogromny %i+żar 8 skonstatoał inspektor)

8 *ie rozumiem)

8 M!i+ o zarota%& i doleglio'%ia%&)

randes rozgryał t+ 4ars+, nada"#% "e" irytu"#%e tempo)

8 Prosz+ y$a%zy( mi ignoran%"+ sz%zeg!ła%& doty%z#%y%& pa7skie" pro4es"i, ale %zy

prad# "est, że z o$ydoma yda%ami i#zała pana umoa, kt!ra miała ygasn#( dopiero

za sze'( lat<

8 =a pi+()

8 2 %zy nie $yła to umoa i#ż#%a pana z ydani%tem 9arrido i Es%o$illas na

zasada%& ył#%zno'%i<

8 ; rze%zy same")

8 ;o$e% tego dla%zego miał$y pan proadzi( rozmoy doty%z#%e o4erty

konkuren%y"nego yda%y, "e'li i#ż#%a pana umoa uniemożliiała panu pode"moanie

inny%& zo$oi#za7<

8 To $yła tylko rozmoa, ni% ponadto)

8 Kt!ra "ednakooż przeisto%zyła si+ %ałono%ny po$yt domu oego yda%y)

8 moa nie za$rania mi rozmaiania z oso$ami trze%imi) Ani sp+dzania no%y poza

łasnym domem) Mog+ spa(, gdzie mi si+ podo$a, i rozmaia(, z kim mi si+ podo$a i o

%zym si+ podo$a)

8 Jak na"$ardzie") *ie $yło moim zamiarem insynuoanie %zegokoliek odmiennego,

niemnie" dzi+ku"+ za udzielenie odno'ny%& y"a'nie7)

8 Czy mam %o' "esz%ze y"a'ni(<8 ro$nostk+) Je'li przy"miemy eentualno'(, że, nie da" 9oże, o%zyi'%ie, że pan

Es%o$illas yniku odniesiony%& ran umiera, %zyli, zażyszy na %ze'nie"sz# 'mier( pana

9arrido, 4irma zosta"e $ez ła'%i%ieli i nast+pu"e likida%"a ydani%ta, to konseken%"i

ygasa r!nież pa7ska umoa) Mam ra%"+<

8 *ie "estem peien) *ie mam po"+%ia, na "aki%& zasada%& działała 4irma)

8 Ale %zy pa7skim zdaniem $yło$y to możlie<

8 Penie $yło$y) Musiał$ym zapyta( o to adokata yda%!)8 Już go o to pytałem, prosz+ so$ie yo$razi() 2 potierdził mi, że tak ła'nie $y



$yło, "e'li stało$y si+ to, %zego nikt nie %&%e, $y si+ stało, i pan Es%o$illas przeszedł$y do

lepszego ży%ia)

8 *o i+% ma "uż pan odpoied> na so"e #tplio'%i)

8 Pan ma za' olne r+%e, $y przy"#( o4ert+ pana)))

8 )))Corellego)

8 Prosz+ mi poiedzie(, "uż pan to zro$ił<

8 A mog+ zapyta(, "aki to ma zi#zek z przy%zynami pożaru<

8 spytałem, ymigu"#% si+ od odpoiedzi)

8 Hadnego) =ykła %iekao'()

8 *i% i+%e"< 8 zapytałem)

randes spo"rzał pier na sy%& sp!łpra%onik!, potem na mnie)

8 = mo"e" strony to szystko)

=a%z#łem staa() Tr!"ka poli%"ant! nie ruszyła si+ z mie"s%)

8 Panie Martin, zanim zapomn+ 8 odezał si+ randes) 8 Czy pami+ta pan i może mi

potierdzi(, że tydzie7 temu panoie 9arrido i Es%o$illas złożyli panu izyt+ domu, przy

uli%y lassaders numer trzydzie'%i sze'(, toarzystie rze%zonego adokata<

8 =łożyli)

8 Czy $yła to izyta toarzyska %zy kurtuazy"na<

8 Panoie przyszli yrazi( ży%zenie, $ym por!%ił do pra%y nad seri# poie'%i,

pra%y, kt!r# na %zas "aki' zaiesiłem, $y po'i+%i( si+ innemu pro"ektoi)

8 Czy okre'lił$y pan rozmo+ "ako serde%zn# i so$odn#<

8 *ie przypominam so$ie, $y ktokoliek podnosił głos)

8 A %zy pami+ta pan, że odpoiedział pan o$u panom, %ytu"+:

/nie minie tydzie7, "ak o$a" nie $+dzie%ie ży(3< *ie podnosz#% głosu, rze%z "asna)

;est%&n#łem)

8 Tak 8 przyznałem)8 Co pan miał na my'li<

8 Panie inspektorze, $yłem z$urzony i poiedziałem, %o mi 'lina na "+zyk

przyniosła) Ale nie m!iłem tego poażnie) =darza si+, że %złoiek m!i rze%zy, kt!ry%&

%ale nie my'li)

8 zi+ku"+ za sz%zero'(, panie Martin) 9ył pan nam $ardzo pomo%ny) Miłego dnia)

Odszedłem stamt#d, ma"#% trzy spo"rzenia $ite ple%y "ak sztylety, %ałkoi%ie

przekonany, że gdy$ym na każde pytanie inspektora odpoiedział kłamstem, nie %zuł$ymsi+ tak inny)



2

*iesmak, "aki pozostaiło mi usta%& spotkanie z 1i%torem randesem i par#

$azyliszk! z "ego 'ity, przetrał "edynie piersze sto metr! spa%eru sło7%u, moim

noym, odmienionym nie do poznania %iele: silnym, nien+kanym $!lem ani nudno'%iami,

po'istami usza%& ani pulsu"#%# pod %zaszk# agoni#, y%ie7%zeniem i zimnymi potami)

Peno'( ry%&łe" 'mier%i, kt!ra przytła%zała mnie "esz%ze dadzie'%ia %ztery godziny temu,

odeszła niepami+() Jaki' głos podszeptyał mi, że tragedia, kt!ra rozegrała si+ poprzednie"

no%y, 'mier( 9arrido i nieu%&ronny ła'%iie zgon Es%o$illasa, poinny z$udzi( e mnie

smutek i żal, ale mo"e sumienie i "a nie potra4ili'my ykrzesa( z sie$ie ni% ponad przy"emn#

o$o"+tno'() Tego lip%oego popołudnia ?am$la $yła 'i+tem, a "a kr!lem $alu)

5pa%erkiem dotarłem do uli%y 5anta Ana, %&%#% złoży( izyt+ 5empere) Kiedyszedłem do ksi+garni, starszy 5empere, za kontuarem, 'l+%zał nad ra%&unkami, "ego syn za',

spi#szy si+ na dra$in+, porz#dkoał p!łki) Ksi+garz u'mie%&n#ł si+ serde%znie i zdałem

so$ie spra+, że piersze" %&ili mnie nie poznał) C&il+ p!>nie" u'mie%& znikn#ł, a on, z

otartymi ustami, okr#żył kontuar, $y si+ ze mn# przyita()

8 To naprad+ pan, a6idzie< Matko *a"'i+tsza, zmienił si+ pan nie do poznaniaD

Martiłem si+ o pana) o$i"ali'my si+ do pana kilka razy, ale nikt nie otierał) =a%z#łem "uż

pana szuka( po szpitala%& i komisariata%&)5yn ksi+garza spogl#dał na mnie z niedoierzaniem z ysoko'%i dra$iny)

Przypomniałem so$ie, że kiedy idzieli mnie po raz ostatni, zaledie tydzie7 %ze'nie",

ygl#dałem gorze" niż truposz)

8 Przepraszam, że nap+dziłem panom stra%&a) Musiałem y"e%&a( na kilka dni

spraa%& zaodoy%&)

8 Ale))) Posłu%&ał mnie pan i poszedł do lekarza, prada<

Przytakn#łem)8 Okazało si+, że to głupsto) Pro$lemy z %i'nieniem) =ażyałem przez par+ dni

'rodek toni%zny i "estem "ak noyD

8 Prosz+ mi poiedzie(, %o to za 'rodek, to si+ nim yk#pi+)

C!ż za rado'( idzie( pana do$rym zdroiuD

Eu4oria rozpłyn+ła si+ $ez 'ladu, kiedy za%z+li'my komentoa( iadomo'( dnia)

8 5łyszał pan "uż o tym, %o si+ przydarzyło 9arrido i Es%o$illasoi< 8 zapytał ksi+garz)

8 ;ła'nie stamt#d ra%am) *ie mog+ to uierzy()

8 Kto $y przypusz%zał) *ie z$udzali e mnie %o prada za grosz sympatii, ale że$y



%o' takiego))) A so"# drog#, "aki ma to pły na pa7sk# sytua%"+ pran#< Przepraszam, że

pytam tak prosto z mostu)

8 Prad+ m!i#%, sam nie iem) =da"e mi si+, że o$a" mieli %ało'( udział!

sp!ł%e) =na"d# si+ penie spadko$ier%y, ale możlie, iż ypadku 'mier%i o$ydu sp!łka

przesta"e istnie() A raz z ni# i#ż#%y mnie kontrakt) Tak mi si+ przyna"mnie" yda"e)

8 To $y zna%zyło, że "e'li Es%o$illas, nie%& 9!g mi y$a%zy, r!nież y%i#gnie

kopyta, "est pan olnym %złoiekiem<

Pokiałem gło#)

8 Tak >le i tak niedo$rze))) 8 est%&n#ł ksi+garz)

8 Opatrzno'( zrz#dzi 8 orzekłem)

5empere zgodził si+ ze mn#, %&o%iaż zauażyłem, że %ałe" te" spraie "est %o', %o

go niepokoi, i oli zmieni( temat)

8 Co ma $y(, to $+dzie) ; każdym razie 'ietnie si+ składa, że pan do mnie za"rzał,

gdyż %&%iałem poprosi( pana o przysług+)

8 Może pan na mnie li%zy()

8 Ostrzegam, że mo"a pro'$a nie przypadnie panu do gustu)

8 dy$ym y'iad%zał "# %&+tnie, $yła$y to przy"emno'(, nie przysługa) Ale "e'li

%&odzi o pana, zgadzam si+ z g!ry)

8 ;ła'%iie nie %&odzi o mnie) ;yłusz%z+ panu spra+, a pan zde%ydu"e) *ie %&%+

pana do ni%zego zmusza()

5empere oparł si+ na kontuarze i zastygł ge'%ie opoiada%za, %o yołało u mnie

lain+ zi#zany%& z tym mie"s%em spomnie7 z dzie%i7sta)

8 C&odzi o pen# dzie%zyn+ o imieniu 2sa$ella) Ma "akie' siedemna'%ie lat) 5prytna

"ak "asny gint) Przy%&odzi do mnie %z+sto, a "a poży%zam "e" ksi#żki) =ierzyła mi si+, że

%&%e $y( pisark#)

8 Kiedy' słyszałem %&y$a podo$n# &istori+))) 8 poiedziałem)8 Tydzie7 temu dała mi do prze%zytania so"e opoiadanie, dudziesto 8

trzydziestostroni%oe, i poprosiła o opini+)

8 2 %o<

5empere zniżył głos, "ak$y za %&il+ miał mi poierzy( ta"emni%+ agi pa7stoe")

8 =nakomiteD 0epsze niż dziei+(dziesi#t dziei+( pro%ent tego, %o opu$likoano

%i#gu ostatni%& dudziestu lat)

8 Mam nadzie"+, że zali%zył mnie pan do oego "ednego pro%enta, prze%inymypadku uznam, że mo"a pr!żno'( została podeptana i 'miertelnie zraniona zdradzie%kim



%iosem ple%y)

8 ;ła'nie do tego zmierzam) 2sa$ella darzy pana religi"n# niemal %z%i#)

8 arzy %z%i#< Mnie<

8 Jak$y $ył pan Madonn# 0a Moreneta i zie%i#tkiem Jezus "edne" oso$ie)

Prze%zytała Miasto przekl+ty%& "akie' dziesi+( razy, a kiedy poży%zyłem "e" Kroki nie$a,

poiedziała, iż gdy$y umiała napisa( tak# ksi#żk+, mogła$y spoko"nie umrze()

8 Już +sz+ tym "aki' podst+p)

8 ;iedziałem, że spr!$u"e si+ pan ykr+%i()

8 ;%ale si+ nie ykr+%am) Jesz%ze nie poiedział mi pan, na %zym miała$y polega( ta

przysługa)

8 Prosz+ si+ domy'li()

;est%&n#łem) 5empere %mokn#ł)

8 przedzałem, że nie $+dzie pan zadoolony)

8 *ie%& mnie pan poprosi o %o' innego)

8 Musi pan z ni# tylko porozmaia() =a%&+%i( "#, udzieli( kilku rad))) ysłu%&a(,

prze%zyta( %o', %o napisała, i pokieroa( ni#) C&y$a nie prosz+ o z$yt iele) zie%zyna "est

$ystra "ak r#%y potok)

Polu$i "# pan naty%&miast) =ostanie%ie przy"a%i!łmi) Mogła$y zosta( pa7sk#

asystentk#)

8 *ie potrze$u"+ asystentki) A złasz%za niezna"ome")

8 łupsta pan opoiada) A poza tym "uż "# pan kiedy' poznał)

Tak przyna"mnie" tierdzi 2sa$ella) M!i, iż spotkali'%ie si+ kilka lat temu, ale że pan

zapene tego nie pami+ta) Pradopodo$nie "e" anielsko %ierplii rodzi%iele s# przekonani, że

%ała ta za$aa literatur+ zaproadzi i%& %!rk+ prosto do piekła al$o, %o gorsza, do

staropanie7sta, i a&a"# si+, %zy posła( "# do klasztoru, %zy też yda( za m#ż za "akiego'

kretyna, kt!ry zro$i "e" o'mioro dzie%i i zamknie na zasze 'r!d garnk! i patelni) Je'li nieymy'li pan %zego', $y "# o%ali(, $+dzie to pradzie mordersto)

8 Panie 5empere, prosz+ nie dramatyzoa()

8 *ie prosił$ym pana o to, $o iem, że altruizm "est panu r!nie o$%y "ak ta7%oanie

sardan, ale za każdym razem, kiedy ona tu %&odzi, kiedy patrzy na mnie tymi soimi

$łysz%z#%ymi inteligen%"# i zapałem o%zkami i kiedy pomy'l+ o przyszło'%i, kt!ra "# %zeka,

ser%e mi si+ kra"e) *au%zyłem "# "uż szystkiego, %zego mogłem "# nau%zy() A dzie%zyna

u%zy si+ naprad+ szy$ko) Przypomina mi tym pana, kiedy $ył pan mały);est%&n#łem)



8 2sa$ella) A na nazisko<

8 ispert) 2sa$ella ispert)

8 *ie znam "e") ; ży%iu nie słyszałem tego naziska) ziee%zka nałgała panu "ak z

nut)

Ksi+garz pokr+%ił gło#)

8 2sa$ella uprzedzała mnie, że ła'nie to pan poie)

8 *ie do'( że utalentoana, to "esz%ze "asnoidz) 2 %o i+%e" panu poiedziała<

8 He "e" zdaniem "est pan o iele lepszym pisarzem niż %złoiekiem)

8 =łoto nie dzie%zyna z te" 2zuni)

8 Mog+ "e" pot!rzy(, że$y pana odiedziła< 9ez żadny%& zo$oi#za7<

Poddałem si+ i przytakn#łem) 5empere u'mie%&n#ł si+ tryum4u"#%o i %&%iał

przypie%z+toa( nasz pakt u'%iskiem, ale rzu%iłem si+ do u%ie%zki, zanim stary ksi+garz

zd#żył sprai(, $ym %&o%iaż przez %&il+ po%zuł si+ do$rym %złoiekiem)

8 *ie pożału"e pan tego, a6idzie 8 usłyszałem, y%&odz#% z ksi+garni)



3

; domu zastałem inspektora 1i%tora randesa siedz#%ego na s%&oda%& i %ierpliie

pal#%ego papierosa) "rzaszy mnie, u'mie%&n#ł si+ z elegan%"# 4ilmoego amanta, "ak$y $ył

starym przy"a%ielem składa"#%ym mi kurtuazy"n# izyt+)

;idz#%, że siadam o$ok, y%i#gn#ł otart# papiero'ni%+) itanes, pomy'lałem)

Po%z+stoałem si+)

8 9ez Jasia i Małgosi<

8 Mar%os i Castelo nie mogli przy"'() ostali'my %ynk i o$a" po"e%&ali do Pue$lo

5e%o, zgarn#( starego zna"omego, kt!ry potrze$u"e pene" dozy persaz"i, $y od'ieży(

so$ie pami+()

8 *ie zazdrosz%z+ mu)8 dy$ym im poiedział, że mam zamiar si+ z panem spotka(, na peno nie

przepu'%ili$y takie" okaz"i) =apałali do pana nie$yał# sympati#)

8 Miło'( od pierszego e"rzenia, nie da si+ ukry() Czym mog+ panu służy(,

inspektorze< *api"emy si+ kay na g!rze<

8 *ie 'miał$ym naruszy( pa7skie" pryatno'%i, panie Martin)

C&%iałem tylko przekaza( panu oso$i'%ie iadomo'(, zanim dotrze do pana z inny%&

>r!deł)8 Jak# iadomo'(<

8 Es%o$illas zmarł dzisia" %zesnym popołudniem Gospital Clini%o)

8 M!" 9ożeD *ie iedziałem)

randes za%i#gn#ł si+ papierosem i rozłożył r+%e)

8 To $yło do przeidzenia) 5iła yższa)

8 A udało si+ panu ustali( przy%zyny pożaru< 8 zapytałem)

2nspektor przy"rzał mi si+ uażnie, a nast+pnie przytakn#ł)8 ;szystko skazu"e na to, że kto' o$lał pana 9arrido $enzyn# i go podpalił) Ten,

pani%e, pr!$oał rzu%i( si+ do u%ie%zki, ale rozprzestrzenia"#%y si+ $łyskai%znie ogie7

uniemożliiał mu to) Jego sp!lnik i pra%onik, kt!rzy pospieszyli mu z pomo%#, r!nież

znale>li si+ pułap%e płomieni)

Przełkn#łem 'lin+) randes u'mie%&n#ł si+ uspoka"a"#%o)

8 zi' po południu adokat zmarły%& sp!lnik! y"a'nił mi, iż zi#zku ze

sz%zeg!ln# klauzul# umoie, kt!r# podpisał pan z edytorami, raz ze 'mier%i# yda%!

kontrakt przesta"e o$oi#zya(, a%zkoliek na spadko$ier%! prze%&odz# praa na dzieła



opu$likoane %ze'nie") Przypusz%zam, że adokat poin4ormu"e pana listonie, ale

pomy'lałem, że %&%iał$y pan o tym iedzie( %ze'nie", "e'li$y miał pan pozi#( "ak#'

de%yz"+ spraie o4erty spomnianego przez pana yda%y)

8 zi+ku"+)

8 *ie ma za %o)

randes za%i#gn#ł si+ po raz ostatni i yrzu%ił niedopałek na podłog+) 'mie%&n#ł si+

do mnie z sympati# i stał) Poklepał mnie po ramieniu i oddalił si+ kierunku uli%y

Prin%esa)

8 Panie inspektorzeD 8 krzykn#łem)

randes zatrzymał si+ i odr!%ił)

8 C&y$a nie my'li pan)))

2nspektor odpoiedział mi smutnym i zm+%zonym u'mie%&em)

8 *ie%& pan na sie$ie uaża)

;%ze'nie położyłem si+ spa( i gałtonie si+ prze$udziłem, s#dz#%, że przespałem

%ał# no%, $y po %&ili stierdzi(, że przed %&il# min+ła p!łno%)

Przy'nili mi si+ 9arrido i Es%o$illas pułap%e sego ga$inetu) 2%& u$rania płon+ły

"ak po%&odnie, a płomienie $łyskai%znie o$e"moały każdy %entymetr %iał) Opadały z ni%&

płon#%e resztki u$ra7, sk!ra s%&odziła płatami, a y$ałuszone od paniki o%zy y$u%&ały z

żaru) 2%& %iała miotały si+ przerażeniu i konulsy"ny%& drgaka%&, $y ko7%u run#( na

zglisz%za, pod%zas gdy mi+so oddzielało si+ od ko'%i ni%zym topnie"#%y osk, torz#% u

my%& st!p dymi#%# kałuż+, kt!re" idziałem od$i%ie so"e" u'mie%&ni+te" tarzy, kiedy

zdmu%&iałem trzyman# pal%a%& zapałk+)

;stałem napi( si+ ody i uznaszy, że sen opu'%ił mnie na do$re, szedłem na g!r+

i z szu4lady $iurka y"#łem egzemplarz uratoany z Cmentarza =apomniany%& Ksi#żek)

=apaliłem lampk+ i nakieroałem 'iatło prosto na ksi#żk+) Otorzyłem na piersze" stronie

i za%z#łem %zyta() )u@ /eterna

D,M,

*a pierszy rzut oka ksi#żka stanoiła %&aoty%zny i $ezsensony z$i!r tekst! i

litanii) 9ył to oryginał, plik pisany%& na maszynie kartek, opraiony%& sk!r+ $ez

nadmierne" d$ało'%i o sztuk+ introligatorsk#@ Pogr#żyłem si+ lekturze i po "akim' %zasie

odniosłem rażenie, że y%zuam metod+ do$orze zdarze7, pie'ni i re4leks"i składa"#%y%&

si+ na tekst) J+zyk miał soist# kaden%"+ i to, %o z po%z#tku ydaało si+ a$solutnym $rakiem struktury i stylu, z olna przeradzało si+ &ipnoty%zn# pie'7, kt!ra stopnioo



proadzała %zytelnika stan sennego $ezru%&u i utraty pami+%i) To samo doty%zyło tre'%i,

kt!re" szkieletu nie dostrzegało si+ aż do ko7%a piersze" %z+'%i %zy pie'ni, dzieło zdaało si+

$oiem z$udoane na modł+ ar%&ai%zny%& poemat!, napisany%& okresa%&, gdy %zasem i

przestrzeni# rz#dziły inne praa) ;!%zas zdałem so$ie spra+, że oa 0uQ Aeterna "est, z

$raku inny%& okre'le7, %zym' rodza"u ksi+gi umarły%&)

Prze$rn#szy przez piersze trzydzie'%i, %zterdzie'%i stron retory%zne" żonglerki i

zagadek, %zytelnik zagł+$iał si+ pre%yzy"n# i dzia%zn# łamigł!k+ modł! i ora%"i, %oraz

$ardzie" niepoko"#%y%&, gdzie 'mier(, ukazana %zasem 8 iersza%& o kule"#%e" metry%e 8

pod posta%i# $iałego anioła z o%zami płaza, a %zasem "ako 'ietliste dzie%ko, $yła "edynym,

sze%&o$e%nym $!stem o$"aia"#%ym si+ naturze, pragnieniu i kru%&o'%i istnienia)

Kimkoliek $ył ! enigmaty%zny )M), "ego iersza%& 'mier( "aiła si+ "ako

za%&łanna i nieprzemi"a"#%a pot+ga) 9izanty7ska mieszanka odoła7 do przer!żny%&

mitologii, ra"! i piekieł splatała si+ tu ni$y sp!"n# %ało'() ;edług )M) istniał tylko "eden

po%z#tek i "eden konie%, tylko "eden t!r%a i nisz%zy%iel ukazu"#%y si+ pod r!żnymi

imionami, $y proadzi( ludzi $ł#d i ystaia( na pr!$+ i%& sła$o'(, "edyny 9!g, kt!rego

o$li%ze składało si+ z d!%& skra"nie odmienny%& %z+'%i: "edne", łagodne" i lito'%ie", a

drugie" okrutne" i demoni%zne")

Tyle na razie mogłem ynioskoa(, $o im dale" od ty%& pierszy%& założe7, tym

$ardzie" autor zdaał si+ dry4oa( $ez %elu i z ielkim "uż trudem udaało si+

rozszy4roya( niekt!re odniesienia i o$razy, po"aia"#%e si+ tek'%ie na podo$ie7sto

pro4ety%zny%& iz"i) *aałni%e kri i ognia spada"#%e na miasta i sie) Armie

umunduroany%& trup! pokonu"#%e $ezkresne niziny i zostaia"#%e za so$# spalon# ziemi+)

2n4an%i poieszeni na strz+pa%& %&or#gi u $ram 4orte%) Czarne morza, gdzie tysi#%e dusz

pokutu"#%y%& dry4oało przez %ał# ie%zno'( lodoaty%& i zatruty%& oda%&)

C&mury popiołu i o%eany ko'%i i zgniłego mi+sa pl#droanego przez insekty i +że)

Ci#g nast+pu"#%y%& po so$ie piekielny%& o$raz! przypraia"#%y%& o mdło'%i); miar+ przerzu%ania kole"ny%& stron %oraz $ardzie" upeniałem si+, że krok po

kroku przemierzam map+ %&ore" i niesz%z+sne" yo$ra>ni) Autor, nie'iadom tego, ers po

ersie dokumentoał so"e spadanie przepa'( szale7sta) Ostatnia %z+'( ksi#żki zdała mi

si+ pr!$# zar!%enia z te" drogi, rozpa%zliym krzykiem z %eli $ezrozumu, ołaniem o

y"'%ie z la$iryntu tuneli ydr#żony%& przez $ezsens umy'le) Tekst dogoryał połoie

$łagalnego zdania, $ezzasadnie i $ezlito'nie)

Kiedy doszedłem do ty%& stron, nie potra4iłem "uż opanoa( senno'%i) Przez oknopadł podmu%& $ryzy napłya"#%e" znad morza i ymiata"#%e" mgł+ z da%&!) =amykałem



"uż ksi#żk+, gdy zdałem so$ie spra+, że od "akiego' %zasu %o' maszynopisie, "ego

ygl#dzie, nie da"e mi spoko"u, "ak piasek try$a%&) =a%z#łem od noa przegl#da( tekst)

Już pi#tym ersie tra4iłem na piersz# oznak+) *ast+pne po"aiały si+, %o trze%i, %zarty

ers) Jedna z liter, duże /53, zasze $yła nie%o po%&ylona prao) ;y%i#gn#łem z szu4lady

%zyst# kartk+ i kr+%iłem do mo"ego underooda) ;ystukałem piersze lepsze zdanie)

5tare dzony 5anta Maria del Mar uderzyły na trog+)

;ykr+%iłem kartk+ i przy"rzałem si+ "e" 'ietle lampki)

8tare,,, 8anta Maria

;est%&n#łem %i+żko) 0uQ Aeterna napisana została na te" same" maszynie do pisania 8

i dla%zego nie< 8 na tym samym $iurku)

*ast+pnego dnia rano zszedłem na 'niadanie do kaiarni zna"du"#%e" si+ naprze%i

e"'%ia do 5anta Maria del Mar) ; dzielni%y 9orn tło%zno $yło od oz! i ludzi kieru"#%y%&

si+ ku targoisku, "ak r!nież kup%! i &urtonik! otiera"#%y%& so"e sklepy) siadłem

przy ystaionym na zen#trz stoliku i zam!iłem ka+ z mlekiem) *a s#siednim stoliku

leżał osiero%ony egzemplarz dziennika /0a 1anguardia3, i+% go przygarn#łem)

Prze'lizgu"#% si+ po tytuła%& i skr!ta%& in4orma%"i, dostrzegłem syletk+ dzie%zyny, kt!ra

eszła po s%&odka%& proadz#%y%& ku drziom do katedry, siadła na ostatnim stopniu i ni$y

za"+ta %zym innym o$seroała mnie) zie%zyna mogła mie( szesna'%ie, siedemna'%ie lat i

udaała, że %o' zapisu"e notesie, %o "aki' %zas rzu%a"#% ukradkoe spo"rzenie mo"#

stron+) 9ez po'pie%&u ypiłem so"# ka+ z mlekiem) Po %&ili dyskretnie przyołałem

kelnera)

8 ;idzi pan t+ panienk+, kt!ra siedzi przy e"'%iu do katedry<

Prosz+ "# zapyta(, na %o ma o%&ot+, "a zapraszam)

Kelner kin#ł gło# i ruszył ku nie") zie%zyna na idok z$liża"#%ego si+

m+ż%zyzny naty%&miast s%&oała gło+ zeszyt, stara"#% si+ przy$ra( yraz %ałkoitego

skupienia) *ie mogłem postrzyma( u'mie%&u) Kelner stan#ł przed ni# i %&rz#kn#ł) niosłazrok znad zeszytu) C&łopak y"a'nił, o %o %&odzi, i skazał na mnie) zie%zyna spo"rzała

mo"# stron+ yl+kniona) Pozdroiłem "# skinieniem r+ki) 5piekła raka) ;stała i ze

zrokiem $itym ziemi+ neroymi krokami podeszła do stolika)

8 2sa$ella< 8 zapytałem)

zie%zyna podniosła zrok i est%&n+ła, zła na sie$ie)

8 A sk#d pan iedział< 8 odpoiedziała pytaniem)

8 *adprzyrodzona intui%"a 8 odpoiedziałem)Podała mi dło7, kt!r# u'%isn#łem $ez nadmierne" yleno'%i)



8 Mog+ si+ przysi#'(< 8 zapytała)

2 usiadła, nie %zeka"#% na mo"# odpoied>) ; %i#gu p!ł minuty z sze'( razy zmieniała

pozy%"+ na krze'le, $y ostate%znie r!%i( do te", kt!r# przy"+ła na po%z#tku) Przygl#dałem si+

"e" spoko"nie i z yra%&oan# o$o"+tno'%i#)

8 *ie pami+ta mnie pan, panie Martin)

8 A poinienem<

8 Przynosiłam panu %o tydzie7 z Can ispert koszyk z proiantem)

O$raz dzie%zynki, kt!ra przynosiła "edzenie ze sklepu kolonialnego, stan#ł mi przed

o%zami, $y szy$ko przekształ%i( si+ tarz o zde%ydoanie ko$ie%y%& rysa%&, dorosłe" "uż

2sa$elli o mi+kki%& kształta%& i &ardym spo"rzeniu)

8 zie%zynka z napikami 8 poiedziałem, %&o%iaż z dzie%zynki nie miała "uż ni%,

al$o praie ni%)

2sa$ella przytakn+ła)

8 =asze zastanaiałem si+, %o ro$iła' z tymi dro$niakami)

8 Kupoałam ksi#żki u 5empere)

8 dy$ym iedział)))

8 Mog+ so$ie p!"'(, "e'li panu przeszkadzam)

8 *ie przeszkadzasz) *api"esz si+ %zego'<

Odm!iła)

8 5tary 5empere poiedział mi, że masz talent)

2sa$ella zruszyła ramionami i u'mie%&n+ła si+ s%epty%znie)

8 =azy%za" "est tak, że im i+kszy masz talent, tym i+ksze ogarnia"# %i+

#tplio'%i 8 stierdziłem) 8 2 na odr!t)

8 ;o$e% tego "estem ar%ytalentem 8 odpoiedziała 2sa$ella)

8 ;ita" klu$ie) A teraz do rze%zy) Czego ode mnie o%zeku"esz<

2sa$ella %i+żko est%&n+ła)8 Pan 5empere poiedział mi, iż $y( może m!gł$y pan prze%zyta( "aki' m!" tekst i %o'

mi poiedzie( i poradzi()

Patrzyłem "e" przez %&il+ o%zy, nie m!i#% ani słoa) ;ytrzymała m!" zrok)

8 2 to szystko<

8 *iezupełnie)

8 Tak też mi si+ ydaało) A "aki "est rozdział drugi<

2sa$ella nie a&ała si+ ani %&ili)8 Je'li spodo$a si+ panu to, %o pisz+, i uzna pan, że si+ nada"+, %&%iała$ym poprosi(,



a$y zatrudnił mnie pan "ako %o' rodza"u sekretarki)

8 *a "akie" podstaie niosku"esz, że potrze$u"+ sekretarki<

8 Mog+ porz#dkoa( panu papiery, przepisya( na maszynie, popraia( $ł+dy)))

8 Popraia( $ł+dy<

8 *ie miałam na my'li, że popełnia pan $ł+dy)))

8 To %o miała' na my'li o$e% tego<

8 *i%) Ale %o die pary o%zu, to nie "edna) A poza tym mog+ za"moa( si+ pa7sk#

koresponden%"#, załatia( r!żne spray, szuka( dokumenta%"i) miem też gotoa( i mog+)))

8 Prosisz mnie o posad+ sekretarki %zy ku%&arki<

8 C&%+, że$y pan dał mi szans+)

2sa$ella spu'%iła zrok) *ie mogłem postrzyma( si+ od u'mie%&u) Ta dzina istota

z$udzała mo"# sympati+, niestety)

8 =r!$my tak: przyniesiesz dadzie'%ia soi%& na"lepszy%& stron, taki%&, kt!re toim

zdaniem pokazu"#, %o potra4isz) Potarzam, r!no dadzie'%ia stron, $o nie mam zamiaru

i+%e" %zyta() Prze"rz+ "e spoko"nie i potem zo$a%zymy)

Tarz "e" si+ roz"a'niła i przez %&il+ za%i+ta i za%zepna mina, "ak# starała si+

utrzyma(, złagodniała)

8 *ie $+dzie pan żałoał 8 zapeniła)

;stała i popatrzyła na mnie spi+ta)

8 Mam to przynie'( panu do domu<

8 ;rzu( do skrzynki) To szystko<

Kin+ła gło# raz i drugi i za%z+ła si+ oddala( tymi soimi dro$nymi neroymi

krokami) Kiedy "uż miała si+ odr!%i( i po$ie%, zaołałem "#)

8 2sa$ella<

5po"rzała na mnie y%zeku"#%o, z nagłym niepoko"em o%za%&)

8 la%zego ła'nie "a< 8 zapytałem) 8 Tylko nie m! mi, że "estem toim ulu$ionymautorem, i nie kad> mi, $re temu, %o %i radził 5empere, $o na te" rozmoie sko7%zy si+

nasza zna"omo'()

2sa$ella zaa&ała si+) 5po"rzała na mnie sz%zerze i odpoiedziała prosto z mostu:

8 9o "est pan "edynym pisarzem, "akiego znam)

'mie%&n+ła si+ speszona i odeszła, ze soim zeszytem, so"# sz%zero'%i#, soimi

niepenymi krokami) Patrzyłem za ni#, "ak skr+%a uli%+ Mirallers i znika za katedr#)

Kiedy r!%iłem do domu, po niespełna godzinie, siedziała "uż pod drziami,trzyma"#% r+ka%& plik kartek) =o$a%zyszy mnie, stała i spr!$oała si+ u'mie%&n#()



8 Prze%ież m!iłem, że$y' rzu%iła mi to do skrzynki)

Kin+ła gło# i skuliła si+ so$ie)

8 ; do!d dzi+%zno'%i przyniosłam panu tro%&+ kay ze sklepu rodzi%!)

Kolum$i"ska) *aprad+ znakomita) Kaa nie mie'%i si+ skrzyn%e i pomy'lałam, że lepie"

$+dzie po%zeka( na pana)

Taka ym!ka mogła pa'( do głoy tylko po%z#tku"#%e" pisar%e) ;est%&n#łem i

otorzyłem drzi)

8 ;ła>D

2sa$ella szła za mn# po s%&oda%& kilka stopni niże", ni%zym ierny piesek)

8 Konsump%"a 'niadania zasze za"mu"e panu tyle %zasu< *ie %&%+ tyka( nosa nie

so"e spray, %o to, to nie, ale że %zekałam tuta" trzy kadranse, za%z+łam si+ niepokoi(, no

$o so$ie tak pomy'lałam: nie da" 9oże si+ %zym' udłaił, "ak "uż raz spotykam pisarza z kri

i ko'%i, to zna"#% s!" pe%&, nie zdziiła$ym si+, gdy$y olika mu padła nie t+ dziurk+

%o trze$a, i konie%, "uż po mo"e" karierze litera%kie" 8 tra"kotała)

=atrzymałem si+ połoie s%&od! i o$rzu%iłem "# na"$ardzie" nieprzy"aznym

spo"rzeniem, na "akie $yło mnie sta()

8 2sa$ello, że$y nie $yło mi+dzy nami zgrzyt! i nieporozumie7, musimy ustali(

pene zasady) Piersza $rzmi nast+pu"#%o: prao do staiania pyta7 mam tylko "a, a ty

ograni%zasz si+ do udzielania odpoiedzi) Je'li z mo"e" strony nie pada"# żadne pytania, ty

postrzymu"esz si+ od odpoiedzi i spontani%zny%& ora%"i) ruga zasada głosi, że na

'niadanie, podie%zorek al$o dłu$anie nosie po'i+%am tyle %zasu, ile mi si+ żynie

podo$a, i nie podlega to dyskus"i)

8 *ie %&%iałam pana o$razi() Bietnie rozumiem, że spoko"ne traienie spomaga

nat%&nienie)

8 Trze%ia zasada m!i, że sarkazm dozolony "est dopiero porze poo$iednie")

Jasne<8 Tak, panie Martin)

8 Po %zarte: "eżeli "uż, to panie a6idzie) *ie zra%a" si+ do mnie po nazisku,

naet gdy$y' ygłaszała mo+ żało$n#) la %ie$ie penie "estem starym pr!%&nem, ale

lu$i+ łudzi( si+, że "estem "esz%ze młody) ;i+%e": "estem młody i kropka)

8 To "ak si+ mam do pana zra%a(<

8 Po imieniu)

Przytakn+ła) Otorzyłem drzi i skazałem "e" e"'%ie) 2sa$ella stan+ła niepenie progu i $łyskai%znie 'lizgn+ła si+ do 'rodka)



8 Moim zdaniem "ak na s!" iek ygl#da pan %ałkiem młodo)

=apomniałem "+zyka g+$ie)

8 A "ak my'lisz, ile mam lat<

2sa$ella o$rzu%iła mnie spo"rzeniem od st!p do gł!)

8 Tak ze trzydzie'%i) Ale do$rze si+ pan trzyma)

8 9#d> tak uprze"ma, zamkni" si+ i zaparz mi te" lury, kt!r# przyniosła')

8 dzie "est ku%&nia<

8 Poszuka" so$ie)

5makoit# ka+ kolum$i"sk# ypili'my razem, siedz#% galerii) 2sa$ella, nie

odstaia"#% 4iliżanki, patrzyła k#tem oka, "ak %zytam przyniesione przez ni# dadzie'%ia

stron) =a każdym razem, gdy przera%ałem kartk+ i podnosiłem zrok, napotykałem "e"

nie%ierplie spo"rzenie)

8 Je'li nie przestaniesz si+ tak na mnie gapi( "ak soa, to nigdy nie sko7%z+)

8 To %o mam ro$i(<

8 *ie %&%iała' $y( kim' rodza"u mo"e" sekretarki< *o i+% $#d>) Poszuka" %zego',

%o należy uporz#dkoa(, i uporz#dku", na przykład)

2sa$ella roze"rzała si+)

8 Porz#dku nie ma tu za grosz) Totalny $ałagan)

8 To na %o %zekasz<

2sa$ella kin+ła gło# i z i'%ie żołniersk# determina%"# natarła na %&aos i $ałagan

kr!lu"#%e mym domostie) słyszaszy oddala"#%e si+ korytarzem kroki dzie%zyny,

r!%iłem do lektury)

Opoiadanie, kt!re mi przyniosła, miało #tł# 4a$uł+) = yostrzon# rażlio'%i# i

pre%yzy"nie do$rany%& słoa%& opisyało od%zu%ia i t+sknoty, "akie ro"# si+ głoie

dzie%zyny skazane" na zimne poddasze dzielni%y ?i$era, z kt!rego przygl#da si+ miastu i

ludziom pokonu"#%ym "edn# i drug# stron+ #skie, %iemne uli%e) O$razy i smutna liniamelody%zna "e" prozy u"aniały po%zu%ie samotno'%i, grani%z#%e z gł+$oko od%zuan#

rozpa%z#) zie%zyna z opoiadania po %ały%& godzina%& zamkni+%ia soim 'ie%ie

staała tarz# tarz z so$# przed lustrem, $y odłamkiem szkła po%i#( so$ie ramiona i uda,

zostaia"#% $lizny podo$ne do ty%&, "akie można $yło zauaży( pod r+kaami 2sa$elli)

=$liżałem si+ do ko7%a opoiadania, kiedy spostrzegłem, że dzie%zyna przygl#da mi si+,

sto"#% drzia%& galerii)

8 Czego<8 Przepraszam, że przeszkadzam, ale %zy mog+ iedzie(, %o "est tym poko"u na



ko7%u korytarza<

8 *i% nie ma)

8 Ale dzinie pa%&nie)

8 5t+%&lizna)

8 Mog+ sprz#tn#( ten pok!", ale)))

8 *ie) Ten pok!" nie "est użyany) A og!le nie "este' mo"# służ#%# i nie musisz mi

ni%zego sprz#ta()

8 C&%+ tylko pom!%)

8 Bietnie, o$e% tego pom!ż mi, poda"#% "esz%ze "edn# ka+)

8 A %o< Opoiadanie pana usypia<

8 2sa$ello, kt!ra "est godzina<

8 Penie do%&odzi dziesi#ta rano)

8 A to ozna%za)))<

8 )))5arkazm dozolony "est dopiero porze poo$iednie" 8 yre%ytoała 2sa$ella)

'mie%&n#łem si+ trium4alnie i podałem "e" pust# 4iliżank+) ;zi+ła "# ode mnie i

odeszła do ku%&ni)

=anim r!%iła z paru"#%# ka#, zd#żyłem "uż prze%zyta( ostatni# stron+) siadła

naprze%iko mnie) 'mie%&n#łem si+ i niespiesznie upiłem pierszy łyk spaniałe" kay)

zie%zyna yłamyała so$ie pal%e i za%iskała z+$y, rzu%a"#% ukradkoe spo"rzenia ku

kartkom, kt!re, odr!%one, położyłem na stole) ;ytrzymała par+ minut $ez otierania ust)

8 2 "ak< 8 ko7%u nie ytrzymała)

8 Cudo)

Tarz "e" si+ roz"a'niła)

8 Mo"e opoiadanie<

8 Kaa)

5po"rzała na mnie, dotkni+ta do żyego) ;stała i za%z+ła z$iera( kartki)8 =osta "e tu, gdzie leż# 8 arkn#łem)

8 Po %o< Prze%ież ida(, że si+ panu nie spodo$ały i że uaża mnie pan za $iedn#

idiotk+)

8 Tego nie poiedziałem)

8 *i% pan nie poiedział, a to "esz%ze gorsze)

8 2sa$ello, "e'li rze%zyi'%ie %&%esz po'i+%i( si+ pisaniu, al$o przyna"mnie" pisa(,

że$y inni %i+ %zytali, musisz si+ przyzy%zai(, że ludzie $+d# %i+ %zasami ignoroa(,o$raża(, lek%eaży(, a niemal zasze okazya( o$o"+tno'() To "edna z zalet tego zaodu)



2sa$ella spu'%iła o%zy i est%&n+ła gł+$oko)

8 9o "a nie iem, %zy mam talent) ;iem tylko, że lu$i+ pisa()

Al$o ina%ze": że musz+ pisa()

8 Kłam%zu%&a)

niosła zrok i spo"rzała na mnie krn#$rnie)

8 *ie%& $+dzie) Mam talent) 2 mało mnie o$%&odzi pa7ska opinia)

'mie%&n#łem si+)

8 To "uż mi si+ $ardzie" podo$a) =gadzam si+ po stokro()

;ygl#dała na zdezorientoan#)

8 =gadza si+ pan, że mam talent, %zy z tym, że nie mam talentu<

8 A "ak %i si+ yda"e<

8 To zna%zy, że nie "est tak >le<

8 5#dz+, że masz %&+%i i talent) ;i+kszy, niż s#dzisz, ale mnie"szy, niż pragniesz) Ale

taki%&, %o ma"# %&+%i i talent, "est ielu, a mimo to i+kszo'( z ni%& nigdy do ni%zego nie

do%&odzi) To tylko punkt y"'%ia, $y %okoliek ży%iu zro$i() ;rodzony talent "est "ak siła

dla sporto%a) Można urodzi( si+ z i+kszymi lu$ mnie"szymi zdolno'%iami) Ale nikt nie

zosta"e sporto%em tylko i ył#%znie dlatego, że urodził si+ ysoki, silny lu$ szy$ki) Tym,

%o %zyni kogo' sporto%em lu$ artyst#, "est pra%a, praktyka i te%&nika) ;rodzona inteligen%"a

"est tylko i ył#%znie amuni%"#) He$y "# skute%znie ykorzysta(, musisz przekształ%i( s!"

umysł pre%yzy"n# $ro7)

8 A sk#d taki ła'nie arsenał por!na7<

8 Każde dzieło sztuki "est agresyne) 2 ży%ie każdego artysty "est mał# lu$ ielk#

o"n#, %&o($y z samym so$# i łasnymi ograni%zeniami) He$y zrealizoa( so"e zamiary,

potrze$na %i "est przede szystkim am$i%"a, a p!>nie" talent, iedza i ko7%u sz%z+'%ie)

2sa$ella słu%&ała moi%& sł!, kia"#% gło#)

8 Ale paln#ł pan mo+) Każdemu pan "# ygłasza, %zy ymy'lił "# pan na po%zekaniu<

8 Moa nie "est mo"a) Paln#ł mi "#, "ak to u"+ła', kto', komu zadałem te same pytania,

kt!re dzi' ty staiasz mnie) To $yło dano temu, ale nie ma dnia, że$ym si+ nie

przekonyał, ile miał ra%"i)

8 Mog+ o$e% tego $y( pa7sk# asystentk#<

8 =astanoi+ si+)

2sa$ella przytakn+ła, usatys4ak%"onoana) *ieopodal mie"s%a, kt!rym usiadła, leżał pozostaiony przez Cristin+ al$um 4otogra4ii) Odru%&oo otorzyła go na ostatnie" stronie i



zapatrzyła si+ na portret noe" pani 1idal sto"#%e" drzia%& 1illi Gelius, da, trzy lata

temu) B%isn+ło mnie gardle) 2sa$ella zamkn+ła al$um i "e" spo"rzenie omiotło galeri+, $y

resz%ie spo%z#( na mnie) Przygl#dałem si+ "e" zirytoany) 'mie%&n+ła si+ do mnie

zmieszana, "ak$ym zasko%zył "# na grze$aniu %udzy%& rze%za%&)

8 Ma pan $ardzo ładn# narze%zon# 8 poiedziała)

5po"rzenie, kt!rym "# o$darzyłem, zmroziło "e" u'mie%&)

8 To nie "est mo"a narze%zona)

8 A&a)))

=apadło długie mil%zenie)

8 omniemyam, że pi#ta zasada m!i, iż mam si+ nie tr#%a( nie so"e spray,

prada<

*ie odpoiedziałem) 2sa$ella pokiała "ak$y zadumie gło# i stała)

8 ;o$e% tego "uż nie za$ieram panu %zasu i zostaiam pana spoko"u) Czy możemy

"utro za%z#(<

=e$rała kartki i nie'miało si+ do mnie u'mie%&n+ła) Odpoiedziałem "e" skinieniem

głoy)

2sa$ella odeszła %i%&utko) słyszałem oddala"#%e si+ korytarzem kroki i trzask

zamykany%& drzi) =ostaszy sam, po raz pierszy zdałem so$ie spra+ z panu"#%e" tym

domu zakl+te" %iszy)

9y( może stało si+ to za spra# nadmiaru kr#ż#%e" my%& żyła%& ko4einy, a $y(

może m!" umysł odzyskiał "asno'(, "ak latarnie uli%zne po aarii, do'( że przez p!ł dnia

m+%zyła mnie pena natr+tna i niepoko"#%a my'l) Trudno $yło nie spostrze%, że 'mier(

9arrido i Es%o$illasa pożarze, o4erta Corellego, kt!ry, ku mo"emu zdziieniu, mil%zał, i !

dziny manuskrypt odzyskany z Cmentarza =apomniany%& Ksi#żek, napisany, "ak

pode"rzeałem, moim domu, s# "aki' spos!$ ze so$# poi#zane)

Pomysł, że$y z"ai( si+ $ez zapoiedzi domu Andreasa Corellego, $y zapyta( go oto, %zy nasza rozmoa i pożar tylko przypadkiem nast#piły niemal "edno%ze'nie, ydał mi si+

mało kusz#%y) 2nstynkt podpoiadał mi, że "e'li yda%a $+dzie %&%iał si+ ze mn# idzie(,

nie omieszka si+ skontaktoa(, a do tego nieuniknionego prze%ież spotkania $yna"mnie" nie

$yło mi spieszno) o%&odzenie spraie pożaru $yło "uż r+ka%& 1i%tora randesa i "ego

go7%zy%& ps!,

Mar%osa i Castela, a "a za"moałem z peno'%i# po%zesne mie"s%e na i%& li'%ie

ulu$ie7%!) 2m dale" $+d+ si+ od ni%& trzymał, tym lepie")Pozostaała do y"a'nienia kestia manuskryptu i "ego zi#zku z domkiem z



ieży%zk#) Od trze%& lat potarzałem so$ie, że nie przypadkiem nim zamieszkałem, a

teraz idea ta za%z+ła na$iera( zupełnie noego zna%zenia)

Postanoiłem za%z#( od mie"s%a, do kt!rego zesłałem li# %z+'( należ#%y%& do

poprzedni%& ła'%i%ieli rze%zy) ;y"#łem z ku%&enne" szu4lady klu%z, kt!ry, nigdy nietykany,

leżał nie" od lat) *ie %&odziłem do tego pomiesz%zenia od %zasu, gdy ro$otni%y założyli

tam ka$le) ;kłada"#% klu%z do zamka, po%zułem, "ak pr#d zimnego poietrza oiea mi

pal%e, i pomy'lałem, że 2sa$ella miała ra%"+: z tego poko"u unosił si+ dziny zapa%&,

przyodz#%y na my'l zi+dłe kiaty i rozgrze$an# ziemi+)

Otorzyłem drzi i naty%&miast zakryłem dłoni# nos i usta)

Bmierdziało okropnie) Pr!$oałem po oma%ku natra4i( na ł#%znik 'iatła, ale

$ezskute%znie@ zisa"#%a z su4itu goła żar!ka nie reagoała na ni%) Po'iata z korytarza

pozalała do"rze( zarysy staiony%& tu przeze mnie przed laty stosy pudeł, ksi#żek i

ku4r!) Przygl#dałem si+ szystkiemu z narasta"#%ym str+tem) B%iana gł+$i $yła

%ałkoi%ie za"+ta przez ogromn# d+$o# sza4+)

kl#kłem przy pudle zaiera"#%ym stare 4otogra4ie, okulary, zegarki i dro$ne

przedmioty oso$istego użytku) =a%z#łem grze$a(, nie $ardzo iedz#%, %zego ła'%iie

szukam) Po "akim' %zasie poddałem si+ i est%&n#łem) Je'li miałem zamiar %zego' si+

yiedzie(, poinienem $ył pozi#( "aki' plan) =amierzałem "uż opu'%i( pok!", kiedy

usłyszałem, "ak sza4a, skrzypi#%, otiera si+ za moimi ple%ami) 0odoaty i przesy%ony

ilgo%i# podmu%& musn#ł mnie po szyi)

Odr!%iłem si+ pooli) rzi sza4y $yły na tyle u%&ylone, że można $yło do"rze(

nie" stare, nadgryzione przez %zas u$rania, kt!re zisały z ieszak!, 4alu"#% ni%zym

odorosty) =imny podmu%& st+%&lizny dolatyał ła'nie stamt#d) ;stałem i ostrożnie

podszedłem do sza4y) reno tylne" '%ianki $yło z$utiałe i za%zynało si+ rozpada() =a ni#

można $yło dostrze% gipso# %&y$a '%ian+, kt!re" postała paro%entymetroa sz%zelina)

*a%&yliłem si+, $y spradzi(, %zy da si+ %okoliek zo$a%zy(, ale trudno $yło prze$i(zrokiem zalega"#%# %iemno'() *ikły po$lask pada"#%y z korytarza prze%iskał si+ przez

sz%zelin+ nite%zk# 'ietliste" mżaki) ;sz+dzie tylko to poietrze g+ste od st+%&lizny)

Pononie przystaiłem oko, pr!$u"#% mimo szystko ypatrzy( %okoliek przez szpar+, ale

nagle yłonił si+ z nie" %zarny pa"#k) Odsko%zyłem gałtonie, a pa"#k szy$ko spi#ł si+ po

'%ian%e sza4y, $y znikn#( mroku) =amkn#łem drzi od sza4y i yszedłem z poko"u)

Przekr+%iłem klu%z i s%&oałem go g!rne" szu4ladzie sto"#%e" korytarzu komody)

=adu%& zamkni+tego doty%&%zas pomiesz%zenia rozpełzł si+ po korytarzu ni%zymtru"#%e opary) Przekl#łem godzin+, kt!re" podkusiło mnie, $y otorzy( te drzi, i



yszedłem na uli%+, nadziei że uda mi si+ zapomnie(, %&o($y na kilka godzin, o

pulsu"#%ym ser%u tego domu mroku)

Kiepskie pomysły %&odz# parami) A$y u%z%i( odkry%ie moim domu ta"emni%ze"

%amera o$s%ura, udałem si+ do ksi+garni 5empere i 5ynoie, z zamiarem zaproszenia

ksi+garza do Maison oree)

5empere o"%ie% %zytał ła'nie przepi+kne ydanie ?+kopisu znalezionego

5aragossie Poto%kiego i nie %&%iał naet o tym słysze()

8 *ie musz+ pła%i( za to, $y patrze( na sno$! i pa"a%! pod$i"a"#%y%& so$ie i so$ie

podo$nym $+$enek)

8 Prze%ież "a staiam) Po %o pan zrz+dzi<

5empere mimo szystko odm!ił) Jego syn, przysłu%&u"#%y si+ rozmoie z zaple%za,

patrzył na mnie, "ak$y dziił si+ o"%u)

8 A "e'li zaprosz+ pa7skiego syna< O$razi si+ pan na mnie<

8 To "uż asza spraa, na %o troni%ie %zas i pieni#dze) Ja so$ie po%zytam, $o ży%ie

"est kr!tkie)

5empere syn $ył uoso$ieniem nie'miało'%i i skromno'%i) C&o%iaż znali'my si+ od

dzie%ka, rozmaiałem z nim "akie' trzy %zy %ztery razy i nie dłuże" niż par+ minut) ;ygl#dało

na to, że "est zorem %n!t szelaki%&) ;iedziałem, i nie $yły to %z%ze ymysły, że 'r!d

dzie%zyn z s#siedzta u%&odził nie tylko za na"przysto"nie"szego, ale i za na"lepsz# parti+)

Jedne zagl#dały do ksi+garni z $yle poodu, inne staały przed itryn#, zdy%&a"#%, ale

5empere syn, o ile og!le "e dostrzegał, nigdy pal%em nie kin#ł, $y usz%zkn#( %okoliek z

ty%& apety%znie zastaiony%& panie7ski%& stoł!) Każdy inny zro$ił$y zarotn# karier+

uodzi%iela, pr!$u"#% %&o($y odro$in+ z ty%& da7) Każdy opr!%z 5empere syna, kt!rego

można $yło naet pode"rzea(, iż y$rał y$oist# drog+ ku 'i+to'%i)

8 Jak tak dale" p!"dzie, zostanie starym kaalerem 8 żalił si+ %zasami 5empere)

8 A pr!$oał mu pan odpoiednio przyprai( zup+ %zym' pikantnie"szym, że$y po%zuł ogie7 ga%ia%& i za%z#ł resz%ie my'le( o ugaszeniu pożaru< 8 pytałem)

8 Może $y( panu do 'mie%&u, ale "a mam siedemdziesi#tk+ na karku i żadny%&

idok! na nuka)

Przy"#ł mnie ten sam maitre, kt!rego pami+tałem z poprzednie" izyty, ale tym razem

nie o$darzył ani poitalnymi ukłonami, ani służal%zym u'mie%&em) Kiedy

zakomunikoałem mu, że nie mam zarezeroanego stolika, skin#ł gło# z yrazem

niesmaku i pstrykn#ł pal%ami, że$y eza( %&łop%a, kt!ry poproadził nas $ez i+kszy%&%eremonii do na"gorszego %&y$a stolika sali, tuż przy drzia%& do ku%&ni, %iemnym i



&ała'liym k#%ie) Przez nast+pne dadzie'%ia pi+( minut nikt do nas nie podszedł, %zy to

że$y poda( kart+, %zy to zaproponoa( %o' do pi%ia) Personel prze%&odził o$o"+tnie, al#%

drziami do ku%&ni, %ałkoi%ie ignoru"#% nasz# o$e%no'( i nie zaża"#% na nasze

przyołu"#%e gesty)

8 Czy nie lepie", że$y'my so$ie poszli< 8 zapytał ko7%u 5empere syn) 8 Mnie tam

ystar%zy kanapka $yle $arze)))

*ie ym!ił "esz%ze ostatni%& sł!, gdy zauażyłem, "ak %&odz#) 1idal z

małżonk# szli kierunku sego stolika toarzystie maitrea i d!%& kelner!

rozpłya"#%y%& si+ grze%zno'%ia%&)

=a"+li mie"s%a i "uż po kilku minuta%& za%z+ła si+ pro%es"a &ołdoni%za 8 poniekt!rzy

z o$e%ny%& na sali go'%i pod%&odzili do 1idala, $y złoży( mu gratula%"e) Pozalał im,

imperatorskim gestem, przysi#'( si+ na %&il+, $y miar+ szy$ko z nimi si+ pożegna()

5empere syn, kt!ry zdał so$ie spra+ z sytua%"i, przygl#dał mi si+ %zu"nie)

8 o$rze si+ pan %zu"e, panie Martin< Może "ednak p!"dziemy "uż so$ie<

Przytakn#łem pooli) ;stali'my i ruszyli'my ku y"'%iu, stara"#% si+ omin#( z daleka

stolik 1idala) o%&odz#% do drzi, min+li'my maitrea, kt!ry nie ra%zył naet spo"rze(

nasz# stron+) Opusz%za"#% sal+, mogłem zo$a%zy( lustrze nad y"'%iem, "ak 1idal na%&yla

si+ ku Cristinie i %ału"e "# usta) dy "uż znale>li'my si+ na uli%y, 5empere syn popatrzył na

mnie strapiony)

8 9ardzo mi przykro, panie Martin)

8 Prosz+ si+ nie prze"moa() =ły y$!r) Po prostu Mam pro'$+, "e'li nie spraiło$y

to panu kłopotu, to olał$ym, a$y pa7skiemu o"%u)))

8 )))ani słoa 8 zapenił)

8 zi+ku"+)

8 oprady, nie ma za %o) A może pozoli pan, że teraz "a zaprosz+ pana na %o'

$ardzie" ple$e"skiego< Jest taka "adłoda"nia na uli%y Carmen, że kl+ka"%ie narody)=apomniałem "uż %ałkiem o głodzie, ale %&+tnie przystałem na propozy%"+)

8 *o to idziemy)

0okal zna"doał si+ nieopodal $i$lioteki i o4eroał domoe dania, po nader

przyst+pny%& %ena%&, dla klienteli yodz#%e" si+ przede szystkim z okoli%zny%&

mieszka7%!) Co prada z"adłem nieiele z podany%& da7, pa%&n#%y%& niepor!nanie

przy"emnie" niż "akakoliek potraa, "ak# miałem możno'( skosztoa( Maison oree od

inaugura%"i lokalu, za to, gdy nadeszła pora deser!, zdołałem "uż opr!żni( po"edynk+ p!łtore" $utelki %zeronego ina, skute%znie żegna"#% si+ z rozumem)



8 5empere, nie%& mi pan poie, ale tak sz%zerze) Co ma pan prze%iko

uszla%&etnianiu rasy ludzkie"< Jak da si+ ytłuma%zy(, że młody i zdroy o$yatel,

o$darzony przez *a"yższego tak# prezen%"# "ak pa7ska, nie usz%zkn#ł %&o($y listka z

ota%za"#%ego go ianuszka pannie<

5yn ksi+garza za'miał si+)

8 A %o każe panu przypusz%za(, że tego nie zro$iłem<

otkn#łem nosa pal%em skazu"#%ym, pusz%za"#% "edno%ze'nie oko) 5empere kin#ł

gło#)

8 *aet "e'li pa7ski%& o%za%& miał$ym u%&odzi( za 'i+toszka, to prad+ m!i#%,

lu$i+ so$ie my'le(, że %zekam)

8 A na %o< *a dzie7, kt!rym instrumentarium odm!i posłusze7sta<

8 M!i pan tak samo "ak m!" o"%ie%)

8 9o ludzie m#drzy podziela"# my'li i słoa)

8 Ale penie "est "esz%ze %o' i+%e", nie< 8 spytał)

8 Co' i+%e"<

5empere przytakn#ł)

8 Czy "a iem 8 odparłem)

8 A "a my'l+, że pan ie)

8 *o i taki ma pan ze mnie pożytek)

=łapałem za $utelk+, $y nala( so$ie kole"n# szklane%zk+ ina, ale 5empere

postrzymał mnie)

8 ?ozagi tro%&+ 8 szepn#ł)

8 *o i "est pan 'i+toszkiem, nie da si+ ukry()

8 Trudno, "estem, "aki "estem)

8 To ule%zalne) A %o $y pan poiedział, gdy$y'my teraz poszli miasto po&ula(

so$ie na %ałego<5empere popatrzył na mnie z lito'%i#)

8 My'l+, że na"lepie" $+dzie, "e'li r!%i pan do domu i odpo%znie so$ie) Jutro $+dzie

inny dzie7)

8 C&y$a nie poie pan o"%u, że si+ u$zdryngoliłem, niepradaż<

; drodze do domu zatrzymałem si+ przyna"mnie" siedmiu $ara%&, %elem

zdegustoania o4eroany%& przez nie ysokopro%entoy%& produkt!, i prze$yałem

ni%& dop!ty, dop!ki, pod przer!żnymi pretekstami, nie yproadzano mnie na uli%+, gdzie pokonyałem nast+pne sto lu$ die'%ie metr!, szuka"#% kole"nego portu) *igdy nie $yłem



pi"akiem %ał# g+$#, i+% pod ie%z!r $yłem "uż tak pi"any, że naet nie pami+tałem, gdzie

mieszkam) ;iem tylko, że d!%& kelner! z &ostalu Am$os Mundos z pla%u ?eal %&y%iło

mnie za ramiona, przeniosło i położyło na ła%e przy 4ontannie, gdzie zmorzył mnie %i+żki i

ponury sen)

Bniło mi si+, że u%zestni%z+ pogrze$ie don Pedra) =akraione nie$o isiało nad

la$iryntem krzyży i anioł! ota%za"#%y%& ielkie mauzoleum 1idal! na %mentarzu

Mont"ui%) Mil%z#%y orszak %zarny%& elon! gromadził si+ przy am4iteatrze z po%zerniałego

marmuru, torz#%ym portyk gro$o%a) Każda z posta%i niosła dług# $iał# 'ie%+) Biatło stu

płomieni rysoało kontur ielkiego, z$olałego anioła, po%&ylonego nad otartym teraz

gro$em mo"ego mentora, kt!rym leżała kryształoa trumna) $rane na $iało %iało 1idala

spo%zyało pod szkłem) O%zy $yły otarte i %zarne łzy spłyały po poli%zka%&) = orszaku

oderała si+ syletka doy Cristiny)

Ko$ieta, zalea"#% si+ łzami, padła na kolanaD przed trumn#) Jeden po drugim

%złonkoie orszaku przemaszeroyali przed zmarłym i składali %zarne r!że na

kryształoym ieku, ko7%u przykrya"#% "e niemal %ałe, tak że ida( tylko $yło tarz

zmarłego) !%& gra$arzy przyst#piło do spusz%zania trumny do dołu, kt!rym na dnie

gromadził si+ %iemny i g+sty płyn) Trumna pier unosiła si+ na ta4li kri, lea"#%e" si+

pooli przez sz%zeliny ieka) dy za%z+ła si+ zanurza(, posoka %oraz $ardzie" zaleała %iało

1idala) M!" mentor, znika"#% pod poierz%&ni# kri, %ały %zas patrzył na mnie otartymi

o%zyma) 5tado %zarny%& ptak! z$iło si+ poietrze, a "a rzu%iłem si+ do u%ie%zki, gu$i#%

si+ na dr!żka%& $ezkresnego miasta umarły%&)

opiero rozlega"#%y si+ dali pła%z nakieroał mnie ku y"'%iu, pozala"#% yra(

si+ z litanii lament! i pr!'$ %iemny%& posta%i, kt!re y%&odziły ku mnie z %ienia, $łaga"#%,

$ym "e za$rał ze so$# i y$aił z ie%zne" %iemno'%i)

O$udziło mnie d!%& 4unk%"onariuszy gardii %yilne" lekkimi uderzeniami pałek po

noga%&) *o% "uż zapadła, i+% za$rało mi tro%&+ %zasu rozpoznanie, %zy mam do %zynienia z przedstai%ielami sił porz#dkoy%&, %zy też z ysłannikami mis"i spe%"alne")

8 5zanony pan uda si+ do domku i tam ytrze>ie"e e łasnym ł!że%zku,

rozumiemy si+<

8 Podług rozkazu, panie pułkoniku)

8 *o to migiem, $o ina%ze" przymkn+ pana, może %iupie $+dzie panu "esz%ze

'miesznie")

*ie musiał mi tego da razy potarza() ;stałem, "ak mogłem na"spranie", iskieroałem si+ stron+ domu, z nadzie"# iż zdołam tam dotrze(, zanim nogi ponios# mnie



ku kole"ne" spelunie)

roga, kt!ra normalny%& arunka%& za"+ła$y mi dziesi+(, może pi+tna'%ie minut,

tym razem trała trzykrotnie dłuże", po %zym, zato%zyszy magi%zne koło, "ak$y "akie'

przekle7sto isiało nade mn#, znou padłem na 2sa$ell+ %zeka"#%# na mnie tym razem

sieni)

8 Pan "est pi"any 8 stierdziła 2sa$ella)

8 9ez d!%& zda7, $o odnosz+ rażenie, że pełni delirium tremens spotykam %i+ o

p!łno%y 'pi#%# progu mo"ego domu)

8 *ie mam si+ gdzie podzia() Pokł!%iłam si+ z o"%em i yrzu%ił mnie z domu)

=amkn#łem o%zy i est%&n#łem) M!zg m!", przesi#kni+ty alko&olem i gory%z#, nie

$ył zdolny nada( kształtu r#%emu potokoi przekle7st, dezapro$aty i sprze%iu, "aki

%isn#ł mi si+ na usta)

8 *ie możesz tuta" zosta(, 2sa$ello)

8 Ale tylko na "edn# no%, prosz+) Jutro poszukam so$ie "akie"' pens"i) 9łagam, panie

Martin)

8 Tylko nie patrz na mnie "ak zarzynane "agni+ 8 zagroziłem)

8 A og!le to przez pana znalazłam si+ na $ruku)

8 Przeze mnie) A to do$re) *ie iem, "ak tam u %ie$ie z talentem litera%kim, ale %&ore"

yo$ra>ni na peno %i nie $rak) A ni$y to z "akiego, "e'li mog+ iedzie(, poodu, z mo"e"

ła'nie iny szanony tatu' yprosił panienk+ na uli%+<

8 Jak pan "est pi"any, to dzia%znie pan gada)

8 *ie "estem pi"any) ; ży%iu nie $yłem pi"any) Odpoiada" na pytanie)

8 Poiedziałam o"%u, że zatrudnił mnie pan "ako so"# asystentk+ i że od te" pory mam

zamiar po'i+%i( si+ ył#%znie literaturze, %o ozna%za, że "uż nie mog+ pra%oa( sklepie)

8 He "ak<

8 Możemy e"'(< =marzłam i tyłka "uż nie %zu"+ od tego siedzenia na s%&oda%&)Czułem, że kr+%i mi si+ głoie i mdli mnie) niosłem zrok ku nikłemu

p!łmrokoi, "aki ydostaał si+ ze 'ietlika g!rze s%&od!)

8 Czy to "est ła'nie kara zesłana mi przez nie$a za mo"# doty%&%zaso# rozi#zło'(<

Taka ma $y( mo"a pokuta<

2sa$ella, zaintrygoana, pod#żyła za moim zrokiem)

8 = kim pan rozmaia<

8 *ie rozmaiam, monologu"+) Przyile" pi"aka) Ale "utro z samego rana nie#tpliie przyst#pi+ do dialogu z toim o"%em, $y raz na zasze zako7%zy( ten a$surd)



8 *ie "estem pena, %zy to na"lepszy pomysł) Poprzysi#gł, że "ak pana spotka, to

nie%&y$nie za$i"e) Pod kontuarem trzyma du$elt!k+) On taki "est) Kiedy' z te" du$elt!ki

zastrzelił osła) To $yło latem, nieopodal Argentony)))

8 =amil%z) Ani słoa i+%e") Ci%&o)

2sa$ella skin+ła gło# i za%z+ła mi si+ przygl#da( $ada%zo i y%zeku"#%o) =a"#łem

si+ szukaniem klu%zy) *ie mogłem teraz pod"#( alki z t# gadatli# panni%#) =a szelk#

%en+ musiałem "ak na"szy$%ie" znale>( si+ ł!żku i pa'( $ez zmysł!, te" ła'nie

kole"no'%i, o ile to możlie) 5zukałem klu%zy przez par+ minut, ale $ez ido%zny%& e4ekt!)

; ko7%u 2sa$ella, $ez słoa, podeszła do mnie, zanurzyła dło7 kieszeni mo"e" marynarki,

kt!r# zd#żyłem sto razy "uż spradzi(, i y%i#gn+ła klu%ze) Pokazała mi "e, a "a, zdruzgotany

porażk#, pokiałem gło#)

Otorzyła drzi i pomogła mi e"'( do domu) =a tasz%zyła do sypialni "ak inalid+ i

pomogła le% ł!żku) łożyła poduszki pod gło# i zzuła mi $uty) 5po"rzałem na ni#

skon4undoany)

8 5poko"nie, nie zde"m+ panu spodni)

?ozpi+ła mi koszul+ pod szy"# i nie spusz%za"#% ze mnie oka, usiadła o$ok)

'mie%&n+ła si+ do mnie z niezasłużon# "e" ieku melan%&oli#)

8 Jesz%ze nigdy nie $ył pan taki smutny, panie Martin) To przez t+ ko$iet+, prada< T+

z 4otogra4ii)

"+ła mo"# dło7 i za%z+ła "# głaska( uspoka"a"#%o)

8 ;szystko mi"a, prosz+ mi ierzy() ;szystko mi"a)

C&o( pr!$oałem si+ postrzyma(, o%zy zaszły mi łzami, odr!%iłem gło+, że$y

nie idziała mo"e" tarzy) =gasiła no%n# lampk+, ale miast ode"'(, została przy mnie,

p!łmroku, słu%&a"#% pła%zu n+dznego pi"aka, nie zada"#% żadny%& pyta7, nie yda"#% żadny%&

os#d!, a "edynie o4eru"#% so"e toarzysto i do$ro(, dop!ki nie usn#łem)

O$udziłem si+ agonalnym stanie sze%&ogarnia"#%ego ka%a, imadle miażdż#%ymmo"e skronie i 'r!d zapa%&u kay kolum$i"skie") 2sa$ella postaiła przy ł!żku stolik, a na

nim 'ieżo zaparzon# ka+ i talerz z pie%zyem, serem, szynk# i "a$łkiem) ;idok "edzenia

przypraił mnie o mdło'%i, ale y%i#gn#łem r+k+ ku kaie) 2sa$ella, kt!ra stała nieido%zna

progu, podeszła i podała mi 4iliżank+, rozpłya"#% si+ u'mie%&a%&)

8 Jest mo%no zaparzona, prosz+ ypi(, do$rze panu zro$i)

;zi#łem 4iliżank+ z "e" r#k i spr!$oałem)

8 Kt!ra godzina<8 Piersza po południu)



*i to est%&n#łem, ni to dmu%&n#łem)

8 2le godzin "este' "uż na noga%&<

8 = siedem)

8 2 %o ro$iła'<

8 5prz#tałam, porz#dkoałam, ale tu ro$oty "est na kilka miesi+%y, %o na"mnie" 8

odparła)

;ypiłem drugi łyk kay)

8 zi+ku"+ 8 szepn#łem) 8 =a ka+) =a sprz#tanie i porz#dkoanie też) Ale nie musisz

tego ro$i()

8 *ie ro$i+ tego dla pana, "e'li to pana trapi) ?o$i+ to dla sie$ie)

5koro mam tu mieszka(, to ol+ mie( garan%"+, że do ni%zego si+ nie przykle"+, "e'li

przypadkiem si+ o %o' opr+)

8 Tu mieszka(< ;ydaało mi si+, że ustalili'my)))

Krzykn#szy, po%zułem $!l, kt!ry ode$rał mi mo+ i rozum)

8 Ci%&o, psst 8 szepn+ła 2sa$ella)

Posłu%&ałem, uzna"#% to za %&iloy roze"m) Teraz ani nie mogłem, ani nie %&%iałem

z ni# dyskutoa() Jesz%ze zd#ż+ odda( "# rodzinie, nie%& tylko ka% pozoli mi do"'( do

sie$ie) ;ypiłem ka+ do dna i pooli stałem) ; gło+ miałem $ity%& z pi+( %zy sze'(

%ierni) J+kn#łem) 2sa$ella podtrzymała mnie)

8 *ie "estem kalek#) am so$ie rad+)

Pu'%iła mnie ostrożnie) Odażyłem si+ postai( kilka krok! stron+ korytarza)

2sa$ella szła tuż za mn#, "ak$ym zaraz miał si+ yr!%i() =atrzymałem si+ przed łazienk#)

8 Czy mog+ załati( si+ $ez toarzysta<

8 Ale prosz+ dokładnie %eloa( 8 poiedziała szeptem) 8 Przenios+ panu 'niadanie do

galerii)

8 *ie "estem głodny)8 Musi pan %o' z"e'()

8 Jeste' moim %zeladnikiem %zy mo"# mam#<

8 M!i+ to dla pa7skiego do$ra)

=amkn#łem za so$# drzi i s%&roniłem si+ łazien%e) Mo"e o%zy musiały przez

%&il+ dostosoa( si+ do tego, %o miały przed so$#)

azienka zmieniła si+ nie do poznania) 0'niła %zysto'%i#) ;szystko $yło na

ła'%iym mie"s%u) *a umyal%e noiutka kostka mydła)Czyste r+%zniki 8 og!le nie miałem po"+%ia, że takoe mam domu) =apa%&



$ielinki)

8 Matko 9oska 8 ymamrotałem)

;sadziłem gło+ pod kran i trzymałem "# przez kilka minut strumieniu zimne"

ody) ;yszedłem na korytarz i pooli udałem si+ do galerii) Je'li łazienka zmieniła si+ nie

do poznania, to galeria należała do zupełnie innego 'iata) 2sa$ella umyła okna i podłog+,

poustaiała me$le i 4otele) Przez szy$y padało "asne i %zyste 'iatło) oty%&%zasoy

zapa%& kurzu znikn#ł %ałkoi%ie) Bniadanie %zekało na mnie na przykrytym %zystym o$rusem

stole przy so4ie)

Ksi#żki na p!łka%& $yły ułożone, itryny odzyskały prze"rzysto'()

2sa$ella za%z+ła nalea( mi drug# 4iliżank+ kay)

8 ;iem, o %o %i %&odzi i ostrzegam, że na ni% si+ to nie zda 8 poiedziałem)

8 Jesz%ze kay<

2sa$ella uporz#dkoała pi+trz#%e si+ na stoła%& i po k#ta%& ksi#żki) ;yrzu%iła stare i

od lat zalega"#%e r!żny%& mie"s%a%& %zasopisma i gazety) ; siedem godzin zaledie,

miotełk#, do$rymi %&+%iami i skrz+tn# o$e%no'%i# ymiotła lata p!łmroku i zadu%&u i "esz%ze

miała do'( %zasu i sił, że$y si+ u'mie%&a()

8 Przedtem $ardzie" mi si+ podo$ało 8 podsumoałem)

8 A "asne) 2 nie tylko panu, ale i tym stu tysi#%om karalu%&!, kt!re miał pan za

sp!łlokator! i kt!re yprosiłam z pomo%# 'ieżego poietrza i amoniaku)

8 A&a, oto ta"emni%a tego sze%&o$e%nego 4etorku)

8 Ten 4etorek to zapa%& %zysty%& pomiesz%ze7 8 zaoponoała 2sa$ella) 8 M!gł$y pan

okaza( tro%&+ dzi+%zno'%i)

8 Okazu"+)

8 Jako' nie ida() A "utro e"d+ na g!r+, do studia i)))

8 Ani mi si+ aż)

;zruszyła ramionami, ale "e" spo"rzeniu zna( $yło determina%"+ i nie miałem#tplio'%i, że %i#gu na"$liższy%& dudziestu %ztere%& godzin studio ieży ulegnie

nieodra%alne" metamor4ozie)

8 O%&, zapomniała$ym, dzi' rano znalazłam przedpoko"u kopert+) Kto' musiał

sun#( "# pod drziami)

5po"rzałem na ni# znad 4iliżanki)

8 5ie7 na dole "est zamkni+ta na klu%z 8 poiedziałem)

8 Tak też my'lałam) Prad+ m!i#%, ydaało mi si+ to $ardzo dzine i %&o(idniało tam pa7skie nazisko)))



8 )))otorzyła' kopert+)

8 O$aiam si+, że tak) Ale zro$iłam to nie%&%#%y)

8 2sa$ello, otieranie %udze" koresponden%"i nie "est oznak# do$rego y%&oania) ;

niekt!ry%& mie"s%a%& grozi naet za to kara i+zienia)

8 *o ła'nie, stale to potarzam mamie, "ak otiera mo"e listy)

2 %o< 2 ni%, %i#gle "est na olno'%i) I

8 dzie "est list<

2sa$ella z kieszeni łożonego do sprz#tania 4artu%&a y%i#gn+ła kopert+ i podała mi

"#, unika"#% mo"ego zroku) Koperta miała z#$koane $rzegi, $yła z gru$ego, poroatego

papieru, od%ieniu ko'%i słonioe", z pie%z+%i# anioła przyłożon# do %zeronego 8

przełamanego 8 laku i z moim imieniem i naziskiem ypisanym karminoym,

per4umoanym atramentem) Otorzyłem kopert+ i y"#łem złożon# na p!ł karte%zk+)

8zanowny anie Dawizie!

Mam nazieję" 0e cieszy się an o#rym zrowiem i 0e #ez najmniejszyc% pro#lemów

móg$ an wp$acić w #an&u wiaome funusze, Mogli#yśmy spot&ać się ziś wieczorem u

mnie" celem omówienia szczegó$ów naszego proje&tu -ostanie poana le&&a &olacja" o

ziesi.tej" mniej więcej,

Cze&am,

a1s&i przyjaciel

/nreas Corelli

=łożyłem kartk+ i s%&oałem "# z porotem do koperty) 2sa$ella patrzyła na mnie,

yra>nie zaintrygoana)

8 o$re iadomo'%i<

8 *i%, %o mogło$y %i+ o$%&odzi()

8 Kto to "est ten pan Corelli< adne ma pismo, nie to %o pan)

5po"rzałem na ni# suroo)8 Je'li mam $y( pana asystentk#, poinnam iedzie(, z kim pan si+ zada"e) Je'li

miała$ym na przykład przep+dzi( kogo' na %ztery iatry)

;est%&n#łem)

8 To yda%a)

8 Musi $y( zamożny, prosz+ tylko spo"rze( na ten papier listoy i kopert+) A %o pan

dla niego pisze<

8 *i%, o %zym poinna' iedzie()8 Jak mam panu pomaga(, "e'li nie %&%e mi pan naet poiedzie(, nad %zym pan



pra%u"e< *ie, prosz+ lepie" nie odpoiada() Już si+ zamykam)

Przez dziesi+( %udony%& sekund 2sa$ella mil%zała)

8 A "aki "est ten pan Corelli<

Popatrzyłem na ni# o$o"+tnie)

8 o'( sz%zeg!lny)

8 Tra4ił s!" na sego))) Już ni% nie m!i+)

Patrz#% na t+ dzie%zyn+ o szla%&etnym 5er%u, po%zułem si+, "e'li to możlie, "esz%ze

i+kszym n+dznikiem i zrozumiałem, że im %ze'nie" nasze drogi si+ roze"d#, naet "e'li "#

tym zrani+, tym lepie" dla nas do"ga)

8 la%zego pan tak na mnie patrzy<

8 Te" no%y y%&odz+)

8 Przygotoa( panu kola%"+< ;r!%i pan $ardzo p!>no<

8 ="em poza domem i nie iem, kiedy r!%+, ale niezależnie od tego, kt!ra to $+dzie

godzina, %&%+, $y %ie$ie "uż tu nie $yło) C&%+, że$y' za$rała so"e rze%zy i so$ie poszła)

;szystko mi "edno dok#d)

Tuta" nie ma dla %ie$ie mie"s%a) =rozumiano<

=$ladła, a z "e" o%zu %iurkiem popłyn+ły łzy) =agryzła argi i u'mie%&n+ła si+ do

mnie, %&o%iaż poli%zki miała zupełnie mokre)

8 Jestem dla pana zaad#) ?ozumiem)

8 2 nie sprz#ta" i+%e")

;stałem i zostaiłem "# galerii sam#) =aszyłem si+ soim ga$ine%ie, na ieży)

Otorzyłem okna) = dołu do%&odził mnie szlo%& 2sa$elli) =apatrzyłem si+ na miasto

ygrzea"#%e si+ południoym sło7%u i skieroałem zrok na drugi "ego kranie%, gdzie

ydało mi si+, iż dostrzegam l'ni#%e da%&!ki 1illi Gelius) ;yo$raziłem so$ie Cristin+,

teraz pani# 1idal, spogl#da"#%# z okien ieży na dzielni%+ ?i$era) M+tne i %iemne u%zu%ie

'%isn+ło mnie nagle za ser%e) =apomniałem o pła%zu 2sa$elli i zapragn#łem tylko, $y nadeszła "uż %&ila spotkania z Corellim i rozmoy o "ego przekl+te" ksi#ż%e)

5iedziałem ga$ine%ie, dop!ki za%&!d sło7%a nie rozlał si+ nad miastem ni%zym

roz%&odz#%a si+ odzie kre) 9yło gor#%o, $ardzie" niż przez %ałe lato, i da%&y dzielni%y

?i$era drżały "ak ulotne miraże) =szedłem na d!ł i prze$rałem si+) ; domu panoała

a$solutna %isza, żaluz"e galerii $yły podniesione i przez szy$y padało $ursztynoe 'iatło,

rozlea"#% si+ po gł!nym korytarzu)

8 2sa$ella< 8 zaołałem) *ie otrzymałem odpoiedzi) ;szedłem do galerii i przekonałem si+, że dzie%zyna



rze%zyi'%ie odeszła) =anim to zro$iła, zd#żyła "ednak uporz#dkoa( i odkurzy( dzieła

ze$rane 2gnatiusa 9) 5amsona, kt!re przez lata, zapomniane, z$ierały kurz na oszklone",

l'ni#%e" teraz %zysto'%i# p!ł%e) kłada"#%, dzie%zyna y"+ła "edn# z ksi#żek serii i zostaiła

"# na pulpi%ie, otart# połoie) Prze%zytałem na %&y$ił tra4ił "edn# lini"k+ i zdało mi si+, że

%o4n#łem si+ do epoki, kiedy szystko ydaało si+ r!nie proste, %o nieuniknione)

Poez"+ pisze si+ łzami, poie'( kri#, a &istori+ roz%zaroaniem 8 poiedział

kardynał, smaru"#% ostrze noża tru%izn# 'ietle kandela$ru)

'mie%&n#łem si+ na my'l o ystudioane" naino'%i ty%& 4raz i po raz kole"ny

ogarn+ło mnie, m+%z#%e "uż od dana, przekonanie, iż $yło$y o iele lepie" dla szystki%&,

gdy$y 2gnatius 9) 5amson nigdy nie popełnił samo$!"sta, a zamiast niego u%zynił to a6id

Martin)



8

;yszedłem na uli%+, zapadał "uż zmrok) Parny upał spraił, że s#siedzi ylegli przed

domy ze soimi krzesłami, nadziei na na"lże"szy %&o($y podmu%& iatru, kt!ry "ednak nie

nad%&odził) Min#łem grupki, kt!re o$siadły drzi i $ramy, i udałem si+ na dorze% ran%ia,

gdzie zasze można $yło znale>( die %zy trzy %zeka"#%e na pasażer! taks!ki)

;siadłem do piersze" z zaparkoany%&) Podr!ż na drugi konie% miasta za"+ła nam

"akie' dadzie'%ia minut, potem spi+li'my si+ na zg!rze, na kt!rym roz%i#gał si+

idmoy park audiego) = daleka dostrzegłem pal#%e si+ domu Corellego 'iatła)

8 *ie miałem po"+%ia, że kto' tuta" mieszka 8 poiedział taks!karz)

Kiedy tylko r+%zyłem mu zapłat+ za kurs i napiek, od"e%&ał, aż si+ za nim kurzyło)

*im zapukałem do drzi, od%zekałem %&il+, napaa"#% si+ kr!lu"#%# tym mie"s%u przedzin# %isz#) ; porasta"#%ym z$o%ze lesie, kt!ry miałem za ple%ami, nie drgn#ł ani

"eden listek) *ade mn# rozpo'%ierało si+ nie$o pełne giazd, gdzieniegdzie przesłoni+ty%&

%&murami "ak$y ma>ni+tymi p+dzlem) 5łyszałem s!" łasny odde%&, szelest u$rania, każdy

przy$liża"#%y mnie do drzi krok) =astukałem)

rzi otorzyły si+ %&il+ p!>nie") 5tal ni%& m+ż%zyzna o zgaszonym zroku i

opada"#%y%& ramiona%&, kt!ry na m!" idok pokiał gło# i zaprosił mnie do 'rodka) Jego

str!" kazał si+ domy'la() że $ył kamerdynerem al$o służ#%ym) *ie odezał si+ ani słoem)Poszedłem za nim o$ieszonym 4otogra4iami korytarzem) ;proadził mnie do

położonego na ko7%u domu salonu, z kt!rego okien rozta%zał si+ idok na miasto oddali)

5kłoniszy si+ lekko, zostaił mnie tam i oddalił si+ z t# sam# poolno'%i#, z "ak# mnie

przyproadził) Podszedłem do okna i y"rzałem pomi+dzy żaluz"ami, %zeka"#% na nade"'%ie

Corellego) Po kilku minuta%& zdałem so$ie spra+, że kto' o$seru"e mnie z k#ta salonu)

5iedział tam 4otelu, zupełnie nieru%&omo, mi+dzy %iemno'%i# a rzu%anym przez 'ie%znik

kr+giem 'iatła, kt!re ydo$yało z %ienia tylko "ego nogi i oparte na por+%zy 4otela dłonie)Poznałem go po $łysz%z#%y%& o%za%&, kt!re nigdy nie mrugały, i po $łysku 'ie%y na 4igur%e

anioła pi+te" zasze klap+) Kiedy na niego spo"rzałem, stał i podszedł do mnie szy$ko,

za szy$ko, a na "ego usta%& po"aił si+ ten il%zy u'mie%&, kt!ry mroził mi kre żyła%&)

8 o$ry ie%z!r, a6idzie)

5tarałem si+ odza"emni( "ego u'mie%&)

8 2 zn! pana przestraszyłem 8 poiedział) 8 Przepraszam) *apił$y si+ pan %zego', %zy

prze"dziemy od razu do kola%"i<

8 ;ła'%iie nie "estem głodny)



8 To z peno'%i# przez ten upał) Je'li pan oli, możemy uda( si+ do ogrodu, $y tam

spoko"nie porozmaia()

=araz z"aił si+ mil%z#%y kamerdyner i za%z#ł otiera( drzi do ogrodu) ostrzegłem

nim '%ieżk+, o'ietlon# ustaionymi na spodka%& 'ie%zkami, a na "e" ko7%u $iały

metaloy st!ł i da krzesła naprze%i sie$ie) Płomie7 'ie% znosił si+ pionoo,

nieporuszany na"lże"szym naet podmu%&em iatru) Ksi+ży% zasnuał szystko $lad#,

nie$ieska# po'iat#) siadłem, Coreli u%zynił to samo, pod%zas gdy kamerdyner naleał

nam z kara4ki ina al$o "akiego' likieru, kt!rego i tak nie miałem zamiaru pr!$oa()

; 'ietle ksi+ży%a zna"du"#%ego si+ penie trze%ie" kar%ie Corelli ydał mi si+

młodszy, a rysy "ego tarzy 8 ostrze"sze) Patrzył na mnie napi+%iu, zdaało mi si+, że pożre

mnie zrokiem)

8 Co' pana niepokoi, a6idzie<

8 Przypusz%zam, że słyszał pan o pożarze)

8 Hałosny konie%, a "ednak poety%ko spraiedliy)

8 ;yda"e si+ panu spraiedlie, że do"e ludzi ginie ten spos!$< I

8 A %zy gdy$y zgin+li spos!$ mnie" okrutny, zaak%eptoał$y pan to łatie"<

5praiedlio'( "est "edynie kesti# perspektyy, a nie arto'%i# uniersaln#) *ie mam

zamiaru udaa( zgrozy, kt!re" nie %zu"+, i pode"rzeam, że pan też nie, %&o($y $ardzo pan

%&%iał) Ale "e'li pan so$ie ży%zy, możemy u%z%i( i%& pami+( minut# %iszy)

8 *ie $+dzie to konie%zne)

8 O%zyi'%ie, że nie) Mil%zenie "est potrze$ne tylko tedy, kiedy nie ma si+ ni%

ażnego do poiedzenia) Mil%zenie spraia, że naet głup%y przez %&il+ zda"# si+

m+dr%ami) Co' "esz%ze pana marti<

8 Poli%"a pode"rzea, że mam z tym szystkim %o' sp!lnego)

Pytali mnie o pana)

Corelli pokiał gło# znużony)8 Poli%"a ma so"e zmartienia, a my mamy so"e) *ie o$razi si+ pan, "e'li uznamy

temat za zako7%zony<

Przytakn#łem $ez przekonania) Corelli u'mie%&n#ł si+)

8 Przed %&il#, kiedy na pana %zekałem, u'iadomiłem so$ie, że musimy od$y(

"esz%ze mał#, retory%zn# rozmo+) 2m pr+dze" to zro$imy, tym szy$%ie" $+dziemy mogli

prze"'( do sedna 8 ozna"mił) 8 *a po%z#tek %&%iał$ym zapyta( pana: %zym "est dla pana iara)

=astanaiałem si+ przez %&il+)8 *igdy nie $yłem religi"ny) =amiast ierzy( al$o nie ierzy(, #tpi+) 2 #tpienie "est



mo"# religi#)

8 To $ardzo roztropny i miesz%za7ski punkt idzenia) la%zego, pana zdaniem,

%i#gu dzie"! ierzenia po"aia"# si+ i znika"#<

8 *ie iem) Pode"rzeam, że dzie"e si+ tak za spra# %zynnik! społe%zny%&,

ekonomi%zny%& i polity%zny%&) ?ozmaia pan z kim', kto zako7%zył eduka%"+ szkoln#

ieku dziesi+%iu lat) Gistoria nie "est mo"# mo%n# stron#)

8 Gistoria "est tylko 'mietnikiem $iologii, m!" przy"a%ielu)

8 Co' mi si+ zda"e, że nie $yło mnie szkole, kiedy to przera$iali'my)

8 Tego si+ szkoła%& nie przera$ia) %zy nas tego rozum i o$sera%"a rze%zyisto'%i)

Ale "est to lek%"a, kt!re" nikt nie %&%e zi#( i kt!r# dlatego poinni'my przeanalizoa( "ak

na"uażnie", $y ykona( nasze zadanie) Podsta# każdego interesu "est %udza niezdolno'( do

rozi#zania prosty%&, a%z nieunikniony%& pro$lem!)

8 ?ozmaiamy o religii %zy o ekonomii<

8 o pana należy y$!r nomenklatury)

8 Je'li do$rze pana rozumiem, sugeru"e pan, że religia, iara mity, nadnaturalne

ideologie i legendy ynika z $iologii<

8 okładnie tak)

8 Pogl#d ten $rzmi do'( %yni%znie usta%& yda%y tekst! religi"ny%& 8

zauażyłem)

8 To ra%"onalna opinia pro4es"onalisty 8 odparł Corelli) 8 2stota ludzka ierzy tak samo,

"ak oddy%&a, po to, $y przetra()

8 To pa7ska teoria<

8 To nie teoria, to statystyka)

8 Pode"rzeam, że przyna"mnie" trzy %zarte ludzi nie zgodziło$y si+ z panem 8

zauażyłem)

8 2 nie ma tym ni% dzinego) dy$y si+ ze mn# zgadzali, nie $yli$y poten%"alnymioso$ami ierz#%ymi) 0udzie mog# uierzy( tylko to, do %zego zmusza $iologi%zny

imperaty)

8 trzymu"e pan i+%, że da"emy si+ oszukia(, gdyż leży to nasze" naturze<

8 ; nasze" naturze leży przetranie) ;iara "est instynkton# odpoiedzi# na te

aspekty egzysten%"i, kt!ry%& nie potra4imy y"a'ni( inny spos!$, może to $y( moralna

pustka, kt!r# zna"du"emy e sze%&'ie%ie, peno'( 'mier%i, pozosta"#%e $ez odpoiedzi

pytanie o po%z#tek szystkiego, o sens naszego ży%ia lu$ "ego $rak) To aspekty zupełnie podstaoe, niezykle proste, ale nasze łasne ograni%zenia nie pozala"# nam



rozstrzygn#( ty%& kestii spos!$ "ednozna%zny, dlatego, ak%ie samoo$rony,

ytarzamy odpoied> emo%"onaln#) zie"e si+ tak tylko i ył#%znie za spra# $iologii)

8 ;edług pana szelkie ierzenia i ideały s# "edynie 4ik%"#<

8 Jest ni#, spos!$ nieunikniony, każda interpreta%"a %zy o$sera%"a rze%zyisto'%i)

; tym ypadku pro$lem $ierze si+ st#d, że %złoiek "est istot# moraln# rzu%on#

niemoralny sze%&'iat i skazan# na egzysten%"+, kt!ra nieu%&ronnie si+ ko7%zy i nie ma

innego sensu niż za%&oanie gatunku) *ie da si+ ży( z$yt długo realnym 'ie%ie) ;

każdym razie istota ludzka nie potra4i) ;i+ksz# %z+'( ży%ia sp+dzamy, 'ni#%, przede

szystkim na "aie) Jak m!iłem, to kestia %zysto $iologi%zna)

;est%&n#łem)

8 2 mimo szystko %&%e pan, $ym ymy'lił dla pana $a"k+, kt!ra sprai, iż

nieroztropni padn# na kolana, przekonani, iż u"rzeli 'iatło'(, peni, że istnie"e %o', %o

arto ierzy(, imi+ %zego arto ży(, umiera(, a naet za$i"a()

8 ;ła'nie) *ie prosz+ pana, $y ymy'lił pan %o', %zego %ze'nie", ten %zy inny

spos!$, nie ymy'lono) Prosz+ tylko, $y pom!gł mi pan napoi( spragnionego)

8 To szla%&etny i godny podziu %el 8 poiedziałem z przek#sem)

8 *ie, zykła &andloa propozy%"a) *atura to "eden ielki olny rynek) Prao

podaży i popytu 4unk%"onu"e naet na poziomie molekularnym)

8 9y( może do te" pra%y poinien $ył pan znale>( so$ie "akiego' intelektualist+) A

skoro "uż "este'my przy molekuła%& i olnym rynku, zapeniam pana, że i+kszo'(

intelektualist! nie idziała stu tysi+%y 4rank! na raz przez %ałe so"e ży%ie i założ+ si+, iż

i+kszo'( z ni%& za ułamek te" sumy sprzedała$y łasn# dusz+, al$o "# ymy'liła)

Metali%zny $łysk o%za%& Corellego kazał mi si+ domy'la(, że szykoał dla mnie

kole"ne ze soi%& gorzki%& kaza7 dla u$ogi%&)

5tan+ło mi przed o%zami saldo na moim ra%&unku 9anku Gispano Ameri%ano i

poiedziałem so$ie, że sto tysi+%y 4rank! arte "est mszy al$o z$ioru &omilii)8 2ntelektualista to kto', kto si+ spe%"alnie nie yr!żnia intelektem 8 zayrokoał

Corelli) 8 Okre'la sie$ie tym mianem, $y skompensoa( naturalny $rak zdolno'%i, z kt!rego

zda"e so$ie spra+) To tak stare "ak poiedzenie: poiedz mi, %zym si+ %&lu$isz, a poiem

%i, %zego %i $raku"e) Posze%&na prada) yletant zasze %&%e u%&odzi( za eksperta, sadysta

za samarytanina, grzesznik za 'i+toszka, prze'lado%a za do$ro%zy7%+, sprzeda%zyk za

patriot+, arogant za skromnisia, ordynus za eleganta, a głupie% za m+dr%a) 2 znou szystko

za spra# natury, kt!ra nie ma ni% sp!lnego z opiean# przez poet! rusałk#) Jest onara%ze" okrutn# i żarło%zn# matk#, kt!ra, a$y przeży(, pożera łasne dzie%i)



Od słu%&ania Corellego, z t# "ego poetyk# dzikie" $iologii, za%zynało mi si+ "uż ro$i(

niedo$rze) 9i"#%a z "ego sł! tłumiona pas"a i gnie spraiały, że %zułem si+ nieso"o i

za%z#łem si+ zastanaia(, %zy na tym 'ie%ie istnie"e %o', ł#%znie ze mn# samym, %o nie

ydaało mu si+ godne pogardy i odraża"#%e)

8 Poinien pan "e>dzi( *iedziel+ Palmo# z umoralnia"#%ymi poga+dkami po

szkoła%& i para4ia%&) 5uk%es muroany 8 zasugeroałem)

Corelli za'miał si+ %yni%znie)

8 Prosz+ nie zmienia( tematu) Ja szukam prze%iie7sta intelektualisty, to zna%zy

kogo' inteligentnego) 2 "uż znalazłem)

8 5%&le$ia mi pan)

8 *aet i+%e", pła%+ panu) 2 to $ardzo do$rze, %o "est "edynym i pradziym

po%&le$stem na tym sprzeda"nym 'ie%ie) *ie%& pan nigdy nie przy"mu"e odzna%ze7,

kt!rym nie toarzyszy odpoiednia kota na %zeku) Korzysta na ni%& tylko ten, kto "e

przyzna"e) A skoro panu pła%+, o%zeku"+, że $+dzie mnie pan słu%&ał i ykonyał mo"e

pole%enia) Prosz+ mi ierzy(, nie mam żadnego interesu tym, $y tra%ił pan %zas) op!ki

otrzymu"e pan ode mnie ynagrodzenie, pa7ski %zas "est r!nież moim %zasem)

Przemaiał do mnie miłym tonem, ale staloy $lask o%zu nie pozostaiał żadny%&

#tplio'%i)

8 *ie musi mi pan o tym przypomina( %o pi+( minut)

8 Prosz+ y$a%zy(, że si+ potarzam) Je'li pana m+%z+ tymi szystkimi pery4razami,

to ył#%znie po to, $y "ak na"pr+dze" prze"'( do sedna) O%zeku"+ od pana 4ormy, nie tre'%i)

Tre'( "est zasze ta sama, ymy'lona, od kiedy istnie"e %złoiek) Jest ypisana "ego ser%u

ni%zym numer sery"ny) C&%+, $y pan znalazł inteligentny i uodzi%ielski spos!$ odpoiedzi

na pytania, kt!re szys%y so$ie staiamy) C&%+ r!nież, $y doszedł pan do tego, sam

od%zytu"#% dusz+ ludzk#, %zyni#% użytek ze so"e" sztuki i umie"+tno'%i) C&%+, że$y przyni!sł

mi pan odpoied>, kt!ra o$udzi dusz+)8 Tylko tyle)))

8 2 aż tyle)

8 M!i pan o manipuloaniu u%zu%iami i emo%"ami) *ie $yło$y łatie" przekona(

ludzi ra%"onalnym, prostym i "asnym yodem<

8 *ie) *ie można pod"#( z nikim ra%"onalnego dialogu na temat przekona7, do kt!ry%&

ten kto' nie doszedł drog# ra%"onaln#) 2 nieażne, %zy m!imy o 9ogu, rasie, %zy dumie

narodoe") latego potrze$u"+ %zego' pot+żnie"szego niż zykły y!d retory%zny)Potrze$u"+ pot+gi sztuki, ins%eniza%"i) ;yda"e nam si+, że rozumiemy słoa piosenki,



ale tym, %o naprad+ każe nam ni# ierzy( lu$ nie, "est muzyka)

siłoałem przełkn#( %ały ten galimatias, nie dłai#% si+)

8 5poko"nie) zi' nie $+dzie "uż i+%e" przem!ie7 8 zapenił mnie Corelli) 8

Prze"d>my do kestii ro$o%zy%&: $+dziemy si+ spotyka( mnie" i+%e" %o da tygodnie)

9+dzie mnie pan in4ormoał o post+pa%& i przekazyał ykonan# pra%+) Je'li $+d+ miał

propozy%"e zmian lu$ uagi, poin4ormu"+ pana o tym) Termin ykonania 8 dana'%ie

miesi+%y, razie potrze$y możemy go przedłuży() Po upłyie terminu przekazu"e mi pan

uko7%zon# pra%+ raz z %ał# ze$ran# dokumenta%"#, potarzam: %ał#, "ako "edynemu

ła'%i%ieloi pra autorski%&) Pra%a nie ukaże si+ pod pa7skim naziskiem, nie $+dzie pan

do%&odzi( autorsta i nie $+dzie pan rozmaiał z nikim i nigdzie ani o ykonane" pra%y, ani

o ustalenia%& te" umoy) ; zamian otrzyma pan sto tysi+%y 4rank!, kt!re "uż zostały

ypła%one, a po zako7%zeniu i zaak%eptoaniu przeze mnie pra%y dodatko# graty4ika%"+

ysoko'%i pi+(dziesi+%iu tysi+%y 4rank!)

Przełkn#łem 'lin+) Człoiek nie "est do ko7%a 'iadom za%&łanno'%i, kt!ra kry"e si+

"ego ser%u, dop!ki nie usłyszy słodkiego $rz+ku monet kieszeni)

8 *ie %&%e pan spisa( te" umoy, że$y u%zyni( zado'( 4ormalno'%iom<

8 To umoa &onoroa) ; gr+ %&odzi i pa7ski &onor, i m!") 2 "uż została

przypie%z+toana) moy &onoroe" nie można złama(, $o to łamie tego, kto "# zaarł 8

odparł Corelli tonem, kt!ry spraił, że przyszło mi na my'l, iż $yło$y lepie" podpisa(

"akikoliek papier, %&o($y naet łasn# kri#) 8 Jakie' pytania<

8 Tak) Po %o<

8 *ie rozumiem)

8 Po %o panu ten materiał, dokumenta%"a, pra%a, "akkoliek %&%e pan to naza(< Co

%&%e pan z tym zro$i(<

8 Czyż$y miał pan yrzuty sumienia, a6idzie< *a tym etapie<

8 9y( może uaża mnie pan za "ednostk+ yzut# z zasad, ale "e'li mam $ra( udział przedsi+zi+%iu, kt!re mi pan proponu"e, %&%+ iedzie(, "aki "est pa7ski zamiar) 5#dz+, że

mam do tego prao)

Corelli u'mie%&n#ł si+ i położył so"# dło7 na mo"e") otyk "ego sk!ry, lodoate" i

gładkie" "ak marmur, przypraił mnie o dresz%z)

8 9o %&%e pan ży()

8 9rzmi to "ak gro>$a)

8 =ykłe, przy"a%ielskie przypomnienie o tym, %o pan "uż ie)Pomoże mi pan, gdyż %&%e pan ży(, $ez zgl+du na %en+ i konseken%"e) dyż



"esz%ze niedano $ył pan o krok od 'mier%i, a teraz ma pan przed so$# %ał# ie%zno'( i

szans+ na ży%ie) Pomoże mi pan, gdyż "est pan %złoiekiem) A także dlatego, że, %&o%iaż nie

%&%e si+ pan do tego przyzna(, iara nie "est panu o$%a)

;y"#łem r+k+ spod "ego dłoni i patrzyłem, "ak sta"e z krzesła i od%&odzi na drugi

konie% ogrodu)

8 *ie%& si+ pan nie marti, a6idzie) ;szystko $+dzie do$rze)

*ie%& pan mi ierzy 8 poiedział Corelli słodkim, usypia"#%ym, o"%oskim niemal

tonem)

8 Czy mog+ "uż so$ie i'(<

8 O%zyi'%ie) *ie %&%+ pana zatrzymya( dłuże" niż to konie%zne) *asza rozmoa

$yła dla mnie przy"emno'%i#) Teraz pozol+ panu ode"'( i przemy'le( spoko"u szystko, o

%zym tu de$atoali'my) 5am pan zo$a%zy, że kiedy pan "uż szystko przetrai, pradzie

odpoiedzi przy"d# same) *a nasze" drodze nie napotykamy ni%, %zego nie iedzieli$y'my

"uż %ze'nie") ; ży%iu nie u%zymy si+ ni%zego ażnego@ "edynie so$ie przypominamy)

;stał i skin#ł na milkliego kamerdynera, kt!ry %zekał na kra7%a%& ogrodu)

8 =ostanie pan odieziony do domu samo%&odem) A my zo$a%zymy si+ za da

tygodnie)

8 Tuta"<

8 9!g ra%zy iedzie( 8 odparł, o$lizu"#% si+, "ak$y poiedział "aki' znakomity do%ip)

Kamerdyner z$liżył si+ i skin#ł, $ym poszedł za nim) Corelli pokiał gło# i usiadł,

zatopiszy na por!t spo"rzenie rysu"#%ym si+ oddali mie'%ie)

5amo%&!d, %&o%iaż słoo to nie pełni odda"e ygl#d tego %a%ka, %zekał na mnie

przed e"'%iem)

*ie $ył to $yle "aki automo$il, ale pradzia perełka, godna yra4inoanego

kolek%"onera) Przyi!dł mi na my'l za%zaroan# karet+, katedr+ na k!łka%& o

%&romoania%& i krzyizna%& $+d#%y%& istnym %udem te%&niki, nad kt!rymi g!roała,ni%zym galion, 4igurka anioła) Kr!tko m!i#% rolls 8 roy%e) Kamerdyner otorzył przede

mn# drzi%zki i pożegnał mnie ukłonem) ;siadłem do n+trza, kt!re przypominało ra%ze"

pok!" &oteloy niż ka$in+ samo%&odu)

Jak tylko opadłem na siedzenie, auto ruszyło d!ł zg!rza)

8 =na pan adres< 8 zapytałem)

5zo4er, posta( mroku, od kt!re" oddzielała mnie szklana przegroda, potierdził

skinieniem głoy) Prze"e%&ali'my przez 9ar%elon+, pogr#żeni narkoty%zne" %iszy te"metaloe" karo%y, kt!ra ydaała si+ unosi( nad ziemi#) li%e i $udynki przesuały si+



przed oknami samo%&odu ni%zym zanurzone %iemno'%ia%& 4iordy) 9yło "uż po p!łno%y,

gdy %zarny rolls 8 roy%e skr+%ił uli%+ Comer%io i "e%&ał ale"+ 9orn) =atrzymał si+ u

ylotu uli%y lassaders, z$yt #skie", $y m!gł si+ przez ni# prze%isn#() 5zo4er ysiadł i z

ukłonem otorzył przede mn# drzi) ;ysiadłem, a on $ez słoa r!%ił do samo%&odu)

Patrzyłem za nim, aż %zarna syletka samo%&odu rozpłyn+ła si+ %iemno'%ia%& no%y)

=a%z#łem si+ zastanaia(, %!ż "a na"lepszego zro$iłem, ale szy$ko uznałem, że lepie" nie

dr#ży( tego pytania) ?uszyłem stron+ domu z po%zu%iem, że %ały 'iat "est pułapk#, z

kt!re" nie ma u%ie%zki)

;szedłszy do 'rodka, skieroałem si+ prosto do ga$inetu) Otorzyłem na o'%ież

szystkie okna i pozoliłem, $y padła przez nie upalna parna $ryza) *a tarasa%& niekt!ry%&

da%&! ida( $yło posta%ie na matera%a%& i prze'%ieradła%&, szuka"#%e s%&ronienia przed

dr+%z#%ym upałem, kt!ry nie daał zasn#() ; oddali trzy ielkie kominy Paralelo znosiły

si+ ni%zym stosy o4iarne zasnua"#%e nie$o elonem $iałego popiołu, kt!ry opadał na

9ar%elon+ arst# kryształoego kurzu) 9liże", 4igura Mer%e, z$i"a"#%e" si+ do lotu z

kopuły ko'%ioła, przypomniała mi anioła z rolls 8 roy%ea oraz tego, kt!rego Corelli zasze

pinał so$ie klap+) Po%zułem, że po ielu miesi#%a%& mil%zenia miasto zn! do mnie

przem!iło, $y poierzy( mi so"e ta"emni%e)

2 tedy "# zo$a%zyłem: siedziała skulona na progu "ednego z dom! oego

#ziutkiego, n+dznego tunelu pomi+dzy starymi $udynkami, zanego uli%# Mos%as) 2sa$ella)

9yłem %ieka, ile %zasu tam siedzi, ale zde%ydoałem, że to nie mo"a spraa) Już miałem

zamkn#( okno i r!%i( za $iurko, kiedy zauażyłem, że nie $yła sama) ie posta%ie

z$liżały si+ do nie" olno, z$yt olno, z ko7%a uli%y) ;est%&n#łem, ży%z#% so$ie du%&u, $y

m+ż%zy>ni przeszli o$ok nie" o$o"+tnie) Tak si+ "ednak nie stało) Jeden z ni%& stan#ł, $loku"#%

y"'%ie z zaułka)

rugi ukl#kł naprze%iko dzie%zyny i y%i#gn#ł ku nie" rami+)

2sa$ella si+ poruszyła) C&il+ p!>nie" m+ż%zy>ni rzu%ili si+ na dzie%zyn+, a onaza%z+ła krzy%ze()

otarłem na mie"s%e minut+) Jeden z napastnik! trzymał 2sa$ell+ za ramiona,

drugi zd#żył podin#( "e" sp!dni%+) *a tarzy dzie%zyny maloało si+ przerażenie)

M+ż%zyzna, kt!ry ze 'mie%&em otierał so$ie drog+ mi+dzy "e" udami, przy%iskał "e" do

gardła n!ż) = %i+%ia $ro%zyły trzy strużki kri) ?oze"rzałem si+) =o$a%zyłem kilka skrzynek z

gruzem i stos płytek i materiał! $udolany%& porzu%ony%& przy '%ianie) =łapałem %o', %o

okazało si+ metaloym pr+tem, solidnym i %i+żkim, długim na p!ł metra) Pierszym, kt!ryzauażył mo"# o$e%no'(, $ył m+ż%zyzna z nożem) Post#piłem krok naprz!d, z y%i#gni+tym



"ego kierunku metaloym pr+tem) Przeni!sł spo"rzenie z pr+ta na mo"# tarz i zo$a%zyłem,

"ak u'mie%& znika z "ego ust) rugi odr!%ił si+ i spostrzegł, że id+ "ego kierunku)

;ystar%zył "eden m!" ru%& gło#, $y pu'%ił 2sa$ell+ i s%&oał si+ za kamratem)

8 C&od>, idziemy 8 ymamrotał)

Tamten "ednak nie %&%iał go posłu%&a() Patrzył na mnie upar%ie, z '%iekło'%i#

o%za%&, dłoni $łysz%zał n!ż)

8 A to$ie kto kazał tyka( nos nie so"e spray, skurysynu<

Po%i#gn#łem 2sa$ell+ za rami+ i podniosłem "# z ziemi, nie spusz%za"#% zroku z

nożonika) 5i+gn#łem do kieszeni po klu%ze i podałem "e dzie%zynie)

8 ?!$, %o %i m!i+ 8 poiedziałem) 8 2d> do domu)

2sa$ella zaa&ała si+ przez %&il+, ale ko7%u usłyszałem "e" kroki oddala"#%e si+

zaułkiem kierunku lassaders) *a tarzy nożonika, odproadza"#%ego "# zrokiem,

po"aił si+ u'mie%& '%iekło'%i)

8 laki %i ypru"+, skurielu)

Miał sz%zere %&+%i, $y spełni( t+ gro>$+, %o' spo"rzeniu napastnika m!iło mi

"ednak, że nie "est on totalnym idiot#) Pr!$oał osza%oa(, ile aży metaloy pr+t moim

r+ku i, przede szystkim, %zy star%zy mi sił, odagi i %zasu, $y tym żelastem rozali( mu

%zaszk+, zanim on zd#ży dosi+gn#( mnie nożem)

8 5pr!$u" tylko 8 sykn#łem yzya"#%o)

a%et ytrzymał przez %&il+ m!" zrok, po %zym za'miał si+)

C&łopak, kt!ry mu toarzyszył, odet%&n#ł z ulg#) M+ż%zyzna złożył n!ż i splun#ł mi

pod nogi) Odr!%ił si+ i znikn#ł %iemno'%ia%&, z kt!ry%& si+ yłonił, z tru%&ta"#%ym za

nim "ak ierny pies kompanem)

=astałem 2sa$ell+ skulon# na p!łpi+trze) Trz+sła si+ %ała, trzyma"#% o$ur#%z klu%ze)

"rzaszy mnie, sko%zyła na r!ne nogi)

8 Mam eza( lekarza<Pokr+%iła gło#)

8 *a peno<

8 *ie zd#żyli mi ni% zro$i( 8 y"#kała, przełyka"#% łzy)

8 Odniosłem zupełnie inne rażenie)

8 *i% mi nie zro$ili, do$ra<

8 o$ra 8 poiedziałem)

C&%iałem pom!% "e" przy %&odzeniu, ale odtr#%iła mo"# r+k+)Odproadziłem "# do łazienki i zapaliłem 'iatło)



8 Masz %o' %zystego, że$y si+ prze$ra(<

niosła to$ołek i przytakn+ła)

8 o$rze) 2d+ przygotoa( kola%"+, a ty si+ yk#p)

8 Jak może $y( pan głodny po tym szystkim<

8 Mog+)

2sa$ella przygryzła doln# arg+)

8 Prad+ m!i#%, "a też)

8 ;o$e% tego dyskus"+ uażam za zamkni+t# 8 zayrokoałem)

=amkn#łem drzi od łazienki, ale odszedłem dopiero, gdy usłyszałem odgłos

odkr+%anego kranu) ; ku%&ni nastaiłem od+) = poprzedniego dnia zostało tro%&+ ryżu,

$o%zku i arzy) *apr+d%e %o' z tego przyrz#dziłem i %zeka"#%, niemal p!ł godziny, aż

2sa$ella y"dzie z łazienki, ypiłem z p!ł $utelki ina) 5łyszałem, "ak pła%ze z '%iekło'%i)

Kiedy stan+ła drzia%& ku%&ni, miała za%zerienione o%zy i i+%e" nie" $yło małe"

dzie%zynki niż dorasta"#%e" panny)

8 *ie iem, %zy "esz%ze "estem głodna 8 mrukn+ła)

8 5iada" i "edz)

siedli'my przy małym stoliku na 'rodku ku%&ni) 2sa$ella z pen# pode"rzlio'%i#

przygl#dała si+ zaimproizoane" przeze mnie potraie)

8 Jedz 8 rozkazałem)

;zi+ła łyżk+ i niepenie uniosła do ust pierszy k+s)

8 Pyszne 8 poiedziała)

*alałem "e" p!ł szklanki ina i dolałem ody)

8 O"%ie% nie pozala mi pi( ina)

8 *ie "estem toim o"%em)

Jedli'my mil%zeniu, zerka"#% na sie$ie od %zasu do %zasu) 2sa$ella zmiotła z talerza

szystko, y%iera"#% go do %zysta kaałkiem $ułki, kt!ry "e" ukroiłem) 'mie%&ała si+nie'miało) *ie iedziała "esz%ze, że pradziy stra%& dopiero "# ogarnie) Odproadziłem "#

do drzi "e" sypialni i zapaliłem 'iatło)

8 5pr!$u" zasn#( 8 poiedziałem) 8 dy$y' %zego' potrze$oała, zastuka" '%ian+)

Jestem o$ok)

Kin+ła gło#)

8 ;iem, $o słyszałam no%y, "ak pan %&rapie)

8 Ja nie %&rapi+)8 A&a, no to penie rura%& %o' si+ działo) A może to s#siad, kt!ry trzyma



nied>iedzia domu)

8 Jesz%ze "edno słoo i ynosisz si+)

2sa$ella u'mie%&n+ła si+ na zgod+)

8 zi+ku"+ 8 poiedziała) 8 Prosz+ zostai( drzi tro%&+ u%&ylone)

8 o$rano% 8 odrzekłem, gasz#% 'iatło i zostaia"#% "# p!łmroku)

Kiedy roz$ierałem si+ so"e" sypialni, zauażyłem, że mam na poli%zku %iemny

'lad, "ak %zarna łza) Podszedłem do lustra i starłem go pal%em) 9yła to zas%&ni+ta kre)

opiero tedy zdałem so$ie spra+, że "estem yko7%zony i $oli mnie %ałe %iało)



10

*aza"utrz rano ymkn#łem si+ z domu niemal na paluszka%&, $y niez$udzi( 2sa$elli, i

poszedłem do proadzonego przez "e" rodzin+ sklepu kolonialnego na uli%y Mirallers) zie7

dopiero ra%zkoał, i+% krata sklepoa podniesiona $yła tylko do połoy) ;'lizgn#łem si+

do 'rodka) !%& %&łopak! ustaiało skrzynki z &er$at# i z innym toarem na kontuarze)

8 =amkni+te 8 krzykn#ł "eden z ni%&)

8 ;ła'nie idz+) 2d> po ła'%i%iela)

Czeka"#%, rozgl#dałem si+ po rodzinnym emporium niedzi+%zni%y 2sa$elli, kt!ra

se" $ezmierne" naino'%i zgardziła "ako dziedzi%zka miodem kupie%ta, $y ze"'( niskie

progi nie'mierdz#%e" groszem literatury) 5klep $ył soistym $azarem %udono'%i

sproadzany%& ze szystki%& zak#tk! 'iata) Kon4itury, słody%ze i &er$aty) Kay, przypray, konsery) Oo%e i mi+so solone)

Czekolady i +dzonki) Pantagrueli%zny ra" dla zaso$ny%& kieszeni)

on Od!n, o"%ie% dzie%z+%ia i gł!ny zarz#d%a sklepu, "egomo'( z marszałkoskim

#sem, z"aił si+ nie$aem odziany szla4rok)

*a "ego tarzy maloało si+ napi+%ie, kt!re sytuoało go niepoko"#%o $lisko zaału)

Postanoiłem "akiekoliek grze%zno'%i zostai( na inn# okaz"+)

8 Pa7ska %!rka ostrzegła mnie, że trzyma pan pełne" gotoo'%i du$elt!k+, z kt!re"zamierza mnie pan zastrzeli( 8 odezałem si+, rozkłada"#% r+%e) 8 Oto "estem)

8 A kim ty "este', ło$uzie<

8 Jestem ło$uzem, kt!ry zmuszony został przygarn#( pod s!" da%& młod# pann+, $o

"e" o"%ie% sa4anduła nie potra4i dopilnoa( łasne" %!rki)

=ło'( ust#piła, a na tarzy kup%a po"aił si+ $o"a>liy i niepeny u'mie%&)

8 Pan Martin< *ie poznałem pana) Co / małe"<

;est%&n#łem)8 Cała i zdroa, %&rapie u mnie domu "ak masti44, ale za%&oała nieskalany &onor i

%not+)

Kupie% przeżegnał si+ da razy i odet%&n#ł z ulg#)

8 *ie%& 9!g to panu ynagrodzi)

8 Po stokro( dzi+ki, ale tym%zasem $ył$ym iel%e zo$oi#zany, gdy$y y'iad%zył

mi pan przysług+ i $ezarunkoo ode$rał so"# latoro'l "esz%ze dzi', $o pogru%&o%z+ panu

ko'%i, %zy ma pan du$elt!k+, %zy nie)

8 u$elt!k+< 8 yszeptał kupie% skołoany)



=za zasłony, oddziela"#%e" sklep od zaple%za, podgl#dała nas "ego żona, dro$na

ko$ieta o roz$iegany%& o%za%&) Co' mi m!iło, że o$e"dzie si+ $ez strzelaniny) 5api#%y don

Od!n ygl#dał, "ak$y go %ałkiem siły odeszły)

8 O ni%zym innym nie marz+, panie Martin) Ale to mała nie %&%e mieszka( z nami 8

odparł rozgory%zony)

;idz#%, że kupie% nie ma ni% sp!lnego z łotrem yst+pu"#%ym opoie'%i se"

%!rki, pożałoałem tonu moi%& sł!)

8 To nie yrzu%ił "e" pan z domu<

on Od!n otorzył szeroko o%zy, zraniony do żyego) Jego żona yszła zza zasłony

i u"+ła m+ża za r+k+)

8 Pokł!%ili'my si+) = o$u stron padły słoa, kt!re nie poinny $yły pa'() Ale mała ma

%&arakterek, że szkoda gada())) Poiedziała, że u%ieknie i że nigdy "uż "e" nie zo$a%zymy) Je"

'i+ta matka o mało %o spazm! nie dostała, a "a podniosłem głos i zagroziłem, że po'l+ "#

do klasztoru)

8 To niezaodny argument dla poskromienia siedemnastolatki 8 skitoałem)

8 *i% innego nie przyszło mi do głoy 8 uspraiedliiał si+ kupie%) 8 Ale "akże$ym "a

m!gł posła( %!rk+ do klasztoru<

8 = tego, %o zd#żyłem "uż zo$a%zy(, m!gł$y pan, ale tylko ma"#% do pomo%y regiment

ardii Cyilne")

8 *ie iem, %o ona panu nagadała, panie Martin, ale nie%& pan nie ierzy ani "edno

"e" słoo) *ie "este'my lud>mi z$yt ykintnymi, oszem, ale potorami prze%ież też nie)

Ja "uż sam nie iem, "ak mam do nie" przemaia() *ie potra4i+ zd"#( paska i z$i( po tyłku,

$y nau%zy( "# moresu) A mo"a o$e%na tu małżonka nie "est zdolna naet na kota podnie'(

głosu) *ie iem, po kim mała ma taki %&arakterek) Oso$i'%ie my'l+, że to od %zytania tylu

ksi#żek)

2 pomy'le(, że siostrzy%zki szkole klasztorne" nas ostrzegały)A m!" o"%ie%, nie%& spo%zya spoko"u, nieraz potarzał: dniu, kt!rym pozoli

si+ ko$ietom %zyta( i pisa(, 'iat ymknie si+ spod kontroli)

8 *ie#tpliie pana o"%ie% $ył %złoiekiem ielkie" m#dro'%i, niemnie" nie

rozi#zu"e to ani pa7skiego, ani mo"ego pro$lemu)

8 A %o my możemy zro$i(< 2sa$ella nie %&%e $y( z nami, panie Martin) M!i, że

"este'my ograni%zeni, że "e" nie rozumiemy, że %&%emy "# pogrze$a( tym sklepie))) A "a o

ni%zym innym nie marz+, "ak tylko o tym, że$y "# zrozumie() Pra%u"+ tym sklepie odsi!dmego roku ży%ia, od s%&odu do za%&odu sło7%a, i "edyne, %o rozumiem, to to, że 'iat



"est odraża"#%y i $ezzgl+dny dla młode" dzie%zyny %&odz#%e" z gło# %&mura%& 8

tłuma%zył kupie%, opiera"#% si+ o $e%zk+) 8 *a"$ardzie" $o"+ si+ tego, że "e'li zmusz+ "# do

porotu, to naprad+ nam u%ieknie i dostanie si+ łapy pierszego lepszego))) Aż mi si+

niedo$rze ro$i na sam# my'l)

8 *a"pradzisza prada 8 tr#%iła "ego małżonka, kt!re" moie sły%&a( $yło

le%iutki ak%ent łoski) 8 *ie%& mi pan ierzy, że dzie%zyna złamała nam ser%e, ale to nie

pierszy raz u%ieka od nas) ;rodziła si+ mo"# mam+, nieodrodn# neapolitank+)))

8 A%&, mamma 8 est%&n#ł don Od!n, zmartiały "uż na samo spomnienie

te'%ioe")

8 Kiedy poiedziała nam, że proadzi si+ na par+ dni do pana, $y pom!% panu

pra%y, kamie7 nam spadł z ser%a 8 kontynuoała matka 2sa$elli 8 $o iemy, że do$ry z pana

%złoiek, a grun%ie rze%zy dzie%ko $+dzie tuż 8 tuż, raptem die prze%zni%e) 2 "este'my

peni, że pan "# przekona, że$y r!%iła do nas)

=a%z#łem zastanaia( si+, %o takiego 2sa$ella naopoiadała rodzi%om o mnie, że$y

przekona( i%&, że "estem %n!t szelki%& $ezdenn# gł+$in#)

8 A %zora" no%y %&o%iaż$y, rzut kamieniem st#d, zmaltretoano d!%&

ro$otnik! na"emny%&, kt!rzy ra%ali do domu) *o i sam pan idzi) Pono( poo$i"ano i%&

"akim' żelastem, pr+tem %zy %zym' takim, skatoano "ak psy) Poiada"#, że "eden z ni%&

nie przeży"e, a drugi zostanie kalek# na %ałe ży%ie 8 rozodziła si+ matka) 8 *a "akim my

'ie%ie ży"emy<

on Od!n spogl#dał na mnie skonsternoany)

8 Je'li p!"d+ po ni#, to ani %&y$i znou u%ieknie) Ale nie iem, %zy tym razem tra4i na

kogo' takiego "ak pan) *ie trze$a nam m!i(, o%zyi'%ie, że nie "est to na"odpoiednie"sze,

$y młodziutka dzie%zyna go'%iła pod da%&em nieżonatego kaalera, ale przyna"mnie"

zgl+dem pana iemy, że "est pan przyzoity i że potra4i si+ pan ni# zaopiekoa()

Kupie% ygl#dał, "ak$y si+ miał zaraz rozpłaka() To "uż olał$ym, że$y sko%zył poso"# du$elt!k+) 2stniała "esz%ze możlio'(, że "aki' neapolita7ski kuzyn z"ai si+ nagle i

stanie o$ronie &onoru kuzynki z arke$uzem r+ka%&) Por%a miseria)

8 Może mi pan da( słoo, że $+dzie si+ pan ni# opiekoa(, dop!ki ona nie na$ierze

rozumu i nie r!%i do domu<

;zi#łem gł+$szy odde%&)

8 Ma pan mo"e słoo)

;r!%iłem do domu o$ładoany iktuałami i 4rykasami, kt!re don Od!n zmałżonk#, nie dopusz%za"#% do na"mnie"szego sprze%iu z me" strony, yposażyli mnie, na



koszt 4irmy) Przyrzekłem im, że $+d+ si+ opiekoa( 2sa$ell# przez kilka dni, dop!ki nie

usłu%&a głosu rozs#dku i nie zrozumie, że "e" mie"s%e "est przy o"%u i mat%e)

=a szelk# %en+ %&%ieli mi zapła%i( za "e" utrzymanie, %zemu zde%ydoanie si+

sprze%iiłem) =ałożyłem so$ie, że za niespełna tydzie7 2sa$ella $+dzie "uż no%oa( domu,

%&o($y i za %en+ podtrzymyania 4ik%"i, że %i#gu dnia "est mo"# asystentk#) ;i+ksze

tierdze padały)

dy szedłem do domu, zastałem "# przy stole ku%&ni) Pozmyała pozostaione

no%y talerze, zaparzyła ka+, u$rała si+ i u%zesała na 'i+t# prosto z o$razka) 2sa$ella, kt!ra

głupia nie $yła, doskonale iedziała, sk#d przy%&odz+, i+% s%&oała si+ za spo"rzeniem

z$itego psa i u'mie%&n+ła na"grze%znie", "ak umiała) Odstaiłem tor$y z przydziałem deli%"i

don Odona i spo"rzałem na ni#)

8 Tata nie zastrzelił pana z du$elt!ki<

8 Amuni%"a mu si+ sko7%zyła, i+% za%z#ł $om$ardoa( mnie tymi słoikami kon4itur i

por%"ami sera z 0a Man%zy)

2sa$ella za%isn+ła argi, przy$iera"#% odpoiedni yraz tarzy)

8 A i+% 2sa$ell# "est po $a$%i<

8 0a mamma 8 potierdziła) 8 ; "e" dzielni%y nazyali "# 0a 1esu6ia)

8 ;yo$rażam so$ie)

8 M!i#, że "estem do nie" tro%&+ podo$na) Je'li %&odzi o up!r)

; rze%zy same", pomy'lałem, nie potrze$a $yło do tego yroku s#du)

8 Toi rodzi%e to po%z%ii i $ardzo przyzoi%i ludzie, 2sa$ello)

*ie rozumie"# %i+ tym samym stopniu, "akim ty nie rozumiesz i%&)

*i% nie poiedziała) Podała mi 4iliżank+ kay i %zekała na erdykt) Miałem die

możlio'%i: yrzu%i( "# na $ruk i tym samym doproadzi( do zaału don Odona z małżonk#

al$o zro$i( do$r# min+ do złe" gry i uz$roi( si+ %ierplio'( na da, trzy dni) =ałożyłem, że

die do$y przestaania z moim na"$ardzie" %yni%znym i g$uroatym %ieleniem zupełno'%i ystar%z#, $y przełama( żelazn# determina%"+ mł!dki, kt!ra ko7%u na kolana%&

r!%i do se" rodzi%ielki z $łaganiem o prze$a%zenie i przygarni+%ie, ikt i opierunek)

8 Możesz tu na razie zosta()))

8 zi+ku"+D

8 5poko"nie, spoko"nieD Możesz zosta( pod arunkiem, że, po piersze, %odziennie

za"rzysz do sklepu, $y przyita( si+ z rodzi%ami i poiedzie(, że u %ie$ie szystko

porz#dku, a po drugie, że $+dziesz mnie słu%&a( i za%&oya( si+ zgodnie z zasadamio$oi#zu"#%ymi tym domu)



9rzmiało to %okoliek patriar%&alnie, ale i z$yt $o"a>liie zarazem) =a%&oałem

suroy yraz tarzy i postanoiłem uderzy( nie%o $ardzie" ozi+$ły ton)

8 A "akie s# zasady o$oi#zu"#%e tym domu< 8 zapytała 2sa$ella)

8 eneralnie rze%z u"mu"#%, zgodne z moim idzimisi+)

8 2 słusznie)

8 ?ozumiem, że umoa stoi)

2sa$ella o$eszła st!ł i o$"+ła mnie z dzi+%zno'%i#) Mogłem po%zu( przytula"#%e si+

do mnie "+drne i pełne %iepła kształty "e" siedemnastoletniego %iała) elikatnie si+ od nie"

oderałem, odsua"#% "# %o na"mnie" na metr)

8 Piersza zasada głosi, że ten dom to nie Małe ko$ietki i tuta" nie padamy so$ie raz

po raz ramiona ani si+ nie mażemy z $yle poodu)

8 Jak pan rozkaże)

8 Oto deiza, kt!ra $+dzie nam przy'ie%a( trak%ie $udoania nasze"

sp!łegzysten%"i: "ak "a rozkaż+)

2sa$ella za'miała si+ i szy$ko ruszyła stron+ korytarza)

8 A ty gdzie si+ y$ierasz<

8 Jak to gdzie< 2d+ sprz#tn#( i zaproadzi( nie%o porz#dku pa7skim studiu) C&y$a

nie zamierza go pan zostai( doty%&%zasoym stanie, prada<



11

?ozpa%zliie potrze$oałem mie"s%a, kt!rym m!gł$ym spoko"nie my'le( i

s%&roni( si+ przed 4erorem domoy%& za"+( i o$ses"# porz#dku mo"e" noe" asystentki,

poszedłem i+% do $i$lioteki, zna"du"#%e" si+ przestronne" sali o goty%kim sklepieniu,

'rednioie%znego szpitala przy uli%y Carmen) 5p+dziłem %ały dzie7 oto%zeniu tom!

pa%&n#%y%& "ak papieski gro$oie%, %zyta"#% o mitologia%& i &istorii religii, aż za%z#łem

odnosi( rażenie, że o%zy zaraz ypadn# mi na st!ł i poto%z# si+ po podłodze $i$lioteki) Po

ielu godzina%& nieustanne" lektury doszedłem do niosku, iż drasn#łem zaledie nikł#

%z+'( tego, %o mie'%iło si+ pod sklepieniem oego sanktuarium ksi#żek, nie m!i#% "uż o

szystkim, %o na ten temat napisano) Postanoiłem, że r!%+ nast+pnego dnia, i nast+pnego,

i że przyna"mnie" przez %ały tydzie7 $+d+ podsy%ał ogie7 moi%& my'li %oraz to noymistroni%ami na temat $og!, %ud! i proro%t, 'i+ty%&, o$"aie7 i ta"emni%) ;szystko, $yle

tylko zapomnie( o Cristinie, don Pedrze i i%& małże7skim poży%iu)

Postanoiłem r!nież skorzysta( z pomo%y mo"e" gorlie" asystentki) Pole%iłem "e",

$y zaopatrzyła si+ kate%&izmy i teksty szkolne użyane do religi"ne" eduka%"i i

przygotoała mi i%& stresz%zenia)

2sa$ella nie protestoała, słu%&a"#% mnie, zmarsz%zyła "ednak $ri)

8 C&%+ doiedzie( si+ ze sz%zeg!łami, "aki spos!$ kładzie si+ dzie%iom do gł!%ały ten galimatias, po%z#szy od Arki *oego, a na %udzie rozmnożenia %&le$a i ry$

sko7%zyszy 8 y"a'niłem)

8 A po %o to szystko<

8 9o "uż taki "estem) Mam $ardzo szerokie zainteresoania)

8 5zuka pan dokumenta%"i, $y napisa( no# ers"+ Aniele 9oży, str!żu m!"<

8 *ie) Mam plana%& z$eletryzoan# $iogra4i+ Cataliny de Erauso) ?!$, %o %i każ+, i

nie dyskutu" ze mn#, $o y'l+ %i+ z porotem do sklepu rodzi%!, $y' mogła spoko"udu%&a po'i+%i( si+ sprzedaży marmolady)

8 Jest pan tyranem)

8 Ciesz+ si+, że iemy o so$ie %oraz i+%e")

8 Czy ma to %o' sp!lnego z ksi#żk#, kt!r# pisze pan dla tego yda%y, Corellego<

8 *ieyklu%zone)

8 Co' my'l+, że ta ksi#żka suk%esem komer%y"nym nie $+dzie)

8 A %o ty o tym możesz iedzie(<

8 ;i+%e", niż si+ panu yda"e) 2 nie ma poodu, $y $ył pan tak antypaty%zny@ %&%+



tylko panu pom!%) C&y$a że zrezygnoał pan z $y%ia zaodoym pisarzem i %&%e pan

zosta( kaiarnianym inteligentem)

8 *a razie "estem z$yt za"+ty nia7%zeniem dzie%ka)

8 *a pana mie"s%u nie sz%zynała$ym de$aty o tym, kto "est %zy"# nia7k#, $o stoi pan

na z g!ry przegrane" pozy%"i)

8 A na "ak#ż to de$at+ miała$y asza ysoko'( o%&ot+<

8 5ztuka komer%y"na kontra umoralnia"#%e głupoty)

8 roga 2sa$ello, mo"a ty mała ;ezuio: sztu%e komer%y"ne", a każdy ut!r

zasługu"#%y na miano dzieła sztuki pr+dze" %zy p!>nie" sta"e si+ komer%y"ny, głupota tki

zasze spo"rzeniu od$ior%y)

8 *azya mnie pan głupi#<

8 ;zyam %i+ tylko do porz#dku) ?!$, %o %i m!i+) 2 kropka)

Ani słoa i+%e")

;skazałem na drzi) 2sa$ella przer!%iła o%zami i pomstu"#% pod nosem, znikn+ła

korytarzu)

Pod%zas gdy 2sa$ella %&odziła po ksi+garnia%& poszukianiu kate%&izm! i

podr+%znik!, kt!re miała dla mnie stre'%i(, "a udaałem si+ do $i$lioteki przy uli%y

Carmen, $y pogł+$ia( teologi%zn# eduka%"+, spomagany sz%zodrymi dakami kay i

poka>n# doz# stoi%yzmu) Piersze siedem dni tego dzia%znego przedsi+zi+%ia przyniosły

same #tplio'%i) 5zy$ko doszedłem do niosku, że znakomite" i+kszo'%i autorzy,

kt!rzy po%zuli poołanie, $y pisa( osa%rum i pro4anum, %&o%iaż z peno'%i# $yli m+żami

u%zonymi i ielkie" po$ożno'%i, "ako pisarze okazali si+ złamanego grosza nie 8 ar%i)

dr+%zony %zytelnik, kt!ry postaiD so$ie za zadanie prze$rn#( przez i%& strony, musiał si+

nie>le napo%i(, $y nie zapa'( 'pi#%zk+ z każdym noym akapitem)

=możony tysi#%em stron na zadany temat, za%zynałem pode"rzea(, że setki religii

skatalogoany%& przez %ał# &istori+ słoa pisanego $yły do sie$ie uderza"#%o podo$ne)=łożyłem so"e piersze rażenie na kar$ łasne" ignoran%"i lu$ $raku odpoiednie"

dokumenta%"i, ale nie mogłem poz$y( si+ u%zu%ia, że przerzu%am dziesi#tki kryminalny%&

&istorii, kt!ry%& morder%# m!gł okaza( si+ ten %zy inny, ale me%&anika 4a$uły grun%ie

rze%zy pozostaała zasze ta sama) Mity i legendy, szystko "edno, %zy doty%zyły $!st,

%zy po%&odzenia i &istorii na"rozmaitszy%& lud! i ras, za%z+ły "ai( mi si+ "ako układanki

złożone zasze z ty%& samy%& %z+'%i, tyle że poskładany%& %ało'( na rozmaite sposo$y)

*ie potrze$oałem naet d!%& dni, $y zaprzy"a>ni( si+ z sze4o# $i$lioteki 8Eulali#) ;yłaiała dla mnie tomy i teksty 'r!d o%eanu papieru, nad kt!rym spraoała



pie%z+, a %zasem składała mi izyt+ przy moim stoliku k#%ie, $y zapyta(, %zy potrze$u"+

%zego' "esz%ze) 9yła mnie" i+%e" mo"# r!ie'ni%zk#, kipiała prost inteligen%"#,

materializu"#%# si+ na"%z+'%ie" posta%i ostry%& i zatruty%& nie%o szpil, kt!re lu$iła mi

$i"a()

8 *ie przesadza pan z tymi żyotami 'i+ty%&< *ie poie mi pan %&y$a, że

postanoił nagle, na progu do"rzało'%i, zosta( ministrantem<

8 =$ieram tylko materiały)

8 ;szys%y tak m!i#)

Har%iki i "e" polot $yły $ez%ennym $alsamem na mo"# dusz+, udr+%zon# tekstami o

kamienne" 4akturze i t# pielgrzymk# poszukianiu materiał!) Eulalia olny%&

%&ila%& pod%&odziła do mo"ego stolika i pomagała mi zaproadzi( porz#dek %ałym tym

galimatiasie) Czytane przeze mnie strony o$4itoały opoie'%i o o"%a%& i syna%&, %zysty%&

i 'i+ty%& matrona%&, zdrada%& i nar!%enia%&, m+%zennika%& i proroka%&, $oski%&

posła7%a%&, dzie%ia%& zrodzony%& po to, $y z$ai( 'iat, piekielny%& odraża"#%y%&

storzenia%& o zezierz+%one" posta%i, etery%zny%&, antropomor4i%zny%& istota%& 8

yst+pu"#%y%& "ako słudzy 'iatło'%i 8 i $o&atera%&, kt!ry%& los ystaia na okrutne pr!$y)

Egzysten%"a na ziemi przedstaiana $yła "ako etap tym%zasoy, pod%zas kt!rego należało

łagodnie podda( si+ przezna%zeniu i zaak%eptoa( plemienne normy, za %o o$ie%yano

nagrod+ dopiero potem, y'niony%& ra"a%& pełny%& szystkiego tego, %zego za$rakło

do%zesnym ży%iu)

; %zartkoe południe Eulalia trak%ie "edne" ze sy%& przer podeszła do mo"ego

stolika i spytała, %zy opr!%z tego, że za%zytu"+ si+ mszała%&, og!le %o' "adam od %zasu do

%zasu) =aprosiłem "# na o$iad do Casa 0eopoldo, noe", %zynne" od paru miesi+%y restaura%"i)

dy kosztoali'my smakoit# sztu4ad+ z $y%zego ogona, opoiedziała mi, że pra%u"e na

tym stanoisku od d!%& lat, od %ztere%& za' pisze, zmaga si+ z poie'%i# kt!re" gł!nym

mie"s%em ak%"i "est $i$lioteka del Carmen, 4a$uła za' osnuta $yła ok!ł ta"emni%zy%&morderst, do "aki%& sza%ony%& mura%& ksi#żni%y do%&odziło)

8 C&%iała$ym napisa( %o' stylu ydaany%& kiedy' poie'%i 2gnatiusa 9) 5amsona

8 poiedziała) 8 M!i to %o' panu<

8 Co nie%o 8 odparłem)I

Eulalia %i#gle nie mogła utra4i( se" ksi#ż%e odpoiedni ton)

=asugeroałem "e", $y przydała tekstoi nie%o pos+pno'%i, a osi# opoie'%i u%zyniła

sekretn# ksi+g+ op+tan# przez pokutu"#%ego du%&a, nie stroni#% od po$o%zny%& #tk!odołu"#%y%& si+ do o%zyisty%& element! nadprzyrodzony%&)



) 8 2gnatius 9) penie $y tak zro$ił na pani mie"s%u 8 nie a&ałem si+ zasugeroa()

8 A %zego pan szuka ty%& szystki%& ksi#żka%& o anioła%& i demona%&< *ie%& mi

pan tylko nie m!i, że "est pan skruszonym seminarzyst#)

8 Pr!$u"+ doiedzie( si+, %zy istnie"e %o', %o ł#%zy po%z#tki i >r!dła r!żny%& religii i

mitologii 8 odparłem)

8 2 iele si+ pan dot#d doiedział<

8 Tyle %o ni%) *ie %&%+ pani zanudza( lamenta%"ami)

8 *ie nudzi mnie pan) Prosz+ m!i()

Przy"#łem odpoiedni# poz+)

8 Prosz+ $ardzo, mo"# sz%zeg!ln# uag+ zr!%iło to, iż za%z#tkiem i+kszo'%i

ierze7 "est "akie' ydarzenie, &istory%znie $ardzo pradopodo$ne, lu$ też oso$a, kt!re"

istnienie też "est iel%e pradopodo$ne) o'( szy$ko "ednakże oe ierzenia ulega"#

przekształ%eniom "ako ru%&y społe%zne, podporz#dkou"#% si+ okoli%zno'%iom polity%znym,

ekonomi%znym i społe%znym grupy yzna%! i do ni%& dostosou"#%) *ie zasn+ła pani

"esz%ze<

Eulalia zaprze%zyła)

8 5pora %z+'( mitologii o$udou"#%y%& każd# z ty%& doktryn, od rytuał! po normy i

ta$u, "est torem ludzki%& działa7, kt!rym podlega, a nie oo%em nadprzyrodzonego

ydarzenia, kt!re "e zapo%z#tkoało) 5pora %z+'( zykły%& i $ogo$o"ny%& przypoie'%i,

mieszanka zdroego rozs#dku i 4olkloru, i szystkie yołane przez nie o"oni%ze ataki

po"aia"# si+ yniku p!>nie"szy%& interpreta%"i oy%& zasad po%z#tkoy%&, o ile same nie

proadz# do łasnego zyrodnienia z r#k sy%& zarz#d%!) Administra%y"ny i

&ierar%&i%zny aspekt zda"e si+ klu%zoy ty%& przekształ%enia%&)

Prada o$"aiona "est na po%z#tku szystkim, ale nagle po"aia"# si+ oso$ni%y,

kt!rzy przypisu"# so$ie ładz+ i o$oi#zek interpretoania, a "e'li trze$a, to i prao

4ałszoania te" prady dla do$ra og!łu, zakłada"#% tym %elu pot+żn# i poten%"alnierepresy"n# organiza%"+)

enomen, ten 8 "ak u%zy $iologia, ła'%iy "akie"koliek społe%zne" grupie

zierz+%e" 8 proadzi do przeisto%zenia doktryny element kontroli i alki polity%zne")

Podziały, o"ny i rozłamy sta"# nieuniknione) ;%ze'nie" %zy p!>nie" słoo sta"e si+ %iałem, a

%iało krai)

Odniosłem rażenie, że za%zynam uderza( tony Corellego, i est%&n#łem) Eulalia

u'mie%&ała si+ $lado i przygl#dała mi si+ z nie"ak# rezer#)8 2 tego pan ła'nie szuka< Kri<



8 *ierzadko kraym potem nauka do głoy %&odzi)

8 *ie $yła$ym tego taka pena)

8 omniemyam, że nauki po$ierała pani u si!str zakonny%&)

8 %zarny%& pa7) Osiem lat)

8 Czy to prada, %o poiada"#, że to ła'nie u%zenni%e szk!ł zakonny%& do'iad%za"#

na"mro%znie"szy%& i na"skrytszy%& pragnie7<

8 = peno'%i# dużo $y pan dał, że$y "e pozna()

8 ;ygrała pani zakład)

8 A %zego "esz%ze si+ pan nau%zył na przyspieszonym kursie teologii dla %&łop%zyk!

o $u"ne" yo$ra>ni<

8 *ieiele i+%e") Piersze nioski, do "aki%& doszedłem, yołały u mnie niesmak

so"# $analno'%i# i niekonseken%"#) Cała spraa ydaała mi si+ tak o%zyista, że nie

idziałem potrze$y zapoznaania si+ z tymi szystkimi en%yklopediami i traktatami o

łaskotka%& anioł!, $y( może i z tego poodu, że ograni%za"# mnie mo"e łasne

uprzedzenia, al$o dlatego, że nie ma %zego po"moa(, a istota pro$lemu leży tym, %zy si+

to ierzy, %zy nie, po prostu, $ez dzielenia łosa na %zoro, a dla%zego i po %o) *o i "ak

mo"a retoryka< *adal "est pani pod rażeniem<

8 Aż mnie dresz%z prze%&odzi) Jaka szkoda, że nie poznałam pana szkolny%& lata%&,

gdym do'iad%zała mro%zny%& pragnie7)

8 Pani Eulalio, "est pani okrutna)

9i$liotekarka za'miała si+ sz%zerze i spo"rzała mi o%zy) ługo)

8 Prosz+ mi poiedzie(, 2gnatiusie 9), kto panu tak okrutnie złamał ser%e<

8 ;idz+, że nie tylko ksi#żki umie pani %zyta()

Przez kilka minut siedzieli'my przy stole mil%zeniu, gapi#% si+ na +dr!ki

kelner! po sali restaura%y"ne" Casa 0eopoldo)

8 A ie pan, %o "est na"lepszego złamanym ser%u< 8 zapytała $i$liotekarka)Pokr+%iłem gło#)

8 Tak naprad+ można "e złama( tylko raz) ?eszta to ledie zadrapania) *ie%& pan to

umie'%i so"e" ksi#ż%e)

;skazałem na "e" pier'%ionek zar+%zynoy)

8 *ie iem, kim "est ten głupie%, mam "ednak nadzie"+, iż ie, że "est na"i+kszym na

'ie%ie sz%z+'%iarzem)

Eulalia u'mie%&n+ła si+ nie $ez smutku i przytakn+ła) ;r!%ili'my do $i$lioteki, każdena so"e mie"s%e, ona za $iurko, "a do mo"ego k#ta) Pożegnałem si+ z ni# nast+pnego dnia,



uznaszy, że "uż nie mog+ i nie %&%+ %zyta( ani lini"ki o$"aie7 i prad ie%zny%&) Po

drodze kupiłem "e" na ?am$li $iał# r!ż+ i położyłem na pustym $iurku) 5potkałem "# na

"ednym z korytarzy, gdzie porz#dkoała ksi#żki)

8 Już mnie pan opusz%za< Tak szy$ko< 8 spytała, u"rzaszy mnie)

8 2 kto mi teraz $+dzie praił komplementy<

8 A mało to %&+tny%&<

Odproadziła mnie do y"'%ia i na sz%zy%ie s%&od! proadz#%y%& do starego

szpitala podała mi r+k+) ?uszyłem d!ł) ; połoie drogi zatrzymałem si+ i odr!%iłem)

5tała nadal na g!rze i przygl#dała mi si+)

8 Hy%z+ sz%z+'%ia, 2gnatiusie 9) Mam nadzie"+, że zna"dzie pan to, %zego pan szuka)



12

Jedz#% kola%"+ z 2sa$ell# przy stole galerii, zauażyłem, że mo"a asystentka patrzy

na mnie nieu4nie)

8 *ie smaku"e panu zupa< *aet pan nie spr!$oał))) 8 odezała si+ ko7%u)

5po"rzałem na nietkni+ty i ostygły "uż talerz) *a$rałem zupy na łyżk+, spr!$oałem i

zro$iłem min+, "ak$ym ła'nie skosztoał nie$ia7ski%& deli%"i)

8 Pyszna 8 po%&aliłem)

8 2 słoem si+ pan nie odezał od porotu z $i$lioteki 8 dodała 2sa$ella)

8 Jesz%ze "aka' skarga i zażalenie<

rażona, u%iekła zrokiem $ok) ="adłem zimn# zup+, $ez apetytu, %o prada, ale

zysku"#% przyna"mnie" pretekst uspraiedliia"#%y $rak ini%"atyy konersa%"i)8 la%zego "est pan taki smutny< To przez t+ ko$iet+<

=ostaiłem łyżk+ talerzu z niedo"edzon# zup#)

=amiast odpoiedzi za%z#łem miesza( zup+) 2sa$ella nie odryała ode mnie zroku)

8 Ma na imi+ Cristina 8 odezałem si+) 8 2 nie "estem smutny)

Ciesz+ si+, "e'li o ni# %&odzi, $o yszła za m#ż za mo"ego przy"a%iela i $+dzie $ardzo

sz%z+'lia)

8 A "a "estem kr!lo# 5a$y)8 ;'%i$ska "este', ot %o)

8 Takim ła'nie pana lu$i+, kiedy "est pan nie &umorze i ali pan ka+ na ła+)

8 Tak< *o to %o poiesz na to: zmyka" do so"ego poko"u i da" mi, do "asne" %&olery,

'i+ty spok!")

5pr!$oała si+ u'mie%&n#(, ale kiedy y%i#gn#łem r+k+ "e" stron+, zamrugała

o%zami, "ak$y miała si+ za %&il+ rozpłaka() =łapała talerze i u%iekła do ku%&ni) słyszałem

d>i+k na%zy7 odkładany%& do zleozmyaka i par+ sekund p!>nie" &uk zatrzaskiany%&drzi do "e" poko"u) ;est%&n#łem i ypiłem resztk+ spaniałego, przyniesionego ze sklepu

"e" rodzi%! ina) Po "akim' %zasie podszedłem do "e" drzi i %i%&utko zapukałem) *ie

odpoiedziała, ale dał si+ słysze( "e" pła%z) *a%isn#łem klamk+) 9yły zamkni+te)

;r!%iłem na g!r+ do studia, kt!re po pra%a%& porz#dkoy%& 2sa$elli pa%&niało

'ieżymi kiatami i ygl#dało "ak ka"uta luksusoego transatlantyku) 2sa$ella zro$iła

porz#dek ksi#żka%&, odkurzyła szystko, doproadziła do l'nienia, odmieniła nie do

poznania) 5tara underood ygl#dała "ak rze>$a i znou $ez trudu można $yło do"rze(

posz%zeg!lne litery na klaisza%&) *a $iurku, o$ok $ież#%e" koresponden%"i, pi+trzył si+



8 9ardzo to miłe z pa7skie" strony)

Poszedłem za nim na peron, z kt!rego %&odziło si+ do ka$in rozpo%zyna"#%y%& z

ieży s# podr!ż na ysoko'%i niemal stu metr!, %o dla mnie stanoiło i tak $ezdenn#

przepa'()

8 Jak min#ł panu tydzie7<

8 *a %zytaniu)

O$rzu%ił mnie kr!tkim spo"rzeniem)

8 = pa7skiego znudzonego yrazu tarzy domniemyam, że nie Aleksandra umas)

8 ?a%ze" dzieła akademik! z łupieżem i i%& prozy z $etonu)

8 2ntelektualist!, no tak) A pan %&%iał, że$ym zatrudnił "ednego z ni%&) la%zeg!ż to

im mnie" ma kto' do poiedzenia, z tym i+kszym nad+%iem i $ardzie" zaile to m!i< 8

zapytał Corelli) 8 0udzi %&%e tym oszuka( %zy samego sie$ie<

8 Przypusz%zalnie i "edno, i drugie)

Pryn%ypał r+%zył mi $ilety i pu'%ił przodem) Podałem "e pra%onikoi

przytrzymu"#%emu drzi do ka$iny) ;szedłem $ez entuz"azmu) 5tan#łem samym 'rodku,

możliie na"dale" od okien) Corelli u'mie%&ał si+ "ak nie$ozi+ty dzie%iak)

8 9y( może "eden z pa7ski%& pro$lem! polega na tym, że %zytał pan komentator!,

a nie komentoany%&) Typoy $ł#d, ale 4atalny skutka%&, "e'li kto' pragnie nau%zy( si+

%zego' użyte%znego 8 yodził)

rzi ka$iny zamkn+ły si+ i gałtone szarpni+%ie yindoało nas poietrze)

=łapałem si+ metaloe" por+%zy i za%zerpn#łem gł+$oko poietrza)

8 omy'lam si+, że $ada%ze i teorety%y to nie s# autorzy, kt!ry%& darzy pan

na"i+ksz# admira%"# 8 rzekłem)

8 *ikogo nie %z%z+, przy"a%ielu, a "uż złasz%za ty%&, kt!rzy samy%& sie$ie kanonizu"#

al$o kanonizu"# si+ naza"em) Teoria to praktyka $ezradny%&) 5ugeru"+, a$y odsun#ł pan na

$ok u%zony%& komentator! i i%& artykuły i zr!%ił si+ ku >r!dłom) Prosz+ mi poiedzie(:%zytał pan 9i$li+<

=aa&ałem si+ %&il+) Ka$ina ypłyn+ła pustk+) 5po"rzałem na podłog+) I

8 ragmentary%znie, oszem, %&y$a 8 ymamrotałem)

8 C&y$a) Jak niemal szys%y) Poażny $ł#d) ;szys%y poinni %zyta( 9i$li+) ;%i#ż

do nie" ra%a() ;ierz#%y %zy nieierz#%y, nieażne) Ja si+gam po 9i$li+ przyna"mnie" raz

roku) To mo"a ulu$iona ksi#żka)

8 A pan< ;ierz#%y %zy s%eptyk< 8 zapytałem)8 Ja "estem pro4es"onalist#) 2 pan r!nież) la nasze" pra%y i "e" e4ekt! nie ma



na"mnie"szego zna%zenia, %zy %o' ierzymy, %zy nie) ;iara lu$ nieiara ypłya z l+ku)

Al$o si+ ie, al$o si+ nie ie) Po prostu)

8 ;o$e% tego yzna"+, że ni% nie iem)

8 Prosz+ nie z$a%za( z te" drogi, a natra4i pan na 'lady ielkiego 4ilozo4a) A po drodze

nie%& pan prze%zyta 9i$li+ od po%z#tku do ko7%a)

To "edna z na"spanialszy%& &istorii, "ak# kiedykoliek opoiedziano) Prosz+ nie

myli( słoa 9ożego z pasożytu"#%ym na nim przemysłem mszalnym)

2m dłuże" prze$yałem toarzystie yda%y, tym mnie" go rozumiałem)

8 Przepraszam, ale %&y$a si+ pogu$iłem) M!ili'my o legenda%& i $a'nia%&, a teraz

m!i mi pan, że poinienem my'le( o 9i$lii "ako o rze%zyistym 5łoie 9ożym<

Cie7 nie%ierplio'%i i iryta%"i przemkn#ł przez "ego zrok)

8 M!i+ zna%zeniu przeno'nym) 9!g nie "est szarlatanem) 5łoo "est monet#

ludzk#)

'mie%&n#ł si+ do mnie, "ak zykli'my si+ u'mie%&a( do dzie%ka, kt!re nie potra4i

zrozumie( na"prostszy%& rze%zy, miast "e uderzy()

O$seru"#% go, zdałem so$ie spra+, że nie spos!$ $yło stierdzi(, kiedy m!i serio,

a kiedy żartu"e) Tak samo "ak niemożlie $yło odgadni+%ie %elu tego ekstraagan%kiego

przedsi+zi+%ia, za kt!re pła%ił mi pens"+ godn# monar%&y) *a dodatek ka$ina trz+sła si+ na

ietrze "ak "a$łko na gał+zi szarpane" przez i%&ur+) *igdy 2zaak *eton nie $ył tak $ardzo

przeze mnie spominany "ak oy%& %&ila%&)

8 Panie Martin, nie%& pan nie $+dzie takim t%&!rzem, to urz#dzenie "est %ałkoi%ie

$ezpie%zne)

8 ierz+ to, kiedy znou po%zu"+ ziemi+ pod nogami)

=$liżali'my si+ do sta%"i po'rednie", ieży 5an Jaime, znosz#%e" si+ przy na$rzeża%&

po$liżu ielkiego Pała%u Celnego)

8 Czy mogli$y'my "uż tu ysi#'(< 8 spytałem)Corelli zruszył ramionami i przytakn#ł, a%z $ardzo nie%&+tnie)

Odet%&n#łem spoko"nie dopiero tedy, gdy z"e%&aszy ind#, usłyszałem, "ak osiada

na ziemi) ;yszli'my na na$rzeża i usiedli'my na ła%e z idokiem na $asen portoy i g!r+

Mont"ui%, patrz#% na ulatu"#%# g!r+ ka$in+ kole"ki 8 "a z ulg#, Corelli z zazdro'%i#)

8 Prosz+ mi opoiedzie( o pa7ski%& pierszy%& rażenia%&) o %zeg!ż pan doszedł

ty%& dnia%& $ada7 i intensyny%& lektur<

5tre'%iłem to, %zego moim mniemaniu nau%zyłem si+ lu$ %zego si+ odu%zyłem %i#gu ty%& dni) Corelli słu%&ał uażnie, %zasem potaku"#%, %zasem ykonu"#% "aki' gest)



;ysłu%&aszy do ko7%a mo"ego raportu o mita%& i ierzenia%& istoty ludzkie", po%&alił

mnie)

8 ;yda"e mi si+, że dokonał pan znakomite" syntezy) *ie znalazł pan przysłoioe"

igły stogu siana, ale zrozumiał pan, że naprad+ godna zainteresoania %ałe" g!rze siana

"est ła'nie tylko i ył#%znie ta niesz%z+sna igła, a reszta to tylko pasza dla osł!)

A "e'li "uż "este'my przy kłapou%&a%&))) Prosz+ mi poiedzie(, interesu"# pana $a"ki<

8 dy $yłem dzie%kiem, %&%iałem, przez par+ miesi+%y, $y( Ezopem)

8 ;szys%y z %zasem rezygnu"emy z ielki%& nadziei)

8 A kim pan %&%iał zosta( dzie%i7stie, panie Corelli<

8 9ogiem) I

Jego u'mie%& szakala z mie"s%a zgasił m!" u'mie%&)

8 Przy"a%ielu, $a"ki s# przypusz%zalnie "ednym z na"$ardzie" interesu"#%y%&

me%&anizm! litera%ki%&, "akie ymy'lono) ;ie pan, %zego nas u%z#<

8 a"# nauki moralne<

8 *ie) %z# nas, że istoty ludzkie pozna"# i przysa"a"# idee i po"+%ia za

po'redni%tem opoie'%i, &istorii, a nie metody%zny%& lek%"i %zy teorety%zny%& dyskurs!)

Tego samego u%zy nas każdy z ielki%& tekst! religi"ny%&) ;szystkie one s# opoie'%iami

o ludzia%&, kt!rzy musz# stai( %zoło ży%iu, pokona( przeszkody i yruszy( podr!ż

z$oga%a"#%# du%&oo poprzez perypetie i o$"aienia) ;szystkie 'i+te ksi+gi s# przede

szystkim ielkimi opoie'%iami, kt!ry%& #tki przedstaia"# na"ażnie"sze aspekty

ludzkie" natury, sytuu"#% "e kontek'%ie moralnym, rama%& okre'lony%&

nadprzyrodzony%& dogmat!) C&%iałem, $y sp+dził pan pot+pie7%zy tydzie7 na lekturze pra%,

przem!ie7, opinii i komentarzy, po to, że$y m!gł pan sam do"'( do niosku, że ni%zego si+

z ty%& tekst! nie można nau%zy() ?ze%zyi'%ie s# to tylko (i%zenia do$re" lu$ złe" oli,

zazy%za" %&y$ione)

*a tym konie% z ypoiedziami eQ %atedra) C&%+, $y od dzi' za%z#ł pan %zyta( $a'nie $ra%i rimm, tragedie A"s%&ylosa, ?ama"an+ al$o %elty%kie legendy) o y$oru) C&%+, $y

zanalizoał pan, na "akie" zasadzie oe teksty 4unk%"onu"#, $y ydzielił pan i%& esen%"+ i

odpoiedział, dla%zego yołu"# reak%"+ emo%"onaln#) C&%+, $y nau%zył si+ pan gramatyki,

a nie y%zytyał morały) 2 resz%ie %&%+, że$y za da, trzy tygodnie przyni!sł mi pan %o'

łasnego, po%z#tek "akie"' &istorii)

9y kazał mi pan uierzy()

8 5#dziłem, że "este'my pro4es"onalistami i nie możemy popełnia( grze%&u iary %okoliek)



Corelli u'mie%&n#ł si+, pokazu"#% z+$y)

8 *ar!%i( można tylko grzesznika, 'i+tego nigdy)



13

ni upłyały mi 'r!d lektury i nieustanny%& ypadk!) Przyzy%za"ony od lat do

samotne" egzysten%"i oraz oe" metody%zne" i niedo%eniane" anar%&ii ła'%ie" oso$nikom

pł%i m+skie" i stanu olnego, teraz musiałem pogodzi( si+ z tym, że moim domu

zamieszkała ko$ieta, i %&o%iaż $yła to tylko krn#$rna nastolatka o niestałym %&arakterze, "e"

o$e%no'( pooli, a%z systematy%znie za%z+ła podaża( sens szystki%& moi%& nayk! i

o$y%za"!) ;ierzyłem skategoryzoany nieład, 2sa$ella nie) ;ierzyłem, że rze%zy same

zna"du"# so"e mie"s%e %&aosie mieszkania, 2sa$ella nie) ;ierzyłem samotno'( i %isz+,

2sa$ella nie) Po kilku zaledie dnia%& u'iadomiłem so$ie, że moim łasnym

domu nie potra4i+ ni% znale>() =a każdym razem, kiedy szukałem noża do otierania list!,

szklanki %zy pary $ut!, musiałem pyta( 2sa$ell+, gdzież to opatrzno'( nat%&n+ła "#, $y "es%&oa()

8 Ja ni%zego nie %&oam) Kład+ tylko rze%zy na so"e mie"s%e, a to zupełnie %o

innego)

*ie $yło dnia, kiedy nie miałem o%&oty "e" udusi( przyna"mnie" kilka razy) Kiedy

%&%iałem, za%iszu so"ego ga$inetu, spoko"u pomy'le(, 2sa$ella po"aiała si+ zaledie

kilka minut p!>nie", z u'mie%&em na usta%&, $y przynie'( mi 4iliżank+ &er$aty al$o

%iaste%zka) =a%zynała kr#ży( po ga$ine%ie, ygl#dała przez okno, ro$iła porz#dek na moim $iurku, a potem pytała mnie, %o ro$i+ tuta" na g!rze, taki mil%z#%y i ta"emni%zy) Odkryłem, że

siedemnastolatki ma"# tak niey%zerpane pokłady gadulsta, że m!zg zmusza "e do

ykorzystyania i%& przyna"mnie" %o p!ł minuty) Już na trze%i dzie7 zde%ydoałem, że

musz+ "ak na"szy$%ie" znale>( "e" narze%zonego i na"lepie", że$y $ył on głu%&y)

8 Poiedz mi, 2sa$ello, "ak to "est możlie, $y panna tak &o"nie o$darzona dzi+kami

nie miała a$szty4ikant!<

8 A kto panu poiedział, że i%& nie mam<8 *ie podo$a %i si+ żaden młodzienie%<

8 C&łop%y moim ieku to sami nudziarze) *ie ma"# ni% do poiedzenia, a połoa

to tłumoki)

Już miałem "e" poiedzie(, że z iekiem %ale nie sta"# si+ m#drze"si, ale nie

%&%iałem poz$aia( "e" złudze7)

8 Jaki iek pre4eru"esz<

8 ;ol+ stary%&) Taki%& "ak pan)

8 ażasz, że "estem stary<



8 Podrostkiem to pan "uż nie "est)

;olałem uzna(, że so$ie ze mnie doru"e, niż przy"#( ten %ios poniże" pasa,

$ezlito'nie ymierzony mo"e" pr!żno'%i) Postanoiłem ysili( si+ na sz%zypt+ sarkazmu, $y

"ako' y$rn#( z sytua%"i)

8 To do$ra iadomo'(, że podlotkom podo$a"# si+ starsi m+ż%zy>ni) =ła iadomo'(

"est taka, że doro'li m+ż%zy>ni, a "uż złasz%za zniedoł+żniali i o$le'ni star%y, r!nież

gustu"# podlotka%&)

8 ;iem o tym) *ie%& pan nie my'li, że ze mnie "aka' nainia%zka)

2sa$ella popatrzyła na mnie, "ak$y %o' knuła, po %zym u'mie%&n+ła si+ zło'liie)

Teraz mi przyłoży, pomy'lałem)

8 A pan też gustu"e podlotka%&<

Miałem goto# odpoied>, zanim pytanie padło z "e" ust) Przem!iłem ni%zym

pro4esor geogra4ii 8 na"$ardzie" $el4erskim i o$iektynym tonem, na "aki $yło mnie sta()

8 Podo$ały mi si+, kiedy miałem tyle lat %o ty) =ykle podo$a"# mi si+ dzie%zyny

moim ieku)

8 ; pa7skim ieku to "uż nie s# żadne dzie%zyny, tylko na"lepszym ypadku

ko$iety, "e'li nie matrony)

8 e$at+ uzna"+ za zako7%zon#) *ie masz ni% do ro$oty na dole<

8 *ie)

8 To e> si+ do pisania) *ie trzymam %i+ tuta", że$y' mi zmyała na%zynia i %&oała

przede mn# mo"e łasne rze%zy) Jeste' tuta", gdyż zapeniała' mnie, że %&%esz nau%zy( si+

pisa(, a opr!%z mnie nie znasz żadnego innego 4ra"era, kt!ry m!gł$y %i tym pom!%)

8 *ie musi si+ pan od razu o$raża() Jako' nie mam nat%&nienia)

8 *at%&nienie przy%&odzi, kiedy %złoiek przyklei łok%ie do $iurka, tyłek do krzesła i

za%znie si+ po%i() ;y$ierz "aki' temat, "ak#' ide+ i za%zni" yżyma( m!zg, aż %i+ roz$oli) *a

tym polega nat%&nienie)8 Temat "uż mam)

8 C&ała 9ogu)

8 9+d+ pisa( o panu)

*astało długie mil%zenie, po"edynek na spo"rzenia nad $iurkiem)

8 la%zego<

8 9o yda"e mi si+ pan interesu"#%y) 2 dziny)

8 2 starszy)8 2 rażliy) Praie "ak %&łop%y moim ieku)



*iestety za%zynałem si+ "uż przyzy%za"a( do toarzysta 2sa$elli, do szpil, kt!re mi

$i"ała, i 'iatła, kt!re niosła ten dom)

;szystko skazyało na to, że spełni# si+ mo"e na"%zarnie"sze o$ay i ko7%u

zostaniemy przy"a%i!łmi)

8 A pan< =nalazł "uż pan temat ty%& 4oliała%&, kt!re pan przegl#da<

znałem, że im mnie" opoiem 2sa$elli o moim zle%eniu, tym lepie")

8 *a razie "estem na etapie z$ierania materiał!)

8 Materiał!< A "ak si+ "e z$iera<

8 = gru$sza polega to na tym, że %zytasz tysi#%e stron, $y doiedzie( si+ szystkiego,

%o potrze$ne, i do"'( do tego, %o tema%ie na"ażnie"sze, do emo%"onalne" prady, a potem

o szystkim zapominasz i za%zynasz od zera)

2sa$ella est%&n+ła)

8 A %o to "est prada emo%"onalna<

8 To sz%zero'( rama%& 4ik%"i)

8 Czyli trze$a $y( u%z%iym i do$rym, że$y m!% pisa(<

8 *ie) Trze$a mie( arsztat) Prada emo%"onalna nie "est moralnym przymiotem, to

tylko kestia te%&niki)

8 M!i pan "ak naukoie% 8 zaprotestoała 2sa$ella)

8 0iteratura, przyna"mnie" ta do$ra, ma so$ie tyle samo ze sztuki, %o z nauki)

Podo$nie "ak ar%&itektura i muzyka)

8 A "a my'lałam, że to %o', %o yrasta z duszy artysty, ot tak)

8 Ot tak yrasta"# tylko #sy i $rodaki)

2sa$ella przy"+ła te reela%"e $ez entuz"azmu)

8 M!i pan to szystko po to, $y mnie znie%&+%i( i $ym poszła so$ie do domu)

8 *a ten %ud akurat nie li%zyłem)

8 Jest pan na"gorszym nau%zy%ielem na 'ie%ie)8 5uk%es nau%zy%iela "est r+ka%& u%znia, nie odrotnie)

8 = panem nie można dyskutoa(, $o opanoał pan szystkie retory%zne sztu%zki) To

nie "est spraiedlie)

8 *i% nie "est spraiedlie) Możemy "edynie stara( si+, $y $yło logi%zne)

5praiedlio'( "est rzadk# przypadło'%i# na tym 'ie%ie, poza tym zdroym "ak ry$a)

8 Amen) Czy to ła'nie si+ dzie"e, kiedy %złoiek sta"e si+ dorosły< He nie ierzy "uż

ni%, "ak pan<8 *ie) ;i+kszo'( ludzi, starze"#% si+, nadal ierzy r!żne głupsta, %z+sto naet



%oraz i+ksze) Ja id+ pod pr#d, $o lu$i+ gra( innym na nera%&)

8 *ie%& pan nie $+dzie taki peny) Ja, kiedy dorosn+, nadal $+d+ ierzy( to, %o

ierz+ 8 od%i+ła si+ 2sa$ella)

8 PoodzeniaD

8 A do tego ierz+ pana)

*ie odr!%iła zroku, kiedy na ni# spo"rzałem)

8 To dlatego, że mnie nie znasz)

8 Tak si+ panu tylko yda"e) *ie "est pan %ale taki ta"emni%zy, za "akiego %&%e pan

u%&odzi()

8 *ie staram si+ $y( ta"emni%zy)

8 To $ył tylko delikatny spos!$ unikni+%ia słoa: antypaty%zny)

Ja też znam kilka retory%zny%& sztu%zek)

8 To nie retoryka, tylko ironia) A to zupełnie %o innego)

8 =asze musi $y( pana na ierz%&u każde" dyskus"i<

8 Kiedy mam tak łatego prze%inika, tak)

8 A ten %złoiek) Pa7ski pryn%ypał)))

8 Corelli<

8 Corelli) Też "est łatym prze%inikiem<

8 *ie) Corelli zna "esz%ze i+%e" retory%zny%& sztu%zek niż "a)

8 Tak też mi si+ zdaało) 4a mu pan<

8 Czemu o to pytasz<

8 5ama nie iem) 4a mu pan<

8 la%zego miał$ym mu nie u4a(<

2sa$ella zruszyła ramionami)

8 Co konkretnie panu zle%ił< *ie poie mi pan<

8 Już %i m!iłem) He$ym napisał ksi#żk+ dla "ego ydani%ta)8 Poie'(<

8 *iezupełnie) ?a%ze" $a"k+) 0egend+)

8 Ksi#żk+ dla dzie%i<

8 Co' tym rodza"u)

8 2 zro$i to pan<

8 Pła%i $ardzo do$rze)

2sa$ella zmarsz%zyła $ri)8 2 dlatego pan pisze< He do$rze pła%#<



8 Czasami)

8 A tym razem<

8 Tym razem napisz+ t+ ksi#żk+, gdyż musz+ to zro$i()

8 Ma pan o$e% niego dług<

8 Przypusz%zam, że można to tak naza()

2sa$ella si+ zamy'liła) =daało mi si+, że %&%e %o' poiedzie(, ale ostatnie" %&ili

ugryzła si+ "+zyk) ; zamian za to posłała mi nieinny u'mie%& i "edno z ty%& soi%&

anielski%& spo"rze7, zmienia"#% temat %i#gu tak kr!tkiego %zasu, "akiego potrze$a, $y

zatrzepota( rz+sami)

8 Też %&%iała$ym, że$y mi pła%ono za pisanie 8 rzu%iła)

8 ;szys%y, kt!rzy pisz#, marz# o tym, %o %ale nie zna%zy, że to kiedy' nast#pi)

8 A "ak to zro$i(<

8 *a po%z#tek trze$a ze"'( do galerii, zi#( kartk+ papieru)))

8 Przyklei( łok%ie do stołu i yż#( m!zg, aż porz#dnie roz$oli) To "uż słyszałam)

5po"rzała mi o%zy z a&aniem) 9yła domu p!łtora tygodnia, a nie u%zyniłem ni%,

$y ysła( "# z porotem do rodzi%!) Przypusz%zam, że zastanaiała si+, kiedy to resz%ie

zro$i+ i dla%zego tak długo zlekam) Ja też si+ zastanaiałem i nie zna"doałem odpoiedzi)

8 Miło $y( pa7sk# asystentk#, mimo że "est pan taki, "aki "est 8 poiedziała ko7%u)

Patrzyła na mnie tak, "ak$y %ałe "e" ży%ie zależało od "ednego %ieple"szego słoa)

ległem pokusie) o$re słoo "est łat# przysług# nieymaga"#%# ani krzty po'i+%enia, a

%zasem art# i+%e" niż pradziy do$ry u%zynek)

8 Ja też si+ %iesz+, że "este' mo"# asystentk#, 2sa$ello, %&o%iaż "estem taki, "aki "estem)

2 $+d+ %ieszył si+ "esz%ze $ardzie", kiedy "uż nau%zysz si+ ode mnie szystkiego, %zego mog+

%i+ nau%zy()

8 5#dzi pan, że mam talent<

8 *ie mam %o do tego na"mnie"szy%& #tplio'%i) =a dziesi+( lat ty $+dziesznau%zy%ielk#, a "a u%zniem 8 za%ytoałem słoa, kt!re %i#ż miały dla mnie posmak zdrady)

8 9a"ki pan opoiadaD 8 poiedziała, %ału"#% mnie serde%znie poli%zek, $y za %&il+

z$ie% p+dem po s%&oda%&)



14

Po południu zostaiłem 2sa$ell+ przy $iurku, kt!re przysposo$ili'my dla nie"

galerii, oko oko z niezapisanymi kartkami, sam za' udałem si+ do ksi+garni don usta6a

9ar%el!, przy uli%y ernando, $y zaopatrzy( si+ do$re i %zytelne ydanie 9i$lii) ;szystkie

egzemplarze 5tary%& i *oy%& Testament!, kt!re miałem domu, ydrukoane $yły

mikroskopi"n# %z%ionk# na p!łprze>ro%zystym, %ieniutkim papierze i i%& lektura, miast

uniesienia i $oskiego nat%&nienia, yołyała ra%ze" $!l głoy) 9ar%el!, kt!ry 'r!d

rozli%zny%& przymiot! miał także i ten, iż z pas"# oddaał si+ kolek%"onoaniu 'i+ty%&

ksi#g i szelki%& apokry4i%zny%& tekst! %&rze'%i"a7sta, dysponoał na zaple%zu

spe%"alnym pomiesz%zeniem przezna%zonym na 9i$li+, żyoty 'i+ty%& i $łogosłaiony%& i

inne dzieła literatury religi"ne")Kiedy szedłem do ksi+garni, sprzeda%a po$iegł na zaple%ze, $y uprzedzi( o mo"e"

izy%ie sze4a) 9ar%el! ynurzył si+ ze so"ego $iura entuz"asty%znym nastro"u)

8 ;szelki du%& pana 9oga %&aliD 5empere uprzedzał mnie, że narodził si+ pan na

noo, ale to, %o idz+, przerosło mo"e o%zekiania) Przy panu samemu ?udol4oi 1alentino

słoma z $ut! ysta"e) 2 gdzież to si+ pan podzieał, ło$uzie<

8 Tu i tam 8 odparłem)

8 ;sz+dzie tylko nie na przy"+%iu eselnym 1idala) 9rakoało tam pana, przy"a%ielu)8 Bmiem si+ z tym nie zgodzi()

Ksi+garz przytakn#ł, da"#% do zrozumienia, że u%zyni zado'( mo"emu ży%zeniu i nie

$+dzie si+ zagł+$iał ten drażliy temat)

8 a si+ pan zaprosi( na 4iliżank+ &er$aty<

8 *aet na die) Potrze$u"+ też 9i$lii) ; miar+ możlio'%i da"#%e" si+ %zyta()

8 To żaden pro$lem 8 zapenił ksi+garz) 8 almauD

Jeden ze sprzeda%! przy$iegł usłużnie na ezanie)8 almau, nasz przy"a%iel, pan Martin, potrze$u"e ydania 9i$lii nie %ela%&

dekora%y"ny%&, a %zytelni%zy%&) My'lałem o Torres Amat, z tysi#% osiemset dudziestego

pi#tego) Co pan s#dzi<

5pe%y4ik# ksi+garni 9ar%el! $yło to, że rozmaiało si+ tu o ksi#żka%& "ak o

doskonały%& ina%&, katalogu"#% i%& $ukiet, aromat, tekstur+ i rok produk%"i)

8 =nakomity y$!r, prosz+ pana, %&o%iaż "a skłaniał$ym si+ ra%ze" ku ers"i

zaktualizoane" i popraione")

8 Tysi#% osiemset siedemdziesi#ty<



8 Tysi#% osiemset dziei+(dziesi#ty trze%i)

8 O%zyi'%ie) =de%ydoanieD Prosz+ "# zapakoa( mo"emu przy"a%ieloi a6idoi i

zapisa( na ra%&unek 4irmy)

8 ; żadnym ypadkuD 8 zaprotestoałem)

8 ; dniu, kt!rym przy"m+ pieni#dze za 9i$li+ od takiego niedoiarka "ak pan,

trza'nie mnie, i słusznie, karz#%y piorun)

almau ruszył $iegiem na poszukianie mo"e" 9i$lii, a "a poszedłem za 9ar%el! do

"ego ga$ine%iku, gdzie ksi+garz przygotoał &er$at+ i po%z+stoał mnie %ygarem) =apaliłem

"e od płomienia 'ie%y, kt!r# mi podał)

8 Ma%anudo<

8 ;idz+, że yra$ia pan so$ie podnie$ienie) M+ż%zyzna musi mie( nałogi, na"lepie"

yszukane, prze%inym ypadku nie ma si+ z %zego yzala() =reszt#, %o tamD =apal+ z

panem)

C&mura dymu ze znakomity%& %ygar przykryła nas "ak ysoka 4ala)

8 Kilka miesi+%y temu $yłem Paryżu i miałem okaz"+ po%zyni( pene ustalenia na

temat, o kt!rym spominał pan kiedy' naszemu przy"a%ieloi 5empere 8 za%z#ł 9ar%el!)

8 Editions de la 0umiere)

8 ; rze%zy same") 9ył$ym iel%e ukontentoany, mog#% doiedzie( si+ %zego'

i+%e", ale odk#d zamkni+to ydani%to, yda"e si+, że nikt nie na$ył żadnego katalogu i

nieiele udało mi si+ ustali()

8 M!i pan, że ydani%to zamkni+to< Kiedy<

8 ; tysi#% dziei+(set %zternastym, "e'li mnie pami+( nie zaodzi)

8 To na peno "aka' pomyłkaD

8 *ie "e'li m!imy o Editions de la 0umiere na 9oule6ard 5t) 8 ermain)

8 Tak, o tym)

8 =apisałem so$ie szystko, że$y nie zapomnie(, kiedy si+ zo$a%zymy)9ar%el! poszperał szu4ladzie $iurka i y%i#gn#ł z nie" nieielki notatnik)

8 O, tuta": /Editions de la 0umiere, ydani%to tekst! religi"ny%& z 4iliami

?zymie, Paryżu, 0ondynie i 9erlinie) =ałoży%iel i yda%a: Andreas Corelli) ata otar%ia

pierszego $iura Paryżu: RR3)

8 *iemożlie))) 8 ymamrotałem)

9ar%el! zruszył ramionami)

8 *ie iem, $y( może si+ myl+, ale)))8 A $ył pan siedzi$ie ydani%ta<



8 *aet tam za"rzałem, $o mieszkałem nieopodal, &otelu naprze%iko Panteonu, a

dana siedzi$a ydani%ta zna"doała si+ po południoe" stronie $ularu, pomi+dzy uli%#

5t) 8 Ja%ues a $ularem 5t) 8 Mi%&el)

8 2 %o<

8 9udynek $ył pusty i za$ity de%&ami i ygl#dał, "ak$y %o' tam si+ stało, pożar al$o

%o' podo$nego) Tylko kołatka pozostała nietkni+ta, kształ%ie anioła, istne %a%ko) Odlana z

$r#zu, moim zdaniem)

C&+tnie $ym "# za$rał, gdy$y nie żandarm, kt!ry nie spusz%zał ze mnie oka, a nie

'miałem yołya( skandalu dyplomaty%znego, nie da" 9oże, ran%"a znou $y nas

na"e%&ała)

8 Jak popatrze( na to, %o si+ dzie"e, to można poiedzie(, że y'iad%zyła$y nam

przysług+)

8 *o, nie pomy'lałem o tym) ;ra%a"#% do tematu) ;idz#% stan, "akim zna"du"e si+

$udynek, udałem si+ do po$liskie" kaiarni, $y zasi+gn#( "+zyka, i poiedziano mi, że

$udynek stoi tak "uż od dudziestu lat)

8 A doiedział si+ pan %zego' o yda%y<

8 O Corellim< =e strz+p! in4orma%"i ynioskoałem, iż ydani%to zaiesiło

so"# działalno'(, kiedy Corelli postanoił ode"'( na emerytur+, %&o%iaż, "ak mi si+ yda"e,

nie miał !%zas naet pi+(dziesi+%iu lat) O ile iem, przeni!sł si+ na południe ran%"i, do

0u$eron, i niedługo potem zmarł) k#szenie żmii, pono()

Trze$a mie( pe%&a, emerytura Proans"i i taka 'mier()

8 Jest pan peien, że on nie ży"e<

8 Pere Coligny, "ego odie%zny ryal, pokazał mi "ego nekrolog, kt!ry prze%&oyał

ramka%&, ni%zym tro4eum) Poiedział mi, że patrzy na niego %odziennie, $y przypomnie(

so$ie, że ten przekl+ty $+kart nie ży"e i leży gro$ie) To "ego słoa, %&o%iaż po 4ran%usku

$rzmiało to zna%znie ładnie" i d>i+%znie")8 Czy Coligny spominał, że Corelli miał może syna<

8 Odniosłem rażenie, że temat nie"akiego Corellego nie należał do "ego ulu$iony%& i

skoro nadarzyła si+ okaz"a, Coligny uznał spra+ za sko7%zon#) =da"e si+, że soim %zasie

Corelli ukradł mu "ednego z autor!, nie"akiego 0am$erta, %o yołało skandal

'rodoisku)

8 A o %o dokładnie poszło<

8 *a"za$anie"sze tym szystkim "est to, że Coligny nigdy Corellego nie idział nao%zy) 2%& kontakty sproadzały si+ do zaodoe" koresponden%"i) ;yda"e si+, że monsieur



0am$ert podpisał umo+ na ksi#żk+ dla Editions de la 0umiere ta"emni%y przed Colignym,

z kt!rym miał kontrakt na ył#%zno'() 0am$ert $ył dogorya"#%ym opiumist#, za kt!rego

długi można $yło y$rukoa( %ał# uli%+ ?i6oli, od ko7%a do ko7%a) Coligny pode"rzeał, że

Corelli zao4eroał mu "ak#' astronomi%zn# kot+, a $iedak, "uż kona"#%y, przy"#ł to, $o

%&%iał so"e dzie%i przyzoi%ie usytuoa()

8 A na "ak# ksi#żk+<

8 O tematy%e religi"ne") Coligny naet podał tytuł, "aki' znany ła%i7ski zrot, ule%iało

mi z głoy) ;szystkie mszały $rzmi# "ednako) PaQ loria Mundi %zy %o' tym stylu)

8 A %o si+ stało z ksi#żk# i z 0am$ertem<

8 Tu spraa za%zyna si+ komplikoa() 9iedny 0am$ert, pono( przypłyie

szale7sta, %&%iał ydani%tie spali( manuskrypt i sam za"#ł si+ ogniem) ;iele os!$

s#dziło, że opium zżarło mu resztki m!zgu, ale Coligny pode"rzeał, że to Corelli p%&n#ł go

do samo$!"sta)

8 A po %!ż miał$y to ro$i(<

8 9a, kt!ż to ie< Może nie %&%iał ui'%i( koty, do "akie" si+ $ył zo$oi#zał) Może to

szystko $yło "edynie ytorem 4antaz"i ColignyLego, kt!ry, mi+dzy nami m!i#%, nie stroni

od $eau"olais przez dana'%ie miesi+%y roku) *ie szuka"#% daleko, poiedział mi, że

Corelli usiłoał go za$i(, $y uolni( 0am$erta od kontraktu, i zostaił go spoko"u dopiero

tedy, kiedy Coligny zde%ydoał si+ odst#pi( od umoy, daru"#% semu doty%&%zasoemu

autoroi szelkie zo$oi#zania)

8 Prze%ież tierdził, że go nigdy ży%iu nie spotkał<

8 To tylko potierdza mo"e przypusz%zenia) Oso$i'%ie uażam, że Coligny $redził)

Kiedy odiedziłem go "ego mieszkaniu, u"rzałem i+%e" kru%y4iks!, Matek 9oski%& i

4igurek 'i+ty%& niż sklepie z deo%"onaliami) Odniosłem rażenie, że nie szystko u

niego 4unk%"onu"e porz#dku) dy si+ żegnali'my, poradził mi, $ym trzymał si+ "ak na"dale"

od Corellego)8 Prze%ież poiedział, że Corelli umarł)

8 E%%o ua)

Mil%załem) 9ar%el! przypatryał mi si+ zaintrygoany)

8 Mam rażenie, że yniki mo"ego do%&odzenia zanadto pana nie zasko%zyły)

=areagoałem $ladym u'mie%&em $eztroski, "ak$ym uznaał %ał# spra+ za do'(

$ła&#)

8 ;prost prze%inie) 9ardzo "estem panu dzi+%zny za trud i uzyskane in4orma%"e)8 *ie ma za %o, %ała przy"emno'( po mo"e" stronie, $o, zaprad+, nie ma to "ak



plotkoa( Paryżu, prze%ież pan mnie zna)

9ar%el! yrał ze sego notatnika kartk+ z zapisanymi in4orma%"ami i podał mi "#)

8 Może si+ panu na %o' przyda) Tu "est szystko, %zego zdołałem si+ yiedzie()

;stałem i podałem mu dło7) Odproadził mnie do drzi, gdzie %zekał almau z

przygotoanym pakunkiem)

8 A "e'li interesu"e pana "aki' 'i+ty o$razek z 9ożym zie%i#tkiem, taki gdzie

zie%i#tko zamyka i otiera o%zka, zależno'%i od tego, "ak si+ patrzy, %&+tnie służ+) Mog+

też mie( takie z Matk# 9osk# po'r!d oie%zek, kt!re, "ak si+ o$r!%i, przemienia"# si+

pu%ułoate %&eru$inki) Cud te%&niki stereoskopoe")

8 *a razie pozostan+ przy słoie o$"aionym)

8 Amen)

Podzi+koałem ksi+garzoi za za%&+t+ do dalsze" pra%y, ale miar+ "ak si+

oddalałem, ogarniał mnie zimny niepok!" i za%z+ło opanoya( rażenie, że uli%e i m!" los

sto"# na ru%&omy%& piaska%&)



15

Po drodze do domu zatrzymałem si+ przy oknie ystaoym sklepu papierni%zego na

uli%y Argenteria) = po4ałdoane" artysty%znie tkaniny yłaniało si+ etui, kt!rym

spo%zyały stal!ki i o$sadka z ko'%i słonioe", stanoi#%e komplet z $iałym kałamarzem z

ygraeroanymi muzami al$o r!żkami) Cało'( emanoała soistym klimatem

melodramatu i zdaała si+ skradziona z $iurka "ednego z ty%& poie'%iopisarzy rosy"ski%&

ykraia"#%y%& si+ tysi#%ami stroni%) 2sa$ella staiała litery zgra$ne "ak $aletni%e)

=azdro'%iłem "e" kaligra4ii, istny %ud, %zyste" i nieskalane" "ak "e" 'iadomo'(, i ydaało mi

si+, że ! komplet stal!ek nosi "e" imi+) ;szedłem do sklepu i poprosiłem sprzeda%+ o

pokazanie mi etui) 5tal!ki $yły pozła%ane, a %ała przy"emno'( arta skromn# 4ortun+,

niemnie" uznałem, że należało$y "akim' miłym dro$iazgiem podzi+koa( za %ierplio'( iserde%zno'(, "akie spotkały mnie ze strony mo"e" asystentki) *a mo"# pro'$+ sprzeda%a

zapakoał mi etui purpuroy $łysz%z#%y papier i o$i#zał kokard# ielk# "ak karo%a)

;r!%iszy do domu, po%zułem oo egoisty%zne samozadoolenie, "akie da"e

staienie si+ u kogo' z prezentem r+ku) 5zykoałem si+ "uż, $y zaoła( 2sa$ell+, "ak$y

$yła iern# maskotk#, kt!ra poinna "edynie y%zekia( z oddaniem na por!t sego pana,

ale na idok tego, %o zo$a%zyłem po otar%iu drzi, zaniem!iłem) ; korytarzu panoała

%iemno'( "ak tunelu) = otarty%& na o'%ież drzi do zna"du"#%ego si+ gł+$i poko"u padałna podłog+ płat ż!łtaego i migo%#%ego 'iatła)

8 2sa$ella< 8 zaołałem, %zu"#% su%&o'( usta%&)

8 Tuta" "estem)

łos do%&odził z poko"u) ?uszyłem tam, odłożyszy prezent na stolik przedsionku)

5tan#łem na progu i spo"rzałem gł#$ pomiesz%zenia) 2sa$ella siedziała na podłodze, przy

'ie%z%e etkni+te" do długie" szklanki, i z zapałem oddaała si+ semu drugiemu, po

literaturze, poołaniu: zaproadzaniu porz#dku %udzy%& mieszkania%&)8 Jak si+ tu dostała'<

5po"rzała na mnie u'mie%&ni+ta i zruszyła ramionami)

8 9yłam galerii i usłyszałam "akie' &ałasy) My'lałam, że pan r!%ił, i+% yszłam

na korytarz i zo$a%zyłam otarte drzi, %&o( pan %&y$a m!ił, że ten pok!" "est zasze

zamkni+ty)

8 ;y"d> st#d) *ie %&%+, że$y' tu %&odziła) Ten pok!" "est $ardzo ilgotny)

8 Ale pan ymy'lił) ;iem, ile tu "est ro$oty) *o prosz+, nie%& pan e"dzie) *ie%& pan

zo$a%zy, %o "a tu znalazłam)



;a&ałem si+)

8 *o, nie%& pan e"dzie, 'miało)

;szedłem do poko"u i ukl#kłem przy nie") 2sa$ella rozdzieliła pudła i rze%zy podług

kategorii: ksi#żki, za$aki, 4otogra4ie, odzież, o$uie, okulary) Patrzyłem na szystkie te

przedmioty z pode"rzlio'%i#) 2sa$ella ygl#dała na za%&y%on#, "ak$y odkryła kopalnie

kr!la 5alomona)

8 To szystko pa7skie<

=aprze%zyłem)

8 To s# rze%zy poprzedniego ła'%i%iela)

8 =nał go pan<

8 *ie) Kiedy si+ proadziłem, to leżało tu "uż od lat)

2sa$ella pokazała mi plik list! takim gestem, "ak$y %&odziło o do!d 'ledztie)

8 A mnie si+ yda"e, że doszłam, "ak si+ nazyał)

8 *iemożlie)

'mie%&n+ła si+, na"yra>nie" za%&y%ona so"# pra%# detektya)

8 Marlas%a 8 ozna"miła) 8 *azyał si+ iego Marlas%a) Ciekae, nie<

8 Co %iekae<

8 He "ego i pa7skie ini%"ały s# identy%zne: )M)

8 =ykły przypadek) ziesi#tki tysi+%y os!$ tym mie'%ie ma identy%zne ini%"ały)

2sa$ella pu'%iła do mnie oko) Bietnie si+ $aiła)

8 *ie%& pan zo$a%zy, %o znalazłam)

=nalazła $laszane pudełko z mosi#dzu pełne stary%& zd"+() 9yły to 4otogra4ie z

dany%& %zas!, stare po%zt!ki z 9ar%elony, na kt!ry%& idniały pała%e z$urzone parku

Ciudadela po ;ystaie Biatoe" RRR roku, ielkie, zru"noane kamieni%e i ale"e pełne

ludzi u$rany%& elegan%ko edług !%zesne" mody, poozy i spomnienia kolora%&

mo"ego dzie%i7sta) =agu$ione tarze i o%zy spogl#dały na mnie z oddalenia trzydziestu lat);ydaało mi si+, że na ielu z ty%& 4otogra4ii rozpozna"+ tarz aktorki, lata%& mego

dzie%i7sta do'( popularne", ale teraz "uż zapomniane") 2sa$ella przygl#dała mi si+

mil%zeniu)

8 ;ie pan, kto to "est< 8 spytała)

8 ;yda"e mi si+, że nazyała si+ 2ren+ 5a$ino, %&y$a) 9yła aktork# %iesz#%# si+ naet

pen# sła# teatra%& przy Paralelo)

ano temu) *a 'ie%ie %i+ "esz%ze nie $yło)8 *o to nie%& pan popatrzy)



2sa$ella podała mi 4otogra4i+ 2ren+ 5a$ino oparte" o okno, kt!rym $ez

na"mnie"szego trudu rozpoznałem okno studia mo"e" ieży)

8 Ciekae, prada< 8 zapytała 2sa$ella) 8 My'li pan, że mieszkała tuta"<

Odpoiedziałem grymasem nieiedzy pomieszane" z o$o"+tno'%i#)

8 Może $yła ko%&ank# tego iega Marlaski)))

8 Tak %zy siak, nie poinno nas to o$%&odzi()

8 Ale pan "est %zasem nudny)

2sa$ella za%z+ła %&oa( zd"+%ia z porotem do pudełka) Jedno z ni%& ypadło "e" z

r+ki i yl#doało u moi%& st!p) Podniosłem "e i przy"rzałem mu si+) *a 4otogra4ii 2ren+

5a$ino, oszałamia"#%e" %zarne" sukni, pozoała z grup# ludzi stro"a%& ie%zoroy%&

sali, kt!ra ydaała mi si+ salonem Cir%ulo E%uestre) 9yło to zd"+%ie z "akie"' 4ety, kt!re

ni%zym si+ nie yr!żniało i nie zr!%iło$y mo"e" uagi, gdy$y nie to, że drugie" linii, na

s%&odka%&, zarysoała si+ nieyra>na posta( siołosego dżentelmena) 9ył to Andreas

Corelli)

8 =$ladł pan 8 stierdziła 2sa$ella)

;y"+ła mi zd"+%ie z r#k i przy"rzała mu si+ $ada%zo, ni% nie m!i#%) Podniosłem si+

z kolan i dałem 2sa$elli znak, $y yszła z poko"u)

8 *ie %&od> tu i+%e" 8 poiedziałem spoko"nie)

8 la%zego<

Po%zekałem, aż 2sa$ella y"dzie, i zamkn#łem drzi) Patrzyła na mnie, "ak$ym $ył

niespełna rozumu)

8 Jutro skontaktu"esz si+ z siostrami miłosierdzia i poprosisz, $y przyszły po to, %o

zna"du"e si+ tym poko"u) *ie%& ezm# szystko, a %zego nie %&%#, nie%& yrzu%#)

8 Ale)))

8 9ez dyskus"i)

*ie %&%iałem napotka( "e" zroku, i+% odszedłem stron+ pro 8 adz#%y%& dostudia s%&od!) 2sa$ella patrzyła na mnie z korytarza)

8 Kim "est ten %złoiek, panie Martin<

8 To nikt 8 yszeptałem) 8 *ikt)



1

5zedłem po s%&oda%& do studia) *o% $yła %iemna, $ez ksi+ży%a i giazd) Otorzyłem

okna na o'%ież i stan#łem przy "ednym z ni%&, $y popatrze( na miasto %iemno'%ia%&)

Praie nie %zu( $yło iatru, i+% pot gryzał si+ sk!r+)

siadłem na parape%ie i zapaliszy drugie z %ygar, kt!re 2sa$ella położyła na moim

$iurku par+ dni %ze'nie", za%z#łem %zeka( na poie 'ieżego poietrza lu$ też na

'ieższ# my'l, %iekasz# od doty%&%zasoe" kolek%"i komunał!, z kt!r# $ym si+ za$rał do

realiza%"i zam!ienia pryn%ypała) 2 !%zas usłyszałem skrzypni+%ie otiera"#%y%& si+

pi+tro niże" okienni% z sypialni 2sa$elli) *a patio padł prostok#t 'iatła i zo$a%zyłem

od%ina"#%y si+ na nim zarys "e" syletki) 2sa$ella podeszła do okna i spo"rzała %iemno'(,

nie'iadoma mo"e" o$e%no'%i) Patrzyłem, "ak si+ roz$iera pooli) =o$a%zyłem, "ak pod%&odzi do lustra sza4ie i przygl#da si+ semu %iału, przesua"#% po $rzu%&u opuszki

pal%! i prze$iega"#% szramy na en+trzne" stronie ud i na przedramiona%&) Przy"rzała si+

so$ie niespiesznie, za "edyne okry%ie ma"#% przegrane spo"rzenie, a nast+pnie zgasiła 'iatło)

;r!%iłem do $iurka i usiadłem przed stosem notatek i zapisk! gromadzony%& do

ksi#żki pryn%ypała) Prze"rzałem szki%e opoie'%i pełny%& misty%zny%& o$"aie7 i prorok!

y%&odz#%y%& $ez szanku z na"%i+ższy%& pr!$ i ra%a"#%y%& z prad# o$"aion#,

mes"anisty%zny%& in4ant! podrzu%any%& pod drzi rodzin u$ogi%&, o %zysty%& dusza%&,kt!ry%& prze'ladu"# $ez$ożne i złe imperia, ra"! przyrze%zony%& inny%& ymiara%& tym,

kt!rzy pogodz# si+ ze sym losem i przystan# na reguły gry sportoym du%&u, oraz

leniy%& i antropomor4i%zny%& $!st niema"#%y%& ni% innego do ro$oty, "ak tylko

utrzymya( telepaty%zny doz!r nad sumieniem milion! kru%&y%& na%zelny%&, kt!re

nau%zyły si+ my'le(, odkrya"#% "edno%ze'nie, że s# zdane na łask+ losu, porzu%ane

odległym zak#tku sze%&'iata, i kt!re so"e" nieza%&iane" pysze lu$ rozpa%zy ierz#

'i+%ie, że nie$o i piekło gł+$oko przeżya"# i%& prymityne i n+dzne grze%&y)=astanoiłem si+, %zy a$y pryn%ypał ła'nie to e mnie zo$a%zył: sprzeda"ny i

poz$aiony skrupuł! umysł got! ymy'li( narkoty%zn# $a"k+ zdoln# u'pi( dzie%i al$o

p%&n#( $yle $iedaka, poz$aionego nadziei, do zamordoania s#siada zamian za ie%zn#

dzi+%zno'( $!st yzna"#%y%& moralno'( reolero%a) Kilka dni %ze'nie" nadeszło

kole"ne zaproszenie, kt!rym m!" pryn%ypał proponoał spotkanie %elu om!ienia

post+p! pra%y) =m+%zony łasnymi skrupułami, poiedziałem so$ie, że zostały "uż tylko

dadzie'%ia %ztery godziny i "ak tak dale" p!"dzie, stai+ si+ przed nim z pustymi r+koma i z

gło# pełn# #tplio'%i i domysł!) *ie ma"#% innego y$oru, zro$iłem to, %o ro$iłem



przez tyle lat podo$ny%& sytua%"a%&) ;kr+%iłem kartk+ papieru do underooda i z pal%ami

na klaiaturze ni%zym pianista o%zeku"#%y na ru%& dyrygenta za%z#łem y%iska( m!zg,

%zeka"#%, %o z tego y"dzie)



1!

2nteresu"#%e 8 poiedział pryn%ypał, sko7%zyszy %zyta( dziesi#t#, ostatni# stron+) 8

zine, ale interesu"#%e)

5iedzieli'my zło%istym p!łmroku na ła%e altanki parku Ciudadela)

Przes#%za"#%y si+ przez metalo# struktur+ sklepienia $lask rozdro$niony złoty pył rze>$ił

'iatła i %ienie ogrodu ok!ł nas, zatopionego dzine", "a'nie"#%e" pomro%e) =apaliłem

papierosa i przygl#dałem si+ k!łkom $ł+kitnego dymu, kt!re znosiły si+ znad moi%& pal%!)

8 ; pa7ski%& usta%& przymiotnik /dziny3 $rzmi niepoko"#%o 8 poiedziałem)

8 /ziny3 to dla mnie prze%iie7sto /pospolitego3 8 u'%i'lił Corelli)

8 Ale<

8 *ie ma żadnego ale, m!" drogi a6idzie) 5#dz+, że znalazł pan %ieka# drog+ i teny$!r do$rze roku"e)

Kiedy poie'%iopisarz słyszy, że kt!ra' z "ego stron "est interesu"#%a i do$rze si+

zapoiada, ie "uż na peno, że %o' poszło nie tak)

Corelli odgadł mo"e zaniepoko"enie)

8 Odr!%ił pan %ałe zagadnienie) =amiast %zerpa( z mitologii, za%z#ł pan od >r!deł

$ardzie" prozai%zny%&) Mog+ spyta(, sk#d zi#ł si+ pomysł zast#pienia posła7%a poko"u

mes"aszem o"onikiem<8 ;spominał pan o $iologii)

8 ;szystko, %o poinni'my iedzie(, zapisane "est ielkie" ksi+dze natury)

;ystar%zy mie( odag+, przenikliy umysł i du%&a, $y to prze%zyta( 8 zgodził si+ Corelli)

8 ; "edne" z ksi#żek, do kt!ry%& za"rzałem, y%zytałem, że m+ż%zyzna osi#ga sz%zyt

płodno'%i ieku lat siedemnastu) Ko$ieta p!>nie" i za%&ou"e dłuże", i penym sensie

dokonu"e y$oru, os#dza, kt!re geny %&%iała$y poieli(, a kt!re odrzu%i() M+ż%zyzna za to

tylko proponu"e i ypala si+ zna%znie szy$%ie") ; ieku, kt!rym "est na"$ardzie" płodny,kulmina%y"ny punkt osi#ga r!nież "ego du%& alki) Młodziutki %&łopak "est idealnym

żołnierzem) Ma so$ie ielki poten%"ał agres"i i $ardzo mało al$o %ale zmysłu

kryty%znego, $y szystko przemy'le( i zastanoi( si+, "ak "# skanalizoa()

; %i#gu dzie"! niezli%zone społe%ze7sta zna"doały sposo$y, $y ykorzysta( ten

kapitał agres"i, i zmieniały nastolatk! żołnierzy, mi+so armatnie, że$y pod$i"a( s#siad!

al$o $roni( si+ przed i%& na"azdami) Co' kazało mi yo$razi( so$ie naszego $o&atera "ako

posła7%a nie$ios, kt!ry lata%& so"e" piersze" młodo'%i %&yta za $ro7, $y krzei(

prad+ ogniem i mie%zem)



8 Postanoił pan pomiesza( &istori+ z $iologi#<

8 = pa7ski%& sł! niosku"+, że s# one tym samym)

Corelli u'mie%&n#ł si+) Penie o tym nie iedział, ale kiedy to %zynił, przypominał

ygłodniałego ilka) Przełkn#łem 'lin+ i starałem si+ zapomnie( o tym podo$ie7stie, od

kt!rego łosy staały mi d+$a)

8 =astanaiałem si+ nad tym i doszedłem do niosku, że i+kszo'( ielki%& religii

postała al$o dokonała istotne" ekspans"i i zyskała na zna%zeniu momenta%&, kiedy

strukturze demogra4i%zne" yzna"#%y%& "e społe%ze7st przeażała zu$ożała młodzież)

5połe%ze7sta, kt!ry%& siedemdziesi#t pro%ent popula%"i miało mnie" niż

osiemna'%ie lat, z %zego poło+ stanoili do"rzea"#%y oso$ni%y pł%i m+skie" rozsadzani

agres"# i pop+dem pł%ioym, $yły żyzn# gle$# dla kiełkoania i o$4ity%& plon! ziarna

religii)

8 To uprosz%zenie, ale rozumiem, do %zego pan zmierza)

8 o$rze) =atem $ior#% pod uag+ t+ og!ln# tenden%"+, za%z#łem si+ zastanaia(,

dla%zego nie prze"'( od razu do sedna i nie storzy( mitologii ok!ł mes"asza o"onika,

pała"#%ego ż#dz# kri i '%iekło'%i#, kt!ry o%ala s!" lud, so"e geny, so"e ko$iety i

soi%& star%! 8 garant! polity%znego i rasoego dogmatu 8 od nieprzy"a%i!ł, to zna%zy

ludzi nie%&+tny%& "ego doktrynie)

8 A %o z dorosłymi<

8 o dorosły%& dotrzemy, odołu"#% si+ do i%& 4rustra%"i) 2m dale" ży%ie, tym i+%e"

musimy odrzu%i( iluz"i, marze7 i pragnie7 młodo'%i, tym silnie"sze nas po%zu%ie, że

padli'my o4iar# złego 'iata i inny%& ludzi) =asze zna"du"emy kogo', kto inien "est

naszemu niesz%z+'%iu i poraż%e, kogo', kogo %&%ieli$y'my yklu%zy() Przy"+%ie doktryny,

kt!ra uznio'li t+ zai'( i po%zu%ie krzydy, da"e po%ieszenie i sił+) orosły %zu"e si+ ten

spos!$ %z+'%i# i+ksze" grupy, dzi+ki kt!re" su$limu"e so"e utra%one pragnienia i t+sknoty)

8 9y( może 8 zgodził si+ Corelli) 8 A %ała ta ikonogra4ia 'mier%i, %&or#gi i tar%z< *ies#dzi pan, że przyniesie odrotny skutek<

8 *ie) ;yda"e mi si+ niez$+dna) 9o mni%&a %zyni ła'nie &a$it)

A iernego tym $ardzie")

8 A %o mi pan poie o ko$ieta%&, o drugie" połoie< Przykro mi, ale nie mog+ so$ie

yo$razi( poażne" %z+'%i ko$iet danego społe%ze7sta ierz#%e" %&or#gieki i tar%ze)

Psy%&ologia &ar%erza to rze%z typoo %&łopi+%a)

8 Podstaoym 4ilarem szystki%& zorganizoany%& religii, z nieielkimi możey"#tkami, "est poddanie, znieolenie i znieloanie ko$iety grupie) Ko$ieta musi



zaak%eptoa( rol+ etery%zne" istoty, pasyne" i mat%zyne", kt!ra drogo zapła%i za każd#

pr!$+ zyskania odro$iny ładzy i niezależno'%i) Może za"moa( &onoroe mie"s%e 'r!d

sym$oli, ale nigdy &ierar%&ii) ?eligia i o"na to spraa m+ż%zyzn) A niekt!ry%&

przypadka%& sama ko$ieta sta"e si+ sp!lni%zk# i spra%zyni# łasnego znieolenia)

8 A star%y<

8 5taro'( "est od# na młyn łatoierno'%i) Kiedy 'mier( stuka do drzi, s%epty%yzm

skaku"e przez okno) ;ystar%zy mały zaalik, a %złoiek got! "est uierzy( naet

Czeronego Kapturka)

Corelli roze'miał si+)

8 *ie%& pan uaża, a6idzie, $o momentami $ya pan $ardzie" %yni%zny ode mnie)

5po"rzałem na niego zrokiem posłusznego u%znia, spragnionego po%&ały

suroego, ymaga"#%ego mistrza) Corelli poklepał mnie po kolanie, kia"#% gło# z

zadooleniem)

8 Podo$a mi si+) Podo$a mi si+ %ały ten klimat) C&%+, że$y pan to "esz%ze do$rze

przemy'lał, znalazł odpoiedni# 4orm+) am panu i+%e" %zasu) 5potkamy si+ tuta" za da,

trzy tygodnie, uprzedz+ pana na kilka dni przedtem)

8 Musi pan y"e%&a( z miasta<

8 ;zya"# mnie spray ydani%ta i o$aiam si+, że $+d+ si+ musiał

napodr!żoa() Ale y"eżdżam z lekkim ser%em) =ro$ił pan do$r# ro$ot+) ;iedziałem, że "est

pan idealnym kandydatem)

;stał i podał mi r+k+) Osuszyłem so"# spo%on# dło7 o nogak+ i odza"emniłem

u'%isk)

8 9+dzie tu pana $rakoało 8 rzu%iłem)

8 *ie%& pan nie przesadza) Tak do$rze panu szło)

Patrzyłem za nim, "ak od%&odzi %ienia%& altanki, a e%&o "ego krok! milknie

p!łmroku) 5iedziałem tam "esz%ze dług# %&il+, zastanaia"#% si+, %zy pryn%ypałrze%zyi'%ie przełkn#ł i zi#ł za do$r# monet+ %ały ten stek $zdur, kt!ry usiłoałem mu

%isn#()

9yłem peien, że opoiedziałem mu dokładnie to, %o %&%iał usłysze()

Miałem nadzie"+, że tak $yło i przygotoana przeze mnie i#zka $ar$arii zadooliła

go i utierdziła przekonaniu, iż "ego uniżony sługa, niesz%z+'liy, niespełniony

poie'%iopisarz, nar!%ił si+ na "ego iar+) Pomy'lałem, że każdy ru%&, kt!ry pozoli mi

zyska( tro%&+ %zasu i spradzi(, "ak# ka$ał+ si+ pakoałem, "est art za%&odu)Kiedy stałem i yszedłem z altanki, nadal drżały mi r+%e)



18

zi+ki do'iad%zeniu, "akie da"e pisanie poie'%i kryminalny%&, %złoiek opanou"e

kilka podstaoy%& reguł niez$+dny%& przy proadzeniu 'ledzta) Jedna z ni%& głosi, że za

"ak#koliek poażnie"sz# z$rodni#, naet tak#, kt!re" gł!nym motorem "est nami+tno'(,

stoi pieni#dz lu$ spekula%"a nieru%&omo'%iami)

;yszedłszy z altanki, skieroałem si+ do ?e"estru ;łasno'%i przy uli%y Conse"o de

Ciento i złożyłem niosek o udost+pnienie mi ksi+gi ie%zyste" mo"ego domu) Ksi+gi

ie%zyste zaiera"# niemal tyle 4undamentalne" iedzy o naturze ży%ia %o dzieła ze$rane

na"$ardzie" yra4inoany%& 4ilozo4!, a może naet i+%e")

*a po%z#tku za"rzałem do zapisu na temat yna"mu przeze mnie nieru%&omo'%i

zna"du"#%e" si+ przy uli%y lassaders numer ) Tam odnalazłem odniesienia niez$+dne dla prze'ledzenia &istorii domu poprzedza"#%e" "ego prze"+%ie przez 9ank Gispano Colonial

- roku, opera%"i $+d#%e" konseken%"# za"+%ia d!$r rodziny Marlas%a, kt!ra odziedzi%zyła

nieru%&omo'( po 'mier%i ła'%i%iela) ; zapisie został ymieniony adokat 5) 1alera,

pełnomo%nik rodziny) Kole"ny skok przeszło'( pozolił mi odnale>( dane doty%z#%e kupna

działki przez don iega Marlas%+ Pongiluppi roku -U od pana 9erna$e Massot y

Ca$alle) =apisałem szystkie in4orma%"e, po%z#szy od nazisk adokata i stron

u%zestni%z#%y%& transak%"a%& po na"ażnie"sze daty) Jeden z $edeli ogłosił, że dozamkni+%ia re"estru pozostało pi+tna'%ie minut) Już szykoałem si+ do y"'%ia, kiedy

przyszło mi do głoy spradzi( tytuł łasno'%i rezyden%"i Andreasa Corellego przy parku

ilell) Po pi+tnastu minuta%& $ezskute%zny%& poszukia7 uniosłem zrok znad ksi+gi,

napotyka"#% popielate spo"rzenie urz+dnika) 9ył to oso$nik zmarniały i $łysz%z#%y od

$rylantyny od łos! po #sy, emanu"#%y o"oni%z# gnu'no'%i# ty%&, %o, okopaszy si+

na soim stanoisku, %zerpi# przy"emno'( z uprzykrzania innym ży%ia)

8 Przepraszam) *ie mog+ znale>( pene" nieru%&omo'%i 8 odażyłem si+ odeza()8 To zna%zy, że nie istnie"e al$o nie umie pan szuka() A teraz zamykamy)

*a ten popis uprze"mo'%i i kompeten%"i odpoiedziałem na"lepszym ze soi%&

u'mie%&!)

8 9y( może udało$y mi si+ "# znale>( przy pa7skie" m#dre" pomo%y)

Posłał mi "adoite spo"rzenie i yrał mi tom z r#k)

8 Prosz+ przy"'( "utro)

Celem mo"e" nast+pne" izyty $ył monumentalny gma%& 2z$y Adoka%kie" przy uli%y

Mallor%a, kilka prze%zni% dale") Pokonałem s%&ody strzeżone przez kryształoe żyrandole i



rze>$+, pradopodo$nie alegori+ spraiedlio'%i, z $iustem i pozie giazdy reioe") ;

sekretaria%ie przy"#ł mnie %złoie%zek o sz%zurzym ygl#dzie i u'mie%&a"#% si+ uprze"mie,

spytał, %zym może mi pom!%)

8 5zukam penego adokata)

8 2dealnie pan tra4ił) Tuta" "uż op+dzi( si+ od ni%& nie możemy)

Przy$ya i%& z każdym dniem) Mnoż# si+ "ak kr!liki)

8 Takie %zasy) Ten, kt!rego szukam, nazya si+, lu$ nazyał,

1alera) 5) 1alera) Przez /63, nie przez /3)

Człoie%zek, mru%z#% %o' pod nosem, zanurzył si+ la$iryn%ie ar%&ium) Czekałem

oparty o kontuar, $ł#dz#% o%zami po n+trzu, z kt!rego ystro"u emanoał przygniata"#%y

ma"estat praa) Po pi+%iu minuta%& urz+dnik r!%ił z te%zk#)

8 =nalazłem dziesi+%iu) !%& na 5) 5e$astian i 5opon%"usz)

8 5opon%"usz<

8 Pan "est $ardzo młody, ale drzeie" $yło to imi+ iel%e sza%one i "ak

na"odpoiednie"sze dla kariery pro4es"i prane") A p!>nie" nastał %&arleston i szystko

szlag tra4ił)

8 Czy don 5opon%"usz ży"e<

8 ;nosz#% z ar%&ium i z tego, że ykre'lono go z listy %złonk! 2z$y, 5opon%"usz

1alera y Mena%&o został ezany przed o$li%ze Pana -- roku) Memento mori) A

5e$astian "est "ego synem)

8 Czynny zaodzie<

8 ; %ałe" roz%i#gło'%i) omniemyam, iż interesu"e pana adres)

8 Je'li nie sprai to panu kłopotu)

Człoie%zek zapisał adres na skraku papieru i podał mi go)

8 iagonal %zterysta %zterdzie'%i da) ?zut kamieniem, a%zkoliek do$iega godzina

%zternasta i o te" porze szanu"#%y si+ adoka%i zaprasza"# na o$iad ma"+tne, odoiałedziedzi%zki al$o 4a$rykant! tekstyli! i materiał! y$u%&oy%&) *a pana mie"s%u

po%zekał$ym do szesnaste")

5%&oałem kartk+ do kieszeni marynarki)

8 Tak też u%zyni+) 9ardzo panu dzi+ku"+ za udzielon# mi pomo%)

8 Cała przy"emno'( po mo"e" stronie) = 9ogiem)

=ostało mi par+ godzin do izyty, kt!r# planoałem złoży( adokatoi 1alerze,

zi#zku z tym po"e%&ałem trama"em na 1ia 0ayetana i ysiadłem przy uli%y Condal, sk#dmiałem $lisko do ksi+garni 5empere i 5ynoie) ;iedziałem, że stary ksi+garz, na przek!r



u'i+%one" prakty%e lokalnego &andlu, nie zamyka sklepu porze o$iadoe") 5tał, "ak

zykle, przy ladzie, porz#dku"#% ksi#żki i o$sługu"#% spor# grup+ klient! prze%&adza"#%y%&

si+ pomi+dzy stołami i p!łkami poszukianiu so$ie tylko iadomego skar$u)

'mie%&n#ł si+ na m!" idok i podszedł, $y si+ przyita() Od ostatniego naszego

spotkania yra>nie zmizerniał) ;ido%znie spostrzegł za4rasoanie mo"e" tarzy, $o

ma%&n#ł lek%eaż#%o r+k#)

8 Jednym przy$ya, innym u$ya) Pan "ak p#%zek ma'le, a "a "ak 'mier( na

%&or#gi)

8 o$rze si+ pan %zu"e<

8 =dr! "ak ry$a) To ta przekl+ta angina pe%toris) *i% poażnego) Co pana tu

sproadza, przy"a%ielu<

8 C&%iałem zaprosi( pana na o$iad)

8 ;ielkie dzi+ki, ale nie mam komu przekaza( steru) 5yn po"e%&ał do 5arria zro$i(

y%en+ kolek%"i, a $yło$y z$yt ielk# rozrzutno'%i# zostaia( klient! na uli%y)

8 Ma%ie pro$lemy 4inansoe< *iemożlieD

8 To "est ksi+garnia, panie a6idzie, a nie kan%elaria notarialna)

=e słoa drukoanego "ako' da si+ yży(, ale %zasami naet na /"ako'3 nie

ystar%za)

8 Może potrze$u"e pan pomo%y)))

5empere gestem r+ki postrzymał mnie p!ł słoa)

8 Je'li %&%e pan mi pom!%, nie%& pan kupi ksi#żk+)

8 o$rze pan ie, że żadne pieni#dze nie spła%# długu, kt!ry mam u pana)

8 Jesz%ze "eden po!d, że$y przez my'l to panu nie przeszło)

Prosz+ si+ o nas nie marti(, $o "e'li nas st#d yproadz#, to tylko dreniane"

skrzyni) *iemnie" zapraszam pana na $ułk+ z rodzynkami i 'ieżym serem z 9urgos) Ma"#%

dodatku pod r+k# Gra$iego Monte C&risto, można i sto lat tak przeży()



1"

5empere ła'%iie ni% nie z"adł) 5ilił si+ na u'mie%& i udaał, że z zainteresoaniem

ysłu%&u"e moi%& komentarzy, ale idziałem, że momentami oddy%&ał z trudem)

8 *ad %zym pan o$e%nie pra%u"e<

8 Trudno to y"a'ni() Ksi#żka na zle%enie)

8 Poie'(<

8 *ie do ko7%a) 5am nie iem, "ak "# okre'li()

8 *a"ażnie"sze, że pan nie pr!żnu"e) =asze potarzam, że $ez%zynno'( osła$ia

du%&a) M!zg musi $y( %zym' %ały %zas za"+ty)

A "ak si+ nie ma m!zgu, to przyna"mnie" r+%e)

8 Ale %zasami pra%u"e si+ ponad miar+) Czy nie poinien pan, panie 5empere, tro%&+odpo%z#(< 2le lat %i#gnie pan ten !zek $ez ustanku<

5empere roze"rzał si+)

8 To mie"s%e to %ałe mo"e ży%ie, panie a6idzie) dzie "a p!"d+<

o parku< *a łae%zk+ słone%zku< oł+$ie karmi( i żali( si+, że reumatyzm mi

doskiera< marł$ym po dziesi+%iu minuta%&) Mo"e mie"s%e "est tuta") A m!" syn, $re

łasnym mniemaniom, nie "est "esz%ze got!, $y prze"#( ster)

8 Ale to do$ry %złoiek) 2 pra%oity)8 =a do$ry, mi+dzy nami m!i#%) Przypatru"+ mu si+ %zasami i zastanaiam si+, %o

si+ z nim stanie, kiedy mnie za$raknie) Jak on so$ie poradzi<

8 ;szys%y o"%oie tak my'l#)

8 Pa7ski my'lał tak r!nież< Przepraszam, nie %&%iałem)))

8 *ie ma pan za %o przeprasza() M!" o"%ie% miał za dużo łasny%& pro$lem!, że$y

"esz%ze zamartia( si+ mo"# oso$#) Jestem peien, że pa7ski syn ma i+%e" zalet, niż pan

s#dzi)5empere patrzył na mnie z po#tpieaniem)

8 ;ie pan, %zego mu $raku"e<

8 5prytu<

8 *ie, $a$y)

8 C&y$a ma z %zego y$iera(, s#dz#% po szystki%& sikorka%& gapi#%y%& si+ na niego

przez itryn+)

8 Ja m!i+ o ko$ie%ie z kri i ko'%i, "edne" z ty%&, %o to %zyni# z m+ż%zyzny

m+ż%zyzn+)



8 Młody "est) *ie%& si+ "esz%ze par+ lat po$ai)

8 A to do$reD dy$y przyna"mnie" si+ $aił) Ja, "ego ieku, gdy$ym miał na

zaołanie ianuszek dzierlatek, grzeszył$ym ni%zym kardynał)

8 9!g da"e %&le$ temu, kto nie ma z+$!)

8 Tego mu $raku"eD =+$!D 2 że$y %&%iał gry>(D

Odniosłem rażenie, że %o' ksi+garzoi %&odzi po głoie) Patrzył na mnie i

u'mie%&ał si+)

8 A może pan może mu pom!%)))

8 Ja<

8 = pana 'iatoy %złoiek, panie a6idzie) 2 nie%& pan nie ro$i takie" zdziione"

miny) Jestem peny, że gdy$y si+ pan tro%&+ postarał, to znalazł$y pan odpoiedni# pann+

dla mo"ego syna) adniutki "uż "est) A reszty go pan nau%zy)

=aniem!iłem)

8 C&%iał mi pan pom!%< 8 zapytał ksi+garz ) 8 *o i+% prosz+, ma pan szans+)

8 Ale "a my'lałem o pieni#dza%&)

8 A "a my'l+ o moim synu, o przyszło'%i tego domu) O %ałym moim ży%iu)

;est%&n#łem) 5empere %&y%ił mnie za r+k+ i mo%no, "ak na se nader "uż #tłe siły,

u'%isn#ł)

8 Prosz+ mi przyrze%, że nie dopu'%i pan, $ym odszedł z tego 'iata, nie u"rzaszy

syna u $oku ko$iety, ale ie pan, takie" ko$iety, dla kt!re" arto ży%ie odda() 2 kt!ra da mi

nuka)

8 dy$ym przeidział, "akie kalosze %&%e mnie pan u$ra(, to $ym został na

o$iedzie *o6edades)

5empere u'mie%&n#ł si+)

8 Czasami so$ie my'l+, że to pan poinien $y( moim synem, panie a6idzie)

5po"rzałem na ksi+garza, stare7kiego i %&u%&roatego "ak nigdy, %ie7 tego silnego iład%zego m+ż%zyzny, "akim go zapami+tałem z lat mo"ego dzie%i7sta, i po%zułem, że 'iat

%ały mi si+ ali) Podszedłem do7 i nim zd#żyłem pomy'le(, zro$iłem %o', %zego nie zro$iłem

nigdy tak długim okresie nasze" zna"omo'%i) Po%ałoałem go %zoło pokryte plamkami i

z opada"#%ymi siymi kosmykami)

8 Przyrzeka mi pan<

8 Przyrzekam 8 odparłem, id#% do y"'%ia)



20

Kan%elaria adokata 1alery mie'%iła si+ na attykoym pi+trze ekstraagan%kiego

$udynku z okresu modernizmu przy alei iagonal \\U, nieopodal skrzyżoania z Paseo de

ra%ia) ma%& 8 trudno to ła'%iie okre'li( 8 $ył %zym' pomi+dzy ież# zegaro# a

pira%kim galeonem z 4antazy"nymi oknami i zielon# da%&!k#) ;sz+dzie indzie" oa

$izanty"sko 8 $arokoa $udola została$y ogłoszona "ednym z siedmiu %ud! 'iata lu$

dia$oli%znym torem szalonego artysty op+tanego przez złe du%&y) ; $ar%elo7skie" dzielni%y

Ensan%&e, gdzie podo$ne kamieni%e yrastały %o krok, "ak koni%zyna po desz%zu, uznaano

"# za normaln#)

2d#% przez esty$ul i rozgl#da"#% si+ za ind#, pomy'lałem, że tak %&y$a

ygl#dało$y sklepienie katedry goty%kie" utkane przez pa"#ka) Portier otorzył mi drzi doindy i ui+ził mnie te" dzine" kapsule, kt!ra za%z+ła znosi( si+ gł!n# osi# spiralne"

klatki s%&odoe") ?ze>$ione d+$ie drzi proadz#%e do kan%elarii otorzyła mi

sekretarka o os%&łym yrazie tarzy) estem dała zna(, $ym szedł) Przedstaiłem si+ i

zazna%zyłem, że nie "estem um!iony, ale że przy%&odz+ spraie zi#zane" z transak%"#

kupna 8 sprzedaży domu dzielni%y ?i$era) ; "e" o%za%& %o' drgn+ło)

8 om z ieży%zk#< 8 zapytała sekretarka)

Przytakn#łem) 5ekretarka poproadziła mnie i pu'%iła do pustego ga$inetu) *ieygl#dało to na po%zekalni+ dla klient! kan%elarii)

8 Prosz+ %&il+ po%zeka() Poiadomi+ pana me%enasa)

5p+dziłem tym ga$ine%ie trzy kadranse, oto%zony p!łkami ugina"#%ymi si+ pod

tomami ielko'%i płyt nagro$ny%&, z inskryp%"ami na grz$ieta%& typu: /RR- 8 RR- 9)C)A)

ział pierszy) ?ozdział drugi3, kt!re o$ie%yały pas"onu"#%# lektur+) = ogromnego,

y%&odz#%ego na iagonal okna roz%i#ga" si+ idok na %ałe miasto) Me$le pa%&niały starym,

szla%&etnym drenem i pieni+dzmi)yany i sk!rzane 4otele starzały atmos4er+ $ryty"skiego klu$u)

Pr!$u"#% podnie'( "edn# z lamp strzeg#%y%& $iurka, osza%oałem, że aży

przyna"mnie" trzydzie'%i kilo) ;ielki o$raz ole"ny isz#%y nad nieużyanym nigdy

kominkiem przedstaiał solenn# i za$or%z# posta( niedo'%ignionego don 5opon%"usza 1alery

y Mena%&o, $o kog!ż $y innego) Tarz tytana $ar%elo7skie" palestry zdo$iły g+ste $oko$rody

i sumiaste #sy, a zrok z ognia i stali, srogi "ak yrok 'mier%i, ład%zo lustroał z

za'iat! każdy k#t pomiesz%zenia)

8 *i$y nie m!i, ale "ak si+ %złoiek zapatrzy, ma rażenie, że może si+ odeza(



każde" %&ili 8 usłyszałem głos za ple%ami)

*ie słyszałem, "ak szedł) 5e$astian 1alera nie tylko %&odził %i%&o "ak kot, ale i

spraiał rażenie %złoieka, kt!ry przez %ałe ży%ie usiłoał y%zołga( si+ z %ienia so"ego

o"%a, a teraz, ieku pi+(dziesi+%iu kilku lat, skłonny $ył da( za ygran#) Miał spo"rzenie

inteligentne i przeniklie, kry"#%e o# sz%zeg!ln# yniosło'(, "ak# posz%zy%i( si+ mog#

"edynie pradzie ksi+żni%zki i pradziie drodzy adoka%i)

Przyitali'my si+ u'%iskiem dłoni)

8 Przykro mi, że musiał pan %zeka(, ale z"aił si+ pan z niezapoiedzian# izyt# 8

odezał si+, skazu"#% mi 4otel)

8 To "a przepraszam) ;dzi+%zny "estem, że znalazł pan dla mnie %&il+)

*a usta%& 1alery po"aił si+ u'mie%& ty%&, kt!rzy nie tylko zna"#, ale i ustala"# %en+

każde" minuty)

8 5ekretarka poin4ormoała mnie, że nazya si+ pan a6id Martin) Ten a6id

Martin< Pisarz<

M!" zdziiony yraz tarzy penie mnie zdradził)

8 Po%&odz+ z rodziny rozmiłoane" lekturze 8 y"a'nił) 8 ; %zym mog+ panu

pom!%<

8 C&%iał$ym doiedzie( si+ %zego' na temat transak%"i kupna 8 sprzedaży $udynku

usytuoanego)))

8 om z ieży%zk#< 8 przerał mi uprze"mie me%enas)

8 ; rze%zy same")

8 =na go pan< 8 zapytał)

8 Mieszkam nim)

1alera o$rzu%ił mnie prze%i#głym spo"rzeniem, %i#ż z tym samym u'mie%&em na

tarzy) ;yprostoał si+ krze'le, przy"mu"#% sztyn# i zdystansoan# posta+)

8 Jest pan "ego o$e%nym ła'%i%ielem<8 =amieszku"+ nim na podstaie umoy o na"mie)

8 2 o %!ż %&%iał$y pan zapyta(, panie Martin<

8 C&%iał$ym pozna(, o ile to możlie, sz%zeg!ły prze"+%ia nieru%&omo'%i przez 9ank

Gispano Colonial i uzyska( nie%o in4orma%"i na temat danego ła'%i%iela)

8 on iega Marlaski 8 ymamrotał adokat) 8 Czy mog+ zapyta(, "akie" natury "est

pa7skie zainteresoanie<

8 2n%ydentalne") Ostatnio, trak%ie pra% remontoy%&, znalazłem rze%zy, kt!re, "akmniemam, stanoiły "ego łasno'()



Adokat zmarsz%zył $ri)

8 ?ze%zy<

8 B%i'le $ior#%, ksi#żk+) A "esz%ze '%i'le", manuskrypt)

8 Pan Marlas%a interesoał si+ żyo literatur#) =reszt# $ył autorem ielu ksi#żek z

dziedziny praa, "ak r!nież &istorii i inny%&)

2 ielkim erudyt#) 2 ielkim %złoiekiem, a%zkoliek pod konie% "ego ży%ia

poniekt!rzy pr!$oali nadszarpn#( "ego reputa%"+)

Adokat dostrzegł mo"e zdumienie)

8 omniemyam, że nie s# panu znane okoli%zno'%i 'mier%i pana Marlaski)

8 O$aiam si+, że nie)

1alera est%&n#ł, "ak$y a&ał si+, %zy zamilkn#(, %zy m!i( dale")

8 *ie $+dzie pan o tym pisał, prada< Ani o 2ren+ 5a$ino<

8 *ie)

8 Mog+ li%zy( na pa7skie słoo<

5kin#łem gło#)

1alera rozłożył r+%e)

8 2 tak nie poiem panu ni% ponad to, %o zostało soim %zasie u"anione 8

uspraiedliił si+ $ardzie" przed so$# niż przede mn#)

Adokat o$rzu%ił przelotnym spo"rzeniem portret o"%a, po %zym zn! spo"rzał na

mnie)

8 iego Marlas%a $ył sp!lnikiem i zarazem na"lepszym przy"a%ielem mo"ego o"%a)

?azem założyli t+ kan%elari+) Pan Marlas%a $ył %złoiekiem y$itnym, na niesz%z+'%ie

zarazem o złożone" psy%&i%e i podatnym na melan%&oli+ trapi#%# go przez dłuższe okresy)

*adszedł moment, iż m!" o"%ie% i pan Marlas%a postanoili odoso$ni( ł#%z#%e i%& interesy)

Pan Marlas%a porzu%ił adokatur+, $y po'i+%i( si+ semu gł!nemu poołaniu:

literaturze) Pono( niemal szys%y adoka%i pota"emnie marz# o tym, $y porzu%i( s!"za!d i zosta( pisarzami)))

8 )))dop!ki nie por!na"# zaro$k!)

8 ?ze%z tym, że don iego nai#zał przy"a%ielskie stosunki z aktork# %iesz#%# si+

naet spor# popularno'%i# oym %zasie, 2ren+ 5a$ino@ sam pan idzi, gotoy temat na

melodramat) Ale tylko temat)

Pan Marlas%a $ył pradziym dżentelmenem i nigdy nie dopu'%ił si+ iarołomsta

o$e% se" żony, ale sam pan ie, "a%y s# ludzie)adanie i tyle) Plotki i zai'() ; każdym razie 'iat poszło, że don iego



nai#zał romans z 2ren+ 5a$ino) Hona nigdy mu tego nie y$a%zyła i doszło do separa%"i)

Pan Marlas%a, psy%&i%znie roz$ity, na$ył dom z ieży%zk# i tam si+ przeproadził) *iestety,

przed upłyem roku zmarł yniku niesz%z+'liego ypadku)

8 To zna%zy<

8 Pan Marlas%a utopił si+) Jednym słoem: tragedia)

1alera spu'%ił o%zy i przeszedł szept niemal)

8 A skandal<

8 Penym zło'liym "+zykom zależało na tym, $y dano posłu%& plotkom o

samo$!"stie pana Marlaski yniku miłosnego roz%zaroania zi#zku z 2ren+ 5a$ino)

8 A tak $yło<

1alera zd"#ł okulary i przetarł o%zy)

8 5z%zerze m!i#%, nie iem) *ie iem i nie %&%+ iedzie(, $o mnie to nie interesu"e)

Co $yło, a nie "est)))

8 A 2ren+ 5a$ino< Co si+ z ni# stało<

1alera łożył okulary)

8 O ile mnie pami+( nie myli, %elem pa7skie" izyty miały $y( pene aspekty

transak%"i i pan Marlas%a)

8 =ykła %iekao'() Po'r!d rze%zy oso$isty%& pana Marlaski znalazłem dużo

4otogra4ii 2ren+ 5a$ino, "ak r!nież "e" listy adresoane do pana Marlaski)))

8 A gdzie pan %&%e dotrze( ze so"# %iekao'%i#< 8 przerał mi 1alera) 8 C&odzi panu

o pieni#dze<

8 *ie)

8 Ciesz+ si+, $o nikt i%& panu nie da) *ikogo "uż ta spraa nie interesu"e) M!i+

"asno<

8 Jak na"$ardzie", panie me%enasie) *ie miałem na"mnie"szego zamiaru doproadza(

do "akie"koliek niestosono'%i ani %zegokoliek imputoa() Przykro mi i przepraszam, "e'li uraziłem pana soimi pytaniami)

Adokat u'mie%&n#ł si+ i est%&n#ł z uprze"m# łaskao'%i#, "ak$y rozmoa do$iegła

"uż ko7%a)

8 ro$iazg) To "a prosz+ o y$a%zenie)

Korzysta"#% z po"edna%zego tonu me%enasa, przy$rałem na"uprze"mie"szy yraz

tarzy)

8 A może pani Ali%ia Marlas%a, doa)))1alera skur%zył si+ 4otelu, nie mog#% ukry( zakłopotania)



8 Panie Martin, nie %&%iał$ym zosta( >le zrozumiany, ale do moi%&, "ako adokata

rodziny, o$oi#zk! należy r!nież o%&rona "e" pryatno'%i) = przy%zyn o%zyisty%&)

płyn+ło iele %zasu, ale nie %&%iał$ym, $y odnoiły si+ stare rany, $o proadzi to donik#d)

8 Całkoi%ie rozumiem)

Adokat przygl#dał mi si+ skupieniu)

8 2 m!i pan, że odnalazł pan ksi#żk+< 8 zapytał)

8 Tak))) manuskrypt) *i% ażnego, przypusz%zalnie)

8 Przypusz%zalnie ni% ażnego) A dzieło %zego doty%zy, "e'li można iedzie(<

8 Teologii, moim zdaniem)

1alera skin#ł gło#)

8 *ie dzii to pana< 8 zapytałem)

8 *ie) ;prost prze%inie) on iego $ył autorytetem zakresie &istorii religii)

M#dry i u%zony %złoiek) ; te" kan%elarii spominamy go z ielkim sentymentem) Prosz+

mi poiedzie(: "akie konkretne aspekty transak%"i interesu"# pana<

8 5#dz+, że $ardzo mi "uż pan pom!gł, panie me%enasie, nie %&%iał$ym i+%

nadużya( pa7skie" %ierplio'%i) o'( "uż %zasu panu za"#łem)

Adokat przytakn#ł z yra>n# ulg#)

8 To o dom %&odzi, prada< 8 spytał)

8 To dzine mie"s%e, zgadza si+ 8 odparłem)

8 Pami+tam, że raz tam $yłem, za młodu, kiedy don iego ła'nie zakupił t+

posiadło'()

8 A może ie pan, po %o "# kupił<

8 M!ił, że $ył tym domem za4as%ynoany od dzie%ka, do tego stopnia, iż $ardzo

%&%iał nim mieszka() Cały don iego) Czasami za%&oyał si+ "ak %&łopie%, kt!ry zdolny

"est odda( szystko zamian za na"zykle"sze marzenie)

*i% nie poiedziałem)8 o$rze si+ pan %zu"e<

8 oskonale) Czy ie pan %o' o poprzednim ła'%i%ielu, panu 9erna$e Massot, od

kt!rego pan Marlas%a odkupił dom<

8 To $ył reemigrant) ; sumie sp+dził nim na"yże" godzin+)

Kupił go po poro%ie z Ku$y i przez lata ni% z nim nie ro$ił) *igdy nie poiedział

dla%zego) 5am mieszkał illi, kt!r# z$udoał Arenys de Mar) A dom z ieży%zk#

sprzedał za grosze) =a szelk# %en+ %&%iał si+ go poz$y()8 A "esz%ze %ze'nie"<



21

Por!%iszy do domu z ieży%zk#, spo"rzałem innymi o%zyma na to, %o

zde%ydoanie z$yt długo $yło moim mieszkaniem i moim i+zieniem) Mi"a"#% $ram+,

%zułem si+, "ak$ym kra%zał do pasz%zy stora z kamienia i mroku) ;szedłem po s%&oda%& 8

"ak$y st+pu"#% "ego n+trzno'%i 8 i otorzyszy drzi, znalazłem si+ długim,

%iemnym, gin#%ym p!łmroku korytarzu, kt!ry po raz pierszy ydał mi si+ przedsionkiem

nieu4nego i zatrutego umysłu) ; gł+$i dostrzegłem kro%z#%# ku mnie 2sa$ell+) Je" posta(

od%inała si+ na tle szkarłatnego $lasku za%&odu, kt!ry s#%zył si+ z galerii) =amkn#łem drzi i

zapaliłem 'iatło przedsionku)

2sa$ella u$rana ni%zym ytorna panna z do$rego domu, z upi+tymi łosami i

kreskami maki"ażu ygl#dała na dziesi+( lat starsz#)8 Jaka' ty 'li%zna i elegan%ka 8 poiedziałem zimno)

8 =upełnie "ak dzie%zyny pana ieku, prada< Podo$a si+ panu ta sukienka<

8 5k#d "# zi+ła'<

8 9yła "ednym z ku4r! poko"u gł+$i) Penie należała do 2ren+ 5a$ino) 2 %o<

Prada, że spaniale leży<

8 Miała' poprosi(, że$y kto' to szystko za$rał)

8 2 tak też zro$iłam) ?ano $yłam para4ii, zapyta( %o i "ak, ale poiedzieli, że niemog# sami przy"'( po %okoliek) C&+tnie natomiast ezm# to, %o przyniesiemy)

Patrzyłem na ni# $ez słoa)

8 To prada 8 zarzekła si+)

8 =de"mi" to szystko i odł!ż na mie"s%e) 2 umy" tarz) 9o ygl#dasz)))

8 Jak la4irynda<

Pokr+%iłem gło# i %i+żko est%&n#łem)

8 *ie, ty nigdy nie mogła$y' ygl#da( "ak la4irynda, 2sa$ello)8 Jasne) 2 dlatego nie "estem pana gu'%ie< 8 ymamrotała, odra%a"#% si+ i

od%&odz#% do sego poko"u)

8 2sa$elloD 8 zaołałem za ni#)

=ignoroała mnie i eszła do 'rodka)

8 2sa$elloD 8 zaołałem "esz%ze gło'nie")

O$rzu%iła mnie o"oni%zym spo"rzeniem i trzasn+ła drziami)

słyszałem skrzypienie drzi od sza4y) =apukałem) 9ez odpoiedzi)

=n! zapukałem) 9ez odzeu) =a"rzałem do 'rodka i zo$a%zyłem, że paku"e do tor$y



%ały s!" nieielki do$ytek, z "akim si+ tu z"aiła)

8 Co ty y%zyniasz< 8 zapytałem)

8 Od%&odz+, oto, %o y%zyniam) 2d+ so$ie) 2 zostaiam pana poko"u) Al$o o"nie)

9o z panem nigdy ni% nie iadomo)

8 A mog+ iedzie(, dok#d si+ yproadzasz<

8 A %o to pana o$%&odzi< To pytanie retory%zne %zy ironi%zne<

Panu i tak "est szystko "edno, to "asne, ale "a "estem głupiutka i nie potra4i+ rozr!żni()

8 2sa$ello, po%zeka" %&il+)))

8 *ie%& si+ pan "uż nie prze"mu"e t# sukienk#, zaraz "# zde"m+)

A stal!ki może pan odda(, s# nieużyane i %ale mi si+ nie podo$a"#)

Pretens"onalne $ezgu'%ie dla dzidziusi!)

Podszedłem do nie" i położyłem "e" dło7 na ramieniu) Odsko%zyła, "ak$y uk#siła "#

żmi"a)

8 Prosz+ mnie nie dotyka(D

=ar!%iłem na pr!g, ni% nie m!i#%) 2sa$elli drżały dłonie i usta)

8 2sa$ello, y$a%z mi) Prosz+) *ie %&%iałem %i+ urazi()

5po"rzała na mnie ze łzami o%za%& i u'mie%&a"#% si+ z gory%z#)

8 ?o$i pan to nieustannie) *i% innego pan nie ro$i) Odk#d tu "estem) =nieażał mnie

pan i znieaża %i#gle, i traktu"e, "ak$ym $yła idiotk#, kt!ra ni%zego nie rozumie)

8 Przepraszam 8 pot!rzyłem) 8 Odł!ż t+ tor$+) *ie od%&od>)

8 A ni$y dla%zego<

8 9o %i+ o to $ardzo, $ardzo prosz+)

8 0ito'( i sp!ł%zu%ie sama mog+ so$ie znale>( gdzie indzie")

8 *ie o lito'( ani o sp!ł%zu%ie tu %&odzi) C&y$a że z to"e" strony) Prosz+ %i+, że$y'

została, $o to "a "estem idiot# i nie %&%+ $y( sam) *ie mog+ $y( sam)

8 ;zrusza"#%e) =asze my'li pan o inny%&) *ie%& pan so$ie kupi psa)?zu%iła tor$+ na ł!żko i zn! o$r!%iła si+ ku mnie, o%iera"#% łzy i ylea"#% %ał#

nagromadzon# zło'() Przełkn#łem 'lin+)

8 5koro "uż si+ $aimy m!ienie so$ie prady, to prosz+ $ardzo: zasze $+dzie

pan sam) =asze $+dzie pan sam, $o nie umie pan ani ko%&a(, ani ni%zym si+ dzieli() Pan "est

"ak ten dom, kt!ry mnie przeraża) ;%ale si+ nie dzii+, że ta panienka elona%& ystaiła

pana do iatru i że szys%y pana ystai#) Ani pan nie ko%&a, ani nie pozala si+ ko%&a()

Patrzyłem na ni# "ak z$ity pies, %ałkiem ogłupiały od pada"#%y%& zesz#d raz!)5zukałem sł!, ale poza $ełkotem nie $yłem zdolny ni% yrazi()



8 *aprad+ nie podo$a %i si+ ten komplet stal!ek< 8 udało mi si+ ko7%u

ykrztusi()

2sa$ella zniosła o%zu ku g!rze, y%zerpana)

8 *ie%& pan nie ro$i te" so"e" minki nieinnego aniołka, $o może "estem głupia, ale

nie aż tak)

Oparłem si+ o 4ramug+, ni% nie m!i#%) 2sa$ella patrzyła na mnie ni to nieu4nie, ni to

sp!ł%zu"#%o)

8 *ie %&%iałam poiedzie( tego o pa7skie" przy"a%i!ł%e, te" ze zd"+() Przepraszam 8

yszeptała)

8 *ie ma za %o przeprasza() To prada)

;yszedłem z poko"u ze spusz%zon# gło#) ;r!%iłem do sie$ie na g!r+, $y popatrze(

na %iemne miasto zatopione rzadkie" mgle) Po %&ili usłyszałem niepene kroki 2sa$elli na

s%&oda%&)

8 Jest pan tam< 8 krzykn+ła)

8 Jestem)

;eszła do ga$inetu) Prze$rała si+ i zmyła 'lady łez) 'mie%&n+ła si+, a "a si+ "e"

odza"emniłem)

8 la%zego pan "est taki<

?ozłożyłem r+%e) 2sa$ella usiadła o$ok mnie na parape%ie) *i% do sie$ie nie m!i#%,

$o nie %zuli'my takie" potrze$y, delektoali'my si+ idoiskiem zmienne" i r!żnorakie"

%iszy i %ieni na da%&a%& starego miasta) Po "akim' %zasie 2sa$ella u'mie%&n+ła si+ i odr!%iła

ku mnie gło+)

8 A może $y'my zi+li "edno z %ygar od taty i ypalili na p!ł<

8 *ie ma moy)

2sa$ella nie zareagoała, u%ieka"#% na dłuże" %&arakterysty%zne dla sie$ie

mil%zenie) Od %zasu do %zasu o$rzu%ała mnie szy$kim spo"rzeniem i u'mie%&ała si+) Jao$seroałem "# k#tem oka, $y nagle skonstatoa(, że ystar%zy mi tylko na ni# patrze(,

że$y za%z#(, "akkoliek %i#gle z trudem, ierzy(, że $y( może istnie"e "ednak %o' do$rego i

przyzoitego na tym pieskim 'ie%ie i, na %ałe sz%z+'%ie, e mnie samym)

8 =osta"esz< 8 spytałem)

8 A dla%zego miała$ym zosta(< Prosz+ poda( mi "aki' istotny po!d) 5z%zery, %zyli

pa7skim ypadku egoisty%zny) 2 żadny%& $a"ek, $o ode"d+ naty%&miast)

5%&roniła si+ okopa%& sego spo"rzenia, %zeka"#% na "edno z my%& pusty%& po%&le$st, i przez %&il+ ydaała mi si+ "edyn# oso$# na 'ie%ie, kt!re" nie %&%iałem i nie



mogłem skłama() 5pu'%iłem zrok, $y resz%ie po raz pierszy poiedzie( prad+, %&o($y

tylko po to, że$y usłysze(, "ak ypoiadam "# na głos)

8 9o poza to$# nie mam "uż żadny%& przy"a%i!ł)

Je" nieust+pliy yraz tarzy nie%o zmi+kł, ale nie %&%#% napotka( żało'%i "e"

o%za%&, u%iekłem zrokiem)

8 A gdzie pan 5empere i %o sły%&a( u tego drugiego, %o to szystkie rozumy z"adł,

9ar%el!<

8 Poza to$# nikt nie 'mie poiedzie( mi prady)

8 A pa7ski przy"a%iel i pryn%ypał "edne" oso$ie<

8 *ie kop leż#%ego) Pryn%ypał nie "est moim przy"a%ielem) 2 nie s#dz+, $y

kiedykoliek soim ży%iu %&o%iaż raz poiedział prad+)

Przy"rzała mi si+ $ada%zo)

8 *o i sam pan idzi) ;iedziałam, że mu pan nie u4a) Od razu, pierszego dnia,

y%zytałam to z pa7skie" tarzy)

5zukałem %zego', %o pozoliło$y mi odzyska( nie%o godno'%i, ale znalazłem "edynie

sarkazm)

8 Poszerzyła' list+ sy%& uzdolnie7 o umie"+tno'( %zytania z tarzy<

8 He$y %zyta( z pa7skie" tarzy, nie trze$a mie( spe%"alny%& uzdolnie7 8 $ez namysłu

skitoała 2sa$ella) 8 To łatie"sze od $a"e%zki dla dzie%i)

8 Tak< A %o szanona pytia potra4iła y%zyta( "esz%ze mo"e" tarzy<

8 He si+ pan $oi)

5pr!$oałem si+ za'mia()

8 *ie ma si+ pan %o stydzi( łasnego stra%&u) 5tra%& "est oznak# rozs#dku) Tylko

sko7%zeni głup%y ni%zego si+ nie $o"#) Czytałam o tym "akie"' ksi#ż%e)

8 ; elementarzu trz+sidupy<

8 *ie musi pan dopusz%za( do sie$ie te" my'li, "e'li zagraża to pa7skiemu po%zu%ium+sko'%i) Ja "uż iem, że zdaniem m+ż%zyzn stopie7 uporu idzie u ni%& parze z

rozmiarami %z+'%i stydliy%&)

8 To też prze%zytała' "akie"' ksi#ż%e<

8 *ie, to z ogr!dka łasny%& przemy'le7)

Poddałem si+ z $raku "aki%&koliek argument!)

8 *o, do$rze) =gadza si+, przyzna"+, iż od%zuam "aki' taki niepok!")

8 Jaki' taki to pan "est) Pan umiera ze stra%&u) *ie ma %o zaprze%za()8 9ez przesady, $ez przesady) Poiedzmy, że mam pene #tplio'%i %o do rela%"i z



moim yda%#, %o, zażyszy na mo"e do'iad%zenia, "est pełni zrozumiałe) = tego, %o

iem, Corelli "est dżentelmenem każdym %alu i nasza zaodoa rela%"a $+dzie oo%na i

pozytyna dla o$u stron)

8 2 st#d zasze, gdy pada "ego nazisko, %ała kre odpłya panu z tarzy) = rado'%i

penie)

;est%&n#łem, %ałkiem "uż roz$ro"ony)

8 2 %o mam %i poiedzie(<

8 He nie $+dzie pan dla niego pra%oa()

8 *ie mog+)

8 A dla%zego nie< *ie może mu pan odda( pieni+dzy i posła( go do dia$ła<

8 To nie takie proste)

8 A dla%zego nie< ;pakoał si+ pan %o'<

8 C&y$a tak)

8 Ale %o<

8 ;ła'nie usiłu"+ tego do"'() ; każdym razie "estem "edyn# oso$#, kt!ra ponosi za to

odpoiedzialno'( i kt!ra musi spra+ rozi#za() *i%zym nie musisz si+ prze"moa(, $o to

ni% takiego)

Popatrzyła na mnie, pokonana %&iloo, ale nie przekonana)

8 Jako %złoiek "est pan "ednym ielkim 4iaskiem, ie pan<

8 =a%zyna to do mnie do%iera()

8 Je'li pan %&%e, a$ym została, reguły tuta" musz# si+ zmieni()

8 =amieniam si+ słu%&)

8 Konie% z despotyzmem o'ie%onym) Od dzi' ten dom "est demokra%"#)

8 ;olno'(, r!no'(, $ratersto)

8 = $raterstem ostrożnie) Ale konie% z tym: "a tu rz#dz+, "a rozkazu"+, żadny%&

psikus! stylu mister ?o%&estera)8 Co pani rozkaże, miss Eyre)

8 2 prosz+ so$ie nie ro$i( "aki%&koliek nadziei, $o i tak nie y"d+ za pana za m#ż,

naet gdy$y miał pan o'lepn#()

;y%i#gn#łem r+k+, że$y przyklepa( nasz pakt) '%isn+ła "#, nie $ez a&ania, a

nast+pnie o$"+ła mnie) *ie $roniłem si+ przed ogarnia"#%ymi mnie ramionami i oparłem tarz

o "e" łosy) To $ył spok!" i przyitanie, to $yło 'iatło ży%ia siedemnastoletnie" dzie%zyny,

to $ył u'%isk, podo$ny, "ak %&%iałem ierzy(, do tego, kt!rym mo"a matka nie miała %zasumnie o$"#()



8 =ostaniemy przy"a%i!łmi< 8 yszeptałem)

8 op!ki nas 'mier( nie rozł#%zy)



22

Oe reguły panoania iza$eli7skiego eszły ży%ie o godzinie dziei#te" dnia

nast+pnego, kiedy mo"a asystentka staiła si+ ku%&ni i prosto z mostu ozna"miła, "ak ma"#

ygl#da( noe porz#dki)

8 znałam, że potrze$ny "est panu stały rozkład za"+() Przy "ego $raku "est pan

zagu$iony i rezulta%ie działa spos!$ rozi#zły)

8 5k#d ty zi+ła' takie yrażenie<

8 = "edne" z pa7ski%& ksi#żek) ?oz 8 i# 8 zły) o$rze $rzmi)

8 2 pasu"e do stra%&u)

8 Prosz+ nie zmienia( tematu)

; %i#gu dnia każde z nas miało pra%oa( nad soim manuskryptem, $y nast+pniezasi#'( razem do kola%"i) Po kola%"i 2sa$ela miała przekazya( mi so"e strony, sp!lnie

potem omaiane) Przysi#głem, że $+d+ "e" udzielał stosony%& skaz!ek, a nie rzu%ał %o'

na od%zepnego, $yle mogła si+ po%zu( zadoolona) *iedziele miały $y( dniami olnymi od

pra%y, kiedy "# $ior+ do kina, do teatru al$o na spa%er) 2sa$ella zo$oi#zyała si+ pomaga(

mi szukaniu dokumenta%"i $i$lioteka%& i ar%&ia%& i korzysta"#% ze sy%& zi#zk! z

rodzinnym interesem, dogl#da( zaopatrzenia iktuały) o mnie należało przygotoyanie

'niada7, do nie" kola%"i) A o$iady do tego, kto akurat $+dzie o te" porze olny) Konkretnymi pra%ami porz#dkoymi mieli'my si+ podzieli(, a "a przyrzekałem zaak%eptoa( pełne"

roz%i#gło'%i $ezsporny punkt, że dom ma $y( sprz#tany regularnie) Miałem nie szuka( dla

nie" narze%zonego i nie sata( "e" pod żadnym pozorem, ona za' miała strzyma( si+ od

kestionoania po$udek, dla kt!ry%& pod"#łem si+ pra%y dla pryn%ypała lu$ też

mani4estoania sego zdania te" kestii, %&y$a że została$y poproszona) ;szystkie inne

spray mieli'my rozstrzyga( zależno'%i od konkretne" sytua%"i)

niosłem 4iliżank+ z ka# i spełnili'my toast za mo"# kl+sk+ i $ezarunko#kapitula%"+)

Po kilku zaledie dnia%& poddałem si+ %ałkiem spoko"oi i $eztros%e asala) 2sa$ella

$udziła si+ olno i długo i kiedy yłaniała si+ ze sego poko"u z zaspanymi "esz%ze o%zyma,

poł!%z#% nogami moi%& panto4la%& 8 da razy za duży%& 8 "a "uż miałem przygotoane

'niadanie, ka+ i gazet+, %odziennie inn#)

5tały rozkład za"+( "est sza4arzem nat%&nienia) ie do$y upłyn+ły zaledie od

ustanoienia noego reżimu, a "a "uż za%z#łem odzyskia( dys%yplin+ z moi%& na"$ardzie"

produktyny%& lat) odziny zamkni+%ia pra%oni $ardzo szy$ko zaoo%oały stronami,



przy kt!ry%& za%z#łem dostrzega(, nie $ez niepoko"u, że mo"e ysiłki osi#gn+ły ten stan

spoisto'%i, kt!rym przesta"# $y( zamysłem i przeista%za"# si+ rze%zyisto'()

Tekst płyn#ł poto%zy'%ie, z odpoiednio dozoanym napi+%iem)

Czytało si+ go "ak legend+, sag+ mitologi%zn# o %uda%& i $ieda%&, kt!re" $o&ateroie

pode"moali działania zi#zane z proro%tem nadziei dla %ałe" rasy ludzkie") Opoie'(

przygotoyała nade"'%ie o"onika i z$ai%iela, kt!ry, ualnia"#% nar!d od

nagromadzonego $!lu i krzyd, miał przyr!%i( mu %&ał+ i dum+, ode$rane przez

podst+pny%& i zaprzysi+żony%& rog! ludu, "akkoliek $y si+ ten lud zał) Me%&anizm $ył

niezaodny i 4unk%"onoał identy%znie, niezależnie od iary, rasy %zy plemienia) 5ztandary,

$ogoie i proklama%"e $yły "okerami talii, kt!re" zasze tasoano te same karty) =e

zgl+du na %&arakter pra%y zde%ydoałem si+ na "eden z na"$ardzie" skomplikoany%& i

na"trudnie"szy%& do uży%ia tek'%ie litera%kim %&yt!: na o%zyisty $rak "akiegokoliek

%&ytu)

Prostym i przyst+pnym "+zykiem posługiał si+ szla%&etny i %zysty głos 'iadomo'%i,

kt!ra nie opoiada, a "edynie o$"aia) Czasami przeryałem pra%+, $y pononie prze%zyta(

szystko, %o do te" pory napisałem, i ogarniała mnie 'lepa py%&a, stierdzałem $oiem, że

$udoany przeze mnie me%&anizm działa z niezaodn# pre%yz"#)

=dałem so$ie spra+, że po raz pierszy od dana potra4iłem pra%oa( %ałymi

godzinami i ani razu nie pomy'le( o Cristinie i Pedrze 1idalu) ;szystko idzie ku lepszemu,

my'lałem so$ie) 9y( może ła'nie dlatego, że edle szelki%& skaz!ek miałem ko7%u

y$rn#( ze 'lepego zaułka, zro$iłem to, %o ro$iłem za każdym razem, kiedy mo"e ży%ie

ydaało si+ y%&odzi( na prost#: szystko zepsułem)

Penego dnia, po 'niadaniu, u$rałem si+ "eden z moi%& garnitur! szanoanego

o$yatela) =a"rzałem do galerii, $y poiedzie( /do idzenia3 2sa$elli, i zastałem "# przy

$iurku %zyta"#%# strony z poprzedniego dnia)

8 *ie pisze pan dzisia"< 8 zapytała, nie podnosz#% zroku)8 5zeski poniedziałek) zie7 %iszy)

=auażyłem, że o$ok "e" zeszytu leżał komplet stal!ek i kałamarz z muzami)

8 My'lałem, że uażała' to za $ezgu'%ie)

8 2 nadal uażam, ale "estem siedemnastoletni# dzie%zyn# i mam niez$yalne prao

do tego, że$y podo$ały mi si+ pretens"onalne $ezgu'%ia) Tak "ak panu te pa7skie %ygara)

oszedł "# zapa%& ody kolo7skie" i o$rzu%iła mnie zaintrygoanym zrokiem)

;idz#% mnie stro"u y"'%ioym, zmarsz%zyła $ri)8 =nou idzie pan si+ $ai( detektya< 8 spytała)



8 Co' "ak$y)

8 A nie potrze$u"e pan o%&roniarza< Al$o doktor ;atsonoe"<

Kogo' rozs#dnego<

8 *ie u%z si+ szuka( uspraiedliie7, że$y nie pisa(, zanim si+ tego nie nau%zysz) To

przyile" zaodo%! i trze$a na niego zasłuży()

8 A "a s#dz+, że "e'li "estem pa7sk# asystentk#, to poinnam panu pomaga( e

szystkim)

'mie%&n#łem si+ łagodnie)

8 5koro "uż o tym m!isz, rze%zyi'%ie %&%+ %i+ o %o' prosi()

5poko"nie, to ni% strasznego) C&odzi o 5empere) oiedziałem si+, że kiepsko u niego

z 4inansami i ksi+garnia "est na progu $ankru%ta)

8 *iemożlie)

8 *iestety, możlie, ale ni% złego si+ nie stanie, $o do tego nie dopu'%imy)

8 o$rze pan ie, że pan 5empere "est $ardzo dumny i nie pozoli, że$y pan)))

Pr!$oał "uż pan, prada<

Przytakn#łem)

8 latego pomy'lałem, że musimy ykaza( si+ sprytem i odoła( do &eterodoks"i i

sztuk %zarnoksi+ski%&)

8 Pa7ska spe%"alno'()

=ignoroałem ton przygany i kontynuoałem y!d)

8 Pomy'lałem, %o nast+pu"e: "ak gdy$y nigdy ni% padniesz do ksi+garni i poiesz

5empere, że "estem potorem i że masz mnie poyże" dziurek)))

8 Cała prada i tylko prada, "ak dot#d)

8 *ie przerya" mi) Poiesz mu to szystko, a p!>nie" dodasz, że za pra%+ asystentki

pła%+ %i n+dzne grosze)))

8 Prze%ież pan mi ni% nie pła%i)));est%&n#łem, uz$ra"a"#% si+ resztki %ierplio'%i)

8 Kiedy poie, że $ardzo mu z tego poodu przykro, a tak ła'nie poie,

przy$ierzesz yraz tarzy panienki, kt!re" grozi nie$ezpie%ze7sto, i yznasz mu, roni#%,

miar+ możlio'%i, "edn# lu$ die łezki, że o"%ie% ydziedzi%zył %i+ i %&%e zamkn#(

klasztorze, st#d też przyszło %i na my'l, %zy nie mogła$y' tu popra%oa( par+ godzin, na

pr!$+, za trzy pro%ent od marży za ksi#żki, kt!re uda %i si+ sprzeda(, $y ten godziy

spos!$ ypra%oa( so$ie przyszło'( z dala od ży%ia zakonnego, za to "ako ko$ietayzolona i oddana spraie uposze%&niania literatury)



2sa$ella skrzyiła si+)

8 Trzy pro%ent< Pan %&%e pom!% 5empere %zy pu'%i( go z tor$ami<

8 C&%+, że$y' łożyła %o' gu'%ie sukienki z tamte" no%y, zro$isz si+ na $!sto, "ak

to ty potra4isz, a odiedzisz go, kiedy ksi+garni $+dzie "ego syn) =azy%za" ypada to po

południu)

8 Ma pan na my'li tego przysto"niaka<

8 2lu syn! ma pan 5empere<

2sa$ella szy$ko pora%&oała pami+%i i nagle, za%zyna"#% domy'la( si+ %&arakteru

moi%& knoa7, posłała mi $azyliszkoe spo"rzenie)

8 dy$y m!" o"%ie% iedział, "ak %&or# ma pan yo$ra>ni+, $ez namysłu kupił$y

so$ie strzel$+)

8 Ale "a tylko %&%+, że$y syn %i+ zo$a%zył i że$y o"%ie% zo$a%zył, "ak syn na %ie$ie

patrzy)

8 Pan "est zna%znie gorszy, niż my'lałam) Teraz za"mu"e si+ pan &andlem żyym

toarem)

8 Tu tylko %&odzi o %&rze'%i"a7skie miłosierdzie) =reszt#, to ty, niepytana,

poiedziała', że syn 5empere "est %ałkiem %ałkiem)

8 Tak, %ałkiem %ałkiem i głupay tro%&+)

8 9ez przesady) 5empere "unior "est po prostu nie%o stydliy o$e%no'%i pł%i

odmienne", %o przynosi mu zasz%zyt) To zoroy o$yatel, kt!ry, %&o( 'iadom se"

postano'%i i uroku, za%&ou"e pełn# samokontrol+ i as%ez+, z aten%"i i %z%i o$e%

niepokalane" %zysto'%i $ar%elo7ski%& ko$iet) *ie poiesz mi, że nie przyda"e mu to aury

szla%&etno'%i i dzi+ku, kt!ry porusza te instynkty, i ma%ierzy7ski, i po$o%zne)

8 Czasami %&y$a pana nienaidz+)

8 Prosz+ $ardzo, możesz mnie nienaidzi(, ale nie o$ar%za" młodego 5empere moimi

ludzkimi adami, al$oiem, se" nieinno'%i, "est on zaiste 'i+tym m+żem)8 m!ili'my si+, że nie $+dzie mi pan szukał narze%zonego)

8 *ikt tu nie m!i o narze%ze7stie) opu'( mnie do głosu, a opoiem %i reszt+)

8 *ie%& pan m!i, ?asputinie)

8 Kiedy 5empere o"%ie% poie, że zgoda, a tak poie, %&%+, że$y' %odziennie sp+dzała

za lad# ksi+garni die, trzy godziny)

8 A za kogo prze$rana< =a Mat+ Gari<

8 $rana zgodnie z %e%&u"#%ym %i+ y%zu%iem stylu i przyzoito'%i) Bli%znie,uodzi%ielsko, ale $ez przesady) Je'li uznasz to za niez$+dne, możesz si+gn#( po "edn# z



krea%"i 2ren+ 5a$ino, ale stonoan#, stonoan#)

8 5# tam takie die, może trzy suknie, kt!ry%& ygl#dam "ak $ogini 8 est%&n+ła

marzy%ielsko 2sa$ella)

8 *o to ł!ż tak#, kt!ra na"$ardzie" %i+ okrya)

8 Jest pan starym ste%znikiem) A %o z moimi studiami litera%kimi<

8 Jak to %o< A gdzie zna"dziesz lepsz# sal+ ykłado# niż ksi+garnia 5empere i

5ynoie< Masz tam do dyspozy%"i szystkie ar%ydzieła, z kt!ry%& możesz %zerpa( iedz+

pełnymi gar'%iami)

8 Ale %o "a mam tam ro$i(< Mam gł+$oko oddy%&a( i %zeka(, aż spłynie na mnie łaska

ta"emni%zenia<

8 C&odzi tylko o kilka godzin dziennie) A p!>nie" możesz pra%oa( tuta", "ak do te"

pory, i korzysta( z moi%& $ez%enny%& rad, dzi+ki kt!rym zostaniesz no# Jane Austen)

8 A na %zym polega 4ortel<

8 ortel polega na tym, że %odziennie dostaa( $+dziesz ode mnie tro%&+ peset, kt!re

niepostrzeżenie i r!nomiernie $+dziesz dorzu%a( do kasy, ilekro( po$ierzesz od klient!

pieni#dze za sprzedan# ksi#żk+)

8 A i+% o to %&odzi)))

8 O to ła'nie %&odzi i "ak sama idzisz nie ma tym ni%zego perersy"nego)

2sa$ella zmarsz%zyła $ri)

8 *ie uda si+) =auaży, że %o' dzinego si+ dzie"e) Pan 5empere to szelma kuty na

%ztery nogi)

8 da si+) A "e'li 5empere si+ zdzii, to mu poiesz, że klien%i na idok 'li%zne" i

sympaty%zne" dzie%zyny, usługu"#%e" za lad#, przesta"# si+ trzyma( za kiesze7 i okazu"#

sz%zodro'()

8 9y( może tak "est pode"rzany%& lokala%&, do "aki%& zykł pan u%z+sz%za(, ale nie

ksi+garni)8 Pozolisz, że si+ nie zgodz+) Ja, gdy$ym ksi+garni natra4ił na tak uro%z#

sprzeda%zyni+, got! $ył$ym kupi( naet ksi#żk+ laureata ostatnie" nagrody pa7stoe")

8 Ale $o pan ma my'li $rudnie"sze od kurze" grz+dy)

8 Ale "edno%ze'nie mam, al$o poinienem poiedzie(: mamy, ogromny dług

dzi+%zno'%i o$e% pana 5empere)

8 To %ios poniże" pasa)

8 ;i+% nie zmusza" mnie do zadania %iosu "esz%ze niże")Je'li kto' upraia ze znastem sztuk+ persaz"i, poinien pier z$udzi(



%iekao'(, p!>nie" połe%&ta( pr!żno'(, $y resz%ie odoła( si+ do sumienia lu$ do$ro%i)

2sa$ella spu'%iła zrok i olno przytakn+ła)

8 A kiedy zamierza pan proadzi( ży%ie plan pod kryptonimem /nim4a nios#%a

%&le$3<

8 *ie zostaia"my na "utro tego, %o możemy zro$i( dzi')

8 zi'<

8 zi' po południu)

8 A tak sz%zerze) Czy to "est pomysł na pranie pieni+dzy, "akie dosta"e pan od

pryn%ypała, a przy okaz"i uspoko"enie sumienia %zy %zegokoliek innego, %o ma pan zamiast

sumienia<

8 o$rze iesz, że zasze kieru"+ si+ zgl+dami egoisty%znymi)

8 A "e'li pan 5empere si+ nie zgodzi<

8 Masz si+ upeni(, że syn prze$ya ksi+garni, i masz si+ u$ra( "ak na niedziel+,

ale nie na msz+)

8 To szystko "est upokarza"#%e i uła%za"#%e)

8 2 za%&y%a"#%o podnie%a"#%e)

2sa$ella u'mie%&n+ła si+ resz%ie drapieżnie)

8 A "e'li synoi uderzy do głoy i za%znie przekra%za( grani%e<

8 arantu"+ %i, że młody dziedzi% pal%em %i+ nie tknie, %&y$a że o$e%no'%i ksi+dza

i z ła'%iym za'iad%zeniem die%ez"alnym r+ku)

8 Jedni aż tyle, a inni tak nieiele)

8 =ro$isz to<

8 la pana<

8 la literatury)



23

*a uli%y po%zułem zimny, przenika"#%y do szpiku ko'%i iatr, kt!ry zamiatał %&odniki

niespoko"nymi podmu%&ami, i zrozumiałem, że "esie7 zakradła si+ na paluszka%& do

9ar%elony) *a pla%u Pala%io siadłem do trama"u, kt!ry %zekał pusty ni%zym ielka

dziupla z kutego żelaza) =a"#łem mie"s%e przy oknie i kupiłem $ilet od konduktora)

8 Jedzie aż do 5arria< 8 zapytałem)

8 o samego pla%u)

Kiedy tylko trama" ruszył gałtonie, oparłem gło+ o szy$+)

=amkn#łem o%zy i zapadłem drzemk+, kt!re" do'iad%zy( można tylko na

pokładzie "ednego z me%&ani%zny%& ynalazk! 8 sen noo%zesnego %złoieka) Bniło mi

si+, że podr!żu"+ po%i#giem inkrustoanym %zarnymi ko'(mi, agonie kształ%ie trumny, przez yludnion# 9ar%elon+, pełn# porozrzu%any%& u$ra7, "ak$y zamieszku"#%e "e %iała

yparoały) Pogr#żone zakl+te" %iszy uli%e porastała tundra kapeluszy i sukien,

porzu%ony%& garnitur! i $ut!) = lokomotyy unosiła si+ smuga szkarłatnego dymu, kt!ry

rozpłyał si+ po nie$ie ni%zym rozlana 4ar$a) O$ok mnie "e%&ał u'mie%&ni+ty pryn%ypał)

$rany $ył $iały garnitur i r+kai%zki)

Jaka' %iemna, galaretoata su$stan%"a kapała z koniuszk! "ego pal%!)

8 Co si+ stało ze szystkimi<8 *ie%& pan nie tra%i iary, a6idzie)

Kiedy si+ o$udziłem, trama" ze'lizgiał si+ opieszale na pla% 5arria)

;ysko%zyłem, zanim zatrzymał si+ na do$re, i za%z#łem spina( si+ uli%# Mayor de

5arria) Pi+tna'%ie minut p!>nie" dotarłem do %elu)

li%a 1all6idrera $rała po%z#tek z o%ienionego zaga"nika na tyła%& zamku z %zerone"

%egły, kt!rym mie'%iła si+ szkoła) Pokryta zes%&łymi li'(mi, proadziła g!r+ z$o%za, a

po "e" o$u strona%& yrastały samotne ille) ;y$rałem stron+ numer! nieparzysty%&, pr!$u"#% od%y4roa( %o' z ta$li%zek na płota%& i mura%&) ; oddali ma"a%zyły 4asady ze

s%zerniałego kamienia i ys%&ni+te 4ontanny, osiadłe na mieli>nie pomi+dzy zaro'ni+tymi

%&astem '%ieżkami)

Przeszedłem od%inek uli%y położony %ieniu %yprys!, $y odkry(, że numera%"a

przeskakiała nagle z "edena'%ie na pi+tna'%ie) *i% nie rozumie"#%, %o4n#łem si+

poszukianiu domu numer trzyna'%ie)

Już na$ierałem pode"rze7, że sekretarka adokata 1alery okazała si+ $ardzie"

prze$iegła, niż my'lałem, i podała mi 4ałszyy adres, kiedy zauażyłem '%ieżk+, kt!ra



za%zynała si+ na %&odniku i proadziła "akie' pi+(dziesi#t metr! gł#$, do %iemnego

ogrodzenia uie7%zonego grze$ieniem ostrzy)

Poszedłem #sk#, y$rukoan# '%ieżk# aż do ogrodzenia) +sty, zapusz%zony ogr!d

prze%iskał si+ na drug# stron+, a gał+zie eukaliptusa pomi+dzy szta%&etami ogrodzenia

przypominały r+%e, y%i#gni+te $łagalnym ge'%ie zza krat %eli) Odsun#łem zasłania"#%e

%z+'( muru li'%ie i znalazłem pod nimi yrżni+ty murze napis:

Casa Marlasca



8 A %zemu nie przysłał tego, %o przy%&odzi zasze<

=rozumiałem, że doa Marlas%a zi+ła mnie za "ednego z aplikant! z kan%elarii

1alery, s#dz#%, że przynosz+ "e" do podpisania "akie' papiery lu$ iadomo'( od adokat!)

Przez %&il+ rozażałem możlio'( przy"+%ia te" tożsamo'%i, tarzy te" ko$iety $yło

"ednak %o', %o mi m!iło, że usłyszała "uż soim ży%iu tyle kłamst, iż nie przełknie ani

"ednego i+%e")

8 *ie pra%u"+ dla kan%elarii) Mo"a izyta "est natury pryatne")

=astanaiałem si+, %zy po'i+%iła$y mi pani kilka %&il, $y porozmaia( o "edne" z

dany%& posiadło'%i pani zmarłego m+ża, don iega)

;doa z$ladła i odr!%iła zrok) ;spierała si+ na las%e) =auażyłem sto"#%y na

progu galerii !zek inalidzki i domy'liłem si+, że sp+dzała na nim i+%e" %zasu, niż$y

so$ie ży%zyła)

8 Po posiadło'%ia%& mo"ego m+ża nie pozostało "uż ni%, panie)))

8 Martin)

8 ;szystko prze"+ły $anki) ;szystko opr!%z tego domu, kt!ry, za rad# me%enasa

1alery o"%a, m#ż przepisał na mnie) Cał# reszt+ rozszarpały s+py)))

8 C&odzi mi dokładnie o dom z ieży%zk#, przy uli%y lassaders)

;doa est%&n+ła) ;ygl#dała na "akie' siedemdziesi#t, siedemdziesi#t pi+( lat) E%&o

tego, %o kiedy' musiało $y( ol'niea"#%# pi+kno'%i#, "esz%ze niezupełnie znikn+ło z "e"

tarzy)

8 *ie%& pan zapomni o tym domu) To przekl+te mie"s%e)

8 *iestety, nie mog+ tego zro$i() Mieszkam nim)

;doa po Marlas%e zmarsz%zyła $ri)

8 5#dziłam, że nikt nie ze%&%e nim mieszka() 5tał pusty przez iele lat)

8 ;yna"#łem go "aki' %zas temu) Po!d mo"e" izyty "est nast+pu"#%y: pod%zas pra%

remontoy%& znalazłem rozmaite rze%zy oso$iste, kt!re, "ak s#dz+, należały do pani zmarłegom+ża i zapene także do pani)

8 ; tym domu nie ma ni%, %o należy do mnie) =nalazł pan penie rze%zy tamte"

ko$iety)))

8 2ren+ 5a$ino<

Ali%ia Marlas%a u'mie%&n+ła si+ gorzko)

8 Czego tak naprad+ %&%e si+ pan doiedzie(, panie Martin<

Prosz+ $y( ze mn# sz%zery) *ie przyszedł pan tu prze%ież po to, $y odda( mi "akie'staro%ie mo"ego m+ża<



Patrzyli'my na sie$ie mil%zeniu i zrozumiałem, że za żadn# %en+ nie mogłem i nie

%&%iałem okłamya( te" ko$iety)

8 5taram si+ ustali(, %o tak naprad+ przydarzyło si+ pani m+żoi)

8 la%zego<

8 9o mam rażenie, że to samo spotyka mnie)

; Casa Marlas%a panoała atmos4era opusz%zonego panteonu, ła'%ia ielkim

domostom, kt!ry%& szystko t%&nie nieo$e%no'%i# i $rakiem) ni so"e" 4ortuny i

%&ały, %zasy, kiedy legiony służ#%y%& d$ały o "ego %zysto'( i splendor, dom miał "uż

nie#tpliie za so$#) Teraz $ył kompletn# ruin#) ar$a odpadała ze '%ian, płytki nie trzymały

si+ podłogi, me$le przeżarte $yły zimn# ilgo%i#, su4ity sypały si+, przetarte dyany

y$lakły) Pomogłem doie usadoi( si+ na !zku inalidzkim i pod#ża"#% za "e"

skaz!kami, poproadziłem "# do saloniku, kt!rym zostały zaledie resztki ksi#żek i

o$raz!)

8 Musiałam sprzeda( i+kszo'( rze%zy, że$y "ako' przeży( 8 y"a'niła) 8 dy$y nie

me%enas 1alera, kt!ry %o miesi#% przysyła mi u4undoan# przez kan%elari+ nieielk#

emerytur+, nie iedziała$ym, "ak zi#za( konie% z ko7%em)

8 Mieszka tu pani sama<

;doa przytakn+ła)

8 To m!" dom) Jedyne mie"s%e, kt!rym $yłam sz%z+'lia, %&o%iaż od tego %zasu

upłyn+ło "uż tyle lat) Przepraszam, że ni% panu nie zaproponoałam) Od dana nie przy"mu"+

izyt i zapomniałam, "ak poinno si+ traktoa( go'%i) Ma pan o%&ot+ na ka+ al$o na

&er$at+<

8 *ie, dzi+ku"+)

Pani Marlas%a u'mie%&n+ła si+, skazu"#% na 4otel, na kt!rym siedziałem)

8 To $ył ulu$iony 4otel m+ża) 0u$ił na nim siada( i %zyta( do p!>na, naprze%iko

kominka) Ja %zasem siadałam tu przy nim i słu%&ałam) 0u$ił opoiada( r!żne &istorie, każdym razie tedy)

; tym domu $yli'my $ardzo sz%z+'lii)))

8 2 %o si+ stało<

;doa skuliła ramiona i zatopiła spo"rzenie popioła%& domoego ogniska)

8 Jest pan peien, że %&%e usłysze( t+ &istori+<

8 9ardzo o to prosz+)



24

Prad+ m!i#%, nie iem, kiedy m!" m#ż, iego, "# poznał) Pami+tam tylko, że

penego razu %o' o nie" napomkn#ł i nagle nie $yło dnia, że$ym nie słyszała, "ak ymaia

"e" imi+: 2ren+ 5a$ino) Poiedział mi, że przedstaił i%& so$ie nie"aki amian ?oures, kt!ry

organizoał seanse spirytysty%zne penym lokalu przy uli%y Elisa$ets) iego znał r!żne

religie i u%zestni%zył "ako o$serator ielu o$rz+da%&) ; tamtym %zasie 2ren+ 5a$ino $yła

"edn# z na"popularnie"szy%& aktorek teatra%& na Paralelo) 9yła z nie" pradzia pi+kno'(,

temu nie $+d+ zaprze%za() Ale opr!%z tego nie s#dz+, $y umiała zli%zy( do dziesi+%iu) 0udzie

m!ili, że urodziła si+ "edne" z %&atek na plaży 9ogatell, że matka porzu%iła "#

5omorrostro i że y%&oała si+ pomi+dzy że$rakami i m+tami, kt!rzy si+ tam ukryali)

=a%z+ła ta7%zy( ka$areta%& i lokala%& ?a6alu i przy Paralelo, ma"#% %zterna'%ie lat) 2rozumie pan %&y$a, %o mam na my'li, m!i#% /ta7%zy(3) Pode"rzeam, że prostytuoała si+,

zanim nau%zyła si+ %zyta(, "e'li og!le si+ nau%zyła))) Przez peien okres $yła ielk#

giazd# klu$u 0a Criolla, tak przyna"mnie" m!iono) P!>nie" yst+poała lokala%&

lepsze" kategorii) 5#dz+, że Apolo poznała Juana Cor$er+, na kt!rego szys%y ołali Ja%o)

Ja%o $ył "e" impresario i na"pradopodo$nie" także ko%&ankiem) To Ja%o ymy'lił "e"

pseudonim, 2ren+ 5a$ino, oraz legend+, że $yła nie'lu$n# %!rk# "akie"' paryskie" edety i

ksi+%ia europe"skie" arystokra%"i) *ie iem, "ak $rzmiało "e" pradzie nazisko) *ie iemnaet, %zy "e miała)

Ja%o proadził "# p!ł'iatek spirytyzmu, my'l+, że zasugeroał mu to ?oures, i

o$a" %zerpali zyski z kup%zenia "e" rzekomym dziei%tem, kt!re przy%i#gało $ogaty%& i

z$lazoany%& m+ż%zyzn, u%z+sz%za"#%y%& na seanse dla za$i%ia nudy) 5pe%"alno'%i# Ja%o i

?ouresa $yły pary, tak m!ili)

Ja%o i ?oures nie zdaali so$ie "ednak spray, że 2ren+ miała pradzi# o$ses"+ na

punk%ie ty%& seans! i ierzyła, że %ała ta pantomima naprad+ pozala nai#zya(kontakty z du%&ami)

9yła przekonana, że matka ysyłała "e" iadomo'%i z tamtego 'iata, i naet kiedy

stała si+ słana, nie przestała u%z+sz%za( na seanse, że$y nai#zya( z ni# kontakt) ;ła'nie

pod%zas "ednego z ty%& seans! poznała mo"ego m+ża, iega) My'l+, że prze%&odzili'my

tedy trudny okres, "ak to si+ zdarza małże7stie) iego od dłuższego %zasu nosił si+ z

my'l# porzu%enia praktyki prane" i %ałkoitego po'i+%enia si+ pisarstu) Przyzna"+, że nie

znalazł e mnie opar%ia, na kt!re li%zył) 9yłam zdania, iż "e'li pode"mie tak# de%yz"+,

zmarnu"e so$ie ży%ie, %&o%iaż pradopodo$nie na"$ardzie" przerażało mnie, że stra%+ to



szystko: dom, służ$+))) 5tra%iłam to i tak, a dodatku "ego też) Ostate%znie rozdzieliła nas

utrata 2smaela) 2smael to nasz syn) iego 'iata za nim nie idział) *igdy nie słyszałam,

że$y "aki' o"%ie% $ył tak oddany synoi) 2smael, a nie "a, ypełniał mu ży%ie) Tamtego dnia

kł!%ili'my si+ sypialni na pierszym pi+trze) ?o$iłam mu yrzuty o to, że tyle %zasu

sp+dza na pisaniu, że "ego sp!lnik, 1alera, kt!ry miał "uż do'( pra%y za d!%&, postaił mu

ultimatum i got! $ył rozi#za( kan%elari+ i rozpo%z#( praktyk+ na łasny ra%&unek) iego

poiedział, że ni% go to nie o$%&odzi, że %&+tnie odsprzeda s!" udział kan%elarii i

po'i+%i si+ so"emu poołaniu) =aniepokoili'my si+ nieo$e%no'%i# 2smaela) *ie $yło go

"ego poko"u ani ogrodzie) Pomy'lałam, że słysz#%, "ak si+ kł!%imy, przestraszył si+ i

yszedł z domu) *ie $ył$y to pierszy raz) Kilka miesi+%y %ze'nie" znaleziono go na ła%e

na pla%u 5arria@ siedział tam i płakał) Kiedy yszli'my, $y go szuka(, zapadał "uż zmrok)

*asz syn przepadł $ez 'ladu) Pytali'my s#siedni%& doma%&, po szpitala%&))) ;r!%ili'my o

'i%ie, po %ałono%ny%& poszukiania%&, i znale>li'my "ego %iało na dnie $asenu)

topił si+ poprzedniego popołudnia, a my nie usłyszeli'my, "ak oła o pomo%, tak

gło'no na sie$ie krzy%zeli'my) Miał siedem lat)

iego nigdy mi nie y$a%zył, nie y$a%zył też so$ie) ;kr!t%e nie mogli'my znie'(

sie$ie naza"em) =a każdym razem, kiedy patrzyli'my na sie$ie, kiedy si+ dotykali'my,

idzieli'my %iało naszego martego syna na dnie tego przekl+tego $asenu) Penego dnia

o$udziłam si+ i zrozumiałam, że iego mnie opu'%ił) Porzu%ił pra%+ kan%elarii i

przeproadził si+ do oego domu dzielni%y ?i$era, kt!ry nie daał mu spoko"u od lat)

M!ił, że pisze, że otrzymał $ardzo ażne zle%enie od "akiego' paryskiego yda%y, że nie

musz+ marti( si+ o pieni#dze) ;iedziałam, że "est z 2ren+, %&o%iaż nie %&%iał si+ do tego

przyzna() 9ył rakiem) ażał, że nie zostało mu z$yt iele ży%ia) He zaraził si+ "ak#'

ta"emni%z# %&oro$#, pasożytem, kt!ry zżerał go od 'rodka) M!ił tylko i ył#%znie o 'mier%i)

*ie słu%&ał nikogo) Ani mnie, ani 1alery))) Tylko 2ren+ i ?ouresa, kt!rzy truli mu gło+

&istoriami o du%&a%& i yłudzali pieni#dze, o$ie%u"#%, że pomog# nai#za( kontakt z2smaelem) Kiedy' y$rałam si+ do domu z ieży%zk# i $łagałam, $y mi otorzył) *ie

pu'%ił mnie)

Poiedział, że "est za"+ty, że pra%u"e nad %zym', %o pozoli mu o%ali( 2smaela)

;!%zas zdałam so$ie spra+, że za%z#ł tra%i( rozum) ;ierzył, że "e'li uda mu si+ napisa( t+

przekl+t# ksi#żk+ dla paryskiego yda%y, 2smael por!%i mi+dzy żyy%&) Pode"rzeam, że

2ren+, ?oures i Ja%o y%i#gn+li od niego szystkie pieni#dze, "akie mu pozostały, "akie nam

pozostały) Kilka miesi+%y p!>nie", kiedy "uż nie spotykał si+ z nikim i nie ystaiał nosa ztego okropnego domu, znaleziono "ego %iało) Poli%"a tierdzi, że to ypadek, ale "a nigdy



to nie uierzyłam) Ja%o znikn#ł, pieni#dze rozpłyn+ły si+ $ez 'ladu) ?oures tierdził, że nie

ma o ni%zym po"+%ia)

He od miesi+%y nie utrzymyał z iegiem kontakt!, tak $ardzo przerażało go "ego

szale7sto) M!ił, że na seansa%& spirytysty%zny%& iego za%z#ł płoszy( mu klient!

&istoriami o pot+piony%& dusza%&, aż ko7%u musiał za$roni( mu st+pu) iego tierdził,

że pod miastem zna"du"e si+ ol$rzymie "ezioro kri) He 2smael ukazyał mu si+ sna%&, że

naszego syna i+ził du%& pod posta%i# +ża, kt!ry %zasem zmieniał si+ %&łop%a, $y si+ z

nim $ai() *ikt si+ spe%"alnie nie zdziił, kiedy znaleziono mo"ego m+ża martego) 2ren+

uażała, że iego ode$rał so$ie ży%ie z mo"e" iny, że to ła'nie zimna i yra%&oana

żona, kt!ra pozoliła, $y zgin#ł "e" łasny syn, $o tak $ardzo nie %&%iała yrze% si+ ży%ia

luksusie, p%&n+ła go o$"+%ia 'mier%i) He tylko ona, 2ren+, ko%&ała go naprad+ i że nigdy

nie przy"+ła od niego ani grosza) 2 my'l+, że przyna"mnie" "e'li o to %&odzi, nie kłamała)

Przypusz%zam, że za namo# Ja%o uiodła iega i pomogła o$ra$oa( go ze szystkiego)

P!>nie" Ja%o u%iekł i zostaił "# na lodzie) Tak m!ili poli%"an%i, każdym razie niekt!rzy)

=asze miałam rażenie, iż nie %&%# dr#ży( te" spray, a ers"a o samo$!"stie ydała im

si+ $ardzo ygodna) Ale "a nie ierz+ to, że iego ode$rał so$ie ży%ie) *ie ierzyłam to

!%zas i nie ierz+ teraz)

;edług mnie zamordoali go 2ren+ i Ja%o) 2 nie tylko dla pieni+dzy)

9yło %o' "esz%ze) Pami+tam, że "eden z poli%"ant!, kt!ry za"moał si+ spra#,

nie"aki 5al6ador, ?i%ardo 5al6ador, też tak uażał) Poiedział mi, że o4i%"alne" ers"i

ydarze7 $yło sporo luk i że komu' zależało, $y ukry( pradzie okoli%zno'%i 'mier%i

iega) 5al6ador $ardzo si+ starał y"a'ni( spra+, aż ko7%u odsuni+to go od 'ledzta, a

potem ydalono ze służ$y) Ale naet tedy proadził do%&odzenie na łasn# r+k+) Czasami

mnie odiedzał) =ostali'my przy"a%i!łmi))) Ja $yłam samotn#, zru"noan# i zdesperoan#

ko$iet#) 1alera namaiał mnie, $ym yszła pot!rnie za m#ż) On także mnie inił za to, %o

spotkało mo"ego małżonka, i zasugeroał mi naet kiedy', że ielu samotnym kup%om takado$rze prezentu"#%a si+ d!ka o arystokraty%zny%& maniera%& mogła$y rozgrza( ł!żko i

osłodzi( "esie7 ży%ia)

Potem naet 5al6ador przestał mnie odiedza() *ie mam do niego żalu) Przez to, że

pr!$oał mi pom!%, zru"noał so$ie ży%ie) Czasem yda"e mi si+, że to szystko, %o

potra4i+ zro$i( dla inny%&: zru"noa( im ży%ie))) *igdy nikomu tego nie opoiadałam, aż do

dzi') Je'li %&%e pan posłu%&a( mo"e" rady, nie%& pan zapomni o tym domu, o mnie, o moim

m+żu i o %ałe" te" &istorii) *ie%& pan y"edzie, daleko st#d) To miasto "est przekl+te)Przekl+te)



25

Opu'%iłem Casa Marlas%a z %i+żkim ser%em i zagł+$iłem si+ la$irynt $ezludny%&

uli%zek proadz#%y%& ku Pedral$es) *ie$o $yło pokryte pa"+%zyn# szary%& %&mur, przez

kt!re sło7%e ledo si+ prze$i"ało) 2giełki 'iatła przekuały ! podnie$ny %ałun i

ze'lizgiały si+ po stoku g!ry) Pod#żyłem zrokiem za tymi promykami "asno'%i i

zo$a%zyłem z daleka, "ak muska"# połysku"#%y da%& 1illi Gelius) Okna domu $łysz%zały)

;$re zdroemu rozs#dkoi ruszyłem tamt# stron+) ; miar+ "ak si+ z$liżałem, nie$o

%iemniało, a iatr unosił iru"#%e spirale zi+dły%& li'%i)

=atrzymałem si+ u ylotu uli%y Panama) 1illa Gelius znosiła si+ naprze%iko) *ie

o'mieliłem si+ prze"'( przez uli%+ i z$liży( do muru ota%za"#%ego ogr!d) Tkiłem tam tak,

9!g ie ile %zasu, niezdolny ani do u%ie%zki, ani do tego, $y stan#( przed drziami izapuka()

2 tedy ła'nie zo$a%zyłem "#, "ak idzie zdłuż okien drugiego pi+tra) Po%zułem

trzeia%& lodoaty %&ł!d) =a%zynałem si+ %o4a(, kiedy zatrzymała si+ i odr!%iła) Podeszła

do szy$y i po%zułem, że szuka mo"ego zroku i patrzy mi o%zy) niosła r+k+, "ak$y %&%iała

mnie pozdroi(, ale zatrzymała "# p!ł drogi) *ie star%zyło mi odagi, $y ytrzyma( "e"

spo"rzenie@ odr!%iłem si+, $y ode"'( d!ł uli%y) rżały mi r+%e) *ie %&%#%, $y to zo$a%zyła,

łożyłem "e kieszenie) dy miałem skr+%i( za r!g, odr!%iłem si+ raz "esz%ze i przekonałem, że stoi %ały %zas przy oknie i patrzy na mnie) C&%iałem znou z$udzi(

so$ie nienai'(, ale za$rakło mi sił)

otarłem do domu zzi+$ni+ty, nie $ardzo iadomo dla%zego, do szpiku ko'%i)

;%&odz#%, dostrzegłem skrzyn%e po%ztoe" kopert+)

Pergamin i lak) ;ie'%i od pryn%ypała) Otorzyłem "#, lok#% si+ s%&odami na pi+tro)

Elegan%kie pismo yzna%zało mi spotkanie na dzie7 nast+pny) otarłszy na p!łpi+tro,

zo$a%zyłem, że drzi s# u%&ylone i %zeka na mnie u'mie%&ni+ta 2sa$ella)8 9yłam studiu i idziałam, "ak pan nad%&odzi)

Pr!$oałem odpoiedzie( "e" u'mie%&em, ale %&y$a $yłem mało przekonu"#%y, $o

ledo 2sa$ella spo"rzała mi o%zy, na "e" tarzy po"aił si+ yraz zatroskania)

8 ;szystko porz#dku<

8 *i% mi nie "est) Po prostu tro%&+ zmarzłem)

8 Mam ugotoany ros!ł@ 'ietnie panu zro$i) *ie%& pan szy$ko %&odzi)

"+ła mnie za rami+ i poproadziła stron+ galerii)

8 2sa$ello, nie "estem inalid#)



Pu'%iła mnie zastydzona)

8 Przepraszam)

*ie $yłem nastro"u, $y to%zy( $o"e z kimkoliek, a "uż na"mnie" z mo"# upart#

asystentk#, pozoliłem si+ i+% zaproadzi( na 4otel i opadłem na niego "ak orek ko'%i)

2sa$ella usiadła naprze%iko i przy"rzała mi si+ zaniepoko"ona)

8 Co si+ stało<

'mie%&n#łem si+ uspoka"a"#%o)

8 *i%) *i% si+ nie stało) Pono( %zeka na mnie 4iliżanka rosołu)

8 Już poda"+)

;ysko%zyła do ku%&ni, sk#d za%z+ły do%&odzi( mnie odgłosy krz#taniny)

Odet%&n#łem gł+$oko i zamkn#łem o%zy, $y po %&ili usłysze( z$liża"#%e si+ kroki 2sa$elli)

Podała mi ogromn#, dymi#%# $ulion!k+)

8 Prze%ież to i+ksze od no%nika)

8 Prosz+ to ypi( i nie yraża( si+)

Po#%&ałem ros!ł) Pa%&niał smakoi%ie, ale nie %&%iałem okazya( si+ z$yt układny)

8 zinie pa%&nie 8 poiedziałem) 8 = %zego to<

8 Pa%&nie kur%zakiem, $o "est z kur%zaka, z sol# i odro$in# "erezu) 5ma%znegoD

piłem nie%o i y%i#gn#łem $ulion!k+ ku 2sa$elli) Pokr+%iła gło#)

8 o dnaD

;est%&n#łem i upiłem kole"ny łyk) *iestety, ros!ł $ył sma%zny)

8 *o do$rze) Jak upłyn#ł dzie7< 8 zapytała 2sa$ella)

8 Mogło $y $y( lepie") A to$ie<

8 Ma pan przed so$# no# giazd+ ksi+garni 5empere i 5ynoie)

8 ;spaniale)

8 o pi#te" sprzedałam da egzemplarze Portretu oriana raya i dzieła ze$rane

aldosa $ardzo dystyngoanemu dżentelmenoi z Madrytu, kt!ry dał mi napiek) 2 prosz+si+ nie krzyi(, $o napiek też rzu%iłam do kasy)

8 A 5empere syn, %o poiedział<

8 Poiedzie(, poiedział nieiele, $o %ały %zas siedział "ak gamo7 i udaał, że na

mnie nie patrzy, %&o%iaż oka ze mnie nie spusz%zał)

Tyłka nie %zu"+ od tego "ego patryania si+ mo"# pup+ za każdym razem, kiedy

%&odziłam na dra$in+, że$y si+gn#( po "ak#' ksi#żk+)

=adoolony<'mie%&n#łem si+ i przytakn#łem)



8 zi+ku"+, 2sa$ello)

5po"rzała mi gł+$oko o%zy)

8 Prosz+ to pot!rzy()

8 zi+ku"+, 2sa$ello) = %ałego ser%a)

=a%zerieniła si+ i spu'%iła zrok) Przez "aki' %zas siedzieli'my miłe" %iszy, %iesz#%

si+ oym $raterstem, kt!re potra4i o$y( si+ $ez sł!) ;ypiłem %ały ros!ł, %&o( ledie

mogłem zmie'%i(, i pokazałem 2sa$elli pust# $ulion!k+) = zadooleniem pokiała gło#)

8 Poszedł pan tam, prada< =o$a%zy( t+ ko$iet+, Cristin+< 8 poiedziała 2sa$ella,

unika"#% mo"ego zroku)

8 2sa$ella, kt!ra %zyta z tarzy)))

8 Prosz+ yzna( mi prad+)

8 ;idziałem "# tylko z daleka)

Przy"rzała mi si+ niepenie, "ak$y zastanaiała si+, %zy poinna poiedzie( mi %o',

%o od dana leży "e" na ser%u)

8 Ko%&a "# pan< 8 zapytała ko7%u)

Patrzyli'my na sie$ie mil%zeniu)

8 Ja nie umiem ko%&a( nikogo) o$rze o tym iesz) Jestem egoist# i tak dale")

Porozmaia"my o %zym' innym)

2sa$ella przytakn+ła, k#tem oka zerka"#% na ysta"#%# z mo"e" kieszeni kopert+)

8 ;ie'%i od pryn%ypała<

8 ?utynoe spotkanie) ;iel%e szanony pan Andreas Corelli ma zasz%zyt zaprosi(

mnie na spotkanie, "utro o godzinie si!dme" rano, przy $ramie %mentarza Pue$lo *ue6o)

0epszego mie"s%a "uż nie m!gł y$ra()

8 2 zamierza pan p!"'(<

8 A mam inne y"'%ie<

8 M!gł$y pan "esz%ze te" no%y si#'( do po%i#gu i znikn#( na zasze)8 Jeste' "uż drug# oso$#, kt!ra dzi' mi to m!i) He$ym znikn#ł z miasta)

8 ;ido%znie %o' tym "est)

8 A kto $ył$y toim mentorem i przeodnikiem po y$oiste" drodze literatury<

8 Po"e%&ała$ym z panem)

'mie%&n#łem si+ i zi#łem "# za r+k+)

8 = to$#, 2sa$ello, do piekieł $ym st#piłD

2sa$ella yszarpn+ła r+k+ i spo"rzała na mnie o$rażona)8 *a'miea si+ pan ze mnieD



8 2sa$ello, dniu, kt!rym przy"dzie mi do głoy na'miea( si+ z %ie$ie, nie

pozostanie mi ni% innego, "ak paln#( so$ie łe$)

8 Prosz+ tak nie m!i(D *ie lu$i+, "ak żartu"e pan ten spos!$)

8 ;y$a%z mi)

Mo"a asystentka usiadła za $iurkiem i, "ak to miała %zasem zy%za"u, zamilkła na

dług# %&il+) Patrzyłem, "ak przegl#da napisane tego dnia strony, nanosi popraki i ykre'la

%ałe paragra4y, użya"#% podaroanego przeze mnie kompletu stal!ek)

8 Jak pan na mnie patrzy, nie mog+ si+ skupi()

;stałem i okr#żyłem "e" $iurko)

8 ; takim razie zostai+ %i+, $y' mogła spoko"nie popra%oa(, a po kola%"i pokażesz

mi, %o napisała')

8 Jesz%ze nie "est gotoe) Musz+ poprai( %ały tekst, napisa( par+ rze%zy od noa i)))

8 = literatur# tak "uż "est, 2sa$ello) Tekst nigdy nie yda"e si+ gotoy) Musisz si+ do

tego przyzy%zai() A po kola%"i prze%zytamy razem to, %o napisała')

8 Jutro)

Poddałem si+)

8 A i+% "utro)

Postanoiłem zostai( "# sam na sam z "e" łasnymi słoami)

9yłem przy drzia%& galerii, kiedy usłyszałem, "ak mnie oła)

8 a6idzie<

5tan#łem $ez słoa po drugie" stronie drzi)

8 To nieprada) To nieprada, że nie umie pan nikogo ko%&a()

5%&roniłem si+ soim poko"u i zamkn#łem za so$# drzi) Położyłem si+ na ł!żku,

na $oku, zin#łem kł+$ek i zamkn#łem o%zy)



Oddaliłem si+ na"szy$%ie", "ak mogłem, usiłu"#% ukry( po'pie%&, i zapu'%iłem si+

la$irynt ale"ek i zaułk!) Mi"ałem o$eliski i nagro$ki, kieru"#% si+ gł#$ %mentarza)

;resz%ie dotarłem na mie"s%e)

= azonu sto"#%ego na pły%ie ystaał szkielet skamieniały%& kiat!) 1idal zi#ł

na sie$ie koszty pogrze$u, a naet zam!ił u rze>$iarza %iesz#%ego si+ pen# sła#

$ranży nagro$karskie" alegori+ $ole'%i, z o%zami zniesionymi ku nie$u i dło7mi złożonymi

na piersia%& $łagalnym ge'%ie) kl#kłem przy gro$ie i zdrapałem me%& porasta"#%y

ygraeroany napis)

6O8E /7'O7+O M/4'F7 C)/438

AGHI 2 A;JG

(o%ater wojny o Kilipiny

Ojczyzna i przyjaciele nigy o 'o#ie nie zapomn.

2 zie7 do$ry, o"%ze 8 poiedziałem)

Przysłu%&iałem si+ kroplom spada"#%ym na płyty nagro$ne, zapatrzony %zarny

desz%z spłya"#%y po tarzy pos#gu, i u'mie%&n#łem si+ na my'l o przy"a%ioła%&, kt!ry%&

nigdy nie miał, i o"%zy>nie, kt!ra posłała go na 'mier(, $y z$oga%i( kilku ka%yk!,

nie'iadomy%& naet "ego istnienia) siadłem na marmuroe" pły%ie i położyłem na nie"

dło7)

8 Kto $y pomy'lał, prada, o"%ze<

O"%ie%, przez %ałe ży%ie pr!$u"#%y yra( si+ z n+dzy, spo%zyał $urżu"skim

gro$ie) Kiedy zgin#ł, nie potra4iłem zrozumie(, dla%zego gazeta postanoiła opła%i( pogrze$

ze spe%"alnie zaproszonym ksi+dzem, pła%zkami, kiatami i nagro$kiem godnym zamożnego

kup%a) *ikt nie poiedział mi, że to 1idal opła%ił %eremonie pogrze$oe %złoieka, kt!ry

umarł zamiast niego) =asze pode"rzeałem, że tak $yło, przypisyałem "ednak ten gest

do$ro%i i niesko7%zone" szla%&etno'%i, "akimi nie$o po$łogosłaiło mo"ego mentora i idola,

ielkiego Pedra 1idala)8 Musz+ prosi( o"%a o prze$a%zenie) Przez lata nienaidziłem o"%a za to, że zostaił

mnie samego) Potarzałem so$ie, że spotkała o"%a taka 'mier(, "akie" szukał) latego nigdy

nie odiedzałem tu o"%a) Przepraszam)

M!" o"%ie% nie %ierpiał łez) ażał, że m+ż%zyzna nigdy nie pła%ze nad innymi, ale

nad so$#) A skoro pła%ze, "est t%&!rzem i nie zasługu"e na lito'() *ie %&%iałem płaka( z "ego

poodu i kole"ny raz dopu'%i( si+ o$e% niego zdrady)

8 9ardzo %&%iał$ym, że$y o"%ie% dożył %&ili, kiedy m!gł$y zo$a%zy( mo"e imi+ inazisko na okład%e ksi#żki, naet gdy$y nie m!gł "e" o"%ie% prze%zyta() C&%iał$ym, że$y



o"%ie% $ył tu ze mn# i zo$a%zył, "ak "ego syn odnosi suk%es i sta( go na rze%zy, na kt!re o"%ie%

nie m!gł so$ie pozoli() C&%iał$ym do$rze pozna( o"%a i %&%iał$ym, że$y o"%ie% poznał

mnie) =ro$iłem z o"%a o$%ego %złoieka, że$y łatie" zapomnie(, a teraz okazu"e si+, że tym

o$%ym "estem "a)

*ie słyszałem, "ak pryn%ypał si+ z$liża, ale kiedy podniosłem gło+, zo$a%zyłem, że

przygl#da mi si+ mil%zeniu, sto"#% par+ metr! ode mnie) ;stałem i podszedłem do niego,

"ak do$rze ytresoany pies) =astanoiło mnie, %zy iedział, że tu leży m!" o"%ie%, i %zy

um!ił si+ ze mn# tuta" z tego ła'nie poodu) Musiałem to mie( ypisane na tarzy, gdyż

pokr+%ił gło# i położył mi dło7 na ramieniu)

8 Przykro mi) *ie iedziałem)

*ie miałem zamiaru zaprasza( go progi zażyło'%i) O$r!%iłem si+, że$y strz#sn#( z

sie$ie ten gest ży%zlio'%i i sp!ł%zu%ia, i za%isn#łem o%zy, postrzymu"#% łzy '%iekło'%i)

*ie %zeka"#% na7, ruszyłem do y"'%ia) Pryn%ypał po %&ili postanoił i'( za mn#) 5zedł

o$ok mil%zeniu) ; $ramie y"'%ioe" zatrzymałem si+ i o$rzu%iłem go nie%ierpliym

zrokiem)

8 *o i %o< Jakie' uagi<

=ignoroał m!" nieprzy"azny ton i u'mie%&n#ł si+ yrozumiale)

8 Tekst "est znakomity)

8 Ale)))

8 dy$ym "uż miał da( "aki' komentarz, to poiedział$ym, iż tra4ił pan sedno,

konstruu"#% opoie'( tak a nie ina%ze", z punktu idzenia 'iadka zdarze7, kt!ry uaża si+

za o4iar+ i przemaia imieniu ludu o%zeku"#%ego oego o"oni%zego z$ai%iela)

C&%iał$ym, że$y kontynuoał pan tym du%&u)

8 *ie yda"e si+ to panu ymuszone, sztu%zne<

8 ;r+%z prze%inie) *i% tak nie zma%nia nasze" iary "ak stra%& i peno'(

groż#%ego nam nie$ezpie%ze7sta) Kiedy %zu"emy si+ o4iarami, szystkie nasze %zyny i przekonania religi"ne, naet te na"$ardzie" #tplie, sta"# si+ upraomo%nione) *asi

oponen%i, al$o po prostu nasi s#siedzi, przesta"# nimi $y( i zmienia"# si+ e rog!)

Przesta"emy $y( agresorami, $y przekształ%i( si+ o$ro7%!) =ai'(, %&%io'( i

resentyment, kt!re nami kieru"#, zosta"# u'i+%one, $o tkimy przekonaniu, że działamy

o$ronie łasne") =ło, gro>$a zasze s# tym innym) Pierszym krokiem, $y żarliie

ierzy(, "est stra%&) 5tra%& przed utrat# tożsamo'%i, ży%ia, kondy%"i lu$ ierze7) 5tra%& "est

pro%&em, a nienai'( lontem) ogmat "est rezulta%ie tylko zapalon# zapałk#) 2 tymmie"s%u, yda"e mi si+, pa7skie" poie'%i po"aia"# si+ pene p+kni+%ia)



8 Może mi pan %o' y"a'ni(< O%zeku"e pan iary %zy dogmatu<

8 *ie możemy zadooli( si+ tylko tym, że ludzie %o' ierz#)

Ma"# ierzy( to, %o każemy im ierzy() 2 nie mog# tego kestionoa( ani

słu%&a( głosu kogo', kto odaży si+ to zakestionoa()

ogmat musi stanoi( element i%& tożsamo'%i) Ktokoliek to podaży, "est naszym

rogiem) Jest złem) 2 mamy prao i o$oi#zek prze%istai( mu si+ i znisz%zy( go) To

"edyna droga z$aienia)

;ierzy(, a$y przeży()

;est%&n#łem i odr!%iłem zrok, przytaku"#% nie%&+tnie)

8 ;idz+, że nie "est pan przekonany) A %o pan s#dzi< aża pan, że si+ myl+<

8 *ie iem) ażam, że to, %o pan my'li, "est nie$ezpie%znym uprosz%zeniem) Cała

pa7ska przemoa ygl#da na prosty me%&anizm generu"#%y nienai'( i ni# steru"#%y)

8 *ie zamierzał pan %ale uży( przymiotnika /nie$ezpie%zny3 tylko /odraża"#%y3, ale

mnie"sza o to)

8 la%zego mamy zredukoa( iar+ do aktu odrzu%enia i 'lepego posłusze7sta< Czy

nie "est możlia iara arto'%i ak%epta%"i i zgody<

Pryn%ypał u'mie%&n#ł si+ roz$aiony)

8 ;ierzy( można %okoliek, drogi panie) ; olny rynek, Bi+tego Mikoła"a)

*aet można ierzy( to, że ni% si+ nie ierzy, "ak pan %zyni, a "est to przes#d

na"i+kszy) Mam ra%"+<

8 Klient ma zasze ra%"+) Jakie p+kni+%ia idzi pan moim tek'%ie<

8 9raku"e mi %zarnego %&arakteru) ;i+kszo'( z nas, %zy zda"emy so$ie z tego spra+

%zy nie, okre'la si+ opozy%"i do %zego' lu$ kogo', a nie ak%eptu"#% pozytyny zorze%) 9y

tak rze%, reak%"a "est łatie"sza od ak%"i) *i% tak nie ożyia iary i t+sknoty za dogmatem "ak

do$ry antagonista) 2m $ardzie" niedorze%zny, tym lepie")

8 Pomy'lałem, że lepie" $yło$y, że$y te" roli nie odgryała "edna, konkretna posta()Antagonist# $ył$y "aki' niespre%yzoany nieierz#%y, o$%y, kto' spoza grupy)

8 Ja "ednak olał$ym, $y go $ardzie" skonkretyzoa() Trudno "est nienaidzi( idei)

;ymaga to intelektualne" dys%ypliny oraz o$sesy"ne" i %&oro$lie" yo$ra>ni, o kt!re

niełato) O iele łatie" "est nienaidzi( kogo' z rozpoznaaln# tarz#, kogo możemy

ini( za szystko, %o nam doskiera) To nie musi $y( indyidualna posta() Może to $y(

nar!d, rasa, grupa, %okoliek)

Elegan%ki i $eznami+tny %ynizm pryn%ypała do$i"ał naet mnie)Ci+żko est%&n#łem, poirytoany)



8 *ie%& pan teraz nie ro$i z sie$ie zoroego o$yatela, panie Martin) Panu "est

szystko "edno, a my potrze$u"emy %zarnego %&arakteru te" operet%e) 2 pan na"lepie"

poinien o tym iedzie() *ie ma dramatu $ez kon4liktu)

8 Kim miał$y $y( ten %zarny %&arakter< Tyranem na"e>d>%#< ałszyym prorokiem<

Czarnym 0udem< Jaki typ $y panu odpoiadał<

8 Kostiumy pozostaiam do pana uznania) Pasu"e mi kt!rykoliek z etatoy%&

zło%zy7%!) Potrze$ny "est mi+dzy innymi po to, że$y'my dzi+ki niemu mogli e"'( rol+

o4iary i apoteozoa( nasz# yższo'( moraln#) Ma $y( pro"ek%"# tego szystkiego, %zego nie

"este'my zdolni nas samy%& rozpozna( i %o demonizu"emy zgodzie z naszymi

partykularnymi interesami) 5# to podstay 4aryzeuszosta) *ie%& pan %zyta 9i$li+,

potarzam) =na"dzie pan tam szystkie odpoiedzi)

8 Tak też i %zyni+)

8 ;ystar%zy przekona( na$ożnisia, że "est $ez iny, $y o%&o%zo za%z#ł rzu%a(

kamieniami i $om$ami) 2 grun%ie rze%zy nie trze$a go spe%"alnie podżega(, $o %złoiek

taki przekonu"e sam sie$ie, pod $yle pretekstem) Czy yrażam si+ "asno<

8 Ja'nie" si+ "uż nie da) Pa7skie yody s# r!nie su$telne "ak yr#$ lasu)

8 C&y$a niez$yt mi si+ podo$a pa7ski po$łażliy ton, panie Martin) Czyż$y

ydaało si+ panu, że %ałe to przedsi+zi+%ie "est plam# na pa7skie" moralne" i intelektualne"

prao'%i<

8 *ie tym rze%z 8 ymamrotałem zl+kniony)

8 C!ż i+%, przy"a%ielu m!", gryzie pana sumienie<

8 To samo %o zasze) *ie mam peno'%i, %zy "estem ni&ilist#, kt!rego pan szuka)

8 *ikt nim nie "est) *i&ilizm to poza, a nie doktryna) Prosz+ spr!$oa( postai(

'ie%zk+ pod "#drami ni&ilisty, a przekona si+ pan, "ak pr+dko zo$a%zy 'iatło egzysten%"i)

Pana niepokoi %o innego)

Podniosłem zrok, sil#% si+ na na"$ardzie" yzya"#%y ton, na "aki $yło mnie sta(,kiedy patrzyłem patronoi o%zy)

8 9y( może przeszkadza mi to, że %&o%iaż rozumiem pa7skie yody, nie podzielam

pa7ski%& opinii)

8 *ie pła%+ panu za to, $y si+ pan ze mn# zgadzał)

8 *ie potra4i+ zrozumie( %zego', z %zym si+ nie zgadzam, %zego', %zego nie %zu"+) To

zreszt# pa7ska idea, nie mo"a)

Pryn%ypał u'mie%&n#ł si+, ro$i#% "edn# z ty%& soi%& s%eni%zny%& pauz, zupełnie "aknau%zy%iel, kt!ry szyku"e si+, $y zada( ostate%zny %ios krn#$rnemu i miniastemu u%znioi)



8 A %!ż takiego pan %zu"e<

2ronia i pogarda słyszalne "ego głosie dodały mi odagi, przepełniły kieli%&

upokorze7, kt!ry pod%zas przeżyty%& "ego %ieniu miesi+%y zd#żył ypełni( si+ po $rzegi)

Ogarn+ły mnie '%iekło'( i styd za to, że onie'mielała mnie "ego o$e%no'(, za to, że

pozalałem mu na te o%ieka"#%e "adem tyrady) ;'%iekło'( i styd, $o zdołał mi udoodni(,

że, $re temu, %o s#dziłem, mo"# dusz+ nie tylko przepełniała rozpa%z@ $yła nie" r!nież

n+dza i małostkoo'(, r!nie żałosna "ak "ego &umanizm z rynsztoka rodem) ;'%iekło'( i

styd, $o %zułem, $o iedziałem, że zasze ma ra%"+, a "uż sz%zeg!lnie tedy, kiedy

na"trudnie" mi $yło to przyzna()

8 =adałem panu pytanie, panie Martin) C!ż takiego pan %zu"e<

8 Czu"+, że na"lepie" $yło$y na tym poprzesta( i zr!%i( panu pieni#dze) Czu"+, że

%okoliek %&%e pan osi#gn#( przez to a$surdalne przedsi+zi+%ie, ol+ nie $ra( nim

udziału) 2, przede szystkim, %zu"+ niezmierny żal, yołany 4aktem, iż pana poznałem)

Pryn%ypał przymkn#ł poieki i pogr#żył si+ długim mil%zeniu)

Odr!%ił si+ i odszedł kilka krok! kierunku %mentarne" $ramy)

Patrzyłem na "ego %iemn# posta( od%ina"#%# si+ na tle marmuroego ogrodu i "ego

nieru%&omy %ie7 struga%& desz%zu) Po%zułem stra%&, płyn#%y z gł+$i ser%a m+tny l+k, i "uż

%&%iałem po$ie% do niego "ak zastydzone dzie%ko i $łaga( o y$a%zenie, $yle tylko nie

znosi( dłuże" tego mil%zenia) Po%zułem także str+t) o "ego oso$y, a przede szystkim do

sie$ie samego)

Odr!%ił si+ i podszedł z porotem do mnie) =atrzymał si+ nie dale" niż kilka

%entymetr! i po%&ylił si+ nade mn#) Po%zułem na tarzy "ego zimny odde%& i przez %&il+

miałem rażenie, że uton+ "ego %zarny%& o%za%& $ez dna) Tym razem "ego ton $ył

lodoaty, yzuty zupełnie z oego pragmaty%znego i ystudioanego &umanitaryzmu,

"akim zykł przypraia( so"e ypoiedzi i gesty)

8 Poiem to panu tylko raz) ;ypełni pan so"e zo$oi#zania, podo$nie "ak "a so"e)To "edyne, %o może i musi pan %zu()

9eziednie przytakn#łem, kia"#% gło# raz za razem, pryn%ypał za' y%i#gn#ł z

kieszeni m!" manuskrypt i podał mi go) pu'%ił go "ednak, zanim zd#żyłem y%i#gn#( po

niego r+k+) ;iatr uni!sł iru"#%e kartki kierunku $ramy %mentarza) Po$iegłem o%ali( "e

przed desz%zem, ale niekt!re zd#żyły "uż pa'( do kałuży i $ro%zyły atramentem odzie,

kt!ra %ierpliie ymyała z ni%& słoo po słoie) ;kr!t%e miałem r+ku gar'(

rozmi+kłego papieru) Kiedy uniosłem zrok, $y si+ roze"rze(, pryn%ypała "uż nie $yło)



2!

Je'li kiedykoliek rozpa%zliie potrze$oałem po%ieszenia zna"dyanego tarzy

przy"a%iela, to ła'nie tedy) 5tary gma%& redak%"i /0a 1oz de la 2ndustria3 prze'ityał

zza mur! %mentarza) 5kieroałem si+ tam nadziei, że zastan+ mo"ego danego mistrza,

don 9asilia, "edn# z ty%& rzadko spotykany%& dusz nieprzemakalny%& o$e% głupoty 'iata,

%złoieka, kt!ry zasze miał zanadrzu "ak#' do$r# rad+) ;szedłszy do redak%"i,

stierdziłem, że %i#gle rozpozna"+ i+kszo'( personelu)

;ydało mi si+, że od kiedy opu'%iłem to mie"s%e, upłyn+ła zaledie minuta, a nie %ałe

lata) Ci, kt!rzy mnie poznali, spogl#dali na mnie nie%&+tnie lu$ odra%ali zrok, $y nie

musie( si+ ze mn# ita()

;'lizgn#łem si+ do sali, kt!re" pra%oali dziennikarze, i udałem si+ prosto dozna"du"#%ego si+ gł+$i ga$inetu don 9asilia) *ie $yło nim nikogo)

8 5zuka pan kogo'<

Odr!%iłem si+ i u"rzałem przed so$# ?osella, redaktora, kt!ry, "uż kiedy pra%oałem

tu "ako %&łopie%, ydaał mi si+ stary i kt!ry podpisał si+ pod opu$likoan# dzienniku

z"adli# re%enz"# moi%& Krok! nie$a, nazya"#% mnie redaktorem działu ogłosze7)

8 Panie ?osell, to "a, a6id Martin) *ie pami+ta mnie pan<

?osell przygl#dał mi si+ dług# %&il+, uda"#%, że z trudem usiłu"e mnie rozpozna(, $y ko7%u przytakn#()

8 A don 9asilio<

8 Odszedł da miesi#%e temu) Pra%u"e redak%"i /0a 1anguardia3) Je'li go pan

zo$a%zy, prosz+ go ode mnie pozdroi()

8 *ie omieszkam)

8 Przykro mi z poodu pa7skie" ksi#żki 8 rzu%ił ?osell z lepkim u'mie%&em)

Przeszedłem przez redak%"+ krzyżoym ogniu nieprzy%&ylny%& spo"rze7, krzyy%&u'mieszk! i ymieniany%& ukradkiem pełny%& ż!ł%i komentarzy) Czas le%zy szystko,

pomy'lałem, szystko opr!%z prady)

P!ł godziny p!>nie" "uż ysiadałem z taks!ki przed e"'%iem do redak%"i /0a

1anguardia3 przy uli%y Pelayo) ; odr!żnieniu od złorogie" dekaden%"i dziennika, kt!rym

niegdy' pra%oałem, tuta" szystko pa%&niało przepy%&em i z$ytkiem) Podałem o>nemu

so"e nazisko i pra%u"#%y penie za "akie' marne grosze %&łop%zyk, ygl#da"#%y niemal

"ak "a, kiedy $yłem "ego ieku, po$iegł uprzedzi( don 9asilia, że ma go'%ia) Mi"a"#%e lata

nie usz%zkn+ły ni% z lie" prezen%"i starego mistrza) =e zdziieniem stierdziłem, iż



przyodziany stosonie do ytorne" s%enerii don 9asilio za%&oał znakomit# 4igur+, "ak#

pami+tałem z %zas! /0a 1oz de la 2ndustria3) dy mnie u"rzał, "ego o%zy roz$łysły rado'%i#

i łami#% so"e żelazne zasady, przyitał mnie u'%iskiem, od kt!rego m!gł$y złama( mi

penie da al$o trzy że$ra, gdy$y nie to, że nie $ył sam 8 musiał prze%ież za%&oya(

pozory i d$a( o so"# reputa%"+)

8 *o, no, don 9asilio) ;idz+, że o$rastamy pi!rka)

M!" $yły sze4 zruszył ramionami, "ak$y ni% so$ie nie ro$ił z ota%za"#%y%& go

dosto"ny%& dekora%"i)

8 *ie ma si+ %zym za%&y%a()

8 *ie%& pan nie $+dzie taki skromny, don 9asilio, przypadła panu udziale

pradzia perła koronie) Miażdży pan i%& teksty, "ak danie"<

on 9asilio y"#ł z kieszeni s!" $udz#%y trog+ %zerony oł!ek i mrugn#ł do

mnie porozumiea%zo)

8 =użyam %ztery na tydzie7)

8 a mnie" niż /0a 1oz de la 2ndustria3)

8 *ie%& mi pan da tro%&+ %zasu) Mam tu "ednego takiego, %o szedł ze mn# na

o"enn# '%ieżk+, a "est przekonany, że garmond to rodza" 4ran%uskiego sera)

;$re tym słoom $yło o%zyiste, że don 9asilio %zu"e si+ so"e" noe" redak%"i

"ak ry$a odzie@ ygl#dał też dużo zdroie" niż przedtem)

8 2 nie %&%+ słysze(, że przyszedł pan prosi( o pra%+, $o "estem got! spełni( pana

pro'$+ 8 poiedział gro>nie)

8 zi+ku"+ $ardzo, don 9asilio, ale ie pan, że zrzu%iłem &a$it)

ziennikarsto to nie mo"a spe%"alno'()

8 ; takim razie prosz+ mi poiedzie(, %zeg!ż to o%zeku"e pan od starego zrz+dy<

8 =$ieram in4orma%"e na temat ydarzenia sprzed lat) C&%+ "e ykorzysta( &istorii,

nad kt!r# o$e%nie pra%u"+) C&odzi o 'mier( penego znanego adokata, Marlaski, iegaMarlaski)

8 O kt!rym roku m!imy<

8 Tysi#% dziei+(set %zartym)

on 9asilio est%&n#ł)

8 To $ardzo dano temu) użo ody upłyn+ło)))

8 =$yt mało "ednak, $y rozmy( nigdy niey"a'nione #tplio'%i)

on 9asilio położył mi r+k+ na ramieniu i pokazał, że mam i'( za nim gł#$ redak%"i)8 Prosz+ si+ nie marti(, tra4ił pan e ła'%ie mie"s%e) Ci do$rzy ludzie ma"# takie



ar%&ium, "akiego pozazdro'%i( może sam ;atykan) Je'li sego %zasu $yła na ten temat

zmianka prasie, na peno "# zna"dziemy) Poza tym kieronik ar%&ium "est moim

do$rym przy"a%ielem) Ale, ostrzegam, przy nim "estem łagodny "ak Kr!lena Bnieżka) Prosz+

nie zra%a( uagi na "ego szorstkie o$e"'%ie) ł+$oko, ale naprad+ gł+$oko pod mask#

os%&ło'%i kry"e si+ %złoiek o goł+$im ser%u)

5zedłem za don 9asiliem szerokim esty$ulem yłożonym szla%&etnym drenem)

Mi"ali'my oaln# sal+ z okr#głym stołem po'rodku i isz#%ymi na '%iana%& portretami, z

kt!ry%& spogl#dała na nas srogo %ała ple"ada arystokrat!)

8 5ala sa$at! %zaroni% 8 y"a'nił don 9asilio) 8 Tuta" z$iera"# si+ na%zelni z

zast+p%# sze4a, zdeklaroanym oportunist#, i samym "a'nie ielmożnym sze4em, $y, "ak

przystało na ry%erzy okr#głego stołu, odna"dya( Bi+tego raala punktualnie o si!dme"

ie%zorem)

8 =dumiea"#%e)

8 Pokaż+ panu zna%znie i+%e" 8 o'iad%zył don 9asilio, pusz%za"#% do mnie oko) 8

1oilaD

on 9asilio stan#ł pod "ednym z %z%igodny%& portret! i pop%&n#ł pokrya"#%y

'%ian+ dreniany panel) Panel ust#pił, a za nim otorzyło si+ e"'%ie do ukrytego

korytarzyka)

8 2 %o pan na to< A to tylko "edno z naszy%& niezli%zony%& ta"emny%& prze"'() *aet

rodzina 9orgi! nie mogła si+ posz%zy%i( podo$nym la$iryntem)

on 9asilio pierszy zanurzył si+ korytarzyk, kt!ry doproadził nas do ielkie"

%zytelni z przeszklonymi p!łkami na '%iana%& 8 magazynu sekretne" $i$lioteki /0a

1anguardia3) ; gł+$i sali, pod zielonkaym kloszem kryształoe" lampy siedział przy stole

m+ż%zyzna 'rednim ieku, ogl#da"#% pod lup# "aki' dokument) Kiedy nas zo$a%zył,

o$darzył spo"rzeniem, kt!re zmieniło$y kamie7 każdego, kto $ył$y skłonny do łaty%&

zrusze7 al$o nie miał uko7%zony%& lat osiemnastu)8 Przedstaiam panu Jose Mari+ 9rotonsa, pana podziemi i sze4a katakum$ tego

sza%onego przy$ytku 8 o$ie'%ił don 9asilio)

9rotons, nie odkłada"#% lupy, ograni%zył si+ tylko do zlustroania mnie zrokiem,

kt!ry napotkane przedmioty zmieniał popi!ł)

=$liżyłem si+ i podałem mu r+k+)

8 To m!" dany podopie%zny, a6id Martin)

9rotons nie%&+tnie odza"emnił m!" u'%isk dłoni i spo"rzał na don 9asilia)8 To ten pisarz<



8 ;e łasne" oso$ie)

Pokiał gło#)

8 ratulu"+ odagi, "a $ym %&y$a nie y%&odził na uli%+, gdy$y mi takie %i+gi

spu'%ili) A %o on tu ro$i<

8 Przyszedł $łaga( pana o pomo%, $łogosłaie7sto i rad+ spraie ymaga"#%e"

yso%e spe%"alisty%zny%& poszukia7 z dziedziny ar%&eologii dokumentu 8 y"a'nił don

9asilio)

8 A gdzie kraa o4iara< 8 zapytał 9rotons)


8 O4iara< 8 y"#kałem)

9rotons popatrzył na mnie "ak na idiot+)

8 Koza, "agni+, a "e'li "uż nie sta( pana na i+%e" to kapłon)

Ode$rało mi mo+) 9rotons ytrzymał mo"e spo"rzenie, nie mrugn#szy okiem przez

par+ sekund, kt!re dłużyły mi si+ niesko7%zono'() Potem, kiedy po ple%a%& za%z+ły mi

spłya( piersze krople potu, sze4 ar%&ium i don 9asilio y$u%&n+li gromkim 'mie%&em)

Pozoliłem im 'mia( si+ ze mnie do oli, aż za$rakło im t%&u i musieli o%iera( so$ie

płyn#%e po poli%zka%& łzy) 9yło "asne, że don 9asilio znalazł ar%&ii'%ie $ratni# dusz+)

8 Prosz+ pode"'(, młody %złoieku 8 odezał si+ 9rotons, a z "ego tarzy znikn#ł

dziki grymas) 8 =o$a%zymy, %o da si+ zro$i()



28

Ar%&ium dziennika mie'%iło si+ podziemia%&, pod pi+trem z ogromn# maszyn#

rota%y"n#, ytorem te%&nologii postiktoria7skie", skrzyżoaniem monstrualnego

paroozu z maszyn# do ytarzania piorun!)

8 Przedstaiam panu maszyn+ rota%y"n#, znan# $ardzie" pod mianem 0eiatana)

Prosz+ mie( si+ na $a%zno'%i, $o poiada"#, że pożarła "uż nie"ednego 'miałka 8 poiedział

don 9asilio) 8 To %o' stylu Jonasza i ielory$a, ale z dodatkoymi e4ektami kra"alno 8

prasu"#%ymi)

8 9ez przesady)

8 Mogli$y'my za par+ dni rzu%i( do nie" tego noego praktykanta, kt!ry prze%&ala

si+, że "est $ratankiem Ma%ia i og!le to straszny m#drala 8 zaproponoał 9rotons)8 Prosz+ o podanie dnia i godziny, $o to okaz"a na niezł# yżerk+: 4laki, n!żki,

m!żdżek, głoizna 4aszeroana 8 t!roał don 9asilio)

=a%z+li zi"a( si+ ze 'mie%&u "ak %&łop%y na pod!rku) Jeden art drugiego,

pomy'lałem)

5al+ ar%&ium torzyły la$irynty korytarzy, mi+dzy regałami znosz#%ymi si+ na

ysoko'( trze%& metr!) Para $lady%& istot ygl#da"#%y%& "ak$y od pi+tnastu lat nie

y%&odziły z ty%& podziemi, pełniła 4unk%"+ asystent! 9rotonsa) Przy$iegli od razu, ni%zym para kanapoy%& piesk!, gotoy%& naty%&miast ykona( każdy rozkaz)

9rotons przeszył mnie 'idru"#%ym spo"rzeniem)

8 Czego szukamy<

8 Tysi#% dziei+(set %ztery) =gon adokata, iega Marlaski, prominentnego

przedstai%iela $ar%elo7skie" so%"ety, sp!lnika założy%iela kan%elarii 1alera, Marlas%a i

5entis)

8 Miesi#%<8 0istopad)

*a gest 9rotonsa o$a" asysten%i ruszyli na poszukianie numer! z listopada

dziei+(set %zartego roku) ; oym %zasie 'mier( $yła tak sze%&o$e%na, że i+kszo'(

gazet zamiesz%zała na piersze" stronie ogromne nekrologi) Można $yło i+% przypusz%za(,

że zgon oso$isto'%i rangi Marlaski stanoił okaz"+ do ydrukoania nie"ednego materiału

po'miertnego prasie 9ar%elony, a naet dużego nekrologu na piersze" stronie) Asysten%i

r!%ili z kilkoma tomami i położyli "e na dużym $la%ie $iurka) Podzielili'my "e mi+dzy sie$ie

i do'( szy$ko natra4ili'my na nekrolog don iega Marlaski, zamiesz%zony, tak "ak



przypusz%załem, na piersze" stronie gazety z dnia U listopada -\ roku)

8 Ga$emus nie$osz%zyka 8 ogłosił 9rotons, kt!ry pierszy to odkrył)

; sumie opu$likoano %ztery nekrologi Marlaski) Jeden imieniu rodziny, drugi

kan%elarii, trze%i $ar%elo7skie" 2z$y Adoka%kie" i ostatni imieniu stoarzyszenia

kulturalnego Ateneo)

8 Jedna z ielu zalet $y%ia $ogatym) *aet "ak taki umiera, to ro$i to pi+(, sze'( razy

8 podsumoał don 9asilio)

*ekrologi same so$ie nie $yły interesu"#%e) Pro'$y o ie%zny odpo%zynek duszy

zmarłego, in4orma%"e o tym, że pogrze$ od$+dzie si+ ył#%znie gronie na"$liższy%&,

ogromne glossy po'i+%one pami+%i ielkiego o$yatela, erudyty, nieodżałoanego

przedstai%iela $ar%elo7skie" palestry, słoa m!i#%e o niepoetoane" stra%ie, i tak dale", i

tym podo$ne)

8 To, %o pana interesu"e, poinno $y( ydania%& z poprzedniego dnia lu$ sprzed

d!%& dni 8 podpoiedział 9rotons)

=a%z+li'my przegl#da( dzienniki z tygodnia poprzedza"#%ego dzie7 'mier%i adokata i

znale>li'my kilka iadomo'%i zi#zany%& z Marlas%#) Piersza in4ormoała, że znany

me%enas poni!sł 'mier( ypadku) on 9asilio prze%zytał tekst na głos)

8 To musiał zredagoa( orangutan 8 zayrokoał) 8 Trzy redundantne akapity, kt!re

ni% nie m!i#, i dopiero pod konie% pada stierdzenie, że 'mier( nast#piła yniku

ypadku, ale nie ma ani słoa o tym, %o to $ył za ypadek)

8 Tuta" mamy %o' %iekaego 8 poiedział 9rotons)

Artykuł z nast+pnego dnia podaał, że poli%"a $ada okoli%zno'%i ypadku %elu

%ałkoitego y"a'nienia tego, %o si+ ydarzyło)

*a"$ardzie" interesu"#%a $yła zmianka o tym, że edług aktu zgonu przy%zyn#

'mier%i Marlaski $yło utoni+%ie)

8 toni+%ie< 8 przerał don 9asilio) 8 To zna%zy "ak< dzie<8 *i% nie ma na ten temat) Penie trze$a $yło skr!%i( notk+, że$y si+ zmie'%iła pilna i

o$szerna apologia sardany na trzy kolumny, zatytułoana Przy d>i+ka%& tenory: du%& i

'i#tynia 8 zauażył 9rotons)

8 A poda"#, kto proadził 'ledzto< 8 spytałem)

8 ;spomina"# "akiego' 5al6adora) ?i%arda 5al6adora)

Prze%zytali'my pozostałe notki zi#zane ze 'mier%i# Marlaski, ale ni% interesu"#%ego

ni%& nie $yło) Teksty, napisane na "edno kopyto, potarzały 4ormułk+ uderza"#%o podo$n#do o4i%"alnego stanoiska przy"+tego przez kan%elari+ 1alera i sp!łka)



8 *a kilometr %zu(, że spra+ u%i+to i przykryto 8 zayrokoał 9rotons)

;est%&n#łem roz%zaroany) udziłem si+, że odna"d+ %o' i+%e" niż tylko

na"zykle"sze łzae klepsydry i ni% niem!i#%e iadomo'%i, kt!re ni%zego nie dodaały do

spray)

8 ;ydaało mi si+, że znał pan kogo' komendzie< 8 zapytał don 9asilio) 8 Jak mu

$yło<

8 1i%tor randes 8 odparł 9rotons)

8 Może on m!gł$y skontaktoa( pana z oym 5al6adorem<

C&rz#kn#łem i o$a" panoie spo"rzeli na mnie "edno%ze'nie, marsz%z#% $ri)

8 = przy%zyn niezi#zany%& ze spra# al$o naet zi#zany%& aż nadto olał$ym

inspektora randesa to nie miesza( 8 ozna"miłem)

9rotons i don 9asilio ymienili spo"rzenia)

8 o$ra) Czy s# "esz%ze "akie' naziska do ykre'lenia<

8 Mar%os i Castelo)

8 ;idz+, że nie stra%ił pan daru pozyskiania przy"a%i!ł sz+dzie, gdzie si+ pan

zna"dzie 8 skitoał don 9asilio)

9rotons potarł pod$r!dek)

8 *ie ma %o panikoa() 5#dz+, że $+d+ m!gł odnale>( "akie' inne i niez$udza"#%e

pode"rze7 do"'%ie)

8 Je'li zna"dzie mi pan oego 5al6adora, got! "estem o4iaroa( panu szystko,

%zego pan tylko zaż#da, ł#%znie ze 'ini#)

8 *iestety, podagra skute%znie mnie od ieprzoiny oddaliła, ale nie poiedział$ym

/nie3 na do$re %ygaro 8 u$ił targu 9rotons)

8 a do$re %ygara 8 dodał don 9asilio)

Pod%zas gdy $iegłem do tra4iki na uli%+ Tallers, poszukianiu d!%&

na"spanialszy%& i na"droższy%& o4er%ie %ygar, 9rotons przeproadził kilka dyskretny%&rozm! komendzie i ustalił, że 5al6ador opu'%ił służ$+ 8 %zy ra%ze" został do tego "akie"'

mierze przymuszony 8 i za%z#ł "uż to pra%oa( "ako oso$ista o%&rona r!żny%&

przemysło%!, "uż to proadzi( pra%e 'led%ze dla posz%zeg!lny%& kan%elarii adoka%ki%&

9ar%elonie) Kiedy r!%iłem do redak%"i, $y r+%zy( o$u moim do$ro%zy7%om po %ygarze,

sze4 ar%&ium podał mi karte%zk+, na kt!re" można $yło prze%zyta( adres)

4icaro 8al5aor

>lica e la )leona" A, Mansara *ie%& panom &ra$ia Monte C&risto zapła%i 8 poiedziałem)



=a &o"no'( dzi+ku"emy)



2"

li%a 0leona, $ardzie" znana 'r!d mie"s%oy%& "ako uli%a Trze%& !żek, na %ze'(

zna"du"#%ego si+ tam lupanaru, $yła zaułkiem niemal tak %iemnym "ak "e" reputa%"a) 9rała

po%z#tek pod stale za%ienionymi arkadami pla%u ?eal i prze%&odziła ilgotn#, poz$aion#

sło7%a sz%zelin+ pomi+dzy starymi $udynkami, %iasno przytulonymi do sie$ie i zszytymi

pa"+%z# ni%i# rozieszone" $ielizny) =murszałe 4asady dom! łusz%zyły si+ rdzaymi

płatami, a kamienne płyty zaułka lata%& działania szelkie" ma'%i $o"!ek nieraz spłyały

kri#) ;iele razy uli%a ta $yła s%eneri# moi%& opoie'%i z %yklu Miasto przekl+ty%& i naet

teraz, yludniona i zapomniana, pa%&niała dla mnie intrygami i pro%&em) ;ystar%zył rzut oka

na t+ ponur# okoli%+, $y $ez #tpienia stierdzi(, że ymuszone prze"'%ie stan spo%zynku

komisarza 5al6adora przyniosło opłakane skutki) *umer dadzie'%ia "eden $yła to skromna kamieni%a, zaklesz%zona mi+dzy

s#siednimi gma%&ami) Otarte drzi proadziły do klatki s%&odoe" ni%zym %iemna studnia,

kt!re" spiralnie znosiły si+ #skie i strome s%&ody) 5pomi+dzy szpar kamienne" podłogi

ypłyała smolista lepka %ie%z, torz#% kałuż+) *iepenie szedłem po s%&oda%&,

trzyma"#% si+, niez$yt u4nie pradzie, por+%zy) *a każdym pi+trze $yło tylko "edno

mieszkanie, kt!re, s#dz#% z ielko'%i $udynku, nie mogło mie( i+%e" niż %zterdzie'%i

metr! kadratoy%&) *ieielki 'ietlik ie7%zył sz%zyt klatki s%&odoe", o$darza"#% nikł# "asno'%i# ostatnie pi+tra) rzi do mansardy zna"doały si+ na ko7%u korytarzyka) =dziiło

mnie, że s# otarte) =apukałem, ale nikt nie odpoiedział) rzi proadziły do pokoiku,

kt!rym stał 4otel, st!ł i regał z ksi#żkami i mosi+żnymi skrzynkami) 5#siednie pomiesz%zenie

za"moała skromna ku%&enka i zle) Jedynym $łogosłaie7stem te" klitki $ył taras

da%&oy) rzi na taras r!nież $yły otarte i iała przez nie %&łodna $ryza przesy%ona

zapa%&em "edzenia i rozieszonego 'ieżego prania)

8 Jest kto' domu< 8 zaołałem) *ie otrzymaszy odpoiedzi, podszedłem do drzi na taras i y"rzałem) żungla

da%&!, ież, z$iornik! na od+, pioruno%&ron! i komin! roz%i#gała si+ aż po

&oryzont) *ie zd#żyłem postai( kroku na tarasie, kiedy po%zułem na karku dotyk zimnego

metalu i usłyszałem metali%zny trzask od$ezpie%zanego reoleru)

*ie przyszło mi do głoy ni% innego "ak podnie'( r+%e i zastygn#( %ałkoitym

$ezru%&u)

8 *azyam si+ a6id Martin) ostałem pa7ski adres na komendzie) C&%iał$ym

porozmaia( z panem o spraie, kt!r# pan sego %zasu proadził)



8 =asze %&odzi pan do %udzy%& mieszka7 $ez pukania<

8 rzi $yły otarte) Pukałem, ale penie mnie pan nie słyszał)

Czy mog+ opu'%i( r+%e<

8 ;%ale nie kazałem i%& podnosi() O "ak# spra+ %&odzi<

8 Bmier( iega Marlaski) ;yna"mu"+ dom, kt!rym mieszkał przed 'mier%i#) om z

ieży%zk# na uli%y lassaders)

*ie $yło odpoiedzi) *adal %zułem dotyk reoleru)

8 Galo, słyszy mnie pan< 8 zapytałem)

8 =astanaiam si+, %zy nie rozali( panu ł$a od razu)

8 A nie %&%e pan przedtem usłysze( mo"e" &istorii<

?i%ardo 5al6ador przestał przy%iska( reoler do mo"ego karku)

słyszałem, "ak zn! go za$ezpie%za, i pooli odr!%iłem si+) =a mn# stał

m+ż%zyzna imponu"#%e" postury) Miał sie łosy i "asnonie$ieskie o%zy o ostrym,

przeszya"#%ym spo"rzeniu) ;edług mnie ygl#dał na "ak#' pi+(dziesi#tk+, ale trudno

$yło$y znale>( kogokoliek, naet zna%znie młodszego, kto o'mielił$y si+ stan#( mu na

drodze) Przełkn#łem 'lin+) Opu'%ił reoler i odr!%iszy si+, ruszył gł#$ mieszkania)

8 Przepraszam za to poitanie 8 $#kn#ł)

Poszedłem za nim do male7kie" ku%&ni i stan#łem progu) 5al6ador położył pistolet

na zleie i dorzu%a"#% stary%& papier! i kartonu, rozpalił ogie7 pod "edn# z 4a"erek)

;y%i#gn#ł słoik kay i spo"rzał na mnie pyta"#%o)

8 *ie, dzi+ku"+)

8 przedzam, że to "edyna do$ra rze%z, "ak# posiadam)

8 ; takim razie poprosz+)

5al6ador nalał ody z dz$anka do ekspresu, sypał do niego die %zu$ate łyżki kay

i postaił ekspres na ogniu)

8 Kto panu o mnie poiedział<8 Par+ dni temu odiedziłem pani# Marlas%+, do+) To od nie" doiedziałem si+, że

$ył pan "edyn# oso$#, kt!ra usiłoała y"a'ni( spra+ 'mier%i "e" m+ża, i przypła%ił to pan

utrat# stanoiska)

8 C&y$a można to tak u"#( 8 u%i#ł)

dy spomniałem o doie, odniosłem rażenie, że dostrzegam "ego o%za%&

$łysk, i za%z#łem si+ zastanaia(, %o takiego zaszło mi+dzy nimi oy%& ponury%& dnia%&)

8 Jak ona si+ %zu"e< 8 zapytał) 8 Jak si+ miea pani Marlas%a<8 ;yda"e mi si+, że t+skni za panem 8 zaryzykoałem)



9yły komisarz pokiał gło#) Po "ego $ezzgl+dno'%i nie zostało ani 'ladu)

8 Od dana "e" nie odiedzam)

8 5#dzi, że o$ar%za "# pan in# za to, %o si+ stało) ;yda"e mi si+, że $ardzo %&%iała$y

pana zn! zo$a%zy(, %&o%iaż min+ło tyle lat)

8 C&y$a ma pan ra%"+) C&y$a rze%zyi'%ie poinienem złoży( "e" izyt+)

8 Może mi pan opoiedzie(, %o si+ tedy ydarzyło<

5al6ador odzyskał s!" gro>ny yraz tarzy)

8 Co %&%e pan iedzie(<

8 Od doy iem, że pan nigdy nie zaak%eptoał ers"i o samo$!"stie "e" m+ża)

Pono( miał pan do te" teorii iele zastrzeże7)

8 *aet i+%e" niż zastrzeże7) Czy kto' opoiedział panu, "ak zgin#ł Marlas%a<

8 ;iem tylko, że stierdzono ypadek)

8 Marlas%a si+ utopił) Przyna"mnie" tak głosił ostate%zny raport komendy)

8 Jak si+ utopił<

8 topi( można si+ tylko "eden spos!$ i r!%imy do tego p!>nie") *a"%iekasze "est

gdzie)

8 ; morzu<

5al6ador u'mie%&n#ł si+) 9ył to u'mie%& gorzki i %zarny "ak kaa, kt!ra za%zynała

$ulgota() 5al6ador %i#gn#ł "e" zapa%&)

8 Jest pan peien, że %&%e pan usłysze( t+ &istori+<

8 *igdy nie $yłem ni%zego tak peien)

Podał mi 4iliżank+ i zlustroał mnie spo"rzeniem od st!p do gł!)

8 ?ozumiem, że "uż odiedził pan tego skurysyna, 1aler+)

8 Je'li ma pan na my'li sp!lnika Marlaski, to nie, $o on nie ży"e) Ale rozmaiałem z

"ego synem)

8 Taki sam skurysyn "ak "ego o"%ie%, tylko $ez "a") *ie iem, %o panu poiedział, alezapene nie spomniał, że razem z tatusiem udało im si+ doproadzi( do tego, że ydalono

mnie ze służ$y, skazano na $y%ie pariasem, kt!remu nikt naet "ałmużny nie da)

8 O$aiam si+, że pomin#ł ten #tek so"e" ers"i ydarze7 8 przyznałem)

8 *ie dzii+ si+)

8 Miał mi pan opoiedzie(, "ak si+ utopił Marlas%a)

8 Oszem, tu "est pies pogrze$any 8 poiedział 5al6ador) 8 Czy iedział pan, że

me%enas Marlas%a, kiat palestry, erudyta i literat, za młodu dukrotnie pierszy przepłyn#ł port pod%zas zaod! organizoany%& przez 9ar%elo7ski Klu$ Płya%ki na 9oże



*arodzenie<

8 A "ak ton# mistrzoie płya%%y< 8 zapytałem)

8 *ie "ak, tylko gdzie) =łoki pana Marlaski zostały odnalezione z$iorniku odnym

parku Ciudadela) =na pan to mie"s%e<

Przytakn#łem, %zu"#%, "ak %o' '%iska mnie gardle) Tam ła'nie po raz pierszy

spotkałem Corellego)

8 Je'li tak, to penie ie pan, że kiedy z$iornik "est napełniony, ma zaledie metr

gł+$oko'%i) To ła'%iie sadzaka) ; dniu, kt!rym znaleziono złoki adokata, z$iornik

nie $ył pełen@ poziom ody nie si+gał sze'(dziesi+%iu %entymetr!)

8 ?ze%zyi'%ie trudno, że$y mistrz płya%ki utopił si+ sze'(dziesi+%iu

%entymetra%& ody 8 przyznałem)

8 Tak ła'nie so$ie pomy'lałem)

8 Czy po"aiły si+ inne &ipotezy<

5al6ador u'mie%&n#ł si+ sarkasty%znie)

8 Przede szystkim sam 4akt utoni+%ia "est #tpliy) 0ekarz s#doy, kt!ry

przeproadził sek%"+, znalazł, oszem, 'lady ody płu%a%&, orzekł "ednak, że przy%zyn#

zgonu $yło zatrzymanie ak%"i ser%a)

8 *ie rozumiem)

8 Kiedy Marlas%a padł do ody, al$o kiedy kto' go do nie" ep%&n#ł, palił si+

ży%em) 5tierdzono poparzenia trze%iego stopnia na klat%e piersioe", ramiona%& i tarzy)

;edług lekarza %iało, zanim znalazło si+ odzie, mogło płon#( przez $lisko minut+) ;

u$raniu adokata stierdzono o$e%no'( "akiego' rozpusz%zalnika) Marlas%+ spalono

ży%em)

płyn+ła do$ra %&ila, zanim straiłem szystkie te in4orma%"e)

8 Po %o kto' miał$y dopusz%za( si+ %zego' takiego<

8 Jakie' pora%&unki) Okru%ie7sto dla okru%ie7sta) Czy "a iem< Moim zdaniemkto' %&%iał op!>ni( identy4ika%"+ złok Marlaski, $y zyska( na %zasie i zmyli( poli%"+)

8 Ale kto<

8 Ja%o Cor$era)

8 2mpresario 2ren+ 5a$ino)

8 Kt!ra to 2ren+ 5a$ino znikn+ła dniu 'mier%i Marlaski, pod"#szy %ał# kot+ z

oso$istego konta, "akie adokat miał 9anku Gispano Colonial i o kt!rym "ego żona nie

miała po"+%ia)8 5to tysi+%y 4rank! 4ran%uski%& 8 u'%i'liłem)



5al6ador spo"rzał na mnie zaintrygoany)

8 A sk#d pan to ie<

8 *ieażne) Co ro$ił Marlas%a na da%&u ze z$iornikiem odnym< zine mie"s%e "ak

na przypadko# prze%&adzk+)

8 Oto kole"ne pytanie) ; studiu Marlaski znale>li'my kalendarzyk, kt!rym

zanotoane $yło, że miał tam spotkanie o pi#te" po południu) Tak si+ przyna"mnie" yda"e)

9o zapisana tam $yła tylko godzina, mie"s%e i ini%"ał) /C3 "ak Cor$era, na"penie")

8 ;o$e% tego %o si+ ydarzyło, pana zdaniem< 8 zapytałem)

8 Moim zdaniem, i "est to dla mnie o%zyiste, Ja%o ykorzystał 2ren+ 5a$ino, $y

oszukała Marlas%+) =apene "uż pan ie, że adokat miał o$ses"+ na punk%ie ty%&

szystki%& za$o$on! spirytysty%zny%& i tym podo$ny%&, sz%zeg!lnie od 'mier%i syna) Ja%o

miał sp!lnika, amiana ?ouresa, kt!ry siedział tym 'rodoisku) Pa"a% każdym %alu)

;e d!%&, i z pomo%# 2ren+ 5a$ino, omotali Marlas%+, przyrzeka"#% mu, że nai#że kontakt

z du%&em %&łop%a)

Marlas%a $ył zdesperoany i got! uierzy( e szystko) 2nteres oego ter%etu

pi"aek kr+%ił si+ 'ietnie, dop!ki Ja%o nie prze$rał miary) 5# ta%y, kt!rzy s#dz#, iż 5a$ino

nie działała złe" ierze, że $yła sz%zerze zako%&ana Marlas%e i też ierzyła %ał#

spirytysty%zn# ma%&lo"k+) Mnie ta ers"a nie przekonu"e, ale po tym, %o si+ stało, nie ma to

"uż zna%zenia) Ja%o yiedział si+, że Marlas%a ma spe%"alne konto 9anku Gispano

Colonial, i postanoił sprz#tn#( adokata i znikn#( z "ego pieni+dzmi, naproadza"#%

zarazem na 4ałszyy trop) 5potkanie kalendarzyku mogło $y( takim 4ałszyym tropem

pozostaionym przez 2ren+ 5a$ino lu$ Ja%a) Trudno $yło udoodni(, że to pisał Marlas%a)

8 A sk#d si+ zi+ło sto tysi+%y 4rank! na kon%ie Marlaski<

8 On sam pła%ił "e got!k# rok %ze'nie") *ie mam na"mnie"szego po"+%ia, sk#d

m!gł zi#( tak# kot+) ;iem natomiast, że to, %o z nie" zostało, ypła%ono got!%e

dniu 'mier%i Marlaski, rano) 1aleroie tierdzili p!>nie", że pieni#dze zostały przelane na%o' rodza"u depozytu administroanego przez kan%elari+ i nie znikn+ły, a Marlas%a

postanoił po prostu zreorganizoa( so"e 4inanse) Trudno mi "ednak to uierzy(, $o nie

może nie $udzi( pode"rze7 4akt, że kto' rano porz#dku"e so"e 4inanse i przelea niemal sto

tysi+%y 4rank!, a po południu zosta"e spalony ży%em)

*ie ierz+ to, że te pieni#dze zostały złożone "aki' ta"emni%zy depozyt) o dzi'

nikt nie zdołał mnie przekona(, że nie tra4iły one r+%e Ja%a Cor$ery i 2ren+ 5a$ino)

Przyna"mnie" na po%z#tku, $o #tpi+, $y ona %okoliek z tego zatrzymała) Ja%o znikn#ł z pieni+dzmi) *a zasze)



8 A z ni# %o si+ stało<

8 To "esz%ze "eden po!d, kt!rzy każe mi s#dzi(, że Ja%o ystaił do iatru i

?ouresa, i 2ren+ 5a$ino) *iedługo po 'mier%i Marlaski ?oures porzu%ił ten %yrk z iru"#%ymi

talerzykami i otorzył sklep z ak%esoriami magi%znymi przy uli%y Prin%esa, kt!ry, o ile

iem, proadzi do dzi') 2ren+ 5a$ino "esz%ze przez "aki' %zas yst+poała ka$areta%& i

%oraz gorszy%& tan%$uda%&) 2le' lat temu słyszałem, że sko7%zyła "ako prostytutka ?a6alu i

żyła n+dzy) Co doodzi, że naet nie po#%&ała żadnego z ty%& 4rank! Ani ?oures)

8 A Ja%o<

8 *a"penie" y"e%&ał z kra"u pod 4ałszyym naziskiem i ży"e so$ie spoko"nie i

ygodnie z pro%ent!)

Cały ten y!d 5al6adora ni%zego mi ła'%iie nie y"a'nił) Co gorsza, z$udził

noe #tplio'%i) M!" zatroskany yraz tarzy nie uszedł uadze komisarza, kt!ry posłał

mi u'mie%& sp!ł%zu%ia)

8 1alera i "ego przy"a%iele z ratusza prze4orsoali gazeta%& ers"+, edług kt!re"

'mier( Marlaski to $ył ypadek) Adokat zdołał y%iszy( spra+, organizu"#% pogrze$ z

%ał# pomp#, $y nie m#%i( "esz%ze $ardzie" atmos4ery ok!ł kan%elarii 8 proadz#%e" iele

spra poi#zany%& z ratuszem 8 i ukry( dzine za%&oanie me%enasa Marlaski przez

ostatnie dana'%ie miesi+%y "ego ży%ia, odk#d postanoił porzu%i( rodzin+ i sp!lnik!,

na$y( zru"noany dom %z+'%i miasta, kt!re" "ego ytornie o$uta noga nigdy %ze'nie"

nie postała, i po'i+%i( si+ pisaniu)

8 Czy 1alera spominał, %o takiego pisał Marlas%a<

8 Tomik poez"i %zy %o' tym rodza"u)

8 A pan mu uierzył<

8 ; mo"e" pra%y, przy"a%ielu, napatrzyłem si+ na iele dziny%& rze%zy, ale przyznam

sz%zerze, że zamożny adokat, kt!ry rzu%a karier+, $y za%z#( pisa( sonety, $ył noo'%i#

tym repertuarze oso$lio'%i)8 A i+%<

8 łos rozs#dku podpoiadał, $ym zapomniał o %ałe" spraie i ro$ił to, %o mi każ#)

8 Ale pan go nie usłu%&ał)

8 *ie) 2 nie dlatego, że $yłem $o&aterem al$o idiot#) =ro$iłem to, %o zro$iłem, $o za

każdym razem, kiedy idziałem t+ $iedn# ko$iet+, do+ po Marlas%e, ser%e mi si+ kra"ało i

nie m!gł$ym spo"rze( na sie$ie lustrze, gdy$ym nie zro$ił tego, za %o teorety%znie mi

pła%ono);skazał na zimne i n+dzne mieszkanie, a ła'%iie urn+, kt!re" przyszło mu teraz



5al6ador zaa&ał si+ przez %&il+)

8 C&y$a tak) Prosz+ go tylko nie zgu$i()

8 O$ie%u"+ "e zr!%i()

8 Prosz+ mi ra%ze" o$ie%a(, że $+dzie pan uażał, a $+d+ o iele spoko"nie"szy) dy$y

"ednak napytał so$ie pan "akie"' $iedy, nie%& pan do mnie dzoni)

'%isn+li'my so$ie dłonie)

8 O$ie%u"+)



30

5ło7%e %&yliło si+ ku za%&odoi, kiedy zostaiłem ?i%arda /5al6adora "ego zimne"

mansardzie i r!%iłem na pla% ?eal, sk#pany zakurzonym 'ietle $ari#%ym na %zerono

syletki prze%&odni!) ?uszyłem przed sie$ie, $y poszuka( s%&ronienia, "edynym mie"s%u

%ałym mie'%ie, kt!rym zasze przy"moano mnie z otartymi ramionami i kt!rym

%zułem si+ naprad+ $ezpie%znie) Kiedy stan#łem na uli%y 5anta Ana, ksi+garni+ 5empere i

5ynoie ła'nie zamykano) =mierz%& pełzał "uż nad miastem i na nie$ie otorzyła si+

$ł+kitno 8 purpuroa sz%zelina) =atrzymałem si+ przed itryn# i u"rzałem młodego 5empere,

kt!ry odproadzał do drzi ostatniego klienta) ostrzegłszy mnie, poma%&ał r+k# z typo#

dla sie$ie nie'miało'%i#, %&o( teraz odniosłem rażenie, że $ył to ra%ze" prze"a do$rego

y%&oania)8 ;ła'nie o panu my'lałem) ;szystko porz#dku<

8 ; "ak na"lepszym)

8 ;ygl#da pan kitn#%o) Prosz+, nie%& pan e"dzie, napi"emy si+ kay)

Otorzył przede mn# drzi i przepu'%ił mnie przodem) ;szedłem do ksi+garni i

%i#gn#łem gł+$oko płu%a %&arakterysty%zny aromat papieru i magii, kt!rego, o dzio,

nikomu do te" pory nie przyszło do głoy zamyka( $utelki) Młody 5empere poproadził

mnie na zaple%ze, gdzie nastaił ka+)8 A pa7ski o"%ie%< Kiedy idziałem go ostatnio, nie ygl#dał na"lepie")

Młody 5empere pokiał gło#, "ak$y %zekał na to pytanie) =rozumiałem, że nie miał

nikogo, z kim m!gł$y o tym porozmaia()

8 ?ze%zyi'%ie %zu"e si+ kiepsko) 0ekarz m!i, że musi na sie$ie uaża(, że angina

pe%toris to nie przeleki, on "ednak, "ak na zło'(, pra%u"e i+%e" niż zykle) Czasem

deneru"+ si+ na niego) =da"e mu si+ %&y$a, że "e'li zostai ksi+garni+ moi%& r+ka%&,

interes upadnie) Kiedy stałem dzi' rano, prosiłem, $y zro$ił mi t+ uprze"mo'( i przez %ałydzie7 leżał ł!żku) ierzy pan, że trzy minuty p!>nie" zo$a%zyłem go "adalni, "ak

zakładał $uty<

8 To %złoiek o zde%ydoany%& przekonania%&)

8 To %złoiek uparty "ak osioł 8 odparł 5empere syn) 8 o$rze przyna"mnie", że teraz

mamy no# pomo%@ gdy$y nie to)))

Przy$rałem na"$ardzie" przekonu"#%y z moi%& nieinny%& i zasko%zony%& yraz!

tarzy)

8 zie%zyna 8 y"a'nił młody 5empere) 8 2sa$ella, pa7ska asystentka) = tego ła'nie



poodu my'lałem o panu) Mam nadzie"+, iż nie ma pan ni% prze%iko temu, że$y sp+dzała z

nami par+ godzin)

Prada "est taka, że o$e%ne" sytua%"i "e" pomo% "est na ag+ złota, %&y$a że si+ pan

nie zgodzi)))

Musiałem stłumi( u'mie%&, słysz#%, z "akim namasz%zeniem ymaia pod!"ne /l3

imieniu 2sa$ella)

8 Mam nadzie"+, że to tylko spraa tym%zasoa, ale si+ zgadzam)

2sa$ella to do$ra dzie%zyna) 2nteligentna i pra%oita 8 poiedziałem) 8 2 godna

zau4ania) Jeste'my znakomite" komityie)

8 Ona tierdzi, że "est pan despot#)

8 Tak tierdzi<

8 Ma dla pana naet przezisko: mister Gyde)

8 To doprady uro%ze z "e" strony) *ie%& pan na ni# nie zra%a uagi) 5am pan ie,

"akie s# ko$iety)

8 Tak, iem 8 przytakn#ł 5empere tonem, kt!ry nie pozostaiał %ienia #tplio'%i %o

do tego, że iedział dużo o 'ie%ie, ale na ten temat nie miał naet $ladego po"+%ia)

8 2sa$ella opoiada panu o mnie, ale prosz+ mi ierzy(, że mnie z kolei opoiada o

panu 8 rzu%iłem o$o"+tnie)

;idziałem, "ak nagle zmienia si+ na tarzy) Pozoliłem, $y mo"e słoa przetraiły

pooli szystkie arsty "ego nieidzialne" z$roi) Podał mi 4iliżank+ kay z nieinnym

u'mie%&em i ygłosił kesti+, kt!ra za$rzmiała$y sztu%znie naet na"$ardzie" tandetne"

operet%e:

8 Ciekae, %o takiego o mnie m!i 8 ykrztusił)

Pozostaiłem go przez %&il+ niepeno'%i)

8 C&%iał$y pan iedzie(< 8 zapytałem resz%ie, zasłania"#% si+ 4iliżank#, $y ukry(

u'mie%&)5empere zruszył ramionami)

8 M!i, że do$ry i spaniałomy'lny z pana %złoiek, ale że ludzie pana nie

rozumie"#, $o "est pan nie'miały, i nie potra4i# dostrze% ni% poza 8 %ytu"+ dosłonie 8

prezen%"# 4ilmoego amanta i 4as%ynu"#%# oso$oo'%i#)

5empere przełkn#ł 'lin+ i patrzył na mnie, "ak$y ode$rało mu mo+)

8 *ie $+d+ pana okłamyał, przy"a%ielu) ; grun%ie rze%zy %iesz+ si+, że to pan pod"#ł

ten temat, $o od dana %&%iałem z panem o tym porozmaia(, a nie iedziałem, "ak si+ dotego za$ra()



8 Porozmaia( o %zym<

B%iszyłem głos i spo"rzałem mu gł+$oko o%zy)

8 o pa7skie" tylko iadomo'%i: 2sa$ella %&%e pra%oa( tuta", $o pana podziia i, %o

gorsza, "est pota"emnie panu zako%&ana)

5empere patrzył na mnie y$ałuszonymi o%zyma)

8 Ale, uaga, miło'%i# %zyst#) u%&o#) *i%zym $o&aterka z i%kensa, że$y nie $yło

nieporozumie7) *ie ma moy o "akie"koliek 4ryolno'%i %zy też głupsta%&) 2sa$ella, %&o(

młoda, "est pełni do"rzał# ko$iet#) *a peno zdał pan so$ie z tego spra+)))

8 Teraz, gdy "uż pan o tym spomniał)

8 2 nie m!i+ ył#%znie o %udony%& przymiota%& ido%zny%&, za przeproszeniem,

gołym okiem, le%z o niezykłe" &armonii do$ro%i i en+trznego pi+kna, kt!ra drzemie te"

dzie%zynie, $y odpoiednie" %&ili ze"'(, rozkitn#( i u%zyni( y$ra7%a losu

na"sz%z+'liszym m+ż%zyzn# na 'ie%ie)

5empere nie iedział, %o z so$# po%z#()

8 A poza tym o$darzona "est niezykłymi, %&o( skryanymi talentami) M!i kilku

"+zyka%&) ra na 4ortepianie "ak aniołoie nie$ies%y) Ma tak# smykałk+ do ra%&unk!, że

nie%& si+ 2zaak *eton s%&oa) o tego szystkiego gotu"e tak, że kl+ka"%ie narody) *o,

nie%& pan na mnie tylko popatrzy) Od kiedy pra%u"e dla mnie, przy$yło mi par+ kilogram!)

eli%"e, że naet Tour dLArgent $y si+ nie postydziła))) *ie poie mi pan, że nie dostrzegł

pan tego<

8 O gotoaniu "ako' nie spominała)))

8 Mam na my'li dzie%z+%e zadurzenie pa7sk# oso$#)

8 He$y $y( sz%zerym)))

8 ;ie pan, %zym rze%z< Ta dzie%zyna, mimo że %&%e udaa( zło'ni%+ do

poskromienia, gł+$i duszy "est oso$# nader skromn# i stydli#, do patologi%zne"

przesady, rzekł$ym) A szystkiemu inne s# zakonni%e, kt!re ogłupia"# $iedne dzie%z+tasoimi opoie'%iami o piekle i lek%"ami kro"u i szy%ia) *ie%& ży"e olna 'ie%ka szkoła)

8 A "a przysi#gł$ym, że traktu"e mnie ła'%iie "ak kretyna 8 zapenił 5empere)

8 Ot!ż to) *iez$ity do!d) Przy"a%ielu drogi, kiedy ko$ieta traktu"e m+ż%zyzn+ "ak

kretyna, ozna%za to, że &ormony za%zyna"# upomina( si+ o so"e)

8 Jest pan tego peien<

8 9ardzie" niż ypła%alno'%i *arodoego 9anku) *ie%& pan rozaży mo"e słoa, $o

znam si+ na ty%& spraa%& "ak mało kto)8 M!" o"%ie% tak m!i) Ale %o mam ro$i( o$e% tego<



8 *o %!ż, to zależy) Podo$a si+ panu dzie%zyna<

8 Czy mi si+ podo$a< *ie iem) 5k#d można iedzie(, %zy si+ komu')))

8 To $ardzo proste) =erka pan na ni# k#tem oka i ma pan o%&ot+ "# ugry>(<

8 gry>(<

8 ; po'ladki na przykład)

8 Panie Martin)))

8 *ie%& pan nie $+dzie taki stydzioszek, $o to m+ska rozmoa, a sk#din#d iadomo,

że my, m+ż%zy>ni, "este'my zagu$ionym ogniem pomi+dzy piratem a ieprzem) Podo$a si+

panu %zy nie<

8 *o %!ż, 2sa$ella "est dzie%zyn# pełn# dzi+ku)

8 2 %o "esz%ze<

8 2nteligentn#) 5ympaty%zn#) Pra%oit#)

8 Bmiało, 'miało)

8 2 do$r# %&rze'%i"ank#, "ak mi si+ yda"e) Ja sam nie "estem z$yt praktyku"#%y, ale)))

8 *ie musi mi pan ni%zego tłuma%zy() 2sa$ella $ardzie" do mszy pasu"e niż kropidło)

5iostry zakonne, iadomo)

8 Ale, ie pan, że$y "# ugry>(, do głoy mi nie padło)

8 *ie padło, dop!ki panu o tym nie spomniałem)

8 Musz+ panu sz%zerze yzna(, iż styl i ton, "aki przy"#ł pan odniesieniu do "e"

oso$y, ale doty%zy to każde" oso$y, uażam za yso%e nietaktony, i poinien si+ pan

$ardzo tego stydzi( 8 zaprotestoał 5empere syn)

8 Mea %ulpa 8 zaintonoałem, unosz#% r+%e na znak, że si+ podda"+) 8 Ale to mało

ażne, $o każdy pokazu"e oddanie na s!" spos!$)

Ja "estem torem 4ryolnym i płytkim i st#d mo"e psie odołania, ale pan, z t# aurea

gra6itas, "est %złoiekiem, kt!remu nieo$%e s# u%zu%ia gł+$okie i misty%zne przeży%ia) Ale

przede szystkim li%zy si+ to, że dzie%zyna u$!stia pana, i to z za"emno'%i#)8 ;ła'%iie)))

8 Hadne ła'%iie) ?ze%zy ma"# si+ tak, "ak si+ ma"#) Prze%ież "est pan oso$#

szanoan# i odpoiedzialn#) dy$ym to "a $ył na pana mie"s%u, e%&, %o "a $+d+ panu m!ił,

ale pan prze%ież nie "est %złoiekiem, kt!ry miał$y nie%nie ykorzysta( szla%&etne i %zyste

u%zu%ia młode", rozkita"#%e" dzie%zyny) *ie myl+ si+, prada<

8 )))?a%ze" nie)

8 *o to %zas za%z#()8 Co za%z#(<



8 *ie po"mu"e pan<

8 *ie)

8 Koroody %zas za%z#()

8 Prosz+<

8 Koroody, zaloty, umizgi al$o, "ak to okre'la"# "+zyku naukoym, ksiuty)

5zanony panie, z nieznanego nam $liże" poodu ieki tak zane" %yiliza%"i doproadziły

do sytua%"i, kt!re" nie można za%i#ga(, ot, po prostu, tak so$ie, ko$iety do ł!żka, %zy też

proponoa( "e", $ez korood!, małże7sta) ;pier trze$a si+ pozale%a()

8 Małże7sta< Pan zarioał<

8 C&%+ "edynie poiedzie(, że $y( może, a "est to isto%ie rze%zy pa7ski pomysł,

naet "e'li nie zda"e pan so$ie z tego "esz%ze spray, dzi', "utro lu$ po"utrze, i pod

arunkiem, że przestanie panem trema trz#'( i nie $+dzie si+ pan gapił dzie%zyn+ "ak

sroka gnat, ot!ż $y( może kiedy 2sa$ella $+dzie ko7%zy( dni!k+ ksi+garni, zaprosi "#

pan na podie%zorek do lokalu z atmos4er#, $y resz%ie "edno i drugie zdało so$ie spra+, że

"este'%ie dla sie$ie storzeni) Może to $y( Els ]uatre ats, gdzie, dla osz%z+dno'%i, $o

rozrzutni nie s#, potra4i# tak przygasi( 'iatło, że lokal niemal tonie %iemno'%ia%&, a to

zasze sprzy"a taki%& przypadka%&) la dzie%zyny zam!i pan ie"ski serek z miodem,

to otiera apetyt, a p!>nie", "ak$y nigdy ni%, podsunie "e" pan par+ kieliszk! muszkatelu,

kt!ry nader skute%znie uderza do głoy, garantu"+, i lekko kład#% "e" r+k+ na kolanie,

oszołomi "# pan zarazem sym krasom!stem, tak skrz+tnie przez pana, "ak dot#d,

skryanym)

8 Ale "a o nie" ni% nie iem, naet nie iem, "akie s# "e" zainteresoania i)))

8 Ma takie same zainteresoania "ak pan) 2nteresu"# "# ksi#żki, literatura, o7 ty%&

szystki%& nagromadzony%& u pana skar$! i o$ietni%a romansu i przygody drzemi#%a

poie'%ia%& za "edn# peset+) 2nteresu"e "#, "ak odp+dzi( samotno'( i nie mitr+ży( %zasu na to,

$y zrozumie(, że na tym pieskim 'ie%ie ni% nie "est 4unta kłak! arte, "e'li nie możemy si+tym dzieli( z drug# oso$#) ;ie pan z gru$sza to, %o na"istotnie"sze) ?eszty sam pan si+

nau%zy i posmaku"e po drodze)

5empere zamy'lił si+, to popatru"#% so"# nietkni+t# 4iliżank+ kay, to spogl#da"#%

na sto"#%ego za kontuarem sprzeda%+, kt!ry demonstroał nieodmiennie i niezależnie od

okoli%zno'%i u'mie%& maklera giełdoego)

8 5am nie iem, %zy mam panu dzi+koa(, %zy też zadenun%"oa( pana na poli%"i 8

poiedział ko7%u); tym momen%ie rozległy si+ ksi+garni %i+żkie kroki 5empere o"%a) C&il+ p!>nie"



on sam y"rzał z zaple%za, $y przy"rze( nam si+ z marso# min#)

8 A tu %o si+ dzie"e< Poga+dki, kaka) Czy to imieniny u %io%i<

A interesu kto pilnu"e< A "ak e"dzie klient< Al$o ło$uz "aki', $y przyłasz%zy( so$ie

%o' z asortymentu<

5empere syn est%&n#ł, y$ałusza"#% o%zy ze zdziienia)

8 Prosz+ si+ nie o$aia(, panie 5empere, ksi#żki to "edyna rze%z na tym 'ie%ie, "akie"

si+ nie kradnie 8 poiedziałem, pusz%za"#% do niego oko)

'mie%& sp!łspisko%a roz"a'nił "ego tarz) 5empere syn ykorzystał %&il+, $y

yra( si+ z moi%& szpon! i znale>( s%&ronienie ksi+garni) Jego o"%ie% usiadł przy mnie,

po%&ylił si+ nad nietkni+t# 4iliżank# syna i po#%&ał "#)

8 Co lekarz m!i o ko4einie i ser%u< 8 spytałem nie $ez zło'lio'%i)

8 M!" lekarz naet z atlasem anatomii r+ka%& nie potra4i znale>( po'ladk!, i+%

%o on może iedzie( o ser%u<

8 ;i+%e" od pana, to pene)

8 Czu"+ si+ "ak młody $!g, panie a6idzie)

8 Pan si+ og!le nie %zu"e) Prosz+, z łaski so"e", uda( si+ do sie$ie na g!r+ i położy(

do ł!żka)

8 ; ł!żku arto $y( tylko tedy, kiedy "est si+ młodym i do$rym toarzystie)

8 Je'li ma pan takie ży%zenie, to mog+ panu znale>( toarzysto, ale nie s#dz+, $y

okoli%zno'%i ser%oe temu sprzy"ały)

8 rogi przy"a%ielu, moim ieku erotyka ograni%za si+ do kosztoania 4lanu i

zerkania na szy"e odoiały%& pa7) 2 nie to mi głoie, $o kłopo%z+ si+ tylko moim

"edynakiem) Jakie' doniesienia z pola alki<

8 Jeste'my 4azie zasie! i naożenia) Czekamy, %zy %zas nam $+dzie sprzy"a( i

przyniesie do$re plony) =a da, trzy dni $+d+ m!gł przekaza( panu st+pne sza%unki z

sze'(dziesi+%io 8 , siedemdziesi+%iopro%entoym pradopodo$ie7stem)5empere u'mie%&n#ł si+ usatys4ak%"onoany)

8 Przysłanie mi 2sa$elli do pra%y ksi+garni to mistrzoskie posuni+%ie 8 poiedział)

8 Ale %zy ona nie yda"e si+ panu za młoda dla mo"ego syna<

8 Je'li kto' tu "est zielony, to ra%ze" on, "e'li mam $y( sz%zery) Al$o si+ o%knie i

na$ierze iatru żagle, al$o 2sa$ella z"e go na suroo pi+( minut) Całe sz%z+'%ie, że "est

lepsza, niż nam si+ yda"e, $o ina%ze")))

8 Jak mog+ si+ panu oddzi+%zy(<8 *ie%& pan r!%i na g!r+ i położy si+ do ł!żka) A "e'li potrze$u"e pan pikantnego



toarzysta, prosz+ za$ra( ze so$# ortunat+ i Ja%int+)

8 *asz ielki Perez ald!s nigdy nie zaodzi)

8 Przenigdy) Marsz do ł!żkaD

5empere stał) ?uszał si+ z trudem i %i+żko oddy%&ał, z %&rapliym 'istem, od

kt!rego łosy staały d+$a) ;zi#łem go pod rami+, że$y mu pom!%, i po%zułem, że "est

zimny "ak l!d)

8 *ie%& si+ pan nie przeraża) To m!" meta$olizm, %o nie%o 'lamazarny)

8 *i%zym ak%"a ;o"ny i poko"u)

8 Kr!tka drzemka i $+d+ "ak noo narodzony)

Postanoiłem odproadzi( go do zna"du"#%ego si+ nad ksi+garni# mieszkania, $y

upeni( si+, że e"dzie do ł!żka) Pi+tna'%ie minut za"+ło nam pokonyanie s%&od!) Po

%&ili doł#%zył do nas ra%a"#%y do domu don Ana%leto, miły %złoiek, pro4esor li%eum,

ykłada"#%y u "ezuit! przy uli%y Caspe gramatyk+ i literatur+)

8 Jak panu dzie7 min#ł, drogi s#siedzie<

8 Pod g!rk+, don Ana%leto)

= pomo%# pro4esora zdołałem "ako' dotrze( na piersze pi+tro, gdyż 5empere

ła'%iie isiał na mnie)

8 Je'li panoie pozol#, oddal+ si+ na spo%zynek po długim dniu alki z t# $and#

goryli, kt!r# przyszło mi u%zy( 8 ozna"mił pro4esor)

M!i+ panom, nie minie "edno pokolenie, a ten kra" si+ rozpadnie)

Jak sz%zury rzu%# si+ "edni na drugi%&)

5empere gestem dał mi do zrozumienia, $ym nie przykładał z$ytnie" agi do sł! don

Ana%leta)

8 o$ry %złoiek 8 ymamrotał) 8 Ale ro$i z igły idły)

=nalazłszy si+ poko"u, przypomniałem so$ie ! daleki poranek, kiedy przy$yłem

tu, zakraiony, %&roni#% ramiona%& egzemplarz ;ielki%& nadziei, a 5empere ni!słmnie na r+ka%& do sie$ie i dał 4iliżank+ gor#%e" %zekolady) Piłem "#, pod%zas gdy %zekali'my

na lekarza, a on szeptał mi uspoka"a"#%e słoa i o%ierał kre %&łodnym r+%znikiem z

delikatno'%i#, "akie" nigdy przedtem nie zaznałem) ;tedy 5empere $ył silnym m+ż%zyzn#,

kt!ry zdaał mi si+ gigantem pod każdym zgl+dem i $ez kt!rego %&y$a nie zdołał$ym

przeży( oy%& niez$yt sz%z+'liy%& lat) *ieiele lu$ ni% nie zostało z oe" siły teraz, kiedy

podtrzymyałem go, pomagałem mu położy( si+ do ł!żka i okryałem go kilkoma ko%ami)

siadłem przy nim i zi#łem go za r+k+, nie iedz#%, %o poiedzie()8 5łu%&a" pan, "e'li mamy tu o$a" ry%ze( "ak $o$ry, to id> pan so$ie lepie" 8 za%z#ł)



8 Ma pan o sie$ie d$a(, "asne<

8 Tak, tak) 2 $ra( okłady z młody%& piersi)

Przytakn#łem i stałem, kieru"#% si+ do drzi)

8 Panie a6idzie<

Odr!%iłem si+, sto"#% "uż na progu) 5empere przygl#dał mi si+ z tym samym

zatroskaniem, z "akim patrzył na mnie oego ranka, kiedy stra%iłem par+ z+$! i zna%znie

i+%e" nieinno'%i) Odszedłem, zanim zd#żył mnie zapyta(, %o si+ ze mn# dzie"e)



31

Jednym z pierszy%& 4orteli pisarskiego rzemiosła, "aki%& nau%zyła si+ ode mnie

2sa$ella, $yła sztuka odra%zania i odlekania) Każdy, kto z"adł z+$y na pisaniu, ie, że

"akiekoliek za"+%ie, od temperoania oł!ka po katalogoanie nie$ieski%& migdał!, ma

piersze7sto przed t# %&il#, kiedy trze$a resz%ie usi#'( na krze'le przy $iurku i ysili(

m!zg)

2sa$ella t+ 4undamentaln# lek%"+ opanoała lot, i+% kiedy r!%iłem do domu,

zastałem "# ku%&ni, yka7%za"#%# dania, kt!re prezentoały si+ i pa%&niały, "ak$y $yły

e4ektem ielogodzinny%& przygotoa7)

8 Bi+tu"emy %o'< 8 zapytałem)

8 5#dz#% po pa7skie" minie, zanosi si+ ra%ze" na styp+)8 Co tak pa%&nie<

8 Ka%zka pie%zona z gruszkami sosie %zekoladoym) =nalazłam przepis "edne" z

pa7ski%& ksi#żek ku%&arski%&)

8 Prze%ież "a nie mam ani "edne" ksi#żki ku%&arskie")

2sa$ella stała, przyniosła oprany sk!r+ tom i położyła go na stole) złoty%&

przepis! ku%&ni 4ran%uskie", Mi%&ela Aragona)

8 Tak si+ panu tylko yda"e) ; drugim rz+dzie ksi#żek $i$liote%e znalazłam r!żner!żno'%i, ł#%znie z poradnikiem &igieny małże7skie" doktora Pereza 8 Aguado, z nadzy%za"

sugestynymi ilustra%"ami i zdaniami typu: /2stota pł%i że7skie", z $oskiego nakazu, nie

dozna"e poż#dania %ielesnego i "e" du%&oe i u%zu%ioe spełnienie zna"du"e yraz

naturalnym do'iad%zaniu ma%ierzy7sta i pra%a%& domoy%&3) Ma pan tam istne skar$y

kr!la 5alomona)

8 A można iedzie(, %zego szukała' drugim rz+dzie ksi#żek<

8 2nspira%"i) Kt!r# zreszt# znalazłam)8 Ale typu kulinarnego) stalili'my, że $+dziesz pisa( %odziennie, niezależnie od

nat%&nienia)

8 Mam kryzys t!r%zy, i to przez pana) *ie do'(, że zmusza mnie pan do pra%y na

d!%& etata%&, to "esz%ze pl#tu"e mnie pan so"e intrygi z niepokalanym 5empere synem)

8 ażasz, że przystoi dri( so$ie z %złoieka, kt!ry "est to$ie $ezgrani%znie

zako%&any<

8 He "ak<

8 *ie udaa" głu%&e") 5empere syn yznał mi, że oka przez %ie$ie zmruży( nie może)



osłonie) *ie 'pi, nie "e, nie pi"e, naet sika( nie może, $iedak, $o tylko o to$ie my'li

dzie7 i no%)

8 5zale"u si+ pan na"adł<

8 5zale"u to si+ peno $iedny 5empere na"adł) Ty go %&y$a nie idziała') Już miałem

zamiar strzeli( mu łe$, że$y uolni( go od $!lu i niesz%z+'%ia, "akie go dr+%z#)

8 Prze%ież on traktu"e mnie "ak poietrze 8 zaprotestoała 2sa$ella)

8 9o nie ie, "ak ma otorzy( przed to$# ser%e i "aki%& sł! uży(, a$y yrazi( so"e

u%zu%ia) My, m+ż%zy>ni, ta%y "este'my) Prymityni i t+pi)

8 Ale "ako' nie miał pro$lem! z do$orem sł!, kiedy zmył mi gło+ za to, że

pomyliłam si+ przy układaniu serii Epizod! narodoy%& Pereza aldosa) ostał słootoku)

8 M!imy o d!%& r!żny%& rze%za%&) Co innego spraa urz+doa, a %o innego "+zyk

nami+tno'%i)

8 łupsta i tyle)

8 5zanona asystentko, miło'%i ni% nie "est głupie) A z inne" $e%zki: %o z t# kola%"#<

2sa$ella nakryła st!ł odpoiednio do u%zty, "ak# przygotoała)

?ozłożyła %ały skar$ie% talerzy, sztu(%! i kieliszk!, kt!re idziałem po raz

pierszy na o%zy)

8 *ie rozumiem, "ak można mie( takie %a%ka i z ni%& nie korzysta() =nalazłam to

szystko skrzynka%& tym poko"u o$ok pralni) Trze$a $y( %&łopem, "ak 9oga ko%&am)

Podniosłem n!ż i przy"rzałem mu si+ 'ietle zapalony%& przez 2sa$ell+ 'ie%)

=rozumiałem, że po%&odzi z zastay iega Marlaski i po%zułem, "ak %ałkiem tra%+ apetyt)

8 Co' nie tak< 8 zapytała 2sa$ella)

=aprze%zyłem) Mo"a asystentka nałożyła na talerze i za%z+ła mi si+ przygl#da(

y%zeku"#%o) Podniosłem do ust pierszy k+s, u'mie%&n#łem si+ i z apro$at# pokiałem

gło#)

8 Pyszna 8 poiedziałem)8 Tro%&+ łykoata) ;edług przepisu należało pie% "# na olnym ogniu, "uż nie iem

"ak długo, ale pa7ska ku%&enka al$o grze"e ledo 8 ledo, al$o $u%&a, nie zna stan!

po'redni%&)

8 Ale ka%zka "est pyszna 8 pot!rzyłem, $ez apetytu)

Jedli'my mil%zeniu) Toarzyszył nam "edynie $rz+k sztu(%! i talerzy) 2sa$ella

zerkała na mnie od %zasu do %zasu)

8 To, %o pan m!ił, o 5empere synu, m!ił pan poażnie<Kin#łem gło#, nie podnosz#% zroku znad talerza)



8 2 %o "esz%ze poiedział o mnie<

8 Poiedział mi, że masz klasy%zn# urod+, że "este' inteligentna, że "este' esen%"#

ko$ie%o'%i, $o mistrzem słoa to on nie "est, i że %zu"e, iż mi+dzy ami istnie"e "aka'

du%&oa i+>)

2sa$ella przeszyła mnie za$!"%zym spo"rzeniem)

8 Prosz+ przysi#%, że so$ie pan tego nie ymy'lił 8 poiedziała)

Położyłem pra# dło7 na ksi#ż%e ku%&arskie" i uniosłem le#)

8 Przysi+gam na złoty%& przepis! ku%&ni 4ran%uskie" 8 yre%ytoałem)

8 Pod%zas przysi+gi podnosi si+ pra# r+k+)

Popraiłem si+ i pot!rzyłem 4ormułk+ z %ał# poag#) 2sa$ella pry%&n+ła)

8 2 %o "a mam z tym zro$i(<

8 *ie iem) Co ro$i# zako%&ani< 2d# na spa%er, na ta7%e)))

8 Ale "a nie "estem zako%&ana tym panu)

5makoałem nadal pie%zon# ka%zk+, nie reagu"#% na "e" natar%zye spo"rzenia) Po

%&ili 2sa$ella uderzyła pi+'%i# st!ł)

8 Może pan na mnie spo"rze(< To szystko przez pana)

Ceremonialnie odstaiłem sztu(%e, ytarłem usta seretk+ i spo"rzałem)

8 Co mam zro$i( 8 pononie zapytała 2sa$ella)

8 To zależy) Podo$a %i si+ 5empere, %zy nie<

Cie7 #tplio'%i przemkn#ł "e" przez tarz)

8 *ie iem) Przede szystkim "est dla mnie tro%&+ za stary)

8 Jest ła'%iie moim ieku 8 u'%i'liłem) 8 ?ok, da lata starszy) Może trzy)

8 Al$o %ztery lu$ pi+()

;est%&n#łem)

8 Jest kie%ie ieku) O ile pami+tam, uzgodnili'my, że podo$a"# %i si+ m+ż%zy>ni

do"rzali)8 Prosz+ si+ ze mnie nie 'mia()

8 2sa$ello, nie mnie dyktoa( %i, %o poinna' ro$i()

8 A to do$re)

8 Poz!l mi doko7%zy() C&%+ tylko poiedzie(, że "est to spraa mi+dzy 5empere

synem a to$#) Je'li prosisz mnie o rad+, zasugeroał$ym %i, $y' dała mu szans+) 2 tylko tyle)

Je'li na"$liższy%& dnia%& postanoi zro$i( pierszy krok i zaprosi %i+ na przykład na

podie%zorek, przy"mi" zaproszenie) Kto ie, może do"dzie do rozmoy mi+dzy ami, pozna%ie si+ i zostanie%ie ielkimi przy"a%i!łmi, al$o i nie) Oso$i'%ie "estem przekonany, że



5empere "est do$rym %złoiekiem, "est to$# naprad+ zainteresoany i odażył$ym si+

naet poiedzie(, że, "e'li si+ tro%&+ zastanoisz, gł+$i duszy on to$ie też nie "est

o$o"+tny)

8 To szystko s# pa7skie ymysły)

8 Ale nie 5empere syna) 2 s#dz+, że nieuszanoanie u%zu%ia i podziu, "aki on dla

%ie$ie żyi, $yło$y niegodzie) A to do %ie$ie niepodo$ne)

8 To "est szantaż emo%"onalny)

8 *ie, to samo ży%ie)

2sa$ella posłała mi morder%ze spo"rzenie) 'mie%&n#łem si+ do nie")

8 *ie%& pan przyna"mnie" sko7%zy kola%"+ 8 rozkazała)

oko7%zyłem ka%zk+ i $ułk# zgarn#łem resztki sosu, zdy%&a"#% z ukontentoania)

8 Co "est na deser<

Po kola%"i zostaiłem galerii zamy'lon# 2sa$ell+ na past+ #tplio'%i i rozterek i

udałem si+ na g!r+ do studia) ;y%i#gn#łem poży%zone mi przez komisarza 5al6adora zd"+%ie

iega Marlaski i położyłem pod lampk#) *ast+pnie rzu%iłem okiem na małe 4orty4ika%"e

$lok!, notatek i 'istk!, posta"#%y%& trak%ie pra%y nad ksi#żk# dla pryn%ypała) Czu"#%

"esz%ze %&ł!d sztu(%! iega Marlaski na r+ka%&, $ez trudu mogłem go so$ie yo$razi(, "ak

siedzi przy tym $iurku, ma"#% przed o%zyma t+ sam# panoram+ da%&! ?i$ery) =e stosu

notatek zi#łem na %&y$ił tra4ił "edn# ze stron i za%z#łem %zyta() ?ozpoznaałem słoa i

zdania, $o sam "e prze%ież napisałem, ale nieprze"rzysta idea, z kt!re" si+ zrodziły, ydała mi

si+ o$%a "ak nigdy dot#d) ?zu%iłem kartk+ na podłog+, uniosłem zrok i zo$a%zyłem so"e

od$i%ie szy$ie: o$%y mi %złoiek, za kt!rym roz%i#gał si+ nie$ieski mrok zatapia"#%y

miasto) =rozumiałem, że dzi' no%y nie $+d+ m!gł pra%oa(, że nie $+d+ zdolny y%isn#( z

sie$ie ani "ednego akapitu dla pryn%ypała)

=gasiłem lampk+ i zastygłem 4otelu, oto%zony mrokiem, słu%&any iatr

roz$i"a"#%y si+ o okna, i yo$raziłem so$ie iega Marlas%+, "ak płonie, ska%ze do odyz$iornika, z "ego ust ydo$ya"# si+ ostatnie p+%&erzyki poietrza, a lodoata oda zalea

mu płu%a)

O$udziłem si+ o 'i%ie %ały połamany i z$olały 4otelu studia)

;stałem, rozprostoałem ko'%i, kt!re strzeliły "ak łami#%a si+ su%&a gał#>)

Polokłem si+ do okna i otorzyłem "e na o'%ież) a%&!ki starego miasta $łyskały od

szronu, a nad 9ar%elon# rozpo'%ierało si+ purpuroe nie$o) = pierszymi uderzeniami

dzon! ko'%ioła 5anta Maria del Mar z goł+$nika zerała si+ do lotu %&mura %zarny%&skrzydeł) =imny, przenikliy iatr przyni!sł o7 na$rzeży i +gloego dymu



ydo$ya"#%ego si+ z komin! dzielni%y)

=szedłem do ku%&ni, $y zaparzy( so$ie ka+) Otorzyłem kredens i osłupiałem)

Odk#d 2sa$ella zamieszkała u mnie, mo"a spiżarnia ygl#dała ni%zym p!łki sklepu

kolonialnego ]u4lez na ?am$la de Catalunya) ; orszaku egzoty%zny%& deli%"i

importoany%& przez o"%a 2sa$elli znalazłem $laszane pudełko angielski%& &er$atnik!

%zekoladzie i postanoiłem i%& skosztoa() P!ł godziny p!>nie", gdy mo"a kre po%zuła

'ieży ładunek %ukru i ko4einy, m!zg za%z#ł na tyle 4unk%"onoa(, że padłem na genialny

pomysł, $y za%z#( dzie7 od skomplikoania so$ie "esz%ze $ardzie" i tak "uż do'(

zagmatanego ży%ia) Pomy'lałem, że "ak tylko nade"dzie odpoiednia pora, udam si+ do

sklepu z artykułami magi%znymi i prestidigitatorskimi na uli%y Prin%esa)

8 Co pan ro$i na noga%& o te" porze<

2sa$ella, nieustanny głos mo"ego sumienia, patrzyła na mnie, sto"#% drzia%&)

8 Jem %iaste%zka)

2sa$ella usiadła przy stole i nalała so$ie kay) ;ygl#dała, "ak$y przez %ał# no% nie

zmrużyła oka)

8 O"%ie% m!i, że to ulu$iona marka kr!loe" matki)

8 2 dlatego ygl#da tak, "ak ygl#da)

2sa$ella z nieo$e%n# tarz# zi+ła &er$atnik i ugryzła)

8 =astanoiła' si+ nad tym, %o zro$isz< Je'li %&odzi o 5empere, %&%+ poiedzie()

2sa$ella o$rzu%iła mnie "adoitym zrokiem)

8 A pan, %o pan zro$i< *i% do$rego, nie#tpliie)

8 =ałati+ par+ spra)

8 Jasne)

8 3Jasne3 ironi%znie %zy /"asne3 przytaku"#%o<

Odstaiła 4iliżank+ i przygo>dziła mnie zrokiem s+dziego 'led%zego)

8 la%zego nigdy pan nie m!i o tym, "aki ła'%iie układ ma%ie z tym pa7skim pryn%ypałem<

8 Mi+dzy innymi dla to"ego do$ra)

8 la mo"ego do$ra) Jasne) Ale ze mnie idiotka) A propos, zapomniałam panu

poiedzie(, że %zora" $ył tu pa7ski przy"a%iel, inspektor)

8 randes< 5am przyszedł<

8 *ie) ; toarzystie d!%& za$i"ak! ielki%& "ak sza4y dudrzioe i o morda%&

"ak $uldogi) *a my'l o Mar%osie i Castelu sto"#%y%& moi%& drzia%& po%zułem, że '%iska mnie



żoł#dku)

8 A %o %&%iał randes<

8 *ie poiedział)

8 To %o poiedział<

8 =apytał mnie, kim "estem)

8 2 "ak si+ przedstaiła'<

8 Jako pa7ska ko%&anka)

8 *o to pi+knie)

8 Jednemu z dra$! ydało si+ to $ardzo za$ane)

2sa$ella zi+ła kole"ne %iaste%zko i po%&łon+ła "e żarło%znie) ostrzegła, że patrz+ na

ni# ze zdziieniem, i zastygła $ezru%&u)

8 Poiedziałam %o' nie tak< 8 zapytała, ydmu%&u"#% %&mur+ okruszk!)



32

5trumyk mglistego 'iatła s#%zył si+ przez zasłon+ %&mur, pada"#% na %zeron#

elea%"+ sklepu z artykułami magi%znymi przy uli%y Prin%esa) ;e"'%ie osłaniał daszek z

rze>$ionego drena) Przeszklone drzi pozalały si+ domy'la( zarysu pogr#żonego

mroka%& n+trza, kt!rym zasłonki z %zarnego aksamitu otulały przeszklone regały pełne

masek i przyrz#d! o lekko iktoria7skim posmaku, zna%zony%& talii kart i składany%&

sztylet!, ksi#żek o magii i kryształoy%& 4laszek, ozna%zony%& ła%i7skimi etykietkami i

rozleany%& zapene Al$a%ete, zaiera"#%y%& %ał# t+%z+ $arny%& płyn!) zone%zek

drzia%& zaanonsoał mo"e przy$y%ie) ; gł+$i zauażyłem pusty kontuar) Czekałem

%&il+, patrzony ten $azar rozmaito'%i) 5zukałem so"ego od$i%ia lustrze 8 kt!rym

poza tym od$i"ał si+ %ały sklep 8 kiedy k#tem oka dostrzegłem dro$n# posta( y%&ylon# zzazasłonki oddziela"#%e" zaple%ze)

8 2nteresu"#%a sztu%zka, prada< 8 odezał si+ %złoie%zek o siy%& łosa%& i

przenikliym spo"rzeniu)

Przytakn#łem)

8 Jak to działa<

8 Jesz%ze nie iem) Przysłał mi "e par+ dni temu produ%ent krzyy%& zier%iadeł ze

5tam$ułu) On nazya to z"aisko odr!%onym załamaniem)8 Przypomina nam ono, że ni% nie "est takie, "ak nam si+ yda"e)

8 *i% opr!%z magii) ; %zym mog+ panu pom!%<

8 Mam przy"emno'( z panem amianem ?ouresem<

M+ż%zyzna przytakn#ł 4legmaty%znie) 5postrzegłem, że na "ego usta%& po"aił si+

u'mie%&, kt!ry, podo$nie "ak "ego lustro, nie $ył tym, %zym si+ ydaał) Jego spo"rzenie

$yło %&łodne i pełne rezery)

8 Pole%ono mi pa7ski sklep)8 Mog+ spyta(, komu zadzi+%zam t+ uprze"mo'(<

8 ?i%ardoi 5al6adoroi)

rymas ma"#%y u%&odzi( za grze%zny u'mie%& naty%&miast znikn#ł z "ego tarzy)

8 *ie iedziałem, że "esz%ze ży"e) *ie idziałem go od dudziestu pi+%iu lat)

8 A 2ren+ 5a$ino<

?oures est%&n#ł, mamro%z#% %o' pod nosem) Okr#żył kontuar i podszedł do drzi)

Poiesił ta$li%zk+ /zamkni+te3 i przekr+%ił klu%z)

8 Kim pan "est<



8 *azyam si+ a6id Martin) 5taram si+ y"a'ni( okoli%zno'%i 'mier%i iega

Marlaski, kt!ry, "ak słyszałem, $ył pa7skim zna"omym)

8 = tego %o iem, zostały one y"a'nione iele lat temu) Pan Marlas%a popełnił

samo$!"sto)

8 Ja zrozumiałem to %iut ina%ze")

8 *ie iem, %zego naopoiadał panu ten poli%"ant) Po%zu%ie krzydy >le płya na

pami+(, panie))) Martin) ?i%ardo 5al6ador pr!$oał kiedy' sprzeda( so"# spisko# ers"+

ydarze7, na kt!r# nie miał zreszt# żadny%& dood!) ;szys%y iedzieli, że grze"e ł!żko

doie po Marlas%e i że $ardzo %&%e ykorzysta( sytua%"+ i zosta( $o&aterem dnia) Jak $yło

do przeidzenia, "ego przełożeni postaili go na $a%zno'( i ydalili ze służ$y)

8 On sam "est przekonany, że usiłoano zatai( prad+)

?oures pry%&n#ł)

8 Prada))) *ie%& mnie pan nie roz'miesza) ; rze%zyisto'%i usiłoano zatuszoa(

skandal) ;sz+dzie tam, gdzie można $yło 9ar%elonie zro$i( gru$e pieni#dze, $yła też

kan%elaria 1alery i Marlaski) latego nikt nie $ył zainteresoany tym, $y podo$na &istoria

u"rzała 'iatło dzienne) Marlas%a zrezygnoał ze szystkiego, %o osi#gn#ł, porzu%ił pra%+ i

żon+ i zamkn#ł si+ tym soim $ar$akanie, 9!g ie po %o) Każdy, kto miał r!no pod

su4item, iedział, że to si+ musi >le sko7%zy()

8 Ale nie przeszkodziło to ani panu, ani pa7skiemu sp!lnikoi z szale7sta Marlaski

u%zyni( >r!dła do%&od!, mami#% go o$ietni%# nai#zania kontaktu z za'iatami pod%zas

organizoany%& przez as seans!)

8 *igdy go ni%zym nie mamiłem) Te seanse to $yła %zysta za$aa) ;szys%y o tym

iedzieli) *ie%& mi pan nie %iska trupa, $o "a tylko zara$iałem u%z%iie na ży%ie)

8 A Ja%o, pa7ski sp!lnik<

8 Odpoiadam tylko za sie$ie) A "e'li Ja%o %o' popełnił, to "ego spraa)

8 Czyli %o' popełnił)8 Co mam panu poiedzie(< He r#$n#ł te pieni#dze, kt!re pono( $yły na sekretnym

kon%ie, "ak z uporem maniaka potarzał komisarz 5al6ador< He za$ił Marlas%+ i szystki%&

nas ystaił do iatru<

8 A nie $yło tak<

?oures przez %&il+ patrzył na mnie, ni% nie m!i#%)

8 *ie iem) *ie idziałem go od dnia 'mier%i Marlaski) Ja "uż i komisarzoi, i innym

poli%"antom zeznałem szystko, %o iedziałem) *igdy nie skłamałem) Przenigdy) Je'li Ja%o%o' przeskro$ał, to nie miałem o tym po"+%ia i nigdy nie dostałem so"e" doli)



8 A o 2ren+ 5a$ino %o' mi pan poie<

8 2ren+ ko%&ała Marlas%+) *igdy nie ma%zała$y pal%! ni%zym, %o mogło$y

przynie'( mu szkod+)

8 Czy pan ie, %o si+ z ni# dzie"e< Czy "esz%ze ży"e<

8 O ile iem, ży"e) Kto' mi m!ił, że pra%u"e "akie"' pralni na ?a6alu) To do$ra

ko$ieta) =a do$ra) 2 dlatego tak sko7%zyła) *aprad+ ierzyła te rze%zy)

8 A Marlas%a< Czego szukał za'iata%&<

8 Marlas%a %o' si+ pl#tał i nie pyta" mnie pan %o) 2 ani "a, ani Ja%o go to nie

pl#tali'my, $o nie &andloali'my takim toarem) ;szystko, %o iem, usłyszałem kiedy'

od 2ren+) =da"e mi si+, że Marlas%a spotkał kogo', zupełnie mi nieznanego, a prosz+ ierzy(,

że znałem i znam nadal szystki%&, kt!rzy ro$i# tym interesie, kto przyrzekł mu, że "e'li

%o' zro$i, nie mam po"+%ia %o, to odzyska so"ego syna, 2smael r!%i do 'iata żyy%&)

8 Czy 2ren+ poiedziała, kto to $ył<

8 *igdy go nie idziała) Marlas%a nie dopusz%zał do tego) ;iedziała tylko, że

Marlas%a strasznie si+ $ał)

8 Czego si+ m!gł $a(<

?oures %mokn#ł)

8 Marlas%a uażał, że "est przekl+ty)

8 To zna%zy<

8 M!iłem "uż panu) C&ory $ył na gło+) 9ył przekonany, że %o' go op+tało)

8 Co'<

8 u%& "aki') Pasożyt) *ie iem) ;ie pan, tym interesie pozna"e si+ $ardzo ielu

sza"$us!) o'iad%za"# oso$iste" tragedii, tra%# ko%&ank+ al$o 4ortun+ i żegna", rozumie)

M!zg to na"$ardzie" kru%&y z organ!) Pan Marlas%a nie $ył przy zdroy%& zmysła%& i m!gł

to stierdzi( każdy, kto pogadał z nim pi+( minut) 2 dlatego zapukał do mnie)

8 A pan poiedział mu to, %o on %&%iał usłysze()8 *ie) Poiedziałem mu prad+)

8 Czy"# prad+<

8 Jedyn#, "ak# znam) Odniosłem rażenie, że ten %złoiek "est %ałkoi%ie

niezr!noażony, i nie %&%iałem na tym żeroa() To nigdy si+ do$rze nie ko7%zy) ; tym

$iznesie s# grani%e, kt!ry%& nie poinno si+ przekra%za(, "e'li %złoiek "est 'iadom, %o

ypada, a %zego nie) Tego, kto szuka rozryki, odro$iny emo%"i i po%ieszenia z za'iat!,

o$sługu"e si+ i po$iera stoson# opłat+) Ale %złoieka, kt!ry "est na skra"u szale7sta, odsyłasi+ do domu) To "est przedstaienie, "ak każde inne idoisko) 5zukasz idz!, a nie



naiedzony%&)

8 Jest pan zorem etyki zaodoe") Co o$e% tego poiedział pan Marlas%+<

8 Poiedziałem mu, że szystko to s# za$o$ony i $u"dy) Poiedziałem, że "estem

$łaznem zara$ia"#%ym na ży%ie seansami spirytysty%znymi dla niesz%z+'nik!, kt!rzy stra%ili

na"$liższy%& i potrze$oali iary to, że ko%&ankoie, ko%&anki, rodzi%e i przy"a%iele

%zeka"# na ni%& na tamtym 'ie%ie) Poiedziałem mu, że po tamte" stronie nie ma ni%, tylko

ielka pustka, i że nasz 'iat "est "edynym, "aki mamy) Poiedziałem mu, że$y raz na

zasze zapomniał o du%&a%& i r!%ił na łono rodziny)

8 2 posłu%&ał pana<

8 Jak ida( nie) Przestał $ya( na seansa%& i za%z#ł szuka( pomo%y gdzie indzie")

8 dzie<

8 2ren+ y%&oała si+ %&ata%& na plaży 9ogatell i %&o%iaż sła+ zyskała,

yst+pu"#% teatrzyka%& na Paralelo, to na zasze pozostała dzie%zyn# z przedmie'()

M!iła mi, że zaproadziła Marlas%+ do ko$iety, zane" ;ied>m# z 5omorrostro, że$y

poprosi( "# o o%&ron+ przed oso$#, kt!re" Marlas%a %o' $ył inien)

8 Czy 2ren+ ymieniła nazisko te" oso$y<

8 Je'li naet, to nie pami+tam) M!iłem "uż, że przestali przy%&odzi( na seanse)

8 Może Andreas Corelli<

8 *ie) *igdy nie słyszałem tego naziska)

8 dzie mog+ znale>( 2ren+ 5a$ino<

8 Poiedziałem "uż panu szystko, %o iem 8 odparł ?oures znużony)

8 Ostatnie pytanie i "uż mnie nie ma)

8 Mam nadzie"+)

8 Czy Marlas%a kiedykoliek m!ił %o' o 0uQ Aeterna<

?oures zmarsz%zył $ri, kr+%#% gło#)

8 zi+ku"+ za pomo% 8 poiedziałem)8 *ie ma za %o) 2, "e'li to możlie, prosz+ "uż tu nie za%&odzi()

5kin#łem gło# i ruszyłem ku y"'%iu, %zu"#% na ple%a%& pode"rzliy zrok ?ouresa)

8 *ie%& pan za%zeka 8 zaołał, zanim dotarłem do drzi)

Odr!%iłem si+) ?oures przygl#dał mi si+ z a&aniem)

8 C&odzi mi po głoie, że 0uQ Aeterna to tytuł %zego' rodza"u religi"ne" $roszury,

kt!re" użyali'my pod%zas seans! mieszkaniu przy uli%y Elisa$ets) *ależała do serii

podo$ny%& ksi#że%zek, ypoży%zony%& %&y$a z $i$lioteki okultysty%zne" toarzystaPrzyszło'() *ie iem, %zy o to panu %&odziło)



8 Pami+ta pan, o %zym $yła<

8 ;ła'%iie to m!" sp!lnik $ył z ni# o$eznany, $o to on proadził seanse) O ile

mnie pami+( nie myli, 0uQ Aeterna $yła poematem o 'mier%i i o siedmiu imiona%& 5yna

Jutrzenki, /tego, kt!ry niesie 'iatło3)

8 Tego, kt!ry niesie 'iatło<

?oures u'mie%&n#ł si+)

8 0u%y4era)



33

;ra%a"#% do domu, zastanaiałem si+, %o mam zro$i() 9yłem $lisko skrzyżoania z

uli%# Monta%ada, kiedy go u"rzałem) 2nspektor 1i%tor randes, oparty o '%ian+, u'mie%&ał si+

do mnie, pal#% papierosa) Poma%&ał mi i ruszyłem przez uli%+ "ego kierunku)

8 *ie iedziałem, że interesu"e si+ pan magi#)

8 Ja za' nie iedziałem, że pan mnie 'ledzi, inspektorze)

8 *ie 'ledz+ pana) ?ze%z tym, że "est pan %złoiekiem trudnym do zlokalizoania,

o$e% tego postanoiłem, że "e'li g!ra nie przy%&odzi do mnie, "a udam si+ do g!ry) Ma pan

pi+( minut< Przek#simy %o'< 5taia Komenda ł!na Poli%"i)

8 5koro pan nalega))) A gdzie pan podział przyzoitki<

8 Mar%os i Castelo ma"# papierko# ro$ot+ komendzie, %&o%iaż gdy$ym im poiedział, że mam spotka( si+ z panem, przył#%zyli$y si+ z na"i+ksz# rozkosz#)

=eszli'my #ozem 'rednioie%zny%& pała%! do El ampanyet i tam za"+li'my

stolik gł+$i lokalu) Podszedł do nas kelner uz$ro"ony 'mierdz#%# $ielink# '%ierk+ i

randes zam!ił da pia i o%zy ser z 0a Man%&y) Kiedy pio i przek#ska dotarły,

podsun#ł mi talerz, ale nie po%z+stoałem si+)

8 5zkoda) Pozoli pan, że skosztu"+) O te" porze po prostu umieram z głodu)

8 9on appetit)2nspektor zi#ł do ust kaałek sera i iel%e ukontentoany, przymkn#ł o%zy)

8 ;%zora" $yłem u pana domu, nie przekazano panu<

8 Przekazano, ale ze zna%znym op!>nieniem)

8 ?ozumiem) A tak mi+dzy nami, niezła ta 'li%znotka) Jak ma na imi+<

8 2sa$ella)

8 Ale si+ niekt!rym poodzi) =azdrosz%z+ panu, ło$uzie) 2le ma lat ten %ukiere%zek<

Posłałem mu morder%ze spo"rzenie) 2nspektor u'mie%&n#ł si+ z zadooleniem)8 Ptaszki (ierka"#, że $ai si+ pan ostatnio detektya) C&%e pan nas zostai( $ez

pra%y<

8 Ptaszki %zy ptaszek<

8 ?a%ze" ptaszysko) Jeden z moi%& sze4! "est $liskim przy"a%ielem me%enasa 1alery)

8 Pana też ma"# na so"e" li'%ie pła%<

8 Jesz%ze nie, przy"a%ielu) Prze%ież mnie pan zna) 5tara szkoła)

Gonor i tym podo$ne dyrdymały)

8 ;sp!ł%zu"+)



8 A u tego $iedaka, ?i%arda 5al6adora, %o sły%&a(< ;ie pan, że "uż ze dadzie'%ia lat

nie słyszałem tego naziska< ;szys%y s#dzili, że on dano nie ży"e)

8 Pogłoski mo%no przesadzone)

8 Jak si+ miea<

8 5amotny, zdradzony i zapomniany)

2nspektor pokiał gło# z melan%&oli#)

8 Tak, tak) To każe %złoiekoi zastanoi( si+, %o go %zeka po lata%& służ$y tym

zaodzie, prada<

8 Jestem 'i+%ie przekonany, że pa7skim przypadku przyszło'( rysu"e si+ o iele

"a'nie"szy%& $ara%& i aans na na"yższe stanoisko to kestia paru lat) Już idz+, "ak

przed %zterdziestym pi#tym rokiem ży%ia zosta"e pan "ednym z sze4! poli%"i i %ału"e

r#%zki $iskup! i sze4! szta$! pod%zas de4ilady 9oże Ciało)

randes u'mie%&n#ł si+ %&łodno, ignoru"#% m!" sarkasty%zny ton)

8 A "e'li "uż "este'my przy %ałoaniu r#%zki))) Czy dotarły do pana ie'%i o pa7skim

przy"a%ielu 1idalu<

randes nigdy nie przyst+poał do rozmoy $ez "akiego' asa r+kaie) Patrzył na

mnie u'mie%&ni+ty, rozkoszu"#% si+ moim niepoko"em)

8 Jakie ie'%i< 8 ymamrotałem)

8 Pono( nie tak dano "ego żona pr!$oała popełni( samo$!"sto)

8 Cristina<

8 A%&, prada, prze%ież pan "# zna)

*aet nie zdałem so$ie spray, że stałem i że za%z+ły trz#'( mi si+ r+%e)

8 5poko"nie) Pani 1idal %zu"e si+ do$rze) Już po stra%&u) =da"e si+, że przesadziła z

laudanum) 5iada" pan) 9ardzo prosz+)

siadłem) Hoł#dek roz$olał mnie, "ak$ym połkn#ł gar'( go>dzi)

8 A kiedy to $yło<8 a %zy trzy dni temu)

Przed o%zami stan#ł mi o$raz pozdraia"#%e" mnie z okna 1illi Gelius Cristiny, gdy

unika"#% "e" spo"rzenia, odra%ałem si+ do nie" ple%ami)

8 GaloD 8 zaołał inspektor, ma%&a"#% mi dłoni# przed o%zami, "ak$y spradzał, %zy

przypadkiem nie zemdlałem)

8 Co<

2nspektor przypatryał mi si+ z nieudaan# %&y$a trosk#)8 C&%e mi pan o %zym' poiedzie(< 2 tak iem, że mi pan nie uierzy, ale $ardzo



$ym %&%iał panu pom!%)

8 Cały %zas ierzy pan, że to "a za$iłem 9arrido i "ego sp!lnika<

randes zaprze%zył)

8 *igdy to nie ierzyłem, prze%iie7stie do inny%&)

8 To dla%zego pan proadzi prze%iko mnie do%&odzenie<

8 Prosz+ si+ uspokoi() *ie proadz+ i nigdy nie proadziłem)

; dniu, kt!rym za%zn+ proadzi(, naty%&miast to pan zauaży)

*a razie pana o$seru"+) 9o pana lu$i+ i $o"+ si+, że paku"e si+ pan "ak#' ka$ał+)

la%zego mi pan nie zau4a i nie poie, %o tak naprad+ si+ dzie"e<

*asze spo"rzenia spotkały si+ i przez %&il+ ogarn+ła mnie pokusa, $y opoiedzie(

mu szystko) 2 zro$ił$ym to, gdy$ym iedział, od %zego za%z#()

8 *i% takiego si+ nie dzie"e, panie inspektorze)

randes przytakn#ł i spo"rzał na mnie ze sp!ł%zu%iem, a może $yło to tylko

roz%zaroanie) ;ypił do ko7%a pio i rzu%ił na st!ł par+ monet) Poklepał mnie po ple%a%& i

stał)

8 *ie%& pan $+dzie ostrożny) *ie%& pan uaża, po %zym pan st#pa) *ie szys%y tak

pana lu$i# i %eni# "ak "a)

8 9+d+ miał to na uadze)

o%&odziło południe, kiedy r!%iłem do domu, po%&łoni+ty my'l# o tym, %o

poiedział mi inspektor) ;lokłem si+ po s%&oda%&, "ak$ym ni!sł %i+żar ponad siły)

Otiera"#% drzi, $ałem si+, że na spotkanie y"dzie mi 2sa$ella, ż#dna rozmoy na każdy,

%&o($y na"$ła&szy, temat) ; domu panoała %isza) dałem si+ korytarzem do galerii i tam "#

odnalazłem) 5pała na so4ie, przy%iska"#% do piersi otart# ksi#żk+@ "edn# z moi%& stary%&

poie'%i) *ie mogłem po 8 strzyma( u'mie%&u) Pomy'lałem, że może si+ przezi+$i(, $o

ty%& "esienny%& dnia%& mieszkaniu zro$iło si+ zde%ydoanie %&łodnie")

Czasami idziałem, "ak %&odzi po domu narzu%onym na ramiona ełnianym szalu) *a"%isze", "ak mogłem, poszedłem do "e" poko"u, że$y go poszuka( i przykry( "#) rzi $yły

%o prada u%&ylone, niemnie" po%zułem nie"aki op!r przed e"'%iem do "e" sypialni, $o

%&o%iaż $yłem u sie$ie, to od %zasu, kiedy 2sa$ella proadziła si+ do mnie, ani razu nie

za"rzałem do "e" poko"u) ostrzegłem szal złożony na krze'le i szedłem, że$y go zi#() ;

poko"u unosił si+ ! słodki i lekko %ytrynoy zapa%& 2sa$elli) !żko nie $yło "esz%ze

zasłane, i+% za%z#łem popraia( prze'%ieradło i ko%, $yłem $oiem 'iadomy, że im

i+%e" o$oi#zk! domoy%& $+d+ ypełnia(, tym lepsz# o%en+ z za%&oania otrzymam odmo"e" asystentki)



dy '%ieliłem ł!żko, zo$a%zyłem, że %o' tki pod matera%em) 5pod założonego

prze'%ieradła ystaał kaałek papieru) Kiedy po%i#gn#łem, okazało si+, że kartek "est

i+%e") ;y%i#gn#łem %o', %o okazało si+ plikiem kopert z nie$ieskiego papieru,

przei#zany%& st#żk#)

Po%zułem na skronia%& lodoaty pot) *ie %&%iałem ierzy() ?ozi#załem kokardk+ i

uniosłem do o%zu "edn# z kopert) =aadresoana $yła na mo"e imi+ i nazisko) ; mie"s%u

nada%y napisane $yło tylko /Cristina3)

siadłem na ł!żku, odr!%ony ple%ami do drzi, i prze"rzałem szystkie koperty,

spradza"#% daty stempli) Pierszy $ył sprzed ielu tygodni, ostatni sprzed trze%& dni)

;szystkie koperty $yły otarte)

=amkn#łem o%zy i po%zułem, "ak listy ypada"# mi z r#k) słyszałem za so$# odde%&

sto"#%e" progu 2sa$elli)

8 Przepraszam 8 szepn+ła)

Podeszła pooli i ukl+kła, $y poz$iera( rozsypane listy) ;y%i#gn+ła "e ku mnie,

patrz#% $łagalnie)

8 C&%iałam pana %&roni( 8 ykrztusiła z trudem)

o o%zu napłyn+ły "e" łzy) Położyła mi dło7 na ramieniu)

8 2d> so$ieD 8 sykn#łem)

Pop%&n#łem "# i stałem) 2sa$ella upadła na podłog+, "+%z#%, "ak$y zi"ała si+ z $!lu)

8 2d> pre%zD

;ypadłem z domu na"szy$%ie", "ak mogłem, nie zamyka"#% naet za so$# drzi) *a

uli%y po%zułem si+ osa%zony przez nieznane mi $udynki i tłum dziny%& i o$%y%& tarzy)

?uszyłem $ez %elu, nie zaża"#% na zi#$ i iatr przesi#kni+ty desz%zem, kt!ry za%zynał

%&łosta( miasto podmu%&em przekle7sta)



34

Trama" zatrzymał si+ nieopodal $ram ieży 9ellesguard, gdzie miasto zanikało u

st!p zg!rza)

5kieroałem si+ ku e"'%iu na %mentarz 5an er6asio, pod#ża"#% '%ieżk# ż!łtego

'iatła, "ak# prze%ierały desz%zu re4lektory trama"u) Kilkadziesi#t metr! ode mnie

znosiły si+ ni%zym marmuroa 4orte%a mury %mentarza, znad kt!ry%& yłaniał si+ g#sz%z

pomnik! $ary $urzy) ; $ud%e przy e"'%iu dozor%a okutany palto grzał r+%e nad

pie%ykiem koksoym) ;idz#%, "ak si+ ynurzam z desz%zu, sko%zył na r!ne nogi) =anim

otorzył drzi%zki, przy"rzał mi si+ $a%znie)

8 5zukam mauzoleum rodziny Marlas%a)

8 =a "akie' p!ł godziny $+dzie "uż %ałkiem %iemno) 0epie" nie%& pan przy"dzie kiedyindzie")

8 2m szy$%ie" mi pan poie, tym szy$%ie" so$ie p!"d+)

ozor%a na"pier spradził lokaliza%"+ gro$u ksi#ż%e, po %zym skazał mi "ego

położenie na planie %mentarza przy%zepionym do '%iany) ;yszedłem z $udki, naet mu nie

podzi+koaszy)

9ez trudu odnalazłem rodzinny gro$oie% %ytadeli mogił i panteon! tło%z#%y%&

si+ en#trz mur! $ar%elo7skie" nekropolii) 9udola spierała si+ na marmuroym%okole) ; modernisty%znym mauzoleum am4iteatralne s%&ody s%&odziły łukiem ku galerii,

podtrzymyane" przez kolumny, 'rodku kt!ry%& zna"doało si+ atrium oto%zone płytami

nagro$nymi) *a sz%zy%ie kopuły, ie7%z#%e" galeri+, stała rze>$a z po%zerniałego marmuru)

Tarz posta%i $yła zasłoni+ta oalk#, ale miar+ z$liżania si+ do mauzoleum

odnosiłem rażenie, że ! strażnik za'iat! o$ra%ał gło+, $y 'ledzi( mnie zrokiem)

;spi#łem si+ po s%&oda%&, stan#łem przed galeri# i si+ o$e"rzałem) = daleka migotały

desz%zu 'iatła miasta);szedłem do galerii) ; samym 'rodku stała rze>$a przedstaia"#%a posta( ko$iety,

kt!ra $łagalnym ge'%ie o$e"moała krzyż)

?ysy "e" tarzy zostały zniekształ%one uderzeniami "akiego' %i+żkiego przedmiotu) =

o%zyma i ustami pomaloanymi przez kogo' na %zarno ygl#dała "ak ponura il%zy%a) *ie

$yła to "edyna oznaka pro4ana%"i mauzoleum) *a płyta%& idniały 'lady i rysy po ostry%&

narz+dzia%&, a na niekt!ry%& ledo ido%zne p!łmroku o$s%eni%zne rysunki i słoa) r!$

iega Marlaski zna"doał si+ gł+$i) 5tan#łem przy nim i położyłem r+k+ na pły%ie)

;y%i#gn#łem zd"+%ie Marlaski, kt!re dostałem od 5al6adora, i przy"rzałem mu si+)



;!%zas na s%&oda%& proadz#%y%& do mauzoleum usłyszałem kroki) 5%&oałem

zd"+%ie do kieszeni płasz%za i skieroałem si+ do y"'%ia z galerii) Kroki u%i%&ły i sły%&a(

$yło "edynie krople desz%zu roz$i"a"#%e si+ o marmur) Pooli przesun#łem si+ ku y"'%iu i

y"rzałem) Przede mn# stał kto' odr!%ony ple%ami patrzony miasto oddali) 9yła to

u$rana na $iało ko$ieta z gło# okryt# %&ust#) Odr!%iła si+ pooli i spo"rzała na mnie)

'mie%&n+ła si+)

Pomimo upłyu %zasu rozpoznałem "# naty%&miast) 2ren+ 5a$ino)

=ro$iłem krok "e" stron+ i dopiero tedy zdałem so$ie spra+, że kto' stoi za mn#)

Po%zułem uderzenie kark i o'lepiła mnie eksploz"a $iałego 'iatła) ;pier padłem na

kolana, po %zym zaliłem si+ na zalany desz%zem marmur) = uley yłoniła si+ %iemna

posta() 2ren+ ukl+kła przy mnie) Po%zułem "e" dło7 o$ma%u"#%# mie"s%e, kt!re zadano mi

%ios) =o$a%zyłem, "ak unosi zakraione pal%e) Pogłaskała mnie nimi po poli%zku) =anim

stra%iłem przytomno'(, u"rzałem, "ak 2ren+ 5a$ino y%i#ga $rzyt+, otiera "# pooli i

z$liża do me" tarzy) 5re$rne krople desz%zu ze'lizgiały si+ po ostrzu)

Otorzyłem o%zy o'lepia"#%ym $lasku lampy na4toe") ozor%a przygl#dał mi si+ z

%ałkoi%ie o$o"+tnym yrazem tarzy) siłoałem mrugn#( poiekami, %zu"#%

rozsadza"#%y %zaszk+ $!l)

8 Hy"e %zy nie< 8 zapytał dozor%a i nie iadomo, %zy $yło to pytanie retory%zne, %zy

skieroane konkretnie do mnie)

8 Hy"+ 8 "+kn#łem) 8 *ie rzu%a" mnie pan "esz%ze do dołu)

ozor%a pom!gł mi usi#'() Każdy ru%& opła%ałem kole"nym szarpni+%iem $!lu)

8 Co si+ stało<

8 A sk#d "a mog+ iedzie() Poinienem $ył zamkn#( $ram+ "uż godzin+ temu, ale nie

idziałem, że$y pan y%&odził, i+% przyszedłem tuta", zo$a%zy(, %o si+ pan tak guzdrze)

8 A ta ko$ieta<

8 Jaka ko$ieta<8 Ko$ieta i kto' "esz%ze)

8 ie ko$iety<

;est%&n#szy, dałem za ygran#)

8 Może mi pan poda( r+k+<

= pomo%# dozor%y zdołałem sta() ;tedy po%zułem pie%zenie i zo$a%zyłem, że mam

rozpi+t# koszul+) Przez tors prze$iegały mi krae linie płytki%& %i+()

8 Panie, to nie ygl#da na"lepie")5zy$ko zapi#łem płasz%z, przy okaz"i o$ma%u"#% en+trzn# kiesze7) =d"+%ie



Marlaski znikn+ło)

8 Ma pan $ud%e tele4on<

8 O%zyi'%ie, "est przy e"'%iu do ła>ni ture%kie")

8 A może mi pan przyna"mnie" pom!% do"'( do ieży 9elles guard, że$ym m!gł tam

złapa( "ak#' taks!k+<

ozor%a, złorze%z#%, %&y%ił mnie pod rami+)

8 A m!iłem, że$y przyszedł pan kiedy indzie" 8 stierdził %ałkiem "uż

zrezygnoany)



35

Tuż przed p!łno%# udało mi si+ resz%ie dotrze( do domu z ieży%zk#) 0edo

otorzyłem drzi, iedziałem "uż, że 2sa$ella si+ yproadziła) E%&o moi%& krok!

korytarzu $rzmiało zupełnie ina%ze") *aet nie zapalałem 'iatła) Poszedłem korytarzem

%iemno'%ia%& i za"rzałem do "e" dane" sypialni) 2sa$ella dokładnie posprz#tała %ały pok!")

=d"+ła po'%iel i razem z ko%em starannie złożyła na krze'le) ; poietrzu unosił si+ "esz%ze

"e" zapa%&) dałem si+ do galerii i usiadłem przy $iurku, przy kt!rym pra%oała dot#d mo"a

asystentka) 2sa$ella zatemperoała szystkie oł!ki i staiła do szklanki) *a ta%y pi+trzył

si+ r!no ułożony stos gotoy%& do zapisania kartek) Podaroany "e" przeze mnie zesta

stal!ek odłożony $ył na skra"u stołu) ; tym domu nigdy "esz%ze nie $yło tak pusto)

; łazien%e zrzu%iłem z sie$ie przemo%zone u$ranie i położyłem so$ie na karkukompres nas#%zony spirytusem) 9!l nie%o ust#pił, zamienia"#% si+ głu%&e pulsoanie i

og!lne rażenie nadzy%za" podo$ne do giganty%znego ka%a) Ci+%ia na piersi ygl#dały

lustrze "ak linie nakre'lone pi!rem) 9yły to %i+%ia elegan%kie i poierz%&one, ale piekły "ak

%&olera) Przemyłem "e spirytusem z nadzie"#, że nie $+d# si+ paskudzi()

;lazłem do ł!żka i nakryłem si+ po szy"+ kilkoma ko%ami) *ie $olały mnie tylko te

%z+'%i %iała, kt!re zi#$ i desz%z tak zmaltretoały, że stra%iłem ni%& szelkie %zu%ie)

Czekałem, aż si+ rozgrze"+, słu%&any t+ lodoat# %isz+, przytła%za"#%# %isz+ nieo$e%no'%ii pustki) 2sa$ella, opusz%za"#% dom, położyła na no%nym stoliku plik kopert z listami od

Cristiny) ;y%i#gn#łem r+k+ i na %&y$ił tra4ił zi#łem "eden z ni%&, sprzed d!%& tygodni)

=oc%any Da5izie!

Mija zie1 za niem" a ja naal piszę o Cie#ie listy" na &tóre" ja& s.zę" wolisz nie

opowiaać" o ile w ogóle je otwierasz, -aczę$am nawet myśleć" 0e piszę je tyl&o la sie#ie"

#y zag$uszyć samotność i przez c%wilę przynajmniej wierzyć w to" 0e jesteś #lis&o mnie,

Coziennie zastanawiam się" co się z 'o#. zieje i co teraz ro#isz,Czasami myślę" 0e wyjec%a$eś z (arcelony ju0 na zawsze" i wyo#ra0am so#ie" 0e

miesz&asz gzieś pośró o#cyc% luzi" pró#uj.c zacz.ć nowe 0ycie" &tórego ja nigy nie

poznam, / &iey inziej myślę" 0e wci.0 mnie nienawizisz" 0e rzesz wszyst&ie moje listy i

0a$ujesz" 0e &iey&olwie& mnie pozna$eś,

7ie winie Cię, 'o cie&awe" ja& $atwo jest mi wyznać &artce papieru to" czego nie

owa0y$a#ym się powiezieć Ci prosto w twarz,

7ie$atwo mi to wszyst&o ogarn.ć, ero jest la mnie ta& o#ry i wyrozumia$y" i0

czasami jego cierpliwość i gorliwe za#iegi" #y uczynić mnie szczęśliw." irytuj. mnie i



powouj." 0e czuję się pole, >owoni$ mi" 0e moje serce jest puste i nie zas$uguję na to" #y

&to&olwie& mnie &oc%a$, 'owarzyszy mi niemal przez ca$y zie1, 7ie c%ce zostawiać mnie

samej,

8taram się #yć wci.0 uśmiec%nięta i zielę z nim $o0e, =iey mnie pyta" czy go

&oc%am" opowiaam" 0e ta&" ale &iey wizę prawę o#ijaj.c. się w jego oczac%" pragnę

umrzeć, 7igy mi tego nie wyrzuca, Du0o o 'o#ie mówi, 'ęs&ni za 'o#., 'a& #arzo" 0e

czasami myślę" 0e 'y jesteś t. oso#." &tór. &oc%a naj#arziej na świecie, ?izę" ja& się

starzeje" w samotności" w najgorszym mo0liwym" czyli w moim towarzystwie, 7ie c%cę Cię

prosić o wy#aczenie" pragnę tyl&o" a#yś wy#aczy$ jemu" i to jest jeyne moje pragnienie, 7ie

jestem warta tego" #y za#ierać mu 'woj. przyjaL1 i towarzystwo,

?czoraj s&o1czy$am czytać jen. z 'woic% &si.0e&, ero maje wszyst&ie" a ja czytam

je po &olei" #o to jeyny sposó#" 0e#ym czu$a" 0e jestem z 'o#.,

(y$a to ziwna i smutna %istoria o wóc% zepsutyc% i opuszczonyc% &u&ie$&ac% w

węrownym cyr&u" &tóre na jen. noc o0ywaj." wiez.c" 0e umr. o świcie, Czytaj.c j."

mia$am wra0enie" 0e piszesz o nas,

arę tygoni temu śni$o mi się" 0e znów Cię spoty&am" 0e mijamy się na ulicy" a 'y

mnie nie poznajesz, - uśmiec%em pyta$eś" ja& się nazywam, 7ic o mnie nie wiezia$eś, 7ie

czu$eś o mnie nienawiści, Co noc" &iey ero zasypia o#o& mnie" zamy&am oczy i #$agam i

nie#o" i pie&$o" #y ponownie zes$a$y mi ten sen,

6utro" a mo0e pojutrze znowu napiszę o Cie#ie list" #y powiezieć Ci w nim" 0e Cię

&oc%am" c%ocia0 to la Cie#ie nic nie znaczy,

Cristina

pu'%iłem list na podłog+, ale nie si+gn#łem po nast+pny) Jutro $+dzie lepie",

pomy'lałem) 9o gorze" "uż $y( nie może) *aet mi przez my'l nie przeszło, że rozkosze tego

dnia dopiero si+ za%zynały)

dało mi si+ zasn#( %&y$a na par+ godzin, kiedy nagle o$udziłem si+ 'rodku no%y)Kto' alił drzi z %ały%& sił) Całkiem otumaniony, przez %&il+ szukałem po oma%ku

ł#%znika) =nou rozległ si+ łomot) dało mi si+ ko7%u zapali( 'iatło) ;ygramoliłem si+

z ł!żka i podszedłem do drzi) 5po"rzałem przez "udasza) Trzy tarze %iemno'%ia%&

s%&od!) 2nspektor randes, a za nim Mar%os i Castelo) ;szys%y ze zrokiem $itym

"udasza) =anim otorzyłem, par+ razy gł+$oko odet%&n#łem)

8 zie7 do$ry panu) Prosz+ y$a%zy( na"'%ie o te" porze)

8 A kt!ra "est ła'%iie<8 *a"yższa pora, że$y ruszy( dup+, skurielu 8 ysy%zał Mar%os, yołu"#% na



tarzy Castela u'mie%&, kt!rym m!gł$ym si+ ogoli()

randes posłał im kar%#%e spo"rzenie i est%&n#ł)

8 Trze%ia nad ranem 8 poiedział) 8 Mog+ e"'(<

Pry%&n#łem i %&%#% nie %&%#%, pu'%iłem go do 'rodka) 2nspektor gestem nakazał

sym ludziom zosta( za drziami) Mar%os i Castelo z nie%&+%i# przytakn+li i o$rzu%ili mnie

żmi"oatymi spo"rzeniami)

=amkn#łem im drzi przed nosem)

8 Poinien pan $ardzie" uaża( z tymi doma 8 poiedział randes, penym

krokiem rusza"#% gł#$ korytarza)

8 Prosz+ $ardzo, nie%& pan si+ %zu"e "ak u sie$ie domu 8 poiedziałem)

;r!%iłem do sypialni i u$rałem si+, %o miałem pod r+k#, %zyli $rudne, rzu%one na

krzesło u$rania) Kiedy yszedłem na korytarz, randesa tam nie $yło)

Poszedłem do galerii i tam go znalazłem) Przygl#dał si+ przez okno niskim,

pełza"#%ym po da%&a%& %&murom)

8 A %ukiere%zek< 8 zapytał)

8 ; soim domku)

Odr!%ił si+ z u'mie%&em)

8 M#drala z pana, proadzi pan pens"onat $ez iktu i opierunku 8 poiedział,

skazu"#% 4otel) 8 Prosz+ usi#'()

Opadłem na 4otel) randes nie usiadł i o$seroał mnie z uag#)

8 2 %o< 8 zapytałem ko7%u)

8 Kiepsko pan ygl#da) ; "ak#' $!"k+ si+ pan dał<

8 Przer!%iłem si+)

8 Jasne) ;iem sk#din#d, że odiedził pan dzi' sklep z ak%esoriami magi%znymi przy

uli%y Prin%esa, kt!rego ła'%i%ielem "est amian ?oures)

8 ;idział pan, "ak y%&odz+ z niego koło południa) O %o ła'%iie %&odzi<randes patrzył na mnie %&łodno)

8 *ie%& pan e>mie płasz%z i szalik, al$o %okoliek) Jest zimno)

2dziemy na komisariat)

8 Po %o<

8 ?!$ pan, %o m!i+)

Poli%y"ny samo%&!d %zekał na nas alei 9orn) Mar%os i Castelo pakoali mnie do

'rodka, nie sil#% si+ na delikatno'(, i usiadłszy po $oka%&, zi+li mnie so"e klesz%ze)8 ;ygodnie "a'nie panu< 8 zapytał Castelo, $i"a"#% mi łokie( że$ra)



2nspektor za"#ł mie"s%e z przodu) Haden z ni%& nie otorzył ust %i#gu ty%& kilku

minut, "akie za"+ło nam prze"e%&anie puste" i zatopione" rudae" mgle 1ia 0ayetana) dy

dotarli'my na gł!ny komisariat, randes ysiadł z samo%&odu i nie %zeka"#% na nas, szedł

do 'rodka) Mar%os i Castelo %&y%ili mnie pod ramiona, "ak$y %&%ieli zmiażdży( mi ko'%i, i

prze%i#gn+li przez la$irynt s%&od!, korytarzy, $y rzu%i( mnie do pokoiku $ez okien,

%u%&n#%ego potem i mo%zem) 5tał nim st!ł podziuraiony przez korniki i da krzesła z

ysokim opar%iem) = su4itu zisała goła żar!ka) Przy krat%e odpłyu z$iegały si+ die

lekko na%&ylone płasz%zyzny torz#%e podłog+) =imno $yło "ak psiarni) Ani si+

o$e"rzałem, "ak usłyszałem, że drzi zamkn+ły si+ z trzaskiem za moimi ple%ami) słyszałem

oddala"#%e si+ kroki) =a%z#łem kr#ży( po tym lo%&u, $y ko7%u opa'( na %&ie"#%e si+

krzesło) Przez nast+pn# godzin+ nie słyszałem ni% poza odgłosem łasnego odde%&u,

skrzypieniem krzesła i pluskiem kapi#%e" nie iadomo sk#d ody)

=d#żyła min#( ie%zno'(, kiedy usłyszałem e%&o z$liża"#%y%& si+ krok! i sz%z+k

otierany%& drzi) Mar%os, u'mie%&a"#% si+, za"rzał do %eli) Przytrzymał drzi i przepu'%ił

randesa, kt!ry szedł, nie spo"rzaszy na mnie, po %zym za"#ł mie"s%e na krze'le po drugie"

stronie stołu) ał znak Mar%osoi, $y ten zamkn#ł drzi) Przedtem posłał mi mil%z#%ego

%ałusa i pu'%ił oko) 2nspektor od%zekał %&il+, zanim łaskaie ra%zył spo"rze( mi tarz)

8 Je'li %&%iał pan zro$i( na mnie rażenie, to si+ panu udało, panie inspektorze)

da"#%, że nie słyszy mo"ego ironi%znego komentarza, $ił e mnie zrok, "ak$y

idział mnie po raz pierszy ży%iu)

8 Co pan ie o amianie ?ouresie<


8 *ieiele) He "est ła'%i%ielem sklepu z ak%esoriami magi%znymi) Prad+ m!i#%,

ni% o nim nie iedziałem, dop!ki mi o nim nie poiedział ?i%ardo 5al6ador par+ dni temu)

zi' al$o %zora", $o naet nie iem, kt!ra "est godzina, poszedłem si+ z nim zo$a%zy(,

szuka"#% in4orma%"i o poprzednim lokatorze domu, kt!rym mieszkam) Komisarz 5al6adory"a'nił mi, że ?oures i dany ła'%i%iel)))

8 Marlas%a)

8 Tak, iego Marlas%a) ;i+%, "ak m!iłem, komisarz 5al6ador opoiedział mi, że

?oures i Marlas%a kontaktoali si+ soim %zasie) =adałem ?ouresoi kilka pyta7, a on

opoiedział mi to, %o iedział al$o %o %&%iał poiedzie() 2 tyle)

randes potakiał)

8 To %ała pa7ska opoie'(<8 C&y$a tak) A "aka "est pa7ska< Por!na"my "e, może ko7%u zrozumiem, %o, do



kury n+dzy, ro$i+ 'rodku no%y, marzn#% zasrane" pini%y)

8 Prosz+ mi tu nie podnosi( głosu)

8 Przepraszam, inspektorze, ale s#dz+, że "est mi pan inien y"a'nienie) Co "a tuta"

ro$i+<

8 C&+tnie to panu y"a'ni+) Jeden z mieszka7%! kamieni%y, kt!re" mie'%i si+ sklep

?ouresa, ra%a"#% trzy godziny temu do domu, zauażył, że sklepie pal# si+ 'iatła i drzi

s# otarte)

=dziiony, za"rzał tam i nie napotkaszy ła'%i%iela ani nie otrzyma 8 szy

odpoiedzi na so"e ołanie, udał si+ na zaple%ze, gdzie znalazł go przyi#zanego drutem

do krzesła kałuży kri)

randes zro$ił dług# pauz+, %zasie kt!re" 'idroał mnie zrokiem) omy'lałem

si+, że $rakoało pointy) randes zasze zostaiał so$ie %o' na deser)

8 *ie żył< 8 zapytałem)

Pokiał gło#)

8 Tak "ak$y) Kto' za$aił si+, ydłu$u"#% mu o%zy i u%ina"#% noży%zkami "+zyk)

0ekarz s#doy przypusz%za, iż zmarł, dusz#% si+ łasn# kri# p!ł godziny p!>nie")

Po%zułem, że $raku"e mi poietrza) randes %&odził dookoła mo"ego krzesła)

=atrzymał si+ za moimi ple%ami i usłyszałem, "ak zapala papierosa)

8 dzie si+ pan tak załatił< Całkiem 'ieża rana)

8 Po'lizgn#łem si+ i aln#łem gło#)

8 *ie%& pan nie ro$i ze mnie idioty) 9o tylko pan na tym stra%i)

;oli pan, że$ym zostaił pana na %&il+ z Mar%osem i Castelo<

Może nau%z# pana do$ry%& manier)

8 *o do$rze) Kto' mnie uderzył)

8 Kto<

8 *ie iem)8 Ta rozmoa za%zyna mnie nudzi()

8 A %o "a mam poiedzie(<

Pononie usiadł przy stoliku i u'mie%&n#ł si+ po"edna%zo)

8 C&y$a nie s#dzi pan, że mam %o' sp!lnego ze 'mier%i# tego %złoieka< 8

zapytałem)

8 *ie, nie s#dz+) Ale s#dz+, że nie m!i mi pan prady i że istnie"e "ednak "aki'

zi#zek mi+dzy 'mier%i# tego $iedaka a pa7skimi odiedzinami u niego) Tak "ak przypadku pa7ski%& dany%& yda%!)



8 A "akie s# przesłanki pa7ski%& domysł!<

8 *ie%& pan to nazie podszeptem ser%a)

8 ;szystko, %o iem, "uż panu poiedziałem)

8 A "a "uż pana ostrzegałem, że$y nie ro$ił pan ze mnie idioty) =a tymi drziami

Mar%os i Castelo tylko %zeka"#, że$y so$ie z panem pokonersoa(, nazi"my to: %ztery

o%zy) Czy o tym pan marzy<

8 *ie)

8 ;o$e% tego prosz+ mi pom!% y%i#gn#( pana z tego g!na i odesła( do domu,

zanim ystygnie panu po'%iel)

8 A %o %&%e pan usłysze(<

8 *a przykład prad+)

;yp%&n#łem krzesło spod sie$ie i stałem, '%iekły) 9yłem przemarzni+ty do ko'%i i

%zułem, że głoa mi zaraz p+knie na tysi#% kaałk!) =a%z#łem kr#ży( ok!ł stołu,

yrzu%a"#% z sie$ie słoa, "ak$ym pluł kamieniami)

8 Prada< Poiem panu prad+) Prada "est taka, że nie iem, "aka "est prada) *ie

iem, %o mam panu opoiada() *ie iem, po %o poszedłem do ?ouresa i do 5al6adora) *ie

iem, %zego szukam ani %o si+ ze mn# dzie"e) Taka "est prada)

randes o$seroał mnie ze stoi%kim spoko"em)

8 *ie%& pan przestanie si+ tak kr+%i() C&oro$y morskie" można dosta()

8 *ie mam o%&oty)

8 żya pan dużo sł!, ale m!i pan tyle %o ni%) Ja tylko pana prosz+, że$y mi pan

pom!gł, a$ym z kolei "a m!gł pom!% panu)

8 Pan nie może mi pom!%, naet gdy$y pan $ardzo %&%iał)

8 To kto może panu pom!%<

Padłem na krzesło)

8 5am nie iem 8 yszeptałem)Odniosłem rażenie, że o%za%& inspektora dostrzegam prze$łysk sp!ł%zu%ia, a

może to $yło tylko zm+%zenie)

8 *o do$rze) =a%zni"my od noa) *ie %&%e pan po mo"emu, i+% zr!$my po

pa7skiemu) Czekam na opoie'() *ie%& pan za%znie od, %&o%iaż$y: $ył so$ie raz)))

Przygl#dałem mu si+ $ez słoa)

8 Panie Martin, %zemu pan upar%ie ierzy to, że nie zro$i+ tego, %o do mnie należy,

tylko dlatego, że pana lu$i+<8 *ie%& pan ro$i, %o do pana należy) 2 nie%& pan pusz%za tu Jasia i Małgosi+, prosz+



$ardzo)

; te" same" %&ili zauażyłem %ie7 niepoko"u na "ego tarzy) =za drzi do$iegł nas

odgłos z$liża"#%y%& si+ krok!, kt!ry%& na"yra>nie" inspektor si+ nie spodzieał) ała si+

słysze( "aka' rozmoa i zdeneroany randes podszedł do drzi) =apukał trzy razy,

otorzył mu Mar%os) o %eli szedł m+ż%zyzna u$rany palto z iel$ł#dzie" ełny i

elegan%ki garnitur) ?oze"rzał si+ z yrazem nieskryanego o$rzydzenia, a nast+pnie posłał

mi przymilny u'mie%&, "edno%ze'nie zde"mu"#% r+kai%zki %eremonialnie poolnym ru%&em)

Przy"rzaszy mu si+, rozpoznałem, ku so"emu zdumieniu, me%enasa 1aler+)

8 ;szystko porz#dku< 8 zapytał)

Przytakn#łem) 1alera od%i#gn#ł inspektora na $ok) 5zeptem ymienili par+ zda7)

randes gestykuloał z &amoan# iryta%"#) 1alera przygl#dał mu si+ z niezruszonym

spoko"em i kr+%ił gło#) ?ozmaiali tak z minut+) ; ko7%u randes %i+żko est%&n#ł i

ma%&n#ł r+k#)

8 Prosz+ nie zapomnie( szalika, $o y%&odzimy 8 poradził 1alera) 8 2nspektor

y%zerpał "uż list+ pyta7)

=a "ego ple%ami randes przygryzał argi, piorunu"#% zrokiem Mar%osa, na kt!rego

tarzy maloało si+ zdziienie zmieszane z przerażeniem) 1alera, nie zde"mu"#% z tarzy

maski pro4es"onalnie uprze"mego u'mie%&u, zi#ł mnie pod rami+ i y%i#gn#ł z te" nory)

8 4am, iż za%&oanie o$e%ny%& tu 4unk%"onariuszy zgl+dem pana oso$y $yło %o

na"mnie" poprane)

8 Tak 8 udało mi si+ y$ełkota()

8 C&ile%zk+ 8 zaołał randes za nami)

1alera zatrzymał si+ i odr!%ił, gestem nakazaszy mi mil%zenie)

8 ; "akie"koliek kestii, kt!r# $+dzie %&%iał pan y"a'ni( z panem Martinem, prosz+

zra%a( si+ do nasze" kan%elarii, kt!ra %&+tnie odpoie panu na szelkie pytania) A

tym%zasem pozoli pan, %&y$a że ma pan sz%zeg!lnie ażkie i pranie uzasadnione poody, $y "ednak zatrzyma( pana Martina aresz%ie, że pana opu'%imy, ży%z#% do$re" no%y i

dzi+ku"#% za uprze"mo'(, o kt!re" nie omieszkam spomnie( pa7skim przełożonym,

sz%zeg!lno'%i za' gł!nemu inspektoroi 5algado, kt!ry, "ak pan ie, "est naszym ielkim

przy"a%ielem)

5ierżant Mar%os drgn#ł, "ak$y %&%iał rzu%i( si+ na nas, ale inspektor go strzymał)

Pr!$oałem spo"rze( mu o%zy, gdy 1alera złapał mnie za łokie( i szarpn#ł)

8 Jazda 8 szepn#ł)5zy$ko ruszyli'my długim i sła$o o'ietlonym korytarzem ku s%&odom proadz#%ym



na kole"ny korytarz, $y ko7%u, min#szy małe drzi, znale>( si+ przedsionku na

parterze) Przed $udynkiem %zekał na nas mer%edes $enz z ł#%zonym silnikiem) 5zo4er,

u"rzaszy 1aler+, sko%zył naty%&miast, otorzy( nam drzi%zki) P%&ni+ty przez 1aler+,

znalazłem si+ samo%&odzie) Po%zułem %iepło sk!rzane" tapi%erki) 1alera usiadł o$ok mnie i

stuka"#% szy$+ oddziela"#%# kiero%+ od pasażer!, dał znak, że$y "uż "e%&a() dy

samo%&!d ł#%zył si+ do ru%&u na 1ia 0ayetana, 1alera u'mie%&n#ł si+ do mnie "ak gdy$y

nigdy ni% i skazał na mgł+, kt!ra rozst+poała si+ przed nami "ak zaro'la)

8 Paskudna no%, prada< 8 poiedział, na"yra>nie" ma"#% na my'li tylko pogod+)

8 ok#d "edziemy<

8 o pa7skiego domu, o%zyi'%ie) C&y$a że oli pan do &otelu lu$)))

8 *ie, nie) Jed>my do mnie)

5amo%&!d "e%&ał olno d!ł 1ia 0ayetana) 1alera o$o"+tnie patrzył na puste uli%e)

8 Co pan tu ro$i< 8 zapytałem go ko7%u)

8 A "ak si+ panu yda"e< ?eprezentu"+ pana i d$am o pa7skie interesy)

8 *ie%& pan każe szo4eroi si+ zatrzyma( 8 poiedziałem)

5zo4er poszukał spo"rzenia 1alery lusterku ste%znym) Me%enas pokr+%ił gło#

prze%z#%o i nakazał mu "e%&a( dale")

8 *ie%& pan nie m!i głupst, panie Martin) Jest p!>no i zimno, a "a odoż+ pana do

domu)

8 ;ol+ i'( na pie%&ot+)

8 *ie%& pan $+dzie rozs#dny)

8 Kto pana przysłał<

1alera est%&n#ł i przetarł o%zy ge'%ie zm+%zenia)

8 Ma pan do$ry%& przy"a%i!ł 8 poiedział) 8 To ży%iu $ardzo ażne: mie( do$ry%&

przy"a%i!ł) A przede szystkim i%& nie tra%i()

?!nie ażne, "ak u'iadomi( so$ie, kiedy za%zyna si+ pod#ża( nieła'%i# drog#)8 Czy przypadkiem nie %&odzi o drog+ prze$iega"#%# przez Casa Marlas%a przy uli%y

1all6idrera numer trzyna'%ie<

1alera u'mie%&n#ł si+ %ierpliie, "ak o"%ie% kar%#%y krn#$rne dzie%ko)

8 Prosz+ pana) Prosz+ mi ierzy(, że im dale" $+dzie si+ pan trzymał od tego domu i

od te" spray, tym lepie" dla pana) Prosz+ usłu%&a( przyna"mnie" te" rady)

Kiero%a prze"e%&ał przez Paseo de Col!n i skieroał si+ ku alei 9orn, uli%#

Comer%io) ;ozy pełne mi+sa i ry$, lodu i arzy za%zynały gromadzi( si+ przy targoisku)Cztere%& %&łop%! d>igało odartego ze sk!ry i ypatroszonego %ielaka, zostaia"#% za so$#



'lady kri i opary, kt!re mogli'my dy%&a(, "ad#% o$ok ni%&)

8 ; pi+kne" mieszka pan dzielni%y, panie Martin) 2 z pi+knymi idokami)

5zo4er zatrzymał si+ na samym po%z#tku uli%y lassaders i ysiadł z samo%&odu, $y

otorzy( nam drzi%zki) Me%enas ysiadł ze mn#)

8 Odproadz+ pana do drzi 8 poiedział)

8 Pomy'l#, że "este'my par# zako%&any%&)

=agł+$ili'my si+ %ienisty #!z proadz#%e" do mo"ego domu uli%zki) Przy

drzia%& me%enas podał mi dło7 z rutyno# grze%zno'%i#)

8 zi+ku"+ za y%i#gni+%ie mnie stamt#d 8 poiedziałem)

8 *ie mnie poinien pan dzi+koa( 8 odparł 1alera, y"mu"#% z en+trzne" kieszeni

palta kopert+) *aet p!łmroku s#%z#%ym si+ z zaieszone" na murze latarni rozpoznałem

od$it# na laku pie%z+( anioła) 1alera podał mi kopert+ i, raz "esz%ze skin#szy na pożegnanie

gło#, r!%ił do samo%&odu) Przekr+%iłem klu%z drzia%& i po s%&oda%& szedłem do

'rodka) dałem si+ od razu do studia i położyłem kopert+ na $iurku) 5i+gn#łem po n!ż do

papieru, otorzyłem kopert+ i y%i#gn#łem złożon# kartk+ z pismem pryn%ypała)

Drogi przyjacielu!

Mam nazieję" 0e list ten zastanie ana w o#rym zrowiu i ta&im nastroju, -#ieg

o&oliczności sprawi$" 0e #awię przejazem w (arcelonie i #y$#ym wielce ra" mog.c znaleLć

się w a1s&im towarzystwie w ten pi.te& o siómej wieczorem w sali #ilarowej Circulo

3cuestre la omówienia postępów w pracy na naszym proje&tem,

8ereczne pozrowienia zasy$a oany przyjaciel"

/nreas Corelli

=łożyłem kartk+ z porotem i s%&oałem "# do koperty) =apaliłem zapałk+) oma

pal%ami %&y%iłem kopert+ za $rzeg i z$liżyłem "# do płomienia) Patrzyłem, "ak płonie, a lak

roztapia si+ szkarłatne łzy, kapi#%e %iurkiem na $iurko, p!ki moi%& pal%! nie pokrył szary

popi!ł)8 *ie%& %i+ piekło po%&łonie 8 yszeptałem) =a szy$ami no%, %iemnie"sza niż

kiedykoliek, za%zynała %&yli( si+ ku ko7%oi)



3

5iedz#% 4otelu studia, %zekałem 'itu, kt!ry nie nad%&odził, aż ko7%u '%iekło'(

zapanoała nade mn# i yszedłem na uli%+, got! rzu%i( yzanie przestrodze me%enasa

1alery) Panoał przenikliy %&ł!d, kt!ry zim# poprzedza 'it) Prze%&odz#% przez ale"+

9orn, usłyszałem "ak$y za so$# kroki)

5zy$ko o$e"rzałem si+, ale zo$a%zyłem tylko %&łop%! z targoiska rozładou"#%y%&

ozy) oszedłszy do pla%u Pala%io, dostrzegłem 'iatła pierszego dziennego trama"u

%zeka"#%ego na p+tli 'r!d unosz#%e" si+ znad !d portoy%& mgły) Hmi"e nie$ieskiego

'iatła iskrzyły mi+dzy pantogra4em a przeodami) ;szedłem do trama"u i za"#łem

mie"s%e z przodu) Ten sam konduktor %o poprzednio sprzedał mi $ilet) Pooli, "eden po

drugim, siadało kilkunastu pasażer!) Po paru minuta%& trama" ruszył tras+) *a nie$ierozpo'%ierała si+ sie( %zeronay%& żyłek pomi+dzy %zarnymi %&murami) *ie trze$a $yło

$y( poet# %zy meteorologiem, że$y iedzie(, że %zeka nas zły dzie7)

Kiedy dotarli'my do 5arria, dniało) 5zare i anemi%zne 'iatło przygaszało szystkie

kolory) ?uszyłem pustymi uli%zkami, kieru"#% si+ stron+ podn!ża g!ry) Co "aki' %zas

ydaało mi si+, że znou słysz+ za so$# kroki, ale kiedy odra%ałem gło+, nie $yło za

mn# nikogo) ; ko7%u znalazłem si+ u ylotu zaułka proadz#%ego do Casa Marlas%a i

za%z#łem przedziera( si+ przez stosy szelesz%z#%y%& pod moimi stopami li'%i) Poolimin#łem dziedzinie% i szedłem po s%&oda%& proadz#%y%& do gł!nego e"'%ia, $a%znie

przygl#da"#% si+ dużym oknom) =astukałem trzy razy i %o4n#łem si+ nie%o)

Od%zekałem minut+ i nie do%zekaszy si+ żadne" reak%"i, zastukałem pononie)

słyszałem, "ak e%&o kołatki zanika en#trz $udynku)

8 zie7 do$ryD 8 zaołałem)

rzea ota%za"#%e posiadło'( zdaały si+ tłumi( e%&o mo"ego głosu) =a%z#łem kr+%i(

si+ koło domu, doszedłem do pailonu przy $asenie i z$liżyłem si+ do oszklone" galerii) =zaniedomkni+ty%& okienni% trudno $yło %okoliek zo$a%zy() Jedno z okien tuż przy oszklony%&

drzia%& do galerii $yło u%&ylone) =a szy$# ida( $yło zamkni+t# zasuk+) ;sun#łem r+k+

przez okno i przesun#łem zasuk+) rzi ust#piły, yda"#% metali%zny d>i+k) Kole"ny raz

spo"rzałem za sie$ie i upeniszy si+, że nie ma nikogo, szedłem do 'rodka)

; miar+ "ak mo"e o%zy przyzy%za"ały si+ do p!łmroku, za%z#łem rozpoznaa(

przestrze7) Podszedłem do okien i otorzyłem okienni%e, że$y 'rodku zro$iło si+ nie%o

"a'nie") ?ozdziera"#%y %iemno'( a%&larz 'iatła odsłonił %ał# sal+)

8 Jest tu kto< 8 zaołałem)



słyszałem, "ak m!" głos znika e n+trzu domu ni%zym moneta spada"#%a studni+

$ez dna) 5kieroałem si+ gł#$ sali, ku zie7%zonemu łukiem z rze>$ionego drena

e"'%iu do %iemnego korytarza, na kt!rego o$ity%& aksamitem '%iana%& isiały ledo

ido%zne o$razy) = korytarza y%&odziło si+ do dużego, okr#głego salonu z mozaiko#

podłog# i muralem z emalioanego szkła, przedstaia"#%ym posta( $iałego anioła z

y%i#gni+tym ramieniem i pal%ami z ognia) ;ielkie kamienne s%&ody znosiły si+ spiralnie

przy '%ianie) 5tan#łem u podn!ża s%&od! i znou za 8 ołałem:

8 zie7 do$ryD Prosz+ pani<

om pogr#żony $ył a$solutne" %iszy, a zamiera"#%e e%&o unosiło mo"e słoa)

;szedłem na piersze pi+tro i zatrzymałem si+ na pode'%ie, z kt!rego mogłem spo"rze( z

g!ry na %ały salon i mural) ;idziałem stamt#d r!nież 'lady moi%& krok! na arstie

zalega"#%ego na podłodze kurzu) Poza moimi krokami, "edynym znakiem %zy"e"' o$e%no'%i,

"aki mogłem dostrze%, $yło %o' rodza"u szyn nakre'lony%& na arstie kurzu przez die

%i#głe linie, oddalone od sie$ie na około p!ł metra, i 'lad st!p mi+dzy nimi) uży%& st!p)

=a4rapoany za%z#łem si+ im przygl#da(, $y net po"#(, %o ozna%za"# i sk#d si+ tu zi+ły)

9yły to 'lady !zka inalidzkiego i oso$y, kt!ra go p%&ała)

=dało mi si+, że usłyszałem %o' z tyłu, i odr!%iłem si+) *iedomkni+te drzi ko7%u

korytarza niezna%znie si+ kołysały) Czu( $yło do%&odz#%y stamt#d zimny poie) =a%z#łem

pooli i'( tamt# stron+) Po drodze za"rzałem do zna"du"#%y%& si+ po o$u strona%& pokoi) ;

każde" z sypialni me$le przykryte $yły pł!%iennymi pokro%ami i prze'%ieradłami)

=amkni+te okna i g+sty p!łmrok skazyały, iż od dana nikt ty%& pokoi nie użytkoał,

poza na"i+kszym z ni%& 8 małże7sk# sypialni#) ;szedłem do nie" i stierdziłem, że pa%&nie

dzin# mieszanin# per4um i %&oro$y, ła'%i# ludziom starszym)

omy'liłem si+, że "est to pok!" doy po Marlas%e, ale same" doy tu nie $yło)

!żko $yło starannie zasłane) *aprze%iko ł!żka stała komoda, a na nie" opraione

4otogra4ie) ;szystkie, $ez y"#tku, przedstaiały "asnołosego i u'mie%&ni+tego %&łop%a 82smaela Marlas%e) *a niekt!ry%& zd"+%ia%& $ył razem z matk#, a na niekt!ry%& z innymi

dzie(mi) *a żadne" z 4otogra4ii nie zauażyłem iega Marlaski)

Odgłos skrzypi#%y%& korytarzu drzi yrał mnie z zamy'lenia) *aty%&miast

ysko%zyłem z sypialni, zostaia"#% zd"+%ia tak, "ak stały) rzi do poko"u zna"du"#%ego si+

na ko7%u korytarza %i#ż si+ kołysały) Poszedłem tam, ale przed progiem zatrzymałem si+ na

%&il+) =a%zerpn#łem gł+$oko poietrza i po%i#gn#łem za klamk+)

; 'rodku szystko $yło $iałe 8 '%iany i su4it pokryte nieskaziteln# $iel#, zasłony z $iałego "eda$iu, ł!że%zko przykryte $iałym pł!tnem, $iały dyan, $iałe sza4y i p!łki)



Kontrastu"#%a z p!łmrokiem domu $iel o'lepiła mnie na %&il+) Pomiesz%zenie ydaało si+

y"+te z no%ny%& mar lu$ $a'nioy%& 4antaz"i) *a p!łka%& stały za$aki i ksi#żki z $a"kami)

Przy toalet%e siedział, patrz#% lustro, por%elanoy arlekin naturalne" ielko'%i) =e 'rodka

su4itu zisały i %&iały si+ na nieido%zny%& nitka%& $iałe ptaki z papieru) Od razu ida(

$yło, że pok!" należał do rozpiesz%zonego dzie%ka, 2smaela Marlaski, %&o%iaż panoała tu

przytła%za"#%a atmos4era pogrze$oe" kapli%y)

siadłem na ł!żku i est%&n#łem) opiero tedy zdałem so$ie spra+, że %o' tu "est

nie porz#dku) Po%z#szy od zapa%&u) 5łodkay od!r unosił si+ poietrzu) ;stałem i

roze"rzałem si+) *a kom!d%e stał por%elanoy talerzyk z %zarn# 'ie%zk# o$lepion# gronami

%iemny%& łez stopionego osku) Odr!%iłem si+) 5mr!d yda 8 ał si+ do%&odzi( od strony

ezgłoia ł!żka) =a"rzałem do szu4lady no%nego stoli%zka i znalazłem tam przełamany na

trzy %z+'%i kru%y4iks) =apa%& "ak$y unosił si+ po$liżu) O$szedłem par+ razy pok!", ale nie

potra4iłem odnale>( "ego >r!dła) 2 tedy to zauażyłem)

0eżało pod ł!żkiem) kl#kłem, że$y tam za"rze() Metaloe pudełko, takie, kt!rym

dzie%i %&oa"# so"e skar$y) ;y%i#gn#łem "e i położyłem na ł!żku) Od!r staał si+ %oraz

$ardzie" niezno'ny) Postrzymu"#% mdło'%i, otorzyłem pudełko) ;en#trz leżał $iały

goł#$ z ser%em przeszytym igł#) Odsko%zyłem i zatyka"#% usta i nos, %o4n#łem si+ na korytarz)

O%zy arlekina z u'mie%&em szakala przygl#dały mi si+ z lustra) Po$iegłem z porotem do

kr+%ony%& s%&od! i przeskaku"#% po kilka stopni, dotarłem na d!ł, gdzie za%z#łem szuka(

e"'%ia do korytarza proadz#%ego do okr#głego salonu i drzi ogrodzie, kt!re udało mi

si+ otorzy() Przez %&il+ $ałem si+, że si+ zgu$iłem i że dom, ni%zym żya istota, kt!ra

może doolnie przestaia( korytarze i poko"e, nie %&%e mnie ypu'%i() ; ko7%u

dostrzegłem oszklon# galeri+ i po$iegłem ku drziom) opiero !%zas, mo%u"#% si+ z

zasuk#, usłyszałem za ple%ami ! złoiesz%zy 'mie%& i zrozumiałem, że nie "estem

domu sam) Odr!%iłem si+ na %&il+, $y dostrze% %iemn# posta( przygl#da"#%# mi si+ z gł+$i

korytarza i unosz#%# r+ku $łysz%z#%y przedmiot) *!ż)=amek resz%ie ust#pił i p%&n#łem drzi) Potkn#łem si+ i upadłem na marmuroe

płyty, kt!rymi yłożony $ył pas ogrodu ok!ł $asenu) Mo"a tarz znalazła si+ par+

%entymetr! od poierz%&ni ody i po%zułem ydo$ya"#%y si+ z nie" 4etor) Pr!$oałem

zrokiem prze$i( mrok ody) 5pomi+dzy %&mur y"rzała odro$ina %zystego nie$a i

słone%zne 'iatło ze'lizgn+ło si+ ody $asenu, zatrzymu"#% na znisz%zone" mozai%e na

dnie) ;iz"a trała tylko %&il+) *a dnie leżał yr!%ony !zek inalidzki) Pod#żyłem za

'iatłem ku na"gł+$sze" %z+'%i $asenu i tam "# odnalazłem zrokiem) Oparte o '%ian+ %iałoleżało oini+te $iał# poszarpan# sukienk#) ;ygl#dała "ak lalka, ze szkarłatnymi ustami



straionymi przez od+ i o%zami $łysz%z#%ymi "ak sza4iry) 5k!r+ miała nie$iesk#, a "e" rude

łosy 4aloały pooli %u%&n#%y%& oda%&) 9yła to doa po Marlas%e) C&il+ p!>nie"

%&mury przysłoniły nie$ieskie o%zko nie$a, a ody stały si+ na por!t %iemnym

zier%iadłem, kt!rym dostrze% mogłem "edynie łasn# tarz i yłania"#%# si+ z galerii

posta( z nożem r+ku) =erałem si+ na r!ne nogi i rzu%iłem do u%ie%zki przez ogr!d,

omi"a"#% drzea i rani#% tarz i r+%e o gał+zie krze!, $y resz%ie dopa'( żelazne" $ramy i

znale>( si+ zaułku) 9iegłem nadal i zatrzymałem si+ dopiero przy gł!ne" drodze) 0edo

dysz#%, stan#łem i si+ odr!%iłem) Casa Marlas%a znou skryła si+ gł+$i zaułka,

nieido%zna dla 'iata)



3!

;ra%ałem do domu tym samym trama"em, "ad#% przez miasto %oraz $ardzie" ton#%e

%iemno'%ia%& i ydane na past+ lodoatego iatru, kt!ry unosił i gnał uli%ami tumany

su%&y%& li'%i) dy ysiadłem przy pla%u Pala%io, usłyszałem, "ak d!%& id#%y%& od

nad$rzeży marynarzy rozpraia o z$liża"#%e" si+ znad morza $urzy, kt!ra miała spa'( na

miasto przed zmierz%&em) 5po"rzałem g!r+ i zo$a%zyłem, że nie$o za%zyna si+ za%i#ga(

płasz%zem %zerony%& %&mur, kt!re napłyały znad morza ni%zym rozlea"#%a si+ plama

kri) *a uli%a%& 9orn ludzie ui"ali si+, zatrzasku"#% drzi i okna, kup%y zamykali so"e

sklepy przed %zasem, a dzie%i y$iegały na d!r, $y 'mie"#% si+ i otiera"#% "ak na"szerze"

ramiona, i'( z iatrem zapasy, nie4raso$lie o$e% daleki%& "esz%ze pomruk!) 0atarnie

migotały, a 'iatło $łyskai% zaleało $iałym po$laskiem '%iany $udynk!) Jak mogłemna"szy$%ie", dotarłem do drzi domu z ieży%zk# i "ednym susem pokonałem s%&ody) Przez

'%iany sły%&a( $yło dudnienie nad%&odz#%e" $urzy)

; domu $yło tak zimno, że gdy szedłem korytarzem, yprzedzał mnie m!" paru"#%y

odde%&) *ieiele my'l#%, poszedłem do poko"u, kt!rym zna"doał si+ stary pie%yk

+gloy 8 "ak dot#d skorzystałem z niego tylko kilka razy 8 i rozpaliłem nim starymi

su%&ymi gazetami) ?ozpaliłem też kominku galerii i usiadłem na podłodze naprze%i

płomieni) rżały mi r+%e@ nie iedziałem 8 z zimna %zy ze stra%&u) Czekałem, aż ogarniemnie %iepło, przygl#da"#% si+ siat%e $iałego 'iatła rozpinane" na nie$ie przez $łyskai%e)

=a%z+ło pada( dopiero o zmierz%&u, za to od razu lun+ła '%iana '%iekły%& kropel,

kt!re kilka zaledie minut zatopiły no%, da%&y i zaułki %zarn# 4al#, $i"#%# z %ały%& sił o

mury i szy$y) Pooli, dzi+ki pie%ykoi i kominkoi, dom za%z#ł si+ nagrzea(, ale mnie

%i#ż $yło zimno) ;stałem i poszedłem do sypialni po ko%e) Otorzyłem sza4+ i za%z#łem

przeszukia( duże szu4lady na dole) Kaseta leżała gł+$i, tam gdzie "# kiedy' s%&oałem)

;zi#łem "# i położyłem na ł!żku)Potem otorzyłem i przy"rzałem si+ staremu reoleroi, "edyne" pami#t%e po o"%u)

;zi#łem go do r+ki, zażyłem, delikatnie dotkn#łem pal%em skazu"#%ym %yngla)

Otorzyłem $+$enek i łożyłem do niego sze'( na$o"! z pudełka z amuni%"#,

umiesz%zonego pod pod!"nym denkiem) Odłożyłem kaset+ na no%ny stolik i poszedłem z

$roni# i z ko%em do galerii) Położyłem si+ na so4ie z reolerem na piersi, okryłem si+ i

utkiłem zrok okna%&, za kt!rymi szalała $urza) Mogłem słysze( tykanie zegara

sto"#%ego na gzymsie kominka)

*ie musiałem na niego spogl#da(, że$y iedzie(, że pozostało mi zaledie p!ł



godziny do spotkania z pryn%ypałem sali $ilardoe" Cir%ulo E%uestre)

=amkn#łem o%zy i yo$raziłem go so$ie, "ak "edzie $ezludnymi, zalanymi od#

uli%ami miasta, rozparty na tylnym siedzeniu sego samo%&odu, "ego złotae o%zy 'ie%#

%iemno'%i, sre$rny anioł na mas%e rolls 8 roy%eLa toru"e drog+ przez $urz+) ;yo$raziłem go

so$ie, nieru%&omego ni%zym pos#g 8 żadnego odde%&u, żadnego u'mie%&u, żadnego yrazu

tarzy) Po "akim' %zasie usłyszałem trzask płon#%y%& dre i szum desz%zu za oknami i

zasn#łem z $roni# r+ku, %ałkoi%ie peien, że nie stai+ si+ na spotkanie)

Tuż po p!łno%y otorzyłem o%zy) Ogie7 kominku dogasał i galeria ton+ła

4alu"#%ym p!łmroku, roz'ietlanym przez nie$ieskie płomienie trai#%e resztki żarz#%y%& si+

sz%zap) ;%i#ż padał rz+sisty desz%z) ?eoler %i#gle tkił moi%& r+ka%&) Czułem "ego

%iepło)

0eżałem $ez ru%&u kilka sekund, postrzymu"#% mruganie) Po%zułem, że kto' "est za

drziami, zanim rozległo si+ stukanie)

Odrzu%iłem ko% i stałem) =n! usłyszałem stukanie, kłyk%iami pal%!) =

reolerem r+ku szedłem do korytarza) =nou pukanie) =atrzymałem si+ p!ł drogi)

;yo$raziłem go so$ie, u'mie%&ni+tego, na pode'%ie s%&od!, z $łysz%z#%ym

%iemno'%ia%& aniołem klapie) Odiodłem kurek) Kole"ne pukanie) C&%iałem ł#%zy(

'iatło, ale nie $yło pr#du) ?uszyłem si+ i poszedłem do drzi) Pomy'lałem, %zy$y nie

spo"rze( przez "udasza, ale nie miałem odagi)

5tałem $ezru%&u, strzymu"#% odde%&, z reolerem ymierzonym ku drziom)

8 2d> pan pre%zD 8 krzykn#łem resztk# głosu)

; odpoiedzi usłyszałem po tamte" stronie pła%z i opu'%iłem $ro7) Otorzyłem

drzi %iemno'%i) 5tała tam, przemo%zona i przemarzni+ta) "rzaszy mnie, niemal osun+ła

si+ mo"e ramiona)

=łapałem "# i nie zna"du"#% sł!, przytuliłem z %ały%& sił) 'mie%&n+ła si+ $lado, a

kiedy położyłem "e" dło7 na poli%zku, po%ałoała "#, przymkn#szy o%zy)8 ;y$a%z 8 szepn+ła Cristina)

Otorzyła o%zy i spo"rzała na mnie tym zranionym i złamanym zrokiem, kt!ry

odnalazł$y mnie piekle) 'mie%&n#łem si+)

8 ;ita" domu)



38

?oze$rałem "# przy 'ietle 'ie%y) =d"#łem "e" $uty, nasi#kni+te od# z kałuż,

przemo%zon# %ałkiem sukni+, odpi#łem po7%zo%&y) ;ytarłem "e" %iało i łosy r+%znikiem)

ygotała "esz%ze z zimna, kiedy położyłem "# na ł!żku i przytuliłem si+, że$y "#

ogrza() 0eżeli'my tak %zas "aki', mil%zeniu, słu%&a"#% desz%zu) Czułem, "ak pooli sta"e si+

%oraz %ieple"sza i za%zyna gł+$oko oddy%&a() My'lałem "uż, że zasn+ła, kiedy usłyszałem

%iemno'%ia%& "e" głos:

8 To"a przy"a%i!łka $yła u mnie)

8 2sa$ella)

8 Poiedziała mi, że ukryała przed to$# mo"e listy, ale że nie ro$iła tego złe"

ierze) ażała, że tak "est dla %ie$ie lepie", i może miała ra%"+)Po%&yliłem si+ nad ni#, $y poszuka( "e" o%zu) Musn#łem pal%ami "e" usta, a tedy po

raz pierszy od dłuższe" %&ili u'mie%&n+ła si+ le%iutko)

8 My'lałam, że o mnie zapomniałe' 8 poiedziała)

8 Pr!$oałem)

*a "e" tarzy maloało si+ zm+%zenie) Miesi#%e oddalenia nazna%zyły zmarsz%zkami

%zoło@ e zroku dostrze% można $yło pustk+ i kl+sk+)

8 *ie "este'my "uż młodzi 8 stierdziła, "ak$y %zyta"#% moi%& my'la%&)8 A %zy og!le kiedykoliek $yli'my młodzi<

Podniosłem ko% i patrzyłem na "e" nagie %iało spo%zya"#%e na $iałym prze'%ieradle)

Opuszkami pal%!, na"delikatnie" "ak mogłem, za%z#łem pie'%i( "e" szy"+, a p!>nie" piersi)

Poiodłem r+k# dookoła po "e" $rzu%&u i po linii $ioder) Przez %&il+ głaskałem "asne,

przezro%zyste niemal łosy na "e" łonie)

Patrzyła na mnie mil%zeniu, spod p!łprzymkni+ty%& poiek, i ze zgaszonym

u'mie%&em)8 2 %o teraz< 8 zapytała)

*a%&yliłem si+ i po%ałoałem "# usta) O$"+ła mnie i tak zastygli'my, o$"+%i,

'ietle pooli dogasa"#%e" 'ie%zki)

8 Co' ymy'limy 8 yszeptała)

O$udziłem si+ z pierszym $rzaskiem i stierdziłem, że leż+ ł!żku sam) ;stałem

naty%&miast, o$aia"#% si+, że Cristina zn! odeszła, 'rodku no%y) ;tedy zauażyłem, że

"e" u$ranie nadal leży na krze'le, a $uty pod nim, i odet%&n#łem z ulg#) Odnalazłem "#

galerii)



Oini+ta ko%, siedziała na podłodze, przed kominkiem, kt!rym nie$ieskae

płomyki ta7%zyły ok!ł żarz#%ego si+ polana) siadłem przy nie" i po%ałoałem "# szy"+)

8 *ie mogłam spa( 8 poiedziała, nie odrya"#% zroku od ognia)

8 Trze$a $yło mnie o$udzi()

8 *ie miałam sumienia) ;ygl#dałe', "ak$y' zasn#ł po raz pierszy od kilku miesi+%y)

;olałam roze"rze( si+ po mieszkaniu)

8 2 "ak<

8 Ten dom "est przesi#kni+ty smutkiem 8 poiedziała) 8 la%zego go nie podpalisz<

8 A gdzie $y'my !%zas zamieszkali<

8 My<

8 A dla%zego $y nie<

8 ;ydaało mi si+, że nie piszesz "uż $a"ek)

8 To "ak "azda na roerze) Jak "uż si+ nau%zysz)))

Cristina przy"rzała mi si+ uażnie)

8 Co "est tym poko"u na ko7%u korytarza<

8 *i%) 5tare graty)

8 =amkni+ty "est na klu%z)

8 C&%esz tam za"rze(<

Pokr+%iła gło#)

8 To tylko dom, Cristino) Kupa kamieni i spomnie7) *i% ponadto)

Przytakn+ła $ez i+kszego przekonania)

8 Może $y'my st#d y"e%&ali< 8 zapytała)

8 ok#d<

8 aleko)

*ie mogłem postrzyma( u'mie%&u, ale Cristina nie zmieniła poażnego tonu)

8 Jak daleko<8 Jak na"dale") Tam, gdzie nikt nie $+dzie iedział, kim "este'my, i nikogo to nie

zainteresu"e)

8 2 tego ła'nie %&%esz< 8 zapytałem)

8 A ty nie<

=aa&ałem si+)

8 A Pedro< 8 ykrztusiłem)

;ypu'%iła okrya"#%y "# ko% i spo"rzała na mnie yzya"#%o)8 Musisz go prosi( o zgod+, że$y p!"'( ze mn# do ł!żka<



gryzłem si+ "+zyk) Cristina miała łzy o%za%&)

8 Przepraszam 8 szepn#łem) 8 *ie miałem praa tak poiedzie()

Podniosłem ko% z podłogi, $y okry( Cristin+, ale odsun+ła si+, nie przy"mu"#% mo"e"

pomo%y)

8 Pedro zostaił mnie 8 poiedziała łami#%ym si+ głosem) 8 ;%zora" si+ przeni!sł do

?itza, p!ki "a si+ nie yproadz+) Poiedział mi, że ie, że go nie ko%&am i że yszłam za

niego z dzi+%zno'%i al$o z lito'%i) Poiedział, że nie potrze$u"e mo"ego sp!ł%zu%ia, że

ży"#% u "ego $oku i uda"#% tylko miło'(, spraiam mu $!l) Poiedział, że %okoliek zro$i+,

zasze $+dzie mnie ko%&ał i dlatego nie %&%e mnie i+%e" idzie()

?+%e "e" drżały)

8 Ko%&ał mnie %ał# dusz#, a "a zamian potra4iłam tylko go uniesz%z+'lii( 8

szepn+ła)

=amkn+ła o%zy, a "e" tarz przyo$lekła maska $!lu) C&il+ p!>nie" ydała z sie$ie

gł+$oki "+k i za%z+ła okłada( si+ pi+'%iami po tarzy i %ałym %iele) ?zu%iłem si+ na ni# i

o$"#łem "#, unieru%&amia"#%)

;yryała si+ i krzy%zała) Przer!%ili'my si+ na podłog+@ %&y%iłem "# za nadgarstki)

Pooli za%z+ła opada( z sił, $y resz%ie, z tarz# zalan# łzami, mokr# od 'liny, z o%zyma

na$iegłymi kri#, %ałkoi%ie si+ podda() 0eżeli'my tak z p!ł godziny, p!ki nie po%zułem, "ak

"e" %iało si+ rozlu>nia i popada długie odr+tienie) Okryłem "# ko%em i przytuliłem si+ do

"e" ple%!, ukrya"#% łzy)

8 ;y"edziemy gdzie' daleko 8 szepn#łem "e" do u%&a, nie ma"#% peno'%i, %zy mnie

rozumie i %zy og!le słyszy) 8 ;y"edziemy daleko, gdzie nikt nie $+dzie iedział, kim

"este'my i nikogo nie $+dzie to o$%&odzi() Przyrzekam)

Cristina odr!%iła gło+ na $ok i spo"rzała na mnie) Tarz miała poz$aion#

"akiegokoliek yrazu, "ak$y "e" dusz+ roz$ito na tysi#%e odłamk!) O$"#łem "# mo%no i

po%ałoałem %zoło) 5łysz#% nieustannie $+$ni#%y szy$y desz%z i osa%za"#%e nas szare i $lade 'iatło martego 'itu, po raz pierszy pomy'lałem, że toniemy)



3"

Tego samego ranka rzu%iłem pra%+ dla pryn%ypała) =ostaiszy 'pi#%# Cristin+

galerii, udałem si+ na g!r+, do studia, i s%&oałem te%zk+ z szystkimi kartkami, notatkami i

uagami zi#zanymi z pro"ektem do starego ku4ra sto"#%ego przy '%ianie) ; pierszym

odru%&u %&%iałem ku4er podpali(, ale nie star%zyło mi odagi) Przez %ałe ży%ie

prze'iad%zony $yłem, że zapisyane przeze mnie strony stanoi# %z#stk+ mnie samego)

*ormalni ludzie yda"# na 'iat dzie%i@ pisarze yda"# ksi#żki) Jako pisarze skazani

"este'my na to, $y po'i+%i( im ży%ie, %&o($y miały odpła%i( nam niedzi+%zno'%i#) *a to,

$y złoży( so"e ży%ie na i%& karta%&, %zasami naet, $y ko7%u one nam to ży%ie ode$rały)

5po'r!d szystki%& dziny%& tor! z papieru i atramentu, kt!re ydałem na ten n+dzny

'iat, ten ła'nie, mo"a płatna o4iara zamian za o$ietni%e pryn%ypała, $ył $ez #tpieniana"$ardzie" groteskoy) *a ty%& stroni%a%& nie zna"doało si+ ni%, %o nie zasługiało$y na

ogie7 i tylko na ogie7, a mimo to $yła to kre z mo"e" kri i nie star%zało mi odagi, $y "e

znisz%zy() ;łożyłem te%zk+ na dno ku4ra i opu'%iłem studio strapiony, niemal zastydzony

soim t%&!rzostem, skr+poany z poodu o"%osta, kt!re mnie ł#%zyło z tym

manuskryptem z mrok!) Pradopodo$nie pryn%ypał potra4ił$y do%eni( ironi+ sytua%"i)

Mnie przypraiało to szystko o mdło'%i, na"zy%za"nie" 'ie%ie)

Cristina spała do p!>nego popołudnia) ;ykorzystałem to i poszedłem do sklepumle%zarskiego, przy targoisku, kupi( mleko, pie%zyo i sery) esz%z naresz%ie ustał, ale na

uli%a%& stały kałuże, a isz#%a poietrzu ilgo( "ak sze%&o$e%ny pył przenikała u$ranie i

przeszyała do ko'%i) 5to"#% kole"%e, po%zułem, że kto' mnie o$seru"e) ;ra%a"#% po

zakupa%& do domu, gdy prze%&odziłem przez ale"+ 9orn, o$e"rzałem si+ za sie$ie i

zo$a%zyłem, że idzie za mn# pi+%ioletni może dzie%iak) =atrzymałem si+ i popatrzyłem na

niego)

zie%iak też si+ zatrzymał, nie spusz%za"#% ze mnie oka)8 *ie $!" si+ 8 poiedziałem) 8 C&od> tu)

zie%iak podszedł kilka krok! i stan#ł par+ metr! ode mnie)

9lada, praie nie$ieskaa %era "ego tarzy spraiała rażenie, "ak$y nigdy nie

idziała sło7%a) $rany $ył na %zarno, na noga%& l'niły mu noiusie7kie lakierki) Miał

%iemne o%zy i tak ogromne >reni%e, że ledo $yło ida( $iałka)

8 Jak %i na imi+< 8 zapytałem)

zie%iak u'mie%&n#ł si+ i skazał na mnie pal%em) C&%iałem z$liży( si+ do niego, ale

ruszył p+dem i $łyskai%znie znikn#ł mi z o%zu alei 9orn)



otarłszy do domu, znalazłem kopert+ suni+t# 4utryn+ drzi)

Pie%z+( z %zeronego laku $yła "esz%ze %iepła) ?oze"rzałem si+ ok!ł, ale nikogo nie

dostrzegłem) ;szedłem i zamkn#łem drzi, dukrotnie przekr+%a"#% klu%z) 5tan#łem przy

s%&oda%& i otorzyłem kopert+)

Drogi przyjacielu!

6est mi na wyraz przy&ro" 0e nie móg$ an przy#yć na nasze wczorajsze spot&anie,

>fam" 0e czuje się an o#rze i nie zarzy$o się nic nieprzewizianego ani tym #arziej

przy&rego, (oleję na tym" i0 nie ane mi #y$o cieszyć się a1s&im towarzystwem" ale mam

nazieję" i0 niezale0nie o c%ara&teru przyczyny" &tóra uniemo0liwi$a anu spot&anie ze mn."

sprawa ocze&a się szy#&iego i pomyślnego rozwi.zania" stwarzaj.c warun&i la naszego

&olejnego spot&ania, -muszony jestem w nac%oz.cyc% niac% opuścić miasto" ale

natyc%miast po powrocie pozwolę so#ie przes$ać stosown. wiaomość,

? ocze&iwaniu na wieści otycz.ce i a1s&iej oso#y" i postępów w pracac% na

naszym proje&tem" pozrawia ana" ja& zawsze serecznie" a1s&i przyjaciel"

/nreas Corelli

=mi#łem list gar'%i i łożyłem do kieszeni) ;szedłem %i%&utko do mieszkania i

delikatnie zamkn#łem drzi za so$#) =a"rzałem do sypialni i stierdziłem, że Cristina %i#ż

'pi) Poszedłem do ku%&ni i za%z#łem przygotoya( ka+ i 'niadanie) Po kilku minuta%&

doszedł mnie odgłos krok! Cristiny) 5tała drzia%& i przygl#dała mi si+, u$rana stary

seter si+ga"#%y "e" do połoy ud) 9yła potargana, a o%zy miała podpu%&ni+te) *a "e"

arga%& i poli%zka%& ida( $yło %iemne plamy, "ak$y 'lady po uderzenia%&) nikała mo"ego

spo"rzenia)

8 Przepraszam 8 szepn+ła)

8 ="esz %o'< 8 spytałem)

Pokr+%iła gło#, ale nie zaża"#% na to, skazałem "e" mie"s%e przy stole) Podałem

posłodzon# "uż ka+ z mlekiem i kromk+ 'ieżo upie%zonego %&le$a z serem i szynk#) *aet nie ruszyła r+k#)

8 C&o%iaż "eden k+s 8 poprosiłem)

=a%z+ła kr+%i( talerzykiem i nie%&+tnie zi+ła kanapk+ do r+ki)

8 5ma%zna 8 poiedziała)

8 Jak resz%ie spr!$u"esz, yda %i si+ "esz%ze lepsza)

="edli'my mil%zeniu) Cristina, ku mo"emu zasko%zeniu, z"adła poło+ kanapki)

Opu'%iła gło+ do ysoko'%i 4iliżanki i przygl#dała mi si+ zza nie")8 Je'li %&%esz, "esz%ze dzi' ode"d+ 8 odezała si+ resz%ie) 8 *ie mart si+) Pedro dał



mi pieni#dze i)))

8 *ie %&%+, że$y' gdziekoliek od%&odziła) *ie %&%+, że$y' kiedykoliek od%&odziła)

5łyszysz<

8 *ie "estem do$r# toarzyszk# ży%ia, a6idzie)

8 *o to "uż "est nas do"e)

8 5erio m!iłe'< O tym, że po"edziemy daleko st#d<

Kin#łem gło#)

8 M!" o"%ie% %z+sto potarzał, że ży%ie nigdy nie da"e drugie" szansy)

8 a"e tylko tym, kt!rym nigdy nie storzyło piersze") ;ła'%iie "est to szansa z

drugie" r+ki, kt!re" kto' nie potra4ił ykorzysta(, ale lepsze to niż ni%)

'mie%&n+ła si+ $lado)

8 ;e> mnie na spa%er 8 poprosiła raptem)

8 A gdzie %&%esz i'(<

8 C&%+ pożegna( si+ z 9ar%elon#)



40

P!>nym popołudniem sło7%e y"rzało zza arsty %&mur pozostaiony%& przez

$urz+) li%e l'ni#%e od desz%zu przeisto%zyły si+ zier%iadła, kt!ry%& od$i"ali si+

prze%&odnie i $ursztyn nie$a) Pami+tam, że znale>li'my si+ na po%z#tku ?am$li, gdzie

spo'r!d mgły yłaniał si+ pomnik Kolum$a)

5zli'my mil%zeniu, patrz#% na 4asady i ludzi ni%zym na 4atamorgan+, "ak$y miasto

$yło "uż opustoszałe i zapomniane) *igdy 9ar%elona nie ydała mi si+ tak pi+kna i smutna

"ak oego popołudnia) dy za%zynało zmierz%&a(, skr+%ili'my ku ksi+garni 5empere i

5ynoie)

5%&ronili'my si+ $ramie, po drugie" stronie uli%y, gdzie mogli'my sta( przez nikogo

niespostrzeżeni) ;itryna stare" ksi+garni rzu%ała snop 'iatła na mokry i $łysz%z#%y %&odnik); 'rodku ida( $yło 2sa$ell+, kt!ra stała na dra$inie i ustaiała ksi#żki na na"yższe" p!ł%e,

pod%zas gdy 5empere syn, uda"#%, że przegl#da ksi+g+ przy%&od! i roz%&od! przy

kontuarze, k#tem oka patryał si+ kostki dzie%zyny) ; k#%ie siedział stary, sterany

ży%iem 5empere o"%ie% i zerkał na o$o"e z melan%&oli"nym u'mie%&em)

8 *iemal szystko, %o spotkało mnie ży%iu do$rego, znalazłem tym mie"s%u 8

poiedziałem nagle) 8 *ie %&%+ si+ z nim żegna()

9yło "uż %iemno, kiedy r!%ili'my do domu z ieży%zk#) Przyitało nas %iepłorozpalonego przed y"'%iem kominka) Cristina, ni% nie m!i#%, zostaiła mnie salonie i

id#% korytarzem, za%z+ła si+ roz$iera(, zna%z#% za so$# 'lad u$raniami) orzu%iłem dre do

ognia i poszedłem za ni#) Czekała na mnie ł!żku) Położyłem si+ o$ok) Piesz%z#% "#,

idziałem, "ak mi+'nie napina"# si+ "e" pod sk!r#) ; o%za%& Cristiny zamiast %zuło'%i $yło

"edynie pragnienie %iepła i ołanie o ratunek) =anurzyłem si+ %ały nie" i natarłem z 4uri#, a

ona $iła mi paznok%ie ple%y) 5łu%&ałem, "ak "+%zy, %zu"#% $!l i ży%ie, "ak$y "e" $rakoało

poietrza) ; ko7%u padli'my o$ok sie$ie, y%zerpani i zlani potem) Oparła gło+ na moimramieniu, pr!$u"#% spo"rze( mi o%zy)

8 To"a przy"a%i!łka poiedziała mi, że padłe' tarapaty)

8 2sa$ella<

8 Marti si+ o %ie$ie)

8 2sa$ella ma z$yt rozini+ty instynkt ma%ierzy7ski@ yda"e "e" si+, że "est mo"#

matk#)

8 Mam rażenie, że tu %&odzi o %o' zupełnie innego)

nikałem "e" spo"rzenia)



8 Opoiedziała mi, że pra%u"esz nad no# ksi#żk# zam!ion# przez "akiego'

zagrani%znego yda%+) *azya go pryn%ypałem)

M!i, że tamten pła%i %i 4ortun+, ale ty masz yrzuty sumienia, że przy"#łe' te

pieni#dze) M!i, że $oisz si+ tego %złoieka, tego pryn%ypała, i że %ałe" te" spraie "est

%o' pode"rzanego)

;est%&n#łem poirytoany)

8 Czy "est %o', o %zym 2sa$ella %i nie opoiedziała<

8 ?eszta została mi+dzy nami 8 odparła, pusz%za"#% oko) 8 A %o<

Kłamała<

8 Kłama(, nie kłamała, ra%ze" snuła domysły)

8 A o %zym "est ta ksi#żka<

8 To $a"ka dla dzie%i)

8 2sa$ella uprzedziła mnie, że tak ła'nie odpoiesz)

8 ;o$e% tego, po %o mnie pytasz, "e'li 2sa$ella uprzedziła szystkie mo"e

odpoiedzi<

Cristina popatrzyła na mnie gro>nie)

8 la to"ego spoko"u, dla spoko"u 2sa$elli, rzu%iłem pisanie te" ksi#żki) Cest 4ini 8

zapeniłem)

8 Kiedy<

8 zi' rano, kiedy spała')

=marsz%zyła $ri niedoierza"#%o)

8 A ten %złoiek, pryn%ypał, ie o tym<

8 *ie rozmaiałem z nim) Przypusz%zam "ednak, że za%zyna si+ domy'la() A "e'li nie

za%zyna, to szy$ko za%znie)

8 To zna%zy, że $+dziesz musiał mu odda( pieni#dze<

8 *ie s#dz+, $y prze"moał si+ "akimikoliek pieni+dzmi)Cristina mil%zała przez %&il+)

8 Mog+ prze%zyta( t+ ksi#żk+< 8 spytała resz%ie)

8 *ie)

8 A dla%zego nie<

8 To szki%, zarys $ez ładu i składu) *iepoz$ierane "esz%ze my'li, notatki, oderane

4ragmenty) Mało zrozumiałe) =nudziła$y %i+)

8 To nie ma zna%zenia, %&+tnie $ym "# prze%zytała)8 la%zego<



8 9o ty "# napisałe') Pedro tierdzi, że pisarza pozna"e si+ po 'lada%& atramentu, "akie

zostaia za so$#, że %złoiek, kt!rego ogl#damy, to tylko pału$a, a prada zasze ukrya

si+ 4ik%"i)

8 Penie prze%zytał to na "akie"' po%zt!%e)

8 *ie, zi#ł to z "edne" z toi%& ksi#żek) ;iem, $o też to %zytałam)

8 Plagiat nie umnie"sza idiotyzmu %ytatu)

8 A "a s#dz+, że %ytat ma sens)

8 ;i+% ida( ma)

8 ;o$e% tego mog+ "# prze%zyta(<

8 *ie)

5iedz#% naprze%iko przy stole ku%&ni i patrz#% na sie$ie od %zasu do %zasu,

przegryzali'my na kola%"+ pie%zyo i ser, kt!re zostały ze 'niadania) Cristina "adła $ez

apetytu, przed łożeniem do ust ogl#da"#% każdy k+s 'ietle 'ie%y)

8 Jest po%i#g, kt!ry "utro południe od"eżdża do Paryża ze sta%"i ran%ia 8

poiedziała) 8 =d#żyli$y'my<

Cały %zas miałem o%za%& o$raz Andreasa Correllego %&odz#%ego po s%&oda%& i

puka"#%ego do moi%& drzi)

8 C&y$a tak 8 odparłem)

8 =nam &otelik naprze%i Ogrodu 0uksem$urskiego) ;yna"mu"# tam poko"e na

miesi#%) Jest może tro%&+ drogi, ale))) 8 dodała)

;olałem "e" nie pyta(, sk#d zna ten &otelik)

8 Cena nie gra roli) Ale "a nie m!i+ po 4ran%usku 8 zastrzegłem si+)

8 Ja m!i+)

5pu'%iłem zrok)

8 Popatrz mi o%zy, a6idzie)

*ie%&+tnie podniosłem zrok)8 Mog+ so$ie p!"'(, "e'li %&%esz)))

Energi%znie pokr+%iłem gło#) C&y%iła mo"# dło7 i uniosła ku ustom)

8 ;szystko $+dzie do$rze) =o$a%zysz 8 poiedziała) 8 ;iem to)

Po raz pierszy ży%iu %o' mi si+ uda)

Przy"rzałem "e" si+) 5iedziała przede mn# p!łmroku, złamana, ze łzami o%za%&)

*i%zego tak nie pragn#łem, "ak da( "e" to szystko, %zego nigdy nie zaznała)

Położyli'my si+ na so4ie galerii i okryli'my ko%ami, patrz#% na płomienie kominku) =asn#łem, głasz%z#% łosy Cristiny i my'l#% o tym, że "est to mo"a ostatnia no%



tym domu, i+zieniu, kt!rym pogrze$ałem so"# młodo'() Bniło mi si+, że u%iekałem

przez 9ar%elon+ pełn# zegar!, kt!ry%& skaz!ki $iegły do tyłu) =aułki i ale"e skr+%ały

przede mn#, ni%zym tunele o$darzone łasn# ol#, torz#% żyy la$irynt i udaremnia"#%

szystkie pr!$y yrania si+ stamt#d) ; ko7%u, promienia%& sło7%a żarz#%ego si+

zeni%ie ni%zym kula płynnego metalu, do%ierałem do sta%"i ran%ia, na"szy$%ie" "ak mogłem,

na peron, z kt!rego ła'nie od"eżdżał po%i#g) 9iegłem za nim, ale po%i#g na$ierał pr+dko'%i i

mimo moi%& ysiłk! dosi+gn#łem go "edynie %zu$kami pal%!) 9iegłem do utraty t%&u, aż

resz%ie na ko7%u peronu spadałem pustk+) Kiedy podnosiłem zrok, $yło "uż za p!>no)

Po%i#g oddalał si+, a raz z nim tarz patrz#%e" na mnie z ostatniego okna Cristiny)

Otorzyłem o%zy prze%zu%iu, że Cristiny nie ma) Ogie7 zmalał do ledie żarz#%e"

si+ kupki popiołu) ;stałem i spo"rzałem przez okno) Bitało) Przyłożyłem tarz do szy$y i

dostrzegłem migo%#%# "asno'( okna%& studia) Podszedłem do s%&od! proadz#%y%& na

ież+) Po stopnia%& spłyał miedziany $lask) ;%&odziłem pooli)

; drzia%& studia zatrzymałem si+) Cristina siedziała na podłodze, odr!%ona do

mnie ple%ami) 5to"#%a przy '%ianie skrzynia $yła otarta) Cristina trzymała r+ka%& te%zk+ z

manuskryptem dla pryn%ypała i ła'nie miała rozi#za( tasiemk+)

słyszaszy mo"e kroki, strzymała si+)

8 Co tu ro$isz< 8 zapytałem, usiłu"#% pokry( niepok!" głosie)

Odr!%iła gło+ i u'mie%&n+ła si+)

8 Myszku"+)

2d#% za moim zrokiem, skieroanym na te%zk+, u'mie%&n+ła si+ zło'liie)

8 Co masz tu 'rodku< 8 spytała)

8 *i% spe%"alnego) *otatki) =apiski) *i% takiego)))

8 Kłam%zu%&) =ałoż+ si+, że to "est ła'nie ksi#żka, nad kt!r# pra%u"esz 8 poiedziała,

%i#gn#% za tasiemk+) 8 mieram z %iekao'%i)))

8 ;olał$ym, $y' tego nie ro$iła 8 poiedziałem na"spoko"nie", "ak mogłem)Cristina zmarsz%zyła $ri) Kl+kn#łem koło nie" i delikatnie y"#łem "e" te%zk+ z r#k)

8 a6idzie, poiedz mi, o %o tu %&odzi<

8 O ni% 8 zapeniałem "# z głupim u'mie%&em przylepionym do tarzy)

=ai#załem tasiemk+ i rzu%iłem te%zk+ do skrzyni)

8 *ie zamkniesz skrzyni na klu%z< 8 spytała Cristina)

Odr!%iłem si+, got! ypoiedzie( "akie' słoa przeprosin, ale Cristina "uż

znikn+ła na s%&oda%&) ;est%&n#łem i zamkn#łem skrzyni+)9yła sypialni) Przez %&il+ popatrzyła na mnie "ak na kogo' o$%ego) =atrzymałem



si+ progu)

8 Przepraszam 8 za%z#łem)

8 *ie masz mnie za %o przeprasza( 8 odparła) 8 *ie poinnam $yła tyka( nosa

nieso"e spray)

8 *ie tym rze%z)

Posłała mi lodoaty u'mie%&) Toarzyszył mu gest skra"ne" o$o"+tno'%i, od kt!rego

'%isn+ło mrozem)

8 *ieażne 8 poiedziała)

5kin#łem gło#, pozostaia"#% na kiedy indzie" pr!$+ y"a'nie7)

8 *a dor%u ran%ia kasy otiera"# $ardzo %ze'nie 8 poiedziałem) 8 Pomy'lałem,

że p!"d+ tam teraz i kupi+ $ilety do Paryża na dzisie"szy po%i#g) A p!>nie" st#pi+ do $anku i

y"m+ pieni#dze)

Cristina ograni%zyła si+ do przytakni+%ia)

8 9ardzo do$rze)

8 Może tym %zasie spaku"esz nas "ak#' tor$+< =a kilka godzin $+d+ z porotem)

'mie%&n+ła si+ niezna%znie)

8 Czekam tuta")

Podszedłem do nie" i u"#łem "e" tarz dłonie)

8 Jutro no%y $+dziemy "uż Paryżu 8 poiedziałem)

Po%ałoałem "# %zoło i yszedłem)



41

; roz%i#ga"#%ym si+ u my%& st!p lustrze podłogi &allu dor%a ran%ia od$i"ał si+

ielki, zisa"#%y z su4itu zegar) Pokazyał godzin+ si!dm# trzydzie'%i pi+(, ale kasy $yły

zamkni+te) 5prz#ta%z, uz$ro"ony miotł+, z "u$ilersk# skrupulatno'%i# poleroał podłog+,

pogizdu"#% "akie' paso do$le i usiłu"#%, mimo %&rome" nogi, dotrzyma( kroku melodii) =

$raku lepszego za"+%ia za%z#łem mu si+ przygl#da() 9ył to dro$ny m+ż%zyzna, kt!rego ży%ie

przeni%oało na szystkie możlie sposo$y, od$iera"#% mu, %o si+ dało, poza u'mie%&em i

rado'%i#, "ak# spraiała mu możlio'( sprz#tania z oddaniem te" %z+'%i podłogi, "ak$y

%&odziło o Kapli%+ 5yksty7sk#) ; &allu nie $yło nikogo, ko7%u i+% zdał so$ie spra+, że

"est o$seroany) Kiedy paso do$le z miotł# po raz pi#ty doproadziło go po$liże mo"ego

punktu o$sera%y"nego na usytuoane" z $oku ła%e, stan#ł i sparłszy si+ r+koma namiotle, spo"rzał na mnie)

8 *igdy "esz%ze nie zdarzyło im si+ otorzy( o yzna%zone" godzinie 8 y"a'nił,

ru%&em głoy skazu"#% na kasy)

8 Po %o i+% poda"#, że kasy %zynne s# od si!dme"<

Człoie%zek zruszył ramionami i est%&n#ł, nie $ez 4ilozo4i%zne" zadumy)

8 *o %!ż, rozkłada%& "azdy też poda"# godziny od"azd! i przy"azd! po%i#g!, a

od kiedy tu pra%u"+, $+dzie pi+tna'%ie lat, nie idziałem, że$y "akikoliek przy"e%&ał lu$od"e%&ał punktualnie 8 klaroał)

5prz#ta%z ruszył dale" tany z miotł# po dor%oe" posadz%e) Po kadransie

usłyszałem trzask otieranego okienka kasy) Podszedłem i u'mie%&n#łem si+ do kas"era)

8 My'lałem, że otiera"# pa7sto o si!dme" 8 poiedziałem)

8 Tak poda"# na ta$li%y) 9ilet %&%e pan kupi(<

8 a $ilety do Paryża, piersza klasa, na po%i#g o piersze")

8 *a dzi'<8 Je'li nie "est to z$ytni pro$lem dla pana)

;ypisanie $ilet! za"+ło kas"eroi niemal pi+tna'%ie minut)

5ko7%zyszy se da ar%ydzieła, rzu%ił "e z pogard# na kontuar)

8 *a piersz#) Peron %zarty) ?adz+ si+ nie sp!>ni()

=apła%iłem, ale że %i#ż stałem przed okienkiem, do%zekałem si+ "ego nieprzy"aznego

i oskarży%ielskiego spo"rzenia)

8 Jesz%ze %o'<

'mie%&n#łem si+ i pokr+%iłem prze%z#%o gło#, %o naty%&miast ykorzystał,



spusz%za"#% gilotyn+ okienka tuż przed moim nosem)

Odr!%iłem si+ i ruszyłem przez &all niepokalany i l'ni#%y dzi+ki do$re" oli

sprz#ta%za, kt!ry pozdroił mnie z daleka i ży%zył $on 6oyage)

Klient odiedza"#%y %entraln# siedzi$+ 9anku Gispano Colonial na uli%y ontanella

miał rażenie, że kra%za do 'i#tyni) Ogromny portyk y%&odził na na+ proadz#%#

szpalerze rze>$ ku okienkom ustaionym ni%zym ołtarz) Po o$u strona%&, na z!r kapli% i

kon4es"onał!, rozłożone $yły $iurka d+$oe i marszałkoskie 4otele, a szystkiego tego

dogl#dała mała armia s%&ludnie odziany%& i uz$ro"ony%& serde%zne u'mie%&y pra%onik!

$anku) Pod"#łem %ztery tysi#%e 4rank! got!%e i otrzymałem instruk%"e, "ak eentualnie

dysponoa( zdeponoanymi 'rodkami 4ilii, "ak# $ank miał Paryżu, na skrzyżoaniu rue

de ?ennes i $oule6ard ?aspail, nieopodal &otelu spomnianego przez Cristin+) 5%&oaszy

t+ mał# 4ortun+ kieszeni, yszedłem, pusz%za"#% mimo uszu uagi urz+dnika na temat

nieroztropno'%i poruszania si+ po mie'%ie z tak# got!k# przy so$ie)

5ło7%e 'ie%iło na nie$ie ni%zym r!ża sz%z+'liy%& iatr!, a %zysta $ryza niosła z

so$# zapa%& morza) 5zedłem lekkim krokiem, "ak$ym zrzu%ił z sie$ie ogromny %i+żar, i

za%z#łem naet dopusz%za( my'l, że miasto pozala mi y"e%&a( $ez urazy) ; alei 9orn

zatrzymałem si+, $y kupi( kiaty dla Cristiny, $iałe r!że z %zeron# st#żk#) Pokonu"#% po

da s%&odki, $iegłem na g!r+ domu z ieży%zk#, z u'mie%&em rozlanym na tarzy,

przekonany, że "est to pierszy dzie7 ży%ia, kt!rego, "ak mi si+ kiedy' zdaało, miałem "uż

nigdy nie przeży() =amierzałem "uż przekr+%i( klu%z zamku, kiedy drzi ust#piły same)

9yły otarte)

P%&n#łem "e i szedłem do sieni) ; domu panoała %isza)

8 Cristina<

Odłożyłem kiaty na kom!dk+ i za"rzałem do sypialni) Cristiny tam nie $yło)

Poszedłem korytarzem do galerii) *ie $yło żadny%& oznak "e" o$e%no'%i) 5tan#łem przy

s%&oda%& proadz#%y%& do studia i zaołałem:8 Cristina<

Odpoiedziało mi e%&o) Mo%no zdziiony, spo"rzałem na zegar sto"#%y "edne" z

itryn galerii) o%&odziła dziei#ta rano) Pomy'lałem, że Cristina, $y( może o$e% pilne"

potrze$y "aki%&' zakup!, yszła z domu, zostaia"#% drzi otarte, nau%zona Pedral$es,

że za"moanie si+ drziami, klu%zami i zamkami należy do służ$y)

Czeka"#% na "e" por!t, położyłem si+ na so4ie galerii) 5ło7%e, zimoe sło7%e,

padało przez szy$y, %zyste i $łysz%z#%e, i aż prosiło, $y podda( si+ %iepłym piesz%zotom "ego promieni) =amkn#łem o%zy i spr!$oałem my'la%& ustali( list+ rze%zy, kt!re za$ior+



ze so$#) Tyle lat, poło+ ży%ia, sp+dziłem po'r!d szystki%& ty%& przedmiot!, a teraz, gdy

miałem si+ z nimi pożegna(, nie potra4iłem zro$i( listy ty%& na"niez$+dnie"szy%&) 0eż#%

'ietlistym %ieple sło7%a i rozmarzony nadzie"ami, pooli, nie zda"#% so$ie z tego spray,

zapadłem $łogi sen)

Kiedy si+ o$udziłem i spo"rzałem na zegar $i$liote%e, do%&odziła dunasta

trzydzie'%i) Po%i#g od"eżdżał za p!ł godziny) 5ko%zyłem na r!ne nogi i po$iegłem do

sypialni)

8 Cristina<

Tym razem o$iegłem %ałe mieszkanie, za"rzałem do każdego poko"u, $y resz%ie

dotrze( do studia) *ie $yło nikogo, ale zdało mi si+, że %zu"+ dzin# o7 poietrzu)

os4or) Biatło pada"#%e przez okna yłapyało poietrzu smugi nie$ieskiego dymu) ;

studiu znalazłem na podłodze kilka zużyty%& zapałek) Czu"#% ukłu%ie niepoko"u, kl+kn#łem

przy ku4rze) Otorzyłem ieko i odet%&n#łem z ulg#) Te%zka z manuskryptem leżała

nietkni+ta) =amykałem ieko, kiedy zauażyłem, że %zerona tasiemka $yła rozi#zana)

Otorzyłem te%zk+) Prze"rzałem szystkie kartki, ale ni%zego nie $rakoało) =amkn#łem

te%zk+, zai#zaszy tasiemk+ 8 tym razem na pod!"n# kokardk+ 8 i odłożyłem na mie"s%e)

=amkn#łem ku4er i zszedłem na d!ł) siadłem na krze'le galerii, tarz# do długiego

korytarza proadz#%ego do drzi e"'%ioy%&, got! %zeka( %ierpliie) Minuty upłyały z

$ezgrani%znym okru%ie7stem)

Biadomo'( tego, %o si+ stało, z olna do%ierała do mnie i niedane pragnienie, $y

ierzy( i u4a(, za%z+ło na$iera( smaku ż!ł%i i gory%zy) zony z 5anta Maria del Mar

nie$aem za%z+ły $i( drug#)

Po%i#g do Paryża dano "uż od"e%&ał ze sta%"i, a Cristina %i#gle nie ra%ała) Po"#łem

!%zas, że odeszła, że te kilka godzin razem sp+dzony%& $yło "edynie mirażem) 5po"rzałem

przez szy$y na ! o'lepia"#%y dzie7, kt!ry nie zapoiadał "uż sz%z+'liy%& iatr!, i

yo$raziłem so$ie Cristin+ ra%a"#%# do 1illi Gelius, $y szuka( po%ie%&y ramiona%& Pedra1idala) Po%zułem, "ak rozżalenie pooli zatrua mi kre, i za%z#łem 'mia( si+ z sie$ie i ze

soi%& a$surdalny%& nadziei) *iezdolny si+ ruszy(, siedziałem "ak sparaliżoany i

o$seroałem miasto ton#%e mroka%& zmierz%&u i %oraz dłuższe %ienie na podłodze

studiu) ; ko7%u stałem i podszedłem do okna) Otorzyłem "e na o'%ież i y"rzałem) Od

$ruku dzieliło mnie kilka metr!) ;ystar%za"#%o iele, $y połama( so$ie ko'%i i zmieni( "e

sztylety, kt!re prze$i"# mo"e %iało, pozostaia"#% "e, $y dogasło kałuży kri na patio)

=astanoiłem si+, %zy $!l $ył$y nie do ytrzymania, "ak so$ie yo$rażałem, %zy też siłaupadku zagłuszyła$y zmysły i zadała szy$k# i skute%zn# 'mier()



;tedy usłyszałem uderzenia drzi) Jedno, drugie, trze%ie) derzenia zde%ydoane)

Odr!%iłem si+ od okna, %i#gle otumaniony doty%&%zasoymi my'lami) =n! alenie) Kto'

stał na dole przed drziami i łomotał) 5er%e sko%zyło mi do gardła) ?zu%iłem si+ d!ł

s%&od!, przekonany, że Cristina r!%iła, że %o' si+ ydarzyło drodze i zatrzymało "#, że

mo"e n+dzne i nik%zemne u%zu%ia rozżalenia $yły nieuspraiedliione, że ten dzie7 $ył

mimo szystko pierszym dniem oego ży%ia o$ie%anego) Po$iegłem ku drziom i

otorzyłem "e) 5tała tam p!łmroku, u$rana $iel) C&%iałem "# u'%isn#(, ale !%zas

u"rzałem "e" tarz zalan# łzami i zrozumiałem, że ta ko$ieta to nie Cristina)

8 a6idzie 8 szepn+ła 2sa$ella łami#%ym si+ głosem 8 pan 5empere umarł)



AKT TRZECI

GRA ANIOŁA



1

;ie%z!r "uż %ałkiem zapadł, kiedy dotarli'my do ksi+garni) =łotay $lask rozpraszał

$ł+kit no%y przy drzia%& ksi+garni 5empere i 5ynoie, gdzie ze$rała si+ setka os!$ z

zapalonymi 'ie%zkami r+ka%&) *iekt!rzy płakali mil%zeniu, inni patrzyli na sie$ie, nie

iedz#%, %o poiedzie() ?ozpoznaałem niekt!re tarze, przy"a%i!ł i klient! 5empere,

ludzi o$daroyany%& ksi#żkami przez starego ksi+garza, %zytelnik!, kt!rzy za%zynali

%zyta( dzi+ki niemu) ; miar+ "ak ie'( roznosiła si+ po s#siedni%& uli%a%&, s%&odzili si+

kole"ni %zytelni%y i przy"a%iele, kt!rzy nie mogli uierzy(, że stary 5empere umarł)

; ksi+garni zapalano szystkie 'iatła i "e" n+trzu można $yło dostrze% don

usta6a 9ar%el! z %ały%& sił podtrzymu"#%ego m+ż%zyzn+, kt!ry ledo stał na noga%&)

opiero kiedy 2sa$ella zi+ła mnie za r+k+ i poproadziła gł#$, rozpoznałem nim syna5empere) 9ar%el!, idz#% mnie, posłał mi $ezradny u'mie%&) 5yn ksi+garza płakał "ego

ramiona%& i nie miałem odagi pode"'( i przyita( si+ z nim) Podeszła za to 2sa$ella i

położyła mu r+k+ na ple%a%&) 5empere syn odr!%ił si+ i zo$a%zyłem "ego zmartiał# tarz)

2sa$ella podproadziła go do krzesła) 5yn ksi+garza opadł na nie ni%zym połamana kukła)

2sa$ella ukl+kła przy nim i przytuliła go) *igdy nie $yłem z nikogo taki dumny "ak z 2sa$elli

tym ła'nie momen%ie) To "uż nie $yła dorasta"#%a dzie%zyna, le%z ko$ieta, kt!ra sił# i

rozumem przeyższała szystki%& m+ż%zyzn zgromadzony%& ksi+garni)9ar%el! podszedł do mnie i y%i#gn#ł drż#%# dło7) '%isn#łem "#)

8 To si+ stało par+ godzin temu 8 y"a'nił za%&rypni+tym głosem) 8 =ostał sam

ksi+garni na "aki' %zas, a kiedy syn r!%ił)))

Pono( z kim' si+ posprze%zał))) *ie iem) oktor poiedział, że to ser%e)


8 dzie on "est<

9ar%el! ru%&em głoy skazał na drzi proadz#%e na zaple%ze) Podzi+koałem iskieroałem si+ tam) Przed e"'%iem gł+$oko odet%&n#łem i za%isn#łem pi+'%i)

Przekro%zyłem pr!g i zo$a%zyłem go) = r+koma skrzyżoanymi na $rzu%&u leżał na $la%ie

stołu) Jego tarz $yła $iała "ak papier, rysy zapadni+te, "ak$y z kartonu) ;%i#ż miał otarte

o%zy) =a$rakło mi t%&u i po%zułem si+, "ak$y kto' uderzył mnie z %ały%& sił prosto żoł#dek)

Oparłem si+ o st!ł i za%zerpn#łem gł+$oko poietrza) Po%&yliłem si+ nad nim i zamkn#łem

mu poieki) Pogłaskałem go po zimnym poli%zku i roze"rzałem si+ ok!ł, spogl#da"#% na !

'iat pełen stroni% ksi#żek i marze7, "aki storzył) 9ardzo %&%iałem ierzy( to, że

5empere %i#ż tu "est, po'r!d soi%& ksi#żek i przy"a%i!ł) słyszaszy kroki za ple%ami,



8 Jak si+ %zu"e<

2sa$ella spo"rzała mi prosto o%zy)

8 A pan<

8 Ja< o$rze 8 skłamałem) 8 Kto z nim zostanie dzi' no%y<

8 Ja 8 odpoiedziała $ez na"mnie"szego a&ania głosie)

Kin#łem gło#, po%ałoałem "# poli%zek i r!%iłem na zaple%ze) 9ar%el! usiadł

tam naprze%i sego starego przy"a%iela i pod%zas gdy da" pra%oni%y 4irmy pogrze$oe"

zde"moali miar+ i pytali o $uty i garnitur, nalał $randy do d!%& kieliszk! i podał mi

"eden) siadłem o$ok niego)

8 =a zdroie naszego dru&a 5empere, kt!ry nas szystki%& nau%zył %zyta(, a może

naet i ży( 8 zni!sł toast)

;ypili'my mil%zeniu) 5iedzieli'my na zaple%zu, dop!ki pra%oni%y 4irmy

pogrze$oe" nie r!%ili z trumn# i z rze%zami, kt!ry%& 5empere miał $y( po%&oany)

8 O ile panoie nie ma"# ni% prze%iko temu, my si+ szystkim za"miemy 8

zasugeroał ten, kt!ry ygl#dał na $ardzie" po"+tnego)

Przytakn#łem) Prze%&odz#% do 4rontoe" %z+'%i ksi+garni, zi#łem ! stary

egzemplarz ;ielki%& nadziei, kt!rego nigdy nie ode$rałem, i łożyłem do r#k pana 5empere)

8 *a drog+ 8 poiedziałem)

Po pi+tnastu minuta%& pra%oni%y 4irmy pogrze$oe" przenie'li trumn+ na ogromny i

%ze'nie" przygotoany st!ł na 'rodku ksi+garni) *a uli%y ze$rały si+ tłumy %zeka"#%e

gł+$okim mil%zeniu Podszedłem do drzi i otorzyłem "e) o 'rodka za%z+li %&odzi(, "eden

po drugim, przy"a%iele 4irmy 5empere i 5ynoie, $y odda( &ołd ksi+garzoi) 9ardzo ielu

nie mogło postrzyma( łez) ; te" sytua%"i 2sa$ella zi+ła syna ksi+garza za r+k+ i

poproadziła go do miesz%z#%ego si+ tuż nad ksi+garni# mieszkania, kt!rym ten przeżył

%ałe so"e ży%ie z o"%em) 9ar%el! i "a zostali'my ksi+garni, toarzysz#% staremu 5empere

%&ili, gdy ludzie s%&odzili si+, $y si+ z nim pożegna() *iekt!rzy, %i na"$liżsi, przył#%zalisi+ do nas i zostaali)

Czuanie trało %ał# no%) 9ar%el! siedział do pi#te" rano, "a za' do %zasu, gdy

2sa$ella, o 'i%ie, zeszła z g!ry i kazała mi p!"'( do domu, %&o($y po to, że$ym si+ tro%&+

oporz#dził)

5po"rzałem na 5empere i u'mie%&n#łem si+ do7) *ie mogłem uierzy(, że "uż nigdy

po przekro%zeniu progu ksi+garni nie zo$a%z+ go sto"#%ego za kontuarem) Przypomniałem

so$ie so"# piersz# izyt+ tuta", kiedy $yłem małym %&łop%em, a ksi+garz ydał mi si+m+ż%zyzn# ysokim i silnym) *ieznisz%zalnym) *a"m#drze"szym %złoiekiem na 'ie%ie)



8 *ie%& pan idzie "uż do domu, $ardzo prosz+ 8 szepn+ła 2sa$ella)

8 Ale po %o<

8 Prosz+)))

Odproadziła mnie na uli%+ i u'%iskała)

8 o$rze iem, "ak $ardzo go pan szanoał i %enił, i %o on dla pana zna%zył 8

poiedziała)

*ikt tego nie ie, pomy'lałem) *ikt) Ale przytakn#łem i po%ałoaszy "# poli%zek,

za%z#łem i'( $ez %elu, mi"a"#% puste "ak nigdy uli%e, przekonany, że "e'li si+ nie zatrzymam,

"e'li $+d+ %i#gle i'( przed sie$ie, to nie zdołam so$ie uprzytomni(, że 'iat, kt!ry znałem,

kt!ry zdaało mi si+, że znam, "est "uż gdzie indzie", $o na peno nie tu)

Tłum ludzi ze$rał si+ przy $ramie %mentarza, %zeka"#% na przy$y%ie karety

pogrze$oe") *ikt nie 'miał si+ odeza() = daleka sły%&a( $yło szum morza i poolny turkot

po%i#gu toaroego, przesua"#%ego si+ ku miastu 4a$ryk na tyła%& nekropolii) 9yło zimno,

a iatr od %zasu do %zasu sypał 'niegiem) Tuż po trze%ie" kareta pogrze$oa, zaprz+żona

%zarne konie, nad"e%&ała ysadzan# %yprysami ale"# 2%aria, po'r!d stary%& skład!) =e

starym 5empere "e%&ali "ego syn i 2sa$ella) 5ze'%iu toarzyszy z $ar%elo7skiego gremium

ksi+garzy, mi+dzy nimi don usta6o, zi+ło trumn+ na $arki i niosło na %mentarz) =a nimi

ruszyli szys%y żało$ni%y, torz#% mil%z#%y orszak, kt!ry szedł ale"kami %mentarza okryty

płasz%zem niski%& %&mur 4alu"#%y%& ni%zym rt+() słyszałem, "ak kto' m!i, że syn

ksi+garza postarzał si+ o pi+tna'%ie lat "edn# no%) Tytułoano go /pan 5empere3, $o teraz

on $ył odpoiedzialny za ksi+garni+, a od %ztere%& pokole7 ! %zarodzie"ski zak#tek na uli%y

5anta Ana nigdy nie zmienił nazy i zasze kieroał nim "aki' 5empere) 5zedł proadzony

pod rami+ przez 2sa$ell+ i odniosłem rażenie, że gdy$y "e" tu nie $yło, padł$y "ak

marionetka od%i+ta od nitek)

Pro$osz%z z ko'%ioła 5anta Ana, eteran ieku zmarłego, %zekał przy gro$ie 8

skromne" marmuroe" pły%ie, $ez żadny%& ozd!$, nieyr!żnia"#%e" si+ ni%zym sz%zeg!lnym)5ze'%iu ksi+garzy doniosło trumn+ i złożyło "# przy gro$ie) 9ar%el!, idz#% mnie, skin#ł

gło# na poitanie) ;olałem zosta( tłumie, nie iem 8 z t%&!rzosta %zy przez sza%unek)

5tamt#d, gdzie stałem, mogłem idzie( gr!$ mo"ego o"%a, mnie" i+%e" trzydzie'%i metr!

dale") dy szys%y stło%zyli si+ ok!ł gro$u, pro$osz%z podni!sł zrok znad ziemi i

u'mie%&n#ł si+)

8 Przy"a>niłem si+ z panem 5empere praie %zterdzie'%i lat i tylko raz rozmaiali'my

o 9ogu i ta"emni%a%&, "akie kry"e ży%ie) Praie nikt o tym nie ie, ale m!" przy"a%iel5empere nie przekro%zył progu ko'%ioła od dnia pogrze$u so"e" żony iany, do kt!re"



szys%y dzi' go odproadzamy, $y resz%ie "edno mogło spo%z#( u $oku drugiego, na

zasze) 9y( może dlatego szys%y uażali go za ateist+, ale rze%zyisto'%i $ył on

%złoiekiem ielkie" iary) ;ierzył soi%& przy"a%i!ł, ierzył prad+ i %o', %zego

nie miał odagi naza( i %zemu nie 'miał przyda( tarzy, $o, "ak maiał, od tego "este'my

my, ksi+ża) Pan 5empere ierzył, że szys%y "este'my %z+'%i# %zego' i+kszego i że z dniem

naszego ode"'%ia z tego 'iata nasze spomnienia i nasze pragnienia nie znika"#, le%z sta"#

si+ spomnieniami i pragnieniami ty%&, kt!rzy za"mu"# nasze mie"s%e) *ie iedział, %zy

storzyli'my 9oga na nasz o$raz i podo$ie7sto, %zy też On storzył nas, nie pełni

'iadom tego, %o %zyni) ;ierzył, że 9!g %zy też "akakoliek inna mo%, kt!ra nas tu

sproadziła, ży"e każdym z naszy%& działa7, każdym z naszy%& sł!, i uida%znia si+

tym szystkim, %o spraia, iż "este'my %zym' i+%e" niż tylko 4igurkami z gliny) Pan

5empere ierzył, że 9!g ży"e trosze%zk+, a może i $ardzo, ksi#żka%& i dlatego %ałe so"e

ży%ie po'i+%ił temu, $y si+ ksi#żkami dzieli(, ksi#żki %&roni( i pilnoa(, $y i%& stroni%e, tak

"ak nasze spomnienia i nasze pragnienia, nigdy nie zgin+ły) ;ierzył $oiem, i t# iar#

zaraził mnie, że dop!ki "est na 'ie%ie %&o($y "edna "edyna oso$a zdolna si+gn#( po ksi#żk+ i

"# prze%zyta(, przeży(, dop!ty istnie"e %z#ste%zka 9oga lu$ ży%ia) ;iem, że nie po my'li

naszego przy"a%iela $yło$y, gdy$y'my pożegnali si+ z nim modlitami i pie'niami) ;iem, że

ystar%zyło$y mu iedzie(, iż "ego przy"a%iele, tak li%znie dzi' przy$yli, nigdy go nie

zapomn#) *ie mam na"mnie"sze" #tplio'%i, że Pan, %&o( stary 5empere tego nie o%zekiał,

przy"mie do sego kr!lesta naszego drogiego przy"a%iela, i iem, że ży( on $+dzie zasze

ser%a%& szystki%& nas, kt!rzy tuta" si+ dzi' zgromadzili'my, szystki%& ty%&, kt!rzy

penego dnia odkryli dzi+ki niemu magi+ ksi#żek, i szystki%& ty%&, kt!rzy, naet nie

poznaszy go, kiedy' przekro%z# pr!g "ego małe" ksi+garni, gdzie, "ak lu$ił m!i(, &istoria

ła'nie si+ za%zyna) 5po%zya" spoko"u, przy"a%ielu, i nie%& 9!g pozoli nam u%z%i(

to"# pami+(, z dzi+%zno'%i# za to, iż dane nam $yło %i+ pozna()

Kiedy ksi#dz pro$osz%z sko7%zył, po$łogosłaił trumn+ i spusz%za"#% zrok, %o4n#łsi+ nie%o, ok!ł zaległa $ezmierna %isza) *a znak pra%onika 4irmy pogrze$oe" gra$arze

za%z+li pooli spusz%za( trumn+ na sznura%&) Pami+tam d>i+k, "aki ydała, dotarłszy na

dno, i tłumiony przez ielu pła%z) Pami+tam, że 8 niezdolny si+ ruszy( 8 zostałem, $y

zo$a%zy(, "ak gra$arze kład# na gr!$, kt!rym od dudziestu sze'%iu lat spo%zyała "ego

żona iana, ielk# marmuro# płyt+, na kt!re" idniało "edynie /5empere3)

Przy$yli na pogrze$ za%z+li z olna kieroa( si+ ku $ramom %mentarza i rozdziela(,

nie $ardzo iedz#%, dok#d p!"'(, $o nikt nie %&%iał ode"'( i zostai( $iednego 5empere)2sa$ella i 9ar%el! odproadzali syna ksi+garza) *ie ruszałem si+ z mie"s%a, dop!ki szys%y



nie odeszli, i dopiero tedy odażyłem si+ pode"'( do gro$u) kl#kłem i położyłem dło7 na

marmurze)

8 o ry%&łego zo$a%zenia 8 yszeptałem)

słyszałem kroki i zanim spo"rzałem, iedziałem, że to on) ;stałem i odr!%iłem

si+) Pedro 1idal y%i#gał ku mnie dło7 i u'mie%&ał si+ na"smutnie"szym u'mie%&em, "aki

kiedykoliek idziałem)

8 *ie podasz mi r+ki< 8 zapytał)

*ie podałem) Po %&ili 1idal pokiał gło# i %o4n#ł dło7)

8 Co pan tu ro$i< 8 spytałem ostro)

8 5empere $ył r!nież moim przy"a%ielem 8 odparł 1idal)

8 O%zyi'%ie) 2 "est pan sam<

1idal spo"rzał na mnie pyta"#%o)

8 dzie "est< 8 dopoiedziałem)

8 Kto<

Parskn#łem z gory%z#) ostrzegłem zara%a"#%ego i skonsternoanego na nasz idok

9ar%el!)

8 Co "e" pan teraz o$ie%ał, że$y "# przekupi(<

5po"rzenie 1idala st+żało)

8 C&y$a nie iesz, %o m!isz, a6idzie)

Podszedłem do7 tak $lisko, że na tarzy %zułem "ego odde%&)

8 dzie ona "est< 8 nie ust+poałem)

8 *ie iem 8 odparł 1idal)

8 O%zyi'%ie 8 poiedziałem, odra%a"#% zrok)

Już ruszałem stron+ y"'%ia, ale 1idal złapał mnie za rami+ i zatrzymał)

8 a6idzie, po%zeka")))

*ie zda"#% so$ie spray z tego, %o ro$i+, zama%&n#łem si+ i uderzyłem go z %ałe" siły)Tra4iłem pi+'%i# tarz) Padł do tyłu) =auażyłem kre na dłoni i usłyszałem, że kto'

nad$iega) Czy"e' r+%e %&y%iły mnie i od%i#gn+ły od 1idala)

8 *a miło'( $osk#, a6idzie))) 8 krzykn#ł 9ar%el!)

Ksi+garz ukl#kł przy 1idalu, kt!ry dyszał z ustami pełnymi kri)

9ar%el! trzymał go za gło+, patrz#% na mnie ze zło'%i#) Odszedłem stamt#d,

na"szy$%ie" "ak mogłem, mi"a"#% zasko%zony%& in%ydentem żało$nik!) *ie miałem odagi

spo"rze( im o%zy)Przez kilka dni nie y%&odziłem z domu, 'pi#% za dnia, i ła'%iie ni% nie $ior#% do



ust) *o%ami siadałem galerii przed kominkiem i słu%&ałem %iszy, %zeka"#% na odgłos

krok! na korytarzu, ierz#%, że Cristina r!%i, że "ak tylko doie si+ o 'mier%i pana

5empere, r!%i do mnie, %&o($y i z lito'%i, %o te" sytua%"i zupełnie mi ystar%zało) dy od

'mier%i ksi+garza mi"ał "uż praie tydzie7 i zrozumiałem, że Cristina nie r!%i, za%z#łem

znou zagl#da( na g!r+ do studia) ;y%i#gn#łem ze skrzyni manuskrypt pryn%ypała, $y

prze"rze( go i prze%zyta( od noa, smaku"#% każde zdanie i każdy akapit) 0ektura

przypraiała mnie o mdło'%i, ale przynosiła zarazem mro%zn# satys4ak%"+) Kiedy my'lałem o

stu tysi#%a%& 4rank!, kt!re z po%z#tku ydały mi si+ ogromn# kot#, u'mie%&ałem si+ do

sie$ie i m!iłem, że ten sukinsyn tanio mnie kupił) Pr!żno'( zagłuszała gory%z, a $!l

zamykał drzi przed 'iadomo'%i#) ; odru%&u py%&y pononie prze%zytałem 0uQ Aetema

mo"ego poprzednika, iega Marlaski, a nast+pnie rzu%iłem płomienie kominka) Tam,

gdzie on doznał kl+ski, "a odnios+ zy%i+sto) Tam, gdzie on pogu$ił drogi, "a odna"d+

y"'%ie z la$iryntu)

5i!dmego dnia przyst#piłem pononie do pra%y) O p!łno%y usiadłem przy $iurku)

Kartka $iałego papieru kr+%ona ałek starego underooda i %zarne miasto za oknami)

5łoa i o$razy popłyn+ły z moi%& r#k, "ak$y %zekały pełne pas"i i+zieniu duszy) 5trony

zapełniały si+ $ez mo"e" 'iadomo'%i i nie za%&ou"#% umiaru, "ak$y miały "edynie rzu%i(

urok i zatru( zmysły i my'li) Przestałem "uż my'le( o pryn%ypale, o "ego zapła%ie i

ymagania%&) Po raz pierszy ży%iu pisałem ył#%znie dla sie$ie i dla nikogo i+%e")

Pisałem, że$y podpali( 'iat i spali( si+ raz z nim) Pra%oałem no% no%, aż do

y%zerpania) ;aliłem klaisze maszyny do pisania, p!ki pal%e nie za%zynały mi krai(,

a gor#%zka nie zasnuała o%zu mgł#)

; kt!ry' sty%znioy poranek, kiedy zatra%iłem "uż zupełnie po%zu%ie %zasu,

usłyszałem pukanie do drzi) 0eżałem na ł!żku, ze zrokiem utkionym stare" 4otogra4ii,

na kt!re" mała Cristina idzie za r+k+ z nieznanym m+ż%zyzn# pomostem %&odz#%ym

morze 'iatła) Ten o$raz ydaał mi si+ "uż "edyn# do$r# rze%z#, "aka mi pozostaała, iklu%zem do szystki%& ta"emni%) Przez par+ minut nie reagoałem na pukanie i alenie, p!ki

nie usłyszałem "e" głosu i nie zrozumiałem, że ani my'li ust+poa()

8 Prosz+ mi otorzy(, do "asne" %&olery) ;iem, że pan tam "est, i+% nie ode"d+,

dop!ki nie otorzy mi pan drzi al$o p!ki i%& nie yaż+)

dy otorzyłem, 2sa$ella %o4n+ła si+ i spo"rzała na mnie z przerażeniem)

8 To "a, 2sa$ella)

Odsun+ła mnie na $ok i ruszyła prosto do galerii, $y otorzy( szystkie okna nao'%ież) P!>nie" poszła do łazienki i odkr+%iła od+, $y napełni( ann+) =łapała mnie za rami+



i za%i#gn+ła tam)

Posadziła na $rzegu anny i spo"rzała o%zy, pal%ami unosz#% mi poieki i

złorze%z#% pod nosem) 9ez uprzedzenia za%z+ła zde"moa( mi koszul+)

8 2sa$ello, nie "estem &umorze)

8 Co to za $lizny< Co pan so$ie zro$ił<

8 To tylko zadrapania)

8 ;olała$ym, że$y lekarz to zo$a%zył)

8 *ie)

8 Mnie nie $+dzie pan m!i(: nie 8 odparła zde%ydoanie) 8 Teraz %&odzi pan do

anny, $ierze mydło, szoru"e si+, płu%ze, a p!>nie" goli) Ma pan do y$oru: my"e si+ pan i

goli sam al$o "a pana my"+ i gol+) 2 prosz+ so$ie nie my'le(, że si+ $+d+ kr+poa()

'mie%&n#łem si+)

8 *ie musisz mnie o tym zapenia()

8 Prosz+ ro$i( to, %o poiedziałam) A "a id+ po lekarza)

C&%iałem %o' poiedzie(, ale uniosła r+k+ i u%iszyła mnie)

8 Ani słoa) Je'li si+ panu yda"e, że "est pan "edynym, kt!remu doskiera $!l

istnienia, to si+ pan myli) 2 "e'li "est panu %ałkiem o$o"+tne, %zy zde%&nie pan "ak pies, %zy "ak

esz, to prosz+ zdo$y( si+ przyna"mnie" na tyle przyzoito'%i, $y łaskaie pami+ta(, że

innym nie "est to o$o"+tne, %&o(, prad+ m!i#%, sama nie iem dla%zego)

8 2sa$ello)))

8 o ody) 2 prosz+ nie %&odzi( do anny spodnia%& i kalesona%&)

8 miem si+ yk#pa()

8 Każdy tak m!i)

Pod%zas gdy 2sa$ella poszła po lekarza, "a posłusznie za%z#łem ykonya( "e"

rozkazy, podda"#% si+ a$lu%"om zimn# od#) *ie goliłem si+ od dnia pogrze$u, i+% mo"a

tarz lustrze przypominała o$li%ze ilkołaka) O%zy $yły %zerone, a sk!ra %&oro$liie $lada) ;łożyłem %zyste u$rania i usiadłem galerii, o%zeku"#% na por!t 2sa$elli) ;r!%iła

dadzie'%ia minut p!>nie" toarzystie medyka, kt!rego, "ak mi si+ zdało, idziałem "uż

%&y$a gdzie' okoli%y)

8 Oto pa%"ent) Prosz+ nie słu%&a( tego, %o m!i, $o to kłam%zu%& 8 o$ie'%iła

2sa$ella)

oktor rzu%ił na mnie okiem, sza%u"#%, "ak rogo "estem nastaiony)

8 Bmiało, panie doktorze 8 za%&+%iłem) 8 Jak$y mnie nie $yło)0ekarz przyst#pił do nikliego rytuału mierzenia %i'nienia, przer!żny%& auskulta%"i,



$adania >reni%, "amy ustne", pyta7 o ta"emni%zym %&arakterze i spo"rze7 z ukosa,

stanoi#%y%& podsta+ iedzy medy%zne") Kiedy dotarł do %i+(, "akie 2ren+ 5a$ino ykonała

$rzyt# na moim torsie, uni!sł $ri i przy"rzał mi si+ $ada%zo)

8 A to<

8 To długa opoie'(, panie doktorze)

8 5am pan to so$ie zro$ił<

=aprze%zyłem)

8 am panu ma'(, ale o$aiam si+, że $lizny pozostan#)

8 ;yda"e mi si+, że o to %&odziło)

oktor kontynuoał ogl+dziny) ;szystkiemu poddaałem si+ posłusznie,

przypatru"#% si+ 2sa$elli, kt!ra z niepoko"em o$seroała s%en+ z progu) =rozumiałem, "ak

$ardzo za ni# t+skniłem i "ak $ardzo %eniłem so$ie "e" toarzysto)

8 Ale si+ stra%&u na"adłam 8 mrukn+ła z przygan# głosie)

oktor za%z#ł ogl#da( mo"e r+%e i zmarsz%zył %zoło, u"rzaszy opuszki pal%! zdarte

niemal do ko'%i) =a%z#ł $andażoa( pal%e po kolei, mru%z#% pod nosem)

8 Od "ak dana pan nie "e<

;zruszyłem ramionami) oktor ymienił spo"rzenie z 2sa$ell#)

8 *ie ma pood! do paniki, ale $ył$ym rad, gdy$y z"aił si+ pan moim ga$ine%ie

na"p!>nie" "utro)

8 O$aiam si+, panie doktorze, że to $+dzie niemożlie 8 odparłem)

8 Jutro stai si+ u pana doktora 8 zapeniła 2sa$ella)

8 Tym%zasem zale%am, $y za%z#ł pan "e'( %o' %iepłego, pier $uliony i zupy,

nast+pnie solidne dania, prosz+ pi( dużo ody, żadne" kay ani napo"! po$udza"#%y%& i,

przede szystkim, prosz+ zażya( odpo%zynku, dużo odpo%zynku) Tro%&+ 'ieżego

poietrza i sło7%a, ale unika( ysiłk!) 5tierdzam u pana klasy%zne o$"ay y%zerpania i

ododnienia, i po%z#tki anemii)2sa$ella est%&n+ła)

8 To ni% takiego 8 rzu%iłem)

oktor spo"rzał na mnie z po#tpieaniem i stał)

8 Jutro moim ga$ine%ie, o %zarte" po południu) Teraz nie mam ani narz+dzi, ani

arunk!, że$y pana dokładnie z$ada()

=amkn#ł tor$+ i pożegnał si+ ze mn# grze%znie) 2sa$ella odproadziła go do drzi) Po

%&ili do$iegł mnie szmer i%& rozmoy proadzone" na s%&oda%&) ;łożyłem z porotemkoszul+ i usiadłem na ł!żku, %zeka"#% "ak grze%zny pa%"ent) słyszałem odgłos zamykania



drzi i kroki lekarza na s%&oda%&) ;iedziałem, że 2sa$ella stoi przedsionku, z$iera"#% si+,

$y e"'( do sypialni) Kiedy resz%ie si+ zde%ydoała, u'mie%&n#łem si+ do nie")

8 Przygotu"+ %o' do "edzenia)

8 *ie "estem głodny)

8 Mało mnie to o$%&odzi) *a"pier pan z"e, a p!>nie" y"dziemy, że$y m!gł pan

odet%&n#( 'ieżym poietrzem) 2 $ez gadania)

2sa$ella ugotoała ros!ł) ;rzu%iłem do niego kaałki $ułki i z"adłem szystko z

zadooleniem na tarzy, %&o( łykałem z trudem, "ak$y to $yły kamienie) ;y%zy'%iłem talerz

do dna i pokazałem 2sa$elli, kt!ra pilnoała mnie ni%zym sierżant) =araz po tym

zaproadziła mnie do sypialni i odszukała sza4ie palto) *ałożyła mi r+kai%zki, szalik i

pop%&n+ła mnie ku y"'%iu) Kiedy stan+li'my progu, iał zimny iatr, ale nie$o l'niło

%&yl#%ym si+ ku za%&odoi sło7%u, kt!re zaleało uli%e $ursztynem) 2sa$ella zi+ła mnie

pod r+k+ i ruszyli'my przed sie$ie)

8 Jak$y'my $yli zar+%zeni 8 poiedziałem)

8 9ardzo 'mieszne)

Poszli'my do parku Ciudadela i zanurzyli'my si+ ogrody ok!ł za%ieniony%&

pergoli) otarli'my do stau z ielk# 4ontann# i usiedli'my na ła%e)

8 zi+ku"+ 8 yszeptałem)

2sa$ella nie odpoiedziała)

8 *ie zapytałem, %o u %ie$ie 8 za%z#łem)

8 To nie "est ni% %iekaego)

8 Co u %ie$ie<

2sa$ella zruszyła ramionami)

8 ?odzi%e przesz%z+'lii, od kiedy r!%iłam) M!i#, że miał pan na mnie do$ry

pły) dy$y iedzieli))) Ale rze%zyi'%ie lepie" si+ układa mi+dzy nami) *ie że$ym i%&

znou tak %z+sto idyała) *iemal %ały %zas siedz+ ksi+garni)

8 A 5empere< Jak mu idzie interes po o"%u<

8 *ie na"lepie")

8 A z nim "ak si+ rozumiesz<

8 To do$ry %złoiek 8 odparła)

2sa$ella zamilkła na dłuże", spusz%za"#% gło+)

8 O'iad%zył mi si+ 8 poiedziała resz%ie) 8 Par+ dni temu, Els ]uatre ats)Patrzyłem na ni# z $oku, na "e" tarz, spoko"n#, "uż poz$aion# te" dzie%z+%e"



naino'%i, kt!r# %&%iałem nie" dostrzega(, a kt!re" przypusz%zalnie nigdy tam nie $yło)

8 2 %o< 8 zapytałem ko7%u)

8 Poiedziałam mu, że si+ zastanoi+)

8 2 zastanoisz si+<

O%zy 2sa$elli $ł#dziły gdzie' po staie)

8 Poiedział mi, że %&%iał$y założy( rodzin+, mie( dzie%i))) że mieszkali$y'my nad

ksi+garni#, że y%i#gn+li$y'my "# z dług!, kt!re za%i#gn#ł pan 5empere)

8 *o %!ż, młoda "esz%ze "este')))

Prze%&yliła gło+ na $ok i spo"rzała mi o%zy)

8 Ko%&asz go< 8 spytałem)

'mie%&n+ła si+ z $ezgrani%znym smutkiem)

8 Czy "a iem) C&y$a tak, %&o( nie tak $ardzo, "ak "emu si+ zda"e, że ko%&a mnie)

8 Czasami, trudny%& sytua%"a%&, można pomyli( sp!ł%zu%ie z miło'%i# 8

poiedziałem)

8 5poko"na głoa)

8 Tylko prosz+, a$y' si+ nie spieszyła)

Popatrzyli'my na sie$ie, poł#%zeni ta"nym so"uszem, kt!remu niepotrze$ne $yły

słoa, i przytuliłem "#)

8 Jeste'my przy"a%i!łmi<

8 op!ki nas 'mier( nie rozdzieli)

; drodze porotne" do domu zatrzymali'my si+ delikatesa%& przy uli%y Comer%io,

że$y kupi( %&le$ i mleko) 2sa$ella o'iad%zyła, że "utro poprosi o"%a, $y przysłał mi kosz

r!żny%& smakołyk!, i że mam z"e'( szystko $ez gadania)

8 A "ak prosperu"e ksi+garnia< 8 zapytałem)

8 5przedaż spadła dramaty%znie) 5#dz+, że ludzie przestali przy%&odzi(, $o smutno im

po 'mier%i pana 5empere i nie %&%# so$ie o tym przypomina() Je'li zi#( pod uag+ ksi+gira%&unkoe, przyszło'( malu"e si+ ra%ze" %zarny%& $ara%&)

8 A %o "est ty%& ksi+ga%&<

8 *+dza) Od kiedy za%z+łam tam pra%oa(, przy"rzałam si+ uażnie przy%&odom i

roz%&odom i musz+ poiedzie(, że pan 5empere, nie%& spo%zya poko"u, nie miał za grosz

smykałki do interes!)

aał ksi#żki tym, kt!ry%& nie $yło na nie sta() Al$o poży%zał, $y nigdy nie u"rze(

i%& z porotem) Kupoał %ałe z$iory, iedz#%, że nigdy i%& nie sprzeda, tylko dlatego, że i%&ła'%i%iele odgrażali si+, że "e spal# %zy yrzu%#) aał "ałmużn+ %ałe" %&marze poet! od



siedmiu $ole'%i, $iedny%& "ak myszy ko'%ielne) Może pan yo$razi( so$ie reszt+)

8 ;ierzy%iele na &oryzon%ie<

8 ="aia si+ przyna"mnie" d!%& dziennie, nie li%z#% list! i eza7 do zapłaty z

$anku) *a sz%z+'%ie nie $raku"e nam przyna"mnie" o4ert)

8 Kupna<

8 Kilku rze>nik! z 1i% "est żyo zainteresoany%& lokalem)

8 2 %o na to młody 5empere<

8 Potarza, że krok po kroku uda nam si+ ypl#ta( z dług!, ale realizm nie "est "ego

mo%n# stron#) He "ako' so$ie damy rad+, tylko musz+ to uierzy()

8 Ty "ednak nie $ardzo ierzysz)))

8 ;ierz+ arytmetyk+) 2 kiedy zagl#dam do ksi#g ra%&unkoy%&, idz+ "asno, że za

da miesi#%e itrynie ksi+garni zaisn# kieł$asy i kaszanki)

8 =na"dziemy "aki' spos!$)

2sa$ella u'mie%&n+ła si+)

8 Miałam nadzie"+ to od pana usłysze() A skoro "uż m!imy o długa%&: prosz+ mi

poiedzie(, że "uż nie pra%u"e pan dla pryn%ypała)

Pokazałem "e" %zyste r+%e)

8 =n! "estem olny "ak ptak 8 o'iad%zyłem)

Odproadziła mnie na g!r+ po s%&oda%&, ale kiedy si+ żegnali'my, dostrzegłem "e"

tarzy a&anie)

8 Co' si+ stało< 8 zapytałem)

8 *ie %&%iałam panu tego m!i(, ale lepie", że$y doiedział si+ pan ode mnie niż od

kogo' innego) C&odzi o pana 5empere)

;eszli'my do 'rodka i usiedli'my galerii naprze%iko kominka, do kt!rego 2sa$ella

dorzu%iła kilka dre) ; ogniu tlił si+ nadal z+glony egzemplarz 0uQAeterna Marlaski i

mo"a asystentka o$rzu%iła mnie spo"rzeniem godnym opraienia "e ramki)8 Co takiego %&%iała' mi opoiedzie( o 5empere<

8 ;iem to od "ego s#siada, don Ana%leta, kt!ry tierdzi, że idział, "ak 5empere

dniu so"e" 'mier%i kł!%i si+ z kim' ksi+garni) on Ana%leto ra%ał do domu i krzyki

niosły si+ na uli%+)

8 = kim rozmaiał<

8 = "ak#' ko$iet#) ?a%ze" starsz#) on Ana%leto nie przypominał so$ie, $y idział "# tu

%ze'nie", %&o%iaż ydała mu si+ %okoliek zna"oma) Ale don Ana%leto, iadomo, "estnałogoym miło'nikiem przysł!k!)



8 A słyszał, o %o im szło<

8 ;ydaało mu si+, że o pana)

8 O mnie<

2sa$ella pokiała gło#)

8 Młody 5empere yszedł na %&il+, $y dor+%zy( zam!ienie na uli%+ Canuda) *ie

$yło go na"yże" dziesi+(, pi+tna'%ie minut) ;r!%iszy, znalazł o"%a na podłodze, za

kontuarem) Oddy%&ał "esz%ze, ale $ył lodoaty) Kiedy przyszedł lekarz, $yło "uż za p!>no)))

Po%zułem si+, "ak$y alił mi si+ 'iat)

8 *ie poinnam $yła panu tego m!i( 8 yszeptała 2sa$ella)

8 ;prost prze%inie) o$rze zro$iła') on Ana%leto poiedział %o' "esz%ze o te"

ko$ie%ie<

8 5łyszał tylko, "ak si+ kł!%#) ;ydaało mu si+, że o ksi#żk+)

Ksi#żk+, kt!r# ona %&%iała kupi(, a kt!re" 5empere nie %&%iał sprzeda()

8 Ale dla%zego spomniała o mnie< *i% nie rozumiem)

8 9o to pan "est "e" autorem) C&odziło o Kroki nie$a) Jedyny egzemplarz, kt!ry

5empere miał sy%& oso$isty%& z$iora%& i kt!ry nie $ył na sprzedaż)

*agle oładn+ła mn# mro%zna peno'()

8 A ksi#żka)))< 8 za%z#łem)

8 =nikn+ła $ez 'ladu 8 doko7%zyła 2sa$ella) 8 5pradziłam re"estrze@ pan 5empere

notoał szystkie sprzedane ksi#żki, z dat# i %en#) Pa7skie" poie'%i 'r!d ni%& nie ma)

8 Jego syn o tym ie<

8 *ie) *ie opoiadałam o tym nikomu, tylko panu) Cały %zas staram si+ zrozumie(, %o

stało si+ oego popołudnia ksi+garni)

2 dla%zego) My'lałam, że może pan $+dzie iedział)))

8 Ta ko$ieta usiłoała yra( mu ksi#żk+ i pod%zas szarpaniny 5empere dostał

zaału) To ła'nie si+ stało 8 poiedziałem)8 A szystko z poodu mo"e" %&olerne" poie'%i)

Po%zułem, "ak skr+%a"# mi si+ n+trzno'%i)

8 To "esz%ze nie szystko 8 poiedziała 2sa$ella)

8 M!D

8 Kilka dni p!>nie" spotkałam don Ana%leta na s%&oda%&) Poiedział mi, że "uż %&y$a

ie, sk#d zna t+ ko$iet+, że dniu, kiedy "# zo$a%zył, nie m!gł so$ie przypomnie(, ale teraz

mu si+ yda"e, że idział "# iele lat %ze'nie", teatrze)8 ; teatrze<



2sa$ella przytakn+ła)

Mil%załem dług# %&il+) Popatrzyła na mnie z l+kiem)

8 Teraz nie $+d+ spoko"na, zostaia"#% tu pana samego) *ie poinnam $yła panu tego

m!i()

8 ;r+%z prze%inie) =ro$iła' $ardzo do$rze) *i% mi nie "est, naprad+)

2sa$ella pokr+%iła gło#)

8 zi' no%y zostan+ z panem)

8 A to"a reputa%"a<

8 ; nie$ezpie%ze7stie "est ra%ze" pa7ska) =a"rz+ tylko do sklepu rodzi%!, że$y

zadzoni( do ksi+garni i uprzedzi( i%&, że nie r!%+ na no%)

8 2sa$ello, naprad+ nie trze$a)

8 *ie $yło$y trze$a, gdy$y zrozumiał pan resz%ie, że ży"emy dudziestym ieku,

i założył tele4on tym mauzoleum) =a kadrans "estem z porotem) 2 konie% dyskus"i)

Kiedy 2sa$ella odeszła, peno'( tego, że 'mier( mo"ego przy"a%iela 5empere %i#żyła

na mnie, za%z+ła przenika( do na"gł+$szy%& zakamark! mo"e" 'iadomo'%i) Przypomniałem

so$ie, "ak stary ksi+garz zasze potarzał, że ksi#żki ma"# dusz+, dusz+ ty%&, kt!rzy "e pisz#,

kt!rzy "e %zyta"# i kt!rzy o ni%& marz#) 2 zrozumiałem !%zas, że do ostatnie" %&ili starał

si+ mnie %&roni(, po'i+%ił si+, $y o%ali( mo"# poie'(, $o ierzył, że na "e" karta%& zakl+ta

$yła mo"a dusza) 2sa$elli, kt!ra r!%iła z tor$# pełn# delikates! ze sklepu kolonialnego

rodzi%!, ystar%zyło "edno spo"rzenie, $y domy'li( si+ szystkiego)

8 =na pan t+ ko$iet+ 8 zayrokoała) 8 Ko$iet+, kt!ra za$iła pana 5empere)

8 5#dz+, że tak) To 2ren+ 5a$ino)

8 Czy to ta z 4otogra4ii, kt!re znale>li'my poko"u gł+$i< Ta aktorka<

Pokiałem gło#)

8 A po %o "e" $yła pa7ska ksi#żka<

8 Tego nie iem)="edli'my na kola%"+ %o' z rarytas! z Can ispert, po %zym siedli'my e d!"k+ na

szerokim 4otelu naprze%iko kominka) Kiedy tak patryali'my si+ płomienie, 2sa$ella

oparła gło+ na moim ramieniu)

8 *iedano 'niło mi si+, że miałam syna 8 poiedziała) 8 He mnie oła) Ale nie

mogłam do niego pode"'( ani naet go usłysze(, gdyż ui+ziono mnie gdzie', gdzie $yło

przera>liie zimno i nie mogłam si+ rusza()

8 To tylko sen 8 uspokoiłem "#)8 ;ydaał si+ taki rze%zyisty)



8 Może poinna' go opisa(< 8 zasugeroałem)

2sa$ella pokr+%iła gło#)

8 =astanaiałam si+ nad tym długo) 2 doszłam do niosku, że ol+ przeżya( ży%ie,

niż "e opisya() Prosz+ si+ nie o$raża()

8 ażam, że to m#dra de%yz"a)

8 A pan< Pan nie %&%e przeżya( so"ego ży%ia<

8 O$aiam si+, że nie pozostało mi "uż z$yt iele do przeżyania)

8 A ta ko$ieta< Cristina<

;est%&n#łem gł+$oko)

8 Cristina odeszła) ;r!%iła do m+ża) To r!nież $yła m#dra de%yz"a)

2sa$ella odsun+ła si+ ode mnie i spo"rzała, marsz%z#% $ri)

8 Czemu tak patrzysz< 8 zapytałem)

8 C&y$a si+ pan myli)

8 A to %zemu<

8 Par+ dni temu z"aił si+ u nas don usta6o 9ar%el! i rozmaiali'my o panu)

Poiedział, że idział si+ z m+żem Cristiny, nie"akim)))

8 Pedrem 1idalem)

8 ;ła'nie) 2 1idal zierzył mu si+, że Cristina odeszła do pana, że nie idział "e" ani

nie miał od nie" iadomo'%i od ponad miesi#%a) =dziiłam si+, że nie zastałam "e" tuta", z

panem, ale $ałam si+ zapyta()))

8 Jeste' pena, że 9ar%el! to ła'nie m!ił<

2sa$ella potierdziła)

8 Czy znou poiedziałam %o' nie tak< 8 zapytała zaniepoko"ona)

8 *ie)

8 Co' pan przede mn# ukrya)))

8 Cristiny tu nie ma) Od dnia, kiedy umarł 5empere)8 ; takim razie gdzie ona "est<

8 *ie mam po"+%ia)

;tuleni 4otel, odzyali'my si+ %oraz rzadzie", aż nad ranem 2sa$ella usn+ła)

O$"#łem "# ramieniem i zamkn#łem o%zy, rozmy'la"#% o tym, %o usłyszałem, i pr!$u"#%

ułoży( to %ało'() Kiedy piersze promienie 'itu za%z+ły s#%zy( si+ przez okna galerii,

otorzyłem o%zy i przekonałem si+, że 2sa$ella "uż nie 'pi, tylko na mnie patrzy)

8 zie7 do$ry 8 odezałem si+)8 ;ła'nie si+ nad %zym' zastanaiałam 8 ozna"miła)



8 2 %o ymy'liła'<

8 Ano ymy'liłam, że przy"m+ propozy%"+ młodego 5empere)

8 Jeste' pena<

8 *ie 8 roze'miała si+)

8 Co poiedz# toi rodzi%e<

8 9+d# penie roz%zaroani, ale ko7%u im prze"dzie) ;idzieli$y mnie %&+tnie" "ako

małżonk+ "akiego' do$rze prosperu"#%ego &andlarza szynk# i kaszank#, a nie $iednego

ksi+garza, ale $+d# musieli si+ z tym pogodzi()

8 Mogło $y( gorze" 8 stierdziłem)

8 Tak) Mogłam sko7%zy( u $oku pisarza 8 zgodziła si+ 2sa$ella)

Patrzyli'my na sie$ie długo, aż ko7%u 2za$ela podniosła si+ z 4otela) ;łożyła

płasz%z i zapi+ła go, odr!%ona do mnie tyłem)

8 Musz+ "uż i'( 8 odezała si+)

8 zi+ku"+, że dotrzymała' mi toarzysta 8 odpoiedziałem)

8 *ie%& pan nie pozoli "e" u%ie% 8 yszeptała) 8 *ie%& pan "# odna"dzie, gdziekoliek

"est, i nie%& "e" pan poie, że "# pan ko%&a, naet gdy$y to nie $yła prada) My, ko$iety,

lu$imy to słysze()

To m!i#%, odr!%iła si+ do mnie i po%&yliła, $y dotkn#( ustami moi%& ust) '%isn+ła

mi dło7 z %ałe" siły i yszła $ez słoa pożegnania)

Przez reszt+ tygodnia prze%zesyałem 9ar%elon+ poszukianiu kogo', kto idział

Cristin+ %i#gu ostatniego miesi#%a) Odiedziłem szystkie mie"s%a, kt!ry%& $yali'my

razem, i przemierzyłem ulu$iony szlak 1idala, iod#%y przez kaiarnie, restaura%"e i

luksusoe sklepy 8 nadaremnie) Każde" napotkane" oso$ie pokazyałem 4otogra4i+ z al$umu,

kt!ry zostaiła u mnie Cristina, i pytałem, %zy idział ostatnio t+ ko$iet+)

Kiedy' kto' "# rozpoznał i przypomniał so$ie, że idział "# toarzystie 1idala)

*iekt!rzy pami+tali naet "e" imi+) *ikt "ednak nie idział "e" %i#gu ostatni%& tygodni)Czartego dnia poszukia7 za%z#łem pode"rzea(, że kiedy "a na"spoko"nie" 'ie%ie

kupoałem na dor%u $ilety, Cristina opu'%iła dom z ieży%zk# i po prostu zapadła si+ pod

ziemi+)

;tedy przypomniałem so$ie, że rodzina 1idal! miała zarezeroany na stałe pok!"

&otelu Espa7a, przy uli%y 5ant Pau, za $udynkiem 0i%eo) Korzystali z niego %złonkoie

rodu, kt!rzy no%e operoy%& spektakli nie mieli o%&oty lu$ z r!żny%& zgl+d! nie mogli

ra%a( nad ranem do Pedral$es) ;iedziałem, że, przyna"mnie" soi%& %&lu$ny%& lata%&la salonoego, 1idal, podo$nie "ak "ego sza%ony o"%ie%, %ieszył si+ tym poko"u



toarzystem panien i pa7, kt!ry%& izyta rezyden%"i rodu, Pedral$es, %zy to ze

zgl+du na dystyngoane, %zy prze%inie, $ardzo niskie po%&odzenie oy%& dam,

z$udziła$y niepoż#dane plotki) 1idal, kiedy mieszkałem "esz%ze pens"ona%ie doFi

Carmen, nieraz proponoał mi, $ym u%zynił z poko"u użytek, gdy$y kiedy' przyszła mi

o%&ota 8 "ak to okre'lił 8 roze$ra( $iałogłoe pomiesz%zeniu $udz#%ym mnie"sz# groz+) *ie

s#dziłem, $y Cristina zde%ydoała si+ ukry( akurat tym mie"s%u, "e'li og!le iedziała o

"ego istnieniu, ale $yło ono ostatnim na mo"e" li'%ie i żadne inne nie przy%&odziło mi do

głoy) =apadał zmierz%&, kiedy dotarłem do &otelu Espa7a i zaż#dałem idzenia z

dyrektorem, poołu"#% si+ na serde%zn# przy"a>7 z panem 1idalem) Pokazałem dyrektoroi

4otogra4i+ Cristiny, on za', %zyni#% zado'( dyskre%"i, u'mie%&n#ł si+ uprze"mie i

poin4ormoał, że /inni podładni3 pana 1idala $yli tu "uż kilka tygodni temu, pyta"#% o t+

sam# oso$+, i że odpoiedział im dokładnie to %o mnie: nigdy nie idział te" ko$iety

soim &otelu) Podzi+koałem mu za "ego nieskażon# prze$łyskiem "akiegokoliek u%zu%ia

grze%zno'( i przy$ity, skieroałem si+ do y"'%ia)

Prze%&odz#% o$ok "adalni, za przeszklon# '%ian# do"rzałem k#tem oka zna"om# tarz)

Pryn%ypał, "edyny go'( %ałe" sali, siedział przy stole, degustu"#% %o', %o z daleka ygl#dało

"ak kostki %ukru do kay) C&%iałem znikn#( "ak na"szy$%ie", kiedy ła'nie si+ odr!%ił i z

promiennym u'mie%&em poma%&ał do mnie r+k#) =żyma"#% si+ na prze'ladu"#%ego mnie

pe%&a, odpoiedziałem na "ego poitanie)

ał mi znak, $ym podszedł) Polokłem si+ do drzi "adalni i szedłem do 'rodka)

8 C!ż za miła niespodzianka, spotka( pana tuta", m!" przy"a%ielu)

;ła'nie o panu my'lałem 8 odezał si+)

*ie%&+tnie u'%isn#łem mu dło7)

8 9yłem peien, że nie ma pana mie'%ie 8 zauażyłem)

8 ;r!%iłem nie%o %ze'nie") Czy da si+ pan na %o' zaprosi(<

Odm!iłem, na %o on skazał mi mie"s%e przy stole) siadłem)Pryn%ypał, zgodnie ze zy%za"em, miał na so$ie %zarny trzy%z+'%ioy garnitur z

ełny i "eda$ny %zerony kraat) ;ydał mi si+ nieskazitelnie elegan%ki "ak zasze, $yło

"ednak "ego ygl#dzie %o', %o mnie zastanoiło) ług# %&il+ to trało, zanim

u'iadomiłem so$ie, %o to takiego) ; klapie garnituru $rakoało anioła) Corelli poi!dł

zrokiem za moim spo"rzeniem i przytakn#ł)

8 *iestety, zgu$iłem go i nie mam po"+%ia gdzie 8 y"a'nił)

8 Mam nadzie"+, że nie $ył $ardzo %enny)8 Miał arto'( ył#%znie sentymentaln#) Ale porozmaia"my o spraa%& istotny%&)



Jak si+ pan miea, przy"a%ielu< Mimo iż sporady%znie r!żnimy si+ niekt!ry%& kestia%&,

$ardzo so$ie %eni+ nasze konersa%"e) zi' nie tak łato o rozm!%+ na poziomie)

8 Prze%enia mnie pan)

8 9yna"mnie")

płyn+ła długa %&ila, pod%zas kt!re" idziałem tylko "ego spo"rzenie $ez dna)

Pomy'lałem, że ol+ "uż, "ak ygłasza te so"e $analne przemoy) Kiedy mil%zał, yraz

"ego tarzy zmieniał si+, a atmos4era ok!ł g+stniała)

8 =atrzymał si+ pan tuta"< 8 zapytałem, $y przera( %isz+)

8 *ie, nadal mieszkam domu nieopodal parku uell) m!iłem si+ tu dzi' z

przy"a%ielem, ale szystko skazu"e na to, iż nie%o si+ sp!>ni) 9rak do$ry%& manier u

poniekt!ry%& "est doprady godny u$oleania)

8 =da"e mi si+, że nieiele "est na 'ie%ie os!$, kt!re odażyły$y si+ nie przy"'( na

spotkanie z panem)

Pryn%ypał spo"rzał mi o%zy)

8 ; rze%zy same", "est i%& nieiele) ;ła'%iie "edyn#, "aka przy%&odzi mi do głoy,

"est pan)

Pryn%ypał zi#ł kostk+ %ukru i upu'%ił do 4iliżanki) ; "e" 'lady poszły die nast+pne)

5kosztoał kay i dorzu%ił "esz%ze %ztery kostki, pi#t# za' łożył do ust)

8 Przepadam za %ukrem 8 yznał)

8 To ida()

8 *ie m!i pan ni% na temat naszego pro"ektu 8 zmienił nagle temat) 8 Jaki' pro$lem<

=a%zerpn#łem gł+$oko poietrza)

8 Ksi#żka "est niemal uko7%zona 8 poiedziałem)

Tarz pryn%ypała roz"a'nił u'mie%&, na kt!ry olałem nie patrze()

8 To doprady znakomita iadomo'() Kiedy $+d+ m!gł "# ode$ra(<

8 Potrze$u"+ "esz%ze kilku tygodni) Musz+ szystko prze"rze() Ale to "uż %zystakosmetyka, ni% i+%e")

8 Możemy ustali( "aki' termin<

8 Je'li pan so$ie ży%zy)))

8 Odpoiada panu pi#tek, dudziestego trze%iego tego miesi#%a<

=e%&%e pan przy"#( zaproszenie na kola%"+, $y u%z%i( sz%z+'liy 4inał naszego

przedsi+zi+%ia<

o pi#tku, dudziestego trze%iego, pozostały dokładnie da tygodnie)8 o$rze 8 zgodziłem si+)



8 ; takim razie "este'my um!ieni)

;zi#ł do r+ki 4iliżank+ słodkie" "ak ulepek kay, "ak$y znosił toast, i opr!żnił "#

"ednym &austem)

8 A pan< 8 zapytał "ak gdy$y nigdy ni%) 8 C!ż pana tu sproadza<

8 5zukam kogo')

8 Kogo', kogo znam<

8 *ie)

8 2 znalazł pan t+ oso$+<

8 *ie)

Pryn%ypał pooli pokiał gło#, "ak$y delektoał si+ moimi p!łsł!kami)

8 Mam rażenie, że zatrzymu"+ pana $re pa7skie" oli, przy"a%ielu)

8 Jestem tro%&+ zm+%zony, ni% ponadto)

8 *ie $+d+ i+% za$ierał panu i+%e" %zasu) *iekiedy zapominam o tym, że %&o(

pa7skie toarzysto spraia mi ielk# przy"emno'(, panu $y( może, %ale nie odpoiada

mo"e)

'mie%&n#łem si+ uprze"mie i skorzystałem z okaz"i, $y si+ podnie'() =o$a%zyłem

mo"e od$i%ie "ego >reni%a%& 8 $lada kukła ui+ziona mro%zne" studni)

8 *ie%& pan d$a o sie$ie) 9ardzo prosz+)

8 *a peno)

Pożegnałem si+ skinieniem głoy i ruszyłem ku y"'%iu) Od%&odz#%, słyszałem, "ak

kłada do ust i rozgryza kole"n# kostk+ %ukru)

2d#% kierunku ?am$li, zauażyłem, że markizy 0i%eo $yły pod'ietlone, a na

%&odniku %zekał długi sznur samo%&od! pilnoany%& przez regiment szo4er! li$eria%&)

A4isze zapoiadały premier+ Cosi 4an tutte i zastanoiłem si+, %zy 1idal nie opu'%ił dzi'

so"ego zam%zyska, $y o$e"rze( spektakl) O$rzu%iłem spo"rzeniem grupk+ sto"#%y%& na

'rodku uli%y szo4er! i od razu dostrzegłem 'r!d ni%& Pepa) 5kin#łem na7 r+k#)8 Co pan tu ro$i, prosz+ pana<

8 *o i gdzie "est<

8 Pan "est 'rodku, na przedstaieniu)

8 *ie m!i+ o don Pedrze) M!i+ o Cristinie) Pani 1idal) dzie ona "est<

Po%z%iy Pep spo"rzał na mnie smutno)

8 *ie iem) Tego nie ie nikt)

Poiedział mi, że 1idal poszuku"e "e" od kilku tygodni, a "ego o"%ie%, patriar%&a klanu,opła%iD naet kilku poli%"ant!, $y "# odnale>li)



8 *a po%z#tku my'lał, że "est z panem)))

8 Ani razu nie dzoniła, nie przysłała żadnego listu ani telegramu<

8 *ie, prosz+ pana) *aprad+) ;szys%y "este'my $ardzo zmartieni, a pan))) *ie

idziałem go "esz%ze takim stanie, "ak długo go znam) zi' pierszy raz, odk#d panienka,

to zna%zy pani, odeszła, yszedł gdzie' ie%zorem)

8 Pami+tasz, %zy Cristina %o' m!iła, zanim opu'%iła 1ill+ Gelius<

8 ;ła'%iie))) 8 poiedział Pep teraz "uż praie szeptem 8 sły%&a( $yło, "ak si+ kł!%i z

panem) Ja idziałem, że "est smutna) ;iele %zasu sp+dzała sama) Co dzie7 pisała listy, a

potem szła "e ysyła( na po%zt+ przy alei ?eina Elisenda)

8 Czy kiedy' rozmaiałe' z ni# sam na sam<

8 Kt!rego' dnia, na kr!tko przedtem, zanim odeszła, pan poprosił, że$ym "# zai!zł

do lekarza)

8 9yła %&ora<

8 *ie mogła spa() oktor przepisał "e" krople laudanum)

8 Poiedziała %i %o' po drodze<

Pep "ak$y si+ skur%zył so$ie)

8 Pytała mnie o pana) Czy może pana idziałem al$o iem, %o si+ z panem dzie"e)

8 *i% i+%e"<

8 9yła $ardzo smutna) =a%z+ła płaka(, a kiedy spytałem, %o "e" "est, poiedziała, że

$ardzo $raku"e "e" o"%a, pana Manuela)))

;tedy si+ domy'liłem i za%z#łem złorze%zy( na samego sie$ie, że nie padłem na to

%ze'nie") Pep patrzył na mnie zdziiony, zastanaia"#% si+ penie, dla%zego si+

u'mie%&am)

8 ;ie pan, gdzie ona "est< 8 zapytał)

8 My'l+, że tak 8 $#kn#łem)

;ydało mi si+, że słysz+ z drugie" strony uli%y %zy"' głos i zo$a%zyłem ynurza"#%#si+ z esty$ulu 0i%eo zna"om# syletk+) 1idal nie ytrzymał naet do ko7%a pierszego

aktu) Pep odr!%ił si+, $y odpoiedzie( na ołanie %&le$oda%y, i nim zd#żył mi poradzi(,

że$ym odszedł "ak na"pr+dze", "a rozpłyn#łem si+ "uż %iemno'%ia%& no%y)

*aet z daleka ygl#dali "ak ziastuny zły%& iadomo'%i) Har papierosa po'r!d

granatoy%& %iemno'%i, syletki oparte o '%ian+ i para unosz#%a si+ z ust przy każdym

odde%&u) 5tali, pilnu"#% drzi domu z ieży%zk#) Komitet poitalny, złożony z inspektora

1i%tora randesa, z nieodł#%zn# o$sta# ps! go7%zy%& 8 Mar%osa i Castelo) *ietrudno $yłozgadn#(, że znale>li "uż %iało doy po Marlas%e na dnie $asenu "e" domu 5arria, a tym



samym mo"e nazisko podsko%zyło na i%& %zarne" li'%ie przyna"mnie" o kilka pozy%"i)

"rzaszy i%&, zatrzymałem si+ gałtonie i ukryłem mroka%& uli%y) O$seroałem i%&

przez %&il+, $y upeni( si+, że nie zauażyli, iż sto"+ zaledie pi+(dziesi#t metr! od ni%&)

;idziałem yra>nie pro4il randesa strumieniu 'iatła płyn#%ego z latarni zaieszone" na

4asadzie)

Pooli %o4n#łem si+ $ezpie%zne, zasnua"#%e miasto %iemno'%i i skr+%iłem

pierszy lepszy zaułek, gu$i#% si+ po'r!d pl#taniny uli%zek i arkad ?i$ery)

ziesi+( minut p!>nie" stałem przed $udynkiem dor%a ran%ia)

Kasy $yły "uż zamkni+te, "ednak na ielu perona%&, pod kopuł# ze stali i szkła,

%zekały "esz%ze r!ne rz#dki agon!) ?zut oka na ta$li%+ z rozkładem "azdy potierdził

mo"e o$ay: nast+pny po%i#g od%&odził dopiero naza"utrz) *ie mogłem ryzykoa( porotu

do domu i spotkania z randesem i sp!łk#) Co' mi m!iło, że kole"na izyta na komisaria%ie

potrała$y zna%znie dłuże" niż piersza i naet $iegły sym 4a%&u me%enas 1alera nie

zdołał$y y%i#gn#( mnie stamt#d tak łato)

Postanoiłem sp+dzi( no% &oteliku po'lednie" kategorii przy pla%u Pala%io,

naprze%iko $udynku giełdy) 0egenda głosiła, że dożyali tam soi%& dni przegrani

spekulatorzy, żye trupy, kt!rym sk#psto i amatorska arytmetyka y$u%&ły r+ka%&)

;y$iera"#% podo$n# nor+, miałem nadzie"+, iż nie $+d# mnie tam szuka( naet same Parki)

=ameldoałem si+ "ako Antonio Miranda i zapła%iłem z g!ry) Kons"erż, oso$nik o ygl#dzie

'limaka ro'ni+tego so"# $udk+ służ#%# za re%ep%"+, skład r+%znik! i kram z

pami#tkami "edno%ze'nie, r+%zył mi klu%z, kostk+ 'mierdz#%ego $ielink# mydła marki Cid

Campeador, kt!ra dodatku ygl#dała na użyan#, oraz zaproponoał, że razie gdy$ym

miał o%&ot+ na toarzysto pł%i odmienne", może mi przysła( dam+ o uro%zym pseudonimie

Jednooka, "ak tylko ta r!%i ze składane" ła'nie domoe" izyty)

8 Po%zu"e si+ pan potem "ak noo narodzony 8 zapenił)

Podzi+koałem, ykr+%a"#% si+ po%z#tkami lum$ago i ży%z#% mu do$re" no%y,ruszyłem ku s%&odom) Pok!", zar!no ystro"em, "ak i ielko'%i#, przypominał sarko4ag)

?oze"rzaszy si+, zde%ydoałem, że prze'pi+ no% na pry%zy u$raniu, $y unikn#( kontaktu

z po'%iel# i szystkim, %o zd#żyło si+ nie" zal+gn#() *akryłem si+ znalezionym sza4ie

postrz+pionym ko%em, kt!ry 'r!d ota%za"#%y%& mnie sym4onii 4etor! przyna"mnie"

pa%&niał na4talin#, po %zym zgasiłem 'iatło, yo$raża"#% so$ie, że zna"du"+ si+

luksusoym apartamen%ie, na "aki sta( prze%ież kogo', kto ma $anku sto tysi+%y 4rank!)

Te" no%y praie nie zmrużyłem oka)Opu'%iłem &otel przed południem i udałem si+ na dorze%) Kupiłem $ilet piersze"



klasy, z nadzie"#, że po%i#gu ode'pi+ nieprzespane zapyziałym &otelu godziny, i

stierdziszy, że do od"azdu pozostało mi dadzie'%ia minut, skieroałem si+ ku sto"#%ym

rz#dkiem ka$inom tele4oni%znym) Podałem tele4onist%e numer s#siad! ?i%arda 5al6adora)

8 C&%iał$ym rozmaia( z Emiliem)

8 Przy tele4onie)

8 *azyam si+ a6id Martin) Jestem przy"a%ielem pana ?i%arda 5al6adora, kt!ry dał

mi pa7ski numer na ypadek, gdy$ym potrze$oał pilnie si+ z nim skontaktoa()

8 Może pan %&il+ po%zeka(< =araz go zaołam)

5po"rzałem na dor%oy zegar)

8 Tak, dzi+ku"+) Czekam)

opiero po upłyie trze%& minut, trze%& długi%& minut, usłyszałem z$liża"#%e si+

kroki ?i%arda 5al6adora i "ego głos, kt!ry na %&il+ przyr!%ił mi spok!")

8 Pan a6id Martin< ;szystko porz#dku<

8 Tak)

8 9ogu dzi+ki) Czytałem gazeta%& o ?ouresie i martiłem si+ o pana) dzie pan

"est<

8 *ie mam teraz %zasu, $y rozmaia() Musz+ y"e%&a( z miasta)

8 *a peno szystko porz#dku<

8 Tak) *ie%& pan mnie posłu%&a) Ali%ia Marlas%a nie ży"e)

8 ;doa< *ie ży"e<

=apadło długie mil%zenie) =dało mi si+, że słysz+ szlo%& 5al6adora i przekl#łem

du%&u $rak delikatno'%i, z "akim przekazałem mu t+ iadomo'()

8 Jest pan tam<

8 Tak)))

8 zoni+, że$y pana ostrze%) 2ren+ 5a$ino ży"e i %&y$a mnie 'ledzi) *ie "est sama)

My'l+, że toarzyszy "e" Ja%o)8 Ja%o Cor$era<

8 *ie "estem peien, %zy to on) Pradopodo$nie iedz#, że padłem na i%& trop, i

pr!$u"# u%iszy( szystki%&, kt!rzy ze mn# rozmaiali) O$aiam si+, że miał pan ra%"+)))

8 Ale dla%zego Ja%o miał$y teraz r!%i(< 8 spytał inspektor 5al6ador) 8 *ie idz+

tym żadnego sensu)

8 *ie mam po"+%ia) Musz+ "uż i'() C&%iałem tylko pana ostrze%)

8 O mnie prosz+ si+ nie marti() Je'li ten skurysyn ze%&%e złoży( mi izyt+, przy"m+ go z otartymi ramionami) ^ier( ieku na to %zekam)



Kieronik sta%"i zagizdał na od"azd)

8 *ie%& pan nikomu nie u4a) =adzoni+ do pana, "ak tylko r!%+ do miasta)

8 zi+ku"+ za tele4on) Prosz+ na sie$ie uaża()

Kiedy po%i#g ruszył niespiesznie, s%&roniłem si+ soim przedziale i opadłem na

siedzenie) Ciepły poie ogrzeania i łagodny stukot k!ł działały ko"#%o) Przemierza"#%

g#sz%z 4a$ryk i komin! na przedmie'%ia%&, zostaiali'my za so$# miasto i okrya"#%y "e

%ałun szkarłatnego 'iatła) Jałoa ziemia &angar! i odstaiony%& na $o%zni%e po%i#g!

za%z+ła stopnioo ust+poa( mie"s%a $ezkresnemu kra"o$razoi p!l i zg!rz, zie7%zony%&

domami oraz ieżami strażni%zymi i poprzetykany%& lasami i rzekami) = mgły yłaniały si+

tu i !dzie ioski al$o "ad#%e drogami ozy) Mi"ali'my małe sta%"e, nie zatrzymu"#% si+ na

ni%&, a oddali przemykały dzonni%e i gospodarsta)

; penym momen%ie podr!ży zapadłem sen, a kiedy si+ o$udziłem, pe"zaż zmienił

si+ zupełnie) Prze"eżdżali'my skalistymi #ozami, kt!ry%& z$o%za znosiły si+ stromo

pomi+dzy "eziorami i strumieniami) Po%i#g "e%&ał skra"em las! pn#%y%& si+ po stoka%&

niedosi+żny%& g!r) Po %&ili oo spi+trzenie skalisty%& sz%zyt! i ydr#żony%& skała%&

tuneli zmieniło si+ przepastn#, otart# dolin+, kt!re" $iegły przez 'niegi stada

pusz%zony%& samopas koni, a dali ma"a%zyły kamienne ioski) Po drugie" stronie doliny

ida( $yło sz%zyty Pirene"! 8 o'nieżone stoki płon+ły $ursztynoym zmierz%&em) użo

$liże" dostrzegłem skupisko dom! rozsiany%& na zg!rzu) Konduktor za"rzał do przedziału

i u'mie%&n#ł si+)

8 *ast+pna sta%"a: Puig%erda 8 ozna"mił)

Po%i#g zatrzymał si+, ydy%&a"#% naałni%+ pary, kt!ra "edne" %&ili zalała peron)

;ysiadłem i znalazłem si+ po'r!d oe" pa%&n#%e" elektry%zno'%i# mgły) C&il+ p!>nie"

rozległ si+ dzonek kieronika sta%"i i usłyszałem, "ak po%i#g znou rusza) 5tukot

oddala"#%y%& si+ agon! nie umilkł "esz%ze, kiedy opada"#%e kł+$y pary odsłoniły kontury

idmoe" sta%"i) 9yłem na peronie sam) ro$niutki, g+sty 'nieg pr!szył niesko7%zenie pooli) *a za%&odzie %zerone sło7%e ygl#dało spod kopuły %&mur, za$aria"#% płatki

'niegu i nada"#% im ygl#d rozżarzony%& +gielk!) Podszedłem do $iura zaiado%y)

=astukałem szy$+) Podni!sł gło+ i spo"rzał na mnie o$o"+tnie)

8 Czy m!gł$y mi pan skaza( drog+ do mie"s%a zanego 1illa 5an Antonio<

Kieronik sta%"i zmarsz%zył $ri)

8 o sanatorium<

8 Tak s#dz+) *a "ego tarzy zago'%ił yraz zadumy, namysłu nad tym, "ak na"pro'%ie" udzieli(



skaz!ek przy$yszoi) Po %&ili, spomaga"#% si+ %ałym katalogiem min i gest!,

naszki%oał mi sytua%"+:

8 Musi pan i'( przez miaste%zko, min#( pla% przed ko'%iołem, aż do"dzie pan do

"eziora) Tam za%zyna si+ długa ale"a, przy kt!re" sto"# domy, y%&odz#%e na ale"+ ?igolisa)

*a rogu zo$a%zy pan trzypi+tro# ill+ oto%zon# ielkim ogrodem) To ła'nie sanatorium)

8 A ie pan może, gdzie m!gł$ym si+ zatrzyma(<

8 Po drodze $+dzie pan prze%&odził o$ok &otelu 0ago) Prosz+ po 8 iedzie(, że

przysyła pana 5e$as)

8 zi+ku"+)

8 Poodzenia)

5zedłem przykrytymi 'niegiem, pustymi uli%ami, szuka"#% syletki ko'%ielne" ieży)

Po drodze spotkałem kilku mie"s%oy%&, kt!rzy, patrz#% nieu4nie, pozdraiali mnie

skinieniem głoy) Kiedy dotarłem do pla%u, d!%& %&łopak! rozładou"#%y%& !z z

+glem skazało mi drog+ nad "ezioro i kilka minut p!>nie" u"rzałem skut# lodem $iał# ta4l+)

;ysadzany drzeami i pełen łaek deptak, zdłuż kt!rego postaiono dosto"ne domy ze

szpi%zastymi ieży%zkami, opasyał st+g# "ezioro) ; lodzie ui+zło kilka ł!de%zek)

=$liżyłem si+ do $rzegu i spo"rzałem na zamarzni+t# od+) Pokrya lodu $yła gru$a

na kilka %entymetr! i połyskiała gdzieniegdzie "ak m+tny kryształ, każ#% si+ domy'la(

r#%y%&, %zarny%& pr#d! pod skorup#)

=na"du"#%y si+ nieopodal "eziora &otel 0ago okazał si+ dupi+tro#, otynkoan# na

%zerono ill#) =anim poszedłem dale", zarezeroałem nim pok!" na die no%e, za kt!re

zapła%iłem z g!ry) ?e%ep%"onista o'iad%zył, że &otel "est praie pusty, i pozolił mi y$ra(

pok!")

8 5to "eden ma niesamoity idok na s%&!d sło7%a nad "eziorem 8 poiedział) 8 Ale

"e'li oli pan okna y%&odz#%e na p!łno%, mog+ zaproponoa()))

8 Prosz+ y$ra( za mnie 8 u%i#łem, nie%zuły na nie$yałe pi+kno oego zarannego pe"zażu)

8 ; takim razie sto "eden) ; le%ie to ulu$iony pok!" młody%& par)

Podał mi klu%ze do rze%zonego apartamentu dla nooże7%! i poin4ormoał,

"aki%& godzina%& można z"e'( kola%"+) przedziłem, że r!%+ p!>nie", i spytałem, %zy z

&otelu "est daleko do 1illi 5an Antonio) =o$a%zyłem na "ego tarzy ten sam yraz, "aki

idziałem %ze'nie" u kieronika sta%"i) Potem pokr+%ił gło# z uprze"mym u'mie%&em)

8 *ie i+%e" niż dziesi+( minut drogi) *ie%& pan p!"dzie %ały %zas prosto, przedłużeniem uli%zki, przy kt!re" stoi &otel, a zo$a%zy pan "# gł+$i) *ie spos!$ nie tra4i()



ziesi+( minut p!>nie" stałem przed 4urtk# do ielkiego ogrodu przykrytego

'niegiem, spod kt!rego yzierały su%&e li'%ie) ; gł+$i 1illa 5an Antonio, spoita peleryn#

płyn#%ego z "e" okien zło%istego 'iatła, prezentoała si+ ni%zym artonik) 2d#% przez

ogr!d, %zułem, że ser%e ali mi "ak młotem i że mimo przenikliego zimna mam spo%one

dłonie) ;szedłem po s%&oda%& proadz#%y%& do gł!ny%& drzi) = przedsionka, o posadz%e

sza%&oni%+, y%&odziło si+ na s%&ody@ zo$a%zyłem na ni%& piel+gniark+ podtrzymu"#%#

trz+s#%ego si+ m+ż%zyzn+, kt!ry ydaał si+ zaieszony pomi+dzy stopniami na ie%zne

%zasy, "ak$y "ego egzysten%"a ui+zła te" "edne", kr!tkie" %&ili)

8 o$ry ie%z!r, słu%&am pana< 8 do$iegł mnie głos z prae" strony)

Ko$ieta miała %iemne, suroe o%zy, tarde rysy i poag+ tarzy, ła'%i# komu',

kogo ży%ie nau%zyło o%zekia( "edynie zły%& iadomo'%i) Mogła mie( około pi+(dziesi+%iu

lat i %&o%iaż u$rana $yła ten sam 4artu%& %o młodsza, toarzysz#%a staruszkoi

piel+gniarka, z %ałe" "e" posta%i emanoały autorytet i ładza)

8 o$ry ie%z!r) Poszuku"+ nie"akie" Cristiny 5agnier) Mam poody, $y

przypusz%za(, że si+ tu zatrzymała)

8 Tuta" nikt si+ nie zatrzymu"e, szanony panie) To nie "est &otel ani za"azd)

8 Przepraszam) Przy"e%&ałem ła'nie z daleka poszukianiu te" oso$y)

8 *ie ma pan za %o przeprasza( 8 odparła piel+gniarka) 8 ;olno iedzie(, %zy "est pan

"e" krenym<

8 *azyam si+ a6id Martin) Czy Cristina 5agnier "est tuta"<

Prosz+)))

;yraz "e" tarzy nie%o złagodniał) *a usta%& po"aił si+ nieyra>ny u'mie%&) Potem

skin+ła gło#) Odet%&n#łem gł+$oko)

8 Jestem Teresa, sze4oa no%ne" zmiany piel+gniarek) *ie%& pan $+dzie łaska uda(

si+ za mn# do ga$inetu doktora 5an"uana)

8 Jak si+ miea panna 5agnier< M!gł$ym "# zo$a%zy(<Posłała mi kole"ny delikatny nieprzenikniony u'mie%&)

8 Prosz+ t+dy)

Pok!" kształ%ie prostok#ta %i'ni+tego mi+dzy %ztery pomaloane na nie$iesko

'%iany poz$aiony $ył okien) ie su4itoe lampy rzu%ały metali%zne 'iatło) ; poko"u

stały tylko trzy me$le: nagi st!ł i da krzesła) ; poietrzu unosił si+ zapa%& płynu do

dezyn4ek%"i)

9yło zimno) C&o%iaż piel+gniarka nazała to pomiesz%zenie /ga$inetem3, "aokre'lił$ym "e ra%ze" "ako %el+) =za zamkni+ty%& drzi do%ierały do mnie głosy, a %zasem



naet po"edyn%ze krzyki) *ie $yłem "uż peien, od "ak dana tu siedz+, kiedy drzia%&

stan#ł m+ż%zyzna u$rany $iały 4artu%&) Miał u'mie%& r!nie lodoaty "ak poietrze

poko"u) oktor 5an"uan, domy'liłem si+) Okr#żył st!ł i usiadł na krze'le, naprze%iko mnie)

Położył r+%e na stole i przy"rzaszy mi si+ z za%iekaieniem, odezał si+ ko7%u:

8 ?ozumiem, że od$ył pan dług# podr!ż i nie#tpliie "est pan zm+%zony, %&%iał$ym

"ednak iedzie(, dla%zego nie z"aił si+ tu pan Pedro 1idal)

8 *ie m!gł przy"e%&a()

oktor patrzył na mnie uażnie i %zekał) Miał %&łodne spo"rzenie i ! yraz tarzy

kogo', kto słu%&a, ale nie słyszy)

8 Czy mog+ si+ z ni# zo$a%zy(<

8 = nikim si+ pan nie zo$a%zy, dop!ki nie poie mi pan prady)

A iem, %zego pan tu szuka)

;est%&n#łem i pokiałem gło#) *ie prze"e%&ałem stu pi+(dziesi+%iu kilometr!,

że$y kłama()

8 *azyam si+ a6id Martin) Jestem przy"a%ielem Cristiny 5agnier)

8 Tuta" m!imy o nie" pani 1idal)

8 *ie o$%&odzi mnie, "ak si+ o nie" tuta" m!i) C&%+ si+ z ni# idzie() =araz)

oktor est%&n#ł)

8 To pan "est tym pisarzem<

;stałem znie%ierpliiony)

8 Co to og!le za mie"s%e< la%zego nie pozala%ie mi "e" zo$a%zy(<

8 *ie%& pan usi#dzie) 9ardzo prosz+)

oktor skazał mi krzesło i za%zekał, aż zn! usi#d+)

8 Czy mog+ spyta(, kiedy idział si+ pan z ni# %zy rozmaiał po raz ostatni<

8 Ponad miesi#% temu 8 odparłem) 8 la%zego pan pyta<

8 Czy ie pan %o' o tym, $y kto' rozmaiał z ni# potem<8 *ie) *ie iem) O %o tu %&odzi<

oktor 5an"uan uni!sł pra# dło7 do ust, "ak$y ażył słoa)

8 O$aiam si+, że mam złe iadomo'%i)

Po%zułem, "ak '%iska mnie żoł#dku)

8 Co "e" si+ stało<

oktor popatrzył na mnie $ez słoa i po raz pierszy ydało mi si+, że dostrzegam

"ego spo"rzeniu %ie7 #tplio'%i)8 *ie iem 8 odpoiedział)



5zli'my kr!tkim korytarzem z metaloymi drziami po o$u strona%&) oktor

5an"uan szedł pierszy, trzyma"#% r+ku p+k klu%zy)

*a d>i+k naszy%& krok! za drziami rozlegały si+ szepty, zduszone mi+dzy

'mie%&em a szlo%&em) 5tan+li'my przed pomiesz%zeniem samym ko7%u korytarza) oktor

otorzył "e i zatrzymał si+ progu, patrz#% na mnie $ez yrazu)

8 Pi+tna'%ie minut 8 poiedział)

;szedłem do 'rodka i usłyszałem, "ak zamyka za mn# drzi)

=nalazłem si+ poko"u o ysokim su4i%ie i $iały%& '%iana%&, kt!re przegl#dały si+

l'ni#%y%& płytka%& podłogi) = $oku stało metaloe ł!żko, za zasłon# z prze"rzyste" tkaniny 8

puste) = szerokiego okna ida( $yło o'nieżony ogr!d, drzea, a dale" ta4l+ "eziora)

=auażyłem "# dopiero, "ak post#piłem kilka krok!)

5iedziała na 4otelu przy oknie) $rana $iał# koszul+ no%n#, łosy miała sple%ione

arko%z) O$szedłem 4otel i spo"rzałem na ni#)

Patrzyła t+po przestrze7) Kiedy ukl#kłem o$ok, naet nie mrugn+ła) Kiedy

położyłem na "e" dłoni mo"#, nie drgn#ł ani "eden mi+sie7 "e" %iała) ;!%zas dostrzegłem

kr+pu"#%e "#, od nadgarstk! po łok%ie, $andaże i zauażyłem, że $yła przyi#zana do

krzesła) Pogłaskałem "# po tarzy, o%iera"#% %iekn#%# po poli%zku łz+)

8 Cristina 8 y"#kałem)

Miała spo"rzenie utkione dali i zupełnie nie zdaała so$ie spray z mo"e"

o$e%no'%i) Przysun#łem krzesło i usiadłem naprze%iko)

8 To "a, a6id 8 szepn#łem)

Przez %ały kadrans siedzieli'my tak mil%zeniu) Trzymałem "# za r+k+, "e" o%zy

nadal patrzyły, nie idz#%, szystkie mo"e pytania pozostaały $ez odpoiedzi) Potem

usłyszałem, "ak drzi si+ otiera"# pononie, i po%zułem, że kto' delikatnie %i#gnie mnie za

rami+)

9ył to doktor 5an"uan) ałem si+ yproadzi( na korytarz, nie staia"#% oporu)oktor zamkn#ł pomiesz%zenie na klu%z i zaproadził mnie z porotem do so"ego

lodoatego ga$inetu) Opadłem na krzesło i spo"rzałem na niego, niezdolny ydusi( z sie$ie

ani słoa)

8 C&%e pan zosta( przez %&il+ sam< 8 zapytał)

5kin#łem gło#) oktor yszedł, nie domyka"#% za so$# drzi)

=o$a%zyłem, że mo"a praa r+ka drży i za%isn#łem "# pi+'() *ie %zułem "uż

panu"#%ego ga$ine%ie %&łodu ani nie słyszałem do%&odz#%y%& zza '%iany głos! i krzyk!);iedziałem tylko, że $raku"e mi t%&u i że naty%&miast musz+ stamt#d y"'()



8

oktor 5an"uan odnalazł mnie "adalni &otelu 0ago: siedziałem naprze%iko

kominka, nad talerzem, z kt!rego nie skosztoałem ani k+sa) Poza mn# nie $yło sali

nikogo opr!%z kr#ż#%e" mi+dzy pustymi stołami dzie%zyny, kt!ra poleroała sztu(%e i

układała "e na o$rusie) =a oknami zro$iło si+ %iemno i 'nieg padał pooli ni%zym

kryształoy, nie$ieski pył) oktor podszedł do mnie i u'mie%&n#ł si+)

8 Tak my'lałem, że pana tu zna"d+ 8 zagaił) 8 Tuta" zatrzymu"# si+ szys%y przy"ezdni)

Ja też sp+dziłem tu so"# piersz# no%, kiedy przy"e%&ałem dziesi+( lat temu) Kt!ry pok!"

pan dostał<

8 Podo$no ulu$iony pok!" nooże7%!, z idokiem na "ezioro)

8 Prosz+ to nie ierzy() =asze m!i# to samo)Poza terenem sanatorium i $ez $iałego 4artu%&a doktor 5an"uan spraiał rażenie

spoko"nie"szego i sympaty%znie"szego)

8 9ez 4artu%&a ledo pana poznałem 8 poiedziałem)

8 = medy%yn# "est "ak z o"skiem) 9ez munduru nie ma generała 8 odparł) 8 Jak si+

pan %zu"e<

8 o$rze) Miałem gorsze dni)

8 Czyż$y< =dziiłem si+, nie zastaszy pana ga$ine%ie)8 Musiałem za%zerpn#( 'ieżego poietrza)

8 ?ozumiem) Miałem "ednak nadzie"+, że okaże si+ pan $ardzie" odporny psy%&i%znie)

8 Czemu<

8 dyż pana potrze$u"+) A '%i'le rze%z u"mu"#%, to Cristina pana potrze$u"e)


8 Penie my'li pan, że "estem t%&!rzem 8 poiedziałem)

oktor zaprze%zył)8 Od "ak dana "est takim stanie<

8 Od kilku tygodni) Prakty%znie odk#d si+ tu z"aiła) Je" stan si+ pogorszył)

8 Ma 'iadomo'( tego, gdzie "est<

oktor rozłożył r+%e)

8 Trudno stierdzi()

8 Co si+ "e" stało<

oktor 5an"uan est%&n#ł)

8 Miesi#% temu znaleziono "# nieopodal, na tute"szym %mentarzu@ leżała na gro$ie o"%a)



9yła yzi+$iona i ma"a%zyła) Przyieziono "# do sanatorium, gdyż "eden z 4unk%"onariuszy

ardii Cyilne" pami+tał "# z zeszłego roku, kiedy sp+dziła tu kilka miesi+%y, opieku"#% si+

o"%em) ;ielu mieszka7%! "# znało) Przy"+li'my "# do sanatorium, gdzie przez par+ dni

pozostała pod o$sera%"#) 9yła ododniona@ pode"rzeamy, że nie spała od ielu no%y) Od

%zasu do %zasu odzyskiała 'iadomo'() M!iła tedy o panu) Tierdziła, że grozi panu

ielkie nie$ezpie%ze7sto) Kazała mi przysi#%, że nie poiadomi+ nikogo, naet "e" m+ża,

do %zasu, aż $+dzie mogła zro$i( to sama)

8 Mimo szystko nie rozumiem, dla%zego nie poiadomił pan pana 1idala)

8 C&%iałem to zro$i(, ale))) ;yda si+ to panu a$surdalne)

8 Co<

8 9yłem przekonany, że przed kim' u%ieka, i pomy'lałem, że mam o$oi#zek "e"

pom!%)

8 Ale przed kim miała$y u%ieka(<

8 Tego niestety nie iem 8 poiedział z nieprzeniknionym yrazem tarzy)

8 Co' pan przede mn# ukrya, doktorze)

8 Jestem tylko lekarzem) 5# rze%zy, kt!ry%& nie rozumiem)

8 Jakie na przykład<

oktor 5an"uan u'mie%&n#ł si+ neroo)

8 Cristina s#dzi, że kto' lu$ %o' targn+ło ni# i %&%e "# znisz%zy()

8 Kto<

8 ;iem tylko, że "e" zdaniem ma to "aki' zi#zek z panem) 2 napaa "# l+kiem)

latego uażam, że nikt inny nie może "e" pom!%)

2 dlatego nie zaiadomiłem 1idala, %&o%iaż $yło to moim o$oi#zkiem) ;iedziałem,

że pr+dze" %zy p!>nie" pan si+ tu z"ai)

5po"rzał na mnie dzinie, z mieszanin# lito'%i i nie%&+%i)

8 Poza tym $ardzo "# szanu"+) Przez te miesi#%e, kiedy opiekoała si+ tuta" o"%em,zd#żyli'my))) $ardzo si+ zaprzy"a>ni() omy'lam si+, że nie spominała panu o mnie, i

penie nie miała ku temu poodu) To $ył dla nie" trudny okres) Opoiadała mi o ielu

spraa%&, a "a "e") O spraa%&, kt!ry%& nigdy z nikim nie poruszałem) =aproponoałem "e"

naet małże7sto 8 "ak pan idzi, nam, lekarzom, też %zasem $raku"e pi#te" klepki)

Odm!iła o%zyi'%ie) *ie iem, po %o panu to szystko m!i+)

8 Ale "e" stan si+ poprai, prada, doktorze< ;yzdroie"e)))

oktor 5an"uan odr!%ił zrok i zapatrzył si+ ogie7) 'mie%&n#ł si+ smutno)8 Tak# mam nadzie"+ 8 poiedział)



8 C&%+ "# ze so$# za$ra()

oktor uni!sł $ri)

8 =a$ra(< ok#d<

8 o domu)

8 *ie%& pan pozoli, panie Martin, że $+d+ m!ił $ez ogr!dek)

Pomi"a"#% 4akt, że nie "est pan $liskim krenym, nie m!i+ "uż, że nie małżonkiem

pa%"entki, stan Cristiny nie pozala "e" na żadne podr!że, nieażne, %zyim toarzystie)

8 9+dzie si+ %zuła lepie" tuta", zamkni+ta z panem tym pa7skim sanatorium,

przyi#zana do krzesła i otumaniona lekami< Tylko prosz+ nie m!i(, że ponoi pan

propozy%"+ małże7sta)

oktor spo"rzał na mnie prze%i#gle, nie reagu"#% na znieag+)

8 Ciesz+ si+, że pan przy"e%&ał, gdyż mam nadzie"+, że sp!lnymi siłami uda nam si+

pom!% Cristinie) ;ierz+, że pana o$e%no'( pozoli "e" ydosta( si+ z mie"s%a, kt!rym si+

znalazła) A ierz+ dlatego, że "edyne, %o potarza przez ostatnie da tygodnie, to pa7skie

imi+) *ie mam po"+%ia, %o takiego "# spotkało, ale pode"rzeam, że miało to zi#zek z

panem)

oktor patrzył na mnie, "ak$y %zekał na reak%"+ z mo"e" strony, "ak#' odpoied> na

szystkie pytania)

8 My'lałem, że mnie opu'%iła 8 za%z#łem) 8 Mieli'my yruszy( razem podr!ż,

zostai( szystko) ;yszedłem na %&il+, kupi( $ilety na po%i#g i %o' załati() =a"+ło mi to

na"yże" p!łtore" godziny) Kiedy r!%iłem do domu, Cristiny "uż nie $yło)

8 Czy zanim odeszła, stało si+ %o' sz%zeg!lnego< Może si+ pokł!%ili'%ie<

=agryzłem argi)

8 *ie nazał$ym tego kł!tni#)

8 A "ak $y pan to nazał<

8 =astałem "# przy przegl#daniu papier! zi#zany%& z mo"# pra%# i s#dz+, że po%zułasi+ o$rażona %zym', %o zinterpretoała "ako $rak zau4ania)

8 Czy to $yły "akie' ażne papiery<

8 *ie, zykły maszynopis) =apiski, szki%)))

8 Mog+ spyta(: maszynopis %zego<

=aa&ałem si+,

8 9a'ni)

8 la dzie%i<8 Poiedzmy, dla szerokiego kr+gu od$ior%!)



8 ?ozumiem)

8 *ie s#dz+, że$y pan rozumiał) *ie doszło do żadne" kł!tni)

Cristina tylko tro%&+ si+ d#sała, gdyż nie pozoliłem "e" rzu%i( okiem na m!" tekst, ale

ni% poza tym) Kiedy y%&odziłem, %zuła si+ zupełnie do$rze, pakoała alizk+) Ten

maszynopis nie ma żadnego zna%zenia)

oktor pokiał gło#, ra%ze" kurtuazy"nie niż z przekonaniem)

8 Czy to możlie, że kiedy pana nie $yło, kto' "# odiedził<

8 *ikt opr!%z mnie nie iedział, że ona tam "est)

8 Przy%&odzi panu do głoy "aki' po!d, kt!ry m!gł$y skłoni( "# do y"'%ia przed

pana porotem<

8 *ie) la%zego<

8 Tylko pytam) 5taram si+ y"a'ni(, %o zaszło od %&ili, kiedy idział "# pan po raz

ostatni, do %zasu, gdy z"aiła si+ tuta")

8 Czy poiedziała, kto lu$ %o "# op+tało<

8 To tylko przeno'nia) *i% nie op+tało Cristiny) Cz+sto zdarza si+ "ednak, że pa%"en%i,

kt!ry%& spotkało "akie' traumaty%zne przeży%ie, %zu"# o$e%no'( $liski%& zmarły%& al$o os!$

yimaginoany%&@ %zasem szuka"# s%&ronienia e łasnym umy'le i zamyka"# szystkie

4urtki do 'iata zen+trznego) To rodza" reak%"i emo%"onalne", spos!$, $y o$roni( si+ przed

u%zu%iami, kt!ry%& nie potra4imy zaak%eptoa() *ie poinien si+ pan tym sz%zeg!lnie

marti() Teraz li%zy si+ tylko "edno: "e'li istnie"e kto' naprad+ dla nie" ażny, tym kim' "est

ła'nie pan) Opoiedziała mi soim %zasie r!żne rze%zy, kt!re pozostały mi+dzy nami, i

kt!re, podo$nie "ak mo"e ostatnie o$sera%"e, pozala"# mi tierdzi( z %ałym przekonaniem,

że Cristina pana ko%&a) Ko%&a pana, "ak nigdy nie ko%&ała nikogo i "ak z peno'%i# nigdy nie

poko%&a mnie) latego ła'nie prosz+: nie%& mi pan pomoże, nie%& mi pan pomoże,

zapomina"#% o l+ku i zazdro'%i, gdyż o$a" pragniemy tego samego) O$a" pragniemy, $y

opu'%iła to mie"s%e)Pokiałem gło# zastydzony)

8 Prosz+ mi y$a%zy(, "e'li przedtem)))

oktor podni!sł r+k+, da"#% mi znak, $ym nie m!ił dale") ;stał i łożył płasz%z)

'%isn+li'my so$ie dłonie)

8 Czekam na pana "utro 8 poiedział)

8 zi+ku"+, doktorze)

8 To "a dzi+ku"+) =a to, że pan do nie" przy"e%&ał) *ast+pnego ranka, kiedy y%&odziłem z &otelu, nad zamarzni+tym "eziorem staało



sło7%e) *a $rzegu grupka dzie%i $aiła si+, %elu"#% kamieniami nieielk# ł!de%zk+

ui+zion# lodzie) Bnieg przestał pada(, oddali rysoały si+ o'nieżone sz%zyty, a po

nie$ie płyn+ły ielkie lotne %&mury ni%zym monumentalne miasta) otarłem do sanatorium

1illa 5an Antonio nie%o przed dziei#t#) ; ogrodzie %zekał na mnie doktor 5an"uan z

Cristin#) 5iedzieli sło7%u i doktor, trzyma"#% Cristin+ za r+k+, m!ił %o' do nie") Praie na

niego nie patrzyła) oktor, idz#%, że si+ z$liżam, poma%&ał mi na poitanie)

Przygotoał dla mnie krzesło naprze%iko Cristiny) siadłem i spo"rzałem na ni#, ale

napotkałem tylko "e" nieidz#%y zrok)

8 Cristino, zo$a%z, kto przyszedł 8 odezał si+ doktor)

=$liżyłem si+ do Cristiny i zi#łem "# za r+k+)

8 Prosz+ z ni# porozmaia( 8 poiedział doktor)

Przytakn#łem, zagu$iony "e" nieo$e%nym spo"rzeniu, ale nie mogłem znale>( sł!)

oktor stał i zostaił nas samy%&) ;idziałem, "ak znika sanatorium, pole%iszy na"pier

"edne" z piel+gniarek, że$y miała na nas oko) 2gnoru"#% o$e%no'( piel+gniarki, przysun#łem

krzesło $liże" Cristiny) Odgarn#łem "e" łosy z %zoła i u'mie%&n#łem si+)

8 Pami+tasz mnie< 8 zapytałem)

;idziałem so"e od$i%ie "e" o%za%&, nie $yłem "ednak peien, %zy mnie idzi i %zy

słyszy m!" głos)

8 oktor m!i, że pr+dko yzdroie"esz i że $+dziemy mogli po"e%&a( do domu)

ok#dkoliek ze%&%esz) Pomy'lałem, że yproadz+ si+ z domu z ieży%zk# i y"edziemy

gdzie' daleko, dokładnie tak "ak %&%iała') dzie', gdzie nikt nie $+dzie nas znał i nikt nigdy

nie doie si+, sk#d przy$yli'my)

*a r+ka%& miała ełniane r+kai%zki, zasłania"#%e $andaże)

5%&udła, na "e" tarzy po"aiły si+ zmarsz%zki, miała pop+kane usta, a zgaszony%&

o%za%& nie $yło ży%ia) 'mie%&ałem si+ do nie" tylko i głasz%z#% po tarzy i poli%zka%&,

m!iłem $ez przery: opoiadałem "e", że sz+dzie "e" szukałem i $ardzo za ni# t+skniłem)5p+dzili'my tak par+ godzin) Potem r!%ili doktor z piel+gniark# i za$rali Cristin+ do 'rodka)

Ja zostałem ogrodzie, nie $ardzo iedz#%, %o ze so$# po%z#() ; ko7%u doktor ukazał si+

znou drzia%&) Podszedł i usiadł koło mnie)

8 *ie odezała si+ do mnie ani słoem 8 poiedziałem) 8 *ie s#dz+, $y og!le

dotarło do nie", że tu "estem)))

8 Myli si+ pan, przy"a%ielu 8 zapenił) 8 To poolny pro%es, ale zapeniam pana, że

pa7ska o$e%no'( "e" pomaga, i to $ardzo)Pokiałem tylko gło# na te słoa lito'%ie" "ałmużny)



8 Jutro spr!$u"emy od noa 8 poiedział)

9yło dopiero południe)

8 A %o mam ro$i( ze so$# do "utra< 8 zapytałem)

8 Czyż nie "est pan pisarzem< *ie%& pan pisze) *ie%& pan napisze %o' dla nie")

;r!%iłem do &otelu $rzegiem "eziora) ?e%ep%"onista ytłuma%zył mi, "ak do"'( do

"edyne" mie"s%oo'%i ksi+garni, gdzie udało mi si+ zakupi( papier i pi!ro, kt!re zapene

przeleżało na ystaie %ałe lata) Tak uz$ro"ony, zamkn#łem si+ poko"u) staiłem st!ł

pod oknem i poprosiłem o termos z ka#) 5traiłem niemal godzin+, patru"#% si+ "ezioro

i g!ry oddali, nie napisaszy ani słoa) 5tan+ło mi przed o%zami podaroane przez

Cristin+ stare zd"+%ie, przedstaia"#%e dzie%zynk+ id#%# drenianym pomostem

pusz%zonym morze 8 4otogra4ia, kt!re" ta"emni%a ymykała si+ "e" pami+%i) ;yo$raziłem

so$ie, że id+ tym samym pomostem, że pod#żam 'lad za ni#, i pooli, "edno za drugim,

popłyn+ły piersze słoa zarysou"#%e szkielet pene" &istorii) =rozumiałem, że "est to

opoie'(, kt!re" Cristina nie mogła so$ie przypomnie(, ta sama, kt!ra przyiodła "# nad te

migotlie ody, za r+k+ z niezna"omym) =rozumiałem, że pisz+ &istori+ spomnienia,

kt!rego nigdy nie $yło, pami+tnik zra$oanego ży%ia) ;y%&yla"#%e si+ spomi+dzy kole"ny%&

zda7 o$razy i 'iatło poproadziły mnie z porotem do stare", mro%zne" 9ar%elony, kt!re"

y%&oali'my si+ o$o"e) Pisałem, aż zaszło sło7%e, a termosie nie została ani "edna kropla

kay) Aż $lask $ł+kitnego ksi+ży%a zalał skute lodem "ezioro, a mnie roz$olały o%zy i pal%e)

pu'%iłem pi!ro i odsun#łem od sie$ie kartki) Kiedy re%ep%"onista zastukał do drzi, $y

zapyta(, %zy ze"d+ na kola%"+, nie usłyszałem go) =apadłem gł+$oki sen, naresz%ie 'ni#% i

ierz#%, że słoa 8 także mo"e 8 ma"# mo% uzdraiania)

Cztery nast+pne dni upłyn+ły monotonnym rytmie potarzany%& %zynno'%i)

9udziłem si+ skoro 'it i y%&odziłem na $alkon, $y popatrze(, "ak sło7%e $ari na

%zerono roz%i#ga"#%e si+ u my%& st!p "ezioro) Mnie" i+%e" p!ł do dziei#te"

przy%&odziłem do sanatorium, gdzie zykle spotykałem siedz#%ego na s%&oda%& doktora5an"uana, kt!ry patrzył na ogr!d z 4iliżank# paru"#%e" kay r+ku)

8 *igdy pan nie 'pi, doktorze< 8 pytałem)

8 *ie i+%e" niż pan 8 odpoiadał)

Około dziei#te" doktor odproadzał mnie do poko"u Cristiny i otierał drzi)

=ostaiał nas samy%&) =asze zastaałem "# tym samym 4otelu naprze%iko okna)

Przysuałem krzesło i siadałem o$ok) ;ła'%iie nie reagoała na mo"# o$e%no'() Potem

za%zynałem %zyta( strony, kt!re napisałem dla nie" poprzednie" no%y) Codziennie za%zynałemod po%z#tku) Czasem przeryałem lektur+ i kiedy unosiłem zrok, $y na ni# spo"rze(,



zasko%zony, dostrzegałem na "e" usta%& %ie7 u'mie%&u) 5p+dzałem z ni# %ały dzie7@ o zmroku

po"aiał si+ doktor i prosił, że$ym "uż so$ie poszedł)

;lokłem si+ z porotem do &otelu o'nieżonymi, yludnionymi uli%ami, "adłem %o'

na kola%"+ i %&odziłem na g!r+ do poko"u, $y pisa( dale" mo"# opoie'(, aż zmorzy mnie

sen) Przestałem odr!żnia( dni)

Pi#tego poranka, kiedy "ak %o dzie7 szedłem do poko"u Cristiny, u'iadomiłem

so$ie, że 4otel, na kt!rym zasze na mnie %zekała, "est pusty) ?oze"rzałem si+ zaniepoko"ony

i u"rzałem "# skulon# k#%ie na podłodze, z kolanami pod $rod#) Po "e" tarzy płyn+ły łzy)

*a m!" idok u'mie%&n+ła si+ i zrozumiałem, że mnie pozna"e)

kl#kłem przy nie" i przytuliłem "#) *ie s#dz+, $ym kiedykoliek $ył tak sz%z+'liy

"ak przez ty%& kilka n+dzny%& sekund, gdy po%zułem na tarzy "e" odde%& i dostrzegłem

iskierki 'iatła, kt!re na por!t zago'%iły "e" o%za%&)

8 dzie $yłe'< 8 zapytała)

Tego popołudnia doktor 5an"uan pozolił mi y"'( z ni# na godzinny spa%er)

Poszli'my nad "ezioro i usiedli'my na ła%e) =a%z+ła opoiada( mi s!" sen o dzie%zyn%e

mieszka"#%e" mro%znym, przypomina"#%ym la$irynt mie'%ie, kt!rym o$darzone łasnym

ży%iem domy i uli%e żyiły si+ duszami mieszka7%!) ; tym 'nie, podo$nie "ak

opoiadaniu, kt!re %zytałem "e" przez ostatni%& kilka dni, dzie%zynka u%iekała i do$iegała

do y%&odz#%ego $ezkresne morze pomostu) 5zła za r+k+ z kim' niezna"omym, $ez tarzy

i imienia, kto "# o%alił i proadził teraz na skra" te" dreniane" plat4ormy, roz%i#gni+te" nad

odami, gdzie %zekał na ni# kto', kogo nigdy nie zdołała zo$a%zy(, gdyż ! sen 8 podo$nie

"ak opoie'(, kt!r# "e" %zytałem 8 nie miał zako7%zenia)

Cristina pami+tała "ak przez mgł+ 1ill+ 5an Antonio i doktora 5an"uana) =arumieniła

si+, opoiada"#% mi, że %&y$a doktor o'iad%zył "e" si+ zeszłym tygodniu) Czas i

przestrze7 mieszały si+ "e" 'iadomo'%i) *ieraz $yła przekonana, iż "e" o"%ie% "est

pa%"entem sanatorium, ona za' przy"e%&ała tuta", $y si+ nim opiekoa() C&il+ p!>nie" nie pami+tała "uż, "ak si+ tu znalazła, a %zasem og!le nie staiała so$ie tego pytania) Pami+tała,

że yszedłem kupi( $ilety na po%i#g) C&ilami m!iła o poranku so"ego znikni+%ia tak,

"ak$y szystko zdarzyło si+ %zora") *iekiedy myliła mnie z 1idalem i $łagała o

y$a%zenie) =darzało si+ r!nież, że "e" tarz zasnuał l+k i za%zynała drże()

8 =$liża si+ 8 m!iła) 8 Musz+ "uż i'() =anim zo$a%zy %ie$ie)

;tedy, nie $a%z#% na mo"# o$e%no'( ani na oto%zenie, pogr#żała si+ długim

mil%zeniu, "ak$y nieiadoma siła przenosiła "# "akie' odległe i nieprzyst+pne mie"s%e) Pokilku dnia%& peno'(, iż Cristina postradała zmysły, za%z+ła si+ przes#%za( do mo"e"



'iadomo'%i) *adzie"a, "ak# przyniosły piersze %&ile "e" pozornego prze$udzenia,

zapraiona $yła teraz gory%z# i %zasami, kiedy ra%ałem do &otelu, %zułem, "ak otiera si+

e mnie dana ot%&ła7 nienai'%i i mroku, kt!r# uażałem za zapomnian#) oktor 5an"uan,

kt!ry przypatryał mi si+ z t# sam# ytrało'%i# i %ierplio'%i#, z "ak# traktoał soi%&

pa%"ent!, ostrzegał mnie, że tak $+dzie)

8 *ie%& pan nie tra%i nadziei, przy"a%ielu 8 maiał) 8 Czynimy ielkie post+py) Musi

pan to ierzy()

Kiałem potulnie gło# i dzie7 za dniem pora%ałem do sanatorium, $y za$ra(

Cristin+ na spa%er nad "ezioro i ysłu%&a( y'niony%& spomnie7, o kt!ry%& m!iła mi "uż

tyle razy, ale kt!re za%zynała %odziennie od noa) Codziennie pytała mnie też, gdzie $yłem i

dla%zego zostaiłem "# sam#) Co dzie7 patrzyła na mnie ze so"e" nieidzialne" klatki i

prosiła, $ym "# o$"#ł) Co dzie7, kiedy si+ żegnali'my, pytała mnie, %zy "# ko%&am, a "a

odpoiadałem zasze to samo)

8 *igdy nie przestan+ %i+ ko%&a( 8 zapeniałem) 8 *igdy)

Kt!re"' no%y o$udziło mnie łomotanie do drzi) 9yła trze%ia nad ranem) *ie do ko7%a

przytomny, polokłem si+ do drzi i zo$a%zyłem progu "edn# z piel+gniarek sanatorium)

8 oktor 5an"uan przysłał mnie po pana)

8 Co si+ stało<

ziesi+( minut p!>nie" $yłem 1illi 5an Antonio) Już ogrodzie sły%&a( $yło

krzyki) Cristina zamkn+ła si+ soim poko"u) oktor 5an"uan, kt!ry ygl#dał, "ak$y od

d!%& tygodni nie zmrużył oka, pr!$oał raz z doma piel+gniarzami yaży( drzi) =e

'rodka do$iegały rzaski Cristiny, sły%&a( $yło, "ak ali '%iany, demolu"e me$le i roz$i"a

szystko, %o ma pod r+k#)

8 Kto "est z ni# 'rodku< 8 spytałem, zlany zimnym potem)

8 *ikt 8 odparł doktor)

8 Prze%ież z kim' rozmaia 8 zaoponoałem)8 Jest sama)

;tedy nad$iegł str!ż z ielkim, żelaznym łomem)

8 *ie znalazłem ni% lepszego 8 poiedział)

oktor skin#ł gło#, a str!ż %isn#ł łom szpar+ zamka i za%z#ł yaża( drzi)

8 Jak zdołała zamkn#( si+ od 'rodka< 8 zapytałem)

8 *ie iem)))

Po raz pierszy zdaało mi si+, że na tarzy doktora, kt!ry starał si+ unika( mo"egospo"rzenia, malu"e si+ stra%&) Kiedy str!ż $ył "uż o krok od s4orsoania zamka, po drugie"



stronie drzi niespodzieanie zaległa %isza)

8 CristinoD 8 zaołał doktor)

*ie $yło odpoiedzi) =amek ko7%u ust#pił) ;szedłem za doktorem do

pogr#żonego p!łmroku poko"u) Przez u%&ylone okno padał do 'rodka lodoaty iatr)

Krzesła, stoły i 4otele $yły poprzera%ane) *a '%iana%& dostrzegłem %o', %o przypominało

gru$e po%i#gni+%ia %zarne" 4ar$y) 9yła to kre) *igdzie nie $yło ida( Cristiny)

Piel+gniarze y$iegli na $alkon i do ogrodu, szuka"#% 'lad! na 'niegu) oktor

niespoko"nie rozgl#dał si+ po poko"u, nie mog#% odnale>( so"e" pa%"entki) ;!%zas z

łazienki do$iegł nas 'mie%&)

Otorzyłem drzi) *a podłodze pełno $yło szklany%& odłamk!)

Cristina siedziała na ziemi, oparta o metalo# ann+ "ak złamana kukiełka) Kraiły

"e" stopy i dłonie, pełne %i+(, kt!ry%& tkiły dro$iny szkła) Kre płyn+ła "esz%ze po lustrze

roz$itym pi+'%iami na tysi#% kaałk!) O$"#łem "# i spo"rzałem "e" o%zy) 'mie%&n+ła si+)

8 *ie pu'%iłam go do 'rodka 8 poiedziała)

8 Kogo<

8 C&%iał, że$ym zapomniała, ale nie pu'%iłam go do 'rodka 8 pot!rzyła)

oktor ukl#kł przy mnie i o$e"rzał %i+%ia i rany na %iele Cristiny)

8 9ardzo prosz+ 8 szepn#ł, delikatnie odsua"#% mnie na $ok)

8 *ie teraz)

Jeden z piel+gniarzy po$iegł po nosze) Pomogłem ułoży( na ni%& Cristin+) Trzymałem

"# za r+k+, kiedy niesiono "# do ga$inetu i kiedy doktor 5an"uan strzykiał "e" 'rodek

uspaka"a"#%y, kt!ry niespełna kilka sekund ode$rał "e" 'iadomo'() 5tałem przy nie",

patrz#% o%zy, aż "e" spo"rzenie zmieniło si+ puste lustro, a "edna z piel+gniarek zi+ła

mnie pod rami+ i yproadziła z ga$inetu)

=nalazłem si+ mro%znym korytarzu, 'mierdz#%ym preparatami do dezyn4ek%"i) ?+%e

i u$ranie miałem poplamione kri#) Oparłem si+ o '%ian+ i osun#łem na podłog+)Cristina o$udziła si+ nast+pnego dnia, przyi#zana sk!rzanymi pasami do ł!żka,

zamkni+ta poko"u $ez okien, o'ietlonym tylko mdłym 'iatłem ż!łtae", isz#%e" pod

su4item żar!ki) Ja sp+dziłem no% na krze'le k#%ie, patrz#% na ni#, i zupełnie nie

iedziałem, ile %zasu upłyn+ło) *agle otorzyła o%zy i musiała od razu po%zu( r#%y $!l ran

na r+ka%&, gdyż "e" tarz ykrzyił grymas)

8 a6idzie< 8 zaołała)

8 Jestem przy to$ie 8 odpoiedziałem)Podszedłem do "e" ł!żka, że$y mogła zo$a%zy( mo"# tarz i anemi%zny u'mie%&, na



kt!ry ysiliłem si+ spe%"alnie dla nie")

8 *ie mog+ si+ rusza()

8 Jeste' przyi#zana pasami) To dla to"ego do$ra) Jak tylko przy"dzie doktor, zaraz

"e rozi#że)

8 ?ozi#ż "e ty)

8 *ie mog+) Tylko doktor może)))

8 Prosz+ %i+ 8 y"#kała)

8 Cristino, lepie" $+dzie)))

8 Prosz+)

; "e" o%za%& $yły $!l i stra%&, ale przede szystkim dostrzegłem ni%& przytomno'(

i "asno'(, "aki%& nie idziałem przez %ały ten %zas, odk#d odiedzałem "# sanatorium) To

znou $yła ona)

?ozi#załem piersze pasy, kr+pu"#%e "e" ramiona i tali+) Pogłaskałem "# po tarzy)

rżała)

8 =imno %i<

=aprze%zyła)

8 C&%esz, $ym zaołał doktora<

Pononie pokr+%iła gło#)

8 5p!"rz na mnie, a6idzie)

siadłem na kra+dzi ł!żka i spo"rzałem "e" o%zy)

8 Musisz go znisz%zy( 8 poiedziała)

8 *ie rozumiem)

8 Musisz go znisz%zy(<

8 Co<

8 Maszynopis)

8 Cristino, lepie" że$ym zaołał lekarza)8 *ie) Posłu%&a" mnie)

= %ałe" siły '%isn+ła mo"# r+k+)

8 Tego ranka, kiedy yszedłe' kupi( $ilety, pami+tasz< ;eszłam "esz%ze raz do studia

i otorzyłam ku4er)

;est%&n#łem)

8 =nalazłam t!" maszynopis i za%z+łam go %zyta()

8 To tylko $a"ka, Cristino)))8 *ie okłamu" mnie, a6idzie) Prze%zytałam go) ; każdym razie ystar%za"#%o dużo,



że$y zrozumie(, że musz+ go znisz%zy()

8 *ie mart si+ tym teraz) M!iłem %i "uż, że porzu%iłem pra%+ nad t# ksi#żk#)

8 Ale ta ksi#żka nie porzu%iła %ie$ie) Pr!$oałam "# spali()))

*a te słoa na %&il+ pu'%iłem "e" r+k+, postrzymu"#% gnie, "aki $udziło e mnie

spomnienie ypalony%& zapałek na podłodze studia)

8 Pr!$oała' "# spali(<

8 Ale nie mogłam 8 y"#kała) 8 Opr!%z mnie $ył domu "esz%ze kto')

8 ; domu nie $yło nikogo, Cristino) *ikogo)

8 Kiedy zapaliłam zapałk+ i z$liżyłam "# do maszynopisu, po%zułam za ple%ami "ego

o$e%no'() derzył mnie tył głoy i upadłam)

8 Kto %i+ uderzył<

8 ;szystko ton+ło %iemno'%ia%&, "ak$y 'iatło dnia odeszło i nie mogło "uż do

mnie r!%i() Odr!%iłam si+, ale $yło %iemno)

;idziałam tylko "ego o%zy) O%zy "ak u ilka)

8 Cristino)))

8 ;yrał mi z r#k maszynopis i s%&oał go z porotem do ku4ra)

8 Cristino, nie %zu"esz si+ na"lepie") Poz!l, że zaołam doktora i)))

8 ;%ale mnie nie słu%&asz)

'mie%&n#łem si+ i po%ałoałem "# %zoło)

8 O%zyi'%ie, że %i+ słu%&am) Ale domu nie $yło nikogo)))

=amkn+ła o%zy i kr+%iła gło#, "+%z#%, "ak$y mo"e słoa zadaały "e" $!l ni%zym

zanurzony trzeia%& sztylet)

8 =aołam doktora)))

*a%&yliłem si+, $y po%ałoa( "# raz "esz%ze, i podniosłem si+) 2d#% do drzi, %zułem

na ple%a%& "e" zrok)

8 T%&!rz 8 poiedziała)Kiedy r!%iłem do poko"u toarzystie doktora 5an"uana, Cristina, rozi#zaszy

ostatni z kr+pu"#%y%& "# pas!, %&ie"nym krokiem pod#żała kierunku drzi, zostaia"#%

na $iały%& ka4elka%& krae 'lady) ;sp!lnymi siłami o$ezładnili'my "# i położyli'my z

porotem do ł!żka) Krzy%zała i szarpała si+ z przera>li# za%i+to'%i#) =aalarmoani &ałasem

pra%oni%y sanatorium padli do poko"u) Jeden ze str!ż! pom!gł przytrzyma( Cristin+,

pod%zas gdy doktor na noo kr+poał "# pasami) Kiedy zdołał resz%ie "# unieru%&omi(,

spo"rzał na mnie suroo)8 9+d+ zmuszony zn! poda( "e" 'rodki uspoka"a"#%e) *ie%& pan zostanie przy nie" i



nie%& pan si+ nie aży "e" rozi#zya()

=ostałem z ni# przez %&il+ sam, pr!$u"#% "# uspokoi() *ieust+pliie mo%oała si+ z

pasami) "#łem r+%e "e" gło+, %&%#%, $y na mnie spo"rzała)

8 Cristino, prosz+ %i+)))

5plun+ła mi tarz)

8 2d> so$ieD

=a %&il+ r!%ił doktor, toarzystie piel+gniarki nios#%e" metalo# ta%+ ze

strzykak#, a%ikami i szklan# ampułk# z "ak#' ż!łta# su$stan%"#)

8 Prosz+ y"'( 8 pole%ił mi doktor)

Co4n#łem si+ na pr!g) Piel+gniarka przy%isn+ła Cristin+ do ł!żka, a doktor zro$ił "e"

rami+ zastrzyk uspoka"a"#%y) Cristina krzy%zała rozdziera"#%ym głosem) =atkałem so$ie uszy

i yszedłem na korytarz)

T%&!rz, poiedziałem do sie$ie) T%&!rz)



10

=a sanatorium 1illa 5an Antonio za%zynała si+ droga, kt!ra szpalerze drze i

zdłuż rou meliora%y"nego iodła za miasto) *a isz#%e" "adalni &otelu 0ago mapie

okoli% zazna%zona $yła "ako B%ieżka =ako%&any%&) Opu'%iszy sanatorium, ruszyłem oego

ie%zoru t# o%ienion# drog#, ko"arz#%# si+ $ardzie" z samotno'%i# niż z miłosnymi

uniesieniami) 5zedłem %ałkoi%ie pustym traktem, aż po p!ł godzinie oddaliłem si+ na tyle

od kurortu, iż graniasta syletka 1illi 5an Antonio i duże $udynki przylega"#%e do "eziora

za%z+ły ygl#da( "ak y%i+te kartonie na tle idnokr+gu) siadłem na "edne" z łaek na

szlaku i oddałem si+ kontemploaniu sło7%a za%&odz#%ego na drugim ko7%u doliny Cerdanyi)

= mie"s%a, kt!rym si+ zatrzymałem, ida( $yło sto"#%y kilkaset metr! dale", 'rodku

o'nieżonego pola, ie"ski ko'%i!łek) *ie $ardzo iedz#% po %o, stałem i ruszyłem "egostron+, $rn#% 'niegu) Pod%&odz#% $liże", zauażyłem, że ko'%i!łkoi $raku"e drzi)

Kamienne mury $yły osmalone po pożarze, kt!ry straił $udol+) 5t#pa"#% ostrożnie po

stopnia%& proadz#%y%& do e"'%ia, szedłem do 'rodka) = popioł! ster%zały sz%z#tki

spalony%& łaek i z+glony%& $elek, kt!re oderały si+ od poały)

=ielsko zaatakoało n+trze i pełzało na resztki ołtarza) Biatło zmierz%&u padało

przez #skie kamienne okna) siadłem na kiku%ie łaki na prost ołtarza i słu%&ałem si+

'ist iatru pada"#%ego przez sz%zeliny znisz%zonego sklepienia) niosłem o%zy izapragn#łem, $y spłyn+ła na mnie %&o($y odro$ina iary yznaane" przez mo"ego starego

przy"a%iela 5empere, 9oga lu$ ksi#żki, iary, kt!ra pozoliła$y mi $łaga( 9oga lu$

piekło o "esz%ze "edn# szans+ i łask+ yrania Cristi7y z tego mie"s%a)

8 9łagam 8 yszeptałem, przełyka"#% łzy)

'mie%&n#łem si+ gorzko, "a, m+ż%zyzna "uż pokonany i $łaga"#%y o dro$iazgi 9oga,

kt!rego nigdy nie ierzyłem) ?oze"rzałem si+ ok!ł i unao%zniszy so$ie, że dom 9oży

stoi ruinie, popiele, 'ie%i pustk# i samotno'%i#, pozi#łem de%yz"+, że te" no%y r!%+ poCristin+, nie li%z#% na żaden %ud i za $łogosłaie7sto ma"#% "edynie łasn# determina%"+,

że$y za$ra( "# z tego mie"s%a i yra( z łap małodusznego i ko%&liego doktora, kt!ry

%&%iał z nie" u%zyni( so"# 'pi#%# kr!len+) Pr+dze" ogie7 pod dom podłoż+, niż pozol+, $y

ktokoliek zatrzymał "# dla sie$ie) =a$ior+ "# do domu, $y umrze( u "e" $oku) *ienai'( i

'%iekło'( o'ietl# mi drog+)

O zmierz%&u opu'%iłem stary ko'%i!łek) Przeszedłem przez oo sre$rne pole płon#%e

'ietle ksi+ży%a i r!%iłem na zadrzeion# drog+, id#% zdłuż %iemnego rou

meliora%y"nego, p!ki nie u"rzałem migo%#%y%& dali 'iateł 1illi 5an Antonio i %ytadeli



ieży%zek i mansard ok!ł "eziora) otarłszy do sanatorium, miast skorzysta( z kołatki przy

4urt%e, przesko%zyłem mur i po %iemku min#łem ogr!d)

O$szedłem dom, $y znale>( "edno z tylny%& e"'() rzi zamkni+te $yły na klu%z,

$ez a&ania "ednak aln#łem pi+'%i# szy$+ i krai#%# dłoni# si+gn#łem do klamki)

?uszyłem korytarzem, słysz#% głosy i szepty, i %zu"#% zapa%& rosołu z ku%&ni) Przeszedłem

%ałe pi+tro, do%&odz#% resz%ie do poko"u gł+$i, kt!rym do$ry doktor zamkn#ł Cristin+,

$ez #tpienia marz#% o tym, że u%zyni z nie" $ezoln# pa%"entk+, na zasze unieru%&omion#

%zy'(%u lekarst i pas!)

Przygotoany $yłem na to, że drzi do poko"u Cristiny $+d# zamkni+te, ale klamka

nie staiała oporu i drzi ust#piły, p%&ni+te pulsu"#%# głu%&ym $!lem dłoni#) ;szedłem do

'rodka) Piersz# rze%z#, "ak# zauażyłem, $yła para mo"ego odde%&u unosz#%a si+ tuż przed

tarz#) A drug# 8 krae 'lady st!p na podłodze z $iały%& płyt) Okno z idokiem na ogr!d

$yło szeroko otarte, a zasłony 4aloały na ietrze) !żko $yło puste) Podszedłem i zi#łem

do r+ki "eden z pas!, kt!rym lekarz i piel+gniarze przyi#zyali Cristin+) Pasy prze%i+to

r!niutko, "ak$y $yły z papieru) ;yszedłem do ogrodu i zo$a%zyłem l'ni#%e na 'niegu 'lady

%zerony%& st!p, oddala"#%e si+ stron+ muru) Poszedłem tym tropem, aż do muru

okala"#%ego ogr!d, i za%z#łem o$ma%ya( kamienie) *a niekt!ry%& można $yło y%zu(

kre) ;spi#łem si+ na mur i zesko%zyłem na drug# stron+) *ieregularnie zostaiane 'lady

proadziły stron+ miaste%zka) Pami+tam, że pu'%iłem si+ $iegiem)

5zedłem po 'lada%& 'niegu aż do parku nad $rzegiem "eziora)

Ksi+ży% pełni płon#ł na ogromne" ta4li lodu) Tam "# zo$a%zyłem)

5zła pooli, kule"#%, po zamarzni+tym "eziorze, zostaia"#% za so$# 'lad krai#%y%&

st!p) ;iatr szarpał "e" no%n# koszul+) dy dotarłem na $rzeg, Cristina zna"doała si+ około

trzydziestu metr! ode mnie, kieru"#% si+ ku 'rodkoi "eziora) =aołana przystan+ła) Od 8

r!%iła si+ pooli i u'mie%&n+ła, pod%zas gdy pod "e" stopami za%z+ła si+ rozpina( pa"+%zyna

p+kni+() 5ko%zyłem na ta4l+ i po$iegłem stron+ Cristiny, %zu"#%, "ak l!d pode mn#trzesz%zy) Cristina stała nieru%&omo, patru"#% si+ e mnie) Czarny $lusz%z p+kni+( pod "e"

stopami rozrastał si+ mgnieniu oka) 0!d pod moimi nogami uginał si+) padłem na tarz)

8 Ko%&am %i+ 8 usłyszałem "e" słoa)

=a%z#łem %zołga( si+ ku nie", ale sie( sz%zelinek staała si+ %oraz i+ksza, $y

resz%ie %ałkiem "# osa%zy() zieliło nas zaledie par+ metr!, kiedy usłyszałem &uk

p+ka"#%ego i zanurza"#%ego si+ lodu)

Pod Cristin# rozarła si+ %zarna gardziel ni%zym studnia smoły i połkn+ła "#) 0edieznikn+ła pod poierz%&ni#, płyty lodu z porotem si+ zeszły ponad rozpadlin#, kt!ra "#



essała) Je" %iało, p%&ane pr#dem, przesun+ło si+ par+ metr! pod ta4l# lodu) =dołałem si+

do%zołga( do mie"s%a, kt!rym została ui+ziona, i za%z#łem z %ałe" siły uderza( l!d)

Cristina, z otartymi o%zami, z łosami 4alu"#%ymi odzie, patrzyła na mnie z drugie"

strony przezro%zyste" ta4li)

;aliłem, rani#% so$ie pi+'%i) *a pr!żno) Cristina nie odryała zroku od moi%& o%zu)

Przyłożyła dło7 do lodu i u'mie%&n+ła si+) = "e" ust u%iekały %oraz mnie"sze p+%&erzyki

poietrza i >reni%e rozszerzyły si+ po raz ostatni) ; %&il+ p!>nie" za%z+ła pooli zapada(

si+ %zer7 na zasze)



11

;r!%iłem do sego poko"u po rze%zy) Kry"#% si+ za drzeami ok!ł "eziora, mogłem

o$seroa(, "ak doktor, asy'%ie d!%& gardzist!, pier przy$ya do &otelu, a potem

rozmaia z kieronikiem za oszklonymi drziami)

Pod osłon# mroku i pustki na uli%a%& przeszedłem przez %ałe miasto, $y dotrze( do

sta%"i kole"oe" pogr#żone" e mgle) ; 'ietle d!%& gazoy%& latarni można $yło do"rze(

syletk+ sto"#%ego przy peronie po%i#gu) Czerone 'iatło ł#%zone przy y"e>dzie ze

sta%"i $ariło %iemny metal "ego konstruk%"i) Kotły paroozie $yły ygaszone@ sople lodu

zisały z $u4or!, tłok! i d>igni ni%zym krople żelatyny) Okna %iemny%& agona%&

pokryała arsteka szronu) yżurka zaiado%y sta%"i ton+ła %iemno'%ia%&) o od"azdu

po%i#gu pozostaało "esz%ze kilka godzin i na sta%"i nie $yło żyego du%&a)Podszedłem do "ednego z agon! i spr!$oałem otorzy( drzi%zki) 9ez

poodzenia) =esko%zyłem z peronu na tory i za%z#łem i'( zdłuż po%i#gu) Kry"#% si+

mroku, drapałem si+ na plat4orm+ ł#%z#%# ostatnie da agony i spradziłem, %zy drzi s#

zamkni+te)

9yły otarte) ;'lizgn#łem si+ do agonu i ruszyłem korytarzem zdłuż przedział!)

; ko7%u szedłem do "ednego z ni%& i za$lokoałem zamek drzia%&) Trz+s#% si+ z

zimna, opadłem na siedzenie) *ie miałem odagi zamkn#( o%zu, $o"#% si+, że naty%&miastnapotkam zrok Cristiny spod ta4li lodu) Mi"ały minuty i godziny)

; pene" %&ili za%z#łem si+ zastanaia(, dla%zego ła'%iie si+ ukryam i

dla%zego nie potra4i+ %zegokoliek po%zu()

5%&roniłem si+ te" pust%e i %zekałem, kry"#% si+ ni%zym z$ieg i słu%&a"#% trzasku

metalu i drena kur%z#%ego si+ pod naporem mrozu) Pr!$oałem do"rze( %ienie przez

oszronione okna, aż snop 'iatła z latarki omi!tł '%iany agonu, a na peronie rozległy si+

głosy) ; arste%e szronu na szy$ie ydrapałem szpar+, przez kt!r# mogłem zo$a%zy(maszynist+ i reszt+ załogi kieru"#%y%& si+ stron+ paroozu) Kilkana'%ie metr! dale"

zaiado%a sta%"i rozmaiał z tym samym patrolem gardzist!, kt!ry %ze'nie" idziałem

&otelu z doktorem) =aiado%a skin#ł gło# i y%i#gn#szy p+k klu%zy ruszył razem z

gardzistami stron+ agon!) Co4n#łem si+ gł#$ przedziału) Po paru %&ila%&

usłyszałem sz%z+k klu%zy i trzask otierany%& drzi) = ko7%a agonu za%z#ł do$iega(

odgłos z$liża"#%y%& si+ pooli krok!) Od$lokoałem drzi, położyłem si+ na podłodze i

%isn#łem pod siedzenie, "ak na"$liże" '%iany) 5łyszałem z$liża"#%e si+ kroki gardzisty,

idziałem rzu%ane przez latarki ru%&ome kr+gi 'iatła, prze%&odz#%e snopy nie$ieski%&



promieni 'lizga"#%y%& si+ po szy$a%& przedział!) Kiedy usłyszałem, "ak zatrzymu"# si+ przy

moim przedziale, strzymałem odde%&) łosy u%i%&ły) rzi otorzyły si+ i $uty przeszły

kilkana'%ie %entymetr! od mo"e" tarzy) ardzista stan#ł i nie ruszał si+ przez %&il+, $y

resz%ie %o4n#( si+ i zamkn#( za so$# drzi) Kroki si+ oddaliły)

0eżałem nieru%&omo) Po paru minuta%& usłyszałem "aki' $ulgot i %iepły opar

ydo$ya"#%y si+ z +żoni%y kalory4era oion#ł mi tarz) odzin+ p!>nie" piersze

$laski 'itu dotkn+ły okien) ;yszedłem ze se" kry"!ki i y"rzałem na zen#trz) Podr!żni

szli przez peron po"edynk+ lu$ grupkami, tasz%z#% so"e alizki i to$ołki) 5apanie gotoe"

do"azdy lokomotyy przenosiło si+ na od%zualne drżenie '%ian i podłogi) Po paru minuta%&

pasażeroie za%z+li siada( do agon!, a konduktor ł#%zył 'iatła) Pononie za"#łem

mie"s%e przy oknie, odpoiada"#% %o "aki' %zas na poitania prze%&odz#%y%& korytarzem

pasażer!) Kiedy duży zegar dor%oy skazał godzin+ !sm#, po%i#g drgn#ł i ruszył

zdłuż peronu) ;tedy dopiero zamkn#łem o%zy, a do moi%& uszu dotarły $i"#%e oddali

dzony ko'%ielne, odzya"#%e si+ e%&em "ak przekle7sto)

; drodze porotne" nie o$yło si+ $ez op!>nie7 i przesto"!)

; yniku r!żny%& przypadk! dotarli'my do 9ar%elony ! pi#tek, U lutego,

dopiero o zmierz%&u) Miasto trało przytło%zone szkarłatnym nie$em, po kt!rym rozsnuała

si+ pa"+%zyna %zarny%& dym!) 9yło gor#%o, "ak$y zima nagle ust#piła, a z kanał!

'%iekoy%& ydo$yały si+ $rudne i ilgotne opary) Otorzyszy $ram+ do domu z

ieży%zk#, natra4iłem na leż#%# na ziemi $iał# kopert+)

?ozpoznałem pie%z+( na %zeronym laku, i+% naet nie po4atygoałem si+, $y

podnie'( list, $o doskonale iedziałem, "akie niesie iadomo'%i: przypomnienie o ustalonym

na dzi' no%y spotkaniu, domu przy parku uell, pod%zas kt!rego poinienem r+%zy(

pryn%ypałoi manuskrypt) Po %iemku szedłem na g!r+ i otorzyłem drzi do mieszkania)

=nalazłszy si+ 'rodku, ruszyłem do studia, nie zapala"#% 'iatła) Podszedłem do okna i

roze"rzałem si+ po poko"u piekielnym $lasku $i"#%ym z tego nie$a płomienia%&);yo$raziłem "# so$ie tu, tak "ak mi to opisała, kl+%z#%# przed ku4rem, unosz#%# "ego ieko i

y%i#ga"#%# te%zk+ z manuskryptem)

;yo$raziłem so$ie, "ak %zyta oe przekl+te strony z narasta"#%ym przekonaniem, że

trze$a "e znisz%zy() ;yo$raziłem so$ie, "ak zapala zapałk+ i przykłada "# do papieru)

Opr!%z mnie $ył domu kto' "esz%ze)

Podszedłem do ku4ra i zatrzymałem si+ po kilku kroka%&, "ak$ym staał za "e"

ple%ami, 'ledz#% "#) *a%&yliłem si+ i otorzyłem ku4er)Manuskrypt leżał tam, %zeka"#% na mnie) ;y%i#gn#łem r+k+, $y pal%ami dotkn#(



te%zki, piesz%zotliie "# pogładzi() 2 tedy go zo$a%zyłem) *a dnie ku4ra sre$rna syletka

'ie%iła ni%zym perła na dnie stau) Podniosłem "# i przypatrzyłem si+ "e" 'ietle

zakraionego nie$a) 5zpilka z aniołem)

8 5kurysyn 8 usłyszałem łasny głos)

= sza4y y"#łem kaset+ ze starym reolerem o"%a) ;ysun#łem $+$enek i

spradziłem, że "est naładoany) Pudełko z reszt# na$o"! łożyłem do lee" kieszeni palta)

9ro7 oin#łem kaałek pł!tna i s%&oałem do prae" kieszeni) =anim opu'%iłem dom,

zatrzymałem si+ na %&il+, $y przy"rze( si+ temu o$%emu m+ż%zy>nie, kt!ry patrzył na mnie

z gł+$i lustra isz#%ego sieni) 'mie%&n#łem si+ do7, %zu"#%, "ak żyła%& pali mnie

spok!" nienai'%i, i ruszyłem no%)



12

om Andreasa Correllego na zg!rzu znosił si+ dumnie prze%i naałni%y

%zerony%& %&mur)

=a nim kołysał si+ las %ieni parku uell) ;iatr potrz#sał gał+ziami, a li'%ie

%iemno'%ia%& sy%zały ni%zym +że) 5tan#łem przed e"'%iem i przy"rzałem si+ 4asadzie) ;

%ałym domu nie paliło si+ ani "edno 'iatło) Okienni%e $yły zamkni+te) słyszałem za so$#

zia"anie ps!, kt!re y%zuszy mo"# o$e%no'(, za%z+ły $iega( t+ i z porotem zdłuż

muru parku) ;y"#łem z kieszeni reoler i odr!%iłem si+ ku kra%ie gł!ne" $ramy, gdzie

można $yło do"rze( syletki zierz#t 8 gi+tkie %ienie, %zu"nie o$seru"#%e 'iat ze soi%&

mrok!)

Podszedłem do gł!nego e"'%ia i trzykrotnie kr!tko stukn#łem kołatk#) *ie%zekałem na reak%"+) Mogłem roz$i( zamek, ale nie $yło takie" potrze$y) rzi nie $yły

zamkni+te na klu%z) *a%isn#łem klamk+ z $r#zu, %zu"#%, że zamek pusz%za, a d+$oe drzi

ust+pu"# pooli pod łasnym %i+żarem) Przede mn# otierał si+ długi korytarz, kt!rego

podłoga pokryta $yła arst# kurzu, $łysz%z#%ego ni%zym dro$niutki piasek) =ro$iłem kilka

krok! ku s%&odom znosz#%ym si+ z $oku esty$ulu i znika"#%ym spirali %ieni)

Poszedłem korytarzem do salonu) ziesi#tki spo"rze7 toarzyszyły mi galerii stary%&,

opraiony%& ramki i isz#%y%& na '%iana%& 4otogra4ii)Jedynymi d>i+kami, "akie do%&odziły moi%& uszu, $yły odgłosy moi%& krok! i

mo"ego odde%&u) *a ko7%u korytarza zatrzymałem si+) Po'iata no%y prze$i"ała si+ przez

okienni%e ni%zym ostrza %zeronego 'iatła) niosłem reoler i szedłem do salonu)

Musiałem przyzy%zai( zrok do %iemno'%i) ; poko"u, o ile mnie pami+( nie zaodziła, ni%

si+ nie zmieniło, ale naet tak sk#pym 'ietle dało si+ zauaży(, że me$le s# stare i

pokryte kurzem) Po prostu graty) = karniszy zisały strz+py zasłon, a 4ar$a odryała si+ ze

'%ian kaałkami przypomina"#%ymi łuski) Podszedłem do "ednego z okien, $y otorzy(okienni%e i pu'%i( nie%o 'iatła) 9yłem "uż $lisko $alkonu, gdy dotarło do mnie, że nie

"estem sam) 5tan#łem, %zu"#% na %zole lodoaty pot, i odr!%iłem si+ pooli)

; k#%ie salonu można $yło yra>nie dostrze% syletk+ posta%i siedz#%e" tym

samym %o zasze 4otelu) Biatło krai#%e przez szpary okienni% dosi+gało $łysz%z#%y%&

p!ł$ut! i zarysu garnituru)

Tarz pozostaała %iemno'%ia%&, ale iedziałem, że on patrzy na mnie) 2 u'mie%&a

si+) ;y%eloałem reoler)

8 ;iem, %o pan zro$ił 8 poiedziałem)



Correlli nie zareagoał na"mnie"szym $oda" ru%&em) 5iedział nieru%&omo "ak pa"#k)

Przysun#łem si+ o krok, %elu"#% mu prosto tarz) =dało mi si+, że słysz+ do%&odz#%e z

%iemno'%i est%&nienie, i nagle "ego >reni%e roz"arzyły si+ na %&il+ %zeronym 'iatłem)

9yłem peien, że zaraz si+ na mnie rzu%i) 5trzeliłem) Po%zułem odrzut przedramieniu "ak

mo%ne uderzenie młotkiem) *ad reolerem unosił si+ o$łok nie$ieskaego dymu) Jedno

rami+ Correllego zsun+ło si+ z opar%ia 4otela i zaisło nad podłog#, kołysz#% si+ i szura"#% o

ni# paznok%iami) 5trzeliłem drugi raz) Kula tra4iła go pier', zostaia"#% dymi#%# dziur+

marynar%e i koszuli) 5tałem, z reolerem r+ka%&, nie ma"#% odagi ruszy( si+ %&o($y o

krok, i $a%znie przygl#dałem si+ nieru%&ome" posta%i 4otelu) =isa"#%e rami+ kołysało si+

%oraz olnie", $y resz%ie znieru%&omie(, zakoti%za"#% długie, gładkie paznok%ie

d+$oe" podłodze) ; żadnym momen%ie tra4ione przed %&il# doma kulami %iało nie

ydało na"%i%&szego d>i+ku, nie ykonało na"mnie"szego %&o($y ru%&u) Co4n#łem si+ ku

$alkonoemu oknu i otorzyłem "e kopni+%iem, nie spusz%za"#% oka z 4otela, kt!rym

spo%zyał Corelli) 5łup paru"#%ego 'iatła darł si+ przez $alustrad+, stron+ 4otela

k#%ie, o'ietla"#% %iało i tarz pryn%ypała) 5pr!$oałem przełkn#( 'lin+, ale miałem usta

%ałkiem su%&e) Pierszy strzał prze$ił mu dziur+ mi+dzy o%zami)

rugi 8 klap+ marynarki) Ani "edne" kropli kri) =amiast nie" z ran ydo$yał si+

dro$ny i l'ni#%y pył, ni%zym piasek z klepsydry, zsua"#% si+ mi+dzy 4ałdkami garnituru)

O%zy 'ie%iły mu, a usta miał zamrożone sarkasty%znym u'mie%&u) 9ył to manekin)

Opu'%iłem reoler drż#%e" %i#gle r+%e i olno podszedłem)

*a%&yliłem si+ nad t# grotesko# kukł# i z$liżyłem dło7 do "e" tarzy) Przez %&il+

ogarn#ł mnie stra%&, że zaraz te szklane o%zy roz$łysn#, a r+%e o długi%& paznok%ia%& za%zn#

mnie dusi( za szy"+)

Opuszkami pal%! prze%i#gn#łem po poli%zku) Maloane dreno)

*ie mogłem postrzyma( gorzkiego 'mie%&u) Czeg!ż innego mogłem spodziea( si+

po pryn%ypale< 5po"rzałem "esz%ze raz na ten prze'mie%zy grymas i aln#łem kol$#reoleru na odle) Kukła na"pier prze%&yliła si+ na $ok, potem osun+ła na ziemi+)

=a%z#łem kopa( leż#%y manekin) ?+%e i nogi odskakiały na $oki, a dreniany korpus za%z#ł

si+ z olna rozpada(, $y ko7%u przy$ra( %yrko# i niemożli# poz+) Co4n#łem si+ nie%o i

roze"rzałem ok!ł)

=auażyłem ogromne pł!tno z syletk# anioła i zerałem "e "ednym ru%&em) =a

o$razem ukazały si+ drzi proadz#%e do pini%y)

Pami+tałem "e z izyty, kt!ra zako7%zyła si+ przeno%oaniem tu) *a%isn#łem klamk+) 9yły otarte) 5po"rzałem d!ł s%&od! proadz#%y%& %zarn#



%zelu'() Podszedłem do komody, kt!re", o ile mnie pami+( nie myliła, na moi%& o%za%&

Corelli %&oał sto tysi+%y 4rank! %zasie naszego pierszego spotkania tym domu)

=a"rzałem do szu4lad) ; "edne" z ni%& natra4iłem na $laszane pudełko ze 'ie%zkami i z

zapałkami) Przez %&il+ zastanaiałem si+, %zy pryn%ypał r!nież i to zostaił,

spodziea"#% si+, że to zna"d+, tak "ak znalazłem manekina) =apaliłem "edn# ze 'ie% i

miałem zamiar y"'( z salonu) ?zu%iłem "esz%ze okiem na roz$ity manekin i unosz#% ysoko

'ie%zk+ "edne" r+%e, drugie" za' mo%no trzyma"#% reoler, ruszyłem d!ł)

5%&odziłem ostrożnie, stopie7 po stopniu, %o %&ila zatrzymu"#% si+, $y spo"rze( za sie$ie)

Kiedy znalazłem si+ pomiesz%zenia%& pini%zny%&, y%i#gn#łem dło7 ze 'ie%zk#,

"ak mogłem na"dale", i zato%zyłem ni# łuk)

;szystko stało na soim mie"s%u: st!ł opera%y"ny, lampy gazoe i ta%a z narz+dziami

%&irurgi%znymi) ;szystko pokryte patyn# kurzu i pa"+%zyn) Ale $yło %o' ponadto) =a%z#łem

dostrzega( "akie' posta%i przy '%ianie) ?!nie nieru%&ome "ak pryn%ypał) Odstaiłem 'ie%+

na st!ł opera%y"ny i podszedłem do nieru%&omy%& syletek)

?ozpoznałem po'r!d ni%& kamerdynera, kt!ry o$sługiał nas "ednego z ie%zor!, i

szo4era, kt!ry odi!zł mnie do domu po kola%"i z Corellim ogrodzie) 9yły tam r!nież

posta%i zupełnie mi nieznane) Jedna z ni%& stała tarz# do '%iany) Pop%&n#łem "# lu4#

reoleru, tak $y si+ o$r!%iła) Po sekundzie stałem tarz# tarz z so$# samym) Po%zułem

zimne dresz%ze) Manekin zro$iony na mo"e podo$ie7sto miał tylko poło+ tarzy) ruga

połoa $yła $ezkształtna) Już szykoałem si+ do poalenia kukły i skopania "e", kiedy

usłyszałem do%&odz#%y z g!ry s%&od! dzie%i+%y 'mie%&)

;strzymałem odde%& i te" same" %&ili rozległa si+ seria su%&y%& trzask!)

Po$iegłem do s%&od!, na pi+tro, i zo$a%zyłem, że na podłodze nie ma "uż sz%z#tk!

manekina uda"#%ego pryn%ypała)

; mie"s%u, gdzie leżał, po"aiły si+ 'lady proadz#%e stron+ korytarza) Odiodłem

kurek i poszedłem i%& tropem, stron+ esty$ulu) 5tan#łem na progu z reolerem dłonigotoym do strzału) Blady uryały si+ połoie korytarza) siłoałem odnale>(

p!łmroka%& pryn%ypała, ale ni% nie skazyało na to, $y ła'nie tu si+ zna"doał) ł!ne

drzi e"'%ioe gł+$i korytarza %i#ż stały otarte) Pooli ruszyłem ku mie"s%u, gdzie

'lady znikały) 2 dostrzegłem zmian+ dopiero po %&ili, dokładnie tedy gdy zdałem so$ie

spra+, że olne mie"s%e pomi+dzy portretami, kt!re soim %zasie zr!%iło mo"# uag+,

$yło "uż za"+te przez no# 4otogra4i+) *a zd"+%iu tym, u%&y%onym %&y$a przez ten sam

o$iekty %o szystkie pozostałe portrety z oe" maka$ry%zne" kolek%"i, można $yłozo$a%zy( u$ran# na $iało Cristin+, ze zrokiem zagu$ionym so%ze%e aparatu



4otogra4i%znego) *ie $yła sama)

O$e"moały "# i przytrzymyały ramiona u'mie%&a"#%ego si+ do o$iektyu Andreasa

Corellego)



13

=szedłem z$o%zem zg!rza kierunku pl#taniny %iemny%& uli%zek dzielni%y ra%ia)

=nalazłem tam otarty $ar, kt!rego rozli%zna klientela z s#siedzta dyskutoała zażar%ie o

polity%e al$o o pił%e nożne" 8 trudno $yło orze% z %ał# peno'%i#) Omin#łem %ał# t+ %iż$+,

przedziera"#% si+ przez %&mur+ dymu i rzay $liże" kontuaru, gdzie ła'%i%iel taerny

spo"rzał na mnie nieprzy"a>nie, "ak peno zazy%za" patrzył na o$%y%&, to zna%zy szystki%&

mieszka"#%y%& dale" niż die prze%zni%e od "ego lokalu)

8 Musz+ skorzysta( z tele4onu 8 poiedziałem)

8 Tele4on przezna%zony "est ył#%znie dla naszy%& klient!)

8 ; takim razie prosz+ o koniak) 2 %&%iał$ym skorzysta( z tele4onu)

;ła'%i%iel taerny zi#ł szklane%zk+ i skazał kierunku korytarzyka gł+$i sali,nad kt!rym isiała ta$li%zka /Toalety3) =nalazłem tam %o' na kształt $udki tele4oni%zne",

kt!re" użytkoni%y musieli znosi( intensyny od!r amoniaku oraz szelkie do%iera"#%e z sali

&ałasy) Podniosłem słu%&ak+ i %zekałem na sygnał) Kilka sekund p!>nie" usłyszałem głos

tele4onistki)

8 Prosz+ mnie poł#%zy( z kan%elari# me%enasa 1alery, ale"a iagonal %zterysta

%zterdzie'%i da)

=nalezienie numeru za"+ło tele4onist%e kilka minut) Czekałem, "edn# r+k# przy%iska"#%słu%&ak+ do praego u%&a, drug# zasłania"#% lee) ; ko7%u tele4onistka zakomunikoała,

że ł#%zy rozmo+, i z drugie" strony rozległ si+ znany mi do$rze głos sekretarki me%enasa

1alery)

8 Przykro mi, ale pan me%enas yszedł "uż z kan%elarii)

8 To $ardzo ażne) Prosz+ mu poiedzie(, że dzoni a6id Martin) To spraa ży%ia i

'mier%i)

8 oskonale iem, z kim rozmaiam) Przykro mi, ale nie mog+ poł#%zy( pana zme%enasem, $o go tu nie ma) o%&odzi p!ł do dziesi#te", yszedł "uż "aki' %zas temu)

8 ; takim razie prosz+ mi poda( "ego adres domoy)

8 *iezmiernie mi przykro, ale nie "estem upoażniona do udzielania podo$ny%&

in4orma%"i) Może pan zadzoni( "utro z samego rana)))

?ozł#%zyłem si+ i %zekałem, aż tele4onistka zgłosi si+ pononie)

Tym razem podałem "e" numer, kt!ry dostałem od ?i%arda 5al6adora) Po %&ili

ode$rał "ego s#siad) Poiedział, że p!"dzie na g!r+ spradzi(, %zy ?i%ardo 5al6ador "est

domu) 9yły poli%"ant odezał si+ po upłyie minuty)



8 Pan Martin< ;szystko porz#dku< Jest pan 9ar%elonie<

8 ;ła'nie r!%iłem)

8 Musi pan $ardzo uaża() 5zuka pana poli%"a) 9yli u mnie, pytali o pana i o Ali%i+

Marlas%+)

8 1i%tor randes<

8 Tak s#dz+) Toarzyszyło mu d!%& osiłk!, niez$yt mi si+ spodo$ali) ;ygl#da na

to, że %&%# pana ro$i( za$!"sto ?ouresa i doy po Marlas%+) Musi pan $y( ostrożny)

= peno'%i# $+d# pr!$oali pana 'ledzi() Może pan przy"'( do mnie)

8 zi+ku"+) =astanoi+ si+ nad tym) *ie %&%iał$ym, $y przeze mnie pakoał si+ pan

kole"n# ka$ał+)

8 Cokoliek pan postanoi, prosz+ si+ mie( na $a%zno'%i) C&y$a miał pan ra%"+) Ja%o

r!%ił) *ie iem po %o, ale r!%ił) Co zamierza pan zro$i(<

8 5pr!$u"+ skontaktoa( si+ z me%enasem 1aler#) Pode"rzeam, że za tym szystkim

stoi yda%a, dla kt!rego Marlas%a kiedy' pra%oał) 2 my'l+, że 1alera "edyny zna prad+)

5al6ador mil%zał przez %&il+)

8 C&%e pan, że$ym poszedł z panem<

8 *ie trze$a) =adzoni+ po spotkaniu z 1aler#)

8 Jak pan uaża) Ma pan $ro7<

8 Tak)

8 Miło mi to słysze()

8 Panie inspektorze))) 5łyszałem od ?ouresa o pene" ko$ie%ie z 5omorrostro)

Podo$no Marlas%a radził si+ "e" "aki%& spraa%&)

Poznał "# przez 2ren+ 5a$ino)

8 ;ied>ma z 5omorrostro)))

8 ;ie pan %o' i+%e" na "e" temat<

8 A %o tu można iedzie(< ;#tpi+, %zy og!le istnie"e, podo$nie "ak ten yda%a)Poinien si+ pan ra%ze" marti( Jakiem i poli%"#)

8 ;ezm+ to so$ie do ser%a)

8 *ie%& pan zadzoni, "ak tylko si+ pan %zego' doie)

8 O%zyi'%ie) zi+ku"+ panu)

Odłożyłem słu%&ak+ i prze%&odz#% o$ok $aru, zostaiłem kilka monet za rozmo+ i

nietkni+ty koniak)

adzie'%ia minut p!>nie" stałem pod numerem \\U alei iagonal, spogl#da"#% g!r+ na zapalone 'iatła okna%& kan%elarii 1alery)



Portiernia $yła zamkni+ta, ale do$i"ałem si+ tak długo, aż y"rzał z nie" portier, z

iel%e niezadoolon# min#) Kiedy otorzył drzi, $y odprai( mnie z kitkiem,

odep%&n#łem go i 'lizgn#łem si+ do 'rodka, głu%&y na "ego protesty) dałem si+ prosto do

indy, a portieroi, kt!ry pr!$oał "esz%ze przytrzyma( mnie za rami+, posłałem spo"rzenie

o sile persaz"i ystar%za"#%e", $y naty%&miast zostaił mnie spoko"u)

rzi otorzyła mi sekretarka 1alery, a "e" po%z#tkoe zdziienie szy$ko ust#piło

mie"s%a przerażeniu, złasz%za gdy o$aie, że zatrza'nie mi drzi przed nosem,

za$lokoałem "e nog# i nie %zeka"#% na zaproszenie, szedłem do 'rodka)

8 Prosz+ zaiadomi( me%enasa 8 zarz#dziłem) 8 *aty%&miast)

5ekretarka patrzyła na mnie $lada "ak '%iana)

8 Pana me%enasa nie ma)))

;zi#łem "# za rami+ i pop%&n#łem kierunku ga$inetu 1alery)

Biatła si+ 'ie%iły, ale adokata rze%zyi'%ie nie $yło) 5tru%&lała sekretarka łkała, a

"a u'iadomiłem so$ie, że $i"am pal%e "e" rami+) Pu'%iłem "#) Co4n+ła si+ naty%&miast

kilka krok!) rżała)

;est%&n#łem i spr!$oałem ykona( "aki' uspoka"a"#%y gest, ale e4ekt $ył taki, że

zo$a%zyła etkni+ty za pas reoler)

8 9łagam, panie Martin) Przysi+gam, że pana me%enasa nie ma)

8 ;ierz+ pani) Prosz+ si+ uspokoi() C&%+ tylko z nim porozmaia() *i% i+%e")

5ekretarka kin+ła gło#) 'mie%&n#łem si+ do nie")

8 *ie%& pani $+dzie uprze"ma pode"'( do tele4onu i zadzoni( do niego do domu 8

pole%iłem)

5ekretarka podniosła słu%&ak+ i ymamrotała numer adokata tele4onist%e)

zyskaszy poł#%zenie, podała mi tele4on)

8 o$ry ie%z!r 8 odezałem si+)

8 A%&, to pan, %!ż za przykra niespodzianka 8 odezał si+ po drugie" stronie głos1alery) 8 ?ad $ym doiedzie( si+, %o pan ro$i mo"e" kan%elarii o te" porze, poza tym że

straszy pan moi%& pra%onik!, o%zyi'%ie)

8 Przepraszam za kłopot, panie me%enasie, ale musz+ pilnie zlokalizoa( "ednego z

pa7ski%& klient!, pana Andreasa Corellego, a pan "est "edyn# oso$#, kt!ra może mi tym

pom!%)

=apadła długa %isza)

8 O$aiam si+, iż "est pan $ł+dzie) *ie mog+ panu pom!%)8 Miałem nadzie"+, że uda nam si+ załati( t+ spra+ po przy"a%ielsku, panie



me%enasie)

8 Mam rażenie, iż mnie pan nie zrozumiał) *ie znam pana Corellego)

8 5łu%&am<

8 *igdy go nie idziałem, nie rozmaiałem z nim ani tym $ardzie" nie iem, gdzie go

szuka()

8 Pozoli pan, że przypomn+, iż to on zle%ił, $y y%i#gn#ł mnie pan z komisariatu)

8 Kilka tygodni %ze'nie" otrzymali'my od niego %zek i list, kt!rym yłusz%zał, iż

"est pan "ego spornikiem, a inspektor randes dep%ze panu po pi+ta%&, i prosił, $y'my

razie konie%zno'%i yst#pili pa7skie" o$ronie) o listu doł#%zona $yła koperta, kt!r#

zgodnie z dyspozy%"# pana Corellego dor+%zyłem panu do r#k łasny%&) Ograni%zyłem si+ do

spieni+żenia %zeku i poiadomienia moi%& zna"omy%& z komendy, $y dali mi zna(, "e'li si+

pan tam z"ai) Tak też si+ stało i, "ak pan zapene doskonale so$ie przypomina, yi#załem

si+ ze zo$oi#za7: y%i#gn#łem pana z aresztu, groż#% randesoi, iż spadnie na niego

nieprzy"emno'%i $ez liku, gdy$y utrudniał mi pa7skie uolnienie) *ie s#dz+, $y m!gł pan

mie( zastrzeżenia do moi%& usług)

Teraz to "a nie iedziałem, %o poiedzie()

8 Je'li mi pan nie ierzy, nie%& pan poprosi pann+ Margarit+, $y pokazała panu list 8

dodał 1alera)

8 A pa7ski o"%ie%< 8 zapytałem)

8 Co m!" o"%ie%<

8 Pa7skiego o"%a i Marlas%+ ł#%zyły prze%ież z Corellim "akie' stosunki) Musiał %o' o

nim iedzie()))

8 =apeniam pana, iż m!" o"%ie% nigdy nie kontaktoał si+ $ezpo'rednio z panem

Corellim) Cał# koresponden%"# z nim, "e'li og!le $yła proadzona, ar%&ium kan%elarii

nie ma $oiem po nie" 'ladu, za"moał si+ oso$i'%ie 'i+te" pami+%i me%enas Marlas%a) 2

prad+ m!i#%, skoro "uż pan o to pyta, mog+ panu zdradzi(, iż m!" o"%ie% za%z#ł naet po#tpiea( to, %zy ! Corelli og!le istnie"e, złasz%za ostatni%& miesi#%a%& ży%ia

iega Marlaski, kiedy, "e'li tak można poiedzie(, zi#zał si+ on z t# ko$iet#)

8 Jak# ko$iet#<

8 T# tan%ere%zk#)

8 2ren+ 5a$ino<

słyszałem poirytoane est%&nienie)

8 Przed 'mier%i# Marlas%a storzył %o' rodza"u depozytu, kt!rym miała si+opiekoa( i administroa( nasza kan%elaria) Pole%ił, $y dokona( z niego seri+ przele! na



konto $+d#%e łasno'%i# nie"akiego Juana Cor$ery i Marii Antonii 5ana&u"a)

Ja%o i 2ren+ 5a$ino, pomy'lałem)

8 Pami+ta pan kot+ tego depozytu<

8 Pami+tam, że ustanoił go zagrani%zne" alu%ie) O ile so$ie przypominam, $yło

to mnie" i+%e" sto tysi+%y 4rank! 4ran%uski%&)

8 Czy Marlas%a zdradził, sk#d zi#ł podo$n# sum+<

8 Jeste'my kan%elari# adoka%k#, a nie agen%"# detektyisty%zn#) ;ypełnili'my

"edynie instruk%"e pana Marlaski, nie kestionu"#% "ego pole%e7)

8 Jakie instruk%"e zostaił<

8 *i% sz%zeg!lnego) =ykłe płatno'%i na rze%z os!$ trze%i%&, niezi#zany%& z

kan%elari# i nienależ#%y%& do rodziny)

8 Pami+ta pan kt!r#' z ni%&<

8 M!" o"%ie% za"moał si+ t# spra# oso$i'%ie@ nie %&%iał, $y pra%oni%y kan%elarii

mieli dost+p do in4orma%"i natury, poiedzmy, delikatne")

8 2 pa7skiemu o"%u nie ydało si+ dzine, że "ego $yły spornik rozda"e pieni#dze

niezna"omym<

8 O%zyi'%ie, że ydało mu si+ to dzine) Podo$nie "ak iele inny%& rze%zy)

8 Pami+ta pan, pod "aki adres zanoszono te pieni#dze<

8 Jak mam pami+ta(< Od tego %zasu upłyn+ło przyna"mnie" dadzie'%ia pi+( lat)

8 Prosz+ si+ postara() la do$ra panny Margarity)

5ekretarka posłała mi zal+knione spo"rzenie, a "a pu'%iłem do nie" oko)

8 *ie%& pan si+ nie aży "e" tkn#(D 8 pogroził mi 1alera)

8 To nie%& mi pan nie podsua podo$ny%& pomysł! 8 u%i#łem)

8 2 "ak pa7ska pami+(< =dołał "# pan %o nie%o od'ieży(<

8 Jedyne, %o mog+ zro$i(, to prze"rze( pryatne terminarze mo"ego o"%a)

8 dzie one s#<8 Tuta", razem z "ego papierami) Ale za"mie mi to kilka godzin)))

Odłożyłem słu%&ak+ i patrzyłem na sekretark+ 1alery, kt!ra y$u%&n+ła pła%zem)

Podałem "e" %&uste%zk+ i poklepałem "# po ramieniu)

8 2 po %o te lamenty, ko$ieto, prze%ież "uż so$ie id+) M!iłem, że %&%+ tylko z nim

porozmaia()

Pokiała gło#, przerażona, nie spusz%za"#% oka z reoleru)

=api#łem płasz%z i u'mie%&n#łem si+)8 Jesz%ze "edno)



Podniosła zrok, spodziea"#% si+ na"gorszego)

8 *ie%& mi pani zapisze adres pana me%enasa) 2 prosz+ nie pr!$oa( żadny%&

sztu%zek, $o "ak mnie pani oszuka, to "esz%ze tu r!%+, i ostrzegam, że nast+pnym razem

zostai+ portierni m!" rodzony urok oso$isty)

Przed y"'%iem poprosiłem "esz%ze Margarit+, $y skazała mi ka$el tele4oni%zny, i

prze%i#łem go, na ypadek gdy$y podkusiło "# zadzoni( do 1alery i uprzedzi(, że mam

zamiar złoży( mu kurtuazy"n# izyt+, lu$ też poiadomi( poli%"+ o naszym dro$nym

nieporozumieniu)



14

1alera zamieszkiał monumentalne" posiadło'%i przypomina"#%e" nie%o

normandzki zamek, na rogu uli% irona i Ausiasa Mar%&a) omy'liłem si+, iż odziedzi%zył to

szkaradzto 8 podo$nie "ak kan%elari+ 8 po tatusiu, i że przez ieki każdy kamie7 te"

$udoli si#kały kre i pot %ały%& pokole7 $ar%elo7%zyk!, kt!rym nie 'niło si+ naet,

że$y mogli przest#pi( pr!g r!nie z$ytkonego pała%u) Portier, kt!remu poiedziałem, że

przyniosłem dokumenty z kan%elarii, od panny Margarity dla me%enasa 1alery, po %&ili

a&ania pu'%ił mnie na g!r+) ;%&odziłem pooli po s%&oda%&, %zu"#% na so$ie "ego

$ada%ze spo"rzenie) P!łpi+tro klatki s%&odoe" $yło $ardzie" przestronne niż i+kszo'(

mieszka7, "akie pami+tałem z dzie%i7sta stare" dzielni%y ?i$era, zaledie kilka krok!

st#d) 5tan#łem przed odlan# z $r#zu kołatk# kształ%ie pi+'%i) Już miałem zapuka(, kiedyzdałem so$ie spra+, że drzi s# u%&ylone) Pop%&n#łem "e lekko i za"rzałem do 'rodka) =

przedsionka od%&odził długi, szeroki na mnie" i+%e" trzy metry korytarz, o '%iana%& o$ity%&

nie$ieskim aksamitem i o$ieszony%& o$razami) =amkn#łem za so$# drzi, $ada"#%

zrokiem %iepły p!łmrok gł+$i korytarza) ; poietrzu unosiła si+ ziena muzyka,

elegan%ki i melan%&oli"ny lament 4ortepianu) ranados)

8 Panie me%enasie< 8 zaołałem) 8 To "a, a6id Martin)

*ie otrzymaszy odpoiedzi, postanoiłem zapu'%i( si+ korytarzem stron+, zkt!re" do%&odziła oa rzena melodia) 5zedłem 'r!d o$raz! i n+k ozdo$iony%&

rze>$ami Matki 9oskie" i 'i+ty%&) ;zdłuż korytarza %i#gn+ły si+ arkady przesłoni+te

elonami zasłon) %&ylałem "e "edn# po drugie", aż dotarłem do ko7%a korytarza, do

ielkiego, pogr#żonego p!łmroku poko"u) 9ył to prostok#tny salon, kt!rego '%iany, od

podłogi do samego su4itu, za"moały %ało'%i p!łki na ksi#żki) ; gł+$i rysoały si+

ogromne u%&ylone drzi, a za nimi ma"a%zył pomara7%zoy, migo%z#%y %iemno'%ia%&

$lask kominka)8 Panie me%enasie< 8 zaołałem pononie, tym razem gło'nie")

Po'iata z kominka pozoliła mi dostrze% p!łprzymkni+ty%& drzia%& "aki' kształt)

o"e $łysz%z#%y%& o%zu przygl#dało mi si+ pode"rzliie) Pies, przypomina"#%y nie%o

o%zarka niemie%kiego, tyle że o mle%zno$iałe" sier'%i, za%z#ł si+ do mnie z$liża() =amarłem

mie"s%u, rozpina"#% pooli płasz%z poszukianiu reoleru)

=ierz+ zatrzymało si+ przede mn# i popatrzyło na mnie, skoml#% żało'nie)

Pogłaskałem psa po głoie, a on polizał mo"# dło7) Potem zar!%ił stron+ drzi, za

kt!rymi połyskiał ogie7) ; progu spo"rzał na mnie raz "esz%ze) Poszedłem za nim)



Moim o%zom ukazał si+ salonik lektur z ol$rzymim kominkiem naprze%iko e"'%ia)

Biatło rzu%ane przez płomienie $yło "edynym pomiesz%zeniu) Po '%iana%& i su4i%ie

spinały si+ podrygu"#%e ta7%u %ienie) *a 'rodku saloniku stał st!ł, a na nim gramo4on 8 to

z niego s#%zyła si+ muzyka) Przed kominkiem, odr!%ony tyłem do e"'%ia, ustaiony $ył

przepastny sk!rzany 4otel) = $liska dostrzegłem spo%zya"#%# na opar%iu 4otela dło7, a nie"

zapalony papieros, z kt!rego unosiła si+ strużka $ł+kitnego dymu)

8 Panie me%enasie< To "a, a6id Martin) rzi $yły otarte)))

Pies położył si+ u st!p 4otela, nie spusz%za"#% ze mnie oka) 5tan#łem przed 4otelem)

Me%enas 1alera siedział naprze%i kominka z otartymi o%zyma, u'mie%&a"#% si+ lekko)

$rany $ył trzy%z+'%ioy garnitur) ; drugie" r+%e trzymał na $rzu%&u oprany sk!r+

notatnik) =a"rzałem mu o%zy) *ie mrugał) 2 tedy zauażyłem %zeron# łz+, łz+ kri,

płyn#%# mu leniie po poli%zku) kl#kłem i y"#łem mu notatnik z r#k) Pies patrzył na mnie

żało'nie) Pogłaskałem go po głoie)

8 Przykro mi 8 ymamrotałem)

*otatnik, pełen odr+%zny%& zapisk!, okazał si+ %zym' rodza"u terminarza,

kt!rym każdy akapit poprzedzony $ył dat# i oddzielony od nast+pnego kr!tk# kresk#)

Terminarz otarty $ył poło 8 ie) Prze%zytałem pierszy akapit na zazna%zone" stronie,

datoany na U listopada -\ roku)

;ypłata z kasy S_N 8 a[U 8 ll 8 \ ._ peset, o$%i#ży( konto 8 depozyt )M)

or+%za Mar%el Soso$i'%ie na adres skazany przez )M) =aułek za starym %mentarzem,

arsztat kamieniarski 5ana$re i 5ynoie)

Prze%zytałem ten pis iele razy, usiłu"#% domy'li( si+, %o naprad+ zna%zy) =nałem

spomniany zaułek z moi%& lat redak%"i /0a 1oz de la 2ndustria3) 9yła to mizerna uli%zka,

przytulona do mur! %mentarza Pue$lo *ue6o, pełna u$ogi%& arsztat! ykonu"#%y%&

płyty i rze>$y nagro$ne) ;y%&odziła ona na koryto strumienia 8 po desz%zu napełnionego

od# 8 kt!ry prze%inał plaż+ 9ogatell oraz osad+ li%&y%& %&at %i#gn#%y%& si+ nad sam $rzegmorza 8 5omorrostro) = "akiego' poodu Marlas%a ydał pole%enie, $y zapła%i( poka>n#

sum+ "ednemu z oy%& arsztat!)

Pod t# sam# dat# notatniku znalazłem "esz%ze inny, zi#zany z Marlas%# pis,

in4ormu"#%y o piersze" płatno'%i na rze%z Ja%a i 2ren+ 5a$ino)

Przele $ankoy z depozytu )M) na konto 9anku Gispano Colonial Soddział przy

uli%y ernando nr R-N_ 8 U_N\ 8 ) Juan Cor$era 8 Marta Antonia 5ana&u"a) ) miesi+%zna

płata . peset) stali( &armonogram płatno'%i)Przerzu%ałem kole"ne strony) ;i+kszo'( notatek odnosiła si+ do dro$ny%& opłat i



nieielki%& opera%"i zi#zany%& z kan%elari#) Musiałem nie>le si+ natrudzi(, $y odnale>(

g#sz%zu ty%& nie"asny%& zapisk! nast+pny, kt!rym spominano o Marlas%e) 2 zn!

moa $yła o sumie got!%e pła%one" przez nie"akiego Mar%ela, na"pradopodo$nie"

"ednego z praktykant! kan%elarii)

;ypłata z kasy S.- 8 a[U- 8 U 8 \ _ peset z konta 8 depozytu )M)

or+%za Mar%el) Plaża 9agateli, o$ok iaduktu) odz -) Oso$a kontaktoa si+

przedstai)

;ied>ma z 5omorrostro, pomy'lałem) Po so"e" 'mier%i iego Marlas%a

rozproadzał poka>ne sumy r+kami sp!lnika, %o zadaało kłam przypusz%zeniom ?i%arda

5al6adora, że to Ja%o ulotnił si+ z pieni+dzmi) Marlas%a zle%ił oe płatno'%i oso$i'%ie,

składa"#% pieni#dze depozyt administroany przez kan%elari+) Kole"ne die opera%"e

4inansoe skazyały na to, że Marlas%a niedługo przed 'mier%i# kontaktoał si+ z

zakładem kamieniarskim i z "ak#' ta"emni%z# posta%i# z 5omorrostro i że oe kontakty

zaoo%oały przepłyem zna%zne" got!ki) =amkn#łem terminarz $ardzie" zagu$iony niż

kiedykoliek)

Już miałem stamt#d y%&odzi(, kiedy, odr!%iszy si+, zauażyłem na "edne" ze

'%ian saloniku lektur starannie opraione 4otogra4ie z passe 8 partout z i'nioego aksamitu)

= $liska rozpoznałem naty%&miast srogie i $udz#%e respekt o$li%ze patriar%&y rodu 1aler!,

kt!rego ole"ny portret isiał do dzi' ga$ine%ie syna) *a i+kszo'%i zd"+( me%enas po"aiał

si+ toarzystie na"'iatle"szy%& i na"$ogatszy%& oso$isto'%i 9ar%elony, pod%zas

rozmaity%& raut! i doniosły%& o4i%"alny%& %eremonii) ;ystar%zyło przy"rze( si+ tuzinoi

oy%& 4otogra4ii i rozpozna( posta%i pozu"#%e o$ok le%iego "urysty, $y stierdzi(, iż

kan%elaria 1alera, Marlas%a i 5entis $yła instytu%"# niesły%&anie istotn# dla 4unk%"onoania

miasta) 5yn 1alery 8 o iele młodszy, ale na peno on 8 r!nież po"aiał si+ na niekt!ry%&

zd"+%ia%&, zasze na drugim planie, zasze zep%&ni+ty %ie7 patriar%&y)

;y%zułem go, "esz%ze zanim go u"rzałem) =d"+%ie ukazyało 1aler!, o"%a i syna)=ro$iono "e przy e"'%iu do $udynku nr \\U alei iagonal, siedzi$y kan%elarii) O$ok ni%&

stał ysoki i dystyngoany m+ż%zyzna) Po"aiał si+ na ielu inny%& zd"+%ia%& te" serii,

zasze rami+ rami+ z 1aler#) iego Marlas%a) 5kupiłem si+ na zamglonym spo"rzeniu,

za%i+tym, ale spoko"nym yrazie tarzy %złoieka patrz#%ego na mnie z te" kr!tkie" %&ili

sprzed dudziestu pi+%iu lat)

Podo$nie "ak pryn%ypał nie postarzał si+ o ani "eden dzie7) 'mie%&n#łem si+ gorzko

na my'l o tym, "aki $yłem nainy) To nie $yła tarz, kt!r# znałem ze zd"+%ia poży%zonegood mo"ego przy"a%iela, $yłego inspektora poli%"i)



M+ż%zyzna, kt!ry przedstaił mi si+ "ako ?i%ardo 5al6ador, $ył to nikt inny "ak iego

Marlas%a e łasne" oso$ie)



15

Kiedy opusz%załem pała% 1aler!, s%&ody pogr#żone $yły mroku) Min#łem

przedsionek, po oma%ku otorzyłem drzi, pusz%za"#% do 'rodka prostok#t nie$ieskaego

'iatła uli%zny%& latarni, i napotkałem po drugie" stronie spo"rzenie portiera) Oddaliłem si+

szy$kim krokiem kierunku uli%y Tra4algar) Od%&odził stamt#d no%ny trama" kursu"#%y

nieopodal $ramy %mentarza Pue$lo *ue6o, ten sam, kt!rym tyle razy "e>dziłem z o"%em,

kiedy pra%oał "ako str!ż /0a 1oz de la 2ndustria3)

siadłem z przodu) Trama" $ył praie pusty) ; miar+ "ak si+ z$liżali'my do Pue$lo

*ue6o, zagł+$iał si+ la$irynt %iemny%& uli%zek pokryty%& ielkimi kałużami za%i#gni+tymi

par#) li%zny%& latarni $yło tu "ak na lekarsto i 'iatła trama"u, ni%zym po%&odnia

tunelu, ydo$yały z %iemno'%i kontury $udynk!) ; ko7%u dostrzegłem $ram+ %mentarzai zarys krzyży i rze>$ nagro$ny%& na tle %i#gn#%y%& si+ po &oryzont 4a$ryk i komin!

&a4tu"#%y%& %zerono 8 %zarne zory na kopule nie$a) 54ora ygłodniały%& ps!

myszkoała u st!p d!%& ielki%& anioł! strzeg#%y%& e"'%ia na %mentarz) Przez %&il+

o'lepione 'iatłami trama"u zierz+ta zamarły $ezru%&u, a kiedy i%& o%zy roz$łysły

%iemno'%ia%&, pomy'lałem, że mam przed so$# stado szakali@ %&il+ p!>nie" psy gdzie'

przepadły %iemno'%ia%&)

8 ;ysiadłem $iegu i za%z#łem i'( zdłuż %mentarnego muru)Oddala"#%y si+ trama" przypominał statek znika"#%y e mgle)

Przyspieszyłem kroku) 5łyszałem i %zułem zapa%& id#%y%& za mn# %iemno'%ia%&

ps!) otarłszy na tyły %mentarza, zatrzymałem si+ przy e"'%iu do zaułka i na o'lep

rzu%iłem i%& stron+ kamieniem) słyszałem piskliy skoyt i psy od$iegły) =anurzyłem

si+ zaułek, kt!ry okazał si+ "edynie przesmykiem pomi+dzy murem a stło%zonymi o$ok

sie$ie zakładami produku"#%ymi nagro$ne rze>$y) 5zyld arsztatu 5ana$re i 5ynoie %&iał

si+ 'ietle latarni rzu%a"#%e" przydymione 'iatło koloru o%&ry, mnie" i+%e" trzydzie'%imetr! dale") Podszedłem do drzi $+d#%y%& na"zykle"sz# krat#, za$ezpie%zon# ła7%u%&ami

i przerdzeiał# kł!dk#) Jeden strzał i arsztat stan#ł przede mn# otorem)

*ad%i#ga"#%y od ylotu uli%zki poie iatru przesi#kni+tego słonym zapa%&em

morza, kt!rego 4ale roz$i"ały si+ o $rzeg zaledie sto metr! st#d, uni!sł e%&o ystrzału)

Otorzyłem krat+ i szedłem)

Odsun#łem zasłon+ z %iemnego materiału, pusz%za"#% do 'rodka 'iatło latarni)

Miałem przed so$# dług# i #sk# pra%oni+, kt!re" tło%zyły si+ zastygłe p!łmroku

marmuroe pos#gi o tarza%& tylko zarysoany%&) Prze%isn#łem si+ kilka krok! naprz!d



po'r!d Madonn z zie%i#tkiem, $iały%& nieiast ze zniesionymi ku nie$u o%zami i r!żami

dłonia%& i kamienny%& $lok!, z kt!ry%& dopiero za%zynały si+ yłania( gesty i tarze)

Poietrze pa%&niało marmuroym pyłem)

*ie $yło tu nikogo pr!%z ty%& $ezimienny%& pos#g!) Już miałem y%&odzi(, kiedy

uag+ mo"# przykuła dło7 ysta"#%a zza grupy rze>$ na tle rozpi+tego na ko7%u pra%oni

pł!tna) =$liżyłem si+ pooli i moim o%zom stopnioo ukazała si+ %ała posta() 5tan#łem

naprze%iko i spo"rzałem na ielkiego 'ietlistego anioła, takiego samego, "akiego pinał

so$ie klap+ garnituru pryn%ypał, a kt!rego znalazłem na dnie ku4ra moim studio) Pos#g

miał przyna"mnie" da i p!ł metra i przygl#da"#% si+ tarzy anioła, $ez trudu rozpoznałem

"ego rysy, a złasz%za u'mie%&) st!p anioła leżała płyta nagro$na) Prze%zytałem yryt# na

nie" inskryp%"+:

Da5i Martin

A;JJ 2 A;BJ

'mie%&n#łem si+) *ie mogłem odm!i( mo"emu przy"a%ieloi, 9iegoi Marlas%e,

po%zu%ia &umoru i umie"+tno'%i zaskakiania) *ie poinienem penie si+ dzii(, że

soim t!r%zym zapale uprzedził nie%o 4akty i za%zasu przygotoał mi godne pożegnanie)

kl#kłem przed płyt# i pogładziłem litery so"ego imienia) =a ple%ami usłyszałem

lekkie niespieszne kroki) Odr!%iłem si+ i u"rzałem zna"om# tarz) Przede mn# stał %&łopie%,

kt!ry szedł za mn# kilka tygodni temu ale"# 9orn, u$rany ten sam %zarny str!")

8 Teraz ona może pana przy"#( 8 poiedział)

Przytakn#łem i stałem) C&łopie% podał mi r+k+)

8 *ie%& si+ pan nie $oi 8 dodał, proadz#% mnie do y"'%ia)

8 ;%ale si+ nie $o"+ 8 $#kn#łem)

C&łopie% poi!dł mnie do ylotu uli%zki) 5tamt#d "uż $yło niedaleko do plaży

zna"du"#%e" si+ za zru"noanymi magazynami i rakiem po%i#gu toaroego, porzu%onego

na zaro'ni+te" %&astami $o%zni%y) Jego agony przeżarła rdza, a z lokomotyy pozostałtylko szkielet kotł! %zeka"#%y, aż kto' lito'%iie przero$i go na złom)

Ksi+ży% prze$ił si+ przez kopuł+ ołoiany%& %&mur) *a morzu ma"a%zyły syletki

transporto%! pogrze$any%& mi+dzy 4alami)

*aprze%iko plaży 9ogatell %i#gn+ło si+ %mentarzysko stary%& kutr! i statk!

ka$otażoy%& ypluty%& przez sztorm, na zasze osiadły%& na piasku) ale" za', ni%zym

rozsypane odpadki przemysłoe" 4orte%y, rozłożyła si+ osada %&ałup 8 5omorrostro) ale

roz$i"ały si+ o $rzeg o kilka metr! od piersze" linii %&at z trz%iny i drena) 5trużki $iałegodymu pełzły g!r+ z da%&! te" ioski n+dzy, rozrasta"#%e" si+ mi+dzy miastem a morzem



ni%zym $ezkresne ysypisko ludzkie" mierzy) ; poietrzu unosił si+ 4etor palony%&

'mie%i) =anurzyli'my si+ uli%zki idmoego miaste%zka, pomi+dzy lepiankami

skle%onymi z kradziony%& %egieł, gliny i kaałk! drena yrzu%any%& przez morze)

C&łopie% proadził mnie gł#$, nie $a%z#% na nieu4ne spo"rzenia mie"s%oy%& 8 na"mit!,

kt!ry%& nikt "uż nie %&%iał na"#(, Cygan! yrzu%ony%& z podo$ny%& o$ozoisk na

z$o%za%& Mon"ui% al$o naprze%iko z$ioroy%& mogił %mentarza Can Tunis, $ezdomny%&

dzie%i i star%!) ;szys%y patrzyli na mnie z niepoko"em) Mi"ali'my ko$iety

nieokre'lonym ieku, podgrzea"#%e przed %&atami "edzenie $laszany%& na%zynia%&)

5tan+li'my przed $iał# konstruk%"#, o$ok kt!re" dzie%zynka o tarzy staruszki, kule"#%a na

znisz%zon# przez polio nog+, lokła za so$# iadro z %zym' i"#%ym si+ szaraym i

o'lizgłym) ;+gorze) C&łopie% skazał na drzi)

8 To tuta" 8 poiedział)

Po raz ostatni spo"rzałem nie$o) Ksi+ży% pononie %&oał si+ za %&mury, a znad

morza nad%i#gała kurtyna nieprzenikniony%& %iemno'%i)

;szedłem do 'rodka)



1

Miała tarz zasnut# spomnieniami i spo"rzenie oso$y r!nie do$rze dziesi+%io 8 , %o

stuletnie") 5iedziała naprze%iko nieielkiego pie%yka, patrzona tanie% płomieni z

pradziie dzie%i+%ym za%&ytem) Je" popielate łosy sple%ione $yły arko%z) Miała

sz%zupł#, ko'%ist# syletk+, osz%z+dne i poolne gesty) $rana $yła na $iało, z "eda$n#

%&ustk# na szyi) 'mie%&n+ła si+ do mnie przy"a>nie i skazała mie"s%e o$ok)

siadłem) Mil%zeli'my przez do$r# %&il+, słu%&a"#% skier%z#%y%& sz%zap i szumu

morza) Miałem rażenie, że "e" o$e%no'%i %zas si+ zatrzymał, a po'pie%&, kt!ry mnie tu

przyi!dł, "ako' znikn#ł $ez 'ladu) Płyn#%e od ognia %iepło, a może ra%ze" "e" toarzysto,

za%z+ło pomału rozgrzea( mo"e przemarzni+te %iało) opiero tedy oderała zrok od

ognia i $ior#% mnie za r+k+, odezała si+:8 Mo"a matka mieszkała tu %zterdzie'%i pi+( lat 8 poiedziała)

8 ;tedy nie $ył to dom, ale mizerna %&ata skle%ona z trz%iny i yrzu%ony%& przez

morze resztek) *aet kiedy matka zyskała pen# sła+ i mogła opu'%i( to mie"s%e, nie

%&%iała tego zro$i() Potarzała zasze, że dniu, kiedy zostai 5omorrostro, umrze) Tuta"

przyszła na 'iat, po'r!d $iedak! z plaży, i tuta" znalazła "# 'mier() *aopoiadano o nie"

mn!sto rze%zy) ;szys%y o nie" m!ili, ale tylko kilka os!$ znało "# naprad+) ;ielu przed

ni# drżało i ielu "e" nienaidziło) *aet po 'mier%i) Opoiadam panu to szystko, $o%&y$a poinien pan iedzie(, że nie "estem oso$#, kt!re" pan szuka)

Ko$ieta, kt!re" pan szuka, al$o s#dzi, że szuka, zana ied>m# z 5omorrostro, $yła

mo"# matk#)

5po"rzałem na ni# zdezorientoany)

8 Kiedy)))<

8 Mo"a matka nie ży"e od -_ roku 8 poiedziała) 8 =ostała zamordoana kilka

metr! st#d, na $rzegu morza, %iosem noża szy"+)8 Przykro mi) My'lałem)))

8 ;ielu nadal tak my'li) 0udzka iara $ya silnie"sza niż 'mier()

8 Kto "# za$ił<

8 Pan poinien iedzie( na"lepie")

Odgadłem $ez %&ili a&ania)

8 iego Marlas%a)))

Przytakn+ła)

8 la%zego<



8 He$y zamkn#( "e" usta) =atrze( za so$# 'lady)

8 *ie rozumiem) Prze%ież mu pomogła))) 5am słono zapła%ił "e" za pomo%)

8 2 ła'nie dlatego %&%iał "# za$i() He$y za$rała "ego sekret do gro$u)

'mie%&ała si+ łagodnie, "ak$y mo"e zdezorientoanie "edno%ze'nie $aiło "# i

$udziło sp!ł%zu%ie)

8 Mo"a matka $yła zy%za"n# ko$iet#) ;y%&oała si+ n+dzy i "edyn# "e" sił# $yła

ola przeży%ia) *igdy nie nau%zyła si+ %zyta( ani pisa(, ale umiała %zyta( ludzki%&

ser%a%&) Czuła, %o %zuli inni, a także %o ukryali i za %zym t+sknili) Czytała to i%&

spo"rzenia%&, mimi%e, tonie głosu, sposo$ie poruszania si+ i gesta%&) ;iedziała, %o

poiedz#, zanim otorzyli usta, i %o zro$i#, zanim u%zynili pierszy ru%&) M!ili na ni#

%zaroni%a, gdyż idziała inny%& to, %zego sami nie %&%ieli dostrze%) =ara$iała na ży%ie,

sprzeda"#% magi%zne napo"e i eliksiry, kt!re sporz#dzała z ody ze strumienia, zi!ł i sz%zypty

%ukru) Pomagała zagu$ionym ierzy( to, %o z %ałe" siły pragn+li ierzy() Kiedy "e" imi+

stało si+ słane, iele posta%i ze 'ie%znika za%z+ło "# odiedza( i korzysta( z "e" usług)

9oga%i %&%ieli $y( "esz%ze $ogatsi) Ci, kt!rzy mieli ładz+, %&%ieli "e" "esz%ze i+%e")

Vli %&%ieli %zu( si+ 'i+%i, a 'i+%i %&%ieli $y( ukarani za grze%&y, kt!ry%&, ku

so"emu żaloi, nigdy nie mieli odagi popełni() Mo"a matka słu%&ała i%& szystki%& i

przy"moała zapłat+, kt!r# rzu%ali "e" na st!ł) =a te pieni#dze posłała mnie i mo"e rodze7sto

do szk!ł, ty%& samy%&, do kt!ry%& %&odziły dzie%i "e" klient!) Kupiła nam noe imiona i

noe ży%ie, z dala od tego mie"s%a) Mo"a matka $yła do$r# ko$iet#, panie Martin) *ie%& pan

nie da so$ie m!i( ni%zego innego) *igdy nikogo nie ykorzystała, nigdy nie przekonała

nikogo, $y ierzył %o', %o sam nie %&%iał ierzy() Hy%ie nau%zyło "#, że potrze$u"emy

mały%& i ielki%& kłamst $ardzie" niż poietrza)

Maiała, że gdy$y'my mogli tylko przez "eden dzie7, od s%&odu do za%&odu sło7%a,

zo$a%zy( $ez oi"ania $aełn+ %ał# prad+ o 'ie%ie i o nas samy%&, ode$rali$y'my so$ie

ży%ie al$o postradali$y'my rozum)8 Ale)))

8 Je'li przyszedł tu pan poszukianiu magii, musz+ pana roz%zaroa() Mo"a matka

y"a'niła mi, że magia nie istnie"e, że nie istnie"e na 'ie%ie zło ani do$ro poza tym, kt!re

so$ie yo$razimy, poodoani %&%io'%i# al$o naino'%i#) Czasem naet szale7stem)

8 *ie s#dz+, $y m!iła to samo 9iegoi Marlas%e, kiedy $rała od niego pieni#dze 8

zaoponoałem) 8 =a siedem tysi+%y peset tamty%& %zasa%& można $yło opła%i( do$re

szkoły i kupi( par+ ładny%& lat dostatniego ży%ia)8 iego Marlas%a rozpa%zliie potrze$oał iary) Mo"a matka pomogła mu uierzy()



To szystko)

8 ierzy(< Ale %o<

8 ; so"e łasne o%alenie) ażał, że zdradził samego sie$ie i ty%&, kt!rzy go

ko%&ali) ażał, że zmarnoał ży%ie, służ#% kłamstu i złu) Matka s#dziła, że %ale nie $ył

sz%zeg!lnym przypadkiem@ ielu ludzi zatrzymu"e si+ kt!rym' momen%ie so"ego ży%ia,

$y spo"rze( lustro) Tylko podły dra7 uaża si+ zasze za 'i+tego i patrzy na inny%& z

g!ry) Ale iego Marlas%a miał sumienie i patrz#% na so"e od$i%ie lustrze, %ale nie $ył

zadoolony) latego przyszedł do mo"e" matki) 5tra%ił $oiem nadzie"+, a pradopodo$nie

także i rozum)

8 Czy Marlas%a yznał "e", %o takiego ła'%iie zro$ił<

8 Poiedział, że oddał dusz+ upioroi)

8 pioroi<

8 Tak si+ dosłonie yraził) pioroi, kt!ry %&odził za nim, ygl#dał "ak on, miał

"ego tarz i "ego głos)

8 2 %o to szystko miało zna%zy(<

8 ;ina i yrzuty sumienia nie ma"# zna%zenia) To u%zu%ia, emo%"e, a nie idee)

Pomy'lałem, że sam pryn%ypał nie yraził$y tego "a'nie")

8 A pani matka< Co ona mogła dla niego zro$i(<

8 Jedynie po%ieszy( go i pom!% mu odzyska( spok!" du%&a) iego Marlas%a ierzył

magi+, dlatego mo"a matka postanoiła go przekona(, że ona go o%ali) Opoiedziała mu o

starym zakl+%iu, o legendzie ry$ak!, kt!r# sama usłyszała "ako mała dzie%zynka pomi+dzy

%&atkami na plaży) Ta legenda głosi, że %złoiek, kt!ry z$o%zył na zł# drog+, za%zyna

prze%zua(, że 'mier( yzna%zyła %en+ za "ego dusz+, i+% musi znale>( istot+ nieskalan#

przez grze%&, goto# si+ dla niego po'i+%i() Tylko o4iara zmy"e iny "ego %iemnego ser%a i

yiedzie pole 'mier()

8 2stot+ nieskalan# przez grze%&<8 Tak, %zyst# dusz+)

8 2 %o to za po'i+%enie<

8 o'( okrutne, o%zyi'%ie)

8 Czyli<

8 Kraa o4iara) usza za dusz+) Bmier( za ży%ie)

=apadła długa %isza) 5ły%&a( $yło tylko poszept morza i pomruku"#%y mi+dzy %&atami

iatr)8 2ren+ yrała$y so$ie ser%e i ykuła o%zy dla Marlaski) Hyła tylko dla niego) 9yła



nim zako%&ana do szale7sta i podo$nie "ak on ierzyła, że "edyna droga do o%alenia

iedzie przez magi+) = po%z#tku %&%iała złoży( o4ierze łasne ży%ie, ale mo"a matka

szy$ko "e" to ypersadoała) Poiedziała tylko to, o %zym iedziała sama 2ren+: "e" dusza

nie $yła olna od grze%&u i o4iara okazała$y si+ daremna) Matka my'lała, że ten spos!$ "#

o%ali) He o%ali o$o"e)

8 Przed kim<

8 Przed nimi samymi)

8 Ale popełniła $ł#d)

8 *aet mo"a matka nie potra4iła przeidzie( szystkiego)

8 Co zro$ił Marlas%a<

8 Matka nigdy nie %&%iała zdradzi( mi te" ta"emni%y, nie %&%iała, że$y'my "a i mo"e

rodze7sto mieli z tym %o' sp!lnego) ;ysłała nas daleko st#d, każde do innego internatu,

$y'my zapomnieli, kim "este'my i sk#d przy$yamy) M!iła, że teraz to na nas %i#ży

przekle7sto) =gin+ła niedługo p!>nie"@ $yła zupełnie sama) płyn+ło iele %zasu, zanim

doiedzieli'my si+, że nie ży"e) Kiedy znaleziono "e" %iało, nikt nie o'mielił si+ go dotkn#()

0eżało na plaży, aż za$rało "e morze) *ikt nie miał odagi m!i( o "e" 'mier%i) Ale "a

iedziałam, kto "# za$ił i dla%zego) ;%i#ż uażam, że mo"a matka zdaała so$ie spra+ ze

so"e" $liskie" 'mier%i i iedziała, kto "# za$i"e) *ie zro$iła "ednak ni%, $y temu zapo$ie%, $o

ko7%u i ona e szystko uierzyła) ierzyła, $o nie mogła pogodzi( si+ z tym, %o

zro$iła)

ierzyła, że odda"#% so"# dusz+, o%ali nasz#, dusz+ tego mie"s%a)

*igdy nie pr!$oała st#d u%ieka(, legenda głosiła $oiem, że złożona o4ierze

dusza musiała pozosta( na zasze tam, gdzie dopusz%zono si+ zdrady, ui+ziona po ie%zne

%zasy)

8 A gdzie takim razie "est dusza, kt!ra o%aliła iega Marlas%+<

Ko$ieta u'mie%&n+ła si+)8 *ie ma dusz i nie ma o%alenia) To tylko stare $a"durzenie, niedorze%zne legendy)

Pozosta"# "edynie popioły, popioły i spomnienia)

Je'li naprad+ %&%e pan i%& szuka(, radz+ za%z#( od mie"s%a, kt!rym Marlas%a,

%&%#% oszuka( łasny los, popełnił ukryan# przez tyle lat z$rodni+)

8 om z ieży%zk#))) Mieszkałem nim praie dziesi+( lat) Tam ni% nie ma)

'mie%&n+ła si+ raz "esz%ze i patrz#% mi prosto o%zy, na%&yliła si+, $y po%ałoa(

mnie poli%zek) sta miała lodoate ni%zym trup) Je" odde%& pa%&niał zgniłymi kiatami)8 Może nie umie pan szuka( 8 yszeptała mi na u%&o) 8 A może ta ui+ziona dusza to



pa7ska dusza)

?ozi#zała %&ustk+, kt!ra otulała "e" gardło, odsłania"#% ielk# $lizn+ na szyi) Tym

razem "e" u'mie%& $ył dia$oli%zny, a o%zy zal'niły $ezlitosnym i szyder%zym $laskiem)

8 *iedługo ze"dzie sło7%e) *ie%& pan "uż idzie, dop!ki pan może 8 poiedziała

;ied>ma z 5omorrostro, odra%a"#% si+ do mnie ple%ami i na por!t zatapia"#% zrok

płomienia%&)

C&łopie% %zarnym u$raniu stan#ł progu i zi#ł mnie za r+k+, da"#% do

zrozumienia, że m!" %zas si+ sko7%zył) ;stałem i poszedłem za nim) Odr!%iłem si+ na

%&il+, $y spo"rze( isz#%e na '%ianie lustro) ostrzegłem nim zgar$ion#, odzian#

ła%&many posta( siedz#%e" naprze%i pie%yka staruszki) o y"'%ia odproadził mnie "e"

mro%zny okrutny 'mie%&)



1!

Kiedy dotarłem do domu z ieży%zk#, za%zynało "uż 'ita() =amek drzia%& od

uli%y został znisz%zony) P%&n#łem drzi i szedłem do przedsionka) Od 'rodka me%&anizm

zamka dymił i ydaał intensyn# o7) ;o7 kasu)

Pooli szedłem po s%&oda%&, %ałkoi%ie przekonany, że Marlas%a %zeka na mnie

p!łmroku s%&od! al$o %zai si+, u'mie%&ni+ty, za moimi ple%ami, i ystar%zy tylko, $ym si+

odr!%ił, a go zo$a%z+)

Pokonaszy ostatnie stopnie, zauażyłem, że ot!r zamku r!nież został

potraktoany kasem) ;sun#łem klu%z i przez niemal die minuty szarpałem si+ z

zamkiem, pr!$u"#% go od$lokoa() C&o( znisz%zony, nie pu'%ił) ;y%i#gn#łem klu%z, na

kt!rym r!nież zna( $yło 'lad nieznane" su$stan%"i, i "ednym p%&ni+%iem otorzyłem drzi)=ostaiłem "e tak i nie zde"mu"#% palta, ruszyłem korytarzem) ;y"#łem reoler z kieszeni i

otorzyłem $+$enek) Opr!żniłem go z łusek po ystrzelony%& na$o"a%& i i%& mie"s%e

łożyłem noe, tak "ak to ielokrotnie podpatrzyłem u o"%a, kiedy o 'i%ie ra%ał do domu)

8 5al6ador< 8 zaołałem)

E%&o mo"ego głosu roz$rzmiało po %ałym domu) Odiodłem kurek) 5zedłem dale"

korytarzem, $y resz%ie znale>( si+ poko"u gł+$i) rzi $yły u%&ylone)

8 5al6ador< 8 zapytałem);y%eloałem reolerem drzi i kopn#łem "e z %ałe" siły)

; 'rodku nie $yło ni%, %o $y skazyało na o$e%no'( tu Marlaski)

Przy '%ianie znosił si+ tylko stos pudeł i stary%&, $ezużyte%zny%& przedmiot!)

=n! po%zułem ! zapa%&, kt!ry zdaał si+ przenika( przez '%iany) Podszedłem do sza4y

sto"#%e" przy '%ianie gł+$i i otorzyłem "# na o'%ież) ;yrzu%iłem z nie" stare u$rania

isz#%e na ieszaka%&) *a tarzy po%zułem zimny i ilgotny pr#d poietrza ze sz%zeliny

'%ianie) Cokoliek to $yło, to, %o Marlas%a ukrył tym domu, zna"doało si+ za t# '%ian#)5%&oałem $ro7 do kieszeni palta i zd"#łem "e) 5tan#łem z $oku przy sza4ie i

sun#łem szpar+ pomi+dzy murem a tyln# '%iank# "edn#, potem drug# r+k+) =dołałem

zaprze( si+ nog# i szarpn#( sza4+ ku so$ie) Przesun+ła si+ nie%o@ mogłem teraz "# lepie"

%&y%i( i po%i#gn#( dłuższym ru%&em) Pooli, pi+d> po pi+dzi, odsuała si+ "ednym $okiem

od '%iany) Po paru szarpni+%ia%& mogłem zmieni( pozy%"+: %iska"#% si+ pomi+dzy '%ian+ a

sza4+ i zapiera"#% mo%no nogami, pop%&n#łem me$el i o$r!%iłem go ku przyległe" '%ianie)

api#% odde%&, przy"rzałem si+ odsłoni+te" '%ianie) Pomaloana $yła na zupełnie inny kolor

niż reszta poko"u) Pod arst# 4ar$y można $yło y%zu( %&ropa# i nieygładzon# zapra+



murarsk#) Popukałem) Pusty odgłos nie pozostaiał #tplio'%i) To nie $yła '%iana

zen+trzna) =a ni# zna"doało si+ "esz%ze "akie' pomiesz%zenie) Przyłożyłem u%&o i raz

"esz%ze popukałem) 2 !%zas usłyszałem "aki' &ałas) =$liża"#%e si+ korytarzem kroki)))

Odszedłem ostrożnie od '%iany i si+gn#łem po palto, rzu%one na opar%ie krzesła, że$y y"#(

reoler) *a podłog+ padł z progu długi %ie7) ;strzymałem odde%&) 5yletka pooli

przekro%zyła pr!g poko"u)

8 2nspektorze))) 8 ymamrotałem)

1i%tor randes u'mie%&n#ł si+ lodoato) Pomy'lałem, że od ielu godzin %zekali na

mnie, kry"#% si+ "edne" z po$liski%& $ram)

8 Przeproadza pan remont<

8 ?a%ze" zaproadzam porz#dek)

2nspektor rzu%ił okiem na stos u$ra7 i szu4lad, znosz#%y si+ na podłodze, po %zym

spo"rzał na ypatroszon# sza4+ i kin#ł tylko gło#)

8 Poprosiłem Mar%osa i Castela, $y z łaski so"e" po%zekali na dole) C&%iałem puka(,

ale zostaił pan drzi otarte, i+% pozoliłem so$ie e"'() oszedłem do niosku, że pan

na"yra>nie" mnie o%zeku"e)

8 ; %zym mog+ panu pom!%, panie inspektorze<

8 C&%iał$ym, $y ze%&%iał pan łaskaie toarzyszy( mi do komisariatu)

8 Jestem aresztoany<

8 O$aiam si+, że tak) łati mi to pan, %zy też mam si+gn#( po silnie"sze

argumenty<

8 *ie musi pan 8 zapeniłem)

8 9ardzo "estem panu dzi+%zny)

8 Mog+ zi#( palto< 8 spytałem)

randes spo"rzał mi o%zy przez %&il+) *ast+pnie zi#ł palto i pom!gł mi "e

łoży() Po%zułem na udzie %i+żar reoleru) *ie spiesz#% si+, zapi#łem guziki) 2nspektorrzu%ił "esz%ze okiem na odkryt# po odsuni+%iu sza4y '%ian+, po %zym ru%&em r+ki pokazał,

$ym opu'%ił pok!", i ruszył za mn#) Mar%os i Castelo stali na sz%zy%ie s%&od! i %zekali z

u'mie%&em tryum4u na tarza%&) *a ko7%u korytarza zatrzymałem si+ na %&il+, $y spo"rze(

za sie$ie ku n+trzu mieszkania, kt!re zdaało si+ gin#( %iemne" studni) ; te" %&ili nie

$yłem peien, %zy "esz%ze kiedykoliek "e zo$a%z+) Castelo y%i#gn#ł ka"danki, ale randes

dał mu znak r+k#, że$y "e s%&oał)

8 *ie $+d# potrze$ne, prada, panie Martin<Pokr+%iłem gło#) randes otorzył drzi i p%&n#ł mnie lekko, %&o( zde%ydoanie



ku s%&odom)



18

Tym razem nie $yło żadny%& e4ekt! spe%"alny%&, ponure" s%enogra4ii i pogłosu

ilgotny%& i mro%zny%& kazamat!) Pomiesz%zenie $yło o$szerne, "asne i ysokie) *asun+ło

mi si+ sko"arzenie z aul# elitarne" szkoły katoli%kie" z o$oi#zkoym krzyżem na '%ianie)

5ala zna"doała si+ na pierszym pi+trze komendy, a duże, y%&odz#%e na uli%+ okna

pozalały przygl#da( si+ pierszym trama"om i ludziom rozpo%zyna"#%ym se poranne

przemarsze po 1ia 0ayetana) *a 'rodku stały da krzesła i metaloy st!ł, te" duże" puste"

przestrzeni ygl#da"#%e "ak lilipu%ie me$le) randes poproadził mnie do stołu i rozkazał

Mar%osoi i Castelo, $y zostaili nas samy%&) O$a" poli%"an%i ykonali rozkaz z

o%i#ganiem) ; poietrzu %zu( $yło rozpiera"#%# i%& '%iekło'() randes %ierpliie po%zekał,

aż y"d#, a gdy resz%ie to u%zynili, odet%&n#ł z ulg#)8 Już my'lałem, że rzu%i mnie pan na pożar%ie lom 8 poiedziałem)

8 Prosz+ siada()

Posłusznie usiadłem) dy$y nie zrok Mar%osa i Castelo, opusz%za"#%y%& pok!",

metaloe drzi i kraty na okna%& od strony uli%y, nikt nie pomy'lał$y, że zna"doałem si+

nie%iekae" sytua%"i)

Przekonały mnie ostate%znie termos z gor#%# ka# i pa%zka papieros!, kt!r#

randes położył na stole, ale przede szystkim "ego miły i łagodny u'mie%&) 2 yraz peno'%i na tarzy) Tym razem inspektor traktoał szystko z %ałkoit# poag#)

siadł naprze%i mnie i otorzył te%zk+, $y y%i#gn#( z nie" plik 4otogra4ii, kt!re

za%z#ł rozkłada( na stole, "ak$y staiał pas"ansa) *a piersze" ido%zny $ył me%enas 1alera

soim 4otelu) *a s#siednim zd"+%iu idniały złoki doy po Marlas%e, %zy ra%ze" tego,

%o z ty%& złok pozostało po y%i#gni+%iu z dna $asenu domu przy uli%y 1all6idrera)

Trze%ie zd"+%ie przedstaiało %złoie%zka z roz&aratanym gardłem, podo$nego do amiana

?ouresa) *a %zartym $yła Cristina 5agnier, "ak szy$ko skonstatoałem, dniu 'lu$u zPedrem 1idalem) a ostatnie zostały ykonane ga$ine%ie my%& dany%& yda%!,

9arrido i Es%o$illasa) ?ozłożyszy pedanty%znie, r!niutko, sze'( 4otogra4ii, randes, ni%

nie m!i#%, przy"rzał mi si+ soim nieprzeniknionym zrokiem, zastanaia"#% si+ nad mo"#

reak%"# lu$ "e" $rakiem) Po kilku minuta%& mil%zenia nalał pooli die 4iliżanki kay, po

%zym "edn# z ni%& przesun#ł ku mnie)

8 Przede szystkim %&%iał$ym panu da( szans+ opoiedzenia szystkiego) Po

so"emu i na spoko"nie 8 poiedział resz%ie)

8 To i tak na ni% 8 odparłem) 8 *i%zego to nie zmieni)



8 ;oli pan, $y'my przeproadzili kon4ronta%"+ z innymi pode"rzanymi< *a przykład z

pa7sk# asystentk#< Jak "e" tam< 2sa$ella<

8 Prosz+ "# zostai( spoko"u) Ona ni% nie ie)

8 *ie%& mnie pan przekona)

5po"rzałem ku drziom)

8 Jest tylko "eden spos!$, że$y st#d y"'( 8 poiedział inspektor, pokazu"#% mi klu%z)

?az "esz%ze po%zułem %i+żar reoleru kieszeni palta)

8 Od %zego mam za%z#(<

8 Pan tu "est autorem) Ja tylko prosz+, $y opoiedział mi pan prad+)

8 Ale sam nie iem, %o tu "est prad#)

8 Prad# "est to, %o $oli)

Przez mnie" i+%e" die godziny 1i%tor randes ani razu nie otorzył ust) 5łu%&ał

uażnie, potaku"#% z rzadka i %o "aki' %zas zapisu"#% uagi notesie) = po%z#tku

opoiadałem, patrz#% na7, ale szy$ko zapomniałem o "ego o$e%no'%i, u'iadamia"#% so$ie,

że %ał# &istori+ opoiadam so$ie samemu) 5łoa przeniosły mnie %zasy, kt!re uznaałem

"uż za utra%one, do te" no%y, kiedy zamordoano mo"ego o"%a przed drziami redak%"i

gazety) ;spominałem so"# pra%+ redak%"i /0a 1oz de la 2ndustria3, lata, kiedy żyłem z

pisania opoie'%i grozy, i pierszy list podpisany przez Andreasa Corellego, zapoiada"#%y

ielkie nadzie"e) ;spominałem piersze spotkanie z pryn%ypałem nad z$iornikiem i dni, gdy

szystko, %o iedziałem o se" przyszło'%i, ograni%zało si+ do przekonania o $liskie" i

nieu%&ronne" 'mier%i) Opoiedziałem o Cristinie, o 1idalu, i o &istorii, kt!re" zako7%zenie

m!gł$y prze%zu( każdy, tylko nie "a) Opoiedziałem o d!%& ksi#żka%&, kt!re napisałem,

podpisu"#% "edn# łasnym naziskiem, drug# za' naziskiem 1idala, o utra%ie ty%&

n+dzny%& resztek nadziei i o ie%zorze, kiedy zo$a%zyłem, "ak mo"a matka yrzu%a do 'mie%i

to, %o uażałem za "edyn# do$r# rze%z, "ak# udało mi si+ ży%iu zro$i() *ie szukałem ani

sp!ł%zu%ia, ani zrozumienia ze strony inspektora) ;ystar%zała mi pr!$a nakre'lenia yo$ra>ni mapy szystki%& zdarze7, kt!re doproadziły mnie do tego pomiesz%zenia, te"

%&ili %ałkoite" pustki) ;r!%iłem słoa%& do domu przy parku uell i do no%y, pod%zas

kt!re" pryn%ypał złożył mi o4ert+ nie do odrzu%enia) Poiedziałem o soi%& pode"rzenia%&,

ustalenia%& doty%z#%y%& &istorii domu z ieży%zk#, dzine" 'mier%i iega Marlaski i sie%i

oszust, "akie zostałem pl#tany lu$ sam si+ pl#tałem dla zaspoko"enia łasne"

pr!żno'%i, za%&łanno'%i, ż#dzy ży%ia za szelk# %en+) Hy%ia dla opoiedzenia te" &istorii)

*i%zego nie pomin#łem) *i%zego opr!%z tego na"ażnie"szego, %zego nie miał$ymodagi opoiedzie( naet samemu so$ie) ; so"e" &istorii ra%ałem do sanatorium 1illa



5an Antonio i poszukiania Cristiny, ale odna"dyałem "edynie 'lady gin#%e 'niegu) 9y(

może gdy$ym pot!rzył t+ ers"+ raz, drugi, trze%i, może i sam $ym ni# uierzył) Mo"a

opoie'( ko7%zyła si+ tego dnia rano, gdy r!%iszy z $arak! 5omorrostro, odkryałem,

że iego Marlas%a zaplanoał, iż $raku"#%# 4otogra4i# talii rozłożone" przez inspektora na

stole $+dzie mo"e zd"+%ie)

Opoiedziaszy szystko, %o miałem do opoiedzenia, pogr#żyłem si+ mil%zeniu)

*igdy ży%iu nie %zułem si+ $ardzie" zm+%zony) dy$ym m!gł, naty%&miast $ym zasn#ł, $y

nigdy si+ "uż nie o$udzi() randes o$seroał mnie ze sego mie"s%a) Odniosłem rażenie,

że "est zdezorientoany, smutny, zły, a przede szystkim pogu$iony)

8 Prosz+ %o' poiedzie( 8 przerałem mil%zenie randes est%&n#ł) ;stał z krzesła, z

kt!rego nie ruszył si+ przez %ały %zas trania mo"e" opoie'%i, i, odr!%ony do mnie

ple%ami, podszedł do okna) Już idziałem sie$ie, "ak si+gam do palta, y%i#gam reoler i

strzelam mu tył głoy, $y nast+pnie y"'(, otiera"#% drzi klu%zem, s%&oanym przeze7

do kieszeni) ; minut+ znalazł$ym si+ na uli%y)

8 9ezpo'rednim poodem nasze" rozmoy "est telegram nadesłany %zora" z

komendy gardii Puig%erda, kt!rym in4ormu"e si+, że Cristina 5agnier znikn+ła z

sanatorium 1illa 5an Antonio, a pan "est gł!nym pode"rzanym) *a%zelny lekarz o'rodka

zeznał, iż yraził pan %&+( za$rania "e" z sanatorium, %zemu on stano%zo si+ prze%istaił)

M!i+ to panu, że$y zrozumiał pan pełni, dla%zego zna"du"emy si+ ła'nie tuta", tym

pomiesz%zeniu, ga+dz#% przy gor#%e" kaie i papierosie, "ak starzy przy"a%iele) Jeste'my

tuta" dlatego, że żona "ednego z na"$ogatszy%& ludzi 9ar%elonie znikn+ła, a pan "est "edyn#

oso$#, kt!ra ie, gdzie ona si+ zna"du"e) Jeste'my tuta" dlatego, że o"%ie% pa7skiego

przy"a%iela, Pedra 1idala, "eden z na"pot+żnie"szy%& ludzi mie'%ie, zainteresoał si+

oso$i'%ie t# spra#, al$oiem "ak si+ zda"e, zna%ie si+ panoie od dana, i "ak na"uprze"mie"

poprosił moi%& zierz%&nik!, $y'my, zanim %okoliek z panem zro$imy, doiedzieli si+,

gdzie ona "est, pozostaia"#% szelkie domysły na p!>nie") dy$y nie te okoli%zno'%i i mo"estano%ze naleganie, $y dano mi szans+ y"a'nienia te" spray podług moi%& metod,

zna"doał$y si+ pan teraz %eli i+zienia Campo de la 9ota i zamiast konersoa( ze

mn#, rozmaiał$y pan $ezpo'rednio z Mar%osem i Castelo, kt!rzy, prosz+ to za%&oa( dla

sie$ie, s# przekonani, że trze$a na dzie7 do$ry rozali( panu młotkiem kolana, $o szystko

inne to zykła strata %zasu i narażanie ży%ia pani 1idal) To przekonanie z każd# upłya"#%#

minut# %oraz mo%nie" dziel# moi zierz%&ni%y, kt!ry%& zdaniem na z$yt iele panu zreszt#

pozalam z ra%"i nasze" zażyło'%i)randes odr!%ił si+ i spo"rzał na mnie, &amu"#% '%iekło'()



8 *ie słu%&ał mnie pan 8 poiedziałem) 8 *i%zego z tego, %o poiedziałem, pan nie

ysłu%&ał)

8 5łu%&ałem pana z uag#) ;ysłu%&ałem, "ak to umiera"#%y, u kresu sił i rozpa%zy,

podpisu"e pan kontrakt z nader ta"emni%zym yda%# z Paryża, o kt!rym nikt nigdy nie

słyszał i kt!rego nikt na o%zy nie idział, %elu ymy'lenia, że uży"+ pa7ski%& sł!, noe"

religii za sto tysi+%y 4rank!, po %zym odkrya pan, iż rze%zyisto'%i padł o4iar#

złorogiego spisku zai#zanego przez adokata, kt!ry dadzie'%ia pi+( lat temu

upozoroał so"# 'mier(, i przez "ego ko%&ank+, podupadł# kuple%istk+, spisku ma"#%ego

zapeni( u%ie%zk+ przed przezna%zonym losem, kt!ry stał si+ teraz r!nież pa7skim)

;ysłu%&ałem, "ak przez ! los padł pan pułapk+ i zamieszkał domu o$%i#żonym

przekle7stem, kt!re zd#żyło "uż dotkn#( poprzedniego lokatora, iega Marlas%+, i "ak

tym domu na$rał pan peno'%i, iż kto' pod#ża za panem krok krok, mordu"#% szystki%&

mog#%y%& y"ai( sekret penego %złoieka, nie mnie" szalonego, "ak ynika z pa7ski%&

sł!, niż pan) X %złoiek %ieniu, podszya"#%y si+ pod $yłego poli%"anta dla ukry%ia

4aktu, że ży"e, popełnia szereg morderst z pomo%# so"e" ko%&anki, doproadza"#% także do

'mier%i pana 5empere 8 z pood! ra%ze" dziny%&, kt!ry%& naet pan nie potra4i do%ie%)

8 2ren+ 5a$ino za$iła 5empere, że$y ykra'( mu ksi#żk+) Ksi#żk+, kt!re" "e"

zdaniem prze$yała mo"a dusza)

randes klepn#ł si+ otart# dłoni# %zoło, "ak$y ła'nie %o' go ol'niło)

8 Jasne) Ale ze mnie idiota) To szystko tłuma%zy) Tak "ak i t+ straszn# ta"emni%+,

kt!r# y"aiła panu zna%&orka z plaży 9ogatell) ;ied>ma z 5omorrostro) Podo$a mi si+ to

y"a'nienie) Jest pa7skim stylu) 2 to $ardzo) =o$a%zmy, %zy do$rze zrozumiałem)

*ie"aki Marlas%a przyłasz%za so$ie %zy"#' dusz+, że$y ukry( łasn# i zmyli( ten

spos!$ %i#ż#%e nad nim przekle7sto) Prosz+ mi poiedzie(: '%i#gn#ł to pan z Miasta

przekl+ty%&, %zy ymy'lił tym ła'nie momen%ie<

8 *i%zego nie ymy'liłem)8 *ie%& si+ pan postai na moim mie"s%u i zastanoi, %zy uierzył$y pan

%okoliek z tego, %o mi pan opoiedział)

8 C&y$a nie, ale opoiedziałem panu szystko, %o iem)

8 Jak na"$ardzie", o%zyi'%ie) Przekazał mi pan 4akty i konkretne sz%zeg!ły, że$ym

przekonał si+ o iarygodno'%i pa7skie" rela%"i, spomina"#% na przykład o izy%ie u doktora

Triasa, o założeniu przez pana konta 9anku Gispano Colonial, pły%ie nagro$ne"

o%zeku"#%e" na pana zakładzie kamieniarskim Pue$lo *ue6o, naet prany%& poi#zania%& pomi+dzy %złoiekiem zanym przez pana /pryn%ypałem3 a kan%elari#



me%enas! 1alera, że nie spomn+ o ielu inny%& detala%&, godny%& pana "ako

do'iad%zonego autora kryminał!) Ale ani słoem nie nai#zał pan, a ła'nie tego,

sz%zerze yznam, o%zekiałem dla pana i dla mo"ego do$ra, do tego, gdzie zna"du"e si+

Cristina 5agnier)

=rozumiałem, że tym momen%ie uratoa( mnie może tylko kłamsto) dy$ym

poiedział prad+ o Cristinie, mo"e godziny $yły$y poli%zone)

8 Ale "a nie iem, gdzie ona "est)

8 Kłamie pan)

8 przedzałem pana, że opoiedzenie prady na ni% si+ nie zda 8 odparłem)

8 Pr!%z tego, że ystry%&nie mnie pan na dudka za to, że %&%+) panu pom!%)

8 *aprad+ %&%e pan mi pom!%, panie inspektorze<

8 *aprad+)

8 ;o$e% tego nie%& pan spradzi szystko, %o panu opoiedziałem) *ie%& pan

zna"dzie Marlas%+ i 2ren+ 5a$ino)

8 Moi przełożeni dali mi na pana dadzie'%ia %ztery godziny) Je'li do tego %zasu nie

oddam im Cristiny 5agnier żye" i %ałe", a każdym razie żye", od$ior# mi spra+ i

przekaż# Mar%osoi i Castelo, kt!rzy od dana "uż %zeka"# na so"# szans+, i zapeniam

pana, że "e" nie zmarnu"#)

8 Prosz+ zatem nie tra%i( %zasu)

randes gło'no est%&n#ł, ale skin#ł potierdza"#%o gło#)

8 Mam nadzie"+, że "est pan 'iadom tego, %o pan %zyni)



1"

;yli%zyłem so$ie, że musiała do%&odzi( dziei#ta, kiedy inspektor 1i%tor randes

zostaił mnie poko"u sam na sam z termosem ystygłe" kay i so"# pa%zk# papieros!)

Postaił "ednego ze sy%& ludzi przy drzia%&, rozkazu"#%, $y pod żadnym pozorem nie

pusz%zał tu nikogo) Pi+( minut po "ego ode"'%iu usłyszałem, "ak kto' ali drzi, i przez

szy$+ okienka rozpoznałem tarz sierżanta Mar%osa) *ie mogłem usłysze(, %o m!i, ale

kaligra4ia "ego arg nie pozostaiała żadny%& #tplio'%i)

5zyku" si+, sukinsynie)

?eszt+ przedpołudnia sp+dziłem, siedz#% na parape%ie okna i przygl#da"#% si+

ludziom, kt!rzy mieli si+ za olny%&, prze%&adzali si+ za moimi kratami, palili papierosy i

ssali kostki %ukru z tym samym rozanieleniem na tarzy, "akie %z+sto idyałem u pryn%ypała) ; południe dopadło mnie zm+%zenie, al$o może tylko zamro%zenie z rozpa%zy, i

y%i#gn#łem si+ na podłodze tarz# do '%iany)

=asn#łem kilka sekund) Kiedy si+ o$udziłem, poko"u panoał p!łmrok) =mierz%&

"uż zapadł i %iemnoż!łta po'iata latarni z 1ia 0ayetana rzu%ała na su4it ru%&ome %ienie

samo%&od! i trama"!) ;stałem, %zu"#% przeszya"#%y %ałe %iało %&ł!d podłogi, i

stan#łem k#%ie poko"u przy kalory4erze, zimnie"szym od moi%& r#k)

; te" same" %&ili usłyszałem, "ak za moimi ple%ami otiera"# si+ drzi, i+%odr!%iłem si+ i zo$a%zyłem sto"#%ego na progu inspektora) *a znak randesa "eden z "ego

ludzi zapalił 'iatło i zamkn#ł drzi) Tarde, metali%zne 'iatło uderzyło mnie po o%za%& i

o'lepiło na %&il+) Kiedy odzyskałem idzenie, naprze%i stał inspektor, sponieierany nie

mnie" niż "a)

8 C&%e pan może p!"'( do łazienki<

8 *ie) ;ykorzystu"#% sytua%"+, postanoiłem ysika( si+ pod sie$ie, sposo$i#% si+ na

%&il+, kiedy y'le mnie pan do ga$inetu grozy słynny%& inkizytor! Mar%osa i Castelo)8 Ciesz+ si+, że nie stra%ił pan po%zu%ia &umoru) 9o $ardzo panu $+dzie potrze$ne)

Prosz+ usi#'()

=a"+li'my nasze mie"s%a sprzed ielu godzin i spo"rzeli'my na sie$ie mil%zeniu)

8 5tarałem si+ potierdzi( podane przez pana in4orma%"e)

8 2 "ak<

8 A od %zego mam za%z#(<

8 To pan "est poli%"antem)

8 Piersze kroki skieroałem do kliniki doktora Triasa, na uli%+ Muntaner) ;izyta



$yła kr!tka) oktor Trias zmarł dana'%ie lat temu, a ga$inet od o'miu lat należy do pana

9ernata 0lo4riu, dentysty, kt!ry, %o tu dużo m!i(, nigdy o panu nie słyszał)

8 *iemożlie)

8 5poko"nie, na"lepsze "esz%ze przed nami) 5tamt#d poszedłem do %entralne" siedzi$y

9anku Gispano Colonial) ;ystr!" ro$i rażenie)

O$sługa $ez zarzutu) =a%z#łem poażnie zastanaia( si+ nad otar%iem tam konta)

oiedziałem si+, że nigdy nie miał pan żadnego konta tym $anku, że nigdy nie słyszeli o

nikim o nazisku Andreas Corelli i że %&ili o$e%ne" nie ma"# żadnego klienta

posiada"#%ego konto deiza%& ysoko'%i stu tysi+%y 4rank! 4ran%uski%&) Mam m!i(

dale"<

=a%isn#łem argi, ale przytakn#łem)

8 *ast+pnie udałem si+ do kan%elarii zmarłego me%enasa 1alery)

Tam zdołałem stierdzi(, że oszem, posiada pan konto $ankoe, ale nie Gispano

Colonial, tylko 9anku 5a$adell, z kt!rego to konta p!ł roku temu dokonał pan przeleu na

rze%z kan%elarii ysoko'%i d!%& tysi+%y peset)

8 *ie rozumiem)

8 To proste) ;yna"#ł pan me%enasa 1aler+, za%&ou"#% anonimoo'(, a przyna"mnie"

tak si+ panu ydaało, $o $anki o$darzone s# pami+%i# poet! i ystar%zy, że y4runie z

ni%& %&o($y grosik, a nigdy tego nie zapomn#) Musz+ panu yzna(, że od te" mnie" i+%e"

%&ili %ała spraa za%z+ła mnie ra"%oa(, i+% postanoiłem odiedzi( zakład pomnik!

nagro$ny%& 5ana$re i 5ynoie)

8 *ie poie mi pan, że nie idział anioła)))

8 ;idziałem, idziałem) as%ynu"#%e) Tak "ak list, łasnor+%znie przez pana

podpisany trzy miesi#%e temu, zle%a"#%y ykonanie nagro$ka, i pokitoanie przy"+%ia

opłaty z g!ry, odłożone przez za%nego 5ana$re mi+dzy ksi+gi ra%&unkoe) 9ardzo miły

%złoiek z tego 5ana$re@ potra4i $y( dumny ze se" ro$oty) ;yznał, że to "ego na"i+kszedzieło, że go sam Pan 9!g nat%&n#ł)

8 A nie zapytał go pan o pieni#dze, kt!re Marlas%a zapła%ił mu dadzie'%ia pi+( lat

temu<

8 =apytałem) Miał pokitoania) =a ykonanie pra% remontoy%&, napra i

uporz#dkoanie panteonu rodzinnego)

8 ; gro$ie Marlaski po%&oany "est kto' inny)

8 To pan tak m!i) Ale "e'li $ardzo pan %&%e, a$ym spro4anoał gr!$, musi mi pandostar%zy( solidnie"szy%& argument!, %&y$a to zrozumiałe< *iepradaż< Pozoli pan



"ednak, że $+d+ kontynuoał opoie'( o mo"e" +dr!%e 'ladami pa7skie" &istorii)


8 Korzysta"#% z tego, że $yłem "uż ty%& okoli%a%&, udałem si+ na plaż+ 9ogatell,

gdzie $ez trudu napotkałem dziesi+( os!$ gotoy%& za "ednego reala y"ai( straszliy

sekret ;ied>my z 5omorrostro) *ie %&%iałem panu dzi' rano psu( dramatyzmu opoie'%i, ale

rze%zyisto'%i ko$ie%ina, kt!ra %&%iała za o# ied>m+ u%&odzi(, zmarła iele lat temu)

5taruszka, kt!r# dzi' zo$a%zyłem, nie przestraszyła$y naet dzie%ka, nie m!i#% o tym, że

przykuta "est do !zka) 2 "esz%ze "eden detal, kt!ry nie#tpliie pana uradu"e: "est niema)

8 2nspektorze)))

8 Jesz%ze nie sko7%zyłem) *ie $+dzie mi m!gł pan zarzu%i(, że nie pod%&odz+ serio do

so"e" pra%y) Tak i+% stamt#d, prosz+ nie my'le(, udałem si+ do opisane" przez pana illi

położone" przy parku uell, niezamieszkane" "uż od dziesi+%iu lat %o na"mnie", kt!re",

przykro stierdzi(, nie $yło ani "edne" 4otogra4ii %zy też o$razka na '%iana%&, ni% pr!%z

ko%iego g!na) Co pan na to<

*ie odpoiedziałem)

8 A teraz nie%& pan postai si+ na moim mie"s%u i poie, %o $y pan zro$ił te"

sytua%"i<

8 Poddał$ym si+ %&y$a)

8 Ot!ż to, no ale "a to nie pan, o$e% %zego, "ak ostatni idiota, po tak oo%ne"

+dr!%e postanoiłem p!"'( za pa7sk# rad# i poszuka( straszlie" 2ren+ 5a$ino)

8 Odnalazł "# pan<

8 Prosz+ ykaza( %&o( odro$in+ zau4ania do sił porz#dkoy%&)

O%zyi'%ie, że "# odnale>li'my) =dy%&a"#%# z nud! n+dznym pens"ona%ie na

?a6alu, gdzie mieszka od lat)

8 ?ozmaiał pan z ni#<

randes przytakn#ł)8 ługo i y%zerpu"#%o)

8 2 %o<

8 *ie ma po"+%ia, kim pan "est)

8 Tak poiedziała<

8 Mi+dzy innymi)

8 Mi+dzy innymi< To zna%zy<

8 Opoiedziała mi, że poznała iega Marlas%+ pod%zas "ednego z seans!organizoany%& przez ?ouresa mieszkaniu na uli%y Elisa$ets, gdzie roku - spotykało



si+ 5toarzyszenie 5pirytysty%zne /Przyszło'(3) He m+ż%zyzna, kt!ry s%&ronił si+ "e"

ramiona%&, $ył załamany po 'mier%i syna i sp+tany sidłami małże7sta poz$aionego "uż

sensu) He $ył %złoiekiem do$rego ser%a, ale udr+%zonym przer!żnymi niepoko"ami) Hył

przekonaniu, że %o' przenikn+ło "ego n+trze, posiadło "e) *ie opusz%zała go my'l, że

nie$aem umrze) Podo$no przed 'mier%i# zostaił "ak#' kot+, że$y ona i m+ż%zyzna,

kt!rego rzu%iła dla Marlaski, Juan Cor$era, alias Ja%o, mieli z %zego ży(, kiedy "ego

za$raknie) Poiedziała, że Marlas%a ode$rał so$ie ży%ie, $o nie m!gł znie'( trai#%ego go

$!lu) He razem z Juanem Cor$er# żyli dzi+ki spaniałomy'lno'%i Marlaski, p!ki pieni#dze

si+ nie sko7%zyły i %złoiek, kt!rego nazya pan Ja%o, nie$aem "# opu'%ił) P!>nie"

doiedziała si+, że zmarł samotno'%i, z przepi%ia, pra%u"#% "ako str!ż no%ny 4a$ry%e

ł!kienni%ze" Casaramona) Oszem, zaproadziła Marlas%+ do ko$iety, kt!r# nazyano

;ied>m# z 5omorrostro, $o my'lała, że tamta "ako' go po%ieszy i z$udzi nim nadzie"+ na

spotkanie z synem na tamtym 'ie%ie))) Mam kontynuoa(<

?ozpi#łem koszul+ i pokazałem mu %i+te rany, "akimi 2ren+ 5a$ino nazna%zyła m!"

tors t+ no%, kiedy razem z Marlas%# zaatakoała mnie na %mentarzu 5an er6asio)

8 5ze'%ioramienna giazda) *ie%& mnie pan nie roz'miesza) Te na%i+%ia m!gł pan

sam so$ie zro$i() *i% nie zna%z#) 2ren+ 5a$ino nie "est żadn# ied>m#@ to $iedna ko$ie%ina

zara$ia"#%a na ży%ie %i+żk# &ar!k# pralni na uli%y Cadena)

8 A %o sły%&a( u ?i%arda 5al6adora<

8 ?i%ardo 5al6ador został ydalony z poli%"i -N roku, po d!%& lata%& pr!$

y"a'nienia 'mier%i iega Marlaski i utrzymyaniu tym %zasie niepray%& stosunk! z

do# po zmarłym adoka%ie) Ostatnie, %o iadomo na "ego temat, to to, że postanoił

si#'( na statek i odpłyn#( do Ameryki, $y tam rozpo%z#( noe ży%ie)

;o$e% ogromu rela%"onoanego mi oszusta y$u%&n#łem 'mie%&em)

8 Panie inspektorze, %zy nie zda"e pan so$ie spray że pada pan t+ sam# pułapk+,

kt!r# zastaił na mnie Marlas%a<randes przygl#dał mi si+ z politoaniem)

8 Oso$#, kt!ra nie zda"e so$ie spray z tego, %o tu naprad+ si+ dzie"e, "est pan, panie

Martin) Czas płynie, a pan zamiast poiedzie( mi, %o pan zro$ił z Cristin# 5agnier, upar%ie

usiłu"e przekona( mnie do &istorii ży%em zi+te" z Miasta przekl+ty%&) Mamy do %zynienia

z "edn# tylko pułapk#: t#, kt!r# zastaił pan na samego sie$ie)

2 zata"a"#% prad+, z każd# minut# utrudnia mi pan %oraz $ardzie" y%i#gni+%ie pana z

te" pułapki)Parokrotnie przesun#ł mi dło7 przed o%zami, "ak$y %&%iał si+ upeni(, że "esz%ze nie



stra%iłem zroku)

8 *ie< *i% pan nie poie< Jak pan oli) Prosz+ "ednak pozoli(, że zrela%"onu"+

nast+pne niespodzianki, "akie przyni!sł nam dzisie"szy dzie7) Musz+ przyzna(, że po izy%ie

u 2ren+ 5a$ino $yłem "uż do'( zm+%zony, i+% r!%iłem do komendy, gdzie "esz%ze star%zyło

mi %zasu i %&+%i, $y zadzoni( na posterunek gardii do Puig%erda)

Tam potierdzono mi, że te" no%y, kiedy znikn+ła Cristina 5agnier, idziano pana

y%&odz#%ego z poko"u, kt!rym $yła &ospitalizoana, i że nie r!%ił pan do &otelu po

s!" $agaż@ edług rela%"i ordynatora sanatorium prze%i#ł pan pasy kr+pu"#%e pa%"entk+)

=adzoniłem o$e% tego do pa7skiego starego przy"a%iela, Pedra 1idala, kt!ry $ył tak miły,

że oso$i'%ie przy$ył do komendy) 9iedak "est %ałkiem załamany) Poiedział mi, że kiedy

ostatni raz si+ idzieli'%ie, po$ił go pan) Prada to<

Przytakn#łem)

8 ;i+% nie%& pan przy"mie do iadomo'%i, że 1idal nie %zu"e do pana żadne" urazy)

Prad+ m!i#%, pr!$oał pene" mierze płyn#( na mnie, $ym pu'%ił pana olno)

Tierdzi, że szystko ma so"e ytłuma%zenie: miał pan trudne ży%ie, stra%ił o"%a z "ego

iny i on %zu"e si+ za to odpoiedzialny) He %&%e tylko odzyska( małżonk+ i nie ma zamiaru

przedsi+$ra( żadny%& krok! prze%iko panu)

8 Opoiedział pan to szystko 1idaloi<

8 *ie miałem innego y"'%ia)

5kryłem tarz dłonia%&)

8 Co poiedział< 8 spytałem)

randes zruszył ramionami)

8 1idal s#dzi, że stra%ił pan rozum) He na peno "est pan nieinny, a on, niezależnie

od szystkiego, nie %&%e, że$y si+ panu %okoliek stało) Co innego "ego rodzina) 5k#din#d

iem, że szanony o"%ie% pa7skiego przy"a%iela 1idala, kt!ry, "ak "uż spominałem, nie

darzy pana sz%zeg!lnym sentymentem, zao4eroał sekre%ie Mar%osoi i Castelograty4ika%"+, "e'li %i#gu dunastu godzin y%i#gn# z pana %o'koliek) =apenili go, że do

rana y'piea pan naet nieznane ersy Pie'ni nad Pie'niami)

8 A "akie "est pa7skie zdanie<

8 5z%zerze< 5z%zerze %&%iał$ym ierzy(, że Pedro 1idal ma ra%"+, m!i#%, że stra%ił

pan rozum)

*ie przyznałem mu si+, że te" ła'nie %&ili sam za%z#łem tak uaża() Przy"rzałem

si+ randesoi i spostrzegłem, że yrazie "ego tarzy po"aiło si+ %o' niepoko"#%ozagadkoego)



8 *ie poiedział mi pan szystkiego 8 zaryzykoałem)

8 ?a%ze" poiedziałem panu za dużo 8 odparł)

8 Co pan przemil%zał<

randes przy"rzał mi si+ uażnie, po %zym u'mie%&n#ł si+ p!łg+$kiem)

8 ?ano opoiedział mi pan, że no%, kiedy zmarł pan 5empere, kto' z"aił si+

ksi+garni i $yło sły%&a( odgłosy sprze%zki, i sugeroał pan, że oso$a ta przy$yła %elu

na$y%ia ksi#żki, pa7skie" ksi#żki, a kiedy pan 5empere odm!ił "e" sprzedania, yi#zała si+

kł!tnia i szarpanina, yniku kt!ry%& ksi+garz doznał ataku ser%a)

;edług pana $ył to "eden z nieielu za%&oany%& egzemplarzy ksi#żki, ła'%iie

unikat) Jaki $ył "e" tytuł<

8 Kroki nie$a)

8 ;ła'nie) To ła'nie t+ ksi#żk+, pa7skim zdaniem, skradziono no% 'mier%i pana

5empere)

Potierdziłem) 2nspektor si+gn#ł po papierosa i zapalił) =a%i#gn#ł si+ par+ razy i

zgasił)

8 Tu ła'nie po"aia"# si+ mo"e #tplio'%i) = "edne" strony "estem przekonany, że

sprzeda"e mi pan kłamsto za kłamstem, kt!re ymy'la pan, $ior#% mnie za %ałkoitego

idiot+) Może $y( też, i sam "uż nie iem, %o "est gorsze, że potarza"#% "e tak %z+sto, za%z#ł

pan sam nie ierzy() ;szystko skazu"e na pana i dla mnie na"łatie" $yło$y umy( r+%e i

przekaza( pana r+%e Mar%osa i Castelo)

8 Ale)))

8 )))Ale, i "est to /ale3 dro$niutkie, niezna%z#%e, /ale3, na kt!re moi koledzy mogli$y

og!le nie zr!%i( uagi, a kt!re "ednak mnie doskiera, "ak$y $yło dro$ink# oku, i każe

si+ zastanaia()

2 to, %o poiem, "est %ałkoi%ie sprze%zne z tym, %zego nau%zyłem si+ przez

dadzie'%ia lat praktykoania tym zaodzie) Czy to szystko, %o mi pan opoiedział, nie "est "ednak prad#, %zy na peno "est 4ałszem)

8 Mog+ tylko poiedzie(, że opoiedziałem panu, panie inspektorze, szystko, %o

pami+tam) Może mi pan ierzy( lu$ nie) Prad# "est, że i "a %zasami sam so$ie nie ierz+)

Ale poiedziałem to, %o pami+tam)

randes stał i za%z#ł kr#ży( dookoła stołu)

8 Tego ie%zoru, kiedy rozmaiałem z Mari# Antoni# 5ana&u"a alias 2ren+ 5a$ino,

yna"moanym przez ni# poko"u, zapytałem "#, %zy ie, kim pan "est) Odpoiedziała mi, żenie) Poin4ormoałem "#, że mieszka pan domu z ieży%zk#, kt!rym ona i Marlas%a



przeżyli iele miesi+%y) Po %zym pononie zapytałem, %zy so$ie pana przypomina) Odparła,

że nie) Jaki' %zas p!>nie" poiedziałem "e", że $ył pan panteonie rodziny Marlas%a i

tierdzi pan, że "# tam idział) Po raz trze%i oa ko$ieta zaprze%zyła, $y kiedykoliek pana

idziała) 2 uierzyłem "e") Ale do %zasu, $o kiedy z$ierałem si+ "uż do ode"'%ia, poiedziała,

że "e" zimno i otorzyła sza4+, że$y z nie" y"#( i narzu%i( so$ie na ramiona ełniany szal)

;tedy zauażyłem na stole ksi#żk+) =r!%iło to mo"# uag+, $o $yła to "edyna ksi#żka

poko"u) Korzysta"#% z tego, że 2ren+ 5a$ino odr!%iła si+ do mnie ple%ami, otorzyłem

ksi#żk+ i prze%zytałem dedyka%"+ na piersze" stronie)

8 /Panu 5empere, na"lepszemu z przy"a%i!ł, "akiego może so$ie ży%zy( ksi#żka,

podzi+%e za otar%ie mi drzi do 'iata i nauk+ i%& przekra%zania3 8 yre%ytoałem)

8 Podpisane: a6id Martin 8 dodał randes)

2nspektor podszedł do okna i odr!%ił si+ do mnie ple%ami)

8 =a p!ł godziny przy"d# po pana i od$ior# mi spra+ 8 poiedział) 8 =ostanie pan

przekazany sierżantoi Mar%osoi) Od tego momentu ni% "uż nie $+d+ m!gł dla pana zro$i()

Czy ma pan %o' do dodania, %o pozoliło$y mi uratoa( pa7sk# gło+<

8 *ie)

8 ;o$e% tego nie%& pan y"mie ten 'mieszny reoler, kt!ry %ały %zas %&oa pan

pal%ie, i uaża"#%, że$y nie strzeli( so$ie stop+, nie%& mi pan zagrozi rozaleniem ł$a, "e'li

nie oddam panu klu%zy)

5po"rzałem ku drziom)

8 ; zamian prosz+ tylko o to, że$y poiedział mi pan, gdzie prze$ya Cristina

5agnier, o ile o%zyi'%ie "esz%ze ży"e)

5pu'%iłem zrok, niezdolny ydo$y( z sie$ie głosu)

8 =a$ił "# pan)

8 *ie iem 8 odpoiedziałem po dłuższe" %&ili)

randes podszedł i podał mi klu%ze)8 *ie%& pan st#d u%ieka)

Przez moment si+ zaa&ałem)

8 *ie%& pan nie idzie gł!nymi s%&odami) *a ko7%u korytarza, po lee" stronie, s#

drzi pomaloane na nie$iesko, kt!re otorzy( można ył#%znie od te" strony, y%&odz#%e

na s%&ody eakua%y"ne) =na"dzie si+ pan zaułku na tyła%& komendy)

8 Jak mam si+ oddzi+%zy(<

8 Przede szystkim nie%& pan nie tra%i %zasu) Ma pan p!ł godziny, zanim %ały ydziałza%znie panu depta( po pi+ta%&) *ie%& pan nie zmarnu"e ty%& minut 8 poiedział)



;zi#łem klu%ze i ruszyłem ku drziom) ; progu odr!%iłem si+)

randes usiadł przy stole i przypatryał mi si+ z %ałkoi%ie o$o"+tnym yrazem

tarzy)

8 A ta szpilka z aniołem 8 poiedział, puka"#% pal%em klap+ marynarki)

8 Tak<

8 *osi "# pan, od kiedy pana znam 8 dorzu%ił)



20

=aułki ?a6alu przypominały %ieniste tunele o$aroane mruga"#%ymi latarniami,

kt!rym ledo udaało si+ zadrasn#( mrok) 5tierdzenie, że przy uli%y Cadena zna"doały

si+ die pralnie, za"+ło mi nie%o i+%e" niż trzydzie'%i daroany%& przez inspektora

randesa minut) ; piersze" z oy%& pralni 8 a ła'%iie "amie zie"#%e" u podn!ża

$łysz%z#%y%& od pary s%&od!, zatrudniano "edynie dzie%i, o r+ka%& za4ar$oany%& na

4ioletoo i ż!łtay%& o%za%&) ruga okazała si+ %u%&n#%ym $ielink# kr!lestem $rudu i

trudno $yło uierzy(, $y opusz%za"#%a "e $ielizna miała pa%&nie( %zysto'%i#) =arz#dzała nim

korpulentna nieiasta, kt!ra na d>i+k $rz+%z#%y%& monet $ez a&ania przyznała, że Maria

Antonia 5ana&u"a pra%u"e tu sze'( popołudni tygodniu)

8 Co zn! przeskro$ała< 8 spytała matrona z zainteresoaniem)8 ostała spadek) Prosz+ mi poiedzie(, gdzie "# zna"d+, a może i pani skapnie tro%&+

grosza)

Ko$ieta roze'miała si+, ale "e" o%zy roz$łysły %&%io'%i#)

8 Co' słyszałam, że mieszka pens"ona%ie 5anta 0u%ia, przy uli%y Marues de

9ar$era) A dużo odziedzi%zyła<

?zu%iłem na kontuar kilka monet i yszedłem %zym pr+dze" z te" o$rzydlie" nory,

nie sil#% si+ naet na odpoied>)Pens"onat, kt!rym mieszkała 2ren+ 5a$ino, mie'%ił si+ ponurym $udynku, kt!ry

spraiał rażenie, "ak$y zniesiono go z ykopany%& na %mentarzu ko'%i i skradziony%&

płyt nagro$ny%&)

5krzynki na listy portierni traiła rdza) *a d!%& pierszy%& nie idniały żadne

naziska) *a trze%im pi+trze zna"doała si+ pra%onia kro"u i szy%ia, działa"#%a pod szumnie

$rzmi#%# naz# /Tekstylia 'r!dziemnomorskie3) Czarte i ostatnie za"moał pens"onat

5anta 0u%ia) 5%&ody, na kt!ry%& z trudem mie'%iła si+ "edna oso$a, ton+ły p!łmroku,smr!d rynsztok! przenikał przez '%iany i ni%zym kas przeżerał pokrya"#%# "e 4ar$+)

Pokonaszy %ztery kondygna%"e, stan#łem na%&ylonym korytarzu przed "edynymi na

pi+trze drziami) =astukałem pi+'%i# i po %&ili otorzył mi ysoki i y%&udzony

m+ż%zyzna, "ak$y z sennego koszmaru El re%o)

8 5zukam Marii Antonii 5ana&u"a 8 poiedziałem)

8 To pan "est lekarzem< 8 zapytał)

Odep%&n#łem go i szedłem) Pens"onat przypominał pos+pny la$irynt %iemny%&

pokoi stło%zony%& po o$u strona%& korytarza ko7%z#%ego si+ o$szernym oknem, z lu4%ikiem



%&y%iła mnie za r+k+)

8 Pan "est przekl+ty, "ak on)

8 Co mog+ zro$i(<

Pooli pokr+%iła gło#) Jesz%ze raz zaniosła si+ kaszlem) Hyłki "e" o%zu za%z+ły p+ka(

i sie( kray%& nitek rozlała si+ kierunku >reni%)

8 dzie "est ?i%ardo 5al6ador< Po%&oali'%ie go gro$ie Marlaski, rodzinnym

mauzoleum<

2ren+ 5a$ino zaprze%zyła) = "e" ust y%zytałem nieme słoo: Ja%o)

8 dzie takim razie "est 5al6ador<

8 On ie, gdzie pan "est) Przy"dzie po pana)

=daało mi si+, że za%zyna ma"a%zy() '%isk "e" dłoni staał si+ %oraz sła$szy)

8 Ko%&ałam go 8 y$ełkotała) 8 9ył do$rym %złoiekiem) o$rym %złoiekiem) To

on go zmienił) 9ył do$rym)))

= "e" ust ydo$ył si+ potorny "+k rozdzierany%& trzei, a %iało ygi+ło si+

ostatnie" konuls"i) 2ren+ 5a$ino umarła ze zrokiem $itym mo"e o%zy, za$iera"#% ze

so$# do gro$u sekret iega Marlaski) Teraz pozostałem tylko "a)

Przykryłem "e" tarz prze'%ieradłem i est%&n#łem) 5to"#%y progu pens"onariusz

przeżegnał si+) ?oze"rzałem si+ poszukianiu "akiego' znaku, %zego', %o pomogło$y mi

pozi#( de%yz"+, %o mam ro$i( dale") 2ren+ 5a$ino dożyła soi%& dni %eli $ez okien

długo'%i %ztere%& i szeroko'%i d!%& metr!) Całe ume$loanie poko"u stanoiło metaloe

ł!żko, na kt!rym spo%zyało teraz "e" marte %iało, z drugie" strony sza4a i przysuni+ty do

'%iany stolik) Pod ł!żkiem dostrzegłem alizk+, no%nik i pudło na kapelusze) *a stoliku stał

talerz z okruszkami %&le$a i dz$anek z od# i leżał stos po%zt!ek, kt!re, kiedy podszedłem

$liże", okazały si+ 'i+tymi o$razkami i drukoanymi pami#tkami z na$oże7st i

pogrze$!) =auażyłem r!nież zaini+ty $iał# %&ustk+ przedmiot przypomina"#%y

ksi#żk+) ?ozi#załem %&ustk+ i znalazłem egzemplarz Krok! nie$a zadedykoany panu5empere) ;sp!ł%zu%ie, "akie z$udziła e mnie agonia 2ren+ 5a$ino, ulotniło si+ "edne"

%&ili) Ta niesz%z+sna ko$ieta za$iła mi prze%ież przy"a%iela, ydziera"#% mu z r#k mo"#

przekl+t# poie'() Przypomniałem so$ie !%zas, %o poiedział mi 5empere, kiedy

szedłem do "ego ksi+garni po raz pierszy: że ksi#żki ma"# dusz+, dusz+ ty%&, kt!rzy "e

pisali, ty%&, kt!rzy "e %zytali oraz ty%&, kt!rzy o ni%& marzyli) 5empere umarł, ierz#% te

słoa i zrozumiałem, że na s!" spos!$ ierzyła nie także 2ren+ 5a$ino)

Prze%zytaszy kilkakrotnie dedyka%"+, za%z#łem przerzu%a( kartki) *a stronie si!dme"znalazłem pierszy znak) 5łoa rozmyły si+ pod $r#zoaym kształtem sze'%ioramienne"



giazdy, identy%zne" z t#, kt!r# kilka tygodni temu kto' yrył nożem na mo"e" piersi)

=rozumiałem, że ten rysunek u%zyniono kri#) *a nast+pny%& strona%& odkryałem

kole"ne rysunki) sta) ło7) Oko) 5empere po'i+%ił ży%ie dla "akie"' żałosne" i tandetne"

kl#ty z "armar%zne" $udy)

5%&oałem ksi#żk+ en+trzne" kieszeni płasz%za i ukl#kłem naprze%i ł!żka)

;y%i#gn#łem spod niego alizk+ i ysypałem na podłog+ "e" zaarto'() 9yły nie" tylko

u$rania i stare $uty) Otorzyłem pudło na kapelusze i znalazłem nim sk!rzany 4uterał z

$rzyt# 'rodku, t# sam#, kt!r# 2ren+ 5a$ino zro$iła mi znaki na torsie)

*agle zauażyłem ydłużony %ie7 na podłodze i odr!%iłem si+ gałtonie,

y%i#ga"#% reoler) Pens"onariusz o 'migłe" sylet%e spo"rzał na mnie zasko%zony)

8 Co' mi si+ zda"e, że ma pan toarzysto 8 o'iad%zył +złoato)

;yszedłem na korytarz, do drzi e"'%ioy%&) ;y"rzałem na klatk+ s%&odo# i

usłyszałem z$liża"#%e si+ %i+żkie kroki) Prze%&yliłem si+ przez por+%z i napotkałem, da

pi+tra niże", zrok patrz#%ego g!r+ sierżanta Mar%osa) Co4n#ł si+ z pola idzenia, a kroki

stały si+ szy$sze) *ie $ył sam) =amkn#łem drzi i oparłem si+ o nie, stara"#% si+ ze$ra(

my'li) M!" sp!łtoarzysz o$seroał mnie spoko"nie, a%z y%zeku"#%o)

8 Czy "est tu "akie' inne y"'%ie< 8 zapytałem)

Pokr+%ił gło#)

8 ;y"'%ie na da%&<

;skazał na drzi, kt!re przed %&il# zamkn#łem) Kilka sekund p!>nie" po%zułem, "ak

na%iera"# na nie Mar%os i Castelo) Odsun#łem si+ i za%z#łem si+ %o4a( korytarzem, z

reolerem y%eloanym drzi)

8 Ja na szelki ypadek p!"d+ "uż so$ie do poko"u 8 uprzedził pens"onariusz) 8 Miło

$yło pana pozna()

8 Mnie r!nież)

;zrok utkiłem drzia%&, kt!re drżały %oraz mo%nie") =$utiałe dreno naokołozaias! i zamka za%z+ło p+ka() Po$iegłem do ko7%a korytarza i otorzyłem lu4%ik

y%&odz#%y na studni+ pod!rka) 5po"rzałem d!ł na pionoy, pogr#żony %iemno'%ia%&

tunel o ymiara%& metr na p!łtora) Kra+d> da%&u ma"a%zyła "akie' trzy metry poyże"

okna) Po drugie" stronie studni dostrzegłem rur+ przymo%oan# do '%iany przeżartymi rdz#

pier'%ieniami) =aropiała ilgo( spłyała po nie" ni%zym %zarne łzy) =a moimi ple%ami nadal

rozlegało si+ łomotanie do drzi) Odr!%iłem si+ i zo$a%zyłem, że drzi prakty%znie

y%&odz# z zaias!) =ostało mi zaledie kilka sekund) *ie idz#% innego y"'%ia,drapałem si+ na ram+ okna i sko%zyłem)



pal%! i poli%"ant zaył z $!lu) ;y%i#gn#łem reoler i y%eloałem mu tarz, on

"ednak po%zuł, że "ego pal%e odrya"# si+ od ramy) 5ekunda przerażenia o%za%& i Castelo

run#ł %zelu'( studni) Jego %iało o$i"ało si+ o '%iany, zostaia"#% krae 'lady mie"s%a%&

o'ietlony%& prostok#tami okien niższy%& pi+ter)

Polokłem si+ korytarzem stron+ drzi) ?ana na ramieniu pulsoała $!lem,

zorientoałem si+, że po&aratane miałem także nogi)

5zedłem dale", mi"a"#% po o$u strona%& korytarza pogr#żone p!łmroku poko"e z

maszynami do szy%ia, szpulami ni%i i stołami pełnymi zo"! materiału) otarłem ko7%u

do drzi e"'%ioy%& i położyłem r+k+ na gał%e) łamek sekundy p!>nie" po%zułem, "ak

o$ra%a si+ pod moimi pal%ami) Pu'%iłem "#) = drugie" strony Mar%os pr!$oał s4orsoa(

drzi) Odsun#łem si+ kilka krok!) rziami strz#sn#ł pot+żny &uk i %z+'( zamka odpadła

%&murze iskier i nie$ieskiego dymu) Mar%os na"yra>nie" pr!$oał przestrzeli( zasu+)

5%&oałem si+ do na"$liższego poko"u, pełnego nieru%&omy%& posta%i $ez r#k i n!g) 9yły to

stło%zone "edne na drugi%& manekiny z ysta sklepoy%&) Prze'lizgn#łem si+ mi+dzy

połysku"#%ymi %iemno'%i torsami) słyszałem nast+pny strzał) rzi otorzyły si+

gałtonie) H!łtae 'iatło z klatki s%&odoe" przenikn+ło przez zasłon+ pro%&u) ;

o$ramoaniu te" "asne" smugi ukazała si+ kan%iasta syletka Mar%osa) = korytarza dał si+

słysze( odgłos "ego %i+żki%& krok!) kryty za $arykad# z manekin! przylgn#łem do

'%iany, '%iska"#% drż#%y%& r+ka%& reoler)

8 Martin, yła> stamt#d 8 poiedział spoko"nie Mar%os, pod%&odz#% %oraz $liże") 8

*i% panu nie zro$i+) randes ydał rozkaz, że$y za$ra( pana na komisariat) =łapali'my tego

4a%eta, Marlas%+) Przyznał si+ do szystkiego) Jest pan %zysty) 0epie" nie%& pan nie ro$i

głupst) ;yła> pan i pogadamy spoko"nie na komisaria%ie)

Jego syletka przez %&il+ ukazała si+ drzia%&, ale poszedł dale" korytarzem)

8 *ie%& pan mnie posłu%&a, Martin) randes "uż tu "edzie, możemy szystko

y"a'ni(, nie%& pan nie kompliku"e spra "esz%ze $ardzie")Od$ezpie%zyłem reoler) Kroki Mar%osa zatrzymały si+) słyszałem, "ak dotyka

ka4elk! po drugie" stronie '%iany) oskonale iedział, że "estem tym poko"u i nie mog+ z

niego y"'( ina%ze", "ak tylko de4ilu"#% mu przed nosem) 5yletka Mar%osa za%z+ła si+

pooli ynurza( z %ieni progu) ?ysy tarzy rozpłyały si+ mroku, zdradzały go "edynie

$łysz%z#%e %iemno'%i o%zy) 5tał na"yże" %ztery metry ode mnie) Oparty o '%ian+ ugi#łem

kolana i osun#łem si+ na podłog+) =za manekin! dostrzegłem z$liża"#%e si+ nogi Mar%osa)

8 ;iem, że pan tam "est) o'( "uż te" za$ay %&oanegoD=atrzymał si+) ;idziałem, "ak kl+ka i dotyka pal%ami strużki kri, kt!r# za so$#



zostaiałem) Podni!sł pale% do ust) ;yo$raziłem so$ie, że si+ u'mie%&a)

8 5trasznie pan krai) Potrze$u"e pan lekarza) Jak pan y"dzie, za$ior+ pana do

szpitala)

5iedziałem na"%isze", "ak mogłem) Mar%os zatrzymał si+ przy "ednym ze stoł! i

spo'r!d zo"! tkaniny y%i#gn#ł "aki' l'ni#%y przedmiot) Kraie%kie noży%zki)

8 Jak pan oli)

słyszałem metali%zny odgłos otierany%& i zamykany%& noży%zek) Bidru"#%y $!l

przeszył mo"# r+k+, musiałem zagry>( argi, $y nie "+kn#() Mar%os odr!%ił si+ stron+

mo"e" kry"!ki)

8 A skoro "uż m!imy o kri, $y( może nie ie pan "esz%ze, że złapali'my t+ pa7sk#

kurek+, 2sa$ell+) =anim rozpraimy si+ z panem, za$aimy si+ tro%&+ z t# mał#)

Podniosłem reoler i y%eloałem mu tarz) =dradził mnie $łysk metalu)

Mar%os sko%zył ku mnie, yra%a"#% manekiny i u%&yla"#% si+ od strzału) Po%zułem "ego

%i+żar na soim %iele, "ego odde%& na mo"e" tarzy) *oży%zki zamkn+ły si+ z trzaskiem tuż

koło mego leego oka) = %ałe" siły, "ak# mogłem so$ie ze$ra(, &ukn#łem go %zołem

tarz 8 upadł na $ok) ;y%eloałem mu reoler gło+)

Podni!sł si+, z p+kni+t# arg#, i $ił e mnie zrok)

8 *ie star%zy %i "a" 8 ymamrotał)

Położył dło7 na lu4ie i u'mie%&n#ł si+) Po%i#gn#łem za spust) ;ystrzał oderał mu

dło7, rami+ odsko%zyło do tyłu "ak uderzone młotem) padł na ple%y, trzyma"#% si+ za

dymi#%y kikut dłoni, a "ego tarz, upstrzona 'ladami poparze7, ykrzyiła si+ $ezgło'nym

krzyku $!lu) ;stałem i zostaiłem go tak, $y si+ ykraił kałuży łasnego mo%zu)



21

?esztk# sił zdołałem dole% si+ poprzez zaułki ?a6alu do Paralelo, gdzie przed

gma%&em teatru Apolo stał rz#d taks!ek) ;siadłem do na"$liższe") Taks!karz,

usłyszaszy trzask drzi%zek, odr!%ił si+ i ykrzyił tarz grymasie nie%&+%i) Padłem

na tylne siedzenie, nie zra%a"#% uagi na "ego protesty)

8 C&y$a nie ma pan zamiaru umrze( mi tuta"<

8 2m szy$%ie" zaiezie mnie pan tam, dok#d %&%+ "e%&a(, tym szy$%ie" si+ mnie pan

poz$+dzie)

Taks!karz %o' ymamrotał pod nosem i uru%&omił silnik)

8 A gdzie %&%e pan "e%&a(<

*ie iem, pomy'lałem)8 *ie%& pan "edzie przed sie$ie, a "a "uż panu poiem)

8 Przed sie$ie, gdzie<

8 o Pedral$es)

adzie'%ia minut p!>nie" zo$a%zyłem 'iatła 1illi Gelius na zg!rzu) ;skazałem

"e taks!karzoi, kt!ry stra%ił "uż nadzie"+ poz$y%ia si+ me" oso$y) =ostaił mnie przy

$ramie domu, zapomina"#% nieomal po$ra( należno'( za kurs) olokłem si+ do gł!ny%&

drzi i zadzoniłem) Osun#łem si+ na s%&ody i oparłem gło+ o '%ian+) słyszałemz$liża"#%e si+ kroki i resz%ie zdało mi si+, że drzi si+ otiera"# i "aki' głos ymaia mo"e

imi+) Czy"a' dło7 dotkn+ła mego %zoła i pomy'lałem, że idz+ o%zy 1idala)

8 Przepraszam, don Pedro 8 yszeptałem $łagalnie 8 ale nie miałem dok#d i'()

słyszałem, "ak gło'no yda"e "akie' pole%enia, i po %&ili po%zułem, "ak kilka r#k

%&yta mnie za nogi i ramiona i unosi z ziemi)

Kiedy otorzyłem o%zy, zna"doałem si+ sypialni don Pedra, łożu, kt!re dzielił z

Cristin# przez da zaledie miesi#%e sego małże7sta) ;est%&n#łem) 1idal przygl#dał misi+, sto"#% noga%& ł!żka)

8 *i% teraz nie m! 8 szepn#ł) 8 0ekarz zaraz tu $+dzie)

8 *ie%& im pan nie ierzy, don Pedro 8 "+kn#łem) 8 *ie%& im pan nie ierzy)

1idal skin#ł gło#, za%iska"#% usta)

8 O%zyi'%ie, że nie)

8 ;zi#ł ko% i przykrył mnie)

8 =a%zekam na dole na doktora 8 poiedział) 8 A ty odpo%zya")

Po %&ili usłyszałem z$liża"#%e si+ kroki i głosy) Po%zułem, że kto' mnie roz$iera, i



"ak przez mgł+ do"rzałem dziesi#tki ran pokrya"#%y%& mo"e %iało ni%zym kray po!")

Po%zułem, "ak peseta grze$ie rana%&, ydo$ya"#% igły szkła, za kt!rymi %i#gn+ły si+

strz+py sk!ry i %iała) Po%zułem, "ak ogarnia mnie gor#%o 'rodk! dezyn4eku"#%y%&) =a nim

nast#piły ukłu%ia igły, kt!r# doktor zszyał mi rany) Ale to nie $ył $!l, ra%ze" zm+%zenie)

0ekarz i 1idal, gdy "uż zostałem o$andażoany, pozszyany i po%eroany ni%zym połamana

kukła, okryli mnie i podłożyli mi pod gło+ poduszk+, na"mi+ksz# i na"pul%&nie"sz#, "ak#

ży%iu miałem) Otorzyłem o%zy i napotkałem tarz lekarza, dżentelmena o

arystokraty%znym ygl#dzie i uspoka"a"#%ym u'mie%&u) ; r+ku trzymał strzykak+)

8 Miał pan sz%z+'%ie, młodzie7%ze 8 poiedział, zanurza"#% igł+ moim ramieniu)

8 Co to "est< 8 ymamrotałem)

Tarz 1idala yłoniła si+ o$ok tarzy lekarza)

8 To pomoże %i odpo%z#()

C&mura %&łodu przesun+ła si+ po moim ramieniu i rozlała po piersi) =a%z#łem spada(

studni+ %zarnego aksamitu, idz#% nad so$# oddala"#%e si+ tarze 1idala i doktora) Biat z

olna u%&odził, $y ko7%u zamkn#( si+ gasn#%e" moi%& dłonia%& kropel%e 'iatła)

=anurzyłem si+ tym %iepłym, %&emi%znym, $ezgrani%znym spoko"u, z kt!rego nie

miałem o%&oty nigdy u%ieka()

Pami+tam 'iat %zarny%& !d pokryty%& lodem) Biatło ksi+ży%a muskało '%i+te

lodem sklepienie i roz$i"ało si+ na tysi#%e pylisty%& i#zek promieni nios#%ym mnie

nur%ie) 5poi"a"#%e "# $iałe pł!tno 4aloało pooli i pod 'iatło dostrze% można $yło zarys

"e" %iała)

Cristina y%i#gała ku mnie r+k+, "a za' al%zyłem z zimnym i g+stym nurtem) Kiedy

mi+dzy naszymi dło7mi $rakoało kilku milimetr!, mro%zna %&mura rozpo'%ierała nad ni#

so"e skrzydła i zaleała "# gałtonie ni%zym sepia) Ma%ki %zarnego 'iatła oplatały "e"

ramiona, szy"+ i tarz, $y pora( "# ku %iemno'%i)



22

O$udziłem si+, usłyszaszy "ak mo"e imi+ i nazisko pada z ust inspektora randesa)

*aty%&miast usiadłem ł!żku, nie rozpozna"#% mie"s%a, kt!rym prze$yałem, a kt!re,

gdy$ym "uż miał "e do %zego' por!na(, ygl#dało "ak apartament luksusoym &otelu)

Ostry $!l promieniu"#%y z szystki%& %i+ty%& ran i przeszya"#%y tors przyr!%ił mnie do

rze%zyisto'%i) =na"doałem si+ 1illi Gelius, sypialni Pedra 1idala) Przez przymkni+te

okienni%e s#%zyło si+ 'iatło %zesnego popołudnia)

; kominku palił si+ ogie7) 9yło %iepło) łosy do%&odziły z dołu) łosy Pedra 1idala

i 1i%tora randesa)

*ie zaża"#% na ukłu%ia i ranie rozdziera"#%e mi sk!r+, zlokłem si+ z ł!żka) Mo"e

$rudne i zakraione u$ranie leżało na "ednym z 4oteli) =a%z#łem rozgl#da( si+ za paltem)?eoler %i#ż tkił kieszeni) Odiodłem kurek i yszedłem na s%&ody, id#% 'ladem

głos!) =szedłem par+ stopni, trzyma"#% si+ '%iany)

8 9ardzo mi przykro, panie inspektorze, zi#zku z tym, %o spotkało pa7ski%& ludzi 8

m!ił 1idal) 8 Prosz+ $y( penym, że "e'li a6id skontaktu"e si+ ze mn# lu$ doiem si+,

gdzie si+ ukrya, naty%&miast pana o tym poiadomi+)

8 9ardzo "estem panu dzi+%zny za okazan# nam pomo%) Przykro mi, że zmuszony

"estem pana niepokoi(, ale sytua%"a "est nad yraz poażna)8 ; pełni to rozumiem) zi+ku"+ panu za izyt+)

Kroki stron+ esty$ulu i trzask drzi od gł!nego e"'%ia)

Oddala"#%e si+ przez ogr!d st#pni+%ia) Odde%& 1idala, %i+żki, do%&odz#%y z dołu

s%&od!) =szedłem kole"ne kilka stopni i zo$a%zyłem go, z %zołem opartym o drzi) 5łysz#%

mnie, otorzył o%zy i odr!%ił si+)

*i% nie poiedział) 5po"rzał "edynie na trzymany przeze mnie reoler) Odłożyłem

go na stolik przy s%&oda%&)8 C&od>, zo$a%zymy, %zy zna"dzie si+ dla %ie$ie "akie' %zyste u$ranie 8 poiedział)

dałem si+ za nim do ogromne" gardero$y spraia"#%e" rażenie pradziego

muzeum stro"!) 9yły tam szystkie ytorne garnitury 1idala, kt!re pami+tałem z lat "ego

%&ały) ziesi#tki kraat!, $ut! i spinek puzderka%& y$ity%& aksamitem)

8 To szystko po%&odzi z lat, kiedy $yłem młody) 9+dzie na %ie$ie pasoa()

5am y$ierał i do$ierał mi u$ranie) Podał mi koszul+, pradopodo$nie arto'%i

małe" par%eli, trzy%z+'%ioy garnitur szyty na miar+ 0ondynie i łoskie $uty, kt!re r!nie

do$rze mogły$y sta( gardero$ie pryn%ypała) $ierałem si+ mil%zeniu, pod%zas gdy 1idal



przygl#dał mi si+ zamy'lony)

8 Tro%&+ za szeroki ramiona%&, ale trudno, "est, %o "est 8 po 8 iedział, poda"#% mi

die spinki z sza4irami)

8 Co inspektor panu opoiedział<

8 ;szystko)

8 2 uierzył mu pan<

8 A %zy to ażne, %zy ierz+, %zy nie ierz+<

8 la mnie ażne)

1idal usiadł na łae%z%e pod '%ian# z lustrem od podłogi po su4it)

8 Tierdzi, że ty iesz, gdzie "est Cristina 8 poiedział)

Przytakn#łem)

8 Hy"e<

5po"rzałem mu o%zy i $ardzo olno pononie przytakn#łem)

'mie%&n#ł si+ $lado, unika"#% mego zroku) *agle za%z#ł płaka(, yda"#% gł+$oki

"+k) siadłem przy nim i o$"#łem go)

8 9łagam o y$a%zenie, don Pedro, $łagam o y$a%zenie)))

Po "akim' %zasie, gdy sło7%e za%z+ło "uż opada( ku idnokr+goi, don Pedro ze$rał

mo"e stare u$rania i za%z#ł rzu%a( "e do ognia)

5i+gn#szy po palto, y"#ł z kieszeni egzemplarz Krok! nie$a i podał mi go)

8 = d!%& poie'%i, kt!re napisałe' u$iegłym roku, ta "est do$ra 8 rzekł)

Patrzyłem, "ak pogrze$a%zem rozgrze$u"e kominku płon#%e u$ranie)

8 A kiedy pan to zauażył<

;zruszył ramionami)

8 *aet na"pr!żnie"szego głup%a trudno %i#ż oszukia(, a6idzie)

*ie umiałem stierdzi(, %zy m!ił to z uraz#, %zy tylko ze smutkiem)

8 =ro$iłem to, $o ydaało mi si+, że panu pomagam, don Pedro)8 ;iem)

'mie%&n#ł si+ $ez na"mnie"sze" zgry>lio'%i)

8 Przepraszam 8 ymamrotałem)

8 Musisz y"e%&a( z miasta) Przy na$rzeżu 5an 5e$astian za%umoany "est

4ra%&toie%, kt!ry ma odpłyn#( o p!łno%y) ;szystko "uż "est załatione) =apyta" o kapitana

Olmo) Czeka na %ie$ie) ;e> "eden z samo%&od! sto"#%y%& garażu) Możesz zostai( go na

na$rzeżu)Pep po"edzie po niego rano) = nikim nie rozmaia") *ie ra%a" do so"ego



mieszkania) 9+dziesz potrze$oa( pieni+dzy)

8 Mam dosy()

8 *igdy nie "est dosy() Kiedy ze"dziesz ze statku Marsylii, Olmo p!"dzie z to$# do

$anku i przekaże %i pi+(dziesi#t tysi+%y 4rank!)

8 on Pedro)))

8 5łu%&a") Ci da", o kt!ry%& randes m!i, że i%& za$iłe')))

8 Mar%os i Castelo) =da"e si+, don Pedro, że pra%oali dla pa7skiego o"%a)

1idal prze%z#%o pokr+%ił gło#)

8 Ani m!" o"%ie%, ani "ego adoka%i nigdy nie zada"# si+ z niższymi szarżami,

a6idzie) 5k#d %i da" iedzieli, gdzie %i+ mog# znale>(, po p!ł godziny od u%ie%zki z

i+zienia<

=imna o%zyisto'( tra4iła mnie mi+dzy o%zy)

8 M!" przy"a%iel, inspektor 1i%tor randes zad$ał o to)

1idal przytakn#ł)

8 randes pozolił %i y"'(, $o nie %&%iał splami( so$ie r#k komisaria%ie) 0edo

si+ stamt#d ymskn#łe', "ego ludzie "uż szli toim tropem) To miała $y( 'mier(

zaplanoana) Pode"rzany o mordersto u%ieka i ginie przy pr!$ie aresztoania)

8 Jak dany%& %zasa%& działu kryminalnego 8 skomentoałem)

8 *iekt!re rze%zy nie zmienia"# si+ nigdy, a6idzie) A ty poiniene' iedzie( o tym

lepie" niż ktokoliek inny)

Otorzył sza4+ i podał mi noe, "esz%ze nienoszone palto) ;zi#łem "e i s%&oałem

ksi#żk+ do en+trzne" kieszeni) 1idal u'mie%&n#ł si+)

8 Po raz pierszy idz+ %i+ przyzoi%ie u$ranego)

8 Panu $yło tym lepie")

8 9ez d!%& zda7)

8 on Pedro, "est iele rze%zy do)))8 Teraz to "uż nie ma zna%zenia, a6idzie) *ie musisz mi si+ z ni%zego tłuma%zy()

8 Musz+ ytłuma%zy( si+ z ielu rze%zy)))

8 ;o$e% tego opoiedz mi o nie")

Patrzył na mnie zdesperoanymi o%zyma $łaga"#%ymi, $ym go okłamał) siedli'my

salonie, naprze%iko okien, z kt!ry%& ida( $yło z g!ry %ał# 9ar%elon+, i kłamałem mu z

%ałego ser%a) He Cristina pod naziskiem madame 1idal yna"+ła mał# mansard+ na rue de

5ou44lot i poiedziała mi, że %zeka( $+dzie na mnie %odziennie po południu przy 4ontannieOgrodu 0uksem$urskiego) He %i#ż o nim m!iła, potarzała, że nigdy go nie zapomni, i



iedziałem, że niezależnie od tego, ile lat sp+dz+ u "e" $oku, nigdy nie ypełni+ pustki po

nim) on Pedro potakiał, ze zrokiem utkionym gdzie' dali)

8 Musisz mi przyrze% a6idzie, że $+dziesz si+ ni# opiekoa()

He nigdy "e" nie opu'%isz) He %okoliek si+ stanie, $+dziesz zasze przy nie")

8 Przyrzekam, don Pedro)

Patrzyłem na niego $ladym 'ietle zmierz%&u i idziałem tylko starego i

załamanego %złoieka, %&orego od spomnie7 i yrzut! sumienia, %złoieka, kt!ry nigdy

nikomu nie ierzył, a teraz pozostaał mu "edynie $alsam łatoierno'%i)

8 9ardzo $ym %&%iał $y( lepszym przy"a%ielem dla %ie$ie, a6idzie)

8 9ył pan moim na"lepszym przy"a%ielem, don Pedro) 9ył pan kim' zna%znie i+%e")

1idal y%i#gn#ł r+k+ i podał mi "#) rżał)

8 randes spominał o tym %złoieku, o tym, kt!rego nazyasz pryn%ypałem)))

Tierdzi, że podo$no %zu"esz mu si+ %o' inien i uażasz, że dług ten można spła%i(

"edynie, przekazu"#% mu dusz+ %ałkoi%ie %zyst#)))

8 *iedorze%zno'%i, don Pedro) *ie%& pan nie przykłada do tego żadne" agi)

8 A taka $rudna i zm+%zona dusza "ak mo"a nie przydała$y %i si+ przypadkiem<

8 *ie znam duszy %zystsze" od pa7skie", don Pedro)

1idal u'mie%&n#ł si+)

8 dy$ym m!gł zamieni( si+ z toim o"%em, zro$ił$ym to, a6idzie, uierz mi)

8 ;iem)

;stał i spo"rzał przez okno na zmierz%& spada"#%y na miasto)

8 Poiniene' "uż rusza( 8 poiedział) 8 2d> do garażu i e> samo%&!d) Jaki %&%esz) A

"a p!"d+ zo$a%zy(, %zy mam "ak#' got!k+)

5kin#łem gło# i zi#łem palto) Poszedłem przez ogr!d do dane" poozoni) ;

garażu 1illi Gelius stały da samo%&ody yry%&toane ni%zym kr!leskie karo%e)

;y$rałem mnie"szy i skromnie"szy, %zarn# &ispano 8 suiz+, kt!ra ygl#dała, "ak$y y"e%&ałaz tego garażu zaledie da, może trzy razy i %i#ż pa%&niała "ak noa) siadłem za

kieroni%# i zapu'%iłem silnik) ;y"e%&ałem na patio, $y tam za%zeka() Min+ło kilka minut)

;idz#%, że don Pedro nie po"aia si+, ysiadłem z samo%&odu, nie ył#%za"#% motoru)

;r!%iłem do domu, pożegna( si+ z don Pedrem i poiedzie( mu, że$y pieni+dzmi si+ nie

prze"moał, "ako' so$ie poradz+) =nalazłszy si+ esty$ulu, przypomniałem so$ie, że

zostaiłem na stoliku $ro7) Ale "uż "e" tam nie $yło)

8 on Pedro<rzi proadz#%e do salonu $yły u%&ylone) ;ystaiłem gło+ przez pr!g i



za"rzałem) 5tał na 'rodku salonu, z reolerem mo"ego o"%a przyłożonym do ser%a) ?zu%iłem

si+ ku niemu, ale &uk ystrzału zagłuszył m!" krzyk) 9ro7 ypadła mu z r+ki) Ciało

prze%&yliło si+ ku '%ianie i pooli osun+ło na podłog+, zostaia"#% szkarłatny 'lad na

marmurze) Padłem przy nim na kolana i %&y%iłem go za ramiona) 5trzał yrał u$raniu

dymi#%# dziur+, z kt!re" tryskała %iemna i g+sta kre) on Pedro patrzył mi o%zy, pod%zas

gdy "ego u'mie%& zaleał si+ kri#, a %iało przestaało drże( i dogoryało, zapa%&u

pro%&u i n+dzy)



23

;r!%iłem do samo%&odu i oparłem poplamione kri# dłonie na kieroni%y)

Oddy%&ałem z trudem) Od%zekałem %&il+ i opu'%iłem d>igni+ &amul%a) ;ie%z!r spoił

nie$o %zeronym %ałunem, pod kt!rym migotały 'iatła miasta) ="e%&ałem d!ł,

zostaia"#% za so$# dumn# syletk+ 1illi Gelius na sz%zy%ie zg!rza) ; alei Pearsona

zatrzymałem si+ i spo"rzałem lusterko ste%zne) =auażyłem y"eżdża"#%y z "ednego z

zaułk! samo%&!d, kt!ry stan#ł pi+(dziesi#t metr! za mn#) Miał zgaszone 'iatła) =a

kieroni%# siedział 1i%tor randes)

Po"e%&ałem dale" ale"# Pedral$es, mi"a"#% po drodze ol$rzymiego smoka z kutego

żelaza, kt!ry strzegł e"'%ia do posiadło'%i &ra$iego uell) 5amo%&!d inspektora randesa

%ały %zas "e%&ał za mn#, za%&ou"#% odległo'( mnie" i+%e" stu metr!) ; alei iagonalskr+%iłem leo, kierunku %entrum miasta) ?u%& $ył nieielki i randes m!gł 'ledzi(

mnie $ez i+kszy%& trudno'%i) =de%ydoałem si+ od$i( prao, nadziei, że uda mi si+ go

zgu$i( na #ski%& uli%zka%& 0as Corts) 2nspektor zorientoał si+ "uż, że "ego toarzysto

nie "est dla mnie ta"emni%#, i zapaliszy 'iatła, zmnie"szył dystans) Przez "akie' dadzie'%ia

minut kr#żyli'my tym la$iryn%ie uli%) Maneroałem pomi+dzy trama"ami, omni$usami

i ozami, %ały %zas idz#% lusterku ste%znym 'iatła samo%&odu randesa, kt!ry

nieustannie siedział mi na ogonie)C&il+ p!>nie" yrosła przed nami g!ra Mont"ui%) C&o%iaż ielki pała% ;ystay

Biatoe" i pozostałe pailony zamkni+te zostały zaledie da tygodnie %ze'nie", "uż

teraz, otulone ie%zorn# mgiełk#, ygl#dały "ak ruiny "akie"' pot+żne", zapomniane"

%yiliza%"i) ;"e%&ałem przestronn# ale"+ iod#%# do idmoy%& 'iateł, od$i"a"#%y%& si+

ni%zym ognie 'i+tego Elma 4ontanna%& ystay, i ruszyłem pełnym gazem) Pod%zas gdy

spinali'my si+ szos# opasu"#%# g!r+ i i"#%# si+ kierunku 5tadionu Olimpi"skiego,

randesoi udało si+ mnie dogoni() Teraz rozpoznaałem yra>nie lusterku rysy "ego tarzy) Przez %&il+ rozażałem, %zy nie skr+%i( drog+ proadz#%# do zamku

aronego na sz%zy%ie g!ry, szy$ko uznałem "ednak, że "e'li sk#d' naprad+ nie da si+

u%ie%, to ła'nie stamt#d) Mo"# "edyn# szans# $yło przedosta( si+ na drug# stron+ g!ry, na

s%&odz#%e ku morzu z$o%ze, i znikn#( $ez 'ladu na kt!rym' z portoy%& na$rzeży) He$y

zrealizoa( ten plan, musiałem zyska( tro%&+ %zasu) randes "e%&ał "akie' pi+tna'%ie metr!

za mn#) Przed nami zarysoały si+ ielkie $alustrady Miramar i panorama roz%i#ga"#%ego si+

u naszy%& st!p miasta) =a%i#gn#łem gałtonie &amule% r+%zny i pozoliłem, $y samo%&!d

randesa "e%&ał &ispano 8 suiz+) Pod płyem uderzenia poto%zyli'my si+ dadzie'%ia



metr! do przodu, zostaia"#% na szosie girland+ iskier) =olniłem &amule% i ruszyłem)

Pod%zas gdy poli%"ant usiłoał opanoa( s!" po"azd, rzu%iłem ste%zny $ieg i %isn#łem

gaz do de%&y) Kiedy randes zorientoał si+, %o ro$i+, $yło "uż za p!>no) ?#$n#łem niego

z %ałym impetem karoserii i silnika, produktu na"lepsze" 4a$ryki samo%&od! mie'%ie,

zna%znie $ardzie" ytrzymały%& niż "ego au%ie) 5iła uderzenia strz#sn+ła ka$in# i

zo$a%zyłem, "ak inspektor ali %zołem szy$+, roz$i"a"#% "# dro$ny mak) Biatła ozu

zgasły, a znad maski uni!sł si+ $iały dym) ;rzu%iłem $ieg i zostaiszy poli%"anta z tyłu,

ruszyłem stron+ ieży Miramar) *ie za"e%&ałem daleko, kiedy zorientoałem si+, że

pod%zas kraksy tylny zderzak został %ałkoi%ie gnie%iony i teraz tarł o koło) 5#d palone"

gumy ypełnił ka$in+) adzie'%ia metr! dale" opona p+kła, a &ispano 8 suiza za%z+ła

to%zy( si+, aż stan+ła %&murze %zarnego dymu) ;ysiadłem i spo"rzałem kierunku

samo%&odu randesa) 2nspektor y%zołgał si+ z ka$iny i pr!$oał sta() ?oze"rzałem si+) ;

odległo'%i pi+(dziesi+%iu metr! zo$a%zyłem sta%"+ kole"ki linoe", kursu"#%e" ponad

$ar%elo7skim portem z g!ry Mont"ui% na ież+ 5an 5e$astian) ostrzegłem zaieszone na

lina%& agoniki, ze'lizgu"#%e si+ na tle szkarłatnego nie$a zmierz%&u, i ruszyłem $iegiem ku

sta%"i)

=auażył mnie "eden z pra%onik! kole"ki linoe", kt!ry zamykał $udynek)

Przytrzymał mi drzi i pokazał kierunku kole"ki)

8 Ostatni kurs dzisia" 8 poiedział) 8 0epie" nie%& si+ pan pospieszy)

Tuż przed zamkni+%iem kasy udało mi si+ kupi( ostatni tego dnia $ilet i niezło%znie

doł#%zyłem do grupki %ztere%& sto"#%y%& przy agoniku os!$) =r!%iłem uag+ na i%& str!"

dopiero tedy, gdy pra%onik kole"ki otorzył przed nami drzi%zki i zaprosił nas do

'rodka) 9yli to ksi+ża)

8 Kole"ka linoa została z$udoana z okaz"i ;ystay Biatoe" i "est yposażona

na"nosze zdo$y%ze te%&niki) Pasażeroie s# %ałkoi%ie $ezpie%zni przez %ał# tras+) ;

%&ili, gdy yrusz# pa7sto drog+, drzi%zki $ezpie%ze7sta, kt!re otorzy( możnatylko od zen#trz, zatrzasn# si+, $y unikn#( ypadk! i, $ro7 Panie 9oże, pr!$

samo$!"%zy%&) ?ozumiem, że ypadku iele$ny%& ksi+ży nie może $y( moy)))

8 Młodzie7%ze 8 przerałem) 8 Może pan nie prze%i#ga( %eremonii< Ciemno si+ ro$i)

Posłał mi złorogie spo"rzenie) Jeden z ksi+ży zauażył na moi%& r+ka%& plamy kri

i przeżegnał si+) Pra%onik kole"ki kontynuoał peror+)

8 Od$+d# pa7sto podr!ż pod nie$em 9ar%elony na ysoko'%i siedemdziesi+%iu

metr! nad odami portu, ma"#% okaz"+ nasy%i( o%zy idokami dost+pnymi do te" pory "edynie "ask!łkom, meom i innym storzeniom, kt!re *a"yższy yposażył pi!ra)



Prze"azd tra dziesi+( minut, kole"ka zatrzymu"e si+ da razy, na"pier na %entralne" ieży

portu, al$o 8 "ak lu$i+ "# nazya( 8 $ar%elo7skie" ieży Ei44la 8 ieży 5an Jaime) rugi i

ostatni przystanek ma mie"s%e na ieży 5an 5e$astian) *a konie% pozosta"e mi tylko ży%zy(

iele$nym ksi+żom udane" podr!ży i yrazi( imieniu kompanii nadzie"+ pononego

spotkania na pokładzie nasze" kole"ki)

;szedłem do agonika pierszy) Pra%onik y%i#gn#ł r+k+ przed %zterema ksi+żmi,

spodziea"#% si+ napiku, kt!rego si+ "ednak nie do%zekał) ;yra>nie zaiedziony, zamkn#ł

z &ukiem drzi%zki, got! po%i#gn#( za d>igni+) *a zen#trz %zekał "uż, nie%o ymi+ty,

inspektor 1i%tor randes, kt!ry z przykle"onym u'mie%&em poma%&ał mu przed nosem

poli%y"n# odznak#) Pra%onik kole"ki otorzył przed nim drzi%zki i randes szedł,

pozdraia"#% skinieniem głoy ksi+ży i pusz%za"#% do mnie oko)

Ka$ina kole"ki ruszyła z $udynku sta%"i kierunku z$o%za g!ry)

Ksi+ża stło%zyli si+ z "edne" strony, nastaieni na kontempla%"+ idok! 9ar%elony o

zmierz%&u i gotoi zignoroa( szelkie m+tne spraki, "akie przyiodły tu randesa i

mnie) 2nspektor podszedł do mnie pooli i pokazał mi trzymany r+ku pistolet) ;ielkie,

%zerone %&mury dry4oały nad odami portu) Ka$ina płyn+ła "edn# z ni%& i przez

%&il+ zdaało si+, że padli'my "ezioro ognia)

8 Je%&ał pan "uż kiedy' t# kole"k#< 8 spytał randes)

Przytakn#łem)

8 Mo"a %!rka uiel$ia tu przy%&odzi() Przyna"mnie" raz miesi#%u prosi mnie, $ym

za$rał "# na prze"ażdżk+, tam i z porotem)

Tro%&+ droga przy"emno'(, ale arto)

8 =a to, %o pła%i panu za zlikidoanie mnie stary 1idal, $ez #tpienia $+dzie pan

m!gł przyproadza( %!re%zk+ %odziennie, "e'li przy"dzie panu o%&ota) A, tak z %zyste"

%iekao'%i, dużo za mnie dał<

8 Pi+tna'%ie tysi+%y peset 8 poiedział, ma%a"#% $iał# kopert+ ysta"#%# z kieszeni płasz%za)

8 Penie poinienem %zu( si+ zasz%zy%ony) 5# ludzie gotoi za$i"a( za par+ groszy)

Czy %en+ li%zona "est zdrada d!%& pa7ski%& ludzi<

8 Przypominam panu, że "edyn# tu oso$#, kt!ra kogo' za$iła, "est pan)

Cztere" skonsternoani ksi+ża o$seroali nas z otartymi ustami, o$o"+tni na

przypraia"#%# o zar!t głoy panoram+ miasta z lotu ptaka) randes posłał im przelotne

spo"rzenie)8 Miał$ym ielk# pro'$+: kiedy dotrzemy do piersze" sta%"i, %&%iał$ym, "e'li nie



sprai to z$yt ielkiego kłopotu, $y iele$ni ksi+ża ysiedli, ponieaż pragn+li$y'my

porozmaia( o naszy%& ziemski%& spraa%& %ztery o%zy)

;ieża portoego doku znosiła si+ przed nami "ak dzonni%a ze stali i ka$li,

yrana z "akie"' me%&ani%zne" katedry)

Ka$ina kole"ki 'lizgn+ła si+ pod kopuł+ ieży i zatrzymała na plat4ormie) rzi%zki

otorzyły si+ i %ztere%& ksi+ży ysko%zyło ra>no) randes skazał mi ru%&em pistoletu, $ym

przeszedł gł#$ agonika) Jeden z ksi+ży na od%&odnym popatrzył na mnie prze"+ty)

8 *ie%& si+ pan nie marti, młody %złoieku, zaiadomimy poli%"+ 8 poiedział,

zanim drzi%zki zamkn+ły si+ pononie)

8 Prosz+ nie a&a( si+ ani %&ili 8 odparł randes)

rzi%zki zarygloały si+ i agonik ruszył dalsz# drog+) ;ynurzyli'my si+ z

ieży doku i rozpo%z+li'my ostatni od%inek podr!ży) randes podszedł do okna i spo"rzał na

miasto, miraż 'iateł i mgły, katedr i pała%!, zaułk! i przestronny%& alei układa"#%y%& si+

la$irynt %ieni)

8 Miasto przekl+ty%& 8 poiedział randes) 8 2m dale" "este', tym pi+knie"sze %i si+

yda"e)

8 Czy to mo"e epita4ium<

8 Ja pana nie za$i"+) Ja nie za$i"am ludzi) Pan sam y'iad%zy mi t+ przysług+) Mnie i

so$ie) ;ie pan, że mam ra%"+)

Poiedziaszy to, inspektor pakoał trzy kule me%&anizm $loku"#%y drzi%zki i

otorzył "e kopniakiem) rzi%zki zaisły poietrzu, a ka$in+ oion#ł podmu%&

ilgotnego iatru)

8 *i% pan nie po%zu"e) Prosz+ mi ierzy() derzenie ziemi+ to kestia dziesi#ty%&

%z+'%i sekundy) 9łyskai%zna 'mier() A potem spok!")

5po"rzałem kierunku otarty%& drzi%zek) =a nimi ziała siedemdziesi+%iometroa

przepa'() Popatrzyłem na ież+ 5an 5e$astian i osza%oałem, że do nast+pne" sta%"i pozostało "esz%ze kilka minut) randes %zytał moi%& my'la%&)

8 =a par+ minut $+dzie "uż po szystkim, Martin) Poinien $y( mi pan dzi+%zny)

8 *aprad+ s#dzi pan, inspektorze, że to "a i%& szystki%& za$iłem<

randes uni!sł reoler i y%eloał mi ser%e)

8 Tego nie iem) 2 %ale mnie to nie o$%&odzi)

8 My'lałem, że "este'my przy"a%i!łmi)

randes u'mie%&n#ł si+ i pokr+%ił gło#)8 Pan nie ma przy"a%i!ł)



słyszałem &uk ystrzału i po%zułem, "ak$y młot pneumaty%zny uderzył mnie

że$ra) Przer!%iłem si+ na ple%y, $ez t%&u, mo"e %iało zapłon+ło $!lem "ak o$lane $enzyn#)

randes złapał mnie za nogi i po%i#gn#ł stron+ drzi%zek) =o$a%zyłem ierz%&ołek ieży

5an 5e$astian, spoity elonem %&mur) randes przeszedł nade mn# i ukl+kn#ł za moimi

ple%ami) Teraz p%&ał mnie na skra" ka$iny)

;ilgotny iatr oiał mi nogi) randes pop%&n#ł mnie raz "esz%ze, znalazłem si+ do

pasa za progiem ka$iny) 5iła graita%"i naty%&miast szarpn+ła mnie d!ł) Po%zułem, że za

%&il+ spadn+)

;y%i#gn#łem ramiona kierunku poli%"anta i $iłem mu pal%e szy"+) Pod

%i+żarem mo"ego %iała inspektor zaklinoał si+ drzia%&) B%isn#łem go z %ałe" siły za

gardło, przygniata"#% mu t%&ai%+ i miażdż#% żyły) Jedn# r+k# pr!$oał yso$odzi( si+ z

mo"ego u'%isku, drug# y%i#gn#( pistolet) Jego pal%e yma%ały kol$+ i ze'lizgn+ły si+

stron+ spustu) Kula otarła mi si+ o skro7, tra4iła kra+d> drzi%zek, od$iła si+ rykoszetem i

przeszła przez dło7 poli%"anta) ;$iłem paznok%ie "ego szy"+ i po%zułem, że p+ka mu sk!ra)

randes "+kn#ł) =aparłem si+ i pod%i#gn#łem do 'rodka, tak że ponad poło# %iała $yłem

en#trz ka$iny) Kiedy mogłem si+ "uż złapa( "e" żelazny%& '%ian, pu'%iłem gardło randesa

i odep%&n#łem go na $ok)

Poma%ałem klatk+ piersio# i znalazłem ot!r po kuli inspektora)

?ozpi#łem płasz%z i y"#łem z en+trzne" kieszeni tom Krok! nie$a) Kula

prze$iła okładk+, praie %zterysta stron poie'%i i ygl#dała z tyłu, ni%zym koniuszek

sre$rnego pal%a) O$ok, na podłodze,

randes ił si+, rozpa%zliie trzyma"#% si+ za szy"+) Miał 4ioleto# tarz, a żyły na

%zole i skronia%& pulsoały mu "ak napi+te ka$le)

5po"rzał na mnie $łagalnie) Jego o%zy przykryły si+ siate%zk# pop+kany%& na%zynek)

=rozumiałem, że zmiażdżyłem mu t%&ai%+ i że nie%&y$nie si+ udusi)

Patrzyłem, "ak strz#sa"# nim drgaki poolne" agonii) ;y"#łem ysta"#%# z "egokieszeni $iał# kopert+) Otorzyłem "# i przeli%zyłem pi+tna'%ie tysi+%y peset) Cena za mo"e

ży%ie) 5%&oałem pieni#dze) randes %zołgał si+ po podłodze stron+ pistoletu) ;stałem i

odsun#łem go od niego kopniakiem) C&y%ił mnie za kostk+, $łaga"#% o lito'()

8 dzie "est Marlas%a< 8 zapytałem)

= "ego gardła ydo$ył si+ głu%&y "+k) 5po"rzałem na niego i zrozumiałem, że si+

'mie"e) Ka$ina do%ierała ła'nie do ieży 5an 5e$astian, kiedy yp%&n#łem go na zen#trz

i patrzyłem, "ak "ego %iało le%i praie osiemdziesi#t metr! d!ł, przez pl#tanin+ szyn,ka$li, k!ł z+$aty%& i żelazny%& pr+t!, kt!re po drodze sieka"# "e na kaałki)



24

om z ieży%zk# pogr#żony $ył %iemno'%ia%&) Po oma%ku pokonałem s%&ody)

rzi $yły u%&ylone) Pop%&n#łem "e i stan#łem progu, pr!$u"#% prze$i( si+ zrokiem

przez zalega"#%e długim korytarzu %ienie) Przeszedłem kilka krok!, po %zym zamarłem

$ezru%&u) Czekałem) Poma%ałem '%ian+, szuka"#% ł#%znika) Przekr+%iłem go %ztery razy,

$ez rezultatu)

Piersze drzi z prae" strony $yły drziami do ku%&ni) Przeszedłem ostrożnie

dziel#%e mnie od ni%& trzy metry i zatrzymałem si+)

Pami+tałem, że kredensie trzymałem lampk+ na4to#) =nalazłem "#, pomi+dzy

nieotartymi "esz%ze puszkami kay, przysłanymi ze sklepu kolonialnego Can ispert)

Postaiłem lampk+ na ku%&ennym stole i zapaliłem) Jeda$isty, $ursztynoy $lask o$lał'%iany ku%&ni)

;zi#łem lampk+ i r!%iłem do przedpoko"u)

5zedłem pooli, o'ietla"#% so$ie drog+ i spodziea"#% si+, że każde" %&ili "aka'

posta( al$o z"aa yłoni si+ z kt!ry%&' drzi)

;iedziałem, że nie "estem sam) Czułem to po zapa%&u) ; poietrzu unosił si+ gorzki

4etor nienai'%i i 4urii) otarłem do ko7%a korytarza i stan#łem przed drziami ostatniego

poko"u) 9lask lampy delikatnie roz"a'nił kontury sza4y, odsuni+te" od '%iany, i ydo$ył zmroku porozrzu%ane na podłodze u$rania, kt!re leżały tak od oe" no%y, kiedy domu

z"aił si+ randes, $y mnie aresztoa()

Poszedłem stron+ kr+%ony%& s%&od! proadz#%y%& do studia)

;%&odziłem pooli, %o da kroki ogl#da"#% si+ za sie$ie) ?!żoe promienie $rzasku

przenikały przez okna ieży) Otorzyłem sto"#%y przy '%ianie ku4er) Maszynopis pryn%ypała

znikn#ł)

;r!%iłem na s%&ody) Prze%&odz#% o$ok $iurka, dostrzegłem k#tem oka, że klaiaturamo"e" stare" maszyny do pisania $yła %ałkiem roztrzaskana, "ak$y kto' miażdżył "# pi+'%i#)

=szedłem pooli po stopnia%&) Kiedy znalazłem si+ z porotem przedpoko"u, za"rzałem do

galerii) Mimo panu"#%ego nie" p!łmroku zauażyłem, że kto' yrzu%ił szystkie mo"e

ksi#żki z p!łek i po%i#ł 4otele) O$"#łem zrokiem dadzie'%ia metr! korytarza dziel#%ego

mnie od drzi e"'%ioy%&) Biatło lampy pozalało rozr!żni( zarysy przedmiot! mnie"

i+%e" do połoy te" odległo'%i) ale", ni%zym z$urzone morze, kołysały si+ "uż tylko

%ienie)

Pami+tałem, że %&odz#%, zostaiłem za so$# otarte drzi) Teraz $yły zamkni+te)



*ie uszedłem naet kilku krok!, kiedy %o' zatrzymało mnie naprze%iko drzi do

ostatniego poko"u) ;%ze'nie" nie zr!%iłem na to uagi, $o drzi sypialni otierały si+ do

en#trz i prze%&odz#% o$ok, nie za"rzałem ystar%za"#%o gł+$oko do 'rodka, teraz "ednak

nie mogłem nie zauaży(: do drzi przy$ito $iałego goł+$ia z rozpostartymi skrzydłami) Po

deska%& płyn+ły krople 'ieże" kri)

;szedłem do poko"u) 5pradziłem za drziami, ale nie $yło tam nikogo) 5za4a nadal

stała z $oku, odsuni+ta od '%iany) = otoru '%ianie ydo$yał si+ zimny ilgotny

poie, roz%&odz#%y si+ na %ałe pomiesz%zenie) Postaiłem lamp+ na podłodze i poma%ałem

mi+kk# zapra+ naokoło dziury) ?ozdrapałem "# paznok%iami@ $ez trudu ust+poała pod

pal%ami) 5zuka"#% "akiego' narz+dzia, znalazłem "ednym ze stło%zony%& pod '%ian#

stolik! stary n!ż do list!)

;$iłem ostrze zapra+ i za%z#łem dr#ży() ;arsta gipsu nie miała i+%e" niż trzy

%entymetry i kruszyła si+ niezykle łato) = drugie" strony napotkałem deski)

rzi)

Ostrzem noża y%zułem 4ramug+ i pooli za%z#ł si+ przede mn# yłania( "e" zarys)

=d#żyłem "uż zapomnie( o %za"#%e" si+ mroku posta%i, kt!re" o$e%no'( zatruała %ały dom)

rzi nie miały klamki, "edynie &a%zyk zatopiony rozmi+k%zonym przez ilgo( gipsie)

;$iłem niego ostrze noża i na pr!żno usiłoałem otorzy( drzi)

Kopałem nie, aż zapraa przytrzymu"#%a &a%zyk za%z+ła odpada()

;ydłu$ałem &a%zyk z gipsu) Teraz "uż tylko lekkie p%&ni+%ie ystar%zyło, $y

otorzy( drzi)

=e 'rodka $u%&n#ł od!r zgniłego poietrza, kt!rym naty%&miast przesi#kły mo"e

u$rania i sk!ra) Podniosłem lampk+ i szedłem do prostok#tnego pomiesz%zenia długo'%i

mnie" i+%e" sze'%iu metr!)

Jego '%iany pokryte $yły rysunkami i inskryp%"ami, kt!re ydaały si+ namaloane

pal%ami, "ak#' %iemno$r#zo# 4ar$#) =astygł# kri#) Pod stopami po%zułem %o', %o z po%z#tku zi#łem za kurz, ale kiedy z$liżyłem lamp+, okazał si+ resztkami dro$ny%& ko'%i)

Pokruszone ko'%i leżały sz+dzie na podłodze "ak dyan pro%&u) = su4itu na %zarny%&

sznurka%& zisały niezli%zone przedmioty 8 4igurki 'i+ty%&, o$razki Jezusa i Maryi z

ypalonymi tarzami i ykutymi o%zyma, kru%y4iksy przei#zane drutem kol%zastym,

połamane mosi+żne za$aki i lalki z o%zyma ze szkła) ; gł+$i dostrzegłem nieido%zn#

praie posta()

Krzesło $yło odr!%one do '%iany) 5iedział na nim m+ż%zyzna %zarnym stro"u) *adgarstki skute miał z tyłu ka"danami, r+%e i nogi przyi#zane do krzesła gru$ym drutem)



Ogarn#ł mnie lodoaty %&ł!d, "akiego doty%&%zas nie znałem)

8 5al6ador< 8 y"#kałem)

Podszedłem pooli) Posta( siedziała nieru%&omo) =atrzymałem si+ o krok od nie" i

pomału y%i#gn#łem r+k+) otkn#łem łos! i ramienia m+ż%zyzny) C&%iałem o$r!%i( "ego

%iało, ale po%zułem, "ak mo"e pal%e nagle si+ zapada"#) słyszałem %o' "ak$y szept i trup

rozpadł si+ pro%&, kt!ry rozsypał si+ pomi+dzy u$rania a zo"e drutu, uni!sł g!r+

%iemnym o$łokiem i rozpłyn#ł pomi+dzy '%ianami tego pomiesz%zenia, skrya"#%ego go

przez tyle lat) 5po"rzałem na arst+ pyłu na moi%& dłonia%& i uniosłem "e ku tarzy,

"ak$ym ogl#dał to, %o pozostało z duszy ?i%arda 5al6adora) Kiedy otorzyłem o%zy, iego

Marlas%a, "ego opra%a, stał drzia%&) ; r+ku trzymał maszynopis pryn%ypała, a o%za%&

migotał mu ogie7 nienai'%i)

8 Prze%zytałem so$ie %o nie%o, %zeka"#% na pana 8 poiedział Marlas%a) 8 Pradzie

ar%ydzieło) Pryn%ypał ynagrodzi mnie soi%ie, "e'li r+%z+ mu tekst pa7skim imieniu)

Przyzna"+, że "a nie potra4iłem rozi#za( te" zagadki) Poddałem si+ p!ł drogi) Cieszy mnie,

że pryn%ypał odnalazł $ardzie" utalentoanego nast+p%+)

8 *ie%& pan ode"dzieD

8 Przykro mi, Martin) *aprad+ mi przykro) *a$rałem do pana sza%unku 8 poiedział,

y%i#ga"#% z kieszeni przedmiot ygl#da"#%y "ak r+ko"e'( z ko'%i słonioe") 8 Mimo

szystko "ednak nie mog+ pozoli(, $y yszedł pan z tego poko"u) *adszedł %zas, $y za"#ł

pan mie"s%e $iednego 5al1adora)

*a%isn#ł przy%isk r+ko"e'%i i p!łmroku $łysn+ło pod!"ne ostrze)

?zu%ił si+ na mnie z '%iekłym rykiem) Ostrze noża skale%zyło mnie poli%zek i

na"penie" ykłuło$y mi oko, gdy$ym nie u%&ylił si+ ostatnie" %&ili) padłem na ple%y

na podłog+ pokryt# pyłem z ko'%i) Marlas%a u"#ł n!ż o$ur#%z i zalił si+ na mnie %ałym

%i+żarem %iała) Czu$ek noża zatrzymał si+ kilka %entymetr! od mo"e" piersi) C&y%iłem

napastnika za gardło)O$r!%ił si+, $y ugry>( mnie nadgarstek) derzyłem go pi+'%i# tarz) ;ydało mi

si+, że naet nie po%zuł tego %iosu) Poodoał nim szał, silnie"szy niż rozum i $!l, i

zrozumiałem, że nie pozoli, $ym yszedł st#d żyy) *atarł na mnie z nadludzk# sił#)

Po%zułem, "ak nożem prze$i"a mi sk!r+) derzyłem go znou, z %ałe" siły) Mo"a pi+'(

roztrzaskała mu tarz i złamała nos) Kre trysn+ła na mo"# r+k+) Marlas%a krzykn#ł znou,

o$o"+tny na $!l, i zanurzył n!ż na %entymetr mo"e" piersi) Przeszył mnie dresz%z $!lu)

9iłem na o'lep, stara"#% si+ tra4i( o%zodoły, ale Marlas%a uni!sł $rod+ i mogłem "edynie$i( mu paznok%ie poli%zek)



;ymierzyłem %ios, kt!ry roz%i#ł mu argi i y$ił kilka z+$!)

=aył i "ak$y na %&il+ osła$ł) Odep%&n#łem go@ tarz miał zalan# kri# i dygotał z

$!lu) Odsun#łem si+, $łaga"#% du%&u, że$y nie zdołał si+ podnie'() Jednak po%zołgał si+

kierunku noża i za%z#ł pooli staa()

;zi#ł n!ż i run#ł na mnie z ogłusza"#%ym rykiem) Tym razem $yłem szy$szy)

C&y%iłem r#%zk+ lampy, zama%&n#łem si+ i %isn#łem lamp+ niego) ?oz$iła si+ na "ego

tarzy, a na4ta zalała o%zy, usta, gardło i tors) ; "edne" %&ili stan#ł płomienia%&) Ogie7

rozprzestrzenił si+ na %ałe %iało, kilka sekund pożarł łosy) ;idziałem "ego nienaistne

spo"rzenie za zasłon# płomieni, kt!re traiły mu poieki) =a$rałem r+kopis i y$iegłem z

poko"u) Marlas%a, nie ypusz%za"#% z r+ki noża, %&%iał "esz%ze dopa'( mnie za progiem tego

przekl+tego pomiesz%zenia, potkn#ł si+ "ednak o stos stary%& u$ra7, kt!re za"+ły si+

naty%&miast)

5u%&e dreno sza4y i ustaiony%& pod '%ian# me$li $u%&n+ło płomieniami) %iekłem

na korytarz, a on pr!$oał mnie goni(, y%i#ga"#% r+%e) Po$iegłem stron+ drzi) =anim

yszedłem, spo"rzałem raz "esz%ze na płon#%ego iega Marlas%+, al#%ego '%iekle

'%iany, kt!re za"moały si+ od "ego dotyku) Ogie7 o$"#ł rozrzu%one po galerii ksi#żki i spi#ł

si+ po zasłona%&) Płomienie rozpełzły si+ po su4i%ie ni%zym ogniste +że, lizały ramy okien i

4ramugi drzi, ta7%zyły na s%&oda%& do studia) Ostatnie %o utkiło mi pami+%i, to idok

tego przekl+tego %złoieka, "ak pada ko7%u przedpoko"u na kolana i żya po%&odnia "ego

%iała oraz płonne nadzie"e "ego szale7sta i nienai'%i znika"# pożarte przez $urz+ płomieni,

kt!ra rozp+tała si+ na do$re domu z ieży%zk#) Potem otorzyłem drzi i pu'%iłem si+

p+dem po s%&oda%&)

Tym%zasem na uli%y, na idok "+zyk! ognia ydo$ya"#%y%& si+ z okien ieży,

zd#żyła si+ "uż zgromadzi( grupka gapi!) *ikt nie zr!%ił na mnie uagi, kiedy oddalałem

si+ stamt#d) słyszałem p+ka"#%e szy$y studia i o$r!%iłem si+, $y popatrze(, "ak sy%z#%e

płomienie o$e"mu"# iatroskaz kształ%ie smoka) C&il+ p!>nie" odszedłem stron+ alei9orn, pod pr#d rzeszy okoli%zny%& mieszka7%!, kt!rzy napłyali zesz#d, zadziera"#%

głoy i ze zrokiem utkionym tym dzinym stosie gore"#%ym na tle %zarnego nie$a)



25

Te" no%y z"aiłem si+ po raz ostatni ksi+garni 5empere i 5ynoie) *a drzia%&

isiała ta$li%zka /=amkni+te3, ale podszedłszy $liże", przekonałem si+, że 'rodku pali si+

'iatło, a 2sa$ella 8 sama za kontuarem 8 'l+%zy nad opasł# ksi+g# ra%&unko#, z kt!re",

s#dz#% po "e" minie, nie można $yło yr!ży( ni% do$rego dla stare" ksi+garni) Patrzyłem na

mo"# asystentk+, "ak gryzie oł!ek i drapie si+ %zu$ek nosa i zrozumiałem, że dop!ki "e"

nie za$raknie, oo mie"s%e przetra) 2sa$ella o%ali "e tak samo, "ak o%aliła mnie) *ie 'miałem

przera( te" %&ili i stałem tak, o$seru"#% "# ukradkiem i u'mie%&a"#% si+ du%&u) *agle,

"ak$y y%zuła mo"# o$e%no'(, podniosła zrok i zauażyła mnie) Poma%&ałem "e" na

poitanie) *ie mogła opanoa( łez) =amkn+ła ksi+g+ i y$iegła zza kontuaru, $y mi

otorzy() 5pogl#dała na mnie tak, "ak$y nie mogła uierzy(, że mnie idzi)8 Ten %złoiek m!ił, że pan u%iekł i że "uż nigdy pana nie zo$a%zymy)

omy'liłem si+, że ma na my'li randesa, kt!ry na peno złożył "e" izyt+)

8 Musi pan iedzie(, że nie uierzyłam ani "edno "ego słoo 8 poiedziała 2sa$ella)

8 P!"d+ zaoła()))

8 *ie mam z$yt iele %zasu, 2sa$ello)

5po"rzała na mnie smutno)

8 ;y"eżdża pan, prada<Przytakn#łem) 2sa$ella pokiała gło#)

8 M!iłam "uż panu, że nie %ierpi+ pożegna7)

8 A %o "a mam poiedzie(< latego nie przyszedłem, $y si+ pożegna() Przyszedłem

zr!%i( kilka rze%zy, kt!re nie s# mo"e)

;y"#łem i r+%zyłem "e" egzemplarz Krok! nie$a)

8 Ta ksi#żka nigdy nie poinna opu'%i( p!łki z oso$istymi z$iorami pana 5empere)

2sa$ella zi+ła do r#k poie'( i idz#% tki#%# nadal "e" kartka%& kul+, o$rzu%iłamnie $ada%zym spo"rzeniem, nie poiedziała "ednak ani słoa) Położyłem !%zas na

kontuarze kopert+ z pi+tnastoma tysi#%ami peset, za kt!re 1idal %&%iał kupi( mo"# 'mier()

8 A to za szystkie ksi#żki, kt!rymi o$daroał mnie 5empere przez %ałe so"e ży%ie)

2sa$ella otorzyła kopert+ i zdumieniu przeli%zyła pieni#dze)

8 *ie iem, %zy mog+ to przy"#()

8 To m!" prezent 'lu$ny, aansem)

8 A "a miałam nadzie"+, że kt!rego' dnia zaproadzi mnie pan do ołtarza,

przyna"mnie" "ako 'iadek)



8 ;ierz mi, że $ardzo $ym %&%iał)

8 Ale musi pan y"e%&a()

8 Musz+)

8 *a zasze<

8 *a "aki' %zas)

8 A "e'li po"ad+ z panem<

%ałoałem "# %zoło i przytuliłem)

8 dziekoliek po"ad+, ty zasze $+dziesz ze mn#, 2sa$ello)

=asze)

8 Ani my'l+ za panem t+skni()

8 ;iem)

8 Mog+ przyna"mnie" odproadzi( pana na po%i#g al$o %okoliek innego<

=aa&ałem si+ z$yt dług# %&il+, $y ym!i( si+ od ty%& ostatni%& minut "e"

toarzysta)

8 Tylko po to, $y si+ upeni(, że naprad+ pan y"e%&ał i że uolniłam si+ od pana

na zasze 8 dodała)

8 moa stoi)

5zli'my pooli ?am$las@ 2sa$ella u"+ła mnie pod rami+) otarłszy do Ar% del Teatre,

skr+%ili'my %iemn# uli%zk+ prze%ina"#%# ?a6al)

8 2sa$ello, to, %o dzisia" zo$a%zysz, masz za%&oa( ył#%znie dla sie$ie) *ikomu ani

słoa)

8 *aet młodemu 5empere<

;est%&n#łem)

8 Młodemu 5empere możesz) Jemu możesz m!i( szystko)

Przed nim nie mamy praie żadny%& ta"emni%)

2saa%, strażnik, otorzył drzi, u'mie%&n#ł si+ i zaprosił nas do 'rodka)8 Czas $ył "uż na"yższy, że$y złożyła mi izyt+ "aka' sza%ona oso$a 8 poiedział,

kłania"#% si+ 2sa$elli) A potem zr!%ił si+ do mnie:

8 Mniemam, że to pan ze%&%e dzi' %zyni( &onory domu<

8 O ile nie ma pan ni% prze%iko temu)))

2saa% pokr+%ił gło# i u'%isn+li'my so$ie dłonie)

8 Poodzenia 8 poiedział)

5trażnik znikn#ł %iemno'%ia%&, zostaia"#% mnie samego z 2sa$ella) Mo"a $yłaasystentka i 'ieżo upie%zona kieroni%zka ksi+garni 5empere i 5ynoie patrzyła na



szystko z mieszanin# l+ku i zdumienia)

8 A %!ż to za mie"s%e< 8 spytała)

;zi#łem "# za r+k+ i zaproadziłem do ielkie" sali, gdzie zna"doało si+ e"'%ie do

la$iryntu)

8 ;ita" na Cmentarzu =apomniany%& Ksi#żek, 2sa$ello)

2sa$ella podniosła o%zy kierunku szklane" kopuły i o$"+ła spo"rzeniem !

nie%odzienny idok: promienie $iałego 'iatła, kt!re prze$i"ały si+ przez pl#tanin+ tuneli,

kładek i isz#%y%& mostk! proadz#%y%& do ser%a katedry ksi#żek)

8 To mie"s%e "est ta"emni%#) 2 sanktuarium) ;szystkie ksi#żki, każdy tom, kt!ry tu

idzisz, ma dusz+) usz+ so"ego autora, a także dusz+ ty%&, kt!rzy go %zytali i o nim

marzyli) =a każdym razem, kiedy ksi#żka prze%&odzi z r#k do r#k, kiedy kto' noy za%zyna

"# %zyta(, "e" du%& ro'nie i sta"e si+ pot+żnie"szy) Tuta" ksi#żki, o kt!ry%& nikt "uż nie pami+ta,

kt!re zagin+ły mroka%& miniony%& epok, ży"# ie%znie, %zeka"#% na noego %zytelnika,

so"# no# dusz+)))

=ostaiłem 2sa$ell+ przy e"'%iu do la$iryntu i samotnie zapu'%iłem si+ "ego

tunele, nios#% przekl+ty maszynopis, kt!rego nie miałem odagi znisz%zy() 0i%zyłem, że nogi

same zaproadz# mnie do mie"s%a, kt!rym poinien spo%z#( na zasze) Tysi#%e razy

skr+%ałem %oraz to noe korytarzyki, aż ko7%u zdałem so$ie spra+, że si+ zgu$iłem)

;tedy, gdy zdaało mi si+, że przemierzam t+ sam# drog+ dziesi#ty "uż raz, znalazłem

e"'%ie do te" same" małe" sali i stan#łem tarz# tarz z łasnym od$i%iem nieielkim

lustrze, kt!rym mieszkało spo"rzenie m+ż%zyzny %zerni) ostrzegłem luk+ pomi+dzy

doma grz$ietami oprany%& %zarn# sk!r+ tom! i nie zastanaia"#% si+ da razy,

sun#łem tam te%zk+ pryn%ypała) Już miałem stamt#d y%&odzi(, gdy ostatnie" %&ili

odr!%iłem si+ i podszedłem z porotem do p!łki) ;zi#łem tom, o$ok kt!rego zostaiłem

s!" maszynopis, i otorzyłem) ;ystar%zyło mi prze%zyta( kilka zaledie zda7, $y zn! za

ple%ami usłysze( ! ponury 'mie%&) Odłożyłem ksi#żk+ na mie"s%e) *a %&y$ił tra4iły$rałem drug# i za%z#łem przerzu%a( "e" strony) Potem kole"n# i "esz%ze "edn# 8 ten

spos!$ prze"rzałem tuziny ksi#żek ypełnia"#%y%& sal+ i przekonałem si+, że szystkie

z$udoane s# z ty%& samy%&, poukładany%& na rozmaite sposo$y sł!, że i%& strony

zaludnia"# te same, mro%zne o$razy i że potarza si+ ni%& ta sama 4a$uła, ni%zym

monotonny tanie% niesko7%zone" galerii luster)

0uQ Aeterna)

Kiedy yszedłem z la$iryntu, 2sa$ella %zekała na mnie, przy%upn#szy na stopnia%&,z ksi#żk#, kt!r# y$rała, r+ku) siadłem o$ok nie", a ona położyła mi gło+ na ramieniu)



8 zi+ku"+, że mnie pan tu przyproadził 8 poiedziała)

=rozumiałem !%zas, że "uż nigdy tu nie r!%+, że "estem skazany na to, $y 'ni( o

tym mie"s%u i raz po raz odtarza( "ego spomnienie pami+%i, 'iadom, iż poinienem

%zu( si+ sz%z+'liy, gdyż dane mi $yło "e pozna( i otrze( si+ o "ego ta"emni%e) Przymkn#łem

o%zy, stara"#% si+ za%&oa( ten o$raz na zasze) Potem, nie odażyszy si+ pononie

spo"rze( na la$irynt, zi#łem 2sa$ell+ za r+k+ i poszedłem z ni# stron+ y"'%ia, opusz%za"#%

na zasze Cmentarz =apomniany%& Ksi#żek)

2sa$ella odproadziła mnie na na$rzeże, gdzie %zekał za%umoany statek, kt!rym

miałem odpłyn#( daleko od mo"ego miasta i szystkiego, %o dot#d $yło moim ży%iem)

8 M!i pan, że "ak si+ nazya kapitan< 8 spytała 2sa$ella)

8 C&aron)

8 9ardzo za$aneD

O$"#łem "# po raz ostatni i spo"rzałem "e" o%zy) =d#żyli'my ustali(, że nie $+dzie

pożegna7 ani ielki%& sł!, ani solenny%& o$ietni%) Kiedy dzony 5anta Maria del Mar

y$iły p!łno%, szedłem na pokład) Kapitan Olmo przyitał si+ ze mn# i zaproponoał, że

odproadzi mnie do mo"e" ka"uty) Poiedziałem, że zostan+ "esz%ze %&il+ na pokładzie)

=ałoga podniosła koti%+ i statek pomału za%z#ł od$i"a( od $rzegu) 5tan#łem na ru4ie,

zapatrzony po!d> 'iateł oddala"#%ego si+ miasta) 2sa$ella nie ruszała si+ z mie"s%a,

zatopiszy so"e spo"rzenie moi%& o%za%&, aż na$rzeże znikn+ło %iemno'%ia%&, a miraż

9ar%elony rozpłyn#ł si+ po'r!d %zarny%& 4al) Biatła miasta gasły oddali "edno po drugim i

zrozumiałem, że "uż za%z#łem spomina()



EPILOG 1"45

Pi+tna'%ie długi%& lat min+ło od no%y, kiedy u%iekłem na zasze z miasta przekl+ty%&)

Od tamte" pory %i#gle $yłem drodze, nieustannie zmienia"#% tożsamo'( i mie"s%e po$ytu,

przy$ya"#% i od%&odz#%, "ako +droie% znik#d) 5to imion przy$rałem i zmieniałem, i tyluż

zaod! si+ %&ytałem, nigdy nie pra%u"#% soim)

=nikałem miasta%& molo%&a%& i osada%& tak mały%&, że i%& mieszka7%y nie mieli

"uż przeszło'%i ani przyszło'%i) ; żadnym mie"s%u nie prze$yałem dłuże", niż $yło trze$a)

?a%ze" za %ze'nie niż za p!>no znou u%iekałem, $ez uprzedzenia, zostaia"#% "edynie par+

stary%& ksi#żek i tro%&+ u$ra7 z p%&lego targu ponury%& poko"a%&, kt!ry%& %zas $ył

$ezlitosny, a spomnienie paliło do żyego)

*iepeno'( miałem za %ał# pami+() 0ata nau%zyły mnie ży( %iele o$%ego%złoieka, pyta"#%ego sie$ie, %zy rze%zyi'%ie popełnił z$rodnie, kt!rymi %zu( "esz%ze $yło

"ego dłonie, %zy też stra%ił %ałkiem rozum i skazany $ył na $ł#dzenie po 'ie%ie

płomienia%&, storzonym przeze7 yo$ra>ni za gar'( monet i o$ietni%+ okpienia 'mier%i 8

kt!ra teraz ydaała mu si+ na"słodsz# nagrod#) Cz+stokro( rozmy'lałem o tym, %zy kula

ystrzelona przez inspektora randesa prosto mo"e ser%e przeszła przez strony oe"

ksi#żki, %zy umarłem oe" ka$inie zaieszone" u nie$a)

; %i#gu oy%& lat mo"ego pielgrzymoania idziałem, "ak sz+dzie, gdziem tylkost#pn#ł, piekło o$ie%ane na strona%& napisany%& przeze mnie dla pryn%ypała o$lekało si+

%iało) Tysi#% razy u%iekałem przed łasnym %ieniem, zasze ogl#da"#% si+ za sie$ie, zasze

o$aie, że padn+ na7 za na"$liższym rogiem, po drugie" stronie uli%y al$o spostrzeg+ go

sto"#%ego noga%& mego ł!żka, pod%zas niesko7%zenie długi%& godzin poprzedza"#%y%& 'it)

*ie pozoliłem nigdy, $y ktokoliek m!gł zna( mnie na tyle długo, a$y zapyta(, dla%zego

og!le si+ nie starze"+, dla%zego na moim %zole nie po"aia"# si+ zmarsz%zki, dla%zego mo"a

tarz ygl#da %ały %zas tak samo "ak oe" no%y, kiedy zostaiłem 2sa$ell+ na na$rzeżu 9ar%elonie, i ani o minut+ starze")

9ył moment, kiedy s#dziłem, że nie pozostała mi "uż ani "edna kry"!ka na 'ie%ie)

Czułem si+ "uż tak zm+%zony łasnym stra%&em, ży%iem i umieraniem od spomnie7, że

ko7%u zatrzymałem si+ mie"s%u, gdzie ko7%zyła si+ ziemia i za%zynał o%ean, kt!ry "ak "a,

$udzi si+ każdego 'itu nieodmieniony, i tam spo%z#łem)

zi' mi"a rok, odk#d tu przy$yłem, ra%a"#% do sego naziska i zaodu) Kupiłem

star# %&at+ na plaży, szop+ ła'%iie, kt!r# dziel+ z ksi#żkami pozostaionymi przez

poprzedniego ła'%i%iela i z maszyn# do pisania) Czasem my'l+, że "est t#, na kt!re"



napisałem setki stron, $y( może przez szystki%& "uż zapomniany%&, ale tego nigdy si+ "uż

nie doiem) = okna idz+ mały dreniany pomost y%&odz#%y morze i przy%umoan# do

niego ł!d>, sprzedan# mi razem z domem, skromn# szalup+, kt!re" %zasem ypłyam aż

po ra4+, sk#d ła'%iie nie ida( "uż $rzegu)

opiero przy$yszy tuta", r!%iłem do pisania) dy po raz pierszy kr+%iłem

kartk+ papieru do maszyny i położyłem pal%e na klaiaturze, ogarn#ł mnie l+k, że nie $+d+

zdolny ystuka( naet lini"ki) *apisałem piersze strony te" &istorii pod%zas piersze" no%y

sp+dzone" me" %&a%ie na plaży) Pisałem do 'itu, tak "ak zykłem %zyni( lata temu, nie

iedz#% "esz%ze, dla kogo ła'%iie "# pisz+)

; %i#gu dnia spa%eroałem po plaży al$o siadałem na drenianym pomo'%ie 8 kład%e

pomi+dzy nie$em a morzem 8 $y %zyta( stosy stary%& gazet, znaleziony%& "edne" z sza4)

5zpalty przynosiły ie'%i o o"na%& 'ie%ie ogarni+tym pożog#, "aki ymy'liłem dla

pryn%ypała)

To ła'nie trak%ie %zytania rela%"i z o"ny Giszpanii, a potem z o"ny Europie

i na 'ie%ie, uznałem, że nie mam "uż ni% do stra%enia i %&%+ si+ tylko doiedzie(, "ak miea

si+ 2sa$ella i %zy może "esz%ze mnie pami+ta) A może %&%iałem tylko iedzie(, %zy "esz%ze

ży"e)

*apisałem list i zaadresoałem go na star# ksi+garni+ 5empere i 5ynoie na uli%y

5anta Ana 9ar%elonie, li%z#% si+ z tym, że list może i'( tygodniami, miesi#%ami, o ile

og!le kiedykoliek dotrze pod skazany adres) Jako nada%+ umie'%iłem nazisko Mr)

?o%&ester, przekonany, iż 2sa$ella, o ile list tra4i do "e" r#k, $+dzie iedziała, kto "est "ego

autorem, i "e'li tak postanoi, nigdy go nie otorzy, zapomina"#% o mnie na zasze)

Kontynuoałem pisanie te" &istorii przez długie miesi#%e) =n! zo$a%zyłem tarz

mo"ego o"%a, zn! znalazłem si+ pomiesz%zenia%& redak%"i /0a 1oz de la 2ndustria3,

marz#%y o tym, $y stan#( kiedy' szranki z ielkim Pedrem 1idalem) =n! u"rzałem po raz

pierszy Cristin+ 5agnier i zn! szedłem do domu z ieży%zk#, $y ule% szale7stu, kt!restraiło iega Marlas%+) Pisałem od p!łno%y do 'itu $ez yt%&nienia, %zu"#%, że ży"+ po raz

pierszy od %zasu, kiedy u%iekłem z miasta)

0ist dotarł kt!ry' z %zer%oy%& dni) 5pałem, gdy listonosz sun#ł kopert+ pod

drzi) Adresoany $ył na Mr) ?o%&estera, a mie"s%u nada%y idniała po prostu

Ksi+garnia 5empere i 5ynoie, 9ar%elona) Przez kilkana'%ie minut kr#żyłem po %&ałupie, nie

ma"#% odagi otorzy( koperty) ; ko7%u yszedłem i usiadłem na $rzegu morza, $y

prze%zyta( list) ; przesył%e $yła mała kartka i kole"na, mnie"sza, nie%o "uż poż!łkła koperta zmoim imieniem, a6id, ypisanym %&arakterem, kt!rego nie zapomniałem, mimo że nie



idziałem go "uż tak iele lat)

; li'%ie 5empere syn rela%"onoał mi, że 2sa$ella i on, po ielu lata%& $urzliego i

zryanego narze%ze7sta, zaarli zi#zek małże7ski R sty%znia -_ roku ko'%iele

'i+te" Anny) Ceremoni+ 'lu$n#, $re szelkim przeidyaniom, odpraił ten sam, %&o(

li%z#%y "uż so$ie !%zas lat dziei+(dziesi#t, ksi#dz, kt!ry soim %zasie ygłosił mo+

nad trumn# pana 5empere, i kt!ry pomimo na%isk! i ysiłk! $iskupsta nie zamierzał

"esz%ze umiera( i nadal ro$ił szystko podług łasnego idzimisi+) ?ok p!>nie", na kilka dni

przed y$u%&em o"ny domoe", 2sa$ella poiła syna, aniela 5empere) 5traszlie lata

o"ny przyniosły szelkiego rodza"u niedostatek i tuż po zako7%zeniu alk, %zas oego

ponurego i przekl+tego poko"u, kt!ry zatruł na zasze ziemi+ i nie$o, 2sa$ella za%&oroała na

%&oler+ i zmarła ramiona%& sego m+ża i%& mieszkaniu nad ksi+garni#) Po%&oano "# na

Mont"ui% dniu %zarty%& urodzin aniela, pod%zas desz%zu pada"#%ego da dni i die

no%e, a kiedy mały zapytał o"%a, %zy nie$o pła%ze, "emu głos si+ załamał i nie m!gł

odpoiedzie()

o koperty zaadresoane" na mo"e imi+ łożony $ył list, kt!ry 2sa$ella napisała do

mnie ostatni%& dnia%& ży%ia, zo$oi#zu"#% m+ża pod przysi+g#, że dostar%zy mi go, "ak

tylko zdoła doiedzie( si+ %zegokoliek o moim mie"s%u po$ytu)

=oc%any Da5izie!

Czasem wyaje mi się" 0e zaczę$am pisać ten list lata temu i 0e ci.gle nie mogę go

s&o1czyć, O c%wili" &iey ostatni raz ana wizia$am" up$ynę$o wiele czasu i wiele rzeczy

po$yc% i strasznyc% się wyarzy$o" a mimo to nie ma nia" 0e#ym ana nie wspomina$a i nie

zastanawia$a się" gzie te0 an teraz prze#ywa" czy znalaz$ an u&ojenie" czy pisze an" czy

sta$ się an starym z$ośni&iem" a mo0e za&oc%a$ się an" i czy nas an pamięta" ma$.

&sięgarnię 8empere i 8ynowie" i najgorsz. asystent&ę" ja&a &iey&olwie& się anu trafi$a,

'argaj. mn. powa0ne o#awy" 0e wyjec%a$ an" nie nauczywszy mnie pisać" i nie wiem

nawet" o ja&ic% s$ów mam zacz.ć opowiaać to wszyst&o" co pragnę panu powiezieć,C%cia$a#ym" 0e#y an wiezia$" 0e #y$am szczęśliwa" 0e zię&i anu spot&a$am mę0czyznę"

&tórego &oc%a$am i &tóry mnie &oc%a$" i 0e mamy syna" Daniela" &tóremu zawsze o anu

opowiaam i &tóry naa$ memu 0yciu sens niemo0liwy o przy#li0enia przez wszyst&ie &si.0&i

świata,

7i&t o tym nie wie" ale czasem wci.0 wracam na na#rze0e portowe" z &tórego an

wyjec%a$ na zawsze" i siaam na c%wilę" sama" i cze&am" ja&#ym wierzy$a" 0e an wróci,

9y#y ta& się sta$o" móg$#y an stwierzić" 0e pomimo tego wszyst&iego" co się wyarzy$o"&sięgarnia naal fun&cjonuje" miejsce" gzie wznosi$ się om z wie0ycz&." naal stoi puste"



wszyst&ie &$amstwa" ja&ie o anu rozg$aszano" zosta$y zapomniane" a po naszyc% ulicac%

c%ozi tyle osó#" &tóryc% usze z#ru&ane s. &rwi." i0 nawet nie śmi. co&olwie& o anu

wspominać" a &iey to czyni." oszu&uj. samyc% sie#ie" #o nie mog. na sie#ie spojrzeć w

lustro, ? &sięgarni wci.0 sprzeajemy a1s&ie &si.0&i" ale spo lay" teraz zosta$y #owiem

uznane za amoralne" a &raj zaluni$ się c%ętnymi o niszczenia i palenia &si.0e&" i ta&ic% jest

więcej ni0 tyc%" &tórzy c%c. je czytać, -$e czasy nasta$y i nierza&o ogarniaj. mnie

przeczucia" 0e nac%oz. jeszcze gorsze,

Mój m.0 i le&arze s. prze&onani" 0e c%ytrze mnie oszu&uj." ale ja wiem" 0e pozosta$o

mi niewiele czasu, ?iem" 0e umrę nie#awem i 0e &iey ten list trafi o ana" mnie ju0 nie

#ęzie wśró 0ywyc%, Dlatego musia$am napisać" #o c%cia$am" 0e#y an wiezia$" 0e się nie

#oję" a jeynym moim zmartwieniem jest to" 0e opuszczam o#rego cz$owie&a" &tóry a$ mi

0ycie" i mojego Daniela i zostawiam ic% samyc% na świecie" &tóry z &a0ym niem" ja& mi się

wyaje" staje się #arziej ta&i" ja&im an go wizia$" ni0 ta&i" ja&i ja s.zi$am" 0e mo0e #yć,

C%cia$am napisać o ana" 0e#y wiezia$ pan" 0e mimo wszyst&o 0y$am i 0e jestem

wzięczna za ten czas" ja&i tu spęzi$am" wzięczna za to" 0e ana pozna$am i 0e mog$am się z

anem przyjaLnić, C%cia$am napisać o ana" #o c%cia$a#ym" a#y mnie an pamięta$ i

pewnego nia" jeśli #ęzie an mia$ oso#ę ta& #lis&. ja& ja mojego ma$ego Daniela" móg$

opowiezieć jej o mnie i zię&i swoim s$owom pozwoli! 0yć zawsze,

=oc%aj.ca

+sa#ella

Kilka dni po otrzymaniu tego listu zauażyłem, że nie "estem na plaży sam) Po%zułem

"ego o$e%no'( poranne" $ryzie, ale nie %&%iałem i nie mogłem ze$ra( si+ do kole"ne"

u%ie%zki) 5tało si+ to po południu, kiedy usiadłem do pisania przy oknie, %zeka"#%, aż sło7%e

zanurzy si+ idnokr#g) słyszałem odgłos krok! na deska%& pomostu i tedy

zo$a%zyłem go)

Pryn%ypał, u$rany na $iało, z$liżał si+ olno pomostem, proadz#% za r+k+ siedmio 8, może o'mioletni# dzie%zynk+) *aty%&miast rozpoznałem ten idok, t+ star# 4otogra4i+,

kt!r# Cristina prze%&oyała "ak skar$ przez %ałe ży%ie, nie iedz#%, sk#d si+ u nie" zi+ła)

oszedł do ko7%a pomostu i ukl#kł przy dzie%zyn%e) O$o"e przypatryali si+ sło7%u,

kt!re roztapiało si+ nad o%eanem $ezkresne" ta4li płon#%ego złota) ;yszedłem z %&ałupy i

doł#%zyłem do ni%&) Pryn%ypał odr!%ił si+ i u'mie%&n#ł do mnie) ; yrazie "ego tarzy nie

$yło ani gro>$y, ani żalu, może tylko %ie7 melan%&olii)

8 9rakoało mi pana, drogi przy"a%ielu 8 odezał si+) 8 9rakoało mi, i to $ardzo,naszy%& rozm!, naet naszy%& dro$ny%& spor!)))



8 Przyszedł pan yr!na( ra%&unki<

'mie%&n#ł si+ i olno pokr+%ił gło#)

8 ;szys%y popełniamy $ł+dy) Ja pierszy) kradłem panu to, %o pan ko%&ał

na"$ardzie") *ie u%zyniłem tego, a$y pana zrani() =ro$iłem to ze stra%&u) = l+ku, że ona pana

od%i#gnie ode mnie, od nasze" pra%y) 9yłem $ł+dzie) Potrze$oałem tro%&+ %zasu, a$y to

po"#(, ale "e'li akurat mi %zego' nie $raku"e, to ła'nie %zasu)

Przy"rzałem mu si+ $a%znie) Tak "ak i "a nie zestarzał si+ ani o dzie7)

8 ;o$e% tego po %o si+ pan tu z"aił<

;zruszył ramionami)

8 He$y si+ z panem pożegna()

Jego zrok spo%z#ł na dzie%zyn%e, kt!ra %ały %zas trzymała si+ "ego dłoni i

przypatryała mi si+ z %iekao'%i#)

8 Jak masz na imi+< 8 zapytałem)

8 Ma na imi+ Cristina 8 odpoiedział pryn%ypał)

5po"rzałem "e" o%zy, ona skin+ła za' gło#) Po%zułem, "ak '%ina mi si+ kre) ?ys!

tarzy mogłem nie $y( peien, ale o%zu nie mogłem pomyli( z żadnymi innymi o%zyma)

8 Cristino, przyita" si+ z moim przy"a%ielem, a6idem) =ostaniesz z nim)

?zu%iłem okiem na pryn%ypała, ale nie odezałem si+) zie%zynka podała mi r+k+,

"ak$y "uż tysi#% razy (i%zyła ten gest, i za'miała si+ zastydzona) Po%&yliłem si+ ku nie" i

u'%isn#łem "e" dło7)

8 zie7 do$ry 8 szepn+ła)

8 =nakomi%ie, Cristino 8 rzekł z apro$at# pryn%ypał) 8 i %o "esz%ze<

zie%zynka kin+ła gło# na znak, że ła'nie so$ie przypomniała)

M! i i ż $i !ż &i t i i $ "ki

Ruiz ZafĂłn Carlos - Gra Anioła

Documents

Transcript of Ruiz ZafĂłn Carlos - Gra Anioła