Rola lekarza rodzinnego w systemie opieki zdrowotnej 3,7 MB PDF ...
-
Upload
truongdung -
Category
Documents
-
view
220 -
download
4
Transcript of Rola lekarza rodzinnego w systemie opieki zdrowotnej 3,7 MB PDF ...
Witold Lukas
Rola lekarza rodzinnego w systemie opieki zdrowotnej
Doświadczenia polskie
Czy decyzja wprowadzenia instytucji lekarza rodzinnego Czy decyzja wprowadzenia instytucji lekarza rodzinnego w Polsce byw Polsce byłła sa słłuszna ?uszna ?Czy sposCzy sposóób wprowadzenia instytucji Lekarza Rodzinnego b wprowadzenia instytucji Lekarza Rodzinnego w Polsce byw Polsce byłł wwłłaaśściwy?ciwy?Czy dobrze ksztaCzy dobrze kształłcimy przyszcimy przyszłłych lekarzy?ych lekarzy?Czy Czy śśrodowisko akademickie postrzega Medycynrodowisko akademickie postrzega Medycynęę RodzinnRodzinnąąjako odrjako odręębnbnąą specjalnospecjalnośćść, kt, któóra ma okrera ma okreśślonlonąą misjmisjęę i spei spełłnia nia okreokreśślonlonąą rolrolęę w systemie opieki?w systemie opieki?Czy pacjenci akceptujCzy pacjenci akceptująą obecnoobecnośćść lekarza rodzinnego lekarza rodzinnego w systemie opieki zdrowotnej?w systemie opieki zdrowotnej?Czy pacjenci sCzy pacjenci sąą bezpieczni pod opiekbezpieczni pod opiekąą Lekarzy Rodzinnych?Lekarzy Rodzinnych?
2
95% kontaktów pacjenta z lekarzem związanych z ostrym lub przewlekłym problemem zdrowotnym ma miejsce w POZ
W 82 % satysfakcja z tych kontaktów jest wysoka a koszt interwencji relatywnie niski
3
4
PRYNCYPIA MEDYCYNY RODZINNEJ
Ciągłość
Współpraca z rodziną, krewnymi
Wszechstronność opieki Koordynacja opieki
Dominacja prewencji
Opieka w kontekście społeczności lokalnej
5
PRYNCYPIA MEDYCYNY RODZINNEJ
Ciągłość opieki wpływa korzystnie na zdrowie osób, populacji i redukuje błędy medyczne.
Realizowana jest poprzez budowanie specyficznej długoterninowej relacji z pacjentem, szeroko rozumianądostępność oraz współpracę i przepływ informacji pomiędzy pozostałymi świadczeniodawcami.
Uljen A.,J Clin Epid. 2010;63:998-999
Wszechstronność opieki gwarantuje dobre funkcjonowanie POZ w wielu krajach (Nowa Zelandia, Australia, UK). Lekarze rodzinni oferują swoim podopiecznym szeroki zakres kompetencji zgodny z pryncypiami. W Stanach Zjednoczonych z uwagi na istnienie w systemie POZ innych specjalistów system ten jest mniej efektywny i obciążony większymi kosztami.
6Starfield B.,Family Practice Management Web site, 2009
Barbara Starfield:„Jakość całego systemu ochrony zdrowia zależy od stopnia rozwoju POZ (opartego o instytucję lekarza rodzinnego) bardziej niż od wielkości ogólnych nakładów przeznaczonych na ochronę zdrowia. Kraje z silną opieką podstawową (np. Kanada, Holandia, Dania) przy relatywnie niższych nakładach na ochronęzdrowia uzyskiwały lepsze wskaźniki zdrowotne (śmiertelność noworodków, spodziewana długość życia) oraz wyższy poziom satysfakcji społecznej niż kraje o szczególnie wysokich nakładach na opiekę medyczną(np. USA).”
7Starfield B.,Milbank Q 2005;83:457-502Starfield B.,J Gen Intern Med. 2010;25(8):758-759
Medycyna rodzinna oparta jest na czterech strategiach:1. Powinna zapewnić nieograniczony pierwszy kontakt2. Koncentruje się długotrwale na opiece nad osobą a nie
tylko na jej chorobie 3. Zapewnia wszechstronne świadczenia4. Koordynuje opiekę
8
Barbara Starfield:
Starfield B.,J Gen Intern Med. 2010;25(8):758-759
Pojęcie „choroba” jest sztucznym profesjonalnym konstruktem. Choroba nie istnieje w izolacji od innych problemów zdrowotnych, psychologicznych, społecznych pacjenta dlatego prezentacja objawów jest wypadkowąwieloczynnikową.Lekarz rodzinny uwzględnia wieloaspektowość stanu zdrowia pacjenta, co wyróżnia go w sposób znaczący od pozostałych specjalistów
9
Barbara Starfield:
Starfield B.,Family Practice Management Web site, 2009Healt I., PLoS Med.2006;3(4):e146Moyniban R.,BMJ.2002;324:886-891Moyniban R., PLoS Med.2006;3(4):e191Bedson J.,Br J Gen Pract. 2004;54:932-938
Pomimo obiektywnych rekomendacji WHO, Komisji Europejskiej, Banku Światowego, EBM wskazujących na nadrzędną rolę POZ w systemie ochrony zdrowia dominująpoglądy lobby specjalistyczno-technologicznego
10
USA1975 1996 200588% 77% 76%
% pacjentów deklarujących stałe utrzymywanie relacji ze swoim
lekarzem
UK
79% pacjentów utrzymuje relacje z tym samym „swoim”
lekarzem 11
DROGI MEDYCYNY RODZINNEJ- kierunki rozwojuOkreślenie zakresu kompetencji
Wprowadzenie listy pacjentów
Zapewnienie niemal nieograniczonej dostępności pacjenta do praktyk
Wprowadzenie nowoczesnego systemu rejestracji podopiecznych
Zapewnienie ciągłości opieki
Tworzenie praktyk na bazie NZOZ–ów
Monitorowanie warunków realizacji świadczeń zdrowotnych12
Stworzenie systemu kształcenia ustawicznego i stymulacja rozwoju zawodowego
Rekomendacje dla lekarzy POZ
Wprowadzenie kształcenia specjalizacyjnego w oparciu o rezydenturę
13
Medycyna Rodzinna - osiągnięcia
Rozwój wydawnictw naukowych
Rozwój badań naukowych w POZ
Współpraca z licznymi ośrodkami europejskimi
14
Medycyna Rodzinna - osiągnięcia
Medycyna Rodzinna rozwinęła własną koncepcję zapewnienia jakości świadczeń: równolegle do restrykcyjnej, kosztownej kontroli zewnętrznej wprowadziła mechanizmy kontroli wewnętrznej zapewnianej przez samych lekarzy rodzinnych i członków ich zespołu w ramach cyklu poprawy jakości, korzystania z EBM i wprowadzenie grup rówieśniczo-koleżeńskich.
15
Medycyna Rodzinna - osiągnięcia
Odmienny sposób rozumienia misji medycyny rodzinnej, nierówność w traktowaniu pacjentów przez lekarzy nie posiadających specjalizacji z zakresu medycyny rodzinnej w porównaniu do lekarzy rodzinnych.Gorsza dostępność do POZ w niektórych ośrodkach wielkomiejskich i w małych gminach - wydłużony czas oczekiwania na konsultacje.Rozbudowany system kontroli przy równoczesnym braku jasnych regulacji i podziału kompetencjiNarastający problem zatrudnienia częściowego (part - time) szczególnie dotyczący kobietPrzeciążenie czynnościami administracyjnymi
16
Problemy w POZ1
Systematyczne ograniczanie zakresu kompetencji lekarza rodzinnego w tym również koordynacji opieki
Spadek zainteresowania specjalistów medycyny rodzinnej pracąw ośrodkach odległych od centrów wielkomiejskich z powodu braku skutecznego systemu motywacyjnego
17
Problemy w POZ2
Zapisy ustawowe zezwalające na dostęp do niektórych specjalistów bez skierowania jak i regulacje wykonawcze NFZ w praktyce otworzyły system świadczeń specjalistycznych z pominięciem lekarza rodzinnego.Paradoksalnie pogorszyło to dostępność do tych świadczeń w stopniu wcześniej niespotykanym.Dowodem na to są wielomiesięczne okresy oczekiwania na poradę specjalistyczną w wielu dziedzinach.
18
Wprowadzenie instytucji lekarza rodzinnego w Polsce nie zostało dostatecznie wykorzystane.
Gdyby respektowano w nienaruszonym stanie pryncypia medycyny rodzinnej sytuacja POZ i całego systemu ochrony zdrowia w Polsce byłaby dużo lepsza, a lekarz rodzinny miałby możliwośćw większym stopniu spełniać oczekiwania społeczeństwa.
19
Wnioski
Pacjenci chcą przewodnika po systemieSpołeczeństwo wielu krajów docenia rolę POZGłówny atut LR to: ciągłość i dostępność opiekiPacjenci chcą lekarza, który zna ich choroby a także zna ich jako osobyPacjenci doceniają specyficzny związek z LRChcą lekarza rodzinnego, który nie osądza, rozumie, wspiera, jest bezpośredni, uczciwy, który aktywnie słucha, zwraca uwagęna emocje, zapewnia wysoką jakość opieki, monitoruje ich zdrowie, posiada dużą wiedzę i doświadczenie i jest skuteczny w działaniach
20
Postrzeganie instytucji lekarza rodzinnego przez pacjentów
Charakterystyczne cechy lekarza rodzinnego
Udziela wszechstronnych świadczeń – zgodnie z zakresem kompetencjiZapewnia nieograniczoną dostępność do świadczeńZajmuje się pacjentami niezależnie od wieku i płci, w zdrowiu i chorobiePosiada umiejętność komunikowania się i buduje przez wiele lat specyficzną relację z pacjentemZna zasady funkcjonowania rodziny i sprawuje opiekęw kontekście rodziny Posiada umiejętność zarządzania POZ
21
Wiedza i umiejętności lekarza rodzinnego w porównaniu do innych specjalistów
22
P I N L G+P D
I
II
III
Programy nauczania specjalistów z zakresu Ch. Wewnętrznych, Pediatrii uwzględniają szerokie aspekty opieki trzeciorzędowej – w niewielkim stopniu uwzględniają problemy POZ .
23
Od 2007r. zaczyna dominować idea włączenia pacjenta do zespołu sprawującego opiekę. Pacjent ma być centralną postacią tego zespołu.
Idea ta bazuje na empatii, reaktywności na potrzeby pacjenta, reakcji na wyrażane preferencje co prowadzi do włączenia pacjenta w proces decyzyjny dotyczący rozwiązywania jego problemów zdrowotnych (z wyłączeniem szczególnych sytuacji).
24
Scherger JE. Fam med. 2009;41(4):285-8
25
NaleNależży dy dążążyyćć do usytuowania Praktyk do usytuowania Praktyk Lekarzy Rodzinnych poza szpitalami. Lekarzy Rodzinnych poza szpitalami.
POZ w szpitalu moPOZ w szpitalu możże bye byćć źźrróóddłłem wzrostu em wzrostu kosztkosztóów opieki zdrowotnej i przyczyniaw opieki zdrowotnej i przyczyniaćć sisięęsystematycznie do ograniczenia kompetencji systematycznie do ograniczenia kompetencji lekarza rodzinnego.lekarza rodzinnego.
26
Należy rozważyć możliwość zawierania przez lekarzy rodzinnych i innych specjalistów pracujących w POZ kontraktów poszerzonych, zgodnych z kompetencjami uzyskanymi w ramach specjalizacji.
27
Należy dążyć do poprawy dostępności do praktyk lekarzy rodzinnych na terenie niektórych dużych aglomeracji, w tym przede wszystkim w Warszawie.
28
29
POZ
Holenderski przykład koncepcji organizacji POZ
Propozycja zmierzająca do poprawy jakości opieki i bezpieczeństwa pacjenta w Polsce.
Perspektywa POZ
30
31
PLR-system rejestracji na określoną godzinę-Współpraca ze specjalistami
Kliniki
Poradnie specjalistyczne
Szpitale
Opieka nad pacjentem dorosłym
Opieka nad dzieckiem
32
PLR-system rejestracji na określoną godzinę-Współpraca ze specjalistami
Kliniki
Poradnie specjalistyczne
Szpitale
Poprawa wizerunku medialnego lekarzy rodzinnych jest możliwa poprzez rzetelne informowanie społeczeństwa o faktycznie wykonywanej pracy, np. w oparciu o posiadane przez NFZ dane.
Wskazana jest również prezentacja opinii pacjentów na temat pracy lekarzy POZ. Analiza takich opinii w województwie podkarpackim wykazała, że ponad 80% pacjentów oceniło dobrze lub bardzo dobrze lekarzy POZ – Dane uzyskane od Konsultanta Wojewódzkiego.
33
Obserwowane różnice jakości opieki sązwiązane zarówno z wielkością przychodni, jak i ze specjalizacją lekarzy w nich pracujących: lepiej ocenione zostały małe przychodnie w porównaniu z dużymi oraz przychodnie prowadzone przez lekarzy rodzinnych w porównaniu z innymi lekarzami.
Grzegorz Margas, praca doktorska
Dostępność organizacyjna
50,5
56
62,1
53,9
59,9
65,2
52,2
57,9
63,6
4850525456586062646668
Dużeprzychodnie
Małeprzychodnie
Lekarzerodzinni
Śred
ni w
ynik
ska
li
Grzegorz Margas, praca doktorska
Ciągłość opieki w czasie
76,6
74,4
79,781,6
80,1
83,9
79,177,2
81,8
707274767880828486
Dużeprzychodnie
Małeprzychodnie
Lekarzerodzinni
Śred
ni w
ynik
ska
li
Grzegorz Margas, praca doktorska
Opieka pielęgniarska
54
59,1
63,3
59,1
63,5
67
56,4
61,3
65,1
525456586062646668
Dużeprzychodnie
Małeprzychodnie
Lekarzerodzinni
Śred
ni w
ynik
ska
li
Grzegorz Margas, praca doktorska
38
Dziękuję za uwagę
61 praktyk (420 tys. mieszkańców Krakowa)korzystało z jednej placówki dyżurującej po godzinach pracy.
Margas G. i wsp. Utilization of the out of hours service in Poland: an observational study from Krakow. BMC Health Services Research. 2008.8:212
Czas badania 24 miesiące 2003-2004238 072 kontaktów pacjentów z placówką149 911 wizyt ambulatoryjnych23 434 wizyt domowych64 727 wizyt pielęgniarskich
Margas G. i wsp. Utilization of the out of hours service in Poland: an observational study from Krakow. BMC Health Services Research. 2008.8:212
Średnio178 / 1000 mieszkańców / rok w. ambul.
28 / 1000 mieszkańców / rok w. domow.77 / 1000 mieszkańców / rok w. pielęgn.
0-4 lat 739 / 1000 / rok45-49 lat 104 / 1000 / rok
Częstość wizyt domowych korelowała z wiekiem, negatywnie z odległością od placówki i usytuowanie do najbliższej placówki pełniącej dyżur
(BMC Health Servieces Research 2008,8,212; Margas G., Windak A., Tomasik T.)