Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2016 w Polsce i województwie śląskim

Katowice, 22 marca 2017

Tomasz Kierzkowski, Departament Klienta Biznesowego

1

Plan prezentacji

� Wyniki ogólnopolskie Raportu

� Wyniki dla Śląskiego

� Temat specjalny - inwestycje

2

Siódmy raport Banku Pekao SA o sytuacji mikro i mał ych firm

Mikro firmy – przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników Małe firmy – przedsiębiorstwa zatrudniające do 49 pracowników

� 6 903 wywiady z właścicielami firm

� Badanie prowadzone we wrześniu i pa ździerniku 2016 r.

� 71 pytań - ponad 400 tysi ęcy odpowiedzi

� Wyniki na poziomie krajowym, regionalnym (16 województw) i lokalnym (66 podregionów)

� 9 eksperckich artykułów o inwestycjachw środki trwałe i kapitał ludzki

� 16 konferencji regionalnych we współpracyz marszałkami województw (marzec-kwiecień 2017)

Temat specjalny: inwestycje

3

Wskaźnik koniunktury mikro i małych przedsi ębiorstw na poziomie 96,7 pkt(drugi wynik w ciągu ostatnich 7 lat - wyższy o +3,0 pkt vs. średnia z 2010-2015)

Wskaźniki w ramach badania mogą przyjmować wartości od 50 do 150, przy czym 50 oznacza „dużo gorzej”, 75 – „gorzej”, 100 – „ani lepiej, ani gorzej”, 125 – „lepiej”, 150 – „dużo lepiej”

+ 7,2 pkt

Ogólny Wska źnik Koniunktury Mikro i Małych Firm- syntetyczna miara nastrojów wła ścicieli firm

- 1,6 pkt

92,791,7

89,5

93,6

96,4

98,3

96,7

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Średnia 2010-201593,7

+ 3,0 pkt

Ogólny Wska źnik Koniunktury Mikro i Małych Firm- syntetyczna miara nastrojów wła ścicieli firm

8 pytań dotycz ących oceny (1) ostatnich i (2) przyszłych 12 miesi ęcy:

1. Ocena sytuacji gospodarczej

2. Ocena sytuacji branży

3. Ocena sytuacji firmy

4. Ocena przychodów firmy

5. Ocena wyniku finansowego firmy

6. Ocena zatrudnienia

7. Ocena dostępności finansowania zewnętrznego

8. Ocena długości oczekiwania na zapłatę

Łącznie ponad 110 tysi ęcy odpowiedzi

4

Niepewno ść otoczenia zewn ętrznegowpływa na "schłodzenie" oczekiwa ń przedsi ębiorców na przyszło ść

Ogólny Wska źnik Koniunktury Mikro i Małych Firm

89,188,7

87,6

89,5

93,7

96,4

95,4

96,4

94,6

91,5

97,8

99,1

100,2

97,9

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Ostatnie 12 miesięcy Przyszłe 12 miesięcy

� Stabilna sytuacja w przypadku mikro firm działających lokalnie,a spadek wskaźnika wśród małych firm działających na szczeblu kraju i międzynarodowym

96,6

90,8

- 2,3 pkt

- 1,0 pkt

- - - - Średnia z lat 2010-2015- - - -

5

Przedsi ębiorcy znacznie lepiej oceniaj ą obszary związane bezpo średnio z firm ą

� „Niepewno ść” otoczenia zewnętrznego przekłada sięna ocenę sytuacji gospodarczeji ocenę sytuacji w branży

� Dobre oceny sytuacji firmy ,przychodów, wyniku finansowegoi zatrudnienia

6

Coraz wi ększe grono mikro i małych firm czerpie korzy ści z eksportuprzy istotnie wyższej (+ 8 pkt) ocenie przychodów z eksportu niż przychody ogółem

� Działalność eksportową w 2016 roku deklarowało 18% mikro i 37% małych firm� Oczekiwana kontynuacja trendu – 19% firm deklaruje prowadzenie działalno ści

eksportowej w 2017 roku

910

12

7

13

16

18

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Odsetek eksportuj ącychmikro i małych firm

98,6

102,9 102,5 102,7104,0

107,2105,5

90,4 89,8 88,9

92,2

95,7

98,6 97,8

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Ocena przychodów z eksportu i przychodów ogółem

Ocena przychodów z eksportu Ocena przychodów

7

2726 26

2526 26

24

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Odsetek firm wdra żających w ostatnich 12 miesi ącach innowacje produktowe

18 1819

16

13

17 17

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Odsetek firm wdra żających w ostatnich 12 miesi ącach innowacje procesowe

Konieczne jest zwi ększenie innowacyjno ści polskich mikro i małych firmw zmieniaj ącym si ę otoczeniu i przy rosn ących oczekiwaniach klientów

� Większość projektów innowacyjnych zwi ązanych z wydatkami inwestycyjnymiinnowacje produktowe innowacje procesowe

� Zwiększaj ą się nakłady na innowacje i s ą one coraz cz ęściej finansowane kredytem (16% vs. 10% w 2015) oraz leasingiem (8% vs. 4% w roku 2015)

8

Mikro i małe firmy coraz cz ęściej korzystaj ą z finansowania zewn ętrznego

2224 24 24 24 26

28

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Odsetek firm korzystaj ących w ostatnich 12 miesi ącach z kredytu

na finansowanie bie żącej działalno ści

� Dostęp do zewnętrznego finansowania jest obok zatrudnienianajlepiej ocenianym obszarem wchodzącym w skład Ogólnego Wskaźnika Koniunktury

� Jakość usług doradczych świadczonych przez banki w zakresie kredytów z oceną 103 pkt.

� W ostatnich 2 latach istotnie zmniejszyła się liczba firm wskazujących na niechęćdo finansowania zewnętrznego i tańszy koszt kapitału własnego

98,197,4 97,1

98,499,1

100,3

98,8

99,498,9

97,9

100,0

100,9101,3

99,5

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Ocena dost ępności zewn ętrznego finansowania

Ostatnie 12 miesięcy Przyszłe 12 miesięcy

9

Plan prezentacji

� Wyniki ogólnopolskie Raportu

� Wyniki dla Śląskiego

� Temat specjalny - inwestycje

10

836 firm z województwa śląskiego wzi ęło udział w badaniu

� 8 podregionów:� Bielski,� Bytomski, � Częstochowski,� Gliwicki,� Katowicki,� Rybnicki,� Sosnowiecki,� Tyski.

11

Ogólny Wska źnik Koniunktury najwy ższy w Małopolsce i na Podkarpaciu. Wskaźnik dla Śląskiego (96,7 pkt.) identyczny jak średnia krajowa

97(-1)

97(-3)97

(-2)96(-3)

96(-1)

96(-3)

97(-2)

96(-3)

96(-1)96

(-2) 96(-1) 97

(-1)

95(-2)

98(+1)

97(+1)

(+1) – różnica pomiędzy średnim Ogólnym Wskaźnikiem Koniunktury w roku 2016 i 2015

98(bz)

98(+1)

powyżej średniej ogólnopolskiej

poniżej średniej ogólnopolskiej

12

Ogólny Wska źnik Koniunktury najwy ższy w podregionie częstochowskim

Wskaźnik koniunktury dla kraju

Wskaźnik koniunktury dla śląskiego

Wskaźnik koniunktury dla podregionów

13

97,3

99,1

101,0

97,9

97,8

98,6

92,1

89,7

96,3

99,9

100,9

98,5

97,9

99,1

92,0

89,2

Oczekiwanie na zapłatę

Dostępność zewnętrznegofinansowania

Zatrudnienie

Wynik finansowy firmy

Przychody firmy

Sytuacja firmy

Sytuacja branży

Ogólna sytuacja gospodarcza

Śląskie Polska

Przedsi ębiorcy ze śląskiego najlepiej ocenili zatrudnienie oraz dost ępność do finansowania zewn ętrznego

0,1

-0,1

-0,7

0,6

0,5

-0,1

0,8

-1,0

14

19% śląskich mikro i małych firm prowadziło działalno ść eksportow ą w ostatnim roku

� Wzrost odsetka eksporterów o 4 p.p. w porównaniu z rokiem 2015

� Znaczący wzrost eksporterów w podregionie gliwickim (z 9% do 28%)

� W roku 2017 stabilizacja odsetka eksportujących firm

15

Odsetek innowacyjnych firm oraz nakłady na innowacj e w województwie śląskim wy ższe od średniej krajowej

Innowacje produktowe Innowacje procesowe

W 2015 roku 95% nakładów innowacyjnych w województwie śląskim poniżej 100 tys. PLN; w 2016 roku – 85%

16

Najważniejsze bariery rozwoju firm w województwie śląskim –koszty pracy, wysoko ść podatków oraz przepisy prawne

Właściciele firm byli proszeni o skwantyfikowanie każdej z barier w skali od 1 (brak bariery) do 5 (bardzo wa żna bariera)

� Średnia wartość barier w Polsce (2,78 pkt. ) o 0,03 pkt. wyższa niż rok temu

� Średnia barier w śląskim (2,74 pkt. ) niższa niż w roku 2015 (2,76 pkt. ),

� W porównaniu z rokiem 2015w województwie najbardziej zmieniła się ocena następujących barier:

� Dostęp do programów pomocowych (+0,25 pkt)

� Zatory płatnicze (+0,22 pkt)

� Popyt na produkty/usługi firmy (-0,24 pkt)

� Szara strefa (-0,20 pkt)

� Koszty pracy (-0,13 pkt)

17

Plan prezentacji

� Wyniki ogólnopolskie Raportu

� Wyniki dla Śląskiego

� Temat specjalny - inwestycje

18

Mikro i małe firmy my ślą o swoim rozwoju- zauważalny wzrost odsetka inwestuj ących i wzrost warto ści nakładów

42 41 4340 40

4649

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Wydatki inwestycyjne w ostatnich 12 miesi ącach

� Projekty inwestycyjne zrealizowało 65% małych firm i 48% mikro firm

� W kolejnych 12 miesiącach inwestycje deklaruje 39% badanych,ale co roku ten odsetek realnie jest wyższy od deklaracji o około +10 p.p.

� W finansowaniu inwestycji zwi ększa si ę rola finansowania zewn ętrznego19% kredyt bankowy (+1 p.p.) i 17% leasing (+4 p.p.) i planowany dalszy wzrost w 2017 r.

Odsetek firm inwestuj ących w ostatnich 12 miesi ącach

31%

54%

14%

27%

56%

18%

Poniżej 10 000 PLN 10 001 -100 000 PLN powyżej 100 tys PLN

2015 2016

19

Pozytywny trend zwi ększenia liczby inwestuj ących mikro i małych firmwe wszystkich badanych bran żach

42,0% 40,3%45,1% 43,7%

50,6%

55,3% 55,5%

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Produkcja

36,9%

40,4%

49,8%

40,2%

47,3%

47,2%

54,9%

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Budownictwo

45,8% 45,2% 47,3%

43,2%40,2%

48,1%49,8%

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Usługi

20

Ponad połowa śląskich firm prowadziła w ostatnim roku projekty inwestycyjne – 18% inwestycji o warto ści powy żej 100 tys. PLN

21

Dlaczego firmy w ostatnim roku (nie) inwestowały?

Przyczyny realizacji projektów inwestycyjnych Przyczyny braku projektów inwestycyjnych

22

Samokształcenie oraz kursy i szkolenia najpopularniejs zymi formami podnoszenia kwalifikacji przez wła ścicieli firm

Sposoby podnoszenia kwalifikacji zwi ązanych z prowadzeniem firmy przez właścicieli przedsi ębiorstw w ostatnich 12 miesi ącach

23

Właściciele firm dostrzegaj ą też potrzeb ę podnoszenia kwalifikacji,gdy ż wzrost kompetencji i umiej ętno ści to sposób na popraw ę wydajno ści

Jakie obszary wymagaj ą podniesienia kwalifikacji przez wła ścicieli firm

6%

9%

12%

12%

13%

13%

13%

14%

14%

18%

24%

25%

26%

6%

9%

10%

9%

11%

12%

12%

15%

15%

15%

23%

26%

26%

Zarządzanie kadrami

Rachunkowość

Żadne/nie potrzebuje

Podatki

Prawo

Technologie

Zarządzanie firmą

Sprzedaż i obsługa klienta

Finanse

Informatyka/obsługa komputera

Marketing i reklama

Specjalistyczna wiedza związanaz prowadzoną działalnością

Języki obce

Śląskie

Polska

Podnoszenia kwalifikacjipracowników firmy

33%

1%

2%

2%

10%

32%

44%

27%

0%

2%

2%

8%

36%

49%

Żadne z powyższych

Staże w jednostkachnaukowych

Dofinansowanie studiówpracowników

Staże w innych firmach

Udział pracownikóww konferencjach i seminariach

Szkolenia zewnętrzne

Szkolenia wewnętrzne

Śląskie

Polska

24

Nakłady na kapitał ludzki w województwie śląskim zbli żone do średniej krajowej

Nakłady poniesione na podnoszenie kwalifikacji właścicieli i pracowników firmy w ostatnich 12 miesi ącach

� 76% rocznych wydatków na kapitał ludzki w województwie śląskim poniżej 2 tys. PLN

25

Wsparcie dla inwestycji mikro i małych firm - oferta kredytów Banku Pekaoz instrumentami zabezpieczaj ącymi w postaci gwarancji

� gwarancje de minimis,

� gwarancje COSME z regwarancją Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego,

� współpraca z regionalnymi i lokalnymi funduszami poręczeniowymi

� gwarancje dla innowacyjnych firm- już wkrótce w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój.

� 1,9 mld PLN kredytów inwestycyjnych z gwarancją EFI udzielonych w Pekaow ramach CIP (Competitiveness & Innovation) i RSI (Risk Sharing Instrument),

� gwarancje kredytów obrotowych i inwestycyjnych dla startupów - już wkrótce w ramach programu EaSI,

� Bank ubiega się o linię gwarancyjną kredytów inwestycyjnychw ramach programu COSME.

� atrakcyjne rozwiązania kredytowe dla inwestujących firm

� kredyty na finansowanie inwestycji / kredyty preferencyjne

� Pożyczka Ekspresowa Biznes – na dowolny cel biznesowy

� oferta leasingu dostępna w Oddziałach

26

Co jeszcze w raporcie?

� Inwestycje przedsi ębiorstw z punktu widzenia polskiej gospodarki,

� Preferencyjny kredyt i leasing jako źródło finansowania inwestycji,

� Najczęstsze bł ędy w inwestowaniu i jak ich unikn ąć,

� Jak przygotowa ć innowacyjne przedsi ęwzięcie ,

� Rynek pracy w Polsce okiem makroekonomisty i przedsiębiorcy,

� Cyfrowy potencjał polskich firm ,

� Zarządzanie wiekiem jako istotny element polityki kadrowej firm,

� Sylwetki 10 firm realizuj ących projekty inwestycyjnefinansowane przez Bank Pekao SA.

27

Dziękuję za uwagę

Tomasz KierzkowskiDepartament Klienta BiznesowegoDyrektor Biura Funduszy Unii Europejskiej i Programów PublicznychTel. 22 524 53 48E-mail: Tomasz.Kierzkowski@pekao.com.plRaporty z lat 2010-2016 dostępne na: www.pekao.com.pl/mis