PRZEGLĄD BIBLIOTECZNYbbc.uw.edu.pl/Content/786/Spis_2010-2015.pdf · PRZEGLĄD BIBLIOTECZNY...

PRZEGLĄD BIBLIOTECZNY

LIBRARY REVIEW

Rocznik 78 2010zeszyt 1

TRESC

A r t y k u ł y

JADWIGA WOŹNIAK-KASPEREK: Języki informacyjne: między tradycją a nadzieją na cyfrową przyszłośćANNA GÓRSKA: Nuovo soggettario - nowe narzędzie opracowania przedmiotowego w

bibliotekach włoskichMATYLDA FILAS, ZUZANNA WIOROGÓRSKA: LOCKSS i Portico - projekty archiwizacji

bibliotecznych zasobów elektronicznych ARKADIUSZ CENCORA: DINI - niemiecka inicjatywa na rzecz informacji sieciowej MARIOLA ANTCZAK: Rola bibliotekarzy w nauczaniu umiejętności informacyjnych

gimnazjalistów. Wybrane zagadnienia

O p i n i e

PIOTR NOWAK: Andrzej Mężyński i Jego oceny czasopism. <Wreszcie> Coś się dzieje!

S p r a w o z d a n i a

„Kraków - Lwów. Książki, czasopisma, biblioteki XIX i XX wieku”. X Jubileuszowa Międzynarodowa Konferencja Naukowa (Lwów, 20-22 października 2009 r.) (Małgorzata Korczyńska-Derkacz, Halina Rusińska-Giertych)

„Classification at a crossroads: multiple directions to usability”. Międzynarodowa Konferencja Naukowa (Haga, 29-30 października 2009 r.) (Jolanta Hys)

„Książka-Biblioteka-Propaganda”. IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa (Warszawa, 16-17 listopada 2009 r.) (Dorota Pietrzkiewicz)

„Czytanie, czytelnictwo, czytelnik”. III Konferencja Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego (Wrocław, 1-3 grudnia 2009 r.) (Agnieszka Wandel)

R e c e n z j e i p r z e g l ą d y p i ś m i e n n i c t w a

Sprawozdanie Biblioteki Narodowej za rok 2008. Oprac. Mirosława Zygmunt. Warszawa2009 (Jan Wołosz)Program digitalizacji polskich dóbr kultury oraz gromadzenia, przechowywania i

udostępniania obiektów cyfrowych w Polsce na lata 2009- 2020. Warszawa 2009 (Małgorzata Kowalska)

Jacek Tomaszczyk: Angielsko-polski słownik informacji naukowej i bibliotekoznawstwa.Katowice 2009 (Barbara Sosińska-Kalata)

Kul’turno-mictec’k iprocesy na storinkah ukrains’skoiperiodyki Galiciny perśoipoloviny XXstolita. Materialy do bibliografii. Oprac. G. Bilovus, N. Ribcins’ka, E. Ciruk. - L’viv 2009 (Małgorzata Korczyńska-Derkacz, Halina Rusińska-Giertych)

Przegląd piśmiennictwa krajowego (Barbara Koryś)Z lektur zagranicznych (Jacek Wojciechowsk)

Z ż y c i a S B P

Seminaria i konferencje (Anna Grzecznowska)Opinie i stanowiska (Anna Grzecznowska)

Z ż a ł o b n e j k a r t y

Maria Janowska (1956-2009) (Alina Nowińska)Wspomnienie o dr Zdzisławie Brzozowskiej (w trzecią rocznicę śmierci) (Anna Radziejowska-

Hilchen)

W y d a w n i c t w a o t r z y m a n e

W s k a z ó w k i d l a a u t o r ó w

JADWIGA WOŹNIAK-KASPEREKInstytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytet Warszawski e-mail: [email protected]

JĘZYKI INFORMACYJNE: MIĘDZY TRADYCJĄ A NADZIEJĄ NA CYFROWĄ PRZYSZŁOŚĆ

SŁOWA KLUCZOWE: Ilość informacji. Integracja zasobów informacyjnych. Integracja wyszukiwania. Język informacyjno-wyszukiwawczy. Obiekt informacyjny. Sieć. Środowisko informacyjne. Użytkownicy informacji. Wyszukiwanie informacji. Zmiana.

ABSTRAKT: Rozważane są propozycje zmian, jakie powinny nastąpić w językach informacyjnych (językach informacyjno-wyszukiwawczych, JIW), by jeszcze przez jakiś czas mogły być narzędziem organizacji i wyszukiwania informacji. Rozważania są usytuowane w szerszym kontekście zjawisk, które kształtują obecnie środowisko informacyjno- wyszukiwawcze i oddziałują na JIW, a do których należą: ilość informacji będącej potencjalnym przedmiotem wyszukiwania oraz nowe obiekty informacyjne; zmiany w użytkownikach informacji, czyli w nas samych; tempo zmian; bezwzględna dominacja sieci. Wśród wniosków najważniejsze to: konieczność integracji zasobów informacji (przede wszystkim w sieci); zmiana sposobu prezentacji słowników JIW (wizualizacje) z perspektywą przejścia w kierunku np. map wiedzy; integracja wyszukiwania metadanowego z przeszukiwaniem pełnych dokumentów.

ANNA GÓRSKACentrum NUKAT, Ośrodek JHP KABA e-mail: [email protected]

NUOVO SOGGETTARIO NOWE NARZĘDZIE OPRACOWANIA PRZEDMIOTOWEGO

mailto:[email protected]


W BIBLIOTEKACH WŁOSKICH

SŁOWA KLUCZOWE: Nuovo soggettario. Tezaurus. Język haseł przedmiotowych. Indeksowanie fasetowe. Biblioteki włoskie.

ABSTRAKT: Nuovo soggettario jest tezaurusem fasetowym, opracowanym w Centralnej Bibliotece Narodowej we Florencji (BNCF) w 2007 r. jako słownik nowego systemu opracowania przedmiotowego w bibliotekach włoskich. Ma on zastąpić stosowany dotychczas słownik języka haseł przedmiotowych Soggettario. W artykule przedstawiono budowę nowego tezaurusa oraz omówiono zasady indeksowania fasetowego przyjęte w nowym systemie.

MATYLDA FILAS Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie e-mail: [email protected]

ZUZANNA WIOROGÓRSKA Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie e-mail: [email protected]

LOCKSS I PORTICO - PROJEKTY ARCHIWIZACJI BIBLIOTECZNYCH ZASOBÓW ELEKTRONICZNYCH

SŁOWA KLUCZOWE: Biblioteki. Zasoby elektroniczne. Archiwizacja zasobów elektronicznych.

ABSTRAKT: Długoterminowe zabezpieczanie dostępu do elektronicznych zasobów subskrybowanych przez biblioteki staje się coraz popularniejsze za granicą. W artykule opisano dwa amerykańskie projekty archiwizacji bibliotecznych zasobów elektronicznych: Lots of Copies Keep Stuff Safe (LOCKSS) i Portico. Dokonano analizy porównawczej obu systemów. Zaprezentowano i omówiono wyniki badania dotyczącego ich wykorzystania, przeprowadzonego w wybranych europejskich bibliotekach uniwersyteckich oraz wyniki symulacji użyteczności obu systemów w polskim środowisku naukowym.

ARKADIUSZ CENCORA Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiue-mail: [email protected]

DINI - NIEMIECKA INICJATYWA NA RZECZ INFORMACJI SIECIOWEJ




SŁOWA KLUCZOWE: DINI. Instytucje naukowe. Informacja. Wymiana informacji. Komunikacja naukowa.

ABSTRAKT: Artykuł ma na celu przedstawienie organizacji sieciowej informacji naukowej niemieckich uniwersytetów i placówek badawczych, znanej pod nazwą DINI. Opisuje strukturę sieci, rolę i funkcję poszczególnych jej uczestników. Przedstawiono procedury obowiązujące przy publikacji elektronicznej dokumentów, w tym system ich certyfikacji.

MARIOLA ANTCZAKKatedra Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Łódzkiego e-mail: [email protected]

ROLA BIBLIOTEKARZY W NAUCZANIU UMIEJĘTNOŚCI INFORMACYJNYCH GIMNAZJALISTÓW

WYBRANE ZAGADNIENIA

SŁOWA KLUCZOWE: Alfabetyzacja informacyjna. Information literacy. Umiejętności informacyjne. Podstawa programowa. Szkoły podstawowe. Gimnazja. Bibliotekarze nauczyciele. Biblioteki szkolne. Biblioteki publiczne.

ABSTRAKT: Nowe podstawy programowe obowiązujące od roku szk. 2009/10 zniosły formę ścieżek edukacyjnych, w tym ścieżkę „Edukacja czytelnicza i medialna”. Charakterystyczne dla niej treści zostały rozparcelowane w ramach różnych przedmiotów. Autorka artykułu komentuje nowe propozycje edukacyjne, wskazując przyczyny jej obaw dotyczących rezultatów realizowanej reformy. Skupia się na omówieniu i podkreśleniu roli bibliotekarzy bibliotek szkolnych i publicznych w edukacji informacyjnej młodzieży gimnazjalnej. Zwraca uwagę na znaczenie prawidłowego sformułowania głównego celu edukacji dla osiągnięcia jej rzeczywistego sukcesu. Na podstawie wyników przeprowadzonych przez siebie badań stwierdza, że nie jest on właściwie interpretowany przez środowisko szkolne, które cele edukacyjne upatruje gównie w zapewnieniu wysokiej zdawalności egzaminów. Autorka stawia również tezę, iż niewystarczające jest przygotowanie pod względem wiedzy i umiejętności informacyjnych nauczycieli przedmiotowych. Wykorzystując znany model Big 6 Skills, uzupełnia go własnymi propozycjami koniecznych do kształtowania w uczniach umiejętności informacyjnych i jednocześnie podkreśla rolę bibliotekarzy w nauczaniu tych umiejętności. W erze nagminnych plagiatów proponuje bibliotekarzom realizację zagadnień dotyczących dokumentowania informacji, które nie zostały precyzyjnie ujęte w podstawach programowych.



LIBRARY REVIEW


TREŚĆ

10 lat nowej Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie. Debata: Marek Budzyński, Henryk Hollender, Ewa Kobierska-Maciuszko, Tomasz Kruszewski, Piotr Matywiecki, Anna Wołodko (oprac. Tomasz Kruszewski przy współpracy Anny Wołodko)

A r t y k u ł y

MAREK NAHOTKO: Metadane biblioteczne w XXI wiekuREMIGIUSZ SAPA: Dostęp online do informacji o doktoratach i do pełnych tekstów rozpraw

bronionych w polskich uczelniach

Z w a r s z t a t ó w b a d a w c z y c h

PAWEŁ MIELCZAREK: Wykorzystanie modułu gromadzenia systemu Horizon w procesie gromadzenia druków zwartych w Bibliotece Kolegium Europejskiego w Natolinie


„Kraków - Lwów. Książki, czasopisma, biblioteki XIX i XX wieku”. X Jubileuszowa Międzynarodowa Konferencja Naukowa (Lwów, 20-22 października 2009 r.) (Małgorzata Korczyńska-Derkacz, Halina Rusińska-Giertych)

„Transparency in Science, Open Acces, and Scholary Publishing” (Warszawa, 7 maja 2010 r.) (Ewa Chuchro)


Marek Nahotko: Komunikacja naukowa w środowisku cyfrowym. Warszawa 2010 (Barbara Sosińska-Kalata)

Jolanta Hys: Pragmatyka Języka Haseł Przedmiotowych Biblioteki Narodowej i Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej w „Przewodniku Bibliograficznym”. Warszawa 2009 (Jadwiga Sadowska)

Danuta Konieczna: Dzieje olsztyńskich bibliotek. Olsztyn: Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Emilii Sukertowej - Biedrawiny w Olsztynie. Olsztyn 2008 (Adrian Ulja.sz)

Kul’turno-mictec’ki procesy na storinkah ukrains’skoi'periodyki Galiciny perśoi poloviny XXstolita. Materialy do bibliografii. Oprac. G. Bilovus, N. Ribcins’ka, E. Ciruk. - L’viv 2009 (Małgorzata Korczyńska-Derkacz, Halina Rusińska-Giertych)

Przegląd piśmiennictwa krajowego (Barbara Koryś)Z lektur zagranicznych (Jacek Wojciechowski)

Z ż y c i a S B P

Sprawozdanie z działalności Zarządu Głównego Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich za okres od 1 czerwca do 31 grudnia 2009 r. (Marzena Przybysz, Anna Grzecznowska)

Sprawozdanie z działalności ogniw terenowych Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich w2009 r. (Sylwia Błaszczyk)

Sprawozdanie z działalności sekcji, komisji i zespołu Zarządu Głównego SBP w 2009 r. (Ewa Chrzan)

Nagroda Naukowa SBP im. A. Łysakowskiego za 2009 r. (Jadwiga Sadowska)Prace projektowe nad nowym ogólnopolskim portalem www.sbp.pl (Wioletta Lipińska)


MAREK NAHOTKOInstytut Informacji Naukowej i BibliotekoznawstwaUniwersytet Jagiellońskie-mail: [email protected]

METADANE BIBLIOTECZNE W XXI WIEKU

SŁOWA KLUCZOWE: Rewolucja cyfrowa. OPAC. Metadane opisowe. Funkcje biblioteczne. Zadania bibliotekarzy.

ABSTRAKT: Cyfryzacja i digitalizacja komunikacji naukowej prowadzi do rewolucyjnych zmian w działalności bibliotek. W znacznej mierze dotykają one działalności traktowanej jako typowo biblioteczna, w tym gromadzenia, opracowania zbiorów i działalności informacyjnej, powodując zmianę paradygmatu działalności bibliotecznej. W efekcie biblioteki stają się częścią technologii podlegającej „twórczej destrukcji”, co może oznaczać, że bez gruntownych przemian zasad ich funkcjonowania zostaną zastąpione przez organizacje konkurujące z nimi i stosujące nowe technologie. Dostosowanie do zachodzących zmian powoduje daleko idące przeobrażenia zarówno bibliotek jako instytucji, jak i funkcji bibliotekarzy.

Remigiusz SapaInstytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Jagielloński e-mail: [email protected]

DOSTĘP ONLINE DO INFORMACJI O DOKTORATACH I DO PEŁNYCH TEKSTÓW ROZPRAW BRONIONYCH W POLSKICH

UCZELNIACH

SŁOWA KLUCZOWE: Bazy bibliograficzne. Biblioteki cyfrowe. Dostęp online. Rozprawy doktorskie. Serwisy WWW polskich instytucji akademickich.

ABSTRAKT: W artykule poddano analizie problem dostępności informacji na temat doktoratów i pełnych tekstów rozpraw bronionych w polskich uniwersytetach oraz udziału rodzimego środowiska akademickiego w ich gromadzeniu i udostępnianiu w postaci elektronicznej. Przedstawiono dokonane na drodze badań empirycznych ustalenia na temat zaangażowania różnych instytucji akademickich w te procesy, zasobów, w ramach których informacja bibliograficzna i pełne teksty doktoratów są udostępniane użytkownikom oraz charakterystykę podstawowych utrudnień, jakie może napotkać osoba zainteresowana ich pozyskaniem. Badania, przeprowadzone jesienią 2009 r., objęły przede wszystkim serwisy WWW dwudziestu najlepszych polskich uczelni, ich bibliotek głównych, archiwów oraz oferowanych w ich ramach baz danych i katalogów, a także zasoby związanych z tymi

http://www.sbp.pl



uczelniami bibliotek cyfrowych. Artykuł zawiera też sugestie rozwiązań, które mogłyby pozwolić na przełamanie barier zidentyfikowanych w toku badań.

PAWEŁ MIELCZAREKBiblioteka Kolegium Europejskiego w Natolinie, Warszawa e-mail: [email protected]

WYKORZYSTANIE MODUŁU GROMADZENIA SYSTEMU HORIZON W PROCESIE GROMADZENIA DRUKÓW ZWARTYCH W BIBLIOTECE KOLEGIUM EUROPEJSKIEGO W NATOLINIE

SŁOWA KLUCZOWE: Automatyzacja. Biblioteczne systemy zintegrowane. Horizon. Biblioteka Kolegium Europejskiego w Natolinie Gromadzenie zbiorów. Rejestracja zamówień. Kontrola zamówień. Kontrola wydatków. Zarządzanie budżetem.

ABSTRAKT: W artykule przedstawiono wybrane zagadnienia wykorzystania systemu Horizon w wersji 7.3 w procesie gromadzenia zbiorów bibliotecznych na przykładzie Biblioteki Kolegium Europejskiego w Natolinie. Opisane zostały funkcjonalności modułu pozwalające na zarządzanie takimi elementami procesu gromadzenia, jak: rejestracja i kontrola zamówień, kontrola wydatków i zarządzanie budżetami, zarządzanie bazą dostawców czy realizacja dezyderatów czytelniczych, a także sposób wykorzystania tych funkcjonalności, pozwalający na zautomatyzowanie procesu gromadzenia i zintegrowanie go z pozostałymi modułami systemu Horizon, w szczególności z modułem katalogowania. Wskazano też na zakres wykorzystania modułu gromadzenia przez kilka innych polskich bibliotek akademickich i naukowych, w których stosowany jest system Horizon.



LIBRARY REVIEW


TREŚĆ

A r t y k u ł y

SABINA CISEK: Metoda analizy i krytyki piśmiennictwa w nauce o informacji i bibliotekoznawstwie w XXI wieku

MAREK TOBERA: Początki transformacji polskiego rynku książki. Rekonstrukcja najważniejszych wydarzeń z lat 1989-1995 (część pierwsza)

JUSTYNA JASIEWICZ-HALL: Pokolenie „cyfrowych tubylców” w Internecie. Zachowania informacyjne młodzieży - najnowsze dane empiryczne oraz przegląd literatury przedmiotu

MONIKA KOSOWIEC-PLACEK: Seniorzy jako odbiorcy informacji

O p i n i e

Ocena czasopism naukowych - w odpowiedzi na opinię Piotra Nowaka (Andrzej Mężyński) Dowody bezdowodowe (Jacek Wojciechowski)Odpowiedź Redakcji na krytykę Profesora Jacka Wojciechowskiego (Barbara Sosińska- Kalata)Odpowiedź na polemikę Pana Profesora Jacka Wojciechowskiego (Marek Nahotko)


„Bridging the digital divide: libraries providing access for all?” Międzynarodowa Konferencja BOBCATSSS (Parma, 25-27 stycznia 2010 r.) (Mariusz Luterek)

„Przestrzenie kultury komiksowej”. Konferencja - wystawa - festiwal (Poznań, 4-7 lutego2010 r.) (Rafał Wójcik)

„Badania nad bibliotekami i księgozbiorami klasztornymi w Polsce”. Warsztaty bibliologiczne PTB OW (Łódź, 22 kwietnia 2010 r.) (Evelina Kristanova)

„Czytanie i bajanie w teorii i praktyce”. Konferencja naukowa (Łódź, 27 maja 2010 r.)(Mariola Antczak, Zbigniew Gruszka, Irena Nałęcka)

„Biblioteki, informacja, książka: interdyscyplinarne badania i praktyka w 21 wieku. XVI Międzynarodowa Konferencja Edukacyjno-Naukowa (Kraków, 7-8 czerwca 2010 r.) (Agnieszka Korycińska-Huras)

„Aktualizacja kształcenia akademickiego bibliotekarzy pracujących w małych bibliotekach gminnych”. Konferencja ogólnopolska (Warszawa, 30 czerwca 2010 r.) (Justyna Grzymała)


Grażyna M. Wilczyńska: Opracowanie piśmiennictwa z zakresu teologii i religioznawstwa. Warszawa 2009 (Barbara Kotalska)

Remigiusz Sapa: Metodologia badań obszaru pośredniczenia w komunikacji naukowej z perspektywy nauki o informacji. Kraków 2009 (Ewa Chuchro)


Z ż y c i a S B P

18. Posiedzenie Rady Członków EBLIDY (Helsinki, 6-7 maja 2010 r.) (Joanna Pasztaleniec- Jarzyńska)

„Poza barierami, rola bibliotek w rozwijającej się Europie”. Konferencja towarzysząca 18. Posiedzeniu Rady Członków EBLIDY (Helsinki, 6-7 maja 2010 r.) (Joanna Pasztaleniec- Jarzyńska)

39. Konferencja LIBER (Aarhus, Dania, 29 czerwca - 2 lipca 2010 r.) (Ewa Chrzan)

Biblioteki Saksonii i Turyngii - europejskie centra multimedialne. Wyjazd studyjny polskich bibliotekarzy (Saksonia, Turyngia, 7-11 czerwca 2010 r.) (Marzena Przybysz)

Sprawozdanie z prac nad realizacją grantu „Wzmocnienie potencjału instytucjonalnego Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich” (Elżbieta Górska)


W y d a w n i c t w a o t r z y m a n e

SABINA CISEKInstytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Jagielloński e-mail: [email protected]

METODA ANALIZY I KRYTYKI PIŚMIENNICTWA W NAUCE O INFORMACJI I BIBLIOTEKOZNAWSTWIE W XXI WIEKU

SŁOWA KLUCZOWE: Analiza i krytyka piśmiennictwa. Badania literaturowe. Bibliotekoznawstwo. Informatologia. Nauka o informacji. Meta-analiza. Metodologia. Metody badań. Przegląd systematyczny. Stan badań. XXI wiek.

ABSTRAKT: Artykuł zawiera charakterystykę wybranych aspektów metody analizy i krytyki piśmiennictwa. Stwierdzono znaczący wzrost zainteresowania tym sposobem postępowania badawczego w informatologii i bibliotekoznawstwie w XXI w. Rozważono dwie podstawowe role analizy i krytyki piśmiennictwa w dociekaniach naukowych - pomocniczą, heurystyczną


oraz niezależną, wiedzotwórczą. Wskazano jej fazy i warianty, w tym - wersję tradycyjną, przegląd systematyczny i meta-analizę. Przedstawiono wyniki badań pilotażowych, dotyczących niektórych własności metody analizy i krytyki piśmiennictwa we współczesnej nauce o informacji i bibliotekoznawstwie.

MAREK TOBERAInstytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytet Warszawski e-mail: [email protected]

POCZĄTKI TRANSFORMACJI POLSKIEGO RYNKU KSIĄŻKI. REKONSTRUKCJA NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ Z LAT 1989-1995

(CZĘŚĆ PIERWSZA)

SŁOWA KLUCZOWE: Transformacja rynku książki. Rynek książki u schyłku PRL. Rynek książki po 1989 r. Polska Izba Książki. Międzynarodowe i Krajowe Targi Książki w Warszawie. Harleqiun. Książka w PRL. Książka w Polsce. Rynek książki a gospodarka.

ABSTRAKT: W artykule przedstawiono najważniejsze wydarzenia związane z polskim rynkiem książki po 1989 r. Cezury stanowią lata 1989-1995, ale przywołano także fakty z okresu PRL (zwłaszcza z drugiej połowy lat 80. XX w.), jak i odniesiono się do współczesnych realiów. Autor przytacza różne definicje pojęcia „transformacja” w kontekście rynku książki. Omówiono kwestię „masy upadłościowej” oraz główne problemy przełomu politycznego i gospodarczego. Zwrócono uwagę na żywiołowy, ale i „twórczy chaos” rodzącego się rynku. Zaprezentowano początki działalności samorządu gospodarczego branży wydawniczo- księgarskiej (Polska Izba Książki) oraz pierwsze poważne inwestycje światowych koncernów na polskim rynku książki (wydawnictwo Harlequin).

JUSTYNA JASIEWICZ-HALLInstytut Informacji Naukowej i Studiów BibliologicznychUniwersytet Warszawskie-mail: ju styn a.j asi ewi cz@uw .edu.pl

POKOLENIE „CYFROWYCH TUBYLCÓW” W INTERNECIE Zachowania informacyjne młodzieży - najnowsze dane empiryczne oraz

przegląd literatury przedmiotu

SŁOWA KLUCZOWE: Cyfrowi tubylcy (ang. digital natives). NetTrack. Młodzież. Korzystanie z Internetu. Zachowania informacyjne. Wyszukiwanie informacji. Ocena informacji

ABSTRAKT: W artykule zaprezentowano dane NetTrack za lata 2004-2009 dotyczące korzystania z Internetu przez młodzież od 15. do 17. roku życia oraz opinie dotyczące zachowań informacyjnych „cyfrowych tubylców” (ang. digital natives) występujące w polskiej i zagranicznej literaturze przedmiotu. Poruszono zagadnienia nabywania umiejętności informatycznych i informacyjnych przez młodzież oraz kłopotów, z jakimi młodzi ludzie borykają się wyszukując informacje w Internecie.


MONIKA KOSOWIEC-PLACEK Zespół Szkół nr 7 w Warszawie e-mail: [email protected]

SENIORZY JAKO ODBIORCY INFORMACJI

SŁOWA KLUCZOWE: Seniorzy. Potrzeby informacyjne. Czytelnictwo. Biblioteki publiczne. Kapitał intelektualny. Technologie informacyjne.

ABSTRAKT: Artykuł dotyczy seniorów jako odbiorców informacji. Ukazuje starość nie jako czas regresu, ale kolejny etap rozwoju w życiu człowieka. W tekście przedstawione zostały potrzeby informacyjne osób starszych: ich zainteresowania czytelnicze i aktywność w korzystaniu z ICT. Podkreślono wagę i potrzebę uczestnictwa seniorów w życiu społecznym i kulturalnym_oraz istotną rolę bibliotek w tym zakresie. Opisano działania, jakie instytucje te mogą podejmować, aby zachęcić osoby starsze do twórczego działania oraz dzielenia się swoim kapitałem intelektualnym, który w Polsce nie jest odpowiednio wykorzystany. W tekście wymieniono również czynniki i powody wpływające na niewystarczające wykorzystanie potencjału osób starszych, a także przedstawiono odbiór seniorów przez społeczeństwo.



LIBRARY REVIEW

Rocznik 78 2010 zeszyt 4

TREŚĆ

A r t y k u ł y

ANETA JANUSZKO-SZAKIEL: Wokół organizacyjnych zagadnień długoterminowej ochrony użyteczności zasobów cyfrowych w Polsce

MAREK TOBERA: Początki transformacji polskiego rynku książki. Rekonstrukcja najważniejszych wydarzeń z lat 1989-1995 (część druga.)

MAŁGORZATA FEDOROWICZ, MARIUSZ JAROCKI: Dostępność stron WWW polskichbibliotek uniwersyteckich dla osób z niepełnosprawnością wzroku - wyniki badań

MAGDALENA WÓJCIK: Promocja literatury w Internecie AGATA WALCZAK-NIEWIADOMSKA: Biblioteka jako centrum zabawek

D o n i e s i e n i a. K o m u n i k a t y

„Normy tworzą zainteresowani na własne potrzeby i z własnych środków”. Normalizacja biblioteczna i bibliograficzna w kontekście strategii Polskiego Komitetu Normalizacyjnego


„Otwarty dostęp do wiedzy - promowanie nieustającego rozwoju”. Światowy Kongres Bibliotek i Informacji i 76. Konferencja Generalna IFLA (Goeteborg, Szwecja, 10-15 sierpnia 2010 r.) (Elżbieta B. Zybert)

„Digitalizacja zbiorów bibliotek muzealnych”. Konferencja Biblioteki Państwowego Muzeum Auschwitz- Birkenau (Oświęcim, 4-5 października 2010 r.) (Jadwiga Badowska, Katarzyna Krupka)

Jubileusz 70-lecia i urodzin i 50-lecia pracy naukowej Profesora Krzysztofa Migonia (Wrocław, 14 października 2010 r.) (Agnieszka Wandel)„X światowy tydzień kultury i języka włoskiego”. Wystawy towarzyszące (Poznań, 18-24

października 2010 r.) (Monika Theus)„Samuel Orgelbrand (1810-1868)”. Jubileuszowa Konferencja Naukowa (Warszawa, 26

października 2010 r.) (Jacek Włodarski)


Grażyna Gzella: Procesy prasowe redaktorów „Gazety Grudziądzkiej” w latach 1894 - 1914.Toruń 2010 (Adrian Uljasz)

Małgorzata Fedorowicz: Człowiek niepełnosprawny w bibliotece publicznej. Toruń 2010 (Agnieszka Chamera-Nowak)


Z ż y c i a S B P

Konferencje i warsztatyApel w sprawie przeznaczenia części środków z podatku VAT na książki i czasopisma specjalistyczne


Kazimiera Maleczyńska (1925-2010) (Elżbieta Herden, Bożena Koredczuk)


ANETA JANUSZKO-SZAKIELKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego e-mail: [email protected]

PROBLEMY ORGANIZACJI DZIAŁAŃ W ZAKRESIE DŁUGOTERMINOWEJARCHIWIZACJI

ZASOBÓW CYFROWYCH W POLSCE

SŁOWA KLUCZOWE: Polskie zasoby cyfrowe. Archiwizacja zasobów cyfrowych. Strategia archiwizacji długoterminowej. Strategia digitalizacji. Polskie biblioteki. Biblioteka Narodowa. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Poznańskie Centrum Superkomputerowo- Sieciowe. Krajowy Magazyn Danych. Wydawnictwa publikacji elektronicznych.

ABSTRAKT: W artykule przedstawiona została problematyka organizowania działań na rzecz długoterminowej ochrony użyteczności polskich zasobów cyfrowych. Na podstawie piśmiennictwa przedmiotu oraz wyników badań sondażowych przeprowadzonych w 2007 r. w wybranych instytucjach pamięci i firmach wydawniczych w Polsce omówiono kwestię świadomości potrzeby zapewnienia archiwizacji długoterminowej publikacji cyfrowych wśród pracowników tych instytucji oraz ich gotowości i przygotowania do podjęcia odpowiedzialności za nią. Rozważono ofertę edukacyjną w zakresie archiwizacji materiałów cyfrowych, wielkość zasobów cyfrowych dotychczas zgromadzonych w polskich instytucjach pamięci, ich stan oraz organizację prac zapewniających ich użyteczność.

MAREK TOBERA

Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytet Warszawski e-mail: [email protected]

POCZĄTKI TRANSFORMACJI POLSKIEGO RYNKU KSIĄŻKI. REKONSTRUKCJA NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ Z LAT 1989-1995 (CZĘŚĆ DRUGA)

SŁOWA KLUCZOWE: Rynek książki po 1989 r. Transformacja rynku książki. Polska Izba Książki. Międzynarodowe Targi Książki w Warszawie. Świat Książki. Ustawodawstwo w sprawach książki. VAT. Prawo autorskie. Książka w Polsce.

ABSTRAKT: W artykule przedstawiono najważniejsze wydarzenia związane z polskim rynkiem książki po 1989 r. Cezury stanowią lata 1989-1995, ale przywołano także fakty z okresu PRL (zwłaszcza z drugiej połowy lat 80. XX w.), jak i odniesiono się do współczesnych realiów. Omówiono m.in. okoliczności załamania koniunktury na rynku książki w 1992 r., koncentrując się m.in. na upadku Składnicy Księgarskiej i jego konsekwencjach dla innych firm, przedstawiono problem nadużyć prawnych i etycznych, mających wówczas miejsce. Opisano konflikt dotyczący organizacji Międzynarodowych Targów Książki w Warszawie w 1993 r. oraz niepokoje związane z inauguracją działalności polskiej firmy-córki koncernu Bertelsmanna.

MAŁGORZATA FEDOROWICZ-KRUSZEWSKAInstytut Informacji Naukowej i Bibliologii



Uniwersytet Mikołaja Kopernika email: [email protected] MARIUSZ JAROCKIInstytut Informacji Naukowej i Bibliologii Uniwersytet Mikołaja Kopernika email: [email protected]

DOSTĘPNOŚĆ STRON WWW POLSKICH BIBLIOTEK UNIWERSYTECKICH

DLA OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ WZROKUWYNIKI BADAŃ

SŁOWA KLUCZOWE: Niewidomi. Słabowidzący. Biblioteki uniwersyteckie. Witryny WWW. Dostępność stron WWW

ABSTRAKT: W artykule omówiono bariery, na które napotykają osoby z niepełnosprawnością wzroku w dostępie do witryn internetowych oraz standardy projektowania tych witryn zapewniającego obsługę tej grupy użytkowników. Przedstawiono wyniki badań dotyczących dostępności dla osób niewidomych i słabowidzących stron WWW bibliotek głównych polskich uniwersytetów. Przebadano wybrane strony internetowe stosując dwie metody: metodę automatycznych procedur oraz metodę jakościowo-heurystyczną. Analiza wyników badań dowiodła, że witryny bibliotek uniwersyteckich w Polsce odbiegają od standardów międzynarodowych w zakresie dostępności dla osób z niepełnosprawnością wzroku.

MAGDALENA WÓJCIKInstytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Jagiellońskie-mail: [email protected], [email protected]

PROMOCJA KSIĄŻĘK I LITERATURY W INTERNECIE

SŁOWA KLUCZOWE: Książka. Literatura. Promocja książek i literatury w Internecie. Nowe media. Web 2.0.

ABSTRAKT: W artykule dokonano identyfikacji i charakterystyki form promocji literatury funkcjonujących obecnie w środowisku sieciowym, rozpoznano i omówiono nowe typy promocji książki i literatury, które powstały dzięki Internetowi. Dokonano typologizacji obserwowanych w Sieci form promowania książek literatury. Przedstawiono wnioski dotyczące wpływu Internetu na zmianę sposobów promocji książki i literatury z perspektywy nowych mediów.

AGATA WALCZAK-NIEWIADOMSKAKatedra Bibliotekoznawstwa i Informacji NaukowejUniwersytet Łódzkie-mail: [email protected]

BIBLIOTEKA JAKO CENTRUM ZABAWEK






SŁOWA KLUCZOWE: Biblioteka dla dzieci. „Toy Library”. Zabawki. Usługi biblioteczne. Dziecko niepełnosprawne.

ABSTRAKT: W artykule przedstawiono zagadnienie „toy libraries” - bibliotek zabawkowych, placówek dotąd bliżej nieznanych w Polsce, których wyjątkowość polega na usługach bibliotecznych skoncentrowanych na wypożyczaniu zabawek i gier. Biblioteki te, pracujące pod hasłem umożliwienia dostępu do zabawy każdemu dziecku, poza podstawową działalnością, udostępniają materiały edukacyjne opiekunom. Omówiono specyfikę funkcjonowania placówek, ich historię oraz rodzaje, ze szczególnym uwzględnieniem bibliotek zabawkowych dla dzieci niepełnosprawnych (lekotek). Poruszono również kwestię ścieżek rozwoju sieci bibliotek na przykładach niektórych krajów; przedstawiono najważniejsze stowarzyszenia skupiające biblioteki zabawkowe w skali międzynarodowej, regionalnej i narodowej. Autorka podjęła próbę opisania polskich związków z siecią bibliotek zabawkowych.

Rocznik 79


LIBRARY REVIEW

2011 zeszyt 1

TREŚĆ

A r t y k u ł y

EWA GŁOWACKA: Nowa edycja ISO 11620:2008: Information and Documentation - Library Performance Indicators. Analiza przyczyn i źródeł nowelizacji normy

ANETA JANUSZKO-SZAKIEL: Analiza stanu zbiorów elektronicznych i warunków ich archiwizowania w polskich instytucjach bibliotecznych i wydawniczych

STANISŁAW SKÓRKA: Architekt informacji - kreator przestrzeni informacyjnych

WIOLETTA JACHYM: Próba implementacji benchmarkingu w zakresie funkcjonowania bibliotek

D o n i e s i e n i a. K o m u n i k a t y

JERZY KANDZIORA: Poprawki i uzupełnienia do bibliografii „Bez cenzury 1976-1989. Literatura - ruch wydawniczy - teatr”


„Książka, biblioteka, informacja. Między podziałami a wspólnotą”. II Międzynarodowa Konferencja Naukowa (Kielce, 11-12 października 2010 r.) (Magdalena Przybysz-Stawska)

„Książka czy plik, tradycja czy nowoczesność”. I Krakowska Konferencja Bibliotek Naukowych (Kraków, 4-5 listopada 2010 r.) (Aneta Januszko-Szakiel)

„Cyfrowe spotkania z zabytkami. Dobra kultury w Sieci. Dostępność i wymiana informacji”. Międzynarodowa Konferencja Naukowa (Wrocław, 7-8 grudnia 2010 r.), (Elżbieta Herden, Agnieszka Seidel-Grzesińska)


Książka zawsze obecna. Prace ofiarowane Profesorowi Krzysztofowi Migoniowi. Wrocław2010 (Elżbieta Gondek)

Andrzej Mężyński: Biblioteki Warszawy w latach 1939-1945. Warszawa 2010 (Barbara Bieńkowska)

Jarosław Pacek: Bibliografia w zmieniającym się środowisku informacyjnym. Warszawa 2010 (Jadwiga Sadowska)

Anna Gasparovicova, L’udmiła Hrdinakova, Judita Kopacikova, Pavol Rankov: Citanie mladeze v Bratislavskom kraji. Interpretacia vysledkov vyskumu. Bratislava 2009 (Renata Aleksandrowicz, Bogumiła Staniów)

Katarzyna Domańska: Edukacja czytelnicza i informacyjna w świetle badań, Bydgoszcz 2010 (Zdzisław Kropidłowski)

Forum Bibliotek Medycznych - Medical Library Forum: półrocznik / red. nacz. Ryszard Żmuda. - R. 1, nr 1, nr 2 (2008) - R. 3, nr 1 (2010). Łódź 2008 (Magdalena Bemke)

Przegląd piśmiennictwa krajowego (Barbara Koryś)

Z lektur zagranicznych (Jacek Wojciechowski)

Z ż y c i a S B P

K r o n i k a


EWA GŁOWACKAInstytut Informacji Naukowej i Biblologii Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika w Toruniu e-mail: [email protected]

NOWA EDYCJA ISO 11620:2008: INFORMATION AND DOCUMENTATION

- LIBRARY PERFORMANCE INDICATORS. ANALIZA PRZYCZYN I ŹRÓDEŁ

NOWELIZACJI NORMY

SŁOWA KLUCZOWE: Biblioteki. Wskaźniki funkcjonalności. ISO 11620 : 2008 Information and Documentation - Library Performance Indicators.

ABSTRAKT: W artykule przedstawiono zalety oraz rozwój normy ISO 11620: Information and Documentation - Library Performance Indicators. Szczególnie przeanalizowano jej nową edycję z 2008 r. w poszukiwaniu źródeł nowych wskaźników i ich układu. Scharakteryzowano podręczniki oraz międzynarodowe i krajowe standardy wskaźników funkcjonalności mające wpływ na kształt omawianego wydania normy. Przedstawiono analizę różnic pomiędzy kolejnymi edycjami normy ISO 11620.


ANALIZA STANU ZBIORÓW ELEKTRONICZNYCH I WARUNKÓW ICH ARCHIWIZOWANIA

W POLSKICH INSTYTUCJACH BIBLIOTECZNYCH I WYDAWNICZYCH



SŁOWA KLUCZOWE: Publikacje elektroniczne. Długoterminowa archiwizacja publikacji elektronicznych. Polskie biblioteki. Biblioteka Narodowa. Biblioteka Jagiellońska. Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Polskie wydawnictwa publikacji elektronicznych. Sekcja Wydawnictw Elektronicznych.ABSTRAKT: W artykule przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych w 2009 roku, dotyczących zasobów elektronicznych polskich instytucji bibliotecznych. Celem tych badań było ustalenie, w jakiej kondycji są materiały elektroniczne zgromadzone w bibliotekach tradycyjnych i cyfrowych oraz jaki jest poziom świadomości i nastawienie przedstawicieli polskich instytucji tworzących, gromadzących i zarządzających polskimi bibliotecznymi zasobami elektronicznymi odnośnie do kwestii zabezpieczenia ich długoterminowej użyteczności. Omówiono również wnioski z rozmów na temat zapewnienia długoterminowej archiwizacji elektronicznych zasobów bibliotecznych z pracownikami Poznańskiego Centrum Superkom puter owo- Sieciowego.

STANISŁAW SKÓRKA Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Biblioteka Główna [email protected]

ARCHITEKT INFORMACJI - KREATOR PRZESTRZENI INFORMACYJNYCH

SŁOWA KLUCZOWE: Architektura informacji. Przestrzeń informacyjna. Projektowanie. Moduły architektury informacji. Trop informacji.ABSTRAKT: Przestrzeń informacyjna (PI) jest rodzajem środowiska informacyjnego składającego się m.in. z treści, danych i komunikatów zorganizowanych w celu zaspokojenia potrzeb informacyjnych. Ludzie stykają się z PI zarówno w świecie wirtualnym, jak i rzeczywistym. Problemami zarządzania zasobami w PI oraz ułatwianiem ich przeszukiwania zajmują się architekci informacji. Ich celem jest uczynienie dostępu do poszukiwanej informacji możliwie najszybszym i wygodnym. Architektura informacji jest wszechobecna, występuje tam, gdzie istnieją zasoby informacyjne. Środowiska informacyjne projektuje się z uwzględnieniem następujących potrzeb: kupowania, szukania informacji, komunikowania się, znajdowania drogi itp. Z punktu widzenia Al przestrzeń informacyjna definiowana jest jako przestrzeń składająca się z trzech oddziałujących na siebie elementów: treści, kontekstu i użytkownika. Proces tworzenia PI obejmuje: planowanie, analizę, projektowanie, testowanie i udoskonalenie.

WIOLETTA JACHYM Biblioteka UczelnianaPaństwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Tarnowie e-mail: [email protected]

PRÓBA IMPLEMENTACJI BENCHMARKINGU W ZAKRESIE FUNKCJONOWANIA BIBLIOTEK

SŁOWA KLUCZOWE: Benchmarking. Jakość usług. Zarządzanie biblioteką. Wskaźniki funkcjonalności.

ABSTRAKT: Benchmarking jest jedną z najczęściej stosowanych metod pozwalających na usprawnianie organizacji. Dążeniem jest dorównanie najlepszym, a często nawet przewyższenie wydajności osiąganej przez konkurencję. Sposób ten może stać się jednym z



zasadniczych, stosowanych w bibliotekach, dążących do osiągnięcia jak najlepszej wydaności w celu zaspokojenia potrzeb swoich użytkowników. Benchmarking wymusza proces ciągłego doskonalenia, który czerpie swoje wzorce z działań liderów w określonej grupie i pozwala na przetworzenia nowych rozwiązań, inspirację i zastosowanie ich we własnym środowisku. W artykule przedstawiono płaszczyzny i etapy zastosowania benchmarkingu w bibliotekach. Zaprezentowano takie zagadnienia, jak: istota benchmarkingu, rodzaje, etapy prowadzenia projektu, dobór partnerów, zasady pozyskiwania informacji oraz wskaźniki, które mogą podlegać ocenie.

Rocznik 79


LIBRARY REVIEW

2011 zeszyt 2

TREŚĆ

A r t y k u ł y

JADWIGA KOŁODZIEJSKA: Między tradycyjnością a nowoczesnością bibliotek

MAREK NAHOTKO: Integracja wyszukiwania w zasobach informacyjnych

ANETA JANUSZKO-SZAKIEL: Długoterminowa archiwizacja zasobów cyfrowych - program dla polskich bibliotek

MARZENA ŚWIGOŃ: Polska Skala Niepokoju Związanego z Korzystaniem z Biblioteki: wyniki badań


Jubileusz Profesor Hanny Tadeusiewicz. Seminarium naukowe (Łódź, 19 października 2010r.) (Zbigniew Gruszka)

Sprawozdanie z działalności Komisji Egzaminacyjnej do przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego dla kandydatów na dyplomowanego bibliotekarza oraz dyplomowanego pracownika dokumentacji i informacji naukowej za okres od kwietnia 2008 roku do listopada 2010 roku (Aleksandra Wejman-Sowińska)

„Nauka o informacji (informacja naukowa) w okresie zmian”. V Konferencja Naukowa Instytutu Informacji i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu Warszawskiego (Warszawa, 4-5 kwietnia 2011 r.) (Ewa Chuchro, Mariusz Luterek)

„Cyfrowa biblioteka - prawdy i mity prawa autorskiego w kontekście e-bibliotek”.Konferencja Ogólnopolska (Warszawa, 13 kwietnia 2011 r.) (Jacek Włodarski)


Urszula Lisowska-Kożuch: Dziennik Polski w latach 1945-1969. Próba monografii. Kraków2010 (Adrian Uljasz)



Z ż y c i a S B P

Sprawozdanie z działalności Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich w 2010 roku


Bartłomiej Szyndler (1938-2010) (Małgorzata Gorczyńska)


JADWIGA KOŁODZIEJSKA Biblioteka Narodowa

MIĘDZY TRADYCYJNOŚCIĄ A NOWOCZESNOŚCIĄ BIBLIOTEK

SŁOWA KLUCZOWE: Czytelnictwo w Polsce. Uwarunkowania społeczne. Uwarunkowania kulturowe. Modernizacja bibliotek. Edukacja.

ABSTRAKT: Przedmiotem artykułu są uwarunkowania wpływające na rozwój czytelnictwa w społeczeństwie. Odnosząc się do wyników ogólnopolskiego badania czytelnictwa w Polsce z 2008 r. wskazujących na głęboki jego regres, autorka poszukuje przyczyn tego stanu rzeczy. Kwestionuje popularne przekonanie, iż podstawą podnoszenia poziomu czytelnictwa jest przede wszystkim techniczna modernizacja bibliotek. Wskazuje potrzebę dostosowania kolekcji bibliotecznych do rzeczywistych potrzeb czytelników. Zwraca uwagę na konieczność zapewniania fizycznej dostępności bibliotek w środowiskach wiejskich i małych miast. Pokazuje fundamentalne zależności między aktywnością czytelniczą a edukacją, zarówno szkolną, jak i nieformalną oraz przedszkolną, podkreślając jej zasadnicze znaczenie dla kształtowania nawyków czytelniczych.

MAREK NAHOTKOInstytut Informacji Naukowej i BibliotekoznawstwaUniwersytet Jagiellońskie-mail: [email protected]

INTEGRACJA WYSZUKIWANIA W ZASOBACH INFORMACYJNYCH

SŁOWA KLUCZOWE: Zintegrowane wyszukiwanie informacji. Wyszukiwarki internetowe. Katalogi biblioteczne. WorldCat. Google Books. Google Scholar.

ABSTRAKT: W artykule przedstawiono prace służące ujednoliceniu środowiska wyszukiwania informacji naukowej dostępnej w Internecie i bibliotekach naukowych. Ponieważ wyszukiwanie zintegrowane (federated serach) nie funkcjonuje wystarczająco efektywnie w środowisku sieci globalnych, przedstawiono dwie inne drogi: integracja przez wyszukiwarkę Google Scholar oraz nowe prace nad wyszukiwaniem zintegrowanym w skali Webu, prowadzonym poprzez interfejs biblioteki. W artykule wskazano na zalety i wady obu rozwiązań oraz zaproponowano ich połączenie.



DŁUGOTERMINOWA ARCHIWIZACJA ZASOBÓW CYFROWYCH - PROGRAM DLA POLSKICH BIBLIOTEK

SŁOWA KLUCZOWE: Polskie zasoby cyfrowe. Archiwizacja zasobów cyfrowych. Narodowy program ochrony. Biblioteka Narodowa. Biblioteki polskie.

ABSTRAKT: W artykule przedstawiono propozycję programu ochrony zasobów cyfrowych zgromadzonych w polskich instytucjach bibliotecznych. Uwzględniono w niej najistotniejsze normy i standardy długoterminowej archiwizacji wypracowane i rekomendowane przez instytucje pamięci krajów zaawansowanych w działaniach archiwizacyjnych. Odniesiono się również do możliwości i warunków polskich instytucji bibliotecznych. Program ma charakter hipotetycznego scenariusza przystąpienia polskich bibliotek do działań na rzecz zapewnienia długoterminowej użyteczności polskich zasobów cyfrowych.

MARZENA ŚWIGOŃZakład Archiwistyki, Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztyniee-mail: [email protected]; [email protected]

POLSKA SKALA NIEPOKOJU ZWIĄZANEGO Z KORZYSTANIEM Z BIBLIOTEKI: WYNIKI BADAŃ

SŁOWA KLUCZOWE: Polska Skala Niepokoju Związanego z Korzystaniem z Biblioteki. Biblioteka. Użytkownicy biblioteki. Lęk przed biblioteką. Library anxiety. Badania użytkowników. User studies.

ABSTRAKT: W artykule zaprezentowano nowe narzędzie do badania poziomu tzw. lęku przed biblioteką (ang. library anxiety) nazwanego Polską Skalą Niepokoju Związanego z Korzystaniem z Biblioteki (P-LAS). Skala składa się z 46 stwierdzeń zgrupowanych w sześciu komponentach: bariery związane z personelem biblioteki, bariery afektywne, bariery związane z brakiem wiedzy o bibliotece, z brakiem komfortu w bibliotece, z brakiem źródeł w bibliotece oraz bariery technologiczne. Skala ta jest narzędziem bardziej odpowiednim do badań w polskich warunkach niż wzorce zagraniczne oraz bardziej dostosowanym do współczesnego środowiska bibliotecznego niż Library Anxiety Scale (LAS).





LIBRARY REVIEW


TREŚĆ

A r t y k u ł y

JACEK WOJCIECHOWSKI: Odbiór komunikatów z Internetu i druku

MARIA KOCÓJOWA: Słownik Pracowników Książki Polskiej (przy okazji wydania Suplementu III)

JUSTYNA JASIEWICZ: Zachowania informacyjne młodzieży a elementy edukacji informacyjnej w Polsce

O p i n i e

Barbara Sordylowa: Przeciwko likwidacji wersji papierowej BABIN-u

Odpowiedź na apel prof. Barbary Sordylowej (Barbara Sosińska-Kalataa Janusz Nowicki)

Dariusz Grygrowski: Zmiany w stosowaniu Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej przez Bibliotekę Narodową w Warszawie - nadzieje i wątpliwości


„Nauka o informacji (informacja naukowa) w okresie zmian”. V Konferencja Naukowa Instytutu Informacji i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu Warszawskiego (Warszawa, 4-5 kwietnia 2011 r.) (Mariusz Luterek, Ewa Chuchro)

„Nowoczesne koncepcje organizacji bibliotek”. V Bałtycka Konferencja z cyklu „Zarządzanie i organizacja bibliotek” (Gdańsk, 14-15 kwietnia 2011 r.) (Anna Aniszewska-Sworczuk)

„Polonia - Europa - Świat. Potrzeby polskiego dziedzictwa narodowego we Francji” . Międzynarodowa Konferencja Polskiego Bractwa Kawalerów Gutenberga (Livien, 28-29 kwietnia 2011 r.) (Dorota Pietrzkiewicz)

„Biblioteka w przestrzeni edukacyjnej. Funkcje i wyzwania w XXI wieku” . Ogólnopolska Konferencja Naukowa (Kraków, 16-17 maja 2011 r.) (Agnieszka Folga, Joanna Kołakowska, Ewa Piotrowska)

„Libraries for an Open Environment: strategies, technologies and partnership” . 32. doroczna konferencja International Association of Scientific and Technological University Libraries (Warszawa, 29 maja-2 czerwca 2011 r.) (Jolanta Stępniak)

„Biblioteka jako trzecie miejsce” . Międzynarodowa Konferencja Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego (Łódź, 31 maja-2 czerwca 2011 r.) (Justyna Jerzyk-Wojtecka)

Jubileusz 60-lecia Instytutu Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu Warszawskiego (Warszawa, 11 czerwca 2011 r.) (Anna Radziejowska-Hilchen)



Z ż y c i a S B P

19. Posiedzenie Rady Członków EBLIDY (Malaga, 26 maja 2011 r.) (Joanna Pasztaleniec- Jarzyńska)

„Jeden zawód, jedna przyszłość?”. Konferencja towarzysząca 19. Posiedzeniu Rady Członków EBLIDY (Malaga, 27 maja 2011 r.) (Joanna PasztaleniecJarzyńska)

Komunikaty


JACEK WOJCIECHOWSKIInstytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Jagielloński e-mail: [email protected]

ODBIÓR KOMUNIKATÓW Z INTERNETU I Z DRUKU

SŁOWA KLUCZOWE: Biblioteki. Czytanie. HTML. Informacja. Intelektualizacja. Internet.

Język pisma. Komunikacja digitalna. Komunikacja piśmiennicza. Komunikacja publiczna.

Książki. Literatura piękna. Monitor. Mowa. Mózg. Odbiór treści. Oko w percepcji. Pamięć

długotrwała. Pamięć robocza. Piśmiennictwo. Praca umysłu. Procesy myślenia. Psychologia

odbioru. Psychologia komunikacji. Uczenie się. Wiedza. Zapamiętywanie.

ABSTRAKT: Ustalenie prawidłowości przebiegu procesów komunikacji wymaga analiz

semiotycznych i psychologicznych, weryfikowanych w sposób krzyżowy. Współistnienie

komunikacji digitalnej i piśmienniczej, obecnie ewidentne, w perspektywie przyszłości jest

oceniane różnie, ale w sposób spekulatywny.

Pismo wywodzi się z naturalnego języka mowy, czyli jest linearne w płaszczyźnie, co

ułatwia pogłębione i abstrakcyjne przetwarzanie treści odebranych. Język Internetu, HTML -

dynamiczny, symultaniczny i wielosemiotyczny - jest złożony homologicznie, a transmisje

opiera na linkach i leksjach. To odmienne języki i nawet pismo nie jest na ekranie tym

samym, co w druku. Procesy odbioru pisma z druku przebiegają inaczej, niż z monitora: są

pogłębione i trwają krócej. Decyduje znacznie większa koncentracja i aktywizacja

intelektualna.


Mózg inaczej reaguje na różne sygnały, jakkolwiek zachodzi też finalne scalanie

przejętych treści, odnoszonych następnie do treści już wcześniej przyswojonych. Ale na

dłużej przechowują się tylko treści przetworzone do pamięci długotrwałej, a najtrwalej - te,

które pochodzą z pogłębionego czytania tekstów pisemnych, nie nadmiernie szybkiego: taki

jest warunek uczenia się i zapamiętywania. Ostateczny efekt to zinternalizowana wiedza oraz

kreatywne procesy mentalne. To zaś, czy są kreatywne, czy tylko odtwórcze i bierne,

pozostaje w relacji nie tylko z przejętą treścią, lecz także z formą komunikacji i jej semiotyką.

Przy zmieniającym się kontekście społecznym i rozwoju komunikacyjnych technologii

- w tym miniaturyzacji urządzeń - określanie tendencji przyszłościowych jest wysoce

spekulatywne. Można jednak spodziewać się postępującej z czasem specjalizacji zadaniowej

różnych form komunikacji oraz ich wzajemnej koegzystencji - na tej specjalizacji opartej.

MARIA KOCÓJOWAInstytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Jagielloński e-mail: [email protected]

SŁOWNIK PRACOWNIKÓW KSIĄŻKI POLSKIEJ(przy okazji wydania Suplementu III)

SŁOWA KLUCZOWE: Biografistyka. Bibliografia. Bibliotekoznawstwo. Edytorstwo. Historia. Informacja naukowa. Słownik pracowników książki polskiej. Tadeusiewicz Hanna.

ABSTRAKT: W artykule przedstawiono znaczenie i rolę tego ważnego, czterotomowego wydawnictwa naukowego, zawierającego ponad cztery tysiące biogramów polskich ludzi książki. Omówiono pierwsze koncepcje i próby po II wojnie światowej oraz etapy realizacji publikacji w latach 1972-2010. Podkreślono zasługi profesor Hanny Tadeusiewicz, wieloletniego pracownika, następnie redaktor naczelną wydawnictwa. Uwaga została skupiona na organizacji i zarządzaniu całością projektu wydawniczego, ze specjalnym uwzględnieniem specyfiki Suplementu III. W zakończeniu sformułowano dezyderaty łączące się z nadaniem elektronicznej formy już istniejącym tomom i udostępnieniu ich w Sieci dla większego pożytku użytkownikom oraz z kontynuowaniem tych badań biograficzno- bibliograficznych.

JUSTYNA JASIEWICZInstytut Informacji Naukowej i Studiów BibliologicznychUniwersytet Warszawskie-mail: justyna.jasiewicz@uw. edu.pl

ZACHOWANIA INFORMACYJNE MŁODZIEŻY A ELEMENTY EDUKACJI INFORMACYJNEJ W POLSCE


SŁOWA KLUCZOWE: Kompetencje informacyjne. Edukacja informacyjna. Zachowania informacyjne młodzieży. Potrzeby informacyjne. Ocena wiarygodności informacji. Źródła informacji.

ABSTRAKT: W artykule przedstawiono wybrane wyniki badań przeprowadzonych przez autorkę na potrzeby rozprawy doktorskiej dotyczącej kompetencji informacyjnych młodzieży w Polsce, Niemczech i Wielkiej Brytanii. Zaprezentowano dane ilustrujące wykorzystywanie poszczególnych źródeł informacji w procesie edukacji szkolnej przez młodzież z Polski, Niemiec i Wielkiej Brytanii oraz ocenę wiarygodności informacji pochodzących z tych źródeł. Wyniki badań zestawiono z analizą Podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych oraz Podstawy programowej kształcenia ogólnego dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego, obydwu z 2009. Dzięki takiemu podejściu wskazana została wyraźna rozbieżność pomiędzy potrzebami i zachowaniami informacyjnymi młodych ludzi a celami kształcenia informacyjnego nakreślonymi w Podstawach programowych.

Rocznik 79


LIBRARY REVIEW

2011 zeszyt 4

TREŚĆ

A r t y k u ł y

JADWIGA SADOWSKA: Polska bibliografia regionalna z perspektywy półwiecza. Koncepcje i realia

WŁADYSŁAW M. KOLASA: Retrospektywny indeks cytowań w humanistyce. Koncepcja, metoda, zastosowanie

DOROTA GRABOWSKA, IWONA PUGACEWICZ: Aspekty organizacyjne i zarządzanie bibliotekami w Finlandii z perspektywy społeczeństwa informacyjnego

MAGDALENA HAMERSKA: Wpływ komputeryzacji na efektywność pracy w bibliotece oraz poziom obsługi czytelników. Przykład Biblioteki Uniwersytetu Gdańskiego


„Jak kształcić studentów informacji naukowej i bibliotekoznawstwa? Programy studiów a rynek pracy i rozwój nauki”. Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Edukacyjna Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego (Kraków, 6-7 czerwca 2011 r.) (Agnieszka Korycińska-Huras)

„Literatura dziecięca i młodzieżowa: stan badań, kształcenie, perspektywy rozwoju”. Międzynarodowa Konferencja Naukowa (Paryż, 22 czerwca 2011 r.) (Iwona H. Pugacewicz)

„Biblioteki poza bibliotekami: integracja, innowacja, informacja dla wszystkich” . Światowy kongres bibliotek i informacji i 77. Konferencja Generalna IFLA (San Juan, Porto Rico,13-18 sierpnia 2011 r.) (Elżbieta B. Zybert)

„Znaczenie alfabetyzacji informacyjnej dla ludności wielokulturowej: potrzeby, strategie, programy i rola bibliotek” oraz „Dostęp i innowacja: dostarczenie informacji wszystkim” . Sprawozdanie z 94. i 164. sesji Kongresu i 77. Konferencji Generalnej IFLA (San Juan, Porto Rico, 13-18 sierpnia 2011 r.) (Zuzanna Wiorogórska)

„Classification and Ontology: Formal Approaches and Access to Knowledge” .Międzynarodowa Konferencja Naukowa (Haga, 19-20 września 2011 r.) (Jolanta Hys)

IV Konferencja „Polskie Biblioteki Cyfrowe” (Poznań, 11-12 października 2011 r.) (Marcin Roszkowski)

Ogólnopolska Konferencja Bibliotek Akademii Uniwersytetów Muzycznych (Katowice, 25-26 października 2011 r.) (Hanna Bias, Martyna Darowska)



Z ż y c i a S B P

K r o n i k a ż y c i a n a u k o w e go


JADWIGA SADOWSKAInstytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Wrocławski e-mail: [email protected]

POLSKA BIBLIOGRAFIA REGIONALNA Z PERSPEKTYWY PÓŁWIECZA. KONCEPCJE I REALIA

SŁOWA KLUCZOWE: Polska bibliografia regionalna 1945-2010. Organizacja bibliografii regionalnej. Metodyka bibliografii regionalnej; terminologia.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Głównym celem artykułu jest przedstawienie systemu kształtowania się polskiej bibliografii regionalnej w latach 1945-2010 z uwzględnieniem spraw instytucjonalnych, organizacyjnych, metodycznych i terminologicznych. Istotnym celem jest też pokazanie wpływu reform administracyjnych oraz organizacji krajowej sieci informacyjnej na koncepcję i rozwój tej bibliografii. Starano się również ukazać rolę wojewódzkich bibliotek publicznych oraz Instytutu Bibliograficznego Biblioteki Narodowej w praktycznej realizacji koncepcji bibliografii regionalnej w Polsce. Metody badań - Podstawą analizy były referaty, postulaty i wnioski przedstawione podczas krajowych narad bibliograficznych (1956, 1966, 1978, 1995) oraz innych konferencji poświęconych bibliografii regionalnej (1960, 1967, 1994, 1998, 2000, 2005, 2006, 2008). Wyniki i wnioski - Wskazano kilka okresów istotnych dla rozwoju bibliografii regionalnej: a) lata czterdzieste i pięćdziesiąte, gdy prace nad tą bibliografią były inspirowane przez państwo i pośrednio miały cele polityczne (Bibliografia Ziem Zachodnich i Północnych); b) lata sześćdziesiąte, gdy ustalono granice regionów historyczno-kulturowych w kraju (Pomorze Zachodnie, Pomorze Gdańskie, Warmia i Mazury, Ziemia Lubuska, Śląsk, Mazowsze, Lubelszczyzna, Rzeszowszczyzna, Kielecczyzna), opracowano podstawy metodyczne i podjęto systematyczne prace nad bibliografią regionalną retrospektywną i bieżącą jako źródłem wszechstronnej informacji o regionie; c) koniec lat siedemdziesiątych i lata osiemdziesiąte, gdy w wyniku reformy administracyjnej (49 nowych województw na miejsce 17) podjęto próbę zastąpienia regionów historyczno-kulturowych regionami administracyjnymi, czego efektem były nowe bibliografie regionalne i zmiany zasięgów terytorialnych dotychczasowych bibliografii; d) lata dziewięćdziesiąte i pierwsza dekada XXI w., gdy na kształt i organizację prac nad bibliografiami regionalnymi istotny wpływ miały zmiany technologiczne w bibliotekach. Od połowy lat dziewięćdziesiątych tworzone są bibliograficzne bazy danych według jednolitych zasad normalizacyjnych. Rozwijają się także bibliografie lokalne. O rozwoju bibliografii regionalnych i lokalnych świadczą liczby: w latach 1945-1950 średnio rocznie ukazywało się 18,8 bibliografii, w latach 2001-2008 liczba ta wzrosła do 585,8 w ciągu roku.

WŁADYSŁAW MAREK KOLASAInstytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie e-mail: [email protected]

RETROSPEKTYWNY INDEKS CYTOWAŃ W HUMANISTYCE Koncepcja, metoda, zastosowania

SŁOWA KLUCZOWE: Indeks cytowań. Bazy danych. Projektowanie. Metodologia. Humanistyka



ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - W artykule opisano metodę budowy indeksu cytowań uzyskanego poprzez przekształcenie bibliograficznej bazy danych. Przedstawiono poszczególne etapy tworzenia takiej bazy i poddano je krytycznej ocenie. Opisano kolejno fazy: projektowania systemu, metodykę tworzenia bazy danych, tworzenia cytowań ich konwersji oraz eksploatacji. Metody badań - Tekst opiera się na autorskich doświadczeniach zebranych podczas tworzenia Indeksu Cytowań Historiografii Mediów Polskich (ICHMP). W opracowaniu wykorzystano wskaźniki bibliometryczne zaczerpniętych z ICHMP oraz (kontekstowo) z literatury przedmiotu. Wyniki - Zbudowany według tej metody indeks (ICHMP) zawierał 24627 dokumentów powiązanych siatką 63811 cytowań. Największą zaletą opisanej koncepcji jest wysoka skuteczność. W bazie osiągnięto wskaźniki porównywalne do indeksów filadelfijskich, np. citation impact’ wyniósł 6,7; maksimum cytowań na 1 publikację - 415, zaś autor-rekordzista zgromadził 1075 cytowań. Wnioski - Przedstawiona koncepcja (umownie: indeks retrospektywny) może być z powodzeniem zastosowane w innych dziedzinach humanistycznych. Głównym walorem rozwiązania są: niskie koszty, duża skuteczność oraz ogromne możliwości obliczeniowe.

DOROTA GRABOWSKAInstytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytet Warszawski e-mail: [email protected]

IWONA H. PUGACEWICZInstytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytet Warszawski e-mail: [email protected]

ASPEKTY ORGANIZACJYJNE I ZARZĄDZANIE BIBLIOTEKAMI W FINLANDII Z PERSPEKTYWY SPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO

SŁOWA KLUCZOWE: Finlandia. Biblioteka. Biblioteka Narodowa. Biblioteka naukowa. Biblioteka publiczna. Metso. Bibliotekarz. Społeczeństwo informacyjne. Kształcenie. Organizacja. Zarządzanie. Finansowanie.

ABSTRAKT: Teza/cel - Celem artykułu jest przedstawienie ważnej roli bibliotek w Finlandii w kształtowaniu społeczeństwa informacyjnego. Omówiono w nim podstawy prawne, finansowanie i system biblioteczny. Ukazano rolę bibliotek w promocji czytelnictwa i wiedzy informacyjnej. Metody badań - Przeanalizowano dokumenty regulujące działalność i organizację bibliotek w Finlandii oraz wykorzystano własne obserwacje z wyjazdu studyjnego. Wyniki i wnioski - Wykazano, że w Finlandii biblioteki, jako wyspecjalizowane placówki usługowe, które działają w ramach samorządów lokalnych, wyższych uczelni i instytucji naukowych w istotny sposób przyczyniają się do rozwoju oświaty i nauki, większego udziału obywateli w życiu politycznym i lepszej orientacji w życiu codziennym. Biblioteki mają swój wkład w kształtowanie się społeczeństwa informacyjnego.

MAGDALENA HAMERSKA Biblioteka Uniwersytetu Gdańskiego e-mail: [email protected]




WPŁYW KOMPUTERYZACJI NA EFEKTYWNOŚĆ PRACY W BIBLIOTECE ORAZ POZIOM OBSŁUGI CZYTELNIKÓW

Przykład Biblioteki Uniwersytetu Gdańskiego

SŁOWA KLUCZOWE: Komputeryzacja bibliotek. Zintegrowany system biblioteczny. VTLS. Virtua. Wdrażanie systemu VTLS. Katalog online. Katalogowanie. Katalog centralny. W spółkatalogowanie.

ABSTRAKT: Teza/cel - Artykuł ma na celu przedstawienie na przykładzie Biblioteki Uniwersytetu Gdańskiego wpływu komputeryzacji procesów bibliotecznych na pracę tego typu placówki. Uwagę skupiono na efektach w zakresie opracowywania zbiorów oraz wzroście poziomu świadczonych usług bibliotecznych. Metody badań - Dokonano analizy najważniejszych wydarzeń w rozwoju systemu komputerowego Biblioteki Uniwersytetu Gdańskiego oraz danych statystycznych zamieszczonych w sprawozdaniach rocznych Biblioteki Uniwersytetu Gdańskiego i sprawozdaniach Oddziału Opracowania Alfabetycznego Druków Zwartych (po zmianach organizacyjnych Oddziału Opracowania Druków Zwartych). Na tej podstawie przedstawiono wpływ komputeryzacji na wybrane aspekty funkcjonowania biblioteki. Wyniki i wnioski - Przeanalizowane dane wykazują, że komputeryzacja procesów bibliotecznych w Bibliotece Uniwersytetu Gdańskiego w dłuższym okresie wpłynęła na znaczne zwiększenie wydajności katalogowania zbiorów. Poprzez ułatwienia wynikające z automatyzacji licznych procesów wzrósł także poziom usług świadczonych przez placówkę.

Rocznik 80


LIBRARY REVIEW

2012 zeszyt 1

TREŚĆ

A r t y k u ł y

ELŻBIETA B. ZYBERT.: Współczesne biblioteki więzienne i działalność kulturalno-oświatowa w polskich zakładach służby więziennej

REMIGIUSZ SAPA: Zasoby informacji naukowej generowanej lokalnie i udostępnianej w serwisach www polskich instytucji akademickich z obszaru informatyki

ZUZANNA WIOROGÓRSKA: Teoria ugruntowana i je j wybrane zastosowania w badaniach z zakresu informacji naukowej i bibliotekoznawstwa

JOLANTA MAZUREK: Polskie biblioteki cyfrowe w ocenie pracowników nauki


100. Zjazd Bibliotekarzy Niemieckich (Berlin, 7-10 czerwca 2011 r.) (Krystyna Hudzik)

„Książka i prasa w kulturze” . Ogólnopolska Konferencja Naukowa (Bydgoszcz, 13-14 października 2011 r.) (Magdalena Przybysz-Stawska)

„Kraków-Lwów. Książki, czasopisma, biblioteki XIX i XX wieku” XI Międzynarodowa Konferencja Naukowa (Kraków, 15-16 listopada 2011 r.) (Adrian Uljasz)


G l o b a l P e r s p e c t i v e s o n S c h o o l L i b r a r i e s: P r o j e c t s a n d P r a c t i c e s. Boston 2011 (Bogumiła Staniów)

P e t r S . S o k o v: Vysshyje bibliotechno-informacionnoje obrazovanie v Rossii: istorija i sovremennyje tendencji ravitija: monografija. Moskva 2011 (Zdzisław Gębołyś)

J o l a n t a C h w a s t y k - K o w a l c z y k: Katyń, dipisi, PKPiR na łamach polskich czasopism uchodźczych. Kielce 2011 (Adrian Uljasz)



Z ż y c i a S B P

K r o n i k a ż y c i a n a u k o w e g o (Ewa Chuchro)


ELŻBIETA BARBARA ZYBERTInstytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytet Warszawski e-mail: [email protected]

WSPÓŁCZESNE BIBLIOTEKI WIĘZIENNE I DZIAŁALNOŚĆ KULTURALNO- OŚWIATOWA W POLSKICH ZAKŁADACH SŁUŻBY WIĘZIENNEJ

SŁOWA KLUCZOWE: Biblioteki więzienne. Działalność kulturalno-oświatowa. Służba Więzienna. Polskie zakłady karne.

ABSTRAKT: Cel - W artykule przedstawiono działalność resocjalizacyjną wykorzystującą pracę kulturalno-oświatową, bibliotekę i różne formy przekazu treści, prowadzoną w polskich zakładach penitencjarnych. Głównym celem opracowania było przedstawienie aktualnej sytuacji w bibliotekarstwie więziennym i porównanie jej ze stanem z 1981 r. Metody badań - Dla potrzeb badania zastosowano metodę sondażu diagnostycznego, przeprowadzonego w 2010 r. we wszystkich, tj. 156 polskich zakładach penitencjarnych: 86 zakładach karnych i 70 aresztach śledczych. Wyniki i wnioski - Najważniejsze wnioski wynikające z badania wskazują na znaczącą rolę książki i innych materiałów bibliotecznych w działalności resocjalizacyjnej. Nie oznacza to jednak poświęcania szczególnej troski bibliotekom więziennym i doskonalenia ich działalności. Pozytywną zmianą jest wzrost liczby profesjonalnie przygotowanych pracowników Służby Więziennej, którzy nie tylko rozumieją znaczenie książki i działalności kulturalno-oświatowej, ale w codziennej pracy organizują przedsięwzięcia popularyzujące czytelnictwo (np. wystawy książek, spotkania z autorami, konkursy wiedzy, literackie, czytanie książek przez radiowęzeł), umożliwiają osadzonym udział w kulturze i rozwijanie aktywności twórczych.

REMIGIUSZ SAPAInstytut Informacji Naukowej i BibliotekoznawstwaUniwersytet Jagiellońskie-mail: [email protected]

ZASOBY INFORMACJI NAUKOWEJ GENEROWANEJ LOKALNIE I UDOSTĘPNIANEJ W SERWISACH WWW POLSKICH INSTYTUCJI

AKADEMICKICH Z OBSZARU INFORMATYKI

SŁOWA KLUCZOWE: Komunikacja naukowa. Zasoby cyfrowe. Informatyka. Szkoły wyższe. Serwisy WWW. Polska.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Celem badań było rozpoznanie skali, specyfiki i potencjalnej przydatności zasobów informacji naukowej powstającej i upublicznianej lokalnie w serwisach WWW jednostek akademickich, jako podstawy do refleksji nad zasadnością i sposobem ich upowszechnienia. Metody badań - Badania, przeprowadzone w okresie od lutego do sierpnia 2011 r., zostały ograniczone do zasobów oferowanych w serwisach WWW 66 polskich jednostek akademickich funkcjonujących w obszarze informatyki. W ich efekcie dokonano analizy ilościowej i jakościowej zasobów danych, informacji i wiedzy naukowej udostępnianych w tych serwisach. Wyniki i wnioski - Stwierdzono dominację informacji o charakterze pragmatycznym, wyraźnie rzadsze występowanie informacji o zasobach wiedzy, sporadyczną dostępność pełnych tekstów i brak danych pochodzących z badań. Jednocześnie znaczne zróżnicowanie oferowanych zasobów pod względem charakteru i zakresu, nieporównywalność oferty poszczególnych serwisów WWW oraz częsty brak profesjonalizmu w udostępnianiu tych zasobów powodują, że próby szerszego włączenia ich do komunikacji naukowej wymagają efektywnej selekcji,



promowania standardów publikowania i archiwizowania dokumentów cyfrowych oraz wypracowania rozwiązań pozwalających na ich włączenie w obszar percepcji naukowca.

ZUZANNA WIOROGÓRSKA Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie e-mail: [email protected]

TEORIA UGRUNTOWANA I JEJ WYBRANE ZASTOSOWANIA W BADANIACH Z ZAKRESU INFORMACJI NAUKOWEJ

I BIBLIOTEKOZNAWSTWA

SŁOWA KLUCZOWE: Metodologia badań. Teoria ugruntowana. Bibliotekoznawstwo. Informacja naukowa.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Celem artykułu jest przybliżenie założeń teorii ugruntowanej oraz pokazanie jej zastosowania w badaniach z dziedziny bibliotekoznawstwa i informatologii (informacji naukowej). Metody badań - Analizę podstawowych założeń teorii ugruntowanej oraz ich interpretacji przeprowadzono na podstawie najważniejszych publikacji A. Straussa i B. Glasera - autorów tej metody oraz K. Charmez - autorki najbardziej znanej jej modyfikacji. Zastosowania teorii ugruntowanej w badaniach z zakresu informacji naukowej i bibliotekoznawstwa śledzono na podstawie piśmiennictwa polsko-, anglo- i francuskojęzycznego zarejestrowanego w bibliograficznych i pełnotekstowych bazach czasopism, katalogach centralnych oraz cyfrowych repozytoriach. Punktem wyjścia było wyszukiwanie publikacji z lat 2000-2011, a następnie, na podstawie przeglądu ich bibliografii, wyszukiwanie wydawnictw wcześniejszych, odpowiadających celowi niniejszego artykułu. Wyniki i wnioski - Przegląd międzynarodowego piśmiennictwa, opisującego wiele przykładów zastosowania teorii ugruntowanej w INiB pokazał, że ta jakościowa metoda badawcza może być z powodzeniem wykorzystywana także na gruncie polskim do badania różnorodnych aspektów informacyjnych zachowań użytkowników, źródeł i usług informacyj nych.

JOLANTA MAZUREKPAN BIBLIOTEKA KÓRNICKAe-mail: [email protected]

POLSKIE BIBLIOTEKI CYFROWE W OCENIE PRACOWNIKÓW NAUKI

SŁOWA KLUCZOWE: Biblioteki cyfrowe. Użytkownicy bibliotek cyfrowych. Wykorzystanie bibliotek cyfrowych.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Artykuł prezentuje oceny i komentarze dotyczące funkcjonowania polskich bibliotek cyfrowych, wyrażone przez pracowników naukowych. Zawiera również ich opnie dotyczące przyszłości bibliotek cyfrowych. Metody badań - Artykuł opiera się na autorskim badaniu przeprowadzonym na początku 2011 r. metodą ankiety online. Do odpowiedzi na 19 pytań zaproszone zostały wyłącznie osoby korzystające usługi oferowane przez biblioteki cyfrowe do prowadzenia prac naukowych. Wyniki - W sondażu udział wzięło 110 pracowników naukowych. W przeważającej większości byli to przedstawiciele nauk humanistycznych, wśród nich głownie historycy. Uzyskane wyniki stanowią pierwszą próbę usystematyzowania wiedzy na temat stanu wykorzystania przez naukowców zasobów udostępnianych w bibliotekach cyfrowych. Wnioski - Najwięcej przykładów praktycznego wykorzystania bibliotek cyfrowych przytaczają humaniści. Analiza ich opinii prowadzi do wniosku, iż w celu podniesienia poziomu wykorzystania bibliotek cyfrowych w pracy naukowców



z różnych obszarów nauki, dalszy rozwój tych serwisów następować powinien dwutorowo: 1. Należy wzmacniać ich repozytoryjny charakter poprzez rozbudowanie kolekcji materiałów źródłowych z różnych dziedzin oraz 2. Należy zintensyfikować prace nad rozbudowywaniem kolekcji zasobów współczesnych, włączając w to publikowanie dorobku polskich naukowców.



LIBRARY REVIEW

TREŚĆ

A r t y k u ł y

RENATA PIOTROWSKA: Organizacje i periodyki popularyzujące idee information literacy

W a r s z t a t y b a d a w c z e

MAGDALENA PRZYBYSZ-STAWSKA: Łódzkie biblioteki więzienne

MAŁGORZATA SLESAR: Jakość usług Biblioteki Medycznej Collegium Medicum UMK w Bydgoszczy i Biblioteki Głównej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku w opinii użytkowników. Analiza porównawcza w świetle badań

ANNA SIDORCZUK: Co studenci uczelni technicznych sądzą o czytaniu? Badanie stanu czytelnictwa wśród studentów Politechniki Białostockiej

MAGDALENA WÓJCIK: Użytkownicy serwisów społecznościowych dla miłośników literatury. Analiza wyników badań

O p i n i e

MAGDALENA TURSKA: Dyskurs społeczny w bibliotece publicznej


Travnicek Jiri: Ctenan a internauti. Obyvatele Ceske republiky a jejich vztah ke cteni (2010).

Brno 2011 (Petr żak)

Open Access to STM information. Trends, models and strategies fo r libraries. Berlin-Boston

2011 (Ewa Chuchro)

Korczyńska-Derkacz Małgorzata: Państwowy Instytut Książki (1946-1949) i jego rola w

rozwoju bibliologii, bibliotekarstwa i kultury książki w Polsce. Wrocław 2011 (Jadwiga

Sadowska)



Z ż y c i a S B P

Sprawozdanie z działalności Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich za 2011 rok

Nagroda Naukowa SBP im. A. Łysakowskiego za rok 2011


Jan Szymański (1931-2011) (Maria Juda)


RENATA PIOTROWSKAInstytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Wrocławski e-mail: [email protected]

ORGANIZACJE I PERIODYKI POPULARYZUJĄCE IDEĘ INFORMATION LITERACY

SŁOWA KLUCZOWE: Edukacja informacyjna. Information literacy. Kompetencje informacyjne. Organizacje, periodyki.

ABSTRAKT: Teza/Cel artykułu - Celem artykułu jest prezentacja wybranych organizacji, instytucji i wydawnictw ciągłych, służących popularyzacji idei information literacy. W zestawieniu znalazły się inicjatywy realizowane na arenie międzynarodowej, a także lokalnie. Metody badań - Działalność tych organizacji i wydawnictw omówiona została na podstawie analizy różnych typów dokumentów. Wyniki i wnioski - Po blisko pięćdziesięciu latach od pojawienia się terminu information literacy możemy zaobserwować wyodrębnianie się ze struktur istniejących organizacji takich ich komórek, których działalność poświęcona jest propagowaniu idei information literacy. Powoływane są również nowe instytucje, którym przyświeca ten sam cel. Wzrost zainteresowania problematyką information literacy potwierdzają czasopisma, których zadaniem jest wymiana myśli pomiędzy teoretykami i praktykami z całego świata, prezentacja osiągnięć i wymiana doświadczeń w zakresie edukacji informacyjnej.

MAGDALENA PRZYBYSZ-STAWSKA Uniwersytet ŁódzkiKatedra Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej e-mail: [email protected]

ŁÓDZKIE BIBLIOTEKI WIĘZIENNE

SŁOWA KLUCZOWE Biblioteki więzienne. Łódź. Zakład Karny nr 1. Zakład Karny nr 2. Areszt Śledczy w Łodzi.



ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Celem artykułu jest opis i ocena organizacji i funkcjonowania bibliotek więziennych, działających w ramach dwóch Zakładów Karnych i jednego Aresztu Śledczego w Łodzi. Przedstawiono strukturę organizacyjną i księgozbiory każdej z nich oraz sposoby korzystania z gromadzonego księgozbioru. Metody badań - Wykorzystane w opracowaniu dane uzyskane zostały na podstawie analizy dokumentacji działalności badanych jednostek oraz wywiadów przeprowadzonych w lipcu 2010 r. z wychowawcami zatrudnionymi w działach penitencjarnych ds. bibliotek w poszczególnych ośrodkach. Wyniki i wnioski - Przeprowadzona analiza pozwoliła stwierdzić, że poddane badaniu łódzkie biblioteki więzienne charakteryzuje słaba kondycja, szczególnie pod względem finansowym, ale również działalności promocyjnej czy kulturowej. Widoczny jest także brak świadomości znaczenia funkcji terapeutycznej książki w procesie resocjalizacji osadzonych.

MAŁGORZATA SLESARBiblioteka Medyczna Collegium Medicum UMK w Bydgoszczy e-mail: [email protected]

JAKOŚĆ USŁUG BIBLIOTEKI MEDYCZNEJ COLLEGIUM MEDICUM UMK W BYDGOSZCZY

I BIBLIOTEKI GŁÓWNEJ UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W BIAŁYMSTOKU W OPINII UŻYTKOWNIKÓW

Analiza porównawcza w świetle badań

SŁOWA KLUCZOWE: Usługi biblioteczne. Ocena jakości. Badanie jakości usług bibliotecznych. SERVQUAL.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Artykuł prezentuje wyniki badań jakości usług bibliotecznych świadczonych przez Bibliotekę Medyczną Collegium Medicum w Bydgoszczy (BMCM w Bydgoszczy) i Bibliotekę Główną Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku (BGUM w Białymstoku). Metody badań - Badania przeprowadzono w roku akademickim 2009/2010 wśród studentów BMCM w Bydgoszczy oraz BGUM w Białymstoku. W celu zmierzenia jakości usług bibliotecznych wykorzystano zmodyfikowany model SERVQUAL. Do obliczeń statystycznych zastosowano metodę Kruskala-Wallisa, pozwalającą sprawdzić rozkład odpowiedzi dla badanych grup studentów studiów dziennych, zaocznych i wieczorowych. Wyniki i wnioski - Z przeprowadzonych badań wynika, że użytkownicy obu bibliotek medycznych oceniają, że najważniejszy dla nich jest wymiar metody SERVQUAL zwany konkretyzacją, czyli dostęp do urządzeń, sprzętu, wyposażenia oraz materiałów informacyjnych. Najmniej ważny okazuje się być wymiar związany z empatią personelu bibliotecznego, czyli troska i dostosowanie do odpowiednich potrzeb użytkownika. Wyniki te są odmienne od dotychczas uzyskiwanych w badaniach bibliotek metodą SERVQUAL, gdzie jako najważniejsze wymiary związane z obsługą użytkownika podawano szybkość reakcji oraz niezawodność usług.


ANNA SIDORCZUKBiblioteka Politechniki Białostockieje-mail: [email protected]

CO STUDENCI UCZELNI TECHNICZNYCH SĄDZĄ O CZYTANIU?

Badanie stanu czytelnictwa wśród studentów Politechniki Białostockiej

SŁOWA KLUCZOWE: Czytelnictwo. Studenci. Uczelnie techniczne. Badanie czytelnictwa. Politechnika Białostocka.ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Celem artykułu jest przedstawienie stanu czytelnictwa oraz preferencji czytelniczych studentów uczelni technicznych na przykładzie słuchaczy Politechniki Białostockiej. Metody badań - W kwietniu i maju 2011 r. przeprowadzono badanie ankietowe na próbie 500 studentów Politechniki Białostockiej. Uzyskane dane skonfrontowano z wynikami badania „Społeczny zasięg ksiązki” opublikowanymi w 2010 r. . Wyniki - Badanie wykazało, że 30% ankietowanych studentów to czytelnicy intensywni, 60% - to czytelnicy sporadyczni, a tylko 10% w ciągu roku poprzedzającego badanie nie przeczytało żadnej książki. Stwierdzono, że respondenci preferują zinstytucjonalizowane sposoby pozyskiwania literatury, jednakże dość często docierają do publikacji również ściągając je z Internetu. Badanie pokazało, że przekaz internetowy czy elektroniczny coraz częściej pełni rolę głównego nośnika w przekazywaniu treści. Wnioski - Studenci Politechniki Białostockiej potwierdzili, iż posiadają ukształtowany nawyk czytelniczy i tym nie różnią się zbytnio od ogółu osób posiadających wyższe wykształcenie, co wykazało badanie przeprowadzone przez Bibliotekę Narodową. Przejawia się to nie tylko w ilości przeczytanych książek w ciągu roku, ale też w częstotliwości ich zakupywania, czy korzystania z bibliotek i wskazuje na dużą aktywność czytelniczą. Warto zauważyć, iż coraz większą rolę odgrywają w niej praktyki związane z korzystaniem z publikacji dostępnych w Internecie.

MAGDALENA WÓJCIKInstytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Jagielloński e-mail: [email protected]

UŻYTKOWNICY SERWISÓW SPOŁECZNOŚCIOWYCH POŚWIĘCONYCH LITERATURZE

Analiza wyników badania

SŁOWA KLUCZOWE: Web 2.0. Serwisy społecznościowe. Użytkownicy. Internet.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Celem artykułu jest ocena struktury demograficznej użytkowników polskich serwisów społecznościowych poświęconych literaturze oraz motywacji skłaniających ich do korzystania z serwisów networkingowych dla zaspokojenia



potrzeb czytelniczych. Metody badań - Wśród użytkowników wytypowanych serwisów przeprowadzono badanie ankietowe wsparte wywiadem. Wyniki i wnioski - Przeprowadzone badania wykazały, że użytkownikami serwisów społecznościowych poświęconych literaturze są przede wszystkim osoby młode mieszkające w miastach i posiadające wyższe wykształcenie, w większości to kobiety. Głównym powodem korzystania przez internautów z serwisów społecznościowych poświęconych literaturze jest chęć poszerzania wiedzy i potrzeba samorozwoju.


LIBRARY REVIEW


TREŚĆ

A r t y k u ł y

DOROTA CHŁOPKOWSKA: Prace IFLA nad międzynarodowymi zasadami katalogowania. Od Paris Principles, przez International Standard Bibliographic Description i Functional Requ.irem.ents fo r Bibliographic Records do International Cataloguing Principles

TERESA ŚWIĘĆKOWSKA: Open Access w Niemczech

MAŁGORZATA WIELEK-KONOPKA: Depozyty cyfrowe z prywatnych kolekcji jako sposób wzbogacania zasobów bibliotek cyfrowych i ochrony dziedzictwa kulturowego


EWA NOWACZYK-POTAŻ: Moduł gromadzenia w Bibliotece Uniwersytetu Gdańskiego


Bogumiła Staniów: Biblioteka szkolna dzisiaj. Warszawa 2012 (Anna Maria Krajewska)

Iwonna Michalska: Wychowanie do czytelnictwa uczniów szkół powszechnych. Łódź 2011 (Adrian Uljasz)



Z ż y c i a S B P


Wspomnienie o Aleksandrze Niemczykowej. W pierwszą rocznicę śmierci (Anna R adzi ejows ka-Hilchen)

Oleńka. Wspomnienie o Aleksandrze Niemczykowej (Anna Sitarska)

Marcin Drzewiecki (1948-2012) (Dorota Grabowska)

Kronika życia naukowego (Ewa Chuchro)


DOROTA CHŁOPKOWSKA

Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Wrocławski e-mail: [email protected]

Prace IFLA nad międzynarodowymi zasadami katalogowania

Od Paris Principles, przez International Standard Bibliographic Description i

Functional Requirements for Bibliographic Records do International Cataloguing

Principles

SŁOWA KLUCZOWE: Katalogowanie. Zasady katalogowania. IFLA. ISBD. ICP. FRBR. ISADN.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Celem artykułu jest prezentacja zmian, które pod wpływem działalności IFLA zaszły od lat 60. XX w. w międzynarodowych przepisach katalogowania oraz wskazanie współczesnego kierunku prac nad zasadami opisu bibliograficznego. Metody badań - W opracowaniu zastosowano metodę analizy piśmiennictwa, przedstawiono także część wyników własnych badań ankietowych przeprowadzonych w ramach przygotowywanej rozprawy doktorskiej. Wyniki i wnioski - Na pojawienie się potrzeby standaryzacji i upowszechnienie ujednoliconych zasad opisu bibliograficznego i haseł niewątpliwie wpłynął rozwój technologiczny, który nastąpił w drugiej połowie XX w. oraz na początku XXI w. Prace IFLA podejmowane od lat 50. XX w. na gruncie międzynarodowym przyczyniły się do normalizacji standardów dotyczących opisu bibliograficznego (ISBD), haseł wzorcowych (ISADN - International Standard Authority Data Number, VIAF - Virtual International Authority File), wymagań stawianych rekordom bibliograficznym (FRBR - Functional Requirements for Bibliographic Records) oraz ogólnych zasad katalogowania (Zasady Paryskie, ICP - International Cataloguing Principles). Głównym celem wprowadzanych norm jest z jednej strony usprawnienie wymiany informacji bibliograficznej w środowisku elektronicznym, a z drugiej dostosowanie prezentacji danych bibliograficznych do zmieniających się potrzeb użytkowników informacji.

Teresa ŚwięćkowskaInstytut Informacji Naukowej i Studiów BibliologicznychUniwersytet Warszawskie-mail: [email protected]

OPEN ACCESS W NIEMCZECH



SŁOWA KLUCZOWE: Open Access. Niemcy. Zielona droga. Złota droga. Repozytoria. Komunikacja naukowa. Otwarta nauka.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - W artykule przedstawiono stan Open Access (OA) w Niemczech. Omówiono sposoby promocji OA, a także przykłady ich wdrażania. Metody badań - Tekst powstał na podstawie analizy piśmiennictwa przedmiotu i materiałów źródłowych, takich jak: programy i założenia inicjatyw z obszaru OA oraz korespondencja z przedstawicielami wybranych instytucji niemieckich zaangażowanych w rozwój OA. Wyniki/Wnioski - W Niemczech większość najważniejszych instytucji naukowych wspiera rozwój OA zarówno zielonej drogi, jak i złotej drogi. Wszystkie mandaty OA mają charakter zaleceń, a ich implementacja odbywa się przez rozbudowę infrastruktury i finansowe wspieranie publikowania. Możliwości przyśpieszenia rozwoju OA upatruje się w zmianach prawa autorskiego.

MAŁGORZATA WIELEK-KONOPKA Biblioteka Jagiellońskae-mail: [email protected]

DEPOZYTY CYFROWE Z PRYWATNYCH KOLEKCJI JAKO SPOSÓB WZBOGACANIA

ZASOBÓW BIBLIOTEK CYFROWYCH I OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO

SŁOWA KLUCZOWE: Depozyty cyfrowe. Zbiory prywatne. Źródła pozyskiwania zasobów cyfrowych. Digitalizacja. Ochrona dziedzictwa kulturowego. Polska.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na potrzebę włączania do kolekcji bibliotek cyfrowych zdigitalizowanych prywatnych zbiorów bibliofilskich oraz ocena udziału tego rodzaju materiałów w zasobach polskich bibliotek cyfrowych. Metody badań - Na podstawie przeglądu materiałów informacyjnych opublikowanych na stronach internetowych bibliotek cyfrowych, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Narodowego Instytutu Audiowizualnego oraz miejskich portali informacyjnych, prasy lokalnej publikowanej w Internecie itp. podjęto próbę oceny stopnia zainteresowania digitalizacją prywatnych kolekcji bibliofilskich wśród twórców bibliotek cyfrowych. Udział cyfrowych depozytów prywatnych kolekcji bibliofilskich w polskich bibliotekach cyfrowych zanalizowano na podstawie wyników badania ankietowego przeprowadzonego w lutym 2012 r. wśród bibliotek zrzeszonych w Federacji Bibliotek Cyfrowych. Badania obejmowały ocenę liczby zasobów cyfrowych pozyskanych ze zbiorów prywatnych, rodzaju zasobów uzyskanych z tego źródła oraz zasad współpracy z prywatnymi właścicielami. Wyniki - Stwierdzono, że obiekty znajdujące się w większości bibliotek cyfrowych to w przeważającej mierze zabytkowe i współczesne materiały biblioteczne, natomiast zbiory prywatne praktycznie wykluczone są z listy źródeł, z których pozyskiwane są zasoby cyfrowe. Dotyczy to zwłaszcza uczelnianych bibliotek cyfrowych funkcjonujących w oparciu o biblioteki tradycyjne czy cyfrowych repozytoriów związanych z różnymi instytucjami. Zbiory prywatne stanowią bardzo znikomą część opublikowanych w tych bibliotekach materiałów. Największą ilość zbiorów prywatnych zeskanowała dotąd Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa - ok. 3000 publikacji (2% wszystkich zbiorów). Inaczej wygląda sytuacja w bibliotekach cyfrowych ukierunkowanych na specyficzne księgozbiory, gromadzących regionalia, materiały dotyczące określonej dziedziny


wiedzy, grupy kulturowej, instytucji, osoby, itd., takich jak np.: Biblioteka Multimedialna Ośrodka „Brama Grodzka” - Teatr NN, Wirtualne Archiwum Polskich Ormian czy Ziemiańska Biblioteka Cyfrowa zawierająca głównie elektroniczne reprodukcje czasopisma Wiadomości Ziemiańskie, której 100 % zasobów (ok. 2000 skanów) pochodzi z prywatnych kolekcji. Dla tych bibliotek kolekcje bibliofilskie są bardzo istotnym źródłem pozyskiwania zbiorów dlatego czynią one starania o ich pozyskanie. Wnioski - Nie ma w polskich bibliotekach cyfrowych zwyczaju tworzenia depozytów cyfrowych bez równoczesnego gromadzenia oryginałów. Tymczasem pozyskiwanie kolekcji bibliofilskich to znakomity sposób zarówno wzbogacania bibliotek cyfrowych o niezwykle cenne, nierzadko unikatowe druki, jak również zabezpieczania dzieł stanowiących dziedzictwo kulturowe.

Ewa Nowaczyk-PotażBiblioteka Uniwersytetu Gdańskiegoe-mail: [email protected]

MODUŁ GROMADZENIA W BIBLIOTECE UNIWERSYTETU GDAŃSKIEGO

Ewa Potaż jest absolwentką studiów na kierunku bibliotekoznawstwo i informacja naukowa na Uniwersytecie Jagiellońskim. W Bibliotece Uniwersytetu Gdańskiego pracuje od grudnia 1999 r., najpierw w Oddziale Opracowania Rzeczowego, a następnie jako kierownik Oddziału Informacji Naukowej. Od 2006 r. jest kustoszem dyplomowanym. Od 2008 r. jest zastępcą dyrektora BUG ds. gromadzenia i opracowania zbiorów oraz informacji naukowej. Głównym obszarem jej zainteresowań zawodowych są nowe technologie w bibliotece, edukacja informacyjna i marketing biblioteczny.

SŁOWA KLUCZOWE: Automatyzacja bibliotek. Gromadzenie. System VTLS/Virtua.Biblioteka Uniwersytetu Gdańskiego.

ABSTRAKT: Teza/cel - Celem artykułu jest przedstawienie procesu testowania i wdrażania modułu gromadzenia systemu VTLS/Virtua w Bibliotece Uniwersytetu Gdańskiego (BUG), omówienie głównych elementów modułu i sposobu ich zastosowania. Wskazano również zmiany organizacyjne wprowadzone w Oddziałach Gromadzenia i Opracowania w konsekwencji wdrożenia modułu. Metody badań - Przedstawione informacje, opinie i postulaty oparte są na praktycznych doświadczeniach pracowników BUG zebranych podczas testowania modułu oraz pracy z nim w bazie produkcyjnej.Wyniki i wnioski - Komputeryzacja działań związanych z gromadzeniem zbiorów zapewnia wyraźne zwiększenie efektywności pracy, a ze względu na włączenie w ich zakres również czynności związanych z kopiowaniem opisów bibliograficznych z NUKAT lub sporządzaniem i wprowadzaniem skróconych opisów bibliograficznych zamawianych dokumentów wymaga też pewnych zmian organizacyjnych w bibliotece. Użytkowanie modułu gromadzenia systemu VTLS/Virtua wiąże się również z koniecznością jego dostosowania do procedur zamawiania i rejestrowania nabytków oraz zarządzania budżetem obowiązujących w polskich bibliotekach.

http://www.archiwum.ormianie.pl/



LIBRARY REVIEW


TREŚĆ

BARBARA SOSIŃSKA-KALATA: 85-lecie «Przeglądu Bibliotecznego» 1927-2012

A r t y k u ł y

JACEK WOJCIECHOWSKI: Biblioteki akademickie: obszary kooperacji

ELŻBIETA B. ZYBERT: Fińskie sukcesy i biblioteki publiczne

AGATA WALCZAK-NIEWIADOMSKA: Model biblioteki rodzinnej na przykładzie doświadczeń amerykańskich

P o l e m i k i

DAVID NICHOLAS, ZDZISŁAW DOBROWOLSKI: O przyszłości bibliotek

ARTUR JAZDON: O przyszłości bibliotek. Uwagi bibliotekarza praktyka na marginesie artykułu Davida Nicholasa i Zdzisława Dobrowolskiego

EWA KOBIERSKA-MACIUSZKO: Koniec ery bibliotek?


„Linking and Opening Vocabulary”. Sympozjum i warsztaty (Getafe, Hiszpania, 18-19 czerwca 2012 r.) (Marcin Roszkowski)

„Categories, contexts and relations in knowledge organization” . 12. Międzynarodowa Konferencja Naukowa International Society for Knowledge Organization (ISKO) (Mysore, Indie, 6-9 sierpnia 2012 r.) (Wiesław Babik)

„Biblioteki teraz! Inspirowanie... Zadziwianie... Wzmacnianie. Światowy Kongres Bibliotek i Informacji i 78. Konferencja Generalna IFLA (Helsinki, Finlandia, 11-17 sierpnia 2012 r.) (Elżbieta B. Zybert)

Konferencja Jubileuszowa z okazji 10-lecia utworzenia katalogu Centralnego NUKAT, 20- lecia obecności systemu VTLS w Polsce i współpracy polskich bibliotek wykorzystujących ten system oraz 26th Annula VTLS EMEA Users’ Group Meeting (Warszawa, 4-7 września 2012 r.) (Roman Tabisz)

„Zagarnięte - ukryte - poszukiwane - odzyskane” Ogólnopolska Konferencja Naukowa (Warszawa, 19-20 września 2012 r.) (Dorota Pietrzkiewicz)

Krajowy Kongres Kultury Książki (Katowice, 24-26 października 2012 r.) (Agnieszka Bajor)


Czytanie ma sens. Red. Michał Staniszewski. Poznań 2012 (Jacek Wojciechowski)

Jan Storm van Leeuwen, The Golden Age o f Bookbindings in Cracow 1400-1600. Kraków2011 (Arkadiusz Wagner)

Agnieszka Łakomy: Polska książka na obczyźnie. Niemcy Zachodnie (1945-1950). Warszawa2011 (Agnieszka Bajor)



Z ż y c i a S B P


BARBARA SOSIŃSKA-KALATAInstytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytet Warszawski e-mail: [email protected]

85-lecie „Przeglądu Bibliotecznego” 1927-2012

SŁOWA KLUCZOWE: „Przegląd Biblioteczny” . Zawartość. Struktura. Autorzy. Tematyka.

ABSTRAKT: Teza/Cel artykułu - Celem artykułu jest przypomnienie przy okazji 85-lecia „Przeglądu Bibliotecznego” najważniejszych faktów z jego historii i zwrócenie uwagi na rangęę czasopisma w komunikacji naukowej środowisk bibliotekoznawczych, bibliologicznych i informatologicznych. Metoda badań - Artykuł powstał na podstawie analizy dotychczasowego piśmiennictwa przedmiotu, współczesnych danych wydawniczych i zawartości czasopisma w latach 2005-2012. Wyniki i wnioski - „Przegląd Biblioteczny” uznawany jest za jedno z najważniejszych czasopism w polskiej bibliologii i informatologii. Od chwili jego powstania środowisko publikujących w nim autorów tworzyli najwybitniejsi badacze tej dyscypliny i praktycy polskiego bibliotekarstwa. Archiwalne zeszyty kwartalnika stanowią doskonałe źródło informacji o dziejach polskiego bibliotekarstwa. Obecnie „Przegląd Biblioteczny” pełni rolę wysoko ocenianego, ogólnopolskiego forum naukowej dyskusji o problemach nowoczesnego bibliotekarstwa, działalności informacyjnej oraz badań


bibliologicznych i informatologicznych. Próbą przybliżenia tych zagadnień czytelnikowi zagranicznemu jest przygotowany z okazji 85-lecia kwartalnika zeszyt specjalny wydany w języku angielskim w formie elektronicznej opublikowany na portalu Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.

Jacek WojciechowskiInstytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Jagielloński e-mail: [email protected]

BIBLIOTEKI AKADEMICKIE: OBSZARY KOOPERACJI

SŁOWA KLUCZOWE: Biblioteki akademickie. Biblioteki publiczne. Dydaktyka uniwersytecka. Nauka. Uczelnie wyższe. Współpraca międzybiblioteczna.

ABSTRAKT: Teza - Biblioteki akademickie muszą podjąć szeroko rozumianą współpracę wewnątrz uczelni i poza nią. Metody - Obserwacja. Analiza zdarzeń i piśmiennictwa. Predykcja. Wnioski - Istnieje konieczność współdziałania bibliotek w tej samej uczelni i wygenerowania organizacyjnej struktury sieci. Potrzebna jest również współpraca z pracownikami nauki, w różnych formach, w zakresie wspierania dydaktyki oraz badań - z wzajemnym zrozumieniem pożytków. Oczekuje się ponadto otwarcia na szeroką publiczność, z wykorzystaniem współpracy z biblioteki publicznymi

ELŻBIETA BARBARA ZYBERTInstytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytet Warszawski e-mail: [email protected]

FIŃSKIE SUKCESY I BIBLIOTEKI PUBLICZNE

SŁOWA KLUCZOWE: Finlandia. Biblioteki publiczne. Biblioteki szkolne. Współpraca biblioteczna. Organizacja bibliotekarstwa publicznego. Formy pracy bibliotecznej. Helsinki. Oulu. Helsinki City Library (HCL). Multilingual Library.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Głównym celem artykułu jest ukazanie roli i udziału bibliotek publicznych w Finlandii w codziennym życiu Finów i osiąganych przez nich sukcesach. Szczególna uwaga została w nim skierowana na biblioteki działające w Tampere. W niniejszym tekście przedmiotem rozważań są działania podejmowane przez fińskie biblioteki publiczne. Zwrócono uwagę na współpracę bibliotek publicznych i szkolnych w zaspokajaniu potrzeb edukacyjno-rekreacyjnych najmłodszych użytkowników bibliotek. Metody badań - Źródłem przedstawionych danych, spostrzeżeń i wniosków były głównie wystąpienia zaprezentowane podczas 78. Kongresu IFLA w Helsinkach, materiały opublikowane w materiałach IFLA oraz wizyty w różnych bibliotekach w tym kraju. Wyniki i wnioski - Wysoki poziom wykształcenia i oczytania wśród mieszkańców Finlandii ma swoje źródło w doskonałej organizacji bibliotekarstwa publicznego, czemu sprzyja zrozumienie władz samorządowych odpowiedzialnych za biblioteki oraz w działalności prowadzonej przez poszczególne placówki biblioteczne wychodzące ze swoją ofertą poza tradycyjne formy prac.



Agata Walczak-NiewiadomskaKatedra Bibliotekoznawstwa i Informacji NaukowejUniwersytet Łódzkiemail: [email protected]

MODEL BIBLIOTEKI RODZINNEJ NA PRZYKŁADZIE DOŚWIADCZEŃ AMERYKAŃSKICH

SŁOWA KLUCZOWE: Biblioteka dla dzieci. Czytelnictwo rodzinne. Usługi biblioteczne dla rodzin.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Artykuł omawia zagadnienie „czytelnictwa rodzinnego” i wyjaśnia rolę biblioteki w nowej formie obsługi czytelników. Jako przykład modelowych placówek realizujących koncepcję „family literacy” przedstawiona jest sieć amerykańskich bibliotek pod nazwą „Family Place Libraries” . Metody badań - W celu opracowania tekstu dokonano analizy dostępnej literatury przedmiotu, zwłaszcza zagranicznej. Wnioski poparte zostały własnymi obserwacjami i doświadczeniami. Wyniki/wnioski - Ze względu na swoją atrakcyjność i pozytywne wyniki, jakie osiąga sieć amerykańskich bibliotek rodzinnych, zaleca się wprowadzenie elementów omawianej koncepcji w rodzimych placówkach. Artykuł poszerza wiedzę na temat usług bibliotecznych dla rodzin oraz najmłodszych użytkowników bibliotek.


Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich

Among Polish library and information science journals, “Przegląd Biblioteczny” [The Library Review] holds a special place. It is the oldest scientific periodical in the field, founded in 1927, and from the very beginning it has attracted the cooperation of the m ost outstanding scholars and practitioners of Polish librarianship. It reflects contemporary research trends in library, information and book studies as well as innovative practical solutions in use in Polish libraries. Nowadays it is still the m ost popular and the m ost highy-rated Polish research journal in the field of library and information science.

W ith 2012 marking the 85th anniversary of the establishm ent of “Przegląd Biblioteczny”, we have the opportunity of addressing Englishspeaking readers who are perhaps not familiar with the kind of articles which our journal publishes. In this special issue we placed the translation of seven articles published between 2005-2010. The articles were selected by the Editorial Council, based on an independent assessm ent of the m ost interesting texts published in this period. We hope th a t this selection of articles on contemporary research in library and information science in Poland will m eet the interest of readers.

CONTENTS

“THE LIBRARY REVIEW” IN THE PAST AND IN THE YEARS 2005-2012:AN INTRODUCTIONBarbara Sosińska-Kalata (The Editor-in-Chief)

Abstract [1] | Full Text: HTML[2] PDF[3]

http://www.sbp.pl/library_review/abstract/1

http://www.sbp.pl/library_review/full_text/?cid=6159

http://pliki.sbp.pl/ac/library_review_special_issue/Library-Review-special-issue-2012-sosinska-kalata.pdf

THE LIBRARY’S ADDED VALUEJacek Wojciechowski

Abstract[4] | Full Text: HTML[5] PDF[6]

RESEARCH LIBRARIES IN POLAND IN SEARCH OF IDENTITYAndrzej Mężyński


OLD AND NEW PATHS OF LITERACYJadwiga Kołodziejska


ON THE CONTEMPORARY RESEARCH STATUS OF BOOK, LIBRARY AND INFORMATION SCIENCESKrzysztof Migoń


THE POTENTIAL OF ONLINE LIBRARY CATALOGUES FOR SUPPORTING OPPORTUNISTIC ACQUISITION OF INFORMATION PERTAINING SCHOLARLY LITERATURERemigiusz Sapa


THE USE OF OUTSOURCING IN POLISH HIGHER EDUCATION LIBRARIES IN THE LIGHT OF SURVEY RESEARCHArtur Jazdon



http://pliki.sbp.pl/ac/library_review_special_issue/Library-Review-special-issue-2012-wojciechowski.pdf



http://pliki.sbp.pl/ac/library_review_special_issue/Library-Review-special-issue-2012-mezynski.pdf



http://pliki.sbp.pl/ac/library_review_special_issue/Library-Review-special-issue-2012-kolodziejska.pdf



http://pliki.sbp.pl/ac/library_review_special_issue/Library-Review-special-issue-2012-migon.pdf



http://pliki.sbp.pl/ac/library_review_special_issue/Library-Review-special-issue-2012-sapa.pdf


PHOTOGRAPHS IN THE DIGITAL COLLECTION. ISSUES WITH THE DESCRIPTIVE AND SUBJECT CATALOGUING ON THE BASIS OF THE DIGITAL LIBRARY OF THE WARSAW UNIVERSITY OF TECHNOLOGYMaria Miller, Małgorzata Wornbard




http://pliki.sbp.pl/ac/library_review_special_issue/Library-Review-special-issue-2012-jazdon.pdf



http://pliki.sbp.pl/ac/library_review_special_issue/Library-Review-special-issue-2012-miller-wornbard.pdf


LIBRARY REVIEW


TREŚĆ

A r t y k u ł y

SEBASTIAN D. KOTUŁA: Dziedzictwo kultury książki a środowisko cyfrowe World Wide Web

LILIANNA NALEWAJSKA: Dydaktyka w bibliotece akademickiej. Analiza potrzeb i możliwych zmian

MONIKA WÓJCIK-BEDNARZ: Transfer kultury i nauki z Austrii w sieci bibliotek austriackich za granicą


„Kulturowa tożsamość książki” . Międzynarodowa Konferencja Naukowa (Wrocław, 5-7 grudnia 2012 r.) (Magdalena Przybysz-Stawska)


Designing Library Space For Children Ed. by Ingrid Bon, Andrew Cranfield and Caren Later. Berlin- Boston 2012 (Bogumiła Staniów).

Davies Gill, Richard Balkwill: The Professionals' Guide to Publishing. A practical introduction to working in the publishing industry. London-Philadelphia-New Delhi 2011 (Ewa Jabłońska- Stefanowicz)

Barbara Mauer-Górska: Biblioteki w ochronie i promocji zdrowia. Kraków 2012 (Maria Kocójowa)

Dobra kultury w Sieci (Remigiusz Sapa)



Z ż y c i a S B P


Ewa Chuchro (Barbara Sosińska-Kalata)

K r o n i k a ż y c i a n a u k o w e g o (Ewa Chuchro)

http://156.17.58.26:8000/cgi-bin/gw_2010_1_3/chameleon?sessionid=20120117202554131220&skin=default&lng=pl&inst=consortium&host=156.17.58.25%2b3333%2bDEFAULT&patronhost=156.17.58.25%203333%20DEFAULT&search=SCAN&function=INITREQ&sourcescreen=COPVOLSCR&pos=1&rootsearch=3&elementcount=1&u1=4&t1=Global%20perspectives%20on%20school%20libraries%20%3a%20projects%20and%20practices%20%2f%20ed.%20by%20Luisa%20Marquardt%20and%20Dianne%20Oberg%20%3b%20forew.%20by%20Randi%20Lundvall%20and%20Diljit%20Singh.&beginsrch=1


A b s t r a k t y a r t y k u ł ó w

SEBASTIAN D. KOTUŁAInstytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

DZIEDZICTWO KULTURY KSIĄŻKI A ŚRODOWISKO CYFROWE WORLD WIDE WEB

SŁOWA KLUCZOWE: Kultura książki. World Wide Web (WWW).

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, czy

World Wide Web (WWW) znajduje się pod wpływem kultury książki? Tym samym skupiono

się na wykazaniu analogii pomiędzy WWW a kulturą książki. Metody badań - W

przeprowadzonych analizach posłużono się metodą deskryptywno-porównawczą. Wyniki - W

komunikacji elektronicznej powszechnie korzysta się z kodów pisemnych oraz z obiektu,

jakim jest strona. Poza tym różnorodne projekty sieciowe nawiązują do przedsięwzięć

mieszczących się w ramach działalności bibliotecznej. Wskazano na paralele między WWW a

bibliotecznym zadaniem gromadzenia bogactwa piśmienniczego in corpore i udostępnienie go

in situ (idea stworzenia pełnego repozytorium piśmiennictwa) oraz między sposobem

organizowania wiedzy w postaci zatomizowanej bliskiej sposobowi przechowywania wiedzy w

encyklopediach (idea stworzenia skwantyfikowanego uniwersum informacyjnego). Wykazane

podobieństwa wpływają na porównywanie WWW do czytelni i książki (podobieństwa

strukturalno-metaforyczne) oraz do biblioteki (podobieństwa koncepcyjno-strukturalne).

Wnioski - World Wide Web znajduje się pod wpływem kultury książki, tj. koncepcyjnie,

strukturalnie i metaforycznie czerpie z jej dorobku.

LILIANNA NALEWAJSKABiblioteka Uniwersytecka w Warszawie

DYDAKTYKA W BIBLIOTECE AKADEMICKIEJ.

ANALIZA POTRZEB I MOŻLIWYCH ZMIAN

SŁOWA KLUCZOWE: Edukacja informacyjna. Information literacy. Dydaktyka biblioteczna.

Biblioteka akademicka.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Celem artykułu jest próba analizy potrzeb oraz możliwości

zmian w dydaktyce bibliotecznej w Polsce, a szczególnie na Uniwersytecie Warszawskim w

kontekście rozwoju społeczeństwa informacyjnego oraz przemian zachodzących w

szkolnictwie wyższym, związanych z wdrażaniem Procesu Bolońskiego. Edukacja

informacyjna prowadzona w wybranych bibliotekach uczelni europejskich pokazuje, że

polskie biblioteki akademickie nadal w niewystarczającym stopniu realizują zadania

edukacyjne, szczególnie w dostosowaniu do trzech etapów kształcenia oraz programów

edukacyjnych. Metody badań - Rozwiązania praktyczne i rozważania teoretyczne

zaczerpnięte z literatury polskiej i obcej oraz z dokumentów opisujących sytuację edukacji

informacyjnej w procesie edukacyjnym szkolnictwa wyższego stanowią tło dla wyników

badań ankietowych dotyczących szkoleń bibliotecznych przeprowadzonych na UW,

obserwacji własnych autorki podczas pracy w BUW oraz ze staży szkoleniowych w kilku

bibliotekach europejskich. Wyniki i wnioski - Na polskich uczelniach współpraca między

kadrą naukowo-dydaktyczną a bibliotekami w zakresie edukacji informacyjnej funkcjonuje

niezadowalająco. Świadomość środowiska naukowego i administracyjnego uczelni w Polsce,

co do znaczenia prawidłowo prowadzonej przez biblioteki edukacji informacyjnej, jest nadal

niska. Edukację informacyjną należy rozwijać od najniższego stopnia edukacji, a na

poziomie szkolnictwa wyższego powinna być wpisana w kontekst edukacyjny. W celu

spełnienia tego warunku niezbędne są działania podejmowane przez bibliotekarzy oraz

współpraca z kadrą naukową uczelni.

MONIKA WÓJCIK-BEDNARZWojewódzka Biblioteka Publiczna w Opolu Biblioteka Austriacka - Osterreich-Bibliothek

TRANSFER KULTURY I NAUKI Z AUSTRII W SIECI BIBLIOTEK AUSTRIACKICH ZA GRANICĄ

SŁOWA KLUCZOWE: Biblioteka Austriacka. Sieć bibliotek. Współpraca zagraniczna. Kultura

austriacka.

ABSTRAKT: Teza/Cel artykułu - Biblioteki austriackie za granicą, w tym w Polsce, istnieją

od ponad 20 lat. Działają na zasadzie partnerstwa z bibliotekami i uniwersytetami. W

artykule przedstawiono historię powstania sieci bibliotek austriackich, ich zbiorów,

użytkowników oraz formy działalności. Metody badań - Opracowanie powstało na podstawie

analizy materiałów źródłowych i informacyjnych opublikowanych oraz zaczerpniętych ze

stron internetowych portalu bibliotek austriackich za granicą. Wyniki/Wnioski - Sieć

bibliotek austriackich jest jednym z istotnych elementów austriackiej polityki kulturalnej za

granicą. Ważnym aspektem ich działalności, obok gromadzenia i udostępniania zbiorów,

jest ich aktywność jako centrów kultury i edukacji. Tworzą efektywną platformę wymiany

wiedzy, informacji i kultury z Austrią. W ramach sieci bibliotek austriackich za granicą

istnieje intensywna współpraca badaczy, której efektem są liczne publikacje.


LIBRARY REVIEW


TREŚĆ

A r t y k u ł y

REMIGIUSZ SAPA : Realizacja funkcji repozytoryjnych przez największe przedsięwzięcia zarejestrowane w Federacji Bibliotek Cyfrowych tworzone i współtworzone przez uczelnie

KATARZYNA ZIMNOCH: Biblioteka Stacji Naukowej Polskiej Akademii Nauk w Wiedniu

ŁUKASZ OPALIŃSKI : Wybrane aspekty metodologii badań cyklu życiowego publikacji naukowych

ADAM JACHIMCZYK: Obowiązki i kompetencje przedstawicieli zawodów informacyjnych. Perspektywa pracodawcy


„Biblioteka cyfrowa dziś a wyzwania jutra” Międzynarodowa konferencja naukowa (Kraków, 24-25 stycznia 2013 r.) (Krystyna Sanetra)

„Nauka o informacji w okresie zmian” . II Międzynarodowa Konferencja Naukowa (Warszawa,14-15 kwietnia 2013 r.) (Mariusz Luterek)


Grandes Encuadernaciones en las Bibliotecas Reales. Siglos XV-XXI, dirección a cargo de Maria Luisa López-Vidriero, Patrimonio Nacional. Madryt [2012] (Arkadiusz Wagner )̂

Artur Jazdon: Wydawcy poznańscy 1815-1914. Kształtowanie środowiska i repertuaru wydawniczego. Poznań 2012 (Oskar Czarnik)

Zdzisław Gębołyś: Biblioteki mniejszości niemieckiej w II Rzeczypospolitej. Katowice 2012 (Jacek Puchalski)

Zbigniew Gruszka: „Przegląd Biblioteczny”. Monografia. Łódź-Warszawa 2012 (Andrzej Mężyński)

Książka, biblioteka, informacja : między podziałami a wspólnotą III. Red. Jolanta Dzieniakowska i Monika Olczak-Kardas. Kielce 2012 (Agnieszka Bajor)



Z ż y c i a S B P

Sprawozdanie z działalności Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich za 2012 r.

Nagroda Naukowa SBP im. A. Łysakowskiego za rok 2012 (Jadwiga Sadowska)


Ewa Chuchro (Barbara Sosińska-Kalata)

Wykaz publikacji dr Ewy Chuchro (Maria Przastek-Samokowa)

Halina Kosętka (Michał Rogoż)


A b s t r a k t y a r t y k u ł ó w

REMIGIUSZ SAPAInstytut Informacji Naukowej i BibliotekoznawstwaUniwersytet Jagiellońskie-mail: [email protected]

REALIZACJA FUNKCJI REPOZYTORYJNYCH PRZEZ NAJWIĘKSZE PRZEDSIĘWZIĘCIA ZAREJESTROWANE W FEDERACJI BIBLIOTEK CYFROWYCH TWORZONE I

WSPÓŁTWORZONE PRZEZ UCZELNIE1

SŁOWA KLUCZOWE: Cyfrowe repozytoria uczelniane. Funkcje repozytoriów cyfrowych. Federacja Bibliotek Cyfrowych.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu: Celem badań było ustalenie, w jakim stopniu i w jaki sposób przedsięwzięcia zarejestrowane w Federacji Bibliotek Cyfrowych, bez względu na ich nazwę czy deklaracje twórców, realizują funkcje cyfrowych repozytoriów uczelnianych. Metoda badań: Badania przeprowadzono w grudniu 2012 i marcu 2013 r. Objęły 21 (spośród 50 największych pod względem liczby oferowanych obiektów przedsięwzięć budowanych lub współtworzonych przez uczelnie. Poszukiwano informacji na stronach WWW badanych przedsięwzięć, analizowano zawartość poszczególnych kolekcji oraz korzystano z wyszukiwania zaawansowanego. Wyniki i wnioski: Z wyjątkiem upubliczniania danych z badań i formalnego publikowania oryginalnych tekstów, można dostrzec próby realizacji większości funkcji repozytoriów uczelnianych. Poza dwoma repozytoriami z nazwy, działania te podejmowane są na niewielką skalę, sprawiają wrażenie spontanicznych i nieopartych na konsekwentnej strategii. Mimo dominacji podej ścia

1 Część badań stanowiących podstawę artykułu została zrealizowana w ramach projektu SYNAT - System Naukii Techniki


zorientowanego na budowanie kolekcji przydatnych użytkownikowi końcowemu w oparciuo zasoby pochodzące z różnych źródeł, nad podejściem zorientowanym na gromadzenie dorobku danej uczelni, dostrzec można interesujący potencjał tkwiący w ich łączeniu w ramach poszczególnych przedsięwzięć.

KATARZYNA ZIMNOCHZakład Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu w Białymstoku e-mail: [email protected]

BIBLIOTEKA STACJI NAUKOWEJ POLSKIEJ AKADEMII NAUK W WIEDNIU

SŁOWA KLUCZOWE: Polskie biblioteki naukowe za granicą. Biblioteka Stacji Naukowej PAN w Wiedniu.; Księgozbiór Ottona Forst-Battaglii. Wiedeń - Biblioteka polska.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Głównym celem artykułu było przedstawienie księgozbiorui działalności Biblioteki Stacji Naukowej PAN w Wiedniu. Starano się ukazać specyfikę księgozbioru oraz rolę polskiej biblioteki naukowej za granicą jako placówki popularyzującej naukę, historię i kulturę polską w Austrii, a jednocześnie nastawionej na kontakty środowiska naukowego polskiego i austriackiego. Placówka funkcjonuje od 1991 r. w ramach sieci bibliotek Polskiej Akademii Nauk. Metody badań - Księgozbiór i działalność Biblioteki poznano z autopsji podczas stażu naukowego w 2012 r. Wyniki i wnioski - Przeanalizowano księgozbiór Biblioteki, w tym, podarowany Stacji, zbiór Ottona Forst- Battaglii (1889-1965), wybitnego wiedeńskiego historyka i polonisty, zwracając uwagę na dokumenty dotyczące historii, kultury i literatury polskiej oraz stosunków polsko- austriackich. Opisano różne formy działalności Biblioteki (konferencje, sympozja, wystawy, projekty badawcze). Przedstawiono też działalność naukową i popularyzatorską Stacji Naukowej PAN w Wiedniu oraz jej wydawnictwa (serie wydawnicze i wydawnictwa ciągłe).

ŁUKASZ OPALIŃSKIBiblioteka Główna Politechniki Rzeszowskiej e-mail: [email protected]

WYBRANE ASPEKTY METODOLOGII BADAŃ CYKLU ŻYCIOWEGO PUBLIKACJI NAUKOWYCH

SŁOWA KLUCZOWE: Bibliometria. Czasopisma naukowe. Starzenie się piśmiennictwa. Współczynnik half-life. Zastosowanie.

ABSTRAKT: Teza/Cel artykułu - Celem artykułu jest przedstawienie koncepcji wyznaczania wskaźnika half-life oraz ocena jego przydatności w różnych obszarach naukoznawstwai bibliotekoznawstwa. Metoda badań - Artykuł opracowano na podstawie analizy piśmiennictwa, a kluczowe problemy związane ze wskaźnikiem half-life zostały zilustrowane na podstawie przykładowych danych, które przygotowano w oparciu o oryginalne idee przedstawione w piśmiennictwie. Wyniki i wnioski -Wskaźnik half-life wykorzystywany jest przed wszystkim w naukoznawczych badaniachj dyscyplin naukowych, projektowaniu typologii piśmiennictwa naukowego ze względu na kryterium czasu dezaktualizacji zawartej w nim wiedzy, jak również do modyfikowania istniejących mierników tzw. siły wpływu



czasopism naukowych (impact factor). W zarządzaniu kolekcjami bibliotek jego przydatność wydaje się być relatywnie mniejsza.

ADAM JACHIMCZYKInstytut Bibliotekoznawstwa i Dziennikarstwa.Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach e-mail: [email protected]

OBOWIĄZKI I KOMPETENCJE PRZEDSTAWICIELI ZAWODÓW INFORMACYJNYCH.PERSPEKTYWA PRACODAWCY

SŁOWA KLUCZOWE: Zawody informacyjne. Klasyfikacja zawodów i specjalności. Analityk informacji i raportów medialnych. Analityk ruchu na stronach internetowych. Broker informacji. Researcher. Menedżer zawartości serwisów internetowych. Specjalista zarządzania informacją. Architekt informacji. Specjalista SEO.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Zaktualizowana klasyfikacja zawodów i specjalności opublikowana przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w 2010 r. wymienia nowe zawody związane z przetwarzaniem informacji: analityka informacji i raportów medialnych, analityka ruchu na stronach internetowych, brokera informacji, menedżera zawartości serwisów internetowych, specjalistę zarządzania informacją. W klasyfikacji brak jednak charakterystyki wspomnianych zawodów. Celem artykułu jest przedstawienie wymaganych przez pracodawców kompetencje pracowników informacji oraz zakresu ich obowiązków. Metody badań - Podstawą opracowania jest analiza 41 ofert pracy zamieszczonych między 2005 a 2013 r. w internetowych serwisach rekrutacyjnych. W badaniu uwzględniono branżę, którą reprezentuje pracodawca, opisy stanowisk pracy oraz wymagania stawiane pracownikom. Wyniki - Z analizy wynika, że pracodawcy, reprezentujący różnorodne branże, potrzebują wysoko wykwalifikowanych profesjonalistów, których charakteryzuje znajomość zagadnień związanych z przetwarzaniem informacji i zastosowaniem do tego celu technologii informacyjnej. Ponadto powinni posiadać wiedzę z zakresu reklamy, marketingu, dziennikarstwa czy nauk społecznych. Wnioski - Klasyfikacja nie wyczerpuje listy profesji informacyjnych, gdyż rozwój technologiczny stale tworzy zapotrzebowanie na specjalistów w nowych zawodach związanych z przetwarzaniem informacji. Dynamiczny rozwój technologii informacyjnych wymaga dużej wszechstronności od pracowników informacjii rodzi określone wymagania przed systemem edukacji, który obecnie nie zaspokaja potrzeb pracodawców działających w sektorze informacyjnym.



LIBRARY REVIEW


TRESC

Pracownikom i współpracownikom „Przeglądu Bibliotecznego” (Barbara Sosińska-Kalata)

A r t y k u ł y

JADWIGA SADOWSKA: Ślady cenzury w „Przewodniku Bibliograficznym”. Druki do użytku

służbowego i wewnętrznego (1944-1988)

SABINA CISEK: Metodologia jakościowa we współczesnej informatologii wybrane aspekty

ANNA MATYSEK: Dokumenty normalizacyjne w Internecie

RENATA BOROŃSKA: Wpływ Internetu na proces gromadzenia zbiorów zwartych w BG UTP

w Bydgoszczy


„Biblioteka w przestrzeni edukacyjnej. Bibliotekarz 2.0 - nowoczesność na bazie tradycji”

(Kraków, 23-24 maj 2013 r.) (Anna Stach-Siegieńczuk)

„Biblioteka w komórce? Przyszłość usług bibliotecznych” Międzynarodowa Konferencja

Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego (Łódź, 4-6 czerwca 2013) (Justyna Jerzyk-Wojtecka)

Homo communicativus. Współczesne oblicza komunikacji i informacji (Toruń, 24-25 czerwca

2013 r.). (Karolina Żernicka)


Evelina Kristanova: Książka na łamach katolickich czasopism społeczno-kulturalnych

w Polsce w latach 1945-1953. Łodź: 2012 (Piotr Nowak)

Maria Siuda: Prasa województwa kieleckiego w latach 1944-1989: studium

historycznoprasoznawcze. Kielce 2012 (Małgorzata Korczyńska-Derkacz)

Boom i kryzys. Nowe czasopisma literacko-artystyczne i społeczno-kulturalne w Polsce po

roku 1980 Red. Magdaleny Rabizo - Birek. Rzeszów 2012 (Adrian Uljasz)

Bogdan Klukowski, Marek Tobera: W tym niezwykłym czasie. Początki transformacji

polskiego rynku książki (1989-1995). Warszawa 2013 (Evelina Kristanova)

Prasa regionalna i lokalna na terenie województwa podlaskiego w latach 1989-2010. Szkice i

materiały Praca zbiorowa pod red. Jadwigi Sadowskiej i Katarzyny Sawickiej-Mierzyńskiej.

Białystok 2013 (Małgorzata Korczyńska-Derkacz)


ABSTRAKTY

JADWIGA SADOWSKA

Zakład Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa

Uniwersytet w Białymstoku

e-mail: [email protected]

ŚLADY CENZURY

W „PRZEWODNIKU BIBLIOGRAFICZNYM”.

DRUKI DO UŻYTKU SŁUŻBOWEGO I WEWNĘTRZNEGO (1944-1988)

SŁOWA KLUCZOWE: Bibliografia narodowa. Cenzura. Polska. „Przewodnik

Bibliograficzny”. Druki do użytku służbowego. Druki do użytku

wewnętrznego.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - W artykule scharakteryzowano wydania

„Przewodnika Bibliograficznego”, w których rejestrowano książki do użytku

służbowego i wewnętrznego z lat 1944-1953 oraz 1968-1988,

niedopuszczone przez Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk

do rejestracji w bieżącej bibliografii narodowej. Metoda badań - Analiza

materiału źródłowego „Przewodnika Bibliograficznego” nr 1 z 1955 r. (do

użytku służbowego) oraz zeszytów „Przewodnika Bibliograficznego. Seria

Uzupełniająca: Druki do Użytku Wewnętrznego” z lat 1969-1988. Analizie

poddano opisy bibliograficzne z punktu widzenia tematyki, wydawców,

serii wydawniczych, odbiorców książek. Wyniki i wnioski - dokumenty „do

użytku wewnętrznego”/”służbowego” ze względu na tematykę traktowane

były przez GUKPPiW jako podlegające tajemnicy służbowej o ograniczonej

dostępności (niskie nakłady, wyłączenie z obrotu księgarskiego, na

prawach rękopisu). W latach 1969-1988 wydawane były głównie przez

instytucje naukowe i stanowiły od 3 do 9% rocznej produkcji wydawniczej

książek w Polsce.


SABINA CISEK

Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa

Uniwersytet Jagielloński


METODLOGIA JAKOŚCIOWA WE WSPÓŁCZESNEJ INFORMATOLGOII

WYBRANE ASPEKTY

SŁOWA KLUCZOWE: Badania jakościowe. Informatologia. Metodologia

jakościowa. XXI w.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Celem artykułu jest charakterystyka

wybranych aspektów jakościowego podejścia badawczego w informatologii

(i częściowo w bibliotekoznawstwie) w XXI w., w szczególności pogłębiony

opis jego najważniejszych cech oraz uchwycenie kierunków debaty

teoretyczno-metodologicznej toczonej explicite na łamach zagranicznych

czasopism anglojęzycznych. Metody badań - Główną metodę badań

stanowi analiza i krytyka piśmiennictwa. Źródłem analizowanych

publikacji była dziedzinowa baza LISTA (Library, Information Science and

Technology Abstracts). Wyniki i wnioski - Refleksja metodologiczna na

temat badań jakościowych w informatologii jest współcześnie

wielokierunkowa, a świadomość dylematów, problemów i uwarunkowań, w

tym epistemologicznych i etycznych, pogłębiona. W ciągu ostatnich dwu lat

nastąpił też szybki wzrost liczby jakościowych badań empirycznych.

ANNA MATYSEK

Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej

Uniwersytet Śląski w Katowicach




DOKUMENTY NORMALIZACYJNE W INTERNECIE

SŁOWA KLUCZOWE: Dokumenty normalizacyjne. Informacja

normalizacyjna. Katalogi norm. Wyszukiwarki norm.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Tradycyjne drukowane katalogi

dokumentów normalizacyjnych są wycofywane i zastępowane bazami

danych. Celem artykułu jest przedstawienie możliwości wyszukiwania

informacji o dokumentach normalizacyjnych w bazach danych dostępnych

w Internecie oraz ocena funkcjonalności tych baz. Metody badań - Do

badania wybrano bazy danych dostępne w portalach krajowych (PKN,

enormy.pl), europejskich (CEN, CENELEC, ETSI) i międzynarodowych (ISO,

IEC) organizacji normalizacyjnych. Funkcjonalność ich narzędzi

wyszukiwawczych oceniono na podstawie przeglądu i analizy interfejsów

tych baz oraz zastosowanych w nich metod prezentacji wyników

wyszukiwania. Wyniki analizy poddano porównaniu, które pozwoliło

wskazać narzędzia najbardziej funkcjonalne. Najważniejsze wyniki/wnioski

- Bazy danych zawierające dane o dokumentach normalizacyjnych, mimo

znacznej przewagi możliwości wyszukiwawczych i aktualności danych nad

drukowanymi katalogami, mają także istotną wadę: każda organizacja

udostępnia informacje wyłącznie o własnych dokumentach

normalizacyj nych.

RENATA BOROŃSKA

Biblioteka Główna

Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy



WPŁYW INTERNETU NA PROCES GROMADZENIA ZBIORÓW

ZWARTYCH W BIBLIOTECE

GŁÓWNEJ UNIWERSYTETU TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZEGO W

BYDGOSZCZY

SŁOWA KLUCZOWE: Gromadzenie zbiorów zwartych. Księgarnia

internetowa. Księgarnia wirtualna. Rynek książki w Polsce.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Celem artykułu jest refleksja nad

wpływem Internetu na proces gromadzenia zbiorów. Zjawisko to

przedstawiono na przykładzie Biblioteki Głównej Uniwersytetu

Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy. Metody badań - Praca

powstała na podstawie analizy piśmiennictwa przedmiotu i materiałów

źródłowych - stron WWW oraz praktycznych doświadczeń i własnych

przemyśleń autorki, dotyczących różnych aspektów gromadzenia zbiorów.

Przedstawiono analizę sytuacji oraz perspektywy rynku internetowego.

Omówiono różnice między tradycyjnym a internetowym rynkiem

wydawnictw. Rozważania ograniczono do zakupu książek polskich w

księgarniach. Pominięto aukcje internetowe i serwisy ogłoszeniowe, które

także umożliwiają zakupy. Zwrócono uwagę na zmiany w warsztacie

gromadzenia zbiorów oraz wpływ Internetu na tradycyjne zbiory. Wyniki i

wnioski - Internet spowodował rozwój metod i sposobów gromadzenia

zbiorów. Rynek internetowy uzupełnia zakupy, pomaga zachować

kompletność zbiorów gromadzonych w bibliotece. Wpłynął na poszerzenie

oferty i jej dostępność, a także zapewnił konkurencyjność w związku z

istnieniem dużej liczby punktów oferujących sprzedaż wydawnictw. Zakup

materiałów bibliotecznych za pośrednictwem Internetu często nie jest już

tylko alternatywą dla tradycyjnych zakupów, ale staje się niezbędnym

elementem procesu gromadzenia.


LIBRARY REVIEW

TREŚĆ

Od Wydawcy (Elżbieta Stefańczyk)

Od Redakcji (Elżbieta Barbara Zybert)

A r t y k u ł y

EWA GŁOWACKA: Społeczne korzyści z funkcjonowania bibliotek. Obszary, metody analizy i

oceny

BAIBA SPORANE: Digital cultural heritage and memory institutions within the structure of

national identity: philosophical discourse

ŁUKASZ OPALIŃSKI: „Annual aging factor’ jako narzędzie analiz starzenia się piśmiennictwa


MAGDALENA PRZYBYSZ-STAWSKA: Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego w Łodzi.

Wybrane zagadnienia


„Bibliotekarz uwolniony - deregulacja czy degradacja?’ - IV Ogólnopolska Konferencja

Naukowa (Białystok, 12-14 czerwca 2013 r.) (Halina Brzezińska-Stec, Hanna

Kościuch)

Zasady redagowania i wydawania czasopism naukowych. Seminarium dla wydawców i

redaktorów czasopism (biuletynów) naukowych. (Warszawa, 16 lipca 2013 r.)

(Bogumiła Warząchowska)

„Przyszłe biblioteki: nieograniczone możliwości’ - Światowy Kongres Bibliotek i Informacji

oraz 79. Konferencja Generalna IFLA (Singapur, 17-23 sierpnia 2013 r.) (Elżbieta

Barbara Zybert)

„Czas przemian - czas wyzwań. Rola bibliotek i ośrodków informacji w procesie

kształtowania kompetencji współczesnego człowieka’ . Ogólnopolska Konferencja

Naukowa (Warszawa, 10-11 października 2013 r.) (Justyna Jasiewicz, Małgorzata

Kisilowska)



Hanna Batorowska: Od alfabetyzacji informacyjnej do kultury informacyjnej. Rozważania o

dojrzałości informacyjnej. Warszawa 2013 (Jacek Wojciechowski)

Janina Kosman: Z dziejów bibliotek w pruskiej prowincji Pomorze w XIX i początkach XX

wieku. Szczecin 2013 (Zdzisław Gębołyś)

Biblioteki. Tożsamość. Kultura. Praca zbiorowa. Pod red. Iwony H. Pugacewicz, Elżbiety

Barbary Zybert. Warszawa 2013 (Adrian Uljasz)

Emilia Ohar: Dytaca knyga w ukrains'komu sociumi (dosuid perechidnoi doby). Monografja.

L'viv 2012 (Bogumiła Staniów)



Z ż y c i a S B P


ABSTRAKTY

EWA GŁOWACKA


Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu


SPOŁECZNE KORZYŚCI Z FUNKCJONOWANIA BIBLIOTEK. OBSZARY, METODY ANALIZY I OCENY

SŁOWA KLUCZOWE: Biblioteki. Wpływ społeczny. Metody badań.

ABSTRAKT: Cel - W artykule przedstawiono różnorodne i jednocześnie ważne role

bibliotek we współczesnym społeczeństwie. Instytucje te niewątpliwie przyczyniają

się do rozwoju kapitału intelektualnego i społecznego, a także korzyści materialnych

swojego otoczenia. Celem artykułu jest charakterystyka głównych nurtów badań w

zakresie oddziaływania usług biblioteczno-informacyjnych na społeczność.

Przedstawiono również stosowane obecnie metody i narzędzia jego oceny. Metody


badań - Dla potrzeb realizacji wyznaczonego celu zastosowano metodę analizy i

krytyki literatury przedmiotu, jak również opisu metodologii i rezultatów badań

społecznego wpływu bibliotek na otoczenie oraz analizę światowych inicjatyw

badawczych związanych z kształtowaniem metod i narzędzi stosowanych w ocenie

wpływu bibliotek na otoczenie społeczne. Wyniki i wnioski - Badania społecznych

korzyści z funkcjonowania bibliotek w ostatnich latach rozwijają się dość prężnie na

świecie. Rozwija się także metodologia omawianego przedmiotu badań. Warto

prowadzić dalsze prace związane z rozwojem metod oceny wpływu bibliotek na

otoczenie społeczne oraz tworzyć wskaźniki służące porównaniu ich działań w

omawianym zakresie.

BAIBA SPORANE

The Institute of Advanced Social and Political Research

The Faculty of Social Sciences, University of Latvia


CYFROWE DZIEDZICTWO KULTUROWE I INSTYTUCJE PAMIĘCI W STRUKTURZE TOŻSAMOŚCI NARODOWEJ: DYSKURS FILOZOFICZNY

SŁOWA KLUCZOWE: Tożsamość narodowa. Postmodernizm. Dziedzictwo kulturowe.

Pamięć zbiorowa. Cyfryzacja. Instytucje pamięci. Biblioteka.

ABSTRAKT: Teza/Cel artykułu - Celem artykułu jest przedstawienie przyczyn

interakcji i relacji łączących tożsamość narodową, pamięć zbiorową, dziedzictwo

kulturowe, cyfryzację oraz biblioteki rozumiane jako instytucje pamięci, a także

potwierdzenie instytucji pamięci i cyfrowej pamięci zbiorowej jako istotnego źródła

tożsamości narodowej. Metody badań - W opinii autora zasoby cyfrowe zarządzane

przez instytucje pamięci, w szczególności biblioteki, stanowią podstawy tożsamości

narodowej. Autor przedstawia postmodernizm jako teoretyczny fundament systemu

pojęć "tożsamość narodowa - pamięć zbiorowa - dziedzictwo kulturowe - instytucje

pamięci - zasoby cyfrowe - użytkownicy" i omawia strukturę tego systemu oraz jego

poszczególne pojęcia. W pracy nad artykułem posłużono się jakościową metodą


badawczą z wykorzystaniem analizy dyskursu i teoretycznej analizy źródeł takich

jak: J. Baudrillard, I. Hassan, D. Harvey, R. J. Lifton, J. F. Liotard, P. Waugh, A. J.

Toynbee, G. E. Veith et al., konwencji i postanowień Komisji Europejskiej, Komitetu

Europejskiego i Parlamentu Europejskiego oraz regulacji prawnych dotyczących

kultury i dziedzictwa kulturowego wdrożonych przez rząd Łotwy. Wyniki i wnioski

- Tożsamość narodowa jest postrzegana jako zbiór znaczeń, których głównymi

przejawami są dziedzictwo kulturowe i narodowe stanowiące podstawę osobistego

systemu wartości i doświadczeń. Pojęcie tożsamości narodowej jest kształtowane

przez ogół wyobrażeń o powiązaniu z danym obiektem. Wyobrażenia powstają w

procesie interakcji osobowości z pamięcią zbiorową opartą na zasobach cyfrowych.

Pamięć zbiorowa, tj. zasoby biblioteczne, muzealne i archiwalne, szczególnie w

postaci cyfrowej, stanowi główny element w konstruowaniu tożsamości narodowej.

Proces konstruowania realizują instytucje pamięci poprzez gromadzenie,

zapisywanie, porządkowanie i udostępnianie zasobów w toku cyfryzacji.

Digitalizacja powinna stać się głównym narzędziem do utrzymania, integracji,

komunikacji i tożsamości w procesie globalizacji. Autor przedstawia teoretyczny

model bazujący na dyskursie idei postmodernistycznych, teoretycznych wniosków

wyciągniętych przez znanych badaczy i filozofów, oficjalnych konwencji, zaleceń i

deklaracji, aby uzasadnić znaczenie zasobów instytucji pamięci jako fundamentu

tożsamości narodowej. Owa teoretyczna analiza „tożsamości narodowej - pamięci

zbiorowej - dziedzictwa kulturowego - instytucji pamięci - zasobów cyfrowych -

użytkowników” jest pierwszą na Łotwie próbą zaznaczenia istotnej roli instytucji

pamięci, szczególnie bibliotek, w systemie dziedzictwa kulturowego, cyfryzacji,

nowego środowiska oraz tożsamości narodowej. Filozoficzny dyskurs

postmodernizmu akceptuje koncepcję wiodącej roli instytucji pamięci w strukturze

dziedzictwa narodowego/cyfrowego oraz tożsamości narodowej.

ŁUKASZ OPALIŃSKI

Biblioteka Główna Politechniki Rzeszowskiej


„ANNUAL AGING FACTOR” JAKO NARZĘDZIE ANALIZ STARZENIA SIĘ PIŚMIENNICTWA

SŁOWA KLUCZOWE: Bibliometria. Czasopisma naukowe. Starzenie się

piśmiennictwa. Wskaźnik annual aging. Wskaźnik half-life.

ABSTRAKT: Teza/Cel artykułu - Celem artykułu jest ocena przydatności i

charakterystyk bibliometrycznych wyników uzyskiwanych w oparciu o annual aging

fa cto r Bertrama Brookesa w niektórych obszarach bibliotekoznawstwa i

naukoznawstwa, jak również porównanie niektórych aspektów stosowania

wskaźników annual aging oraz half-life. Metoda badań - Artykuł opracowano na

podstawie analizy piśmiennictwa, a kluczowe problemy związane z annual aging

fa cto r zostały zilustrowane na podstawie przykładowych danych, które

przygotowano w oparciu o oryginalne metody organizacji danych doświadczalnych

przedstawione w piśmiennictwie. Wyniki i wnioski - Wykorzystanie annual aging

fa cto r oraz związanej z nim koncepcji użyteczności prac naukowych możliwe jest

tylko w przypadku wykładniczego spadku cytowań artykułów z kolejnych, coraz

odleglejszych od daty badania lat. Wskaźnik wykazuje także przydatność w

naukoznawczym badaniu czasopism oraz dyscyplin naukowych, w aspekcie

szybkości starzenia się publikacji.


MAGDALENA PRZYBYSZ-STAWSKA

Uniwersytet Łódzki

Katedra Bibliotekoznawstwa I Informacji Naukowej


BIBLIOTEKA WYŻSZEGO SEMINARIUM DUCHOWNEGO

W ŁODZI: WYBRANE ZAGADNIENIA

SŁOWA KLUCZOWE:. Biblioteki specjalne. Biblioteki kościelne.

Seminarium duchowne. Łódź. Wincenty Tymieniecki.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - W artykule opisano funkcjonowanie

Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Łodzi. Jej znaczenie

zwiększa fakt, iż jest ona jedyną teologiczną katolicką biblioteką naukową,

działająca w archidiecezji łódzkiej. Przedstawiono strukturę organizacyjną,

warsztat informacyjny i księgozbiór wybranej placówki, oraz sposoby

korzystania z gromadzonych przez nią zbiorów. W założeniu, zebrane dane

służyć miały prezentacji tej, posiadającej długą historię, biblioteki,

stanowiąc jeden z punktów odniesienia dla dalszych badań w obrębie

bibliotek kościelnych w Polsce. Metody badań - Tekst opiera się w

znaczącej części na analizie materiałów źródłowych (strona internetowa

seminarium duchownego w Łodzi, literatura dotycząca bibliotek

kościelnych w Polsce, opracowanie poświęcone Wyższemu Seminarium

Duchownemu w Łodzi, sprawozdania z działalności opisywanej biblioteki),

a także, częściowo, na podstawie danych, uzyskanych w trakcie wywiadu,

przeprowadzonego z pracownikami biblioteki. Wyniki - Zebrany materiał

pozwolił na przedstawienie wybranej placówki, jej warunków lokalowych,

działalności i struktury gromadzonego księgozbioru oraz sposobów jego

udostępniania. Wnioski - Przedstawiona biblioteka charakteryzuje się

dobrą kondycją, szczególnie pod względem posiadanego księgozbioru oraz

warunków lokalowych.


Rocznik 82 2014


LIBRARY REVIEW

zeszyt 1

TREŚĆ

ARTYKUŁY

MAREK NAHOTKO: Współdziałanie metadanych w chmurze

VIOLETTA PERZYŃSKA: Biblioteki Akademii Wychowania Fizycznego w

Polsce - realia funkcjonowania

Z WARSZTATÓW BADAWCZYCH

MAGDALENA WÓJCIK: Gaming w bibliotekach - klasyczne Role-Playing

Games a czytelnictwo

SPRAWOZDANIA

„Książka i biblioteka w procesie komunikacji społecznej. W setną rocznicę

urodzin profesora Karola Głombiowskiego” Konferencja naukowa (Wrocław,

4-6 grudnia 2013 r.) (Renata Aleksandrowicz, Halina Rusińska-Giertych)

RECENZJE I PRZEGLĄDY PIŚMIENNICTWA

Bibliotekarstwo. Pod red. Anny Tokarskiej (Dariusz Grygrowski)

Sebastian Dawid Kotuła: Komunikacja bibliologiczna wobec World Wide Web.

Lublin 2013 (Jacek Wojciechowski)

Alfred Toczek: Lwowskie środowisko historyczne i jego wkład w kulturę

książki i prasy (1860-1918). Kraków 2013 (Adrian Uljasz)

Tomasz Kruszewski: Deliciae Thorunienses. Poszukiwania tożsamości miasta

w literaturze podróżniczej. Toruń 2013 (Małgorzata Pietrzak)

Ivona Kollarova: Slobodny vydavatel, mysliaci citatel’. Typograficke medium v

jozefinskej dobe, Budmerice 2013 (Ewa Repucho)



Z ŻYCIA SBP

KRONIKA ŻYCIA NAUKOWEGO (Dorota Grabowska)

Z ŻAŁOBNEJ KARTY

Aleksandra Wejman-Sowińska (Hanna Tadeusiewicz)

WSKAZÓWKI DLA AUTORÓW

ABSTRAKTY ARTYKUŁÓW:

MAREK NAHOTKO




WSPÓŁDZIAŁANIE METADANYCH W CHMURZE

SŁOWA KLUCZOWE: Współdziałanie metadanych. Linked Data. Systemy

biblioteczne nowej generacji.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - W artykule podjęto próbę przedstawienia

najnowszych kierunków prac dla zapewnienia współdziałania metadanych

bibliotecznych. Metody badań - Wykorzystano metodę analizy

piśmiennictwa dotyczącego współdziałania systemów informatycznych oraz

narzędzi służących zapewnieniu współdziałania metadanych. Wyniki - Prace

służące standaryzacji w obszarze metadanych bibliotecznych, realizowane od

XIX w., obecnie zmierzają w kierunku dostosowania rozwiązań do potrzeb i

możliwości sieci rozległych. W tym środowisku szczególnego znaczenia

nabiera możliwość współdziałania (ang. interoperability) metadanych. W

artykule przedstawiono problemy współdziałania systemów informacyjnych

oraz narzędzia zapewniające współdziałanie metadanych. Najnowsze prace w

tym kierunku związane są z zastosowaniem idei Linked Data. Obecnie trwa

przenoszenie słowników metadanych stosowanych w bibliotekarstwie do

RDF, w celu udostępnienia ich jako zasobów Linked Data. Trwają również

prace nad zastosowaniem Linked Data w zintegrowanych systemach

bibliotecznych. Wnioski - Dostosowanie standardów używanych w

bibliotekach do rozwiązań stosowanych powszechnie w sieciach rozległych

daje nowe perspektywy w zakresie współdziałania metadanych, a pośrednio -

funkcjonowania systemów informacyjno-wyszukiwawczych.


VIOLETTA PERZYŃSKA

Biblioteka Główna

Akademii Wychowania Fizycznego

Józefa Piłsudskiego w Warszawie


BIBLIOTEKI AKADEMII WYCHOWANIA

FIZYCZNEGO W POLSCE -

REALIA FUNKCJONOWANIA

SŁOWA KLUCZOWE: Biblioteka akademicka. Zarządzanie biblioteką.

Badania jakościowe.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Artykuł omawia realia funkcjonowania

bibliotek AWF, akcentując problemy, z którymi się one aktualnie borykają.

Rys historyczny poprzedza omówienie warunków lokalowych, infrastruktury,

finansowania, struktury zatrudnienia, zasobów edukacyjnych, otoczenia

prawnego. Podjęto także próbę wytyczenia ewentualnych obszarów

współpracy. Metoda badań - analiza dostępnego piśmiennictwa na dany

temat, zestawienie informacji zebranych na stronach WWW i wywiady z

pracownikami wszystkich bibliotek AWF w Polsce. Wnioski - Biblioteki AWF

koncentrują się, głównie, na zadaniach bezpośrednio związanych z obsługą

użytkowników we własnym środowisku. Nie są zorientowane na współpracę.

Taka sytuacja nie sprzyja budowaniu marki bibliotek AWF, ani nie stanowi o

ich konkurencyjności w stosunku do innych bibliotek akademickich.


MAGDALENA WÓJCIK




GAMING W BIBLIOTEKACH - KLASYCZNE ROLE-PLAYING GAMES

A CZYTELNICTWO

SŁOWA KLUCZOWE: Gaming. Gry fabularne. RPG. Biblioteki publiczne.

Czytelnictwo.

ABSTRAKT: Teza/cel - Głównym celem przeprowadzonych badań było

określenie możliwości wykorzystania atrakcyjności klasycznych RPG (Role

Playing Games) w promocji działalności bibliotek i propagowaniu

czytelnictwa. Metoda - Przeprowadzono badania ankietowe w środowisku

osób grających w klasyczne gry typu RPG. Wyniki - Badania pokazały, że

granie w RPG może - w subiektywnej ocenie respondentów - stymulować

rozwój wybranych cech i umiejętności, takich jak: zdolności narracyjne,

kreatywność, zdolność logicznego myślenia czy umiejętność pracy w grupie

oraz pobudzać do twórczej aktywności, skłaniając do opracowywania

utworów literackich, muzycznych czy plastycznych. Przeprowadzone badania

pokazały również, że choć granie w określoną grę stosunkowo rzadko

prowadzi do sięgnięcia po dzieło literackie, na podstawie którego została

stworzona, to jednak często granie skłania do sięgania po książki osadzone w

klimacie lub gatunku podobnym do gry. Badania pokazały również, że nieco

ponad 40% respondentów chciałoby mieć możliwość organizowania w

bibliotece sesji RPG. Możliwość grania w RPG mogłaby również -

przynajmniej dla części badanych - stać się argumentem skłaniającym ich do

częstszych wizyt w bibliotece. Wnioski - Granie w tradycyjne gry fabularne

może w pewnym zakresie korzystnie wpływać na rozwój zainteresowań

czytelniczych i być interesującym elementem promocji książki.


LIBRARY REVIEW



TREŚĆ

ARTYKUŁY

DARIUSZ GRYGROWSKI: Zwrot nakładu z inwestowania w bibliotekę

KRYSTYNA K. MATUSIAK, MARY STANSBURY, EWA BARCZYK: Kształcenie

nowego pokolenia specjalistów z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji

naukowej: sytuacja w Stanach Zjednoczonych

EWA JADWIGA KURKOWSKA: Kursy online w polskich bibliotekach

akademickich

POLEMIKI

Justyna Andrzejczak, Małgorzata Francuz, Krystyna Kalkowska: Komentarz

do artykułu - Perzyńska Violetta: Biblioteki Akademii Wychowania

Fizycznego w Polsce - realia funkcjonowania. „Przegląd Biblioteczny” 2014, z.

1, s. 25-39

Renata Mroczek: Komentarz do artykułu - Perzyńska Violetta: Biblioteki

Akademii Wychowania Fizycznego w Polsce - realia funkcjonowania.

„Przegląd Biblioteczny” 2014, z. 1, s. 25-39

SPRAWOZDANIA

„E-eksplozja - narzędzia - metody - użytkownicy”. Konferencja naukowa

(Kraków, 27 marca 2014 r.) (Krystyna Sanetra)

„Na co dzień i od święta. Książka w życiu Polaków w XIX-XX wieku”.

Ogólnopolska interdyscyplinarna konferencja naukowa (Warszawa, 27-28

marca 2014 r.) (Dorota Pietrzkiewicz)

„Książka, biblioteka, informacja - między podziałami a wspólnotą”. IV

Ogólnopolska konferencja naukowa (Kielce, 7-8 kwietnia 2014 r.) (Agnieszka

Bajor, Hanna Langer)

„Jak pisać prace naukowe? Gdzie publikować?”. I Międzynarodowa

Konferencja „Pulsu Uczelni” (Opole, 4 kwietnia 2014 r.) (Eliza Lubojańska)


Władysław Marek Kolasa: Historiografia pra.sy polskiej (do 1918 roku) -

naukometryczna analiza dyscypliny 1945-2009. Kraków 2013 (Piotr Nowak)

Bogumiła Warząchowska: Książka, pra,sa i biblioteka w działalności Kościoła

katolickiego w województwie śląskim (1922-1939). Katowice 2012 (Zdzisław

Gębołyś)

Library Codes o f Ethics Worldwide. Anthology = Verhaltensregeln fur

Bibliothekare im internationalen Kontext. Eine Anthologie. [Ed. by] Zdzisław

Gębołyś and Jacek Tomaszczyk. Berlin 2012 (Ewa Olszowy)



Z ŻYCIA SBP

KOMUNIKATY

Olimpiada Bibliologiczna i Informatologiczna. I edycja (Łódź, 26 maja 2014

r.) (Mariola Antczak)


ABSTRAKTY ARTYKUŁÓW

DARIUSZ GRYGROWSKI

Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych

Uniwersytet Warszawski

e-mail:[email protected]

ZWROT NAKŁADU Z INWESTOWANIA

W BIBLIOTEKĘ

SŁOWA KLUCZOWE: Ocena efektywności bibliotek. Finansowanie bibliotek.

Zwrot nakładu z inwestycji.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Widocznym nurtem w badaniach

bibliotekoznawczych oraz w praktyce zarządzania bibliotekami w ostatnich

latach stała się kwestia oceny efektywności bibliotek i pożytku, jaki daje

społeczeństwu ich funkcjonowanie i finansowanie. Niektóre biblioteki, chcąc

wykazać się swą efektywnością i przydatnością dla obsługiwanej

społeczności, prowadzą same, lub zlecają zewnętrznym podmiotom,

przeprowadzenie analizy zwrotu z inwestowania w bibliotekę. Niektóre z

owych analiz zmierzają do wykazania wysokiej stopy zwrotu z takiej

inwestycji wyrażonej w jednostkach monetarnych. Artykuł zawiera

rozważania na temat potrzeby prowadzenia owych analiz i stosowanych w

nich metod. Metody badań - Zastosowano metodę analizy piśmiennictwa i

analizy źródeł w postaci raportów z analiz zwrotu z inwestowania w

biblioteki. Wyniki i wnioski - Analiza zwrotu nakładu z inwestowania w

bibliotekę, której efektem jest wyrażanie wartości usług bibliotecznych w

jednostkach monetarnych, może budzić kontrowersje. Zwłaszcza, że

wielkości niektórych składników w takich analizach wydają się mocno

szacunkowe. Mimo tych zastrzeżeń przeliczanie wartości usług

bibliotecznych na pieniądze można uznać za dopuszczalny, a niekiedy

niezbędny zabieg marketingowy.


KRYSTYNA K. MATUSIAK

Morgridge College of Education

University of Denver


MARY STANSBURY

Morgridge College of Education

University of Denver


EWA BARCZYK

University of Wisconsin-Milwaukee Libraries

University of Wisconsin-Milwaukee


KSZTAŁCENIE NOWEGO POKOLENIA SPECJALISTÓW

Z ZAKRESU BIBLIOTEKOZNAWSTWA I INFORMACJI NAUKOWEJ:

SYTUACJA W STANACH ZJEDNOCZONYCH

SŁOWA KLUCZOWE: Kształcenie w zakresie bibliotekoznawstwa i informacji

naukowej. Szkoły bibliotekarskie. Program nauczania. Akredytacja.

Specjaliści.

ABSTRAKT: Artykuł zawiera analizę amerykańskiego modelu kształcenia w

zakresie bibliotekoznawstwa i informacji naukowej w świetle zmian

wynikających z rozwoju technologii informacyjno-komunikacyjnych.

Powszechnie uznawany model profesjonalnego kształcenia w Stanach

Zjednoczonych podkreśla wagę ukończenia studiów magisterskich w ramach

programów akredytowanych przez American Library Association (ALA).

Autorki artykułu prezentują historię rozwoju niniejszego podejścia i




omawiają pokrótce proces akredytacji ALA, a także analizują sposoby

dostosowywania programów kształcenia do zmieniającego się środowiska

informacyjnego, przedstawiają dyskusję na temat ruchu iSchool oraz rozwój

bazowego programu kształcenia. Ponadto w artykule przedstawiono związki

pomiędzy teorią a praktyką kształcenia w zakresie bibliotekoznawstwa i

informacji naukowej i omówiono, z perspektywy osoby kształcącej, proces

kształcenia specjalistów z tegoż zakresu. W podsumowaniu autorki

potwierdzają, iż model zaawansowanego profesjonalnego kształcenia w

zakresie bibliotekoznawstwa i informacji naukowej pozostaje relewantny w

środowisku cyfrowym, wymaga jednak większej elastyczności i

współdziałania z praktyką.

EWA JADWIGA KURKOWSKA

Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii



KURSY ONLINE W POLSKICH BIBLIOTEKACH AKADEMICKICH

SŁOWA KLUCZOWE: Kursy e-learningowe. Kursy online. Biblioteki

akademickie. E-learning.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Celem artykułu jest przedstawienie, w

jakim stopniu polskie biblioteki akademickie realizują swoją funkcję

edukacyjną korzystając z kursów e-learningowych. Metody badań - Do jego

przygotowania wykorzystano wyniki badań polegających na analizie oferty

tych bibliotek zamieszczonej na ich stronach internetowych. Wyniki i

wnioski - Kursy e-learningowe stały się jedną z form dydaktyki bibliotecznej,

jednakże wiele spośród nich ma charakter zamknięty i w ograniczonym

stopniu wykorzystuje narzędzia do samooceny studiujących. Większość z

nich dotyczy przysposobienia bibliotecznego, w niewielkim stopniu rozwijane

są pozostałe kompetencje informacyjne. Kursy e-learningowe w bibliotekach,

chociaż są coraz częściej wykorzystywane - zwłaszcza w większych

bibliotekach, wymagają jeszcze dopracowania.


LIBRARY REVIEW



TREŚĆ

ARTYKUŁY

MAREK TOBERA: Księgarstwo spółdzielcze i prywatne w okresie

trójsektorowości polskiego rynku książki (1945-1950)

SHIFRA BARUCHSON-ARBIB, FRIDA SHOR: Bieżące trendy w

wykorzystywaniu baz danych przez studentów. Studium przypadku

MARTA GRABOWSKA, RALPH ADAM: „Biblioteka na fali” . Technologie

radiowe w bibliotekach

MAŁGORZATA FEDOROWICZ-KRUSZEWSKA: Jakość bibliotek

obsługujących osoby z niepełnosprawnością - przegląd instrumentów

badawczych

Z WARSZTATÓW BADAWCZYCH

AGNIESZKA KUCHARSKA, KAMILA KOKOT: Dział Pozycje Wydzielone w

Bibliotece Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego

SPRAWOZDANIA

Rynek książki po zakończeniu programu ARROW PLUS (Kraków, 22 stycznia

2014 r.) (Halina Grzywacz)

„Kultura cyfrowa: nowe umiejętności i nowe wyzwania”. Konferencja

naukowa (Łódź, 26 maja 2014 r.) (Magdalena Kokosińska)

RDA - Resource Description and Access - status and perspectives 2014.

IFLA satellite meeting (Frankfurt nad Menem, Niemiecka Biblioteka

Narodowa, 13 sierpnia 2014 r.) (Leszek Śnieżko)


Jerzy Franke: „CZYSTOŚĆ” (1905-1909) Augustyna Wróblewskiego albo

iluzja etycznej krucjaty. Warszawa 2013 (Andrzej Skrzypczak

Kultura czytelnicza dzieci i młodzieży początku XXI wieku. Szkice

bibliologiczne. Red. nauk. Mariola Antczak, Alina Brzuska-Kępa, Agata

Walczak-Niewiadomska. Łódź 2013 (Małgorzata Pietrzak)



Z ŻYCIA SBP

KOMUNIKATY

Nagroda Naukowa SBP im. Adama Łysakowskiego za rok 2013 (Jadwiga

Sadowska)


ABSTRAKTY ARTYKUŁÓW

MAREK TOBERA




KSIĘGARSTWO SPÓŁDZIELCZE I PRYWATNE

W OKRESIE TRÓJSEKTOROWOŚCI POLSKIEGO

RYNKU KSIĄŻKI (1945-1950)

SŁOWA KLUCZOWE: Księgarstwo polskie - historia. Rynek książki 1945

1950. Księgarstwo prywatne. Księgarstwo spółdzielcze. Księgarstwo

państwowe. Trójsektorowość na rynku książki. Związek Księgarzy Polskich,

Centrala Spółdzielni Wydawniczych i Księgarskich. Polityka władz PRL wobec

rynku książki. Dom Książki - geneza. Upaństwowienie księgarstwa.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Artykuł prezentuje kolejne fazy polityki

władz prowadzonej w latach 1945-1950 wobec księgarskich firm

samodzielnych i kolektywnych. Ukazane zostały też, podejmowane w

środowisku księgarzy prywatnych i spółdzielczych, próby dostosowania się

do stale zmieniającej się sytuacji, walki o przetrwanie oraz perswazji wobec

rządzących, jak również napięcia, do których dochodziło na tle różnic

interesów między tymi sektorami. Metoda badań - Podstawę źródłową

opracowania stanowią dokumenty z Archiwum Akt Nowych w Warszawie

(zwł. zespoły Związku Księgarzy Polskich, Centrali Spółdzielni Wydawniczych

i Księgarskich oraz KC PPR i KC PZPR), a także artykuły i informacje z

ówczesnej prasy branżowej - „Przeglądu Księgarskiego”, „Biuletynu

Księgarstwa Spółdzielczego” i „Pracy Księgarskiej”. Wykorzystano również

opublikowane wspomnienia bezpośrednich uczestników wydarzeń -

księgarzy pracujących w omawianym okresie w firmach należących do trzech

różnych sektorów. Wyniki i wnioski - Lata 1945-1950 były specyficznym

okresem w dziejach polskiego rynku książki. Pod względem własnościowym i

ekonomicznym dominowały wówczas na nim firmy prywatne, spółdzielcze i

państwowe, dlatego w ówczesnej publicystyce branżowej określano ten model

mianem trójsektorowości. Władze komunistyczne dążyły do ustanowienia

monopolu własności państwowej, z biegiem czasu coraz ostrzej zwalczając

księgarstwo prywatne, instrumentalnie zaś traktując spółdzielnie. Operację

nacjonalizacji handlu książką zwieńczyło utworzenie państwowej centrali

Dom Książki (1950) w oparciu o wchłonięte przez nią placówki spółdzielcze i

kosztem zmarginalizowanego, a niebawem faktycznie zlikwidowanego,

sektora prywatnego. Znamienne dla stalinizmu stało się zastąpienie

trójsektorowości modelem „jednosektorowym”, czyli księgarstwem

państwowym. Efekt przeprowadzonych zmian był trwały - ten kształt rynku

w swym zasadniczym zarysie zachował się już do końca PRL.

SHIFRA BARUCHSON-ARBIB

Wydział Nauki o Informacji

Uniwersytet Bar Ilan, Izrael

e-mail: [email protected], [email protected]

FRIDA SHOR

Kierownik Biblioteki

Uniwersytet w Ariel, Izrael


BIEŻĄCE TRENDY W WYKORZYSTYWANIU

BAZ DANYCH PRZEZ STUDENTÓW

STUDIUM PRZYPADKU

SŁOWA KLUCZOWE: Wykorzystanie baz danych. Płeć a bazy danych.

Wykładowcy a bazy danych. Przysposobienie biblioteczne. Wykorzystanie baz

danych przez studentów. Uniwersytety a bazy danych.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Celem niniejszego artykułu było zbadanie

bieżących trendów w wykorzystaniu elektronicznych baz danych przez

studentów Uniwersytetu w Ariel (Izrael). Jako punkt wyjścia przyjęto

założenie, że studenci powinni wykorzystywać akademickie bazy danych w

celu realizacji zadań otrzymywanych podczas zajęć, ponieważ Internet nie

może zaspokoić wszystkich potrzeb informacyjnych. Pod uwagę wzięto

zmienne takie jak język, płeć, kierunek studiów, skuteczność

przysposobienia bibliotecznego i zachętę ze strony wykładowców. Metody

badań - Badanie przeprowadzono przy zastosowaniu ustrukturyzowanego

kwestionariusza wypełnionego przez 637 studentów. Większość studentów

wybrała Internet, jedynie 28% respondentów preferowało elektroniczne bazy




danych. Przy wykorzystywaniu akademickich baz danych zaobserwowano

kilka istotnych zmiennych, mianowicie znajomość języka angielskiego,

odbyte przysposobienie biblioteczne, zachętę ze strony wykładowców, płeć

oraz wydział uniwersytetu. Badania wskazują, że kobiety wykorzystują baz

danych częściej niż mężczyźni, a także częściej sięgają w tej kwestii po pomoc

ze strony pracowników biblioteki. Odnotowano również różnice pomiędzy

wydziałami. Studenci nauk społecznych preferują bazy danych w języku

hebrajskim, zaś studenci nauk przyrodniczych wybierają bazy anglojęzyczne.

Wnioski - Dzięki przeprowadzeniu badania wyciągnięto szereg wniosków

wskazujących na możliwości poprawy wykorzystania baz danych: 1) należy

dopracować przysposobienie biblioteczne, 2) wykładowcy powinni kłaść

większy nacisk na wagę poszukiwań w bazach danych, 3) należy poprawić u

studentów zakres znajomości języka angielskiego, ponieważ wpływa ona

bezpośrednio na zachowania związane z poszukiwaniem informacji. Odkryto,

że 1) częstszymi użytkownikami baza danych są kobiety, a nie mężczyźni, 2)

pracownicy bibliotek pełnią centralną rolę w prowadzeniu szkoleń

użytkowników bibliotek i promowaniu baz danych.

MARTA GRABOWSKA




RALPH ADAM

The City University,

London UK


„BIBLIOTEKA NA FALI”

TECHNOLOGIE RADIOWE W BIBLIOTEKACH

SŁOWA KLUCZOWE: Technologie radiowe w bibliotekach. Technologie

sieciowe. Wi-Fi. Pasmo ISM. RFID w bibliotekach. Norma ISO 28560.

Technologia NFC w bibliotekach. Internet przedmiotów a biblioteki.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - W artykule poruszono zagadnienie

zastosowań technologii radiowych w bibliotekach, zarówno w zakresie

telekomunikacji bezprzewodowej (technologie sieciowe), jak np.: Wi-Fi czy

WiMAX, jak również w obszarze urządzeń bliskiego zasięgu, jak np.

współpracujące urządzenia zarządzania danymi personalnymi.

Przedstawiono też bezprzewodowe systemy pozatelekomunikacyjne,

działające w ramach pasma ISM (Industrial, Scientific and Medical radio



band). W ostatnich latach do bibliotek wkroczyła nowa, bezprzewodowa

technologia zaliczana do urządzeń bliskiego zasięgu - tzw. identyfikacja

radiowa, tj. RFID - Radio Frequency Identification, która zmienia i

optymalizuje ich działanie w zakresie organizacji i kontroli zbiorów, procesów

wypożyczeń oraz zwrotów. Pojawienie się w tym zakresie normy ISO 28560 -

Information and documentation - RFID in libraries wytycza nowy etap

automatyzacji bibliotek. Rozwinięciem technologii RFID są też nowe

technologie takie jak NFC - Near-Field Communication) oraz tzw. Internet

przedmiotów (Internet of Things - IoT), które w najbliższym czasie mogą mieć

szerokie zastosowanie w świecie bibliotek, szczególnie w powiązaniu z

technologiami mobilnymi. Metody badań - Problematykę zastosowania

technologii radiowych w bibliotece przedstawiono na podstawie polskiej i

obcej literatury przedmiotu, jak również na postawie obserwacji własnych

oraz informacji uzyskanych na konferencjach, wystawach międzynarodowych

oraz prezentacjach organizowanych przez firmy. Wyniki i wnioski -

Zastosowanie technologii radiowych w bibliotekach okazuje się bardzo

przydatne. W najbliższej przyszłości technologie te dostarczą bibliotekom

nowych narzędzi i nowych możliwości w zakresie rozwoju usług dla

użytkowników, jak i w zakresie usprawnienia pracy bibliotekarzy. Do tej pory

biblioteki dość ostrożnie stosowały nowe technologie komunikacyjne. Jednak

wobec rosnącej presji związanej z koniecznością wprowadzania

sprawniejszych metod pracy będą one jednak musiały wdrażać innowacyjne

rozwiązania, co spowoduje potrzebę zastosowania szybkich technologii

radiowych.

MAŁGORZATA FEDOROWICZ-KRUSZEWSKA

Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii



JAKOŚĆ BIBLIOTEK OBSŁUGUJĄCYCH OSOBY

Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ -

PRZEGLĄD INSTRUMENTÓW BADAWCZYCH

SŁOWA KLUCZOWE: Biblioteki. Ocena jakościowa bibliotek. Osoby z

niepełnosprawnością. Osoby z trudnościami w odczytywaniu druku. Print

disabled. Wskaźniki funkcjonalności.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Celem artykułu jest dokonanie przeglądu

instrumentów do badania jakości bibliotek obsługujących osoby z

niepełnosprawnością. Omówiono standardy i wskaźniki w chronologicznym

porządku. Skupiono się na instrumentach, które powstały w ostatnich

dziesięciu latach i odnoszą się do innych - aniżeli dostępność do budynku

bibliotecznego - aspektów jakości. Metoda badań - Wykorzystano metodę

analizy i krytyki źródeł i literatury przedmiotu. Wyniki i wnioski - Biblioteki

obsługujące osoby z niepełnosprawnością cechuje pewna odmienność w

zakresie gromadzonych zasobów, form ich udostępniania oraz oferowanych

usług. Odmienność ta wynika z potrzeb niepełnosprawnych użytkowników.

Opracowane na potrzeby wszystkich bibliotek lub określonych ich typów

narzędzia badania jakości okazały się niewystarczające dla bibliotek

adresujących swe usługi do osób z niepełnosprawnością. Przygotowane pod

auspicjami IFLA instrumenty pozwolą na dokonanie oceny ich jakości i


zasobów oraz zostaną wykorzystane w procesie planowania, ulepszania ich

działań i podczas analiz benchmarkingowych.

AGNIESZKA KUCHARSKA

Politechnika Wrocławska

Biblioteka Wydziału Mechaniczno-Energetycznego


KAMILA KOKOT

Biblioteka Główna

Politechnika Gdańska


DZIAŁ POZYCJE WYDZIELONE W BIBLIOTECE

INSTYTUTU HISTORYCZNEGO UNIWERSYTETU

WROCŁAWSKIEGO

SŁOWA KLUCZOWE: Cenzura w bibliotekach.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Przedmiotem artykułu jest dział PW, który

jest częścią zbiorów znajdujących się w Bibliotece Instytutu Historycznego

Uniwersytetu Wrocławskiego. Powstanie działu wiąże się z istnieniem

cenzury w okresie Polski Ludowej. Książki znajdujące się w kolekcji PW ze

względu na swoją treść nie mogły być dostępne dla każdego czytelnika.

Wymagały zatem oddzielenia od całości księgozbioru, stąd nazwa sygnatury

Pozycje Wydzielone. Metody badań - Przeanalizowano: księgi inwentarzowe,

katalogi biblioteczne, książki z działu PW. Wyniki i wnioski - W artykule

została przedstawiona historia działu od jego powstania na przełomie lat 60.

i 70. aż do jego zamknięcia w początkach lat 90. Ukazano historię i

scharakteryzowano księgozbiory, omawiając takie problemy jak: tematyka

książek, główne wydawnictwa i serie oraz sposób gromadzenia i

udostępniania dzieł.



LIBRARY REVIEW



TREŚĆ

ARTYKUŁY

KATARZYNA ŚLASKA: „ACADEMICA” jako nowa jakość w systemie

wypożyczeń międzybibliotecznych

BARTŁOMIEJ WŁODARCZYK: Deskryptory formalne w Bibliotece Kongresu a

tematy formalne w języku haseł przedmiotowych Biblioteki Narodowej i

języku KABA

VICTOR N. NWACHUKWU, TONY I. OBASEKI: Technologie mobilne w

zaspokajaniu potrzeb informacyjnych użytkowników bibliotek akademickich

z punktu widzenia bibliotekarza

DIANA PIETRUCH-REIZES: Digitalizacja i rozpowszechnianie utworów

osieroconych w świetle Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady

2012/28/UE z 25 października 2012 r.

MAGDALENA WÓJCIK: Rozszerzona rzeczywistość - potencjał badawczy z

perspektywy bibliologii i informatologii

POLEMIKA

VIOLETTA PERZYŃSKA: W odpowiedzi na komentarze do artykułu: Biblioteki

Akademii Wychowania Fizycznego w Polsce - realia funkcjonowania.

„Przegląd Biblioteczny” 2014, z. 1, s. 25-39.

SPRAWOZDANIA

„Czytelnictwo w dobie informacji cyfrowej. Rozwój, bariery, technologie”. VIII

Bałtycka Konferencja Zarządzanie i Organizacja Bibliotek (Gdańsk, 15-16

maja 2014 r.) (Joanna Kamińska)

Konferencja Międzynarodowego Stowarzyszenia Muzycznych Bibliotek,

Archiwów i Centrów Informacji (IAML) (Antwerpia, 13-18 lipca 2014 r.) (

Hanna Bias)

„Biblioteki, obywatele, społeczeństwa: łączenie się dla wiedzy” . Światowy

Kongres Bibliotek i Informacji i 80. Konferencja Generalna IFLA (Francja,

Lyon, 16-22 sierpnia 2014 r.) (Elżbieta Barbara Zybert)

Jubileusz 50-lecia Sekcji Bibliotek Muzycznych SBP - „Muzyczna informacja

jutra”. Warszawa, 23-24 września 2014 r., Biblioteka Uniwersytecka w

Warszawie, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina) (Stanisław Hrabia)


Dorothy Williams, Caroline Wavell and Katie Morrison: Impact o f School

Libraries on Learning. Critical review o f Published evidence to inform the

Scottish education community. Robert Gordon University Institute for

Management, Governance & Society (IMaGeS), October 2013 (Bogumiła

Staniów)

Czas przemian, czas wyzwań: rola bibliotek i ośrodków informacji w procesie

kształtowania kompetencji współczesnego człowieka. Red. Justyna Jasiewicz

i Elżbieta Barbara Zybert. Warszawa 2014 (Mirosław Filiciak)



Z ŻYCIA SBP

KRONIKA ŻYCIA NAUKOWEGO BIBLIOTEK (Oprac. Dorota Grabowska)



Katarzyna Ślaska

Biblioteka Narodowa


„ACADEMICA” JAKO NOWA JAKOŚĆ W SYSTEMIE WYPOŻYCZEŃ

MIĘDZYBIBLIOTECZNYCH

SŁOWA KLUCZOWE: Wypożyczenia międzybiblioteczne. Prawo autorskie.

Biblioteka Narodowa. Academica. Publikacje elektroniczne.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Celem artykułu jest przedstawienie

Cyfrowej Wypożyczalni Publikacji Naukowych "Academica". Metoda badań -

zastosowano analizę dokumentacji projektu i analizę piśmiennictwa

światowego dotyczącego systemów wypożyczeń międzybibliotecznych. Wyniki

i wnioski - Cyfrowa Wypożyczalnia Publikacji Naukowych „Academica” jest

innowacyjnym projektem Biblioteki Narodowej, polegającym na

udostępnianiu cyfrowych wersji książek i czasopism naukowych ze zbiorów

BN na terminalach bibliotek naukowych i publicznych na terenie całego

kraju. Ze względu na ograniczenia prawne oraz zachowanie zasad

wypożyczeń międzybibliotecznych „Academica” umożliwia dostęp do

publikacji tylko jednemu użytkownikowi na terenie Polski w tym samym

czasie, dając jednocześnie możliwość dokonania rezerwacji we wskazanej

bibliotece. System nie umożliwia drukowania ani kopiowania

udostępnianych publikacji.


BARTŁOMIEJ WŁODARCZYK

Biblioteka Narodowa


DESKRYPTORY FORMALNE W BIBLIOTECE KONGRESU A TEMATY

FORMALNE W JĘZYKU HASEŁ PRZEDMIOTOWYCH BIBLIOTEKI

NARODOWEJ I JĘZYKU KABA

SŁOWA KLUCZOWE: LCGFT. LCSH. JHP BN. KABA. Tematy formalne.

Deskryptory formalne. Języki haseł przedmiotowych.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Celem artykułu jest przedstawienie,

porównanie oraz wskazanie zalet i wad trzech rozwiązań w zakresie

poszerzenia zasobu i lepszego wyodrębnienia jednostek leksykalnych

identyfikujących formy dokumentów w trzech językach informacyjnych -

Biblioteki Kongresu (LCSH), NUKAT (jhp KABA) i Biblioteki Narodowej (JHP

BN). Metoda badań - Na podstawie analizy dokumentacji dostępnej na

stronach trzech instytucji porównano założenia i przebieg prac. Wyniki -

Najprostsze i najbardziej konsekwentne zasady dotyczące sposobu

zapisywania i stosowania jednostek leksykalnych identyfikujących formę

dokumentów, przyjęto w Bibliotece Kongresu. Zasadne wydaje się

wprowadzenie uproszczeń i zmian w sposobie budowy i użycia tematów

formalnych w języku KABA i w JHP BN. Zmiany mogą dotyczyć przede

wszystkim złożonych zasad stosowania określników po tematach formalnych

w języku KABA i kodowania tematów formalnych w formacie MARC 21 w

wypadku JHP BN. Uproszczenia zdaje się wymagać także forma zapisu

tematów formalnych w obu językach.


VICTOR N. NWACHUKWU

School of Library and Information Science

University of Nigeria, Nsukka, Nigeria


TONY I. OBASEKI

Ambrose Alli University Library

Ekpoma, Nigeria


TECHNOLOGIE MOBILNE W ZASPOKAJANIU POTRZEB

INFORMACYJNYCH UŻYTKOWNIKÓW BIBLIOTEK AKADEMICKICH

Z PUNKTU WIDZENIA BIBLIOTEKARZA

SŁOWA KLUCZOWE: Era informacji. Globalizacja. Postęp technologiczny.

Technologie informacyjne i komunikacyjne. Transakcje informacyjne.

Piśmienni rzemieślnicy. Współpraca międzynarodowa. Marketing.

ABSTRAKT: Teza/Cel artykułu - Niniejszy artykuł stanowi dogłębną analizę

poglądów bibliotekarzy w związku z zastosowaniem nowych technologii,

takich jak technologie mobilne, do realizacji usług bibliotecznych w erze

informacji i globalizacji. Autorzy podkreślają, że biblioteki i bibliotekarze w

krajach rozwijających się mogą znacznie przyczynić się do społecznego,

ekonomicznego i infrastrukturalnego rozwoju ich państw. Metoda badań - W

artykule odnotowano zmiany w technologiach informacyjnych i

komunikacyjnych dostępnych w bibliotekach oraz potwierdzono stopniowy

postęp technologiczny i przejście od technologii widzialnych do

niewidzialnych, a także od stacjonarnych do mobilnych. Technologie mobilne

(iPady, iPody, iPhony) stały się częścią codziennego życia, a ich powszechne

użycie odsuwa w niepamięć fakt istnienia komputerowych stacji roboczych i



laptopów. Zastosowanie technologii mobilnych poszerza się nie tylko dzięki

ich wykorzystaniu przez piśmiennych naukowców, lecz także ich używaniu

przez piśmiennych rzemieślników do komunikacji społecznościowej online.

Trend ukazany w artykule pojawia się zarówno w krajach rozwiniętych, jak i

rozwijających się, wskazano jednak, że technologie mobilne są o wiele

skuteczniej wykorzystywane do transakcji informacyjnych i dostępu do

zasobów informacyjnych w krajach rozwiniętych. Powstaje zatem wyzwanie

dla bibliotekarzy związane z zadaniem wdrażania technologii mobilnych w

realizacji transakcji informacyjnych. Problemy wynikające z

niedostatecznych umiejętności technicznych, ograniczonych pasm dostępu

do Internetu, braku odpowiednio wykształconych pracowników w

bibliotekach, braku współpracy, nonszalanckiego stosunku bibliotekarzy do

innowacji w bibliotekach, niedostatecznie rozwiniętego marketingu

bibliotecznego, przestarzałych sieci komputerowych w bibliotekach, znacząco

upośledzają zastosowanie technologii mobilnych w realizacji usług

bibliotecznych. Wyniki i wnioski - Uznano, że krokami ku rozwiązaniu

problemów zidentyfikowanych w artykule są: współpraca bibliotek w formie

wyjazdów szkoleniowych dla pracowników (szczególnie pomiędzy krajami

rozwiniętymi i rozwijającymi się), odpowiednie finansowanie bibliotek i

szkoleń dla bibliotekarzy, właściwy marketing bibliotecznych zasobów i usług

oraz poszerzające się lobbowanie rządów państw przez zwierzchników

bibliotek w sprawie lepszych ofert dla bibliotek.

Diana Pietruch-Reizes



DIGITALIZACJA I ROZPOWSZECHNIANIE UTWORÓW OSIEROCONYCH

W ŚWIETLE DYREKTYWY PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

2012/28/UE Z 25 PAŹDZIERNIKA 2012 R.

SŁOWA KLUCZOWE: Biblioteka wirtualna. Digitalizacja. Dyrektywa. Prawo

autorskie. Utwór osierocony.

ABSTRAKT: Cel artykułu - Celem artykułu jest przybliżenie działań

podejmowanych na poziomie Unii Europejskiej w kierunku ułatwienia

digitalizacji i rozpowszechniania tzw. utworów osieroconych m.in. przez

publicznie dostępne biblioteki, placówki oświatowe, muzea czy archiwa. Jest

to kategoria utworów, w odniesieniu do których podmioty uprawnione nie są

znane lub jeśli są znane, odnalezienie ich jest niemożliwe pomimo

starannego ich poszukiwania. Metody badań - Główną metodę badań

stanowi analiza i krytyka piśmiennictwa. Podstawowym źródłem była

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z 25 października 2012 r.

w sprawie niektórych dozwolonych sposobów korzystania z utworów

osieroconych. Wnioski - Digitalizacja i rozpowszechnianie utworów

osieroconych stanowią szczególne wyzwanie kulturalne i ekonomiczne.

Przyjęta Dyrektywa ustanawia wspólne dla wszystkich państw członkowskich

ramy prawne w odniesieniu do postępowania z tego rodzaju utworami oraz

ułatwia realizację projektów na rzecz digitalizacji europejskiego dziedzictwa

kulturowego.


MAGDALENA WÓJCIK




ROZSZERZONA RZECZYWISTOŚĆ - POTENCJAŁ BADAWCZY Z

PERSPEKTYWY BIBLIOLOGII I INFORMATOLOGII

SŁOWA KLUCZOWE: Rozszerzona rzeczywistość. Bibliologia. Informatologia.

ABSTRAKT: Teza/cel - Przedmiot artykułu stanowi potencjał badawczy

technologii rozszerzonej rzeczywistości analizowany z punktu widzenia

bibliologii i informatologii. Celem analizy jest uzyskanie odpowiedzi na

pytanie czy i w jakim zakresie problematyka rozszerzonej rzeczywistości

może stać się przedmiotem zainteresowania dyscyplin. Metoda -

Przeprowadzono systematyczną analizę piśmiennictwa naukowego w oparciu

o wyszukiwanie prowadzone w bazach: Science Direct, SpringerLink i

Elsevier oraz w katalogach BN, BJ i NUKAT oraz dokonano analizy pól badań

bibliologii i informatologii w oparciu o wybrane polskie publikacje

poświęcone przedmiotowi i zakresowi badań bibliologicznych i

informatologicznych, starając się wskazać związki między już poruszanymi

problemami a problematyką rozszerzonej rzeczywistości. Wyniki -

Przeprowadzona analiza pokazała, że problematyka AR dobrze wpisuje się w

szereg obszarów badawczych rozwijanych na gruncie bibliologii i

informatologii, choć związki z problematyką AR są wyraźniej widoczne na

gruncie nauki o informacji. Wnioski - Problematyka wykorzystania

technologii rozszerzonej rzeczywistości w działalności bibliotecznej i

informacyjnej jest potencjalnie interesującym tematem badawczym o

szerokim zastosowaniu praktycznym, który jest wart dalszej eksploracji.


PRZEGLĄD BIBLIOTECZNYL IB R A R Y R EV IEW

TREŚĆ

O d Redakcji (Elżbieta Barbara Z y b ert) ................................................................................. 5

ARTYKUŁYJ e r z y F r a n k e : RD A (Resource D escription and A ccess) - geneza i koncepcja 7J a n P i s a n s k i , T a n j a M e r c u n , M a j a Z u m e r : FRBR: The Way F o r w a r d ............ 62L e s z e k Ś n ie ż k o : Resource D escription and A ccess jako elem ent Sieci Sem an

tycznej ........................................................................................................................................ 73G r a ż y n a F e d e r o w i c z : U niw ersalna w artość bibliografii na podstaw ie

bibliografii n aro d o w ej......................................................................................................... 91

SPRAWOZDANIA„Kultura czytelnicza m łodego pokolenia". III M iędzynarodow a Konferencja

N aukow a (Łódź, 16-17 października 2014 r.) (Agata W alczak-Niewiadom-s k a ) ............................................................................................................................................... 111

„Technologia Identyfikacji Radiow ej - RFID w bibliotekach. N ow y etap autom atyzacji b ibliotek". Konferencja naukow a zorganizow ana przez Pracow nię Inform acji Europejskiej Instytutu Inform acji N aukow ej i Studiów Bi- bliologicznych U niw ersytetu W arszaw skiego oraz C entrum Europejskie U niw ersytetu W arszaw skiego (W arszawa, 1 października 2014 r.) (M artaG rabow ska) ................................................................................................................................. 116

NUKAT. Spotkanie dyrektorów i bibliotekarzy system ow ych bibliotek w spółtw orzących katalog centralny polskich bibliotek naukow ych i akadem ickich (BUW , 5 grudnia 2014 r.) (Ewa K obierska-M aciu szko)..................... 122

r e c e n z je i p r z e g l ą d y p iś m ie n n ic t w a

Jacek W ojciechow ski: Biblioteki w nowym otoczeniu. W arszawa: W ydaw . SBP,2014 (Dorota P ietrzkiew icz).................................................................................................. 129

Barbara M aria M oraw iec: Biblioblog w pigułce. Poradnik dla bibliotekarzy. W arszawa: W ydaw . SBP, 2014 (M ichał Z a ją c ) ................................................................... 135

Jan M uszkow ski - ludzie, epoka, książki: tradycje i kontynuacje. Red. nauk. G rzegorz Czapnik, Zbigniew Gruszka, Jacek Ladorucki. Łódź: W ydaw . UŁ;W arszawa: W ydaw . SBP, 2014 (Katarzyna Jan czu lew icz) ...................................... 137

Przegląd piśm iennictw a krajow ego (Barbara K o r y ś ) .................................................. 142Z lektur zagranicznych (Jacek W ojciechow sk i) ................................................................ 146

Z ŻYCIA SBP................................................................................................................................... 163

WSKAZÓWKI DLA AUTORÓW 168


JE R Z Y F R A N K EInstytut Inform acji N aukow ej i Studiów Bibliologicznych Uniw ersytet W arszawski e-m ail: jfranke@uw .edu.pl

RDA (RESOURCE DESCRIPTION AND ACCESS) - GENEZA I KONCEPCJA

SŁOWA KLUCZOWE: RDA. FRBR. FRAD. Zasady katalogowania. Opis zasobu. Terminologia bibliograficzna.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Przedstawiono główne założenia nowych amerykańskich zasad katalogowania, RDA - Resource Description and Access. Wskazano na genezę RDA, w tym związek z modelem konceptualnym danych wykorzystanym w strukturze FRBR i FRAD, w którym obiektem analizy są jednostki, ich atrybuty oraz relacje między jednostkami. Opisano główne założenia RDA, odmienną koncepcję opisu, zmiany terminologiczne, a także modyfikację pragmatyki katalogowej, która wynika z implementacji nowych reguł, w tym rozbudowę formatu MARC 21 w zakresie rekordów kartoteki haseł wzorcowych i rekordów bibliograficznych. Metody badań - Zastosowano metodę analizy źródeł w postaci dokumentacji RDA, FRBR, FRAD, Deklaracji międzynarodowych zasad katalogowania, analizy opracowań, a także opisu wstępnego etapu implementacji zasad RDA w bibliotekach amerykańskich. Wyniki i wnioski - RDA to nowy paradygmat, zasadniczo odmienny, zarówno z punktu widzenia założeń, terminologii, jak celu prac katalogowych od dotychczasowych przepisów. Wskazano na wątpliwości, które wiążą się z wprowadzeniem nowych zasad w dotychczasowym środowisku, obecnie stosowanych narzędziach, formatach i oprogramowaniu. Weryfikacja trafności nowej koncepcji opisu zasobu nastąpi wraz z przygotowaniem odmiennego instrumentarium, zaprojektowanego do pełnej obsługi tego modelu, w tym szerszego włączenia danych katalogowych do uniwersum sieciowego i powiązania ich z zasobami internetowymi.


JA N PISA N SKIFaculty of Arts, U niversity of L jubljana e-m ail: [email protected]

TAN JA M ERC U NFaculty of Arts, U niversity of L jubljana e-m ail: tanja.m [email protected]

M A JA ŻU M ERFaculty of Arts, U niversity of L jubljana e-m ail: m aja.zum [email protected]

FRBR: KOLEJNE KROKI

SŁOWA KLUCZOWE: FRBR. Modele konceptualne. Katalogowanie - rozwój.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - W artykule przedstawiono szereg zagadnień - m.in. dane uzyskane od użytkowników na temat relacji i atrybutów, eferberyzację, harmonizację wielu modeli oraz prezentację danych bibliograficznych - które utrudniają pełne zastosowanie konceptualnego modelu FRBR (Functional Requirements for Bibliographic Records) jako podstawy katalogowania. Artykuł stanowi także wprowadzenie do zagadnienia kompleksowości danych bibliograficznych, często ignorowanego w publikacjach dotyczących FRBR. Metoda badań - Do potwierdzenia tez przedstawionych w niniejszym artykule użyto wyników szeregu badań przeprowadzonych przy użyciu wielu metod. Wyniki i wnioski - W artykule zawarto sugestie rozwiązania zaprezentowanych problemów i wskazano na możliwe skutki uboczne ich zastosowania.




L E S Z E K Ś N IE Ż K OBiblioteka U niw ersytecka w W arszawiee-m ail: l.r.sniezko@uw .edu.pl

RESOURCE DESCRIPTION AND ACCESS JAKO ELEMENT SIECI SEMANTYCZNEJ

SŁOWA KLUCZOWE: Resource Description and Access (RDA). Anglo-American Cataloging Rules (AACR2). Sieć Semantyczna, Linked Data. Resource Description Framework (RDF), RDA Registry. Functional Requirements for Bibliographic Records (FRBR). Functional Requirements for Authority Data (FRAD).

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Artykuł poświęcony jest opisaniu działań podjętych przez Joint Steering Committee for Development of RDA, mających na celu przystosowanie RDA do funkcjonowania w Sieci Semantycznej. Metoda badań - Związek RDA z Siecią Semantyczną został zaprezentowany jako konsekwencja decyzji o ścisłym zespoleniu tego standardu ze światem cyfrowym. Omówione zostały zarówno nowe cechy RDA, które miały przyczynić się do unowocześnienia katalogów komputerowych, oferując im możliwość pełnego wykorzystania potencjału tkwiącego w nowoczesnych systemach bazodanowych i sieci internetowej, jak również wyniki prac prowadzonych w celu uczynienia RDA standardem kompatybilnym z Siecią Semantyczną. Wyniki i wnioski - Autor starał się wykazać, że podjęte przez JSC wysiłki przyniosły znaczące rezultaty, zarazem wskazując na fakt, iż jednoznaczna ocena skuteczności tych działań nie jest jeszcze możliwa, ze względu na brak wdrożeń RDA, wykorzystujących pełny potencjał tego standardu.


G R A Ż Y N A F E D E R O W IC Z Biblioteka N arodow a e-m ail: g.federow [email protected]

UNIWERSALNA WARTOŚĆ BIBLIOGRAFII NA PODSTAWIE BIBLIOGRAFII NARODOWEJ

SŁOWA KLUCZOWE: Bibliografia narodowa. Opis bibliograficzny. Użytkownicy bibliografii. Wyszukiwanie informacji.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Celem artykułu jest przedstawienie znaczenia i roli bibliografii. Zaprezentowano przemiany związane z pojęciem i rozumieniem bibliografii, jakie zachodziły na przestrzeni lat. Metody badań - Zastosowano metodę analizy piśmiennictwa, materiałów z konferencji zagranicznych oraz polskich. Wyniki i wnioski - Na zmiany zachodzące w opracowaniu bibliografii decydujący wpływ miał rozwój Internetu oraz globalizacja. Postęp technologiczny umożliwia szybki dostęp do baz bibliograficznych i zmienia dotychczasowe funkcje bibliografii.


PRZEGLĄD BIBLIOTECZNYL IB R A R Y R E V IE W


TREŚĆ

ARTYKUŁYE l ż b i e t a B a r b a r a Z y b e r t : Po co bibliotekom ja k o ść? ................................................ 181K a t a l i n V a r g a : Inform ation Literacy and Education in H u ngary ..................... 193A d a m J a c h im c z y k , M a g d a l e n a C h r a p e k : Katalogi artykułów (Presell Pa

ges) - analiza stron internetow ych w ykorzystyw anych w S E O ..................... 209I w o n a H. P u g a c e w ic z : Pierrefitte-sur-Seine - N ow a karta w dziejach francu

skiej a rch iw isty k i.................................................................................................................. 226

s p r a w o z d a n ia

„Biblioteki we w spółczesnym system ie praw nym Polski i U nii Europejskiej".VI Konferencja N aukow a Korporacji Bibliotekarzy W rocław skich (W rocław , 5 grudnia 2014 r.) (Ewa O lszow y) .......................................................................... 247

„Biblioteki nowej generacji - now oczesne narzędzia, usługi, obszary w spółpracy". XI O gólnopolska Konferencja z cyklu „A utom atyzacja bibliotek"(W rocław , 16-17 kw ietnia 2015 r.) (Grzegorz G m iterek) ......................................... 251

„D eskryptory Biblioteki N arodow ej. Propozycja zm ian w opracow aniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci sem antycznej". Konferencja naukow a (W arszawa, 20-21 kw ietnia 2015 r.) (Grażyna Federow icz).................................... 257


Alicja Matczuk: Polskie bibliografie nauk humanistycznych i społecznych do roku 1989: historia i metodyka. Lublin: Wydaw. UMCS, 2014 (Jadwiga Sadow ska).. . . 263

Prasa na terenie województwa podlaskiego w latach 1944-2012. Szkice i materiały. Praca zbiorow a pod red. Jadw igi Sadow skiej i Katarzyny Saw ickiej-M ie- rzyńskiej. Białystok: W ydaw . U niw ersytetu w Białym stoku, 2014 (M ałgorzata Korczyńska-D erkacz).................................................................................................... 267

D ictionnaire du livre de jeunesse: la litterature d'enfance et de jeunesse en France .Sous la dir. d 'Isabelle N ieres-C hevrel et Jean Perrot; et la responsabilite scientifique de C laude G aniayre [et al.]. Paris: Editions du Cercle de la Li-brairie, 2013 (Agnieszka W an del) ...................................................................................... 272

A rchiw istyka społeczna. Pod red. Katarzyny Ziętal. W yd. 2 popr. Warszawa:O środek Karta, 2014 (Aleksandra P in kas) ..................................................................... 277

Przegląd piśm iennictw a krajow ego (Barbara K o r y ś ) .................................................. 281Z lektur zagranicznych (Jacek W ojciechow sk i) ................................................................ 286

z ż y c ia s b p ................................................................................................................................... 299

S P IS T R E Ś C I

KRONIKA ŻYCIA NAUKOWEGO 2014 (Dorota Grabowska)...............................................307

Z ŻAŁOBNEJ KARTYJulian Fercz (1933-2014) (M arek D u b iń sk i) ....................................................................... ..331Józef D ługosz (1928-2014) (M arek D u b iń sk i) .....................................................................334

WSKAZÓWKI DLA AUTORÓW ............................................................................................. ... 337


ELŻBIETA BA R BA RA ZYBERTInstytut Inform acji N aukow ej i Studiów Bibliologicznych U niw ersytet W arszawski e-m ail: e.zybert@uw .edu.pl

PO CO BIBLIOTEKOM JAKOŚĆ?

SŁOWA KLUCZOWE: Biblioteki. Jakość, definicje jakości. Jakość w sektorze usług. Cechy jakości.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, czy i do czego bibliotekom jest potrzebna jakość i co ona oznacza w przypadku instytucji sektora usług, jakimi są biblioteki. Metody - Zagadnienia jakości przedstawiono na podstawie analizy piśmiennictwa i uzupełniono je o wypowiedzi studentów informacji naukowej. Wyniki/wnioski - Uświadomienie sobie przez bibliotekarzy, czym jest jakość i czemu ona służy, może w istotny sposób wpłynąć na wizerunek bibliotek i ich rolę w życiu obywateli.


KATALIN VARGAInstytut Bibliotekoznaw stw a i Inform acji Naukowej U niw ersytet w Peczu, W ęgry e-m ail: [email protected]

KOMPETENCJE I EDUKACJA INFORMACYJNA NA WĘGRZECH

SŁOWA KLUCZOWE: Kompetencje informacyjne. Studenci. Biblioteki na Węgrzech.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Na Węgrzech kompetencje informacyjne przeważnie nie są uwzględniane w programach nauczania publicznego, tak na poziomie podstawowym, średnim, jak i wyższym. Autorzy podstaw programowych skupiają się na „alfabetyzacji cyfrowej" i nie biorą pod uwagę faktu, że przetrwanie w XXI w. wymaga znacznie szerszych kompetencji informacyjnych. Studenci zmagają się z licznymi niedoborami, szczególnie w zakresie umiejętności kluczowych (myślenie, zrozumienie i analiza tekstu, zarządzanie informacją, itp.) Mają również problemy z nauką i samooceną. Na ogół powodem jest brak możliwości nabycia podczas nauki w szkole średniej podstawowych kompetenqi informacyjnych. Metoda badań - W 2014 r. na Uniwersytecie w Peczu przeprowadzono badanie ankietowe, którego celem była analiza kompetencji informacyjnych studentów różnych uczelni . Wyniki i wnioski - Badanie ankietowe posłużyło uzyskaniu informacji o strategiach wyszukiwania, ulubionych zasobach informacyjnych oraz metodach wyszukiwania, wyboru i oceny informacji przez ankietowanych, a następnie ustaleniu nowej strategii nauczania kompetencji informacyjnych.


A D A M JA CH IM CZYK Instytut D ziennikarstw a i Inform acji U niw ersytet Jana K ochanow skiego w Kielcach e-m ail: A dam .Jachim [email protected]

M A G D A LEN A CH RA PEK Instytut M atem atykiU niw ersytet Jana K ochanow skiego w Kielcach e-m ail: M [email protected]

KATALOGI ARTYKUŁÓW (PRESELL PAGES) - ANALIZA STRON INTERNETOWYCH

WYKORZYSTYWANYCH W SEO

SŁOWA KLUCZOWE: SEO. Pozycjonowanie stron internetowych. Katalogi artykułów. Wyszukiwarki internetowe.

ABSTRAKT: Teza/Cel artykułu - Katalogi artykułów są jednym z narzędzi wykorzystywanych w pozycjonowaniu stron internetowych. Statystyczna analiza ponad 300 katalogów zmierzała do zbadania czynników wpływających na ich jakość mierzoną wskaźnikiem PageRank (PR). Metody badań - Analizowano następujące dane: rok rejestracji w bazie Spis katalogów SEO, wartość PR, system zarządzania katalogiem, żądanie linku zwrotnego i opłaty za wpis do katalogu oraz moderowanie. Wartości PR zostały zebrane za pomocą skryptu napisanego w języku Python. Analizę statystyczną przeprowadzono wykorzystując programy Microsoft Excel oraz R. Obecność w indeksie wyszukiwarki sprawdzono narzędziem SEOquake. Wyniki - Badanie ujawniło, że stale zakładane są nowe katalogi mimo negatywnych opinii specjalistów o ich skuteczności w pozycjonowaniu stron WWW. Ich jakość, mierzona wartością PR, jest jednak bardzo niska. Ponadto, ich niewielką wartość potwierdza także nieobecność dużego odsetka katalogów w indeksie wyszukiwarki Google. Wnioski - Tylko niewielki odsetek katalogów osiąga poziom, który może wpływać na ranking promowanych w nich innych witryn WWW. Warunkiem jest staranna moderacja i stosunkowo długi okres funkcjonowania, który sprzyja pozyskiwaniu wartościowych linków.



IW O N A H. PU G A CEW ICZInstytut Inform acji N aukow ej i Studiów Bibliologicznych U niw ersytet W arszawski e-m ail: ipugacew icz@uw .edu.pl

PIERREFITTE-SUR-SEINE - NOWA KARTA W DZIEJACH FRANCUSKIEJ ARCHIWISTYKI

SŁOWA KLUCZOWE: Archiwum. Archiwalia. Biblioteka. Demokracja. Dokument. Dziedzictwo narodowe. Edukacja. Francja. Informacja. Instytucje. Kryzys. Kultura. Źródło.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Celem artykułu jest prezentacja jednego z największych i najnowocześniejszych centrów archiwalnych na świecie - Pierrefitte-sur-Seine. Będące najnowszą, piątą z kolei siedzibą Archiwów Narodowych Francji, zostało oddane do publicznego użytku w 2013 r., co miało stanowić początek, jeśli nie nowej ery francuskiej archiwistyki, to przynajmniej symboliczne przełamanie trapiącego ją od lat kryzysu. Wyniki i wnioski - Autorka zaprezentowała nie tylko nieznaną bliżej polskiemu odbiorcy nową, sztandarową instytucję Francji, ale też przedstawiła jej historyczne uwarunkowania rozwojowe, kłopoty z przełomu XX/XXI w. wynikające z „przyspieszenia cywilizacyjnego", a z drugiej strony starała się ukazać doniosłą rolę Pierrefitte w przełamaniu barier na drodze do pełnego otwarcia instytucji kultury na potrzeby społeczne. O nowy kształt francuskiej archiwistyki,o jej promocję w skali narodowej zabiegały najróżniejsze gremia. Decyzja o powstaniu nowej jej siedziby nieopodal Paryża wydaje się ukoronowaniem wieloletnich starań, a zarazem najważniejszym asumptem do poważnych reform w omawianym sektorze na dalsze lata.




TREŚĆ

ARTYKUŁY

A l i c j a M a t c z u k , A r t u r Z n a jo m s k i : Bibliografia lokalna w Polsce - w okółterm inu i p o jęc ia ..................................................................................................................... 349

M a ł g o r z a t a C z e r w i ń s k a : System Braille 'a - rew olucja m edialna czy inkluzja społeczna osób z niepełnospraw nością w z ro k u ? ........................................... 365

M a ł g o r z a t a K is i lo w s k a : Sieciowe zachowania informacyjne w obszarze zdrow ia jako przedmiot badań w informatologii i w innych dyscyplinach........... 382


J a n K o z a k o w s k i : Tradycja i nowoczesność. W ykorzystanie nowych technologiiw Bibliotece Instytutu Historycznego Uniwersytetu W arszaw skiego........... 399

Z b ig n ie w G r u s z k a : Łódzkie bibliotekoznaw stw o w okresie zm ian. W ykorzystanie narzędzia CSI do pom iaru satysfakcji studentów w Katedrze B ibliotekoznaw stw a i Inform acji N aukow ej U niw ersytetu Ł ód zk iego ............ 421


„K ultura książki żydow skiej w Europie Środkow ow schodniej w XIX i XX w ."XII W rocław ska Konferencja Judaistyczna (W rocław , 21-22 kwietnia2015 r.) (Agnieszka Ł u szpak) ............................................................................................... 441

„Zarządzanie zasobam i niem aterialnym i bibliotek w społeczeństw ie w iedzy". IX Bałtycka Konferencja - Zarządzanie i O rganizacja Bibliotek(Gdańsk, 14-15 m aja 2015 r.) (Katarzyna Ja n cz u lew icz ) ......................................... 445

„Biblioteka w przestrzeni edukacyjnej. Projektow anie inform acji". III M iędzynarodow a Konferencja N aukow a (Kraków, 21-22 m aja 2015 r.) (Jadwiga W ojtczak) .............................................................................................................................. 451


Kulturow a tożsam ość książki. Red. A nna Cisło, A gnieszka Łuszpak. W rocław:W ydaw . U niw ersytetu W rocław skiego, 2014 (M ałgorzata K isilow ska) .......... 457

Bibliografi@: źródła, standardy, zasoby. Red. Jerzy Franke. W arszawa: W ydaw.SBP, 2013 (Jan K ozakow ski).................................................................................................. 460

Reading H abits in Armenia. Results o f a survey on readership carried out in D ecem ber 2012 ; Reading H abits in Georgia. Results o f a survey on readership carried out in 2012; Reading in Ukraine. Results o f the Study o f Reading H abits and Attitudes towards R eading carried out in 2013-2014 (Nawyki czytelnicze w A rmenii. W yniki ankiety na temat czytelnictwa przeprowadzonej w grudniu 2012; N aw yki czytelnicze w Gruzji. W yniki ankiety na temat czytelnictwa przeprowa-

S P IS T R E Ś C I

dzonej w 2012; Czytelnictwo na Ukrainie. W yniki ankiety na temat czytelnictwaprzeprowadzonej w latach 2013-2014) (Bogum iła S ta n ió w ) ...................................... ..463

Przegląd piśm iennictw a krajow ego (Barbara K o r y ś ) .................................................. ..465Z lektur zagranicznych (Jacek W ojc iech ow sk i) ................................................................ ..470

Z ŻYCIA SBP................................................................................................................................... 485

KOMUNIKATYN agroda N aukow a SBP im. A dam a Łysakow skiego za rok 2014 (Jadwiga Sa

dowska) ........................................................................................................................................ 493II edycja O lim piady Bibliologicznej i Inform atologicznej. Spraw ozdanie z re

alizacji (M ariola A n tcz a k ) .................................................................................................... 494

Z ŻAŁOBNEJ KARTYBarbara Eychler (1930-2015) (Alina N o w iń sk a ) .............................................................. 497

WSKAZÓWKI DLA AUTORÓW ............................................................................................. 503

A LIC JA M ATCZUKInstytut Inform acji N aukow ej i Bibliotekoznaw stw aU M C S w Lubliniee-m ail: alicjam atczuk@tlen. pl

A RTU R ZN A JO M SK IInstytut Inform acji N aukow ej i Bibliotekoznaw stw a U M C S w Lubliniee-m ail: artur . znajom ski@poczta . um cs . lublin . pl

BIBLIOGRAFIA LOKALNA W POLSCE - WOKÓŁ TERMINU I POJĘCIA

Dr hab. Alicja Matczuk pracuje w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UMCS w Lublinie. Jej zainteresowania badawcze skupiają się na historii, teorii i metodyce polskich bibliografii specjalnych, w szczególności bibliografii dziedzinowej i regionalnej. Ważniejsze publikacje: Polskie bibliografie nauk humanistyczno-społecznych do roku 1989. Historia i metodyka (Lublin, 2014), Rozwój metodyczny polskich bibliografii historycznych regionalnych (1994). Bibliografia specjalna. Historia i zakres pojęcia. W: Bibliografia: teoria, praktyka, dydaktyka. Red. J.Woźniak-Kasperek, M.Ochmański (Warszawa, 2009). Jest autorką, współautorką i redaktorką wielu opracowań bibliograficznych, m.in. Bibliografii publikacji pracowników Zakładu Nauk Pomocniczych Historii i Bibliotekoznawstwa UMCS i wykazu prac habilitacyjnych, doktorskich i magisterskich wykonanych w latach 1977-2003. (Lublin, 2007), Bibliografii miasta Stalowej Woli za lata 1989-2012 (współaut. Bernadeta Burdzy, Stalowa Wola, 2012), Bibliografii publikacji pracowników Państwowego Muzeum na Majdanku (współaut. Tomasz Kranz, Lublin, 2004).

Dr Artur Znajomski pracuje w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UMCS w Lublinie. Główny nurt jego zainteresowań badawczych to zagadnienia bibliografii osobowych i bibliografii lokalnych w Polsce. Ważniejsze publikacje: Bibliografie osobowe historyków polskich (Lublin, 2004), Bibliografie zespołów osobowych - instytucji, stan i potrzeby. W: Bibliografia: teoria, praktyka, dydaktyka. Red. J. Woźniak-Kasperek, M. Ochmański (Warszawa,2009); Wpływ lwowskiego środowiska historycznego na rozwój metodyki bibliografii osobowej do roku 1939. W: Wielokulturowe środowisko historyczne Lwowa w XIX i XX w. T. 5. Red. J. Maternicki i L. Zaszkilniak (Rzeszów, 2007); Bibliografie specjalne - tendencje rozwoju na przykładzie bibliografii osobowych. W: Piąta Ogólnokrajowa Narada Bibliografów (Warszawa,2004); The state of local bibliographies in Poland after World War II. W: Around the Book the Library and Information. Ed. M. Juda (et al.) (Lublin, 2014). Jest autorem i współautorem szeregu opracowań bibliograficznych, m.in. Bibliografii publikacji prof. dr hab. Barbary Trelińskiej za lata 1973-2012. W: Między tekstem a znakiem (Warszawa, 2013), współredaktorem Bibliografii miasta Świdnika do roku 2003 (Świdnik, 2004).

SŁOWA KLUCZOWE: Bibliografia lokalna - terminologia, teoria.

ABSTRAKT: Tezy/cel artykułu - Głównym celem artykułu jest przedstawienie problemu kształtowania się i rozwoju pojęcia i terminu bibliografia lokalna na gruncie polskim. Zaprezentowano fazy rozwojowe pojęcia bibliografii lokalnej do 1989 r. oraz zmianę podejścia do terminu bibliografia lokalna po tym roku. Metody badań - Zastosowano metodę krytyki i analizy polskiego i obcego piśmiennictwa bibliologicznego. Wyniki i wnioski - Termin „bibliografia lokalna" pojawił się na gruncie polskim przed I wojną światową. Upowszechnił się w dwudziestoleciu międzywojennym. Został sprecyzowany w okresie powojennym. Po 1989 r. zniknął z polskiej terminologii bibliograficznej, ponieważ został zastąpiony terminem „bibliografia terytorialna". Nowe pojęcie nie zostało zaakceptowane przez większość bibliografów-praktyków i środowisko polskich bibliologów. Trzeba przywrócić termin „bibliografia lokalna" w jego tradycyjnym rozumieniu.

M AŁGORZATA C ZERW IŃ SKA Uniw ersytet Zielonogórski e-m ail: gosiajoanna@w p.pl

SYSTEM BRAILLE'A - REWOLUCJA MEDIALNA CZY INKLUZJA SPOŁECZNA OSÓB

Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ WZROKU?

Małgorzata Czerwińska dr hab. nauk humanistycznych w zakresie bibliologii i informatologii; działalnością naukową, zawodową i społeczną związana również z pedagogiką specjalną, zwłaszcza tyflopedagogiką; bibliotekoznawca, specjalista z zakresu informacji naukowej, nauczyciel; dziennikarz, profesor Uniwersytetu Zielonogórskiego. Przewodnicząca Rady Naukowej Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. C. Norwida w Zielonej Górze. Autorka ponad 80 publikacji recenzowanych (książki, wydawnictwa pod redakcją, hasła encyklopedyczne, artykuły w pracach zbiorowych i czasopismach) i około 250 publikacji prasowych (publicystyka społeczno-kulturalna, wywiady, felie- tonistyka, recenzje).

SŁOWA KLUCZOWE: System Braille'a. Rewolucja medialna. Inkluzja społeczna. Brajlowskie technologie wspomagające.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Funkcjonowanie osób z niepełnosprawnością wzroku w społeczeństwie informacyjnym i obywatelskim nakreśla kolejny wymiar rozważań nad znaczeniem systemu Braille'a, rozciągający się pomiędzy rewolucją medialną a inkluzją społeczną. Metody - U podłoża rozważań, opartych na analizie dokumentów publikowanych i niepublikowanych oraz wnioskach z obserwacji uczestniczącej, leżą pytania: Czy rozwój pisma dla niewidomych, w tym geneza i ewolucja systemu Braille'a, podlega fazowemu przebiegowi rewolucji medialnej? Czy nie należałoby wyróżnić „rewolucji brajlowskiej"? Czy system Braille'a sprzyja procesowi inkluzji społecznej i pełnoprawnemu uczestniczeniu w komunikacji społecznej, czy też prowadzi do ekskluzji w społeczeństwie obywatelskim i informacyjnym? Wobec powyższych pytań, refleksją objęto następujące kwestie: poszukiwania pisma dla niewidomych, w tym poszukiwania L. Braille'a i rozwiązania alternatywne; polskie modyfikacje systemu Braille'a; System Braille'a w świetle tyflopsychologii i księgoznawstwa; współczesność i przyszłość systemu Braille'a . Wyniki i wnioski - Badania teoretyczne i doświadczenia praktyczne pozwalają stwierdzić, że system Braille'a niezmiennie zapobiega wtórnemu analfabetyzmowi, daje niezależność w życiu codziennym, stwarza równe szanse edukacyjnei zawodowe, pozwala uczestniczyć w życiu społecznym, naukowym, technicznym, kulturalnym. Warunkiem jest jednak spełnienie postulatów praktycznych i naukowych, zamieszczonych w konkluzji niniejszego artykułu.


M AŁGORZATA KISILO W SKAInstytut Inform acji N aukow ej i Studiów Bibliologicznych Uniw ersytet W arszawski e-m ail: m dkisilo@uw .edu.pl

SIECIOWE ZACHOWANIA INFORMACYJNE W OBSZARZE ZDROWIA JAKO PRZEDMIOT BADAŃ W INFORMATOLOGII I W INNYCH

DYSCYPLINACH

Małgorzata Kisilowska doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie bibliologii i informatologii, pracuje na stanowisku adiunkta w Instytucie Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Zainteresowania naukowe: kultura informacji, informacja w obszarze zdrowia, kompetencje informacyjne, czytelnictwo w kontekście nowych technologii. Wybrane publikacje: Przestrzeń informacyjna jako termin informatologiczny. Zagadnienia Informacji Naukowej 2011 nr 2; Informacja zdrowotna. Oczekiwania i kompetencje polskich użytkowników. Raport z badań eksploracyjnych. Warszawa 2013 (wspólnie z J. Jasiewicz); Tożsamość książki w kulturze informacji. W: Cisło A., Łuszpak A., red., Kulturowa tożsamość książki. Wrocław 2014.

SŁOWA KLUCZOWE: Informacja zdrowotna. Zdrowotne kompetencje informacyjne. Zdrowotne zachowania informacyjne.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Zachowania informacyjne dotyczące zdrowia są przedmiotem badań zarówno informatologii, jak i innych dyscyplin. Metoda badań - Na podstawie przeglądu literatury, dokonanego dla przedstawionego obszaru, wyróżniono trzy grupy zagadnień najczęściej podejmowanych przez badaczy, tj. zdrowotne kompetencje informacyjne, edukację i promocję zdrowia oraz wyszukiwanie informacji . Wyniki i wnioski - Przedstawiono różnice perspektyw i kontekstów badawczych (m.in. medycyny, socjologii, pedagogiki, informatologii), scharakteryzowano dobór metod i technik badawczych. W wyniku przeprowadzonej analizy sformułowano dalsze potrzeby badawcze w tym zakresie zarówno w ujęciu przedmiotowym, jak i metodologicznym.


JA N KO ZA KO W SKIInstytut Inform acji N aukow ej i Studiów Bibliologicznych Uniw ersytet W arszawski e-m ail: kozakow skij@gm ail.com

TRADYCJA I NOWOCZESNOŚĆ. WYKORZYSTANIE NOWYCH TECHNOLOGII

W BIBLIOTECE INSTYTUTU HISTORYCZNEGO UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO

Jan Kozakowski - magister bibliotekoznawstwa i informacji naukowej, absolwent Instytutu Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych UW, pracownik Biblioteki Naukowej Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie. Zainteresowania: historia bibliografii, źródła informacji, historia prasy polskiej, polski rynek medialny, wykorzystanie nowych technologii w działalności bibliotek. Publikacje: Popularnonaukowe czasopisma historyczne w Polsce. Część 1. Poradnik Bibliotekarza, nr 4 (769), 2014, s. 18-22; Popularnonaukowe czasopisma historyczne w Polsce. Część 2. Poradnik Bibliotekarza, nr 6 (771), 2014, s. 18-22.

SŁOWA KLUCZOWE: Biblioteka Instytutu Historycznego UW. Biblioteka 2.0. Biblioteki naukowe. Biblioteki historyczne. Digitalizacja zbiorów.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - W artykule opisano funkqonowanie Biblioteki Instytutu Historycznego UW. Przedstawiono, jak w swej działalności łączy ona stosowanie tradycyjnych form z wykorzystaniem nowych technologii. Metody badań - Przy opracowaniu tekstu wykorzystano metodę analizy materiałów źródłowych (piśmiennictwa naukowego, sprawozdań rocznych BUW, stron internetowych BIH, profili BIH w serwisach społecznoś- ciowych facebook.com i twitter.com). Wyniki - Przedstawiono historię, organizację i zbiory BIH UW. Ukazane zostało, jak w działalności biblioteka łączy stare i nowe metody funkcjonowania. Szczególnie dużo miejsca poświęcono wykorzystaniu nowych technologii w takich obszarach, ja k opracowanie i udostępnianie zbiorów oraz kom unikacja z użytkownikami. Wnioski - Biblioteka Instytutu Historycznego UW je s t dobrze funkcjonującą biblioteką o bardzo bogatych zbiorach i dużym potencjale informacyjnym. W różnych aspektach działalności um iejętnie wykorzystuje nowe technologie.


ZBIGN IEW G RU SZK AKatedra Bibliotekoznaw stw a i Inform acji Naukowej U niw ersytetu Łódzkiego e-m ail: [email protected]

ŁÓDZKIE BIBLIOTEKOZNAWSTWO W OKRESIE ZMIAN. WYKORZYSTANIE NARZĘDZIA CSI DO POMIARU SATYSFAKCJI STUDENTÓW

W KATEDRZE BIBLIOTEKOZNAWSTWA I INFORMACJI NAUKOWEJ UNIWERSYTETU

ŁÓDZKIEGO1

Zbigniew Gruszka - absolwent bibliotekoznawstwa i komunikacji społecznej Uniwersytetu Łódzkiego, pracownik Biblioteki Uniwersyteckiej w Łodzi (2008-2013), od 2013 r. adiunkt w Katedrze Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UŁ. Najważniejsze publikacje: Udział Józefa Grycza w pracach nad „Przeglądem Bibliotecznym" w latach 1927-1939 (2011). „Przegląd Biblioteczny" - monografia (2013), Problematyka działalności po- zaprogramowej studentów na przykładzie bibliotekoznawczych kół naukowych w Polsce w świetle przeprowadzonych badań (2014), Drugie wydanie „Życia książki" w świetle korespondencji autora i opublikowanych recenzji (2014), Wałbrzyska książka regionalna - próba charakterystyki zjawiska po 1989 roku (2014). Od 2013 r. sekretarz Komitetu Głównego Olimpiady Bi- bliologicznej i Informatologicznej.

SŁOWA KLUCZOWE: Badania jakości. Pomiar satysfakcji. Metoda CSI. Edukacja uniwersytecka.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Łódzka Katedra Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej jest najstarszym ośrodkiem akademickim kształcącym bibliotekarzy. Zmiany, jakie nastąpiły w szkolnictwie wyższym w ostatnich latach i które nie ominęły zawodu bibliotekarza, wymagają pogłębionej refleksji nad miejscem informacji naukowej i bibliotekoznawstwa we współczesnej dydaktyce akademickiej. Metody badań - Zastosowano zaczerpniętą z naukio zarządzaniu metodę (zwaną też narzędziem) CSI, mierzącą poziom satysfakcji, która posłużyła do pomiaru satysfakcji studentów informacji naukowej i bibliotekoznawstwa kształcących się na Uniwersytecie Łódzkim. Wyniki i wnioski - Otrzymane w badaniu wyniki posłużyły do wykonania wizualizacji w postaci mapy jakości, umożliwiającej wyodrębnienie czterech rodzajów współczynników, począwszy od nieistotnych, po te, wymagające podjęcia pilnych działań naprawczych, które zostały omówione oraz zinterpretowane.

1 Artykuł stanowi zmodernizowaną wersję części badawczej pracy „Badanie satysfakcji studentów Katedry Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Łódzkiego za pomocą metody CSI", przygotowanej przez autora podczas Menedżerskich Studiów Podyplomowych na Politechnice Łódzkiej w roku akademickim 2013/2014.




TREŚĆ

ARTYKUŁYJ a d w ig a W o ź n i a k - K a s p e r e k : Bibliografia a katalog biblioteczny - dyskusja

o pojęciach i te rm in a ch ...................................................................................................... 517A n n a G ó r s k a , F a b i o P a p p a l a r d o : Library of the C ourt of Justice of the Euro

pean U nion (Biblioteka Trybunału Spraw iedliw ości U nii E u rop e jsk ie j).. . 533J a r o s ł a w P a c e k : Pole sem antyczne k s ią ż k i................................................................... 546M a g d a l e n a W ó jc i k : Typologia w spółczesnych usług inform acyjnych............ 563

z w a r s z t a t ó w b a d a w c z y c h

A g n i e s z k a F l u d a - K r o k o s : Krajow e Ram y Kw alifikacji a kształcenie bibliotekarzy na przykładzie program ów i planów studiów kierunku inform acja naukow a i bibliotekoznaw stw o U niw ersytetu Pedagogicznego w Krakow ie - rok akad. 2 0 1 2 /1 3 ...................................................................................................... 579


„Biblioteka w społeczeństw ie wiedzy. Inform acja, edukacja, profesjonalizm ". Konferencja naukow a Biblioteki U niw ersytetu Łódzkiego (Łódź,9-11 czerw ca 2015 r.) (Justyna Jerzyk-W ojtecka)......................................................... 591

„D ynam iczne biblioteki: dostęp, rozw ój i transform acja". Św iatow y Kongres Bibliotek i Inform acji i 81. Konferencja G eneralna IFLA (Kapsztad, Republika Południow ej Afryki, 15-21sierpnia 2015 r.) (Elżbieta Barbara Zybert) . . 594

„Zakochaj się w bibliotece". X Jubileuszow e Forum M łodych Bibliotekarzy (W arszawa, 17-18 w rześnia 2015 r.) (Bożena C hlebicka-A bram ow icz).............. 614


Bibliothekare zwischen Verwaltung und W issenschaft. 200 Jahre Berufsbilddebatte. H ersg. von Irm gard Siebert und Thorsten Lem anski. Frankfurt a. M.: Klo-sterm ann, 2014 (Krystyna H u d z ik ) ................................................................................. 617

IFLA School L ibrary Guidelines [online]. W ritten by the IFLA School Libraries Section Standing Com m ittee. Ed. by: Barbara Schulte-Jones and D ianne O berg, w ith contributions from the International A ssociation of School Librarianship Executive Board. 2nd rev. ed. June 2015. Endorsed by the IFLA Professional Com m ittee. International Federation of Library A ssociations and Institutions, 2015 (Bogum iła Staniów ).................................................. 621

Kolekcje w zbiorach bibliotek pedagogicznych, pod red. nauk. A gnieszki Fludy- -Krokos, Beaty Janik, Kraków : W ydaw . N aukow e U niw ersytetu Pedagogicznego, 2015 (Bernardeta Iw ańska-C ieślik)................................................................ 623

514 S P IS T R E Ś C I

Przegląd piśm iennictw a krajow ego (Barbara K o r y ś ) .................................................. ..626Z lektur zagranicznych (Jacek W ojc iech ow sk i) ................................................................ ..631

Z ŻYCIA SBP................................................................................................................................... ....649

Z ŻAŁOBNEJ KARTYW anda Pindlow a (1933-2015) (M aria K o có jo w a ) ..............................................................659

WSKAZÓWKI DLA AUTORÓW ............................................................................................. ....667

JA D W IG A W O Ź N IA K -K A S P E R E K Instytut Inform acji N aukow ej i Studiów Bibliologicznych U niw ersytet W arszawski e-m ail: jbw ozniak@uw .edu.pl

BIBLIOGRAFIA A KATALOG BIBLIOTECZNY - DYSKUSJA O POJĘCIACH I TERMINACH

Jadwiga Woźniak-Kasperek jest profesorem nauk humanistycznych. Absolwentka bibliotekoznawstwa i informacji naukowej na UW. Stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa uzyskała w 1990 r. na Wydziale Neofilologii UW. Stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych ze specjalnością bibliologia - bibliotekoznawstwo i informacja naukowa uzyskała w 2001 r. na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 1982 r. pracuje w Instytucie Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych UW. Jest kierownikiem Zakładu Historii Teorii i Metodyki Bibliografii. Główny nurt jej zainteresowań badawczych to zagadnienia organizacji i zarządzania informacją i jej zasobami, także teoriai praktyka terminologii, metodologia bibliologii i informatologii oraz teoria i metodyka bibliografii. Autorka ponad 150 publikacji; m. in.: Wiedza i język informacyjny w paradygmacie sieciowym (Warszawa 2011); Kryzys wartości wiedzy? Zagadnienia Informacji Naukowej 2010 nr 2 s. 3-20; [z Sebastianem D. Kotułą] Komunikacja bibliologiczna i książka w przestrzeni sieci - pytania o tożsamość poznawczą i terminologiczną. W: Kulturowa tożsamość książki. Pod red. Anny Cisło i Agnieszki Łuszpak. Wrocław 2014, s. 9-26. Jest bibliotekarzem dyplomowanym, przez 12 lat pracowała jako konsultant naukowy w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie.

SŁOWA KLUCZOWE: Bibliografia - teoria, zadania, perspektywy. Katalog. Siatka terminologiczna. Otoczenie cyfrowe.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - W artykule podjęto próbę rekapitulacji konstytutywnych różnic między spisem bibliograficznym a katalogiem bibliotecznym z uwzględnieniem wpływów technologii informacyjno-komunikacyjnych, przytoczono argumenty przemawiające za właściwym operowaniem tymi pojęciami i związanymi z nimi terminami, wskazano niebezpieczeństwa prymitywizacji istoty bibliografii i bibliografowania, zwrócono uwagę na wybrane problemy, pojawiające się na styku bibliografii i technologii świata cyfrowego . Metoda badawcza - W badaniu, którego efekty referuje artykuł, przyjęto metodę o charakterze jakościowej analizy źródeł wtórnych (ang. desktop research). Wyniki/Wnioski - 1) Zrównywanie pojęciowe i realne, tj. w rzeczywistości pozajęzykowej, bibliografii i katalogów bibliotecznych jest nieuprawnione i niebezpieczne, choć oczywiście waga konsekwencji takich postaw i działań jest różna. 2) Wokół prototypowej bibliografii pojawia się coraz więcej bibliografiopodobnych form piśmienniczych, które również należy objąć refleksją z zakresu teorii bibliografii. 3) Aby skutecznie rozwijać naukę, realizować politykę naukową na różnych szczeblach i sprawnie zarządzać nauką, niezbędna jest konwergencja najlepszych praktyk bibliograficznych, technologii cyfrowych, wiedzy i umiejętności specjalistów dziedzinowych i bibliografów oraz narzędzi oferowanych przez humanistykę cyfrową.


A N N A GÓ RSKALibrary of the C ourt of Justice of the European Union e-m ail: [email protected]

FABIO PAPPALARDOLibrary of the C ourt of Justice of the European U nion e-m ail: [email protected]

BIBLIOTEKA TRYBUNAŁU SPRAWIEDLIWOŚCI UNII EUROPEJSKIEJ

SŁOWA KLUCZOWE: Biblioteka Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Bibliotekarstwo prawnicze. Zarządzanie biblioteką. Klasyfikacja. Deskryptory. Informacja prawnicza.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Intencją autorów artykułu jest rozpropagowanie wiedzyo Bibliotece Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Misja Biblioteki - zbliżona do misji wyspecjalizowanych bibliotek publicznych - określiła jej rozwój. W celu zrealizowania zadań Biblioteki opracowano specyficzny system indeksowania, misja miała także wpływ na zasady gromadzenia, metody przechowywania oraz organizację działu administracyjnego Biblioteki. Doświadczenia i pomysły związane z prowadzeniem Biblioteki i jej katalogu mogą posłużyć pracownikom bibliotek pragnącym podnieść jakość świadczonych usług. Metoda badań - Autorzy dokonali analizy książek i artykułów udostępnianych przez Bibliotekę, zarówno wewnętrznych biuletynów Trybunału Sprawiedliwości, jak i ogólnodostępnych monografii i publikacji w czasopismach. Analizą objęto wspomnienia, monografie prawnicze z zakresu prawa i doktryn instytucjonalnych, a także publikacje bibliotekoznaw- cze dotyczące działania bibliotek, budowania katalogów i systemów organizacji wiedzy. Część uwag autorów stanowią subiektywne obserwacje poczynione podczas pracy w Dyrekcji Generalnej do spraw Bibliotek, Badań i Dokumentacji. Wyniki i wnioski - Biblioteka Trybunału Sprawiedliwości jest jedynym opiekunem całej spuścizny prawniczej zjednoczonej Europy, co stawia ją w obliczu prawdziwego wyzwania. Katalog Biblioteki, wysokiej jakości, spójny, oryginalny i wyposażony w bogaty system adnotacji, powinien stanowić produkt długotrwałej pracy realizowanej według ściśle określonych kryteriów, antycypujących trendy w rozwoju prawa unijnego. W celu zachowania podstawowej zasady regulującej działanie każdej biblioteki, tj. zasady nieograniczonego dostępu do wiedzy, Biblioteka powinna dostosować swoją politykę do zmieniającego się świata, na przykład równoważąc ograniczenia wynikające z prawa autorskiego i praw pokrewnych z ideami otwartego dostępu.



JA RO SŁA W PACEK Instytut Bibliograficzny Biblioteka N arodow a e-m ail: [email protected]

POLE SEMANTYCZNE KSIĄŻKI

Dr Jarosław Pacek jest kierownikiem Instytutu Bibliograficznego Biblioteki Narodowej. Jest autorem monografii: Bibliografia w zmieniającym się środowisku informacyjnym, (Warszawa,2010) oraz twórcą i redaktorem serwisów sieciowych związanych z działalnością informacyjną (m.in. Sternik. Słownik terminologiczny z zakresu bibliografii i katalogowania http:// sternik.bn.org.pl/). Publikuje artykuły naukowe z zakresu problemów bibliografii w środowisku cyfrowo-sieciowym, wpływu Internetu na organizację działalności informacyjnej, zmian nośników informacji, terminologii nauki o informacji.

SŁOWA KLUCZOWE: Terminologia bibliologiczna. Infolingwistyka. Informatologia. Książka. Pole semantyczne.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Ustalenie aktualnego znaczenia książki w tekstach polsko-i angielskojęzycznych o charakterze kodyfikacyjnym. Metody badań - Zebranie korpusu definicji, wybranie kluczowych elementów deskrypcji i wskazanie natężenia występowania poszczególnych cech (znaczeń). Wyniki/wnioski - W zbadanym materiale przeważa rozumienie książki jako tworu fizykalnego, w dużo mniejszym stopniu rozumiana jest jako medium przestrzeni społecznej i informacyjnej. Wykorzystanie dla badań terminologicznych z zakresu informatologii, językoznawczej teorii pola semantycznego, zakładającej, że każde słowo współwystępuje z innymi w pewnych wyodrębnionych kategoriach znaczeniowych.


M A G D A LEN A W Ó JC IKInstytut Inform acji N aukow ej i Bibliotekoznaw stw aUniw ersytet Jagiellońskie-m ail: m agda.a.w ojcik@gm ail.com

TYPOLOGIA WSPÓŁCZESNYCH USŁUG INFORMACYJNYCH

Magdalena Wójcik - adiunkt w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jej zainteresowania badawcze obejmują problematykę nowych form komunikacji w Internecie, w tym szczególnie mediów społecznościowych i ich związków z działalnością instytucji książki. Najważniejsze publikacje to: Web 2.0 w działalności usługowej instytucji książki. Kraków: Wyd. UJ, 2013; Rozszerzona rzeczywistość - potencjał badawczy z perspektywy bibliologii i informatologii. Przegląd Biblioteczny 2014, R. 82, z. 4, s. 565-581 oraz The Use of Web 2.0 Services by Urban Public Libraries in Poland: Changes over the Years 2011-2013. Libri 2015, vol. 65, issue 2, pages 91-103.

SŁOWA KLUCZOWE: Usługi bibliotek. Usługi informacyjne. Typologia usług.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Przedmiotem artykułu są usługi informacyjne świadczone przez biblioteki publiczne i akademickie. Głównym celem przeprowadzonej analizy było scharakteryzowanie współczesnych usług informacyjnych oraz opracowanie ich typologii . Metoda badań - Dokonano systematycznej analizy literatury przedmiotu na podstawie wyszukiwania prowadzonego w bazach: Science Direct, SpringerLink i Wiley Online Library oraz w katalogach Biblioteki Narodowej, Biblioteki Jagiellońskiej i NUKAT. Wyniki/Wnioski - Współczesne usługi informacyjne są przede wszystkim świadczone zdalnie za pośrednictwem sieci i stanowią uzupełnienie tradycyjnych usług realizowanych w bibliotece. Charakterystyczna dla współczesnej działalności usługowej jest wielokana- łowość i szybkość przekazu informacji oraz synchroniczny charakter komunikacji. Usługi informacyjne są spersonalizowane, angażujące i współtworzone przez użytkowników. Opracowana typologia usług informacyjnych pokazuje ich różnorodność. Wśród narzędzi wykorzystywanych w procesie świadczenia usług informacyjnych można wyróżnić: czaty i wideo-czaty, pocztę elektroniczną, komunikatory internetowe, narzędzia Web 2.0 oraz aplikacje mobilne.


A G N IESZKA FLU D A -KRO KO S Instytut Inform acji N aukow ej i B ibliotekoznaw stw a U niw ersytet Pedagogiczny w Krakow ie e-m ail: [email protected]

KRAJOWE RAMY KWALIFIKACJI A KSZTAŁCENIE BIBLIOTEKARZY NA PRZYKŁADZIE PROGRAMÓW

I PLANÓW STUDIÓW KIERUNKU INFORMACJA NAUKOWA I BIBLIOTEKOZNAWSTWO UNIWERSYTETU PEDAGOGICZNEGO

W KRAKOWIE - ROK AKAD. 2012/13

Agnieszka Fluda-Krokos - adiunkt w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, dr nauk humanistycznych (Uniwersytet Jagielloński, 2011), absolwentka kierunków: Filologia Polska (Uniwersytet Jagielloński,2005), Edytorstwo (studia podyplomowe, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, 2007), Informacja Naukowa i Bibliotekoznawstwo (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, 2008). Zainteresowania badawcze: proweniencje (w szczególności ekslibrisy), księgozbiory historyczne, biblioteki pedagogiczne, wyszukiwanie informacji oraz kształcenie bibliotekarzy. Najważniejsze publikacje: Z problemów badań proweniencyjnych na przykładzie zbioru starych druków Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie. Wstęp do badań. W: Książka, biblioteka, informacja. Między podziałami a wspólnotą. III, pod red. Jolanty Dzieniakowskiej i Moniki Olczak-Kardas, Kielce, 2012, s. 343-361; „Ex Bibliotheca: Magazyn Grafików i Kolekcjonerów Ekslibrisów" (1999-2009). Rocznik Historii Prasy Polskiej 2013, t. XVI, z. 1 (31), s. 131-155; Sztuka ekslibrisowa Tyrsusa Wenhrynowicza (1924-2002). W: Kraków-Lwów: książki XIX i XX wieku. T. 11, pod red. W.M. Kolasy, I. Pietrzkiewicz, M. Rogoża, Kraków 2014, s. 181-193; „Disperse" znaczy „w rozproszeniu" - losy biblioteki pałacowej Lubomirskich w Przeworsku. W: Dziedzictwo utracone - dziedzictwo odzyskane. Red. A. Kamler, D. Pietrzkiewicz, Warszawa, 2014, s. 433-457.

SŁOWA KLUCZOWE: Proces Boloński. Krajowe Ramy Kwalifikacji. Nauka o informacji. Bibliotekoznawstwo. Edukacja.

ABSTRAKT: Teza/cel artykułu - Artykuł ma na celu przedstawienie aktualizacji programu studiów na kierunku informacja naukowa i bibliotekoznawstwo na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie na podstawie wytycznych sformułowanych podczas Procesu Bolońskiego. Metody badań - Do opracowania tekstu wykorzystano analizę dokumentacyjną oraz wyniki badań ankietowych. Wyniki/wnioski - W wyniku nowelizacji ustawy „Prawo o szkolnictwie wyższym" z dn. 18 marca 2011 r. w szkolnictwie wyższym zaczęły obowiązywać Krajowe Ramy Kwalifikacji, będące pokłosiem Procesu Bolońskiego. Mając


na uwadze mobilność studentów, nacisk na zagadnienie uczenia się przez całe życie i masowość szkolnictwa wyższego w Polsce oraz dostosowując kształcenie na poziomie wyższym do standardów europejskich, zdefiniowano i wprowadzono pojęcie efektów kształcenia w trzech obszarach (wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne), które są jednymi z najważniejszych kryteriów oceny kierunków studiów. Nowe programy studiów, oparte na przyjętych założeniach, obowiązują od roku akad. 2012/2013. Ich ocena będzie możliwa po zakończeniu cyklu studiów.

PRZEGLĄD BIBLIOTECZNYbbc.uw.edu.pl/Content/786/Spis_2010-2015.pdf · PRZEGLĄD BIBLIOTECZNY...

Documents

Transcript of PRZEGLĄD BIBLIOTECZNYbbc.uw.edu.pl/Content/786/Spis_2010-2015.pdf · PRZEGLĄD BIBLIOTECZNY...