powroty.pl
-
Upload
cora-briggs -
Category
Documents
-
view
36 -
download
0
description
Transcript of powroty.pl
http://www.powroty.gov.pl
Ustroń, 17 stycznia 2009 r.
ZESPÓŁ DORADCÓW STRATEGICZNYCH PREMIERA RP
Dr Michał Boni
2
Kontekst - skala i struktura migracji
Dane rejestrowe 353 tys. migrantów łącznie w latach 1990-2005
Dane spisowe (ok. 2% populacji):
Mikrospis 1995: 900 tys. osób czasowo za granicą
NSP 2002: 786 tys. osób czasowo za granicą
Szacunek GUS (2007 i 2008):
- Populacja Polski: 38,2 mln (stan na 1 stycznia 2007)
- Z tego poza granicami kraju dłużej niż 2 miesiące (stan na 1 stycznia 2007): 1 950 tys. osób
- Poza granicami kraju 31 grudnia 2007: 2 270 tys. osób
- Odpływ netto w okresie 1 maja 2004 – 31 grudnia 2007: 1 270 tys. osób.
3
Skala i struktura odpływu
Kontekst: Zmiana kierunków migracji Polaków – wzrost znaczenia Wielkiej
Brytanii, Irlandii i Norwegii spadek Francji i Niemiec Ilu z migrantów to nowi pracownicy na rynkach pracy państw
przyjmujących, a ilu było już tam przed 1 maja 2004? Analizy migracji pokazują, iż ok. 1 mln Polaków co roku
podejmuje pracę w różnych państwach członkowskich UE. Większość z tych (70 %), którzy przebywają na emigracji dłużej niż dwa lata deklaruje, iż w pewnej perspektywie będzie chciała wrócić do Polski
Kto najczęściej wyjeżdżał: Kobiety i mężczyźni, w wieku 20-44 lata, pochodzący ze wsi i
małych miast ( < 100 tysięcy mieszkańców), z wykształceniem zasadniczym zawodowym lub średnim zawodowym.
Kobiety i mężczyźni w wieku 25-44 lata, pochodzący z dużych miast (powyżej 100 tysięcy mieszkańców), z wykształceniem wyższym magisterskim/równorzędnym lub wyższym.
4
Liczba obywateli Polski przebywających za granicą dłużej niż 2 miesiące, wg głównych krajów docelowych, w tysiącach
Kraj / region
docelowy
2002 (Maj) – NSP 2004 2005 2006 2007
Ogółem 786 1 000 1 450 1 950 2 270
UE27 451 750 1 170 1 550 1 860
Austria 11 15 25 34 39
Belgia 14 13 21 28 31
Francja 21 30 30 49 55
Niemcy 294 385 430 450 490
Irlandia 2 15 76 120 200
Włochy 39 59 70 85 87
Holandia 10 23 43 55 98
Hiszpania 14 26 37 44 80
Szwecja 6 11 17 25 27
Wielka Brytania 24 150 340 580 690
Źródło: GUS 2008
5
Społeczno-demograficzny profil migranta z Polski w okresie przed- i poakcesyjnym, w %
Źródło: BAEL
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
% males
% aged 20-29
% University graduates
% rural inhabitants
% large cities inhabit.
% welfare benefit
pre-accession post-accession
6
Społeczno-demograficzny profil migranta z Polski w okresie przed- i poakcesyjnym (łącznie) dla wybranych krajów docelowych, w %
Źródło: BAEL
0%10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%% males
% aged 20-29
% University graduates
% rural inhabitants
% large cities inhabit.
% welfare benefit
UK Germany Ireland Italy
7
Migracje Polaków (1)
Migracje Polaków – skąd wyjeżdżają? Regiony Polski wg intensywności odpływu
PKB per capita Mieszkańcy miast
8
Migracje Polaków (2)
Migracje Polaków – skąd wyjeżdżają? Regiony Polski wg intensywności odpływu oraz stopy bezrobocia
Stopa bezrobocia w wieku 15-24
Stopa bezrobocia
9
Migracje powrotne Polaków – dokąd wracają?
Source: own calculations on the basis of the Population Census 2002.
Voivodship N % Dolnośląskie 1,270 8.1
Kujawsko-pomorskie 462 3.0
Lubelskie 531 3.4
Lubuskie 306 2.0
Łódzkie 773 5.0
Małopolskie 1,583 10.1
Mazowieckie 4,794 30.7
Opolskie 252 1.6
Podkarpackie 630 4.0
Podlaskie 420 2.7
Pomorskie 1,095 7.0
Śląskie 1,419 9.1
Świętokrzyskie 293 1.9
Warmińsko-mazurskie 457 2.9
Wielkopolskie 761 4.9
Zachodniopomorskie 562 3.6
Total 15,608 100.0
Table 2. Spatial distribution of well-educated Polish return migrants by voivodship, 2002.
Figure 1. Spatial distribution of Polish return migrants by voivodship, 2002.
Source: own calculations on the basis of the Population Census 2002.
10
Polskie migracje a mobilność (1)
Tradycyjny wzorzec migracyjny:
Migracje stałe (USA, Niemcy – cały wiek XIX) Podłoże polityczne migracji stałych (68, 80) Podłoże ekonomiczne migracji stałych (Niemcy lata 70.) Migracje czasowe a ekonomiczne – potrzeba
uzupełniania dochodów (obszary wiejskie – chłoporobotnicy na sezonowych migracjach do Niemiec: rozładowanie napięć społecznych w latach 90.)
Wyjazdy legalne do nielegalnej pracy (Polacy w „szarej strefie” w UK do 2004r.)
Wzorzec „tam pracuję – tu wydaję” (groźny dla polskiego rynku pracy”)
11
Polskie migracje a mobilność (2)
Zmiana wzorca migracyjnego:
Odejście od modelu stałej emigracji Migracja czasowa, jako element w cyklu kariery
zawodowej Swoboda wyboru (w obrębie UE, czy szerzej) momentu i
doświadczenia migracji /mobilności zagranicznej Powody ekonomiczne (tak), ale nie tylko (kształtowanie
kariery zawodowej) Strategia życia a strategia zawodowa
12
Polskie migracje a mobilność (3)
Jak charakter polskich zasobów pracy zmienia fakt , iż ok. 1-1,5 mln osób ma „nowe doświadczenie mobilności”
Akceptacja mobilności w ogóle Sprawność nawigacji w karierze zawodowej i po rynku
pracy Presja na nowe rozumienie łączy: cykl
życia – cykl kariery – wybór strategii Presja na wsparcie instytucjonalne takich zachowań
(doradztwo karierowe od szkoły przez całe życie) Swoboda przepływów mobilnych postmigrantów ze
swojego środowiska do nowych miejsc (z obszarów wiejskich i małych miast do aglomeracji)
Przyspieszenie migracji/mobilności krajowej w kraju (zjawisko nadchodzące?)
Eliminacja zagrożenia dominacji wzorca: „tam pracuję – tu wydaję” na model: „zmienna praca tu i tam”
13
Składowe rządowego programu skierowanego do migrantów oraz migrantów powracających do kraju
Pakiet 1: System obsługi migranta (powrotnego)
Pakiet 2: Likwidacja barier/ułatwienia dla osób chcących powracać z zagranicy
Pakiet 3: Rozwiązania skierowane do konkretnych grup docelowych
Pakiet 4: Działania skierowania do rodzin migrantów i migrantów powrotnych
Pakiet 5: Działania skoncentrowane na administracji publicznej
Pakiet 6: Informacja i promocja
14
Składowe rządowego programu skierowanego do migrantów oraz migrantów powracających do kraju
Pakiet 1: System obsługi migranta (powrotnego)
Stworzenie powszechnie dostępnego i rozpoznawalnego portalu internetowego; cel: przekazanie wiarygodnych i kompletnych danych na temat powrotu do Polski)
Opracowanie i dystrybucja „Poradnika migranta powrotnego”; cel: ułatwienie powrotu, przekazanie informacji niezbędnych do udanego powrotu do kraju
„Internetowy urząd pracy”; cel: ułatwienie powrotu na polski rynek pracy (wymagane zmiany legislacyjne)
Wsparcie powracających migrantów poprzez włączanie ich w system szkoleń / orientacji zawodowej; cel: ułatwienie powrotu na polski rynek pracy
System doradztwa w zakresie możliwości inwestycyjnych / biznesowych w kraju; cel: wykorzystanie potencjału migrantów powrotnych (realizator: PARP).
15
Składowe rządowego programu skierowanego do migrantów oraz migrantów powracających do kraju
Pakiet 2: Likwidacja barier/ułatwienia dla osób chcących powracać z zagranicy
Ułatwienia w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej (np. zakładanie i prowadzenie firm siostrzanych)
Instytucja kredytu podatkowego i ulgi inwestycyjnej
Granty na indywidualny transfer technologii
Abolicja podatkowa, unikanie podwójnego opodatkowania
Ułatwienia w zakresie uznawania wykształcenia/kwalifikacji nabywanych poza granicami Polski
Ułatwienia w zakresie nabywania bądź przywracania obywatelstwa polskiego.
16
Składowe rządowego programu skierowanego do migrantów oraz migrantów powracających do kraju
Pakiet 3: Rozwiązania skierowane do konkretnych grup docelowych (w fazie projektowania)
Przykładowe grupy:
Lekarze i personel medyczny
Naukowcy
Polscy studenci studiujący za granicą
Przedstawiciele „drugiego pokolenia” polskiej emigracji
17
Składowe rządowego programu skierowanego do migrantów oraz migrantów powracających do kraju
Pakiet 4: Działania skierowania do rodzin migrantów i migrantów powrotnych
Działania w sferze edukacji; zwłaszcza: zapewnienie możliwości nauki języka polskiego za granicą, opracowanie i wdrożenie systemu adaptacji dzieci powracających z zagranicy do polskiego systemy edukacyjnego
Działania nakierowane na rodzinny wymiar decyzji migracyjnych; cel: minimalizacja negatywnych skutków wyjazdu zagranicznego/racjonalizacja decyzji migracyjnej w kontekście sytuacji rodzinnej.
18
Składowe rządowego programu skierowanego do migrantów oraz migrantów powracających do kraju
Pakiet 5: Działania skoncentrowane na administracji publicznej
Szkolenia dla urzędników różnych szczebli (z wykorzystaniem „Poradnika migranta powrotnego”)
Włączanie organizacji pozarządowych do działań na rzecz migrantów powrotnych
19
Składowe rządowego programu skierowanego do migrantów oraz migrantów powracających do kraju
Pakiet 6: Informacja i promocja
Działania promocyjno-informacyjne związane z uruchomieniem portalu internetowego
Wsparcie działań informacyjnych samorządów lokalnych
Włączenie przedstawicieli konsulatów i ambasad do działań promocyjnych
Szeroko pojęta popularyzacja programu.
20
Po co ten program?
Wsparcie dla Polaków, którzy rozważają lub już podjęli decyzję o powrocie do kraju
Wyjechać nie jest łatwo, ale powrót też może być skomplikowany
Państwo powinno reagować na aktualne potrzeby społeczne
Rząd winien być odpowiedzialny nie tylko za tych, którzy pozostali w kraju, ale również za obywateli, którzy wybrali pobyt / pracę za granicą
Nie warto czekać, aż zjawisko stanie się masowe
Wybrane elementy programu są użyteczne dla osób, które zdecydowały się pozostać.
21
Czym jest program?
Idea: kompleksowy system wsparcia osób wracających do kraju
Podstawowa bariera: dostęp do rzetelnej, pełnej informacji
Pierwsza faza kampania informacyjna:
• Powrotnik – Nawigacja dla powracających – kompendium informacji na temat jak radzić sobie z problemami administracyjnymi
• www.powroty.gov.pl – czytelna strona internetowa, za którą kryje się system wsparcia dla Polaków powracających z zagranicy
Element większej całości, która sprowadza się do myślenia o Polakach za granicą i dbałości o ich interesy – abolicja podatkowa, ułatwienia prawne, wsparcie w odnalezieniu się na rynku pracy, nowe placówki konsularne.
22
Program ma duszę!
Program to nie tylko książka czy strona internetowa – to cały system stworzony specjalnie dla migrantów powrotnych!
Opiera się na dwóch kręgach – pracowników administracji rządowej oraz samorządowej (doradcy EURES)
Zespół merytoryczny obsługujący program – osoby od wielu lat zajmujące się migracjami i mające doświadczenie migracyjne
Program ma się „uczyć” – chcemy wykorzystać doświadczenia i pytania migrantów, by pomóc innym.
23
Polska to regiony!
Powrót do Polski to przede wszystkim powrót do konkretnego miejsca
Wiedza na temat tego miejsca będzie najważniejsza dla osób, które zdecydują się na powrót
Nasze zadania:
• Dostarczać informacji na temat sytuacji w ujęciu regionalnym i lokalnym
• Informować o lokalnych wydarzeniach, które mogą okazać się przydatne dla migrantów powrotnych: targach pracy, inwestycjach, działaniach samorządów.
24
„Powrotnik” – jak to działa?
Organizacja – kluczowe tematy dla powracających
Przykładowe pytania i odpowiedzi
Prosty, przystępny język – ale i odwołania do podstaw prawnych
Struktura:
• Formalności przed powrotem• Przeprowadzka• Formalności po powrocie• Praca• Działalność gospodarcza
• Podatki• Finanse osobiste• Rodzina• Zdrowie• Świadczenia społeczne
25
Portal www.powroty.gov.pl – jak to działa?
Funkcje portalu:
Możliwość uzyskania odpowiedzi na zadane pytania w indywidualnych, specyficznych sprawach
Stale aktualizowane informacje pogrupowane w 10 obszarów tematycznych (zgodnych ze strukturą Powrotnika)
Bieżące wiadomości istotne z punktu widzenia migranta
Perspektywa regionalna i lokalna: informacje na temat regionów
Cykliczne spotkania z ekspertami (w formie „czatu”).
26
Pytania o powroty
System zawiera również moduł zadawania pytań i udzielania odpowiedzi
Ideą jest odpowiedź na każde pytanie Możemy potrzebować nawet 14 dni na udzielenie odpowiedzi
31
Finansowanie
Polacy mieszkający i pracujący za granicą to bezwzględnie najwyższej jakości kapitał ludzki
Warto weń inwestować W ciągu kilku miesiącach program obejmie większość krajów, w
których czasowo przebywają Polacy Program jest finansowany ze środków Europejskiego Funduszu
Społecznego Funkcjonowanie programu jest przewidziane do końca 2009 roku
z opcją jego przedłużenia.
32
Kto to robi?
Program jest efektem pracy Międzyresortowego Zespołu ds. Migracji Powrotnych i został przygotowywany przez:• Zespół Doradców Strategicznych Prezesa Rady Ministrów• Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej• przedstawicieli organizacji pozarządowych• ekspertów
Za obsługę techniczną odpowiada Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
33
Wielkość ruchu na stronie www.powroty.gov.pl
Źródło: Zespół redagujący portal, Oprac. na podst. systemu monitorowania ruchu na stronie google analytics.
Odwiedziny serwisu - zestawienie dzienne.
Najczęściej odwiedzane strony portalu:
Od momentu inauguracji portalu w dniu 24 listopada 2008 r. o godz. 15.30 do 13 stycznia 2009 r., odnotowano łącznie: 387,367odsłon portalu 74,575 wizyt na portalu 55,171 unikatowych użytkowników
Strona startowa Odsłony
Strona startowa 73290
Powrotnik/formalności przed powrotem 22350
Powrotnik/praca 14931
Powrotnik/formalności po powrocie 13128
Powrotnik/podatki 10838
FAQ 10059
Powrotnik/podatki/abolicja 9265
Powrotnik/przeprowadzka 8869
Powrotnik/świadczenia społeczne 8291
Powrotnik/Indeks A-Z 7286
Powrotnik/działalność gospodarcza 6968
34
Lokalizacja użytkowników:
Państwo Odwiedziny
Polska 35 744
Wielka Brytania 21 306
Irlandia 7 676
Niemcy 2 044
USA 1 785
Holandia 779
Kanada 693
Norwegia 484
Hiszpania 426
Włochy 417
Lokalizacja użytkowników - świat (10 najpopularniejszych lokacji):
Lokalizacja użytkowników - Polska (10 najpopularniejszych lokacji):
Źródło: Zespół redagujący portal
Miasto Odwiedziny
Warszawa 8553
Londyn 6 099
Dublin 4 950
B.d. 2 398
Kraków 2 386
Poznań 2 321
Wrocław 1 890
Katowice 1 686
Lublin 1 306
Łódź 1 236
35
Ilość otrzymanych pytań i ich podział merytoryczny:
Do 13 stycznia do systemu wpłynęło 907 pytań Zespół redakcyjny udzielił (we współpracy z siecią
wsparcia) 821 odpowiedzi
Źródło: Zespół redagujący portal
Podział merytoryczny pytań
36
Powroty w rejestrach PSZ
Formularze E 301 (prawo do zasiłku): 2008 – 10 tys. (2007 – 5761) Dominują rejestracje na Dolnym Śląsku i w Wielkopolsce Z: Wielkiej Brytanii (3159), Holandii (1547)
Formularze E 303 (prawo do transferu zasiłków) 50% powroty z Irlandii i ... Niemiec 829 (10 miesięcy 2008) – 305 w 2007 roku Opolskie, dolnośląskie, śląskie
Rejestrujący się: szybko uzyskają pracę
37
Spośród 15,7 mln imigrantów do USA (w latach 1908-1957) wróciło około 5 mln; w latach 1970. powróciło około 20-50% imigrantów (w zależności od kategorii)
Migracje powrotne w ostatnim okresie lat 1980. objęły ok. 200 tys. Hiszpanów i ok. 100 tys. Portugalczyków.
Powróciło około 85% spośród 1 mln Greków, którzy wyjechali do Niemiec w latach 1960-1984
Wracali też Irlandczycy, Włosi, Turcy… – obywatele wszystkich tych krajów, które wcześniej masowo uczestniczyły w migracjach.
Dlaczego będą wracali: Ponieważ: inni też wracali
38
Ponieważ: sprzyjają temu okoliczności
Pogarsza się sytuacja ekonomiczna w krajach, do których docierali Polacy – rośnie konkurencja na rynku pracy, wiele sektorów (np. budownictwo) jest zagrożonych recesją, wzrasta groźba utraty pracy
Sytuacja ekonomiczna w Polsce pozostaje względnie stabilna i ma lepsze perspektywy niż większość innych gospodarek UE
Polski rynek oferuje dobre możliwości zarówno dla inwestorów jak i w zakresie realizacji kariery zawodowej.
39
Ponieważ: takie były doświadczenia innych krajów
Większość migrantów natrafia na „szklany sufit” – ceną wyższych zarobków jest niemożność realizacji kariery zawodowej i niespełnione aspiracje
Zgodnie z deklaracjami dla wielu spośród migrantów pobyt za granicą to tylko epizod – planują (wcześniej lub później) powrót do Kraju – tam są ich rodziny i przyjaciele, z nim również wiążą swoją przyszłość zawodową
Doświadczenia międzynarodowe potwierdzają, iż większość osób, które decydują się na powrót, wraca przed upływem pięciu lat od momentu wyjazdu za granicę.
40
Liczba formularzy E 301 (do 31.10.2008r.)
0
500
1000
1500
2000
2500
Dolnoś
ląskie
Kujaw
sko-
Pomor
skie
Lube
lskie
Lubu
skie
Łódz
kie
Mało
polskie
Maz
owieck
ie
Opo
lskie
Podka
rpac
kie
Podlas
kie
Pomor
skie
Śląsk
ie
Świętok
rzys
kie
Warm
ińsk
o - M
azur
skie
Wie
lkopo
lskie
Zachodn
iopo
mor
skie
2005
2006
2007
2008
41
Liczba formularzy E 303 (do 31.10.2008r.)
0
20
40
60
80
100
120
140
Dolnoś
ląskie
Kujaw
sko-
Pomor
skie
Lube
lskie
Lubu
skie
Łódz
kie
Mało
polskie
Maz
owieck
ie
Opo
lskie
Podka
rpac
kie
Podlas
kie
Pomor
skie
Śląsk
ie
Świętok
rzys
kie
Warm
ińsk
o - M
azur
skie
Wie
lkopo
lskie
Zachodn
iopo
mor
skie
2005
2006
2007
2008
42
Liczba formularzy E 301 w układzie państw (do 31.10.2008r.)
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
Austri
a
Belgia
Czech
yDan
ia
Finlan
dia
Franc
ja
Hiszpa
nia
Holand
ia
Irlan
dia
Islan
dia
Niemcy
Norweg
ia
Szwecja
Wie
lka B
ryta
nia
2005
2006
2007
2008
43
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
Austri
a
Belgia
Czech
yDan
ia
Finlan
dia
Franc
ja
Hiszpa
nia
Holand
ia
Irlan
dia
Islan
dia
Niemcy
Norweg
ia
Szwecja
Wie
lka B
ryta
nia
2005
2006
2007
2008
Liczba formularzy E 303 w układzie państw (do 31.10.2008r.)
44
Migracje, mobilność, „Powrotnik” – wnioski
Migracje po 2004 roku zmieniają wzór polskiej migracji Migracja/mobilność – naturalny element łączenia cyklu
kariery zawodowej ze strategiami życiowymi Zmiana sposobów nawigacji po rynku pracy Inny sposób analizy kosztów i korzyści (też inne
rozumienie „brain drain”) Ku: adaptacyjności i dynamizmowi polskiego rynku pracy Zdefiniowana rola państwa – funkcja usługowa
(sprawność) wobec obywateli „Powrotnik” – wsparcie w naturalnych procesach, a
nie ich stymulacja