Orędownik Samorządowy Powiatu Rawickiego

ORÊDOWNIK SAMORZ¥DOWY POWIATU RAWICKIEGO

3Nr 19 GRUDZIEÑ 2010

ORÊDOWNIK SAMORZ¥DOWY POWIATU RAWICKIEGO ISSN 1898-7397Wydawca: Starostwo Powiatowe w Rawiczu; www.powiatrawicki.pl

Redaguj¹: Janusz Hamielec (redaktor naczelny), Anna Noga³a, Maria Wojtkowiak,Joanna Balcer, Tomasz Mazur.

Zdjêcia i ilustracje: Archiwum Starostwa Powiatowego w Rawiczu.Adres redakcji: 63-900 RAWICZ, Rynek 17; e-mail: [email protected]

Oddano do druku: 3 grudnia 2010 r.Sk³ad i druk: Multigraf – Rawicz, ul. Staszica 4, tel. 65 546 23 57, [email protected]

Nak³ad: 1200 egzemplarzy (wydawnictwo bezp³atne).W zwi¹zku ze zwiêkszeniem objêtoœci numeru 18 „Orêdownika”, numer 19 zawiera 12 stron.

W dniu 21 listopada 2010 roku przeprowadzone zosta³yw Polsce wybory prezydentów miast, burmistrzów, wójtów orazradnych wojewódzkich, powiatowych i gminnych.

W sk³ad nowo wybranej Rady Powiatu Rawickiego (po re-zygnacji Zbigniewa Koszarka z mandatu radnego, w zwi¹zkuz jego wyborem na stanowisko Burmistrza Miasta i GminyJutrosin) przedstawia siê nastêpuj¹co:

Adam BANDURAWies³aw CEGLAREK

Piotr DUBICKIMaciej DUBIEL

S³awomir GWIZDEKAntoni JÓRDECZKARudolf KO£ECZKO

Romuald KRZY¯OSIAKMarian MAÆKOWIAK

Zdzis³aw MAÆKOWIAKFabian MA£ECKIPawe³ MATYSIAKIreneusz M£YNEK

Maciej OSIÑSKIJan SIERPOWSKI

Mariusz SUCHANECKIKrzysztof SYNORACKI

Andrzej WALUSZygmunt WOLNY

W sk³ad obecnej Rady Powiatu Rawickiego wchodz¹ przed-stawiciele: Porozumienia Samorz¹dowego (6 radnych),Polskiego Stronnictwa Ludowego (5 radnych), Samorz¹dowejAkcji Wyborczej (5 radnych), Platformy Obywatelskiej (2 rad-nych) oraz Prawa i Sprawiedliwoœci (1 radny).

W dniu 2 grudnia 2010 roku odby³a siê pierwsza w czwar-tej kadencji Sesja Rady Powiatu Rawickiego. W porz¹dku ob-rad przewidziano m.in.: wrêczenie zaœwiadczeñ o wyborze naradnego, z³o¿enie œlubowania przez Radnych, podjêcie uchwa³w sprawie wyboru Przewodnicz¹cego Rady, Wiceprzewodni-

cz¹cych Rady, Starosty Powiatu Rawickiego, WicestarostyPowiatu Rawickiego, Cz³onków Zarz¹du Powiatu Rawickie-go oraz podjêcie uchwa³y w sprawie powo³ania komisji sta-³ych Rady Powiatu Rawickiego.

Pierwsze posiedzenie Rady Powiatu otworzy³ najstarszywiekiem Radny - Pan Zdzis³aw Maækowiak, natomiast nowowybrani Radni z³o¿yli œlubowanie W kolejnej czêœci posie-dzenia Radni Rady Powiatu Rawickiego dokonali wyboru no-wych w³adz Powiatu Rawickiego.

Na Przewodnicz¹cego Rady Powiatu Rawickiego wybra-ny zosta³ Pan Piotr DUBICKI.

Funkcjê Wiceprzewodnicz¹cych Rady pe³niæ bêd¹: Pan JanSIERPOWSKI oraz Pan Andrzej WALUS.

Starost¹ Powiatu Rawickiego wybrany zosta³ PanZygmunt WOLNY.

Funkcjê Wicestarosty Radni powierzyli Panu KrzysztofowiSYNORACKIEMU.

PIERWSZA SESJA NOWO WYBRANEJ RADYPOWIATU RAWICKIEGO


4 Nr 19 GRUDZIEÑ 2010

Powo³ana zosta³a równie¿ Komisja Spraw Spo³ecznychi Rolnictwa w sk³adzie: Pan Wies³aw Ceglarek – Przewodni-cz¹cy oraz Pan S³awomir Gwizdek, Pan Rudolf Ko³eczko,Pan Marian Maækowiak, Pan Ireneusz M³ynek, Pan MaciejOsiñski i Pan Andrzej Walus.

ŒLUBOWANIE

Podczas pierwszego posiedzenia Rady Powiatu Rawickie-go IV kadencji nowo wybrani Radni z³o¿yli œlubowanie od-czytuj¹c rotê:

„Uroczyœcie œlubujê rzetelnie i sumiennie wykonywaæobowi¹zki wobec Narodu Polskiego, strzec suwerennoœcii interesów Pañstwa Polskiego, czyniæ wszystko dla pomyœl-noœci Ojczyzny, wspólnoty samorz¹dowej powiatu i dobraobywateli, przestrzegaæ Konstytucji i innych praw Rzeczy-pospolitej Polskiej”.Œlubowanie mog³o byæ zakoñczone s³owami „Tak mi dopo-mó¿ Bóg”.

Decyzj¹ Radnych w sk³ad Zarz¹du Powiatu Rawickiegow czasie trwania obecnej kadencji wchodz¹:Radny - Pan Maciej Dubiel,Radny - Pan Maciej Osiñski,Radny - Pan Mariusz Suchanecki.

Radni Rady Powiatu Rawickiego, podczas pierwszego po-siedzenia Rady, dokonali tak¿e wyboru cz³onków sta³ych ko-misji Rady.

W okresie czwartej kadencji w sk³ad Komisji Rewizyjnejwchodz¹: Pan Fabian Ma³ecki – jako Przewodnicz¹cy oraz PanAdam Bandura i Pan Antoni Jórdeczka.

Komisjê Finansowo-Bud¿etow¹ i Integracji Europejskiejtworz¹: Pan Romuald Krzy¿osiak – Przewodnicz¹cy oraz PanMaciej Dubiel, Pan Zdzis³aw Maækowiak, Pan Jan Sierpowski,Pan Mariusz Suchanecki i Pan Krzysztof Synoracki.



INFORMACJE STAROSTWA POWIATOWEGO W RAWICZU43. SESJA RADY POWIATU RAWICKIEGO

W dniu 10 listopada 2010 roku w Sali Portretowej Ratu-sza w Rawiczu odby³a siê XLIII Sesja Rady Powiatu Ra-wickiego. Podczas posiedzenia Radni podjêli m.in. uchwa-

³y w sprawach: przyjêcia informacji o stanie realizacji za-dañ oœwiatowych za rok 2009/2010, w tym o wynikachsprawdzianu i egzaminów w szko³ach prowadzonych przezPowiat Rawicki oraz zmiany uchwa³y w sprawie okreœleniazadañ, na które przeznacza siê œrodki finansowe Pañstwo-wego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepe³nosprawnych. W drugiej czêœci sesji Przewodnicz¹cy Rady Powiatu Ra-wickiego Pan Piotr Dubicki wraz ze Starost¹ Rawickim Pa-nem Zdzis³awem Maækowiakiem podsumowali pracê RadyPowiatu, Starostwa oraz jednostek podleg³ych Powiatowiw latach 2006-2010.

Ponadto wrêczone zosta³y podziêkowania w³odarzomGmin Powiatu Rawickiego, Radnym Powiatu RawickiegoIII kadencji oraz Dyrektorom i Kierownikom jednostek or-ganizacyjnych powiatu.

UCHWA£Y RADY POWIATU RAWICKIEGO

Podczas 43. Sesji Rady Powiatu Rawickiego przyjête zo-sta³y nastêpuj¹ce uchwa³y:

Uchwa³a Nr XLIII/327/10 w sprawie przyjêcia „Raportuz realizacji Programu Ochrony Œrodowiska dla Powiatu Ra-wickiego za lata 2008-2009”.

Uchwa³a Nr XLIII/328/10 w sprawie zmiany Uchwa³y NrXXXVIII/298/10 Rady Powiatu Rawickiego z dnia 25 marca2010 r. w sprawie okreœlenia zadañ, na które przeznacza siêœrodki finansowe Pañstwowego Funduszu Rehabilitacji OsóbNiepe³nosprawnych.

Uchwa³a Nr XLIII/329/10 w sprawie: przyjêcia informacjio stanie realizacji zadañ oœwiatowych za rok szkolny 2009/2010, w tym o wynikach sprawdzianu i egzaminów w szko-³ach prowadzonych przez Powiat Rawicki.

Uchwa³a Nr XLIII/330/10 w sprawie „Programu wspó³-pracy Powiatu Rawickiego z organizacjami pozarz¹dowy-mi oraz podmiotami, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawyz dnia 24 kwietnia 2003 r. o dzia³alnoœci po¿ytku publicz-nego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873 z póŸn. zm.)na rok 2011”.

Uchwa³a Nr XLIII/331/10 w sprawie okreœlenia rozk³adugodzin pracy aptek ogólnodostêpnych na terenie powiatu ra-wickiego w roku 2011.

Uchwa³a Nr XLIII/332/10 w sprawie zmiany Uchwa³y NrXLII/325/10 Rady Powiatu Rawickiego z dnia 30 wrzeœnia2010 roku w sprawie sposobu konsultowania z radami dzia-³alnoœci po¿ytku publicznego lub organizacjami prowadz¹-cymi dzia³alnoœæ po¿ytku publicznego projektów aktów pra-wa miejscowego w dziedzinach dotycz¹cych dzia³alnoœcistatutowej tych organizacji.

Uchwa³a Nr XLIII/333/10 w sprawie dokonania zmianw bud¿ecie Powiatu na 2010 rok.

Uchwa³a Nr XLIII /334/10 w sprawie przeniesienia na 2011 r.nie zrealizowanych wydatków zamieszczonych w bud¿eciePowiatu Rawickiego w 2010 r.



Podczas I Sesji Rady Powiatu Rawickiego, która odby³asiê w dniu 2 grudnia 2010 roku, przyjête zosta³y nastêpuj¹ceuchwa³y:

Uchwa³a Nr I/1/10 w sprawie powo³ania komisji skrutacyjnej.

Uchwa³a Nr I/2/10 w sprawie wyboru Przewodnicz¹cegoRady Powiatu Rawickiego.

Uchwa³a Nr I/3/10 w sprawie wyboru Wiceprzewodnicz¹-cych Rady Powiatu Rawickiego.

Uchwa³a Nr I/4/10 w sprawie wyboru Starosty PowiatuRawickiego.

Uchwa³a Nr I/5/10 w sprawie wyboru Wicestarosty PowiatuRawickiego.

Uchwa³a Nr I/6/10 w sprawie wyboru cz³onków Zarz¹duPowiatu Rawickiego.

Uchwa³a Nr I/7/10 w sprawie powo³ania Komisji Rewizyjnej.

Uchwa³a Nr I/8/10 w sprawie powo³ania Komisji Finansowo – Bud¿etowej i Integracji Europejskiej.

Uchwa³a Nr I/9/10 w sprawie powo³ania Komisji SprawSpo³ecznych i Rolnictwa.

Uchwa³a Nr I/10/10 w sprawie wygaœniêcia mandatu radnegoRady Powiatu Rawickiego.

Z WIZYT¥ U PREZYDENTARZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Co roku w listopadzie obchodzimy Dzieñ Pracownika So-cjalnego. Jest to wielkie œwiêto wszystkich pracownikóws³u¿b spo³ecznych, a w szczególnoœci pracowników socjal-nych. Dzieñ Pracownika Socjalnego ma ju¿ w Polsce wielo-letni¹ tradycjê. Dla wielu pracowników socjalnych jest to bar-dzo wa¿ne wydarzenie w ich zawodowym ¿yciu. W tym dniuszczególnie pamiêtamy o pracownikach socjalnych oraz pla-cówkach udzielaj¹cych wsparcia ludziom znajduj¹cym siêw trudnych sytuacjach ¿yciowych.

Z tej okazji w dniu 24 listopada 2010 roku w Pa³acu Prezy-denckim w Warszawie odby³o siê uroczyste spotkaniez wyró¿niaj¹cymi siê pracownikami socjalnymi z ca³ej Polski,w tym równie¿ z Cz³onkami Rady Pomocy Spo³ecznej dzia³a-j¹cej przy Ministrze Pracy i Polityki Spo³ecznej. Zaproszenieod Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej - Pana Bronis³awaKomorowskiego otrzyma³a równie¿ Pani Lucyna Nowak- Dyrektor Domu Pomocy Spo³ecznej w Pakówce.- Zaproszenie na uroczystoœæ do Pa³acu Prezydenckiego,mo¿liwoœæ spotkania i rozmowy z Panem Prezydentem RP, to wielkizaszczyt i wyró¿nienie dla mnie, a tak¿e dla Domu Pomocy Spo-³ecznej w Pakówce i Powiatu Rawickiego - powiedzia³a DyrektorDomu Pomocy Spo³ecznej w Pakówce - Pani Lucyna Nowak. Wyró¿nionym uczestnikom spotkania Pan Prezydent wrê-czy³ odznaczenia i listy gratulacyjne.



Przed kilkoma miesi¹cami w Szpitalu Powiatowym w Ra-wiczu zosta³a ponownie otwarta Grota Solna. Mo¿na z niejkorzystaæ niezale¿nie od pory dnia i roku.

Leczenie sol¹, czyli haloterapia/galoterapia (od grec.Halos - sól) ma wielowiekow¹ tradycjê. Ju¿ rzymski uczony

Pliniusz starszy w swej epokowej „historii naturalnej”pisa³, ¿e dla ¿ycia najwa¿niejsze s¹ s³oñce i sól. Ówczeœnimedycy zalecali wdychanie wysyconego sol¹ morsk¹ po-wietrza, masowo te¿ stosowano kosmetyki przygotowanez soli. W XVIII wieku zauwa¿ono, ¿e pracuj¹cy w kopal-niach soli górnicy rzadko cierpieli na przeziêbienia i ka-szel oraz cieszyli siê zdrowiem mimo ciê¿kiej pracy.W 1826 roku polski lekarz Feliks Boczkowski zapocz¹t-kowa³ leczenie k¹pielami solnymi, a w1843 roku odkry³,¿e powietrze nasycone suchym aerozolem chlorku soduw grotach solnych ma w³aœciwoœci lecznicze. Od 1958 rokuw Wieliczce dzia³a naukowy oœrodek haloterapii, prze-kszta³cony póŸniej w sanatorium i szpital. Haloterapia jestnaturaln¹ metod¹ lecznicz¹, wspomagaj¹c¹ terapiê me-dyczn¹, ale nie zastêpuj¹c¹ jej. Elementem leczniczymw grocie jest powietrze nasycone niezbêdnymi dla zdro-wia organizmu minera³ami i mikroelementami i nie zawierapraktycznie wcale zanieczyszczeñ typowych dla wspó³cze-snego œrodowiska miejskiego. Du¿a zawartoœæ dzia³aj¹ce-go przeciw drobnoustrojom i alergenom chlorku sodu, po-woduje, ¿e powietrze w grocie jest kilkukrotnie czystszeni¿ na zewn¹trz. Najwa¿niejszym minera³em leczniczym

SZPITAL POWIATOWY W RAWICZUZAPRASZA DO GROTY SOLNEJ

W listopadzie 2010 roku zakoñczono kolejny etap pracmodernizacyjnych w Domu Pomocy Spo³ecznej w Osieku.Na ich realizacjê Powiat Rawicki otrzyma³ dofinansowaniew ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Opera-cyjnego na lata 2007-2013, Priorytet V Infrastruktura dlakapita³u ludzkiego, Dzia³anie 5.4 Wzmocnienie pozosta³ejinfrastruktury spo³ecznej.

W ramach realizacji projektu wykonano remont budynkupa³acowego, który obj¹³ m.in. naprawê schodów (poprzez usu-niêcie nierównoœci i ubytków), wymianê p³ytek na ok³adzi-

Iwona Tuszyñska-Wa³kiewicz – Dyrektor DPS w Osieku

ZAKOÑCZENIE PRAC MODERNIZACYJNYCH W DOMUPOMOCY SPO£ECZNEJ W OSIEKU

nach schodów zewnêtrznych, wymianê stolarki okienneji drzwiowej oraz odnowienie tynków i wykonanie elewacjibudynku. Ponadto dokonano modernizacji budynku admini-stracyjno-mieszkalnego w zakresie rozbudowy schodów ze-wnêtrznych oraz instalacji platformy dla osób niepe³nospraw-nych.Ca³kowity koszt prac modernizacyjnych wyniós³ 546 616,74 z³.

Obecnie trwaj¹ jeszcze prace remontowe w Domu PomocySpo³ecznej w Pakówce. Na rok 2011 przewidziano do realiza-cji wymianê instalacji co oraz zakup wyposa¿enia.



w grocie solnej jest suchy aerozol chlorku sodu wrazz rozpuszczonymi w nim mikroelementami: magnezem,wapniem, potasem, ¿elazem, miedzi¹, bromem. W naszej,rawickiej grocie sól (chlorek sodu) pochodzi z polecanychw piœmiennictwie z³ó¿ k³odawskich dorównuj¹cych w³a-œciwoœciom cennych soli znad Morza Martwego. Wbrewobiegowym opiniom, wielokrotnie przytaczanych na ró¿-nych forach, zawartoœæ jodu w mikroklimacie grot solnychjest niewielka i nie ma on tu dzia³ania leczniczego.

Terapia w grocie solnej odbywa siê poprzez dzia³anie: sodu - wp³yw na gospodarkê wodno-elektrolitow¹ orga-nizmu;chloru - korzystne dzia³anie na funkcjê serca i ukrwienieskóry;potasu - obni¿a ciœnienie krwi, ma dzia³anie lekko mo-czopêdne, usuwaj¹c szkodliwe produkty przemiany ma-terii, korzystnie wp³ywa na pracê serca;magnezu - znany efekt antystresowy ³agodzi objawy zmê-czenia, uzupe³nia dzia³anie potasu w korzystnym wp³y-wie na pracê uk³adu sercowo-naczyniowego;¿elaza - obni¿a podatnoœæ na infekcjê, niezbêdny budu-lec hemoglobiny - g³ównego sk³adnika krwi, wzmacniawitalnoœæ i koncentracjê;miedzi - dzia³anie przeciw drobnoustrojom, wp³yw napracê gruczo³ów wydzielania wewnêtrznego, przeciw-grzybiczno;bromu - dzia³a uspokajaj¹co, obni¿a ciœnienie krwi;selenu - zwalcza tzw. wolne rodniki korzystnie dzia³aj¹cw zapobieganiu nowotworom, chorobie wieñcowej, spo-walnia proces starzenia siê;wapnia - budulec uk³adu kostnego, wzmacnia odpornoœæ,reguluje funkcje uk³adu krwionoœnego.

Kolejnym bardzo wa¿nym i trudnym do osi¹gniêcia w in-nym ni¿ grota solna warunkach, elementem leczniczym jest jo-nizacja ujemna - leczniczo dzia³aj¹cy elektroaerozol ujemnyo dzia³aniu ochronnym, reguluj¹cym w odró¿nieniu od niezdro-wej jonizacji dodatniej. Jony dodatnie, których Ÿróde³ jest bezliku w œrodowisku otaczaj¹cy np. telewizor, komputer, wszelkiedomowe przemys³owe urz¹dzenia elektryczne, wyroby z two-rzyw sztucznych, dzia³aj¹ chorobotwórczo, powoduj¹ wzrost

ciœnienia krwi, z³e samopoczucie, uczucie szybkiego mêczeniasiê, upoœledzaj¹ oczyszczanie siê dróg oddechowych, powoduj¹skurcz oskrzeli. W grocie solnej jony ujemne powstaj¹ce dziêkinaturalnemu jonizatorowi ujemnemu jakim jest sól – znosz¹ teniekorzystne efekty dzia³aj¹c przeciwzapalnie, spazmolitycznie,odkrztuszaj¹co, przeciwalergicznie. Zdrowe jony ujemne (todziêki nim tak dobrze czujemy siê tu¿ po burzy) sprzyjaj¹ lep-szemu przyswajaniu tlenu, pozytywnie wp³ywaj¹ na wydajnoœæintelektualn¹, maj¹ dzia³anie bakterio i wirusobójcze, powoduj¹zdecydowanie lepsze samopoczucie. Iloœæ przyswajalnychw trakcie seansu w grocie biopierwiastków jest zawsze bezpieczna,i tak na przyk³ad iloœæ wch³anianego podczas seansu chlorkusodu nie przekracza 13 miligramów.

Wspomagaj¹ce leczenie w grocie solnej zalecane jest m.in.w: schorzeniach górnych i dolnych dróg oddechowych, przewle-k³ych nie¿ytach nosa, gard³a, krtani, tchawicy, oskrzeli; przewle-k³ych zapaleniach zatok; w alergologicznych schorzeniach drógoddechowych, w tym astmie; schorzeniach skóry w tym ³uszczy-cy, zapaleniu skóry, tr¹dziku; schorzeniach serca: stanach poza-wa³owych, nadciœnieniu, niewydolnoœci kr¹¿enia i zaburzeniachrytmu, nerwicach i stanach przemêczenia; chorobach przewodupokarmowego jak choroba wrzodowa i nie¿yty ¿o³¹dka. Grota solna i jej dzia³anie lecznicze pozwoli wspomóc orga-nizm w walce z chorobami, wzmocniæ jego odpornoœæ i œwietniesiê zrelaksowaæ. Mo¿na j¹ poleciæ wszystkim bez ograniczeñwiekowych: matkom z dzieæmi, seniorom, osobom aktywnymzawodowo oraz sportowcom po intensywnym treningu.

Warto jednak¿e wiedzieæ, ¿e istniej¹ te¿ przeciwwskaza-nia do pobytu w grocie solnej. S¹ nimi: gruŸlica, zaawanso-wana choroba nowotworowa, nadczynnoœæ tarczycy, klaustro-fobia, ostre stany zapalne, dlatego przed skorzystaniem z po-bytu w grocie solnej nale¿y skonsultowaæ siê z lekarzem pro-wadz¹cym.

Grota jest czynnaod poniedzia³ku do pi¹tku:od godz. 8.00 do godz. 10.30od godz. 15.00 do godz. 19.00w soboty i niedziele mo¿liwoœæ rezerwacji wizyt w grociepod numerem telefonu 508 233 513.

Dzia³ marketinguSzpitala Powiatowego w Rawiczu, XI 2010



Cytowany poni¿ej opis powiatu rawickiego opublikowa-ny zosta³ zaledwie kilka miesiêcy po jego utworzeniu i praw-dopodobnie jest jego pierwsz¹, tak szczegó³ow¹ charakte-rystyk¹. Warto w tym miejscu przypomnieæ, ¿e nasz po-wiat powsta³ w 1887 roku w wyniku podzia³u istniej¹cegowczeœniej powiatu krobskiego. W dniu 1 paŸdziernika 1887roku wesz³a w ¿ycie ustawa mówi¹ca miêdzy innymi o po-dziale powiatu krobskiego na dwa powiaty: rawicki i go-styñski.

Poni¿szy opis, podpisany inicja³ami „E.Cal.” zawartyzosta³ w S£OWNIKU GEOGRAFICZNYM KRÓLESTWAPOLSKIEGO I INNYCH KRAJÓW S£OWIAÑSKICH(Tom IX) wydanym w 1888 roku w Warszawie, pod redakcj¹Bronis³awa Chlebowskiego i W³adys³awa Walewskiego,wed³ug planu Filipa Sulimierskiego, nak³adem W³adys³a-wa Walewskiego. Wystêpuj¹ce w tym opisie zapisy nazwmiejscowoœci i liczb, daty, zwroty, skróty zachowane zosta-³y w oryginalnej wersji.

Powiat rawicki utworzony z po³udniowej czêœci pow. krob-skiego, graniczy na zachodzie i po³udniu z Szl¹skiem, nawschodzie z Szl¹skiem i pow. krotoszyñskim, a na pó³nocyz rozpo³owionym pow. krobskim. Pod Smolicami, na wysoko-œci Kobylina, poci¹gniêto lini¹ graniczn¹ ku zachodowi, którapozostawia przy pow. krobskim: Smolice, Raszewy, Oczko-wice, Gostkowo, Szurkowo, Dziêczyn, Poniec i Janiszewo,a przy pow. rawickim: Rawicz, Rogo¿ewo, P³aczkowo, D³o-nie, Rzyczkowo, Roszkowo, Sowiny, Zawady i Waszków (W.Liebenow, Karte d. Pr. Posen, 1887). Z miast dosta³y siê pow.rawickiemu: Rawicz, Jutrosin, Dupin, Górka Miejska, Sarno-wa i Bojanowo. Koœcio³y paraf. katolickie: Go³aszyn, £asz-czyn, Rawicz, Zakrzew i Sarnowa wchodz¹ w sk³ad dekanatukrobskiego, Górka Miejska, Golejewko, Konary, Pakos³aw,S³upia, Sobia³kowo, Dupin, Jutrosin i Szkaradowo nale¿¹ dodekan. jutrosiñskiego. W powiecie s¹ trzy s¹dy okrêgowe, pod-porz¹dkowane s¹dowi ziemiañskiemu w Lesznie, 3 okrêgipolicyjne, 6 miejskich, 79 wiejskich i 56 dominialnych, 197osad, 5342 dymów i 43 gmachy publiczne. Obszaru zajmuje49,540 ha (34,365 ha roli, 5347 ha ³¹k i 4808 lasu); czystydochód z ha roli wynosi 13.71 mrk, ³¹k 17.62 mrk, lasu 3.92mrk. Na miasta przypada 4800 ha i 1930 dym.; na okrêgi wiej-skie 19,093 ha (14,283 roli, 2286 ³¹k, 218 lasu) i 3017 dym.,a na dominialne 25,647 ha (16,380 roli, 2368 ³¹k, 4583 lasu)i 395 dym. Mieszkañców by³o w 1871 r. 43,487, w 1875 r.44,341, w 1880 r. 47,402, w 1885 r. 49,227, t.j. 24,218 p³cimêskiej i 25,009 ¿eñskiej, a co do wyznañ 28,685 katol., 19,233prot. i 1309 ¿ydów. Z ostatniej liczby mieszkañców przypadana miasta 21,595 (8019 katol., 12,278 prot., 1298 ¿yd.); naokrêgi wiejskie 21,085 (15,218 kat. i 5867 prot.), a na domi-nialne 6547 (5448 kat., 1088 prot., 1 ¿yd i 10 ¿ydówek).

Powierzchnia powiatu jest przewa¿nie równin¹ falist¹; napo³udniu pochyla siê ku dolinie Baryczy. Pasmo wzgórz ci¹gniesiê od Krobi pod Rawicz; drobne pagórki rozsiane s¹w okolicy Pakos³awia, Gr¹bkowa i Górki Miejskiej. Od Boja-nowa poza Rawicz zni¿a siê powierzchnia od 116.5 mt. do 94mt. npm. G³ówny spadek rzek jest od pó³nocy ku po³udniowi.

Pod Paw³owem, na po³udnie-zachód od Kobylina, wp³ywaOrla do powiatu; zasilona Rdz¹c¹ i Ochl¹ pod Jutrosinem, roz-dziela siê pod Dupinem na trzy koryta i na wysokoœci Szkara-dowa skrêca ku zachodowi. W biegu tym przyjmuje z praw.brzegu strugê Gr¹bkowsk¹ poni¿ej Golejowa, a nastêpnie D¹-bro¿nê, z któr¹ opuszczaj¹c powiat, p³ynie do Szl¹ska. D³u-goœæ biegu jej w powiecie wynosi 24 klm. w linii powietrznej;brzegi niskie i przewa¿nie bagniste, zw³aszcza poni¿ej Dupi-na i pod Sowami. P³yn¹ca od Siedlca (miêdzy Krobi¹ a Pogo-rzel¹) D¹bro¿na wchodzi do powiatu pod Rzyczkowem, p³y-nie ³¹kami od pó³nocy ku po³udniowi, oblewa Górkê Miejsk¹,zasila siê Z³otnic¹ na wysokoœci wsi Zielonej i wpada do Orlipod Widawami (Wydawy); d³ugoœæ biegu jej w powiecie oko-³o 20 klm. Trzeci¹ rzeczk¹ jest Kopanica dziêczyñska (niem.Massel i Haupt-Landgraben), p³yn¹ca równolegle prawie z D¹-bro¿n¹ od Dziêczyna (na wschód-po³udnie od Ponieca), wœród³¹k i lasów ku po³udniowi. Z prawego brzegu przyjmuje na-przeciw D¹brówki strumieñ Trzebosz, który w pobli¿u Pakówkiwp³ywa z Szl¹ska; o 5 klm. na po³udnie-zachód od Rawiczaopuszcza powiat i wpada do Orli pod Korzeñskiem na Szl¹-sku; d³ugoœæ biegu jej w powiecie wynosi do 20 klm. Jeziornie ma; stawy s¹ nieliczne i nieznaczne, jak np. Ostojskie, Ko-narskie stawy, Zielony Staw i Górny pod Bojanowem. £¹kici¹gn¹ siê wzd³u¿ wymienionych rzek; znaczniejsze lasy s¹pod Szkaradowem, Pakos³awiem i £aszczynem.

G³ówn¹ komunikacy¹ w zachodniej czêœci powiatu stano-wi droga ¿el. poznañsko-wroc³awska, na przestrzeni 19 klm.,ze stac. Bojanowo i Rawicz. Od Bojanowa idzie taka¿ droga(3 klm.) do Góry Szl¹skiej. Droga bita z Rawicza na GórkêMiejsk¹ i Kobylin do Krotoszyna (23 klm. w pow.) ³¹czy liniêpoznañsko-wroc³awsk¹ z kolej¹ gnieŸnieñsko-oleœnick¹. Innedrogi bite w powiecie s¹: 2) z R. na Bojanowo do Ponieca (20klm.), 3) na Sarnowê do Krobi (12 klm.), 4) na Golejewkoi Dupin do Jutrosina (24 klm.), 5) do Stramborka (3 1/2 klm.),6) do W¹sosza (4 klm.), 7) z Jutrosina na Bartoszewicze doPogorzeli (8 klm.) i 8) z Bojanowa do Góry Szl¹skiej (3 klm.).

Ludnoœæ zajmuje siê handlem, przemys³em i rolnictwem.Prócz zwyk³ych zbó¿ uprawiaj¹ siê buraki w Golinie i Gole-jewku, a len w Szkaradowie. Znaczniejsze owczarnie s¹w D³oni, Domaradzicach i Œl¹szkowie; chowem koni s³yniePakos³aw; chów i tucz byd³a jest powszechny w znaczniej-szych maj¹tkach; w Sierakowie pod Rawiczem istnieje towa-rzystwo bartników, a w Kawczu fabryka serów. Gorzelnie czyn-

Janusz Hamielec

POWIAT RAWICKI



ne s¹: w Golinie, Goœciejewicach, Konarzowie, £aszczyniei Pakos³awiu. Cegielnie w D³oni, Góreczkach, Kawczu, Ko-narach, £aszczynie, Osieku, Sowinach i ¯o³êdnicy; browaryw miastach, a wiatraki w Osieku i przy ka¿dym mieœcie (…).

Najstarsz¹ (w dokum.) osad¹ jest Czestram (r. 1136). Gra-nice po³udniowo-zachodnie Polski siêga³y wówczas do Bary-czy. Po Czestramie pojawiaj¹ siê: w r. 1237 Sierakowo, r. 1241Waszków (Weszkowo) i Golina, r. 1243 Rogo¿ew, r. 1252 Ko-narzewa i ¯ylica (?), r. 1267 Dupin, r. 1271 S³upia Krobska, r.1281 Jutrosin, r. 1282 Konary, r. 1284 Mas³owo, Osiek, Œl¹sz-ków i Sowy, r. 1288 Domaradzice, r. 1290 Bartoszewice, r. 1296Stwolno, r. 1310 Chojno, Go³aszyn, Goœciejewice, £aszczyn,Niemarzyn, P³aczkowo (?), Pakos³aw, Roszków, Rozstêpnie-wo, Szkaradowo, Sobia³kowo, Woszczków (Woszkowo), ̄ o³êd-nica i Zawady Ponieckie, r. 1360 Gr¹bkowo, r. 1375. Pomocno(?), r. 1387 Kawcze, Sarnowa i Zakrzew, r. 1396 Gier³achowo,r. 1440 Jutrosin, r. 1444 Szymanowo, r. 1448 D³oñ, r. 1573 Sie-lec (Siedlec), r. 1580 Sarnówka, Golinka, Golejewko, Goleje-wo, Góreczki, Ostrobudki, Sowiny, Szemzdrowo, Tarchalini Zielona Wieœ, r. 1622 Goruszki, r. 1626 Rawicz i w r. 1638Bojanowo. Z rodzin szlacheckich siedzieli na tym od³amieWielkopolski w ró¿nych okresach czasu: Bartoszewscy, Bniñ-scy, Bojanowscy, Bronikowscy, Budziszewscy, Choiñscy, Czar-neccy, Czartoryscy, Drzewiccy, Duninowie (Dohna?), Dzia³yñ-scy, Gajewscy, Garczyñscy, Gawieccy, Go³ascy, Goliñscy, Gór-kowie, Gostkowscy, Grudziñscy, Jaraczewscy, Jastrzêbscy, Ju-trosiñscy, Kar³owscy, Ko³aczkowscy, Ko³udzcy, Konarscy, Ko-narzewscy, KoŸmiñscy, Kretkowscy, Krzekotowscy, Krzyccy,Krzy¿anowscy, Lanckoroñscy, £aszczyñscy, Leszczyñscy,Ma³achowscy, Mieleñscy, Miel¿yñscy, Modlibowscy, Myciel-scy, Nasiorowscy, Opaliñscy, Pakos³awscy, Ponieccy, Poniñ-scy, Potuliccy, Potworowscy, Pruscy, Przyjemscy, Rogaliñscy,Sapiehowie, Sarnowscy, Szczanieccy, Siekierzyccy, Sieniuto-wie, Siewierscy, Sobiescy, Su³kowscy, Szczurscy, Szo³drscy,Twardowscy, Unrugowie, Wa³knowscy, Wargowscy, Wilkon-scy, W³oœciejowscy, Wyganowscy, Zakrzewscy, Zawadzcy, ̄ eli-s³awscy, Zginalscy i ¯ychliñscy. Utrzymali siê przy ziemi ro-dzinnej: Czartoryscy, Su³kowscy, Czarneccy, Modlibowscy,Sczanieccy, Szo³drscy, Rogaliñscy i Kar³owscy. ArcybiskupignieŸnieñscy posiadali Czestram w r. 1136, kapitu³a poznañskaStwolno i S³upiê (r. 1357), klasztor henrykowski z pod Ziêbic:Sierakowo, Konarzewo i ¯ylicê (?) w r. 1252. Do probostwaniepartskiego nale¿y dot¹d Woszczków (Woszkowo).

Powiat obejmuje miasta: Bojanowo, Rawicz, Sarnowa, Gór-ka Miejska, Jutrosin i Dupin. Przywileje na prawo niemieckieuzyska³y: Osiek i Dupin r. 1284, Sarnowa r. 1407, Jutrosinr. 1534, Bojanowo r. 1638 i Rawicz 1639. Pierwszy koœció³ posiada³o Sobia³kowo w r. 1362, potemSarnowa (1407), Szkaradowo (1443), Szymanowo (1444),Konary, Dupin i Górka Miejska w r. 1445, D³oñ i Czestram(Golejewko) w r. 1448, Go³aszyn, Pakos³aw i Zakrzew w r.1510, S³upia (?) i Goruszki w r. 1622, Rawicz ok. r. 1626.Koœció³ w Górce Miejskiej s³ynie cudami; mansjonarze usta-nowieni byli przy niem w r. 1553. W rêku protestantów znaj-dowa³ siê koœció³ w Go³aszynie od r. 1570 do 1631. Braciaczescy mieli swój koœció³ w Waszkowie pod Poniecemw r. 1609. Koœcio³y protestanckie istnia³y ju¿ ok. r. 1640w Jutrosinie i Rawiczu, a klasztory oo. reformatów na Gorusz-kach w r. 1622 i w Rawiczu w r. 1660. Dom sierot fundacyiRadojewskich stan¹³ w nowszych czasach w Górce Miejskiej.Kasztelania dupiñska trwa³;a od r. 1271 do 1278. Zwany obecnie powiatem rawickim skrawek ziem wielko-polskich nie by³ widowni¹ donioœlejszych wypadków dziejo-wych. Œlady kilkoletniego panowania Henryka szl¹skiego prze-chowa³y siê w dyplomatach. Ksi¹¿ê ten ustanowi³ w r. 1310powiat poniecki, który obejmowa³ ca³¹ przestrzeñ dzisiejsze-go powiatu rawickiego, a na pó³nocno-zachodnich jego krañ-cach osady: Kaczków, Rojêczyn i Trzebosz, oderwane z bie-giem czasu i wcielone do Szl¹ska. W r. 1383 Peregryn z Wê-gleszyna, ststa wielkopolski, pustoszy³ okolicê S³upi; r. 1458dostawi³a Sarnowa 4 ¿o³nierzy pieszych, Lozano miasto (?)tyle¿ i Dupin jednego. W czasie wojny trzydziestoletniej (1618-1648) zbiegali siê tu dotkniêci przez ni¹ Niemcy i doznawaligoœcinnego przyjêcia. W r. 1704 przechodzi³y tu wojskaszwedzkie, a w r. 1707 rosyjskie; w r. 1700 – 1711 sro¿y³o siêpowietrze morowe; w r. 1768 pojawili siê konfederaci barscy,a w r. 1794 wojska polskie. Do r. 1791 wchodzi³ ten kawa³ziemi w sk³ad pow. koœciañskiego, potem wschowskiego, a odr. 1815 do 1887 krobskiego. Cmentarzyska przedhistoryczneznajduj¹ siê pod Dupinem i Waszkowem; w pagórku „Nag³ów-ka” pod Sowami znaleziono stare monety i wykopano koœciludzkie. Zamczyska sta³y w Czestramie i Dupinie. Podanialudowe: o czarnym kocie, o wianie Halinki i o wdowie zamo¿-nej, która schroniæ chcia³a przed gromem swego jedynaka, prze-chowuj¹ siê w okolicach Bojanowa, Goruszek i Rawicza.

(E. Cal.)

Orędownik Samorządowy Powiatu Rawickiego

Documents

Transcript of Orędownik Samorządowy Powiatu Rawickiego