Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia

FARMACJA NA PLUSIEPrzekrojowe podsumowanie rynku farmaceutycznego w 2015 roku.

CYFROWA NADZIEJAW oczekiwaniu na korzyści ochrony

zdrowia zintegrowanej wokół pacjenta.

MŁODZI KREATYWNIOdważne rozwiązania start-upów

kształtują przyszłość sektora.

O g ó l n O P O l s k i s y s t e m O c h r O n y Z d r O w i a

innOwacyjna OchrOna ZdrOwia

www.OsOZ.Pl

OS

OZ

1

1 /

2016

2016

ISSN

189

7-58

28, c

ena

10 z

ł (za

wie

ra 8

% V

AT)

Weź udział w konferencji 13.04.2016 r.

„IT JAKO INWESTYCJA. JAK WYKORZYSTAĆ POTENCIAŁ OPROGRAMOWANIAI DANYCH W PLACÓWCE MEDYCZNEJ?”

Więcej o wydarzeniach na: www.salmed.pl

Artur Olesch redakcja czasopisma Ogólnopolski system

Ochrony Zdrowia

[email protected]

Zaktualizowane, zgodnie z ostatnimi wynikami badań naukowych, wytyczne żywieniowe nie ucieszą ani zwolenników diety bezglutenowej, ani wegan, ani miłośników codziennej porcji schabowego. Na talerzu może wylądować (prawie) wszystko, co lubimy. Pod jednym warun-kiem – królować powinna rozmaitość, umiar i prostota.

Piramida zdrowego odżywania się pokazuje orientacyjnie, co i w jakich proporcjach jeść, aby chronić zdrowie i utrzymać dobrą kondycję psychofizyczną. Dużym zaskoczeniem jest uzupełnienie piramidy o nowy szczebel – aktywności fizycznej we wszelkich postaciach, od spaceru i wchodzenia po schodach, po jazdę na rowerze i sporty wysiłkowe. Podstawą diety powinny być warzywa i owoce (w proporcji ¾ do ¼), spożywane możliwie często oraz sta-nowiące minimum połowę wszystkich potraw. Posiłki konsumujemy regularnie, 4–5 razy na dzień. Na kolejnym miejscu eksperci umieszczają produkty zbożowe. Pełnoziarnisty chleb, bułki, makarony dostarczą wielu niezbędnych składników odżywczych, w tym wartościo-wego błonnika. Nie można zapomnieć o nabiale – Instytut Żywienia i Żywności zaleca picie dwóch szklanek mleka dziennie, które można zastąpić jogurtem, kefirem i częściowo serem. Jeżeli jemy mięso, to nie więcej niż pół kilograma tygodniowo. Najlepiej, aby były to ryby oraz drób. Wysoko przetworzone, niskiej jakości i nafaszerowane chemią wędliny w zeszłym roku trafiły na czarną listę Światowej Organizacji Zdrowia. Do łaski powracają jaja (WHO dopuszcza 10 sztuk tygodniowo), nasiona roślin strączkowych. Tłuszcze zwierzęce zaleca się zastąpić roślinnymi. Zamiast kawy, herbaty czy soków lepiej sięgnąć po wodę, co najmniej 1,5 litra dziennie. Do tego jak najmniej słodyczy, soli i alkoholu.

Wszystko dobrze brzmi w teorii, ale realia codziennego życia wyglądają trochę inaczej. Po to jest też piramida, aby wyznaczać strategię odżywania, bez narzucania szczegółowych wy-tycznych czy sugerowania chwilowych diet. Nie chodzi o rezygnowanie z rzeczy, które lubi-my, ale o zachowanie odpowiednich proporcji, zdrowy rozsądek w kuchni, sięganie po pro-dukty regionalne i sezonowe. A do tego dużo ruchu.

Piramida nawykówNOTA BENE

Nowa piramida zdrowego żywienia zaskakuje fundamentalnymi zmianami. Ale zasada pozostaje ta sama: zamiast żywieniowych trendów, zbilansowany tryb życia.

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 1/2016

�

6 ZdjęcienumeruSen jak lek

8 RynekzdrowiawpigułceMZ zapowiada porządki

12 AlertepidemiologicznyPrognoza dla alergii, grypy i przeziębienia (marzec 2016)

13 AplikacjemedyczneNajnowsze aplikacje zdrowotne na smartfona

14 NowościiwynalazkiMiernik emocji, nowe sposoby kontroli temperatury ciała, bio-procesor itd.

17 LaboratoriumtechnologiiOchrona interaktywna

20 EPOKACYFROWEGOODRODZENIAMłode, kreatywne firmy napędzają rozwój rynku e-zdrowia. Czym się inspirują ich założyciele? Dlaczego wybrali sektor zdrowia? Co chcą osiągnąć?

24 DigitalizacjawuśpieniuMichael Pitsch (Accenture Health)

27 StrukturadoskonałościDariusz Oleński (Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Białej Podlaskiej)

31 InfografikaDokumentacja kliniczna

32 LegislacjaMapy potrzeb zdrowotnych

34 NawigatorJakich zmian chcą pacjenci i czy muszą być drogie?

37 YourGuidetoHealthinEuropeENGLISHPAGESTelemedicine effective for patients

38 FelietonPułapki medyczne

40 TrendyGeograficzna interpretacja e-zdrowia

NAUKA

INNOWACJE

RAPORT

ROZMOWY

PRAKTYKA

OPINIE

CZASOPISMOOGÓLNOPOLSKI SYSTEM

OCHRONY ZDROWIA

styczeń 2016

1

32

40

20

17

�Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 1/2016

Rada Naukowa oSoZ(kolejność alfabetyczna, stan na styczeń 2016 r., liczba członków rady: 99 osób)

1. prof. dr hab. n. med. Ryszard Andrzejak, 2. prof. dr hab. Piotr Andziak, 3. dr hab. n. med. Małgorzata Baka-Ostrowska, 4. dr Marek Balicki, 5. dr hab. n. med. Rafał Białynicki-Birula, 6. prof. dr hab. n. med. Bożena Birkenfeld, 7. prof. dr hab. n. med. Andrzej Bohatyrewicz, 8. dr hab. med. prof. UJ Małgorzata Bulanda, 9. dr n. med. Małgorzata Czyżewska, 10. dr hab. n. med. (prof. PAN) Marek Durlik, 11. lek. med. Michał Ekkert, 12. dr n. med. Emilia Filipczyk-Cisarż, 13. lek. med. Halina Flisiak-Antonijczuk, 14. prof. dr hab. n. med. Ryszard Gellert, 15. prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki, 16. prof. dr hab. n. med. Tomasz Grodzki, 17. prof. nadz. dr hab. Antoni Grzanka, 18. prof. dr hab. Edmund Grześkowiak, 19. dr n. farm. Jerzy Hennig, 20. prof. zw. dr hab. n. med. Krzysztof Herman, 21. prof. dr hab. Tomasz Hermanowski, 22. dr med. Andrzej Horoch, 23. prof. dr hab. n. med. Jacek Imiela, 24. dr n. med. Maria Jagas, 25. prof. dr hab. Jerzy Janecki, 26. prof. dr hab. n. med. Marek Jarema, 27. prof. dr hab. n. med. Włodzimierz Jarmundowicz, 28. prof. dr hab. Mirosław Jarosz, 29. Urszula Jaworska, 30. mgr Renata Jażdż-Zaleska, 31. prof. dr hab. n. med. Sergiusz Jóźwiak, 32. prof. dr hab. n. med. Piotr Kaliciński, 33. prof. dr hab. Roman Kaliszan, 34. prof. dr hab. n. med. Danuta Karczewicz, 35. prof. dr hab. med. Przemysław Kardas, 36. prof. dr hab. n. med. Andrzej Kaszuba, 37. prof. dr hab. n. med. Wanda Kawalec, 38. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy E. Kiwerski, 39. prof. dr hab. n. med. Marian Klinger, 40. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy Kołodziej, 41. prof. dr hab. n. med. Jerzy R. Kowalczyk, 42. dr n. med. Robert Kowalczyk, 43. dr n. med. Jacek Kozakiewicz, 44. lek. Ryszard Kozłowski, 45. prof. dr hab. n. med. Leszek Królicki, 46. prof. dr hab. Maciej Krzakowski, 47. prof. dr hab., dr h.c. mult. Andrzej Książek, 48. prof. dr hab. Teresa Kulik, 49. prof. dr hab. n. med. Jan Kulpa, 50. prof. dr hab. n. med. Wojciech Kustrzycki, 51. dr hab. (prof. UMK) Krzysztof Kusza, 52. dr n. med. Krzysztof Kuszewski, 53. dr n. med. Aleksandra Lewandowicz-Uszyńska, 54. prof. dr hab. n. med. Andrzej Lewiński, 55. prof. dr hab. n. med. Witold Lukas, 56. prof. dr hab. n. med. Romuald Maleszka, 57. prof. dr hab. n. med. Paweł Małdyk, 58. dr n. med. Beata Małecka-Libera, 59. prof. dr hab. Grażyna Mielnik- -Niedzielska, 60. prof. dr hab. n. med. Marta Misiuk-Hojło, 61. prof. dr hab. n. med. Janusz Moryś, 62. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz, 63. prof. dr hab. n. med. Wojciech Nowak, 64. prof. dr hab. n. med. Krystyna Olczyk, 65. prof. dr hab. n. med. Tadeusz Orłowski, 66. dr hab. n. med. Krystyna Pawlas, 67. prof. dr hab. inż. Grzegorz Pawlicki, 68. prof. dr hab. n. med. Irena Ponikowska, 69. prof. zw. dr hab. n. med. Stanisław Radowicki, 70. dr n. med. Andrzej Rakowski, 71. dr n. med. Grażyna Rogala-Pawelczyk, 72. prof. dr hab. med. Kazimierz Roszkowski-Śliż, 73. prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, 74. dr hab. n. med. Leszek Sagan, 75. prof. dr hab. Bolesław Samoliński, 76. prof. dr hab. Maria Małgorzata Sąsiadek, 77. dr hab. med. (prof. UJ) Maciej Siedlar, 78. dr hab. n. med. Waldemar Skawiński, 79. lek. Maciej Sokołowski, 80. prof. dr hab. n. med. Jerzy Stelmachów, 81. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Strojek, 82. prof. dr hab. n. med. Jerzy Strużyna, 83. prof. dr hab. n. med. Andrzej Szawłowski, 84. prof. dr hab. n. med. Cezary Szczylik, 85. dr hab. n. med. prof. nadzw. Zbigniew Śliwiński, 86. dr n. med. Jakub Śmiechowicz, 87. prof. dr hab. n. med. Barbara Świątek, 88. dr n. med. Jakub Trnka, 89. prof. dr hab. n. med. Tomasz Trojanowski, 90. prof. dr hab. n. med. Krystyna Walden-Gałuszko, 91. prof. dr hab. Andrzej Wall, 92. prof. dr hab. n. med. Anna Walecka, 93. prof. dr hab. Marek Wesołowski, 94. dr hab. n. med. Andrzej Wojnar (prof. nadzw. WSF), 95. dr n. med. Andrzej Wojtyła, 96. prof. dr hab. Jacek Wysocki, 97. prof. dr hab. n. med. Mirosław J. Wysocki, 98. dr hab. n. med. Stanisław Zajączek (prof. nadzw. PUM), 99. prof. dr hab. Marek Ziętek

42 MonitorzjawiskepidemiologicznychGrudzień 2015 – mapy zdrowotne kraju

46 MonitorfarmacjiRynek farmaceutyczny w grudniu 2015

55 MonitorrynkulekówRok 2015 w farmacji

62 KS-APTEKAZintegrowany System Obsługi Apteki

64 KS-SOMEDZintegrowany System Obsługi Przychodni

67 NaukaRozszerzona rzeczywistość może się przydać w kardiologii

Drukowane implanty z PW pomagają w odbudowie kości

69 Kalendarzwydarzeń.Raportyon-line 70 Kultura

Nowości książkowe

29,88 mldPrawie 30 miliardów złotych osiągnęła wartość rynku farma-ceutycznego w 2015 roku. To o 1,382 mld zł więcej niż w roku 2014. Całorocznie maleje liczba klientów aptek, rosną ceny leków.

Podsumowanie rynku farmaceutycznego na str. 55.

3 810 W grudniu znacznie wzrosła liczba pacjentów w aptece, aż o 420 osób (12,4%). 3140 osób kupiło przynajmniej je-den lek OTC.

190 500 O 13,4% rośnie obrót sta-tystycznej apteki. Najwięk-szy wzrost notuje sprzedaż odręczna – łącznie o 15.5% (10,4 tys. zł).

„Nie chodzi o technologie, ale integrację informacji w ochronie zdrowia.”

Michael Pitsch (Accenture Health)Rozmowa na str. 24.

STATYSTYKI PROGNOZY

SYSTEMY IT

NA CZASIE

w w w . f a c e b o o k . p l / I T I Z d R o w I e

24

� Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 1/2016


�

N a u k a

Sen jak lek40% osób na świecie śpi krócej niż zalecane 7–9 godzin. Z przeprowadzonych dotychczas ba-dań wynika, że niedostateczna ilość snu ma negatywny wpływ na nasze zdrowie: skraca ży-cie, podwyższa ryzyko wielu chorób, w tym przeziębień, cukrzycy oraz nowotworów; sprzy-ja występowaniu stanów zapalnych oraz rozwojowi nadmiernej wagi ciała, może prowadzić do depresji, pogarsza stan skóry, obniża koncentrację, kreatywność, produktywność i spraw-ność funkcjonowania systemu odpornościowego. Zdrowy sen pomaga podejmować trafne de-cyzje, co przekłada się na wiele aspektów naszego życia. Naukowcy sugerują, że nocny odpo-czynek krótszy niż 5 godzin zwiększa o 45% ryzyko zawału serca. Ponadto podczas snu po-wstają nowe połączenia pomiędzy szarymi komórkami.


�

N a u k a

Ruszyły prace kolejnych gremiów powołanych przez ministra zdrowia. Wśród tych, które mogą mieć największy wpływ na placówki i pacjentów, są zespoły ds. opracowania założeń projektu ustawy o podstawowej opiece zdrowotnej, raportu dotyczącego możliwości uproszczenia regulacji w zakresie wykonywania działalności leczniczej oraz zmian systemowych w ochronie zdrowia.

nie szefem Komitetu Zdrowia Publicz-nego PAN. Dorota Gardias, była prze-wodnicząca Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położnych, stanęła na czele Forum Związków Zawo-dowych i zastąpiła tragicznie zmarłego Tadeusza Chwałkę.

rynek zDrOWIA W PIGUŁce

Mz zapowiada porządki

AleksAndrA kurOwskA

PersonaliaDyrektorem Centrum Systemów In-formacyjnych Ochrony Zdrowia został Marcin Węgrzyniak, dotychczasowy kierownik Biura Zarządzania Projektami

CSIOZ. Zofia Małas to nowa prezes Na-czelnej Rady Pielęgniarek i Położnych, wcześniej była przewodniczącą Święto-krzyskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych.

Z kolei w PAN doszło do reelekcji. Prof. Tomasz Zdrojewski został ponow-

�Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 1/2016

N a u k a

Z ciekawych zmian w spółkach – Mi-chał Krupiński został nowym prezesem PZU. Od 2011 roku był prezesem Mer-rill Lynch Polska i szefem bankowości inwestycyjnej dla Europy Środkowej i Wschodniej w Bank of America Mer-rill Lynch. Na razie nie wiadomo, czy będzie kontynuował politykę Andrze-ja Klesyka w zakresie rozwoju ubez-pieczeń medycznych oraz budowy sieci własnych placówek. A w spółce Szpitale Wojewódzkie szefem został dotychcza-sowy wicedyrektor ds. medycznych dr Dariusz Nałęcz.

Sąd Okręgowy w Warszawie zdecy-dował, że sprawa Jarosława Pinkasa – obecnego wiceministra zdrowia (był nim też u ministra Zbigniewa Religi), które-go kilka lat temu łódzka prokuratura ape-lacyjna oskarżyła o korupcję – wróci na wokandę. W marcu 2015 Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawy unie-winnił Pinkasa, ale prokuratura odwoła-ła się od wyroku.

SystemWiele dyskutowano w ostatnich ty-godniach o emigracji lekarzy. Jeszcze w grudniu Rzecznik Praw Pacjenta za-proponowała, by adepci medycyny mu-sieli odpracować w Polsce studia i to konkretnie w systemie publicznym. Na-czelna Rada Lekarska w odpowiedzi na ten postulat poinformowała, że wśród wyjeżdżających jest też wielu doświad-czonych lekarzy, a nie tylko młodzi spe-cjaliści. A wysokość pensji wcale nie jest kluczowa – lekarzy bardziej denerwuje biurokracja i zła organizacja pracy. Z ko-lei w styczniu Minister Nauki i Szkolni-ctwa Wyższego Jarosław Gowin stwier-dził, że można rozważyć, by studia me-dyczne były pełnopłatne (ok. 500 tys. zł). Koszt pokrywałyby stypendia i po-tem przez kilka lat młodzi lekarze mie-liby je odpracowywać. MZ po raz kolej-ny odcięło się od takich „siłowych” roz-wiązań. Planuje zwiększenie naboru na studia medyczne już w tym roku i zapo-wiada podwyżki wynagrodzeń medy-ków i innych grup pracowników ochrony zdrowia. Kiedy i jakie – nie wiadomo.

W przypadku nowych przepisów, które weszły w życie od stycznia, znów szczyt-ne idee nie przełożyły się na wysoką ja-kość legislacyjną. Wiele zastrzeżeń budzą m.in. e-zwolnienia. Okręgowa Rada Le-karska w Warszawie, a potem m.in. Poro-zumienie Zielonogórskie i OZZL wyda-ły swoim członkom zalecenie, by ich nie wystawiać, póki nie zostaną poprawione. Lekarze twierdzą, że są zmuszeni do wy-

korzystywania odpłatnego podpisu elek-tronicznego, ponieważ korzystanie z dar-mowej alternatywy – e-PUAP2 – wydłuża wizyty o 5 minut z powodu konieczności każdorazowego logowania i czekania na SMS zwrotny z kodem.

Kolejne niedoróbki ma obowiązująca od tego roku książeczka zdrowia dzie-cka. Lekarze zwracają uwagę m.in. na brak miejsca do wpisywania szczepień oraz regulacji, co robić, gdy książeczkę ktoś zgubi (resort zdrowia poinformował nas, że nie wyklucza nowelizacji w tym zakresie). Podnoszony jest też fakt do-datkowej papierkowej roboty z powodu zbyt wielu stron do wypisywania.

Wiele zamieszania spowodowało wy-gaśnięcie przepisów dotyczących tego kompetencji ratowników medycznych. De facto pracują na własną odpowie-dzialność. Chaos to w dużej mierze efekt przyjęcia przez Sejm, na sam koniec po-przedniej kadencji, okrojonego projek-tu ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym (jako poselskiego, choć ba-zującego na rządowym). MZ nie wyrobi-ło się z konsultacjami i przygotowaniem rozporządzenia. Ma ono być opubliko-wane dopiero w marcu lub kwietniu.

Przyczynkiem do kolejnych syste-mowych zmian mogą być działania Najwyższej Izby Kontroli. W tym roku skontrolowanych zostanie 13 kwestii zdrowotnych. Poza standardowymi, jak efektywność wydatkowania pieniędzy przez NFZ, NIK zajmie się m.in. efekta-mi profilaktyki zdrowotnej w gastrologii, kardiologii oraz ginekologii. Sprawdzi, czy cele Narodowego Programu Ochro-ny Zdrowia Psychicznego oraz pakietu onkologicznego zostały osiągnięte. Zba-da też dostępność i finansowanie diagno-styki laboratoryjnej.

Już w marcu resort zdrowia chce przedstawić pierwsze tzw. łączone świadczenia (kombinowane). Mają one zagwarantować, że po pobycie w szpita-lu chory nie będzie tracić zdrowia w ko-lejkach. Na początek scalone zostanie leczenie ostrych zespołów wieńcowych z rehabilitacją kardiologiczną. Kolej-ne łączenie świadczeń w bardziej kom-pleksowe pakiety ma dotyczyć rehabili-tacji po wszczepieniu endoprotez stawu biodrowego. W takim rozwiązaniu, wa-runkiem kontraktu będzie albo posiada-nie własnej poradni rehabilitacyjnej, albo umowy z podmiotem, który powiązaną usługę może zrealizować.

Duże zmiany resort zdrowia planuje też w pakiecie onkologicznym i w opiece nad chorymi. MZ zamierza zapropono-

wać zniesienie warunku, że na każde 15 podejrzeń i wydań karty DiLO, w przy-najmniej jednym przypadku musi się po-twierdzić, że pacjent ma nowotwór złośli-wy. Lekarzowi, który nie spełniłby tego warunku grozi wykluczenie z pakietu on-kologicznego, a powrót miał być możli-wy tylko po dodatkowym szkoleniu. Po-nadto ministerstwo chce zniesienia obo-wiązku wystawiania karty DiLO w wersji papierowej – skoro i tak uzupełniana jest elektronicznie, a wyniki badań czy wypi-sy ze szpitala pacjent ma w wersji papie-rowej. Ostatnia ważna zapowiedź doty-czy zniesienia limitów w leczeniu bólu, opiece paliatywnej i hospicyjnej.

Polityka lekowaKrzysztof Łanda to prawdopodobnie najbardziej płodny w „medialne” pomy-sły członek kierownictwa resortu. Także w styczniu w czasie wystąpień i wywia-dów zapowiadał szereg zmian. Począw-szy od tego, że negocjacje z zagranicz-nymi firmami będzie prowadził poprzez ich centrale, a nie przedstawicielstwa, po deklarację, że przedsiębiorstwa pro-dukujące w Polsce leki będą preferowa-ne w refundacji. Zdaniem resortu ustawa refundacyjna nakazuje wręcz, aby firmy farmaceutyczne ubiegające się o refun-dację swoich leków wskazywały miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Minister, ustalając cenę leku, powinien brać pod uwagę działalność naukową i inwestycyjno-badawczą producenta w Polsce i UE.

Ponadto MZ zapowiada, że listy le-ków refundowanych publikowane będą nie co dwa, a co cztery miesiące. Z kolei decyzje refundacyjne wydawane produ-centom nie będą miały sztywnych termi-nów. W razie potrzeby ma to umożliwić częstsze dyskusje o obniżkach cen.

»�MZ�zapowiada�specjalny�budżet�na�tzw.�leczenie�ratunkowe�–�medyka‑menty�nieuwzględnione�w�ustawie�refundacyjnej�i�niedostępne�procedury.�Jego�wysokość�nie�przekroczy�10�mln�zł.«


10

N a u k a

KARTY DIAGNOSTYKI I LECZENIA ONKOLOGICZNEGO

»�Do�dnia�18�stycznia�2016�r.�wydano�240�278�kart�diagnostyki�i�leczenia�onkologicznego.�Ich�liczba�różni�się�w�zależności�od�województwa.�Najwięcej�kart�wystawiono�w�woj.�mazowieckim�(ponad�39�tys.),�najmniej�w�woj.�podlaskim�(3,3�tys.).«

Województwo Liczba wydanych kart Udział wydanych kart

dolnośląskie 21 589 9,0%

kujawsko-pomorskie 16 070 6,7%

lubelskie 10 044 4,2%

lubuskie 4 048 1,7%

łódzkie 17 961 7,5%

małopolskie 20 838 8,7%

mazowieckie 39 253 16,3%

opolskie 4 471 1,9%

podkarpackie 7 855 3,3%

podlaskie 3 350 1,4%

pomorskie 13 858 5,8%

śląskie 30 827 12,8%

świętokrzyskie 9 577 4,0%

warmińsko-mazurskie 6 631 2,8%

wielkopolskie 22 469 9,4%

zachodniopomorskie 11 437 4,8%

SUMA 240 278 100,0%

Karta wydana w: Liczba wydanych kart Udział wydanych kart

POZ 77 402 32,2%

AOS 61 339 25,5%

SZPITAL 55 907 23,3%

SZPITAL – leczenie rozpoczęte przed 1 stycznia 2015

45 630 19,0%

SUMA 240 278 100,0%

Tabela 2. Liczba wydanych kart w podziale na tryb wydania

Tabela 1. Liczba wydanych kart w podziale na województwa

dolno

śląsk

ie

kujaw

sko-po

morsk

ie

lubels

kie

lubus

kie

łódzk

ie

małopo

lskie

mazow

ieckie

opols

kie

podk

arpa

ckie

podla

skie

pomor

skie

śląsk

ie

święt

okrzy

skie

warmińs

ko-m

azur

skie

wielko

polsk

ie

zach

odnio

pomor

skie

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

40000

32,2% POZAOS 25,5%

SZPITAL 23,3% 19%

SZPITAL – leczenierozpoczęte przed1 stycznia 2015

Licz

ba w

ydan

ych

kart

11Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 1/2016

N a u k a

Szykowany jest również specjalny bu-dżet na tzw. leczenie ratunkowe – medy-kamenty nieuwzględnione w ustawie re-fundacyjnej i niedostępne procedury. Ale budżet nie będzie zbyt wysoki – maksy-malnie 10 mln zł. Zmiany mają też ob-jąć sprzedaż leków – lista medykamen-tów dostępnych poza aptekami ma zostać ścięta do minimum, a opakowania ofero-wane w marketach i na stacjach benzy-nowych mają być mniejsze. Resort za-powiada też ostrzejsze kontrole w zakre-sie przepisów antykoncentracyjnych na rynku aptek.

W kwestii wywozu leków, MZ chce podnieść ich ceny urzędowe do poziomu zbliżonego do innych państw UE. Na ra-zie Ministerstwo Zdrowia opublikowało listę leków zagrożonych brakiem dostęp-ności. Znalazły się na niej 142 preparaty, m.in. leki przeciwzakrzepowe, przeciw-nowotworowe, insuliny i szczepionki. W lipcu zeszłego roku, gdy listę opub-likowano po raz pierwszy, było na niej 257 pozycji. Czy to sukces? Jak twier-dzą aptekarze, nadal brakuje ok. 200 le-ków, a nielegalny wywóz wręcz się nasi-lił. Tyle tylko, że farmaceuci nie widząc efektów swoich działań, rzadziej zgła-szają braki.

Wieści z rynkuNajwięcej inwestycji nadal dotyczy opie-ki nad seniorami. Jedna z wiodących eu-ropejskich sieci opieki długotermino-wej – Opera – kupiła 90 proc. udziałów w firmie MEDI-system (7 ośrodków re-habilitacji stacjonarnej i opieki długoter-minowej z ponad 700 miejscami). EMC zainwestowało 1,4 mln zł w sprzęt dla

Centrum Fizjoterapii przy Szpitalu Ge-riatrycznym w Katowicach. Nawet firmy spoza branży medycznej chcą skorzy-stać na oczekiwanym boomie w opiece nad osobami starszymi. Firma handlowa Fair Play z Nowego Targu – handlująca sprzętem do hokeja – nabyła dawny in-ternat w Piekarach Śląskich, by otworzyć w nim dom opieki.

Z kolei okulistyczny MAVIT, któ-ry wśród pacjentów ma też sporo senio-rów m.in. z zaćmą i jaskrą, otworzył na warszawskim Ursynowie nowy ośrodek diagnostyczny o powierzchni 380 m kw., uzpełniając ofertę o szeroki pakiet usług z zakresu okulistyki dziecięcej.

Raporty i analizyCzas na zmianę wystroju poczekalni w przychodniach, w których wiszą pla-katy z piramidą żywienia. Instytut Żyw-ności i Żywienia zaprezentował nową. Główną rolę w diecie Polaków powinien odgrywać wysiłek fizyczny. Na samym szczycie piramidy żywieniowej znala-zły się warzywa i owoce. W poprzedniej – z 2009 r. – ważniejsze były produkty zbożowe.

W Sylwestra MZ opublikowało opóź-nione mapy potrzeb zdrowotnych w za-kresie chorób onkologicznych i kardiolo-gicznych. Nie są one takim przełomem, jakiego wielu oczekiwało (np. organi-zacje pacjentów twierdzą, że to mapy dla szpitali – pod zakup przez nie sprzę-tu z unijnym dofinansowaniem). Z map wynika m.in., że w latach 2016–2029 chorobowość onkologiczna wzrośnie o 17 proc. (z poziomu 474 tys. do 555 tys.), a za nią zapotrzebowanie m.in. na

radykalne zabiegi chirurgiczne, chemio-terapię i radioterapię (potrzebne będzie ok. 200 akceleratorów). Mapy kardiolo-giczne przewidują, że wzrośnie zachoro-walność – najszybciej na niewydolność serca (za dekadę zachoruje na nią ponad ćwierć miliona Polaków).

Jak poprawić skuteczność lecze-nia raka w Polsce (uzyskujemy wyniki o 10–15 punktów proc. gorsze niż śred-nia w UE)? Propozycje rozwiązań znala-zły się w raporcie „Mechanizmy wczes-nego dostępu do leków innowacyjnych na świecie, ze szczególnym uwzględnie-niem terapii onkologicznych”. Przygoto-wał go Instytut Zarządzania w Ochronie Zdrowia (IZWOZ) Uczelni Łazarskiego. Jedną z głównych barier są za niskie na-kłady.

W efektywniejszym wydawaniu pie-niędzy na leczenie pomóc mogłyby też rozwiązania IT. Ale i z tym jest kłopot. Aż 21 proc. placówek nie zdąży w peł-ni dostosować się do wymagań związa-nych z elektroniczną dokumentacją me-dyczną przed 1 sierpnia 2017 r. – wynika z raportu „Wyzwania IT Ochrony Zdro-wia 2015–2017” firmy BBM.

Jeśli chcą się Państwo podzielić z nami cie-kawymi informacjami, zapraszam do kontak-tu: [email protected]

Aleksandra Kurowska, dziennikarka od po-nad 11 lat zajmująca się tematyką medyczną oraz finansową. Redaktor Dziennika Gazety Prawnej, współpracuje m.in. z redakcją Służby Zdrowia. Pracowała w dziale ekonomicznym Życia Warszawy, Gazecie Giełdy „Parkiet”, Rzeczpospolitej. Absolwentka Instytutu Stoso-wanych Nauk Społecznych UW.

»�NIK�skontroluje�w�tym�roku�13�kwestii�zdrowotnych,�w�tym�m.in.�efektywność�wydatkowania�pieniędzy�przez�NFZ,�rezultaty�programów�profilaktyki.«


12

I N N o w a c j e

ALERT EPIDEMIOLOGICZNY (MARZEC 2016)

SPRAWDZALNOŚĆPOPRZEDNIEJ

PROGNOZY 74% PONIŻEJ NORMY

NORMA

WYSOKI

BARDZO WYSOKI

WOJEWÓDZTWO PROGNOZA KOSZTÓW ALERGII (mARZEc)

TREND W STOSUNKU DO LUTEGO

Dolnośląskie 1 148 Kujawsko-pomorskie 549 Lubelskie 646 Lubuskie 892 Łódzkie 1 025 Małopolskie 1 133 Mazowieckie 1 570 Opolskie 437 Podkarpackie 1 155 Podlaskie 1 001 Pomorskie 930 Śląskie 921 Świętokrzyskie 766 Warmińsko-mazurskie 631 Wielkopolskie 769 Zachodniopomorskie 911

WOJEWÓDZTWO PROGNOZA KOSZTÓW GRYPY I PRZEZIĘBIENIA (mARZEc)

TREND W STOSUNKU DO LUTEGO

Dolnośląskie 6 317 Kujawsko-pomorskie 3 592 Lubelskie 3 055 Lubuskie 5 856 Łódzkie 3 948 Małopolskie 7 394 Mazowieckie 5 730 Opolskie 4 394 Podkarpackie 3 033 Podlaskie 3 765 Pomorskie 3 608 Śląskie 5 493 Świętokrzyskie 3 831 Warmińsko-mazurskie 2 831 Wielkopolskie 6 194 Zachodniopomorskie 4 329

ALERGIA

POZIOm NASILENIA ALERGII

GryPA I PrzezIĘBIenIe

POZIOm NASILENIA GRYPY I PRZEZIĘBIENIA

SPRAWDZALNOŚĆPOPRZEDNIEJ

PROGNOZY 82% PONIŻEJ NORMY

NORMA

WYSOKI

BARDZO WYSOKI


I N N o w a c j e

Kalkulator WymiennikówAplikacja przeznaczona dla osób z cuk-rzycą oraz tych, którzy chcą kontrolo-wać ilość spożywanych kalorii. Umożli-wia sprawdzenie zawartości kalorycznej, ilości Wymienników Węglowodano-wych (WW) i Wymienników Białkowo--Tłuszczowych (WBT) każdego produk-tu żywnościowego, posiłku czy potrawy. Dodatkowo pozwala na tworzenie włas-nych posiłków a także dodawanie swoich ulubionych produktów.

iOS | Android | PLBezpłatna

StridesNarzędzie ułatwiające realizację osobi-stych i zawodowych planów, wspomaga-jące kształtowanie nawyków zmieniają-cych nasze życie na lepsze. Dłuższy sen, więcej ruchu, więcej czasu na relaks – zaplanuj, co chcesz osiągnąć, a Strides wesprze cię w codziennym wypełnianiu postanowień.

iOS | WielojęzykowaBezpłatna

Simply StepsAby zdrowy tryb życia zdominował każdy dzień nie trzeba od razu dokony-wać wielkich rewolucji. Do celu można dojść małymi krokami, zmieniając kon-sekwentnie niekorzystne nawyki. Taką zasadę wykorzystuje aplikacja Simply Steps. Bez diet, liczenia kalorii, niere-alnych postanowień. Zamiast tego – po-wolne wprowadzanie zmiany za zmia-ną, co można zrealizować razem z wy-braną osobą.

iOS | Android | ENGBezpłatna

c25KChciałbyś zacząć biegać, ale nie możesz się do tego zmotywować? Dzięki apli-kacji C25K w 8 tygodni osiągniesz for-mę pozwalającą przebiec 5 kilometrów. Cel jest prosty, tak samo jak zaplanowa-ny trening, który stopniowo buduje siłę mięśni niezbędną u każdego biegacza. Ćwiczenia trwają 30-40 minut i należy je wykonywać 3 razy w tygodniu. Ideal-ne narzędzie dla początkujących.

iOS | Android | ENGBezpłatna

SerceAplikacja dla kobiet, która uświadamia, jak styl życia wpływa na kondycję ser-ca. Wprowadzając informacje o nawy-kach żywieniowych, aktywności fizycz-nej, nastroju i sposobie spędzania czasu, użytkownik otrzymuje raport informują-cy o tym, czy w danym dniu działał z ko-rzyścią dla serca. Do raportu dołączone są krótkie porady, które wskażą, co moż-na zrobić, aby żyć zdrowiej.

iOS | Android | PLBezpłatna

map my Fitness600 treningów dla każdego, śledzenie aktywności fizycznej z pomocą GPS-a, codzienne statystyki i integracja z ponad 400 urządzeniami m-zdrowia. W serii dostępne są aplikacje dedykowane róż-nym aktywnościom: spacerom (Map My Walk), jeździe na rowerze (Map My Ride), wspinaczce górskiej (Map My Hike). Mocna motywacja ze strony kil-kudziesięciomilionowej społeczności użytkowników.

iOS | Android | Wielojęzykowa Bezpłatna

APLIKACJE

2.

3.

�.

�.1.

�.


1�

I N N o w a c j e

nOWOŚcI I WynALAzkI

MECHANIZM OBRONNY RAKABiolodzy z Instytutu Technologii w Massachusetts (MiT) poznali mechanizm odpowiedzialny za odporność komórek rakowych. W około połowie przypadków nowotworów zaobserwowano brak genu o nazwie p53, odpowiedzialnego za ochronę komórek przed genetycznymi mutacjami. Tego rodzaju nowotwory są odporne na chemioterapię niszczącą DNA chorych komórek. Winny jest sy-stem kopii zapasowej działający w przypadku nieobecności p53, przejmujący sterowanie nad dalszym podziałem komórek raka, na-wet kiedy DNA zostało poważnie zniszczone. Naukowcy wierzą, że dzięki odkryciu uda się blokować system kopii zapasowej, a przez to komórki nowotworowe pozbawione genu p53 będą bardziej wrażliwe na leczenie.

MIERNIK EMOCJIFeel to pierwsza opaska monitorująca emocje. Cztery wbudowane sensory nadzorują biosygnały wysyłane przez organizm, w tym m.in. reakcję skórno-galwaniczną, temperaturę, puls. Wyniki można ob-serwować za pomocą aplikacji na smartfona, gdzie oprócz wizual-nej prezentacji nastroju w poszczególnych porach dnia, użytkownik może sprawdzić, jak na jego emocje wpływa tryb życia, czynniki środowiskowe, aktywność fizyczna, spotykane osoby. W przypad-ku podwyższonego poziomu stresu opaska zaczyna wibrować. Apli-kację uzupełniono o zestawy ćwiczeń oddechowych przywracające równowagę emocjonalną. Właściciel opaski otrzymuje też konkret-ne podpowiedzi wzmacniające formę psychologiczną, np. „śmiej się częściej”, „medytuj” albo „bądź aktywny”.

1�Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 1/2016

I N N o w a c j e

POMIAR TEMPERATURY OD NOWAWithings przedstawia nowy sposób mierzenia temperatury ciała – sensor Thermo. Wystarczą dosłownie dwie sekundy kontaktu ze skórą, podczas których urządzenie wykonuje 4000 pomiarów z pomocą 16 czujników podczerwieni. Dane trafiają (poprzez WiFi albo Bluetooth) do aplikacji pozwalającej analizować zmiany temperatury w ciągu dnia, odnotowywać przyjmowanie leków prze-ciwgorączkowych albo inne objawy. Precyzję pomiarów gwarantuje technologia HotSpotSensor™. Cena: 99,95 €.

CHEMIA ZDROWIABio-sensor Lumee firmy Profusa jest krokiem milowym w roz-woju urządzeń monitorujących parametry zdrowia człowieka. Głównym zadaniem biosensora jest stały pomiar biochemicz-ny krwi (np. poziomu glukozy czy saturacji). Większe spektrum mierzonych parametrów to też większe możliwości profilakty-ki, zarządzania chorobami przewlekłymi, jak cukrzycą albo ob-turacyjną chorobą płuc. Urządzenie składa się z sensora o wiel-kości 3–5 mm wszczepianego na głębokość 2–4 mm pod po-wierzchnię skóry oraz zewnętrznego odbiornika mocowanego hydrożelem. Pierwsze założenia trackera biochemicznego za-prezentowano w styczniu tego roku.

BodyCap proponuje z kolei pomiar temperatury w samym wnę-trzu ciała. e-Celsius to termometr w formie tabletki. Po jej po-łknięciu, dane transmitowane są do specjalnego urządzenia (e-Viewer) wyświetlającego bieżące wyniki oraz ostrzegające-go o przekroczeniu stanów dopuszczalnych.

Plaster TempTraq umożliwia 24-godzinny nadzór nad tempe-raturą dziecka. Urządzenie mierzy oraz zapisuje wyniki w apli-kacji, wysyłając alerty w przypadku przekroczenia normalnych wartości. Firma pracuje nad wersją 48-godzinną.


1�

I N N o w a c j e

Źródła i zdjęcia: Jose-Luis Olivares/MIT, myFeel, Withings, TempTraq, BodyCap, Samsung. Levl, Cercacor, Profusa

INTELIGENTNY BIO PROCESORSamsung Electronics zaprezentował pierwszy w branży Bio Procesor stworzony w odpowiedzi na potrzeby związane z rosnącą po-pularnością innowacyjnych urządzeń ubieralnych do monitorowania stanu zdrowia. Bio Procesor został już wprowadzony do pro-dukcji masowej, a urządzenia do monitorowania stanu zdrowia, w których zostanie on wykorzystany, będą dostępne w pierwszej połowie 2016 r. Niewielkie rozmiary urządzenia oraz jego zintegrowana struktura sprawiają, że jest ono niezwykle innowacyjne. Procesor idealnie nadaje się do zastosowania w małych urządzeniach ubieralnych, oferując też wiele możliwości w zakresie projek-towania nowych rozwiązań. Jeszcze niedawno możliwość monitorowania samego rytmu serca była niezwykle atrakcyjną funkcją. Tymczasem dziś od urządzeń ubieralnych oczekuje się zdolności pomiaru różnych parametrów związanych z kondycją organizmu. Bio Procesor w swojej funkcjonalności łączy analizę impedancji bioelektrycznej (BIA), fotopletyzmografię (PPG), elektrokardio-gram (ECG) oraz pomiar temperatury skóry i reakcji skórno-galwanicznej (GSR). A wszystko to w ramach jednego rozwiązania w formie chipu, umożliwiającego odpowiednio pomiar zawartości tłuszczu i masy mięśni szkieletowych, częstości skurczów i ryt-mu serca, temperatury skóry i poziomu jej napięcia.

HEMOGLOBINA BEZ UKŁUCIAKalifornijska firma Cercacor zaprezentowała urządzenie do nie-inwazyjnego pomiaru hemoglobiny we krwi. Specjalny klips zakładany na palec wyposażony został w 8 czujników LED. Wynik dostępny jest po 90 sekundach. Informacja o poziomie hemoglobiny jest przydatna zwłaszcza w zawodowym uprawia-niu sportów.

CZY SPALASZ TŁUSZCZ?LEVL to urządzenie informujące, czy w organizmie następuje spalanie tłuszczu (np. w wyniku ćwiczeń). Podczas tego procesu wraz z oddechem wydalany jest produkt uboczny – aceton. To właśnie jego poziom mierzy LEVL. Wskazania powyżej 4-go stopnia informują, że organizm spala tłuszcz. Urządzenie będzie dostępne w sprzedaży w bieżącym roku.


I N N o w a c j e

Ochrona interaktywnaL ABORATORIUM TECHNOLOGII

Po zakończeniu 10-minutowej wizyty u lekarza, pacjent zostaje sam na sam ze swoją chorobą, wątpliwościami, obawami i pytaniami. Czy tak powinna wyglądać ochrona zdrowia?

O tym, czy jesteśmy zdrowi, czy zachorujemy w dużym stop-niu decyduje styl życia oraz codzienne decyzje żywieniowe. I to aż w 60%, jak twierdzą eksperci. Dopiero na kolejnych miejscach są inne czynniki: predyspozycje genetyczne, środo-wisko życia i poziom medycyny. Znana od dziesięcioleci reguła stała się podstawą założeń współczesnego zdrowia publicznego i roli profilaktyki w ochronie zdrowia. Niestety, jak na razie tyl-ko w teorii. Żaden kraj na świecie nie zdołał zbudować systemu opartego na paradygmacie zapobiegania zamiast leczenia. Pa-radoksem jest, że na działania profilaktyki wspierające wspo-mniane 60% przeznacza się z budżetu państwa średnio 3% środ-ków. Taki stan rzeczy podrzymuje przywiązanie do tradycyjne-go modelu ochrony zdrowia, kultywowanego od wieków.

Czy technologie cyfrowe mają szansę to zmienić? Urzą-dzenia mobilne, elektroniczne konta zdrowia i Internet Rze-czy spowodują, że profilaktyka i promocja zdrowia wkroczą do codziennego życia, wzmacniając nasze kompetencje i wie-dzę w kwestiach związanych z ochroną zdrowia. Komputer, tablet, smartfon dostarczą wskazówek 24 godziny na dobę, przypomną o zażyciu leku, ostrzegą o niepokojących zmia-nach parametrów zdrowia, połączą z lekarzem w razie pilnej potrzeby, staną się przewodnikami po personalizowanym pla-nie zdrowia. Za sprawą rosnącej liczby miniaturowych czujni-ków, pomiary i kontrola realizowane będą bez naszej świado-mości czy dodatkowych czynności. Sprawy zdrowia nie zdo-

minują codzienności – indywidualizowane zalecenia i porady otrzymamy tylko wtedy, gdy zajdzie taka potrzeba.

Przyjrzyjmy się ośmiu prognozom rozwoju zdrowia cyfro-wego, które przedstawione zostały w raporcie „Zdrowie Cy-frowe: 2016 i dalej” (Involution Studios). Zmienią one sposób, w jaki myślimy o ochronie zdrowia, zmniejszając dystans po-między pacjentem i lekarzem, wyznaczając indywidualne pla-ny zdrowotne, doradzając na każdym kroku.

»�Cyfryzacja�doprowadzi��do�stworzenia�nowego��lekarstwa�–�informacji�i�wiedzy.�Świadomi�pacjenci�staną�się��najmocniejszym�ogniwem��ochrony�zdrowia.«


1�

I N N o w a c j e

Przestrzeganie zaleceń terapeutycznychEksperci od lat biją na alarm – znaczna część chorych nie stosuje się do zaleceń lekarskich i nie przyjmuje przepisanych leków lub aplikuje je w nieprawidłowy sposób. W takich sytuacjach efekty i czas leczenia mogą odbiegać od oczekiwań. Cyfrowa adherencja to inaczej kontrola procesów zdrowotnych w tym terapii lekowych. Dzięki czujnikom, e-dyspenserom le-ków i urządzeniom pomiarowym, poprawi się weryfikacja realizacji zaleceń lekarskich, a pacjent otrzyma wskazówki w czasie rzeczywistym.

Miernik wydajności układu oddechowego zanotował wartości poniżej normy. W związku z wysokim stężeniem pyłków w powietrzu, pacjent otrzymuje zalecenie ograniczenia czasu spędzanego na wolnym powie-trzu i zastosowania inhalatora.

Porozmawiaj z technologiąKonwersacyjny interfejs użytkownika może ułatwić szybkie podejmowa-nie codziennych decyzji i uzyskiwanie informacji. Zamiast czasochłonne-go wpisywania tekstu, proste pytania zadawane głosem i natychmiasto-we odpowiedzi wirtualnego eksperta. Mogą idealnie sprawdzić się w te-matach związanych ze zdrowym żywieniem, aktywnością fizyczną itd.

Wirtualny doradca pyta, co użytkownik planuje dziś na obiad. Ten wska-zuje proporcje posiłków, po czym aplikacja sugeruje zmiany, informując o małej ilości warzyw i nadmiarze czerwonego mięsa oraz wynikających z tego zagrożeniach.

wczesna diagnostykaNawet obecnie dostępne telefony komórkowe mogą wykonywać szereg analiz związanych ze zdrowiem, m.in. poprzez mikrofon, kamerę, GPS i żyroskop. Liczba czujników dostępnych w urządzeniach mobilnych z roku na rok się zwiększa. Na podstawie zdalnych pomiarów lekarz będzie mógł wykrywać ze znacznym wyprzedzeniem pierwsze sympto-my choroby. W przypadku wielu schorzeń, czas rozpoczęcia terapii ma strategiczne znaczenie.

Lekarz łączy się on-line z pacjentem, aby poinformować o niepokojących objawach – drżeniu rąk oraz niestabilnych krokach. Zaleca wizytę dla weryfikacji zażywanych leków.

Przewidywanie zdrowiaNaukowcy pracują już nad inteligentnym lustrem, które będzie w stanie monitorować m.in. poziom nastroju, kondycję psychofizyczną. Wbu-dowane czujniki przekażą dane do elektronicznej kartoteki pacjenta. Podstawowe informacje i wskazówki wyświetlane będą na powierzchni lustra, z kolei lekarz otrzyma komunikaty o odchyleniach współczynni-ków zdrowia od norm. Dlaczego wybrano lustro? Przed nim spędzamy codziennie kilka minut, a jego powierzchnia nadaje się idealnie do wy-świetlania interaktywnych komunikatów.

Lustro sugeruje, że poziom nastroju od kilku dni utrzymuje się na niskim poziomie, następnie podaje propozycje zajęć sportowych.


I N N o w a c j e

Zaangażowanie pacjentaProfilaktyka zaczyna się w naszej głowie. Dlatego systemy mobilne sku-piają się coraz bardziej na kwestiach wspierania decyzji i wzmacniania zaangażowania pacjenta. Takie rozwiązania mogą być źródłem ogrom-nych oszczędności w systemie ochrony zdrowia. Zamiast leczyć, można podpowiadać, co zrobić, aby uniknąć choroby.

Aplikacja podpowiada, co kupić z korzyścią dla zdrowia. Jabłka to zde-cydowanie zdrowa przekąska – tylko 54 kalorie, dużo błonnika i witami-ny C. Do tego praktyczna podpowiedź – przepis na sałatkę.

wirtualni doradcySystemy sztucznej inteligencji będą jak dr Watson, śledząc nasze zacho-wania, informując, wzmacniając motywację. Cyfrowi asystenci nie po-zwolą zapomnieć o zażyciu leku, przypomną o relaksie po stresującym dniu oraz realizacji zadań zawartych w indywidualnym planie zdrowia. Staną się częścią naszego domu, ułatwiając prowadzenie harmonijne-go i dobrego życia.

„Klaudio, witaj w domu! Weź dwa głębokie oddechy dla przywrócenia równowagi pod długim dniu pracy. Raz…dwa… świetnie! Wygląda na to, że poziom stresu systematycznie spada!”

Matematyczna kartoteka pacjentaZbliżamy się do kolejnej generacji elektronicznych kartotek pacjentów – policzalnego rekordu medycznego (Computable Medical Record). CMR zawiera informacje, które mogą być czytane zarówno przez komputery (zapis matematyczny) oraz ludzi. Ta e-kartoteka medyczna gromadzi wszystkie dane, od urodzenia do śmierci, pozwala wyznaczyć poziom zdrowotności w określonej skali.

Informacje medyczne będą standaryzowane i ujęte w reguły matema-tyczne, co pozwoli komputerom prowadzić personalizowane i grupowe analizy zdrowotne (big data).

cyfrowe plany opiekiZamiast ogólnych zaleceń – indywidualne plany opieki generowane na podstawie dotychczasowej historii zdrowia/choroby i dopasowane do celów zdrowotnych. W tym układzie lekarz, we współpracy z pacjentem, konstruuje i zleca realizację pakietu opieki, np. zdrowego odżywiania się, profilaktyki kardiologicznej lub innych, odnoszących się do konkret-nych chorób.

Na podstawie planu opieki wyznaczonego dla pacjenta, aplikacja przy-pomina o wykonywaniu konkretnych czynności (np. zażyciu leku). Dane dotyczące realizacji planu rejestrowane są w e-kartotece.

»Systemy�sztucznej�inteligencji��dostarczą�wskazówek�optymalizujących��decyzje�zdrowotne.«

Na podstawie raportu „Digital Healthcare: 2016 and Beyond“. Dziękujemy za udostępnienie grafik: Involution Studios, www.goinvo.com


20

R a p o R T

W sektorze ochrony zdrowia jak grzyby po deszczu wyrastają młode, kreatywne firmy oferujące zupełnie nowe rozwiązania z dziedziny e-zdrowia i telemedycyny. Dla nich ważna jest innowacyjność i kreatywność, chcą zmieniać sposób myślenia, rewolucjonizować przestarzałe metody pracy. Znają możliwości technologii cyfrowych i dziwią się, że ochrona zdrowia tak rzadko do nich sięga. Dlaczego start-up’y wybierają sektor zdrowia? Jakie nadzieje w nim pokładają? Co ich motywuje? O to pytamy przedstawicieli czterech europejskich start-upów.

Epoka cyfrowego odrodzenia

PAweł JArMOłkOwicZ harimata sp. z o.o.

Rynek opieki zdrowotnej posiada ogromny potencjał rozwoju, transfor-macji i potrzebę innowacji na poziomie procesów, efektywności działania, syste-mu refundacji. Zdrowie cyfrowe (digi-tal health) to nowy, wzrastający trend,

gdzie z roku na rok notuje się coraz wię-cej inwestycji w start-upy oferujące in-nowacyjne rozwiązania. Potwierdza to zainteresowanie i próba wejścia na ten rynek dużych, znanych graczy, jak IBM, Apple czy Google. Jest to jednocześnie sektor podlegający ścisłym regulacjom prawnym dotyczącym jakości rozwią-zań, bezpieczeństwa pacjentów, ochro-

ny przesyłanych i/lub przetwarzanych wrażliwych danych.

Na początku stworzyliśmy prototyp technologii rozpoznawania emocji na bazie analizy zachowań użytkowników urządzeń mobilnych. Rozważaliśmy kil-ka sposobów jej monetyzacji, jak np. lep-sze targetowanie reklam, analiza konsu-mentów, ale także wczesne wykrywanie

Aplikacja pozwalająca wykrywać na wczesnym etapie symptomy autyzmu u dziecka.www.playcareapp.com


R a p o R T

»�� kieszeniach nosimy komputery o ogromnych��kieszeniach�nosimy�komputery�o�ogromnych��możliwościach,�ale�używamy�ich�do�robienia�zdjęć�zamiast�do�celów�zdrowotnych.«

henrik MAtthies Mimi hearing technologies Gmbh

Nic tak mocno nas nie kształtuje jak nasze zdrowie. Paradoksalnie, ochro-na zdrowia była w ostatnich dekadach

»��Doszliśmy�do�wniosku,�że�chcemy�tworzyć�coś��wartościowego,�istotnego.�Dlatego�skupiliśmy�się�na�wykrywaniu�zaburzeń�rozwoju�u�dzieci.«

nym, a nie profilaktyce i promowaniu zdrowego trybu życia. Myślę, że zmia-na nastąpi głównie w kierunku profilak-tyki wraz z nowymi możliwościami, ja-kie dają nam technologie. Młode, inno-wacyjne firmy wydeptują nowe ścieżki w skomplikowanym, ściśle uregulowa-nym systemie opieki zdrowotnej, sku-piając więcej uwagi na pacjencie, kon-sumentach. W efekcie zdemokratyzują system, oddając więcej władzy w ręce pacjentów-konsumentów.

Jest to też na rękę niedomagające-mu systemowi opieki zdrowotnej, któ-ry nie nadąża za rosnącymi wymagania-mi, wynikającymi choćby z rosnącej po-pulacji mieszkańców w skali globalnej oraz starzejącego się społeczeństwa eu-ropejskiego. Staniemy się bardziej od-powiedzialni za swoje zdrowie, bardziej świadomi. Nowoczesne technologie diagnostyczne umożliwią monitorowa-nie kondycji na bieżąco, z domu, każde-go dnia. Zoptymalizują nasze zachowa-nie, zminimalizują niezdrowe nawyki,

wypromują zdrowy tryb życia. Syste-my oparte na sztucznej inteligencji i sy-stemach eksperckich wykryją wczesne sygnały ostrzegawcze, pomogą nam re-agować z wyprzedzeniem, jak również zapobiegać i leczyć powszechne scho-rzenia.

Już dzisiaj firmy ubezpieczeniowe w USA wdrażają pilotażowo polisy, któ-re nagradzają zdrowy tryb życia moni-torowany przy pomocy urządzeń typu Fitbit. Regularnie trenując, mając odpo-wiednią ilość ruchu, mogę zmniejszyć składkę ubezpieczeniową.

Pokładam też ogromne nadzieje w rozwijającej się genomice i stojącym za nią potencjałem lepszego zrozumie-nia indywidualnej charakterystyki zdro-wia każdego z nas. Plany zdrowotne, die-tetyczne oraz leki staną się spersonalizo-wane. W momencie urodzenia dokładnie poznamy wrodzone ryzyka dla naszego zdrowia. Może wydawać się to przera-żające, ale wiedza na wczesnym etapie otwiera możliwości działania i profilak-tyki.

symptomów chorób. Ostatecznie doszli-śmy do wniosku, że chcemy tworzyć coś wartościowego, istotnego. Dlatego sku-piliśmy się na wykrywaniu zaburzeń roz-woju u dzieci, jak np. autyzm.

Nasz model opieki zdrowia w dużej mierze opiera się na działaniu reaktyw-

Aplikacja testująca słuch, określająca wiek uszu i zdolność słyszenia poszczególnych częstotliwości.www.mimi.io

– w porównaniu z innymi sektorami – jednym z najmniej innowacyjnych ryn-ków, szczególnie w kontekście cyfryza-cji. To niedorzeczne, że żyjemy w świe-cie, gdzie z pomocą aplikacji możemy rozmawiać z przyjaciółmi, zamawiać je-


22

R a p o R T

»�Sektor zmierza w kierunku�Sektor�zmierza�w�kierunku�zmniejszania�dystansu�pomiędzy�lekarzem��a�pacjentem.«

dr rich khAtib Medopad

Trudno szukać innej, tak dynamicznej i dającej satysfakcję działania dziedziny jak ochrona zdrowia. Stworzyliśmy Me-dopad, bo szczerze wierzymy, że tech-nologie mobilne mają potencjał zmiany sposobu, w jaki otacza się troską pacjen-ta. Cały nasz zespół podziela wspólną pa-

dzenie czy taksówkę, czytać wiadomo-ści, obsługiwać konto bankowe; w świe-cie, gdzie brakuje aplikacji wspierają-cych zdrowie. W kieszeniach nosimy komputery o ogromnych możliwościach, ale używamy ich do robienia zdjęć za-miast do celów zdrowotnych.

Postanowiliśmy coś zrobić, aby od-powiedzieć na realny problem: ponad 650 milionów ludzi na świecie cierpi na różne schorzenia słuchu, ale tylko 1 oso-ba na 40 jest leczona. W pozostałej gru-pie 39 osób na 40 prawie wszyscy posia-dają telefon komórkowy i mogliby sły-szeć lepiej. Zaczęliśmy od stworzenia aplikacji testującej słuch, aby uświado-

mić ludziom, czy ich zdolność słyszenia jest prawidłowa. Następnie opracowali-śmy aplikację Mimi Music, aby pomóc słyszeć wyraźniej.

Rynek stoi przed wielkimi przeobra-żeniami. Kreatywne zespoły z całego świata pracują nad rozwiązaniami, które sprawią, że usługi ochrony zdrowia będą łatwiej dostępne dla wszystkich, dopaso-wane do indywidualnych potrzeb profi-laktycznych lub zarządzania określonym schorzeniem. Wkrótce doczekamy się zaawansowanych technologicznie apli-kacji dedykowanych chorym przewle-kle i pacjentom z innymi schorzeniami. Są one dodatkowym źródłem informacji

Mobilny elektroniczny rekord pacjenta z dostępem do danych klinicznych.www.medopad.com

mobilnych do środowiska ochrony zdro-wia. Sektor zmierza w stronę zmniejsza-nia dystansu pomiędzy lekarzem a pa-cjentem, dopasowywania się do potrzeb, zrozumienia, jak chory reaguje na le-czenie, zwiększenia skuteczności walki z przewlekłymi i ostrymi stanami cho-robowymi. To bardzo ekscytujący okres rozwoju rynku.

Korzyści ofertowane przez rozwią-zania m-zdrowia, nade wszystko w za-kresie monitoringu zdrowia pacjenta, są imponujące. Nasze rozwiązanie wspiera-jące chemioterapię, działające jako apli-kacja na inteligentne zegarki Apple, zo-stało zaimplementowane w wielu pla-cówkach ochrony zdrowia w Wielkiej Brytanii i na świecie. Pozytywne rezul-taty są widoczne po stronie lekarza, który może szczelnie planować i kontrolować leczenie, oraz pacjenta zmagającego się z chorobą. To już dziś pokazuje, jak dużą rolę technologie odegrają w przyszłości ochrony zdrowia.

i wsparcia, pozwalając zrozumieć włas-ne zdrowie, aktywnie go chronić. Syste-my ochrony zdrowia, które dostrzegą po-tencjał rewolucji technologicznej, sko-rzystają z przesunięcia punktu ciężkości z leczenia chorób na opiekę zdrowotną. W efekcie możemy spodziewać się po-prawy wskaźników zdrowotnych dla ca-łego społeczeństwa. Z wyjątkiem kilku krajów europejskich, zwłaszcza skandy-nawskich, niewiele osób decyzyjnych w polityce zdrowotnej zdaje się rozu-mieć potrzebę takiej zmiany. Zoriento-wane tradycyjnie systemy nie będą be-neficjentem mocy tkwiącej we wzmac-nianiu roli pacjenta.

sję pracy dla ochrony zdrowia, co kształ-tuje sposób projektowania rozwiązań.

Ochrona zdrowia, a w szczególności m-zdrowie, ciągłe ewoluują, zarówno z perspektywy rozwoju technologiczne-go oraz sposobu, w jaki nowe rozwiąza-nia wpływają pozytywnie na życie ludzi. Moją motywacją, tak samo jak osób ze mną pracujących, było i jest włączenie innowacji dostępnych w technologiach


R a p o R T

MArkus schütZe kaasa health

Jako firma rozwijająca gry mobilne, Ka-asa health poszukiwała nowych, cieka-wych obszarów działalności, gdzie mo-glibyśmy wykorzystać bogatą wiedzę na temat rozwiązań dla rozrywki. W ten sposób podjęliśmy współpracę z Uni-wersytetem w Muenster, który z kolei posiada ogromne doświadczenie w le-czeniu dyskalkulii. W efekcie powstała gra Meister Cody – Talasia, czyli aplika-cja kumulująca w sobie wiedzę najlep-szych terapeutów dyskalkulii i wspoma-gająca terapię.

Każdy sektor gospodarki stara się wsłuchiwać w potrzeby grupy docelo-wej. W ochronie zdrowia dokładne zro-zumienie pacjentów i ich rodzin jest jesz-cze ważniejsze. W przeciwieństwie do dostarczania rozrywki i zabawy, z czym mieliśmy do czynienia wcześniej, te-raz musimy oferować rozwiązanie dla konkretnego problemu. Ludzie oczeku-ją produktów doskonalących indywi-dualną diagnozę, a w kolejnym kroku –

indywidualną opiekę i pomoc. Sukces uwarunkowany jest uważnym słucha-niem i ciągłym rozwojem produktów. Nad udoskonalaniem naszej gry pracu-jemy codziennie. Naszą największą mo-tywacją są oczywiście użytkownicy gier – obserwacja, jak dzieci grające w Mei-ster Cody pokonują problemy z matema-tyką, jest bardzo budująca. Chodzi o po-prawianie jakości życia, sprawianie, aby ludzie byli szczęśliwsi. Pamiętam dzień, kiedy dziadkowie jednego z użytkow-ników gry odwiedzili biuro Kaasa he-alth, aby dowiedzieć się, jak powstają nasze rozwiązania. To był wyjątkowy moment.

Zastanawiając się nad kierunkiem rozwoju ochrony zdrowia jestem pewien, że będzie ona bardziej zindywidualizo-wana. W sektorze rozwiązań cyfrowych nie będzie standaryzowanych rozwiązań rozwijanych dla wszystkich w ten sam sposób. Pacjenci będą decydować, gdzie będą leczeni – w domu, szpitalu, w pra-cy, w podróży. Wszystkie rozwiązania będą się płynnie adaptowały do jednost-kowych potrzeb.

»�Chodzi o poprawianie�Chodzi�o�poprawianie�jakości�życia,��sprawianie,�że�ludzie�będą�szczęśliwi.«

Gry rehabilitacyjne dla dzieci i dorosłych.www.kaasahealth.com


2�

R o Z m o w y

Rosnące oczekiwania zderzają się z konserwatywną strukturą ochrony zdrowia – digitalizacja ochrony zdrowia, nie tylko w naszym kraju, z trudem rozwija skrzydła. Co kryje się za technologiami informacyjno-komunikacyjny-mi i wizjami cyfrowego zdrowia? Czy nadzieje zwolenników e-zdrowia nie są przesadzone? Naszym gościem jest ekspert e-zdrowia Michael Pitsch (Accenture Health).

mieniu pokrycia potrzeb i braku ograni-czeń np. finansowych) oraz ich wysoka jakość. Jednak rzeczywistość i dostępne zasoby dyktują, jaką strategię przyjmu-

ją poszczególne ministerstwa zdrowia. W krajach przeżywających problemy ekonomiczne, jak w Hiszpanii i Grecji, tnie się koszty, co odbija się na jakości. W krajach rozwijających się, przykłado-wo Ameryce Południowej, priorytetem jest zbudowanie szerokiej dostępności, stąd mocne inwestycje w sektorze. Z ko-lei kraje silne ekonomicznie – gdzie za-gwarantowana jest zarówno dostępność i jakość – szukają metod poprawienia efektywności w dystrybucji usług, racjo-nalizacji wydatkowanych środków. A te ostatnie szybko rosną, już teraz pochła-niając sporą część narodowych budże-

Digitalizacja w uśpieniu

Niezależnie od tego, w jakiej części świa-ta się znajdujemy, każdy kraj ma podobne priorytety polityki zdrowotnej: szeroka dostępność usług medycznych (w rozu-


R o Z m o w y

tów, z udziałem przewyższającym 10%. Także pozostałe wymienione grupy staną prędzej czy później przed dramatycznym problemem szybko rosnących nakła-dów, nie pokrywających potrzeb społe-czeństwa. Jedną z oczywistych przyczyn jest starzejące się społeczeństwo. Anali-zy wskazują, że przy obecnych trendach i status quo organizacyjnym, za 10–20 lat ochrona zdrowia utraci stabilność i płyn-ność finansową. Wiedząc to, zaczynamy się zastanawiać, co można zrobić, aby uniknąć kryzysu. Ochrona zdrowia jest bodajże jedyną branżą, która nadal nie wykorzystuje potencjału IT, a budowa-nie pozycji konkurencyjnej nie opiera się na informacji. Korzyści z tego pły-nące obserwujemy w innych dziedzinach gospodarki. Moim zdaniem technologie informacyjne mogą odegrać fundamen-talną rolę w utrzymaniu efektywności działania systemów ochrony zdrowia. Nie chodzi o samą adaptację rozwiązań informatycznych, bo tych mamy coraz więcej, ale o wykorzystanie informacji, którą możemy pozyskać dzięki groma-dzeniu zbiorów danych.

Przyjrzymy się strukturze wydat-kowania środków na ochronę zdrowia. Około 5–10% stanowią koszty admini-stracyjne, pozostałe 90–95% przeznacza się bezpośrednio na usługi medyczne. Z tego ok. 80% na pacjentów z choroba-mi przewlekłymi. Tutaj IT ma ogromne pole do popisu. Po pierwsze, gromadze-nie danych pozwala identyfikować za-grożenia zdrowotne i kierować pacjen-tów na konsultacje wcześniej, niż dzieje się to teraz. Po drugie, technologie mo-bilne zwiększą zaangażowanie pacjenta, jego współudział w realizacji określonej terapii – czy to w rozumieniu przestrze-gania zaleceń profilaktycznych, czy od-nośnie regularnego przyjmowania prze-pisanych leków. Po trzecie, uzyskamy ciągłość leczenia i opieki dzięki dostę-powi do pełnej historii medycznej pa-cjenta. Usługi oparte na wspomnianych

założeniach realizowane są już w niektó-rych regionach Hiszpanii, gdzie urządze-nia telemedyczne kontrolują parametry zdrowia, specjalne e-ankiety pozwalają śledzić przebieg terapii, pacjenci mogą połączyć się z lekarzem lub pielęgniar-ką, aby skonsultować niepokojące obja-wy. Pozornie mała zmiana, ale ogrom-ne oszczędności dla systemu ochrony zdrowia, a także bezpośrednie korzyści dla pacjentów. To coś więcej niż wygo-da. Dlatego tak duże nadzieje pokłada się w e-usługach. Oprócz przesłanek ekono-micznych, chodzi o jakość i efekty lecze-nia oraz profilaktyki.

W Europie niestety nie stwarza się sprzyjających warunków dla rozwoju e-zdrowia. Mamy do czynienia z syste-mem płatnika, gdzie w interesie szpitali nie jest redukcja liczby usług, ale wręcz przeciwnie – ich maksymalizacja. Przyj-mując większą liczbę pacjentów, mogą liczyć na wyższe finansowanie. Nie za-leży im na rozwijaniu tańszej niż szpi-talna opieki domowej albo teleopieki, bo nie są to usługi refundowane przez ubezpieczyciela. I koło się zamyka. Aby to zmienić, trzeba przedefiniować zało-żenia systemowe, wprowadzić dodatko-we zachęty, w tym finansowe. Obecna

»�Nie ma w 100��Nie�ma�w�100��bezpiecznych�metod�archiwizacji�informacji.�Ani�w�formie�elektro‑nicznej,�ani�w�formie�papierowej.«


2�

R o Z m o w y

sytuacja powoduje, że digitalizacja roz-wija się punktowo. Poszczególne placów-ki medyczne tworzą własne repozytoria informacji zawierające kartoteki pacjen-tów, bo albo mają taki obowiązek, albo wynika to z potrzeb sprawozdawczych. Brakuje podejścia do IT jako do inwesty-cji, wielu menedżerów widzi w systemie informatycznym jedynie ośrodek kosz-tu. To błąd – oprogramowanie dostarcza cennych informacji wspierających pracę na każdym poziomie organizacyjnym, wspomagających decyzje lekarzy i pie-lęgniarek. Pracownicy ochrony zdrowia powinni pozbyć się obaw, bo e-zdrowie nigdy nie przejmie kontroli nad ich pra-cą, nie będzie dla nich konkurencją. Zy-skają za to wgląd w proces leczenia i in-formację wzmacniającą ich kompetencje do podejmowania trafnych decyzji tera-peutycznych oraz profilaktycznych.

To, co musimy zmienić, to scalenie si-losów informacyjnych tworzonych w po-szczególnych miejscach generowania da-nych. Spójrzmy na przykład Finlandii, która buduje jeden, spójny elektroniczny rekord pacjenta. Każdy doktor, pielęg-niarka, pracownik szpitala będą mieli do-stęp do tych samych informacji, mogąc koordynować między sobą poszczegól-ne czynności medyczne. Powstaje spój-na ścieżka opieki nad pacjentem. A dziś? Za każdym razem, kiedy idziemy do in-nego lekarza, jesteśmy pytani o to samo, nikt nie wie, co wykonał poprzedni spe-cjalista lub jakie leki zlecił. Marnotrawi-my zasoby i narażamy się na błędy.

Podkreślam to wielokrotnie, że w e-zdrowiu nie chodzi o IT, narzędzia, systemy, nowe aplikacje. Ważny jest cel: zwiększenie jakości, zaangażowania i sa-tysfakcji pacjenta, racjonalizacja kosz-tów, dostępność do usług dla większego grona osób. W tym ostatnim przypadku nie zapominajmy, że telemedycyna ratu-je życie osobom mieszkającym na słabo zaludnionych terenach, gdzie dostęp do lekarzy jest mocno ograniczony. Wyrów-nywanie szans zdrowotnych jest jednym z istotniejszych postulatów, jakie powin-no realizować zdrowie publiczne w każ-dym kraju.

Słyszmy wielokrotnie głosy sprzeci-wu w kwestiach związanych z elektro-nicznym gromadzeniem i udostępnia-niem danych, podnoszące argumenty bezpieczeństwa. Z mojego punktu wi-dzenia tę dyskusję mamy już za sobą. Wiemy, że nie ma w 100% bezpiecz-nych metod archiwizacji informacji. Ani w formie elektronicznej, ani w formie papierowej. Przygotowana i zamknię-

ta w szufladzie kartoteka może zniknąć tak samo, jak ta archiwizowana cyfro-wo. Z tą różnicą, że w przypadku obec-nych systemów IT jest to o wiele mniej prawdopodobne. Dopuśćmy do głosu pacjentów, dla których na pierwszym miejscu liczy się skuteczne leczenie. Oni są w stanie udostępnić swoje dane, wiedząc, że jest to droga do lepszej diag-nozy i terapii. Proszę spojrzeć na porta-le internetowe, gdzie chorzy dzielą się otwarcie informacjami o historii choro-by, w nadziei, że w ten sposób uzyska-ją poradę od kogoś, kto jest specjalistą, zetknął się wcześniej z podobnym przy-padkiem. Pierwszym odruchem, kiedy coś nas niepokoi, jest szukanie informa-cji w Internecie. Wcześniej było to nie-możliwe, dopiero upowszechnienie tech-nologii informacyjnych zaspokoiło głód wiedzy. To wszystko dzieje się poza sy-stemem ochrony zdrowia, który tworzy się na poziomie państwowym. Perspek-tywa pacjenta świadczy o tym, że takie rozwiązania są potrzebne.

Posłużę się kolejnym przykładem: w Danii ok. 5000 osób umiera rocznie tylko dlatego, że są alergikami i w stanie zagrożenia życia, kiedy nie mogą komu-nikować się z lekarzem, podaje się im niewłaściwe leki wywołujące ostre sta-ny alergiczne i zgon. Dopiero powoła-nie się na konkretne liczby, konkretny problem stało się przyczyną zainicjo-wania platformy zbierania i udostęp-niania lekarzom danych medycznych pacjentów. Kolejne rządy muszą sobie zdać sprawę, że digitalizacja to nie kwe-stia rozwiązań technologicznych, infor-matyzacji, zamiany papieru na kompu-ter, ale możliwość znacznego poprawie-nia funkcjonowania systemu, pomocy pacjentom. Wysoką świadomość repre-zentują kraje nordyckie, platformy e-zdrowia budują też kraje Ameryki Połu-dniowej jak Brazylia; Wielka Brytania w Europie, Singapur w Azji czy Arabia Saudyjska na Bliskim Wchodzie. Nawet najbardziej rozwinięty rynek nie wytwo-rzy sam z siebie strategii e-zdrowia i in-teroperacyjności. Potrzebne są decyzje na poziomie strategicznym, rządowym.

W przeciwnym razie coraz to nowsze technologie nie będą się ze sobą komu-nikowały, a co za tym idzie – nie będzie korzyści oczekiwanych od e-zdrowia. Inny przykład: w Estonii 99% recept to recepty cyfrowe. Pacjent z chorobą prze-wlekłą nie musi iść do lekarza tylko po to, aby otrzymać papierowy druczek, może to zrobić przez Internet, prosto z domu. Co więcej – może sprawdzić, gdzie w najbliższej aptece otrzyma lek, zamawiając go on-line. Mówiąc „digita-lizacja” właśnie to mam na myśli i stąd bliższe mi jest sformułowanie „zdrowia cyfrowego”, a nie „e-zdrowia”. Przed-rostek „e” jest często błędnie kojarzo-ny, przykładowo z e-administracją, czy-li udostępnianiem niektórych usług w Internecie. Nam chodzi o integrowa-nie procesów, łączenie informacji, które do tej pory były rozproszone, personali-zację w ochronie zdrowia.

Dla naszych dzieci technologia jest czymś normalnym. Oczekiwania będą coraz większe. Także te w stosunku do wygody w zakresie opieki zdrowotnej i świadczeń medycznych. Z wyzwań, które nas czekają, na pierwszym miej-scu wymieniłbym integrowanie usług i nacisk na ciągłość leczenia, kontynu-ację opieki w sensie jednego, nieprze-rwanego procesu zamiast pojedynczych, nieskoordynowanych usług. Wielkie obietnice kryje za sobą big data i ana-liza zbiorów danych medycznych oraz populacyjnych. Zrozumiemy, jak choro-by leczyć w optymalny sposób, zgodnie z najlepszymi praktykami i doświadcze-niami. Mierzenie parametrów zdrowia i gromadzenie danych wzmocni profi-laktykę i zapobieganie chorobom, zanim pojawią się pierwsze, wyczuwalne obja-wy, stając się sposobem na uszczelnie-nie zdrowia. Inteligentne systemy wy-najdować będą kluczowe informacje, nie z przypadku, ale poprzez skrupu-latne przeczesywanie masowych zbio-rów danych. Prawdziwym przełomem, osiągalnym przy zastosowaniu sztucz-nej inteligencji, będzie odnajdywanie zależności, których nawet nie szukali-śmy, czyli odkrywanie przez analizę da-nych. Przyszłość to zintegrowana ochro-na zdrowia.

Michael Pitsch – dyrektor zarządzający w Accenture Health, odpowiedzialny za za-gadnienia z dziedziny optymalizacji proce-sów ochrony zdrowia na rynku europejskim, w Afryce oraz Ameryce Łacińskiej. Accenture to globalna firma consultingowa specjalizują-ca się w modelowaniu procesów biznesowych w różnych obszarach gospodarki.

»�� digitalizacji nie chodzi��digitalizacji�nie�chodzi�o�systemy,�ale�o�efekty,�korzyści.�O�to,�co�możemy�zrobić�lepiej�dla�pacjenta.«


R o Z m o w y

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Białej Podlaskiej ma na swoim koncie długą listę certyfikatów i wyróżnień. Nowoczesnym ośrodkiem, który może stanowić wzór dla wielu podobnych placówek, zarządza Dariusz Oleński. Rozmawiamy o drodze do sukcesu i kulisach dynamicznego rozwoju.

na jeszcze poprawić. Wśród konkretnych kategorii postrzegania „jakości w ochro-nie zdrowia” wymienię bezpieczeń-stwo i komfort pacjenta podczas pobytu w szpitalu, wysokie kwalifikacje i umie-jętności kadry szpitala połączone z odpo-wiednimi zasobami sprzętowymi i infra-strukturą szpitalną, bezpieczeństwo eko-nomiczne jednostki.

110 tys. porad rocznie, 2� tys. pacjen-tów, ��3 łóżka. W jaki sposób, przy ta-kiej skali działania, zapewnić bezpie-czeństwo leczenia i wysoki poziom ob-sługi w przypadku każdego chorego?

To nie jest łatwe zadanie, ale proszę zwrócić uwagę, że w Polsce jest bar-dzo wiele szpitali tej wielkości, jak nasz w Białej Podlaskiej, lub jeszcze więk-szych, które radzą sobie i prezentują wy-soki poziom obsługi pacjenta. Śmiem twierdzić, że nam się to również udaje i pacjenci w zdecydowanej większości mają poczucie zadowolenia po kontak-cie z jakąkolwiek komórką organizacyj-ną. Wielki szpital to niezwykle skompli-kowana i wrażliwa organizacja w której

struktura doskonałości

Szpital zdobył II miejsce w najnow-szym rankingu „Bezpieczny Szpital”. W jakich kategoriach postrzega Pan jakość w ochronie zdrowia?

Znam kilka definicji jakości, a szczegól-nie szerokie jest to pojęcie w aspektach dotyczących ochrony zdrowia. Najbar-dziej jest mi bliska interpretacja mówią-ca o tym, że jakość to wszystko, co moż-


2�

R o Z m o w y

jest łatwo się zagubić, zarówno pacjen-towi jak i pracownikowi. Aby tak się nie stało, tworzymy procedury, standardy, algorytmy postępowania. Pomocą, uła-twieniem, a może podstawowym zada-niem jest uporządkowanie organizacji. Na przykład poprzez utworzenie odpo-wiedniej mapy procesowej. Taką udało się nam opracować dość szczegółowo. Wyodrębniliśmy procesy główne, po-mocnicze, podprocesy. Wszystkie po-siadają swoich właścicieli odpowie-dzialnych za ich odpowiednią realizację. Zgodnie ze sztuką tej metody, procesy są opomiarowane wskaźnikami z określe-niem oczekiwanych rezultatów. Ogrom-ny udział w uporządkowaniu organizacji miały standardy akredytacyjne. Wypeł-nianie ich przez szpital na odpowiednim poziomie to jedno z naszych najważniej-szych zadań. Akredytacja Ministra Zdro-wia przeprowadzana przez CMJ, którą szpital posiada niezmiennie od kilkuna-stu lat, oraz zintegrowany system zarzą-dzania jakością zgodnie z normami ISO 9001,14001,18001,27001 uzupełniają się wzajemnie.

Dobro i bezpieczeństwo pacjenta są zawsze na pierwszym miejscu – to nie ulega wątpliwości. Co wymieniłby Pan Dyrektor na drugim miejscu jako

priorytet w zarządzaniu placówką me-dyczną?

Bez żadnych wątpliwości i nie na dru-gim miejscu, ale równolegle na pierw-szym jest dobro i bezpieczeństwo pra-cowników. Zadaniem dyrekcji szpita-la jest stworzenie możliwie najlepszych warunków pracy, możliwości kształce-nia i podnoszenia kwalifikacji, również możliwości stosowania nowoczesnych, bezpiecznych technologii diagnostycz-nych i terapeutycznych oraz zapewnie-nie godnych wynagrodzeń.

To ludzie tworzą organizację i są jej największą i najcenniejszą wartością. Szczególnego znaczenia nabierają ka-dry w placówce medycznej. Niezwykle ważne zagadnienia pracownicze, o któ-rych wspomniałem, takie jak podnosze-nie kwalifikacji, wynagrodzenia, orga-nizacja pracy przechodzą na drugi plan, kiedy jest pacjent. Tutaj liczy się facho-wość, wiedza, czas podjęcia interwencji, prezentowana postawa wobec chorego oraz rodziny, komunikacja z pacjentem

i jego bliskimi. Szpital musi być rzetel-nym i bezpiecznym pracodawcą.

System ochrony zdrowia w Polsce nie działa tak, jak tego byśmy sobie życzy-li. Czy mimo to nadal można zagwa-rantować pacjentom wysokie stan-dardy świadczeń? W jaki sposób?

To prawda, system ochrony zdrowia nie działa idealnie, ale czy idealnie dzia-ła w innych krajach? Twierdzę, że moż-na naszym pacjentom zabezpieczyć wy-sokie standardy leczenia i wydaje mi się, że w większości placówek medycz-nych takie są zagwarantowane. Może-my wskazywać na wiele niedogodności, w tym długie kolejki do niektórych spe-cjalistów, czy generalnie zbyt niskie na-kłady na służbę zdrowia. Zwracam jed-nak uwagę, że żaden pacjent w stanie za-grożenia życia, lub nagłego pogorszenia stanu zdrowia nie pozostaje bez pomocy. Szpitalne oddziały ratunkowe – oraz inne zasoby – gwarantują pacjentom pomoc medyczną niezależnie od stopnia wyko-nania kontraktów z Narodowym Fundu-szem Zdrowia. Tutaj zaś, jak wspomnia-łem, obowiązują standardy postępowania i procedury stosowane w innych jednost-kach o podobnym profilu. Leczenie pla-nowe jest większym problemem termi-

»�Jakość to wszystko, co�Jakość�to�wszystko,�co�można�jeszcze�poprawić.«


R o Z m o w y

nowym, tym bardziej, że płatnik nie roz-licza wszystkich świadczeń planowych wykonanych w danym okresie czasu, kie-rując w zamian środki na hospitalizacje pilne. Wszystko jednak zależy od organi-zacji udzielania świadczeń i determina-cji ludzi zaangażowanych w ten proces. Sądzę, że mimo wielu uwag, większość społeczeństwa ma poczucie bezpieczeń-stwa zdrowotnego.

Jakie zmiany – administracyjne lub prawne – ułatwiłyby menedżerom pla-cówek medycznych podwyższanie ja-kości i dynamiczny rozwój?

Obszar ochrony zdrowia jest niezwykle wrażliwym zagadnieniem. Nie powinni-śmy się więc dziwić, że jest regulowa-ny wieloma przepisami i wymaganiami. Mamy też do czynienia z wydatkowa-niem ogromnych środków finansowych, które mają charakter publiczny. Uwa-żam jednak, że pewne regulacje ogra-

niczają pracę placówek. Podejmowa-nie decyzji organizacyjnych powinno przejść do kompetencji ich dyrekto-rów. Mam na myśli spełnianie niektó-rych wymagań dotyczących wyposaże-nia i infrastruktury świadczeniodawców, czy zapewnienie odpowiednich specja-listów w określonym harmonogramie pracy. Takie wymagania powodują two-rzenie i utrzymywanie zasobów na wy-sokim poziomie, co nie zawsze odzwier-ciedla zapotrzebowanie na dany zakres

świadczeń, a jednocześnie generuje wy-sokie koszty. Bez ich spełnienia nie mo-żemy ubiegać się o kontrakt z płatni-kiem. Kolejna sprawa to relacja jakości i kosztów. Jakość kosztuje i to wiemy wszyscy. Świadczenia medyczne wy-cenione są przez płatnika na tym sa-mym poziomie dla wszystkich uczest-ników rynku. Wciąż brakuje zależności wyceny świadczenia od prezentowanej przez jednostkę jakości. W ocenie ofert składanych do konkursów ogłaszanych przez NFZ, odnajdujemy elementy pro-mujące jakość (ocenę zewnętrzną jako-ści, ocenę rankingującą), ale zbyt słabo wpływa ona na wartość całej oferty. I co najważniejsze – może być zastosowana w przypadku przeprowadzonego kon-kursu ofert, a takiego już od dłuższego czasu nie było. Wiele jednostek medycz-nych zainwestowało w jakość i do dzi-siaj nie mają szans na uzyskanie więk-szych kontraktów lub wyższych przy-chodów.

»�Mapa procesów�Mapa�procesów��porządkuje�kwestie�organizacyjne�szpitala.�Każdy�proces�posiada�oczekiwany�rezultat.«


30

R o Z m o w y

Szpital rozpoczął budowę Ośrodka Opieki Długoterminowej i Hospicyjnej „Domowy Szpital”. Co będzie go różni-ło od tradycyjnego szpitala?

Realizację projektu rozpoczęliśmy po dwóch latach przygotowań. Oprócz opie-ki stacjonarnej w Zakładzie Opiekuńczo-Leczniczym oraz Zespole Opieki Palia-tywnej (Hospicjum), chcemy zapewnić naszym pacjentom opiekę w ich domach poprzez dostępne świadczenia kontrak-towane przez płatnika, takie jak opieka lekarska, opieka pielęgniarska, tlenote-rapia domowa, rehabilitacja w domu pa-cjenta, poradnia opieki długotermino-wej. Rozpoczniemy również teleopiekę nad pacjentem pozostającym w domu. Rodzina i sam pacjent będą mieli możli-wość skonsultowania określonych para-metrów stanu zdrowia transmitowanych do centrali medycznej w „Domowym Szpitalu”. Będą mogli liczyć na pomoc medyczną wyjazdową, jak również na przyjęcie pacjenta do opieki stacjonar-nej, jeżeli jego stan będzie tego wyma-gał. Oddzielną propozycją będzie dzien-na opieka medyczna dla osób starszych i chorych.

Jaką lekcją jest dla szpitala współpra-ca międzynarodowa ze szpitalem we Francji i na Białorusi?

Ogromną. Nie jest możliwe, a nawet nie ma potrzeby przeszczepiania rozwiązań z innych szpitali. Jednak niektóre kon-cepcje mogą służyć jako podpowiedzi, w jaki sposób zorganizować opiekę nad pacjentami. Nasi lekarze uczestniczyli w przeprowadzanych zabiegach w szpi-talu we Francji, obserwując tam stosowa-ne techniki zabiegowe. Niektóre z nich znalazły zastosowanie w naszych zespo-łach. Opierając się na doświadczeniach szpitala w Niort, już przed dziesięciu laty wprowadziliśmy ankietę badania satys-fakcji pacjenta oraz rejestrowanie i ana-lizę zdarzeń niepożądanych. Koncep-cja opieki ginekologicznej, położniczej i pediatrycznej – prezentowana w oma-wianym szpitalu francuskim – sprowo-kowała nas do utworzenia obszaru koor-dynowanego „Kobieta Matka Dziecko”. Szpital w Brześciu na Białorusi okazał się niezwykle wiarygodnym i sumien-nym partnerem w realizacji wspólnego projektu transgranicznego. Zrealizowali-śmy razem projekt kardiologiczny o war-

tości czterech milionów euro i mam na-dzieję, że to nie jest ostatnie tego typu przedsięwzięcie.

Czy zdobycie wykształcenia na stu-diach MBA zmieniło Pana spojrzenie na zarządzanie? Co było największą lekcją?

Ukończone studia MBA dla Kadry Me-dycznej na Akademii Leona Koźmiń-skiego w Warszawie to najważniejsze studia podyplomowe, jakie odbyłem. Wspominam je jako niezwykle wyma-gające i te, które otwierają horyzonty myślenia. Podczas nauki nabyłem prze-konania, że menedżer, przywódca po-winien być ekspertem w zagadnieniach zarządzania, ekonomii, rachunkowości zarządczej, kierowania zespołem, ale również wizjonerem dla swojej organi-zacji, z umiejętnością porwania swoich współpracowników do realizacji wyzna-czonych celów.


p R a k T y k a

Od tego, czy jest kompletna i przygotowana rzetelnie zależy jakość leczenia i synchronizacja procesów opieki nad pacjentem. Pozwala uniknąć błędów tera-peutycznych, jest podstawowym źródłem informacji dla lekarza i pielęgniarki. Dostęp do czytelnej i peł-nej dokumentacji klinicznej oszczędza czas pracow-nika medycznego.

Źródło: Raport „Accuracy & com-

pleteness of clinical documentation”.

Nuance 2015.

Grupa badana: 197 osób, Wielka Brytania.

DOKUMENTACJA

KLINICZNA

52 minuty dziennie spędzają pracownicy medyczni na poszukiwaniu informacji na potrzeby własne lub innych osób.

50 czasu pracy pracownicy medyczni spędzają na pracy z dokumentacją medyczną.

63 minuty tygodniowo spędza pracownik medyczny szpitala na ponownym sprawdzaniu dostępnych informacji.

69,9 minut

61,6 minut

LEKARZ

PIeLĘGnIArkA

TERAPEUTA 25 minut

Czas spędzany na poszukiwanie informacji klinicznych różni się w poszczególnych gru-pach zawodowych. Najwięcej czasu poświę-ca lekarz, przy czym 20 z 70 minut przezna-cza na wyszukiwanie danych potrzebnych współpracownikom.

Pracownicy medyczni szpitala spędzają śred-nio 10,8 godzin tygodniowo na uzupełnianiu dokumentacji medycznej pacjenta.

11,5 godziny

10,7 godziny

LEKARZ

PIeLĘGnIArkA

TERAPEUTA 11,1 godziny

czas poświęcany tygodniowo na aktywne tworzenie dokumentacji medycznej.

%

czy twoim zdaniem opóźnienia w dostępie do informacji mogą wpływać na długość pobytu pacjenta w szpitalu?

najczęściej zauważane braki dokumentacyjne

czy zapisy w kartotece medycznej byłyby pełniejsze, gdyby Pan/Pani miał/a więcej czasu?

Statystycznie 3 na 4 pracowników medycznych zauważa niedoskonałości dostępnej dokumentacji klinicznej.

Najczęściej nie zawiera wszystkich wymaganych informacji lub nie jest dostępna na żądanie.

„26% badanych przyznaje, że

w przypadku braków w kartotece pacjenta

kontynuuje pracę, gdyż ich skompleto-wanie wymagałoby

zbyt dużo czasu, a braki nie są kry-

tyczne przy podejmo-waniu decyzji klinicznych.”

Jak często zdarza się, że dokumentacja kliniczna nIe zawiera informacji, które w danej chwili są Pani/Panu potrzebne lub jest niekompletna?

27%INfORMACJA NIEKOMPLETNA

14%InfOrMAcJA nIezrOzUMIAŁA

INfORMACJA NIECZYTELNA 13%

INfORMACJA NIEZWERYfIKOWANA 16%

OPÓŹnIOne UzUPeŁnIenIe DAnycH 14%

50%

40%

30%

20%

10%

0mało prawdo-

podobneraczej nie prawdopo-

dobneraczej tak zdecydowa-

nie tak

wszystkie grupy

lekarze

pielęgniarki

terapeuci

40%

30%

20%

10%

0mało prawdo-

podobneraczej nie prawdopo-

dobneraczej tak zdecydowa-

nie tak


32

p R a k T y k a

Wprowadzenie wymogu tworzenia map potrzeb zdrowotnych wzbudziło wiele kontrowersji i obaw. Mimo że dane niezbędne do sporządzenia map były już wcześniej zbierane przez różne instytucje, teraz mają posłużyć usprawnieniu opieki zdrowotnej.

Obecnie wdrażane są regulacje doty-czące map potrzeb zdrowotnych, czyli dokumentów przedstawiającychtrendy demograficzne i epidemiologiczne, ist-niejącą infrastrukturę w ochronie zdro-wia oraz prognozy potrzeb w tym za-kresie. Ich wykorzystanie ma popra-wić planowanie strategiczne zarówno na szczeblu centralnym, jak i w ujęciu regionalnym, a także ułatwić poszcze-gólnym podmiotom leczniczym podej-mowanie decyzji dotyczących kierun-ku rozwoju.

Mapy potrzeb zdrowotnych

onkologiczny i pakiet kolejkowy. Syste-matycznie wprowadzane zmiany mają poprawić dostępność świadczeń, dzię-ki nowym rozwiązaniom, niewystępują-cym dotąd w polskim systemie ochrony zdrowia.

iwOnA MAGdAlenA AleksAndrOwicZ Prawnik w nZOZ „Przychodnia” sp. z o.o.

Przyjęte w lipcu 2014 roku nowelizacje kluczowych ustaw dotyczących ochrony zdrowia zwykło się określać jako pakiet


p R a k T y k a

Problematyczne jest jednak określa-nie tworzonych dokumentów mianem map. Dokument ma bowiem opisowy, a nie graficzny charakter. Użyte nazew-nictwo ma zapewne podkreślać isto-tę opracowania polegającą na odniesie-niu się do uwarunkowań specyficznych dla wydzielonego administracyjnie ob-szaru.

Zbieranie danychMapy potrzeb zdrowotnych stanowią kompilację danych pozyskanych z róż-nych źródeł, m.in. Głównego Urzędu Statystycznego, Naczelnej Izby Le-karskiej, Narodowego Funduszu Zdro-wia oraz od konsultantów medycznych. Mapa stanowi zatem ważny zbiór infor-macji, dotąd niedostępnych w komplek-sowym opracowaniu. W projekcie usta-wy wprowadzającej mapy potrzeb zdro-wotnych uzasadniano, że powinny być one tworzone z uwagi na konieczność podjęcia działań zmniejszających nie-równości w opiece zdrowotnej. Dlatego też mapy dotyczące wyodrębnionych za-kresów medycyny są tworzone dla po-szczególnych województw oraz zbior-czo dla całej Polski.

Jako pierwsze opublikowano mapy potrzeb zdrowotnych w zakresie onko-logii i kardiologii. Te dwie dziedziny medycyny mają o tyle istotne znaczenie, że choroby układu krążenia oraz choro-by nowotworowe pozostają w czołówce przyczyn zgonów w Polsce. Dotychczas opracowane mapy nie wykazują diame-tralnych różnic w stanie zdrowia ludno-ści w poszczególnych województwach, jednak analiza na poziomie powiatów wskazuje już na terytorialne zróżnico-wanie dostępności świadczeń.

Zadania wojewodyDotychczas wojewoda, na mocy usta-wy o działalności leczniczej, odpowia-dał za dokonywanie wpisów do Rejestru Podmiotów Wykonujących Działalność Leczniczą. Ustawa dokładnie określa za-kres danych niezbędnych do dokonania wpisu, w tym stawia wymóg uprzednie-go uzyskania pozytywnej opinii odpo-wiedniej jednostki terenowej Państwo-wej Inspekcji Sanitarnej. W postępowa-niu rejestrowym całkowicie pomijana jest jednak celowość oferowania nowych usług medycznych. Także w przypadku wniosków o dofinansowanie inwestycji ze środków unijnych brak było skutecz-nych narzędzi umożliwiających odrzuce-nie wniosku o utworzenie obiektu, któ-ry nie będzie miał szans na podpisanie

umowy z NFZ lub nie spotka się z zain-teresowaniem pacjentów.

Od 30 czerwca 2016 roku wojewo-da zyska, na gruncie ustawy o świad-czeniach opieki zdrowotnej finansowa-nych ze środków publicznych, dodatko-we kompetencje i będzie miał większy wpływ na powstawanie nowych miejsc udzielania świadczeń. Opinia o celowo-ści nowej inwestycji ma być wydawana w przypadku:– utworzenia na obszarze województwa

nowego podmiotu leczniczego lub no-wych jednostek lub komórek organiza-cyjnych przedsiębiorstwa leczniczego, przy pomocy których ma być wykony-wana działalność lecznicza w rodzaju świadczenia szpitalne, lub o celowo-ści realizacji przez ten podmiot inwe-stycji o wartości przekraczającej 3 mi-liony zł w okresie 2 lat;

– utworzenia na obszarze wojewódz-twa nowego podmiotu wykonującego działalność leczniczą lub nowych jed-nostek lub komórek organizacyjnych przedsiębiorstwa podmiotu wykonują-cego działalność leczniczą, przy pomo-cy których ma być wykonywana dzia-łalność lecznicza w zakresie ambulato-ryjnych świadczeń specjalistycznych, lub o celowości realizacji przez ten podmiot inwestycji o wartości prze-kraczającej 2 miliony zł w okresie 2 lat.

Droga od koncepcji inwestycji do jej rozpoczęcia znacznie się wydłuży. Gene-ralną zasadą przyjętą na gruncie Kodek-su postępowania administracyjnego jest załatwienie sprawy wymagającej postę-powania wyjaśniającego nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej – nie później niż w cią-gu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania. W przypadku omawianej opinii wyrażanej przez wojewodę, wpro-wadzono 60-dniowy termin na wydanie rozstrzygnięcia. Wojewoda musi bowiem mieć czas, by dokonać analizy złożonej dokumentacji i ustalić celowość inwesty-cji na podstawie Mapy Regionalnej, prio-

rytetów dla regionalnej polityki zdrowot-nej, danych z rejestru podmiotów wyko-nujących działalność leczniczą, a także zasięgnąć w tej sprawie opinii dyrekto-ra właściwego oddziału wojewódzkie-go NFZ.

Postępowanie będzie również bar-dziej kosztochłonne. Opłata za złożenie wniosku wyniesie 4000 zł. Niezbędne będzie jednak wcześniejsze oszacowanie wartości inwestycji według ustawowych kryteriów. Rygor czasowy dla przepro-wadzenia pozytywnie zaopiniowanej in-westycji sprawia natomiast, że podmio-ty nie będą mogły występować o wyda-nie opinii, żeby zabezpieczyć możliwość rozbudowy w przyszłości, ograniczając tym samym rozwój konkurencyjnym placówkom. Obawy zainteresowanych może budzić natomiast zapis o możliwo-ści uchylenia lub zmiany pozytywnej de-cyzji w każdym czasie w przypadku za-istnienia innych okoliczności mających wpływ na jej wydanie.

Główne uwarunkowaniaMapy potrzeb zdrowotnych to jedno z nowych narządzi analitycznych wspie-rających decyzje zarządcze w ochro-nie zdrowia, obok rozwiązań zapisa-nych w ustawie o zdrowiu publicznym czy ustawie o osobach starszych. Two-rzenie map potrzeb zdrowotnych wyma-ga zaangażowania różnych grup związa-nych z funkcjonowaniem systemu ochro-ny zdrowia. Jednak z uwagi na szerokie ujęcie tematu, mapy potrzeb zdrowot-nych mogą znaleźć zastosowanie za-równo przy tworzeniu nowych usług i kontraktowaniu świadczeń, jak i przy wyznaczaniu kierunku zmian w pra-wie. Trzeba przy tym pamiętać, że mapa to przede wszystkim prognoza rozwo-ju sytuacji zdrowotnej. We współczes-nej medycynie zmiany zachodzą nie-zwykle dynamicznie, przede wszystkim ze względu na rozwój wiedzy i techniki medycznej, ale i możliwość zastosowa-nia nowoczesnych technologii w relacji z pacjentem.

»�Mapy potrzeb zdrowotnych stanowią kompilacje danych�Mapy�potrzeb�zdrowotnych�stanowią�kompilacje�danych�pozyskanych�z�różnych�źródeł,�m.in.�Głównego�Urzędu�Statystycznego,�Naczelnej�Izby�Lekarskiej,�Narodowego�Funduszu�Zdrowia�oraz�od�konsultantów�medycznych.«


3�

p R a k T y k a

Szpitale można oceniać pod różnym ką-tem. Często mówi się, jak radzą sobie fi-nansowo, czy się zadłużają, jaki mają sprzęt, na ile skutecznie leczą. W au-dycie skoncentrowano się na tym, jakie doświadczenia wynoszą z nich pacjen-ci. Jakość usług badano poprzez ankie-ty z pacjentami oraz wizyty ekspertów w placówkach. – W projekcie wzięło udział pięć szpitali. Ich dyrektorzy zgo-dzili się z nami współpracować nie tyl-ko w ramach badania, ale również przy

tworzeniu na podstawie jego wyników indywidualnych propozycji zmian i przy wdrożeniu planu naprawczego – mówi Urszula Jaworska, wiceprezes fundacji jej imienia.

Generalnie warunki w szpitalach oceniano dobrze, ale można to różnie interpretować. – Przez to, że pacjen-ci na świadczenia szpitalne muszą cze-kać w kolejkach, gdy uda się im dostać do placówki, nie pytają o jakość. Chcie-libyśmy, żeby wyniki audytu były też za-

czynem do dyskusji o jakości w ochro-nie zdrowia. Obecnie nie jest ona bada-na, nie ma de facto wpływu na wysokość kontraktu szpitala – zwraca uwagę Ja-worska.

– Przystępując do projektu Społeczny Audyt Szpitali byłem ciekawy jego efektu końcowego. W każdym szpitalu dotknęli-śmy różnych obszarów, w których warto wprowadzić zmiany, ale znaleźliśmy też wiele wspólnych, pozytywnych aspek-tów – mówi Zbigniew Kowalski, eks-pert komunikacji w zakresie relacji pa-cjent-lekarz. Podkreśla, że mocną stro-ną tego audytu była zewnętrzna, w pełni obiektywna analiza, która wykazała, że o wiele kwestii trzeba jeszcze w szpita-lach zadbać. – Ważne jest, by dyrektorzy i personel placówek medycznych konty-nuowali propacjenckie działania – doda-je Kowalski.

Jakich zmian chcą pacjenci i czy muszą być drogie?

Atutem polskich szpitali jest dobry personel. Ale jest wiele, z pozoru mało waż-nych kwestii, które pacjenci oceniają negatywnie, a których zmiana na lepsze wymaga bardziej pomysłu i dobrych chęci, niż dodatkowych funduszy. Tak wynika z audytu społecznego przeprowadzonego w warszawskich szpitalach. Projekt zrealizowała Fundacja im. Urszuli Jaworskiej dzięki Funduszom EOG.


p R a k T y k a

– To było cenne doświadczenie dla studentów kierunku zdrowie publiczne i dla kadry dydaktycznej. Mam nadzie-ję, że opracowane po badaniu rekomen-dacje będą miały wpływ na wprowadze-nie finansowania szpitali opartego także na potrzebach pacjentów – mówi Iwo-na Bruśk z Zakładu Zdrowia Publiczne-go Warszawskiego Uniwersytetu Me-dycznego. Każda z placówek była inna. To, co w jednych było problemem, w in-nych było rozwiązane niemal wzorcowo. Większość pacjentów, biorących udział w ankiecie, twierdziła, że są zadowole-ni z warunków leczenia w szpitalu. Jako mocne strony podawali w ankietach miły i kompetentny personel. Jedną z placó-wek dodatkowo często chwalili za wy-posażenie w dobry sprzęt medyczny. Co pacjenci chcieliby zmienić? Najczęściej długi czas oczekiwania w rejestracji, ja-kość i ilość posiłków, wygląd wnętrza szpitali i łatwość poruszania się w nim. Często wśród wad wymieniano też źle zorganizowane parkingi (m.in. mało miejsc, wysokość opłat, najlepsze miej-sca zarezerwowane dla dyrekcji i pra-cowników) oraz zaniedbane lub wręcz

zdewastowane toalety, w których brako-wało np. mydła, papieru toaletowego.

Proponowane przez ekspertów zmia-ny przeważnie nie wymagały więk-szych nakładów finansowych lecz zmian w funkcjonowaniu.

– Mam nadzieję, że doświadczenia z naszego audytu wpłyną korzystnie nie tylko na szpitale, gdzie realizowaliśmy badania, ale zachęcą też inne placów-ki. W przyszłości audyt powinien objąć wszystkie szpitale w Polsce, mogłyby one wymieniać się doświadczeniami, pokazy-wać dobre praktyki – mówi Urszula Ja-worska.

Zebrane w czasie pilotażowego pro-gramu informacje i doświadczenia po-służyły do przygotowania rekomendacji dla NFZ i MZ.

»��acjenci chcieliby zmienić długi czas oczekiwania��acjenci�chcieliby�zmienić�długi�czas�oczekiwania�w�rejestracji,�jakość�i�ilość�posiłków,�wygląd��wnętrza�szpitali�i�łatwość�poruszania�się�w�nim.«

O projekcieBadania „Audyt społeczny jakości opieki szpi-talnej w Polsce – Pilotaż” zostały przygotowa-ne przez Fundację Urszuli Jaworskiej pod pa-tronatem Marszałka Województwa Mazowie-ckiego. Partnerem akcji jest Instytut Studiów Społecznych im. Profesora Roberta B. Zajonca i Zakład Zdrowia Publicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Projekt został zre-alizowany z Funduszy EOG. Grantodawcą była Fundacja im. Stefana Batorego. W projekcie udział wzięły: Instytutu Matki i Dziecka, Szpi-tal Bielański im. Ks. Jerzego Popiełuszki, Cen-trum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodow-skiej-Curie w Warszawie, Mazowiecki Szpital Bródnowski w Warszawie, Szpital Dziecięcy im. prof. dr. med. Jana Bogdanowicza przy ul. Niekłańskiej.

Więcej informacji na temat projektu: http://audytszpitali.pl

Jak otrzymać książkę?Wystarczy napisać do nas e-mail na adres [email protected] z krótkim uzasadnieniem, dlaczego chcielibyście Państwo otrzymać wybrany prezent. Te najbardziej przekonujące nagrodzimy. Na e-maile czekamy w terminie do 5 marca 2016 r.

„Przysłanie korespondencji e-mail stanowi zgodę na przetwarzanie danych osobowych zawartych w korespondencji do celów związanych z rozstrzygnięciem konkursu i przez czas jego trwania. Administrator Danych Osobowych, to jest KAMSOFT S.A. (wydawca miesięcznika OSOZ) z siedzibą w Katowicach przy ul. 1 Maja 133, wpisana przez Sąd Rejonowy Katowice – Wschód w Ka-towicach Wydział VIII Gospodarczy KRS do Rejestru Przedsiębiorców pod nr KRS 0000345075 informuje, iż przesłanie danych osobowych jest fakultatywne, dane wykorzystane zostaną wyłącz-nie na potrzeby rozstrzygnięcia konkursu, po zakończeniu konkursu dane zostanę usunięte. Przez czas trwania konkursu osobie, której dane dotyczą przysługuje uprawnienie do dostępu do treści przekazanych w korespondencji e-mail danych oraz ich poprawienia”.

o d r e d a k c j i

PREZENTY DLA CZYTELNIKÓW

3 szt. 3 szt.33 czytanki o komunikacji, czyli jak być dobrym lekarzem i nie zwariować.tomasz sobierajski

Pielęgniarstwo onkologicznered. nauk. Anna koper 2 szt. Osteooroza.

Problem interdyscyplinarny.red. nauk. edward czerwiński


3�

p R a k T y k a

30LAT NA RYNKU OCHRONY ZDROWIAKAMSOFT

PASJA TWORZENIA

WWW.KAMSOFT.PL

INNOWACJI DLA LUDZI


p R a k T y k a

More than 50 million Americans live in rural areas, and many have limited access to health care. For someone living far from an urban area, local spe-cialty care for complex health issues is difficult, if not impossible, to obtain. For years, telemedicine programs across the country have connected rural patients to specialists in urban settings.

those who provide care. The goal of our study was to understand satisfaction lev-els of all telehealth users.”

Becevic’s team developed three sur-veys for patients, physicians and on-site equipment coordinators served by the Missouri Telehealth Network. The Mis-souri Telehealth Network was begun by the MU School of Medicine in 1994 to connect rural Missourians with physi-cian specialists at MU Health Care. The network now offers 29 different clini-cal specialty services including behavio-ral health, dermatology and care for au-tism at 202 sites in 62 of Missouri’s 114 counties.

Survey questions were related to per-ceived benefits such as ease of use, qual-ity of care and acceptance as an alterna-

tive form of health services. The study revealed user satisfaction among all three groups.

Eighty-three percent of 286 patients surveyed felt they received skilled care during their telehealth visit, and 78 per-cent agreed they would use the service again. Of 12 site coordinators surveyed, 67 percent agreed that telehealth appoint-ments were easy to coordinate. Eighty-six percent of 21 physicians surveyed were satisfied with the care they were able to provide patients via telehealth.

“Our study confirmed and validated the use of telehealth to care for rural pa-tients,” said Becevic. “Knowing the lev-el of satisfaction among all users allows us to explore the possibility of expand-ing specialty services such as behavioral health, dermatology and care.

Telemedicine effective for patients

MedicA-tradefair.com

Now, a study by University of Missou-ri School of Medicine researchers shows that patients and providers alike are satis-fied with video-based health care.

“Telehealth uses technology such as video conferencing to bridge the dis-tance between a patient and physician,” said Mirna Becevic, Ph.D., assistant re-search professor of telemedicine at the MU School of Medicine and lead author of the study. “It allows patients to remain in their communities, saving them from undue hardships related to long-distance travel and time off work. Although the main concept is to provide health servic-es to patients, for telemedicine to be tru-ly effective, it also must be beneficial to

»�83�� patients feel�83�� patients feel83��patients�feel�they�receive�skilled�care�during�their�telehealth�visit.««


3�

o p I N I e

MArek kubicki Falck Medycyna

Książka Nassima Nicholasa Taleba pt. „Antykruchość”, która choć odnosi się do wydarzeń gospodarczych, powin-na być lekturą obowiązkową dla osób, które inwestują lub dopiero planują in-westować w działalność medyczną. Na-uczą się z niej, że biznesplan, strategia i plany wieloletnie to tak naprawdę arte-fakty, które mają uspokoić nasze sumie-nie (bądź banków, jeżeli bierzemy kre-dyt) i nie mają wiele wspólnego z rze-czywistością. Reklama na tylnej okładce książki głosi: „Długookresowe strate-gie już nie działają – stawia tezę Nassim

ją inaczej spojrzeć na współczesną me-dycynę.

Proszę się modlićZgodnie z tezą Nassima Taleba, więk-szość współczesnych odkryć medycznych – pomimo skrupulatnego procesu związa-nego z badaniami klinicznymi – jest nie-wiele warta, a efekty długoterminowe sto-sowania niektórych terapii, leków czy za-biegów są nam nieznane. Tym samym w wielu przypadkach medycyna ma wie-le wspólnego ze znanymi anegdotami:

● Mówi lekarz do lekarza: Wiesz, cza-sem to mam wrażenie, że medycyna jest bezsilna. Mamy takiego pacjenta, który zgodnie z najlepszą wiedzą medyczną już dawno powinien nie żyć. Ale on za nic nie chce umrzeć.

● Mówi lekarz do rodziny: Teraz po-zostało już się tylko modlić. A czy to po-maga? – pyta się jeden z członków rodzi-ny. Nie wiem, czy pomaga – odpowiada lekarz – ale z pewnością nie zaszkodzi.

Nicholas Taleb. W dzisiejszym świecie przeważa to, co nieznane, przypadko-we i zmienne.” Spoglądając na proce-sy, które dotykają nie tylko polskiej sy-tuacji politycznej oraz sektora zdrowot-nego, ale także np. kursu złotego wobec dolara i euro (każdy, który planował za-kupić sprzęt medyczny i spóźnił się z in-westycją już wkrótce przekona się, jakie to może być bolesne), nie można się nie zgodzić z tezą autora.

Niezależnie jednak od wartości po-znawczej w dziedzinie planowania stra-tegicznego, szacowania ryzyka oraz in-nych wartości z dziedziny ekonomii czy zarządzania, książka ta przytacza kilka ciekawych informacji, które pozwala-

„Myśląc przewrotnie, długie kolejki do specjalistów na NFZ w przypadku prost-szych chorób są korzystne, bo w oczekiwaniu na wizytę być może zdążymy wyzdrowieć i problem rozwiąże się zanim skontaktujemy się z lekarzem.”

Pułapki medyczne


o p I N I e

Tym samym odwołując się w pośredni sposób do zasady „primum non nocere” autor stara się przekonać czytelnika, że medycyna powinna być stosowana wy-łącznie wtedy, kiedy korzyści zdecydo-wanie przewyższają potencjalne szkody. A ponieważ potencjalne szkody i moż-liwość „zaszkodzenia sobie” mogą być jeszcze nieznane, to w większości przy-padków lepiej jest nic nie robić: „w ni-niejszym rozdziale przedstawiam bardzo proste zasady i heurystyki podejmowa-nia decyzji. Jedną z nich jest oczywiście via negativa (odrzucenie tego, co niena-turalne): uciekajcie się do technik me-dycznych tylko wtedy, kiedy korzyść zdrowotna jest bardzo duża (na przykład uratowanie życia) i wyraźnie przewyż-sza potencjalne szkody (…). Tymczasem w sytuacjach, gdy korzyści zastosowania określonego leku lub procedury medycz-nej wydają się niewielkie – na przykład służą zwiększeniu naszego komfortu – mamy do czynienia z ogromnym poten-cjalnym frajerstwem”.

Zgodnie z zacytowanymi w książce badaniami Paula Meehla i Robyna Dawe-sa, istnieją istotne rozbieżności między wiedzą „kliniczną” i aktuarialną (staty-styczną). Wiele przekonań lekarzy i spe-cjalistów jest niezgodna z prawdą i tym samym nie ma potwierdzenia empirycz-nego. Krótko, ale przekonująco pokazu-je brak dowodów na jakikolwiek zdro-wotny efekt tłuszczów „trans”, a nawet wskazuje na szkodliwość tłuszczów ro-ślinnych versus zwierzęcych. Przytacza także historie stosowania popularnych w swoim czasie leków: „Innym morder-czym przykładem frajerskiego (i powo-dującego kruszenie) racjonalizmu jest hi-storia leku o działaniu przeciwwymiot-nym, Talidomidu, zalecanego dla kobiet w ciąży. Wywoływał uszkodzenia płodu. Inny specyfik, Dietylstilbestrol, uszka-dzał płód, a u córek przyjmujących go kobiet zwiększał ryzyko zachorowania na raka pochwy”.

W dalszej części rozdziału wskazu-je na to, że leki na nadciśnienie dawa-ne osobom z niewielkim nadciśnieniem skutkują jedynie w 5,6%, a gdy ciśnie-nie krwi jest wysokie bądź bardzo wy-sokie, korzyść odczuwa odpowiednio 26% (wysokie) lub 72% (bardzo wyso-kie) osób zażywających lek.

Zgodnie z przedstawianą przez nie-go logiką, lekarze (i pacjenci) często ulegają tzw. problemowi atrybucji, kie-dy człowiek wyjaśnia swoje sukcesy po-siadanymi umiejętnościami, a porażki – brakiem szczęścia: „Nicocles już w IV

wieku przed naszą erą stwierdził, że le-karze przypisują sobie odpowiedzial-ność za sukcesy, a za porażki winią natu-rę albo jakieś przyczyny zewnętrzne”.

Starożytni byli także przekonani, że lekarz to osoba, która zarabia wtedy, gdy ludzie są chorzy. A gdy nie są, trze-ba im znaleźć jakieś schorzenie. „Próby Montaigne’a, w których dokonał przede wszystkim syntezy myśli klasycznej, za-wierają mnóstwo anegdot, na przykład taką: Gdy pewnego Lakończyka zapy-tano o sekret jego długowieczności, od-powiedział: „ignorowałem medycynę”. Montaigne dostrzegł również problem agencji – dlaczego ostatnią rzeczą, jakiej chce lekarz, jest twoje zdrowie: „Żaden lekarz nie czerpie przyjemności z czyje-goś zdrowia, choćby to byli jego przy-jaciele – napisał starożytny grecki saty-ryk – ani żaden żołnierz z pokoju w jego mieście”.

co z tego wynika?Ezekiel Emanuel dowiódł, że połowa populacji generuje mniej niż 3% kosz-tów, a 64% wydatków przypada na naj-bardziej chore 10% społeczeństwa. Je-żeli przyjmiemy, że istotnej części prob-lemów i powikłań moglibyśmy uniknąć dokonując prokastrynacji (czyli odkłada-jąc swoją decyzję o leczeniu bądź nic nie robiąc), o ile jest to przypadek błahy, to oszczędności dla budżetu powinny być kolosalne.

Myśląc przewrotnie, długie kolejki do specjalistów na NFZ, w przypadku prost-szych chorób są korzystne, bo w oczeki-waniu na wizytę być może zdążymy wy-zdrowieć i problem rozwiążę się zanim skontaktujemy się z lekarzem. Przypadki pilne i szybka ścieżka onkologiczna po-winny pomóc dostać się do lekarza tym, którzy tego naprawdę potrzebują.

O ile oczywiście w oczekiwaniu na le-karza nie będziemy się leczyć samodziel-nie, łykając tonę nikomu niepotrzebnych leków i radząc się „doktora googla”, na-sza szansa na wyzdrowienie (pod warun-kiem, że nasz problem nie jest poważny)

jest zbliżona do efektu po wizycie u le-karza.

Czy mając 15 minut (wizyta prywat-na) lub 5 minut (często wizyta państwo-wa) na pacjenta lekarz faktycznie jest w stanie zbadać chorego i zebrać pełny wywiad medyczny, gdy bardzo często nie jest to jego stały pacjent? Tam, gdzie pracuję, niektórzy lekarze – poważnie podchodzący do procesu leczenia – za-życzyli sobie 30 minut na pierwszorazo-wą konsultację pacjenta (oczywiście pa-cjent nie płaci więcej). Tak, aby mieć te dodatkowe 15 minut na wywiad i stwo-rzenie choćby cząstkowej kartoteki. Po-dobnie, gdy wymagana jest w konkret-nym czasie ponowna konsultacja, a nie ma już miejsca w grafiku, proszą o jego rozszerzenie.

Czy pracując w kilku bądź kilkuna-stu miejscach po ponad 200, a czasami 300 godzin miesięcznie lekarz jest w sta-nie nadążać za współczesnymi trendami medycznymi i stale poszerzać swoją wie-dzę?

Czy mając ograniczoną możliwość prowadzenia pacjenta i tym samym ob-serwacji przez cały proces leczenia, opie-rając się tylko na przeczytanych krótkich opisach wizyt u innych lekarzy, można postawić prawidłową diagnozę w trud-niejszych przypadkach, nie będących ty-powym przeziębieniem? Tym samym, biorąc pod uwagę wszystko powyższe oraz lekturę Nassima Nicholasa Taleba – czy można mieć pretensje do pacjen-tów, którzy często chodzą wyłącznie do polecanego pocztą pantoflową „wybitne-go specjalisty” bądź po 2–3 razy do róż-nych lekarzy tej samej specjalizacji, aby potwierdzić diagnozę?

Z pewnością przy najbliższym prze-ziębieniu z czystym sumieniem mogę polecić leżenie pod kocem, picie soku z malin, dobrą lekturę i – o ile jest to możliwe – wpatrywanie się w ogień w kominku. Czy to pomoże zwalczyć chorobę? Trudno powiedzieć. Ale z pew-nością będzie przyjemniejsze niż wizy-ta u lekarza.

»�Gdy�korzyści�zastosowania�określonego�leku�lub�procedury�medycznej�wydają�się�niewielkie,�mamy�do�czynienia��z�ogromnym�potencjalnym�frajerstwem.«


�0

o p I N I e

nAtAliA MAtusZAk, MAteusZ lichOń, MArcin kAutsch

Zgodnie z planami projektu EPP eHeal-th, w III i IV kwartale 2015 przeprowa-dzono badania jakościowe, które miały pokazać, jak respondenci z trzech krajów UE (Danii, Hiszpanii i Polski) rozumie-ją e-zdrowie, jakie widzą bariery i moż-liwości jego dalszego rozwoju, oraz jak według nich innowacyjne zamówienia publiczne wpływają na ewolucję zdro-wia cyfrowego. Badaniem objęto trzy kategorie interesariuszy: dostawców roz-wiązań z zakresu e-zdrowia, jego odbior-ców (nabywców – zakłady opieki zdro-wotnej) oraz ekspertów.

Wyniki sondy pokazują, że między przedstawicielami różnych krajów i po-szczególnych grup interesariuszy istnieją

znaczące różnice w rozumieniu tego, czym jest e-zdrowie. Polscy nabywcy przyjmo-wali najwęższą definicję e-zdrowia, redu-kując rozumienie omawianych kwestii do zadań administracyjnych, jakie można by-łoby realizować w systemie ochrony zdro-wia. Ograniczają się one w zasadzie do e-rejestracji i digitalizacji dokumentacji medycznej. Natomiast hiszpańscy ankie-towani prezentowali szerokie rozumienie e-zdrowia, w dużym stopniu odpowiada-jące definicji przyjętej przez Komisję Eu-ropejską. Definicja ta obejmuje także udo-stępnianie danych, usługi telemedyczne, przenośne urządzenia do monitorowania pacjenta itp. Podobnie do omawianych kwestii odnosili się duńscy ankietowani, przy czym podkreślali oni także kluczo-wą rolę rozwiązań e-zdrowia w procesie upodmiotowienia pacjenta.

Ankietowani we wszystkich bada-nych krajach zgadzają się, że zamówie-nia publiczne mogą odegrać ważną rolę w rozwoju innowacyjności, w tym roz-woju e-zdrowia. Jednocześnie różnią się jednak w podejściu do narzędzi, za po-mocą których dokonywane są innowa-cyjne zamówienia oraz tego, jak należa-łoby je stosować.

Wszyscy badani byli zgodni co do kwestii szybkiego rozwoju technologii. Przedstawiciele szpitali mają trudności, by na bieżąco śledzić cyfrowe nowoś-ci i móc sprawnie tworzyć specyfikacje zamówień pozwalające na uzyskiwanie nowatorskich rozwiązań. Jednocześnie przyznali, że zastosowanie innowacyj-nego podejścia do zamówień jest klu-czowe, by możliwe stało się pozyskanie nowych, niestosowanych wcześniej roz-wiązań. Po drugie, respondenci zgodzili się co do znaczenia komunikacji pomię-dzy nabywcami i dostawcami. Badani we wszystkich trzech krajach przyznali także, że pomimo znaczenia zamówień, są one w większości prowadzone w spo-sób tradycyjny, w oparciu o „bezpiecz-ne” kryteria. Efektem takiego podejścia jest bardzo powolny rozwój (np. e-zdro-

Geograficzna interpretacja e-zdrowiaPrzeprowadzenie wspólnych zamówień na poziomie międzynarodowym – do których chciałaby doprowadzić Komisja Europejska, aby stymulować rozwój e-zdrowia – wymaga porozumienia co do tego, czym e-zdrowie jest i czego się od niego oczekuje oraz jak postrzegane są bariery i możliwości stojące na drodze jego rozwoju.

�1Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 1/2016

o p I N I e

przedstawiane wyłącznie w kategoriach problemu: brak pieniędzy został uzna-ny za argument przeciwko inwestowa-niu w rozwiązania z zakresu e-zdrowia. Z kolei brak finansowania e-zdrowia przez płatnika publicznego – jako barie-ra dla rozwoju tej dziedziny.

Na łamach czasopisma Ogólnopolski Sy-stem Ochrony Zdrowia systematycznie pre-zentujemy postępy realizacji projektu EPP-eHe-alth oraz kluczowe wnioski. EPP-eHealth jest finansowany przez Komisję Europejską w ra-mach projektu Horyzont 2020.

wia, ale też i innych obszarów) lub wręcz jego brak.

Kwestia postaw wobec rozwiązań e-zdrowia jest podobna w badanych kra-jach. Respondenci podkreślali, że polity-kom, menedżerom i pracownikom ochro-ny zdrowia często brakuje motywacji do wprowadzania rozwiązań z zakresu e-zdrowia, a szerzej rzecz ujmując – do zmian. Uczestnicy badania z Danii i Hi-szpanii wskazali, że rozwój e-rozwiązań jest napędzany przez rosnącą skłonność obywateli/pacjentów do wykorzystania różnego typu rozwiązań ICT (technologii informacyjno-komunikacyjnych) w co-dziennym życiu. Ich rozpowszechnienie oraz rosnący poziom kompetencji cyfro-wych jest związany ze zmianą pokole-niową. Akceptacja dla ICT będzie coraz większa; można się spodziewać, że wręcz wymagana przez (przyszłych) pacjentów. Natomiast polscy respondenci wskazali, że znaczna liczba Polaków – w związku z ograniczonym dostępem do kompute-rów i Internetu – doświadcza „wyklucze-nia cyfrowego”.

Badani z Danii i Polski stwierdzili, że brak jest w ich krajach kompleksowej strategii rozwoju, zapewniającej efek-

tywną współpracę i wdrażanie rozwią-zań e-zdrowia, które byłyby w stanie ze sobą współpracować (wymiana danych). Zamiast tego istnieje wiele małych, nie-zależnych projektów pilotażowych. Roz-wój następuje punktowo, gdzie poszcze-gólne elementy nie są ze sobą połączone. Co więcej, w wielu przypadkach to jedy-nie „ogniska” projektów pilotażowych, które wygasają, kiedy skończą się środki przeznaczone na ich stworzenie i począt-kowe użytkowanie. Wspomniany brak interoperacyjności sprawia, że podejmo-wane działania mogą być w dużym stop-niu uznane za nieefektywne i niemożliwe do wykorzystania na większą skalę.

Znaczna różnica w odpowiedziach pojawiła się przy pytaniach dotyczących kwestii finansowych. Duńscy rozmów-cy rzadko je podnosili, co sugeruje, że pieniądze nie są przez nich uznawane za kluczowy warunek rozwoju. Finan-se były jednak bardzo ważne dla bada-nych w Polsce i Hiszpanii. W Hiszpanii jest to podstawowe wyzwanie, ale para-doksalnie również element postrzegany jako szansa do wdrażania nowych (efek-tywnych kosztowo) rozwiązań. Nato-miast w Polsce sprawy finansowe były

r e k l a m a

suplementy diety oparte o wyciągi wierzbowestandaryzowane na 15% salicylanów.

Dzisiejsze badania laboratoryjne dowodzą, że stosowanie wyciągów wierzbowychstandaryzowanych na zawartość 11 % salicylanów jest:

ok. 10-cio krotnie bardziej skuteczne w zwalczaniu bólu iok. 5-cio krotnie bardziej skuteczne w zwalczaniu stanów zapalnych

od podobnych dawek kwasu acetylosalicylowego.

Od 3500 lat wyciągi wierzbowe wykorzystywane były w tradycyjnej medycynie.Niosły ulgę osobom odczuwającym bóle, a także w stanach przeziębieniowych i stanach zapalnych.

Zalecał je ojciec medycyny - Hipokrates: “Primum - non nocere”.

»��olitykom,�menedżerom�i�pracownikom�ochrony�zdrowia�często�brakuje�motywacji�do�wpro‑wadzania�rozwiązań�z�zakresu�e‑zdrowia.«


�2

S T a T y S T y k I I p R o g N o Z ymoNI ToR Z jaw ISk ep IdemIolo gIc Z N yc h

Monitor zjawisk epidemiologicznych. koszty leczenia.

LISTOPAD GRUDZIEń

63 773 zł 72 513 zł

+8 739 zł

* wszystkie dane w przeliczeniu na 1000 mieszkańców

OGÓŁEM GRYPA I PRZEZIĘBIENIE ALERGIA

zMIAnA MIesIĘcznA W GrUDnIU W ODnIesIenIU DO LIstOPADA

TREND ROCZNY PORÓWNANIE ROKU 2015 I 2014

GrUDzIeń WOJeWÓDztWA O nAJnIŻszycH I nAJWyŻszycH kOsztAcH

Opolskie 57 781 złKujawsko-Pomorskie 63 568 złŚwiętokrzyskie 64 067 zł

Opolskie 3 406 złŚwiętokrzyskie 3 538 zł Kujawsko-Pomorskie 3 719 zł

Kujawsko-Pomorskie 842 złOpolskie 847 złŚwiętokrzyskie 976 zł

Dolnośląskie 79 376 złPodlaskie 81 781 złMazowieckie 89 349 zł

Dolnośląskie 4 978 złMazowieckie 5 292 złPodkarpackie 5 545 zł

Mazowieckie 1 304 złDolnośląskie 1 334 złPodkarpackie 2 053 zł

ROK 2015 WOJeWÓDztWA O nAJnIŻszycH I nAJWyŻszycH kOsztAcH

Opolskie 622 158 złKujawko-Pomorskie 676 288 złŚwiętokrzyskie 686 993 zł

Świętokrzyskie 31 092 złOpolskie 33 146 złWarmińsko-Mazurskie 34 153 zł

Opolskie 10 458 złKujawko-Pomorskie 11 453 złWarmińsko-Mazurskie 12 234 zł

Podlaskie 842 020 złDolnośląskie 874 714 złMazowieckie 934 606 zł

Podkarpackie 46 352 złDolnośląskie 47 126 złMazowieckie 51 998 zł

Dolnośląskie 18 146 złMazowieckie 20 335 złPodkarpackie 24 421 zł

GrUDzIeń WOJEWÓDZTWA Z NAJMOCNIEJSZYMI SPADKAMI I WZROSTAMI KOSZTÓW

Brak spadków kosztów Brak spadków kosztów Brak spadków kosztów

Małopolskie 9 254 złPodlaskie 10 070 złMazowieckie 10 192 zł

Małopolskie 620 złDolnośląskie 631 złPodkarpackie 709 zł

Podkarpackie 192 złMazowieckie 165 złPomorskie 157 zł

ZESTAWIENIE KOSZTY W GRUDNIU W OSTATNICH LATACH

201020102010 2011 2012 2013 2014 2015 2011 2012 2013 2014 2015 2011 2012 2013 2014 2015

13,7%

LISTOPAD GRUDZIEń

3 909 zł 4 389 zł

+480 zł 12,3%

LISTOPAD GRUDZIEń

1 223 zł 1 400 zł

+177 zł 14,5%

2014 2015

740 305 zł 777 932 zł

+37 627 zł 5,1%

2014 2015

35 003 zł 41 752 zł

+6 749 zł 19,3%

2014 2015

18 380 zł 17 135 zł

-1 246 zł -7,3%



»��grudniu�notujemy�najwyższe�koszty�leczenia�w�całym�2015�roku.«

dane bieżące prognoza

kosz

ty, t

ys. z

ł

Ogólne koszty leczenia (zakup środków farmaceutycznych) przypadające na 1000 mieszkańców

styczeń LUTY MARZEC

k WIecIeń MAJ CZERWIEC

LIPIEC sIerPIeń WrzesIeń

PAŹDzIernIk LISTOPAD GrUDzIeń


��



kosz

ty, t

ys. z

ł

Koszty grypy i przeziębienia przypadające na 1000 mieszkańców

»�Koszty�grypy��i�przeziębienia�–�na��niezmiennie�wysokim��poziomie.«





��Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 1/2016



kosz

ty, t

ys. z

ł

Koszty alergii przypadające na 1000 mieszkańców

»�Zimowe�miesiące��cechują�się�niskimi��kosztami�alergii.«






��

S T a T y S T y k I I p R o g N o Z ymoNI ToR fa Rm ac j I

struktura dystrybucji leków

AnetA sZcZyPek Zakład Analiz statystycznych, kAMsOFt s.A.

Średni obrót w aptece w grudniu 2015 roku wyniósł 190,5 tys. zł. To o 22,5 tys. zł więcej (+13,4%) niż w listopadzie minionego roku oraz o 1,5 tys. mniej (–0,8%) niż w grudniu 2014 roku. Jed-nocześnie był to najwyższy miesięczny obrót wypracowany przez statystycz-ną aptekę w całym 2015 roku. Wartość rynku farmaceutycznego osiągnęła po-ziom 2,78 mld zł. Oznacza to wzrost o 13,7% (+335,76 mln zł) w stosunku do listopada 2015 roku oraz wzrost o 1,6% (+44,49 mln zł) w stosunku do grudnia 2014 roku.

W roku 2015 statystyczna apte-ka wygenerowała obrót w wysokości 2,065 mln zł. W porównaniu z ubie-głymi latami było to o 23 tys. zł więcej

(+1,1%) niż w roku 2014 oraz o 27 tys. zł więcej (+1,3%) niż w roku 2013. War-tość rynku farmaceutycznego w 2015 roku wyniosła 29,880 mld zł. To odpo-wiednio o 1,382 mld zł więcej (+4,8%) niż w 2014 roku oraz o 2,122 mld zł wię-cej (+7,6%) niż w 2013 roku.

W porównaniu z listopadem, we wszystkich podstawowych kategoriach sprzedażowych zanotowaliśmy wzrost wartości sprzedaży. Wartość sprzedaży leków OTC w statystycznej aptece wy-niosła 77,1 tys. zł (+15,5%, tj. +10,36 tys. zł), leków sprzedawanych na recep-ty pełnopłatne – 41,1 tys. zł (+11,3%, tj. +4,16 tys. zł), a leków refundowanych – 71,2 tys. zł (+12,9%, tj. +8,13 tys. zł).

Wartość sprzedaży leków refundo-wanych w statystycznej aptece wyniosła 776,6 tys. zł, sprzedaży leków na recep-ty pełnopłatne – 456,3 tys. zł, a leków

sprzedawanych bez recepty – 816 tys. zł. W porównaniu z ubiegłym rokiem, tylko wartość sprzedaży odręcznej zanotowa-ła spadek (–1,4%, tj. –12 tys. zł). Wartość sprzedaży leków refundowanych wzrosła o 3,6% (+26,6 tys. zł), a leków na recepty pełnopłatne – o 1,7% (+7,5 tys. zł).

W grudniu największy średni obrót apteczny został wypracowany w środę (8 254 zł), natomiast dniem roboczym o najniższym średnim obrocie aptecznym był piątek (6 088 zł). Rozrzut pomiędzy tymi wartościami wyniósł 2 166 zł. Je-dynie w dwa dni grudnia średni obrót apteczny przekroczył wartość 9 000 zł. 31 grudnia wyniósł 9 170 zł, natomiast 23 grudnia – 9 050 zł. Dniem roboczym o najmniejszym średnim obrocie ap-tecznym był 24 grudnia (Wigilia). Ob-rót w statystycznej aptece wyniósł wte-dy 4 572 zł.

GrUDzIeń | WArtOŚcI stAtystyczne I trenDy W stOsUnkU DO LIstOPADA

„Jeśli powtórzy się ubiegłoroczny scenariusz, marzec będzie cechował się spadkiem liczby zacho-rowań na grypę i przeziębienie, a co za tym idzie zmniejszą się koszty związane z ich leczeniem. Po-mimo tych tendencji prognozujemy wzrost średniego obrotu aptecznego w porównaniu z lutym 2016 roku.”

CENA OPAKOWANIA LEKU

17,53 zł+0,21 zł

MArŻA APtecznA

25,10%-0,19%

OBRÓT W APTECE

190,5 tys. zł+22,5 tys. zł

LICZBA PACJENTÓW

3810+420

sPrzeDAŻ nA PAcJentA

50,00 zł+0,44 zł

POZIOM REfUNDACJI

25,80%-0,17%

sPrzeDAŻ WeDŁUG STATUSU LEKU

PROGNOZA NA

MARZEC

RX 59,86%

OTC 22,49%

SUPLEMENTY 9,01%

INNE 8,65%

VIII IX X XI XII VIII IX X XI XII VIII IX X XI XII VIII IX X XI XII



W grudniu 2015 roku we wszystkich grupach terapeutycznych zanotowaliśmy wzrost średniej wartości sprzedaży. Pro-centowo największy wzrost w tej katego-rii miał miejsce dla sprzedaży leków on-kologicznych i immunomodulacyjnych (+23,65%, tj. +903 zł). Na kolejnym miejscu uplasowały się leki z grupy varia (+16,59%, tj. +3 027 zł), leki na przewód pokarmowy i metabolizm (+16,13%, tj. +4 923 zł) oraz leki na centralny układ nerwowy (+14,13%, tj. +2 750 zł). Gru-pą, która zanotowała najmniejszy wzrost wartości sprzedaży były leki przeciw-pasożytnicze, owadobójcze i repelenty (+5,84%, tj. +26 zł).

Podobnie jak w ubiegłym miesią-cu, największy udział w obrocie staty-stycznej apteki miały leki na przewód pokarmowy i metabolizm (18,61%), na-stępne leki na układ sercowo naczynio-wy (13,77%), leki na układ oddechowy (11,68%) oraz leki na centralny układ nerwowy (11,66%).

W grudniu 2015 roku średnia marża apteczna wyniosła 25,10% i była o 0,19 p.p. mniejsza niż w listopadzie 2015 roku oraz o 0,81 p.p. mniejsza niż w grudniu 2014 roku. Marża w poszczególnych gru-pach sprzedażowych kształtowała się na-stępująco: dla leków refundowanych wy-niosła 18,21% (+0,05 p.p. w stosunku do listopada 2015 oraz +0,61 p.p. w stosun-ku do grudnia 2014), dla leków wyda-wanych na recepty pełnopłatne – 25,70% (+0,24 p.p. w stosunku do listopada 2015 oraz –2,18 p.p. w stosunku do grudnia 2014), natomiast dla sprzedaży odręcz-nej – 29,96% (–0,26 p.p. w stosunku do listopada 2015 oraz –2,23 p.p. w stosun-ku do grudnia 2014). Po raz pierwszy w roku 2015 średnia marża apteczna dla leków OTC spadła poniżej 30%.

Średnia cena za opakowanie leku wy-niosła w grudniu 17,53 zł. To o 21 gro-szy więcej niż w listopadzie bieżącego roku oraz o 61 groszy więcej niż w grud-niu 2014 roku. Z tej kwoty statystycz-ny pacjent zapłacił 13,00 zł, a pozostałą część (4,52 zł) dopłacił refundator. Śred-nia cena za opakowanie leków refun-dowanych wyniosła 27,71 zł (+12 gro-szy w stosunku do grudnia 2014), leków wydawanych na recepty pełnopłatne – 22,68 zł (+99 groszy), a dla produktów OTC – 12,09 zł (+47 groszy).

W grudniu statystyczną aptekę od-wiedziło 3 810 pacjentów, czyli o 420 osób więcej niż w listopadzie 2015 roku. Dniem charakteryzującym się najwięk-szą liczbą klientów w statystycznej apte-ce był 23 grudnia (187 osób), natomiast

Rys. 1. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach grudnia (porównanie do ubiegłego roku)

Rys. 2. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach grudnia – podział na dni tygodnia (porównanie do ubiegłego roku)

grudzień 2015 grudzień 2014


Rys. 3. Podział sprzedaży aptecznej na kategorie – % wartości sprzedaży

11,66% centralny układ nerwowy

3,09% dermatologia

1,06%endokrynologia -- hormony,bez horm. płciowych

4,66% krew i układ krwiotwórczy

2,48%leki onkologicznei immunomodulacyjne

0,25%leki przeciwpasożytnicze,owadobójcze i repelenty

4,61% leki przeciwzakaźne

2,41% narządy zmysłów

18,61% przewód pokarm. i metabolizmukładmięśniowo-szkieletowy 5,62%

układ moczowo-płciowyi hormony płciowe

4,59%

układoddechowy

11,68%

układ sercowo--naczyniowy

13,77%

varia 11,17% 4,34% nieokreślona


��


Rys. 4. Poziom marży aptecznej (%) w latach 2006–2015

Rys. 5. Podział średniej ceny leku (w zł) na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2014–2015

Rys. 6. Podział średniej ceny pozycji sprzedanej na receptę refundowaną (w zł), na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2014–2015

Rys. 7. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w ciągu miesiąca w latach 2006–2015

zapłata pacjenta refundacja

zapłata pacjenta refundacja



»��grudniu�obrót��w�aptekach��znacznie�wzrósł.«

dniem roboczym o najmniejszej licz-bie klientów okazał się 24 grudnia (112 osób). Różnica pomiędzy dwoma skraj-nymi wartościami wyniosła 75 osób. Przenalizujmy natężenie ruchu w apte-kach w podziale na tygodnie. Największy ruch w statystycznej aptece panował po-między 15 a 21 grudniem. Wówczas sta-tystyczną aptekę odwiedziło 920 osób. Kolejnym w rankingu tygodniem był 8 – 14 grudnia (875 osób), 1 – 7 grudnia (841 osób) i 22 – 28 grudnia (698 osób). W ostatnim pełnym tygodniu grudnia sta-tystyczną aptekę odwiedziły 223 osoby mniej niż w tygodniu charakteryzującym się największą liczbą klientów. Najwięk-szy ruch w aptekach panował pomiędzy godziną 11:00 a 12:00.

Podczas jednej wizyty w aptece staty-styczny pacjent zakupił produkty o łącz-nej wartości 50,00 zł. Była to kwota o 44 grosze wyższa (+0,9%) niż w listopadzie bieżącego roku oraz o 2,03 zł niższa (–3,9%) niż w grudniu 2014 roku. Wartość sprzedaży na pacjenta w podstawowych grupach sprzedażowych kształtowała się na poziomie 91,30 zł dla sprzedaży le-ków wydawanych na recepty refundo-wane (z kwoty tej 29 zł zapłacił pacjent, a 62,30 zł dopłacił refundator), 47,79 zł dla leków wydawanych na recepty pełno-płatne oraz 24,56 zł dla produktów OTC. Największą zmianę wartości sprzedaży na pacjenta w stosunku do ubiegłego mie-siąca (+2,7%, tj. +2,44 zł) zaobserwowa-liśmy dla leków refundowanych. Mniej-sze korekty nastąpiły w pozostałych gru-pach sprzedażowych: wartość sprzedaży odręcznej na pacjenta wzrosła o 55 gro-szy (+2,3%), sprzedaż na recepty pełno-płatne wzrosła o 44 grosze (+0,9%).

Rys. 8. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w rozbiciu na przedziały godzinowe w dniu po-wszednim w grudniu

Rys. 9. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w poszczególnych dniach grudnia (porównanie do ubiegłego roku)

Rys. 10. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w poszczególnych tygodniach grudnia (porównanie do ubiegłego roku)

Tab. 1. Sprzedaż produktów w statystycznej aptece wg. statusu produktu

Wg. statusu leku w bazie BLOZWartość sprzedaży w statystycznej aptece (PLN) Udział w całkowitej wartości sprzedaży aptecznej

grudzień 2015 grudzień 2014 grudzień 2015 grudzień 2014

Lek - RX 114 024 114 599 59,86% 59,69%

Lek - OTC 42 836 43 574 22,49% 22,69%

Suplement diety lub dietetyczny środek spożywczy 17 157 16 895 9,01% 8,80%

Pozostałe 16 483 16 932 8,65% 8,82%




�0


Rys. 11. Prognoza miesięcznych obrotów statystycznej apteki

wartości w cenach detalicznych brutto

Obrót 2015: 2 065,5 tys. zł

Zmiana: wzrost 1–2%

prognoza obrotu realizacja obrotu

I 2015 II 2015 III 2015 IV 2015 V 2015 VI 2015 VII 2015 VIII 2015 IX 2015 X 2015 XI 2015 XII 2015

Tysi

ące

zł

realizacja (poprzedni rok)

150

160

170

180

190

200

Tab. 2. Opis stanu statystycznej apteki w formie skróconego biuletynu informacyjnego za grudzień 2015

grudzień 2015

zmiana w stosunku do (%) zmiana w stosunku do (liczbowo)

listopada 2015

stycznia 2015

grudnia 2014

listopada 2015

stycznia 2015

grudnia 2014

obrót całkowity (w tys. zł)

statystyczna apteka 190,5 13,4% 6,7% -0,8% 22,5 12,0 -1,5

cały rynek apteczny 2 785 872 13,7% 8,9% 1,6% 335 760,0 228 324,0 44 496,0

recepty refundowane (w tys. zł)

statystyczna apteka 71,2 12,9% 11,7% 0,6% 8,1 7,5 0,4


recepty pełnopłatne (w tys. zł)


cały rynek apteczny 601 046 11,6% 10,2% 1,1% 62 357,2 55 765,7 6 681,8

sprzedaż odręczna (w tys. zł)



wartość refundacji (w tys. zł)


cały rynek apteczny 718 813 13,0% 10,0% -0,9% 82 513,6 65 396,4 -6 249,4

udział refundacji

w całkowitym obrocie 25,8% -0,6% 1,0% -2,4% 0,0 0,0 0,0

w sprzedaży refundowanej 68,2% 0,2% -2,6% -3,7% 0,0 0,0 0,0

średnia cena opakowania

ogółem 17,53 zł 1,2% 5,4% 3,6% 0,2 0,89 0,6

dla leków z list refundacyjnych 27,71 zł 1,2% 2,5% 0,5% 0,3 0,68 0,1

dla leków z recept pełnopłatnych 22,68 zł 0,5% 3,4% 4,6% 0,1 0,76 1,0

dla produktów bez recepty (OTC) 12,09 zł 2,0% 4,1% 4,1% 0,2 0,48 0,5

Liczba pacjentów w aptece 3 810 12,4% 18,3% 3,3% 420,0 590,0 120,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty refundowane) 780 9,9% 9,9% -3,7% 70,0 70,0 -30,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty pełnopłatne) 860 10,3% 11,7% -2,3% 80,0 90,0 -20,0

Liczba pacjentów w aptece (sprzedaż odręczna) 3 140 12,9% 18,5% 4,3% 360,0 490,0 130,0

Średnia marża apteczna

ogółem 25,10% -0,8% -4,0% -3,1% 0,0 0,0 0,0

dla leków z list refundacyjnych 18,21% 0,3% 4,3% 3,5% 0,0 0,0 0,0

dla leków na recepty pełnopłatne 25,70% -0,9% -6,3% -7,8% 0,0 0,0 0,0

dla sprzedaży odręcznej 29,96% -0,9% -5,7% -6,9% 0,0 0,0 0,0

Wartość sprzedaży na pacjenta 50,00 zł 0,9% -9,8% -3,9% 0,4 -5,4 -2,0

Wartość zapłaty przez pacjenta 37,10 zł 1,1% -10,1% -3,1% 0,4 -4,2 -1,2

Wartość dopłaty refundatora 12,90 zł 0,2% -8,9% -6,3% 0,0 -1,3 -0,9

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty refundowane) 91,30 zł 2,7% 1,7% 4,4% 2,4 1,5 3,9

Wartość zapłaty przez pacjenta (recepty refundowane) 29,00 zł 2,3% 7,8% 13,8% 0,7 2,1 3,5

Wartość dopłaty refundatora (recepty refundowane) 62,30 zł 2,9% -0,9% 0,6% 1,8 -0,6 0,3

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty pełnopłatne) 47,79 zł 0,9% -3,3% 1,0% 0,4 -1,6 0,5

Wartość sprzedaży na pacjenta (sprzedaż odręczna) 24,56 zł 2,3% -13,2% -5,8% 0,5 -3,7 -1,5



realizacja refundacji (rok 2014)

I 2015 II 2015 III 2015 IV 2015 V 2015 VI 2015 VII 2015 VIII 2015 IX 2015 X 2015 XI 2015 XII 2015

prognoza obrotu realizacja obrotu (rok 2014)realizacja obrotu

prognoza refundacjirealizacja refundacji

Mili

ony

zł

0

500

1 000

1 500

2 000

2 500

3 000

Rys. 12. Prognoza miesięcznej wartości obrotu w kraju (ceny detaliczne brutto)

Obrót 2015: 30,0 mld zł

refundacja: 8,0 mld zł

Zmiana obrotu: wzrost 4 do 5% (w stosunku do roku 2014)

Zmiana refundacji: wzrost 3 do 4% (w stosunku do roku 2014)

Prognoza sprzedaży rocznej w oparciu o dane do grudnia 2015 Dane narastające od początku roku

2015

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo) 2015

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo)

2014 2013 2014 2013 2014 2013 2014 2013

2 065,5 1,1% 1,3% 23,0 27,0 2 065,5 1,1% 1,3% 23,0 27,0

29 880 850,0 4,8% 7,6% 1 382 062,5 2 122 555,5 29 880 850,0 4,8% 7,6% 1 382 062,5 2 122 555,5

776,6 3,6% 4,3% 26,6 32,1 776,6 3,6% 4,3% 26,6 32,1

11 234 393,7 7,3% 10,8% 768 722,1 1 096 777,8 11 234 393,7 7,3% 10,8% 768 722,1 1 096 777,8

456,3 1,7% 0,9% 7,5 4,0 456,3 1,7% 0,9% 7,5 4,0

6 600 748,9 5,4% 7,2% 339 328,9 442 363,2 6 600 748,9 5,4% 7,2% 339 328,9 442 363,2

816,0 -1,4% -1,4% -12,0 -11,3 816,0 -1,4% -1,4% -12,0 -11,3

11 804 882,9 2,2% 4,8% 253 190,1 540 144,7 11 804 882,9 2,2% 4,8% 253 190,1 540 144,7

543,1 -0,2% 4,0% -0,9 20,8 543,1 -0,2% 4,0% -0,9 20,8

7 857 227,1 3,5% 10,5% 265 051,9 744 135,4 7 857 227,1 3,5% 10,5% 265 051,9 744 135,4

26,3% -1,3% 2,6% 0,0 0,0 26,30% -1,3% 2,6% 0,0 0,0

68,7% -3,7% -0,5% 0,0 0,0 68,72% -3,7% -0,5% 0,0 0,0

17,08 zł 3,5% 3,5% 0,6 0,6 17,08 zł 3,5% 3,5% 0,6 0,6

27,48 zł 2,3% 1,2% 0,6 0,3 27,48 zł 2,3% 1,2% 0,6 0,3

22,36 zł 2,4% 1,9% 0,5 0,4 22,36 zł 2,4% 1,9% 0,5 0,4

11,57 zł 2,9% 3,5% 0,3 0,4 11,57 zł 2,9% 3,5% 0,3 0,4

41 670 -0,2% -4,6% -100,0 -2 020,0 41 670 -0,2% -4,6% -100,0 -2 020,0

8 780 -2,6% -3,9% -230,0 -360,0 8 780 -2,6% -3,9% -230,0 -360,0

9 600 -3,6% -7,0% -360,0 -720,0 9 600 -3,6% -7,0% -360,0 -720,0

33 960 0,6% -3,6% 210,0 -1 280,0 33 960 0,6% -3,6% 210,0 -1 280,0

25,77% -3,8% -6,6% 0,0 0,0 25,77% -3,8% -6,6% 0,0 0,0

17,91% -3,9% -2,0% 0,0 0,0 17,91% -3,9% -2,0% 0,0 0,0

27,32% -6,6% -14,2% 0,0 0,0 27,32% -6,6% -14,2% 0,0 0,0

31,04% -7,5% -14,0% 0,0 -0,1 31,04% -7,5% -14,0% 0,0 -0,1

49,57 zł 1,4% 6,2% 0,7 2,9 49,57 zł 1,4% 6,2% 0,7 2,9

36,53 zł 1,8% 5,3% 0,7 1,8 36,53 zł 1,8% 5,3% 0,7 1,8

13,03 zł 0,1% 9,0% 0,0 1,1 13,03 zł 0,1% 9,0% 0,0 1,1

88,45 zł 6,3% 8,6% 5,2 7,0 88,45 zł 6,3% 8,6% 5,2 7,0

27,66 zł 16,0% 9,7% 3,8 2,5 27,66 zł 16,0% 9,7% 3,8 2,5

60,78 zł 2,3% 8,1% 1,4 4,5 60,78 zł 2,3% 8,1% 1,4 4,5

47,53 zł 5,5% 8,5% 2,5 3,7 47,53 zł 5,5% 8,5% 2,5 3,7

24,03 zł -2,1% 2,4% -0,5 0,6 24,03 zł -2,1% 2,4% -0,5 0,6


�2


Tab. 3. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca

rodzaj sprzedażytransakcje sprzedaż brutto Opłata pacjenta refundacja udział wart. % Opakowania Śr. cena Śr. cena

liczba % wartość % wartość % wartość % Pac. ref. liczba zł/opak. zł/trans.

1. u-r 882,21 9,87 41627,39 21,85 9583,75 6,78 32043,65 65,19 23,02 76,98 1212,98 34,32 47,19

2. u-30 657,06 7,35 19274,26 10,12 8492,35 6,01 10781,91 21,94 44,06 55,94 871,89 22,11 29,33

3. u-50 324,92 3,63 7372,84 3,87 4321,43 3,06 3051,41 6,21 58,61 41,39 369,41 19,96 22,69

4. u-beZPłAtny 29,86 0,33 1268,41 0,67 101,57 0,07 1166,85 2,37 8,01 91,99 64,45 19,68 42,47

5. inwAlidA wOJenny 21,31 0,24 788,97 0,41 37,62 0,03 751,35 1,53 4,77 95,23 29,47 26,77 37,02

6. inwAlidA wOJskOwy 0,34 0,00 7,91 0,00 1,78 0,00 6,13 0,01 22,49 77,51 0,46 17,31 23,24

7. Zhk 12,81 0,14 291,11 0,15 55,34 0,04 235,77 0,48 19,01 80,99 16,46 17,68 22,72

8. AZ 0,00 0,00 0,03 0,00 0,00 0,00 0,02 0,00 4,77 95,23 0,00 9,27 10,11

9. nArkOtyki 2,76 0,03 582,23 0,31 73,73 0,05 508,50 1,03 12,66 87,34 4,40 132,33 211,06

10. ŚrOdki POMOcnicZe 10,39 0,12 1081,84 0,57 474,48 0,34 607,36 1,24 43,86 56,14 109,07 9,92 104,16

11. PelnOPłAtne 1520,07 17,00 41100,00 21,57 41100,00 29,08 0,00 0,00 100,00 0,00 1812,05 22,68 27,04

12. OdrĘcZnA 5479,55 61,28 77105,00 40,48 77105,00 54,55 0,00 0,00 100,00 0,00 6379,09 12,09 14,07

13. rAZeM 8941,28 100,00 190500,00 100,00 141347,04 100,00 49152,96 100,00 74,20 25,80 10869,74 17,53 21,31

Tab. 4. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – średnia narastająca od początku roku



1. u-r 809,76 9,82 37808,31 21,97 8515,15 6,71 29293,16 64,72 22,52 77,48 1108,15 34,12 46,69

2. u-30 599,65 7,27 17250,15 10,02 7505,99 5,92 9744,16 21,53 43,51 56,49 789,73 21,84 28,77

3. u-50 303,75 3,68 6888,33 4,00 4029,49 3,18 2858,85 6,32 58,50 41,50 345,66 19,93 22,68

4. u-beZPłAtny 28,50 0,35 1212,62 0,70 67,84 0,05 1144,78 2,53 5,59 94,41 61,92 19,58 42,55

5. inwAlidA wOJenny 21,97 0,27 796,12 0,46 14,15 0,01 781,98 1,73 1,78 98,22 30,13 26,42 36,24

6. inwAlidA wOJskOwy 0,33 0,00 7,72 0,00 1,67 0,00 6,04 0,01 21,68 78,32 0,43 17,97 23,42

7. Zhk 11,69 0,14 265,10 0,15 48,52 0,04 216,58 0,48 18,30 81,70 14,97 17,71 22,67

8. AZ 0,00 0,00 0,05 0,00 0,00 0,00 0,05 0,00 1,52 98,48 0,00 12,90 13,98

9. nArkOtyki 2,44 0,03 485,02 0,28 56,40 0,04 428,62 0,95 11,63 88,37 3,83 126,72 198,73

10. ŚrOdki POMOcnicZe 12,06 0,15 1387,92 0,81 600,30 0,47 787,62 1,74 43,25 56,75 142,33 9,75 115,12

11. PelnOPłAtne 1440,34 17,46 38023,92 22,09 38023,92 29,97 0,00 0,00 100,00 0,00 1700,25 22,36 26,40

12. OdrĘcZnA 5017,81 60,83 67999,75 39,51 67999,75 53,60 0,00 0,00 100,00 0,00 5877,48 11,57 13,55

13. rAZeM 8248,31 100,00 172125,00 100,00 126863,17 100,00 45261,83 100,00 73,70 26,30 10074,87 17,08 20,87

Tab. 5. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca



1. recepty ref. całość 1931 21,60 71213 37,38 22618 16,00 48595 98,86 31,76 68,24 2570 27,71 36,87

2. recepty pełnopłatne 1520 17,00 41100 21,57 41100 29,08 0 0,00 100,00 0,00 1812 22,68 27,04

3. sprzedaż odręczna 5480 61,28 77105 40,48 77105 54,55 0 0,00 100,00 0,00 6379 12,09 14,07

4. inne pozycje (wnioski) 10 0,12 1082 0,57 474 0,34 607 1,24 43,86 56,14 109 9,92 104,16

5. rAZeM 8941 100,00 190500 100,00 141347 100,00 49153 100,00 74,20 25,80 10870 17,53 21,31

Tab. 6. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – zestawienie narastające od początku roku



1. recepty ref. całość 1778,10 21,56 64713,42 37,60 20239,21 15,95 44474,21 98,26 31,28 68,72 2354,80 27,48 36,39

2. recepty pełnopłatne 1440,34 17,46 38023,92 22,09 38023,92 29,97 0,00 0,00 100,00 0,00 1700,25 22,36 26,40

3. sprzedaż odręczna 5017,81 60,83 67999,75 39,51 67999,75 53,60 0,00 0,00 100,00 0,00 5877,48 11,57 13,55

4. inne pozycje (wnioski) 12,06 0,15 1387,92 0,81 600,30 0,47 787,62 1,74 43,25 56,75 142,33 9,75 115,12

5. rAZeM 8248,31 100,00 172125,00 100,00 126863,17 100,00 45261,83 100,00 73,70 26,30 10074,87 17,08 20,87

Tab. 7. Prognoza rocznej sprzedaży w statystycznej aptece w rozbiciu na grupy sprzedaży



1. recepty ref. całość 21337,19 21,56 776561,00 37,60 242497,83 15,93 534063,17 98,33 31,23 68,77 28257,62 27,48 36,39

2. recepty pełnopłatne 17284,05 17,46 456287,00 22,09 456287,00 29,97 0,00 0,00 100,00 0,00 20403,03 22,36 26,40

3. sprzedaż odręczna 60213,75 60,83 815997,00 39,51 815997,00 53,60 0,00 0,00 100,00 0,00 70529,82 11,57 13,55

4. inne pozycje (wnioski) 144,68 0,15 16655,00 0,81 7203,57 0,47 9451,43 1,74 43,25 56,75 1708,00 9,75 115,12

5. rAZeM 98979,67 100,00 2065500,00 100,00 1522358,03 100,00 543141,97 100,00 73,70 26,30 120898,46 17,08 20,87

Tab. 8. Prognoza rocznej sprzedaży w rozbiciu na grupy sprzedaży z uwzględnieniem zmieniającej się w ciągu roku liczby aptek – cały rynek apteczny



1. recepty ref. całość 308670204 21,56 11234393669 37,60 3508427295 15,93 7725966375 98,33 31,23 68,77 408788054 27,48 36,40

2. recepty pełnopłatne 250015683 17,46 6600748925 22,09 6600748925 29,97 0 0,00 100,00 0,00 295139423 22,36 26,40

3. sprzedaż odręczna 871047838 60,83 11804882904 39,51 11804882904 53,60 0 0,00 100,00 0,00 1020264514 11,57 13,55

4. inne pozycje (wnioski) 2092252 0,15 240824502 0,81 104161201 0,47 136663301 1,74 43,25 56,75 24696697 9,75 115,10

5. rAZeM 1431825977 100,00 29880850000 100,00 22023617629 100,00 7857232371 100,00 73,70 26,30 1748888688 17,09 20,87

RGD

:832

09/P

L 27

.10.

2015

GROPRINOSIN 250 mg/5 ml, GROPRINOSIN 500 mg (Inosinum pranobexum) GROPRINOSIN 250 mg/5 ml: 1 ml syropu zawiera 50,0 mg inozyny pranobeks (Inosinum pranobexum): kompleksu

GROPRINOSIN 500 mg:GROPRINOSIN 250 mg/5 ml: . GROPRINOSIN 500 mg:

GROPRINOSIN 500 mg:GROPRINOSIN 250 mg/5 ml:

GROPRINOSIN 500 mg:

>

>

.

:,


��

S T a T y S T y k I I p R o g N o Z ymoNI ToR Ry Nk u l ekÓw

FLAVAMED_reklama_205x285.indd 1 22.01.2016 12:49



Rok 2015 w farmacjiNa podstawie pełnych danych z rynku farmaceutycznego możemy przedstawić naszą coroczną analizę statystyczną. Jak kształtowały się najważniejsze wskaźniki obrazujące sytuację sektora?

łukAsZ stOPA Zakład Analiz statystycznych, kAMsOFt s.A.

Opis rynkuOd kilkunastu lat rynek farmaceutycz-ny pnie się w górę. Wyjątkiem był rok 2012, gdy zaczęła obowiązywać nowa ustawa refundacyjna. Szczegółowa ana-liza pokazuje, że wzrost nie jest stały dla wszystkich kategorii sprzedaży. Ponadto, inaczej wygląda rynek z punktu widzenia pojedynczej apteki, a inaczej z perspek-tywy całego rynku.

Prawie 30 mld zł wyniosła w 2015 roku wartość całego rynku farmaceu-tycznego (dokładnie 29,9 mld zł). To znaczący wzrost w wysokości 1,4 mld zł w porównaniu do roku 2014. W ciągu ostatnich 10 lat wartość rynku farmaceu-tycznego wzrosła o 9,5 mld, czyli 46,5% (w 2006 roku wyniosła 20,4 mld zł). Sta-tystyczna apteka zanotowała w 2015 roku obrót na poziomie 2 065 500 zł. Licząc rok do roku, oznacza to wzrost o 1,1%. Spoglądając 10 lat wstecz, w 2006 roku statystyczna apteka notowała obrót na poziomie 1,65 mln zł.

W minionym roku po raz pierwszy średnia cena za pojedyncze opakowanie przekroczyła 17 zł i wyniosła 17,08 zł. W stosunku do 2014 roku oznacza to wzrost o 0,58 zł. Dla leków refundowa-nych średnia cena wyniosła 27,48 zł i po roku przerwy (w 2014 roku zanotowa-liśmy spadek) ponownie obserwujemy wzrost tego wskaźnika. Niezmienne od wielu lat wskaźnik średniej ceny opako-wania w sprzedaży odręcznej wykazuje wzrostowy trend.

Średnia marża apteczna w 2015 roku uplasowała się na poziomie 25,77%, co było wynikiem najniższym od 2008 roku (24,14%). Dla recept refundowanych marża wyniosła 17,91% (spadek w sto-sunku do 2014 roku o 0,72 punktu pro-centowego). To najniższy wynik w ca-łym badanym okresie. Dla leków sprze-dawanych bez recepty marża wyniosła 31,04% (najmniej od 2008 roku).


��


Niezmiennie od kilku już lat spada liczba pacjentów odwiedzających sta-tystyczną aptekę, co jest bezpośrednio związane z rosnącą liczbą aptek na ryn-ku. W minionym roku było to średnio 41670 pacjentów. Statystyczny pacjent zakupił w aptece towary o średniej war-tości 49,57 zł, co jest z kolei najwyższym wynikiem w badanym okresie. Z podanej kwoty 36,53 zł zapłacił pacjent (wzrost zapłaty pacjenta o 12,15 zł w odniesie-niu do 2006 roku). Natomiast pozostałą część, czyli 13,03 zł dopłacił refundator (bez zmian w stosunku do 2014 roku).

Analiza szczegółowaAnalizując poszczególne miesiące w 2015 roku, szczególnie wyraźnie wi-dać wyższy pod względem sprzeda-ży początek roku (pierwsze cztery mie-siące) w porównaniu do analogicznych okresów w ubiegłych latach. Dalej obrót jest zmienny. Przyglądając się wykreso-wi porównawczemu za pełne 12 miesię-cy dla minionych lat widzimy, iż prak-tycznie w każdym okresie wartość obro-tu w statystycznej aptece w 2015 roku jest jednym z najwyższych wyników.

Jeszcze wyraźniej rzuca się to w oczy na wykresie prezentującym całkowity obrót na rynku farmaceutycznym. Tutaj – za wyjątkiem listopada i grudnia (lep-szy obrót w tych miesiącach zanotowa-liśmy w 2011 roku) – w każdym pozo-stałym okresie notowaliśmy najwyższy obrót.

Największą popularnością (najwyż-szy wynik wartościowy sprzedaży) w 2015 roku cieszyły się produkty na przewód pokarmowy i metabolizm. Jed-nak ich znaczenie w całkowitym obro-cie apteki w stosunku do 2014 roku spad-ło: z 18,07% w 2014 roku do 17,96% w 2015 roku. Kolejną pod względem wartości sprzedaży kategorią – podob-nie jak w roku 2014 – były produkty na

Rys. 1. Miesięczne zestawienie obrotów statystycznej apteki w latach 2006–2015

100 000

150 000

200 000

250 000

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Rys. 2. Miesięczne zestawienie obrotów na rynku aptecznym w latach 2006–2015

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

1,5 mld.

2,0 mld.

2,5 mld.

3,0 mld.

Rys. 3. Podział wartościowy sprzedaży w latach 2015 i 2014

2015 rok

2014 rok

»��zrost�liczby�aptek�pociąga�za�sobą�spadek�liczby�klientów�w�staty‑stycznej�aptece.«



Tabe

la 2

. Mie

sięc

zne

zest

awie

nie

obro

tów

w la

tach

200

7–20

14

mie

s.O

brót

w s

taty

styc

znej

apt

ece

(w ty

s. z

ł)c

ałko

wity

obr

ót n

a ry

nku

apte

czny

m (w

tys.

zł)

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

114

2,5

159,

017

4,0

158,

517

3,0

141,

018

2,0

174,

017

8,5

1 79

3 50

5,0

2 07

8 60

7,0

2 36

7 09

6,0

2 11

6 13

3,5

2 31

0 41

5,0

1 92

5 49

6,0

2 46

3 73

4,0

2 38

1 36

4,0

2 55

7 54

8,0

214

1,0

150,

015

2,0

155,

016

6,0

155,

016

2,0

164,

517

6,5

1 77

8 85

6,0

1 97

1 00

0,0

2 06

9 32

8,0

2 06

3 36

0,0

2 21

6 93

0,0

2 11

6 68

0,0

2 19

2 99

4,0

2 25

6 11

7,5

2 53

7 89

3,5

314

8,0

150,

516

4,5

176,

018

4,0

169,

517

7,0

177,

017

8,0

1 87

0 72

0,0

1 98

6 50

0,0

2 24

4 43

8,0

2 33

5 87

2,0

2 46

6 52

0,0

2 32

3 16

7,0

2 39

6 04

9,0

2 43

0 21

0,0

2 57

0 32

0,0

413

5,5

157,

515

8,0

166,

016

4,0

162,

016

9,5

171,

017

9,0

1 71

8 27

5,5

2 08

7 50

5,0

2 15

6 70

0,0

2 20

3 15

2,0

2 19

8 42

0,0

2 22

0 37

2,0

2 30

5 87

8,0

2 34

9 19

8,0

2 58

4 76

0,0

513

3,0

142,

014

9,0

162,

016

2,0

157,

016

0,0

165,

016

2,5

1 69

0 56

3,0

1 89

0 30

4,0

2 03

1 46

6,0

2 15

0 06

4,0

2 17

1 61

0,0

2 15

1 84

2,0

2 17

9 84

0,0

2 27

9 47

5,0

2 34

6 50

0,0

613

3,5

141,

015

1,0

165,

515

8,0

164,

015

9,5

163,

516

3,5

1 70

0 92

3,5

1 88

5 87

5,0

2 05

6 16

7,0

2 19

8 00

5,5

2 11

7 99

0,0

2 24

7 78

4,0

2 17

3 02

8,0

2 27

1 34

2,0

2 35

4 40

0,0

713

0,0

139,

015

4,0

163,

015

5,0

147,

016

3,0

165,

516

4,0

1 66

1 14

0,0

1 86

7 60

4,0

2 09

4 40

0,0

2 16

8 71

5,0

2 09

3 58

5,0

2 01

4 78

2,0

2 22

0 71

2,0

2 31

1 37

3,0

2 36

5 70

0,0

813

0,5

132,

013

8,0

156,

015

8,5

151,

015

6,0

152,

015

0,5

1 67

2 09

6,5

1 77

7 77

6,0

1 87

1 14

2,0

2 07

5 58

0,0

2 14

8 62

6,0

2 06

9 60

6,0

2 12

8 15

2,0

2 13

5 29

6,0

2 17

8 48

7,5

914

0,0

154,

016

1,0

178,

017

4,5

159,

016

8,5

172,

016

9,0

1 79

9 70

0,0

2 07

8 38

4,0

2 17

6 72

0,0

2 36

8 29

0,0

2 36

5 52

2,0

2 17

6 23

3,0

2 30

1 03

6,0

2 42

9 32

8,0

2 45

1 34

5,0

1015

5,0

162,

017

1,0

179,

018

3,0

181,

018

6,5

180,

018

5,5

2 00

0 74

0,0

2 18

9 43

0,0

2 30

5 08

0,0

2 38

1 59

5,0

2 48

0 74

8,0

2 46

8 29

7,0

2 54

7 40

3,5

2 55

1 86

0,0

2 69

7 91

2,0

1114

8,5

144,

517

4,0

168,

018

2,0

171,

016

9,5

166,

016

8,0

1 92

5 15

4,0

1 95

7 39

7,0

2 33

8 38

6,0

2 23

5 24

0,0

2 48

5 39

2,0

2 33

1 92

7,0

2 31

7 74

3,0

2 36

1 84

8,0

2 45

0 11

2,0

1215

2,0

169,

517

6,5

187,

022

6,0

182,

018

5,0

192,

019

0,5

1 97

8 73

6,0

2 30

0 45

4,0

2 36

4 92

3,5

2 52

3 39

0,0

3 08

6 25

6,0

2 48

1 93

4,0

2 53

1 72

5,0

2 74

1 37

6,0

2 78

5 87

2,0

Tabe

la 1

. Ryn

ek fa

rmac

euty

czny

201

5 w

licz

bach

– p

orów

nani

e do

lat 2

006–

2014

(*s

taty

styc

zna

apte

ka, *

*cał

y ry

nek

apte

czny

)

(lata

) ►

2015

2014

2013

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

apte

ka*

ryne

k**

apte

ka*

ryne

k**

apte

ka*

ryne

k**

apte

ka*

ryne

k**

apte

ka*

ryne

k**

apte

ka*

ryne

k**

apte

ka*

ryne

k**

apte

ka*

ryne

k**

apte

ka*

ryne

k**

apte

ka*

ryne

k**

Obr

ót c

ałko

wity

(w ty

s. z

ł)2 0

6529

880 8

502 0

4328

498 7

882 0

3927

765 3

751 9

4026

528 2

712 0

8628

142 0

142 0

1426

793 3

921 9

2326

075 8

471 8

0124

070 7

861 6

9021

591 7

691 6

4820

397 0

00

rece

pty

refu

ndow

ane

(w ty

s. z

ł)77

711

234 3

9475

010

465 6

7274

410

140 1

4171

39 7

55 35

793

512

614 9

3890

612

054 2

9186

511

177 0

7483

611

177 0

7479

010

099 7

0682

310

150 0

00

rece

pty

pełn

opła

tne

(w ty

s. z

ł)45

66 6

00 74

944

96 2

61 42

045

26 1

59 95

843

05 8

81 56

538

75 2

24 59

037

44 9

73 61

236

64 9

64 73

534

84 6

52 31

733

24 2

38 76

832

33 9

80 00

0

sprz

edaż

odr

ęczn

a (w

tys.

zł)

816

11 80

4 883

828

11 55

1 693

827

11 26

7 678

783

10 70

3 189

751

10 13

5 136

723

9 619

433

682

9 249

401

608

8 123

918

559

7 140

175

494

6 097

000

Śred

nia

cena

opa

kow

ania

17,0

8 zł

16,5

0 zł

16,5

0 zł

16,1

7 zł

16,3

0 zł

15,7

6 zł

15,1

3 zł

14,2

7 zł

13,6

2 zł

13,5

9 zł

Śred

nia

cena

opa

kow

ania

dl

a le

ków

refu

ndow

anyc

h27

,48

zł26

,87

zł27

,15

zł27

,03

zł27

,55

zł27

,42

zł26

,83

zł25

,39

zł23

,93

zł23

,40

zł

Śred

nia

cena

opa

kow

ania

dl

a le

ków

bez

rece

pty

11,5

7 zł

11,2

4 zł

11,1

8 zł

10,8

9 zł

10,0

5 zł

9,57

zł

9,07

zł

8,33

zł

7,95

zł

7,57

zł

Śred

nia

mar

ża a

ptec

zna

25,7

7%26

,79%

27,5

8%26

,67%

26,4

0%27

,23%

26,1

6%24

,14%

23,9

2%24

,38%

Śred

nia

mar

ża a

ptec

zna

dl

a le

ków

refu

ndow

anyc

h17

,91%

18,6

3%18

,27%

18,2

1%20

,00%

20,9

5%20

,09%

18,5

1%18

,35%

18,3

4%

Śred

nia

mar

ża a

ptec

zna

dl

a le

ków

bez

rece

pty

31,0

4%33

,55%

33,6

9%32

,33%

32,5

4%33

,19%

31,8

3%30

,15%

29,5

4%30

,21%

licz

ba p

acje

ntów

w a

ptec

e41

670

41 7

7043

690

43 3

2044

250

44 3

9544

812

44 6

1544

336

45 3

67

war

tość

spr

zeda

ży n

a pa

cjen

ta49

,57

zł48

,90

zł46

,66

zł44

,77

zł47

,14

zł45

,37

zł42

,91

zł40

,37

zł38

,11

zł36

,33

zł

war

tość

zap

łaty

prz

ez p

acje

nta

36,5

3 zł

35,8

7 zł

34,7

0 zł

33,0

7 zł

32,6

1 zł

30,9

2 zł

29,3

2 zł

27,8

4 zł

26,5

8 zł

24,3

8 zł

war

tość

dop

łaty

refu

ndat

ora

13,0

3 zł

13,0

3 zł

11,9

6 zł

11,7

0 zł

14,5

3 zł

14,4

4 zł

13,6

0 zł

12,5

3 zł

11,5

2 zł

11,9

5 zł


��


Rys. 4. Miesięczny rozkład sprzedaży w podziale na poszczególne grupy w latach 2006–2015

I II III IV

2006I II III IV

2007I II III IV

2008I II III IV

2009I II III IV

2010I II III IV

2011I II III IV

2012I II III IV

2013I II III IV

2014I II III IV

2015

200000000

300000000

400000000

500000000

600000000

700000000

I II III IV

2006I II III IV

2007I II III IV

2008I II III IV

2009I II III IV

2010I II III IV

2011I II III IV

2012I II III IV

2013I II III IV

2014I II III IV

2015

40000000

60000000

80000000

100000000

120000000

140000000

I II III IV

2006I II III IV

2007I II III IV

2008I II III IV

2009I II III IV

2010I II III IV

2011I II III IV

2012I II III IV

2013I II III IV

2014I II III IV

2015

250000000

300000000

350000000

400000000

450000000

500000000

I II III IV

2006I II III IV

2007I II III IV

2008I II III IV

2009I II III IV

2010I II III IV

2011I II III IV

2012I II III IV

2013I II III IV

2014I II III IV

2015

40000000

60000000

80000000

100000000

120000000

I II III IV

2006I II III IV

2007I II III IV

2008I II III IV

2009I II III IV

2010I II III IV

2011I II III IV

2012I II III IV

2013I II III IV

2014I II III IV

2015

60000000

80000000

100000000

120000000

140000000Układ moczowo-płciowy i hormony płciowe

Dermatologia

Przewód pokarmowy i metabolizm

Krew i układ krwiotwórczy

Układ sercowo-naczyniowy



I II III IV

2006I II III IV

2007I II III IV

2008I II III IV

2009I II III IV

2010I II III IV

2011I II III IV

2012I II III IV

2013I II III IV

2014I II III IV

2015

10000000

15000000

20000000

25000000

30000000

I II III IV

2006I II III IV

2007I II III IV

2008I II III IV

2009I II III IV

2010I II III IV

2011I II III IV

2012I II III IV

2013I II III IV

2014I II III IV

2015

50000000

75000000

100000000

125000000

150000000

175000000

200000000

I II III IV

2006I II III IV

2007I II III IV

2008I II III IV

2009I II III IV

2010I II III IV

2011I II III IV

2012I II III IV

2013I II III IV

2014I II III IV

2015

25000000

37500000

50000000

62500000

75000000

87500000

100000000

I II III IV

2006I II III IV

2007I II III IV

2008I II III IV

2009I II III IV

2010I II III IV

2011I II III IV

2012I II III IV

2013I II III IV

2014I II III IV

2015

80000000

100000000

120000000

140000000

160000000

180000000

I II III IV

2006I II III IV

2007I II III IV

2008I II III IV

2009I II III IV

2010I II III IV

2011I II III IV

2012I II III IV

2013I II III IV

2014I II III IV

2015

200000000

250000000

300000000

350000000

400000000

Leki hormonalne do stosowania wewnętrznego

Leki przeciwzakaźne

Leki onkologiczne i immunomodulacyjne

Centralny układ nerwowy

Układ mięśniowo- -szkieletowy


�0


I II III IV

2006I II III IV

2007I II III IV

2008I II III IV

2009I II III IV

2010I II III IV

2011I II III IV

2012I II III IV

2013I II III IV

2014I II III IV

2015

0

2000000

4000000

6000000

8000000

10000000

I II III IV

2006I II III IV

2007I II III IV

2008I II III IV

2009I II III IV

2010I II III IV

2011I II III IV

2012I II III IV

2013I II III IV

2014I II III IV

2015

100000000

150000000

200000000

250000000

300000000

350000000

400000000

I II III IV

2006I II III IV

2007I II III IV

2008I II III IV

2009I II III IV

2010I II III IV

2011I II III IV

2012I II III IV

2013I II III IV

2014I II III IV

2015

30000000

40000000

50000000

60000000

70000000

Leki przeciwpasożytni-cze, owadobójcze i repelenty

Układ oddechowy

Narządy zmysłów

układ sercowo-naczyniowy. Kategoria ta zmniejszyła swoje udziały o 0,67 punktu procentowego. Największy wzrost udzia-łów w 2015 roku zanotowaliśmy w przy-padku produktów z grupy krew i układ krwiotwórczy.

W 2015 roku najpopularniejszymi grupami terapeutycznymi pod względem wartości sprzedaży były leki:– stosowane w chorobach obturacyjnych

dróg oddechowych,– stosowane w cukrzycy,– preparaty działające na układ renina-

angiotensyna,– leki przeciwzakrzepowe.

W stosunku do 2014 roku największe wzrosty zanotowano w klasach:– środki pobudzające łaknienie

(+74,50%),– leki przeciwwirusowe do stosowania

wewnętrznego (+59%),– środki anaboliczne (+46%).

Najsilniejsze spadki wartości sprze-daży w 2015 roku w porównaniu z 2014 rokiem zaobserwowano dla klas:– leki wpływające na homeostazę wap-

nia (‒24%),– leki przeciwpasożytnicze – zewnętrz-

ne (‒13%),– leki przeciwgruźlicze (‒11%).

PodsumowanieNiemal 30 mld zł obrotu i wzrost

o prawie 5% to dwa główne wskaźniki charakteryzujące 2015 rok. Był to jednak rok mocno zróżnicowany pod względem poszczególnych kategorii sprzedażo-wych. Inaczej można go opisać patrząc z perspektywy apteki, inaczej – spoglą-dając z pozycji całego rynku. Od wie-lu lat rynek farmaceutyczny charakte-ryzują znaczące wzrosty wartości sprze-daży. Nie zawsze idą one w parze ze wzrostem ilości sprzedanych opakowań. Trzeba jednak uwzględnić, że wiele le-

ków sprzedaje się w coraz to większych opakowaniach lub coraz bardziej skon-centrowanych dawkach. Wyraźnie za-uważalny jest wzrost takich wskaźni-ków, jak średnia cena opakowania i war-tość dopłaty pacjenta. Rośnie znaczenie sprzedaży odręcznej. W najbliższych la-tach należy oczekiwać dalszej tendencji wzrostowej i przekroczenia w 2016 roku bariery 30 mld zł obrotu rynku.

»�Apteki�poprawiły��obrót�w�2015�roku�w�stosunku�do�2014�roku�o�22�tys.�zł.«


N a c Z a S I e


�2

S y S T e m y I T

kAtArZynA Piątek Zakład systemów Farmacji, kAMsOFt s.A.

Od 1 stycznia 2016 roku pielęgniarki i położne, które ukończą specjalistyczny kurs, mogą wystawiać recepty na leki, środ-ki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne określone w wykazach. System apteczny KS-AOW został dostosowany do zmian ustawy o zawodach pie-lęgniarki i położnej oraz niektórych innych ustaw z dnia 22 lip-ca 2014 r. (Dz. U z dnia 27 sierpnia 2014 r. poz. 1136) oraz roz-porządzenia MZ z dnia 28 października 2015 r. w sprawie recept wystawianych przez pielęgniarki i położne (Dz. U z dnia 26 li-stopada 2015 r. poz. 1971).

Zmiany związane z możliwością wystawiania recept przez pielęgniarki i położne spowodowały konieczność rozbudo-wy karty BLOZ o nowe wskaźniki znajdujące się w zakład-ce [Ctrl+4] Status – Wydawanie (rys. 1) oraz karty towarowej o dodatkowe wskaźniki znajdujące się w zakładce [Ctrl+3] Typy (rys. 2).

W module APW11 Sprzedaż zmianie uległo okno wprowa-dzania kodów na recepcie. Obecnie, aby wybrać rodzaj recepty, należy skorzystać z przycisku [F3], natomiast chcąc wybrać od-dział NFZ/kraj należy wybrać przycisk [F5] (rys. 3).

W module APW22Kartoteki,karta Lekarzazmieniła nazwę na Kartę pracownika medycznego(rys. 4). Dodatkowo rozbudo-wano filtr rodzaju recepty o recepty pielęgniarskie w Zbiorczej ewidencji recept w module APW21Zestawienia(rys. 5).

Rys. 1. Karta BLOZ

ks-APtekAZmiany w systemie KS-APTEKA Windows (grudzień 2015)

Rys. 2. Karta towaru

Rys. 3. Recepta pielęgniarska

Rys. 4. Karta pracownika medycznego


S y S T e m y I T

Rys. 5. Filtr w zbiorczej ewidencji recept

Zmianie od 1 stycznia 2016 ulega odpłatność ryczałto-wa za lek recepturowy. Nowa wartość wynosi 9.30 zł. System KS-AOW automatycznie dokonuje zmiany, jednak należy się upewnić, że zmiana taka nastąpiła w opcji znajdującej się w mo-dule APW41 Administrator – APW11.6.5.1. Kwota ryczałtu za lek recepturowy.

Dodatkowo w module APW11Sprzedaż, na liście towarów dodano wyświetlanie kolorów w kolumnie z numerem zdefinio-wanym wcześniej na karcie towaru (rys. 6.) Aby kolor dla to-waru wyświetlał się na liście, należy ustawić w module APW41 Administrator opcję APW11.2.104 Na liście towarów wyświet-laj kolory zdefiniowane na karcie towaru.

Rys. 6. Kolor wyróżnienia na karcie towaru

Rys. 7. Wyświetlanie kolorów

r e k l a m a

WWW.ktOMALek.PL

Na stronie www.ktomalek.pl możesz teraz zamawiać leki przez Internet. Zakupy odbierzesz w najbliższej, wybranej aptece, gdzie również dokonasz płatności.Prosto. Wygodnie. Bezpiecznie.

ODBIerz I zAPŁAĆ W APteceZAMÓW PRZEZ INTERNET


��

S y S T e m y I T

ks-sOMeDAnetA krZynówek Zakład systemów Ambulatoryjnych, kAMsOFt s.A.

Nowy mechanizm importu słownika IcD-9Nowy mechanizm importu słownika ICD-9, dostarczany przez NFZ, umożliwia Użytkownikowi samodzielnie zaimportować słownik, w dowolnym czasie, jeżeli zostanie tylko opublikowa-ny. Funkcja dostępna jest w module Serwis w menu Bazy – Im-port ICD9 PL.

W oknie Import ICD9 PL, należy kliknąć w dostępny link.

Rys. 1. Import ICD9 PL

Spowoduje to otwarcie strony głównej ze słownikami w ser-wisie NFZ, w którym należy rozwinąć pozycję Słownik ICD9. Po wybraniu odpowiedniej wersji słownika, należy użyć ikon-ki .

Rys. 2. Serwis NFZ

Zmiany w systemie KS-SOMED (grudzień 2015)

Następnie należy wskazać wersję całkowitą xml i zapisać do katalogu na dysku. Możliwe jest pobranie wersji zip, ale wów-czas należy ją samodzielnie rozpakować.

Rys. 3. Serwis NFZ

W oknie Import ICD9 PL domyślnie ustawiona jest ścież-ka do pliku wersji słownika, znajdującym się w katalogu głów-nym KS-SOMED, który to plik dostarczany jest wraz z aktua-lizacją systemu.

W przypadku, gdy Użytkownik samodzielnie dokonuje tej operacji, należy ręcznie wskazać lokalizację pobranego pliku i użyć przycisku Import.

Rys. 4. Import ICD9 PL

r e k l a m a

DLA PAcJentÓW OrAz LekArzy. PrAktyczne I sPrAWDzOne

DO POBRANIA NA STRONIE

WWW.OsOz.PL/APLIkAcJe

BezPŁAtny rAPOrt

APLIKACJE ZDROWOTNE

GRZEGORZ SZCZEPANEK KEY ACCOUNT MANAGER +48 571 335 940 [email protected]

RAFAŁ POTKAŃSKI KEY ACCOUNT MANAGER +48 607 696 698 [email protected]

Szczegółowych informacji dystrybucyjnych udzielają:

1)Rabat 60% dotyczy złożenia zamówienia poprzez adres mailowy: [email protected] Rabat do każdego opakowania leku.2) Zgodnie z CHPL Ramipril Accord, 1,25 mg, kapsułki twarde, Ramipril Accord, 2,5 mg, kapsułki twarde, Ramipril Accord, 5 mg, kapsułki twarde, Ramipril Accord, 10 mg, kapsułki twarde z dnia 27.03.2015

dostępne dawki: 1,25 mg; 2,5 mg; 5mg; 10 mg; kapsułki twarde

NAZWA PRODUKTU KOD EAN KOD BLOZ REFUNDACJA

RAMIPRIL ACCORD 2,50 MG 30 CAPS 5 909 991 066 871 4391605

NIERAMIPRIL ACCORD 5 MG 30 CAPS 5 909 991 066 963 4391615

RAMIPRIL ACCORD 10 MG 30 CAPS 5 909 991 067 069 4391625

Zamówienia i zapytania proszę kierować na adres

[email protected]

2

PL/ACC/099/01/16

RAMIPRIL ACCORD 2,5 MG 30 CAPS

Ramipril Accord, 1,25 mg, kapsułki, twarde (zawiera 1, 25 mg ramiprylu), Ramipril Accord, 2,5 mg, kapsułki, twarde (zawiera 2,5 mg ramiprylu), Ramipril Accord, 5 mg, kapsułki, twarde (zawiera 5 mg ramiprylu), Ramipril Accord, 10 mg, kapsułki, twarde (zawiera 10 mg ramiprylu).Wskazania do stosowania: Leczenie nadciśnienia tętniczego. Prewencja chorób układu sercowo-naczyniowego: zmniejszenie chorobowości i umieralności z przyczyn sercowo-naczyniowych u pacjentów z: jawną chorobą układu sercowo-naczyniowego o etiologii miażdży-cowej (choroba niedokrwienna serca lub udar bądź choroba naczyń obwodowych w wywiadzie) lub cukrzycą i przynajmniej jednym sercowo-naczyniowym czynnikiem ryzyka (patrz punkt 5.1 Charakterystyki Produktu Leczniczego, Ch.P.L.). Leczenie chorób nerek: Początkowe sta-dium cukrzycowej nefropatii kłębuszkowej stwierdzone na podstawie obecności mikroalbuminurii. Jawna nefropatia cukrzycowa stwierdzona na podstawie białkomoczu u pacjentów z przynajmniej jednym czynnikiem ryzyka sercowo-naczyniowego (patrz punkt 5.1 Ch.P.L.). Jawna nefropatia kłębuszkowa o etiologii innej niż cukrzycowa stwierdzona na podstawie białkomoczu ≥ 3 g/dobę (patrz punkt 5.1 Ch.P.L.). Leczenie objawowej niewydolności serca. Prewencja wtórna u pacjentów po ostrym zawale serca: zmniejszenie umieralności w ostrej fazie zawału u pacjentów z objawami klinicznymi niewydolności serca - produkt należy włączyć do leczenia w okresie > 48 godzin od wystąpienia ostrego zawału serca. Dawkowanie i sposób podawania: Podanie doustne. Zaleca się przyjmowanie produktu Ramipril Accord codziennie o tej samej porze dnia. Produkt Ramipril Accord może być przyjmowany przed, w trakcie lub po posiłku, gdyż przyjmowanie pokarmów nie wpływa na jego biodostępność (patrz punkt 5.2 Ch.P.L.) Produkt Ramipril Accord powinien być przyjmowany z płynami; nie należy go kruszyć ani żuć.Dawkowanie: Dorośli. Pacjenci leczeni lekami moczopędnymi. Po rozpoczęciu leczenia produktem Ramipril Accord może występować hipotonia; częstość występowania wzrasta u pacjentów leczonych jednocześnie diuretykami. Należy zachować ostrożność, ponieważ w tej grupie pacjentów może występować hipowolemia i (lub) hiponatremia. Jeśli jest to możliwe, leki moczopędne powinny być odstawione 2 do 3 dni przed rozpoczęciem leczenia produktem Ramipril Accord (patrz punkt 4.4 Ch.P.L.). U pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, u których stosowane są diuretyki, leczenie produktem Ramipril Accord należy rozpocząć od dawki 1,25 mg. Należy kontrolować czynność nerek i stężenie potasu w surowicy. Dalsze dawkowanie produktu Ramipril Accord powinno być ustalane w zależności od docelowych wartości ciśnienia tętniczego.Nadciśnienie tętnicze. Dawka powinna być zindywidualizowana w zależności od profilu pacjenta (patrz punkt 4.4 Ch.P.L.) i kontroli ciśnienia tętniczego.Produkt Ramipril Accord może być stosowany w monoterapii lub w skojarzeniu z lekami hipotensyjnymi z innych grup (patrz punkty 4.3, 4.4, 4.5 i 5.1 Ch.P.L.). Dawka początkowa. Produkt Ramipril Accord powinien być włączany do leczenia stopniowo, dawką początkową 2,5 mg na dobę.W grupie pacjentów z silną aktywacją układu renina–angiotensyna–aldosteron może dojść do nadmiernego obniżenia ciśnie-nia tętniczego po podaniu dawki początkowej. W tej grupie pacjentów zalecane jest rozpoczynanie od dawki 1,25 mg i rozpoczynanie leczenia pod nadzorem lekarskim (patrz punkt 4.4 Ch.P.L.). Modyfikacja dawkowania i dawka podtrzymująca. Dawkę można podwajać w okresie od dwóch do czterech tygodni w celu osiągnięcia docelowych wartości ciśnienia tętniczego; maksymalna dawka produktu Ramipril Accord wynosi 10 mg/dobę. Lek jest zwykle dawkowany raz na dobę. Prewencja chorób układu sercowo-naczyniowego. Dawka początkowa. Zalecana dawka początkowa produktu Ramipril Accord wynosi 2,5 mg raz na dobę. Modyfikacja dawkowania i dawka podtrzymująca. Dawka powinna być stopniowo zwiększana w zależności od tolerancji substancji czynnej przez pacjenta. Zalecane jest podwojenie dawki po jednym do dwóch tygodni leczenia, a po kolejnych dwóch do trzech tygodni zwiększenie do docelowej dawki podtrzymującej wynoszącej 10 mg produktu Ramipril Accord raz na dobę. Patrz także wyżej – dawkowanie u pacjentów leczonych lekami moczopędnymi. Leczenie choroby nerek: U chorych na cukrzycę z mikroalbuminurią: Dawka początkowa. Zalecana dawka początkowa produktu Ramipril Accord wynosi 1,25 mg raz na dobę. Modyfikacja dawkowania i dawka podtrzymująca. Dawka powinna być stopniowo zwiększana w zależności od tolerancji substancji czynnej przez pacjenta. Zalecane jest podwojenie dawki do 2,5 mg raz na dobę po dwóch tygodniach leczenia, a następnie do 5 mg po kolejnych dwóch tygodniach. U chorych na cukrzycę z przynajmniej jednym czynnikiem ryzyka sercowo-naczyniowego. Dawka początkowa. Zalecana dawka początkowa produktu Ramipril Accord wynosi 2,5 mg raz na dobę. Modyfikacja dawkowania i dawka podtrzymująca. Dawka powinna być stopniowo zwiększana w zależności od tolerancji substancji czynnej przez pacjenta. Zalecane jest podwojenie dawki do 5 mg raz na dobę po jednym do dwóch tygodni leczenia, a następnie do 10 mg po kolejnych dwóch lub trzech tygodniach. Dawka docelowa wynosi 10 mg. U pacjentów z nefropatią o etiologii innej niż cukrzycowa, z białkomoczem ≥ 3 g/dobę. Dawka początkowa. Zalecana dawka początkowa produktu Ramipril Accord wynosi 1,25 mg raz na dobę. Modyfikacja dawkowania i dawka podtrzymująca. Dawka powinna być stopniowo zwiększana w zależności od tolerancji substancji czynnej przez pacjenta. Zalecane jest podwojenie dawki do 2,5 mg raz na dobę po dwóch tygodniach leczenia, a następnie do 5 mg po kolejnych dwóch tygodniach. Objawowa niewydolność serca. Dawka początkowa. U pacjentów, których stan ustabilizowano lekiem moczopędnym zalecana dawka początkowa wynosi 1,25 mg raz na dobę. Modyfikacja dawkowania i dawka podtrzymującaPodwojenie dawki produktu Ramipril Accord powinno być przeprowadzane co jeden do dwóch tygodni, do maksymalnej dawki 10 mg. Preferowane jest podawanie produktu w dwóch dawkach podzielonych. Prewencja wtórna po ostrym zawale mięśnia sercowego z niewydolnością serca. Dawka początkowa. U pacjenta stabilnego klinicznie i hemodynamicznie po 48 godzinach od ostrego zawału mięśnia sercowego dawka początkowa wynosi 2,5 mg dwa razy na dobę przez trzy dni. Jeśli początkowa dawka 2,5 mg jest źle tolerowana, należy podawać 1,25 mg dwa razy na dobę przez dwa dni przed zwiększeniem dawki do 2,5 mg, a następnie 5 mg dwa razy na dobę. Jeżeli nie można zwiększyć dawki do 2,5 mg dwa razy na dobę, należy zaprzestać leczenia. Patrz także wyżej – dawkowanie u pacjentów leczonych lekami moczopędnymi.Modyfikacja dawkowania i dawka podtrzymująca. Dawka dobowa powinna być stopniowo podwajana w odstępach od jednego do trzech dni, aż do osiągnięcia dawki docelowej 5 mg dwa razy na dobę. W miarę możliwości dawka podtrzymująca powinna być podawana w dwóch dawkach podzielo-nych.Jeżeli nie można zwiększyć dawki do 2,5 mg dwa razy na dobę, należy zaprzestać leczenia. Nadal brakuje wystarczających danych dotyczących leczenia pacjentów z ciężką (NYHA IV) niewydolnością serca bezpośrednio po zawale serca. W przypadku podjęcia decyzji dotyczącej leczenia pacjentów z tej grupy, zalecane jest rozpoczynanie od dawki 1,25 mg raz na dobę. Wskazane jest zachowanie szczególnej ostrożności podczas zwiększania dawek. Szczególne grupy pacjentów: Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek. Dobowa dawka u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek powinna być ustalana na podstawie klirensu kreatyniny (patrz punkt 5.2 Ch.P.L.): jeżeli klirens kreatyniny wynosi ≥ 60 ml/min, nie trzeba zmieniać dawki początkowej (2,5 mg/dobę); maksymalna dawka dobowa wynosi 10 mg; jeżeli klirens kreatyniny wynosi 30–60 ml/min, nie trzeba zmieniać dawki początkowej (2,5 mg/dobę); maksymalna dawka dobowa wynosi 5 mg; jeżeli klirens kreatyniny wynosi 10–30 ml/min, dawka początkowa wynosi 1,25 mg/dobę a maksymalna dawka dobowa wynosi 5 mg; u hemodializowanych pacjentów z nadciśnieniem tętniczym: ramipril jest dializowany w niewielkim stopniu; dawka początkowa wynosi 1,25 mg/dobę, a maksymalna dawka dobowa wynosi 5 mg; lek powinien być podawany kilka godzin po zakończeniu hemodializy. Pacjenci z zaburzeniami czynności wątroby (patrz punkt 5.2 Ch.P.L.). U pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby leczenie za pomocą produktu Ramipril Accord należy rozpoczynać tylko pod ścisłą kontrolą lekarską, a maksymalna dawka dobowa wynosi 2,5 mg produktu Ramipril Accord. Pacjenci w podeszłym wieku. Dawki początkowe powinny być mniejsze, a zwiększanie dawek powinno być wolniejsze ze względu na podwyższone ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, zwłaszcza w grupie pacjentów bardzo starych i osłabionych. Należy rozważyć zastosowanie zredukowanej dawki początkowej wynoszącej 1,25 mg. Dzieci i młodzież.Bezpieczeństwo i skuteczność terapii ramiprilem u dzieci i młodzieży nie została ustalona. Obecnie dostępne dane dotyczące stosowania ramiprilu opisane są w punktach 4.8, 5.1, 5.2 i 5.3 Ch.P.L. jednak nie pozwalają one na ustaleniu zaleceń dotyczących dawkowania. Przeciwwskazania. Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek z sub-stancji pomocniczych wymienionych w punkcie 6.1 Ch.P.L., bądź inny inhibitor ACE (enzymu konwertującego angiotensynę). Obrzęk naczynioruchowy w wywiadzie (dziedziczny, idiopatyczny lub wywołany uprzednim stosowaniem inhibitorów ACE bądź antagonistów receptora angiotensyny II- AIIRA). Pozaustrojowe procedury lecznicze prowadzące do kontaktu krwi z powierzchniami o ujemnym ładunku elektrycznym (patrz punkt 4.5 Ch.P.L.). Istotne obustronne zwężenie tętnic nerkowych lub zwężenie tętnicy jedynej czynnej nerki. Drugi i trzeci trymestr ciąży (patrz części 4.4 i 4.6 Ch.P.L.). Nie należy stosować ramiprylu u pacjentów z hipotonią i niestabilnych hemodynamicznie. Jednoczesne stosowanie produktu leczniczego Ramipril Accord z produktami zawierającymi aliskiren jest przeciwwskazane u pacjentów z cukrzycą lub zaburzeniem czynnoś-ci nerek (współczynnik filtracji kłębuszkowej, GFR<60 ml/min/1,73 m2) (patrz punkty 4.5 i 5.1 Ch.P.L.) Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Szczególne grupy pacjentów. Ciąża: Leki z grup inhibitorów ACE, takie jak ramipryl, oraz antagonistów receptorów angiotensyny II (Angiotensin II Receptor Antagonists, AIIRA) nie powinny być włączane do leczenia w czasie ciąży. Jeżeli kontynuacja leczenia inhibitorami ACE/AIIRA nie jest uznawana za niezbędną, u pacjentek planujących zajście w ciążę zalecana jest zmiana sposo-bu leczenia hipotensyjnego na taki, którego bezpieczeństwo stosowania w czasie ciąży zostało potwierdzone. W przypadku rozpoznania ciąży stosowanie inhibitorów ACE/AIIRA powinno natychmiast zostać przerwane, a w razie potrzeby należy rozpocząć alternatywną formę lecze-nia (patrz punkty 4.3 i 4.6 Ch.P.L.). Pacjenci o podwyższonym ryzyku hipotonii. - Pacjenci ze wzmożoną aktywacją układu renina–angiotensyna–aldosteron. Pacjenci ze znacznie wzmożoną aktywacją układu renina–angiotensyna–aldosteron mają zwiększone ryzyko wystąpi-enia znacznego obniżenia ciśnienia tętniczego i upośledzenia czynności nerek w wyniku zahamowania ACE, zwłaszcza jeśli inhibitor ACE lub stosowany jednoczasowo diuretyk jest podawany po raz pierwszy, a także po pierwszym zwiększeniu dawki. Należy podejrzewać obecność istotnej aktywacji układu renina–angiotensyna–aldosteron oraz poddać pacjenta obserwacji medycznej obejmujacej monitorowanie ciśnienia tętniczego w przypadku: pacjentów z ciężkim nadciśnieniem tętniczym, pacjentów ze niewyrównaną zastoinową niewydolnością serca, pacjentów z hemodynamicznie istotnym upośledzeniem napływu bądź odpływu z lewej komory (np. stenoza zastawki aortalnej lub mitralnej), pacjentów z jednostronnym zwężeniem tętnicy nerkowej z drugą czynną nerką, pacjentów, u których występuje lub może wystąpić od-wodnienie lub niedobór sodu (w tym pacjentów leczonych diuretykami), pacjentów z marskością wątroby i (lub) wodobrzuszem, pacjentów poddawanych dużym zabiegom operacyjnym lub znieczulanych środkami mogącymi wywoływać hipotonię. Na ogół zaleca się, aby przed rozpoczęciem leczenia skorygować odwodnienie, hipowolemię lub niedobór sodu (jakkolwiek u pacjentów z niewydolnością serca należy starannie rozważyć podjęcie powyższych działań uwzględniając ryzyko przeciążenia objętościowego). Podwójna blokada układu renina-angio-tensyna-aldosteron (RAA) (ang. Renin-Angiotensin- Aldosterone-system, RAAS). Istnieją dowody, iż jednoczesne stosowanie inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACE) (ang. Angiotensin Converting Enzyme Inhibitors, ACEi), antagonistów receptora angiotensyny II (ang. Angiotensin Receptor Blockers, ARB) lub aliskirenu zwiększa ryzyko niedociśnienia, hiperkaliemii oraz zaburzenia czynności nerek (w tym ostrej niewydolności nerek). W związku z tym nie zaleca się podwójnego blokowania układu RAA poprzez jednoczesne zastosowanie inhibitorów ACE, antag-onistów receptora angiotensyny II lub aliskirenu (patrz punkty 4.5 i 5.1). Jeśli zastosowanie podwójnej blokady układu RAA jest absolutnie konieczne, powinno być prowadzone wyłącznie pod nadzorem specjalisty, a parametry życiowe pacjenta, takie jak: czynność nerek, stężenie elektrolitów oraz ciśnienie krwi powinny być ściśle monitorowane. U pacjentów z nefropatią cukrzycową nie należy stosować jednocześnie inhibitorów ACE oraz antagonistów receptora angiotensyny II. - Przejściowa lub utrwalona niewydolność serca po zawale mięśnia sercowego- Pacjenci z podwyższonym ryzykiem niedokrwienia mięśnia sercowego bądź mózgu w przypadku ostrej hipotonii.Początkowa faza leczenia wymaga specjalnego nadzoru medycznego. Pacjenci w podeszłym wieku. Patrz punkt 4.2. Ch.P.L. Zabiegi operacyjne. W miarę możliwości wskazane jest odstawienie inhibitorów konwertazy angiotensyny, takich jak ramipryl, na dzień przed zabiegiem operacyjnym. Monitorowanie czynności nerek. Czynność nerek nalezy oceniać przed i w trakcie leczenia, a dawkowanie powinno być modyfikowane, zwłaszcza w początkowych tygodniach leczenia. Szczególnie dokładne monitorowanie jest wymagane u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek (patrz punkt 4.2). Istnieje ryzyko zaburzenia czynności nerek, zwłaszcza u pacjentów z zastoinową niewydolnością serca lub po przeszczepieniu nerki. Obrzęk naczynio-ruchowy. Zgłaszano przypadki wystąpienia obrzęku naczynioruchowego u pacjentów leczonych inhibitorami ACE, w tym ramiprylem (patrz punkt 4.8). W przypadku wystąpienia obrzęku naczynioruchowego należy zaprzestać leczenia produktem Ramipril Accord. Należy podjąć niezbędne działania ratunkowe. Pacjent powinien pozostawać pod obserwacją przez przynajmniej 12 do 24 godzin. Pacjent powinien być wypisany ze szpitala dopiero po całkowitym wycofaniu się objawów. Zgłaszano przypadki obrzęku naczynioruchowego jelit u pacjentów leczonych inhibitorami ACE, w tym produktem Ramipril Accord (patrz punkt 4.8). Ta grupa pacjentów zgłaszała się do lekarza z bólami brzucha (z lub bez nudności lub wymiotów). Reakcje anafilaktycznie podczas odczulania. Prawdopodobieństwo i nasilenie reakcji anafilaktycznych i anafilaktoidalnych na jad owadów i inne alergeny wzrasta pod wpływem zahamowania ACE. Należy rozważyć czasowe zaprzestanie stosowania produktu Ramipril Accord przed odczulaniem. Hiperkaliemia. Hiperkaliemia była opisywana u niektórych pacjentów leczonych inhibitorami ACE, w tym ramiprylem. Do grupy pacjentów o podwyższonym ryzyku wystąpienia hiperkaliemii należą pacjenci z niewydolnością nerek, osoby > 70. roku życia, pacjenci ze źle kontrolowaną cukrzycą oraz osoby przyjmujące sole potasu, diuretyki oszczędzające potas i inne substancje czynne podwyższające stężenie potasu w osoczu, a także osoby odwodnione, pacjenci z ostrą niewydolnościa serca lub zaostrzeniem przewlekłej niewydolności serca oraz z kwasicą metaboliczną. Jeżeli stosowanie wyżej wymienionych substancji jest wskazane, należy regularnie monitorować stężenie potasu w surowicy (patrz punkt 4.5). Hiponatremia. U niektórych pacjentów leczonych ramiprilem obserwowano wystąpienie zespołu nieprawidłowego wydzielania hormonu antydiuretycznego (ang. syndrome of inappropriate antidiuretic hormone hypersecretion (SIADH)) a następnie hiponatremii. Zaleca się, aby u pacjentów w podeszłym wieku oraz innych pacjentów z ryzykiem wystpienia hiponatremii regularnie monitorować stężenie sodu w surowicy. Neutropenia i (lub) agranulocytoza. Do rzadko stwierdzanych zaburzeń należą neutropenia i (lub)/agranulocytoza oraz małopłytkowość i niedokrwistość. Opisywano również wystąpienie zahamowania czynności szpiku kostnego. Należy monitorować liczbę leukocytów w celu wykrycia leukopenii. Częstsze kontrole zalecane są w początkowej fazie leczenia oraz u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, pacjentów ze współistniejącą kolagenozą (np. toczniem rumieniowatym lub twardziną) oraz u wszystkich leczonych innymi lekami mogącymi wywoływać zmiany w morfologii (patrz punkt 4.5 i 4.8). Różnice etniczne. Obrzęk naczynioruchowy wywołany inhibitorami ACE występuje częściej w grupie pacjentów rasy czarnej niż w pozostałych grupach etnicznych. Tak jak pozostałe inhibitory ACE, ramipryl może być mniej skuteczny w obniżaniu ciśnienia tętniczego u pacjentów rasy czarnej niż w pozostałych grupach etnicznych, prawdopodobnie ze względu na wyższą częstość występowania nadciśnienia tętniczego z niską aktywnością reninową osocza w populacji osób rasy czarnej z nadciśnieniem tętniczym. Kaszel. Opisywano występowanie kaszlu w trakcie stosowania inhibitorów ACE. Zazwyczaj kaszel jest nieproduktywny, uporczywy i ustępuje po zaprzestaniu leczenia. Kaszel wywołany inhibitorami ACE powinien być brany pod uwagę w procesie diagnostyki różnicowej kaszlu.Działania niepożądane: Często (≥ 1/100 do < 1/10): bóle głowy, zawroty głowy, nieproduktywny, drażniący kaszel, zapalenie oskrzeli, zapalenie zatok przynosowych, duszność. zapalenie błony śluzowej przewodu pokarmowego, zaburzenia trawienia, dyskomfort w jamie brzusznej, dyspepsja, biegunki, nudności, wymioty, wysypka, zwłaszcza plamisto-grudkowa, skurcze mięśni, bóle mięśniowe, podwyższone stężenie potasu we krwi. niedociśnienie, hipotonia ortostatyczna, omdlenie, ból w klatce piersiowej, zmęczenie; Niezbyt często (≥ 1/1000 do < 1/100): niedokrwienie mięśnia sercowego, w tym dławica piersiowa lub zawał mięśnia sercowego, tachykardia, zaburzenia rytmu serca, kołatania, obrzęki obwodowe, eozynofilia, zawroty głowy, parestezje, brak czucia smaku, zaburzenia czucia smaku, zaburzenia widzenia obejmujące nieostre widzenie, skurcz oskrzeli, w tym zaostrzenie objawów astmy, obrzęk błony śluzowej jamy nosowej, zapalenie trzustki (przypadki śmiertelne były bardzo sporadycznie stwierdzane podczas stosowania inhibitorów ace), podwyższenie aktywności enzymów trzustkowych, obrzęk naczynioruchowy jelita cienkiego, ból w nadbrzuszu, w tym zapalenie błony śluzowej żołądka, zaparcia, suchość w ustach, zaburzenia czynności nerek, w tym ostra niewydolność nerek, wielomocz, nasilenie uprzednio istniejącego białkomoczu, podwyższone stężenia azotu mocznikowego we krwi, podwyższone stężenie kreatyniny we krwi, obrzęk naczynioruchowy; w wyjątkowych przypadkach zwężenie dróg oddechowych wywołane obrzękiem naczynioruchowym może zakończyć się zgonem; świąd, nadmierne pocenie się, bóle stawów, jadłowstręt, zmniejszenie apetytu, uderzenia gorąca, gorączka, podwyższone aktywności transaminaz i(lub) bilirubiny sprzężonej, przemijająca impotencja, obniżenie libido, obniżenie nastroju, zaburzenia lękowe, nerwowość, niepokój, zwłaszcza ruchowy, zaburzenia snu, w tym senność. Rzadko (≥ 1/10 000 do < 1/1000): leukopenia (w tym neutropenia lub agranulocytoza), zmniejszenie liczby erytrocytów, zmniejszone stężenie hemoglobiny zmniejszona liczba płytek krwi, drżenie, zaburzenia równowagi, zapalenie spojówek, upośledzenie słuchu, szumy uszne, zapalenie języka, złuszczające zapalenie skóry, pokrzywka, onycholiza (oddzielenie się paznokcia od łożyska), zwężenia naczyń, hipoperfuzja, zapalenie naczyń, astenia, żółtaczka cholestatyczna, uszkodzenie hepatocytów, zaburzenia świadomości; Bardzo rzadko (< 1/10 000): nadwrażliwość na światło; Częstość nieznana (nie może być określona na podstawie dostępnych danych): aplazja szpiku, pancytopenia, niedokrwistość hemolityczna, niedokrwienie ośrodkowego układu nerwowego, w tym udar niedokrwienny i przemijający napad niedokrwienny, upośledzenie zdolności psychomotorycznych, uczucie pieczenia, zaburzenia węchu, aftowe zapalenie jamy ustnej, martwica toksyczno-rozpływna naskórka, zespół Stevensa–Johnsona, rumień wielopostaciowy, pęcherzyca, zaostrzenie łuszczycy, łuszczycopodobne zapalenie skóry, wysypka pęcherzowa lub liszajowata na skórze lub śluzówkach, wypadanie włosów, obniżenie stężenia sodu w surowicy, objaw Raynauda, reakcje anafilaktyczne i anafilaktoidalne, podwyższone miano przeciwciał przeciwjądrowych, ostra niewydolność wątroby, cholestatyczne lub cytolityczne zapalenie wątroby (przypadki zgonu występowały niezmiernie rzadko), ginekomastia, zaburzenia uwagi. Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszać wszelkie pode-jrzewane działania niepożądane za pośrednictwem Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych: Al. Jerozolimskie 181C, 02-222 Warszawa, tel.: + 48 22 49 21 301, faks: + 48 22 49 21 309, e-mail: [email protected], Rodzaj i zawartość opakowania: Opakowanie zawiera po 7, 14, 21, 28, 30, 50, 90 lub 100 kapsułek twardych. Nie wszystkie wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie. Podmiot Odpowiedzialny posiadający Pozwolenie na Dopuszczenie do Obrotu: Accord Healthcare Limited, Sage House, 319 Pinner Road, North Harrow, HA1 4HF Middlesex, Wielka Brytania. Numer(-y) pozwolenia(ń) na dopuszczenie do obrotu: 21232 - 21235. Data wydania pierwszego Pozwolenia na Dopuszczenie do Obrotu: 29.05.2013. Data zatwierdzenia lub częściowej zmiany tekstu Ch.P.L.: 27.03.2015r. Kategoria dostępności: Produkt leczniczy wydawany z przepisu lekarza - Rp. Przed przepisaniem leku należy zapoznać się z Charakterystyką Produktu Leczniczego Ramipril Accord, 1,25 mg, kapsułki twarde; Ramipril Accord, 2,5 mg, kapsułki twarde; Ramipril Accord, 5 mg, kapsułki, twarde; Ramipril Accord, 10 mg, kapsułki twarde. Odpłatność: Produkt leczniczy pełnopłatny. Informacja medyczna: Accord Healthcare Polska Sp. z o.o., ul. Taśmowa 7, 02-672 Warszawa, tel.: +48 22 577 28 00


N a c Z a S I e

rozszerzona rzeczywistość może się przydać w kardiologii

PAP – nauka w Polsce

www.naukawpolsce.pap.pl

Prace dotyczyły wykorzystania okula-rów rozszerzonej rzeczywistości Google Glass do wspomagania zabiegów otwie-rania przewlekłej okluzji tętnicy wieńco-wej. Okluzja to zamknięcie światła na-czynia krwionośnego.

Rozwiązanie powstało dzięki współ-pracy Laboratorium Analizy Wizual-nej Interdyscyplinarne Centrum Mode-lowania Matematycznego i Kompute-rowego Uniwersytetu Warszawskiego (ICM UW) pod kierownictwem Barto-sza Boruckiego z Instytutem Kardiolo-gii w Warszawie.

Badacze z obu ośrodków opracowali sposoby wizualizacji i prezentacji obrazu na potrzeby zabiegu. W ICM zostało też zaprojektowane i stworzone oprogramo-wanie dla Google Glass wspierające le-karza podczas operacji.

Klasyczny zabieg otwierania okluzji planuje się w oparciu o tomografię kom-puterową z kontrastem oraz trójwymia-rową rekonstrukcję układu naczyń wień-cowych. Następnie kardiolog przepro-wadza zabieg, korzystając z angiografii, czyli obrazowania 2D. Lekarz musi za-pamiętać obraz w trójwymiarze i starać się odnieść go do widzianego przez sie-bie obrazu dwuwymiarowego. Rozsze-rzeniem takiej procedury jest wykorzy-stanie dodatkowego ekranu podczas za-biegu, na którym lekarz widzi wykonaną wcześniej rekonstrukcję 3D.

Wykorzystanie Google Glass pozwala na przeniesienie obrazu 3D bezpośrednio przed oczy lekarza, dzięki czemu koor-dynacja obrazu 2D na angiografii i obra-zu 3D widzianego na Google Glass jest znacznie łatwiejsza. Ponadto operator ma możliwość bezdotykowego, za pomo-

cą głosu i gestów, sterowania wyświet-lanym obrazem, adekwatnie do bieżącej projekcji angiograficznej.

Następnym krokiem w zastosowaniu tego rozwiązania będzie umożliwienie lekarzowi oglądania w pełni dynamicz-nego obrazu 3D, dostosowanego w cza-sie rzeczywistym nie tylko do projekcji angiograficznej, ale też pokazującego bieżącą pozycję cewnika w trójwymia-rowym układzie naczyń wieńcowych.

Zabieg, wykonany w Instytucie Kar-diologii w maju 2015 roku, został opisa-ny w artykule opublikowanym w listo-padowym numerze „Canadian Journal of Cardiology”.

Nowatorską metodę zastosowania okularów rozszerzonej rzeczywisto-ści Google Glass we wspomaganiu zabiegów kardiologii interwencyjnej opracowali badacze z Warszawy.

»��odczas�operacji�chirurg�widzi�bezpośrednio�przed�sobą�obraz�3D�układu�naczyń�wieńcowych.«

Ramipril Accord, 1,25 mg, kapsułki, twarde (zawiera 1, 25 mg ramiprylu), Ramipril Accord, 2,5 mg, kapsułki, twarde (zawiera 2,5 mg ramiprylu), Ramipril Accord, 5 mg, kapsułki, twarde (zawiera 5 mg ramiprylu), Ramipril Accord, 10 mg, kapsułki, twarde (zawiera 10 mg ramiprylu).Wskazania do stosowania: Leczenie nadciśnienia tętniczego. Prewencja chorób układu sercowo-naczyniowego: zmniejszenie chorobowości i umieralności z przyczyn sercowo-naczyniowych u pacjentów z: jawną chorobą układu sercowo-naczyniowego o etiologii miażdży-cowej (choroba niedokrwienna serca lub udar bądź choroba naczyń obwodowych w wywiadzie) lub cukrzycą i przynajmniej jednym sercowo-naczyniowym czynnikiem ryzyka (patrz punkt 5.1 Charakterystyki Produktu Leczniczego, Ch.P.L.). Leczenie chorób nerek: Początkowe sta-dium cukrzycowej nefropatii kłębuszkowej stwierdzone na podstawie obecności mikroalbuminurii. Jawna nefropatia cukrzycowa stwierdzona na podstawie białkomoczu u pacjentów z przynajmniej jednym czynnikiem ryzyka sercowo-naczyniowego (patrz punkt 5.1 Ch.P.L.). Jawna nefropatia kłębuszkowa o etiologii innej niż cukrzycowa stwierdzona na podstawie białkomoczu ≥ 3 g/dobę (patrz punkt 5.1 Ch.P.L.). Leczenie objawowej niewydolności serca. Prewencja wtórna u pacjentów po ostrym zawale serca: zmniejszenie umieralności w ostrej fazie zawału u pacjentów z objawami klinicznymi niewydolności serca - produkt należy włączyć do leczenia w okresie > 48 godzin od wystąpienia ostrego zawału serca. Dawkowanie i sposób podawania: Podanie doustne. Zaleca się przyjmowanie produktu Ramipril Accord codziennie o tej samej porze dnia. Produkt Ramipril Accord może być przyjmowany przed, w trakcie lub po posiłku, gdyż przyjmowanie pokarmów nie wpływa na jego biodostępność (patrz punkt 5.2 Ch.P.L.) Produkt Ramipril Accord powinien być przyjmowany z płynami; nie należy go kruszyć ani żuć.Dawkowanie: Dorośli. Pacjenci leczeni lekami moczopędnymi. Po rozpoczęciu leczenia produktem Ramipril Accord może występować hipotonia; częstość występowania wzrasta u pacjentów leczonych jednocześnie diuretykami. Należy zachować ostrożność, ponieważ w tej grupie pacjentów może występować hipowolemia i (lub) hiponatremia. Jeśli jest to możliwe, leki moczopędne powinny być odstawione 2 do 3 dni przed rozpoczęciem leczenia produktem Ramipril Accord (patrz punkt 4.4 Ch.P.L.). U pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, u których stosowane są diuretyki, leczenie produktem Ramipril Accord należy rozpocząć od dawki 1,25 mg. Należy kontrolować czynność nerek i stężenie potasu w surowicy. Dalsze dawkowanie produktu Ramipril Accord powinno być ustalane w zależności od docelowych wartości ciśnienia tętniczego.Nadciśnienie tętnicze. Dawka powinna być zindywidualizowana w zależności od profilu pacjenta (patrz punkt 4.4 Ch.P.L.) i kontroli ciśnienia tętniczego.Produkt Ramipril Accord może być stosowany w monoterapii lub w skojarzeniu z lekami hipotensyjnymi z innych grup (patrz punkty 4.3, 4.4, 4.5 i 5.1 Ch.P.L.). Dawka początkowa. Produkt Ramipril Accord powinien być włączany do leczenia stopniowo, dawką początkową 2,5 mg na dobę.W grupie pacjentów z silną aktywacją układu renina–angiotensyna–aldosteron może dojść do nadmiernego obniżenia ciśnie-nia tętniczego po podaniu dawki początkowej. W tej grupie pacjentów zalecane jest rozpoczynanie od dawki 1,25 mg i rozpoczynanie leczenia pod nadzorem lekarskim (patrz punkt 4.4 Ch.P.L.). Modyfikacja dawkowania i dawka podtrzymująca. Dawkę można podwajać w okresie od dwóch do czterech tygodni w celu osiągnięcia docelowych wartości ciśnienia tętniczego; maksymalna dawka produktu Ramipril Accord wynosi 10 mg/dobę. Lek jest zwykle dawkowany raz na dobę. Prewencja chorób układu sercowo-naczyniowego. Dawka początkowa. Zalecana dawka początkowa produktu Ramipril Accord wynosi 2,5 mg raz na dobę. Modyfikacja dawkowania i dawka podtrzymująca. Dawka powinna być stopniowo zwiększana w zależności od tolerancji substancji czynnej przez pacjenta. Zalecane jest podwojenie dawki po jednym do dwóch tygodni leczenia, a po kolejnych dwóch do trzech tygodni zwiększenie do docelowej dawki podtrzymującej wynoszącej 10 mg produktu Ramipril Accord raz na dobę. Patrz także wyżej – dawkowanie u pacjentów leczonych lekami moczopędnymi. Leczenie choroby nerek: U chorych na cukrzycę z mikroalbuminurią: Dawka początkowa. Zalecana dawka początkowa produktu Ramipril Accord wynosi 1,25 mg raz na dobę. Modyfikacja dawkowania i dawka podtrzymująca. Dawka powinna być stopniowo zwiększana w zależności od tolerancji substancji czynnej przez pacjenta. Zalecane jest podwojenie dawki do 2,5 mg raz na dobę po dwóch tygodniach leczenia, a następnie do 5 mg po kolejnych dwóch tygodniach. U chorych na cukrzycę z przynajmniej jednym czynnikiem ryzyka sercowo-naczyniowego. Dawka początkowa. Zalecana dawka początkowa produktu Ramipril Accord wynosi 2,5 mg raz na dobę. Modyfikacja dawkowania i dawka podtrzymująca. Dawka powinna być stopniowo zwiększana w zależności od tolerancji substancji czynnej przez pacjenta. Zalecane jest podwojenie dawki do 5 mg raz na dobę po jednym do dwóch tygodni leczenia, a następnie do 10 mg po kolejnych dwóch lub trzech tygodniach. Dawka docelowa wynosi 10 mg. U pacjentów z nefropatią o etiologii innej niż cukrzycowa, z białkomoczem ≥ 3 g/dobę. Dawka początkowa. Zalecana dawka początkowa produktu Ramipril Accord wynosi 1,25 mg raz na dobę. Modyfikacja dawkowania i dawka podtrzymująca. Dawka powinna być stopniowo zwiększana w zależności od tolerancji substancji czynnej przez pacjenta. Zalecane jest podwojenie dawki do 2,5 mg raz na dobę po dwóch tygodniach leczenia, a następnie do 5 mg po kolejnych dwóch tygodniach. Objawowa niewydolność serca. Dawka początkowa. U pacjentów, których stan ustabilizowano lekiem moczopędnym zalecana dawka początkowa wynosi 1,25 mg raz na dobę. Modyfikacja dawkowania i dawka podtrzymującaPodwojenie dawki produktu Ramipril Accord powinno być przeprowadzane co jeden do dwóch tygodni, do maksymalnej dawki 10 mg. Preferowane jest podawanie produktu w dwóch dawkach podzielonych. Prewencja wtórna po ostrym zawale mięśnia sercowego z niewydolnością serca. Dawka początkowa. U pacjenta stabilnego klinicznie i hemodynamicznie po 48 godzinach od ostrego zawału mięśnia sercowego dawka początkowa wynosi 2,5 mg dwa razy na dobę przez trzy dni. Jeśli początkowa dawka 2,5 mg jest źle tolerowana, należy podawać 1,25 mg dwa razy na dobę przez dwa dni przed zwiększeniem dawki do 2,5 mg, a następnie 5 mg dwa razy na dobę. Jeżeli nie można zwiększyć dawki do 2,5 mg dwa razy na dobę, należy zaprzestać leczenia. Patrz także wyżej – dawkowanie u pacjentów leczonych lekami moczopędnymi.Modyfikacja dawkowania i dawka podtrzymująca. Dawka dobowa powinna być stopniowo podwajana w odstępach od jednego do trzech dni, aż do osiągnięcia dawki docelowej 5 mg dwa razy na dobę. W miarę możliwości dawka podtrzymująca powinna być podawana w dwóch dawkach podzielo-nych.Jeżeli nie można zwiększyć dawki do 2,5 mg dwa razy na dobę, należy zaprzestać leczenia. Nadal brakuje wystarczających danych dotyczących leczenia pacjentów z ciężką (NYHA IV) niewydolnością serca bezpośrednio po zawale serca. W przypadku podjęcia decyzji dotyczącej leczenia pacjentów z tej grupy, zalecane jest rozpoczynanie od dawki 1,25 mg raz na dobę. Wskazane jest zachowanie szczególnej ostrożności podczas zwiększania dawek. Szczególne grupy pacjentów: Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek. Dobowa dawka u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek powinna być ustalana na podstawie klirensu kreatyniny (patrz punkt 5.2 Ch.P.L.): jeżeli klirens kreatyniny wynosi ≥ 60 ml/min, nie trzeba zmieniać dawki początkowej (2,5 mg/dobę); maksymalna dawka dobowa wynosi 10 mg; jeżeli klirens kreatyniny wynosi 30–60 ml/min, nie trzeba zmieniać dawki początkowej (2,5 mg/dobę); maksymalna dawka dobowa wynosi 5 mg; jeżeli klirens kreatyniny wynosi 10–30 ml/min, dawka początkowa wynosi 1,25 mg/dobę a maksymalna dawka dobowa wynosi 5 mg; u hemodializowanych pacjentów z nadciśnieniem tętniczym: ramipril jest dializowany w niewielkim stopniu; dawka początkowa wynosi 1,25 mg/dobę, a maksymalna dawka dobowa wynosi 5 mg; lek powinien być podawany kilka godzin po zakończeniu hemodializy. Pacjenci z zaburzeniami czynności wątroby (patrz punkt 5.2 Ch.P.L.). U pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby leczenie za pomocą produktu Ramipril Accord należy rozpoczynać tylko pod ścisłą kontrolą lekarską, a maksymalna dawka dobowa wynosi 2,5 mg produktu Ramipril Accord. Pacjenci w podeszłym wieku. Dawki początkowe powinny być mniejsze, a zwiększanie dawek powinno być wolniejsze ze względu na podwyższone ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, zwłaszcza w grupie pacjentów bardzo starych i osłabionych. Należy rozważyć zastosowanie zredukowanej dawki początkowej wynoszącej 1,25 mg. Dzieci i młodzież.Bezpieczeństwo i skuteczność terapii ramiprilem u dzieci i młodzieży nie została ustalona. Obecnie dostępne dane dotyczące stosowania ramiprilu opisane są w punktach 4.8, 5.1, 5.2 i 5.3 Ch.P.L. jednak nie pozwalają one na ustaleniu zaleceń dotyczących dawkowania. Przeciwwskazania. Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek z sub-stancji pomocniczych wymienionych w punkcie 6.1 Ch.P.L., bądź inny inhibitor ACE (enzymu konwertującego angiotensynę). Obrzęk naczynioruchowy w wywiadzie (dziedziczny, idiopatyczny lub wywołany uprzednim stosowaniem inhibitorów ACE bądź antagonistów receptora angiotensyny II- AIIRA). Pozaustrojowe procedury lecznicze prowadzące do kontaktu krwi z powierzchniami o ujemnym ładunku elektrycznym (patrz punkt 4.5 Ch.P.L.). Istotne obustronne zwężenie tętnic nerkowych lub zwężenie tętnicy jedynej czynnej nerki. Drugi i trzeci trymestr ciąży (patrz części 4.4 i 4.6 Ch.P.L.). Nie należy stosować ramiprylu u pacjentów z hipotonią i niestabilnych hemodynamicznie. Jednoczesne stosowanie produktu leczniczego Ramipril Accord z produktami zawierającymi aliskiren jest przeciwwskazane u pacjentów z cukrzycą lub zaburzeniem czynnoś-ci nerek (współczynnik filtracji kłębuszkowej, GFR<60 ml/min/1,73 m2) (patrz punkty 4.5 i 5.1 Ch.P.L.) Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Szczególne grupy pacjentów. Ciąża: Leki z grup inhibitorów ACE, takie jak ramipryl, oraz antagonistów receptorów angiotensyny II (Angiotensin II Receptor Antagonists, AIIRA) nie powinny być włączane do leczenia w czasie ciąży. Jeżeli kontynuacja leczenia inhibitorami ACE/AIIRA nie jest uznawana za niezbędną, u pacjentek planujących zajście w ciążę zalecana jest zmiana sposo-bu leczenia hipotensyjnego na taki, którego bezpieczeństwo stosowania w czasie ciąży zostało potwierdzone. W przypadku rozpoznania ciąży stosowanie inhibitorów ACE/AIIRA powinno natychmiast zostać przerwane, a w razie potrzeby należy rozpocząć alternatywną formę lecze-nia (patrz punkty 4.3 i 4.6 Ch.P.L.). Pacjenci o podwyższonym ryzyku hipotonii. - Pacjenci ze wzmożoną aktywacją układu renina–angiotensyna–aldosteron. Pacjenci ze znacznie wzmożoną aktywacją układu renina–angiotensyna–aldosteron mają zwiększone ryzyko wystąpi-enia znacznego obniżenia ciśnienia tętniczego i upośledzenia czynności nerek w wyniku zahamowania ACE, zwłaszcza jeśli inhibitor ACE lub stosowany jednoczasowo diuretyk jest podawany po raz pierwszy, a także po pierwszym zwiększeniu dawki. Należy podejrzewać obecność istotnej aktywacji układu renina–angiotensyna–aldosteron oraz poddać pacjenta obserwacji medycznej obejmujacej monitorowanie ciśnienia tętniczego w przypadku: pacjentów z ciężkim nadciśnieniem tętniczym, pacjentów ze niewyrównaną zastoinową niewydolnością serca, pacjentów z hemodynamicznie istotnym upośledzeniem napływu bądź odpływu z lewej komory (np. stenoza zastawki aortalnej lub mitralnej), pacjentów z jednostronnym zwężeniem tętnicy nerkowej z drugą czynną nerką, pacjentów, u których występuje lub może wystąpić od-wodnienie lub niedobór sodu (w tym pacjentów leczonych diuretykami), pacjentów z marskością wątroby i (lub) wodobrzuszem, pacjentów poddawanych dużym zabiegom operacyjnym lub znieczulanych środkami mogącymi wywoływać hipotonię. Na ogół zaleca się, aby przed rozpoczęciem leczenia skorygować odwodnienie, hipowolemię lub niedobór sodu (jakkolwiek u pacjentów z niewydolnością serca należy starannie rozważyć podjęcie powyższych działań uwzględniając ryzyko przeciążenia objętościowego). Podwójna blokada układu renina-angio-tensyna-aldosteron (RAA) (ang. Renin-Angiotensin- Aldosterone-system, RAAS). Istnieją dowody, iż jednoczesne stosowanie inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACE) (ang. Angiotensin Converting Enzyme Inhibitors, ACEi), antagonistów receptora angiotensyny II (ang. Angiotensin Receptor Blockers, ARB) lub aliskirenu zwiększa ryzyko niedociśnienia, hiperkaliemii oraz zaburzenia czynności nerek (w tym ostrej niewydolności nerek). W związku z tym nie zaleca się podwójnego blokowania układu RAA poprzez jednoczesne zastosowanie inhibitorów ACE, antag-onistów receptora angiotensyny II lub aliskirenu (patrz punkty 4.5 i 5.1). Jeśli zastosowanie podwójnej blokady układu RAA jest absolutnie konieczne, powinno być prowadzone wyłącznie pod nadzorem specjalisty, a parametry życiowe pacjenta, takie jak: czynność nerek, stężenie elektrolitów oraz ciśnienie krwi powinny być ściśle monitorowane. U pacjentów z nefropatią cukrzycową nie należy stosować jednocześnie inhibitorów ACE oraz antagonistów receptora angiotensyny II. - Przejściowa lub utrwalona niewydolność serca po zawale mięśnia sercowego- Pacjenci z podwyższonym ryzykiem niedokrwienia mięśnia sercowego bądź mózgu w przypadku ostrej hipotonii.Początkowa faza leczenia wymaga specjalnego nadzoru medycznego. Pacjenci w podeszłym wieku. Patrz punkt 4.2. Ch.P.L. Zabiegi operacyjne. W miarę możliwości wskazane jest odstawienie inhibitorów konwertazy angiotensyny, takich jak ramipryl, na dzień przed zabiegiem operacyjnym. Monitorowanie czynności nerek. Czynność nerek nalezy oceniać przed i w trakcie leczenia, a dawkowanie powinno być modyfikowane, zwłaszcza w początkowych tygodniach leczenia. Szczególnie dokładne monitorowanie jest wymagane u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek (patrz punkt 4.2). Istnieje ryzyko zaburzenia czynności nerek, zwłaszcza u pacjentów z zastoinową niewydolnością serca lub po przeszczepieniu nerki. Obrzęk naczynio-ruchowy. Zgłaszano przypadki wystąpienia obrzęku naczynioruchowego u pacjentów leczonych inhibitorami ACE, w tym ramiprylem (patrz punkt 4.8). W przypadku wystąpienia obrzęku naczynioruchowego należy zaprzestać leczenia produktem Ramipril Accord. Należy podjąć niezbędne działania ratunkowe. Pacjent powinien pozostawać pod obserwacją przez przynajmniej 12 do 24 godzin. Pacjent powinien być wypisany ze szpitala dopiero po całkowitym wycofaniu się objawów. Zgłaszano przypadki obrzęku naczynioruchowego jelit u pacjentów leczonych inhibitorami ACE, w tym produktem Ramipril Accord (patrz punkt 4.8). Ta grupa pacjentów zgłaszała się do lekarza z bólami brzucha (z lub bez nudności lub wymiotów). Reakcje anafilaktycznie podczas odczulania. Prawdopodobieństwo i nasilenie reakcji anafilaktycznych i anafilaktoidalnych na jad owadów i inne alergeny wzrasta pod wpływem zahamowania ACE. Należy rozważyć czasowe zaprzestanie stosowania produktu Ramipril Accord przed odczulaniem. Hiperkaliemia. Hiperkaliemia była opisywana u niektórych pacjentów leczonych inhibitorami ACE, w tym ramiprylem. Do grupy pacjentów o podwyższonym ryzyku wystąpienia hiperkaliemii należą pacjenci z niewydolnością nerek, osoby > 70. roku życia, pacjenci ze źle kontrolowaną cukrzycą oraz osoby przyjmujące sole potasu, diuretyki oszczędzające potas i inne substancje czynne podwyższające stężenie potasu w osoczu, a także osoby odwodnione, pacjenci z ostrą niewydolnościa serca lub zaostrzeniem przewlekłej niewydolności serca oraz z kwasicą metaboliczną. Jeżeli stosowanie wyżej wymienionych substancji jest wskazane, należy regularnie monitorować stężenie potasu w surowicy (patrz punkt 4.5). Hiponatremia. U niektórych pacjentów leczonych ramiprilem obserwowano wystąpienie zespołu nieprawidłowego wydzielania hormonu antydiuretycznego (ang. syndrome of inappropriate antidiuretic hormone hypersecretion (SIADH)) a następnie hiponatremii. Zaleca się, aby u pacjentów w podeszłym wieku oraz innych pacjentów z ryzykiem wystpienia hiponatremii regularnie monitorować stężenie sodu w surowicy. Neutropenia i (lub) agranulocytoza. Do rzadko stwierdzanych zaburzeń należą neutropenia i (lub)/agranulocytoza oraz małopłytkowość i niedokrwistość. Opisywano również wystąpienie zahamowania czynności szpiku kostnego. Należy monitorować liczbę leukocytów w celu wykrycia leukopenii. Częstsze kontrole zalecane są w początkowej fazie leczenia oraz u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, pacjentów ze współistniejącą kolagenozą (np. toczniem rumieniowatym lub twardziną) oraz u wszystkich leczonych innymi lekami mogącymi wywoływać zmiany w morfologii (patrz punkt 4.5 i 4.8). Różnice etniczne. Obrzęk naczynioruchowy wywołany inhibitorami ACE występuje częściej w grupie pacjentów rasy czarnej niż w pozostałych grupach etnicznych. Tak jak pozostałe inhibitory ACE, ramipryl może być mniej skuteczny w obniżaniu ciśnienia tętniczego u pacjentów rasy czarnej niż w pozostałych grupach etnicznych, prawdopodobnie ze względu na wyższą częstość występowania nadciśnienia tętniczego z niską aktywnością reninową osocza w populacji osób rasy czarnej z nadciśnieniem tętniczym. Kaszel. Opisywano występowanie kaszlu w trakcie stosowania inhibitorów ACE. Zazwyczaj kaszel jest nieproduktywny, uporczywy i ustępuje po zaprzestaniu leczenia. Kaszel wywołany inhibitorami ACE powinien być brany pod uwagę w procesie diagnostyki różnicowej kaszlu.Działania niepożądane: Często (≥ 1/100 do < 1/10): bóle głowy, zawroty głowy, nieproduktywny, drażniący kaszel, zapalenie oskrzeli, zapalenie zatok przynosowych, duszność. zapalenie błony śluzowej przewodu pokarmowego, zaburzenia trawienia, dyskomfort w jamie brzusznej, dyspepsja, biegunki, nudności, wymioty, wysypka, zwłaszcza plamisto-grudkowa, skurcze mięśni, bóle mięśniowe, podwyższone stężenie potasu we krwi. niedociśnienie, hipotonia ortostatyczna, omdlenie, ból w klatce piersiowej, zmęczenie; Niezbyt często (≥ 1/1000 do < 1/100): niedokrwienie mięśnia sercowego, w tym dławica piersiowa lub zawał mięśnia sercowego, tachykardia, zaburzenia rytmu serca, kołatania, obrzęki obwodowe, eozynofilia, zawroty głowy, parestezje, brak czucia smaku, zaburzenia czucia smaku, zaburzenia widzenia obejmujące nieostre widzenie, skurcz oskrzeli, w tym zaostrzenie objawów astmy, obrzęk błony śluzowej jamy nosowej, zapalenie trzustki (przypadki śmiertelne były bardzo sporadycznie stwierdzane podczas stosowania inhibitorów ace), podwyższenie aktywności enzymów trzustkowych, obrzęk naczynioruchowy jelita cienkiego, ból w nadbrzuszu, w tym zapalenie błony śluzowej żołądka, zaparcia, suchość w ustach, zaburzenia czynności nerek, w tym ostra niewydolność nerek, wielomocz, nasilenie uprzednio istniejącego białkomoczu, podwyższone stężenia azotu mocznikowego we krwi, podwyższone stężenie kreatyniny we krwi, obrzęk naczynioruchowy; w wyjątkowych przypadkach zwężenie dróg oddechowych wywołane obrzękiem naczynioruchowym może zakończyć się zgonem; świąd, nadmierne pocenie się, bóle stawów, jadłowstręt, zmniejszenie apetytu, uderzenia gorąca, gorączka, podwyższone aktywności transaminaz i(lub) bilirubiny sprzężonej, przemijająca impotencja, obniżenie libido, obniżenie nastroju, zaburzenia lękowe, nerwowość, niepokój, zwłaszcza ruchowy, zaburzenia snu, w tym senność. Rzadko (≥ 1/10 000 do < 1/1000): leukopenia (w tym neutropenia lub agranulocytoza), zmniejszenie liczby erytrocytów, zmniejszone stężenie hemoglobiny zmniejszona liczba płytek krwi, drżenie, zaburzenia równowagi, zapalenie spojówek, upośledzenie słuchu, szumy uszne, zapalenie języka, złuszczające zapalenie skóry, pokrzywka, onycholiza (oddzielenie się paznokcia od łożyska), zwężenia naczyń, hipoperfuzja, zapalenie naczyń, astenia, żółtaczka cholestatyczna, uszkodzenie hepatocytów, zaburzenia świadomości; Bardzo rzadko (< 1/10 000): nadwrażliwość na światło; Częstość nieznana (nie może być określona na podstawie dostępnych danych): aplazja szpiku, pancytopenia, niedokrwistość hemolityczna, niedokrwienie ośrodkowego układu nerwowego, w tym udar niedokrwienny i przemijający napad niedokrwienny, upośledzenie zdolności psychomotorycznych, uczucie pieczenia, zaburzenia węchu, aftowe zapalenie jamy ustnej, martwica toksyczno-rozpływna naskórka, zespół Stevensa–Johnsona, rumień wielopostaciowy, pęcherzyca, zaostrzenie łuszczycy, łuszczycopodobne zapalenie skóry, wysypka pęcherzowa lub liszajowata na skórze lub śluzówkach, wypadanie włosów, obniżenie stężenia sodu w surowicy, objaw Raynauda, reakcje anafilaktyczne i anafilaktoidalne, podwyższone miano przeciwciał przeciwjądrowych, ostra niewydolność wątroby, cholestatyczne lub cytolityczne zapalenie wątroby (przypadki zgonu występowały niezmiernie rzadko), ginekomastia, zaburzenia uwagi. Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszać wszelkie pode-jrzewane działania niepożądane za pośrednictwem Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych: Al. Jerozolimskie 181C, 02-222 Warszawa, tel.: + 48 22 49 21 301, faks: + 48 22 49 21 309, e-mail: [email protected], Rodzaj i zawartość opakowania: Opakowanie zawiera po 7, 14, 21, 28, 30, 50, 90 lub 100 kapsułek twardych. Nie wszystkie wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie. Podmiot Odpowiedzialny posiadający Pozwolenie na Dopuszczenie do Obrotu: Accord Healthcare Limited, Sage House, 319 Pinner Road, North Harrow, HA1 4HF Middlesex, Wielka Brytania. Numer(-y) pozwolenia(ń) na dopuszczenie do obrotu: 21232 - 21235. Data wydania pierwszego Pozwolenia na Dopuszczenie do Obrotu: 29.05.2013. Data zatwierdzenia lub częściowej zmiany tekstu Ch.P.L.: 27.03.2015r. Kategoria dostępności: Produkt leczniczy wydawany z przepisu lekarza - Rp. Przed przepisaniem leku należy zapoznać się z Charakterystyką Produktu Leczniczego Ramipril Accord, 1,25 mg, kapsułki twarde; Ramipril Accord, 2,5 mg, kapsułki twarde; Ramipril Accord, 5 mg, kapsułki, twarde; Ramipril Accord, 10 mg, kapsułki twarde. Odpłatność: Produkt leczniczy pełnopłatny. Informacja medyczna: Accord Healthcare Polska Sp. z o.o., ul. Taśmowa 7, 02-672 Warszawa, tel.: +48 22 577 28 00


��

N a c Z a S I e

Drukowane implanty z PW pomagają w odbudowie kości

(...) Po pewnym czasie – od 6 do 24 mie-sięcy – w zależności od użytych materia-łów – implant się rozpuści”. Jak wyjaśnia badaczka, do tego czasu komórki tkan-ki kostnej powinny już zająć miejsce im-plantu i naprawić uszkodzenie.

Rozmówczyni PAP podkreśla, że roz-wiązanie jest „szyte na miarę”. Zwykle jest tak, że lekarz zwraca się do naukow-ców, dostarcza obraz z tomografii kom-puterowej, a badacze za pomocą specja-listycznego oprogramowania opracowu-ją kształt implantu. Następnie drukują go na drukarce 3D.

„Drukarka pozwala na wytworze-nie praktycznie dowolnego w kształcie rusztowania. Możemy sobie najpierw za-projektować, a następnie wytworzyć roz-wiązanie, które będzie się charakteryzo-wało wybraną przez nas, dopasowaną do pacjenta geometrią zarówno wewnętrz-ną, jak i zewnętrzną” – mówi doktorant WIM PW Adrian Chlanda.

„Na razie skupiliśmy się na rynku weterynaryjnym. Mamy za sobą cztery przeprowadzone operacje na psach. Były to sytuacje nowotworu tkanki kostnej” –

opowiada rozmówczyni. Zaznacza, że od operacji minęło dopiero pół roku, więc naukowcy dopiero czekają na długofalo-we efekty tej nowatorskiej terapii.

Implant jest dostępny na rynku, ale można go stosować tylko w leczeniu zwierząt. Badacze zabiegają jednak o to, by ich rozwiązanie można było wyko-rzystywać również u ludzi. „Żeby jed-nak wprowadzić ten sam produkt na ry-nek dla ludzi, musimy przeprowadzić badania kliniczne. Są one bardzo drogie i czasochłonne” – mówi dr Ostrowska. Zapewnia jednak, że jej zespół zabiega o środki na takie badania.

„To nowatorskie rozwiązanie, któ-re powstało z połączenia wiedzy z za-kresu inżynierii materiałowej, medycy-ny, a także druku 3D” – dodaje dr Os-trowska.

Rozwiązanie wypracowano w ramach projektu BIOIMPLANT. W 2014 r., po zakończeniu projektu na PW, powołano spółkę – spin off MaterialsCare, która za-jęła się wprowadzeniem rozwiązania na rynek.

Nowatorski, rozpuszczający się stopniowo w ciele implant drukowany w 3D, który pomaga w naprawie uszkodzeń kości, opracowali badacze z Warszawy. Rozwiązanie wykorzystano już w operacjach psów. Niewykluczone, że wkrótce bioimplanty posłużą do leczenia ludzi.

PAP – nauka w Polsce www.naukawpolsce.pap.pl

Poważne uszkodzenia kości mogą po-wstawać w wyniku np. nowotworów czy wypadków. Częstym rozwiązaniem sto-sowanym u ludzi było dotąd wszczepie-nie w miejsce uszkodzonej kości metalo-wego implantu. Implant ten jednak mu-siał już pozostać w ciele do końca życia. W przypadku zwierząt natomiast poważ-niejsze uszkodzenie kości – np. w łapie – kończyło się zwykle amputacją koń-czyny.

Tymczasem badacze z Wydziału In-żynierii Materiałowej Politechniki War-szawskiej opracowali bioimplant – roz-wiązanie, które pomaga w odbudowie uszkodzonej tkanki kostnej. To drukowa-ne na drukarce 3D polimerowe i porowa-te niczym pumeks rusztowanie. Na nim – po wszczepieniu do ciała – narastać mogą komórki tkanki kostnej pacjenta, stopniowo odbudowując kość.

Dr inż. Barbara Ostrowska z WIM PW zaznacza: „Rusztowanie wykonane jest z materiałów biodegradowalnych.

»�Drukarka�pozwala��na�wytworzenie��praktycznie�dowolnego��w�kształcie�rusztowania.«


N a c Z a S I e

4–5 marca | wrocławKONGRES POLSKIEGO TOWARZYSTWA cHIRURGII ROBOTOWEJwww.ptchr2016.pl

Głównym celem II edycji międzynarodo-wego Kongresu jest przedstawienie naj-nowszych standardów zastosowania ro-bota chirurgicznego da Vinci w chirurgii ogólnej, onkologicznej, urologii, gineko-logii i laryngologii.

11–13 marca | PoznańTOP mEDIcAL TRENDSwww.termedia.pl

Eksperci przedstawią trendy i znaczące osiąg-nięcia w różnych dziedzinach medycyny, a także zwrócą uwagę na nowe rekomendacje postępowania w najczęstszych chorobach.

9 kwietnia | krakówPRINTED HEALTHwww.printedhealth.com/konferencje-2

Konferencja prezentująca najnowsze osiąg-nięcia druku 3D w różnych dziedzinach me-dycyny. Spotkanie specjalistów medycyny, inżynierów, przedstawicieli biznesu i wyna-lazców.

12–14 kwietnia | PoznańSALmED 2016www.salmed.pl

Największe w Polsce targi sprzętu i wyposa-żenia medycznego. Wystawa rozwiązań, kon-ferencje i prezentacje.

WYDARZENIA I KONFERENCJE DO POBRANIA

13 kwietnia | PoznańIT JAKO INWESTYcJAwww.salmed.pl

Konferencja organizowana przez czasopis-mo OSOZ w ramach SALMED 2016. Jak realizować z sukcesem projekty informa-tyzacji placówek ochrony zdrowia? W jaki sposób technologia może wspomóc zarzą-dzanie, decyzje kliniczne, organizację przy-jęć i codzienną pracę?

21–22 kwietnia | warszawaFORUm INNOWAcYJNA OcHRONA ZDROWIA 2016www.osoz.pl/forum2016

2 dni (ochrona zdrowia i farmacja), dysku-sje, sesje tematyczne, kilkudziesięciu eks-pertów z Polski i zagranicy, praktyczna wiedza dla menedżerów placówek ochrony zdrowia, lekarzy, pielęgniarek. Bezpłatne Forum jest co roku ważnym wydarzeniem na rynku ochrony zdrowia. W tegorocznej edycji spodziewamy się 900 uczestników. Wykłady i warsztaty skupią się na aktual-nych kwestiach opieki koordynowanej, ja-kości, innowacyjnych zamówieniach pub-licznych, zarządzaniu placówkami ochrony zdrowia, trendach e-zdrowia i e-dokumen-tacji medycznej. Na zakończenie Forum za-planowano uroczystą Galę Liderów Ochro-ny Zdrowia, podczas której poznamy laure-atów tegorocznej edycji konkursu.

STATYSTYKAZDROWIE I OcHRONA ZDROWIA W 2014 ROKU170 stron | bezpłatny | Plwww.stat.gov.pl

Kompleksowe opracowanie prezentują-ce najważniejsze wskaźniki i dane z ryn-ku ochrony zdrowia. Dane populacyjne, aspekty ekonomiczne, opieka zdrowotna i stan zdrowia ludności.

ANALIZAmAPY POTRZEB ZDROWOTNYcH127 stron | bezpłatny | Plwww.mapypotrzebzdrowotnych.mz.gov.pl

Ministerstwo Zdrowia opublikowało pierw-sze mapy potrzeb zdrowotnych w zakresie onkologii i kariologii. To zaawansowane narzędzie analityczne wspierające decy-zje zarządcze w ochronie zdrowia. Przed-stawiają one trendy demograficzne i epi-demiologiczne, istniejącą infrastrukturę w ochronie zdrowia oraz przyszłe potrze-by w tym zakresie.

RAPORTDIGITAL DIVIDENDS359 stron | bezpłatny | enGwww.worldbank.org

Raport Banku Światowego na temat roz-woju technologii cyfrowych i wynikają-cych z tego nierówności.


�0

N a c Z a S I e

NOWOŚCI KSIĄŻKOWE

„Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta”

dorota karkowska

Kompleksowa analiza przepisów ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pa-cjenta, a także innych aktów prawnych z za-kresu prawa medycznego, ukazująca złożo-ność i dynamiczność omawianej problema-tyki. W najnowszym wydaniu uwzględniono aktualny stan prawny oraz orzecznictwo są-dowe, zwłaszcza Sądu Najwyższego, mające na przestrzeni lat wielkie znaczenie dla sek-tora opieki zdrowotnej.

„Cudowny lek. Robert Koch, Ludwik Pasteur i prątki gruźlicy”

thomas Goetz

Opowieść o wielkiej XIX-wiecznej rewolu-cji, dzięki której medycyna, dotychczas pry-mitywna, oparta w dużej mierze na zabobo-nach i półprawdach, zmieniła się w praw-dziwą naukę. Historia rywalizacji dwóch wielkich naukowców o sławę, pieniądze i prestiż.

„Elektronicznadokumentacja medyczna”krzysztof nyczaj / Paweł Piecuch

Premiera: 2015. Wydawnictwo: Oficyna Prawa Polskiego. Cena: 99,00 zł

Zgodnie z ustawą o systemie informa-cji w ochronie zdrowia, prowadzenie do-kumentacji medycznej w formie elektro-nicznej stanie się obligatoryjne dla każ-dej placówki medycznej. Dokumentacja elektroniczna zacznie obowiązywać we wszystkich placówkach od 1 stycznia 2018 r. Niniejsza publikacja to prak-tyczny poradnik, który krok po kroku wskazuje, jak przygotować się do pro-cesu informatyzacji, żeby zdążyć w ter-minie i ustrzec się groźby braku moż-liwości kontynuowania dotychczasowej działalności leczniczej.Uaktualnione 5. wydanie praktycznego poradnika krok po kroku wyjaśnia za-rządzającym w ochronie zdrowia, jak bezproblemowo przygotować placów-kę na przejście z papierowej na elek-troniczną dokumentację medyczną po 31 grudnia 2017 r. W jednej publikacji Czytelnik znajdzie wszelkie niezbędne wytyczne i porady, począwszy od zagad-nień prawnych, aż po praktyczne aspek-ty wdrożenia elektronicznej dokumenta-cji medycznej.Niewątpliwie praktycznym ułatwieniem dla menedżerów odpowiedzialnych za wdrożenie nowego rozwiązania infor-matycznego będzie możliwość skorzy-stania z gotowego zestawienia najczęś-ciej pojawiających się zagrożeń i punk-tów krytycznych wdrożenia systemu.

NASZ WYBÓR MIESIĄCA

wydawca: kAMsOFt s.A. 40–235 katowice, ul 1 Maja 133 tel. +48 32 209-07-05 fax +48 32 209-07-15 e-mail: [email protected]

redaktor naczelny: Zygmunt kamiński

Zespół redakcyjny: Aneta krzynówek, Aleksandra kurowska, Artur Olesch, katarzyna Piątek, katarzyna Płoskonka, bożena wojnarowicz-Głuszek.

współpracownicy: iwona Magdalena Aleksandrowicz, Paweł Jarmołkowicz, rich kathib, Marcin kautsch, Marek kubicki, Mateusz lichoń, henrik Matthies, natalia Matuszak, dariusz Oleński, Michael Pitsch, Makus schütze.

Zdjęcia we wstępie i spisie treści: freepik.com

skład i łamanie: Piotr chamera

druk: inFOMAX, katowice

nakład: 17 300 egzemplarzy

Przedruk, kopiowanie, skracanie, wyko-rzystanie tekstów (lub ich fragmentów) publikowanych w czasopiśmie OsOZ bez zgody wydawcy kAMsOFt s.A. jest zabronione.

redakcja nie odpowiada za treść reklam, ogłoszeń i artykułów sponsorowanych.

redakcja zastrzega sobie prawo do skraca-nia zamieszczanych materiałów. niezamó-wionych materiałów nie zwracamy.

Oglądaj relacje wideo na nowym kanale youtube czasopisma Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia.

Prenumerata czasoPismaco miesiąc dostarczamy naszym czytelni-kom starannie wyselekcjonowaną wiedzę naukową m.in. z dziedziny zarządzania, prawa, profilaktyki, nowoczesnych technologii w ochronie zdrowia i e-zdrowia. Znajdziesz tutaj szczegółowe analizy me-dyczne i farmaceutyczne, bezcenne porady i wskazówki, ciekawe wywiady.

dołącz do grona czytelników Ogólnopol-skiego systemu Ochrony Zdrowia.

Zamówienia: [email protected]

Zapraszamy na portal www.osoz.pl

OS

OZ

1 /

2016

FORUMFORUMFORUMFORUM

ORGANIZATORREJESTRACJA UCZESTNIKÓW

INNOWACYJNAINNOWACYJNAINNOWACYJNAINNOWACYJNAINNOWACYJNAOCHRONA ZDROWIAOCHRONA ZDROWIAOCHRONA ZDROWIAOCHRONA ZDROWIAOCHRONA ZDROWIAOCHRONA ZDROWIA21–22.04.201621–22.04.201621–22.04.201621–22.04.201621–22.04.2016HOTEL MARRIOTT | WARSZAWAHOTEL MARRIOTT | WARSZAWAHOTEL MARRIOTT | WARSZAWAHOTEL MARRIOTT | WARSZAWAHOTEL MARRIOTT | WARSZAWAHOTEL MARRIOTT | WARSZAWAHOTEL MARRIOTT | WARSZAWA

WWW.OSOZ.PL/FORUM2016

dobre praktyki zarządzaniadobre praktyki zarządzaniadobre praktyki zarządzaniadobre praktyki zarządzaniadobre praktyki zarządzaniadobre praktyki zarządzaniadobre praktyki zarządzaniareorganizacja przez informatyzacjęreorganizacja przez informatyzacjęreorganizacja przez informatyzacjęreorganizacja przez informatyzacjęreorganizacja przez informatyzacjęreorganizacja przez informatyzacjęreorganizacja przez informatyzacjęreorganizacja przez informatyzacjęinnowacyjne zamówienia publiczneinnowacyjne zamówienia publiczneinnowacyjne zamówienia publiczneinnowacyjne zamówienia publiczneinnowacyjne zamówienia publiczneinnowacyjne zamówienia publiczneinnowacyjne zamówienia publiczneinnowacyjne zamówienia publiczne

doświadczenia szpitali europejskichdoświadczenia szpitali europejskichdoświadczenia szpitali europejskichdoświadczenia szpitali europejskichdoświadczenia szpitali europejskichdoświadczenia szpitali europejskichdoświadczenia szpitali europejskichdebata liderów ochrony zdrowiadebata liderów ochrony zdrowiadebata liderów ochrony zdrowiadebata liderów ochrony zdrowiadebata liderów ochrony zdrowia

e-dokumentacja medycznae-dokumentacja medycznae-dokumentacja medycznaopieka koordynowanaopieka koordynowanaopieka koordynowana

e-zdrowie i telemedycynae-zdrowie i telemedycynaopieka farmaceutyczna BEZPŁATNY UDZIAŁ

„Praktyczne wykłady i warsztaty, eksperci z Polski i zagranicy, aktualna

wiedza dla przedstawicieli rynku ochrony zdrowia i farmacji.”

Do udziału w FORUM INNOWACYJNA OCHRONA ZDROWIA – 21. edycji konferencji czasopisma Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia – zapraszamy menedżerów placówek medycznych, przedstawicieli parlamentu, samorządów lokalnych oraz organizacji rynku ochrony zdrowia, lekarzy i pielęgniarki, studentów uczelni medycznych, pracowników działów IT i administracyjnych w przychodniach/szpitalach, aptekarzy, fi rmy i hurtownie farmaceutyczne oraz wszystkie zainteresowane osoby.

O G Ó L N O P O L S K I S Y S T E M O C H R O N Y Z D R O W I A

2 dni | Ochrona zdrowia + farmacja2 dni | Ochrona zdrowia + farmacja2 dni | Ochrona zdrowia + farmacja9 sesji tematycznych9 sesji tematycznychDebata liderów rynkuPonad 50 ekspertówPonad 50 ekspertówGala Liderów Ochrony ZdrowiaGala Liderów Ochrony Zdrowia

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia

Documents

Transcript of Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia