Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia

silniejsze niż

USTAWA O ZDROWIU PUBLICZNYM, PRYWATNE UBEZPIECZENIA ZDROWOTNE,LEKARZ I PACJENT W SYSTEMIE, FARMACJA, E-DOKUMENTACJA MEDYCZNA

gEOMETRIARYNKU ZDROWIA

Stowarzyszenia Amazonek wspierają chore kobiety, pomagają na nowo wrócić do pełni życia, walczą z absurdami i tabu.

RAK

O g ó l n O p O l s k i s y s t e m O c h r O n y Z d r O w i a

dObre strOny rynku OchrOny ZdrOwia

www.osoz.pl

OS

OZ nr 3

ma

rZ

ec

3 /

2015

marzec 2015

ISSN 1897-5828, cena 10 zł (zawiera 8% VAT)

11 - 13 MAY 2015RIGA, LATVIAwww.eHealthWeek.org

@eHealthWeekEU #eHW15

Organised by

GET A FULL OVERVIEW OF THE EUROPEAN HEALTH IT MARKET

ENERGIZING THE MHEALTH AGENDA IN EUROPE

11-12 MAY 2015 RIGA, LATVIAwww.mhealthsummit.eu

@himsseurope #mhealthEU

SAVE THE DATE

Presented byIn conjunction with

eHealth_Week_&_mHealth_Summit_Combined_Ad_205x285_V1,0.indd 1 2/10/2015 11:25:34 AM

Artur Olesch redakcja czasopisma Ogólnopolski system

Ochrony Zdrowia

[email protected]

Do 2025 roku o 10% zmniejszy się liczba osób nieuprawiających sportu i nadużywających alkoholu. Co więcej – w ciągu najbliższych 5 lat spadnie o 5% odsetek palaczy papierosów, powstrzymana zostanie galopująca epidemia otyłości i liczba przypadków cukrzycy. Takie cele zakłada Ustawa o Zdrowiu Publicznym, której projekt przedstawiło Ministerstwo Zdro-wia. Czy stosunkowo krótki dokument rozwiąże chociaż niewielką część zawiłych proble-mów zdrowia populacji oraz pomoże w nadrabianiu wieloletnich zaległości? Premier Ewa Kopacz powiedziała, że ustawa „będzie przełomem, jeżeli chodzi o polski system ochrony zdrowia.”

W pierwszym roku obowiązywania ustawy (rok 2016), na profilaktykę zostanie wydanych 1,6 mld zł. Nie oznacza to więcej środków w systemie, ale jedynie ich realokację. I tak udział świadczeń ukierunkowanych na zapobieganie chorobom i promocję zdrowia w budżecie NFZ wyniesie ok. 1,5%. Tworzony na bazie ustawy Fundusz Zdrowia Publicznego zostanie zasi-lony przez m.in. 1% wpływów z akcyzy od napojów alkoholowych, 0,5% środków z tytułu akcyzy od wyrobów tytoniowych. NFZ ma wprowadzić w kontraktach nową usługę – pora-dę profilaktyczną. Liczby robią wrażenie, ale diabeł tkwi w finansach. Według GUS, wydat-ki na ochronę zdrowia w 2012 roku w Polsce wyniosły 107 mld zł. Przy tej kwocie 1,6 mld zł na profilaktykę i promocję zdrowia to zdecydowanie za mało. Eksperci zdrowia publicznego od dawna zaznaczają, że nawet obowiązujący standard 3% jest kroplą w morzu potrzeb. To nie wystarczy, aby w perspektywie 10–20 lat zmienić czarne statystyki chorób układu krąże-nia, nowotworów, cukrzycy. Trudno mówić o rewolucji i postawieniu zdrowia publicznego w centrum polityki zdrowotnej. Stać nas na więcej – skoro palenie tytoniu skutkuje miliono-wymi wydatkami na leczenie raka płuc i chorób układu krążenia, nie mówiąc o kosztach po-średnich, to wspomniane 0,5% z akcyzy jest kwotą niewspółmiernie za małą. Dlaczego nie sięgnąć po odważniejsze narzędzia, jak opodatkowanie niezdrowej żywności?

Ustawa jest pozytywnym sygnałem dla zdrowia publicznego, które po latach bagatelizowa-nia zyska należną uwagę. Dobrze się stało, że przygotowywane często intuicyjnie, realizowa-ne chaotycznie i bez pomiaru efektywności programy promocji zdrowia i profilaktyki w koń-cu będą centralnie koordynowane. Pozostaje mieć nadzieję, że w następnych latach znajdzie się więcej pieniędzy i determinacji do wprowadzania bardziej radykalnych rozwiązań. Ta-kich, które z medycyny zapobiegawczej uczynią najmocniejszy element systemu ochrony zdrowia.

Ustawowe marzeniaNOTA BENE

Wskaźniki zdrowotne dla Polski znacząco odstają od średniej europejskiej. Czy ustawa o Zdrowiu Publicznym jest w stanie to zmienić?

Zachęcić do zdrowiaJednym z priorytetów Ustawy o Zdrowiu Publicz-nym będzie profilaktyka nadwagi i otyłości. Na ten cel przeznaczonych zostanie dodatkowo 60 mln zł rocznie. Suma ta zasili programy promujące prozdro-wotne zachowania, aktywność fizyczną i tworzenie warunków ułatwiających dokonywanie właściwych wyborów żywieniowych.

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

4

34

6 Zdjęcie numeruTajemnice mózgu

8 Rynek zdrowia w pigułceUstawy, inwestycje i zmiany personalne

12 Laboratorium psychologiiForma i treść czyli o komunikacji lekarza z pacjentem

14 Alert epidemiologicznyPrognoza dla alergii, grypy i przeziębienia (maj 2015)

15 Aplikacje medyczneNajnowsze aplikacje zdrowotne na smartfona

16 GEOMETRIA RYNKU ZDROWIAObraz rynku ochrony zdrowia w opiniach ekspertów. Naszymi rozmówcami są: dr n. med. Beata Małecka-Libera, Anna Janczewska-Radwan, dr Zyta Kaźmierczak-Zagórska, Anna Szczerbak, Jolanta Bilińska, dr hab. Christoph Sowada, Ewelina Nazarko-Ludwiczak, dr Jacek Frąckowiak, Michał Zorzycki

26 Silniejsze niż rakKrystyna Wechmann (Federacja Stowarzyszeń Amazonek)

30 InfografikaOchrona zdrowia w Polsce

32 LegislacjaPułapka błędów medycznych

34 Co nowego?M.in. o bezdotykowym pomiarze temperatury, monitoringu formy fizycznej, kontrolerze spożywanych posiłków

36 Your Guide to Health in EuropeENGLISH PAGES

The Silver Economy

38 FelietonZysk w zapobieganiu

41 KomentarzCała nadzieja w przychodach

NAUKA

INNOWACjE

RAPORT

ROZMOWY

PRAKTYKA

OPINIE

CZASOPISMOOGÓLNOPOLSKI SYSTEM

OCHRONY ZDROWIA

MARZEC 2015

8

63

3

41

5Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

Rada naukowa oSoz(kolejność alfabetyczna, stan na marzec 2015 r., liczba członków rady: 100 osób)

1. prof. dr hab. n. med. Ryszard Andrzejak, 2. prof. dr hab. Piotr Andziak, 3. dr hab. n. med. Małgorzata Baka-Ostrowska, 4. dr Marek Balicki, 5. dr hab. n. med. Rafał Białynicki-Birula, 6. prof. dr hab. n. med. Bożena Birkenfeld, 7. prof. dr hab. n. med. Andrzej Bohatyrewicz, 8. dr hab. med. prof. UJ Małgorzata Bulanda, 9. dr n. med. Małgorzata Czyżewska, 10. dr hab. n. med. (prof. PAN) Marek Durlik, 11. lek. med. Michał Ekkert, 12. dr n. med. Emilia Filipczyk-Cisarż, 13. lek. med. Halina Flisiak-Antonijczuk, 14. prof. dr hab. n. med. Ryszard Gellert, 15. prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki, 16. prof. dr hab. n. med. Tomasz Grodzki, 17. prof. nadz. dr hab. Antoni Grzanka, 18. prof. dr hab. Edmund Grześkowiak, 19. dr n. farm. Jerzy Hennig, 20. prof. zw. dr hab. n. med. Krzysztof Herman, 21. prof. dr hab. Tomasz Hermanowski, 22. dr med. Andrzej Horoch, 23. prof. dr hab. n. med. Jacek Imiela, 24. dr n. med. Maria Jagas, 25. prof. dr hab. Jerzy Janecki, 26. prof. dr hab. n. med. Marek Jarema, 27. prof. dr hab. n. med. Włodzimierz Jarmundowicz, 28. prof. dr hab. Mirosław Jarosz, 29. Urszula Jaworska, 30. mgr Renata Jażdż-Zaleska, 31. prof. dr hab. n. med. Sergiusz Jóźwiak, 32. prof. dr hab. n. med. Piotr Kaliciński, 33. prof. dr hab. Roman Kaliszan, 34. prof. dr hab. n. med. Danuta Karczewicz, 35. prof. dr hab. med. Przemysław Kardas, 36. prof. dr hab. n. med. Andrzej Kaszuba, 37. prof. dr hab. n. med. Wanda Kawalec, 38. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy E. Kiwerski, 39. prof. dr hab. n. med. Marian Klinger, 40. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy Kołodziej, 41. prof. dr hab. n. med. Jerzy R. Kowalczyk, 42. dr n. med. Robert Kowalczyk, 43. dr n. med. Jacek Kozakiewicz, 44. lek. Ryszard Kozłowski, 45. prof. dr hab. n. med. Leszek Królicki, 46. prof. dr hab. Maciej Krzakowski, 47. prof. dr hab. Jan Krzek, 48. prof. dr hab., dr h.c. mult. Andrzej Książek, 49. prof. dr hab. Teresa Kulik, 50. prof. dr hab. n. med. Jan Kulpa, 51. prof. dr hab. n. med. Wojciech Kustrzycki, 52. dr hab. (prof. UMK) Krzysztof Kusza, 53. dr n. med. Krzysztof Kuszewski, 54. dr n. med. Aleksandra Lewandowicz-Uszyńska, 55. prof. dr hab. n. med. Andrzej Lewiński, 56. prof. dr hab. n. med. Witold Lukas, 57. prof. dr hab. n. med. Romuald Maleszka, 58. prof. dr hab. n. med. Paweł Małdyk, 59. dr n. med. Beata Małecka-Libera, 60. prof. dr hab. Grażyna Mielnik-Niedzielska, 61. prof. dr hab. n. med. Marta Misiuk-Hojło, 62. prof. dr hab. n. med. Janusz Moryś, 63. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz, 64. prof. dr hab. n. med. Wojciech Nowak, 65. prof. dr hab. n. med. Krystyna Olczyk, 66. prof. dr hab. n. med. Tadeusz Orłowski, 67. dr hab. n. med. Krystyna Pawlas, 68. prof. dr hab. inż. Grzegorz Pawlicki, 69. prof. dr hab. n. med. Irena Ponikowska, 70. prof. zw. dr hab. n. med. Stanisław Radowicki, 71. dr n. med. Andrzej Rakowski, 72. dr n. med. Grażyna Rogala-Pawelczyk, 73. prof. dr hab. med. Kazimierz Roszkowski-Śliż, 74. prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, 75. dr hab. n. med. Leszek Sagan, 76. prof. dr hab. Bolesław Samoliński, 77. prof. dr hab. Maria Małgorzata Sąsiadek, 78. dr hab. med. (prof. UJ) Maciej Siedlar, 79. dr hab. n. med. Waldemar Skawiński, 80. lek. Maciej Sokołowski, 81. prof. dr hab. n. med. Jerzy Stelmachów, 82. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Strojek, 83. prof. dr hab. n. med. Jerzy Strużyna, 84. prof. dr hab. n. med. Andrzej Szawłowski, 85. prof. dr hab. n. med. Cezary Szczylik, 86. dr hab. n. med. prof. nadzw. Zbigniew Śliwiński, 87. dr n. med. Jakub Śmiechowicz, 88. prof. dr hab. n. med. Barbara Świątek, 89. dr n. med. Jakub Trnka, 90. prof. dr hab. n. med. Tomasz Trojanowski, 91. prof. dr hab. n. med. Krystyna Walden-Gałuszko, 92. prof. dr hab. Andrzej Wall, 93. prof. dr hab. n. med. Anna Walecka, 94. prof. dr hab. Marek Wesołowski, 95. dr hab. n. med. Andrzej Wojnar (prof. nadzw. WSF), 96. dr n. med. Andrzej Wojtyła, 97. prof. dr hab. Jacek Wysocki, 98. prof. dr hab. n. med. Mirosław J. Wysocki, 99. dr hab. n. med. Stanisław Zajączek (prof. nadzw. PUM), 100. prof. dr hab. Marek Ziętek

44 Monitor zjawisk epidemiologicznychLuty 2015 – mapy zdrowotne kraju

48 Struktura dystrybucji lekówRynek farmaceutyczny w lutym

56 Analiza OSOZWitamina C jako suplement diety

61 KS-APTEKA Zintegrowany System Obsługi Apteki

62 KS-SOMEDZintegrowany System Obsługi Przychodni

63 Nauka w PolsceEksperci: co trzeci Europejczyk cierpi na choroby mózgu

65 Kalendarz wydarzeń 66 Kultura

Nowe książki i płyty

9 mlnWitamina C to jeden z najpopularniejszych suplementów diety. Okazuje się jednak, że środków ją zawierających ku-pujemy coraz mniej. W 2002 roku było to prawie 23 mln opakowań. W 2014 roku już tylko 9,19 mln. Maleje rów-nież wartość sprzedaży.

Szczegółowa analiza sprzedaży na str. 56.

3 530 W lutym wzrasta wyraźnie liczba pacjentów w staty-stycznej aptece. W stosunku do stycznia jest to o 310 osób więcej (+9,6%).

50,00 zł Spada wartość sprzedaży na pacjenta o 9,8% (-5,4 zł). Najwięcej traci sprzedaż od-ręczna (-11,1%). Marża ap-teczna wyniosła 26,63%.

„Od mieszania łyżeczką herbata nie będzie słodsza.”

Urban Kielichowski (Magellan S.A.)o sytuacji szpitali i związanych rękach menedżerów.

Rozmowa na str. 41.

STATYSTYKIPROGNOZY

SYSTEMY IT

NA CZASIE

16

w w w . F a c e b o o k . p l / I t I z d R o w I e

� Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

Tajemnice mózguNaukowcy od lat starają się odpowiedzieć na pytanie: jakie możliwości zapamiętywania posiada ludz-ki mózg? Jedna z hipotez głosi, że maksymalną pojemność wyznacza liczba połączeń, które tworzy 100 miliardów neuronów. Idąc tym tropem, człowiek może zapamiętać informacje będące odpowiednikiem około 2,5 petabajtów (co równa się milionowi gigabajtów). Tyle mniej więcej miejsca na dysku zajął-by trwający 300 lat film wideo. Są to jednak bardzo przybliżone dane, ponieważ w zapamiętywaniu rolę odgrywają również inne elementy, jak przykładowo proces zapominania, który zwalnia dostępną „po-jemność”. Co sekundę do naszego umysłu dociera 100 megabajtów danych. Nowoczesne metody obra-zowania mózgu pozwalają coraz lepiej zgłębiać jego tajemnice. Naukowcy obalili już m.in. mit mówią-cy o tym, że wykorzystujemy tylko 10% mózgu. Nawet podczas snu wszystkie jego części wykazują pe-wien poziom aktywności.

(zdjęcie: Siemens, Magnetom Prisma)

n a u k a


7


8

n a u k a

Wydawca:kAMsOFt s.A.40–235 katowice, ul 1 Maja 133tel. +48 32 209-07-05fax +48 32 209-07-15e-mail: [email protected]

redaktor naczelny:Zygmunt kamiński

Zespół redakcyjny:Aneta krzynówek,Aleksandra kurowska,gabriela Mendofi k,Artur Olesch,Bożena Wojnarowicz-głuszek,Dorota Zacharzewska.

Współpracownicy:Magdalena Aleksandrowicz,Jolanta Bilińska,Jarek Frąckowiak,Anna Janczewska-radwan,Zyta kaźmierczak-Zagórska,urban kielichowski,Marek kubicki,Beata Małecka-libera,ewelina Nazarko-ludwiczak,christoph sowada,Anna szczerbak,krystyna Wechmann,Michał Zorzycki.

skład i łamanie: Piotr chamera

Druk: iNFOMAX, katowice

Nakład: 16 300 egzemplarzy

Przedruk, kopiowanie, skracanie, wyko-rzystanie tekstów (lub ich fragmentów) publikowanych w czasopiśmie OsOZ bez zgody wydawcy kAMsOFt s.A. jest zabronione.

redakcja nie odpowiada za treść reklam, ogłoszeń i artykułów sponsorowanych.

redakcja zastrzega sobie prawo do skraca-nia zamieszczanych materiałów. Niezamó-wionych materiałów nie zwracamy.

Oglądaj relacje wideo na nowym kanale youtube czasopisma Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia.

PRENUMERATA CZASOPISMAco miesiąc dostarczamy naszym czytelni-kom starannie wyselekcjonowaną wiedzę naukową m.in. z dziedziny zarządzania, prawa, profi laktyki, nowoczesnych technologii w ochronie zdrowia i e-zdrowia. Znajdziesz tutaj szczegółowe analizy me-dyczne i farmaceutyczne, bezcenne porady i wskazówki, ciekawe wywiady.

Dołącz do grona czytelników Ogólnopol-skiego systemu Ochrony Zdrowia.

Zamówienia: [email protected]

Zapraszamy na portal www.osoz.pl

Ustawy, inwestycje i zmiany personalne

AleksANDrA kurOWskA

Wieści z rynkuKolejne firmy z szeroko pojętej branży zdro-wotnej wprowadzały w ostatnich tygodniach medyczne produkty na rynek. LUX MED za-prezentował program dla sportowców zawo-dowych i amatorów oraz plany budowy sie-ci placówek Profemed. Na razie uruchomio-no pierwszą w Warszawie, ale do 2017 ma być sześć kolejnych. Medycynę sportową bę-dzie również rozwijać w ramach już działają-cych placówek. Menedżerem projektu „Me-dycyna dla Sportu i Aktywnych”, wdrażanego przez LUX MED, jest Robert Korzeniowski. Z kolei Sport Klinika w Żorach wprowadzi-ła do oferty specjalny pakiet badań funkcjo-nalnych dla biegaczy „Badanie i profilaktyka urazów u osób aktywnych”. Kolejne progra-my związane z promocją biegania przygoto-wało PZU.

Spółka Nefrolux, prowadząca stacje dia-liz, zbudowała szpital na 150 łóżek w Siemia-

nowicach Śląskich. Będzie zabiegać o kon-trakt, rozważa też współpracę ze spółką Szpi-tal Miejski. Z kolei Specjalistyczne Centrum Medyczne z Polanicy Zdroju otworzyło nową poradnię chirurgii szczękowej, gdzie świadczy usługi w ramach kontraktu i komercyjnie.

Grupa Medicover postanowiła powiększyć sieć dzięki przejęciu. Kupiła 100 proc. udzia-łów w spółce Allenort Kardiologia (ma ona Od-dział Kardiochirurgii Allenort, który od 2012 r. funkcjonuje w Szpitalu Medicover oraz Cen-trum Kardiologii Allenort w Warszawie).

Inwestora lub dzierżawcy szuka powiatowe Białogardzkie Regionalne Centrum Medycz-ne i nieoficjalnie mówi się o tym, że nabywcą może być PZU.

Wojskowy Instytut Medyczny (WIM) oraz Falck Medycyna podpisały umowę dotyczącą współpracy naukowej oraz edukacyjnej. Bę-dzie ona obejmować wspólne kształcenie kadr medycznych m.in.: w zakresie zaawansowa-nych zabiegów kardiologicznych (ACLS), zabezpieczenia medycznego działań taktycz-nych oraz szkolenia dla funkcjonariuszy Stra-ży Pożarnej, Policji i Zespołów Ratownictwa Medycznego z całej Polski. Coraz popular-niejszą formą współpracy są też klastry, m.in. z powodu zasad przyznawania unijnego dofi-nansowania w nowej perspektywie UE. Bał-

RYNEK ZDROWIA W PIGUŁCE

Ustawy o zdrowiu publicznym oraz in vitro, ruch antyszczepionkowy, kolejne wyroki w sprawie błędów medycznych, zapowiadane protesty pielęgniarek i rezygnacje z pracy le-karzy – to jedne z głównych tematów w ostatnich tygodniach.

Robert Korzeniowski, menedżer projektu „Medy-cyna dla Sportu i Aktywnych”, wdrażanego przez LUX MED.

�Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

n a u k a

tycki Klaster Turystyki Zdrowotnej – to nowy podmiot założony przez kilkadzie-siąt podmiotów głównie z branży hote-lowej SPA i medycznej. Jego głównym celem jest pozyskanie turystów z Polski i zagranicy.

Podczas gdy część spółek i samorzą-dów placówki sprzedaje, inne idą w zu-pełnie innym kierunku. Starosta wado-wicki Bartosz Kaliński zwrócił się do Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej z wnioskiem o utworzenie przychod-ni POZ. Jak twierdzi, zakład będzie miał dzięki temu wyższe przychody, a pacjenci większy wybór na rynku zdominowanym przez prywatne podmioty. To nie pierw-sza taka lokalna inicjatywa. Wbrew tren-dom wyzbywania się przyzakładowych przychodni (np. przez spółki z udziałem skarbu państwa na rzecz PZU) postano-wił pójść Volkswagen Motor Polska. Fir-ma wybudowała na terenie swojej fabry-ki w Polkowicach Centrum Rehabilitacji dla pracowników. Jak twierdzi, to działa-nie ma ją przybliżyć do miana „najlepsze-go pracodawcy w Polsce”. Fizjoterapeuci dokonali przeglądu wszystkich stanowisk pracy pod kątem ergonomii. Centrum cie-szy się dużym zainteresowaniem, oferuje usługi od laseroterapii i ultradźwięków po terapie manualne.

Kolejne spółki ogłosiły wyni-ki za 2014 r. EMC Instytut Medyczny w 2014 r. osiągnął 243 mln zł skonsoli-dowanych przychodów wobec 173 mln zł rok wcześniej. Jednak równocześnie 5,8 mln zł skonsolidowanej straty net-to wobec niespełna 0,8 mln zł zysku rok wcześniej. Na wynikach grupy za-ciążyły koszty inwestycji oraz odpisy m.in. z tytułu nadwykonań. Przychody ze sprzedaży spółki Polmed S.A. wynio-sły 60,6 mln zł i były o ponad 13 proc. wyższe niż w 2013 r. Zysk netto wy-niósł 2,8 mln zł, podczas gdy w 2013 r. – 3,2 mln zł. Z kolei Enel-Med miał za ze-szły rok 41,54 mln zł skonsolidowane-go zysku netto wobec 2,44 mln zł zysku rok wcześniej. Ale gdyby nie sprzedaż spółki zależnej zysk wynosiłby znacz-nie mniej – 8,6 mln zł. Skonsolidowa-ne przychody ze sprzedaży sięgnę-ły 213,68 mln, wobec 206,71 mln zł w roku 2013. Ubezpieczyciele – PZU, Allianz oraz TU Zdrowie przy okazji publikacji wyników, pochwalili się ros-nącą sprzedażą produktów związanych ze zdrowiem.

Grupa Polpharma wybuduje nową fa-brykę leków w podwarszawskich Duch-nicach. W tym celu Rada Ministrów zde-cydowała się przyłączyć do tarnobrze-

skiej SSE dodatkowe grunty. Spółka córka Polpharmy – ZFP Inwestycje pla-nuje przeznaczyć na ten cel 266 mln zł i zatrudnić co najmniej 35 osób.

Z kolei Selvita otwiera pierwsze biu-ro zagraniczne – w Greater Boston Area. Będzie ono wspierać projekty realizowa-ne dla klientów z USA oraz pozyskiwać nowych partnerów i klientów do pro-jektów badawczo-rozwojowych w dzie-dzinie onkologii. Selvita ma w USA 20 klientów, w tym jak twierdzi, z najwięk-szych firm farmaceutycznych i biotech-nologicznych na świecie.

Do mediów z rynku przebijały się głównie negatywne informacje – o ko-lejnych błędach medycznych lub ich po-dejrzeniach, a także kłopotach Mazo-wieckiego Szpitala Specjalistycznego w Radomiu, gdzie z pediatrii i interny zdecydowali się odejść lekarze, co skoń-czyło się czasowym zamknięciem dwóch oddziałów.

Finanse w zdrowiuWiadomo już, jakie placówki dostarczą danych do wyceny świadczeń w psy-chiatrii, od której AOTMiT zaczęła swo-je działania w zakresie taryfikacji. Agen-cja opublikowała listę podmiotów, z któ-rymi zawrze umowy w tym zakresie.

Równocześnie, Agencja na prośbę MZ i NFZ ma się zająć tematem znie-czulenia przy porodzie. Przypomnijmy, że jego dodaniu, jako składowej świad-czenia gwarantowanego, nie towarzyszy-ło podniesienie wyceny. Od lat trwa spór wokół pobierania za znieczulenie do-datkowych opłat przez placówki, które w ramach 1,7 tys. zł wyceny mają prob-lem z zapewnieniem wartego 400–500 zł znieczulenia.

Z ciekawych zmian pośrednio związa-nych z finansami placówek warto wspo-mnieć, że NFZ zawarło elementy progra-mu ochrony antybiotyków w kryteriach oceny ofert.

Na razie nie ma jednak mowy o pod-wyżce wyceny za punkty, w jakich NFZ rozlicza świadczeniodawców, choć po raz kolejny apelowały o to powiaty. Sy-tuacja staje się coraz trudniejsza, ponie-waż rosną koszty i wymagania, a ponadto o podwyżki coraz ostrzej walczą pielęg-niarki. W kolejnych szpitalach wcho-dzą w spory zbiorowe z pracodawcami. W kwietniu chcą zorganizować ogólno-polską manifestację, a na wrzesień pla-nują strajk.

FarmacjaNFZ podał cykliczną informację o wyni-

kach kontroli aptek oraz ordynacji lekar-skich w IV kwartale. W aptekach prze-prowadzono 430 postępowań, z czego tylko w 62 przypadkach nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie realizacji recept refundowanych. Kontrole ordyna-cji lekarskich też wypadły źle – na 224 tylko w 58 NFZ nie miał zastrzeżeń.

W Funduszu powołano Zespół Ko-ordynacyjny ds. Leczenia Pierwotnych Niedoborów Odporności, który zajmie się kwalifikowaniem i weryfikacją sku-teczności leczenia pacjentów w ramach programu lekowego.

PASMI (Polski Związek Producen-tów Leków Bez Recepty) stanął w obro-nie centrów dystrybucyjnych. W reakcji na kontrole prowadzone przez GIF, or-ganizacja wystosowała list, w którym zwraca uwagę, że prowadzenie centrów dystrybucyjnych w ramach przedsiębior-stwa zajmującego się detaliczną sprze-dażą leków jest dopuszczalne w świetle Prawa farmaceutycznego. Działanie cen-trów nie pogarsza, a wręcz polepsza bez-pieczeństwo pacjentów kupujących pro-dukty lecznicze na rynku pozaaptecz-nym. Chodzi np. o sprzedaż leków do sieci Lidl, Biedronka.

Szczepienia stały się jednym z najpo-pularniejszych tematów w mediach. Im-pulsem do tego były prawdopodobnie doniesienia o przypadkach odry w Niem-czech i w Polsce. Internet obiegły tzw. memy wyśmiewające lub piętnujące ro-dziców, którzy nie szczepią potomstwa oraz list lekarki relacjonującej jak nie-zaszczepione dziecko, chore na krztu-siec, zaraziło u niej w poczekalni trzy-tygodniowe niemowlę. Popularny stał się też materiał z programu Jimmy’ego Kimmela, w którym amerykańscy leka-rze nie przebierając w słowach wyjaśnia-ją, dlaczego szczepienia są konieczne. Czy zmieni to negatywny trend? Zoba-czymy. W 2011 r. złożono w Polsce oko-ło 3 tys. odmów zaszczepienia, w 2012 r. było już ich 5,3 tys. a w 2013 r. – 7,2 tys. W 2014 r. rodzice złożyli już 12,7

»�Szczepienia��stały�się�jednym��z�najpopularniejszych�tematów�w�mediach.«


10

n a u k a

tys. odmów. Ale dr Paweł Grzesiowski, prezes Fundacji Instytut Profilaktyki Za-każeń, uważa, że faktyczna liczba dzie-ci niezaszczepionych jest mniejsza, po-nieważ część rodziców składa odmowy co roku.

LegislacjaProjekt ustawy o zdrowiu publicznym po wielu opóźnieniach trafił w ostatnich dniach marca do konsultacji społecz-nych. Ustawa ma zintegrować działa-nia na rzecz zdrowia, prowadzone obec-nie przez różne resorty, samorządy lokal-ne, instytucje i organizacje. Na poczet zadań z zakresu zdrowia publicznego NFZ miałby utworzyć subkonto, na któ-re spłynie 1,5 proc. jego budżetu. Pienią-dze ma też „oddać” resort finansów. Do nowego Funduszu Zdrowia Publicznego ma trafić: 1 proc. z akcyzy na alkohol, 0,5 proc. z akcyzy na tytoń oraz 3 proc. z akcyzy od gier hazardowych. W pierw-szym roku działania ustawy (czyli 2016) ma w ten sposób zostać wygenerowane ok. 1,5 mld.

Rząd przyjął za to projekt zapowiada-nej od lat ustawy o in vitro, choć szanse na to, by znalazła wystarczającą liczbę zwolenników w Sejmie są niewielkie.

Toczą się burzliwe prace nad kolej-nymi zmianami w Prawie farmaceu-tycznym. Posłowie sejmowej podkomi-sji odrzucili kontrowersyjną poprawkę NRA, która zakładała obowiązek sta-łych dostaw do hurtowni leków w iloś-ciach niezbędnych do zaspokojenia potrzeb pacjentów. – Idea jest wspa-niała, ale zapis legislacyjny w prakty-ce uniemożliwi jakąkolwiek egzekucję tego przepisu – przyznał wicemini-ster zdrowia, Igor Radziewicz-Winni-cki. Sprawozdanie podkomisji zostało już przyjęte przez Komisję Zdrowia.

Zmiany systemoweNie milkną głosy krytyki wobec pa-kietu onkologicznego ze strony leka-rzy i części organizacji pacjenckich. – Pakiet onkologiczny to nieudany eksperyment i należy go jak najszyb-ciej zakończyć – przekonywali leka-rze i szefowie szpitali na konferencji w siedzibie Naczelnej Rady Lekarskiej. Wskazywali na różne braki pakietu oraz negatywne skutki jak wydłuże-nie kolejek do lekarzy rodzinnych. Jak już informowaliśmy, NRL zdecydowało o skierowaniu do Trybunału Konstytu-cyjnego wniosku o zbadanie zgodno-ści zapisów pakietu z ustawą zasadni-czą. Z kolei onkolodzy zaapelowali do

premier oraz ministra zdrowia o wspól-ne prace nad poprawieniem pakietu. Ewa Kopacz obiecała, że podsumowa-nie działania ustawy rząd zaprezentuje w kwietniu.

Pozytywnym i ciekawym wydarze-niem, mogącym być „zaczynem” do dawno oczekiwanych zmian systemo-wych, stała się inauguracja strategii na rzecz profilaktyki i zwalczania chorób mózgu „Brain Plan dla Polski”. Zorga-nizowały ją w biurze Rzecznika Praw Obywatelskich Fundacja NeuroPozy-tywni i Polska Rada Mózgu, którą kieru-je prof. Grzegorz Opala. Polscy i zagra-niczni eksperci dyskutowali o strategiach w zakresie profilaktyki i zwalczania cho-rób mózgu.

PersonaliaW MZ powołano dwóch nowych wice-ministrów: Cezary Cieślukowski (zastą-pił Aleksandra Soplińskiego) nadzoru-je departamenty m.in. Dialogu Społecz-nego, Matki i Dziecka oraz Pielęgniarek i Położnych. Z kolei Anna Łukasik (po-wołana w miejsce Cezarego Rzemka) nadzoruje departamenty: Budżetu, Fi-nansów i Inwestycji; Nadzoru, Kontro-li i Skarg; Nauki i Szkolnictwa Wyższe-go i Polityki Zdrowotnej.

Z kolei wiceminister zdrowia Sławo-mir Neumann wygrał wybory na szefa pomorskiej PO. Pokonał m.in. Marszał-ka Senatu Bogdana Borusewicza. Neu-mann nie zamierza na razie rezygnować z pracy na Miodowej.

Andrzej Klesyk przez kolejną kaden-cję będzie dzierżył stery największe-go polskiego ubezpieczyciela. Oznacza to m.in., że wdrażane będą plany roz-woju usług z obszaru zdrowia, od po-

lis zdrowotnych grupowych i korpora-cyjnych po sieć własnych placówek me-dycznych PZU. Zdrowie ma być już za kilka lat jedną z głównych nóg bizneso-wych grupy.

Barbara Bulanowska, była dyrek-tor oddziału małopolskiego NFZ, zo-stała szefem Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie.

Dr Joanna Brett-Chruściel została dy-rektorem medycznym CM ENEL-MED. Jest pediatrą diabetologiem. Pracowała m.in. w LUX MED (jako konsultant ds. pediatrii) oraz w CZD.

Prof. Andrzej Bochenek zakończył blisko 27-letnią współpracę z Górno-śląskim Centrum Medycznym w Ka-towicach-Ochojcu i operuje wyłącznie w ośrodkach American Heart of Poland.

Andrzej Sokołowski, prezes Ogólno-polskiego Stowarzyszenia Szpitali Pry-watnych, został sekretarzem Europej-skiej Unii Szpitali Prywatnych.

PolitykaZdaniem 30 proc. Polaków, najważniej-szym tematem kampanii prezydenckiej powinna być ochrona zdrowia. To naj-częściej padająca odpowiedź – wynika z sondażu przeprowadzonego na zlece-nie TVN24 przez Millward Brown. Na dalszym planie był m.in. system emery-talny i polityka prorodzinna.

Aleksandra Kurowska, dziennikarka od po-nad 11 lat zajmująca się tematyką medyczną oraz fi nansową. Współpracuje m.in. z redak-cją Służby Zdrowia oraz z Instytutem Zdrowia i Demokracji (IZID). Pracowała w dziale eko-nomicznym Życia Warszawy, Gazecie Giełdy „Parkiet”, Rzeczpospolitej oraz Dzienniku Ga-zecie Prawnej. Absolwentka Instytutu Stoso-wanych Nauk Społecznych UW.

Inauguracja stra-tegii na rzecz pro-fi laktyki i zwalcza-nia chorób móz-gu „Brain Plan dla Polski”.


n a u k a


12

n a u k a

Forma i treśćL ABORATORIUM PSYCHOLOGII

W czasie rozmowy lekarza z pacjentem ważne jest każde słowo, ruch ciała, gest. Od stylu komunikacji zależy efekt leczenia i motywacja do zachowań prozdrowotnych.

Na które elementy wizyty trzeba zwrócić szczególną uwagę?

Rola lekarza wykracza znacznie dalej poza techniczną diagnozę, zlecenie badań, skierowanie na dalsze leczenie, wypisanie re-cepty. Kilkanaście minut wizyty może zadecydować o tym, czy pacjent zmieni swój tryb życia, rzuci szkodliwy nałóg, zacznie przestrzegać zaleceń farmakoterapii, dostosuje się do wskazó-wek specjalisty. W procesie leczenia aspekty psychologiczne mogą odegrać większą rolę niż sama medycyna. Badania na-ukowe potwierdzają tzw. efekt placebo w kontakcie z lekarzem. Odpowiednie zachowanie lekarza motywuje pacjenta, wycisza negatywne emocje, zwiększa poczucie bezpieczeństwa i kon-troli nad chorobą.

Zadanie nie jest łatwe – wizyta lekarska wiąże się z emocja-mi po stronie pacjenta, które mogą zaburzać interpretację roz-mowy, blokować niektóre informacje, wywoływać bunt i nie-zrozumienie. W interakcji lekarza z pacjentem czasami słowa są zbędne. Sama mowa ciała, wystrój wnętrza, postawa specjalisty wywierają znaczący wpływ. Przy braku dwustronnego porozu-mienia, łatwo o utratę zaufania. Dzieje się tak, gdy komunika-ty werbalne nie pasują do gestów, zaczyna dominować atmosfe-ra pośpiechu i przedmiotowe podejście, specjalistyczne słowni-ctwo powoduje po stronie pacjenta izolację i zagubienie. Nikt nie chce być traktowany jako przypadek kliniczny albo kolej-ny numer kartoteki, ale z drugiej strony czas spotkania jest bez-litośnie limitowany.

W poprawnej komunikacji muszą zaistnieć trzy ogniwa: ak-tywne słuchanie, słowne przekazywanie informacji i sygnały niewerbalne (mimika twarzy, ułożenie ciała). Nie mniejszą rolę odgrywa aranżacja wnętrza. Eric Berne, zajmujący się proble-matyką komunikacji społecznej, interakcje między ludźmi okre-

śla transakcjami. Transakcja korzystna to taka, gdzie występu-je zgodność pomiędzy intencjami nadawcy i interpretacją od-biorcy. Są też transakcje negatywne, z tzw. podwójną intencją (jawną i zakamuflowaną). Znamy ją doskonale z sytuacji życio-wych, gdy pozornie chcemy zgodzić się z rozmówcą, ale inten-cją jest zaprzeczenie („ma Pani/Pan rację, ale...”). Może ona bar-dzo szybko doprowadzić do napięć komunikacyjnych.

Komunikacja otwarta, czytelna, prosta, empatyczna i dopa-sowana do odbiorcy uważana jest za najbardziej skuteczną. Im lekarz lepiej poza swojego pacjenta, tym skuteczniej jest w sta-nie nawiązać interpersonalny kontakt, dobierając odpowiednio słowa i gesty oraz działania. Wiedza o sytuacji finansowej po-zwoli zaproponować leczenie zgodne z możliwościami budże-towymi. Nie ma nic gorszego niż oderwane od rzeczywisto-ści rady i wskazówki („proszę unikać stresu” nie sprawdzi się jako zalecenie dla osoby na wysokim stanowisku, będzie tylko pustym sloganem). Lekarz musi odczytywać sygnały zwrotne i elastycznie na nie reagować. Wbrew pozorom, jest to możli-we nawet podczas krótkiej wizyty i rozmowy. Biorąc pod uwa-gę codzienną liczbę wizyt, dobrze opracowana kartoteka, wzbo-gacona o dodatkowe notatki (poza listą procedur medycznych), będzie pomocna w odtworzeniu profilu pacjenta przy kolejnym spotkaniu.

Zacznijmy od początku, czyli pierwszych chwil wizyty. W przypadku nowych pacjentów, zwłaszcza obciążonych po-ważną chorobą, pojawiają się silne emocje (strach, dezorienta-cja, niepewność, opór). Należy spróbować je wyciszyć a następ-nie ograniczyć ilość podawanych informacji, wielokrotnie je po-wtarzając lub nawet zapisując na kartce papieru. Warto upewnić


n a u k a

się, czy pacjent zrozumiał przekaz zgodnie z naszymi intencja-mi. W przeciwnym przypadku może się okazać, że chory – nie ze swojej winy – zapomni, co powiedział lekarz. Przydatną cie-kawostką jest mechanizm, według którego najlepiej zapamię-tujemy informacje podane na początku i końcu (efekt świeżo-ści) i te przekazane z entuzjazmem.

Jednym ze sposobów, który może okazać się pomocny w bu-dowaniu relacji z pacjentem, jest tzw. technika kalki. Polega ona na dopasowaniu się do stylu bycia, mówienia, osobowości, za-chowania pacjenta. Dużym ułatwieniem może być „podążanie za pacjentem” i reagowanie na jego zachowania. I tak w chwi-li ciszy, lekarz zawsze może powiedzieć „czy chce Pan/Pani o coś zapytać”, „czy coś Pana/Panią niepokoi”. Kiedy przerwa w rozmowie wynika z obowiązków biurokratycznych (notowa-nie historii choroby, wyników badań w kartotece lub kompute-rze, wystawianie recepty), zamiast milczeć, lepiej podtrzymać komunikację („teraz muszę zapisać wszystkie informacje i wy-stawię Pani/Panu receptę”). Dzięki temu pacjent nie poczuje się ignorowany i lekceważony. Aktywne słuchanie (parafrazowa-nie wypowiedzi pacjenta, zadawanie pytań, potwierdzanie zro-zumienia) pomoże poznać punkt widzenia rozmówcy, jego mo-tywy oraz emocje, a czasami dotrzeć do skrywanych informa-cji, mających duże znaczenie dla diagnozy lub leczenia. Do tego potrzebna jest też spora dawka empatii, asertywności – umie-jętność wczucia się w tok rozumowania pacjenta. Z jednym zastrzeżeniem – lekarz powinien unikać osobistego zaangażo-wania w sprawy pacjenta, gdyż może to w dłuższej perspekty-wie grozić wypaleniem zawodowym, stanami depresyjnymi.

Pytania otwarte nie dyscyplinują tak dobrze odpowiedzi, ale dają większą szansę na pełne poznanie objawów choroby i „zdobycie” kluczowych informacji. Przy pytaniach zamknię-tych bardzo łatwo naprowadzić chorego na tok myślenia, zasu-gerować chorobę, pod którą rozmówca będzie podporządkowy-wać kolejne symptomy, co w efekcie doprowadzi do poczucia niezrozumienia i próby poszukiwania pomocy u innego leka-rza. Błędem jest słownictwo specjalistyczne i skróty myślowe, które wprowadzają niepotrzebne zakłopotanie. Informacja, że „wynik jest negatywny lub pozytywny” sprowokuje wątpliwo-ści po stronie pacjenta „to dobrze, czy źle?”. Polecenie „proszę się rozebrać” wymusi krępujące pytanie „którą część gardero-by mam zdjąć?”.

Choć zdajemy sobie z tego sprawę, bardzo często zapomi-namy o roli komunikacji niewerbalnej. O ocenie wypowiedzi w 7% decyduje sama treść, w 38% ton głosu, w 55% przekaz zawarty w mimice. Sama treść nie wystarczy. Nawet najbar-dziej profesjonalna wypowiedź o merytorycznej zawartości po prostu nie spełni w 100% swojej roli. Przekaz werbalny i nie-werbalny muszą się ze sobą w pełni zgadzać, a do tego nie-zbędna jest pełna szczerość. Przełamanie barier komunikacyj-nych można uzyskać stosując proste metody. Kiedy lekarz wy-chodzi przed gabinet i prosi kolejnego pacjenta, wskazuje mu miejsce, wita uściskiem dłoni i zadaje pytanie o samopoczucie, zwiększa prawdopodobieństwo przyjaznej rozmowy. Uporząd-kowane biurko, atrybuty autorytetu (ubranie, stetoskop, dyplo-my i certyfikaty na ścianie, wyposażenie medyczne), ciepła at-mosfera pozwalają pacjentowi poczuć się komfortowo i bez-piecznie. Jednym z elementów, o którym często się zapomina, jest intymność. Zakłóci ją wchodząca z kartotekami rejestrator-ka albo pielęgniarka.

Innego podejścia wymagają pacjenci zgłaszający się z nieza-grażającymi zdrowiu i życiu problemami (grypa, przeziębienie, lekkie choroby), a innego osoby uzależnione od substancji psy-choaktywnych, w stanach terminalnych, seniorzy oraz dzieci. Do każdej z tych grup trzeba odpowiednio dobrać zachowanie, postawę i sposób komunikacji. Tak, aby wygenerować poczu-cie bezpieczeństwa i wiarygodności. Należy również pamiętać, że czasy, gdy lekarz posiadał wyłączność na wiedzę medyczną, minęły. Współczesny chory jest osobą doskonale poinformo-waną, o chorobie często wcześniej czyta w Internecie, a do ga-binetu zgłasza się po to, by potwierdzić postawioną przez „dr Google” diagnozę. Krytykowanie pacjenta za tego typu zacho-wania jest drogą donikąd. O wiele lepiej powiedzieć „znam in-formacje dostępne na stronach internetowych, proszę mimo to zaufać mojemu kilkunastoletniemu doświadczeniu i aktualnej wiedzy naukowej” zamiast „proszę nie czytać tego, co ludzie wypisują w Internecie”.

Umiejętności komunikacyjne trzeba nieustannie doskonalić, podobnie jak aktualizowanie wiedzy fachowej. Zacząć można od stosowania kilku prostych zasad, będących dobrym wstępem do lepszego porozumienia z pacjentem:– wyrażaj się jasno, rzeczowo i zrozumiale,– aktywnie słuchaj i pokaż to, poświęć choremu swoją uwagę,– powtarzaj najważniejsze informacje,– okazuj zrozumienie i empatię,– wyjaśniaj, pytaj, odpowiadaj na pytania,– bądź wrażliwy na każdego pacjenta, podążaj za jego posta-

wą,– unikaj nieszczerości,– podchodź do każdego pacjenta indywidualnie,– interesuj się pacjentem jako człowiekiem, nie tylko jego cho-

robą,– uwzględniaj w rozmowie kontekst sytuacyjny,– wspieraj emocjonalnie,– dopasuj mowę ciała do przekazu werbalnego,– zadbaj o intymną atmosferę wizyty,– stwórz warunki potwierdzające profesjonalne podejście do

pracy,– bądź serdeczny w stosunku do pacjenta, aby poczuł się bez-

piecznie.

Na podstawie i z fragmentami opracowania „Ogólne zasady komuni-kacji między pacjentem a lekarzem” Izabela Stangierska, Wanda Horst-Sikorska. Grafika: juhansonin/Foter/CC BY

»�Pacjent�nie�jest�przypadkiem��klinicznym,�ale�żywym��człowiekiem�ze�swoimi��emocjami,��obawami��i�nadzieją.«


14

I n n o w a c j e

ALERT EPIDEMIOLOGICZNY (MAj 2015)

SPRAWDZALNOŚĆPOPRZEDNIEJ

PROGNOZY 66% PONIŻEJ NORMY

NORMA

WYSOKI

BARDZO WYSOKI

WOJEWÓDZTWO PROGNOZA KOSZTÓW ALERGII (mAJ)

TREND W STOSUNKU DO KWIETNIA

Dolnośląskie 2 282 Kujawsko-pomorskie 1 600 Łódzkie 1 527 Lubelskie 1 951 Lubuskie 2 013 Małopolskie 1 693 Mazowieckie 2 968 Opolskie 1 443 Podkarpackie 1 729 Podlaskie 1 837 Pomorskie 2 080 Śląskie 1 916 Świętokrzyskie 1 470 Warmińsko-mazurskie 1 390 Wielkopolskie 1 882 Zachodniopomorskie 1 921

WOJEWÓDZTWO PROGNOZA KOSZTÓW GRYPY I PRZEZIĘBIENIA (mAJ)

TREND W STOSUNKU DO KWIETNIA

Dolnośląskie 3 002 Kujawsko-pomorskie 2 482 Łódzkie 2 402 Lubelskie 2 756 Lubuskie 2 492 Małopolskie 2 518 Mazowieckie 3 437 Opolskie 2 131 Podkarpackie 2 390 Podlaskie 2 839 Pomorskie 2 818 Śląskie 2 277 Świętokrzyskie 1 860 Warmińsko-mazurskie 2 074 Wielkopolskie 2 483 Zachodniopomorskie 2 497

ALERGIA

POZIOm NASILENIA ALERGII

GRYPA I PRZEZIĘBIENIEPOZIOm NASILENIA GRYPY I PRZEZIĘBIENIA

SPRAWDZALNOŚĆPOPRZEDNIEJ

PROGNOZY 51% PONIŻEJ NORMY

NORMA

WYSOKI

BARDZO WYSOKI


I n n o w a c j e

Nasza CukrzycaAplikacja dla użytkowników serwisu naszacukrzyca.pl. Pozwala na prowadze-nie dzienniczka choroby i korzystanie z kalkulatora posiłku oraz bolusa. Uru-chomienie aplikacji wymaga założenia konta w serwisie naszacukrzyca.pl.

iOS oraz AndroidBezpłatna

Sleep GeniusSen to jeden z najważniejszych deter-minantów jakości życia, samopoczucia i zdrowia. Jak dowodzą ostatnie badania, jego niedobór może być jedną z przyczyn otyłości, zawału serca, nowotworów. Już 25% dorosłych zażywa tabletki nasenne. Dla osób mających problemy ze snem, stworzono specjalną aplikację. W jej roz-wój zaangażowali się eksperci w dziedzi-nach neurologii i muzykologii. Efektem jest narzędzie inne od popularnych apli-kacji imitujących dźwięki natury, któ-rego działanie potwierdzono naukowo. We wnętrzu m.in. różne programy snu, program drzemki energetycznej, budzik uwzględniający cykle snu.

iOS oraz Android4,99 €

BabeeBabee jest aplikacją, dzięki której już ni-gdy nie zapomnisz o szczepieniu swoje-go dziecka. Teminarz szczepień został opracowany na podstawie wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia. Użyt-kownik ma do wyboru warianty obo-wiązkowe i nieobowiązkowe. Aplikacja podaje też informacje, ile „ukłuć” cze-ka dziecko w każdym wariancie. Babee daje możliwość wyeksportowania spisu już wykonanych szczepień do organiza-tora obozów i wakacyjnych wyjazdów, na których przebywa dziecko.


Vision TestPierwsze podstawowe badanie wzro-ku, które wykonamy we własnym domu, a które pozwoli ocenić m.in. ostrość wi-dzenia, astygmatyzm, zdolność rozróż-niania kolorów. Przy aplikacjach auto-diagnozy warto zaznaczyć, że samo-dzielny test nie może zastąpić wizyty u okulisty. Tylko lekarz jest w stanie ca-łościowo ocenić zdrowie oczu.


Figure 1Kanadyjska aplikacja dla lekarzy, pielęg-niarek i studentów medycyny weszła na polski rynek. Figure 1 to narzędzie umoż-liwiające prowadzenie dyskusji na temat skomplikowanych przypadków medycz-nych z innymi użytkownikami, dziele-nie się wiedzą, pomoc w stawianiu diag-nozy. Zasada działania jest prosta: wystar-czy wykonać zdjęcie telefonem i umieścić je na swoim koncie, aby inni użytkownicy mogli komentować przypadek medyczny. Ochrona prywatności jest jedną z najważ-niejszych cech aplikacji. Narzędzie auto-matycznie wykrywa twarz na zdjęciu i za-słania ją. Gama funkcji korygujących po-zwoli szybko usunąć inne cechy pacjenta, które mogłyby ułatwić jego identyfikację.


mediSafeJedna z ciekawszych aplikacji pomaga-jących organizować farmakoterapię. Wy-starczy wprowadzić dane o zalecanym dawkowaniu, aby otrzymywać powiado-mienia i kontrolować, czy leki zażywane są regularnie.


APLIKACjE

2.

3.

�.

5.

1.

4.


1�

R a p o R t

GEOMETRIA RYNKU ZDROWIACo zmieni ustawa o zdrowiu publicznym? Jak wygląda sytuacja lekarzy i pacjentów w Polsce? Czy warto prze-kształcić szpital w spółkę prawa handlowego? W jaki sposób przygotować się na wdrożenie e-dokumentacji medycznej? Do czego są nam potrzebne prywatne ubezpieczenia zdro-wotne? Jaka przyszłość czeka rynek farmaceutyczny?

Szukając odpowiedzi na najbardziej aktualne pytania, kreślimy obraz rynku ochrony zdrowia, szukamy wzoru na dobre rozwiązania systemowe.

17

Dr n. med. BeAtA MAłeckA-liBerA Wiceminister Zdrowia

W ciągu jednego dnia w Polsce umiera ok. 1050 osób. Około 460 – 470 z nich w następstwie chorób układu krążenia, 260 z powodu nowotworów złośliwych. Z tych 380 tys. śmierci, które zdarzają się w ciągu roku, 1/3 to są zgony przed-wczesne. Na pewno można im zapobiec. W jaki sposób? Poprzez profilaktykę, świadomość, nowe podejście do dbania o zdrowie.

Choroby cywilizacyjne, czyli choroby związane ze stylem życia to plaga, z któ-rą medycyna naprawcza nie jest w sta-nie już sobie poradzić. To one dominują, jeżeli chodzi o umieralność. Poza tym, koszty chorób cywilizacyjnych, które są chorobami przewlekłymi, gwałtownie wzrastają. Dawniej choroby średnio le-czono około roku, teraz – 8 lat. Całko-wite koszty leczenia dolegliwości ser-

cowo-naczyniowych (hospitalizacja, leki, produktywność utracona z powodu wcześniejszych rent i emerytur, przed-wczesna umieralność, zwolnienia cho-robowe) w 2011 roku wyniosły 41,9 mld zł. 3,5 mld zł to koszty spowodowane tylko samą otyłością, a 4,5 mld to kosz-ty, jakie generuje cukrzyca.

Pamiętajmy jednak, że są to choroby, na które my i nasze środowisko mamy wpływ, ale musimy myśleć o zdrowiu zupełnie inaczej niż dotychczas. Nie po-przez chorobę, a zapobieganie, nie po-przez leczenie powikłań, a prewencję, bo zbyt wielu z nas o swoich chorobach do-wiaduje się dopiero wtedy, gdy na pre-wencję jest już zdecydowanie za późno. To właśnie zapoczątkować ma ustawa o zdrowiu publicznym.

Obecnie różne ministerstwa, NFZ, sa-morządy realizują programy profilaktycz-ne i zdrowotne z zakresu zdrowia publicz-

nego. Z jednej strony mamy dużą ilość programów, z drugiej – nieregularne roz-mieszczenie na terenie Polski i brak spra-wozdawczości. Nie wiemy, ile z nich rze-czywiście daje efekt, bo większości nie oceniamy, nie mierzymy, nie badamy. Dlatego ustawa o zdrowiu publicznym wprowadzi koordynację działań w zakre-sie zdrowia publicznego, a także koniecz-ność diagnozowania problemów i racjo-nalnego planowania interwencji. Dodat-kowo umożliwi wspieranie samorządów lokalnych, w szczególności małych gmin, w realizowaniu ustawowych obowiązków związanych z promowaniem i ochroną zdrowia, poprzez motywowanie, wspiera-nie, dostarczanie wiedzy o wpływie czyn-ników ryzyka na zdrowie i umiejętności skutecznego tworzenia warunków, które będą sprzyjać utrzymaniu i polepszaniu zdrowia społeczności.

W tym celu, ustawa o zdrowiu pub-licznym powołuje Pełnomocnika Rządu

»�Ustawa��o�zdrowiu�pub-licznym�pozwoli�lepiej�planować,�koordynować�i�mierzyć�efekty�programów�pro-mocji�i�ochrony�zdrowia.«

Co nowego wniesie ustawa o zdrowiu publicznym do polskiego systemu ochrony zdrowia?


R a p o R t


18

R a p o R t

większych partii politycznych. Niestety, skończyło się tylko na tych rekomenda-cjach. Zabrakło konsekwencji i determi-nacji w dalszych działaniach i przy ich wdrażaniu. Warto jednak przypomnieć wypracowane rekomendacje. Zakłada-ły one wprowadzenie niewielkiej od-płatności, przynajmniej za część zdro-wotnych świadczeń gwarantowanych, oraz za świadczenia towarzyszące (m.in. koszty zakwaterowania i wyżywienia pacjentów) przy jednoczesnej organi-zacji pomocy finansowej dla osób, dla których dopłaty mogłyby stanowić ba-rierę dostępu do świadczeń. Zgodzono się również, że należy uporządkować i urealnić koszyk świadczeń gwaranto-wanych, stwarzając wykaz świadczeń bezpłatnych, częściowo odpłatnych i odpłatnych, gwarantując jednocześnie odpowiednie środki na ich finansowa-nie. Źródłem finansowania świadczeń miałyby być ubezpieczenia. Uczestni-cy „białego szczytu” potwierdzili po-trzebę budowania takiego systemu, któ-ry docelowo pozwalałby na przejmowa-nie zadań powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego przez konkurujących ze sobą ubezpieczycieli publicznych i nie-publicznych z zachowaniem zasady so-lidaryzmu społecznego. Zaakceptowano też ideę dodatkowych ubezpieczeń zdro-wotnych, które nie powinny obejmować swoim zakresem tego, co jest już zagwa-rantowane przez płatnika publicznego, ani prowadzić do zrzekania się upraw-nień nabytych w ramach obowiązko-wo opłacanego ubezpieczenia. Rolnicy płaciliby składkę, tak jak inni obywa-tele. Budżet państwa powinien pokry-wać składki na powszechne ubezpiecze-nie zdrowotne jedynie za te osoby, któ-re nie mają możliwości samodzielnego

ANNA JANcZeWskA-rADWANMinister ds. systemu ochrony zdrowiagospodarczego gabinetu cieni Bcc

System ochrony zdrowia w Polsce wy-maga wypracowania, ponad partyjny-mi podziałami i interesami, wizji oraz strategii w długofalowej perspekty-wie, z uwzględnieniem wszystkich wy-zwań, jakie przed nim stoją, w tym prze-de wszystkim problemu starzejącego się społeczeństwa. Jest to fundamental-na sprawa, bowiem różne zmiany i nowe regulacje, jakie są wprowadzane przez

kolejne rządy, nie zapewniają spójno-ści, harmonii i efektywności systemu. W minionych latach podjęto szereg dys-kusji i powstało kilka opracowań na ten temat. Nie udało się jednak dotąd wypra-cować takiego dokumentu, który miałby moc wiążącą dla kolejnych rządów.

W 2008 roku „biały szczyt” ochro-ny zdrowia, pod patronatem premiera Donalda Tuska, stworzył rekomenda-cje w sprawie kierunków koniecznych zmian. Uczestniczyli w nim wszyscy in-teresariusze rynku i przedstawiciele naj-

»�Policy�paper�dla�ochrony�zdrowia�na�lata�2014–2020�zakłada�zmiany�w�sposobie�fi�nasowania�opieki�zdrowotnej.«

jakich zmian potrzebuje system ochrony zdrowia w Polsce?

do spraw zdrowia publicznego w randze sekretarza stanu, który będzie koordyno-wał, inicjował i monitorował realizację przepisów przewidzianych projektowa-ną ustawą. Planuje się także utworzenie Komitetu Sterującego Narodowego Pro-gramu Zdrowia. W jego skład wchodzić będą sekretarze lub podsekretarze stanu,

a także Radę do spraw zdrowia publicz-nego, organ opiniotwórczo – doradczy dla Pełnomocnika.

Wykonywanie projektowanej ustawy będzie możliwe poprzez przyjęcie Naro-dowego Programu Zdrowia – rozporzą-dzenia Rady Ministrów, które będzie do-kumentem strategiczno – wykonawczym.

Dzięki zmianom, jakie wniesie usta-wa, a także w efekcie przyjęcia Na-rodowego Programu Zdrowia, będzie możliwe wzmocnienie działań na rzecz zapobiegania chorobom (edukacja, pro-filaktyka, motywowanie, stwarzanie do-datkowych możliwości) i podnoszenie potencjału zdrowia.

1�Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

R a p o R t

ich opłacania. Zdaniem premiera Donal-da Tuska, w 2008 roku składka na obo-wiązkowe ubezpieczenie powinna od 2010 roku wynosić 10 proc.

We wrześniu 2014 roku Minister-stwo Zdrowia przedstawiło – zatwier-dzoną przez rząd w tzw. „Policy paper dla ochrony zdrowia na lata 2014–2020” – swoją wizję i strategię systemu ochro-ny zdrowia. Wizja ta brzmi: „Zoriento-wany na dłuższe życie w zdrowiu, po-trzeby obecnego i przyszłego pacjenta oraz dostosowany do trendów demogra-ficznych i epidemiologicznych system ochrony zdrowia, oparty na właściwych ilościowo i jakościowo: zasobach, proce-sach i wartościach efektywnie zarządza-nych i prawidłowo alokowanych”. Trud-

»�Wszechobecne�wymagania�biurokratyczne,�nie�mające�nic�wspólnego�z�leczeniem,�paraliżują�naszą�pracę.«

Z jakimi problemami najczęściej borykają się lekarze w Polsce?

Dr ZytA kAźMiercZAk-ZAgórskA Wiceprezes Naczelnej rady lekarskiej

Z własnego doświadczenia ordynato-ra na oddziale laryngologicznym przede wszystkim bardzo krytycznie oceniam tendencję rządzących do ustanawiania coraz to nowszych przepisów regulu-jących szczegółowo zakres uprawnień, które w nieuzasadniony merytorycznie sposób ograniczają wykonywanie zawo-dów lekarza i lekarza dentysty.

Wszechobecne wymagania biurokra-tyczne, nie mające nic wspólnego z le-czeniem, paraliżują naszą pracę i powo-dują liczne utrudnienia oraz ogranicze-nia dla pacjentów. Niezwykle aktualnym tego przykładem jest pakiet onkologicz-ny wprowadzony w pośpiechu, z pomi-nięciem konsultacji społecznych i bez pi-lotażu, za to z zapowiedzią Ministerstwa Zdrowia, że ocenę reformy poznamy w kwietniu. Ale od stycznia to lekarze i pacjenci borykają się z wieloma prob-lemami i pytaniami, na które odpowie-dzi nie jest w stanie udzielić ani minister-stwo, ani NFZ.

Sytuacja jest tym bardziej niepokoją-ca, że środowisko lekarzy w Polsce bar-dzo się starzeje – system opiera się na

no się nie zgodzić z tak sformułowaną misją.

By ją urzeczywistnić, Ministerstwo Zdrowia zakłada w Policy Paper „zmia-ny w sposobie finansowania opieki zdro-wotnej oraz rozwiniętej i racjonalnie roz-mieszczonej struktury służby zdrowia, jak również opracowanie nowego mo-delu finansowania, uwzględniającego dopływ środków prywatnych”, w tym wprowadzenie dodatkowych ubezpie-czeń zdrowotnych, jako alternatywnych, obok umów z NFZ, źródeł finansowania świadczeń zdrowotnych.

Ministerstwo Zdrowia, zgodnie z przedstawionymi założeniami, przewi-duje też zwiększenie nakładów publicz-

nych w ochronie zdrowia do 6,1% PKB w 2020 roku, czyli do 120,2 mld zł.

Szkoda, że opracowana wizja nie zo-stała jak dotąd poddana publicznej deba-cie, dopracowana w części strategii i zaak-ceptowana przez wszystkich interesariuszy rynku ochrony zdrowia. Jeżeli porówna-my wypracowane rekomendacje „białe-go szczytu” z 2008 roku z tym dokumen-tem, nie powinno stanowić to problemu, bo w większości fundamentalnych zagadnień obydwa dokumenty są zgodne.

Może teraz nadszedł czas, by pod pa-tronatem Prezydenta RP odbył się „bia-ły szczyt ponad podziałami”, którego efektem byłoby uzyskanie narodowego konsensu w sprawie długofalowej wizji i strategii dla ochrony zdrowia?

pracownikach po 50 roku życia. Coraz więcej specjalistów decyduje się też na wyjazd – najczęściej są to anestezjolo-

dzy, patomorfolodzy, chirurdzy, radiolo-dzy, specjaliści medycyny ratunkowej. Nakłady na ochronę zdrowia w Polsce są


20

R a p o R t

ANNA sZcZerBAk Prezes Zarządu NAFis s.A.

Charakter spółek prawa handlowego oraz rola, jaką pełnią one w systemie ochrony zdrowia, ewoluuje. Mamy z roku na rok coraz więcej doświadczeń i odgrywamy coraz większe znaczenie. Przeciwstawia-nie spółek i SPZOZ traci sens w sytua-cji, gdy z jednej strony rośnie liczba szpi-talnych spółek w 100 proc. należących do samorządu lokalnego, oraz jedną do skarbu państwa, a z drugiej strony – pry-watne podmioty prowadzą spółki zapew-niające w ramach kontraktu z NFZ kom-pleksową opiekę medyczną na poziomie powiatów.

Na przykładzie prowadzonych prze-ze mnie szpitali, które koncentrują się na jednym profilu działalności, dobrze widać, jak samorządy oraz podległe im placówki mogą żyć w harmonijnej sym-biozie z prywatnymi podmiotami. So-lidarnie dbamy o dobro mieszkańców, uzupełniając wzajemnie swoją działal-ność. Nasza współpraca koncentruje się na profilaktyce prozdrowotnej dla lokal-nych społeczności, w których prowadzi-my działalność (Białe Soboty, pakiety badań profilaktycznych dla grup pacjen-

tów z wysokim ryzykiem zachorowań, itp.). Otwarta postawa, zarówno władz samorządowych jak i menedżerów pry-watnych podmiotów leczniczych, w po-łączeniu z możliwościami nowoczesnego szpitala, jego specjalistami i infrastruktu-rą, może przynieść tylko dobre efekty na rzecz zdrowia mieszkańców.

Organy założycielskie SPZOZ, któ-re chcą, by ich placówki miały podobne możliwości, co prywatne spółki, mają ot-wartą drogę do przekształceń. Czy spół-ka prawa handlowego to korzystniejsza forma niż samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej? Każda formuła ma swoje wady i zalety, przy czym od cza-su wprowadzenia ustawy o działalności leczniczej, forma SPZOZ-u ma tych za-let mniej niż kiedyś (z uwagi na wpro-wadzone obostrzenia, które nie zezwa-lają na bezkarne zadłużanie się takiego podmiotu).

Na pewno w szpitalu – spółce istnie-je możliwość lepszego wykorzystania mocy, gdy kontrakt się kończy. Można przyjmować pacjentów komercyjnie. Ła-twiej też jest spółką zarządzać, choć od-powiedzialność zarządu jest duża. I jest ryzyko upadłości – nieobecne w SPZOZ.

W spółce posiadanej przez prywatne-go właściciela łatwiej jest wprowadzać w życie konieczne zmiany ze względu na krótszą ścieżkę podejmowania de-cyzji czy realizacji zakupów. Utrudnie-niem, zwłaszcza w czasie kłopotów fi-nansowych płatnika, dużej konkurencji na rynku i jednocześnie wciąż mało za-możnego społeczeństwa, może być ko-nieczność osiągania zysku. Jednak to, czy dana placówka odnosi sukces, czy nie, nie zależy w głównej mierze od jej formy organizacyjno-prawnej. Olbrzy-mie znaczenie ma zarządzanie na każ-dym poziomie placówki, a zatem dobór odpowiednich, zmotywowanych ludzi, począwszy od kluczowych stanowisk po najbardziej szeregowe.

Nawet najlepsza strategia i najlepsi ludzie, ani tym bardziej zadowoleni pa-cjenci, nie są jednak gwarantem oczeki-wanego sukcesu komercyjnego. Rynek usług zdrowotnych to rynek silnie regu-lowany. To, według jakich reguł się gra, ma pierwszorzędne znaczenie. Reguł zaś nie wyznacza zarząd szpitala – wszystko jedno, czy SPZOZ-u czy spółki, ale rząd i parlament przez ustawy, władza wyko-nawcza – przez rozporządzenia, i płat-nik – przez zarządzenia i politykę za-

Jaką przewagę mają podmioty medyczne przekształcone w spółki prawa handlowego? Czy to rozwiązanie sprawdza się w praktyce?

jednymi z najniższych w Europie. W kra-jach zachodnich lekarze mają dużo lep-szy dostęp do specjalistycznego sprzę-tu i znacznie większe możliwości roz-woju zawodowego, nie wspominając już chociażby o uregulowanym i przestrze-ganym czasie pracy czy stabilniejszych wynagrodzeniach.

Z zaniepokojeniem obserwuję też problemy młodych lekarzy, jak na przy-kład trudności w dostępie do specjaliza-cji. Młody lekarz ma bardzo ograniczo-ne możliwości pracy bezpośrednio po studiach, jeśli nie zakwalifikuje się do postępowania specjalizacyjnego. Coraz trudniej znaleźć miejsce akredytowane

do specjalizacji, ponieważ NFZ ani MZ nie uwzględnia faktu prowadzenia szko-lenia podczas kontraktowania. Zatem szpitale – ponieważ one głównie prowa-dzą specjalizacje – nie są zainteresowa-ne przyjmowaniem młodych lekarzy do pracy, gdyż rodzi to cały szereg zobo-wiązań. Jest też problem z kierownikami specjalizacji. Dobrze wykształceni spe-cjaliści coraz częściej podejmują pracę w ramach kontaktu, a wówczas nie mają czasu na szkolenie innych, tylko realizu-ją własne zadania zgodne z kontaktem.

Myślę, że coraz bardziej dotkliwa dla lekarzy jest również presja społeczna spowodowana atakami medialnymi na środowisko lekarskie. Medialne wyro-

ki w pogoni za sensacją zapadają bardzo szybko i na długo zostają w pamięci spo-łeczeństwa, przyczyniając się do osłabie-nia relacji między lekarzem a pacjentem, w której zaufanie jest fundamentalnym elementem i ma istotny wpływ na osią-gane efekty terapeutyczne.

Podsumowując – jesteśmy coraz star-si, coraz bardziej obciążani biurokratycz-nymi obowiązkami, niedofinansowa-ny i chaotyczny system ogranicza nasze możliwości leczenia pacjentów, a przed nami jeszcze ryzyko, że nasi młodsi ko-ledzy – zniechęceni wieloma kłopotami już na początku swojej zawodowej drogi – zdecydują się na opuszczenie kraju.


R a p o R t

»�Silna�regulacja�rynku�usług�zdrowotnych�w�ogromnej�mierze�determi-nuje�działalność�placówek�i�ich�sytuację.«

JOlANtA BilińskA Międzynarodowy sojusz Organizacji Pacjentów (iAPO)

Konieczność stworzenia wspólnej i wie-lodyscyplinarnej polityki skierowanej na pacjenta jest symbolem opieki zdrowot-nej XXI wieku. To wyzwanie obejmuje wszystkich uczestników procesu lecze-nia: personel medyczny, pacjentów, de-cydentów służby zdrowia, ekspertów, ad-ministrację oraz organizacje pozarządo-we. Dotyczy to także polityki medialnej, w której musimy zaprogramować wię-cej miejsca na spoty reklamowe zachę-cające do badań profilaktycznych, pro-mocji zdrowego stylu życia, aktywności ruchowej i właściwego odżywiania. Jeśli zaprosimy do nich osoby medialnie zna-ne i lubiane przez społeczeństwo, sukces mamy gwarantowany.

System ochrony zdrowia musi być tak dostosowany do człowieka chorego, by spełniał jego oczekiwania. Do tego mu-simy zmierzać przy ustalaniu prioryte-tów w medycynie. Chory, który zjawia się w przychodni, izbie przyjęć szpitala, pragnie być fachowo zdiagnozowany, leczony według aktualnych standardów medycznych, wyleczony niezależnie od źródła choroby. Bo dla pacjenta i jego rodziny najważniejsza jest jego choroba. O niej chce się dowiedzieć od lekarza, z nim chce rozmawiać językiem, który rozumie, ustalać plan leczenia, wiedzieć, jakie są najnowsze metody powrotu do zdrowia, leki i środki medyczne. Chce także poznać skutki i zdarzenia niepożą-dane przy zastosowaniu zaproponowa-nych metod leczenia.

Pacjent w centrum uwagi to pacjent,

który świadomie podejmuje decyzje, któ-ry współpracuje z lekarzem na zasadach partnerskich, który czuje się potrzebny, który potrafi rozmawiać o swoim zdro-wiu i chorobie bez niepotrzebnego zaże-nowania i wstydu. To pacjent aktywny, znający swoje prawa i obowiązki.

Jedna z pacjentek bariatrycznych pod-czas wizyty u lekarza chirurga spytała o zabieg zmniejszenia żołądka. W od-powiedzi otrzymała wydruk z Interne-tu na temat nowej metody operacyjnej – to jest totalny błąd w komunikacji. Ale z drugiej strony skąd lekarze mają wie-dzieć, jak rozmawiać z chorymi, co to jest empatia w kontaktach z pacjentem, jeśli na studiach medycznych proble-mom tym poświęca się kilkanaście go-dzin zajęć. To trzeba zmienić, włączyć studentów medycyny w wolontariat sto-

Jak budować rozwiązania, które stawiają pacjenta w centrum wszystkich procesów?

kupową. I to z tymi regułami w Polsce jest najtrudniej – zarówno spółkom, jak i SPZOZ-om.

W sytuacjach wymagających, takich jak kontraktowanie czy zmiana wycen, sektor prywatny i publiczny powinny w większej mierze współpracować, po-nieważ zmiany zwykle uderzają w pod-mioty w podobnym stopniu, niezależnie od ich formy prawnej czy układu właści-cielskiego. Oczywiście na różnych płasz-czyznach zabiegamy o te same pieniądze, których jest zbyt mało, jednak skonflik-towanie środowiska niczemu dobremu nie służy. Powinniśmy wszyscy razem zabiegać o wzrost nakładów na ochro-nę zdrowia, które biorąc pod uwagę po-ziom PKB, są w Polsce jednymi z naj-niższych w Europie. Powinniśmy też wspólnie lobbować na rzecz korzystne-go i przede wszystkim przejrzystego pra-wa i jego stosowania. Wspólnie zabiegać o unijne fundusze, zwłaszcza, że w no-wej perspektywie wysoko ceniona jest współpraca. Mamy bardzo wiele wspól-nego, nie jesteśmy w opozycji, musimy o tym pamiętać.


22

R a p o R t

Dr hab. christOPh sOWADA Wicedyrektor instytutu Zdrowia Publicznego, uniwersytet Jagielloński – collegium Medicum

O możliwościach szerokiego wykorzy-stania narzędzia prywatnych dodatko-wych ubezpieczeń zdrowotnych dys-kutuje się w Polsce od lat. W praktyce jednak niewiele się dzieje. Nieobezna-nego w temacie zewnętrznego obserwa-

tora brak postępu w sprawie implemen-tacji takich ubezpieczeń może dziwić. Przecież wszyscy lub prawie wszyscy pomysł ten popierają: firmy ubezpiecze-niowe, świadczeniodawcy, większość obywateli i polityków. Jednak gdy do-chodzimy do kwestii szczegółowych, przynajmniej wśród decydentów prze-waża dość powszechna postawa: „je-stem za, a nawet przeciw”. Nikt nie jest przeciwko temu, żeby dodatkowe ubez-

pieczenia przyczyniły się do poprawy dostępności świadczeń i ich jakości, ale politycy obserwują bacznie słupki wyborcze i nie chcą uchodzić za zwo-lenników rozwiązań, które doprowa-dzą do jeszcze większego zróżnicowa-nia w dostępie do świadczeń, nawet jeśli dla wszystkich byłby on lepszy. Widmo „medycyny dwóch klas”, przez dziesię-ciolecia kształtujące kierunek polityki zdrowotnej w krajach Europy Zachod-

Czy wprowadzenie dodatkowych ubezpieczeń zdrowotnych mogłoby poprawić dostępność do świadczeń i podnieść jakość usług medycznych?

warzyszeń i fundacji dedykowanych po-mocy chorym. Taka praktyka w szpitalu, w domu przy karmieniu, czytaniu ksią-żek, rozmowie z pacjentem zmieni ich perspektywę postrzegania choroby i cho-rego, pokaże im codzienne problemy pa-cjentów, o których rzadko rozmawia się w gabinecie, bo zwyczajnie nie ma na to czasu.

Organizacje pozarządowe, działające w kraju i za granicą, mają wielki wpływ na edukację i samopoczucie pacjenta. Zapewniają wsparcie psychologiczne, organizują spotkania, konferencje, war-sztaty, koncerty charytatywne, przygo-towują poradniki dla pacjentów, często tłumaczą na język polski najnowsze do-niesienia o schorzeniach i terapiach np. chorób rzadkich. Ich istnienie jest istot-ne dla systemu opieki zdrowotnej, ale nie ma ich na stronach Ministerstwa Zdro-wia, Narodowego Funduszu Zdrowia. To jest właśnie zaniedbanie, bo wielu cho-rych właśnie tam mogłoby dowiedzieć się, jakie organizacje zajmują się jego schorzeniem, jak się przyłączyć do in-nych grup pacjentów.

Mówiąc szczerze, jestem zwolennicz-ką spotkań „twarzą w twarz”, wymiany doświadczeń oraz pomysłów, spojrzenia na każdą innowację w ochronie zdrowia oczami pacjenta. Tylko taka perspekty-wa zapewni mu dobrą jakościowo i bez-pieczną opiekę zdrowotną.

»�Skąd�lekarze�mają�wiedzieć,�jak�rozmawiać�z�chorymi�skoro�na�studiach�temu�zagadnieniu�poświęca�się�kilkanaście�godzin�zajęć.«


R a p o R t

eWeliNA NAZArkO-luDWicZAk ekspert Pr medycznego, enmedica consulting

Prawdą jest, że od czasów białych niedziel wiele się zmieniło, ale sed-no pozostaje to samo – wydarzenie prozdrowotne ma umożliwić kon-takt z medycyną za pośrednictwem fachowych i kompetentnych eksper-tów. I tu tkwi kluczowa cecha decydu-jąca o tym, czy dane wydarzenie jest wartościowe czy nie. Szczerze mówiąc mam wrażenie, że coraz częściej „ak-

cent ochrony zdrowia” gości na wie-lu wydarzeniach społecznych czy fe-stynach na zasadzie „musi być” albo „taka moda”. Gdzieś pomiędzy gril-lem, watą cukrową i sprzedawcą ba-loników łapie nas miła Pani w białym fartuchu i zaprasza na badanie cukru tudzież ciśnienia. Hałas okropny, czę-sto gorąco (bo latem urodzaj wszel-kich pikników i dni miast), pomiędzy gofrem z bitą śmietaną a piwem doko-nuje się pomiaru, z którego nic często nie wynika. Pacjent zdezorientowany, bo dostaje informację – no jakiś wyso-

ki ten poziom glukozy. Wizyta na stoi-sku kończy się poradą „Pan to spraw-dzi u swojego lekarza, dobrze?”. Dalej już tylko balonik w rękę, kolejna ulot-ka do torby i następna osoba. Takich wydarzeń nie lubię. Cenię za to ta-kie, które jednostki ochrony zdrowia przeprowadzają cyklicznie i „na włas-ną modłę”, czyli wpisują się w świado-mość swoich pacjentów na stałe. To trudniejsze do zrobienia, ponieważ wymaga regularności i dobrego przy-gotowania, ale coraz częściej spotyka-ne. Cyklicznie organizuje się spotkania

W jaki sposób zorganizować skuteczną akcję promocji zdrowia i profilaktyki w placówce medycznej?

niej, nie jest obce polskiej debacie pub-licznej.

Tymczasem dodatkowe ubezpiecze-nia zdrowotne – jeśli pominiemy dość ekstrawaganckie rozwiązania francu-skie i słoweńskie, gdzie mocno uspo-łecznione służą głównie do sfinanso-wania tej części kosztów świadczeń zdrowotnych, którą nie finansuje pod-stawowe ubezpieczenie społeczne – są rozwiązaniem dla „wybranych”, dla tej części społeczeństwa, którą stać i która jednocześnie chce zapewnić sobie do-stęp do dodatkowych świadczeń, lep-szej jakości, rzadziej z krótszym cza-sem oczekiwania. Oczywiście, grupę docelową można rozszerzać, subwen-cjonując dodatkowe ubezpieczenia, np. poprzez ulgi podatkowe. Jednak na ogólnych ulgach podatkowych korzy-stają głównie osoby wykazujące wyż-sze dochody. Z kolei, jeśli wprowadzi-my ulgi lub dotacje tylko dla biedniej-szych, stwierdzając, że zakup przez nich prywatnych polis jest uzasadnio-ny ze względu na zakres pozyskiwanej dodatkowej ochrony, musimy znaleźć logiczną odpowiedź na pytanie, dla-czego ochrony takiej nie gwarantuje-my w systemie podstawowym, skoro jest ona tak nieodzowna, że uzasadnia subwencjonowanie prywatnych ubez-pieczeń.

Nie zapominajmy także, że firmy ubezpieczeniowe z reguły nie są insty-tucjami charytatywnymi. I nie powinni-śmy tego od nich wymagać, nawet jeśli one same czasami taki wizerunek włas-ny starają się kreować. Poprawa jako-ści pozyskiwanych świadczeń i lepsza dostępność muszą kosztować. Za przy-słowiową, bo często jako przykład po-dawaną składkę w kwocie 50 zł, zasad-niczej poprawy nie można oczekiwać, a przynajmniej oczekiwać jej nie mogą osoby, które wykazują już nieco wyż-sze ryzyko zdrowotne. A to przecież oni, a nie całkowicie zdrowi młodzi lu-dzie myślą o ubezpieczeniu się.

Polska jest krajem, który stać już te-raz na zapewnienie wszystkim miesz-kańcom, w ramach zabezpieczenia pub-licznego (np. ubezpieczenia w NFZ), dostępu do pełnego zakresu podsta-wowych świadczeń ratujących zdro-wie i życie. Nie jest to poziom możli-wy do osiągnięcia np. w Niemczech czy Holandii, ani nie jest to poziom, który teraz nam się obiecuje. Ale jest to po-ziom adekwatny do możliwości finan-sowych wyznaczonych przez stan go-spodarki nadrabiającej ciągle jeszcze zapóźnienia z okresu socjalizmu. Pry-watne ubezpieczenia mogą być uzupeł-nieniem, dodatkiem, ale nie dla wszyst-kich. Nie oznacza to, że pewne korzyści

z ich rozwoju nie odczuje całe społczeń-stwo. Prywatne ubezpieczenia mogą fi-nansować nowe, droższe technologie, które w przyszłości łatwiej będzie udo-stępnić całemu społeczeństwu. Wyko-rzystanie tego samego sprzętu w bada-niach gwarantowanych wszystkim i ba-daniach finansowanych wyłącznie przez ubezpieczenie prywatne może przyczy-nić się do wzrostu mikroekonomicznej efektywności, oszczędności i zwiększe-nia pola manewru w kierunku rozsze-rzenia koszyka gwarantowanego. Wię-cej bezpośrednich korzyści muszą jed-nak uzyskiwać ci, którzy dodatkowe ubezpieczenie zakupią. W innym wy-padku, co miałoby ich skłonić do wy-kupienia polisy?

»�Prywatne�ubezpie-czenia�mogą�być�uzupełnieniem,�dodatkiem,�ale�nie�dla�wszystkich.«


24

R a p o R t

ziomie 1,55 mln zł. W porównaniu do roku 2014, prawdopodobnie nie wzroś-nie jednak liczba pacjentów. Oznacza to, że „dystrybucja ewentualnego sukcesu” w sprzedaży będzie najprawdopodobniej rozłożona nierównomiernie. Statystycz-na apteka indywidualna lub należąca do mikrosieci osiągnęła w ostatnich 12 mie-siącach 70% przeciętnego przychodu ap-

teki sieciowej (sieć zdefiniowana jako 5 lub więcej aptek posiadających jednego właściciela). Różnice pomiędzy przy-chodami omawianych dwóch typów ap-tek stopniowo się pogłębiają.

Nadal systematycznie rośnie liczba aptek. Powstają głównie apteki siecio-we. Wydaje się, że rok 2015 może być czasem, w którym nastąpi „nasycenie” rynku w sensie liczby aptek, szczegól-nie w lokalizacjach poza centrami han-dlowymi. Może to skutkować zmianami właścicielskimi oraz – co już miało i ma miejsce – zamknięciem części z nich. W konsekwencji dynamika wzrostu licz-by aptek ulegnie zahamowaniu.

Jednym z najważniejszych trendów czy zjawisk, który dotyczy już i praw-dopodobnie dotyczyć może w najbliższej przyszłości wielu aptek czy sieci aptecz-nych, jest zapoczątkowanie zmian w po-strzeganiu własnego przedsiębiorstwa. Aptekarze mają do dyspozycji coraz więcej narzędzi i informacji umożliwia-jących m.in. porównywanie danej apteki czy grupy aptek do innych, stanowiących konkurencję na lokalnym rynku. Wiedza zaczyna być coraz bardziej w cenie i ła-

Jakie najważniejsze trendy zdominują rynek farmaceutyczny w najbliższych miesiącach?Dr JArOsłAW FrąckOWiAk Prezes Pharmaexpert sp. z o.o.

Pierwsze dwa miesiące roku 2015 to czas rekordów na rynku aptecznym. Ry-nek rośnie (wartościowo w cenach dla pacjenta) w tempie prawie 10% w po-równaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego. Motorem wzrostu jest w du-żej mierze „sezon przeziębień”, który za-owocował wzrostem wartości sprzedaży leków refundowanych aż o 12,3%. Ana-logiczne wyniki dla sprzedaży odręcz-nej – wzrost o 8,9%, dla leków na recep-ty pełnopłatne – wzrost o 7,6%. Nadal rośnie liczba aptek, zatem wzrost obro-tu w statystycznej aptece jest wprawdzie wysoki, ale nie tak spektakularny, jak dla całego rynku i wynosi 4,9%. Podobnie – jak wynika z dziennego monitorowa-nia rynku PharmaExpert – wygląda sy-tuacja w marcu.

Doskonałe wyniki sprzedaży na ryn-ku są dobrym zwiastunem na kolejne miesiące. Według prognozy, wartość rynku aptecznego w całym 2015 roku przekroczy 30 mld zł, o 5,5% więcej niż w roku 2014. Statystyczna apteka w bie-żącym roku może osiągnąć obrót na po-

»�Zwiększa�się�liczba�aptek,�zwłaszcza�tych�sieciowych.�Czekają�nas�zmia-ny�właścicielskie�i�zamknięcie�części�z�nich.«

dla pacjentów z określonym schorze-niem, gdzie oprócz przekazywania najnowszej wiedzy, jak lepiej opano-wać chorobę i jej skutki, jak z nią żyć, pacjenci wspierają się nawzajem, wy-mieniając istotnymi i praktycznymi informacjami. Coraz częściej także za-praszani są członkowie rodzin pacjen-ta, u którego zdiagnozowano okre-śloną chorobę – w toku kilku nawet spotkań przekazuje się mnóstwo po-żytecznej i przydatnej wiedzy, wspie-rającej najbliższe otoczenie w zapew-nieniu właściwej opieki, ale także po-godzeniu się z diagnozą, odnalezieniu po zmianie, jaką ona wywołała. Nie-dawno na jednym ze spotkań ze stu-dentami planowaliśmy cykl wydarzeń dla pacjentów na zasadzie burzy móz-gów – co zrobić, by wydarzenie było

atrakcyjne. Padło mnóstwo propozy-cji: gadżety, ulotki, filmy video, napoje i przekąski, zachęcająca muzyka, ład-ne wnętrze, świeże kwiaty, profesjo-nalne stoisko, ogłoszenia w lokalnych mediach… Zabrakło tylko jednego – zapewnienia jak najlepszego zespo-łu medycznego, który będzie dostęp-ny przez czas trwania akcji. Od tego za-czynamy planowanie każdej inicjatywy prozdrowotnej. Podstawowe pytanie: kto z lekarzy, pielęgniarek i edukato-rek będzie mógł i chciał wziąć udział w wydarzeniu? Wspólnie z zespołem medycznym ustalamy, co będziemy ba-dać, jakie warunki musimy zapewnić do zorganizowania tych badań i ile je-steśmy w stanie ich wykonać. No i bie-rzemy się do organizacji, czyli ogarnię-cia całej reszty spraw.

»�Wiele�akcji��prozdrowotnych��ma�festynowy��charakter,�gdzie�brakuje�profesjonalnej�wiedzy�i�czasu��dla�pacjenta.«


R a p o R t

MichAł ZOrZycki Dyrektor Wydziału systemów Ochrony Zdrowia, kAMsOFt s.A.

W zasadzie trudno mówić o błędach, bar-dziej o problemach wynikających z fak-tu, że cyfryzacja sektora ochrony zdro-wia dopiero raczkuje. Po wprowadzeniu wymogu sprawozdawczości w formie elektronicznej, placówki medyczne sku-piły się na informatyzacji rozliczeń – naj-pierw z Kasami Chorych a potem NFZ, rozszerzając stopniowo dostępne syste-my o kolejne procesy biznesowe. Nadal zbyt rzadko możemy mówić o komplek-sowym procesie informatyzacji.

Wejście w życie tzw. Elektronicznej Dokumentacji Medycznej (EDM), które zostało przesunięte na 2017 rok, nakła-da na placówki medyczne wiele nowych obowiązków. Pierwszym jest koniecz-ność przygotowania się do informatyza-cji poprzez inwestycje w infrastrukturę sprzętowo-sieciowo-programową. Para-doksalnie, to stosunkowo proste i szybkie w realizacji zadanie, jednak w całej ope-racji informatyzacji najbardziej koszto-chłonne. Dlatego warto pomyśleć o nim wcześniej, aby koszty inwestycji realizo-wanej w krótkim czasie nie przekroczy-ły możliwości placówki. Zaraz po zakoń-czeniu tej fazy następuje proces wyboru i wdrożenia oprogramowania bizneso-wego, które w zależności od wielkości placówki i jej potrzeb, może być bardziej lub mniej rozbudowane. Proces wdroże-nia mocno angażuje personel placów-ki. Pracownicy przechodzą serię szko-leń, omawiane są nowe standardy obie-gu informacji, wzorce dokumentacji. Właśnie na tym etapie najczęściej poja-wia się błąd niedoszacowania potrzeb-

nych nakładów czasowych. Negatyw-nym skutkiem może być spowolnienie pracy w pierwszym okresie uruchomie-nia, błędne wprowadzanie danych, ros-nące zdenerowanie po stronie pacjentów i personelu. Pamiętajmy, że wartość sy-stemu mierzymy umiejętnością jego ob-sługi przez użytkownika.

Kolejnym, często pojawiającym się problemem, jest rozmijanie się oczeki-wań i zadań wdrożeniowych pomiędzy firmą wdrażającą a klientem. Tutaj naj-lepiej polegać na doświadczeniu dostaw-cy rozwiązań IT i jego konsultantów. Ci mogą podpowiedzieć, w jaki sposób zop-tymalizować niewydajne procesy, udo-skonalić obsługę pacjenta i procedury sprawozdawcze, wskazać nowe, pomoc-ne narzędzia pracy. Do tego jednak po-trzebne jest wzajemne zaufanie, wspólne stworzenie strategii informatyzacji i bie-żące konsultowanie postępów pracy oraz kolejnych wyzwań.

Kiedy system został już zainstalowa-ny, skonfigurowany, a pracownicy prze-szkoleni, przychodzi czas największej próby, czyli samodzielnej obsługi opro-gramowania. Praca w warunkach rzeczy-wistych, pod napięciem i w stresie – kie-dy dodatkowo rośnie kolejka pacjentów i gdy pojawiają się sytuacje wyjątkowe, niestandardowe – jest dużym wyzwa-niem. Osoby dobrze przygotowane i wy-szkolone poradzą sobie bez problemów. Zresztą system powinien być tworem na tyle elastycznym, aby użytkownik mógł go stopniowo dopasowywać do swojego trybu pracy.

Ostatnim zagadnieniem jest reorga-nizacja pracy w placówce. Wynika ona

wprost z innego, niż w tradycyjnym mo-delu, sposobu postępowania z dokumen-tacją, która już jest tworzona w pełni elektronicznie. Zmiany te obejmują do-stosowanie, a często wprowadzenie wie-lu nowych regulacji i procedur postępo-wania, rodzajów dokumentacji, ścieżek obiegu informacji. Nakładanie nowo-czesnego systemu na niewydajne pro-cesy, bez ich zmiany, może mijać się z celem. Bardzo ważnym elementem jest polityka bezpieczeństwa w zakresie gro-madzonych i przetwarzanych danych.

Wszystkich problemów i komplikacji można uniknąć, dzięki dobremu planowi i skupieniu się na ludziach oraz proce-sach, a nie tylko na samej instalacji opro-gramowania. Nie odkładajmy informaty-zacji na ostatni moment. To zbyt ważny strategicznie proces, aby traktować go tylko na zasadzie zakupu sprzętu i pro-gramu.

Jakie błędy popełniają placówki medyczne w procesie przygotowania do wdrożenia elektronicznej dokumentacji medycznej?

»�Umiejętności�użytkowników,�dobrze�sporzą-dzony�projekt�oraz�wzajemne�zaufanie�decydują�o�sukcesie�proce-su�informatyzacji.«

twiej niż kiedyś przekuwać informacje w decyzje zarządcze.

Najbliższe miesiące przyniosą pewnie też coraz większą liczbę decyzji o aflilia-cjach. W tym przypadku pojęcie ozna-

cza: jakąkolwiek formę relacji pomię-dzy aptekami, której celem jest uzyska-nie określonych korzyści biznesowych ze względu na zwiększenie siły przetar-gowej przez np. przynależność do gru-py zakupowej, przynależności do progra-

mów partnerskich itp. Zakładanie afilia-cji pomiędzy aptekami indywidualnymi (apteki sieciowe są zafiliowane z defini-cji) owocować może poprawą sytuacji ekonomicznej znacznej liczby jej człon-ków.


2�

R o z m o w y

Jest Pani założycielką poznańskiego Stowarzyszenia Amazonek. Jakie były początki?

Kiedy leżałam chora w szpitalu, moje przyjaciółki przyniosły mi jeden z nu-merów „Twojego Stylu”. Były to po-czątki wydawania magazynu. We wnę-trzu znajdował się obszerny materiał na temat raka, ze statystykami zachoro-wań, leczenia, śmiertelności. Na jednej ze stron znalazłam zdjęcia dwóch Ama-zonek z Warszawy, które po raz pierw-szy pokazały się w mediach. To był dla mnie taki budujący impuls, zwłaszcza że w tamtych czasach rak był tematem tabu. Byłam wściekła, że muszę się wstydzić choroby, nie chciałam tego uczucia, bo przecież nie byłam winna, że choruję. I właśnie ten element oraz świadectwo innych kobiet, które wówczas działa-ły przy Polskim Komitecie Raka, były pierwszą inspiracją. Po wyjściu ze szpita-la nie wróciłam już do poprzedniej pracy, ale zabrałam się za organizowanie klu-bu Amazonek. Wsparł mnie wówczas dr Dariusz Godlewski pracujący w Wielko-polskim Centrum Onkologii – założyciel i prezes Fundacji „Ludzie dla ludzi.”

W jaki sposób zamieniła Pani zwątpie-nie związane z chorobą w siłę do dzia-łania?

Guza wykryłam przypadkowo, to był zbieg okoliczności. Mój syn miał nie-szczęśliwy wypadek podczas zawodów szermierczych. Kiedy przyjechałam do niego do szpitala, lekarka poinformo-wała mnie, że stan Maćka jest krytyczny i mam przygotować się na najgorsze. To były jedne z najgorszych chwil w moim życiu. Tak się złożyło, że tej samej nocy, kiedy brałam prysznic, zauważyłam gu-zek na piersi wielkości orzecha. Stan syna na szczęście zaczął się niebawem poprawiać, a kiedy wrócił do normy, od-wiedziłam natychmiast lekarza. Trudno to sobie dzisiaj wyobrazić, ale wtedy to było tak duże tabu, że lekarz nie powie-dział mi bezpośrednio, że to nowotwór.

Dowiedziałam się jedynie, że wszyst-ko wyjaśni się podczas operacji. Kiedy obudziłam się po zabiegu, wiedziałam już, że to nie przelewki. Nikt nie chciał odpowiedzieć na moje pytania, wszy-scy w szpitalu unikali rozmowy. Ludzie wokół bali się panicznie słowa „rak”.

Silniejsze niż rakPokonała raka piersi, choć dawano jej tylko 5% szans przeżycia. Dziś, po 24 latach od tamtych wydarzeń, bez chwili wytchnienia i z pełną energią wspiera chore kobiety. Mówi o sobie, że ma siłę, której nie mają mężczyźni. Pewna swoich marzeń, niezłomna, konsekwentna. Rozmawiamy z Krystyną Wechmann, Prezes Federacji Stowarzyszeń Amazonek.


R o z m o w y

»�25�000�Amazonek��w�całej�Polsce��i�210�klubów��to�nasza�siła,��która�zmienia��życie�chorych�kobiet�na�lepsze.«


28

R o z m o w y

Powiedziałem sobie, że tak być nie może. W wieku 39 lat byłam pełna ży-cia, wcześniej uprawiałam wioślarstwo, pływałam, uwielbiałam grać w siatków-kę. I ja raptem miałam być sparaliżowa-na chorobą? Nie, chciałam żyć nadal ży-ciem sprzed operacji, nie zamierzałam porzucać moich marzeń, poddawać się. Taki mam też charakter – jeżeli ktoś mi mówi, że coś jest niemożliwe, to staram się udowodnić coś zupełnie przeciwne-go. Każdy nowy opór powodował chęć przełamania przeciwności. Zakładając Amazonki musiałam budować wszyst-ko od podstaw. Szukałam wsparcia w ra-dio i telewizji, a to był okres, kiedy me-dia nie bardzo chciały o tym pisać i mó-wić, nie wiedząc do końca, czy temat nie jest zbyt delikatny. Jednak z czasem za-częły przychodzić do klubu kobiety, któ-ry chorowały na raka piersi od dłuższego czasu, a które nie miały z kim podzielić się swoją chorobą. Bywały i takie, które prawdę ukrywały nawet przed rodziną. I tak, z dnia na dzień, zaczął topnieć lód wokół zagadnienia raka piersi...

Z jakimi wyzwaniami trzeba było się zmierzyć tworząc klub?

Walczyliśmy z ogromnym tabu. Przecie-raliśmy dopiero pierwsze szlaki otwarte-go mówienia o nowotworze. Na pierw-sze spotkanie przyszło zaledwie pięć ko-biet. Jednocześnie trzeba było zabrać się za sprawy organizacyjne. Jako siedzi-bę wybrałam klub wioślarski, którego członkiem kiedyś byłam. Potem zaczęło się poszukiwanie środków finansowych na remonty i wyposażenie.

W tym czasie dr Krystyna Mika, ów-czesna kierownik Zakładu Rehabilitacji w warszawskim Centrum Onkologii, po-szukiwała kobiet po raku piersi, zaanga-żowanych społecznie. W czerwcu 1992 roku zostałyśmy zaproszone na pierw-sze szkolenie ochotniczek, czyli kobiet, które chciałyby pomagać innym chorym. Idea była oparta na amerykańskim pier-wowzorze „Reach to Recovery”. Tak zo-stałyśmy wolontariuszkami i wiedziały-śmy już, jak działać. Sama chęć niesienia pomocy nie wystarczy. Trzeba wiedzieć, jak rozmawiać, w jaki sposób edukować i pomagać, aby nie wchodzić w kompe-tencje lekarzy. W miarę czasu, klub na-bierał charakteru samopomocowego z elementami rehabilitacji. Dzisiaj mamy 35 ochotniczek, które odwiedzają szpi-tale. W całej Polsce jest ich 1200. Roz-mawiając z kobietami, dzieląc się swo-

ją historią i przeżyciami, wspierają, po-magają, podnoszą na duchu, doradzają. Spotkanie z drugą kobietą, która poko-nała chorobę, jest czasami bardziej wia-rygodne i budujące niż słowa niejedne-go eksperta.

Ale nie wszystkie kobiety w klubie są wolontariuszkami...

Klub ma charakter samopomocowy. Już samo wyjście z domu i możliwość spot-kań i rozmów to wielkie wsparcie psy-chiczne. Kobiety zrzeszone w ruchu Amazonek nie zamykają się w czterech ścianach, ale wychodzą na zewnątrz. Wiedzą, że trzeba być silną i zdrową, dla siebie i rodziny. Oczywiście tyl-ko część kobiet zostaje wolontariusz-kami. Do tego, aby odwiedzać chorych w szpitalu i rozmawiać otwarcie trzeba mieć pewne predyspozycje, silną psychi-kę, radzić sobie dobrze z emocjami. Nie każdy to potrafi. Nazywamy je kwiata-mi naszej organizacji. Z kolei korzeniem jest 14 klubów, które w 1993 roku za-wiązały Federację Stowarzyszeń Amazo-nek. Dziś liczba klubów urosła do 210. Pniem są wszystkie osoby, profesjonali-ści, którzy nas wspierają. Mam na my-śli lekarzy, pielęgniarki, rehabilitantów, psychologów. Bez ich pomocy nie mo-glibyśmy działać. Liśćmi naszego drze-wa jest 25 000 Amazonek w całej Pol-sce. W ten sposób rośnie nasze wielkie, wspaniałe drzewo.

Skąd wzięła się nazwa „Amazonki”?

Została wymyślona w 1987 przez ko-leżankę, Zosię Michalską, inicjatorkę pierwszego klubu w Warszawie. Wte-dy nazywaliśmy się Federacją Polskich Klubów Kobiet po Mastektomii „Ama-zonki”. Kluby istniały, ale bardzo nieofi-cjalnie, czasami pod różnymi nazwami. Określenie „Amazonki” pochodzi z mi-tologii greckiej i określa plemię wojow-niczych kobiet. Idealnie pasowało do na-szej idei.

Co udało się Państwu osiągnąć przez cały okres działalności?

Pierwsze szkolenie w Warszawie w 1992 roku było dla mnie ogniem, który roz-palił kolejne inicjatywy. Kilka miesięcy później organizowałem już samodziel-nie podobne wydarzenia w Poznaniu. Wtedy pojawił się po raz pierwszy po-mysł stworzenia Federacji. Chciałyśmy walczyć o naszą godność, jakość życia

i podstawowe prawa. Proszę sobie wyob-razić, że nawet zwykłe protezy nie pod-legały refundacji, a co dopiero mówiąc o rekonstrukcji piersi. Pierwszym zna-czącym sukcesem było włączenie protez na listę refundacyjną, potem także peruk. Kolejną batalią okazała się sprawa reha-bilitacji. Zależało nam, aby kobiety były wysyłane na leczenie uzdrowiskowe już po roku od zachorowania, a nie po pię-ciu latach. To również udało się przefor-sować. Wywalczyłyśmy finansowanie przez NFZ rekonstrukcji piersi. Wpraw-dzie było to możliwe w latach 90-tych, ale ograniczało się do endoprotez pocho-dzących z darów. Do tego kobieta musia-ła być w fatalnym stanie psychicznym, aby uzyskać kwalifikację do zabiegu.

Przez lata wypracowywaliśmy dia-log z Ministerstwem Zdrowia, aby wal-czyć o kolejne, ważne dla nas sprawy. Po wprowadzeniu pakietu onkologicznego, priorytetem będzie dyskusja na temat ośrodków wielodyscyplinarnych lecze-nia raka piersi. Tylko takie rozwiązanie daje szanse na zwiększenie wskaźników przeżywalności. A te w Polsce nadal na-leżą do jednych z najgorszych w Euro-pie. Warto wspomnieć, że dyrektywa Unii Europejskiej wskazuje, że w 2016 roku wszystkie kraje UE powinny takie interdyscyplinarne ośrodki stworzyć.

Zawsze jest o co walczyć. Równie istotnym tematem jest dla nas profilak-tyka. Staramy się organizować dla Ama-zonek wiele szkoleń. Przygotowujemy debaty, kampanie profilaktyczne, pub-likujemy artykuły w prasie. Już myśli-my o kolejnej batalii, która na pewno potrwa długie lata. Punktem ciężkości będzie zagadnienie komunikacji z oso-bami chorymi, zwłaszcza w zaawanso-wanym stadium raka, kwestie trudnych rozmów i pożegnań. Problem występu-je nie tylko po stronie chorego, ale i ro-dziny, przyjaciół, pracodawcy. Każdy chory do końca swojego życia jest nadal człowiekiem i tak chce być traktowany. Dziś nie wiemy, jak się zachować. Oso-bie w bardzo poważnym stanie zwykli-śmy mówić „dasz sobie radę, jesteś sil-na, silny, nie poddawaj się”. Kiedy chory chce uporządkować przed śmiercią spra-wy finansowe, spisać testament, bliscy najczęściej unikają tematu, pocieszając „przecież jeszcze nie umierasz...”. Potem pojawia się kłopot. Kampania „Jest jak jest” nie będzie łatwa, ale mamy nadzie-ję zmienić standardy komunikacji i na-uczyć, jak żegnać się z godnością.


R o z m o w y

Wszystkie nasze inicjatywy musimy prowadzić z ograniczonym finansowa-niem, najczęściej wspomagają nas sa-morządy. Skromniejsze środki to skrom-niejsze efekty. Na Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych przeznaczono 250 mln zł rocznie, przez okres 10 lat. Gdyby w radzie programu mógł zasiąść przedstawiciel pacjentów, moglibyśmy zdziałać dużo więcej. Kiedy Naczelna Izba Kontroli 2 lata temu wy-tknęła wiele nieprawidłowości progra-mu, udało nam się zdobyć zapewnienie ze strony Ministerstwa Zdrowia, że po nowelizacji będziemy mogli startować w konkursach na kampanie organizo-wane ze środków Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych. W ten sposób nasze działania mogłyby być oryginal-niejsze, to dałoby nam możliwość dotar-cia do większej grupy środowisk kobiet.

W Polsce niewielka część liczba kobiet bierze udział w badaniach profilak-tycznych i przesiewowych. Dlaczego? Jak zbudować większą świadomość?

Powodem jest strach. Kiedyś w akcjach promocji badań sięgaliśmy do czar-nych statystyk, co miało zmobilizować do wykonania mammografii. Dziś wie-my, że negatywny przekaz i oddziaływa-nie przez wywoływanie lęku nie przyno-si efektów. Wręcz przeciwnie – buduje jeszcze silniejszy opór. W ostatnich la-tach skupiamy się na kampaniach po-zytywnych, które minimalizują poziom strachu. Chcemy obniżyć wiek dla bez-płatnych badań screeningowych z 50 lat do 45 lat, ponieważ choruje coraz więcej młodych kobiet. Lobbujemy też na rzecz wysokiej jakości badań, tak aby kobiety czuły się bezpiecznie idąc na mammo-grafię. Dużo się zmieniło w ostatnich la-tach, kobiety coraz chętniej rozmawia-ją na temat badań. Mimo ciągle słabych wyników, z roku na rok rośnie odsetek osób badających się profilaktycznie, po-woli poprawiają się wyniki przeżywal-ności, chorzy zgłaszają się coraz częściej w początkowym stadium choroby. Co powiedziałaby Pani kobiecie, która nie wykonuje badań, bo przykładowo „nie ma czasu”?

Powiedziałabym, że bycie kobietą jest już ryzykiem samym w sobie. Oczywi-ście tryb życia, zdrowie odżywanie, ak-tywność fizyczna odgrywają ważną rolę w profilaktyce, ale nie gwarantują zdro-wia. Kiedy zachorowałam, byłam osobą

w pełni zdrową, wysportowaną, w naj-wyższej formie. Mimo to choroba mnie dopadła. Wczesne wykrycie jest szansą na mniej agresywne leczenie, zachowa-nie piersi i dalsze życie o dobrej jako-ści. Znajdujemy czas na bieganie, kos-metyczkę, fitness, więc musi się też zna-leźć czas na zadbanie o życie. Trzeba znać dobrze swoje ciało, swoje piersi. Każda zmiana musi być sygnałem, żeby skonsultować się z lekarzem. Samobada-nie musi być nawykiem, bo może ura-tować życie. Najważniejsze jest to, żeby się nie bać.

Jak wygląda życie po leczeniu? Czy można odzyskać na nowo optymizm?

Jestem już 25 lat po zabiegu, jestem ko-bietą bardzo aktywną: jeżdżę na nar-tach, uprawiam wioślarstwo, zdobywam medale. Korzystam w pełni z każde-go dnia. Takie są Amazonki i ich radość nie jest fałszywa, czego możemy do-świadczyć w kontakcie z wolontariusz-

kami i podczas naszych akcji. Oczywi-ście, nie wszystkie kobiety mają tak sil-ną psychikę i nie wszystkie przeżywają zwycięstwo w taki sam sposób. Ale zde-cydowana większość – dzięki konsulta-cjom psychologicznym i warsztatom – odzyskuje równowagę i inaczej patrzy na świat w porównaniu z osobą, która z diagnozą raka się nie zetknęła. Chce-my też razem dawać świadectwo tej ra-dości – stąd organizujemy wspólne za-jęcia sportowe, spartakiady, spotkania. Z dumą nosimy odznaki Amazonek, które są symbolem wewnętrznej siły. Mam wrażenie, że gdziekolwiek nie je-stem, w każdym zakątku Polski, mam tam swoich dobrych przyjaciół, rodzinę. Wszystkie się znamy, wspieramy, jeste-śmy w kontakcie. Społeczność Amazo-nek jest ogromna, rozrasta się cały czas, a nasza wspólna praca daje niesamowi-te efekty.

Dziękuję za rozmowę. Rozmawiał: Artur Olesch

»�W�wieku�39�lat�byłam�pełna�życia.��I�raptem�choroba�miała�mnie��sparaliżować?«


30

p R a k t y k a

OCHRONA ZDROWIA

W POLSCE 107,8 mld zł 6,8 % PKBWYDATKI NA OCHRONĘ ZDROWIA W POLSCE W 2012 ROKU

NAJWIĘKSZY UDZIAŁ W WYDATKACH MAJĄ...

STRUKTURA KOSZTÓW ŚWIADCZEŃ PONIESIONYCH PRZEZ NFZ W 2013 ROKU

WYDATKI NA OCHRONĘ ZDROWIA PUBLICZNE I PRYWATNE

STRUKTURA WYDATKÓW GOSPODARSTW DOMOWYCH NA OCHRONĘ ZDROWIA

STRUKTURA WYDATKÓW GOSPODARSTW DOMOWYCH NA AMBULATORYJNĄ OPIEKĘ ZDROWOTNĄ

JAK POLACY OCENIAJĄ SWÓJ STAN ZDROWIA?

LICZBA OSÓB PRZYPADAJĄCYCH NA APTEKĘ/PUNKT APTECZNY (lata 2000-2013)

PRYWATNE WYDATKI NA OCHRONĘ ZDROWIA JAKO % PKB W 2012 r.(łącznie: 30 271 mln zł)

56,4%SZPITALE

24%SPRZĘT MED.

30,7%AMBULATORIA

67 %POZYTYWNIE

8,6 %NEGATYWNIE

1,9 %

50%

40%

30%

20%

10%

0%2011 2012 2013

lecznictwo szpitalne

refundacja leków

podstawowa opieka zdrowotna

ambulatoryjna opieka specjalistyczna

inne

9

8

7

6

2000

miasta wieś

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

5

4

3

2

1

0

tys.

80

70

60

instytucje rządowe i samorządowe

sektor prywatny

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

50

40

30

20

10

0

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 20125,6%

5,8%

6,0%

6,2%

6,4%

6,6%

6,8%

7,0%

7,2%

7,4%procent PKB

3,1%

6,7%4,6%

47,5%

38,1%

29,0%

2,3%

68,7%

usługi stomatologiczne

usługi pozostałe

leczenie i rehabilitacja w domu pacjenta

usługi specjalistyczne

pomocnicze i pozostałe ambulatoryjne

leki i artykuły medyczne, medyczne dobra trwałego użytku

ambulatoryjna opieka zdrowotna

szpitale i inne zakłady


p R a k t y k a

PRACOWNICY OCHRONY ZDROWIA

LEKARZE

139,6 tys.PIELĘGNIARKI

280 tys.DENTYŚCI

39,5 tys.POŁOŻNE

34,8 tys.FARMACEUCI

30,5 tys.DIAGNOŚCI LAB.

14,3 tys.

LICZBA ABSOLWENTÓW KIERUNKÓW MEDYCZNYCH NA UCZELNIACH WYŻSZYCH (1995–2013)

SZPITALI OGÓLNYCH968

ŁÓŻEK SZPITALNYCH188,4 tys.

(48,9/10 TYS. MIESZKAŃCÓW)

ŚREDNI CZAS POBYTU PACjENTA W SZPITALU

5,4 dnia

ZAKŁADY LECZNICTWA UZDROWISKOWEGO

292

(749 TYS. LECZONYCH OSÓB)

PRAKTYK LEKARSKICH ORAZ STOMATOLOGICZNYCH

6000

(79,4% Z NICH TO PRAKTYKI STOMATOLOGICZNE)

ZESPOŁY RATOWNICTWAMEDYCZNEGO

1472

(3 MLN. WYJAZDÓW DO MIEjSC WYPADKÓW)

LEKARZE UPRAWNIENI DO WYKONYWANIA ZAWODU(STRUKTURA WIEKU)

LEKARZE SPECJALIŚCI Z II STOPNIEM SPECJALIZACJI NA 10 TYS. OSÓB

PRZYCHODNIE(LATA 2005–2013)

STRUKTURA PORAD AMBULATORYjNYCH

KRWIODAWSTWO W POLSCE

Źródło: raport „Zdrowie i ochrona zdrowia 2013”, GUS. Ikony: fl aticon.com

646 tys. osób oddało krew

23 regionalne centra krwiodawstwa

POZ 52,4% SPECjALISTYKA 36,5% STOMATOLOGIA 11,1%

1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 20130

liczba osób w tys.

2

4

6

8

10

12

14

16

medycyna stomatologia farmacja pielęgniarstwo

liczba osób w tys.

0

5

10

15

20

25

30

35

poniżej 35 lat 35–44 45–54 55––64 65 lat i więcej

2005 2010 2012 2013

0

5

10

15

20

25

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

chirurgii

0 0,5 1 1,5 2

chorób wewnętrznychmedycyny rodzinnej

położnictwa i ginekologiianestezjologii i intensywnej terapii

pediatriipsychologiineurologii

radiodiagnostykikardiologii

okulistykichorób płuc

otolaryngologiidermatologii

medycyny pracyonkologii


32

p R a k t y k a

Rozwój wiedzy medycznej i postęp techniki sprawiają, że diagnostyka i leczenie są coraz skuteczniejsze. Nie zawsze jednak działania medyczne wieńczy sukces. Podjęcie odpowiednich kroków może zmniejszyć ryzyko roszczeń w związku z błędami medycznymi.

i natychmiastowego efektu, ale i pod-chodzą do służby zdrowia z dużą nie-ufnością, podsycaną doniesieniami me-dialnymi. Świadczeniobiorcy są wręcz zachęcani przez media i instytucje spe-cjalizujące się w dochodzeniu roszczeń do zgłaszania nieprawidłowości w le-czeniu.

Pojęcie błędu medycznegoBłąd medyczny utożsamiany jest najczęś-ciej z błędem w sztuce lekarskiej. Świad-czenia zdrowotne są jednak udzielane również przez osoby wykonujące inne za-wody medyczne i ich postępowanie także

może wywołać niekorzystne dla pacjen-ta efekty. W związku z tym przyjmuje się, że błąd medyczny to nieumyślne działa-nie lub zaniechanie związane z udziela-niem świadczeń zdrowotnych, które skut-kuje powstaniem szkody.

Do kategorii błędów medycznych za-liczane są różne uchybienia związane z diagnostyką, decyzjami terapeutycz-nymi, organizacją świadczeń, rokowa-niem czy udzieleniem pacjentowi infor-macji związanych z leczeniem, ale także odnoszące się do technicznej strony wy-konywania procedur. Niezależnie jednak

Pułapka błędów medycznych

iWONA MAgDAleNA AleksANDrOWicZ Prawnik w NZOZ „Przychodnia” sp. z o.o.

Na niepewnym gruncieLawinowo rośnie liczba pozwów w spra-wach o błąd medyczny. Wynika to z wie-lu czynników, leżących zarówno po stro-nie personelu medycznego, jak i pacjen-tów. Udzielający świadczeń zdrowotnych wskazują na nadmiar obowiązków biuro-kratycznych i proporcjonalnie mniej cza-su, który mogą poświęcić pacjentowi.

Pacjenci z kolei mają coraz większe oczekiwania dotyczące jakości usług

Foto

: Sto

ckM

onke

ys.c

om /

Fot

er /

CC

BY


p R a k t y k a

od formalnej przyczyny błędu medycz-nego, zasady odpowiedzialności pozo-stają niezmienne.

Rola menedżerówOsoby pełniące funkcje kierownicze w podmiocie leczniczym wywierają znaczący wpływ na ograniczenie ryzy-ka błędu medycznego. Wadliwe decyzje kierownictwa mogą powodować bra-ki w obsadzie medycznej, wyposażeniu lub zaopatrzeniu, które są przyczynami błędów medycznych. Z kolei do działań przeciwdziałąjących błędom medycz-nym można zaliczyć kreowanie polity-ki jakości, odpowiedni dobór kadr i ich właściwe wykorzystanie, a także bieżący nadzór nad praktycznym wdrażaniem ak-tów prawnych i szybka reakcja na wpro-wadzane nowelizacje.

Jednym z głównych elementów za-pewnienia jakości jest przestrzeganie procedur i wypracowanie skutecznych regulacji wewnętrznych. Błędnym jest jednak upatrywanie w systemie jakości rozwiązania wszystkich problemów. Jest to bowiem jedynie narzędzie do popra-wy efektywności zarządzania i nie może być traktowane jako idea sama w so-bie. Polityka jakości, instrukcje czy re-gulamin organizacyjny nie powinny być tworzone według szablonu, bez reflek-sji nad faktycznymi niedoskonałościa-mi w funkcjonowaniu danego podmiotu leczniczego. Dokumenty te powinny po-zostawać w korelacji z realnie występu-jącymi problemami konkretnej jednost-ki i służyć usystematyzowaniu konkret-nych zagadnień.

Złożona struktura podmiotów leczni-czych, ale i niedoskonałe regulacje praw-ne lub ich brak sprzyjają przede wszyst-kim błędom organizacyjnym. Ważne jest takie zorganizowanie pracy, zasad pod-ległości i odpowiedzialności, żeby moż-liwe było szybkie podejmowanie decy-zji przez kompetentne osoby. Istotne jest również precyzyjne określenie zakresu obowiązków, zasad przepływu informa-cji i ustalenia właściwych relacji oraz za-sad podległości i odpowiedzialności per-sonelu.

Działanie personeluKwalifikacje personelu to bez wątpie-nia podstawa skuteczności w sprawo-waniu opieki nad pacjentem. Specyfika zawodów medycznych wymaga jednak stałego poszerzania wiedzy i jej aktua-lizacji. Obowiązujące przepisy dotyczą-ce kształcenia podyplomowego dla po-

szczególnych zawodów są niejasne i nie przynoszą oczekiwanych efektów, ponie-waż nie przewidują istotnych sankcji za niedopełnienie obowiązku edukacyjne-go. Stąd też na zarządzających persone-lem medycznym spoczywa szczególny obowiązek właściwego ukierunkowania podwładnych i zapewnienia warunków dla kształcenia i rozwijania doświad-czenia. Ponadto, przy ustalaniu odpo-wiedzialności za niekorzystne zdarzenie przy udzielaniu świadczeń, z pewnością na korzyść zatrudniającego poczytywa-ne będą inicjatywy na rzecz poszerzania kwalifikacji i umiejętności kadry.

W zapobieganiu błędom medycz-nym pomaga nie tylko wiedza specjali-styczna i doświadczenie osób udzielają-cych świadczeń medycznych. Niezwy-kle istotne jest również łączne zaistnienie dwóch czynników – przestrzegania obo-wiązujących przepisów oraz należytego dokumentowania wszelkich podjętych działań. Właściwie prowadzona doku-mentacja medyczna zawiera rzetelne od-zwierciedlenie wszystkich działań pod-jętych w stosunku do pacjenta. W szcze-gólności istotne jest dokumentowanie wszystkich aspektów relacji z pacjentem, w tym np. agresywnego zachowania pa-cjenta lub jego bliskich. Pisemnego uza-sadnienia wraz z podaniem przyczyn wy-maga również odmowa udzielenia świad-czeń. Jest to bardzo ważne, jeżeli pacjent będzie próbował wykazać, ze opóźnienie leczenia spowodowało u niego poważny uszczerbek na zdrowiu.

Pacjenci często zgłaszają roszczenia, ponieważ mają poczucie krzywdy do-znanej z winy personelu medycznego. W tym kontekście na szczególną uwagę

zasługuje zagadnienie prawidłowej ko-munikacji. Wielu pozwów oraz ich na-stępstw finansowych udałoby się unik-nąć, gdyby pacjentowi spokojnie i rzetel-nie objaśniono, dlaczego osiągnięto taki, a nie inny efekt leczenia. Umożliwienie złożenia pisemnej skargi oraz jej szyb-kie i wnikliwe rozpatrzenie, także bywa skutecznym sposobem rozwiania wątpli-wości pacjenta, bez wchodzenia na dro-gę sądową.

PodsumowanieWprowadzając rozwiązania i procedu-ry dostosowane do potrzeb danego pod-miotu leczniczego trzeba kierować się jego charakterem i możliwościami or-ganizacyjno – technicznymi. Cenne jest również śledzenie bieżących wydarzeń w ochronie zdrowia i orzecznictwa. Ko-rzystniej uczyć się na błędach innych niż własnych i dążyć do wyeliminowania w swojej placówce zagrożeń dla pacjen-tów i personelu.

Na uwagę zasługuje fakt, że roszcze-nia pacjentów dotyczą nie tylko ukarania winnych błędu medycznego, ale i wyeli-minowania ryzyka na przyszłość. Infor-macje o kontrowersyjnych wydarzeniach w innych placówkach powinny stanowić punkt wyjścia dla rozważań nad stanem przygotowania własnej jednostki na po-dobną sytuację. Bezwzględnie konieczne jest wypracowanie procedur reagowania i przekazywania informacji w razie kry-zysu. Zasady muszą być znane całemu personelowi, żeby uniknąć chaosu in-formacyjnego, a przede wszystkim na-ruszenia tajemnicy medycznej poprzez udostępnienie nieuprawnionym osobom danych osobowych pacjenta czy szcze-gółów dotyczących leczenia.

»�Z�punktu�widzenia�przeciwdziałania�błędom�medycznym,�istotne�jest�dokumentowanie�wszystkich�aspektów�relacji�z�pacjentem.«


34

p R a k t y k a

CO NOWEGO?

BEZDOTYKOWY POMIAR TEMPERATURYKiedyś były rtęciowe, potem elektroniczne, a teraz do gry wchodzą termometry zintegrowane ze smartfonem. Wishbone to niewiel-ka przystawka pełniąca rolę termometru na podczerwień. Urządzenie wystarczy umieścić w gnieździe słuchawkowym i przybliżyć do obiektu, którego temperaturę chcemy zmierzyć. Wynik pojawi się na ekranie już po 2 sekundach. Jak zapewniają producenci, jest to najmniejszy termometr na świecie. Przewaga nad tradycyjnymi urządzeniami polega przede wszystkim na tym, że pomiar odbywa się bezdotykowo. Z pomocą specjalnej aplikacji dane można archiwizować i analizować na osi czasu. Wishbone współ-pracuje z system iOS oraz Android. Oprócz temperatury ciała zmierzymy także temperaturę powietrza, wody itd. Pasywny czujnik podczerwieni nie emituje promieniowania, a wbudowana bateria wystarczy na rok pracy urządzenia.

MINI ZESTAW

LEKARZAW przypadku nagłej choroby, zwłaszcza dziecka, bardzo ważne jest szybkie postawienie ogólnej diagnozy stanu zdrowia. Wkrótce stanie się to możliwe dzięki zestawo-wi do wykonywania podstawowych badań w domu – cy-frowemu stetoskopowi i bezdotykowemu termometrowi firmy CliniCloud. Obydwa urządzenia przesyłają wyni-ki pomiarów do smartfona, skąd można je szybko prze-kazać lekarzowi i skonsultować objawy. Komplet będzie dostępny w sprzedaży od czerwca 2015 roku w cenie oko-ło 129 USD.


p R a k t y k a

Źródło i zdjęcia: CliniCloud, Wishbone, Cloud DX, 3medis (Miguel Vaz), UCL

KONTROLER

POSIŁKÓWTen wynalazek ułatwi nadzorowanie diety osobom otyłym, cho-rym na cukrzycę, choroby serca oraz schorzenia układu pokar-mowego. Naukowcy z University of California (Los Angeles) opracowali naszyjnik rejestrujący rodzaj spożywanych posił-ków i napojów. Umieszczony we wnętrzu piezoelektryczny czujnik wychwytuje wibracje związane z przełykaniem i prze-kazuje je do smartfona. WearSens może rozróżniać płyny i po-karmy z dokładnością do 87%.

REWOLUCJA MONITORINGU

KONDYCJITrend samokontroli parametrów życia oraz autodiagnozy wszedł w nową fazę. VITALITY kształtem przypomina słu-chawki nakładane na ramiona, z jedną końcówką umieszcza-ną w uchu. Wbudowane sensory wykonują EKG, mierzą rytm serca, zawartość tlenu we krwi, oddech, temperaturę ciała, ciś-nienie krwi i rytm serca, aktywność fizyczną, spalone kalorie. Grupą docelową są zwłaszcza osoby chcące na bieżąco kontro-lować postępy treningów i wpływ wysiłku fizycznego na for-mę. Zakładając VITALITY do pracy, zintegrowana aplikacja poinformuje o poziomie stresu, nastroju i kreatywności. Pierw-sze 1000 egzemplarzy pojawi się w sprzedaży w grudniu 2015 roku. Cena: ok. 350 USD.

STRAŻNIK DAWKOWANIA DLA

SENIORAKolejne inteligentne urządzenie, którego zadaniem jest czu-wanie nad systematycznym zażywaniem leków. Elektronicz-ny kalendarz farmakoterapii sygnalizuje porę kolejnej dawki. 3medis zaprojektowano z myślą o osobach starszych – na ekra-nie urządzenia pojawia się zdjęcie leku, godzina zażycia leku i dane o dawce. Istnieje możliwość włączenia komend głoso-wych. Uwagę przyciąga nowoczesny design.


3�

p R a k t y k a

By 2060one in three Europeans

will be over 65.

Costs for care are rising sharply.

If we don’t change our systems for health and social care,

we will not have the money and the people to guarantee a good and healthy life for all.

If we reinvent our systems for

health and social care,

innovative new ICT-products

and servicescan help us deliver better

and cheaper care for all.

The ratio of working people

to the ‘inactive’ others is shifting

from 4 to 1 today to 2 to 1 by 2060.Today 2060

Europe is ageing.

The Silver Economy

Active and healthy ageing offers also

great opportunities.If we are prepared to change our systems for health

and social care, we can benefit from those.

Ageing in good health allows us to

Europe has what it takes to benefit from these new opportunities

Today Europeans over 65 have a spending capacity of

over €3,000 billion.

The Silver economy offers

new highly skilled tech jobs

but also the opportunity for

low qualified population to reskill.

@SilverEcoEU

Travel

Work for more years

Learn new things

General Practitionermonitors online progress

Social Servicesactivate regular visits

of carer and social worker

Electronic Health Record

Prepare our homes for living independently for the many years to come

A solid R&I base in European industry.

New ICT productssuch as

care robotics

A host of SMEs & start-ups

are now developing

Health mobile applications

that assist with tracking

Big pharma companies are developing

integrated therapeutic solutions


p R a k t y k a


will be over 65.












Europe is ageing.

The Silver Economy












@SilverEcoEU

Travel

Work for more years

Learn new things








care robotics


are now developing






will be over 65.












Europe is ageing.

The Silver Economy












@SilverEcoEU

Travel

Work for more years

Learn new things








care robotics


are now developing






will be over 65.












Europe is ageing.

The Silver Economy












@SilverEcoEU

Travel

Work for more years

Learn new things








care robotics


are now developing






38

o p I n I e

MArek kuBicki

Z punktu widzenia pracodawcy, sformu-łowanie „badania profilaktyczne” zawie-ra w sobie pewną dwuznaczność i jest ra-czej interpretowane w kategoriach ba-dania w ramach medycyny pracy, a nie profilaktyki prozdrowotnej. Choć zgod-nie z ustawą, poza obowiązkowymi ba-daniami wstępnymi, okresowymi i kon-trolnymi, wskazanymi w artykule 6 *, do zadań pracodawcy należy także realizo-wanie i promowanie profilaktycznych programów zdrowotnych, w tym:

– inicjowanie i realizowanie promocji zdrowia, a zwłaszcza profilaktycznych programów prozdrowotnych, wynika-jących z oceny stanu zdrowia pracują-cych;

– inicjowanie działań pracodawców na rzecz ochrony zdrowia pracowników i udzielania pomocy w ich realizacji, a w szczególności w zakresie:– informowania pracowników o zasa-

dach zmniejszania ryzyka zawodo-wego,

– wdrażania zasad profilaktyki zdro-wotnej u pracowników należących do grup szczególnego ryzyka,

– tworzenia warunków do prowadze-nia rehabilitacji zawodowej,

– wdrażania programów promocji zdrowia,

– organizowania pierwszej pomocy przedmedycznej.

Na tego typu działania decydują się przede wszystkim duże zakłady pra-

cy. W przypadku mniejszych firm, pra-cownicy mogą liczyć jedynie na szcze-pienia przeciwko grypie lub abonamen-ty medyczne. Stworzenie dedykowanych dla danej grupy zawodowej programów prozdrowotnych i badań przesiewowych, które mają wychwycić początki choro-by i działać jak zgodna z definicją pro-filaktyka (w przeciwieństwie do abona-mentów, które działają głównie ex post: zachorowałem – udaje się do specjalisty lub wykonuję badanie) jest nadal rzad-kością.

Identyfikacja potrzebNajczęściej to inspektor BHP albo dział kadr – na podstawie danych statystycz-nych lub jeszcze częściej tzw. „po-wszechnej wiedzy” – decyduje o tym, jakie choroby i zagrożenia występują w firmie (np. praca przy taśmie ozna-cza wymuszoną pozycję, ryzyko chorób układu kostno-szkieletowego). Drugie – równie częste rozwiązanie – to czekanie na propozycje dostawcy usług medycz-nych. Na podstawie swojego doświad-czenia, czy współpracy z innymi firma-mi, tego samego typu świadczeniodawca

Zysk w zapobieganiu

Foto: dangoodwin / Foter / CC BY-SA

Firmy ograniczają swoje zaangażowanie w zdrowie pracowników do abona-mentów medycznych i szczepień ochronnych. I tracą, ponieważ uruchomienie dobrze opracowanego programu profilaktyki i promocji zdrowia może zmniejszyć absencję kadry oraz wzmocnić kulturę organizacyjną.


o p I n I e

medyczny może samodzielnie doradzić, co „sprawdziło się” i z dużym prawdopo-dobieństwem powinno przyjąć się także w danym zakładzie.

W bardzo nielicznych przypadkach prowadzona jest faktyczna analiza zwol-nień, występujących jednostek chorobo-wych. Jest to możliwe prawie tylko i wy-łącznie wtedy, gdy świadczeniodawca medyczny, poza medycyną pracy, do-starcza także abonament bądź ubezpie-czenie medyczne gwarantujące dostęp do wizyt u specjalistów i diagnostyki. W ten sposób, na podstawie historycz-nych danych, proponuje się niezbędne dla promocji zdrowia i profilaktyki ba-dania i inicjatywy.

Równie ważne są dane dotyczące wieku pracowników (inne programy dla ludzi młodych i seniorów), płci (zwłasz-cza, gdy występuje dominacja jednej płci – szwalnie, górnictwo), a nawet re-gionu (choć zanieczyszczenie na Śląsku spadło w ostatnich latach, nadal choroby płuc częściej występują w tej części Pol-ski lub np. w bardzo zanieczyszczonym Krakowie).

Selekcja programówDemokracja jest najlepszym z istnie-jących systemów, niestety nie jest sy-stemem doskonałym. Są jednak firmy, które uważają, że to pracownicy najle-piej wiedzą, czego chcą, a tym samym to oni powinni zadecydować, jakie pro-gramy profilaktyczne należy wprowa-dzić. Zostawiając wybór pracownikom, trzeba ograniczyć liczbę programów pro-filaktycznych, opisać kilka z nich, wy-cenić i dopiero tak przygotowane od-dać pod głosowanie. Nawet przy najlep-szych rozwiązaniach nie zadowolimy wszystkich.

Druga ze szkół mówi, że dając ko-muś coś do wyboru, otwieramy drzwi do dyskusji. A tych drzwi tak łatwo za-mknąć się już nie da. Zwłaszcza w przy-padku zakładów pracy z silnymi związ-kami zawodowymi proces decyzyjny jest wydłużony – zatwierdzanie poszczegól-nych pakietów wymaga akceptacji or-ganizacji związkowych. Dlatego część z zakładów pracy podejmuje decyzje na szczeblu działu personalnego albo zarzą-du, nawet nie informując pracowników, że mogą w czymś wybierać.

Koszt kontra oszczędnośćNiewątpliwie z punktu widzenia kosztów bezpośrednich profilaktyka zdrowotna jest najczęściej traktowana jako element benefitów pracowniczych, wykonywania zadań wynikających z ustawy. Wniosek: dla pracodawcy jest to koszt. W niewie-lu przypadkach firmy traktują programy profilaktyczne jako inwestycję w zdro-wie kadry, przyczyniającą się do spad-ku absencji chorobowej, a tym samym – stanowiącą wymierną korzyść dla pra-codawcy (np. niepłacenie za czas, kiedy pracownika nie ma w firmie przy zwol-nieniu do 30 dni, brak konieczności za-stępstwa przy stanowiskach produkcyj-nych; pośrednie – brak czasu niezbęd-nego na wdrożenie nowego pracownika czy utraconych szans na zysk – przy pra-cownikach na stanowiskach menedżer-skich).

Szeroko zakrojoną analizę opisują-cą te zagadnienie wykonano na bardzo dużej grupie docelowej w Danii. Bada-nie jednoznacznie wykazało, że wdroże-nie dodatkowej opieki medycznej (w tym konkretnym przypadku chodziło głównie o opiekę rehabilitanta/fizjoterapeuty oraz

ZMNIEjSZENIE ABSENCjI PRACOWNIKÓWW WYNIKU WPROWADZENIA PROFILAKTYKI ZDROWOTNEj

Badanie na podstawie danych Falck Healthcare oraz Pension Denmark: Morten Sabby Pedersen i Jacob Nielsen Ardent, „Can health promotion in the workplace save public money? Evidence from quasi-experiment in Denmark” Health Economics Paper 2012:6 University of Southern Denmark.

Absencja krótkoterminowa Absencja długoterminowa(do 3 tygodni) (ponad 3 tygodnie)

HYDRAULICY 4–7% brak danych

ELEKTRYCY 6–10% 19%

PRACOWNICY LINIOWI SEKTORA SPOŻYWCZEGO 15% 20%


40

o p I n I e

prostych badań profilaktycznych) spowo-dowało istotny spadek absencji chorobo-wych, a tym samym oszczędność, zarów-no dla przedsiębiorcy, jak i dla budżetu. Jednak ten sposób myślenia nie jest roz-powszechniony w polskich firmach i klu-czem, według którego wybierane są pa-kiety profilaktyczne, jest przede wszyst-kim cena i potencjalne zainteresowanie pracowników, a nie długookresowy, mie-rzalny interes firmy.

Darmowe badania – szkoda czasuChoć dla osób niewtajemniczonych w prowadzenie dużych programów pro-filaktycznych wydaje się to dziwne, to najlepsze projekty mogą upaść na etapie wdrożenia. Darmowe szczepienia, z któ-rych nikt nie korzysta, badania przesie-wowe, z których co roku korzysta wciąż ta sama grupa najlepiej zorientowanych pracowników, czy też wizyty u specjali-stów, z których na 100 wolnych termi-nów zapełnia się 7.

Firma może wydawać majątek na zdrowie pracowników, którzy nie tylko nie korzystają z abonamentu medycz-nego, gdy są chorzy, ale tym bardziej

nie mają chęci myślenia o swoim zdro-wiu, kiedy nic bezpośrednio im nie do-lega: „nic mnie nie boli więc po co mam chodzić do lekarza”. O tym, że po prze-kroczeniu pewnego wieku powinno się cyklicznie wykonywać niektóre bada-nia, np. w celu wykrycia na wstępnym etapie choroby nowotworowej, w teorii wiedzą wszyscy. Gorzej ze zwalczeniem potocznego przekonania, że: „lepiej nie wiedzieć, co mi dolega” bądź „w pew-nym wieku, jak się odda w ręce lekarza, to zawsze jakąś chorobę znajdzie”.

Stąd placówka medyczna we współ-pracy z przedsiębiorcą musi przygoto-wać plakaty, materiały promocyjno-re-klamowe, ulotki, mailing. A sama firma – rozpropagować tę wiedzę w intranecie, we współpracy ze związkami zawodo-wymi, na tablicy informacyjnej bądź w inny, charakterystyczny dla danej or-ganizacji sposób.

Czasem nic nie działa lepiej niż przy-stojny ratownik medyczny, ładna pielęg-niarka, czy młodzi i atrakcyjni lekarze. Choć z jednej strony nie ma się czym chwalić, że poza kwalifikacjami mery-torycznymi zespół do przeprowadzania

akcji profilaktycznej dobiera się także pod względem urody. Gdy dzięki ener-gicznemu ratownikowi ktoś nauczy się, jak ratować życie, dla miłej i elokwen-tnej pielęgniarki zgodzi się na ukłucie i pobranie krwi do badań laboratoryj-nych, to być może warto mieć te poza-merytoryczne czynniki dotarcia do pra-cowników na względzie przy planowa-niu kampanii informacyjnej.

Profi laktyka czy leczenie?Patrząc na popularność abonamentów medycznych i profilaktycznych progra-mów zdrowotnych oraz programów pro-mujących zdrowie można zauważyć, że to abonamenty są zdecydowanie bardziej popularne, a programy profilaktyczne stanowią znikomy, często niedoceniany element. Są raczej kwiatkiem do kożu-cha niż faktycznym działaniem. Jest to tym dziwniejsze, że abonament medycz-ny wspiera leczenie osób, które już za-chorowały. Z kolei profilaktyka pozwala na zapobieganie chorobom, które jeszcze nie wystąpiły lub znajdują się w począt-kowej fazie rozwoju. I choć mądrość lu-dowa mówi, że: „łatwiej zapobiegać niż leczyć”, prawie nigdy nie działamy zgod-nie z tymi słowami.

* Jednolity tekst ustawy o służbie medycy-ny pracy, dz. U. Warszawa, dnia 4 września 2014 r. Poz. 1184

Marek Kubicki, MBA dla Kadry Medycz-nej na Akademii Leona Koźmińskiego, Dyrek-tor ds. Rozwoju odpowiadający za otwiera-nie nowych placówek oraz akwizycje w Falck Medycyna. Pracował bądź współpracował m.in. z EMC Instytut Medyczny, Medicover, Enel-Med.

»�Nadal�zbyt�rzadko�fi�rmy�traktują�programy�profi�laktyczne�jako�inwestycję�w�zdrowie�kadry.«

Foto: Uitleg & tekst / Foter / CC BY

r e k l a m a


o p I n I e

Foto: Uitleg & tekst / Foter / CC BY

Cała nadzieja w przychodachSzpitale coraz lepiej radzą sobie z ra-cjonalizacją kosztów działalności, ale poprawę wyników finansowych blokują ograniczone możliwości generowania przychodów. Dodając do tego niezmienną od kilku lat pulę środków w systemie ochrony zdrowia i upolitycznienie procesów komercjalizacji, rokowania na przyszłość nie są optymistyczne. O sytuacji polskich szpitali rozma-wiamy z Urbanem Kielichowskim, członkiem zarządu Magellan S.A.

Raport „Sytuacja finansowa szpitali w Pol-sce” wskazuje m.in. na pogarszającą się płynność finansową placówek. Które ze zmian są szczególnie niepokojące?

Patrząc na zagregowane wyniki na przestrze-ni ostatnich czterech lat można stwierdzić, że pozycja szpitali publicznych niewiele się zmienia. Utrzymuje się stan, w którym ok. ¾ szpitali publicznych odnotowuje straty na poziomie podstawowym – operacyjnym. Ina-czej mówiąc, większość placówek traci na re-alizacji zakontraktowanych w NFZ procedur. Sytuacja ta jest niemal stała od 2010 roku.

Nie oznacza to, że 75% szpitali przyno-si straty. Jeśli spojrzymy na wyniki całkowi-te, to zauważymy coś niemal odwrotnego. W tym przypadku, ponad 60% SPZOZ-ów to jednostki rentowne, a ok. 40% – nieren-towne. Wpływ na to mają dwa fakty. Z jed-


42

o p I n I e

nej strony szpitale starają się generować przychody z pozostałej działalności oraz otrzymują dotacje od swoich właścicie-li. Innym czynnikiem są korzystne dla finansów szpitali zmiany w przepisach księgowych wprowadzone w życie od 2012 roku. W rezultacie ok. 60% szpitali publicznych od 2012 roku w swych rocz-nych sprawozdaniach wskazuje dodatnie wartości w pozycji „wynik netto”.

Negatywną tendencją ostatnich lat jest systematycznie pogarszanie się – od 2009 roku – płynności bieżącej, a więc zdolności do regulowania zobowiązań. Od 2011 roku wskaźnik ten kształtuje się poniżej jednego punktu, co oznacza, że szpitale mogą mieć (okresowe lub trwa-łe) kłopoty z regulowaniem swoich bie-żących zobowiązań.

Jednostajna sytuacja finansowa nie oznacza, że wewnątrz sektora nic się nie dzieje. Szpitale sukcesywnie starają się zwiększać swoją efektywność. Wi-dać to wyraźnie po strukturze kosztów. Można zaobserwować pozytywne trendy w kosztach amortyzacji oraz zużycia ma-

teriałów i energii. Sugeruje to, że szpitale inwestują, a także więcej wydają na leki i materiały do leczenia.

Na przestrzeni ostatnich 6 lat wi-dać wyraźnie tendencję do ograniczania kosztów osobowych i kupowania czę-ści usług na zewnątrz. Świadczy o tym wzrost udziału kosztów usług obcych.

Co stanowi obecnie największy prob-lem finansowy placówek stacjonarnej opieki zdrowotnej?

Patrząc przekrojowo na sytuację szpi-tali, będzie to baza przychodowa. Jest już coraz mniej nieefektywności kosz-towych, choć pewnie jeszcze niejedną można by znaleźć. Szpitale coraz lepiej zarządzają finansami i zasobami, jakie posiadają. Problemem jest strona przy-chodowa. Placówki szpitalne mają ogra-niczoną możliwość generowania wyż-szych przychodów, co potencjalnie umoż-liwiałoby posiadane zaplecze sprzętowe i osobowe. Z jednej strony determinująca jest wysokość kontraktu z NFZ, z drugiej

– ograniczone możliwości generowania przychodów z innych źródeł. Jeśli przyj-rzymy się bliżej jednostkom, które od-notowały w ostatnich latach dobre wyni-ki finansowe, to za kulisami większości sukcesów – oprócz dobrej kadry zarzą-dzającej, która jest warunkiem koniecz-nym – stoi wzrost przychodów. Jednostki cechujące się stałymi lub zmniejszający-mi się przychodami, rzadko legitymują się dobrymi wynikami finansowymi.

Jak procesy przekształceń szpitali w spółki prawa handlowego wpłynę-ły na rynek szpitali? Dlaczego nadal niewiele podmiotów decyduje się na taki zabieg?

Wokół tematu narosło wiele mitów i prze-kłamań, a decyzja o przekształceniu szpi-tala stała się kategorią bardziej politycz-ną niż ekonomiczną. Oczywistym jest, że samo przekształcenie nie gwarantuje szpitalowi osiągnięcia rentowności czy wzrostu przychodów. Jest jedynie szansą na bardziej elastyczną formułę pracy. Je-śli w związku z przekształceniem nie na-stępuje restrukturyzacja zadłużenia i po-prawa efektywności, sam proces nicze-go nie zmienia. Dla samorządów decyzja o przekształceniu szpitala wiąże się za-tem z szeregiem ryzyk, tak politycznych (opozycja może to wytknąć w kampanii wyborczej), jak i społecznych (restruktu-ryzacja może powodować obawy części pracowników przed zwolnieniami).

W efekcie samorządy chętniej prze-kształcają placówki, gdy mają szanse na zminimalizowanie wymienionych ryzyk, m.in. poprzez dodatkowe bodźce ekono-miczne. Taką sytuację mieliśmy zarówno podczas trwania programów oddłużenio-wych w pierwszej dekadzie tego wieku (tzw. Plan A i Plan B), jak i przy okazji wdrażania ustawy o działalności leczni-czej. Z chwilą, gdy bodźce zachęcające do procesu przekształceń zniknęły, chęć samorządów do komercjalizacji szpitali znacząco zmalała – musiałyby wziąć na siebie wszelkie ryzyka i koszty procesu. Tezę tę obrazują dane z 2013 i 2014 roku. W 2013 roku samorządy decydujące się na przekształcenie swoich szpitali mo-gły liczyć na dotację i umorzenia zobo-wiązań publicznoprawnych. Skomercja-lizowanych zostało wtedy 28 szpitali, co było rekordem w całej historii przekształ-ceń. Suma oddłużenia, jaka wpłynęła do szpitali w rezultacie tego procesu, prze-kroczyła kwotę 500 mln zł. W 2014 r. nie było już możliwości ubiegania się o do-

»�Placówki�szpitalne�mają�ograniczoną�możliwość��generowania�wyższych�przychodów,�co�potencjalnie�umożliwiałoby�posiadane��zaplecze��sprzętowe�i�osobowe.«


o p I n I e

tację. Procesowi przekształceń nie po-magał również rok wyborczy. W okresie kampanii wyborczej, samorządy wolały nie prowokować społecznie wrażliwego tematu, często utożsamianego z prywa-tyzacją, by nie stał się on łatwą pożyw-ką dla opozycji. W rezultacie liczba prze-kształceń w 2014 r. roku spadła do 7.

A co z ciągnącym się od dłuższego czasu problemem zadłużenia?

Wskaźniki płynności oraz wskaźnik zo-bowiązań do przychodów – w ujęciu kil-kuletnim – wskazują jednoznacznie na

tendencje niekorzystne dla szpitali. Wy-nika to z faktu, że od kilku lat nie zmie-niała się znacząco pula środków w sy-stemie. Jej wysokość jest uzależniona od kwoty składek na ubezpieczenie zdro-wotne, z kolei ostatnia podwyżka skład-ki miała miejsce w 2007 roku. Podob-ne wnioski można wyciągnąć analizując dane publikowane przez Ministerstwo Zdrowia. Statystyki ministerialne obra-zują poziom zobowiązań ogółem oraz zobowiązań wymagalnych SPZOZ-ów, jednak nie odzwierciedlają całego ryn-ku, ponieważ z roku na rok grupa ta suk-cesywnie kurczy się, chociażby z uwa-

gi na procesy przekształceniowe. Warto wspomnieć, że w formule NZOZ funk-cjonuje już ponad 170 szpitali, które na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat zo-stały skomercjalizowane. Pomimo kur-czącej się bazy SPZOZ-ów, poziom zo-bowiązań szpitali stale utrzymuje się na poziomie ponad 10 mld zł, a poziom zo-bowiązań wymagalnych oscyluje wokół 2 mld zł. Rok 2013 przyniósł zauważalny spadek poziomu zobowiązań – zarówno na poziomie ogólnym, jak i zobowiązań wymagalnych – z uwagi na procesy ko-mercjalizacji, które zaowocowały oddłu-żeniem sektora na kwotę ponad 0,5 mld zł. Kiedy procesy komercjalizacji mocno osłabły, w 2014 roku poziom zobowiązań SPZOZ-ów z kwartału na kwartał znów zaczął rosnąć. Wskazuje to jednoznacz-nie, że poziom zobowiązań SPZOZ-ów bez dodatkowych zastrzyków gotówki z zewnątrz, nie poprawia się.

Możemy liczyć na jakieś znaczące zmiany w kolejnych latach?

Porównanie krajowych wydatków prze-znaczanych na zdrowie do średniej euro-pejskiej jest bezlitosne. Analizując wy-datki, jako procent Produktu Krajowe-go Brutto (PKB), jest to około ¼ mniej niż dla statystycznego Europejczyka. Je-śli nie zwiększymy skali środków w sy-stemie, przykładowo poprzez dodatko-we ubezpieczenia zdrowotne, będziemy skazani jedynie na wzrost organiczny budżetu, będący pochodną kondycji go-spodarki, czyli głównie wzrostu wyna-grodzeń i skali bezrobocia. Z kolei te dwa determinanty są pochodną cyklu koniunkturalnego, w jakim się znajduje-my. Na szczęście ostatnie lata są dość po-myślne dla puli składek zbieranych przez NFZ. Brak rozwiązań pozwalających na zwiększenie środków w systemie skazu-je Ministerstwo Zdrowia i NFZ na szu-kanie rozwiązań poprzez zmianę alokacji budżetów. Służą temu wdrażane od no-wego roku pakiety – kolejkowy i onko-logiczny. Przypomina to nieco stare po-rzekadło, że „od mieszania łyżeczką her-bata nie stanie się słodsza”.

Dziękuję za rozmowę. Rozmawiał: Artur Olesch

SZPITALE WEDŁUG RENTOWNOŚCI NETTO ORAZ RENTOWNOŚCI PROCEDUR

100%

80%

60%

40%

20%

0%

100%

80%

60%

40%

20%

0%

58%

42%

2009

49%

51%

2010

41%

59%

2011

szpitale wg rentowności netto

60%

40%

2012

61%

39%

2013 2009 2010 2011

szpitale wg rentowności procedur

rentowne

2012

47%29% 25% 29% 26%

53%71% 75% 71% 74%

2013

nierentowne

PŁYNNOŚĆ BIEŻĄCA SZPITALI1,10

1,05

1,00

0,95

0,90

0,85

0,80

1,09

2009

1,02

2010

0,98

2011

0,92

2012

0,93

2013

KOSZTY W SZPITALACH100%

80%

60%

40%

20%

0%2009

materiały i energia

usługi obce

wynagrodzenia i narzuty

inne

amortyzacja

52,4%

1,4%

25,9%

15,1%

5,2%

2010

51,3%

1,4%

26,3%

15,6%

5,4%

2011

50,0%

1,4%

26,3%

16,4%

5,7%

2012 2013

48,5%

1,6%

26,4%

17,6%

5,9%

47,6%

1,7%

26,5%

18,6%

5,6%

ZOBOWIĄZANIA POLSKICH SZPITALI12000

10000

8000

6000

4000

2000

02009

zobowiązania

zobowiązaniawymagalne

9628

2242

−4,6%

2010 2011 2012 2013 2014

3,5%

10238

2119

9922

2016

5,6%

3,2%

5,2%

10661

2474

−4,6%

−6,9%

−18,5%

10384

2317

−4,6%

2,7%

6,8%

9963

2139

−4,6%

4,2%

8,3%−4,6%


44

S t a t y S t y k I I p R o g n o z ymonI toR z jaw ISk ep IdemIolo gIc z n yc h

Koszty całkowiteW przeliczeniu na 1000 mieszkańców

koszty leczenia w lutym 2015 roku osiąg-nęły wartość 66 058 zł, co jest rezultatem tylko o 512 zł niższym w porównaniu ze styczniem 2015 roku. Prognozuje się, że ogólne koszty leczenia dla całego roku 2015 uplasują się na poziomie 782,4 tys. zł (o 42 tys. zł więcej niż w roku 2014).

Cztery województwa zanotowały wyższy poziom kosztów w lutym w po-równaniu ze styczniem 2015 roku, a mia-nowicie: lubelskie, opolskie, małopol-skie i łódzkie. Jednak wzrost ten nie prze-kraczał 2,5 punktu procentowego (p.p.). Najniższe koszty ogóle osiągnęło woje-wództwo opolskie (poniżej 49 tys. zł), najwyższymi kosztami wyróżniały się województwa: mazowieckie (78,1 tys. zł), dolnośląskie (73,5tys. zł) i małopol-skie (70,4 tys. zł).

Według prognoz, najniższe koszty cał-kowite w całym roku 2015 uzyskają wo-jewództwa: kujawsko-pomorskie (657,6 tys. zł), opolskie (683,6 tys. zł). Pozo-stałe województwa osiągną wyniki po-wyżej 700 tys. zł. Najwyższe koszty le-czenia prognozuje się w woj. dolnoślą-skim (985,4 tys. zł), mazowieckim (979,7 tys. zł) i podlaskim (915,9 tys. zł). Ża-den inny region nie uzyska wyniku po-wyżej 900 zł.

AlergiaKoszty alergii w lutym wzrosły nie-

znacznie (o 31 zł) w porównaniu ze stycz-niem i wyniosły 1 077 zł (w przeliczeniu na 1000 mieszkańców). W roku 2015 koszty leczenia alergii wyniosą 19 930 zł, czyli o 1,5 tys. zł więcej niż w roku 2014, ale o 1,2 tys. zł mniej niż w 2013 roku.

Tylko cztery województwa odnotowa-ły wzrost kosztów leczenia alergii w lu-tym w porównaniu ze styczniem i były to: podkarpackie, małopolskie, podlaskie i mazowieckie (tylko woj. podkarpackie i małopolskie wyróżnia wzrost o więcej niż 1 p.p., kolejno o: 15,9 p.p. oraz 6,8 p.p.). Najwyższymi kosztami w lutym ce-chowały się województwa mazowieckie (1,5 tys. zł) i dolnośląskie (1,3 tys. zł). Na przeciwległym biegunie znalazło się wo-jewództwo opolskie (647 zł).

Najwyższe koszty w całym roku 2015 osiągną województwa mazowieckie (27,9 tys. zł), dolnośląskie (24,8 tys. zł) oraz łódzkie (21,5 tys. zł). Najniższe kosz-ty prognozuje się dla województw war-mińsko-mazurskiego i świętokrzyskiego (jako jedyne w kraju nie osiągną wyniku powyżej 16 tys. zł).

Grypa i przeziębienieW lutym 2015 roku grypa i przeziębie-

nie kosztowały 4 622 zł, czyli o 537 zł wię-cej niż w ubiegłym miesiącu i aż o 2 412 zł więcej niż w lutym ubiegłego roku. Cały rok 2015 zamknie się kwotą w wysoko-ści 37 516 zł, prognozowane koszty będą więc o 2 513 zł wyższe od kosztów z roku 2014.

Najniższe koszty grypy i przeziębienia w lutym 2015 roku osiągnęły wojewódz-twa: warmińsko-mazurskie i świętokrzy-skie (poniżej 3,4 tys. zł). Najbardziej kosztotwórczymi okazały się regiony: mazowieckie i dolnośląskie (powyżej 5,7 tys. zł). W porównaniu do stycznia, swój wynik kosztowy najbardziej zwięk-szyły województwa małopolskie, wiel-kopolskie i dolnośląskie (wzrosty kolej-no o 26,2%, 15% i 14,6%). Największe procentowe spadki dla badanego okre-su odnotowano w podkarpackim (spadek o 11,1%) i lubelskim (spadek o 10,6%).

Prognozuje się, że tylko województwa świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie nie przekroczą kwoty 28 tys. zł dla ca-łego roku 2015. Najwyższymi kosztami odznaczać się będą województwa: mazo-wieckie (46,8 tys. zł), dolnośląskie (43,7 tys. zł) i podlaskie (40 tys. zł) – jako jedy-ne w kraju przekroczą próg 40 tys. zł.

Monitor zjawisk epidemiologicznychKOSZTY OGÓLNE LECZENIA KOSZTY GRYPY I PRZEZIĘBIENIA KOSZTY ALERGII

ZMIANA MIESIĘCZNA W LUTYM W STOSUNKU DO STYCZNIA

DANE ZA 2015 ROK ZE ZMIANĄ W STOSUNKU DO 2014 ROKU

STYCZEń 2015 LUTY 2015

66 570 zł 66 058 zł

WARTOŚĆ ZMIANY

–512 złSTYCZEń 2015 LUTY 2015

4 085 zł 4 622 zł

WARTOŚĆ ZMIANY

+537 złSTYCZEń 2015 LUTY 2015

1046 zł 1077 zł

WARTOŚĆ ZMIANY

+31 zł

ROK 2014 ROK 2015

18 380 zł 19 930 zł

TREND PROGNOZY

+1 550 złROK 2014 ROK 2015

35 003 zł 37 516 zł

TREND PROGNOZY

+2 513 złROK 2014 ROK 2015

740 305 zł 782 389 zł

TREND PROGNOZY

+42 084 zł

DOrOtA ZAchArZeWskA, Zakład Analiz statystycznych, kAMsOFt s.A.

* wszystkie dane w tekście i tabeli – w przeliczeniu na 1000 mieszkańców



»�Ogólne�koszty�leczenia�w�lutym�2015�roku�uplasowały�się�na�poziomie�podobnym�do�ubiegłego�miesiąca.«

dane bieżące prognoza

kosz

ty, t

ys. z

ł

Ogólne koszty leczenia (zakup środków farmaceutycznych) przypadające na 1000 mieszkańców

prognoza

prognoza prognoza prognoza



STYCZEŃ LUTY MARZEC

KWIECIEŃ MAJ CZERWIEC

LIPIEC SIERPIEŃ WRZESIEŃ

PAŹDZIERNIK LISTOPAD GRUDZIEŃ


4�



kosz

ty, t

ys. z

ł

Koszty grypy i przeziębienia przypadające na 1000 mieszkańców

prognoza




»�Koszty�leczenia�grypy�i�przeziębienia�w�lutym�mogą�okazać�się�najwyższe�w�całym�2015�roku.«








kosz

ty, t

ys. z

ł

Koszty alergii przypadające na 1000 mieszkańców

prognoza




»�Koszty�leczenia�alergii�w�lutym�nieznacznie�wzrosły�w�porówaniu�ze�styczniem.«






48

S t a t y S t y k I I p R o g n o z yS t Ruk t uR a dy S t Ry buc j I l eków

STATYSTYKA MIESIĄCA (LUTY 2015) ORAZ TRENDY W STOSUNKU DO STYCZNIA 2015

ŚREDNIA CENA ZA OPAKOWANIE LEKU ŚREDNI OBRÓT W APTECE ŚREDNIA WARTOŚĆ TRANSAKCJI

17,11 zł 17�,5 tys. zł 20,25 zł

ŚREDNIA LICZBA PACJENTÓW W APTECE POZIOM REFUNDACJI WARTOŚĆ SPRZEDAŻY NA PACJENTA

3530 osób 25,80 % 50,00 zł

DZień/gODZiNA O NAJWiĘksZyM OBrOcie TYDZIEń Z NAJWIĘKSZĄ LICZBĄ KLIENTÓW NAJWIĘKSZY WZROST SPRZEDAŻY

WTOREK | 11.00–12.00 22–28 LUTEGO UKŁAD ODDECHOWY

DOrOtA ZAchArZeWskA, Zakład Analiz statystycznych, kAMsOFt s.A.

Struktura dystrybucji leków

Obrót w statystycznej aptece w lutym 2015 roku osiągnął poziom 176,5 tys. zł (o 2 tys. zł mniej w stosunku do stycz-nia 2015). Luty 2014 roku odznaczał się niższym obrotem od lutego 2015 aż o 12 tys. zł. Wartość rynku farmaceutycznego zamknęła się w wartości 2 mld 538 mln (o 12,5% więcej niż przed rokiem).

Prognozuje się, że obrót statystycz-nej apteki w roku 2015 zanotuje poziom 2 084 tys. zł, co będzie wynikiem o 2% wyższym od roku 2014. Wartość obro-tu dla całego rynku aptecznego wyniesie 30,1 mld zł – o 5,5% więcej niż w roku 2014 i aż 8,3% więcej niż w roku 2013. Według tych samych prognoz, wartość refundacji na poziomie statystycznej ap-teki osiągnie wielkość 554,2 tys. zł, co w przeliczeniu na cały rynek apteczny oznaczać będzie wartość 8 mld zł (5,3% więcej niż w roku 2014 i o 12,3% więcej niż w roku 2013).

Sprzedaż odręczna w lutym 2015 roku wyniosła 72,7 tys. zł (poziom statystycz-nej apteki) oraz 1 045,2 tys. zł (dla całego rynku aptecznego). Oznacza to około 3% procentowe spadki w porównaniu z ubie-głym miesiącem. Sprzedaż na recepty re-fundowane oraz sprzedaż na recepty peł-nopłatne wzrosła. Dla całego rynku far-maceutycznego recepty wygenerowały sprzedaż na poziomie, odpowiednio, 928,5 tys. zł oraz 545,3 tys. zł.

Najwyższy obrót w statystycznej apte-ce zanotowano w dniu 17 lutego ze śred-nim wynikiem 9 453 zł; drugi najwyż-szy obrót (9 062 zł) odnotowano dzień później – 18 lutego. Dla czterech dni (10,11,13 i 27 lutego) średni obrót mieś-cił się w przedziale 8 000 – 8 999 zł, a dla 12 dni w przedziale 7 000 – 7 999 zł. Naj-mniejsze obroty odnotowano 1 i 8 lute-go (poniżej 800 zł). Najwyższym średnim obrotem spośród wszystkich dni tygodnia

charakteryzowały się wtorek (8 116 zł) oraz środa (8 035 zł). Analogicznie do kil-ku ostatnich miesięcy, w lutym najwięk-szy ruch w aptece notowano w przedziale godzinowym od 11.00 do 12.00, niewie-le mniejszy pomiędzy godzinami 10.00 a 11.00 oraz 12.00 a 13.00.

Porównując wyniki z lutego i stycznia można zauważyć, że tylko cztery spo-śród wszystkich grup leków z podzia-łu ATC odnotowały wzrost sprzedaży (z poziomu statystycznej apteki): układ oddechowy (o 2 380 zł), leki przeciwza-kaźne (o 1 690 zł), centralny układ ner-wowy (o 94 zł) i endokrynologia – hor-mony bez hormonów płciowych (o 9 zł). Największe spadki (powyżej 1,5 tys. zł) odnotowały grupy: przewód pokarmowy i metabolizm oraz układ sercowo-naczy-niowy.

W lutym, względem stycznia 2015 roku, poszczególne klasy leków ATC re-



latywnie niewiele zmieniły swój udział w całkowitym obrocie statystycznej ap-teki. Największy wzrost udziału mierzo-ny punktami procentowymi (p.p.) odno-towały grupy: układ oddechowy (o 1,12 p.p.), leki przeciwzakaźne (o 1,06 p.p.) oraz centralny układ nerwowy (o 0,26 p.p.). Na przeciwległym biegunie znala-zły się grupy: przewód pokarmowy i me-tabolizm (spadek o 0,9 p.p.), układ serco-wo-naczyniowy (spadek o 0,71 p.p.) oraz leki onkologiczne i immunomodulacyj-ne (spadek o 0,29 p.p.). Natomiast trzy grupy ATC prawie nie zmieniły swoje-go udziału w całkowitym obrocie aptecz-nym (maksymalna bezwzględna zmiana na poziomie 0,02 p.p.): leki przeciwpa-sożytnicze, owadobójcze i repelenty, na-rządy zmysłów, dermatologia.

Średnia marża apteczna w lutym 2015 roku wynosiła 26,63%, czyli o 0,48 p.p. więcej niż przed miesiącem, choć rów-nocześnie mniej o 0,66 p.p. niż w lutym 2014 roku. Dla leków z list refundacyj-nych wyniosła 18,04% (spadek o 0,68 p.p. w stosunku do lutego 2014 roku); dla leków sprzedawanych na recepty pełno-płatne – 28,84% (spadek o 1,41 p.p.); na sprzedaży odręcznej – 32,57% (spadek o 1,67 p.p.).

Średnia cena pojedynczego opako-wania leku w lutym 2015 roku w staty-stycznej aptece wyniosła 17,11 zł, czyli o 48 groszy więcej niż przed miesiącem i o 0,72 groszy więcej niż przed rokiem. Z podanej kwoty refundator dopłacił 4,41 zł (16 groszy więcej niż w styczniu 2015 roku), pozostałą kwotę w wysoko-ści 12,70 zł pacjent zapłacił z własnych środków. Jest to kwota wyższa o 31 gro-szy w stosunku do stycznia i 54 groszy – w porównaniu do lutego 2014 roku.

Cena dla leków z list refundacyjnych w lutym 2015 roku wyniosła 27,44 zł, czyli o 41 groszy więcej niż przed mie-siącem. Zapłata pacjenta w wyżej wy-mienionej kwocie to 8,39 zł (najwyż-szy wynik w ostatnich 12 miesiącach), natomiast dopłata refundacyjna wynio-sła 19,05 zł (o 16 groszy mniej niż śred-nia z ostatnich 12-tu miesięcy). Średnia cena opakowania dla leków z recept peł-nopłatnych zmalała w lutym 2015 roku w porównaniu ze styczniem 2015 roku o 8 groszy i wyniosła 21,85 zł. Średnia cena opakowania leku sprzedawanego w statystycznej aptece bez recepty osiąg-nęła kwotę 11,63 zł, co jest wynikiem za-ledwie o 3 grosze większym niż przed miesiącem.

W statystycznej aptece odnotowano wizyty 3 530 pacjentów, czyli o 310 osób

Rys. 1. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach lutego (porównanie do ubiegłego roku)

Rys. 2. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach lutego – podział na dni tygodnia (porównanie do ubiegłego roku)

luty 2015 luty 2014

luty 2015 luty 2014

Rys. 3. Podział sprzedaży aptecznej na kategorie – % wartości sprzedaży

12,2% centralny układ nerwowy

3,1% dermatologia

1,01%endokrynologia -- hormony,bez horm. płciowych

3,85% krew i układ krwiotwórczy

2,26%leki onkologicznei immunomodulacyjne

0,23% leki przeciwpasożytnicze,owadobójcze i repelenty

5,95% leki przeciwzakaźne

2,33% narządy zmysłów

17,53% przewód pokarm. i metabolizmukład mięśniowo-szkieletowy 5,63%

układ moczowo-płciowyi hormony płciowe

4,31%

układoddechowy

13,27%

układsercowo-naczyniowy

13,39%

varia 10,44% 4,49% nieokreślona


50


Rys. 4. Poziom marży aptecznej (%) w latach 2006–2015

I II III IV

2006I II III IV

2007I II III IV

2008I II III IV

2009I II III IV

2010I II III IV

2011I II III IV

2012I II III IV

2013I II III IV

20141 2

2015

22%

23%

24%

25%

26%

27%

28%

29%

30%

Rys. 5. Podział średniej ceny leku (w zł) na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2014–2015

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

1 2 3 4 5 6 7

2014 2015

8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

refundacjazapłata pacjenta

4,13 4,23 4,19 4,41 4,55 4,58 4,56 4,42 4,37 4,42 4,42 4,47 4,25 4,41

12,19 12,16 12,12 12,05 11,94 11,90 11,97 11,99 12,06 12,14 12,25 12,44 12,39 12,70

Rys. 6. Podział średniej ceny pozycji sprzedanej na receptę refundowaną (w zł) na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2014–2015

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2014 2015

refundacjazapłata pacjenta

18,61 18,83 19,08 19,13 19,37 19,39 19,30 19,10 19,36 19,30 18,96 19,55 18,93 19,05

7,57 7,80 7,62 7,56 7,24 7,28 7,63 7,73 7,67 8,02 8,10 8,04 8,10 8,39

Rys. 7. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w ciągu miesiąca w latach 2006–2015

I II III IV

2006I II III IV

2007I II III IV

2008I II III IV

2009I II III IV

2010I II III IV

2011I II III IV

2012I II III IV

2013I II III IV

20141 2

2015

3000

3200

3400

3600

3800

4000

4200

4400

4600



więcej niż przed miesiącem lecz o 30 osób mniej niż w lutym 2014 roku. Wy-nik lutego jest o niecałe 97 osób wyższy od średniego wyniku z ostatnich 12 mie-sięcy. Największa liczba pacjentów od-wiedziła statystyczną aptekę w ostatnich siedmiu dniach lutego (921 osób). Naj-mniej pacjentów zdecydowało się na za-kupy w pierwszych siedmiu dniach lu-tego (806 osób). Luty 2015 ma większą amplitudę pomiędzy początkiem (mini-mum) a końcem miesiąca (maksimum), podczas gdy w roku 2014 wyniki po-szczególnych tygodni były na relatywnie podobnym poziomie.

Średnio w statystycznej aptece klient wydał 50 zł i jest to identyczny wy-nik z listopadem 2014 roku, mniejszy o 5,43 zł w stosunku do stycznia 2015 roku i o 2,03 zł w porównaniu do grudnia 2014 roku. Z podanej kwoty pacjent za-płacił 37,10 zł (4,17 zł mniej niż miesiąc wcześniej). Pozostałą kwotę w wysoko-ści 12,90 zł dopłacił refundator (1,26 zł mniej niż w styczniu 2015 roku).

Luty 2015 roku, wnioskując po uzy-skanych wynikach, z całą pewnością znajduje się w grupie miesięcy szczy-tu sezonu przeziębieniowego. Nie dzi-wi więc wzrost liczby pacjentów odwie-dzających statystyczną aptekę. Wysokie obroty apteczne w połączeniu ze wzro-stem średniej ceny za opakowanie leku skutkują relatywnie wysokim poziomem wartości sprzedaży na pacjenta. Nie jest to mimo wszystko wynik tak wysoki, jak przed miesiącem.

Co czeka nas w marcu? Oceniając na podstawie ostatnich dni lutego 2015 roku (wyższa liczba pacjentów oraz wyższe ob-roty niż na początku miesiąca), początek marca utrzyma tendencję wysokich wyni-ków. Jednak patrząc na wyniki historycz-ne, już nie jest to takie pewne. W pierwszej połowie miesiąca grypa nadal dawała się we znaki, a temperatury nie odstawały od średnich wieloletnich. Nic też nie wskazy-wało na błyskawiczne nadejście wiosny, co zawsze wiąże się z gwałtownym sko-kiem kosztów alergii.

Rys. 8. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w rozbiciu na przedziały godzinowe w dniu po-wszednim w lutym

Rys. 9. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w poszczególnych dniach lutego (porównanie do ubiegłego roku)

Rys. 10. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w poszczególnych tygodniach lutego (porównanie do ubiegłego roku)

Tab. 1. Sprzedaż produktów w statystycznej aptece wg. statusu produktu

Wg. statusu leku w bazie BLOZWartość sprzedaży w statystycznej aptece (PLN) Udział w całkowitej wartości sprzedaży aptecznej

luty 2015 luty 2014 luty 2015 luty 2014

Lek - RX 103 361 106 604 58,56% 59,72%

Lek - OTC 42 076 40 058 23,84% 22,44%

Suplement diety lub dietetyczny środek spożywczy 16 189 16 446 9,17% 9,21%

Pozostałe 14 874 15 392 8,43% 8,62%

luty 2015 luty 2014

luty 2015 luty 2014


52


Rys. 11. Prognoza miesięcznych obrotów statystycznej apteki

Wartości w cenach detalicznych brutto

Obrót 2015: 2 084,0 tys. zł

Zmiana: wzrost 1–2%

prognoza obrotu realizacja obrotu

I 2015 II 2015 III 2015 IV 2015 V 2015 VI 2015 VII 2015 VIII 2015 IX 2015 X 2015 XI 2015 XII 2015

Tysi

ące

zł

realizacja (poprzedni rok)

150

160

170

180

190

200

Tab. 2. Opis stanu statystycznej apteki w formie skróconego biuletynu informacyjnego za luty 2015

luty 2015

zmiana w stosunku do (%) zmiana w stosunku do (liczbowo)

stycznia 2015

stycznia 2015

lutego 2014

stycznia 2015

stycznia 2015

lutego 2014

obrót całkowity (w tys. zł)

statystyczna apteka 176,5 -1,1% -1,1% 7,3% -2,0 -2,0 12,0

cały rynek apteczny 2 537 894 -0,8% -0,8% 12,5% -19 654,5 -19 654,5 281 776,0

recepty refundowane (w tys. zł)

statystyczna apteka 64,6 1,3% 1,3% 9,2% 0,8 0,8 5,5

cały rynek apteczny 928 496 1,7% 1,7% 14,5% 15 110,6 15 110,6 117 746,2

recepty pełnopłatne (w tys. zł)


cały rynek apteczny 545 338 0,0% 0,0% 10,2% 57,3 57,3 50 447,0

sprzedaż odręczna (w tys. zł)


cały rynek apteczny 1 045 195 -2,7% -2,7% 11,8% -29 089,7 -29 089,7 110 262,1

wartość refundacji (w tys. zł)


cały rynek apteczny 654 760 0,2% 0,2% 12,5% 1 343,1 1 343,1 72 617,1

udział refundacji

w całkowitym obrocie 25,8% 1,0% 1,0% 0,0% 0,0 0,0 0,0

w sprzedaży refundowanej 69,4% -0,9% -0,9% -1,8% 0,0 0,0 0,0

średnia cena opakowania

ogółem 17,11 zł 2,9% 2,9% 4,4% 0,48 0,48 0,72

dla leków z list refundacyjnych 27,44 zł 1,5% 1,5% 3,0% 0,41 0,41 0,81

dla leków z recept pełnopłatnych 21,85 zł -0,4% -0,4% 2,9% -0,08 -0,08 0,62

dla produktów bez recepty (OTC) 11,63 zł 0,2% 0,2% 2,3% 0,03 0,03 0,27

Liczba pacjentów w aptece 3 530 9,6% 9,6% -0,8% 310,0 310,0 -30,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty refundowane) 770 8,5% 8,5% 2,7% 60,0 60,0 20,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty pełnopłatne) 830 7,8% 7,8% -2,4% 60,0 60,0 -20,0

Liczba pacjentów w aptece (sprzedaż odręczna) 2 890 9,1% 9,1% 0,7% 240,0 240,0 20,0

Średnia marża apteczna

ogółem 26,63% 1,8% 1,8% -2,4% 0,0 0,0 0,0

dla leków z list refundacyjnych 18,04% 3,4% 3,4% -3,6% 0,0 0,0 0,0

dla leków na recepty pełnopłatne 28,84% 5,2% 5,2% -4,6% 0,0 0,0 0,0

dla sprzedaży odręcznej 32,57% 2,5% 2,5% -4,9% 0,0 0,0 0,0

Wartość sprzedaży na pacjenta 50,00 zł -9,8% -9,8% 8,2% -5,4 -5,4 3,8

Wartość zapłaty przez pacjenta 37,10 zł -10,1% -10,1% 8,2% -4,2 -4,2 2,8

Wartość dopłaty refundatora 12,90 zł -8,9% -8,9% 8,2% -1,3 -1,3 1,0

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty refundowane) 83,86 zł -6,6% -6,6% 6,4% -5,9 -5,9 5,0

Wartość zapłaty przez pacjenta (recepty refundowane) 25,63 zł -4,7% -4,7% 11,0% -1,3 -1,3 2,5

Wartość dopłaty refundatora (recepty refundowane) 58,23 zł -7,4% -7,4% 4,5% -4,7 -4,7 2,5

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty pełnopłatne) 45,69 zł -7,5% -7,5% 7,6% -3,7 -3,7 3,2

Wartość sprzedaży na pacjenta (sprzedaż odręczna) 25,15 zł -11,1% -11,1% 5,9% -3,1 -3,1 1,4



realizacja refundacji (rok 2014)

I 2015 II 2015 III 2015 IV 2015 V 2015 VI 2015 VII 2015 VIII 2015 IX 2015 X 2015 XI 2015 XII 2015

prognoza obrotu realizacja obrotu (rok 2014)realizacja obrotu

prognoza refundacjirealizacja refundacji

Mili

ony

zł

0

500

1 000

1 500

2 000

2 500

3 000

Rys. 12. Prognoza miesięcznej wartości obrotu w kraju (ceny detaliczne brutto)

Obrót 2015: 30,1 mld zł

refundacja: 8,0 mld zł

Zmiana obrotu: wzrost 5 do 7% (w stosunku do roku 2014)

Zmiana refundacji: wzrost 8 do 10% (w stosunku do roku 2014)

Prognoza sprzedaży rocznej w oparciu o dane do lutego 2015 Dane narastające od początku roku

2015

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo) 2015

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo)

2014 2013 2014 2013 2014 2013 2014 2013

2 084,0 2,0% 2,2% 41,5 45,5 355,0 4,9% 3,2% 16,5 11,0

30 052 105,3 5,5% 8,3% 1 553 317,8 2 293 810,8 5 095 441,5 9,9% 9,4% 457 960,0 438 713,5

752,8 0,4% 1,1% 2,9 8,4 128,3 7,2% 6,8% 8,6 8,2

10 855 512,0 3,7% 7,1% 389 840,4 717 896,1 1 841 881,2 12,3% 13,2% 201 837,4 215 216,1

450,1 0,3% -0,5% 1,3 -2,2 76,0 2,7% -1,2% 2,0 -0,9

6 490 687,1 3,7% 5,4% 229 267,0 332 301,3 1 090 618,7 7,6% 4,8% 77 262,5 50 058,8

865,1 4,5% 4,6% 37,1 37,8 147,7 3,9% 2,2% 5,6 3,2

12 475 190,3 8,0% 10,7% 923 497,5 1 210 452,1 2 119 479,9 8,9% 8,4% 172 999,7 163 499,5

554,2 1,9% 6,1% 10,1 31,8 91,1 5,4% 8,7% 4,7 7,3

7 991 307,0 5,3% 12,3% 399 131,8 878 215,3 1 308 177,2 10,4% 15,3% 123 602,6 173 273,9

26,6% -0,2% 3,8% 0,0 0,0 25,67% -0,5% -2,5% 0,0 0,0

72,4% 1,5% 4,8% 0,0 0,0 69,69% 0,2% 0,0% 0,0 0,0

16,40 zł -0,6% -0,6% -0,1 -0,1 16,7 1,3% 1,5% 0,2 0,2

26,70 zł -0,6% -1,7% -0,2 -0,4 27,2 -0,2% 1,7% 0,0 0,5

21,89 zł 0,3% -0,2% 0,1 -0,1 21,9 -0,2% -0,5% 0,0 -0,1

11,29 zł 0,4% 1,0% 0,0 0,1 11,6 3,8% 3,9% 0,4 0,4

41 790 0,0% -4,3% 19,7 -1 900,3 6 750 -7,8% -9,6% -570,0 -720,0

9 176 1,8% 0,4% 165,9 35,9 1 480 -2,6% -3,9% -40,0 -60,0

9 988 0,3% -3,2% 28,1 -331,9 1 600 -7,5% -10,1% -130,0 -180,0

33 976 0,7% -3,6% 226,1 -1 263,9 5 540 -6,3% -8,6% -370,0 -520,0

27,66% 3,3% 0,3% 0,0 0,0 26,39% -5,6% -4,2% 0,0 0,0

18,89% 1,4% 3,4% 0,0 0,0 17,75% -9,4% -6,1% 0,0 0,0

29,86% 2,0% -6,2% 0,0 0,0 28,13% -10,8% -7,5% 0,0 0,0

34,55% 3,0% -4,3% 0,0 0,0 32,16% -11,3% -8,9% 0,0 0,0

49,87 zł 2,0% 6,9% 1,0 3,2 52,59 zł 13,7% 14,2% 6,3 6,5

36,61 zł 2,0% 5,5% 0,7 1,9 39,09 zł 13,5% 12,2% 4,7 4,3

13,26 zł 1,8% 10,9% 0,2 1,3 13,50 zł 14,3% 20,3% 1,7 2,3

82,04 zł -1,4% 0,7% -1,2 0,6 86,70 zł 10,1% 11,1% 7,9 8,7

22,64 zł -5,0% -10,2% -1,2 -2,6 26,28 zł 9,7% 11,0% 2,3 2,6

59,40 zł 0,0% 5,6% 0,0 3,2 60,42 zł 10,3% 11,2% 5,6 6,1

45,06 zł 0,0% 2,8% 0,0 1,2 47,49 zł 11,1% 10,0% 4,7 4,3

25,46 zł 3,8% 8,5% 0,9 2,0 26,65 zł 10,9% 11,8% 2,6 2,8


54


Tab. 3. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca

rodzaj sprzedażytransakcje sprzedaż brutto Opłata pacjenta refundacja udział wart. % Opakowania Śr. cena Śr. cena

liczba % Wartość % Wartość % Wartość % Pac. ref. liczba zł/opak. zł/trans.

1. u-r 805,26 9,24 37351,73 21,16 7984,79 6,10 29366,94 64,49 21,38 78,62 1097,29 34,04 46,38

2. u-30 566,14 6,49 16180,33 9,17 6871,57 5,25 9308,76 20,44 42,47 57,53 745,54 21,70 28,58

3. u-50 347,89 3,99 8350,25 4,73 4796,71 3,66 3553,54 7,80 57,44 42,56 398,42 20,96 24,00

4. u-BeZPłAtNy 28,17 0,32 1201,32 0,68 35,04 0,03 1166,27 2,56 2,92 97,08 62,70 19,16 42,64

5. iNWAliDA WOJeNNy 22,53 0,26 787,26 0,45 0,00 0,00 787,26 1,73 0,00 100,00 30,70 25,65 34,94

6. iNWAliDA WOJskOWy 0,28 0,00 6,13 0,00 1,07 0,00 5,05 0,01 17,54 82,46 0,33 18,66 22,01

7. Zhk 11,61 0,13 261,48 0,15 42,37 0,03 219,12 0,48 16,20 83,80 14,73 17,76 22,53

8. AZ 0,00 0,00 0,03 0,00 0,00 0,00 0,03 0,00 0,00 100,00 0,00 12,34 10,57

9. NArkOtyki 2,30 0,03 434,53 0,25 33,09 0,03 401,44 0,88 7,62 92,38 3,54 122,76 188,80

10. ŚrODki POMOcNicZe 11,67 0,13 1311,95 0,74 584,49 0,45 727,45 1,60 44,55 55,45 135,76 9,66 112,46

11. PelNOPłAtNe 1489,90 17,09 37926,00 21,49 37926,00 28,96 0,00 0,00 100,00 0,00 1736,01 21,85 25,46

12. ODrĘcZNA 5431,00 62,31 72689,00 41,18 72689,00 55,50 0,00 0,00 100,00 0,00 6247,87 11,63 13,38

13. rAZeM 8716,76 100,00 176500,00 100,00 130964,14 100,00 45535,86 100,00 74,20 25,80 10472,89 16,85 20,25

Tab. 4. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – średnia narastająca od początku roku



1. u-r 810,22 9,23 37213,18 20,97 7893,89 5,98 29319,29 64,34 21,21 78,79 1102,37 33,76 45,93

2. u-30 577,51 6,58 16377,23 9,23 6925,15 5,25 9452,08 20,74 42,29 57,71 759,39 21,57 28,36

3. u-50 334,00 3,80 7902,15 4,45 4526,78 3,43 3375,37 7,41 57,29 42,71 382,06 20,68 23,66

4. u-BeZPłAtNy 28,11 0,32 1174,10 0,66 29,12 0,02 1144,98 2,51 2,48 97,52 62,00 18,94 41,76

5. iNWAliDA WOJeNNy 22,79 0,26 799,55 0,45 0,00 0,00 799,55 1,75 0,00 100,00 31,22 25,61 35,08

6. iNWAliDA WOJskOWy 0,32 0,00 7,85 0,00 1,36 0,00 6,49 0,01 17,36 82,64 0,41 19,10 24,40

7. Zhk 11,61 0,13 261,78 0,15 41,98 0,03 219,80 0,48 16,04 83,96 14,76 17,74 22,55

8. AZ 0,00 0,00 0,05 0,00 0,00 0,00 0,05 0,00 0,00 100,00 0,00 14,32 10,52

9. NArkOtyki 2,30 0,03 424,77 0,24 31,28 0,02 393,49 0,86 7,36 92,64 3,52 120,65 184,36

10. ŚrODki POMOcNicZe 12,88 0,15 1514,34 0,85 655,40 0,50 858,93 1,88 43,28 56,72 158,22 9,57 117,54

11. PelNOPłAtNe 1487,03 16,93 37991,50 21,40 37991,50 28,80 0,00 0,00 100,00 0,00 1735,87 21,89 25,55

12. ODrĘcZNA 5495,31 62,57 73833,50 41,60 73833,50 55,96 0,00 0,00 100,00 0,00 6354,00 11,62 13,44

13. rAZeM 8782,10 100,00 177500,00 100,00 131929,97 100,00 45570,03 100,00 74,33 25,67 10603,82 16,74 20,21

Tab. 5. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca



1. recepty ref. całość 1784 20,47 64573 36,59 19738 15,07 44835 98,46 30,57 69,43 2353 27,44 36,19

2. recepty pełnopłatne 1490 17,09 37926 21,49 37926 28,96 0 0,00 100,00 0,00 1736 21,85 25,46

3. sprzedaż odręczna 5431 62,31 72689 41,18 72689 55,50 0 0,00 100,00 0,00 6248 11,63 13,38

4. inne pozycje (wnioski) 12 0,13 1312 0,74 584 0,45 727 1,60 44,55 55,45 136 9,66 112,46

5. rAZeM 8717 100,00 176500 100,00 130964 100,00 45536 100,00 74,20 25,80 10473 16,85 20,25

Tab. 6. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – zestawienie narastające od początku roku



1. recepty ref. całość 1786,87 20,35 64160,66 36,15 19449,57 14,74 44711,10 98,12 30,31 69,69 2355,73 27,24 35,91

2. recepty pełnopłatne 1487,03 16,93 37991,50 21,40 37991,50 28,80 0,00 0,00 100,00 0,00 1735,87 21,89 25,55

3. sprzedaż odręczna 5495,31 62,57 73833,50 41,60 73833,50 55,96 0,00 0,00 100,00 0,00 6354,00 11,62 13,44

4. inne pozycje (wnioski) 12,88 0,15 1514,34 0,85 655,40 0,50 858,93 1,88 43,28 56,72 158,22 9,57 117,54

5. rAZeM 8782,10 100,00 177500,00 100,00 131929,97 100,00 45570,03 100,00 74,33 25,67 10603,82 16,74 20,21

Tab. 7. Prognoza rocznej sprzedaży w statystycznej aptece w rozbiciu na grupy sprzedaży



1. recepty ref. całość 21210,60 20,41 752821,51 36,12 207789,74 13,58 545031,77 98,35 27,60 72,40 28194,90 26,70 35,49

2. recepty pełnopłatne 17480,83 16,82 450099,53 21,60 450099,53 29,42 0,00 0,00 100,00 0,00 20559,59 21,89 25,75

3. sprzedaż odręczna 65086,71 62,63 865076,92 41,51 865076,92 56,55 0,00 0,00 100,00 0,00 76591,85 11,29 13,29

4. inne pozycje (wnioski) 144,41 0,14 16002,04 0,77 6866,84 0,45 9135,19 1,65 42,91 57,09 1760,05 9,09 110,81

5. rAZeM 103922,55 100,00 2084000,00 100,00 1529833,03 100,00 554166,96 100,00 73,41 26,59 127106,39 16,40 20,05

Tab. 8. Prognoza rocznej sprzedaży w rozbiciu na grupy sprzedaży z uwzględnieniem zmieniającej się w ciągu roku liczby aptek – cały rynku apteczny



1. recepty ref. całość 305837990 20,41 10855511996 36,12 2996410334 13,58 7859573951 98,35 27,60 72,40 406548251 26,70 35,49

2. recepty pełnopłatne 252083349 16,82 6490687065 21,60 6490613458 29,42 0 0,00 100,00 0,00 296480791 21,89 25,75

3. sprzedaż odręczna 938609125 62,63 12475190311 41,51 12474751749 56,55 0 0,00 100,00 0,00 1104523632 11,29 13,29

4. inne pozycje (wnioski) 2082279 0,14 230715928 0,77 99022552 0,45 131733057 1,65 42,92 57,10 25377179 9,09 110,80

5. rAZeM 1498612743 100,00 30052105299 100,00 22060798092 100,00 7991307008 100,00 73,41 26,59 1832929852 16,40 20,05


S t a t y S t y k I I p R o g n o z ya n a l I z a oSoz


5�


Witamina Cjakosuplement dietyKwas askorbinowy, powszechnie znany jako witamina C, jest bardzo chętnie zażywanym suplementem diety. W okresie jesienno-zimowym sprzedaż rośnie nawet dwukrotnie w stosunku do lata. Wyniki badań naukowych nie potwierdzają wpływu witaminy C na odporność organi-zmu oraz leczenie przeziębienia i grypy. Mimo to mit o dobroczynnym oddziaływaniu nadal steruje decyzjami zakupowymi. Jak wygląda rynek produktów farmaceutycznych zawierających witaminę C?

witaminy C. Nie mają one jednak wpły-wu na decyzje zakupowe.

Witamina C może mieć wiele zastoso-wań, ale silne przekonanie o dobroczyn-nym wpływie na odporność organizmu determinuje strukturę popytu. Widać do szczególnie analizując sezonowe waha-nia sprzedaży środków z witaminą C, ze szczytem przypadającym w okresie je-sienno-zimowym (przeziębieniowym). Styczeń (7,8 mln zł) jest miesiącem o najwyższej średniomiesięcznej war-tości sprzedaży witaminy C w aptekach. Inne miesiące jesienno-zimowe również charakteryzują się średnią wartością oscylującą wokół 7 mln zł. Z kolei naj-niższe wartości sprzedaży przypadają na sierpień oraz lipiec (poniżej 4 mln zł).

Wartość sprzedaży witaminy C spad-ła w roku 2014 w porównaniu z rokiem 2002 aż o 35%. Jednocześnie w ostatnich latach widać wyraźnie występujące na-przemiennie spadki i wzrosty sprzeda-ży. Rok 2014 zakończył się rezultatem

Foto

: ww

w.f

reei

mag

es.c

om

DOrOtA ZAchArZeWskA,Zakład Analiz statystycznych, kAMsOFt s.A.

Opis rynkuZaznaczmy na początku, że w analizie posłużono się wynikami sprzedaży pro-duktów, gdzie witamina C nie jest je-dynym składnikiem suplementu, ale jej obecność stanowi najważniejszy po-wód, który determinuje zażywanie pro-

duktu. Wyklucza to uwzględnienie typo-wych artykułów z linii multi-składniko-wych, zawierających witaminę C obok innych witamin lub składników mine-ralnych. Kupując tego typu środki, ce-lem konsumenta jest uzupełnienie nie-doborów wielu witamin, nie tylko jednej wybranej. Z drugiej strony uwzględni-liśmy produkty zawierające dodatkowo np. substancje poprawiające wchłanianie



Tab. 2. Liczba produktów wprowadzonych na rynek w poszczególnych latach, będących do dzisiaj w ofercie oraz średnia cena dla tych produktów. Liczba produktów wycofanych z rynku w poszczególnych latach oraz średnia cena dla tych produktów

Liczba

badanych produktów

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2014 37 4,25 4,34 4,69 4,80 5,18 5,16 5,59 6,70 7,36 8,55 9,53 9,70 10,01

Produkty będące w ofercie w latach 2003–2014 a nie będące w ofercie w 2002 roku

1 4,42 4,58 4,42 4,37 4,41 4,15 3,81 2,66 3,41 3,94 3,76 3,68

Produkty będące w ofercie w latach 2004–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2003

2 3,11 3,05 2,84 2,61 4,66 5,12 5,06 5,71 5,63 4,94 3,28


8 7,00 8,04 7,22 6,58 5,71 5,44 6,30 8,98 11,51 14,47


15 4,38 4,34 4,59 4,68 4,64 5,52 5,80 5,96 6,04


4 6,02 6,44 7,47 8,59 7,64 8,99 9,23 8,82


6 6,77 4,68 3,90 4,22 4,72 4,82 4,53


4 9,31 9,67 9,23 10,10 11,08 10,26


12 6,01 5,86 5,96 4,05 3,58


9 4,76 5,64 5,61 5,59


19 6,38 6,21 6,25


16 8,70 7,66

Produkty będące w ofercie w 2014 roku a nie będące w ofercie w latach 2002–2013

20 5,33

Liczba

badanych produktów

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2014 37 4,25 4,34 4,69 4,80 5,18 5,16 5,59 6,70 7,36 8,55 9,53 9,70 10,01

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2013 a nie będące w ofercie w 2014 roku

2 6,20 6,25 7,98 9,17 9,96 11,16 16,13 20,06 11,24 18,05 13,75 13,88


2 4,09 3,98 3,76 3,94 2,54 2,61 2,67 3,36 4,14 4,49 5,41


2 2,97 5,75 5,78 6,02 6,20 6,19 6,15 5,89 5,99 6,20


3 5,67 5,37 5,49 5,08 3,32 3,42 3,36 3,60 3,60


1 2,70 2,05 2,12 2,35 1,20 2,65 1,76 1,49


3 5,25 5,50 5,63 6,08 6,34 5,58 3,27


3 5,15 4,32 4,82 6,51 1,41 5,59


3 80,25 37,67 65,80 51,01 12,00


2 4,10 3,90 6,10 2,86


0 — — —


3 5,13 4,69

Produkty będące w ofercie w 2002 roku a nie będące w ofercie w latach 2003–2013

3 6,30


58


porównywalnym do roku 2012 (po-wyżej 66 mln zł), natomiast rok 2013 (71 mln zł) był podobny do roku 2011 (70 mln zł). Liczba sprzedanych opako-wań także sugeruje tendencję spadkową. Nie jest to sytuacja notowana rok w rok, ale długofalowy trend. Po roku 2010 nie zanotowano już wyniku wyższego niż 10 mln sztuk sprzedanych opakowań. Zmniejszająca się liczba sprzedawanych opakowań, idąca w parze z relatywnie wolniejszym spadkiem na wartościach, skutkuje wzrostem średniej ceny za po-jedyncze opakowanie. Również i w tym

przypadku można mówić o długofalo-wej tendencji. Średnia cena w roku 2014 osiągnęła wartość 7,26 zł, czyli prawie o 3 zł więcej niż w roku 2002.

Koszyk produktów dedykowanych witaminie C w aptekach rósł do roku 2006. Po tym czasie liczba oferowa-nych pozycji asortymentowych zawiera-ła się się pomiędzy 144 (rok 2011) a 163 (rok 2014) sztukami. Chociaż miesięcz-ne wahania wynikające z wchodzenia w sezon przeziębieniowy dalej są silne, taki wynik sugeruje stabilizację rynku w skali roku.

Rys. 1. Wartość sprzedaży witaminy C w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

Rotacja na produktach z grupy wi-taminy C jest umiarkowana, relatywnie mało produktów wycofywanych jest co roku z handlu, ale bywają lata, w cza-sie których wprowadza się nawet powy-żej 15 nowych marek. 37 produktów jest w ofercie nieprzerwalnie od roku 2002. Ich średnia cena sprzedaży w tym czasie wzrosła ponad dwukrotnie (z 4,25 zł na 10,01 zł) i wydaje się (przy zachowaniu obecnego trendu), że będzie rosnąć tak-że w przyszłości. W roku 2014 pojawi-ło się aż 20 nowych marek, nie będących wcześniej w sprzedaży, o relatywnie ni-

Wartość sprzedaży witaminy C w aptekach w ciągu roku podlega wahaniom sezonowym, a wartości zagregowane po ostatnich latach

naprzemiennie notują wzrosty i spadki.

Tab. 1. Roczne zestawienie sprzedaży witaminy C w aptekach w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

RokWartość

sprzedaży (zł)

Liczba sprzedanych opakowań

Średnia cena za

pojedyncze opakowanie (zł)

Wartość sprzedaży na jeden

produkt (zł)

Liczba sprzedanych

opakowań na jeden produkt

Liczba produktów będących w ofercie

Procentowa zmiana wartości

w stosunku do roku

poprzedniego

Procentowa zmiana liczby

w stosunku do roku

poprzedniego

2002 102 060 668 22 911 619 4,45 1 308 470 293 739 78 — —

2003 85 371 308 19 142 126 4,46 898 645 201 496 95 -16,35% -16,45%

2004 71 875 386 15 194 121 4,73 718 754 151 941 100 -15,81% -20,62%

2005 72 859 007 15 064 478 4,84 612 261 126 592 119 1,37% -0,85%

2006 63 021 638 12 502 030 5,04 398 871 79 127 158 -13,50% -17,01%

2007 61 838 996 12 367 115 5,00 398 961 79 788 155 -1,88% -1,08%

2008 64 963 926 12 073 796 5,38 416 435 77 396 156 5,05% -2,37%

2009 81 530 251 14 142 241 5,77 550 880 95 556 148 25,50% 17,13%

2010 72 126 268 12 142 772 5,94 471 414 79 365 153 -11,53% -14,14%

2011 70 171 930 10 394 587 6,75 487 305 72 185 144 -2,71% -14,40%

2012 66 706 120 8 995 568 7,42 416 913 56 222 160 -4,94% -13,46%

2013 71 071 943 9 794 407 7,26 461 506 63 600 154 6,54% 8,88%

2014 66 285 250 9 193 052 7,21 406 658 56 399 163 -6,73% -6,14%

2015 71 454 130 9 291 576 7,69 — — — 7,80% 1,07%

2016 66 139 154 8 808 619 7,51 — — — -7,44% -5,20%



Rys. 2. Liczba sprzedanych opakowań witaminy C w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

Rys. 3. Średnia cena za pojedyncze opakowanie w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

Rys. 4. Liczba produktów z witaminą C sprzedawanych w aptekach w latach 2002–2014

I II III IV

2002I II III IV

2003I II III IV

2004I II III IV

2005I II III IV

2006I II III IV

2007I II III IV

2008I II III IV

2009I II III IV

2010I II III IV

2011I II III IV

2012I II III IV

2013I II III IV

20141

2015

0

20

40

60

80

100

120

140

160

Asortyment proponowanych w aptekach preparatów z witaminą C od 2006 roku waha się pomiędzy 144 a 163 sztuk różnych produktów.

Cena pojedynczego opakowania preparatu z witaminą C od roku 2002

systematycznie rośnie.

Liczba sprzedanych opakowań witaminy C waha się silnie w poszczególnych miesiącach,

ale długofalowo wykazuje tendencję spadkową.


�0


skiej średniej cenie na poziomie 5,33 zł. Jednocześnie co roku wycofuje się z ryn-ku do 3 produktów.

Mimo sugerowanej tendencji spad-kowej na liczbie sprzedawanych opako-wań, jest to nadal dość znaczący segment sprzedaży w grupie suplementów diety. Ostatnie wyniki wartości sprzedaży su-gerują stabilizację rynku z wahaniami między 66 mln zł a 72 mln zł, co może być związane ze zmienną intensywnoś-cią w sezonie przeziębieniowym. Ten-dencja do wzrostu średniej ceny produk-tu z witaminą C może wynikać z ogól-nego trendu sprzedaży większych (czyli droższych) opakowań leków.

Jakie wartości – przy zachowaniu obecnych trendów – osiągnie rynek wi-taminy C w najbliższych dwóch latach? Zachowanie obecnych trendów oznacza brak zjawisk niespodziewanych, które mogłyby zaburzyć dotychczasowe wy-niki. Obecnie w sezonie jesienno-zi-mowym wzrasta sprzedaż i tego same-go powinniśmy spodziewać się po mo-delu prognozy.

Trendy przyszłościPrognozuje się, że wartość sprzedawa-nych w aptekach preparatów z witami-ną C osiągnie poziom 71,5 mln zł w roku 2015 i 66,1 mln zł w roku 2016. Powyż-sze wyniki wpisują się w ogólną tenden-cję rynku (roczne wahania w granicach 66 mln zł – 72 mln zł). Prognozowane wartości dla liczby sprzedanych opako-wań osiągną poziom 9,3 mln (rok 2015) oraz 8,8 mln (rok 2016). Mimo, że takie

rezultaty nie oznaczają corocznego tren-du spadkowego sprzedawanych opa-kowań (wzrost o 1,07% dla 2014 roku w stosunku do 2015 roku oraz spadek o 5,20% dla 2015 w stosunku do 2016 r.), obrazują ogólną tendencję do reduk-cji liczby sprzedawanych opakowań na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat.

Pojedyncze opakowanie preparatu z witaminą C w 2014 roku było sprze-dawane po średniej cenie na poziomie 7,21 zł. Według prognoz, w bieżącym roku cena wzrośnie o 48 groszy. Z ko-lei rok 2016 będzie cechował się śred-nią ceną o 30 groszy wyższą od ceny z roku 2014 (tym samym mniejszą od ceny z roku 2015). Drobne wahania cen, w związku z którymi nie notowano co-rocznego wzrostu średniej ceny, były już obserwowane w okresach ubiegłych. Wy-sokie (powyżej 7,50 zł) wyniki prognoz na lata 2015–2016 świadczą o utrzyma-niu się trendu do wzrostu ceny pojedyn-czego opakowania witaminy C.

PodsumowanieJeszcze 12 lat temu konsumenci kupo-wali prawie dwukrotnie więcej opako-wań leków środków z witaminą C. War-tość sprzedaży była również znacznie wyższa (w tym czasie wzrosła o 70% cena opakowania). Czy to oznacza, że coraz mniej ufamy suplementom diety z tej grupy? Nie do końca. Weźmy pod uwagę, że na przestrzeni analizowane-go okresu zmieniła się znacznie oferta asortymentowa, przybyło konkurencyj-nych, multiwitaminowych środków, któ-

re stały się „modne”, a których nie ob-jęliśmy niniejszą analizą. O ile kiedyś lecząc grypę i przeziębienie częściej się-galiśmy właśnie po witaminę C, o tyle obecnie do wyboru mamy również inne, komplementarne produkty, np. niwelują-ce objawy choroby. Spadek popytu może mieć mieć związek z częstymi doniesie-niami o braku potwierdzonej skuteczno-ści omawianej witaminy w podnoszeniu odporności (zmiany zachowań dotyczą konsumentów i lekarzy). Mimo to tablet-ki z witaminą C nadal należą do podsta-wowego zestawu środków kupowanych bez recepty w sezonie jesiennym i zimo-wym. Produkty z badanej grupy są łatwo dostępne (także w marketach), w miarę tanie i bardzo trudno je przedawkować. Pojawienie się substytucyjnych środków i dalsze badania nad znaczeniem witami-ny C będą kształtować popyt w najbliż-szych latach.

Metodologia prognozW konstrukcji modelu użyto algorytmów z addytywnym współczynnikiem sezonowo-ści. Wcześniej dane historyczne pozbawiono wartości nietypowych, odbiegających nazbyt silnie od dotychczasowych rezultatów. Założo-no, że usunięte wartości nietypowe były wyni-kiem losowych, nieprzewidywalnych zjawisk. Jednak przy rynku bardzo silnie związanym ze zjawiskami pogodowymi (w okresie przeziębie-niowym sprzedaż witaminy C wzrasta), każdy zbudowany model będzie tak samo prawdo-podobny, jak prognoza pogody na najbliższe lata. Z całą pewnością udało się zaprezento-wać ogólne trendy rynku środków z dominują-cą rolą witaminy C.

Rys. 5. Średnia miesięczna wartość sprzedaży witaminy C

�1Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

S y S t e m y I t

Rys. 3. Tworzenie własnego wydruku rejestru

JOANNA stĘPNiAk – PilŚNiAk Zakład systemów Farmacji, kAMsOFt s.A.

Moduł APW11 SPRZEDAŻ rozbudowano o obsługę op-cji Grupuj pozycje sprzedaży na zaliczkach fiskalnych (opcja APW11.4.21). Po wyłączeniu opcji, na paragonie fiskalnym wi-doczne będą wszystkie pozycje sprzedaży, do której była pobra-na zaliczka z przedrostkiem [ZAL], zamiast zbiorczej zaliczki na całość paragonu (rys. 1).

Dodatkowo w module APW11 SPRZEDAŻ, rozbudowano wydruk faktury do pobranej zaliczki. Obecnie na wydruku fak-tury, oprócz pozycji sprzedaży towarów, umieszczona jest po-zycja rozliczenia zaliczki wraz z numerem faktury zaliczkowej (rys. 2).

W module APW21 ZESTAWIENIA rozbudowano Raporty od obcych systemów FK o dodatkowy eksport zakupów do pro-gramu WF-FAKIR/WF-KAPER.

W programie aptecznym dodano możliwość tworzenia własnych wydruków raportu wybranego rejestru. Aby utwo-rzyć własny wydruk rejestru, należy skorzystać z odpowiedniej funkcji dostępnej w module APW21 ZESTAWIENIA (pozy-cja Rejestry w głównym menu oraz w oknie wybranego Reje-stru pod przyciskiem [F10] Drukuj). Po naciśnięciu przycisku z wyświetlonego menu podręcznego, należy wybrać pozycję

KS-APTEKAZmiany w systemie KS-APTEKA Windows 2015 (luty 2015)

Wydruk graficzny rozszerzony. Wybór wspomnianej opcji spo-woduje wyświetlenie się okna Opcje wydruku, w którym nale-ży wybrać opcję CTRL+F10 Zaawansowane, a z wyświetlonej listy – Kreator raportów (rys. 3).

Rys. 2. Faktura VAT z pozycją rozliczenia zaliczki

Rys. 1. Paragon fiskalny z pobranej zaliczki


�2

S y S t e m y I t

KS-SOMEDANetA krZyNóWek Zakład systemów Ambulatoryjnych, kAMsOFt s.A.

Funkcja wyszukująca rezerwacje pacjentów bez skierowania, dla których minęło 14 dni robo-czych od wpisania do kolejki oczekującychFunkcjonalność dostępna jest w module Terminarz, w oknie Za-awansowane wyszukiwanie. Po włączeniu opcji Umówione wi-zyty i Nie dostarczono skierowania w ciągu 14 dni roboczych, program wyszuka rezerwacje pacjentów, dla których minęło 14 dni roboczych od daty wpisu do kolejki i do których - odnośnie skierowania - nie zostało wpisane jedno z danych:– data skierowania,– numer prawa wykonywania zawodu lekarza kierującego,– numer REGON lub RZOZ jednostki kierującej.

Rys. 1. Wyszukiwanie terminów

Funkcjonalność dostępna jest również w module Rozliczenia w Zestawieniu oczekujących.

Rys. 2. Zestawienie oczekujących

Listę rezerwacji można dodatkowo ograniczyć do grupy po-radni, którą ustawia się w Opcjach modułu Rozliczenia na za-kładce Rejestr świadczeń i Ustawienia rejestru świadczeń.

Zmiany w systemie KS-SOMED (luty 2015)

Rys. 3. Opcje modułu Rozliczenia

Obsługa komunikatów informacyjnych w KS-SOmEDW programie KS-SOMED został udostępniony nowy kanał in-formacyjny, za pośrednictwem którego będziemy przekazywać Państwu aktualne i praktyczne informacje, w szczególności do-tyczące:– zmian wprowadzanych w obowiązujących przepisach pra-

wa,– podsumowań i trendów statystycznych rynku,– ciekawostek z czasopism przeznaczonych dla rynku opieki

zdrowotnej,– nowości w systemie informatycznym.

Informacje będą pojawiać się w oknach głównych w poszcze-gólnych modułach.

Rys. 4. Okno główne modułu Zlecenia

�3Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

n a c z a S I e

Na choroby mózgu cierpi już co trzeci Europejczyk – alarmuje przewodni-czący Polskiej Rady Mózgu, prof. Grzegorz Opala. Eksperci przypominają o tym z okazji Światowego Tygodnia Mózgu.

Eksperci: co trzeci Europejczyk cierpi na choroby mózgu

PAP – Nauka w Polsce www.naukawpolsce.pap.pl

Prof. Opala zwraca uwagę, że choro-by mózgu są największym wyzwaniem współczesnej cywilizacji. „Z powodu starzenia się społeczeństw coraz więcej osób cierpi na demencje, udary mózgu, padaczkę, chorobę Parkinsona i stward-nienie rozsiane” – dodaje.

Była przewodnicząca Europejskiej Rady Mózgu, prof. Mary Baker z Londy-

nu podkreśla, że choroby mózgu powin-ny być traktowane bardziej priorytetowo w opiece medycznej. Z danych Świato-wej Organizacji Zdrowia (WHO) wyni-ka, że w 2050 r. co trzeci Europejczyk będzie w wieku powyżej 60. roku życia.

Według prof. Opolskiego, w Pol-sce po 65. roku życia jest już 4,7 mln osób, w 2030 ich liczba zwiększy się do 8,5 mln. Nie wiadomo jednak, ilu naszych rodaków cierpi na schorzenia mózgu. Przed kilkoma laty szacowano,

że z powodu otępienia choruje u nas 400 tys. osób, 100 tys. cierpi na chorobę Par-kinsona, a u 60 tys. co roku dochodzi do udaru mózgu.

„Te dane są już nieaktualne, z pew-nością liczba chorych jest większa” – uważa prof. Opolski. Do 2020 r. liczba Polaków cierpiących z powodu otępienia może się zwiększyć do prawie 1 mln.

Według prof. Baker, w Unii Europej-skiej koszty powodowane przez schorze-nia mózgu są większe niż te, jakie łącz-nie pochłaniają schorzenia sercowo-na-czyniowe, nowotwory oraz cukrzyca.

Dr hab. Maciej Niewada z Warszaw-skiego Uniwersytetu Medycznego twier-dzi, że na 30 krajów europejskich, które


�4

n a c z a S I e

24 kwietniaŚLĄSKA KONFERENCJA MEDYCZNO-PRAWNA

KATOWICE | POLSKA

11–13 majaeHEALTH WEEK 2015

RYGA | ŁOTWA

18–20 majaHEALTH 2.0 EUROPE

BARCELONA | HISZPANIA

Zagadnienia transplantologii, telemedycyny, psychiatrii z punktu widzenia prawa; problemy

legislacyjne, z jakimi spotkają się lekarze.

Konferencja prezentująca trendy, narzędzia i strategie e-zdrowia oraz m-zdrowia w Europie.

Ponad 2000 delegatów i 75 wystawców.

Międzynarodowy cykl wydarzeń poświęconych najnowszym aplikacjom zdrowotnym oraz

systemom IT dla lekarzy i pacjentów.

www.sum.edu.pl www.worldofhealthit.org www.health2con.com

analizowano, Polska znalazła się na 23. miejscu pod względem kosztów pono-szonych na leczenie chorób mózgu.

Schorzenia mózgu występują nie tyl-ko u ludzi starszych, atakują również lu-dzi młodych, mają jedynie nieco inny charakter. Europejska Rada Mózgu wy-mienia 19 grup schorzeń, wśród nich poza demencjami i udarami mózgu rów-nież migreny, zaburzenia lękowe, uzależ-nienia, a także zaburzenia osobowości, bezsenność i zaburzenia odżywiania.

Kierownik kliniki Neurologicznej Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie prof. Adam Stępień zwraca uwagę na migreny, na które cierpi 9 proc. Polaków, czyli 2,7 mln osób. Większość z nich jest w wieku od 20. do 50. roku życia. Narzekają na nie głównie kobie-ty, które stanowią aż 75 proc. wszystkich chorych.

Migreny na ogół są jednak lekcewa-żone. Wiele osób sądzi, że są to jedynie zwykłe bóle głowy i nie idą po poradę do lekarza. „Wolimy wziąć leki przeciwbó-

lowe i zwolnienie lekarskie aniżeli pod-dać się odpowiedniemu leczeniu, które pomaga co drugiemu choremu” – pod-kreśla specjalista, który pełni również funkcję konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie neurologii.

Według prof. Stępnia, prawie 40 proc. Polaków cierpiących z powodu migreny nigdy nie zgłosiło lekarzowi swej dole-gliwości. A tylko co drugi chory przynaj-mniej raz skorzystał z konsultacji. Tym-czasem terapia pomaga skrócić czas na-padu migreny, który najczęściej trwa od 12 do 24 godzin. Pozwala również zmniejszyć występujące w tym okresie znaczne pogorszenie kondycji psychicz-nej.

„Można to zrobić na tyle skutecznie, żeby możliwe było kontynuowanie pra-cy, bo zwolnienie lekarskie nie zawsze jest konieczne” – zapewnia prof. Stę-pień.

Prezes Polskiego Towarzystwa Epi-leptologii prof. Joanna Jędrzejczak uwa-ża, że podobnie jest w przypadku pa-

n a c z a S I e

»�2,7�mln�Polaków�cierpi�na�migrenę.�Prawie�40%�z�nich�nigdy�nie�szukało�porady�u�lekarza.«

daczki, na którą cierpi w Polsce około 400 tys. osób. „Osoby, które mają dobrze kontrolowaną chorobę lekami, mogą być aktywne zawodowo” – podkreśla. Wiele powszechnie stosowanych leków na pa-daczkę również w naszym kraju jest do-stępnych i refundowanych.

Pomysłodawcą i organizatorem Brain Awareness Week jest Dana Foundation, prywatna organizacja z siedzibą w No-wym Jorku, wspierająca badania nad lepszym poznaniem mózgu oraz opraco-wanie nowych metod leczenia schorzeń mózgu.

18–19 czerwcaHOSPITAL MANAGEMENT. WYZWANIA 2015

WARSZAWA | POLSKA

29–30 majaOGÓLNOPOLSKI KONGRES STARZENIA SIĘ

SOPOT | POLSKA

18–20 czerwcaZjAZD PTMR

GDAŃSK | POLSKA

Spotkanie menedżerów szpitali, ekspertów rynku ochrony zdrowia. Temat główny: kontraktowanie

świadczeń zdrowotnych na 2016 rok.

Forum ekspertów doświadczonych w rozwiązywaniu problemów zdrowia seniorów. W programie m.in.

strategie leczenia i opieki.

Zjazd jest okazją do prezentacji dorobku naukowe-go krajowych ośrodków, wymiany doświadczeń

oraz poznania osiągnięć środowiska lekarzy.

www.termedia.pl www.termedia.pl www.ptmr.info.pl

Jak otrzymać prezent?Wystarczy napisać do nas e-mail na adres [email protected] z krótkim uzasadnieniem, dlaczego chcielibyście Państwo otrzymać

wybrany prezent. Te najbardziej przekonujące nagrodzimy. Na e-maile czekamy w terminie do 4 maja 2015 r.

„Przysłanie korespondencji e-mail stanowi zgodę na przetwarzanie danych osobowych zawartych w korespondencji do celów związanych z rozstrzygnięciem konkursu i przez czas jego trwania. Ad-ministrator Danych Osobowych, to jest KAMSOFT S.A. (wydawca miesięcznika OSOZ) z siedzibą w Katowicach przy ul. 1 Maja 133, wpisana przez Sąd Rejonowy Katowice – Wschód w Kato-wicach Wydział VIII Gospodarczy KRS do Rejestru Przedsiębiorców pod nr KRS 0000345075 informuje, iż przesłanie danych osobowych jest fakultatywne, dane wykorzystane zostaną wyłącznie na potrzeby rozstrzygnięcia konkursu, po zakończeniu konkursu dane zostanę usunięte. Przez czas trwania konkursu osobie, której dane dotyczą przysługuje uprawnienie do dostępu do treści prze-

kazanych w korespondencji e-mail danych oraz ich poprawienia”.

o d r e d a k c j i

PREZENTY DLA CZYTELNIKÓW

„usg dla położych”ewa Dmoch-gajzlerska

„kocha, lubi, szanuje”Alice Munro

24 kwietniaŚLĄSKA KONFERENCJA MEDYCZNO-PRAWNA

KATOWICE | POLSKA

11–13 majaeHEALTH WEEK 2015

RYGA | ŁOTWA

18–20 majaHEALTH 2.0 EUROPE

BARCELONA | HISZPANIA

Zagadnienia transplantologii, telemedycyny, psychiatrii z punktu widzenia prawa; problemy

legislacyjne, z jakimi spotkają się lekarze.

Konferencja prezentująca trendy, narzędzia i strategie e-zdrowia oraz m-zdrowia w Europie.

Ponad 2000 delegatów i 75 wystawców.

Międzynarodowy cykl wydarzeń poświęconych najnowszym aplikacjom zdrowotnym oraz

systemom IT dla lekarzy i pacjentów.

www.sum.edu.pl www.worldofhealthit.org www.health2con.com

18–19 czerwcaHOSPITAL MANAGEMENT. WYZWANIA 2015

WARSZAWA | POLSKA

29–30 majaOGÓLNOPOLSKI KONGRES STARZENIA SIĘ

SOPOT | POLSKA

18–20 czerwcaZjAZD PTMR

GDAŃSK | POLSKA

Spotkanie menedżerów szpitali, ekspertów rynku ochrony zdrowia. Temat główny: kontraktowanie

świadczeń zdrowotnych na 2016 rok.

Forum ekspertów doświadczonych w rozwiązywaniu problemów zdrowia seniorów. W programie m.in.

strategie leczenia i opieki.

Zjazd jest okazją do prezentacji dorobku naukowe-go krajowych ośrodków, wymiany doświadczeń

oraz poznania osiągnięć środowiska lekarzy.

www.termedia.pl www.termedia.pl www.ptmr.info.pl


��

n a c z a S I e

NOWOŚCI KSIĄŻKOWE

„Vademecum medycynywewnętrznej”

Jan Duława

Publikacja niezbędna w każdym gabinecie lekarza internisty, medycyny rodzinnej i pe-diatry. Książka dostarcza w zwięzły sposób wskazówek dotyczących: diagnostyki róż-nicowej najczęstszych objawów chorobo-wych, ogólnych zasad interpretacji wyników badań laboratoryjnych, profi laktyki, rozpo-znania i leczenia najczęstszych chorób spo-tykanych w praktyce ambulatoryjnej oraz na oddziale internistycznym i geriatrycznym, zasad reanimacji i intensywnej terapii, zasad dietetyki itd.

„Ustawa o systemie informacjiw ochronie zdrowia”

Damian Wąsik

Kompleksowa wykładnia przepisów ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia, w której omówiono m.in. ustawowe rejestry medyczne i systemy teleinformatyczne, re-guły bezpiecznego przetwarzania jednostko-wych danych medycznych.

NOWOŚCI MUZYCZNE

„Unguarded”rae Morris

Debiutancki materiał wielkiej nadziei z Wysp Brytyjskich. Rae w tekstach mierzy się z problemami pojawiającymi się wraz z po-ważnymi zmianami w życiu, ze związkami, z byciem z dala od bliskich.

„Froot”Marina And the Diamonds

Warta uwagi propozycja z półki ambitnego popu. Muzyka łatwa w odbiorze, ale oferu-jąca ciekawe brzmienia i teksty.

„Kalejdoskop”Andrzej Piaseczny

Andrzej Piaseczny nagrał płytę z pięciooso-bową Metropole Orkest, jedną z najbardziej uznanych orkiestr na świecie. Oprócz reinter-pretacji najnowszej klasyki polskiej piosenki, Piaseczny proponuje dwie premierowe kom-pozycje.

„Za ścianą”sarah Waters

Premiera: luty 2015. Wydawnictwo Prószyński. Cena: ok. 45,00 zł.

Londyn, 1922 rok. Świat jeszcze się nie otrząsnął z wojennej zawieruchy, a już zbierają się nad nim kolejne ciemne chmury. Ludzie stracili złudzenia i doma-gają się zmian. Tymczasem na południu miasta, w eleganckiej dzielnicy Cham-pion Hill, w domu, gdzie wspomnienia wojny są wciąż żywe, życie z dnia na dzień ma się zmienić nie do poznania.

Owdowiała pani Wray i jej dwudziesto-sześcioletnia córka Frances – niezamęż-na, o intrygującej przeszłości i widokach na staropanieństwo – są zmuszone przy-jąć lokatorów. Przybycie Lilian i Leonar-da Barberów, młodego, nowoczesnego małżeństwa z „klasy urzędniczej”, wno-si niespodziewany chaos w ich szarą rze-czywistość: hałaśliwą gramofonową mu-zykę, atmosferę nieustannej zabawy i ko-loryt. Zaintrygowana Frances zagląda do ich życia przez uchylone drzwi i nasłu-chuje odgłosów zza ściany. Kiedy nie-oczekiwanie zaprzyjaźnia się z Lilian, ich lojalność wobec bliskich staje pod zna-kiem zapytania. Rodzi się wiele pytań, jedna strona wraca do przeszłości, druga otwiera zupełnie nowy rozdział. I nikt nie jest w stanie przewidzieć, jaki to wszyst-ko znajdzie fi nał.

»�Cóż�za�doskonałai�mocna�powieść!«

Stephen�King

NASZ WYBÓR MIESIĄCA

reklamy 205x285_20150330_bitQ_DRUK.pdf 1 2015-03-30 15:57:58

OS

OZ

ma

rz

ec

3 /

2015

Przewodniczący Komitetu Naukowego i Organizacyjnego:

prof. dr hab. n. med. Janusz Siebert

Termin: 18–20 czerwca 2015 rokuMiejsce: Gdańsk, Filharmonia Bałtycka ul. Ołowianka 1

Szczegółowe informacje oraz rejestracja na stronie:

www.zjazdptmr.viamedica.pl

Konferencja jest skierowana do osób uprawnionych do wystawiania recept lub osób prowadzących obrót produktami leczniczymi — podstawa prawna: Ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (t.j. Dz. U. z 2008 r. nr 45, poz. 271).

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia

Documents

Transcript of Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia