OCENA STRATEGICZNA SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI

MIASTA SZCZECINAWRAZ Z WYBOREM WARIANTÓW LOKALIZACJI ZAKŁADU TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA

ODPADÓW KOMUNALNYCH

I element przygotowania dokumentacji niezbędnej do starania się o środki z Funduszu Spójności na finansowanie elementów systemu gospodarki

odpadami komunalnymi w Szczecinie.

Zespół PU „Południe”

Zgodnie z zapisami rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005 r. w sprawie

kryteriów i procedur dopuszczenia odpadów do składowania na składowiskach danego typu

(Dz. U. Nr 186, poz. 1553):nie można składować odpadów komunalnych, których wartości graniczne przekraczają: ogólny węgiel organiczny TOC jest > 5% strata przy prażeniu jest > 8% ciepło spalania jest > 6 MJ/kg

WYMAGANIA DOTYCZĄCE SKŁADOWANIA WYMAGANIA DOTYCZĄCE SKŁADOWANIA ODPOWIEDNIO PRZETWORZONYCH ODPOWIEDNIO PRZETWORZONYCH

ODPADÓW KOMUNALNYCHODPADÓW KOMUNALNYCH

PODSTAWOWY WNIOSEK ODNOŚNIEPODSTAWOWY WNIOSEK ODNOŚNIEILOŚCI SPALARNI ODPADÓW W POLSCEILOŚCI SPALARNI ODPADÓW W POLSCEw okresie do dnia 31 grudnia 2010 r. oraz 31 grudnia 2013 r.w okresie do dnia 31 grudnia 2010 r. oraz 31 grudnia 2013 r.

Prognozowana ilość spalarni Prognozowana ilość spalarni

odpadów komunalnych w Polsceodpadów komunalnych w Polsce

do 31 grudnia 2010do 31 grudnia 2010

7 spalarni7 spalarnido 31 grudnia 2013do 31 grudnia 2013

10 /11/ spalarni10 /11/ spalarni

w tym 1 w Szczecinie

ODPADYKOMUNALNE

Kompostowalneodpady

organiczne

Selektywnazbiórka

odpadów

Pozostałaczęść

odpadów

Odpadyniebezpieczne

Biologiczneprzetwarzanie

(kompost)

Centrumrecyklingu

Termiczneprzekształc.

Odzysk i unieszkodliwianie

Kontrolowane składowisko

Rynek surowców użytecznych, produktów

i energii

SPALARNIA ODPADÓW W SYSTEMIE SPALARNIA ODPADÓW W SYSTEMIE KOMPLEKSOWEJ GOSPODARKI ODPADAMI KOMPLEKSOWEJ GOSPODARKI ODPADAMI

KOMUNALNYMIKOMUNALNYMI

SPALARNIE ODPADÓW KOMUNALNYCH w UE-15 oraz w

POLSCE W PERSPEKTYWIE LAT 2010 - 2013

UE–15 obecnie:

około 400 instalacji

Polskaobecnie:

1 instalacja

NAJISTOTNIEJSZE WYZWANIA DLA NAJISTOTNIEJSZE WYZWANIA DLA MIASTA SZCZECINAMIASTA SZCZECINA

W ASPEKCIE BUDOWY INSTALACJIW ASPEKCIE BUDOWY INSTALACJITERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW

KOMUNALNYCHKOMUNALNYCH

dokonanie aktualizacji Miejskiego Planu Gospodarki Odpadami / w trakcie uchwalania /,

wskazanie optymalnej, a jednocześnie bezkonfliktowej lokalizacji,

przygotowanie szeroko rozumianej DOKUMENTACJI (oceny strategicznej, studium , ocena oddziaływania na środowisko, itp.) wymaganej przez Komisję Europejską dla złożenia wniosku o dofinansowanie projektu z Funduszu Spójności,

permanentne podnoszenie świadomości ekologicznej, kształtowanie pozytywnej dla projektu atmosfery politycznej.

Przy wykonywaniu oceny uwzględnione zostaną ustalenia Przy wykonywaniu oceny uwzględnione zostaną ustalenia dokumentów przygotowanych na szczeblu krajowym i dokumentów przygotowanych na szczeblu krajowym i

wojewódzkim, oraz przyjętych przez wojewódzkim, oraz przyjętych przez Radę Miasta SzczecinaRadę Miasta Szczecina

• Polityka ekologiczna państwa na lata 2007-2010Polityka ekologiczna państwa na lata 2007-2010• Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 • Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami Województwa Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami Województwa

Zachodniopomorskiego Zachodniopomorskiego • Strategia Rozwoju Szczecina, Strategia Rozwoju Szczecina, ;; Zintegrowany Plan Rozwoju Transportu Publicznego w Szczecinie w Zintegrowany Plan Rozwoju Transportu Publicznego w Szczecinie w

latach 2004-2013 (Załącznik do Uchwały Nr XXIX/580/04 Rada latach 2004-2013 (Załącznik do Uchwały Nr XXIX/580/04 Rada Miasta Szczecina z dnia 22.11.2004)Miasta Szczecina z dnia 22.11.2004)

Wieloletni Program Inwestycyjny na lata 2008-2013Wieloletni Program Inwestycyjny na lata 2008-2013 Opracowanie Grontmij Polska Sp. z o. o.Opracowanie Grontmij Polska Sp. z o. o. Inne dokumentyInne dokumenty

Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami Województwa Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami Województwa Zachodniopomorskiego 2010 Zachodniopomorskiego 2010

przewiduje, że w województwie zachodniopomorskim niezbędnymi przewiduje, że w województwie zachodniopomorskim niezbędnymi

elementami systemu gospodarowania odpadami są:elementami systemu gospodarowania odpadami są:

• sortownie odpadów,sortownie odpadów,• kompostownie odpadów ,kompostownie odpadów ,• instalacje do mechaniczno-biologicznego przekształcania odpadów,instalacje do mechaniczno-biologicznego przekształcania odpadów,• instalacje do termicznego przekształcania odpadów,instalacje do termicznego przekształcania odpadów,• stacje demontażu odpadów wielkogabarytowych,stacje demontażu odpadów wielkogabarytowych,• punkty zbiórki odpadów niebezpiecznych lub zbiorcze punkty punkty zbiórki odpadów niebezpiecznych lub zbiorcze punkty

gromadzenia odpadów,gromadzenia odpadów,• składowiska.składowiska.

Odpady zmieszane lub pozostałość po sortowaniu odpadów powinny być poddane Odpady zmieszane lub pozostałość po sortowaniu odpadów powinny być poddane unieszkodliwianiu z wykorzystaniem metod mechaniczno-biologicznego lub unieszkodliwianiu z wykorzystaniem metod mechaniczno-biologicznego lub termicznego przekształcania a deponowany na składowisku powinien być termicznego przekształcania a deponowany na składowisku powinien być wyłącznie odpad resztkowy. wyłącznie odpad resztkowy.

Cel realizacji Oceny Strategicznej Docelowego Systemu Cel realizacji Oceny Strategicznej Docelowego Systemu Gospodarowania Odpadami dla Gospodarowania Odpadami dla

Miasta SzczecinaMiasta Szczecina Wybór optymalnego systemu gospodarki odpadami komunalnymi Wybór optymalnego systemu gospodarki odpadami komunalnymi

przewidzianego do realizacji w (PGO).przewidzianego do realizacji w (PGO).

Najważniejsze pytania:Najważniejsze pytania:

• Jak rozwinąć efektywność selektywnej zbiórki odpadów „u źródła” ?Jak rozwinąć efektywność selektywnej zbiórki odpadów „u źródła” ?• Jakie podjąć działania, aby ograniczyć ilość powstających odpadów i wykorzystać Jakie podjąć działania, aby ograniczyć ilość powstających odpadów i wykorzystać

surowce wtórne? surowce wtórne? • Jakie technologie zagospodarowania odpadów są optymalne dla Szczecina ?Jakie technologie zagospodarowania odpadów są optymalne dla Szczecina ?• Jak optymalnie wykorzystać istniejące zakłady zagospodarowania odpadów?Jak optymalnie wykorzystać istniejące zakłady zagospodarowania odpadów?• Jaka powinna być wydajność nowych zakładów?Jaka powinna być wydajność nowych zakładów?

Jeżeli zdecyduje się o budowie Zakładu Termicznego Przekształcania OdpadówJeżeli zdecyduje się o budowie Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów • Jakie są potencjalne możliwości lokalizacji spalarni z punktu widzenia uwarunkowań Jakie są potencjalne możliwości lokalizacji spalarni z punktu widzenia uwarunkowań

technicznych, infrastrukturalnych, środowiskowych i społecznych.technicznych, infrastrukturalnych, środowiskowych i społecznych.

Analiza wariantów systemu gospodarki odpadami wraz z Analiza wariantów systemu gospodarki odpadami wraz z wyborem potencjalnie możliwych lokalizacji ZTPOKwyborem potencjalnie możliwych lokalizacji ZTPOK

Metoda:Metoda: Analiza wielokryterialna. Analiza wielokryterialna.

Wyniki:Wyniki:

1.1. Rekomendacja scenariusza do realizacji w PGO dla Rekomendacja scenariusza do realizacji w PGO dla miasta Szczecina.miasta Szczecina.

2.2. Wskazanie potencjalnie możliwych lokalizacji Wskazanie potencjalnie możliwych lokalizacji elementów rekomendowanego scenariusza wraz z elementów rekomendowanego scenariusza wraz z ZTPOKZTPOK

KRYTERIA OCENY SYSTEMUKRYTERIA OCENY SYSTEMU

• TECHNICZNETECHNICZNE

• PRZYRODNICZEPRZYRODNICZE

• EKONOMICZNE EKONOMICZNE

• SPOŁECZNESPOŁECZNE

KRYTERIA TECHNICZNEKRYTERIA TECHNICZNE

• zmniejszenie strumienia odpadów;zmniejszenie strumienia odpadów;

• czas eksploatacji składowiska pozostałości;czas eksploatacji składowiska pozostałości;

• redukcja ilości odpadów uzyskana w 2011 roku; redukcja ilości odpadów uzyskana w 2011 roku;

• redukcja odpadów biodegradowalnych – wymóg redukcja odpadów biodegradowalnych – wymóg dyrektywy UE;dyrektywy UE;

• odzysk surowców wtórnychodzysk surowców wtórnych

• odzysk energii.odzysk energii.

KRYTERIA PRZYRODNICZE KRYTERIA PRZYRODNICZE (EKOLOGICZNE)(EKOLOGICZNE)

• ocena wpływu systemu na środowisko ocena wpływu systemu na środowisko naturalne;naturalne;

• ocena korzyściocena korzyści środowiskowych wynikających środowiskowych wynikających z działania systemu;z działania systemu;

• ocena strat środowiskowych;ocena strat środowiskowych;

• emisje w wyniku przetwarzania odpadów.emisje w wyniku przetwarzania odpadów.

KRYTERIA EKONOMICZNEKRYTERIA EKONOMICZNE

• pełne miesięczne średnie obciążenie finansowe pełne miesięczne średnie obciążenie finansowe przypadające na 1 mieszkańca [PLN/M];przypadające na 1 mieszkańca [PLN/M];

• koszt, uwzględniającykoszt, uwzględniający nakłady i koszty nakłady i koszty eksploatacyjne;eksploatacyjne;

• ocena wielkości przychodu jednostkowego w ocena wielkości przychodu jednostkowego w wyniku funkcjonowania systemu.wyniku funkcjonowania systemu.

KRYTERIA SPOŁECZNO - KRYTERIA SPOŁECZNO - POLITYCZNEPOLITYCZNE

• miaramiara stopnia akceptacji społecznej dla stopnia akceptacji społecznej dla przyjętego scenariusza;przyjętego scenariusza;

• miara stanowiąca ocenę możliwości tworzenia miara stanowiąca ocenę możliwości tworzenia nowych miejsc pracy;nowych miejsc pracy;

• zgodność z kierunkami wskazanymi PGOzgodność z kierunkami wskazanymi PGO

• zgodność z dyrektywami UE; zgodność z dyrektywami UE;

• regionalność i perspektywiczność rozwiązania.regionalność i perspektywiczność rozwiązania.

Kryteria minimalizacji i odzysku Kryteria minimalizacji i odzysku

Analiza wielokryterialnaAnaliza wielokryterialna

Wybór Wybór systemu systemu

gospodarki odpadamigospodarki odpadami

Kryterium społeczneKryterium społeczne Kryteria ekonomiczneKryteria ekonomiczne

LOKALIZACJA ZAKŁADU LOKALIZACJA ZAKŁADU

- KRYTERIA TECHNICZNO – PRAWNE- KRYTERIA TECHNICZNO – PRAWNE

• zgodność z planem zagospodarowania zgodność z planem zagospodarowania terenu z KPGO i WPGO,terenu z KPGO i WPGO,

• wielkość i możliwości terenu,wielkość i możliwości terenu,

• istniejąca infrastruktura,istniejąca infrastruktura,

LOKALIZACJA ZAKŁADU - LOKALIZACJA ZAKŁADU - KRYTERIA EKOLOGICZNEKRYTERIA EKOLOGICZNE

• warunki wprowadzania zanieczyszczeń do atmosfery,warunki wprowadzania zanieczyszczeń do atmosfery,• możliwości i warunki odbioru ścieków,możliwości i warunki odbioru ścieków,• odległość od składowiska odpadów ostatecznych odległość od składowiska odpadów ostatecznych

(emisja od transportu),(emisja od transportu),• odległość od miasta (dowóz odpadów, emisja),odległość od miasta (dowóz odpadów, emisja),• możliwość wykorzystania produktów (energii i możliwość wykorzystania produktów (energii i

stałych produktów),stałych produktów),• wykorzystanie odnawialnych źródeł energii,wykorzystanie odnawialnych źródeł energii,

LOKALIZACJA ZAKŁADU - LOKALIZACJA ZAKŁADU - KRYTERIA EKONOMICZNE:KRYTERIA EKONOMICZNE:

• ceny gruntu,ceny gruntu,

• nakłady inwestycyjne na budowę nakłady inwestycyjne na budowę infrastruktury,infrastruktury,

• koszty transportu odpadów i produktów,koszty transportu odpadów i produktów,

• koszty kompromisu społecznego,koszty kompromisu społecznego,

LOKALIZACJA ZAKŁADU - LOKALIZACJA ZAKŁADU - KRYTERIA SPOŁECZNO – POLITYCZNE:KRYTERIA SPOŁECZNO – POLITYCZNE:

• sąsiedztwo zabudowy mieszkalnej,sąsiedztwo zabudowy mieszkalnej,

• możliwość konfliktów społecznych,możliwość konfliktów społecznych,

• uwarunkowania polityczne.uwarunkowania polityczne.

PODSUMOWANIE:PODSUMOWANIE:

• Wybór strategii gospodarowania odpadami Wybór strategii gospodarowania odpadami jest trudnym zadaniem decyzyjnym, które jest trudnym zadaniem decyzyjnym, które musi uwzględniać różne, często sprzeczne musi uwzględniać różne, często sprzeczne cele i zadania, cele i zadania,

• Analiza wielokryterialna stanowi Analiza wielokryterialna stanowi matematyczne narzędzie, porównujące matematyczne narzędzie, porównujące pomiędzy sobą różne warianty systemu pomiędzy sobą różne warianty systemu gospodarki i pozwalające wybrać gospodarki i pozwalające wybrać optymalne lokalizacje instalacji systemuoptymalne lokalizacje instalacji systemu

Dziękuję za uwagęDziękuję za uwagę

stanislawgastol@ochronaprzyrody.plstanislawgastol@ochronaprzyrody.pl

Macierz wypłatMacierz wypłat

POSZCZEGÓLNE SCENARIUSZ DZIAŁANIAOZN. KRY-

TERIUM SCEN. 1 SCEN. 2 ... SCEN. N

kryt1 r11 r21 ... rN1

kryt2 r12 r22 ... rN2

... ... ... ... ...

krytM r1M r2M ... rNM

rNM - miara stopnia realizacji M- tego kryterium w N – tym scenariu-szu

Wybór wielokryterialny rozwiązania Wybór wielokryterialny rozwiązania kompromisowegokompromisowego

)()( ',

1NMm

M

mmn rxwsL

)(min)( njj sLsLss ; n = 1 , 2 , . . . , N

Graficzna ilustracja idei punktu Graficzna ilustracja idei punktu utopijnego utopijnego

Wyniki matematycznego wyboru Wyniki matematycznego wyboru strategiistrategii

Lp.Lp. Hierarchia Hierarchia ważności ważności kryteriówkryteriów

Miejsce wybranej do realizacji Miejsce wybranej do realizacji strategii sstrategii s

55

11 5 : 4 : 15 : 4 : 1 ss44*)*)ss55 ss33ss22ss11

ss44*)*)ss55 ss33ss22ss11

22 10 : 10 : 1010 : 10 : 10 ss44*)*)ss33ss55 ss22ss11

ss33*)*)ss55

*)*) ss44ss22ss11

33 5 : 4 : 105 : 4 : 10 ss33*)*)ss22ss11ss55 ss44

ss33*)*)ss22ss55 ss11ss44

44 10 : 4 : 110 : 4 : 1 ss44*)*)ss55 ss33ss22ss11

ss44*)*)ss55 ss33ss22ss11

ISTNIEJE KONIECZNOŚĆ:ISTNIEJE KONIECZNOŚĆ:

• budowy nowej konfiguracji systemu wraz z budowy nowej konfiguracji systemu wraz z propozycjami lokalizacji propozycjami lokalizacji

•Zaproponowania kryteriów oceniających Zaproponowania kryteriów oceniających funkcjonowanie systemufunkcjonowanie systemu

NAJTRUDNIEJSZYM ZADANIEM NAJTRUDNIEJSZYM ZADANIEM METOD DECYZYJNYCH JEST METOD DECYZYJNYCH JEST PEŁEN OPIS ZADANIA, CZYLI PEŁEN OPIS ZADANIA, CZYLI

ZBIÓR MIERZALNYCH ZBIÓR MIERZALNYCH WSKAŹNIKÓW I KRYTERIÓW WSKAŹNIKÓW I KRYTERIÓW

OCENIAJĄCYCHOCENIAJĄCYCH

UE-15 obecnie: około UE-15 obecnie: około 20 – 25 %20 – 25 %

(46 mln Mg/a) udziału (46 mln Mg/a) udziału w stosowanych w stosowanych

metodach przeróbki metodach przeróbki odpadówodpadów

SPALARNIE ODPADÓW KOMUNALNYCH w UE-15 oraz w

POLSCE W PERSPEKTYWIE LAT 2010 - 2014

Polska około 2014 r.

16% udziału

INSTALACJE TERMICZNEGO INSTALACJE TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW

KOMUNALNYCH W NOWYCH KRAJACH UEKOMUNALNYCH W NOWYCH KRAJACH UE

KrajKraj Ilość spalarni odpadów Ilość spalarni odpadów

o wydajności >3 Mg/ho wydajności >3 Mg/h

Czechy (Praga, Brno i Czechy (Praga, Brno i Liberec)Liberec)

33

Brno – ok. 50 mln Euro z fund. ISPA Brno – ok. 50 mln Euro z fund. ISPA

Bułgaria, RumuniaBułgaria, Rumunia 00

EstoniaEstonia 00

Litwa, ŁotwaLitwa, Łotwa 00

Polska (Warszawa)Polska (Warszawa) 11

Słowacja (Bratysława, Słowacja (Bratysława, Trnawa)Trnawa)

22

SłoweniaSłowenia 00

Węgry (Budapeszt)Węgry (Budapeszt) 11

Podobne przepisy, dotyczące zakazu składowania nieprzetworzonych odpadów komunalnych

obowiązują w Austrii w Niemczech, Holandii, Belgii i w pewnym sensie wymuszają potrzebę budowy spalarni odpadów.

Ze względu na istotne problemy z praktycznymi możliwościami wdrożenia ww. rozporządzenia

przewiduje się, że zastosowana zostanie karencja do końca roku 2012.

WYMAGANIA DOTYCZĄCE SKŁADOWANIA WYMAGANIA DOTYCZĄCE SKŁADOWANIA ODPOWIEDNIO PRZETWORZONYCH ODPOWIEDNIO PRZETWORZONYCH

ODPADÓW KOMUNALNYCHODPADÓW KOMUNALNYCHc.d.c.d.

DLACZEGO SPALARNIA JEST DLACZEGO SPALARNIA JEST NIEZBĘDNA W NOWOCZESNYM NIEZBĘDNA W NOWOCZESNYM

SYSTEMIE GOSPODARKI ODPADAMI SYSTEMIE GOSPODARKI ODPADAMI DLA DUŻEJ AGLOMERACJI LUB DLA DUŻEJ AGLOMERACJI LUB DLA OKREŚLONEGO REGIONU DLA OKREŚLONEGO REGIONU

LUB ZWIĄZKU GMINLUB ZWIĄZKU GMIN• wymuszają to wymagania prawnewymuszają to wymagania prawne• zmniejszająca się chłonność składowisk zmniejszająca się chłonność składowisk

odpadów i odejście od koncepcji składowaniaodpadów i odejście od koncepcji składowania

PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA:

krajowej gospodarce odpadami pozostaje coraz mniej czasu na realizację przyjętych zobowiązań akcesyjnych i ustawowych, głównie dotyczących redukcji odpadów ulegających biodegradacji i odzysku odpadów opakowaniowych,

rozpoczęcie procesu przed inwestycyjnego instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych wraz z wszelkimi procedurami, a szczególnie analizą uwarunkowań środowiskowych i kampanią dla pozyskania akceptacji społecznej, to w chwili obecnej podstawowe wyzwanie dla krajowej gospodarki odpadami komunalnymi w dużych polskich miastach lub regionach kraju,

podstawowe bariery w procesie przed inwestycyjnym ITPOK, to niska świadomość i akceptacja społeczna, model opłat za odbiór i zagospodarowanie odpadów, presja braku czasu i widmo płacenia kar.

UnieszkodliwianieUnieszkodliwianietermicznetermiczne

==KORZYŚCIKORZYŚCI

DLADLAŚRODOWISKAŚRODOWISKA

34

ODPADYODPADY = = PROBLEMYPROBLEMY

• OdpadyOdpady = = SzkodliwośćSzkodliwość – Dokuczliwości:Dokuczliwości:

• Duże ilości (góry śmieci)Duże ilości (góry śmieci)• UciążliwościUciążliwości ( (wizualnewizualne, , zapachowezapachowe, …), …)• Zagrożenia zdrowotneZagrożenia zdrowotne (epi (epidemiademia))• Zagrożenia środowiskoweZagrożenia środowiskowe

• Polityka w gospodarce odpadamiPolityka w gospodarce odpadami : : podział dostępnych środków powinien zapewniać:podział dostępnych środków powinien zapewniać:– REDUKCJĘ WYTWARZANIAREDUKCJĘ WYTWARZANIA– MINIMINIMALIZOWAĆ ZANIECZYSZCZENIAMALIZOWAĆ ZANIECZYSZCZENIA– OPTOPTYMALIZOWAĆ ODZYSKYMALIZOWAĆ ODZYSK

• ZdrowieZdrowie ii ŚrodowiskoŚrodowisko– Wychwycenie i skoncentrowanieWychwycenie i skoncentrowanie

zanieczyszczeń chemicznychzanieczyszczeń chemicznych ::• Drobne cząsteczkiDrobne cząsteczki• Metale ciężkieMetale ciężkie• DioDioksynyksyny• ……

– NNie akumulujemy zanieczyszczeńie akumulujemy zanieczyszczeń dla dla przyszłych pokoleńprzyszłych pokoleń

SPALANIESPALANIE -- SzkodliwośćSzkodliwość zmniejszonazmniejszona