E N E R G I A

RAPORT ROCZNY 2005

BOT Elektrownia Turów S.A.

List Prezesa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

Status Spółki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

O Firmie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Organy Spółki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

Priorytety działań Zarządu w 2005 roku. . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Innowacje. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Zintegrowany System Zarządzania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

Służby BHP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Zakładowa Służba Ratownicza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Modernizacja bloków energetycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Produkcja. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Kalendarium ważniejszych wydarzeń w 2005 roku. . . . . . . . . . . . . 28

Elektrownia - opis najważniejszych urządzeń. . . . . . . . . . . . . . . 30

Działania na rzecz regionu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

Nasi pracownicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

Grupa kapitałowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Ochrona środowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

Raport finansowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

BOT Elektrownia Turów S.A.

RAPORT ROCZNY2005

Z okazji zakończenia modernizacji został wybity okolicznościowy medal

11

Rok 2005 to pierwszy pełny rok funkcjonowania firmy z całą mocą wytwórczą po zakończonej kompleksowej modernizacji. Dziś BOT Elektrownia Turów S.A. przestaje już żyć historią, zwłaszcza tą, do-tyczącą ostatnich dokonań. Zachowamy je jednak w pamięci, gdyż ze zdobytych doświadczeń czerpiemy mądrość, dzięki której nasza firma może lepiej dostosować wszystkie działania do wymagań współczesnego świata.

Obecnie siły i energię kierujemy na realizację nowych wizji, dbając o rozwój i przyszłość. Naszym priorytetem jest zwiększenie produk-cji energii elektrycznej, co jest najskuteczniejszą metodą obniżania kosztów. Ważna przy tym jest współpraca z dużymi odbiorcami energii, która daje gwarancje stałego rynku zbytu.

Jednocześnie rozpoczęliśmy poszukiwania możliwości obniżenia kosztów naszych zobowiązań finansowych, wynikających z proce-su modernizacji. Analizujemy również problem skuteczniejszego zarządzania instrumentami finansowymi zmierzającego do zmniej-szenia ryzyka.

Przygotowujemy się do działalności w nowych realiach związanych z całkowitym uwolnieniem rynku energii elektrycznej, które ma nastąpić w lipcu 2007 roku. Ważnym punktem jest także praca nad rządowym programem rozwiązania Kontraktów Długotermi-nowych.

Wyznaczając priorytety, liczymy na zwiększenie konkurencyjności naszej firmy i optymalizację wykorzystania możliwości rynku eu-ropejskiego.

Dziękuję w imieniu swoim, Zarządu i Rady Nadzorczej wszystkim, którzy pomagali i pomagają nam w realizacji naszych ambitnych celów i gorąco zapraszam do dalszej współpracy.

Szczególne podziękowania pragnę przekazać całej załodze BOT Elektrownia Turów S.A. za wspólną budowę nowoczesnej elektrowni - mamy się czym pochwalić.

Roman Walkowiak

Prezes Zarządu

Generalny Dyrektor

22 33

Status SpółkiSpółka powstała w wyniku komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą: Elektrownia Turów w Bogatyni.

9 marca 2004 r. powstała Spółka BOT Górnictwo i Energetyka S.A. zawiązana przez pięć spółek: Elektrownię Bełchatów S.A., Elektrownię Opole S.A., Elektrownię Turów S.A., Kopalnię Węgla Bru -natnego Bełchatów S.A. oraz Kopalnię Węgla Brunatnego Turów S.A.

30 czerwca 2004 r. Minister Skarbu, reprezentujący właściciela, realizując rządowy program konso -lidacji sektora elektroenergetycznego, podjął decyzję o podwyższeniu kapitału Spółki BOT GiE S.A. - poprzez wniesienie aportem 69% akcji spółek wchodzących w skład grupy. 29 września 2004 roku decyzja ta została zarejestrowana przez Sąd Gospodarczy w Łodzi i nabrała mocy prawnej.

Od 15 kwietnia 2005 roku Elektrownia działa pod nazwą: BOT Elektrownia Turów Spółka Akcyjna. Siedzibą Spółki jest Bogatynia.

Działalność SpółkiPrzedmiotem działalności BOT Elektrownia Turów S.A. są: produkcja, usługi oraz handel w kraju i za granicą. W zakresie operacyjnym Spółki znajdują się m. in.: produkcja i zaopatrywanie w energię elektryczną, parę wodną i gorącą wodę, pobór, oczyszczanie i rozprowadzanie wody, budownictwo, transport rurociągami, telekomunikacja, informatyka, obsługa nieruchomości, kursy zawodowe, unieszkodliwianie odpadów i inne.

Misja SpółkiNaszą misją jest wytwarzanie i sprzedaż ekologicznie czystej energii elektrycznej i usług systemo -wych. Dotyczy to także stowarzyszonej z energią elektryczną energii cieplnej. Poprzez modernizację i stały rozwój firmy pragniemy utrwalać jej pozycję na krajowym i europejskim rynku energetycznym, wypełniając jednocześnie nasze powinności wobec środowiska i regionu.

Raport Roczny 2005

E N E RG I ABOT Elektrownia Turów S.A.

44 55

nicznych w dziedzinie ochrony środowiska. Ukoronowaniem działań proekologicznych było wręczenie w grudniu 2003 roku BOT Elektrowni Turów S.A., jako pierwszej firmie na Dolnym Śląsku, Pozwolenia Zintegrowanego na Korzystanie ze Środowiska Naturalnego. Pozwolenie takie (polski odpowiednik IPPC) to nie tylko prawo, ale, przede wszystkim, konieczność rozwoju zgodnie ze standardem BAT (Best Available Techniques - Najlepsze Dostępne Techniki).

Postępująca globalizacja i liberalizacja rynku elektroenergetycznego w Europie wywołała konieczność tworzenia efektywnych i elastycznych struktur. Powodzenie na rynku wymaga, aby powstawały duże przedsiębiorstwa, zdolne stawić czoła konkurencji tak europejskiej, jak i krajo -wej. Grupa BOT Górnictwo i Energetyka S.A., która powstała 9 marca 2004 roku, jest odpowiedzią na te wyzwania.

BOT Elektrownia Turów S.A. rozpoczęła rok 2005 jako firma wytwarzająca energię z wykorzystaniem najnowocześniejszych technologii produkcyjnych, zarządzana zgodnie z uznanymi, międzynarodowymi standardami. Firma wytwarza energię o najwyższej jakości, w sposób przyjazny środowisku naturalnemu, bezpieczny dla załogi oraz zapewniający wiarygodność i ciągłość działania biznesowego.

W 2005 roku BOT Elektrownia Turów S.A., jako pierwsza w branży energetycznej, a czwarta w Polsce, dołączyła do elitarnego grona firm mogących się poszczycić akredytowanym certyfikatem Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji BS 7799 -2.

Przyznanie certyfikatu BS 7799 -2 zakończyło proces wdrażania w elektrowni Zintegrowanego Systemu Zarządzania Jakością, Środowi -skiem, Bezpieczeństwem Pracy i Bezpieczeństwem Informacji (ZSZ- ISO) zgodnego z wymaganiami norm:

• PN-EN ISO 9001 - SYSTEMY ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ,

• PN-EN ISO 14001 - SYSTEMY ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO,

• PN-N 18001 - SYSTEMY ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM I HIGIENĄ PRACY.

Usytuowana w Kotlinie Żytawskiej, u styku trzech granic: Polski, Czech i Niemiec, BOT Elektrownia Turów S.A. pracuje nieprzerwanie od 1962 roku. Jest firmą nowoczesną, spełniającą wszystkie wymogi w zakresie parametrów ekologicznych Unii Europejskiej.

BOT Elektrownia Turów S.A. jest jednym z największych przedsiębiorstw w województwie dolnośląskim. Jest zakładem dającym gwarancje bezpieczeństwa energetycznego dla Dolnego Śląska, zapewniającym rozwój gospodarczy regionu oraz gwarantującym stabilizację material -ną i zawodową mieszkańców.

Początek lat 90 -tych, który postawił nowe wymogi prawne dotyczące ochrony środowiska, a także kończąca się żywotność techniczna wybu -dowanych najwcześniej bloków energetycznych, były dostatecznym i koniecznym powodem rozpoczęcia modernizacji.

Przełom wieków to dla BOT Elektrowni Turów S.A. okres, w ciągu którego firma narodziła się na nowo pod względem technicznym, ekologicz-nym i organizacyjnym. Elektrownia przeszła długą drogę: od obecności na „Liście 80 -ciu” największych krajowych trucicieli środowiska po zdobywcę lauru Lidera Polskiej Ekologii.

Po zakończonej modernizacji BOT Elektrownia Turów S.A. dysponuje mocą 2106 MW. Elektrownia posiada sześć nowoczesnych bloków z ko -tłami fluidalnymi oraz trzy bloki z kotłami pyłowymi o wysokiej sprawności, których parametry ekologiczne spełniają krajowe i unijne wymogi ochrony środowiska. Ogrom działań modernizacyjnych, odtworzeniowych i proekologicznych został zauważony. Zaowocowało to licznymi nagrodami i wyróżnieniami, takimi jak: Lider Polskiej Ekologii, Firma Przyjazna Środowisku, Mecenas Polskiej Ekologii, Założyciel Akademii Marek, Dolnośląski Klucz Sukcesu i wieloma innymi. W 2003 roku, decyzją Ministerstwa Środowiska, BOT Elektrownia Turów S.A. reprezen -towała Polskę w międzynarodowym konkursie International Green Apple Awards for Environmental Best Practice 2003. W listopadzie 2003 r. w Londynie, w House of Commons (siedziba parlamentu Wielkiej Brytanii) odbyła się uroczystość wyróżnienia 14 liderów krajowych, w tym BOT Elektrowni Turów S.A., która otrzymała miano Gold Winner. Nagrodę przyznano za zastosowanie najnowocześniejszych rozwiązań tech -

BOT Elektrownia Turów S.A. - jedno z największych przedsiębiorstw w województwie dolnośląskim

Przyszłość BOT Elektrowni Turów S.A. związana jest ściśle z realizacją rządowego programu konsolidacji polskiego sektora elektroenergetycznego

Firma PrzyjaznaŚrodowisku

Złoty Inżynier 2003 Biały Tygrys Dolnośląski CertyfikatGospodarczy

Mecenas PolskiejEkologii

W ostatnich latach Elektrownia Turów otrzymała wiele nagród i wyróżnień

Kryształowy Koliber - nagroda Zarządu Głównego Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków

w kategorii Dobroczyńca Roku 2005

Green AppleAwards 2003

Medal Europejski

Raport Roczny 2005

66 77

Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych organami Spółki są: Walne Zgromadzenie, Rada Nadzorcza oraz Zarząd. Działalność Spółki nadzoruje Rada Nadzorcza, w skład której wchodzą przedstawiciele: Skarbu Państwa, BOT GiE S.A. oraz pracowników BOT Elektrownia Turów S.A. Zarząd kolegialnie prowadzi sprawy Spółki i reprezentuje ją na zewnątrz. Zgodnie ze Statutem w skład Zarządu może wchodzić od jednej do sześciu osób, powołanych na okres wspólnej, trwającej trzy lata kadencji.

• Roman Walkowiak - Prezes Zarządu Spółki, Generalny Dyrektor• Wacław Krzywoszyński - Członek Zarządu Spółki, Dyrektor Ekonomiczno -Finansowy• Tomasz Ozimowski - Członek Zarządu Spółki, Dyrektor Techniczny• Marian Przygrodzki - Członek Zarządu Spółki, Dyrektor Zarządzania Administracyjno -Pracowniczego (wybrany przez pracowników Spółki)

• kierowanie i koordynacja pracy podległych komórek organizacyjnych w zakresie swoich kompetencji,• nadzór nad realizacją powierzonych zadań, wynikających z planów oraz decyzji organów Spółki,• określanie zadań podporządkowanym komórkom organizacyjnym, nadzór oraz egzekwowanie ich realizacji,• kierowanie całokształtem powierzonych im spraw,• inicjowanie, w zakresie swoich kompetencji, przedsięwzięć zmierzających do poprawy działalności przedsiębiorstwa Spółki.

Dyrektorzy Pionów współpracują również w sprawach wykraczających poza zakres kierowanych przez nich pionów, uzgadniają i koordynują swoje działania. Dotyczy to głównie planów techniczno -ekonomicznych i ich realizacji, informacji oraz opracowań dla organów Spółki.

Rada Nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością Spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności.Dwóch członków Rady Nadzorczej, w tym Przewodniczącego, powołuje i odwołuje akcjonariusz BOT GiE S.A. Jeden członek Rady Nadzorczej powoływany i odwoływany jest przez Ministra Skarbu Państwa do czasu, gdy Skarb Państwa jest akcjonariuszem Spółki. Po zbyciu przez Skarb Państwa wszystkich akcji w Spółce, trzech członków Rady Nadzorczej powołuje i odwołuje akcjonariusz BOT GiE S.A. Dwóch członków Rady Nadzorczej wybierają pracownicy Spółki.

• Henryk Koprek - Przewodniczący Rady Nadzorczej • Radosław Barszcz - Wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej• Janusz Danel - Sekretarz Rady Nadzorczej (wybrany przez pracowników Spółki)• Krzysztof Janas - Członek Rady Nadzorczej (wybrany przez pracowników Spółki)• Stanisław Poręba - Członek Rady Nadzorczej

Organy Spółki

W skład Zarządu III kadencji wchodzą:

Do zadań Dyrektorów Pionów należy:

W skład Rady Nadzorczej obecnej kadencji wchodzą:

Wacław Krzywoszyński Roman Walkowiak Marian Przygrodzki Tomasz Ozimowski Henryk Koprek Krzysztof Janas Radosław Barszcz Stanisław Poręba Janusz Danel

Zarząd RadaNadzorcza

Raport Roczny 2005

8 998

Rok 2005 był kolejnym rokiem konsekwentnej realizacji przez Zarząd Spółki strategii utrzymania zdolności produkcyjnej i wysokiej pozycji rynkowej firmy. Na dowód tego agencje Standard & Poor’s oraz Fitch IBCA utrzymały w 2005 roku rating BOT Elektrowni Turów S.A. na pozio -mie (B) oraz (B -), z perspektywą neutralną. Głównymi przyczynami zachowania takich ocen ratingu były, niezależne od Elektrowni, działania, związane z zamierzeniem rozwiązania Kontraktów Długoterminowych oraz ogólna niestabilna sytuacja sektora elektroenergetycznego.

Od 2004 roku BOT Elektrownia Turów S.A. jest członkiem energetycznej Grupy BOT GiE S.A., przez co szanse rozwoju Elektrowni wiązane są z rozwojem całej Grupy. Grupa ta stanowi strategiczny zasób energetyczny Skarbu Państwa, będący gwarantem bezpieczeństwa energetycz-nego kraju i prawidłowego funkcjonowania rynku energii. Celami strategicznymi Grupy jest zapewnienie finansowania modernizacji i nowych inwestycji, zgodnie z wymogami ochrony środowiska i bezpieczeństwa energetycznego kraju, skuteczne funkcjonowanie na zliberalizowanym rynku energii elektrycznej w Polsce i w Europie oraz podniesienie wartości Grupy poprzez prywatyzację i Giełdę Papierów Wartościowych. Przynależność BOT Elektrowni Turów S.A. do holdingu nie zmienia faktu, iż Spółka jest podmiotem gospodarczym zachowującym osobowość prawną oraz samodzielnie kształtującym wewnętrzne relacje ekonomiczne. Rok 2005 był rokiem bardzo intensywnych działań Zarządu BOT Elektrowni Turów S.A. w procesie konsolidacji holdingu BOT Górnictwo i Energetyka S.A. Powołano zespół główny i wyznaczono członków zespołów roboczych, którzy w całym roku 2005 brali udział w procesie integracji holdingu. Wyniki prac zespołów roboczych na poziomie holdingu w istotny sposób determinowały prace Zarządu w obszarach, w których działały. Ustalone wspólne procedury i rozwiązania powinny przyczynić się do efektu synergii.

Elektrownia w 2005 roku osiągnęła zysk netto w wysokości 138 431 621,36 zł (w 2004 roku 211 414 580,76 zł). W 2004 roku wysoki poziom przychodów finansowych spowodowany był umocnieniem kursu PLN w stosunku do walut, w jakich BOT Elektrownia Turów S.A. ma zaciągnię -te kredyty modernizacyjne. W 2005 roku nadwyżki dodatnich różnic kursowych były niewielkie, dlatego też nie miały tak istotnego wpływu na wynik finansowy, natomiast duży wpływ miały koszty finansowe, które wyniosły 313 700 375,05 zł. Wzrost kosztów w stosunku do ubiegłego roku spowodowany był wyceną do wartości godziwej kontraktu Currency Interest Rate Swap (CIRS) i Interest Rate Swap (IRS).

Rentowność sprzedaży netto w Elektrowni w 2005 roku była niższa niż w roku ubiegłym. Wynikało to z niższego wyniku finansowego netto, natomiast rentowność sprzedaży brutto w 2005 roku była dużo wyższa niż w 2004 roku, co wiąże się z wyższym zyskiem ze sprzedaży i poprawą płynności finansowej BOT Elektrowni Turów S.A. Istotny wpływ na ten wynik miały pomyślnie zakończone negocjacje z PSE S.A. i z BOT KWB Turów S.A. w sprawie optymalizacji kosztów paliwa oraz ulokowania na rynku maksymalnie możliwej wielkości sprzedaży energii elektrycznej. Działania te zaowocowały wzrostem produkcji energii elektrycznej w stosunku do planu aż o 17,7% oraz obniżeniem średniej ceny dostarczanego węgla o 7,7%. Wskaźniki rentowności ROA, ROE oraz ROCE mają natomiast tendencje spadkowe, co w oczywisty sposób wynika z niższego zysku netto.

Rok 2005 był rokiem zakończenia obecnego etapu modernizacji BOT Elektrowni Turów S.A. Wzrost kosztów finansowych pokazuje, że z trudnego etapu realizacji modernizacji Zarząd wszedł w jeszcze trudniejszy okres spłaty wszystkich zobowiązań z nią związanych. W związ-ku z tym stałym punktem posiedzeń Zarządu był bieżący nadzór nad wskaźnikami wspomagania finansowego. W stosunku do roku 2004 korzystnie ukształtowały się:- wskaźnik pokrycia obsługi zadłużenia do wartości 1,33 ( zgodnie z zapisami zawartymi w umowach kredytowych),- obniżenie wskaźnika ogólnego zadłużenia oraz wskaźnika zadłużenia kapitału własnego, w związku ze zmniejszeniem się zobowiązań

długoterminowych,- obniżenie wskaźnika rotacji należności w dniach (2004 r. - 36,56; 2005 r. - 28,33), - wzrost wartości pokrycia majątku trwałego kapitałem własnym.

W celu zwiększenia ekonomizacji działalności BOT Elektrowni Turów S.A. Zarząd podjął decyzję dotyczącą weryfikacji ekonomicznych okre -sów użytkowania środków trwałych, zmniejszając roczną kwotę amortyzacji bilansowej o 18,5 mln zł.

Wzrost niepieniężnych aktywów trwałych był wynikiem prowadzenia działań inwestycyjnych, które skupione były głównie na zada -niach koniecznych do utrzymania (zachowania) ciągłości produkcji. Jednym z najważniejszych działań inwestycyjnych było połą -czenie bloków 9 - 10 w układzie duobloku z wyprowadzeniem mocy na poziomie napięcia 400 kV. W ramach pierwszego etapu prac

opracowano koncepcję realizacji zadania i wariantową analizę techniczno -ekonomiczną. Koncepcja została zaopiniowana przez PSE S.A. Są już gotowe projekty wykonawcze. Prowadzone były również prace nad wyborem dostawców urządzeń. Całość prac zostanie wykonana w roku 2006.

W swoich planach strategicznych BOT Elektrownia Turów S.A. szuka nowych dróg rozwoju. Jedną z koncepcji jest budowa nowych mocy wytwórczych (nowego bloku energetycznego). W związku z tym prowadzone są prace studialno - przygotowawcze w miejsce wyłączanych sukcesywnie z eksploatacji bloków energetycznych nr 8, 9, 10. Wybór odpowiedniej koncepcji uzależniony jest od wielu czynników, które aktualnie są analizowane.

W minionym roku Zarząd BOT Elektrowni Turów S.A., uwzględniając warunki rynkowe oraz ryzyko finansowe związane z portfelem zobowią -zań, podjął decyzję o zawarciu transakcji mających na celu zabezpieczenie ryzyka:- krótkoterminowych stóp procentowych w kredytach dolarowych, prowadzących do zmian przepływów finansowych Spółki w długim okre -

sie (Interest Rate SWAP z CITIBANK),- zmian kursu EURO, prowadzących do zaburzeń przepływów Spółki w 2011 roku (Cross Currency SWAP z CITIBANK, Deutsche Bank,

PEKAO S.A., Societe Generale oraz ABN Amro).

Rok 2005 był pierwszym rokiem pracy BOT Elektrowni Turów S.A. z pełnymi mocami wytwórczymi (poziom produkcji - 13,5 TWh), uzyskanymi w wyniku przeprowadzonej z sukcesem modernizacji:- 4.01.2005 r. sfinalizowano modernizację bloku nr 5 i podpisano Świadectwo Odbioru Końcowego. Ponadto dokonano modyfikacji obroto -

wego podgrzewacza powietrza oraz zmodyfikowano układ transportu popiołu lotnego spod III strefy elektrofiltra,- 8.09.2005 r. sfinalizowano modernizację bloku nr 4 - zakończył się okres gwarancyjny dla zmodernizowanego bloku i podpisano Świadec -

two Odbioru Końcowego,- zakończono procedurę potwierdzania dotrzymania zobowiązań kontraktowych Konsorcjum w zakresie bloku nr 6 - przez cały 2005 rok

blok ten był objęty gwarancją, podczas której przeprowadzano szereg prób wynikających z zapisów kontraktowych.

BOT Elektrownia Turów S.A. jest jedną z nielicznych Spółek w branży elektroenergetycznej, która dokonała kompleksowej modernizacji. Za -kończyła z sukcesem odbudowę zdolności wytwórczych, minimalizując do zera ryzyko procesu inwestycyjnego. Dzięki temu procesowi można zakładać okres funkcjonowania firmy do 2040 roku. Dodatkowo spełnia wymogi norm ochrony środowiska zalecane w Unii Europejskiej. Za -sadność działań proekologicznych potwierdzona została uzyskaniem znacznego obniżenia poziomu emisji zanieczyszczeń z Elektrowni oraz pozytywnymi zmianami w stanie środowiska naturalnego w regionie Worka Turoszowskiego. W znacznym stopniu zredukowano wskaźniki emisji zanieczyszczeń w stosunku do stanu sprzed modernizacji. Działania ekologiczne BOT Elektrowni Turów S.A. są zgodne z prawnymi uwarunkowaniami Unii Europejskiej. Wymiernym efektem przeprowadzonego przedsięwzięcia jest zmniejszenie opłat za korzystanie ze śro -dowiska oraz wzrost konkurencyjności firmy jako producenta czystej energii. Wyemitowane zanieczyszczenia nie przekroczyły rocznej emisji dopuszczalnej dla Elektrowni na rok 2005, wyznaczonej Pozwoleniem Zintegrowanym. W zakresie dotrzymywania poziomów stężeń emisji za -nieczyszczeń (w mg/Nm3) nie zanotowano przekroczeń dopuszczalnych norm, a tym samym nie nastąpiło w 2005 roku wejście w strefę kar.

Po zakończeniu modernizacji kontynuowane są prace, we współpracy ze specjalistycznymi i najbardziej doświadczonymi ośrodkami w kraju, optymalizujące procesy produkcyjne, które w istotnej części finansowane są przez Ministerstwo Edukacji i Nauki. W 2005 roku rozpoczęto również formalną procedurę związaną z wdrożeniem systemu klasy ERP.

Duży wpływ na wzmocnienie pozycji rynkowej, oprócz zakończenia modernizacji, miało uzyskanie certyfikatu Zintegrowanego Systemu Zarzą -dzania Jakością, Środowiskiem, Bezpieczeństwem Pracy i Bezpieczeństwem Informacji. Certyfikat ten wręczono Zarządowi BOT Elektrowni Turów S.A. w lutym 2005. W dniu 17 stycznia 2005 roku Elektrownia, jako pierwsza w branży energetycznej, a czwarta w Polsce, otrzymała akredytowany certyfikat Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji nr 07583-2005 -AI -LDN-UKAS Det Norske Veritas potwierdza -jący spełnienie wymagań normy Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji BS 7799:2002. W 2005 roku rozpoczęto również proces wdrażania normy PN-EN ISO/EC 17025 - Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących. Wdrożenie wyżej wymienionej procedury pomoże spełnić wymagania prawne i instytucjonalne oraz przyczynić się do uzyskania zewnętrznego uznania i wiarygodności badań oraz analiz laboratoryjnych.

Priorytety działań Zarządu w 2005 rokuRaport Roczny 2005

1010 1111

W 2005 roku BOT Elektrownia Turów S.A. prowadziła nadzór właścicielski nad Spółkami, w których posiada akcje i udziały. Szczególnym nad -zorem objęte były Spółki Grupy Kapitałowej BOT Elektrowni Turów S.A. ze 100% udziałem, wydzielone w ramach restrukturyzacji wewnętrznej (tzw. „Spółki - córki”). Utworzone Spółki posiadają zdolności produkcyjne (liczba pracowników, poziom kapitałów, wielkość obrotów) kwalifi -kujące je do średnich i dużych firm regionu Dolnego Śląska. Doświadczenia i przeprowadzone analizy sytuacji finansowej Spółek wskazują na konieczność kontynuacji rozpoczętego procesu restrukturyzacji, nastawionego na zwiększenie wartości Grupy Kapitałowej. Do największych projektów rozwojowych w 2005 roku należy zaliczyć, realizowaną przez Przedsiębiorstwo Produkcji Sorbentów i Rekultywacji „ELTUR - WA-PORE” Sp. z.o.o., inwestycję - uruchomienia zakładu produkującego:- flubet - jako dodatek do betonu,- beton towarowy,- elementy z betonu wibroprasowanego.

Na szczególną uwagę zasługuje ocena realizacji przyjętego na 2005 rok Planu Integracji Grupy BOT GiE S.A. związanego z restrukturyzacją działalności pomocniczej. Zarządy BOT Elektrowni Turów S.A. i BOT KWB Turów S.A. powołały Robocze Zespoły Zadaniowe ds. restruktury -zacji obszarów medycznych (połączenia spółek zależnych o profilu medycznym) oraz obszaru działalności socjalno -bytowej. W 2005 roku przygotowano koncepcję wspólnego podmiotu medycznego (nowa spółka z dużą bazą lokalową i sprzętową dla 16 tys. pacjentów, około 70% rynku lokalnego). Połączenie nastąpi w 2006 roku. W zakresie działalności socjalno -bytowej opracowano zarys koncepcji połączenia tych obszarów BOT KWB Turów S.A. oraz BOT Elektrowni Turów S.A. W koncepcji tej wykorzystuje się 5 - letnie doświadczenia funkcjonowania spółki ELTUR GLOBAL Sp. z o.o.

W 2005 r. stan zatrudnienia w BOT Elektrowni Turów S.A. osiągnął uzasadniony poziom, zapewniający niezbędną ilość pracowników dla właściwego funkcjonowania Przedsiębiorstwa Spółki. Spadek zatrudnienia (wg stanu na koniec roku 2005) spowodowany był redukcją zadań związanych z realizacją modernizacji, która została zakończona w poprzednim roku, jak również wprowadzonym, w sierpniu 2005 r., Progra -mem Dobrowolnych Odejść. Przyczyną realizacji Programu Dobrowolnych Odejść było rozpoczęcie procesu optymalizacji zatrudnienia (w tym jego struktury) przedsiębiorstwa Spółki w związku z działaniami integracyjnymi Grupy BOT GiE S.A. oraz przygotowywaniem do konfrontacji ekonomicznej, spowodowanej wejściem Grupy na rynek energetyczny Unii Europejskiej. Odzwierciedleniem stałości tej tendencji było obniże -nie poziomu zatrudnienia średniorocznego z 1 900 osób w 2004 r. do 1 859 osób w 2005 r.

Od początku 2005 roku ruszył proces nieodpłatnego udostępniania akcji Spółki uprawnionym pracownikom. W ciągu pierwszego miesiąca trwania procesu udostępniono ponad 91% akcji uprawnionym pracownikom. Do końca 2005 roku 99,4% uprawnionych zawarło umowy nieodpłatnego nabycia akcji, obejmując w efekcie 14,71% akcji BOT Elektrowni Turów S.A.

W ramach realizacji zadań związanych z ubezpieczeniami Zarząd BOT Elektrowni Turów S.A. podjął decyzję o przeprowadzeniu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego pn. „Ubezpieczenie majątku Elektrowni Turów S.A.”. Efektem postępowania, po uzyskaniu pozytywnej opinii Urzędu Zamówień Publicznych, było zawarcie bardzo korzystnych, trzyletnich umów ubezpieczenia, zapewniających Spółce komplek-sową ochronę na wypadek zdarzeń losowych.

BOT Elektrownia Turów S.A. przez ostatnie lata zdobywała nagrody i wyróżnienia z zakresu ochrony środowiska. W 2005 roku otrzymała następujące nagrody: „Kryształowy Koliber” w kategorii DOBROCZYŃCA ROKU 2005 oraz Dolnośląski Certyfikat Gospodarczy - wręczony w trakcie sesji inaugurującej VII Forum Gospodarcze w Krzyżowej. Spółka kojarzona jest z mianem Dobrej Marki, co niewątpliwie potwierdza słuszność obranej przez Zarząd drogi działania. Utrzymanie pozycji lidera, wytwarzającego czystą ekologicznie energię, motywuje do podej -mowania nowych wyzwań w celu uzyskania jeszcze lepszych wyników. BOT Elektrownia Turów S.A. w 2005 roku była m.in. organizatorem po -siedzenia Komisji Skarbu Państwa nt. „Długofalowej polityki energetycznej Polski dla zapewnienia bezpieczeństwa dostaw, bezpieczeństwa ekonomicznego i ekologicznego”, została także wybrana przez Ministerstwo Środowiska do zaprezentowania, w ramach unijnego projektu „Pomoc techniczna w procesie planowania dużych inwestycji w środowisku - Turcja”, polskich rozwiązań w zakresie dostosowywania dużych źródeł spalania do standardów Unii Europejskiej w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego.

Rok 2005 był kolejnym okresem gwarantującym przedsiębiorstwu bezpieczeństwo finansowe. Dzięki działaniom Zarządu zrealizowano bardzo wysoką produkcję, bieżącą obsługę zadłużenia oraz uzyskano wysoki wynik finansowy. Szczególnie wartym podkreślenia jest fakt, iż wszystkie, nierzadko trudne, działania i decyzje zapadały w atmosferze zrozumienia i spokoju społecznego.

InnowacjeNiezbędnym warunkiem rozwoju nowoczesnego przedsiębiorstwa, takiego jak BOT Elektrownia Turów S.A., jest nieustanne doskonalenie swoich zdolności w różnych obszarach działalności, a zwłaszcza w sferze produkcyjnej.

Jednym z najsprawniejszych mechanizmów prowadzących do osiągnięcia tak postawionych celów jest, z jednej strony ciągłe doskonalenie stosowanych technologii, a z drugiej wdrażanie innowacji - poprzez zakup gotowego know-how lub inwestowanie w prace badawcze, a następnie wdrażanie uzyskanych wyników.

Elektrownia Turów jest dobitnym przykładem pomyślnego wdrażania nowoczesnych rozwiązań - w ostatnich 10 latach kompletnej moder-nizacji poddano sześć najstarszych bloków energetycznych. Bloki te wyposażono w najnowocześniejsze kotły, spalające węgiel brunatny w cyrkulacyjnym złożu fluidalnym. Tak duże kotły fluidalne były w owym czasie prototypami w skali światowej. Zakończenie modernizacji nie oznacza jednak, iż rozwiązania innowacyjne nie będą już potrzebne. Nieustannie prowadzone są prace badawcze, które Elektrownia zleca instytutom badawczym, uczelniom i innym jednostkom specjalizującym się w rozwoju nowoczesnych technologii. Badania takie uzyskiwały niejednokrotnie dofinansowanie ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz programów Unii Europejskiej.

Dobrym przykładem są działania zmierzające do ograniczenia emisji pyłu do atmosfery podczas rozruchu i wyłączania bloku energetycznego. Należy w tym miejscu podkreślić, że BOT Elektrownia Turów S.A. w zakresie emisji zanieczyszczeń spełnia wymagania wszelkich przepisów i norm zarówno krajowych, jak i unijnych. Przepisy są jednak skonstruowane w taki sposób, że wymagania te dotyczą wyłącznie okresów, kie -dy bloki energetyczne pracują z dużą mocą, w ustabilizowanych warunkach. Wynikiem pracy badawczej, zainicjowanej i sfinansowanej przez Elektrownię, są nowe algorytmy pracy dla elektrostatycznych filtrów oczyszczających gazy spalinowe pochodzące z bloków energetycznych. Dzięki ich zastosowaniu możliwe stanie się ograniczenie emisji pyłu w stanach nieustalonych nawet o 60%. Wdrożenie nowych algorytmów i uzyskanie pierwszych efektów planowane jest na rok 2007.

Potwierdzeniem dużej uwagi, jaką w BOT Elektrowni Turów S.A. przykłada się do zagadnień ochrony środowiska, jest również realizowana obecnie praca badawcza, zmierzająca do efektywniejszego wykorzystywania sorbentu wapiennego, używanego w procesie suchego odsiar-czania spalin.

Kolejnym przykładem udanego związku przemysłu i nauki mogą być badania w istotny sposób rozwijające technologię palenisk fluidalnych:- prototypowa chłodnica ślimakowa popiołu dennego (projekt dofinansowany przez Ministerstwo Nauki, zakończony i wdrożony, będzie

zgłoszony jako wynalazek do Urzędu Patentowego RP),- nowa konstrukcja nurnika w cyklonie zapewniającym cyrkulację złoża fluidalnego (projekt zakończony, szykowane jest zgłoszenie do

Urzędu Patentowego, wdrożenie nastąpi w 2007 roku),- nowa konstrukcja kierownic odchylających strumień gazów spalinowych na wlocie do cyklonu (projekt dofinansowany przez Ministerstwo

Nauki, zakończony i wdrożony).Chociaż większość opisanych powyżej prac powstała w wyniku współpracy z Politechniką Częstochowską i Politechniką Wrocławską, to jednak Elektrownia nawiązuje współpracę z partnerami z całej Polski, a czasem również z zagranicy.

Innym kierunkiem działań innowacyjnych, może nie tak spektakularnym, jak prace badawcze, jest wynalazczość pracownicza. Projekty racjo -nalizatorskie pozwalają niedużym kosztem wyeliminować przyczyny niektórych bardzo dolegliwych i często powtarzających się uszkodzeń, a najlepszymi autorami takich rozwiązań są ludzie zajmujący się na co dzień obsługą urządzeń. Dobrym przykładem wymiernych korzyści, wynikających z popierania aktywności pracowniczej, jest zmiana konstrukcji stożków aeracyjnych w zbiornikach pomp popiołowych. Dzięki pomysłowi pracowników remontowych znacznie wydłużono żywotność tych elementów oraz zmniejszono koszty remontów.

Wdrażanie innowacji musi kosztować. Dla przykładu, tegoroczny budżet na badania w BOT Elektrownia Turów S.A. sięga kwoty 2 mln zł. Jednak staranne określenie tematyki badań i wybór kompetentnych wykonawców sprawiają, że praktycznie każda z podejmowanych prac badaw-czych kończy się wdrożeniem nowych rozwiązań i przynosi wymierne efekty wielokrotnie przewyższając poniesione nakłady. Co więcej, część wypracowanych rozwiązań to wynalazki, które po uzyskaniu ochrony patentowej mają duże szanse na zastosowanie w innych elektrowniach.

Wybiegając w przyszłość, BOT Elektrownia Turów S.A. stara się aktywnie uczestniczyć w dużych przedsięwzięciach przygotowywanych we współpracy z partnerami z Polski i Unii Europejskiej. Obecnie trwają przygotowania do utworzenia grupy jednostek naukowych i przedsię -biorstw, która byłaby w stanie przygotować projekt demonstracyjny budowy innowacyjnego bloku energetycznego o wysokiej sprawności, a następnie zgłosić ten projekt w procedurze ubiegania się o dofinansowanie ze środków badawczych UE.

1212 13

W rok 2005 BOT Elektrownia Turów S.A. wkroczyła nie tylko jako firma wytwarzająca energię z wykorzystaniem najnowocześniejszych technologii produkcyjnych, ale również jako firma zarządzana zgodnie z uznanymi, międzynarodowymi standardami

Nasze atuty• członkostwo w BOT GiE S.A. - dające silną pozycję

na europejskim rynku energii

• produkt wysokiej jakości - uzyskany dzięki przepro-wadzonej modernizacji i osiągnięciu bardzo dobrego stanu technicznego majątku produkcyjnego

• wytwarzanie energii elektrycznej - odbywa się przy spełnieniu ostrych norm ochrony środowiska (zinte-growany system zarządzania środowiskiem - IPPC)

• doświadczona, silnie identyfikująca się z pracodawcą załoga

• wdrożenie Zintegrowanego Systemu Zarządzania Jakością, Środowiskiem, Bezpieczeństwem Pracy i Bezpieczeństwem Informacji, spełniającego wyma-gania norm PN-EN ISO 9001, PN-EN ISO 14001, PN-N 18001 oraz BS 7799-2

1414 1515

W wyniku przeprowadzonych pod koniec 2004 roku auditów zewnętrznych stwierdzono zgod-ność wdrożonego w BOT Elektrowni Turów S.A. Zintegrowanego Systemu Zarządzania Jakością, Środowiskiem, Bezpieczeństwem Pracy i Bezpieczeństwem Informacji (ZSZ- ISO) z poniższymi normami odniesienia: • PN-EN ISO 9001 - Systemy zarządzania jakością, • PN-EN ISO 14001 - Systemy zarządzania środowiskowego, • PN-N 18001 - Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, • BS 7799 -2 - Systemy zarządzania bezpieczeństwem informacji. W efekcie Elektrownia uzyskała certyfikat Zintegrowanego Systemu Zarządzania Jakością, Śro -dowiskiem i Bezpieczeństwem Pracy nr JBS-91/1/2004 oraz, jako pierwsza firma branży ener-getycznej, a czwarta w Polsce, akredytowany certyfikat Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji nr 07583-2005 -AI -LDN_UKAS.

Uroczyste wręczenie certyfikatów miało miejsce w lutym 2005 roku, podczas akademii zorgani -zowanej z okazji zakończenia dwóch potężnych przedsięwzięć: modernizacji bloków energetycz-nych oraz wdrożenia poczwórnie skojarzonego systemu zarządzania.

Zdobyte certyfikaty stanowią uwieńczenie ciężkiej pracy załogi Elektrowni, jednak nie zwalniają z dalszych prac nad systemem. W roku 2005 intensywności nabrały działania związane z dosko -naleniem systemu:• dokonano weryfikacji wdrożonych mechanizmów zarządza -

nia, aby lepiej dostosować je do sposobu działania spółki,• w celu potwierdzenia skuteczności i zgodności z wyspe -

cyfikowanymi wymaganiami przeprowadzono 144 audity wewnętrzne, w konsekwencji których podjęto 220 działań korygujących oraz 31 działań zapobiegawczych,

• przeprowadzono szkolenie doskonalące dla auditorów, kadry kierowniczej i osób odpowiedzialnych za nadzór nad zapisami (153 osoby),

• w celu wyjaśnienia wątpliwości i wyeliminowania typowych błędów auditowych przeprowadzono cykl spotkań kalibra -cyjnych dla auditorów wewnętrznych,

• wywiązując się z obowiązków firmy należącej do elitarnego grona posiadaczy akredytowanego certyfikatu Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji:

- niemal w 100% zrealizowano Plan Minimalizacji Ryzyka Utraty Informacji (działania organizacyjne i techniczne),

- wykorzystując metodę 1000 pytań, dokonano ponownej analizy ryzyka utraty informacji,

- przeprowadzono szkolenia z procedury raportowania zda-rzeń związanych z bezpieczeństwem informacji, któremu podlegali administratorzy systemów informatycznych, pra -cownicy straży przemysłowej i dyżurni inżynierowie ruchu.

Zintegrowany System ZarządzaniaPrzegląd systemu oraz zewnętrzne oceny jednostek certyfikujących (3 audity okresowe) dowo -dzą, że działania podejmowane w roku 2005 spełniają wymagania wyspecyfikowanych norm oraz sprawiają, że system jest przydatny, a co najważniejsze skuteczny. Dodatkowo, z czego jesteśmy szczególnie dumni, niezależni auditorzy zewnętrzni uznali nasze rozwiązania systemo -we w zakresie:• procesu auditów wewnętrznych i dokumentowania ich wyników,• modyfikacji narzędzia informatycznego służącego do raportowania auditów,• dokumentowania wyników przeglądów ZSZ- ISO,za godne naśladowania przez inne przedsiębiorstwa i instytucje posiadające certyfikowane systemy zarządzania.

Zakończone sukcesem audity okresowe to dla nas wielka satysfakcja i niewątpliwa nobilitacja, ale przede wszystkim mobilizacja do dalszego ciągłego doskonalenia systemu. Pod koniec 2005 roku rozpoczęto proces wdrażania systemu zarządzania jakością laboratorium zgodnego z wyma-ganiami normy PN-EN ISO/IEC 17025 - Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących.

E N E R G I AE N E R G I A

Zakończone sukcesem audity okresowe to dla nas nie tylko wielka satysfakcja i niewątpliwa nobilitacja, ale przede wszystkim mobilizacja do dalszego ciągłego doskonalenia systemu

Raport Roczny 2005

1616 1717

Działalność Zakładowej Służby Ratowniczej wobec znacznej poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego skierowana została w stronę bezpieczeństwa ekologicznego.

W celu spełnienia wymagań wynikających z ustawy i rozporządzeń Zakładowa Służba Ratowni -cza posiada odpowiednie certyfikaty na wykonywanie badań i analiz, co skutkuje zmniejszeniem obciążeń finansowych - czynności te nie są zlecane firmom zewnętrznym.

Zakładowa Służba RatowniczaW roku 2005 zarejestrowano 35 zapłonów, tyle samo, co w roku 2004, są to najniższe wskazania od kilkunastu lat. Przeprowadzona modernizacja ma podstawowy wpływ na poprawę bezpieczeń -stwa pożarowego takich obiektów, jak maszynownia i kotłownia, na co wskazują powyższe wyniki.

Rok 2005 to kolejny rok popularyzacji ratownictwa medycznego wśród załogi. Udzielanie pierwszej pomocy na stałe weszło do tematyki szkoleń prowadzonych przez Komendanta ZSR.

Nad bezpieczeństwem pracowników Elektrowni czuwa dziewiętnastu doskonale wyszkolonych ratowników

Rok 2005 był pierwszym rokiem funkcjonowania Zintegrowanego Systemu Zarządzania (ZSZ) w BOT Elektrowni Turów S.A. Pracownicy wydziału Bezpieczeństwa i Higieny Pracy prowadzili działania w ramach tego systemu poprzez:- korzystanie z procedur ZSZ,- udział w szkoleniach z zakresu ZSZ,- udział w przeprowadzeniu auditów jako auditowani i auditorzy.Rok 2005 był też pierwszym rokiem pracy sześciu zmodernizowanych bloków energetycznych w BOT Elektrowni Turów S.A.

Pracownicy Służby BHP uczestniczyli w cotygodniowych obchodach kontrolnych na blokach 5 i 6, gdzie usuwane były jeszcze usterki nie limitujące odbioru. Wskazywali na niedociągnięcia i uchybienia, które jako usterki bhp -owskie przekazywane były do Konsorcjum do realizacji. Uczestniczyli ponadto w branżowych komisjach odbiorowych oraz w Komisji Głównej Odbiorowej, jak również brali udział w pracach Rady Technicznej, której głównym zadaniem było określenie warunków, jakie powinny spełniać projekty modernizowanych obiektów i procesów.

W 2005 roku prowadzono w BOT Elektrowni Turów S.A. ocenę ryzyka zawodowego na stanowi -skach pracy. Prace związane z oceną ryzyka prowadziły komisje powoływane w poszczególnych

wydziałach. Pracownicy Wydziału Bezpieczeństwa i Higieny Pracy brali udział w pracach wszyst-kich tych komisji.

W 2005 roku odbyły się 4 posiedzenia Komisji BHP, która jest organem nadzoru i kontroli nad warunkami pracy.

Wydział Bezpieczeństwa i Higieny Pracy przygotowywał projekty wewnętrznych aktów prawnych (polecenia, zarządzenia) z zakresu BHP, aby były one zgodne z obowiązującymi w tym zakresie przepisami wydanymi w formie ustaw lub rozporządzeń. W grudniu 2005 roku Wydział przygoto -wał projekty wszystkich zarządzeń z zakresu BHP uwzględniające zmiany schematu organizacyj -nego od 1.01.2006 r.

Rok 2005 był rokiem intensywnych szkoleń dla całej załogi BOT Elektrowni Turów S.A. Na szkole -niach wstępnych, podstawowych i okresowych z zakresu BHP, pracownicy Wydziału Bezpieczeń -stwa i Higieny Pracy przeszkolili ponad 1 350 pracowników.

Przez cały 2005 rok pracownicy Wydziału prowadzili działalność kontrolną w zakresie BHP.

Służby BHP

Raport Roczny 2005

1818 1919

Blok 48 września 2005 roku zakończył się okres gwarancyjny dla zmodernizowanego bloku. W tym też dniu zostało podpisane Świadectwo Odbioru Końcowego - z dniem odbioru zakończyła się eksploatacja bloku z udziałem wykonawcy, tj. Konsorcjum ALSTOM - FWPI, a BOT Elektrownia Turów S.A. przejęła tym samym pełną odpowiedzialność za dalszą eksploatację bloku.

Wartość kosztorysowa zadania, w ramach zakończonego Kontraktu z Konsorcjum Alstom-FWPI, wyniosła 859 326 tys. zł.

Blok 54 stycznia 2005 roku podpisano Świadectwo Odbioru Końcowego bloku, tzw. FAC. W dokumen-cie potwierdzono osiągnięcie przez blok parametrów zapisanych w Kontrakcie oraz wypełnienie przez wykonawcę zobowiązań wynikających z Kontraktu, za wyjątkiem drobnych usterek i prze -dłużonych gwarancji na urządzenia naprawione w trakcie okresu gwarancyjnego, a zapisanych w Świadectwie Odbioru Końcowego. Ponadto w 2005 roku na bloku 5 poddano modyfikacji obrotowy podgrzewacz powietrza oraz zmodyfikowano układ transportu popiołu lotnego spod III strefy elektrofiltra.

Wartość kosztorysowa zadania, w ramach zakończonego Kontraktu z Konsorcjum Alstom -FWPI, wyniosła 955 524 tys. zł.

Modernizacja bloków energetycznych

Blok 6Przez cały rok 2005 blok 6 objęty był gwarancją. W tym czasie na bloku prowadzono szereg prób wynikających z zapisów kontraktowych, tj:• gwarancyjne badanie dyspozycyjności (tzw. test dyspozycyjności), które zakończyło się wyni -

kiem pozytywnym,• badania gwarancyjne urządzeń mające na celu potwierdzenie osiągnięcia parametrów zagwa-

rantowanych w kontrakcie, które również wykazały wynik pozytywny. W trakcie tego okresu usuwane były również usterki zapisane w Świadectwie Odbioru Tymcza -sowego.

Wartość kosztorysowa zadania, w ramach zakończonego Kontraktu z Konsorcjum Alstom -FWPI, wyniosła 857 715 tys. zł.

Zgodnie z zapisami w Świadectwie Odbioru Tymczasowego PAC:• zmodyfikowano obrotowy podgrzewacz powietrza,• zmodyfikowano układ transportowy popiołu lotnego z elektrofiltra do zbiorników retencyjnychoraz przeprowadzono szereg prac gwarancyjnych, między innymi:• hermetyzację zasobników węgla,• wymianę pomp oleju na głównym zbiorniku olejowym,• montaż płyt antywibracyjnych na II ciągu kotła,• pomiary sprawdzające i ostateczną kalibrację pomiarów zanieczyszczeń spalin układu kontro -

lnego i technologicznego.

Raport Roczny 2005

2020 2121

W 2005 roku służby inwestycji nadzorowały ponadto prace związane z rozbiórką bloku 7. W tym czasie dokonano między innymi: demontażu turbogeneratora, elektrofiltru i czopucha komina wraz z instalacjami elektrycznymi i AKPiA dla tych obszarów oraz obszaru budynku kotłowni.

Ruszyły także prace związane z wykonaniem dokumentacji, wyborem dostawców oraz uzy -skaniem pozwoleń budowlanych na realizację zadania pn. „Bloki 9÷10 - połączenie w układzie duobloku z wyprowadzeniem mocy na poziomie napięcia 400 kV”.

Ważniejsze zadania inwestycyjne zrealizowane w 2005 roku

W roku 2005 zakończono i dokonano odbiorów z przekazaniem do eksploatacji 57 zadań realizowanych w oparciu o Plan Inwestycyjny

Bloki 1÷10 - ograniczenie emisji hałasuWartość kosztorysowa zadania 2 836,8 tys. zł.

W ramach tego zadania w 2005 r. wykonano osłony dźwiękochłonne czerpni powietrza bloków 1÷3 i 8÷10 oraz osłony wentylatorów dachowych SAH na dachach kotłów 1÷3. W 2006 r. za -montowane zostaną osłony dźwiękochłonne wentylatorów spalin na blokach 1÷3 oraz 8÷10. Realizując to zadanie, elektrownia poprawia warunki w otaczającym środowisku, chroniąc je przed nadmiernym hałasem wynikającym z pracy swoich urządzeń.

Bloki 1÷3 - optymalizacja procesu spalania i ograniczenie emisji zanieczyszczeń w kotłach z cyrkulacyjną warstwą fluidalnąWartość kosztorysowa zadania 720,1 tys. zł.

W wyniku tego zadania w dalszym ciągu Elektrownia zmniejsza emisję zanieczyszczeń pyłowo-gazowych do atmosfery.

Budynek maszynowni - system usuwania wodoru i oddymiania etap I - bloki 4÷6Wartość kosztorysowa zadania 1 910,0 tys. zł.

Realizując system pod dachem maszynowni, kierowano się poprawą warunków BHP, a w szcze -gólności ochroną p. poż.

Systemy komputeroweW celu dalszego rozwoju komputeryzacji zakładu oraz modernizacji już wyeksploatowanych systemów komputerowych poniesiono nakłady w wysokości 4 528,0 tys. zł. Była to najwyższa kwota przeznaczona na rozwój systemów komputerowych w naszej Spółce w ostatnich latach. Do najważniejszych zrealizowanych zadań należą:• wymiana serwerów oraz wdrożenie systemu operacyjnego UNIX w Przemysłowej Magistrali

Ethernet,• wymiana serwerów Zintegrowanego Systemu Zarządzania,• rozbudowa Integracyjnego Systemu Informacyjnego,• wdrożenie nowych systemów informatycznych „Zabezpieczanie Danych Przedsiębiorstwa”,

„Zarządzanie Stacjami Roboczymi” i „Komputerowa Karta Pracy”.

W celu poprawy stanu technicznego urządzeń oraz przedłużenia ich żywotności przeprowadzono szereg prac modernizacyjno - odtworzeniowych środków trwałych. Na ten cel w roku 2005 wy-dano około 7 500,0 tys. zł.

Do najważniejszych inwestycji można zaliczyć:• wymianę wielkogabarytowej armatury na układach wody surowej z pompowni Witka,• modernizację układów zasilania systemu cyfrowego bloków 8 i 9 napięciem gwarantowanym, • wymianę systemu wizualizacji wielkoekranowej na bloku nr 1,• modernizację wirników wentylatorów spalin na bloku nr 3,• modernizację chłodnic śrubowych popiołu dennego na bloku nr 1,• wymianę systemów pomiaru emisji zanieczyszczeń na blokach 1 i 2,• zabudowę instalacji odciągu złoża na blokach 4÷6, które mają za zadanie usprawnienie i skró -

cenie czasu odstawień bloków do ewentualnych remontów komory paleniskowej,• modernizację zewnętrznej sieci wody pitnej i p. poż,• zabudowę systemu pomiarowego przepływu wody chłodzącej przez skraplacze turbin na

blokach energetycznych 1÷6, mającą na celu poprawę sprawności pracy tych urządzeń.

Raport Roczny 2005

2222 2323

W 2005 roku zanotowano 54 wyłączenia awaryjne bloków. Łączny czas postoju awaryjnego bloków wyniósł 3 964,7 h. Porównanie z wynikami za 2004 rok przedstawia się następująco:

• liczba wyłączeń bloków jest większa o 10 przypadków (tj. o 22,7%),• czas postojów awaryjnych i ubytki produkcji wzrosły ponad 2,5 -krotnie,• wskaźnik awaryjności wzrósł ponad dwukrotnie,• wskaźnik dyspozycyjności zmalał o 3,1 punktu procentowego.

Wiadomo, że awaryjność jest po części funkcją czasu eksploatacji, po części dziełem przypadku. Te właśnie elementy zadecydowały o wartości wskaźnika awaryjności za 2005 rok. Wartość równa 5,6% nie jest sukcesem, ale nie jest również katastrofą, tym bardziej, że wynikła głównie z trzech awarii związanych z długimi postojami remontowymi. Były to postoje bloków:• nr 2 z powodu awarii transformatora blokowego,

• nr 9 z powodu urwania się łopatki wirnika części średnioprężnej turbiny,• nr 10 z powodu uszkodzenia łożysk turbiny.

Sumaryczny czas tych postojów stanowi 48% całkowitego czasu postoju awaryjnego bloków w 2005 r. Dyspozycyjność czasowa Elektrowni utrzymuje się od lat na wyso -

kim poziomie, a wartość wskaźnika dyspozycyjności nie spada poniżej 85,0%.

Najniższą awaryjnością oraz najwyższą dyspozycyj-nością wyróżnił się, w 2005 roku, zdecydowanie

blok nr 5 ze wskaźnikiem awaryjności rów-nym 0,1% i wskaźnikiem dyspozy-

cyjności równym 95,2%.

Produkcja

Jednostka 2005

Moc osiągalna MW 2 106

Produkcja energii elektrycznej brutto MWh 13 509 180

Zużycie węgla brunatnego na produkcję energii elektrycznej i cieplnej Mg 11 790 500

Zużycie mazutu na produkcję energii elektrycznej Mg 11 450

Energia chemiczna paliwa ogółem GJ 122 708 049

Średnia wartość opałowa węgla kJ/kg 10 368

Wskaźnik dyspozycyjności % 85,0

Wskaźnik awaryjności % 5,6

Średnie obciążenie MW 203,5

Produkcja ciepła GJ 703 887

Wskaźnik zużycia energii chemicznej paliwa na produkcję energii elektrycznej (brutto) kJ/kWh 9 024

Wskaźnik zużycia energii chemicznej paliwa na produkcję ciepła MJ/Gj 1 139

awaryjność i dyspozycyjność

Podstawowe danetechniczno-produkcyjne

Awaryjność urządzeń podstawowychO awaryjności Elektrowni zdecydowały między innymi awarie turbin nr 9 i 10, co spowodowało, iż czas postojów awaryjnych turbin był większy niż zazwyczaj osiągany przez kotły (wykres poniżej). Mimo tego sumaryczny wskaźnik awaryjności wyniósł 5,6%, a więc, jak na warunki Elektrowni, był niski.

generatory 10%

kotły 34%

turbiny 55%

Udział czasu awaryjnego postoju poszczególnych grup urządzeń

Najniższą awaryjnością oraz najwyższą dyspozycyjnością wyróżnił się blok nr 5

Wskaźniki pracy Elektrowni Turów w latach 2000 - 2005 - dyspozycyjność

(%)

Wskaźniki pracy Elektrowni Turów w latach 2000 - 2005 - awaryjność

90,0

80,0

70,0

60,0

50,0

40,0

30,0

20,0

10,0

0,0

2000 2002 20042001 2003 2005Rok

2000 2002 20042001 2003 2005

6,0

5,0

4,0

3,0

2,0

1,0

0,0

Rok

(%)

Raport Roczny 2005

inne 1%

2424 2525

20042005

E N E R G I A

Parametr Jedn. miary 2004 r. 2005 r.

Czas ruchu h 61 492,9 66 372,6

Czas postoju w remoncie kapitalnym h 0,0 0,0

Czas postoju w remoncie średnim h 3 784,1 4 455,6

Czas postoju w remoncie bieżącym h 3 050,6 3 403,2

Czas postoju w remoncie awaryjnym h 1 449,0 3 964,8

Czas postoju w rezerwie h 1 716,2 644,0

Czas postoju w modernizacji h 7 539,3 0,0

Średnie obciążenie MW 186,7 203,5

Wskaźnik dyspozycyjności % 88,1 85,0

Wskaźnik awaryjności % 2,4 5,6

Zestawienie podstawowych wielkości charaktery-zujących pracę Elektrowni w 2005 roku

W grudniu 1998 roku przekazano do eksploatacji zmodernizowane bloki nr 1 i 2. Od tego czasu sprawność wytwarzania energii ciągle wzrasta. Każde kolejne uruchomienie zmodernizowanego bloku sukcesywnie poprawia sprawność całej elektrowni. W grudniu 2004 roku przekazano do eksploatacji blok nr 6, ostatni ze zmodernizowanych bloków.

W latach 1998 - 2005 sprawność wytwarzania brutto wzrosła o 6,18 punktu procentowego.

Najlepszym dowodem zasadności przeprowadzonych modernizacji jest wysoka sprawność kotłów. Kotły fluidalne osiągają sprawności wyższe od gwarantowanej:- 90% - dla bloków 1 - 3- 91% - dla bloków 4 - 6Najwyższą sprawność osiągnął w 2005 roku kocioł nr 4 - 91,87%. W 2005 r. wszystkie kotły pracowały z wyższą sprawnością niż w roku 2004.

Sprawność wytwarzania energii elektrycznej

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

33,72%33,91%

35,32%

36,35%

37,33%37,61%

38,75%

39,90%

Uruchomienie bloków nr 1 i 2

Uruchomienie bloku nr 3

Uruchomienie bloku nr 5

Uruchomienie bloku nr 4

Uruchomienie bloku nr 6

Sprawność wytwarzania energii elektrycznej w latach 1998 - 2005

1 2 3 4 5 6 8 9 10 Elektrownia

Sprawność kotłów w latach 2004 - 2005

Nr bloku

Pod koniec 2004 roku został przyjęty do eksploatacji ostatni zmodernizowany blok - nr 6. Z tego, między innymi, wynika dłuższy niż w roku 2004 sumaryczny czas pracy bloków. Osiem bloków przeszło remonty średnie. Wszystkie bloki przynajmniej raz wyłączane były do remontów bieżą -cych. Sumaryczny czas trwania tych postojów dla poszczególnych bloków zawierał się w grani -cach od 175 do 680 godzin.

Główne remonty bieżące, o najdłuższym czasie postoju, dotyczyły:- nieszczelności płaszcza komory paleniskowej kotła nr 1 - 295 h,- remontu obmurza syfonów kotła nr 2 - 247 h,- usunięcia nieszczelności rur nawrotnych popiołu kotła nr 2 - 252 h,- remontu syfonu kotła nr 3 - 246 h,- usuwania usterek gwarancyjnych bloku nr 4 - 271 h.

Bilans czasu pracy i postoju bloków Elektrowni w 2005 roku

Czas ruchu 84,2%

Czas postoju w remoncie kapitalnym 0,0%

Czas postoju w remoncie awaryjnym 5,0%

Czas postoju w remoncie bieżącym 4,3%

Czas postoju w remoncie średnim 5,7%

Czas postoju w rezerwie 0,8%Bilans czasu pracy i postoju bloków w 2005 roku

Raport Roczny 2005

90,3

0%

88,74

%

90,8

4%

89,6

2%

89,4

6%

89,2

2%

91,8

4%

91,8

6%

91,8

7%

90,8

3%

90,8

5%

89,0

8%

89,3

5%

91,4

5%

91,5

2%

91,7

5%

90,5

6%

90,3

7%

90,7

9%91

,75%

2626

Kalendarium ważniejszych wydarzeń w 2005 rokuStyczeń• 17 stycznia 2005 roku Elektrownia otrzymała Certyfikat nr 07583-2005 -AI -LDN-UKAS Det

Norske Veritas potwierdzający spełnianie wymagań normy Systemu Zarządzania Bezpieczeń -stwem Informacji BS 7799:2002. Obejmuje on swym zakresem bezpieczeństwo informacji w obszarach produkcji energii elektrycznej i cieplnej w odniesieniu do aktualnej wersji Deklara -cji Stosowania.

• 28 stycznia 2005 roku odbyło się posiedzenie Walnego Zgromadzenia Spółki, na którym oma-wiane były zmiany Statutu BOT Elektrowni Turów S.A.

Luty• 10 lutego 2005 roku Uchwałą nr 3 Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Spółki Aktem

Notarialnym Repertorium A nr 2460/2005 ze składu Rady Nadzorczej Elektrowni odwołano Danutę Jabłońską. Natomiast Uchwałą nr 4 w skład Rady Nadzorczej powołano Stanisława Porębę.

• W lutym odbyła się uroczystość związana z zakończeniem modernizacji Elektrowni. W uroczy -stości udział wzięli: Elżbieta Niebisz - Dyrektor Departamentu Nadzoru Właścicielskiego w Mi -nisterstwie Skarbu Państwa, Jacek Protasiewicz - Poseł Europarlamentu, Michał Turkiewicz - Poseł RP, Janusz Jurgielaniec reprezentujący Wojewodę Dolnośląskiego, Jerzy Łaskawiec - Wiceprezes BOT GiE S.A., Zarząd BOT KWB Turów S.A., przedstawiciele władz powiatowych, miejskich i gminnych regionu oraz przedstawiciele projektantów i wykonawców modernizacji, banków i instytucji finansowych. Podczas uroczystości zostały również wręczone Zarządowi BOT Elektrowni Turów S.A. certyfikaty Zintegrowanego Systemu Zarządzania Jakością, Środo -wiskiem, Bezpieczeństwem Pracy i Bezpieczeństwem Informacji.

• 25 lutego 2005 roku w BOT Elektrowni Turów S.A. odbyło się posiedzenie Komisji Skarbu Pań -stwa nt. „Długofalowej polityki energetycznej Polski dla zapewnienia bezpieczeństwa dostaw, bezpieczeństwa ekonomicznego i ekologicznego”.

Marzec• W dniach 8 - 9 marca 2005 roku odbyły się wybory przedstawiciela pracowników do Zarządu

Spółki BOT Elektrowni Turów S.A. Przedstawicielem pracowników do Zarządu Spółki ponownie został wybrany Marian Przygrodzki.

Kwiecień• Od 15 kwietnia 2005 roku Spółka Elektrownia Turów S.A. działa pod nazwą BOT Elektrownia

Turów S.A.

• W dniu 27 kwietnia 2005 roku, Rada Nadzorcza BOT Elektrowni Turów S.A. Uchwałą nr 23/III/2005 odwołała z funkcji Członka Zarządu Eugeniusza Jaroszewskiego zgodnie z § 25 ust. 1 Statutu Spółki.

Maj • W dniu 6 maja 2005 roku, Rada Nadzorcza BOT Elektrowni Turów S.A. Uchwałą nr 28/III/2005

powołała na Członka Zarządu Tomasza Ozimowskiego - funkcję swą objął z dniem 21 czerwca 2005 roku.

• W dniu 16 maja 2005 roku Zarząd BOT Elektrowni Turów S.A. Uchwałą 99/II/2005 powołał Tomasza Ozimowskiego na Dyrektora Technicznego.

Czerwiec• W dniu 21 czerwca 2005 roku odbyło się Zwyczajne Walne Zgromadzenie Spółki Akcyjnej BOT

Elektrowni Turów S.A., na którym podjęto uchwały w sprawie: a) zatwierdzenia sprawozdania z działalności Spółki oraz sprawozdania finansowego za rok obrotowy 2004, b) podziału zysku za 2004 rok, c) zatwierdzenia Skonsolidowanego Sprawozdania Finansowego i Sprawozdania z Działalno -

ści Grupy Kapitałowej BOT Elektrowni Turów S.A. za rok obrotowy 2004. Zwyczajne Walne Zgromadzenie udzieliło absolutorium Zarządowi BOT Elektrowni Turów S.A.

i Członkom Rady Nadzorczej z wykonania przez nich obowiązków w roku obrotowym 2004.

• W dniach 20 -23 czerwca 2005 roku odbyły się w Poznaniu Międzynarodowe Targi Innowacje -Technologie - Maszyny ITM Polska. W salonie uczestniczyło wiele liczących się na krajowym ryn -ku firm m.in. BOT Górnictwo i Energetyka S.A., ENEA, Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo, Polski Koncern Energetyczny, Elektrownie Szczytowo Pompowe i wiele innych. Pierwszego dnia MTP stoisko BOT Górnictwo i Energetyka S.A. odwiedził Prezydent RP Aleksander Kwaśniewski. Podczas wizyty Prezydent RP wraz z Prezesem Zarządu BOT GiE S.A. Zbigniewem Bickim rozma-wiali o energetyce i strategicznej roli grupy BOT na krajowym rynku energii elektrycznej.

Lipiec• W lipcu w ośrodku „Złoty Sen” w Złotnikach Lubańskich odbyła się IV Konferencja pt. Fluidalne

Spalanie Paliw w Energetyce. Rozmawiano m.in. o: kotle 800 MW na parametry nadkrytyczne, przyszłości węgla jako nośnika energii, perspektywach dalszej pracy kotłów fluidalnych w świetle dotychczasowych doświadczeń w BOT Elektrowni Turów S.A., a także o kotłach fluidal -nych w Irlandii na przykładzie elektrowni West Offaly i Rough Ree. Wręczone zostały również nagrody „Fluidyki 2005”. Jedną ze statuetek otrzymał Janusz Jabłoński z BOT Elektrownia Turów S.A. za wniesienie szczególnego wkładu w rozwój technologii fluidalnego spalania.

Sierpień• Dnia 22 sierpnia 2005 roku zakończono, rozpoczęte jesienią 2004 roku prace związane z wy-

burzeniem komina nr 2. Komin ten obsługiwał bloki nr 3 i 4, z eksploatacji został wyłączony w 2001 roku po oddaniu do użytku komina sześcioprzewodowego.

• Dnia 23 sierpnia 2005 roku Zarząd BOT Elektrowni Turów S.A. podjął uchwałę dotyczącą nowego Regulaminu Organizacyjnego, który obowiązuje od dnia 1 stycznia 2006 roku.

Wrzesień• W dniu 8 września 2005 roku podpisane zostało Świadectwo Odbioru Końcowego zmodernizo -

wanego bloku energetycznego nr 4, potocznie zwane FAC (Final Acceptance Certificate). Dla Elektrowni oznacza to, że z dniem odbioru końcowego zakończyła się eksploatacja bloku pod nadzorem wykonawcy.

• Z okazji obchodów Dnia Energetyka w dniu 9 września odbyła się uroczysta Akademia. W uro -czystości udział wzięli: Jerzy Szmajdziński - Minister Obrony Narodowej, Parlamentarzyści, Posłowie i Senatorowie Rzeczpospolitej: Ryszard Matusiak, Michał Turkiewicz, Jacek Protasie -wicz, Grzegorz Schetyna, a także Jerzy Łaskawiec - Członek Zarządu BOT G i E S.A.

• 15 września Pismem Ministerstwa Skarbu Państwa nr MSP/DNWII/6632/DM/2005 ze składu Rady Nadzorczej odwołany został Jerzy Woźniak zgodnie z § 35 Statutu Spółki. W skład Rady Nadzorczej powołany został Radosław Barszcz.

• 17 września odbyło się XV Dolnośląskie Spotkanie Orkiestr Dętych w Legnicy, gdzie Orkiestra Reprezentacyjna BOT Elektrownia Turów S.A. zdobyła po raz trzeci główną nagrodę.

Październik • W październiku w ośrodku „Złoty Sen” w Złotnikach Lubańskich odbyło się Walne Zebranie

Delegatów Rady Sekcji Elektrowni i Elektrociepłowni, w trakcie którego świętowano dwa jubileusze: 25 - lecia NSZZ „Solidarność” i 15 - lecia Rady Sekcji. Była to okazja do wręczenia odznaczeń, wyróżnień i podziękowań najbardziej aktywnym działaczom Związku i Sekcji.

• W dniu 14 października 2005 roku Rada Nadzorcza BOT Górnictwo i Energetyka S.A. powołała Piotra Rutkowskiego na stanowisko Członka Zarządu, Dyrektora ds. Rozwoju. Nowy Członek Zarządu będzie odpowiadał w Spółce między innymi za proces prywatyzacji i wprowadzenie grupy BOT GiE S.A. na Giełdę Papierów Wartościowych.

• 19 października 2005 roku została przekazana do eksploatacji, po gruntownej modernizacji, stacja elektroenergetyczna 400/220/110 kV Mikułowa.

• W dniu 25 października 2005 roku w Ośrodku „Wawrzkowizna” koło Bełchatowa nastąpiło parafowanie umowy w sprawie udziału strony społecznej w funkcjonowaniu Grupy BOT.

• 27 października w 2005 roku w BOT Elektrowni Turów S.A. gościła delegacja turecka złożona z przedstawicieli resortu środowiska oraz władz centralnych i lokalnych tego kraju. Wizyta od -bywała się w ramach unijnego projektu „Pomoc techniczna w procesie planowania dużych inwe -stycji w środowisku - Turcja”. BOT Elektrownia Turów S.A. została wybrana przez Ministerstwo Środowiska do zaprezentowania polskich rozwiązań w zakresie dostosowywania dużych źródeł spalania do standardów Unii Europejskiej w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego.

Listopad• W dniach 15 -16 listopada 2005 roku odbyły się XVII Międzynarodowe Targi Ekologiczne PO -

LEKO 2005 pod hasłem „Woda dla życia”. BOT Elektrownia Turów S.A. prezentowała się jako jedna ze Spółek parterowych grupy BOT Górnictwo i Energetyka S.A. obok BOT Kopalnia Wę -gla Brunatnego Turów S.A., BOT Elektrownia Bełchatów S.A., BOT Kopalnia Węgla Brunatnego Bełchatów S.A. oraz BOT Elektrownia Opole S.A. Grupa BOT GiE S.A. prezentując się w Salonie Czystej Energii przyciągała uwagę oryginalnym projektem stoiska, oraz wystawą odnawialnych źródeł energii. Dużym zainteresowaniem cieszyły się również materiały dotyczące zreduko -wania emisji zanieczyszczeń do atmosfery jak również procesu modernizacji BOT Elektrowni Turów S.A.

• W dniach 25 - 27 listopada 2005 roku odbyło się VII Forum Gospodarcze w Krzyżowej. Tematem przewodnim Forum było hasło - „Dolny Śląsk obszarem wolności”. Dyskutowano o tym, czym jest wolność gospodarcza zarówno z punktu widzenia polityka jak i przedsiębiorcy, a także każdego zwykłego obywatela. Dla Elektrowni istotne znaczenie miała sesja poświęcona energetyce. Pre -zes Roman Walkowiak zaprezentował BOT Elektrownię Turów S.A. jako jeden z filarów holdingu BOT Górnictwo i Energetyka S.A. wskazując korzyści i jednocześnie ograniczenia wynikające z tego faktu. Omawiano również sytuację w polskim systemie elektroenergetycznym po wejściu do Unii Europejskiej. W trakcie sesji inaugurującej Forum wręczano Dolnośląskie Certyfikaty Gospodarcze. BOT Elektrownia Turów S.A. certyfikat otrzymała po raz czwarty.

Grudzień• W grudniu BOT Elektrownia Turów S.A. otrzymała „Kryształowego Kolibra” - wyróżnienie przy -

znawane przez Zarząd Główny Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków. Elektrownia dostała je w kategorii Dobroczyńca Roku 2005 na wniosek Zgorzeleckiego Koła Diabetyków.

• W dniach 20 - 22 grudnia 2005 roku w BOT Elektrownia Turów S.A. odbył się audit okresowy Zintegrowanego Systemu Zarządzania - ISO, podczas którego auditorzy zewnętrzni dokonali oceny wdrożonego systemu pod względem jego zgodności z wymaganiami wyspecyfikowa-nych norm. Zintegrowany System Zarządzania - ISO został oceniony pozytywnie.

Ważniejsze wydarzenia po dniu bilansowym:• W BOT Elektrownia Turów S.A. od 1 stycznia 2006 roku obowiązuje nowy Regulamin Orga-

nizacyjny. Wprowadzono go w związku z zakończeniem modernizacji i w celu podniesienia efektywności zarządzania Spółką w zmienionych warunkach gospodarczych.

• 14 lutego 2006 roku Uchwałą nr 53/III/2006 Zarządu BOT Elektrowni Turów S.A. został przyjęty Plan rzeczowo - finansowy BOT Elektrowni Turów S.A. na 2006 rok. Następnie 15 lutego Plan rzeczowo - finansowy został zatwierdzony przez Radę Nadzorczą BOT Elektrowni Turów S.A., Uchwałą nr 1/III/2006.

2828 2929

BOT Elektr ownia Turów S.A.Zbiornik wody do uzupełniania obiegów wodnych Elektrowni zasilany z oddalonego o ok. 15 km zalewu Witka

Słupy linii wysokiego napięcia wyprowadzających energię elektryczną z Elektrowni

Budynek rozdzielni potrzeb własnych zasilane są z niej urządzenia i układy pozablokowe Elektrowni oraz Kopalnia Węgla Brunatnego BOT KWB TURÓW S.A.

Kotły pyłowe - ich praca ma się zakończyć w latach 2010 - 2011

Zbiorniki popiołu lotnego uchwyconego w elektrofiltrach

Zbiorniki sorbentu służącego do wychwy-tywania dwutlenku siarki ze spalin z kotłów pyłowych

Chłodnia kominowa obniżająca temperaturę wody służącej do schładzania kondensatorów turbiny

Przenośniki wyprowadzające na składowisko wytrącony ze spalin (w elektrofiltrach) popiół

Budynek zmodernizowanych kotłów fluidalnych - stężenia emitowanych zanieczyszczeń spełniają normy UE

Komin sześcioprzewodowy pozwalający wyprowadzać do atmosfery spaliny z sześciu kotłów jednocześnie. Znajdująca się w jego wnętrzu winda ułatwia jego rewizję

Przenośniki węgla brunatnego ze składowi -ska do kotłów

Elektrofiltr o wysokiej skuteczności odpylania

Składowisko węgla dostarczanego z BOT KWB Turów S.A.

3030 3131

BOT Elektrownia Turów S.A. od lat aktywnie uczestniczy w rozwoju regionu, wspierając finansowo oraz rzeczowo instytucje, stowarzyszenia, fundacje oraz placówki oświatowo-wychowawcze. Przekazuje darowizny na cele społeczne (m.in. Markotowi, Towarzystwu św. Brata Alberta, Wielkiej Orkiestrze Świątecznej Pomocy itp.).

Firma jest sponsorem m.in. klubów sportowych (KS „Turów” Zgorzelec, MKS „Nysa” Zgorzelec, MKS „Granica” Bogatynia, UKS „Hutnik” Pieńsk), Polskiej Kadry Narodowej Kobiet w Narciarstwie Alpejskim, dużych imprez sportowych (Bieg Piastów w Jakuszycach, Wyścig Kolar-ski „Bałtyk - Karkonosze Tour”), plenerowych (Ogólnopolski Festiwal Filmów Komediowych w Lubomierzu, Lwóweckie Lato Agatowe), teatrów (Teatr Jeleniogórski), koncertów (Międzynarodowy Festiwal Piosenki Greckiej w Zgorzelcu, Blues Brothers Day we Wrocławiu). Przedsiębior-stwo jest też sponsorem Anny Zwirydowskiej - członkini polskiej kadry olimpijskiej „Pekin 2008” w zapasach.

Po awansie w 2004 koszykarzy KS „Turów” Zgorzelec do najwyższej klasy rozgrywkowej drużyna od dwóch sezonów z powodzeniem walczy wśród najlepszych zespołów kraju. Podczas każdego meczu rozgrywanego w Zgorzelcu koszykarzy dopinguje około 2 000 kibiców.

Od wielu lat trwa współpraca z wrocławską Fundacją Akademii Medycznej oraz Fundacją „Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego. W 2005 roku, Elektrownia była - już po raz kolejny - sponsorem i współorganizatorem Ogólnopolskiego Turnieju Łgarzy w Bogatyni. Przedsię -biorstwo współorganizuje konferencje i sympozja, a także pomaga w wydawaniu książek i podręczników akademickich - przykładem mogą być wydawnictwa Politechniki Wrocławskiej oraz publikacje dotyczące historii Górnych Łużyc.

Większość z tych działań ma na celu stworzenie możliwości aktywnego uczestnictwa młodego pokolenia w kulturalnym, sportowym i intelek-tualnym życiu regionu.

BOT Elektrownia Turów S.A. wraz z pobliską BOT Kopalnią Węgla Brunatnego Turów S.A. jest lokomotywą gospodarczą, dającą stabilizację materialną i zawodową mieszkańcom regionu

Działania na rzecz regionu

Bogatynia - jedna z najbogatszych gmin w Polsce. Działające na jej terenie BOT Elektrownia Turów S.A. ze spółkami córkami oraz BOT Kopalnia Węgla Brunatnego Turów S.A. zatrudniają łącznie ok. 8 tysięcy osób

II BOT’owski Rajd Rowerowy Energetyków 2005

XXIII Turniej Łgarzy Bogatynia 2006Koncert Finałowy

Waldemar Bena „Polskie Górne Łużyce”

- publikacja wydana przy współudziale BOT Elektrowni Turów S.A.

Wizyta uczniów klasy I i III Szkoły Podstawowej nr 5 ze Zgorzelca w BOT Elektrowni Turów S.A.

XXX Bieg Piastów Jakuszyce 2006

Festyn dla pracowników BOT Elektrowni Turów S.A. z okazji Dnia Energetyka 2005

Mecz XXVIII kolejki Dominet Basket Ligi sezonu 2005/2006 KS Turów Zgorzelec - Prokom Trefl Sopot

Raport Roczny 2005

3232 3333

W 2005 r. stan zatrudnienia osiągnął racjonalnie uzasadniony poziom, zapewniając przede wszystkim niezbędną ilość pracowników dla właściwego funkcjonowania przedsiębiorstwa. Spadek zatrudnienia wg stanu na koniec roku 2005 spowodowany jest sukcesywnym kom-presowaniem i redukcją zadań w obszarach związanych z realizacją modernizacji, która została zakończona w bieżącym roku. Odzwierciedleniem stałości tej tendencji jest obniżenie się poziomu zatrudnienia średniorocznego z 1 900 osób w 2004 r. do 1 859 osób w 2005 r. Konsekwencją restrukturyzacji i stabilizacji zatrudnienia jest korzystna zmiana struktury wy -kształcenia. Nastąpiło dalsze zwiększenie - w strukturze całości przedsiębiorstwa - udziału pra -

Nasi pracownicycowników z wyższym wykształceniem (z 23,90% na koniec roku 2003 i 24,97% na koniec roku 2004 do 26,00% na koniec roku 2005). Odnotowano kolejny spadek procentowy udziału osób z wykształceniem zasadniczym (w ciągu roku z 16,77% do 16,48%) oraz podstawowym (z 6,67% do 6,35%). Spowodowane to jest m.in. przyjętą polityką zatrudnieniową - uzupełniamy braki za -trudniając głównie osoby z wyższym wykształceniem. Wielu pracowników podnosi również swoje kwalifikacje, podążając za zmianami technologii, otoczenia prawno -ekonomicznego Spółki czy reguł i norm zarządzania. W grupie osób z wykształceniem policealnym, średnim ogólnym i średnim zawodowym, podobnie jak w poprzednich latach, odnotowano stabilny poziom.

wiek wksztalcenie plec

wiek wksztalcenie plec według wieku według płci

średnie ogólne

według poziomu wykształcenia

kobiety

wyż

sze

zasadnicze

85476

789

średnie zawodo

we

po

wyżej 51 lat

31-40 lat83

604

41-50 lat do 30 la

t

569404

Struktura zatrudnienia w BOT Elektrowni Turów S.A. - stan na dzień 31.12.2005 r.

249 116

300

policealne - 60podstawowe

mężczyźni

1 339

487

Raport Roczny 2005

3434 3535

Rok 2005 był dla „Eltur- Global” okresem intensywnych działań gospodarczych na rzecz umac-niania swojej pozycji jako wiodącego usługodawcy w zakresie świadczeń gastronomicznych i hotelarskich na rynku regionalnym.

Do najważniejszych osiągnięć zaliczyć można pozyskanie nowych klientów, niezależnych od grupy kapitałowej. Szczególnie ważnym odbiorcą stali się klienci zza zachodniej granicy. Wzmożone działania reklamowo-promocyjne, udziały w międzynarodowych targach i spotkaniach branżo -wych przynoszą efekty w postaci coraz liczniejszych grup turystów zarówno z całej Polski, jak i z zagranicy.

Aby konsekwentnie podwyższać jakość świadczonych usług, poszerzono ofertę Ośrodka „Złoty Sen” o usługi odnowy biologicznej i rehabilitacji. Zakup wyspecjalizowanego sprzętu kosmetycz-

nego i lekarskiego oraz dostosowanie pomieszczeń do celów zabiegowych

Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe „ELTUR-GLOBAL” Sp. z o. o.ul. Pocztowa 15, 59 -920 Bogatynia, tel. (0 75) 648 04 21

nadały nowy charakter ośrodkowi. Uzyskał on nowoczesny, wysoki poziom, dorównując konku -rencyjnym placówkom w Polsce.

W roku 2005 zdobyliśmy prestiżową nagrodę za zajęcie II miejsca w Konkursie Broszur Promo-cyjnych Ośrodków i Usług Konferencyjnych, zorganizowanym przez Stowarzyszenie „Konferencje i Kongresy w Polsce”. Jest to dla nas szczególny powód do dumy, gdyż foldery informacyjne stanowią jedno z głównych mediów i nośników reklamowych, którymi powinna posługiwać się firma hotelarska.

Wdrożenie i kontynuacja systemu HACCP (system analizy zagrożeń punktów krytycznych dla gastronomii) spowodowały, iż nadrzędnym celem firmy stało się zapewnienie bezpieczeństwa i wysokiej jakości żywności nie tylko podczas jej produkcji, ale i dystrybucji. Dzięki wdrożonemu systemowi możemy pochwalić się wysokim poziomem świadczenia usług gastronomicznych. Realizacja zadań, jakie stawiają przed nami normy i obostrzenia HACCP, pozwala zmniejszyć potencjalne ryzyko zagrożeń dla zdrowia konsumentów. Przeprowadzone w zeszłym roku kontrole przez niezależne, zewnętrzne podmioty przyniosły bardzo dobre oceny, co świadczy jednoznacz-nie o poprawnie funkcjonującym systemie.

Przedsiębiorstwo Transportowe „ELTUR-TRANS” Sp. z o. o.ul. Transportowa 3, 59 -916 Bogatynia, tel. (0 75) 772 37 01

udział tych kontrahentów w ogólnych przychodach ze sprzedaży do poziomu 23% (z 16% w roku 2004).Tym samym Spółka konsekwentnie realizuje założenia restrukturyzacyjne Grupy BOT Elektrownia Turów S.A. Wyniki te osiągnięto, respektując wszelkie prawa pracownicze, akty prawne, jak rów-nież utrzymując zatrudnienie w Spółce na stałym poziomie.

W roku 2005 „ELTUR - TRANS” Sp. z o.o. po raz kolejny uzyskała tytuł „Przedsiębiorstwo Fair Play”. Przyznany certyfikat dowodzi, że Spółka zarówno w relacjach z załogą, jak i prowadząc kontakty handlowe z kontrahentami, postępuje według uczciwych reguł rynkowych i zgodnie z zasadami biznesowej etyki. Także przyjęty w Spółce system zarządzania jakością, bezpieczeństwem i higie -ną pracy oraz środowiskiem został ponownie pozytywnie oceniony przez niezależnych auditorów z firmy PCBC S.A., którzy we wrześniu 2005 weryfikowali posiadany przez nas certyfikat.

Rok 2005 był ósmym rokiem funkcjonowania Przychodni Lekarskiej „Eltur - Zdrowie” Sp. z o.o. i siódmym pełnym rokiem obrotowym Spółki.

Przychodnia jest niepublicznym zakładem opieki zdrowotnej, prowadzącym działal -ność w dwóch placówkach na terenie Bogatyni:- przychodnia w BOT Elektrowni Turów S.A.,- przychodnia przy ul. Pocztowej 13.

Przychodnia w elektrowni funkcjonuje głównie w obszarze świadczeń medycyny pracy, sprawując profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami ponad 20 firm. Głównymi odbiorcami świadczeń medycyny pracy są firmy tworzące grupę kapitałową

BOT Elektrownia Turów S.A.

W roku 2005 Przychodnia Lekarska „Eltur-Zdrowie” Spółka z o.o. została wpisana na listę Ministra Zdrowia, obejmującą jednostki organizacyjne prowadzące staże kierunkowe z dziedziny medycyny pracy na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

Przychodnia Lekarska „ELTUR-ZDROWIE” Sp. z o. o.ul. Pocztowa 13, 59 -920 Bogatynia, tel. (0 75) 774 15 90

Przychodnia działająca przy ulicy Pocztowej realizuje świadczenia na rzecz ubezpieczonych w Na-rodowym Funduszu Zdrowia. Kontrakty z Funduszem obejmują:- podstawową opiekę zdrowotną, - świadczenia specjalistyczne w zakresie chirurgii, ginekologii, okulistyki, otolaryngologii, lecze -

nia jaskry, - ambulatoryjną rehabilitację leczniczą, - stomatologię.

Zarówno dla potrzeb świadczeń medycyny pracy, jak i NFZ Spółka posiada własną bazę diagno -styczną (laboratorium, USG, perymetria).

Od roku 2005 Spółka „Eltur - Zdrowie”, jako wiarygodny partner, zawiera z Narodowym Fundu -szem Zdrowia kontrakty wieloletnie. Deklarację woli korzystania z naszych usług złożyło ponad 9 500 ubezpieczonych osób.

Rok 2005 był rokiem modernizacji głównej siedziby przychodni. Działania Zarządu Spółki skoncen -trowane były głównie na pomyślnym przeprowadzeniu tego przedsięwzięcia oraz jego sfinansowaniu. Ponadto Zarząd skupił się na umocnieniu dobrej pozycji rynkowej Spółki, podkreśleniu jej wiarygod-ności i wzroście zaufania pacjentów do usług świadczonych przez zatrudniony w Spółce personel.

Rok 2005 był piątym rokiem prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej przez Przed -siębiorstwo Usługowo - Produkcyjne „ELTUR-SERWIS” Sp. z o.o. Jednocześnie był to piąty rok konsekwentnego wdrażania strategii, która zakłada pełne dostosowanie posiadanego potencjału i prowadzonej działalności do wymagań BOT Elektrowni Turów S.A.

W 2005 roku na rzecz głównego kontrahenta zrealizowano ok. 12 500 zleceń, spośród których na szczególną uwagę zasługują zlecenia związane z remontami planowymi bloków energetycznych, a w szczególności:- wymiana kolan rurociągów, kolan mieszacza i trójników pary świeżej,- wymiany rur na rurowym podgrzewaczu powietrza, - wymiana wałów chłodnicy śrubowej popiołu dennego.

Swoiste wyzwanie, z uwagi na konieczność pracy w zakresie nowych technologii, stanowiły prace demontażowe na bloku nr 7.

W Ośrodku Szkoleniowym Spawaczy przeprowadzono próby spawania, na podstawie których zostały opracowane, a następnie zatwierdzone przez Urząd Dozoru Technicznego 54 Technolo -giczne Instrukcje Spawania.

Poza tym uzyskano nowe uprawnienia w zakresie:- spawania tworzyw sztucznych TIVAR 88,- naprawy i obsługi technicznej urządzeń i instalacji chłodniczych zawierających substancje

kontrolowane oraz obrót tymi substancjami,- wulkanizacji taśm przenośnikowych,

Przedsiębiorstwo Usługowo-Produkcyjne „ELTUR-SERWIS” Sp. z o. o.ul. Młodych Energetyków 12, 59 -916 Bogatynia, tel. (0 75) 772 30 01

- wykonywania wykładzin trudnościeralnych kotłów fluidalnych metodą ubijania,- wykonywania izolacji przeciwwodnych jastrychów betonowych.

W dziedzinie kontroli jakości uzyskano uznanie laboratorium badawczego II stopnia dla Labora -torium Badań Niszczących i Nieniszczących nadane przez Centralne Laboratorium Dozoru Tech -nicznego, opracowano i wdrożono poremontowe badania odbiorcze skrzyń łożyskowych młynów węglowych oraz badania odbiorcze linii kablowych na napięcie powyżej 1 kV.

W 2005 roku rozszerzono zakres działalności o dodatkowe, europejskie rynki zbytu, m. in. wyko -nano przenośniki łańcuchowe dla BMH WOOD Technology Oy, podpisano umowy na eksport usług na rynki w Finlandii, Szwecji i Irlandii.

Zrealizowano szereg inwestycji, spośród których na szczególne wyróżnienie zasługuje proekolo -giczna inwestycja rozwojowa polegająca na przystosowaniu i wyposażeniu pomieszczeń warszta -towych do czyszczenia, malowania i montażu konstrukcji wielkogabarytowych. Utworzono spółkę córkę - „TOP SERWIS” Spółka z o.o. Wprowadzono Program Dobrowolnych Odejść, którego celem było obniżenie kosztów pracy.

Działalność ELTUR-SERWIS jest zauważana i doceniana przez różnorodne gremia gospodarcze, o czym najlepiej świadczy:- przyznanie przez redakcję „Pulsu Biznesu” tytułu „GAZELI BIZNESU 2004”, - uzyskanie statuetki i Złotego Certyfikatu „Przedsiębiorstwo FAIR PLAY”,- wyróżnienie godłem promocyjnym „Rzetelny Partner Energetyki”.

Konsekwentna realizacja strategii Spółki, w której obok podstawowego zakresu świadczenia usług na rzecz BOT Elektrowni Turów S.A. wpisano działania w obszarze gospodarczego wykorzystania popiołów ze spalania w złożu fluidalnym, zaowocowała w 2005 roku rezultatami i osiągnięciami znacząco przekraczającymi wyniki lat poprzednich.

Ilość wyprodukowanego sorbentu przekroczyła 380 tys. ton i była wyższa o niemal 30% od ilości uzyskanej w 2004 roku. Na teren rekultywacji wyrobiska BOT KWB Turów S.A. odprowadzono po raz pierwszy ponad 2 mln. ton produktów spalania, co także jest wielkością przewyższającą o prawie 10% rezultat z 2004 roku. Zakres ten wykonano bez zmiany zatrudnienia.

Korzystne i zarazem obiecujące są rezultaty sprzedaży produktów rynkowych. FLUBETu sprze -dano ponad 4 tys. ton co stanowi 2,5 krotny wzrost do roku 2004, a fluidalnego popiołu lotnego 14 tys. ton tj. niemal 9 krotny wzrost w stosunku do 2004 roku.

W 2005 roku dla przyszłości i rozwoju Spółki najbardziej istotna była decyzja Zarządu dotycząca rozpoczęcia realizacji projektu p.t. „Zakład Drobnowymiarowych Elementów Betonowych” zloka -

Przedsiębiorstwo Produkcji Sorbentów i Rekultywacji „ELTUR-WAPORE” Sp. z o. o.ul. Środkowa 7, 59 -916 Bogatynia, tel. (0 75) 772 36 01

lizowanego w Żarskiej Wsi, po uzyskaniu zgody organów korporacyjnych Spółki. Realizacja tego zadania jest konsekwencją szeregu wcześniejszych działań przygotowawczych związanych z po -zyskaniem Aprobat Technicznych, umożliwiających stosowanie ubocznych produktów spalania do produkcji różnego rodzaju materiałów budowlanych, a także wykonania technicznych i ekonomicz-nych analiz przedsięwzięć rozwojowych. Starania Spółki spowodowały przyznanie przez Ministra Gospodarki dotacji na ten cel w wysokości 4,1 mln. zł pochodzącej ze środków Funduszy Struktu -ralnych - Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrostu Konkurencyjności Przedsiębiorstw.

Celem budowy zakładu jest nie tylko efektywne wykorzystanie ubocznych produktów spalania węgla jako materiału budowlanego, ale także tworzenie nowych miejsc pracy w regionie, w którym nowe inwestycje przemysłowe są rzadkością. Uruchomienie zakładu zaplanowano na koniec I kwartału 2007 roku. Realizacji przedsięwzięcia towarzyszyły specjalistyczne szkolenia, mające na celu przygotowanie kadry do stosowania metody zarządzania projektami PRINC 2, pozwalającej na monitorowanie przebiegu robót z uwzględnieniem ryzyka na poszczególnych etapach budowy.

Wspomagającym wszelkie działania w Spółce jest funkcjonujący Zintegrowany System Zarządza -nia wg norm ISO/PN, którego kolejną certyfikację przeprowadziła w maju 2005 r. niezależna jed -nostka certyfikująca BVQI Polska, przedłużając przyznanie certyfikatu Systemu na kolejne 3 lata.

Grupa kapitałowa

Rok 2005 był szóstym rokiem działalności Spółki. W okresie tym Spółka z sukcesem kontynuowała realizację swojej strategii w zakresie umacniania

pozycji m.in. na rynku przewozów towarowych i osobowych. Dzięki systematycznemu poszerzaniu zakresu świadczonych usług oraz pozyskaniu nowych kontrahentów osiągnięto ponad 11% wzrost przychodów ze sprzedaży.

Wartość świadczonych usług na rzecz kontrahentów spoza grupy kapitałowej BOT Elektrownia Turów S.A. wzrosła, w porównaniu do roku poprzedniego, o 63%. Dzięki temu zwiększony został

3636 3737

35

30

25

20

15

10

5

0

12

10

8

6

4

2

0

Ochrona środowiska Ochrona atmosferyWielkości emitowanych zanieczyszczeń pyłowo-gazowych za 2005 r. kształtowały się następująco: • pył - 2 338 Mg • SO

2 - 36 949 Mg

• NO2 - 14 823 Mg

Dzięki wysokiej sprawności brutto bloków zmodernizowanych (średnio ponad 41%), sku -teczności elektrofiltrów na poziomie 99,98% oraz optymalnemu prowadzeniu pracy bloków wskaźniki emisji zanieczyszczeń na jednostkę produkcji były, w stosunku do 2004 roku niższe, pomimo 18% wzrostu produkcji.

W zakresie dotrzymywania poziomów stężeń emisji zanieczyszczeń (w mg/Nm3) nie zanotowa-no przekroczeń dopuszczalnych norm, a tym samym nie przekroczono rocznej emisji dopusz-czalnej dla Zakładu na rok 2005, określonej w Pozwoleniu Zintegrowanym.

Stężenia średnioroczne SO2 w otoczeniu BOT Elektrowni Turów S.A.

Zgorzelec Witka Działoszyn Jasna Góra Radomierzyce Wyszków Bogatynia

ug/m3

Po wielu latach wytężonych działań modernizacyjnych

rok 2005 był pierwszym rokiem pełnego wykorzystania

mocy zainstalowanej bloków energetycznych oraz

pierwszym rokiem najwyższej produkcji energii

elektrycznej od 20 lat przy najniższych wskaźnikach

emisyjności. Fakt ten jest potwierdzeniem słu-

szności przyjętych rozwiązań modernizacyjnych.

Powietrze

woda

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

Wskaźnik emisyjności w kg/kWh

SO2

2,88 2,74

NO2

1,24 1,10

pył 0,18 0,17

2004 r. 2005 r.

Do rozliczenia opłat za korzystanie ze środowiska za emisję zanieczyszczeń gazowych w zakresie SO

2, NO

2, CO, CO

2 i pyłu służy system pomiarów ciągłych. Z systemem tym współpracuje Kompu-

terowa Sieć Kontroli Emisji Zanieczyszczeń, przy pomocy której zbierane są dane ze wszystkich systemów pomiarowych oraz przeliczane na wielkości wymagane przez przepisy prawa. System jest ponadto narzędziem umożliwiającym pracownikom ruchu bieżącą kontrolę parametrów emisyjnych i wspomagającym optymalne, pod względem emisyjnym, prowadzenie eksploatacji bloków.

Potwierdzeniem wysokiej skuteczności przeprowadzonych działań modernizacyjnych oraz ograniczeń emisji przez naszych sąsiadów (Czechy i Niemcy) są wyniki z zakładowego systemu monitoringu stężeń zanieczyszczeń atmosfery, który pozwala na bieżąco oceniać jakość powietrza Worka Żytawskiego i kontrolować na bieżąco zachodzące w nim zmiany.

1996 r. 2005 r.

ziemia

Raport Roczny 2005

3838 3939

Efektem modernizacji i prawidłowej eksploatacji urządzeń jest utrzymywanie średniorocznych stężeń zanieczyszczeń znacznie poniżej wartości dopuszczalnych.

W 2005 roku średnioroczne stężenia zanieczyszczeń w ściekach odprowadzanych do odbiorników wynosiły (średnia ważona dla wszystkich rodzajów ścieków):- zawiesina - 13,1 mg/dm3

- siarczany + chlorki - 305,8 mg/dm3

- BZT-5 - 4,8 mg O2

/dm3

- ChZT(Cr)

- 22,2 mg/dm3

Ochrona wódBOT Elektrownia Turów S.A. wykorzystuje dla swych potrzeb wyłącznie wody powierzchniowe. Głównymi procesami zużywającymi wodę w elektrowni są: uzupełnienie obiegu wody chłodzącej, straty w obiegu kotłowym, straty w obiegu ciepłowniczym, transport popiołu i żużla, potrzeby wła -sne procesów uzdatniania wody, chłodzenie urządzeń, utrzymanie czystości oraz ochrona p. poż.

Modernizacja Elektrowni, racjonalne gospodarowanie wodą oraz wykorzystywanie wód pochłod -niczych i ścieków oczyszczonych do zraszania i zmywania popiołu spowodowały zmniejszenie zużycia wody z około 30 mln m3 (lata 80 -te) do około 20 mln m3 aktualnie. Roczne zużycie wody przez Elektrownię w roku 2005 wyniosło 19 mln m3. Wskaźnik zużycia wody na jednostkę produk-cji w roku 2005 wyniósł 1,44 m3/MWh.

Głównymi obiektami gospodarki ściekowej są:- mechaniczno -chemiczna oczyszczalnia ścieków przemysłowych,- biologiczna oczyszczalnia ścieków sanitarnych,- neutralizator ścieków chemicznych, - kwatery hydroodżużlania.

W roku 2005 BOT Elektrownia Turów S.A. tytułem opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska odprowadziła na konto Urzędu Marszałkowskiego kwotę 24 987 175,69 zł. Dzięki dotrzymywaniu wszystkich wskaźników ekologicznych Elektrownia w 2005 roku nie płaciła kar.

kwatery hydroodżużlania• stanowią istotne elementy systemu oczyszcza-

nia ścieków przemysłowych - następuje w nich fizyczna oraz chemiczna separacja zawiesiny popiołowej

• zapewniają dotrzymanie norm jakościowych

Układ odprowadzenia popiołu• układ przenośników taśmowych obudowany

w celu wyeliminowania pylenia • transportowany popiół jest na całej trasie

zraszany

Odsiarczanie spalin• układ transportu sorbentu do kotłów - zabez-

pieczony przed niezorganizowaną emisją pyłu• odsiarczanie w złożu fluidalnym - 6 bloków• odsiarczanie suche - bloki 8, 9, 10

Przemiałownia kamienia wapiennego• w nowoczesnych układach przemiału kamienia

wapiennego odbywa się produkcja sorbentu wapiennego służącego do odsiarczania spalin

• produkcja oraz pneumatyczny transport do czterech zbiorników głównych są skutecznie zabezpieczone przed pyleniem

Zakładowa sieć monitoringu imisji zanieczyszczeń• w sześciu stacjach odbywa się pomiar: - stężeń SO

2, NO

X, pyłu zawieszonego PM10

- podstawowych parametrów meteorologicznych - opadu pyłu w 26 punktach• monitorowanie stanu środowiska w regionie

Podstawowe parametry jakościowe oczyszczalni ścieków sanitarnych

osiągane

projektowane

dopuszczalne

System monitoringu emisji zanieczyszczeń• pomiar stężeń SO2, NOX, CO, O2, H20 oraz pyłu• pomiar temperatury, ciśnienia i natężenia

przepływu objętości spalin• ekologiczne prowadzenie eksploatacji bloków

Gospodarka odpadami paleniskowymiUboczne produkty spalania węgla i odsiarczania spalin pochodzące z BOT Elektrowni Turów S.A. oraz ustabilizowane komunalne osady ściekowe wytworzone w Bogatyńskiej Stacji Przeróbki Osadów wykorzystuje się w procesie rekultywacji dzierżawionej części wyrobiska BOT KWB Turów S.A. W 2005 r. ich ilość wyniosła 2 044 989,76 Mg.

Rekultywacja prowadzona jest tak, aby skutki oddziaływania na środowisko były maksymalnie

ograniczone. Szczególnie w zakresie likwidacji pylenia wtórnego prowadzone jest zraszanie, do którego wykorzystuje się wody drenażowe i spływowe.

Dodatkowo powierzchnie rekultywowane okrywa się darnią rolowaną. Cały proces jest systema-tycznie monitorowany w zakresie zapylenia, hałasu, poziomu wód i jakości wód wgłębnych oraz jakości odprowadzanych do odbiornika wód powierzchniowych.

Handel uprawnieniami do emisji CO2 Rok 2005 otwiera pierwszy trzyletni okres funkcjonowania wspólnotowego systemu handlu upraw-nieniami do emisji dwutlenku węgla. System ten wprowadza do słownika ochrony środowiska sze -reg nowych pojęć i definicji, z których najistotniejsze to „uprawnienia do emisji”, równoważne jednej tonie dwutlenku węgla. BOT Elektrownia Turów S.A. otrzymała na pierwszy okres rozliczeniowy 2005 -2007 średnioroczny przydział uprawnień w liczbie 12959600.

Potwierdzona, opinią uprawnionego weryfikatora, liczba wykorzystanych w 2005 roku uprawnień wyniosła 12755644. Ponadto pozytywną weryfikację przeszedł system monitorowania, zgodny

z wytycznymi określonymi w Decyzji Wojewody Dolnośląskiego zezwalającej BOT Elektrowni Tu -rów S.A. na uczestnictwo we wspólnotowym systemie handlu uprawnieniami do emisji.

Istotnym wydarzeniem dla funkcjonowania Elektrowni w systemie handlu uprawnieniami było powołanie „grupy instalacji” w celu wspólnego rozliczania uprawnień do emisji. Zarządcą grupy instalacji, w skład której weszły Elektrownie Turów, Bełchatów i Opole, został BOT Górnictwo i Energetyka SA.

Działania proekologiczneZakończenie kompleksowej modernizacji bloków energetycznych nie oznacza, że w zakresie ochrony środowiska BOT Elektrownia Turów S.A. również zakończyła działania. W dalszym ciągu trwają prace nad realizacją zadania, którego celem jest wypracowanie sposobu wykorzystania produktów paleniskowych w procesie odzysku w wyrobisku poeksploatacyjnym kopalni, poprzez wspólne ich zwałowanie z nadkładem.

Wynikiem takiego rozwiązania może być poprawienie parametrów geotechnicznych zwałowanych

mas (poprawa stateczności) oraz zmniejszenie końcowej pojemności wyrobiska po zakończeniu eksploatacji. W 2005 r. zakończono realizację zadania inwestycyjnego ujętego w I etapie programu, - mającego na celu ograniczenie emisji z największych źródeł hałasu (SAH na blokach 1 - 3, czerpnie powietrza bloków 1 - 3 i 8 - 10).

Przeprowadzone w listopadzie 2005 r. przez specjalistyczną firmę pomiary sprawdzające na urzą -dzeniach potwierdziły pozytywne efekty działań.

zawiesina BZT5 ChZT

160

140

120

100

80

60

40

20

0mg/dm3

4040 4141

Raport finansowy

Raport Roczny 2005

4242 4343

BILANS na dzień 31 grudnia 2005 roku i 31 grudnia 2004 roku

AKTYWA Nota 2005 r. 2004 r.

AKTYWA TRWAŁE 5 341 782 5 608 138

Wartości niematerialne i prawne 2 500 1 237

Rzeczowe aktywa trwałe 1 5 130 702 5 413 271

Należności długoterminowe 53 53

Inwestycje długoterminowe 114 767 120 043

Długoterminowe aktywa finansowe 114 705 120 043

- aktywa finansowe w jednostkach powiązanych 109 623 109 597

- aktywa finansowe w jednostkach pozostałych 5 082 10 446

Inne inwestycje długoterminowe 62 -

Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe 93 760 73 534

- aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 90 542 68 882

- inne rozliczenia międzyokresowe 3 218 4 652

AKTYWA OBROTOWE 554 924 442 839

Zapasy 46 188 62 181

Należności krótkoterminowe 2 171 803 154 189

- należności od jednostek powiązanych 1 341 1 697

- należności od pozostałych podmiotów 170 462 152 492

Inwestycje krótkoterminowe 328 706 218 517

Krótkoterminowe aktywa finansowe 301 542 197 591

- aktywa finansowe w jednostkach powiązanych - -

- aktywa finansowe w jednostkach pozostałych 36 230 -

- środki pieniężne i inne aktywa pieniężne 265 312 197 591

Inne inwestycje krótkoterminowe 27 164 20 926

Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe 8 227 7 952

AKTYWA 5 896 706 6 050 977

PASYWA 2005 r. 2004 r.

KAPITAŁ WŁASNY 1 676 950 1 540 408

Kapitał podstawowy 888 800 888 800

Należne wpłaty na kapitał podstawowy - -

Akcje własne - -

Kapitał zapasowy 457 940 248 415

Kapitał z aktualizacji wyceny - -

Pozostałe kapitały rezerwowe 191 778 191 778

Zysk (strata) z lat ubiegłych - -

Zysk (strata) netto 138 432 211 415

ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA 4 219 756 4 510 569

Rezerwy na zobowiązania 3 299 729 322 795

Zobowiązania długoterminowe 4 3 179 542 3 501 786

- wobec jednostek powiązanych 1 042 476 1 101 330

- wobec jednostek pozostałych 2 137 066 2 400 456

Zobowiązania krótkoterminowe 690 665 634 304

- wobec jednostek powiązanych 136 380 132 203

- wobec jednostek pozostałych 536 157 484 374

- fundusze specjalne 18 128 17 727

ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE 5 49 820 51 684

PASYWA 5 896 706 6 050 977

w tys. zł

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT za okres od 1 stycznia 2005 roku do 31 grudnia 2005 rokui za okres od 1 stycznia 2004 do 31 grudnia 2004 roku

Nota 2005 r. 2004 r.

Przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów 6 2 066 921 1 795 901

- od jednostek powiązanych 13 275 12 854

Koszt sprzedanych produktów, towarów i materiałów 7 -1 394 961 -1 289 416

- jednostkom powiązanym -8 959 -9 259

ZYSK BRUTTO ZE SPRZEDAŻY 671 960 506 485

Koszty sprzedaży -248 873 -203 542

Koszty ogólnego zarządu -35 448 -52 470

ZYSK ZE SPRZEDAŻY 387 639 250 473

Pozostałe przychody operacyjne 8 289 6 882

Pozostałe koszty operacyjne -29 037 -57 037

ZYSK Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ 366 891 200 318

Przychody finansowe 67 953 394 318

Koszty finansowe -313 700 -253 918

ZYSK NA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ 121 144 340 718

WYNIK ZDARZEŃ NADZWYCZAJNYCH - -

Zyski nadzwyczajne - -

Straty nadzwyczajne - -

ZYSK BRUTTO 121 144 340 718

Podatek dochodowy 8 -17 288 105 037

Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku - 24 266

ZYSK NETTO 138 432 211 415

w tys. zł

RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCHza okres od 1 stycznia 2005 roku do 31 grudnia 2005 rokui za okres od 1 stycznia 2004 roku do 31 grudnia 2004 roku

2005 r. 2004 r.

WYNIK FINANSOWY NETTO 138 432 211 415

KOREKTY: 548 647 382 038

Amortyzacja 305 795 284 030

Zyski/straty z tytułu różnic kursowych -26 931 -376 762

Odsetki i udziały w zyskach (dywidendy) 257 304 232 324

Zysk (strata) z działalności inwestycyjnej -35 192 8 021

Zmiana stanu rezerw 1 776 85 035

Zmiana stanu zapasów 15 992 19 694

Zmiana stanu należności -17 613 63 204

Zmiana stanu zob. krótkoterminowych

z wyjątkiem pożyczek i kredytów 23 934 7 612

Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych -23 200 42 478

Inne korekty 46 782 16 402

ŚRODKI PIENIĘŻNE NETTO Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ 687 079 593 453

Wpływy 10 893 14 268

Zbycie wartości niematerialnych i prawnych

oraz rzeczowych aktywów trwałych 10 989

Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne - -

Z aktywów finansowych, w tym: 10 883 13 279

w jednostkach powiązanych 2 057 2 359

w pozostałych jednostkach 8 826 10 920

- zbycie aktywów finansowych 8 385 10 065

- dywidendy i udziały w zyskach 97 71

- odsetki 257 -

inne wpływy z aktywów finansowych 87 784

Inne wpływy inwestycyjne - -

Wydatki -93 982 -434 893

Nabycie wartości niematerialnych i prawnych

oraz rzeczowych aktywów trwałych -83 712 -400 119

Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne - -

Na aktywa finansowe, w tym: -10 087 -33 355

w jednostkach powiązanych -87 -3 000

w pozostałych jednostkach -10 000 -30 355

Inne wydatki inwestycyjne -183 -1 419

2005 r. 2004 r.

ŚRODKI PIENIĘŻNE NETTO Z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ -83 089 -420 625

Wpływy 19 928 111 528

Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instrumentów

kapitałowych oraz dopłat do kapitału - -

Kredyty i pożyczki 19 890 111 464

Emisja dłużnych papierów wartościowych - -

Inne wpływy finansowe 38 64

Wydatki -556 055 -401 027

Nabycie udziałów (akcji) własnych - -

Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli - -1 527

Inne niż wypłaty na rzecz właścicieli wydatki z tytułu podziału zysku -945 -459

Spłaty kredytów i pożyczek -290 699 -150 647

Wykup dłużnych papierów wartościowych - -

Z tytułu innych zobowiązań finansowych - -

Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego -3 438 -5 944

Odsetki -260 554 -242 142

Inne wydatki finansowe -419 -308

ŚRODKI PIENIĘŻNE NETTO Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ -536 127 -289 499

PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE NETTO, RAZEM 67 863 -116 671

Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych, w tym: 67 721 -117 150

- zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowych 142 -478

Środki pieniężne na początek okresu 197 591 314 741

Środki pieniężne na koniec okresu, w tym: 265 312 197 591

- o ograniczonej możliwości dysponowania 13 569 11 173

w tys. zł

4444 4545

NOTA NR 1 RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE 2005 r. 2004 r.

Grunty 24 287 25 073

Budynki i budowle 737 832 770 996

Urządzenia techniczne i maszyny 4 348 008 4 607 157

Środki transportu 915 427

Inne środki trwałe 1 207 1 622

Środki trwałe w budowie 18 453 7 996

Zaliczki na środki trwałe w budowie - -

RAZEM 5 13 0 702 5 413 271

w tys. zł

NOTA NR 2 NALEŻNOŚCI KRÓTKOTERMINOWE 2005 r. 2004 r.

Należności od jednostek powiązanych 1 341 1 697

- z tytułu dostaw i usług 1 341 1 679

- inne - 17

Należności od pozostałych podmiotów 170 462 152 492

- z tytułu dostaw i usług 149 700 129 218

- z tytułu podatków, dotacji, ceł,

ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych 6 315 7 480

- inne 14 447 15 795

- dochodzone na drodze sądowej - -

RAZEM 171 803 154 189

Struktura czasowa należności z tytułu dostaw i usług - przeterminowanie:

- bieżące 150 989 130 850

- do 3 miesięcy 51 48

- powyżej 3 miesięcy do 6 miesięcy 5 7

- powyżej 6 miesięcy do 1 roku - 5

- powyżej 1 roku 10 14

Stan należności z tytułu dostaw i usług brutto 151 055 130 923

Odpis aktualizujący należności z tytułu dostaw i usług -14 -26

Stan należności z tytułu dostaw i usług netto 151 041 130 897

w tys. zł

NOTA NR 3 REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA 2005 r. 2004 r.

Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 193 214 195 573

Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne 50 536 40 182

Pozostałe rezerwy 55 979 87 040

RAZEM 299 729 322 795

w tys. zł

NOTA NR 4 ZOBOWIĄZANIA DŁUGOTERMINOWE 2005 r. 2004 r.

Zobowiązania wobec jednostek powiązanych 1 042 476 1 101 330

- dłużne papiery wartościowe 1 042 146 1 101 330

- inne zobowiązania finansowe 330 -

Zobowiązania wobec jednostek pozostałych 2 137 066 2 400 456

- kredyty 2 137 066 2 400 456

- pożyczki - -

- z tytułu dostaw i usług związanych z budową lub

zakupem środków trwałych - -

- inne zobowiązania finansowe - -

- inne - -

RAZEM 3 179 542 3 501 786

w tys. zł

NOTA NR 5 ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE 2005 r. 2004 r.

Inne rozliczenia międzyokresowe 49 820 51 684

- długoterminowe 34 185 36 111

- krótkoterminowe 15 635 15 573

* rezerwa na świadczenia pracownicze 13 482 13 468

* rezerwa na przyszłe koszty 223 148

* rozliczenia międzyokresowe przychodów 1 930 1 957

RAZEM 49 820 51 684

w tys. zł

NOTA NR 6 PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY 2005 r. 2004 r.

Przychody netto ze sprzedaży energii elektrycznej i cieplnej 2 002 621 1 734 080

Przychody netto ze sprzedaży usług 3 615 3 303

Przychody netto ze sprzedaży materiałów 6 511 3 575

Przychody netto ze sprzedaży towarów 54 174 54 943

RAZEM 2 066 921 1 795 901

w tys. zł

NOTA NR 7 KOSZTY OPERACYJNE 2005 r. 2004 r.

Materiały i energia 709 381 677 122

Usługi obce 149 376 139 880

Podatki i opłaty 294 531 254 320

Amortyzacja 305 795 284 030

Pozostałe 158 553 164 237

Razem rodzaje kosztów 1 617 636 1 519 589

zmiana stanu zapasów, produktów i rozliczeń międzyokresowych -3 361 3 919

koszty wytworzenia produktów na własne potrzeby -874 -37 611

koszty ogólnego zarządu -35 448 -52 470

koszty sprzedaży -248 873 -203 542

Koszty wytworzenia sprzedanych produktów 1 329 080 1 229 885

w tys. zł

NOTA NR 8 PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB PRAWNYCH 2005 r. 2004 r.

Zysk brutto 121 144 340 718

Dochód do opodatkowania 35 741 -

Podatek dochodowy 6 731 -187

Zmiana stanu aktywa/rezerwy

z tytułu odroczonego podatku dochodowego -24 019 105 224

Podatek razem z rezerwą -17 288 105 037

w tys. zł

ZESTAWIENIE ZMIAN W KAPITALE WŁASNYM za okres od 1 stycznia 2005 roku do 31 grudnia 2005 rokui za okres od 1 stycznia 2004 roku do 31 grudnia 2004 roku

2005 r. 2004 r.

I. Kapitał własny na początek okresu (BO) 1 540 408 1 331 931

- korekty błędów podstawowych - -

I.a. Kapitał własny na początek okresu (BO) po korektach 1 540 408 1 331 931

1. Kapitał podstawowy na początek okresu 888 800 888 800

1.1. Zmiany kapitału podstawowego - -

1.2. Kapitał podstawowy na koniec okresu 888 800 888 800

2. Należne wpłaty na kapitał podstawowy na początek okresu - -

2.1. Zmiana należnych wpłat na kapitał podstawowy - -

2.2. Należne wpłaty na kapitał podstawowy na koniec okresu - -

3. Udziały (akcje) własne na początek okresu - -

3.1. Udziały (akcje własne) na koniec okresu - -

4. Kapitał (fundusz) zapasowy na początek okresu 248 415 247 194

4.1. Zmiany kapitału (funduszu) zapasowego 209 525 1 221

a) zwiększenie (z tytułu) 209 525 1 221

- z podziału zysku (ustawowo) 209 525 1 221

b) zmniejszenie (z tytułu) - -

4.2. Kapitał zapasowy na koniec okresu 457 940 248 415

5. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny na początek okresu - -

5.1. Zmiany kapitału (funduszu) z aktualizacji wyceny - -

5.2. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny na koniec okresu - -

6. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe na początek okresu 191 778 180 670

6.1. Zmiany pozostałych kapitałów (funduszy) rezerwowych - 11 108

a) zwiększenie (z tytułu) - 11 108

- z podziału zysku - 11 108

b) zmniejszenie (z tytułu) - -

- wypłata nagrody z zysku 2000 roku - -

6.2. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe

na koniec okresu 191 778 191 778

7. Zysk (strata) z lat ubiegłych na początek okresu 211 415 15 268

7.1. Zysk z lat ubiegłych na początek okresu, po korektach 211 415 15 268

a) zwiększenie (z tytułu) - -

b) zmniejszenie (z tytułu) 211 415 15 268

- podział zysku (na kapitał zapasowy) 209 525 1 222

- podział zysku (na kapitał rezerwowy) - 11 108

- wypłata dywidendy - 1 527

- odpis na nagrody z zysku 945 459

- odpis na fundusz świadczeń socjalnych 945 952

7.2. Zysk z lat ubiegłych na koniec okresu - -

8. Wynik netto 138 432 211 415

a) zysk netto 138 432 211 415

II. Kapitał (fundusz) własny na koniec okresu (BZ) 1 676 950 1 540 408

III. Kapitał (fundusz) własny, po uwzględnieniu proponowanego

podziału zysku (pokrycia straty) 1 671 317 x

w tys. zł

4646 4747

BOT Elektrownia Turów S.A.ul. Młodych Energetyków 12, 59 -916 Bogatynia 3tel. centrali: (0 75) 773 49 00, fax (0 75) 773 40 02elektrownia.turow@elturow.bot.plwww.elturow.bot.pl

Raport Roczny 2005Redaktorzy prowadzący: Stefan Chmielewski, Paweł Pasławski, Edyta FranczukFot: Zdzisław Pietruszczak, archiwum BOT Elektrowni Turów S.A.

© Wydawnictwo Reklamowe tel. (0 68) 324 48 66, www.gorscy.com.pl

www.elturow.bot.pl