Myślenie krytyczne i narzędzia TOC - prezentacja w Starter Gdańsk, 20.09.2016

MYŚLENIE KRYTYCZNE Gdańsk, starter 20.09.2016

© Maciej Winiarek

MYŚLENIE KRYTYCZNE NIE JEST METODĄ, NARZĘDZIEDZIEM, KTÓREGO MOŻNA

SZYBKO SIĘ NAUCZYĆ CZY WYSZKOLIĆ…

TO FILOZOFIA PATRZENIA NA ŚWIAT I SIEBIE SAMEGO, KTÓRA JEST NIEKOŃCZĄCYM

SIĘ PROCESEM…

DZIĘKI KTÓREMU STAEMY SIĘ ŚWIADOMYMI, SAMODZIELNYMI, WOLNYMI LUDŹMI

ZDOLNYMI DO ŚWIADOMEGO FUNKCJONOWANIA W CODZIENNEJ RZECZYWISTOŚCI

© Maciej Winiarek

OPOWIEM DZIŚ O 3 RZECZACH

© Maciej Winiarek

Pomiędzy bodźcem i reakcją jest przestrzeń: w tej przestrzeni leży

wolność i moc wyboru naszej odpowiedzi

Viktor E. Frankl – Człowiek w poszukiwaniu sensu

© Maciej Winiarek

BODZIEC REAKCJAWOLNOŚĆ WYBORU

BODZIEC REAKCJAWOLNOŚĆ

WYBORU

© Maciej Winiarek

CZYM JEST WG WAS MYŚLENIE KRYTYCZNE?

1 min przy stole i powiedzcie co wiecie...

© Maciej Winiarek

Myślenie krytyczne

Sprawdzasz FAKTY

Potrafisz analizować, tworzyć

hipotezy, oceniać Umiesz tworzyć logiczne

powiązania

Odróżniasz fakty od opinii

Rozpoznajesz swoje i innych osób emocjeMyślisz o

konsekwencjach

Kwestionujesz oczywistości,

własne założenia

Potrafisz przetwarzać informacje

© Maciej Winiarek© Maciej Winiarek

Po co nam dziś myślenie krytyczne?

• Dlaczego wcześniej nie było potrzebne?

• Gdzie (miejsca, organizacje) myślenie krytyczne jest niewskazane?

• Czy rządzący lubią ludzi myślących krytycznie?

© Maciej Winiarek

Czy pracodawcy lubią Myślenie Krytyczne?

• https://www.youtube.com/watch?v=ssH70sK07AI

• Dlaczego pracodawcy poszukują takich ludzi?

© Maciej Winiarek

https://www.youtube.com/watch?v=ssH70sK07AI

Czy szkoła lubi i rozwija myślenie krytyczne?

© Maciej Winiarek

Pamiętanie – czy student rozpoznał informację, nowe słowa, terminy

© Maciej Winiarek


Zrozumienie – czy uczeń potrafi wyjaśnić idee i koncepcje, które zapamiętał

© Maciej Winiarek



Zastosowanie – czy uczeń potrafi użyć tej wiedzy i zrozumienia w nowym kontekście

MYŚLENIE NIŻSZEGO

RZĘDU

© Maciej Winiarek




Analizowanie – czy uczeń potrafi rozróżnić pomiędzy różnymi częściami tej informacji i zrozumieć jak są one połączone

Ocena – czy uczeń potrafi usprawiedliwić stanowisko czy decyzję, wyjaśnić która opinia jest lepsza od innych i dlaczego

Tworzenie – czy na bazie poprzednich etapów, uczeń potrafi zbudować/stworzyć nowy „produkt/informację/wiedzę” czy ideę, która będzie użyteczna

© Maciej Winiarek




MYŚLENIE

WYŻSZEGO

RZĘDUAnalizowanie – czy uczeń potrafi rozróżnić pomiędzy różnymi częściami tej informacji i zrozumieć jak są one połączone

Ocena – czy uczeń potrafi usprawiedliwić stanowisko czy decyzję, wyjaśnić która opinia jest lepsza od innych i dlaczego

Tworzenie – czy na bazie poprzednich etapów, uczeń potrafi zbudować/stworzyć nowy „produkt/informację/wiedzę” czy ideę, która będzie użyteczna

© Maciej Winiarek

CZY MACIE POMYSŁ JAK WDRAŻAĆ

MK W CODZIENNEJ KLASIE?

© Maciej Winiarek

OPOWIEM JESZCZE O 2 RZECZACH

© Maciej Winiarek

Pokaże Wam jak my wdrażamy i stosujemy

Myślenie Krytyczne w Thinking Zone

i w Polsce

© Maciej Winiarek

INFORMACJA A: INFORMACJA B:

© Maciej Winiarek/TOC dla Edukacji Polska

Którym łatwiej zrozumieć?

© Maciej Winiarek

WSZYSTKO JEST PROCESEM


© Maciej Winiarek

Nigdy nie myję zębów

mam 5 dziur

Złamałem rękę

zwiększone ryzyko raka płuc

światło się zapaliło

Nacisnąłem włącznik światła

lekarz założył gips

Paliłem całe życie papierosy

© Maciej Winiarek

GAŁĄZKA

CHMURA

Narzędzia krytycznego myślenia TOC

© Maciej Winiarek

DRZEWKO AMBITNEGO CELU

Chłopiec i orzeszki

Pewnego dnia mały chłopiec zobaczył na stole słoik z orzeszkami.

„Chciałbym trochę tych orzeszków”, pomyślał. „Jestem pewien, że mama

dałaby mi garść.”

Włożył więc rękę do słoika i uchwycił tak dużo, ile tylko mógł utrzymać w

dłoni. Ale kiedy próbował wyciągnąć dłoń ze słoika, zorientował się, że

otwór jest bardzo wąski i nie mógł wyjąć ręki. Mocno trzymał orzeszki, tak

by nie upuścić ani jednego, próbował i próbował, ale nie mógł wyciągnąć

ręki pełnej orzeszków.

Aż wreszcie się rozpłakał.

© Maciej Winiarek© Maciej Winiarek

Jeśli

To

Jeśli

Jeśli

To

Chłopiec zobaczył

słoik z orzeszkami.

Zabrał pełną

garść.

Chłopiec zaczął

płakać.

Jego ręka

utknęła.

To


Wiele możliwych wersji zdarzeń


Chłopiec zobaczył


Zabrał pełną

garść.

Chłopiec

zaczął płakać.

Jego ręka

utknęła.

Chłopiec zobaczył


Pomyślał, że chciałby

trochę orzeszków.

Zabrał tyle, ile tylko jego

dłoń mogła pomieścić.

Chłopiec zaczął

płakać.

Jego ręka utknęła.

Chłopiec zobaczył


Pomyślał, że chciałby

trochę orzeszków.

Zabrał tyle, ile tylko jego

dłoń mogła pomieścić.

Chłopiec zaczął

płakać.

Jego ręka utknęła.

Przestraszył się

© Maciej Winiarek

Jeśli

To

Jeśli

Jeśli

To

Chłopiec zobaczył


Zabrał pełną

garść.

Chłopiec zaczął

płakać.

Jego ręka

utknęła.

To


Chłopiec zobaczył


Chciał zabrać

pełną garść.

Chłopiec zaczął

płakać.

Jego ręka utknęła

w otworze słoika.


Bardzo lubił orzeszki

Otwór był za wąskiNie chciał upuścić ani

jednego

Co tu się wydarzyło?

1. Dołożyliśmy brakujące fakty z tekstu

2. Dołożyliśmy informacje, które można znaleźć “między wierszami”

3. Dołożyliśmy własną tezę

4. Bronimy własnej logiki

© Maciej Winiarek

Po co to robimy?

1. Musimy głębiej przeanalizować tekst, czytać miedzy wierszami,

odwoływać się do naszej “poprzedniej wiedzy”, aby zbudować logiczną

całość

2. Poszukujemy morału, mądrości z tekstu – po co czytamy?

3. Musimy zaproponować własną hipotezę, interpretacje sytuacji

4. Musimy zbudować logiczną obronę własnych tez

© Maciej Winiarek

Najlepsze na koniec

1. Zadajemy pytania:

• Czy wiemy już dlaczego ręka chłopca utknęła? (odpowiedź: bo był zachłanny)

• Jeśli wiemy już co się stało, czy możemy podpowiedzieć chłopcu jak inaczej

może zdobyć te orzeszki (Odpowiedz – będzie ze 3-5 sposobów)

© Maciej Winiarek

Zadajemy pytania

1. Czy zdarzyło się w Twoim życiu podobna sytuacja?

2. Jeśli tak, to czy zrobiłeś podobny błąd?

3. Teraz już wiesz, jak trzeba się zachować w podobnych sytuacjach – co wiec

zrobisz?

4. “zatrzymam się i pomyślę nad dobrym planem”

© Maciej Winiarek

Korzyści dla ucznia ???

1. Przetwarzanie informacji

2. Tworzenie związków przyczynowo-skutkowych

3. Tworzenie hipotez

4. Kwestionowanie własnych propozycji

5. Tworzenie logicznych argumentów

6. Tworzenie nowych rozwiązań

7. Przenoszenie wiedzy ze szkoły do własnego życia

© Maciej Winiarek

CHMURA


© Maciej Winiarek

ŻądaniePotrzeba

Wspólny Cel

D

D’

B

C

A

ŻądaniePotrzeba

© Maciej Winiarek

48

Chcę wziąć orzeszki

Nie chcę wziąć orzeszków

D

D’

Żądanie

Żądanie

© Maciej Winiarek

Dobrych relacjiz mamą

PożywieniaPrzyjemności

PotrzebaB

C

Potrzeba

49



D

D’

Żądanie

Żądanie

© Maciej Winiarek

Potrzeby naszych uczniów• BEZPIECZEŃSTWO

• AKCEPTACJI

• RELACJI

• FIZJOLOGICZNE

• ZABAWY

• ATRAKCYJNY CZAS W SZKOLE

• DZIAŁANIA W ZESPOLE

• DZIAŁANIE

• POZNANIE, ROZMOWY

• BYCIA ZAUWAŻONYM

• RUCHU, ŻYCIA I ENERGII

50

• ROZWÓJ, POZNANIE

• WYZWANIA, OSIĄGNIĘĆ

• SAMODZIELNOŚĆ

• SZACUNEK

• WAŻNOŚĆ

• ISTOTNOŚCI

• SATYSFAKCJA, SUKCES

• ODKRYCIA SWOJEGO

POTENCJAŁU

• INSPIRACJI

• DOWARTOŚCIOWANIE

• WOLNOŚCI

• ZAISTNIENIA W GRUPIE

© Maciej Winiarek

Wspólny cel

D

A

Dobrych relacjiz mamą

PożywieniaPrzyjemności

PotrzebaB

C

Potrzeba



D

D’

Żądanie

Żądanie

© Maciej Winiarek

Wygrana-wygrana stanowi całkowite rozwiązanie problemu – oznacza znalezienie sposobu nazaspokojenie potrzeb obu stron. Sytuacja ma miejsce, jeśli przynajmniej jedna ze stron uświadomisobie, że może zaspokoić potrzebę w inny sposób.

Co wskazuje na to, że mamy do czynienia z rozwiązaniem wygrana-wygrana:

Przynajmniej jedno z żądań, działań lub decyzji ulega zmianie.

Potrzeby są całkowicie zaspokojone!

Cel zostaje osiągnięty!

WYGRANA-WYGRANAjest sytuacją, w której obie strony są w stanie

zaspokoić swoje POTRZEBY.

ŻĄDANIE

ŻĄDANIE

POTRZEBACEL

POTRZEBA

© Maciej Winiarek

• Pozwalamy dzieciom na samodzielność w analizowaniu konfliktów i własne

poszukiwanie rozwiązań

• Wyposażymy je w umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach.

• Rozwijamy empatię

• Stwarzamy sytuacje sprzyjające: uświadomieniu i nazwaniu potrzeb bohaterów

literackich, a poprzez to własnych potrzeb dzieci

• Zrozumienie i identyfikacja z bohaterami

CHMURA

© Maciej Winiarek


© Maciej Winiarek

DRZEWKO

AMBITNEGO CELU

Dlaczego plany często zawodzą?

© Maciej Winiarek

Ambitny Cel

PRZESZKODY CELE POŚREDNIE DZIAŁANIA CZAS I ODPOWIEDZ

© Maciej Winiarek

• pomoże to uczniom w planowaniu, określaniu własnych celów i ponoszeniu

odpowiedzialności za podejmowanie własnych decyzji

• logiczne wyjaśnienie relacji pomiędzy celami, przeszkodami i działaniami.

• uczniowie tworzą dla bohaterów literackich, bądź dla siebie, strategiczny plan działania z

podziałem na etapy w oparciu o własne doświadczenie i doświadczenie bohaterów

literackich.

• będą stosować drzewko ambitnego celu do odpowiedzialnego osiągania celów osobistych.

DRZEWKO

AMBITNEGO CELU

© Maciej Winiarek

Rozwój nauczyciela

Chciałabym podzielić się moimi uwagami na temat kursu. Jestem bardzo zadowolona,

dawno nikt nie zmusił mnie do takiego wysiłku intelektualnego. Męczę się strasznie z

gałązkami i zawsze z miernym skutkiem. Zadanie to pokazało mi, że mam problem z

myśleniem przyczynowo-skutkowym. Okazało się również, że zamiast faktów przekazuję

swoje poglądy. Bardzo się cieszę, że nauczę się, dzięki gałązkom i chmurkom lepiej

pracować. Myślę również, że gdyby uczono mnie w ten sposób, nie miałabym w dzieciństwie

takich trudności w nauce, ponieważ nie bardzo potrafiłam uczyć się na pamięć.

© Maciej Winiarek

TOC

Pakiet dla przedszkoli

Kursy online

Szkolenia na żywo

MAPY matematyczne

© Maciej Winiarek

Pakiety dla klas I-III Narzędzia TOC

dla klas IV +

Brak odpowiednich informacji

Słabe umiejętności czytania Słabe umiejętności słuchania

Presja środowiska rówieśniczego

Bezmyślny konformizm

Ograniczenie umysłowe

Selektywna uwaga

Pamięć selektywna

Myślenie życzeniowe

Myślenie krótkoterminoweMyślenie

relatywistyczne

Zamkniętyumysł

© Maciej Winiarek

Nieufność w rozumowaniu

Stereotypy

Poszukiwanie kozła ofiarnego

Przytłaczające emocje

Oszukiwanie samego siebie

Zachowanie twarzy Obawa przed zmianą

Stronniczość Uprzedzenia

Przesądność

EgocentryzmProwincjonalizm

© Maciej Winiarek

Jestem w zależnym związku od dawna

Nie czujesz się szczęśliwa w związku

już od dłuższego czasu

Pojawiają się „okazje”

Romans

Masz poczucie odpowiedzialności, ale też

uwiązania i uwięzienia

Z partnerem wiąże Cię coraz mniej wspólnych rzeczy

Są dzieci, wspólne zobowiązania

Potrzeba wolności, autonomii, niezależnościradości, swoich własnych

przyjemności

Osobiste potrzeby dawno nie są zaspokojone(np. namiętności)

Potrzeba bycia atrakcyjną kobietą

Niezaspokojone potrzeby cały czas

się domagają

Nawet jeśli będziesz się opierała przez

jakiś czas

Bywasz wśród ludzi

Nowy partner docenia/podziwia

kim jesteś

www.dbajopotrzeby.pl

© Maciej Winiarek

Jesteś nieszczęśliwa w związku

Będziesz szukać winowajcy na zewnątrz

Nie wiedziałaś co jest dla ciebie ważne w związku

Winą obarczysz partnera

Dostrzegasz już tylko jego wady

Nie potrafisz rozmawiać z nim na temat związku

Twoje myślenie skierowane jest tylko

na niego

Główny powód bycia w związku to ucieczka przed samotnością

Nie znasz swoich potrzeb

Nie pracujesz nad swoim rozwojem

Masz założenia na jego temat

Masz założenie że to partner ma zapewnić

ci bezpieczeństwo

Masz założenie że szczęście pochodzi z zewnątrz

Partner zawsze będzie WINNY


© Maciej Winiarek

Filozofia Osho

Człowiek zdobywa wiedzę

Z czasem nie jest w stanie się więcej uczyć

Jest skupiony na posiadanej wiedzy

(nauczyciel)Wiem, że nic nie wiem

Narasta pragnienie poznawania

Wiedza jest pokarmem dla ego

Musisz stale odrzucać wiedzę

Uczysz się coraz więcej (doświadczenia)

Odrzucisz wiedzę, znów stajesz się

ignorantem

Ignorancja staje się oświeceniem/zrozumieniem

© Maciej Winiarek

Żyjemy w czasach natłoku informacji

Ryzyko, że wiele informacji nie zrozumiemy

Jesteśmy łatwym celem do manipulacji (reklamy, polityka)

Szybko poczujemy negatywne konsekwencje

Podejmuje złe decyzje dla nas

Będziemy się czuć oszukani

Nie potrafimy przetwarzać informacji

Nie potrafimy reflektować jak to się stało

Nie mamy władzy nad własnym życiem

Nie potrafimy odróżniać faktów od opinii

Nie potrafimy ocenić krytycznie podanej informacji

© Maciej Winiarek

wiedzą jak ją przetwarzać

jak odróżniać fakty od opinii

jak poszukiwać dowodów

logicznych argumentów.

Pojawia się motywacja wewnętrzna

stają się świadomymi konsumentami informacji

Samodzielność

potrafią samodzielnie rozwiązywać swoje problemy

Stają się wolni, samodzielni i odpowiedzialni

IstotnośćKreatywne rozwiązania

Potrafią zadawać pytania

wiedzą coraz więcej

tworzą związki pomiędzy nowymi informacjami a tym, co

już wiedzą

Im więcej wartościowych pytań zadają

stają się lepszymi krytycznymi myślicielami.

© Maciej Winiarek

„Obecnie przyszłość należy do społeczeństw, które potrafią podporządkować

się MYŚLENIU… Narody, które chcą osiągnąć sukces gospodarczy (wysoki

dochód i pełne zatrudnienie) muszą opracować zasady, które spowodują,

że KAŻDY ZDOBĘDZIE TĘ UMIEJĘTNOŚCI, a nie tylko niektórzy”

Ray Marshall & Marc Tucker, Thinking For A Living: Education And The Wealth of

Nations, Basic Books. New York. 1992.

© Maciej Winiarek

Gdańsk miastem wolności i demokracji dzięki WOLNYM obywatelom

Dorosły oraz dziecko chce i uczy się myślenie krytycznego i ma możliwość praktykowania

Z wolnością idzie zawsze odpowiedzialność

Obywatele z poczuciem wolności i autonomii i

odpowiedzialności

Myślenie (wolność) pochodzi od człowieka

Brak zgody na kontynuowanie dotychczasowej edukacji

Rozwój kompetencji, a nie wiedzy

Wiedza staje się nieprzydatna

Myślenie jest kompetencją nr 1

Brak odgórnego systemu jak myśleć

Jest zgoda na kwestionowanie

Rozwój jednostki i wspólnoty jest wartością

Wolność i demokracja zawsze były wartością w Gdańsku

W klasie możesz rozwijać MK

© Maciej Winiarek

Do 1 roku 1-3 lata 3-6 lat Plus 6 lat

• Poprawa wyników nauczania

• Szybsza realizacja podstawy programowej

• Zaangażowanie uczniów

• Wzrost poczucia własnej wartości

• Motywacja wewnętrzna

• Sukces w szkole• Dobre relacje w szkole

• Świadomość siebie i świata• Realizacja swoich celów i

marzeń• Świadome uczestnictwo w

społeczności

• Wolność duchowa, intelektualna

• Współzależność w związkach

• Pokora

© Maciej Winiarek

Turkusowa organizacja

Wolny -odpowiedzialny

Pełnia jednostki

SAMODZIELNIE I WOLNO MYŚLĄCY CZŁOWIEK

Ma narzędzia i czas aby praktykować myślenie krytyczne

Rozumieć rzeczywistość

Komunikować się skutecznie

Rozwiązywać konflikty

Jednoznaczny i wartościowy Cel

Autonomia jednostki

Dobre warunki do rozwoju myślenia (mądrzy dorośli, mądra szkoła)

© Maciej Winiarek

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

www.toc.edu.pl

www.facebook.pl/tocdlaedukacji


www.thinkingzone.pl

YT – videoblog o myśleniu krytycznym

[email protected]

© Maciej Winiarek

http://www.toc.edu.pl/

http://www.facebook.pl/tocdlaedukacji

http://www.dbajopotrzeby.pl/

http://www.thinkingzone.pl/

Myślenie krytyczne i narzędzia TOC - prezentacja w Starter Gdańsk, 20.09.2016

Education

Transcript of Myślenie krytyczne i narzędzia TOC - prezentacja w Starter Gdańsk, 20.09.2016