OD AUTORA 7

1 INFORMACJE OGÓLNE 91.1. Opis modeli i dane techniczne samochodu 91.2. Identyfikacja samochodu 161.3. Obsługa i eksploatacja samochodu 191.3.1. Systemy zabezpieczania samochodu 191.3.2. Urządzenia do sterowania i kontroli 261.3.3. Uruchamianie silnika 281.3.4. Urządzenia mechaniczne, elektryczne i wyposażenia samochodu . 291.3.5. Wskazówki obsługowo-naprawcze 411.3.6. Wskazówki diagnostyczne 58

2. SILNIKI \ 672.1. Budowa i dane techniczne 672.2. Sterowanie silnika 732.2.1. Silnik 899 732.2.2. Silnik 1108 942.3. Układ smarowania 1002.3.1. Silnik 899 1002.3.2. Silnik 1108 1022.4. Układ chłodzenia 1052.4.1. Silnik 899 1052.4.2. Silnik 1108 1112.5. Naprawa silników zamontowanych w samochodzie 1132.5.1. Próby i sprawdzenia 1132.5.2. Zawieszenie zespołu napędowego 1192.5.3. Pokrywa głowicy i głowica 125.2.5.4. Miska olejowa i pokrywy kadłuba silnika 1312.5.5. Układ rozrządu 1332.5.6. Napęd alternatora, pompy cieczy chłodzącej i urządzenia

klimatyzacyjnego 1372.6. Zespół napędowy 1382.6.1. Wymontowanie i zamontowanie 1382.7. Naprawa silników wymontowanych 1442.7.1. Demontaż silnika 899 1452.7.2. Weryfikacja, naprawa i montaż silnika 899 1492.7.3. Demontaż silnika 1108 1542.7.4. Weryfikacja, naprawa i montaż silnika 1108 158

3. SPRZĘGŁO /, 1603.1. Charakterystyka techniczna 1603.2. Obsługa i naprawa 1613.2.1. Sprzęgło sterowane mechanicznie 1613.2.2. Sprzęgło sterowane elektrohydraulicznie 164

4. SKRZYNKI PRZEKŁADNIOWE 1734.1. Charakterystyka techniczna 1734.2. Skrzynka przekładniowa C.526.5 1734.2.1. Wymontowanie i zamontowanie skrzynki przekładniowej 1734.2.2. Rozkładanie skrzynki przekładniowej 1814.3. Skrzynka przekładniowa C.514.5 1814.3.1. Rozkładanie skrzynki przekładniowej 1824.4. Mechanizm zmiany biegów 191

5

5. PÓŁOSIE NAPĘDOWE .'. 1925.1. Budowa i dane techniczne 1925.2. Wymontowanie i zamontowanie półosi 192

y

6. UKŁAD KIEROWNICZY. . . . 1956.1. Budowa i dane techniczne 1956.2. Wymontowanie i zamontowanie elementów układu

kierowniczego 1966.2.1. Wymontowanie kolumny kierownicy 1966.2.2. Wymontowanie drążków kierowniczych 1986.2.3. Wymontowanie przekładni kierowniczej 1996.2.4. Rozkładanie przekładni kierowniczej 199

7. ZAWIESZENIE PRZEDNIE : 2017.1. Budowa i dane techniczne 2017.2. Naprawa zawieszenia 2027.2.1. Wymontowanie i zamontowanie sprężyn śrubowych 2027.2.2. Wymontowanie i zamontowanie wahacza 2047.2.3. Wymontowanie i zamontowanie piasty koła 204

8. ZAWIESZENIE TYLNE .2088.1. Budowa i dane techniczne 2088.2. Naprawa zawieszenia 2098.2.1. Wymiana sprężyn śrubowych i amortyzatorów 2098.2.2. Wymontowanie i zamontowanie wahacza 2098.2.3. Wymontowanie i zamontowanie belki poprzecznej 210

9. UKŁAD HAMULCOWY ^ . . . . 2139.1. Budowa i dane techniczne 2139.2. Naprawa hamulców kół przednich 2149.2.1. Wymiana wkładek ciernych 2149.2.2. Wymiana zacisku 2159.3. Naprawa hamulców kół tylnych 2179.4. Układ uruchamiający 2199.4.1. Budowa układu 2199.4.2. Odpowietrzanie układu 2199.4.3. Wymontowanie zespołu pedałów 2209.4.4. Wymontowanie i zamontowanie pompy hamulcowej 2219.4.5. Wymontowanie i zamontowanie urządzenia wspomagającego ... 2229.5. Hamulec awaryjny 223

10. WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE . 22510.1. Charakterystyka techniczna 22510.2. Rozrusznik 22610.3. Alternator 22710.4. Schematy instalacji elektrycznej 228

11. NADWOZIE [ . . 27011.1. Opis nadwozia 27011.2. Obsługa i naprawa 27011.2.1. Zderzaki i elementy zewnętrzne 27011.2.2. Drzwi 27311.2.3. Pokrywy 28011.2.4. Wyposażenie wnętrza samochodu 28411.2.5. Poszycie i szkielet nadwozia 291

Pierwszy model sześćsetki pojawił się w roku 1957. Produkcja samocho-dów takich, jak FIAT 126, Panda i Cinquecento, opanowana przezfirmę FIAT sprawiła, iż model ten jest niekwestionowanym liderem wśródmałych samochodów.FIAT Seincento jest potwierdzeniem czołowej pozycji FIAT-a w segmenciemałych samochodów i łączy w sobie doświadczenia wielu lat produkcjiz nowymi wymaganiami klientów poprzez zastosowanie najbardziej nowo-czesnych rozwiązań technicznych oraz nowoczesnej technologii.Utrzymująca się w Polsce duża popularność małego samochodu wynikaz warunków ekonomiczno-społecznych minionego okresu, ale i w Europiejego popularność ciągle rośnie. Przewiduje się, że obecny udział w sprze-daży małych samochodów, wynoszący 2,7%, wzrośnie w roku 2003 dookoło 4%.Chciałbym, aby ta książka służyła pomocą wszystkim posiadaczom samo-chodu, którzy chcieliby lepiej go poznać, a także pracownikom warsztatówsamochodowych, które wspomagają autoryzowaną sieć serwisową FIAT-a.Znajomość rozwiązań technicznych oraz podstaw diagnostyki, zakresunapraw i wymaganych przeglądów okresowych podana w tej książcepowinna przyczynić się do obniżenia kosztów eksploatacji i napraw samo-chodu.Pracownicy i mechanicy autoryzowanej sieci serwisowej znajdą w niej wie-le dodatkowych wyjaśnień i danych, których nie ma w materiałach serwi-sowych.Książka ta powinna być również przydatna uczniom i studentom kierun-ków samochodowych, gdyż zawarte w niej praktyczne informacje uzupeł-niają wiedzę zdobytą w szkole lub na uczelni.Wszystkim Czytelnikom życzę bezawaryjnej, bezpiecznej i przyjemnejjazdy samochodem FIAT Seicento.

Józef Zembowicz

Samochód FIAT Seicento, stanowiący kontynu-ację wysiłków koncernu FIAT-a w doskonaleniuprodukcji segmentu małych samochodów, za-wiera w sobie doświadczenia wielu lat produkcjioraz cechy, które do tej pory były zarezerwowa-ne dla samochodów z segmentów wyższych.Doskonale łączy cechy samochodu małegoz zaletami samochodów przestronnych i kom-fortowych.Samochody z silnikami 899 cm3 są oferowanena polski rynek w wersjach wyposażenia S i SXoraz Citymatic, w którym zastosowano elektro-hydrauliczne sterowanie sprzęgła wyposażonew reduktor, sprężynę wyrównawczą i czujnikipotencjometryczne uruchamiane za pomocąspecjalnego silnika prądu stałego i sterowanebezpośrednio dźwignią zmiany biegów.Samochody z silnikami 1108 cm3 są oferowanew wersji Suitę oraz Sporting, w których zastoso-wano skrzynkę przekładniową o innych przeło-żeniach.Ponadto jest produkowany samochód FIATElectra wyposażony w napęd elektryczny z trój-fazowym silnikiem asynchronicznym i zespo-łem specjalnych akumulatorów.Na uwagę zasługuje też pakiet dodatkowegowyposażenia ABARTH przeznaczony do samo-chodów FIAT Seincento Sporting.Samochody FIAT Seicento są wyposażonew silniki benzynowe o pojemnościach 899 cm3

oraz 1108 cm3 i mocy odpowiednio 29 kW(39 KM) i 40 kW (54 KM). Silniki umieszczone

poprzecznie z przodu samochodu zblokowaneze skrzynką przekładniową, napędzające kołaprzednie, są wyposażone w jednopunktowywtrysk paliwa (ŚPI) i elektroniczny zapłon zinte-growany z wtryskiem.Silnik 899 cm3 jest adaptacją konstrukcyjnąsilnika stosowanego w samochodach FIATCinguecento z katalizatorem. Silnik 1108 cm3

pochodzi z samochodu FIAT Punto.Napęd jest przenoszony przez pięciobiegowąskrzynkę przekładniową, w której wszystkie bie-gi są zsynchronizowane.Nadwozie samochodu jest samonośne, z dwoj-giem drzwi bocznych i drzwiami z tyłu nad-wozia.Podstawowe dane techniczne samochodów ze-stawiono w tablicy 1 -2. Wymiary samochodówpodano na rysunku 1.2.W standardowym wyposażeniu samochodów,niezależnie od wersji, zastosowano:

- trzecie dodatkowe światło hamowania;- hydrauliczno-elektryczny korektor ustawie-

nia reflektorów;- reflektory z żarówkami halogenowymi;- zagłówki siedzeń przednich i tylnych;- szybę tylną ogrzewaną;- wycieraczkę szyby tylnej ze spryskiwaczem;- przednie bezwładnościowe pasy bezpie-

czeństwa ze zwijaczem;- kolumnę kierownicy z dwoma przegubami

krzyżakowymi.Podstawowa wersja samochodu FIAT SeicentoS jest wyposażona w:

- ogumienie o rozmiarze 145/70 R 13;- czarne zderzaki i czarne wsteczne lusterka

zewnętrzne;- tylne pasy bezpieczeństwa bez napinaczy;

Identyfikacja typu samochodu, silnika i wersji nadwozia

Silnik

899

1108

Kodidentyfikacyjny

typu samochodu

ZFA 187.000

Kod typu silnika

1170A1.046

176B2.000

Kod wersji nadwozia

187AXA1A 00

187AXB1A 01

187AXB1A 01B

187AXB1A 01C

187AXB1A 01D

Seicento S;SX; Citymatic

x

Seicento Suitę

x

Seicento Suitęz klimatyzacją

x

SeicentoSporting

X

SeicentoSporting

z klimatyzacją

x

- listwę na drzwiach bocznych;- trzystopniową regulację nawiewu powietrza

do wnętrza nadwozia.We wzbogaconej wersji wyposażenia samocho-du FIAT Seicento SX zastosowano międzyinnymi:

- ogumienie 155/65 R 13;- zintegrowane kołpaki kół;- zderzaki i lusterko zewnętrzne w kolorze

nadwozia;- czterostopniową regulację nawiewu powie-

trza do wnętrza samochodu;- elektroniczną blokadę uruchomienia silnika

FIAT CODE;- okresowy licznik kilometrów;- zegar w zestawie wskaźników;- mechanizm otwierania bagażnika z miejsca

kierowcy;- uchwyty dla pasażerów;- siedzenia tylne rozkładane.

W wersji Sporting zastosowano między innymi:- ogumienie 165/65 R 13;- obręcze kół ze stopu aluminium;- przednie i tylne pasy bezpieczeństwa z na-

pinaczami;- elektryczne podnośniki szyb;- centralny zamek;- obrotomierz w zestawie wskaźników;- przednie światła przeciwmgłowe;- koło kierownicy i dźwignię zmiany biegów

pokryte skórą;- siedzenia anatomiczne w wykonaniu sporto-

wym.W tablicy 1-3 zestawiono wykaz wyposażeniadodatkowego zaznaczając, które stanowiwyposażenie dostępne na zamówienie (opcja),które stanowi wyposażenie standardo-we, a które jest niedostępne w danej wersjisamochodu.

Podstawowe dane techniczne samochodów FIAT Seicento Tablica 1-2

Parametr

Liczba cylindrów

Układ i ułożenie cylindrów

Pojemność skokowa (cm3)

Stopień sprężania

Moc maksymalna (KM/KW)

Prędkość obrotowa przy mocy maksymalnej(obr/min)

Maksymalny moment obrotowy (kGm/N-m)

Prędkość obrotowa przy maksymalnymmomencie obrotowym (obr/min)

Rozrząd

Zasilanie

Zapłon

Świece zapłonowe

Instalacja elektryczna (V)

Pojemność akumulatora (A-h)

Skrzynka przekładniowa

Przekładnia kierownicza

Seicento 899 S; SX; Citymatic

4

rzędowy, poprzeczne z przodu

899

8,8

39/29

5500

6,7/65

3000

1 ACB (wałek rozrządu w kadłubie),dźwigienki i popychacze

jednopunktowe (ŚPI)IAW16FM. EC1>

elektroniczny, zintegrowanyz wtryskiem

H.Marellii F7LCR, Champion RN9YCC,Bosch WR7DC

12

40

pięciobiegowa plus bieg wsteczny

zębatkowa

Seicento 1108; Seicento Sporting

4

rzędowy, poprzeczne z przodu

1108

9,6

54/40

5500

8,8/8,6

3250

1 ACT (wałek rozrządu w głowicycylindrów)

jednopunktowe (ŚPI)IAW16FM. E6

elektroniczny, zintegrowanyz wtryskiem

Champion RC9YCC

12

40

pięciobiegowa plus bieg wsteczny

zębatkowa

Parametr

Zawieszenie przednie

Zawieszenie tylne

Oznaczenie obręczy kot

Rozmiary opon

Liczba miejsc

Liczba drzwi

Wymiary samochodów

Pojemność bagażnika (dm3)

Pojemność zbiornika paliwa (dm3)

Rodzaj paliwa

Maksymalna masa całkowita (kg)

Maksymalny nacisk osi przedniej (kg)

Maksymalny nacisk osi tylnej (kg)

Masa samochodu gotowego do jazdy (kg)

Maksymalna ładowność - pasażerowieplus bagaże (kg)

Maksymalna masa przyczepyz hamulcem (kg)

Maksymalna masa przyczepybez hamulca (kg)

Maksymalny nacisk na kulę hakaholowniczego (kg)

Maksymalne obciążenie dachu (kg)

Maksymalna prędkość (km/h)

Przyspieszenie (s)0-100 km/h0-1000 m

Zużycie paliwa (dm3 /100 km)- cykl miejski- cykl pozamiejski- cykl mieszany

Seicento 899 S; SX; Citymatic

na wąchaczach poprzecznych,ze sprężynami śrubowymi

i kolumnami typu McPherson

na wahaczach wleczonych,ze sprężynami śrubowymi

i amortyzatorami

5Bx13"H51/2Bx13"H23>

145/70 R 13" 71 H 4

155/65 R 1 3" 73T165/55R13"70H3>

5

3

rysunek 1 .2

170 (440/81 8) 2>

benzyna bezołowiowa (min. LO 95)

1190

610

630

730

460

400

350

286>

140

1840,5

7,95,16,1

Seicento 1108; Seicento Sporting

na wąchaczach poprzecznych,ze sprężynami śrubowymi

i kolumnami typu McPherson;stabilizator poprzeczny

na wahaczach wleczonych,ze sprężynami śrubowymi

i amortyzatorami

5Bx13"H51/26x1 4" H23»

155/65 R 1 3" 73T165/55R13"70H3>175/50R14"74H3>

5

3

rysunek 1 .2

170(440/818)2>

35

benzyna bezołowiowa (min. LO 95)

1200

610

630

7357505>

4654505>

4006>

3506'

286>

50

150

1 4,8/1 3,87'36,0/36,07>

8,0/8,57>4,5/4,97»5,8/6,27>

'l W samochodach ze sprzęgiem sterowanym elektrohydraulicznie - IAW 16 FM.ED.2I Przy siedzeniu tylnym złożonym: do dolnej krawędzi szyb bocznych/do powierzchni dachu.3' Obręcze kół ze stopu aluminium.4) Tylko na polski rynek.5' W samochodach z klimatyzacją.6IW samochodach z klimatyzacją; holowanie przyczepy niedopuszczalne.V W samochodach Seicento Sporting.

Zestawienie kolorów nadwozia i kolorystykipokrycia tapicerskiego wnętrza samochoduprzedstawiono w tablicy 1-4.Podane wyposażenie oraz kolorystyka samo-chodu mogą ulec zmianom i uzupełnieniom za-leżnie od wymagań rynkowych i handlowych,dlatego należy je traktować orientacyjnie.

Poza wymienionym wyposażeniem do samo]chodów przewidziano również liczne akcesoria!dodatkowe, z których najważniejsze rażę™z numerami katalogowymi, którymi należy palsługiwać się przy zakupie w autoryzowanej sieici sprzedaży, zestawiono w tablicy 1-5.

Dodatkowe wyposażenie samochodu Tablica 1-s

Wyszczególnienie

Opony 145/70 R 13

Opony 155/65 R 13

Obręcze kół ze stopu lekkiego z oponami165/55 R 13

Elektroniczna blokada uruchomieniasilnika FIAT CODE

Centralny zamek

Bezwładnościowe tylne pasybezpieczeństwa

Poduszka powietrzna po stronie kierowcy

Poduszka powietrzna po stronie pasażera

Układ przeciwblokujący ABS

Elektroniczne urządzenie alarmowe

Dach otwierany elektrycznie

Dach otwierany ręcznie

Elektryczny podnośnik szyb

Wspomaganie elektryczne uktadukierowniczego

Światła przeciwmgłowe przednie

Mechanizm otwierania bagażnikaz miejsca kierowcy

Korek wlewu paliwa z kluczykiem

Trzystopniowa regulacja nawiewupowietrza do wnętrza samochodu

Czterostopniowa regulacja nawiewupowietrza do wnętrza samochoduz recyrkulacją

Przystosowanie do zamontowaniatelefonu

Przystosowanie do zamontowania radia

Siedzenie tylne dzielone

Obrotomierz

FIAT Seicento 899

S

S

O

O

0

N

O

O

0

O

N

N

0

O

N

N

N

N

S

N

N

O

0

N

SX

N

S

O

S

O

S

O

0

O

O

0

0

S

O

N

S

S

N

S

0

O

S

N

Citymatic

N

S

O

S

O

S

O

0

O

O

0

0

S

0

N

S

S

N

S

O

S

N

FIAT Seicento 1 1 08

Suitę

N

N

S

S

S

S

O

0

O

O

0

0

S

O

S

s

s

N

S

0

o

0

N

Sporting l

N

N

S

S

S

S

°0

0

o0

0

s

0

s

s

N

S

0

0

0

s

lablica l-3cd.

Wyszczególnienie

Zegar w zestawie wskaż ników

Okresowy licznik kilometrów

Zderzaki i lusterka zewnętrznelakierowane

Zderzaki w wykonaniu sportowym

Listwa ochronna drzwi

Siedzenia anatomiczne w wykonaniusportowym

Szyby atermiczne

Koto kierownicy i dźwignia zmianybiegów z pokryciem skórzanym

Zespól pedałów w wykonaniu sportowym

Szyby boczne uchylne

Radio ze zdejmowanym panelem

Lakier metalizowany

Pakiet wyposażenia sportowego Abarth

Klimatyzacja

Pokrycia siedzeń ze skóry

Elektroniczne sterowanie sprzęgła

FIAT Seicento 899

S

N

N

N

N

N

N

0

N

N

0

O

0

N

N

N

N

SX

S

S

S

N

S

N

S

N

N

0

O

0

N

N

N

N

Citymatic

S

S

S

N

S

N

S

N

N

O

0

0

N

N

N

S

FIAT Seicento 1108

Suitę

S

S

S

S

N

S

S

S

S

0

O

O

O

O

O

N

Sporting

S

S

S

S

N

S

S

S

S

O

O

O

O

O

O

N

Wyposażenie: N - niedostępne, 0 - dodatkowe (opcja), S - standardowe.

Kolorystyka samochodów Tablica 1-4

Wersja wyposażenia

Rodzaj pokrycia

Kolor

Symbol pokrycia

Kolor nadwozia

CzerwonyStarter "

CzerwonyModigliani 1>

Biały "

Żółty Ginestra 1)

Niebieski Capri 1>

Symbolkoloru

112

174

249

258

451

S

Tkanina

Błękit Alea

262

Tkanina

CzerwieńAlea

263

SX

Tkanina

BłękitCosmos

271

Citymatic

Tkanina

CzerwieńCosmos

272

Suitę; Sporting

Tkanina

Błękit

284

Tkanina

Czerwień

285

Skóra

Czerwieńlub Czerń

437

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

0

O

Wersja wyposażenia

Rodzaj pokrycia

Kolor

Symbol pokrycia

Kolor nadwozia

Czarny 1>

Czerwień Impero 2)

ZielonyEvidence 2)

Błękit Itaka 2>

NiebieskiHeraldic2'

Szary Vinci 2>

Stalowoszary 2)

Beżowy Juta 2)

Symbolkoloru

601

173

343

407

483

606

647

708

S

Tkanina

Btękit Alea

262

Tkanina

CzerwieńAlea

263

SX

Tkanina

BtękitCosmos

271

Citymatic

Tkanina

CzerwieńCosmos

272

Suitę; Sporting

Tkanina

Błękit

284

Tkanina

Czerwień

285

Skóra l

Czerwień!lub Czerni

437

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

0

0

0

1> Kolory pastelowe.2' Kolory metalizowane.X - standard; O - na żądanie.

1.2. IDENTYFIKACJASAMOCHODU

Tabliczka znamionowaRozmieszczenie danych identyfikacyjnych sa-mochodu pokazano na rysunku 1.3.Tabliczka znamionowa (rys. 1.4) jest przymoco-wana w przedziale bagażnika po lewej stronie.Zawiera następujące dane identyfikacyjne:(A) - nazwę producenta;(B) - numer homologacji;(C) - kod identyfikacyjny typu samochoduidentyczny dla wszystkich wersji i odmian (patrztabl. 1-1);(D) - nr fabryczny samochodu różny dla każde-go pojedynczego egzemplarza samochodu;(E) - maksymalną dopuszczalną masę całkowi-tą samochodu zależną od zastosowanego silni-ka i wyposażenia (patrz tabl, 1-2);(F) - maksymalną dopuszczalną masę całko-witą samochodu z przyczepą, czyli sumę ma-ksymalnej dopuszczalnej masy całkowitej

Rys. 1.3. Rozmieszczenie danych identyfikacyjnychsamochodu1 - tabliczka znamionowa, 2 - numer identyfikacyjnysamochodu, 3 - tabliczka identyfikacyjna lakieru nadwozia •

esamochodu i maksymalnej masy holowanej!przyczepy z hamulcem, różną w zależności od Bzastosowanego silnika i wyposażenia (patrzBtabl. 1-2);

Identyfikacja samochodu

Rys. 1.4. Wzór tabliczki znamionowej(objaśnienie oznaczeń literowych podano w tekście)

(G) - maksymalny nacisk osi przedniej różnyw zależności od zastosowanego silnika i wypo-sażenia samochodu (patrz tabl.1 -2);(H) - maksymalny nacisk osi tylnej różny w za-leżności od zastosowanego silnika i wyposaże-nia samochodu (patrz tabl. 1-2);(J) - kod typu silnika (patrz tabl. 1-1);(L)-kod wersji nadwozia (patrz tabl. 1-1),w którym trzy pierwsze cyfry „187" oznaczająnumer typu samochodu; szóste oznaczenie lite-rowe informuje o pojemności i konstrukcji za-stosowanego silnika; pozostałe oznaczenia sązarezerwowane dla nowych odmian i wersji sa-mochodu;(M) - numer, który należy podać podczaszamawiania części zamiennych;(N) - skorygowaną wartość współczynnikadymienia w przypadku silników wysokopręż-nych.

Numer identyfikacyjny samochoduSamochody FIAT Seicento są oznakowanew międzynarodowym systemie oznaczeń iden-tyfikacyjnych VIN. Numer identyfikacyjny jestpodzielony na dwa człony:- człon pierwszy składa się z trzech liter

„ZFA", oznaczających kraj producenta, orazz oznaczenia typu samochodu „187.000"; członpierwszy stanowi kod identyfikacyjny typu sa-mochodu;- człon drugi stanowi numer produkcyjny

nadwozia i jest inny dla każdego pojedynczegoegzemplarza samochodu.Numer identyfikacyjny samochodu jest trwalewytłoczony na podłodze bagażnika po stronieprawej i jest widoczny po podniesieniu wykła-dziny podtogi bagażnika (rys. 1.5). Numery te

Ważniejsze akcesoriasamochodowe Tablica 1-5

Wyszczególnienie

Nakładka zderzaka przedniego 1)

Nakładka zderzaka tylnego 1>

Obręcze kół ze stopu aluminium5 1/2 Bx13"H2 (do opon 165/55 R 13)

Ś ruby do mocowania obręczy kół 1 3"ze stopu

Elementy ozdobne doobręczy kół ze stopu

Pokrowce na siedzenia niedzielone 1)

Pokrowce na siedzenia dzielone 1)

Pokrowce pikowane na siedzenianiedzielone 1)

Dywaniki gumowe podłogi (czteroczęściowe)

Dywaniki tekstylne podłogi (trzyczęściowe)

Autoalarm z centralnym zamkiem "M" 187Europa (A)

Czujnik ultradźwięków "M" 15 do autoalarmu"M"187

Urządzenie do zdalnego sterowaniacentralnym zamkiem

Śruby zabezpieczające przed kradzieżą kółz obręczami z blachy stalowej 1 3"

Śruby zabezpieczające przed kradzieżą kółz obręczami ze stopu 1 3"

Ś ruby zabezpieczające przed kradzieżą kotz obręczami ze stopu 14"

Czujnik sygnalizujący przeszkody przycofaniu

Listwy boczne

Łańcuchy śniegowe do kot 13"

Fartuchy przeciwbłotne kot przednich

Fartuchy przeciwbłotne kół tylnych 1 >

Fartuchy przeciwbtotne kot tylnych do wersjiSporting

Drążek do holowania samochodu

Przyrząd tłukący szybę i przecinający pasybezpieczeństwa.

Kotyska dla niemowląt do 9 miesięcy

Fotelik do przewozu dzieci od 9 mieś. do 9 lat

Dach otwierany ręcznie Sky Top 201

Numerkatalogowy

50900003

50900064

46512051

13228224

46402820

50900016

50900068

50900017

50900013

50900012

5909093

5908789

5909987

5909672

5909673

50900190

5909607

50900034

5908772

50900072

50900071

50900189

5908670

5907759

5909509

590951 1

5909781

17

Informacje ogólne

Tablica 1-5 cd.

Osłona szyby czołowej przed słońcemi zalodzeniem

Bagażnik dachowy uniwersalny

Uchwyt do rowerów do bagażnikauniwersalnego

Uchwyt deski surfingowej do bagażnikauniwersalnego

Uchwyt narciarski do bagażnikauniwersalnego

Kosz na bagaż do bagażnika uniwersalnego

Ścianka grodziowa bagażnika

Ścianka grodziowa przy rozłożonymsiedzeniu tylnym

Komplet obręczy kół ze stopu 5 1/2 Bx14"(74H)(do opon 175/50 R 141 z podkładkami,elementami ozdobnymi i śrubami

Końcówka rury wylotowej

Deflektor areodynamiczny na wycieraczkiszyb

Spoiler na górną krawędź drzwi tylnych

Spoiler na progi drzwi bocznych

Nakładki pedałów w wykonaniu sportowym

Koło kierownicy w wykonaniu sportowympokryte skórą

Gałka dźwigni biegów w wykonaniusportowym pokryta skórą

5090001 1

50900005

5898098

5907191

5907183

5907148

50900024

50900033

50900100

50900061

5908524

50900001

50900009

50900037

50900028

50900041

1> Niestosowane w samochodach Sporting.

Rys. 1.5. Usytuowanie numeru identyfikacyjnegosamochodu

są powtórzone na tabliczce znamionowej; cztonpierwszy w pozycji (C), a człon drugi w pozycji(D).

Oznakowanie silnikaOznakowanie silnika składa się z dwóch czło-nów.Człon pierwszy jest to oznaczenie, w którym:

- pierwsze cztery lub trzy cyfry, tj. „1170" dlasilnika 899 cm3 lub „176" dla silnika 1108 cm3,są oznaczeniami typu samochodu, w którymzastosowano ten silnik po raz pierwszy;

- następne oznaczenie, składające się z literyi cyfry, identyfikuje pojemność i konstrukcjęsilnika;

- ostatnie trzy cyfry są zarezerwowane dlatworzenia nowych wersji silników podczasmodernizacji samochodu.

18

Rys. 7.6. Miejsceumieszczeniaoznakowania silnika(wskazane strzałkami)a - silnik 899,b-silnik 1108

Systemy zabezpieczania samochodu

Rys. 1.7. Usytuowanie tabliczki identyfikacyjnej lakierunadwozia(objaśnienia oznaczeń podano w tekście)

Czton pierwszy oznakowania silnika jest powtó-rzony na tabliczce znamionowej w pozycji (J).Czton drugi jest kolejnym numerem silnika.Umiejscowienie oznakowania silnika w samo-chodzie pokazano na rysunku 1.6.

Tabliczka identyfikacyjna lakieru nadwoziaTabliczka identyfikacyjna lakieru nadwozia (rys.1.7) jest umieszczona na wewnętrznej powie-rzchni pokrywy przedziału bagażnika.Zwiera następujące dane:(A) - nazwę producenta lakieru,(B) - nazwę koloru lakieru,(C)-kod koloru lakieru,(D)-kod koloru lakieru do zaprawek lakierni-czych lub ponownego lakierowania.

1.3. OBSŁUGAl EKSPLOATACJASAMOCHODU

1.3.1. Systemy zabezpieczaniasamochodu

W celu zabezpieczenia samochodu przed kra-dzieżą wyposażono go w elektroniczną blokadęuruchomienia silnika FIAT CODE. Blokada włą-cza się samoczynnie w momencie wyjęcia klu-czyka z wyłącznika zapłonu.Rozmieszczenie elementów elektronicznej blo-kady uruchomienia silnika w samochodzieprzedstawiono na rysunku 1.8.

Centralka elektronicznej blokady silnika FIATCODE

Centralka elektronicznej blokady silnika FIATCODE jest zasilana z akumulatora poprzez bez-piecznik 20 A znajdujący się w przedziale silni-ka, oraz wyłącznik zapłonu (styki „15/54") za-bezpieczony bezpiecznikiem 7,5 A umieszczo-nym w skrzynce bezpieczników. Dwoma prze-wodami jest połączona z elektronicznym urzą-dzeniem sterującym wtryskiem i zapłonem.Centralka elektronicznej blokady uruchomieniasilnika oraz elektroniczne urządzenie sterującewtryskiem i zapłonem są połączone równieżz gniazdem diagnostycznym i z lampką kontrol-ną FIAT CODE umieszczoną w zestawie wska-

Rys. 1.8. Rozmieszczenie elementów elektronicznejblokady uruchomienia silnika FIAT CODEw samochodzie(objaśnienia oznaczeń literowych i cyfrowych podanow rozdz. 10)

19

Informacje ogólne

Systemy zabezpieczania samochodu

Informacje ogólne

Rys. 1.13. Usytuowanie elektronicznego urządzeniasterującego systemu wtryskowo-zaplonowegow samochodzie z silnikiem 899(strzałka wskazuje urządzenie sterujące)

Jeżeli kody zostały rozpoznane, następuje krót-kie zaświecenie i zgaśniecie diody w lampcekontrolnej FIAT CODE oraz w lampce kontrolnejsystemu wtryskowo-zaptonowego.Krótkie zaświecenie i zgaśniecie obu lampekstanowi potwierdzenie odblokowania elektro-nicznej blokady silnika FIAT CODE i dalszeprzekręcenie kluczyka do położenia „AW" spo-woduje uruchomienie silnika.

Procedura zapamiętywania kodówtransponderów kluczykówZapamiętywanie kodów transponderów kluczy-ków (N) wykonuje się:

- w nowym samochodzie w procesie produk-cyjnym przed rozpoczęciem jego eksploatacji,

- po wymianie centralki FIAT CODE,- w przypadku konieczności zapamiętania

kodu nowych (dodatkowych) kluczyków.Aby zapamiętać kody kluczyków (N), należy:• włożyć kluczyk (M) do wyłącznika zapłonui przekręcić go w położenie „MAR";• po krótkim zaświeceniu się diody lampkikontrolnej FIAT CODE kluczyk (M) należy prze-kręcić do położenia „STOP", a następnie wyjąćgo z wyłącznika zapłonu;• w czasie nie dłuższym niż 10 sekund włożyć

jeden z kluczyków (N), którego kod chcemy za-pamiętać, do wyłącznika zapłonu i przekręcićgo w położenie „MAR";• po krótkim zaświeceniu się diody lampkikontrolnej FIAT CODE kluczyk (N) należy prze-kręcić w położenie „STOP" i wyjąć z wyłącznikazapłonu; powyższe dwie czynności należy po-wtórzyć dla następnych kluczyków;• po wykonaniu czynności dla wszystkich za-pamiętywanych kluczyków, należy ponowniewłożyć do wyłącznika zapłonu kluczyk (M)i przekręcić go w położenie „MAR";

22

• po krótkim zaświeceniu się lampki FIATCODE kluczyk (M) należy przekręcić w położe-nie „STOP" i wyjąć z wyłącznika zapłonu.Ostatnie włożenie i wyjęcie kluczyka (M) kończyprocedurę zapamiętywania kodów kluczyków(N) w elektronicznej blokadzie silnika FIATCODE.Przerwanie procedury zapamiętywania kodówkluczyków nastąpi wówczas, gdy kluczyk bor-dowy (M) zostanie włożony do wyłącznika za-płonu i przytrzymany w położeniu „STOP" dłu-żej niż 10 sekund.Zapamiętywanie kodu w elektronicznym urzą-dzeniu sterującym następuje samoczynnie poprzekręceniu jednego z kluczyków (N) w poło-żenie „MAR" i przytrzymaniu go w tym położe-niu przez 3 sekundy.Zaświecenie diody lampki kontrolnej FIAT CO-DE podczas procedury zapamiętywania sygna-lizuje, że nie została ona wykonana prawidłowoi należy ją powtórzyć.Wykonanie wyżej opisanych czynności zapa-miętania kodów transponderów kluczykówgwarantuje, że centralka FIAT CODE oraz elek-troniczne urządzenie sterujące systemu wtry-skowo-zapłonowego mają zapamiętane kodykluczyków i tylko tymi kluczykami można bę-dzie uruchomić silnik. Każdy inny kluczyk dopa-sowany w zakresie mechanicznym (możliwośćwłożenia do wyłącznika zapłonu i przekręceniaw położenie „MAR" oraz „AW") nie spowodujeuruchomienia silnika.Po wymianie elektronicznego urządzenia steru-jącego systemu wtryskowo-zapłonowego po-nowne zapamiętywanie kodów kluczyków niejest konieczne. Zapamiętanie kodów w elektro-nicznym urządzeniu sterującym systemu wtry-skowo-zapłonowego następuje samoczynniepo przekręceniu kluczyka wyłącznika zapłonuw położenie „MAR".Należy zwrócić uwagę, że wymiana elektronicz-nego urządzenia sterującego musi być koniecz-nie poprzedzona przeprowadzeniem kontroli,czy rzeczywiście wymienione urządzenie jestuszkodzone. Zamontowanie nowego elektro-nicznego urządzenia sterującego spowoduje,że przy pierwszej próbie uruchomienia silnika,tj. po przekręceniu kluczyka w położenie„MAR", nastąpi trwałe zapamiętanie kodu w no-wo zamontowanym urządzeniu. Jeżeli potemokaże się, że wymiana elektronicznego urzą-dzenia sterującego systemu wtryskowo-zapło-nowego jest niecelowa, urządzenie to zostaniebezpowrotnie zmarnowane.W normalnej eksploatacji samochodu, jeżelikody transponderów zostały zapamiętanew systemie FIAT CODE, po włożeniu kluczykai przekręceniu w położenie „MAR" zostaje roz-poznany przez system kod kluczyka i wówczas

System/ zabezpieczania samochodu

dioda lampki kontrolnej FIAT CODE krótkim bły-śnięciem potwierdzi fakt rozpoznania kodu klu-czyka, centralka włączy zablokowane funkcjesterowania silnikiem (wtrysk paliwa, zapłon)i silnik można będzie uruchomić po przekręce-niu kluczyka w położenie „AW".Jeżeli po włożeniu kluczyka i przekręceniuw położenie „MAR" dioda lampki kontrolnejFIAT CODE w zestawie wskaźników świeci sięświatłem ciągłym wraz z lampką kontrolnąuszkodzenia systemu wtryskowo-zapłonowego,oznacza to, że kod kluczyka nie został rozpo-znany przez system FIAT CODE. W takim przy-padku należy obrócić kluczyk do położenia„STOP", ponownie przekręcić w położenie„MAR" i sprawdzić sygnalizację lampek w ze-stawie wskaźników. Jeśli lampki nie potwierdząkrótkim błyśnięciem rozpoznania kodów trans-ponderów kluczyka w systemie, należy wy-próbować inny kluczyk z kompletu dostarczo-nego z samochodem.Jeżeli kody kluczyków nie zostaną rozpoznaneprzez system, należy zwrócić się o pomoc donajbliższej autoryzowanej stacji obsługi.Sposób, w jaki należy uruchomić awaryjnie sa-mochód, aby dojechać do autoryzowanej stacjiobsługi, zostanie opisany w dalszej części roz-działu.Może się zdarzyć, że w czasie jazdy przy pracu-jącym silniku dioda lampki kontrolnej FIATCODE zaświeci się światłem ciągłym. Oznaczato, że system przeprowadza samodiagnozęspowodowaną np. spadkiem napięcia w insta-lacji elektrycznej. W takim przypadku należy za-trzymać samochód i przeprowadzić następują-cy test systemu FIAT CODE:- wyłączyć silnik przekręcając kluczyk w po-

łożenie „STOP",- przekręcić ponownie kluczyk w położenie

„MAR".Dioda lampki kontrolnej FIAT CODE powinnazaświecić się na ok. 1 s i zgasnąć. Świadczy to,że system FIAT CODE jest sprawny i możnakontynuować jazdę.Jeżeli dioda lampki zaświeci się światłem cią-głym, należy przekręcić kluczyk w położenie„STOP" i przytrzymać go w tym położeniu niekrócej niż 30 s.Jeżeli po ponownym przekręceniu kluczykaw położenie „MAR" lampka świeci się nadalświatłem ciągłym, należy zwrócić się do najbliż-szej autoryzowanej stacji obsługi.Może zaistnieć taka sytuacja, że dioda lampkikontrolnej FIAT CODE będzie świecić się świa-tłem pulsującym. Przypadek taki oznacza, żekody transponderów kluczyków nie zostały za-pamiętane. Jest to możliwe w samochodachnowych oraz w samochodach, w których wy-mieniono elementy systemu FIAT CODE. W ta-

kim przypadku należy zwrócić się do autoryzo-wanej stacji obsługi lub przeprowadzić zapa-miętywanie kodów transponderów kluczykaw opisany wcześniej sposób.

Awaryjne uruchamianie silnikaW przypadku nierozpoznania przez system ko-dów kluczyków, objawiającego się brakiemmożliwości uruchomienia silnika przy równo-czesnym sygnalizowaniu tej sytuacji ciągłymświeceniem diody lampki kontrolnej FIAT CODEoraz lampki kontrolnej uszkodzenia systemuwtryskowo-zapłonowego, silnik można urucho-mić w następujący sposób:• z karty kodowej (1, rys. 1.11) odczytać pię-

ciocyfrowy kod elektroniczny; wszystkie cyfrykodu należy zapamiętać lub kartę kodową poło-żyć w miejscu umożliwiającym odczyt;• włożyć kluczyk do wyłącznika zapłonui obrócić go w położenie „MAR";• wcisnąć do oporu pedał przyspieszeniai przytrzymać go w tym położeniu; po tej czyn-ności zaświeci się lampka kontrolna uszkodze-nia systemu wtryskowo-zapłonowego w zesta-wie wskaźników na ok. 8 s z jedną krótką prze-rwą ok.150 ms, a następnie zgaśnie;• po zgaśnięciu lampki zwolnić nacisk napedał przyspieszenia; po zwolnieniu nacisku napedał przyspieszenia nastąpi pulsacyjne świe-cenie lampki; należy wówczas policzyć liczbębłysków lampki;• gdy lampka wykona liczbę błysków równąpierwszej cyfrze odczytanej z karty kodowej,należy ponownie nacisnąć pedał przyspiesze-nia i przytrzymać go w tym położeniu; wówczasponownie zaświeci się lampka kontrolna uszko-dzenia systemu wtryskowo-zapłonowego naok. 4 s, a następnie zgaśnie;• po zgaśnięciu lampki zwolnić nacisk na pe-dał przyspieszenia; po zwolnieniu nacisku napedał przyspieszenia nastąpi ponowne pulsa-cyjne świecenie lampki; należy policzyć liczbębłysków lampki;• gdy lampka wykona liczbę błysków równą

drugiej cyfrze odczytanej z karty kodowej, nale-ży ponownie nacisnąć pedał przyspieszeniai przytrzymać go w tym położeniu;• następnie należy powtórzyć procedurę za-świecenia na ok. 4 s i gaśnięcia lampki kontrol-nej uszkodzenia systemu wtryskowo-zapłono-wego, zwalniania pedału przyspieszenia, odli-czania liczby błysków lampki dla trzeciej, czwar-tej i piątej cyfry odczytanej z karty kodowej;• po odliczeniu liczby błysków dla ostatniejpiątej cyfry należy ponownie wcisnąć pedałprzyspieszenia do oporu i przytrzymać gow tym położeniu; po tej czynności lampka kon-

23

Informacje ogólne

Cyfry oznaczają liczbę błysków lampki

Rys. 1.14. Schemat procedury awaryjnego uruchomienia silnika dla numeru kodu 21473

Świecenie ciągle,silnika nie można uruchom™

Rys. 7.75. Blokowanie drzwi od zewnątrzO - otwieranie, P - pociągnięcie klamki zewnętrznej,Z - zamykanie

Rys. 7.76. Klamka wewnętrzna i blokada drzwi1 - klamka wewnętrzna, 2 - przycisk blokady

trolna uszkodzenia systemu wtryskowo-zapło-nowego zaświeci się po raz ostatni na 4 s i zga-śnie;• po tym ostatnim zgaśnięciu należy zwolnićnacisk na pedał przyspieszenia;• po ostatnim zwolnieniu pedału przyspiesze-nia lampka kontrolna uszkodzenia systemuwtryskowo-zapłonowego w zestawie wskaźni-ków będzie emitowała przez 4 s szybkie błyski,co stanowi potwierdzenie, że procedura przy-gotowania systemu FIAT CODE do awaryjnegouruchomienia silnika została wykonana prawi-dłowo;• po czterosekundowych błyskach lampki i jej

zgaśnięciu należy przekręcić kluczyk z położe-nia „MAR" w położenie „AW", co spowodujeuruchomienie silnika.Opisane czynności awaryjnego uruchamianiasilnika należy wykonać dokładnie według po-wyższego opisu.Jeżeli popełnimy jakikolwiek błąd lub niedo-kładność w realizacji procedury, lampka kon-trolna uszkodzenia systemu wtryskowo-zapło-nowego po skończeniu procedury, tj. po ostat-nim zwolnieniu pedału przyspieszenia, będzieświeciła się światłem ciągłym. Będzie to świad-czyło, że procedura przygotowania do awaryj-nego uruchomienia silnika wykonana zostałabłędnie lub niedokładnie i należy ją powtórzyć.Aby powtórzyć procedurę, należy kluczyk wy-łącznika zapłonu przekręcić w położenie„STOP" i powtórzyć dokładnie wszystkie opisa-ne czynności.Na rysunku 1.14 przedstawiono na wykresieopisaną procedurę awaryjnego uruchamianiasilnika dla kodu 21473.

Blokowanie drzwiAby zablokować lub odblokować drzwi od ze-wnątrz, należy włożyć kluczyk do zamka drzwii przekręcić go (rys. 1.15).Aby odblokować drzwi od wewnątrz, należy po-ciągnąć za klamkę wewnętrzną drzwi (rys. 1.16)niezależnie od położenia przycisku blokady (2).

24

System/ zabezpieczania samochodu

Rys. 1.17. Kluczyk wyłącznika zapłonuP- przycisk do odblokowywania położenia "PARK"

Aby zablokować drzwi od wewnątrz, należy wci-snąć przycisk blokady drzwi po wcześniejszymich dokładnym zamknięciu.W samochodach, które wyposażono w central-ny zamek zablokowanie lub odblokowanie jed-nych drzwi powoduje równoczesne zablokowa-nie lub odblokowanie drugich drzwi.

Wyłącznik zapłonuWyłącznik zapłonu z blokadą kierownicy przed-stawiono na rysunku 1.17.Kluczyk w wyłączniku zapłonu może zajmowaćnastępujące położenia:- „STÓP" - w tym położeniu zapłon silnika

jest wyłączony, kluczyk można wyjąć, kierowni-ca jest zablokowana, radio, centralny zameki elektroniczne urządzenie alarmowe są pod na-pięciem;- „MAR" - jest to położenie kluczyka podczas

jazdy; zapłon silnika jest włączony, wszystkieodbiorniki prądu są pod napięciem;- „AW" - położenie rozruchu silnika; więk-

szość odbiorników prądu jest wyłączona;- „PARK" - zapłon silnika jest wyłączony,

światta pozycyjne są włączone, kluczyk możnawyjąć, kierownica jest zablokowana.Aby ustawić kluczyk w położeniu „PARK", nale-ży nacisnąć specjalny przycisk w wyłącznikuzapłonu.W celu zablokowania kierownicy należy wyjąćkluczyk w położeniu „STOP" lub „PARK" pouprzednim naciśnięciu przycisku, a następnieobrócić koło kierownicy aż do zatrzaśnięcia blo-kady.

Hamowanie i zatrzymywanie samochoduZmniejszanie prędkości toczącego się samo-chodu i zatrzymywanie wykonuje się za pomo-cą hamulca. Po zatrzymaniu samochodu silniknależy wyłączyć, przekręcając kluczyk wyłącz-

Rys. ł.78. Dźwignia hamulca awaryjnego(strzałka wskazuje przycisk blokady dźwigni)

nika zapłonu w położenie „STOP". Po wyłącze-niu silnika należy włączyć hamulec awaryjny.Zatrzymując samochód na podjazdach zalecasię włączyć 1. bieg, natomiast zatrzymując nazjazdach - wsteczny bieg.Dźwignia hamulca awaryjnego znajduje sięmiędzy przednimi siedzeniami (rys. 1.18).Aby włączyć hamulec awaryjny, należy pocią-gnąć dźwignię do góry, by zaś go wyłączyć,należy lekko pociągnąć dźwignię i nacisnąćprzycisk blokady opuszczając jednocześniedźwignię.Unieruchamiając samochód na terenie płaskimzaleca się pociągnięcie dźwigni o cztery lubpięć ząbków.Na podjazdach i zjazdach może okazać siękonieczne pociągnięcie hamulca nawet o 10ząbków.Po zaciągnięciu dźwigni hamulca awaryjnegoi przekręceniu kluczyka w położenie „MAR"w zestawie wskaźników zaświeca się lampkasygnalizacyjna włączenia hamulca awaryjnegolub niskiego poziomu płynu hamulcowego (5,rys. 1.20).

Ruszanie i zmiana biegów

Ruszenie samochodem następuje, gdy zosta-nie włączony bieg i kierowca naciśnie na pedałprzyspieszenia. Aby włączyć bieg, należy wci-snąć pedał sprzęgła do oporu. Naciskanie pe-dału przyspieszenia musi być połączone z od-powiednim puszczaniem pedału sprzęgła.W samochodach Seicento Citymatic, wyposa-żonych w sprzęgło sterowane elektrohydrau-licznie, przesunięcie dźwigni zmiany biegówpowoduje automatyczne włączenie lub wyłą-czenie sprzęgła. Zwiększenie prędkości obroto-wej silnika powoduje włączenie sprzęgła i ru-szenie samochodu.

25

Urządzenia do sterowania i kontroli

Rys. 1.21. Tablica rozdzielcza1 - regulowana kratka nawiewu powietrza boczna, 2 - dźwignia lewa przełącznika pod kierownicą, 3 - zestaw wskaźników,4 - koto kierownicy, 5 - dźwignia prawa przełącznika pod kierownicą, 6 - pokrętło korektora ustawienia świateł reflektorów,7 - wyłącznik świateł przeciwmgłowych, 8 - wyłącznik świateł awaryjnych, 9 - wyłącznik ogrzewania szyby tylnej,10- miejsce na wyłączniki dodatkowe (opcje), 11 - osłona głośnika, 12 - regulowana kratka nawiewu powietrza boczna,13-potka górna, 14- półka dolna, 15- pokrętła oraz suwaki układu ogrzewania i przewietrzania, 16-wyłącznik podno-śnika szyby drzwi prawych, 17 - radio, 18 - wyłącznik podnośnika szyby drzwi lewych, 19 - regulowane kratki centralnegonawiewu powietrza, 20 - wyłącznik zapłonu, 21 - pokrywka skrzynki bezpieczników, 22 - dźwignia odblokowywania pokrywyprzedziału silnika

5. Lampka sygnalizacji włączenia hamulcaawaryjnego lub niskiego poziomu płynu ha-mulcowegoZaświecenie tej lampki wskazuje na włączeniehamulca awaryjnego lub zbyt niski poziom pły-nu hamulcowego w zbiorniczku. Jeśli poziompłynu w zbiorniczku jest zbyt niski, należy gouzupełnić. W przypadku ubytku płynu hamulco-wego powstałego wskutek nieszczelności ukła-du jazdę samochodem należy przerwać i odho-lować samochód do naprawy.6. Lampka kontrolna systemu wtryskowo-za-plonowegoLampka ta zaświeca się po włączeniu zapłonui powinna zgasnąć po kilku sekundach. Świece-nie się lampki podczas jazdy informuje, że w sy-stemie wtryskowo-zapłonowym wystąpiła nie-sprawność. Kontynuowanie jazdy może spowo-dować zwiększenie zużycia paliwa i uszkodze-nie katalizatora.7. Lampka sygnalizacji włączenia światełpozycyjnych i mijaniaLampka ta zaświeca się każdorazowo po włą-czeniu świateł pozycyjnych i mijania.8. Lampka sygnalizacji włączenia światełdrogowych i sygnalizacji świetlnejLampka ta zaświeca się po włączeniu światełdrogowych lub po przesunięciu lewej dźwigni

przełącznika pod kierownicą w kierunku kołakierownicy.9. Lampka sygnalizacji włączenia kierun-kowskazówLampka ta świeci się zielonym światłem pulsu-jącym przy włączonej dźwigni kierunkowska-zów. Częstotliwość pulsowania lampki jest takasama, jak częstotliwość pulsowania lampek kie-runkowskazów. Jeżeli jedna z żarówek kierun-kowskazów jest uszkodzona, lampka kontrolapulsuje szybciej.

10. Lampka sygnalizacji włączenia kierun-kowskazów przyczepyLampka ta świeci się zielonym światłem pulsu-jącym przy włączonej dźwigni kierunkowska-zów tylko wówczas, gdy hak do holowaniaprzyczepy razem z gniazdkiem został zamonto-wany wg zaleceń fabrycznych, a także wów-czas, gdy został wymieniony przerywacz kie-runkowskazów i świateł awaryjnych na przery-wacz o większej mocy i połączono ten przery-wacz z zestawem wskaźników dodatkowymprzewodem.

11. Lampka sygnalizacji wyłączenia podu-szki powietrznej po stronie pasażeraLampka ta jest stosowana tylko w samocho-dach wyposażonych w poduszkę powietrzną.

27

Informacje ogólne

Zaświeca się, gdy wyłącznik poduszki powietrz-nej po stronie pasażera zostanie przekręconyw położenie „OFF". Wyłącznik poduszki powie-trznej po stronie pasażera znajduje się po pra-wej stronie w dolnej części panelu sterującego.12. Lampka kontrolna ciśnienia olejuLampka ta zaświeca się po włączeniu zapłonui gaśnie po uruchomieniu silnika. Jeżeli lampkanie zgaśnie lub zaświeci się podczas pracy sil-nika, będzie to świadczyło o nieprawidłowymciśnieniu oleju w silniku. W takim przypadku na-leży zatrzymać samochód, unieruchomić silniki sprawdzić poziom oleju. Jeżeli poziom olejujest prawidłowy, a lampka kontrolna zaświecasię ponownie po uruchomieniu silnika, należywyłączyć silnik i odholować samochód do stacjiobsługi w celu wykonania naprawy.13. Lampka kontrolna temperatury cieczychłodzącejW normalnych warunkach pracy silnika lampkapowinna być zawsze zgaszona. Lampka za-świeca się, gdy temperatura cieczy chłodzącejprzekroczy dopuszczalną temperaturę dopu-szczalną pracy silnika. Jeśli lampka zaświecisię, należy zatrzymać samochód i łagodniezwiększyć prędkość obrotową silnika, co spo-woduje bardziej intensywny obieg cieczy chło-dzącej przy zmniejszonym obciążeniu silnika.Jeżeli po 2-3 minutach temperatura silnika nieobniży się, czyli lampka nie zgaśnie, należyzwrócić się o pomoc do stacji obsługi.14. Zegar czasowyZegar czasowy jest zasilany bezpośrednioz akumulatora i działa niezależnie od ustawieniakluczyka w wyłączniku zapłonu.15. Przycisk do ustawienia wskazówek zegaraKrótkie przyciśnięcie przycisku powoduje prze-sunięcie wskazówek zegara o jedną minutę.Przytrzymanie naciśniętego przycisku spowo-duje szybkie przesuwanie wskazówek zegara.16. Lampka kontrolna poduszki powietrznejLampka ta występuje tylko w samochodach wy-posażonych w poduszkę powietrzną. Zaświecasię po włączeniu zapłonu i powinna zgasnąć pook. 4 s. Jeżeli lampka nie zgaśnie lub zaświecisię podczas jazdy, oznacza to, że poduszka po-wietrzna jest uszkodzona.17. Sumaryczny licznik kilometrówLicznik ten sumuje kilometry przejechane odpoczątku przebiegu samochodu.1.8. Okresowy licznik kilometrówLicznik ten sumuje kilometry przejechane odostatniego zerowania.19. Przycisk zerowania okresowego licznikakilometrówPrzyciśnięcie przycisku spowoduje wyzerowa-nie licznika.

28

20. PrędkościomierzPrędkościomierz wskazuje prędkość jazdy sa-mochodu w km/h.21. Wskaźnik poziomu paliwaPojemność zbiornika paliwa wynosi 35 dm3,w tym 5-7 dm3 rezerwy. Po włączeniu zapłonuwskazówka po kilku sekundach osiąga położe-nie wskazujące ilość paliwa w zbiorniku. Jeżeliwskazówka znajduje się w położeniu „E", tozbiornik jest pusty, gdy znajduje się w położe-niu „F", zbiornik jest pełny.Na rysunku 1.21 przedstawiono ogólny widoktablicy rozdzielczej z zaznaczeniem urządzeńdo sterowania i kontroli.

1.3.3. Uruchamianie silnikaUruchamianie silnika w zamkniętym pomie-szczeniu nie jest wskazane z uwagi na wydzie-lające się toksyczne spaliny. Przed uruchomie-niem silnika w zamkniętym pomieszczeniunależy szeroko otworzyć drzwi i natychmiast pouruchomieniu z pomieszczenia wyjechać.Aby uruchomić silnik, należy:• włączyć hamulec awaryjny;• dźwignię zmiany biegów ustawić w położe-niu neutralnym (luz);• wcisnąć do oporu pedał sprzęgła nie naci-

skając na pedał przyspieszenia; elektronicznysystem wtryskowo-zapłonowy samoczynnie re-guluje ilość paliwa niezbędnego do rozruchu;• włożyć kluczyk do wyłącznika zapłonui przekręcić go w prawo do oporu - położenie„AW"; lampka kontrolna FIAT CODE i lampkakontrolna systemu wtryskowo-zapłonowegopowinny zgasnąć po kilku sekundach;• po uruchomieniu silnika niezwłocznie zwol-nić nacisk na kluczyk, który samoczynnie po-wróci do położenia „MAR";• łagodnie zwolnić nacisk na pedał sprzęgła.Jeżeli silnik nie został uruchomiony za pierw-szym razem, uruchomienie powtórne możenastąpić po uprzednim przekręceniu kluczykaw położenie „STOP" i powtórzeniu opisanychczynności.Po wyłączeniu silnika kluczyk nie powinien znaj-dować się w położeniu „MAR" z uwagi na pozo-stawanie systemu wtryskowo-zapłonowegooraz innych obwodów instalacji elektrycznejpod napięciem.Aby uruchomić silnik w samochodzie w wersjiCitymatic, tj. ze sprzęgłem sterowanym elektro-hydraulicznie, należy włączyć hamulec awaryj-ny, ustawić dźwignię zmiany biegów w położe-nie neutralne (luz) i po przekręceniu kluczykaw położenie „MAR" odczekać kilka sekund, ażzgaśnie lampka kontrolna sterowania sprzęgła„ACS" (3, rys. 1.20), a następnie przekręcić klu-czyk w położenie „AW".

Uruchamianie silnika za pomocą akumulato-ra dodatkowegoW przypadku rozładowania akumulatora istnie-je możliwość uruchomienia silnika za pomocądodatkowego akumulatora o takiej samej lubwiększej pojemności, jak rozładowany akumu-lator w samochodzie.Sposób postępowania jest następujący:• wyłączyć zapłon, kluczyk w wyłączniku za-płonu powinien znajdować się w położeniu„STOP";• połączyć końcówkę dodatnią akumulatorasamochodu z końcówką dodatnią akumulatoradodatkowego;• drugim przewodem rozruchowym połączyćkońcówkę ujemną akumulatora dodatkowegoz masą uruchamianego samochodu.Do podłączenia akumulatorów używać specjal-nych przewodów rozruchowych (o dużym prze-kroju) wyposażonych w odpowiednie końcówki.Na rysunku 1.22 pokazano sposób podłączeniaakumulatorów z podaniem obowiązkowej kolej-ności podłączenia przewodów do zaciskówakumulatora.

Rys. 1.22. Schemat podłączenia akumulatoradodatkowego1,2,3,4 - kolejność podłączenia przewodów

Po podłączeniu akumulatorów należy urucho-mić silnik samochodu ze sprawnym akumulato-rem, a następnie silnik samochodu z akumula-torem rozładowanym.Rozłączenie przewodów rozruchowych łączą-cych akumulatory po uruchomieniu silnika nale-ży wykonać w odwrotnej kolejności czynnoścido podłączenia, tj. należy zacząć od odłączeniazacisku ujemnego od masy samochodu.Jeżeli po kilku próbach nie uda się uruchomićsilnika, próby należy przerwać i zwrócić siędo autoryzowanej stacji obsługi w celu znale-zienia przyczyny braku możliwości uruchomie-nia silnika.

Uruchamianie silnika poprzez pchanielub holowanieTaki sposób uruchamiania silnika jest niedopu-szczalny z uwagi na możliwość przedostaniasię paliwa do katalizatora, co mogłoby spowo-dować jego nieodwracalne uszkodzenie.

1.3.4. Urządzenia mechaniczne,elektryczne i wyposażeniasamochodu

Oświetlenie i sygnalizacjaDo sterowania oświetleniem i sygnalizacją w sa-mochodzie służą wyłączniki, przełączniki, su-waki i pokrętła usytuowane na przełączniku podkierownicą oraz w centralnej części tablicy roz-dzielczej na panelu sterującym.Przełącznik pod kierownicą ma dwie dźwignie:lewą i prawą, których położenia przedstawionona rysunkach 1.23 i 1.24.Dźwignia lewa przełącznika pod kierownicą ste-ruje większością świateł zewnętrznych. Dźwi-gnia prawa przełącznika pod kierownicą sterujewycieraczkami i spryskiwaczami szyb. Oświe-tlenie zewnętrzne działa, gdy kluczyk w wyłącz-niku zapłonu znajduje się w położeniu „MAR".

Rys. 7.23. Położenia dźwigni lewej przełącznikakierunkowskazówL - włączony kierunkowskaz lewy,P - włączony kierunkowskaz prawy

Rys. 1.24. Położenia dźwigni prawej przełącznika podkierownicąC - ciągła praca wycieraczek, N - położenie neutralne,O - włączenie okresowe, P - przerywana pracawycieraczek

Informacje ogólne

Rys. 1.25. Panel sterujący z wyłącznikami1 - miejsce na wyłącznik dodatkowy (opcja), 2 - wyłącznikświateł przeciwmgłowych, 3 - wyłącznik świateł awaryjnych,4 - wyłącznik ogrzewania tylnej szyby, 5 - miejsce nawyłącznik dodatkowy (opcja)

Ideogramy na przełącznikupod kierownicą Tablica 1 -6

Symbolliterowyw tek-ście

W

Z

M

Brak

Brak

Brak

T

Brak

Rysynekideogramu

•:&fD

ID

<P$

rv%

\i

/'Y"\

Znaczenieideogramu

wszystkie odbiornikiwyłączone

światła pozycyjne

światła mijania

światła drogowe

kierunkowskazy

spryskiwacz szybyprzedniej

wycieraczka szybytylnej

spryskiwacz szybytylnej

Lampkaw zestawie

wska-źników

brak

jest

brak

jest

jest

brak

brak

brak

Przy włączonych świattach zewnętrznych pod-świetlony zostaje również zestaw wskaźnikówi elementy sterujące na panelu centralnym.Znaczenie ideogramów na przełączniku podkierownicą przedstawiono w tablicy 1-6, a ideo-gramów wyłączników na panelu sterującymw tablicy 1-7.Włączniki na panelu sterującym pokazano na lrysunku 1.25.

Ideogramy tablicy wskaźnikówi wyłączników panelu sterującego Tablica 1-7!

Rysunekideogramu

A

^001

t t tJ 1 1

O

m0

**

**

Znaczenieideogramu

wyłącznik świateławaryjnych

wyłącznik światełprzeciwmgłowych

przednich

wyłącznik światełprzeciwmgłowych

tylnych

wyłącznik szybyogrzewanej

wyłącznik układuklimatyzacji

wyłącznikielektrycznychpodnośników

szyb

korektornachylenia wiązki

świetlnejreflektorów

dźwignia odbloko-wywania pokrywyprzedziału silnika

dźwignia odbloko-wywania pokrywy

przedziałubagażnika

Miejsce umieszczenia

tablica wskaźników,panel sterujący w części

centralnej

tablica wskaźników,panel sterujący strona

lewa

tablica wskaźników,panel sterujący strona

lewa

tablica wskaźników,panel sterujący strona

prawa

tablica wskaźników,panel sterujący strona

prawa

tablica wskaźników, poobu stronach wnęki na

radioodbiornik, rys. 1.36.1

tablica wskaźników, 1prawa strona kolumny 1

kierownicy

pod tablicą wskaźników!po stronie lewej,

rys. 1 .40.

między siedzeniem 1kierowcy a progiem 1

drzwi lewych, rys. 1.44,1

Urządzenia mechaniczne, elektryczne i wyposażenia samochodu

Światła pozycyjneAby włączyć światła pozycyjne, należy przekrę-cić kluczyk wyłącznika zapłonu w położenie„MAR" i pokrętło lewej dźwigni przełącznika podkierownicą ustawić w położenie „Z" (tabl.1-6).W zestawie wskaźników zaświeci się lampka sy-gnalizacyjna (7, rys. 1.20).

Światła postojoweW celu włączenia świateł postojowych należyustawić kluczyk wyłącznika zapłonu w położe-nie „PARK" po wcześniejszym naciśnięciu przy-cisku „P" wyłącznika zapłonu i odblokowaniupołożenia „PARK", a następnie pokrętło lewejdźwigni przełącznika pod kierownicą ustawićrównież w położenie „Z".Po przekręceniu kluczyka w położenie „PARK"kluczyk można wyjąć z wyłącznika zapłonu.

Światła mijaniaŚwiatła mijania są włączone, jeżeli pokrętło le-wej dźwigni przełącznika pod kierownicą bę-dzie ustawione w położeniu „M" (tabl.1-6),a kluczyk wyłącznika zapłonu będzie przekrę-cony w położenie „MAR". W zestawie wskaźni-ków zaświeci się lampka sygnalizacyjna (7, rys.1.20).

Światła drogoweŚwiatła te włączają się po włączeniu świateł mi-jania i przesunięciu lewej dźwigni przełącznikapod kierownicą w kierunku tablicy rozdzielczej.W zestawie wskaźników zaświeci się lampka sy-gnalizacyjna (8, rys. 1.20). Światła drogowe wy-łączają się po przesunięciu dźwigni w kierunkukota kierownicy.

Sygnał świetlnySygnał świetlny uzyskuje się przy wyłączonychświatłach zewnętrznych po pociągnięciu dźwi-gni w kierunku koła kierownicy i przytrzymaniu.

KierunkowskazyKierunkowskazy włączają się po przełączeniudźwigni lewej przełącznika pod kierownicąw płaszczyźnie równoległej do koła kierownicy:- przełączenie do góry - włączony kierunkow-

skaz prawy;- przełączenie w dół - włączony kierunkow-

skaz lewy.Podczas przełączania dźwigni wyczuwalne sądwa opory. Przełączenie dźwigni do drugiegooporu włącza odpowiedni kierunkowskaz. Prze-łączenie dźwigni do pierwszego oporu jest wy-korzystywane, jeżeli zachodzi potrzeba włącze-nia kierunkowskazów na krótko lub przy małych

Rys. 1.26. Usytuowanie korektora ustawieniareflektorów(strzatka wskazuje korektor)

Rys. 1.27. Schemat ekranu do ustawiania wiązkiświetlnej reflektorówv-v - oś symetrii samochodu, AC-AC - oś ustawieniawiązki świetlnej światet mijania, HC-HC - oś poziomaśrodków reflektorów

skrętach koła kierownicy. Włączenie i wyłącze-nie kierunkowskazów jest sygnalizowane pulsa-cyjnym świeceniem lampki (9, rys. 1.20).

Korekcja ustawienia reflektorówWiązkę świetlną reflektorów ustawia się za po-mocą regulatorów umieszczonych w reflekto-rach (rys. 1.26). Schemat ekranu do ustawieniareflektorów pokazano na rysunku 1.27.Wiązka świetlna reflektorów jest ustawiona fa-brycznie dla samochodu z kołem zapasowym,narzędziami, pełnymi zbiornikami płynów i pali-wa oraz przy prawidłowym ciśnieniu w ogumie-niu i ustawieniu korektora wiązki świetlnej re-flektorów w położeniu „O".Z uwagi na znaczenie prawidłowości ustawieniawiązki świetlnej reflektorów dla bezpieczeństwaw ruchu drogowym regulację ustawienia należyzlecić stacji obsługi wyposażonej we właściweoprzyrządowanie.Korekcję ustawienia reflektorów w zależnościod obciążenia samochodu wykonuje się za po-

31

Informacje ogólne

Rys. 1.28. Usytuowanie pokrętła elektrycznegokorektora ustawienia reflektorów(opis w tekście)

mocą korektora, którego pokrętło jest umie-szczone wewnątrz samochodu po prawej stro-nie kolumny kierownicy (rys. 1.28).Pokrętło korektora może zajmować jednoz czterech położeń:0 - jedna lub dwie osoby na siedzeniach prze-dnich;1 - pięć osób;2 - pięć osób, bagaż w bagażniku;3-kierowca, maksymalne obciążenie dopu-szczalne w bagażniku.Przy obciążeniach pośrednich i wyborze właści-wego położenia pokrętła korektora należy braćpod uwagę przede wszystkim możliwość unika-nia oślepiania użytkowników drogi poruszają-cych się w przeciwnym kierunku.

Sygnał dźwiękowyPrzyciski sygnału dźwiękowego są umieszczo-ne w kole kierownicy (rys. 1.29). Aby włączyćsygnał dźwiękowy, należy nacisnąć jedenz przycisków.

Rys. 7.29. Przyciski sygnału dźwiękowego(strzałki wskazują przyciski)

32

Wycieraczki i spryskiwacze szybDźwignia prawa przełącznika pod kierownicąsteruje wycieraczkami szyby przedniej i tylnejoraz spryskiwaczami szyb, gdy kluczyk wyłącz-nika zapłonu znajduje się w położeniu „MAR"Wycieraczki i spryskiwacze szyb są wyłączone,gdy dźwignia prawa wyłącznika pod kierownicąznajduje się w położeniu „N" (rys. 1.24). Włą-czenie wycieraczek szyby przedniej uzyskujesię po pociągnięciu dźwigni prawej przełączni-ka pod kierownicą w płaszczyźnie równoległejdo koła kierownicy.Położenie „P" - przerywana praca wycieraczek;Położenie „C" - ciągła praca wycieraczek;Położenie „O" - okresowa praca wycieraczek.Wycieraczka jest włączona tylko wówczas, gdy jutrzymuje się nacisk na dźwignię w położeniu„O"; zwolnienie nacisku na dźwignię powodujepowrót dźwigni do położenia neutralnego „N"i samoczynne wyłączenie wycieraczek.Włączenie spryskiwacza szyby przedniej uzy-skuje się po pociągnięciu dźwigni w kierunkukoła kierownicy.Wycieraczka szyby tylnej włącza się razem żelspryskiwaczem szyby tylnej. Aby włączyć wy-jcieraczkę i spryskiwacz szyby tylnej, należyobrócić pokrętło dźwigni prawej przełącznikapod kierownicą w położenie „T" (tabl.1-6), a nanstępnie nacisnąć dźwignię prawą w kierunku ta-jblicy rozdzielczej; zwolnienie nacisku powodujepowrót dźwigni do położenia neutralnego i sa-moczynne wyłączenie wycieraczki i spryskiwa-cza szyby tylnej.

Światfa awaryjneWyłącznik świateł awaryjnych (czerwony) znaj]duje się w centralnej części panelu sterującegd(3, rys. 1.25). Włącza światła awaryjne po wcijśnięciu wyłącznika niezależnie od położeniakluczyka w wyłączniku zapłonu. Wyłącznik jeslpodświetlony i pulsuje jednocześnie z kierun-kowskazami. Ponowne naciśnięcie wyłącznik?powoduje wyłączenie świateł.

Światta przeciwmgłoweWyłączniki świateł przeciwmgłowych znajduj;się w panelu sterującym po stronie lewej wyłącznika świateł awaryjnych (2, rys. 1.25). Włączają światła przeciwmgłowe przy kluczyku wyłącznika zapłonu w położeniu „MAR" i włączcnych światłach mijania. Włączenie świateł jessygnalizowane lampką kontrolną umieszczeńw wyłączniku. Ponowne naciśnięcie wyłącznikpowoduje wyłączenie świateł.

Wyłącznik bezwładnościowy odcinającyzasilanie paliwaWyłącznik jest usytuowany pod środkową cziścią tablicy rozdzielczej (rys. 1.30). Jest to w

Urządzenia mechaniczne, elektryczne i wyposażenia samochodu

Rys. 1.30. Usytuowanie wyłącznika bezwładnościowego(strzałka wskazuje przycisk wyłącznika)

Rys. 1.31. Usytuowanie lampki oświetlenia wnętrzanadwozia(strzałki wskazują miejsca naciśnięcia klosza lampki)

łącznik, który włącza się w przypadku wywoła-nia dużego opóźnienia samochodu, np. pod-czas zderzenia, przerywając zasilanie silnikapaliwem. Jeżeli po zderzeniu nie stwierdza sięwycieków paliwa i samochód jest w stanie kon-tynuować jazdę, wyłącznik można nacisnąć,aby przywrócić zasilanie silnika paliwem.

Oświetlenie wnętrzaLampka oświetlenia wnętrza nadwozia znajdujesię w dachu przed wewnętrznym lusterkiemwstecznym. Włączenie lub wyłączenie lampkinastępuje po otwarciu lub zamknięciu drzwi,a także po naciśnięciu klosza lampki na krót-szych krawędziach (rys. 1.31).

Dachy otwieraneJako wyposażenie dodatkowe w samochodachmoże być stosowany:- dach uchylany z osłoną przeciwsłoneczną,

otwierany i wyjmowany ręcznie (rys. 1.32);

Rys. 1.32. Dach otwierany i wyjmowany ręczniea - usytuowanie dachu otwieranego ręcznie,b - widok pokrętła dachu otwieranego i śruby mocującejosłonę przeciwsłoneczną,1 - pokrętło do uchylania dachu, 2 - śruba dowyjmowania dachu, 3 - śruba ostony przeciwsłonecznej,4 - zaczep dachu otwieranego (niewidoczny)

- dach przesuwany, wykonany z odpowie-dniej tkaniny, otwierany i zamykany elektrycznie(rys. 1.33).Aby otworzyć dach sterowany ręcznie, należyobracać pokrętłem w kierunku przeciwnym doruchu wskazówek zegara. Pokręcanie w kierun-ku przeciwnym powoduje zamykanie dachu.Aby wymontować dach sterowany ręcznie, na-leży obrócić o pół obrotu wkrętakiem sworzeńmocujący, znajdujący się w pokrętle, podnieśćdach i wyjąć go z zaczepów przednich. Możnarównież otworzyć dach, odłączając go z zacze-pu znajdującego się w pobliżu sworznia mocu-jącego. Pod dachem otwieranym ręcznie jestzamocowana osłona przeciwsłoneczna. Osłonęmożna wyjąć po odkręceniu śruby mocującej.Wyjęty dach i osłonę przeciwsłoneczną możnaumieścić w bagażniku, przypinając je specjal-nymi elastycznymi paskami do tylnej stronyoparcia siedzenia tylnego (rys. 1.34).

33

Informacje ogólne

Rys. 1.33. Dach przesuwany i zamykany elektryczniea - usytuowanie dachu otwieranego elektrycznie,b - mechanizm awaryjnego zamykania dachuprzesuwanego1 - gniazdo awaryjnego zamykania dachu, 2 - pokrętłoawaryjnego zamykania dachu, 3 - przycisk elektrycznegozamykania i otwierania dachu

Rys. 1.34. Sposób umocowania wymontowanej osłonyprzeciwsłonecznej(strzałki wskazują paski mocujące)

34

Aby otworzyć dach sterowany elektrycznie, nileży nacisnąć tylną część przycisku umieszczinego w obudowie mechanizmów sterującycdachem otwieranym elektrycznie. Po zwolniłniu przycisku dach znajdzie się w dowolnie wbranym położeniu. Naciśnięcie przedniej częśprzycisku powoduje zamknięcie dachu. Daćmożna otwierać i zamykać tylko wtedy, kieckluczyk wyłącznika zapłonu znajduje się w włączniku zapłonu.Nie należy ani otwierać, ani zamykać dachu stirowanego elektrycznie, gdy znajduje się na niiśnieg lub lód. Otwierać i zamykać dach możrtylko w czasie postoju samochodu.W przypadku braku zasilania elektrycznegmechanizmu lub w przypadku jakiejkolwiek iinej niesprawności dach można zamknąć luotworzyć za pomocą specjalnego klucza, dktórego dostęp uzyskuje się po wymontowanpokrywki umieszczonej w obudowie mecharzmów sterujących dachem.

Podnośniki szybSzyby w drzwiach samochodu są podnoszormechanicznie za pomocą korbki umieszczeńw drzwiach (rys. 1.35).Jako wyposażenie dodatkowe lub standardóww niektórych wersjach samochodów zastosiwano elektryczne podnośniki szyb drzwi. Poinośniki elektryczne działają, gdy kluczyk włącznika zapłonu znajduje się w położeń„MAR". Wyłączniki elektrycznych podnośnikószyb drzwi są umieszczone po obu stronacwnęki na radioodbiornik (rys. 1.36).

Ogrzewanie, przewietrzanie i klimatyzacjaUkład ogrzewania, przewietrzania i klimatyzaijest sterowany pokrętłami, suwakiem i wyłączrkarni usytuowanymi w dolnej części panelu sti

Rys. 1.35. Korbka mechanizmu podnoszenia szyb drz»

L _ _

Urządzenia mechaniczne, elektryczne i wyposażenia samochodu

Rys. 1.36. Wyłączniki elektrycznych podnośników szyb1 -wyłącznik szyby lewej, 2 - wyłącznik szyby prawej

Rys. 1.37. Elementy sterowania ogrzewaniem,przewietrzaniem i klimatyzacją1 - pokrętło regulacji temperatury, 2 - dźwignia przesuwnawlotu powietrza, 3 - pokrętło włączania wentylatora, 4 - po-krętło wyboru kierunku nawiewu powietrza, 5 - miejsce nawyłącznik układu klimatyzacji

rującego (rys. 1.37). W samochodach wyposa-żonych w klimatyzację wyłącznik klimatyzacjijest umieszczony po prawej stronie, za wyłącz-nikiem ogrzewania szyby tylnej.Schemat wlotów powietrza układu ogrzewania,przewietrzania i klimatyzacji przedstawiono narysunku 1.38.Pokazane na rysunku wloty powietrza oznaczają:1 — regulowane wloty boczne; nadmuch downętrza nadwozia i na szyby boczne;2 — nieregulowane szczeliny nawiewu powie-trza na szybę przednią;3 — regulowane wloty centralne nawiewu downętrza nadwozia;4 — nieregulowane szczeliny nawiewu powie-trza na nogi kierowcy i pasażera z przodu.

Rys. 1.38. Schemat wlotów powietrza(opis oznaczeń podano w tekście)

Regulowane wloty powietrza mają pokrętła orazdźwignie przesuwne do ustawiania kąta nawie-wu powietrza.Pokrętło regulacji temperatury, pokrętło wenty-latora i pokrętło nawiewu powietrza powinnybyć ustawione zgodnie z ideogramami nanie-sionymi na obwodzie:

- pokrętło regulacji temperatury; pole niebie-skie oznacza powietrze zimne, a pole czerwonepowietrze ciepłe; położenia pośrednie pozwala-ją wybrać odpowiednią temperaturę powietrza;

- w zależności od wersji samochodu czterylub trzy wielkości kropek naniesionych na ob-wodzie pokrętła pozwalają wybrać optymalnąintensywność nadmuchu;

- znaczenie ideogramów naniesionych na po-krętłach, dźwigienkach oraz wyłącznikach ukła-du ogrzewania, przewietrzania i klimatyzacjiprzedstawiono w tablicy 1-8.Dźwignia przesuwna (2, rys. 1.37) wlotu powie-trza przesunięta w lewo zamyka dopływ powie-trza z zewnątrz, powodując uruchomienie obie-gu powietrza znajdującego się wewnątrznadwozia. Nie zaleca się stosowanie takiegoustawienia dźwigni, gdy w samochodzie znaj-duje się kilka osób.Aby włączyć układ klimatyzacji (ochładzaniepowietrza wewnątrz nadwozia), należy:• pokrętło regulacji temperatury ustawić napolu niebieskim;• wcisnąć wyłącznik układu klimatyzacji;• dźwignię przesuwną wlotu powietrza prze-sunąć w lewo;• pokrętło wentylatora ustawić na optymalnąintensywność nadmuchu;

35

Informacje ogólne

Ideogramy na pokrętłach, dźwigniach i wyłącznikach układu ogrzewania,przewietrzania i klimatyzacji Tablica 1-a!

Rysunekideogramu

•VX7-/

•

^ \v/

0̂es?r̂ cjN?

Znaczenie ideogramu

wlot zamknięty

wlot otwarty

wentylator

nawiew na twarz

nawiew na nogi i twarz

nawiew na nogi

nawiew na szybę i nogi

nawiew na szybę

wyłącznik klimatyzacji

wlot powietrza z zewnątrz

wlot powietrza z wewnątrz

Miejsce umieszczenia

kratki wlotów powietrza regulowane: boczne i centralne (rys 1 .38)

kratki wlotów powietrza tablicy rozdzielczej: środkowe centralne;boczne: lewa i prawa (rys. 1 .38)

panel sterujący - pokrętło wytaczania wentylatora (3, rys.1 .37)

panel sterujący - pokrętło wyboru kierunku nawiewu powietrza(4, rys.1.37)

panel sterujący - pokrętło wyboru kierunku nawiewu powietrza(4, rys. 1.37)

panel sterujący - pokrętło wyboru kierunku nawiewu powietrza(4, rys.1.37)

panel sterujący - pokrętło wyboru kierunku nawiewu powietrza(4, rys.1.37)

panel sterujący - pokrętło wyboru kierunku nawiewu powietrza(4, rys.1.37)

tablica wskaźników, panel sterujący - strona prawa (5, rys.1 .37)

tablica wskaźników, panel sterujący - dźwignia przesuwna wlotupowietrza (2, rys.1.37)

tablica wskaźników, panel sterujący - dźwignia przesuwna wlotu jpowietrza (2, rys.1.37)

• wszystkie pokrętła kratek wylotu powietrzaustawić w położeniu otwartym.Po wyłączeniu układu klimatyzacji układ ogrze-wania i przewietrzania działa normalnie.

Ogrzewanie szyby tylnejWyłącznik ogrzewania szyby tylnej znajduje sięw panelu sterującym po prawej stronie wyłącz-nika świateł awaryjnych.Włącza ogrzewanie szyby przy pracującym sil-niku. Każde przekręcenie kluczyka wyłącznika

36

zapłonu w położenie „STOP" oraz każde pnowne naciśnięcie wyłącznika powoduje wyłczenie ogrzewania szyby tylnej. Włączeńogrzewania szyby jest sygnalizowane lamplkontrolną umieszczoną w wyłączniku. Z uwana duży pobór prądu ogrzewanie szyby tylnnależy wyłączyć bezpośrednio po uzyskalipożądanej przejrzystości szyby. Ze względu iniebezpieczeństwo uszkodzenia przewodógrzejnych szybę należy oczyścić od wewnąlmiękką szmatką, nie wolno używać żadnydnarzędzi do skrobania.

Urządzenia mechaniczne, elektryczne i wyposażenia samochodu

Rys. 1.39. Usytuowanie zewnętrznego lusterkawstecznego

Zewnętrzne lusterka wsteczneZewnętrzne lusterka wsteczne są umieszczonew narożach drzwi (rys. 1.39). Sterowanie luste-rek od wnętrza odbywa się za pomocą dźwigniumieszczonej wewnątrz nadwozia.

Pokrywy przedziału silnika i bagażnikaDźwignia do odblokowywania pokrywy prze-działu silnika znajduje się pod tablicą wskaźni-ków po stronie lewej (rys. 1.40) i jest oznaczonaideogramem (patrz tabl.1-7). Aby odblokowaćpokrywę, należy pociągnąć dźwignię. Po pocią-gnięciu dźwigni pokrywa odblokuje się z pierw-szego zaczepu i lekko uniesie do góry poddziałaniem sprężyny stanowiącej część mecha-nizmu otwierania pokrywy (rys. 1.41).Następnie należy nacisnąć dźwignię (1, rys.1.41) i podnieść pokrywę. Aby pozostawić po-krywę w położeniu otwartym, należy użyć pod-pórki znajdującej się po lewej stronie przedzia-łu silnika, wkładając jej końcówkę w odpowie-dnie gniazdo (2, rys. 1.42).

Rys. 1.40. Usytuowanie dźwigni odblokowywaniapokrywy przedziału silnika(strzałka wskazuje uchwyt dźwigni)

Rys. 1.41. Mechanizm zamka pokrywy przedziału silnika1 - dźwignia, 2 - sprężyna

Rys. 1.42. Podpórka pokrywy przedziału silnika1 - podpórka, 2 - gniazdo w pokrywie

Dźwignia odblokowywania pokrywy przedziałubagażnika znajduje się między siedzeniem kie-rowcy a progiem drzwi lewych (rys. 1.43) i jestoznaczona ideogramem (patrz tabl. 1-7).

Rys. 7.43. Usytuowanie dźwigni odblokowywaniapokrywy przedziału bagażnika

37

Informacje ogólne

Rys. 1.44. Dźwignia odblokowywania pokrywy bagażnikawidoczna po wymontowaniu siedzenia kierowcy

Rys. 1.45. Otwieranie pokrywy przedziału bagażnikakluczykiem wyłącznika zapłonu(strzałka wskazuje kierunek przekręcenia kluczyka)

Aby odblokować pokrywę przedziału bagażni-ka, należy pociągnąć za dźwignię i unieść po-krywę, chwytając za dolną krawędź. Pokrywęprzedziału bagażnika można również otworzyćkluczykiem, przekręcając kluczyk w prawo(rys. 1.45).Pokrywy przedziału silnika i bagażnika zamykasię, opuszczając je swobodnie z wysokości ok.20 cm. Po zamknięciu pokryw należy upewnićsię co do skuteczności zamknięcia.

Wlew paliwaWlew paliwa jest umieszczony w tylnej częściprawego boku. W samochodach, które sąwyposażone w korek wlewu paliwa z zamknię-ciem, aby otworzyć korek, należy:

38

Rys. 1.46. Punkty mocowania bagażnika dachowego(strzałki wskazują punkty mocowania)

• nacisnąć specjalnie oznakowane miejscew pokrywie wlewu paliwa;• przytrzymać korek ręką, włożyć kluczyk wy-łącznika zapłonu do zamka i obrócić go w kie-runku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara;• obrócić korek o 90° w tym samym kierunkuji wyjąć korek.Aby zamknąć korek wlewu paliwa, należy lobrócić korek zgodnie z ruchem wskazówekzegara o 90° i przekręcić kluczyk w tym samym |kierunku, aż do włączenia jednego lub kilku za-trzasków blokady.

Bagażnik dachowyPunkty mocowania bagażnika dachowego salpokazane na rysunku 1.46. Zaczepy tylne ba-lgażnika należy umieścić bezpośrednio nadluszczelkami szyb tylnych bocznych.

Regulacja i ustawienie siedzeń przednichDo regulacji wzdłużnej siedzeń służy dźwignia l(1, na rys. 1.47) usytuowana pod siedzeniem.BW celu przesunięcia wzdłużnego dźwignię nale-lży unieść do góry i siedząc przesunąć siedze-lnie wzdłuż, a następnie zwolnić dźwignię w no-Iwym położeniu. W celu regulacji pochyleniaBoparcia siedzenia należy pokręcać pokrętłemB(2, rys. 1.47) umieszczonym z boku siedzenia.!Nie należy wywierać nacisku plecami na opar-|cię podczas regulacji. W celu odchylenia sie-dzenia do przodu, należy pociągnąć do goryluchwyt dźwigni (3, rys. 1.47) umieszczony nazewnętrznym boku oparcia i przesunąć siedze-nie do przodu. Po opuszczeniu siedzenie zosta-)nie samoczynnie unieruchomione.

Rozkładanie siedzeń tylnych - powiększanie!bagażnikaAby maksymalnie powiększyć bagażnik, należyłcałkowicie rozłożyć siedzenie tylne. W tym celulnależy wykonać następujące czynności:

Urządzenia mechaniczne, elektryczne i wyposażenia samochodu

Rys. 1.47. Mechanizmy regulacji i ustawienia siedzeńprzednich1 - dźwignia regulacji wzdłużnej, 2 - pokrętło regulacjikąta pochylenia oparcia, 3 - uchwyt dźwigni odchyleniasiedzenia

• wymontować zagłówki siedzeń tylnych,

• wymontować półkę tylną odłączając koń-cówki linek z zaczepów (rys. 1.48) zamontowa-nych po stronie prawej i lewej pokrywyprzedziału silnika i wysuwając półkę tylnąz gniazd zaczepów (rys. 1.49); wymontowanąpółkę można umieścić za oparciem tylnego sie-dzenia;

• uchwycić za tylną część siedziska siedzeniatylnego i obrócić je do przodu do położenia pio-nowego;

• przesunąć dźwignie zaczepów oparcia sie-dzenia tylnego (rys. 1.50), znajdujące się poobu stronach oparcia, i obrócić oparcie doprzodu do położenia poziomego, przekładającza oparcie tylne boczne pasy bezpieczeństwa.

Bagażnik można również powiększyć częścio-wo rozkładając tylko lewą lub prawą część sie-dzenia tylnego. Widok bagażnika z rozłożonymisiedzeniami tylnymi przedstawia rysunek 1.51.

Rys. 7.48. Zamocowanie półki tylnej na linkach

Rys. 1.49. Gniazdo zaczepu półki tylnej1 - kołek zaczepu, 2 - gniazdo

Ustawienie siedzeń tylnych do położenia nor-malnego następuje po obróceniu oparcia dopołożenia pionowego, doprowadzając zaczepyoparć do zablokowania, oraz obróceniu do tyłupoduszki siedzenia tylnego do położenia pozio-mego.

39

Informacje ogólne

Rys. 1.50. Dźwignia zaczepów oparcia siedzeniatylnegoStrzałkami wskazano przycisk dźwigni (a) i zaczepprzycisku (b)

Rys. 1.51. Bagażnik z rozłożonymi siedzeniami tylnymi

Zagłówki siedzeńZagłówki siedzeń przednich nie mają możliwo-ści regulacji wysokości ustawienia, natomiastzagłówki siedzeń tylnych mają możliwość regu-lacji wysokości ustawienia i wymontowania.

40

Rys. 7.52. Zagłówki siedzeńa - przedniego, b - tylnego(strzałki wskazują przyciski blokady)

Rys. 7.53. Pasy bezpieczeństwa siedzeń przednich

Wskazówki obstugowo-naprawcze

Rys. 1.54. Pasy bezpieczeństwa siedzeń tylnych

Regulacja lub wymontowanie zagłówków jestmożliwe po obróceniu przycisków blokady (rys.1.52).

Pasy bezpieczeństwaNa siedzeniach przednich zastosowano pasybezpieczeństwa z trzema punktami mocowania(rys. 1.53) i z« napinaczami. Napinacz pasówbezpieczeństwa jest umieszczony wewnątrzsłupka bocznego w części dolnej.Na siedzeniach tylnych zastosowano dwa pasybezpieczeństwa ze zwijaczami umieszczone pobokach siedzeń. Zwijacz pasów jest umieszczo-ny wewnątrz tylnej części boków nadwozia.Trzeci pas bezpieczeństwa jest pasem biodro-wym i znajduje się w środku siedzeń (rys. 1.54).

1.3.5. Wskazówkiobsługowo-naprawcze

Użytkownik samochodu powinien przestrzegaćzasad eksploatacji i obsługi określonych przezproducenta samochodu, stosować zalecanemateriały eksploatacyjne oraz dbać o wykona-nie codziennej i okresowej obsługi samochodu.

Przeglądy okresoweWykonanie przeglądów okresowych jest nie-zbędnym warunkiem zapewnienia sprawnościi bezawaryjności samochodu. Przeglądy powin-ny być wykonywane w autoryzowanych sta-cjach obsługi, a wykonanie przeglądu potwier-dzone w książce gwarancyjnej.W tablicy 1-9 zestawiono czynności przeglą-dów okresowych, które należy wykonać pod-czas normalnej eksploatacji.Niezależnie od czynności przeglądów okreso-wych użytkownik samochodu powinien co ok.500 km lub przed każdą dłuższą jazdą samo-chodu wykonać obsługę bieżącą.

Rys. 1.55. Usytuowanie miarki poziomu oleju i korkawlewu olejua - w silniku 899, b - w silniku 11081 - miarka poziomu oleju, 2 - korek wlewu oleju

Sprawdzanie poziomu olejuUsytuowanie miarki poziomu oleju i korka wle-wu oleju pokazano na rysunku 1.55.Poziom oleju należy sprawdzać w samochodziestojącym na poziomej powierzchni ok. 10 minutpo wyłączeniu nagrzanego silnika. Miarkę nale-ży wyjąć z pochwy, przetrzeć czystą szmatką,

41

Informacje ogólne

Tablica 1-3 Pods

42

Wskazówki obsługowo-naprawcze

43

Informacje ogólne

Ilości materiałóweksploatacyjnych w dm3 Tablica 1-11

Przeznaczenie

Zbiornik paliwaw tym rezerwa

Układchłodzenia

Układsmarowaniasilnika dowymianyokresowej

Skrzynkaprzekładniowa

Układhydraulicznyhamulców

Zbiornik płynuspryskiwaczyszyb

Zbiornik płynuukładuelektronicznegosterowaniasprzęgłem

Silnik

899

355 do7,5

4,8

3,8

2,4

0,4

1,8

0,25

1108

355 do7,5

4

3,5

2,4

0,4

1,8

-

Rodzaj

benzyna bezołowiowao min. LO 95

mieszanina wodydestylowanej i płynu

Paraflu po 50%

VSMAXSAE15W40

olej TUTELA ZC 75SYNTH SAE 75W90

płyn TUTELA TOP 4(270°C)

mieszanina wody i płynuw ilości: 30% płynui 70% wody w lecie;

70% płynu i 30% wodyw zimie; 100% płynu

w temperaturze poniżej-20°C

płyn TUTELA TOP 4(270°C)

go. Działanie lampki i wskaźnika poziomu płynuhamulcowego sprawdza się po przekręceniukluczyka wyłącznika zapłonu w położenie„MAR". Naciśnięcie korka zbiorniczka płynu ha-mulcowego powinno spowodować zaświecenielampki. Aby uzupełnić płyn hamulcowy, należyodkręcić korek i dolać płynu o charakterysty-kach podanych w tablicach 1 -10 i 1-11.

Sprawdzanie poziomu płynu w zbiornikuelektrohydraulicznego sterowaniasprzęgłemW samochodach FIAT Seicento Citymatic,w których zastosowano elektroniczne sterowa-nie sprzęgła, należy okresowo sprawdzać po-ziom płynu w zbiorniczku układu hydrauliczne-go sterowania sprzęgłem (rys. 1.57).W samochodach nowych poziom płynu osiągaznak minimum. W miarę zużywania się sprzęgłapoziom płynu wzrasta. Zbiornik jest wyposażo-

44

Rys. 1.57. Usytuowanie zbiorniczka płynuhydraulicznego układu sterowania sprzęgłem(strzałka wskazuje zbiorniczek)

ny w podwójny korek. Pod korkiem zewnętrz!nym znajduje się drugi membranowy korek jedlnorazowego użytku, który należy usunąć przJponownym uzupełnianiu płynu w zbiorniku. Dójuzupełniania stosować tylko taki płyn, jaki znalduje się w układzie.

Płyn do spryskiwania szybZbiorniczek płynu spryskiwaczy szyb jest umiJszczony w pobliżu wewnętrznego nadkola przeldniego. Informacją o konieczności uzupełnieni!płynu jest niesprawność spryskiwaczy szyjAby uzupełnić płyn, należy zdjąć korek i dolałwymaganą ilość płynu o charakterystykach poidanych w tablicach 1 -10 i 1-11.

Wymiana filtra powietrzaFiltr powietrza jest usytuowany w przedziale silnika (rys. 1.58). Aby wymienić filtr powietrza!należy odłączyć zaczepy mocujące obudów!filtra i wymontować pokrywę obudowy filtra!Częstość wymiany filtra powietrza podana w talblicy 1 -9 powinna być zwiększona w przypadłku eksploatacji samochodu w warunkach duże!go zapylenia.

Świece zapłonoweNa podstawie wyglądu elektrod świec zapłon«wych można ocenić sprawność technicziflukładu zasilania i układu zapłonowego silnika!Należy stosować się do terminów okresowawymiany świec podanych w tablicy 1-9. DOWMmiany stosować tylko świece zapłonowe zalałcane przez producenta samochodu, które pAdano w tablicy 1-12.

Wskazówki obsługowo-naprawcze

Rys. 1.58. Usytuowanie filtra powietrzaa - w samochodzie z silnikiem 899, b - w samochodziez silnikiem 1108

Świece zapłonowe Tablica 1-12

Silnik

899

1108

Marka i typ

ChampionRN9YCC lub FIAT

9FYSSR

ChampionRC9YCC lub FIAT

9GYSSR lubMagneti Marelli

L7LCR

Gwint

M 14x1 ,25

M 14x1 ,5

Odstępelektrod (mm)

od 0,85 do0,95

od 0,85 do0,95

Wycieraczki szybAby wycieraczki szyb skutecznie wycierały szy-by, należy ich pióra okresowo przemywać pły-nem do spryskiwaczy szyb. W czasie ujemnejtemperatury otoczenia przed uruchomieniemwycieraczek należy sprawdzić, czy gumowaczęść pióra nie jest przymarznięta do szyby. Nienależy również włączać wycieraczek, gdy szybysą suche. Aby wymienić pióro wycieraczek szy-by przedniej, należy podnieść ramię wycieracz-

Rys. 1.59. Ramię i pióro wycieraczki przedzamontowaniem pióra

Rys. 1.60. Wycieraczka szyby tylnej

ki i ustawić pióro prostopadle do ramienia (rys.1.59). Następnie należy nacisnąć pióro, wysu-nąć je z zagiętej końcówki ramienia i odłączyć.Podczas montażu nowego pióra włożyć zaczeppióra wycieraczki w zagięty koniec pióra i zaci-snąć je, pokonując pierwszy lekki opór.Aby wymienić wycieraczki szyby tylnej, należypodnieść osłonkę (rys. 1.60) i odkręcić nakręt-kę mocującą. Podczas montażu wycieraczkiszyby tylnej zwrócić uwagę na właściwe usta-wienie pióra.

Podnoszenie samochodu i wymiana kołaPodczas podnoszenia samochodu należy za-chować szczególną ostrożność. Aby podnieśćsamochód, należy:• ustawić samochód na terenie płaskimi utwardzonym;• wyłączyć silnik i zaciągnąć hamulec awa-ryjny;• włączyć bieg 1. lub wsteczny;

45

Informacje ogólne

Wskazówki obsługowo-naprawcze

vany do

ą śrubę

Informacje ogólne

Podczas holowania kluczyk wyłącznika zapłonupowinien zawsze być w wyłączniku zapłonu,aby nie spowodować zablokowania kierownicy.Podczas holowania należy przestrzegać zasadkodeksu drogowego określającego warunkitechniczne holowania.Należy również brać pod uwagę, że wspoma-ganie układu hamulcowego nie działa przy wy-łączonym silniku, dlatego podczas hamowanianależy naciskać na pedał hamulca większą siłą.

AkumulatorPoziom elektrolitu w akumulatorze powinienutrzymywać się pomiędzy znakami „MIN"a „MAX" widocznymi na obudowie akumulatoraprzy ustawieniu samochodu na poziomej po-wierzchni.Jeżeli poziom elektrolitu w akumulatorze jest zaniski, należy dolać wody destylowanej.W celu zapewnienia akumulatorowi długiej ży-wotności zaleca się okresowe sprawdzanie po-ziomu elektrolitu, prawidłowości jego ładowaniaoraz sprawdzanie, czy po wyłączeniu wszyst-kich odbiorników nie pojawia się napięcie (na-wet niskie) na zaciskach akumulatora.Podczas doładowywania akumulatora należyprzestrzegać następujących zasad:

- sprawdzić zawsze poziom elektrolitu i uzu-pełnić go;

- ładować akumulator w pomieszczeniu prze-wietrzonym, z dala od ognia i możliwych wyła-dowań elektrycznych;

- odłączyć zaciski instalacji elektrycznej sa-mochodu od biegunów akumulatora;

- podłączyć przewody urządzenia do ładowa-nia do biegunów akumulatora, przestrzegajączgodności biegunów (dodatniego i ujemnego);

- włączyć urządzenie do ładowania (prostow-nik);

- ładować akumulator przez 24 godziny prą-jdem o małym natężeniu; stosowanie dużegolnatężenia prądu lub zbyt długie ładowanie poiwoduje zasiarczenie akumulatora i jego trwałejuszkodzenie;

- po zakończeniu ładowania należy najpieralwyłączyć prostownik, a potem przewody odlbiegunów akumulatora;

- końcową czynnością jest ponowne połącze-lnie przewodów instalacji elektrycznej do biegulnów akumulatora.

Bezpieczniki instalacji elektrycznejNiesprawność jednego lub kilku urządzeń elekltrycznych lub oświetlenia jest najczęściej spo-lwodowana przepaleniem się bezpiecznika za-lbezpieczającego obwody instalacji elektrycz-lnej. Przepalony bezpiecznik należy odszukaćlw samochodzie, kierując się wskazówkami po-danymi na poniższych rysunkach i w tablicy!oraz wymienić przepalony bezpiecznik na nowło tej samej wartości nominalnego natężeniaprądu. Nie należy stosować bezpiecznikom!o wyższym natężeniu prądu, a w przypadku po-nownego przepalenia się bezpiecznika nomi!nalnego należy zwrócić się do autoryzowane!stacji obsługi w celu ustalenia niesprawności!w obwodzie, powodującej przepalanie się bez!piecznika.Rozmieszczenie bezpieczników w samocho!dzie przedstawiono na rysunku 1.67.Umiejscowienie skrzynki bezpieczników w tabli-cy rozdzielczej przedstawiono na rysunku 1.69Na pokrywce skrzynki bezpieczników, po jewewnętrznej stronie (rys. 1.69b) są umieszczone trwałe oznaczenia numerów bezpiecznikóworaz symbole graficzne niektórych zabezpieBczonych obwodów, na które powołuje się tabli-ca 1-14.

Rys. 1.67. Rozmieszczeniebezpieczników w samochodzie3 - zespół bezpieczników i przekaźnikielektronicznego systemu wtryskowe-1-zapłonowego, 7 - skrzynkabezpieczników w przedziale silnika,27 - skrzynka bezpieczników w tablicylrozdzielczej, 64 - bezpiecznik obwodulwyposażeń dodatkowych: światetprzeciwmgłowych, zamka centralnego*podnośników szyb drzwi, dachuotwieranego, 65 - bezpiecznik obwod«chłodzenia w samochodachwyposażonych w klimatyzacjęi elektrohydraulicznego sterowaniasprzęgłem

48

ĆB S

l — - f~\ "3T *5T Q £f la*lff i•ś CD o 2- o

®' Ń "i- g %S.&8I"56

y>. -o

o-

^ ® :5 53 "O II o3

^ Rys. 1.68. Schemat zasilania elektrycznegoCD (objaśnienia oznaczeń cyfrowych i literowych w rozdziale 10)

Informacje ogólne

50

Wskazówki obstugowo-naprawcze

51

Informacje ogólne

Tablica 1-14<

Oznaczeniena rysunku

20

21

22

23

24

25

Symbol graf.lub

oznaczenie

DEVIOCOL7SW

^Pl' i » ' i »

<PŚ>

•x#l'*,'\

Prąd (A)

20

10

10

10

25

20

Zabezpieczane obwody

włączanie światta przeciwmgłowego tylnego

światta cofania i hamowania

światta kierunkowskazów, zasilanie radia, zasilanie zestawu wskaźników,obrotomierza, podświetlanie wyłączników, urządzenie alarmowe

poduszka powietrzna

silnik wentylatora nagrzewnicy

wycieraczki i pompka spryskiwaczy szyby przedniej i tylnej

Bezpieczniki w pobliżu akumulatora (rys. 1.69c)

27

28

29

30

31

32

J/B1

#

IGN

ER

60

30

30

30

40

20

obwody skrzynki bezpieczników tablicy rozdzielczej

silnik wentylatora chłodnicy

zamek centralny, podnośniki szyb, dach otwierany, światta przeciwmgłoweprzednie (opcje)

elektroniczne sterowanie sprzęgła/klimatyzacja

wyłącznik zapłonu

elektroniczny system wtryskowo-zaptonowy

Bezpieczniki w przedziale silnika (rys. 1 .69d)

33

34

35

7,5

10

3

elektroniczny system wtryskowo-zapłonowy i blokada silnika FIAT COD

sonda lambda i zawór sterujący przepływem par paliwa

centralka elektronicznego sterowania sprzęgła

52

Wskazówki obsługowo-naprawcze

Umiejscowienie bezpieczników znajdującychsię w przedziale silnika oraz ich identyfikacjępokazano na rysunkach 1.69a i 1.69d. Zesta-wienie bezpieczników przedstawiono w tablicy1-14.Numery bezpieczników podane w tablicy i narysunkach odpowiadają numerom bezpieczni-ków podanych na schematach instalacji elek-trycznej w rozdz. 10 oraz w innych rozdziałach.Należy zwrócić uwagę, że w samochodach,w których nie zastosowano wyposażenia dodat-kowego sterowanego elektrycznie lub elektro-nicznie (elektroniczna blokada uruchomieniasilnika FIAT CODE, centralny zamek, poduszkipowietrzne, ABS, urządzenie alarmowe, dachotwierany elektrycznie, elektryczne podnośnikiszyb drzwi, światła przeciwmgłowe przednie,przystosowanie do montażu radia i telefonu,obrotomierz, zegar, klimatyzacja, elektronicznesterowanie sprzęgłem), niektóre bezpiecznikinie są zamontowane, a niektóre bezpiecznikizabezpieczają mniejszą liczbę obwodów.

Połączenia z masąJedną z przyczyn niesprawności urządzeń elek-trycznych jest brak lub niewłaściwe podłącze-nie przewodów łączących poszczególne obwo-dy z masą.Jeżeli wymiana bezpiecznika nie przywróciłasprawności urządzeń elektrycznych lub oświe-tlenia, należy sprawdzić połączenie z masą.

Na rysunku 1.70 przedstawiono schemat roz-mieszczenia połączeń z masą.Przedstawione na rysunku oznaczenia literoweoznaczają:A - połączenie z masą ujemnego bieguna aku-mulatora;B - połączenie z masą wiązki przewodów prze-dniej lewej; 899 - do szkieletu nadwozia, 1108 -do skrzynki przekładniowej;C - połączenie z masą wiązki przewodów prze-dniej prawej; 899 - do skrzynki przekładniowej,1108 - do szkieletu nadwozia;D i E - połączenie z masą wiązki przewodów ta-blicy rozdzielczej i wiązki przewodów tylnej - doszkieletu nadwozia po stronie prawej;F - połączenie z masą wiązki tylnej - do szkie-letu nadwozia w bagażniku;G - połączenie wiązki przewodów z masą silni-ka;H - połączenie z masą obwodów poduszki po-wietrznej;l - połączenie z masą elektronicznego urządze-nia sterującego systemu wtryskowo-zapłono-wego.

Wymiana żarówekŻarówki wymienia się wówczas, gdy pewnejest, że bezpiecznik zabezpieczający obwód ża-rówki nie jest przepalony i wszystkie połączeniaobwodu są sprawne. Żarówki przepalone nale-ży wymienić na nowe o takich samych parame-trach.

Rys. 1.70. Schemat rozmieszczenia połączeń z masąw samochodzie(objaśnienia oznaczeń literowych podano w tekście)

53

Informacje ogólne

54

Wskazówki obsiugowo-naprawcze

Informacje ogólne

Rys. 1.76. Lampa tylna zespolona(strzałki wskazują wkręty mocujące)

Rys. 7.77. Lampa tylna zespolona po wymontowaniu1 - zaczep, 2 - złącze konektorowe

Rys. 7.78. Pfytka z obwodami drukowanymi powymontowaniu żarówek

Wymiana żarówki tylnej lampy zespolonej

Aby wymienić żarówki kierunkowskazów tyl-nych, świateł hamowania i pozycyjnych, światełcofania i świateł przeciwmgłowych tylnych,należy wymontować tylne lampy zespolone.Sposób wymiany jest następujący:• odkręcić dwa wkręty mocujące lampę (rys.1.76) i wyjąć lampę;

Rys. 7.79. Poszycie pokrywy bagażnika(strzałki wskazują śruby mocujące)

Rys. 7.80. Lampa trzecich dodatkowych światełhamowania po wymontowaniu poszycia pokrywybagażnika1 - złącze konektorowe, 2 - wkręty mocujące lampę

• wymontować z lampy płytkę z obwodaBdrukowanymi, naciskając na zaczep pokazałna rysunku 1.77;• wymienić jedną lub więcej żarówek osadzinych w płytce obwodów drukowanych (m1.78), naciskając lekko żarówkę i przekręcaj!ją w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówBzegara;• zamontować płytkę z żarówkami do lam«i przykręcić lampę wkrętami.

Wymiana żarówki dodatkowego światłahamowaniaAby wymienić jedną lub więcej żarówek w laJpie dodatkowych świateł hamowania, należy!• odkręcić pięć wkrętów mocujących poszycię pokrywy bagażnika (rys. 1.79);• odłączyć złącze konektorowe (rys. 1.80);B• odkręcić trzy wkręty mocujące lampę (rys1.80);

56

Wskazówki obstugowo-naprawcze

- ̂Rys. 1.81. Oprawka żarówek zamontowana w kloszulampy przed wymontowaniem(strzałki wskazują wkręty mocujące)

Rys. 1.82. Oprawka z żarówkami po wymontowaniu

^̂ - .J,KJ«O«W»'!

Rys. 183. Lampka oświetlenia tablicy rejestracyjnej* zderzaku tylnym

Jdkręcić cztery śruby i odłączyć oprawkęzzarówkamiod klosza lampy (rys. 1.81);» wyjąć jedną lub więcej żarówek z oprawki;» założyć nowe żarówki.

miana żarówki lampki oświetlenia tablicyrejestracyjne/'Aby wymienić żarówkę w lampkach oświetlenia

Dlicy rejestracyjnej, umieszczonych w zderza-tylnym (rys. 1.83), należy podważyć

em specjalny zaczep lampki i wyjąćlampkę. Z lampki należy wyjąć oprawkę,.zoprawki żarówkę. Nową żarówkę wkłada się

z lekkim wciskiem.

Rys. 1.84. Lampka oświetlenia tablicy rejestracyjnejpo wymontowaniu ze zderzaka

Rys. 1.85. Wymontowana lampka oświetlenia wnętrzasamochodu

Wymiana żarówki lampki oświetlenia wnętrzaLampkę oświetlenia wnętrza pokazano na ry-sunku 1.85. Aby wymienić żarówkę, należy wy-montować całą lampkę, podważając ją wkrę-takiem.

Wymiana żarówki świateł przeciwmgłowychAby wymienić żarówkę w lampie świateł prze-ciwmgłowych przednich, należy:• odkręcić wkręty mocujące lampę do zderza-ka (rys. 1.86);• odkręcić wkręty mocujące gumową osłonę

oprawki żarówki i wyjąć oprawkę razem z ża-rówką;• odłączyć specjalny zaczep w oprawce ża-rówki i wyjąć żarówkę halogenową;• założyć nową żarówkę w odwrotnej kolejno-ści czynności.

57

Informacje ogólne

***

Rys. 1.86. Lampa światet przeciwmgłowych przednia1 - lampa, 2 - złącze konektorowe, 3 - śruby mocujące

1.3.6. Wskazówkidiagnostyczne

Diagnostyka jest to metoda analizowania i usta-lania przyczyn niesprawności występującychw samochodzie. Proces diagnostyczny poleganie tylko na samym odnalezieniu niespraw-ności, ale również ustaleniu przyczyny jej zaist-nienia.Podstawową zasadą procesu diagnostycznegojest znajomość budowy i dziatania diagnozowa-nej części, zespołu lub całego układu, znajo-mość okoliczności powstania niesprawności,znajomości przebiegu napraw wykonywanychw samochodzie oraz prawdopodobnych przy-czyn. Proces diagnostyczny wymaga zatem do-statecznej wiedzy o budowie i działaniu mecha-nizmów i zespołów samochodu, dużego do-świadczenia w odnalezieniu niesprawnościi ustaleniu jej przyczyny. W procesie naprawysamochodu powinna być nie tylko usunięta nie-sprawność, ale również przyczyna.Takie możliwości diagnostyki mają autoryzowa-ne stacje obsługi, zatrudniające przeszkolo-nych, doświadczonych pracowników oraz wła-ściwe narzędzia, przyrządy i oryginalne częścizamienne.Przedstawiona w niniejszym rozdziale tablica1 -16 zawiera zestawienie ważniejszych typowychniesprawności samochodu i podaje podstawo-we wskazówki diagnostyczne oraz sposób usu-nięcia niesprawności. Wskazówki zestawionew tablicy powinny ułatwić użytkownikowi samo-chodu właściwe zdefiniowanie niesprawnościna podstawie zapisów podanych w kolumnie„objawy" oraz ułatwić mechanikom czynnościdiagnostyczno-naprawcze.Posługując się sformułowaniami podanymiw kolumnie „objawy" użytkownik samochodu,

58

przystępując do naprawy we własnym zakreśllub przekazując samochód do autoryzowałstacji obsługi, powinien informacje o objawadjwzbogacić o dodatkowe związane z objawami;a mianowicie:

- w jakim okresie przebiegu pojawiła się nie]sprawność, czy ma charakter ciągły czy okreswwy;

- w jakich warunkach eksploatacji niesprawjność występuje, tj. czy przy dużych prędko!ściach, czy przy jeździe pod górę, czy na zakrejcię, czy też z obciążeniem pełnym lub częściąwym;

jakie inne niesprawności występowały, jaii kiedy były naprawiane;

- inne informacje o sposobie eksploatacjii okolicznościach ich powstania, które użytkowinikowi mogą wydawać się nieistotne, ale wielolkrotnie mogą one okazać się przydatne dikompletnego określenia objawu diagnozowałnej niesprawności.Prawidłowość ustalenia objawów niesprawnJści ma istotny wpływ na zakres koniecznej dlprzeprowadzenia diagnostyki. Konieczna jesścisła współpraca między użytkownikieJsamochodu a autoryzowaną stacją obstu«w zakresie ustalenia właściwych objawów nielsprawności poprzez przekazanie wszystkie!informacji. Nie bez znaczenia jest również celo!wość przeprowadzenia własnych prób lub jazlpróbnych przez pracownika autoryzowanej stacji obsługi, aby potwierdzić ustalenie niespraflności.Kolumna „wskazówki diagnostyczne" jest ulżona w kolejności sprawdzeń, jakie powinlbyć wykonane podczas diagnozowania, a celwość ich przeprowadzenia powinna być skolfrontowana z innymi danymi o samochodzlNp. nie powinno się zaczynać diagnostyki łsprawdzenia ciśnienia sprężenia w cylindralsilnika w samochodzie o małym przebiegu linie powinno się naprawiać hamulców samichodu w przypadku ściągania samochodu lboki w czasie hamowania, jeżeli wcześniej lsprawdzi się stanu technicznego oraz ciśnielw ogumieniu.Zachowanie zatem kolejności sprawdzeń poinych w kolumnie „wskazówki diagnostyczniprzyspieszy i obniży koszty prowadzonej dlgnostyki.Istotne jest również to, że niesprawność oklsłona w kolumnie „objawy" może mieć kilprzyczyn jednocześnie, tak że sprawdzeli wykrycie jednej przyczyny i jej usunięcie lmusi powodować usunięcia niesprawnolstwierdzonej w kolumnie „objawy".Z kolumny „Wskazówki diagnostyczne" poiłni korzystać w zasadzie mechanicy autoryl

Wskazówki diagnostyczne

wanej stacji obsługi, niemniej jednak w interesieużytkownika samochodu jest znajomość zakre-su sprawdzeń diagnostycznych, szczególnie ta-kich, które mógłby użytkownik wykonać wewłasnym zakresie, jak: uzupełnienie paliwa,sprawdzenie akumulatora, sprawdzenie połą-czeń, wymiana bezpiecznika, właściwe ciśnie-nie w ogumieniu itp. Znajomość i orientacjaw zakresie sprawdzeń diagnostycznych powo-duje obniżkę kosztów obsługi oraz ułatwia dia-gnostykę i naprawę.

Kolumna „Sposób postępowania" daje tylkowskazówkę dotyczącą usunięcia niesprawno-ści, natomiast sposób jej usunięcia, zakres nie-zbędnych czynności, podstawowe dane tech-niczne, wyjaśnienie zasady działania, niezbęd-ne oprzyrządowanie warsztatowe, momentydokręcania śrub i nakrętek są podane w odpo-wiednich rozdziałach książki.

Tablica 1-16 odnosi się do typowych niespraw-ności samochodu związanych z rozruchem sil-nika, mechanizmami przeniesienia napędu,układem kierowniczym w samochodzie.W celu przeprowadzenia diagnostyki i naprawyinnych niesprawności należy postępowaćw sposób następujący:

- niesprawność oświetlenia - wymienić ża-rówki lub bezpieczniki i sprawdzić połączeniaobwodów;

- niesprawność wycieraczek, spryskiwaczyszyb, klimatyzacji, zestawu wskaźników, pod-nośników szyb - sprawdzić prawidłowość połą-czeń elektrycznych i bezpieczników odpowie-dnich obwodów, posługując się schematamielektrycznymi podanymi w rozdziale 10, a posprawdzeniu działania, zużycia lub uszkodzeniaelementów wymienić części zużyte lub uszko-dzone;

- niesprawność siedzeń, mechanizmów drzwii innych wyposażeń wnętrza samochodu dia-gnozuje się sprawdzając ich funkcjonalność,a naprawia poprzez wymianę zużytych lubuszkodzonych części oraz odpowiednie regula-cje, dokręcanie śrub i nakrętek właściwymi mo-mentami;

- usuwanie niesprawności związanych z poja-wieniem się przedmuchów powietrza, zapa-chów, przecieków wody do nadwozia, wycie-ków oleju z silnika lub mechanizmów przeno-szących napęd polega na ustaleniu przyczynypolegającej na organoleptycznym, wzrokowymlub słuchowym badaniu miejsca powstania nie-sprawności i wymianie lub poprawie montażuelementów, które powodują niesprawność.

Typowe niesprawności Tablica 1-16

Objawy

Wyłącznik zapłonu nie dziata;po obróceniu kluczyka wyłącznikazapłonu w położenie „AW" rozruszniknie obraca wału korbowego silnika;nie zaświecają się odpowiednielampki w zestawiewskaźników

Rozrusznik nie obraca wałukorbowego silnika podczas próbyuruchomienia silnika, zaświecają sięodpowiednie lampki w zestawiewskaźników '

Wskazówki diagnostyczne

Sprawdzić naładowanie akumulatora

Sprawdzić połączenie zaciskówakumulatora i wszystkich podłączonychprzewodów, połączenie przewoduujemnego z masą, połączenia obwodówwyłącznika zapłonu i skrzynkibezpieczników w przedziale silnika

Sprawdzić bezpiecznik "JGN"w przedziale silnika

Sprawdzić stan i działanie wyłącznikazapłonu

Sprawdzić połączenia międzyakumulatorem, alternatoremi rozrusznikiem

Sprawdzić stan i działanie rozrusznika

Sposób postępowania

Naładować akumulator lub wymienićna nowy

Oczyścić wszystkie styki i przywrócićwszystkie połączenia, naprawić lubwymienić wiązki przewodów

Naprawić uszkodzenia i zwarciaw obwodzie akumulatora i wyłącznikazapłonu, wymienić przepalonybezpiecznik

Wymienić wyłącznik zapłonu

Oczyścić wszystkie styki i przywrócićpołączenia lub wymienić wiązkiprzewodów

Naprawić lub wymienić rozrusznik

59

Informacje ogólne

Tablica 1-16cd,|

Objawy

Silnika nie można uruchomić wżadnym przypadku, rozrusznik obracawat korbowy silnika, zaświecają sięodpowiednie lampki w zestawiewskaźników

Utrudnione uruchamianie gorącegosilnika

Utrudnione uruchamianie zimnegosilnika

Wskazówki diagnostyczne

Sprawdzić, czy wyłącznik bezwładno-ściowy nie został uruchomiony

Sprawdzić poziom paliwa w zbiorniku,sprawdzić, czy układ zasilania paliwemnie jest zanieczyszczony lub nieszczelny,sprawdzić ciśnienie paliwa w układzie

Sprawdzić świece zapłonowe i przewodywysokiego napięcia

Sprawdzić, czy nie jest uszkodzony układdolotowy

Sprawdzić katalizator i drożność układuwylotowego

Sprawdzić prawidłowość działanialampek kontrolnych elektronicznegosystemu wtryskowo-zapłonowegoi blokady silnika FIAT CODE orazsprawdzić połączenia złączkonektorowych układu

Wykonać testerem kompleksowądiagnostykę systemu wtryskowo-zapłonowego pod kątem prawidłowościparametrów elektronicznego urządzeniasterującego, wtryskiwaczy paliwa, przeka-źnika i pompy paliwa, cewekzapłonowych

Sprawdzić ciśnienie sprężaniaw cylindrach

Sprawdzić naładowanie akumulatora

Sprawdzić świece zapłonowe i przewodywysokiego napięcia

Sprawdzić układ dolotowy, czy nie jestuszkodzony

Wykonać testerem kompleksowądiagnostykę systemu wtryskowo--zapłonowego pod kątem prawidłowościparametrów elektronicznego urządzeniasterującego i wtryskiwaczy paliwa

Sprawdzić luz popychaczy zaworóww silniku 1108

Sprawdzić ciśnienie sprężaniaw cylindrach

Sposób postępowania

Wyłączyć wyłącznik bezwładnościowy

Uzupełnić paliwo w zbiorniku, usunąćniedrożności i nieszczelności układuzasilania paliwem, wymienić uszkodzoneelementy w celu przywróceniawłaściwego ciśnienia paliwa

W przypadku stwierdzenia uszkodzeńwymienić świece zapłonowe orazprzewody wysokiego napięcia

Usunąć stwierdzone uszkodzenia,wymienić filtr powietrza

W przypadku uszkodzeń wymienićkatalizator lub niedrożne elementy układu 1wylotowego

Przywrócić wszystkie połączenia złączkonektorowych układów

Postępować wg wskazówek podanychprzez tester

Wymontować silnik, zweryfikować części •układu ttokowo-korbowego i głowicy,wymienić części zużyte i uszkodzonew celu przywrócenia prawidłowegociśnienia sprężania w cylindrach

Naładować akumulator lub wymienićna nowy

W przypadku stwierdzenia uszkodzeń jwymienić świece zapłonowe orazprzewody wysokiego napięcia

Usunąć stwierdzone uszkodzenia,wymienić filtr powietrza

Postępować wg instrukcji podanychprzez tester

1

Wymienić popychacze zaworów lub iwyregulować luz popychaczy zaworów 1

Zdemontować silnik, zweryfikować częśiBukładu ttokowo-korbowego i głowicy,wymienić części zużyte i uszkodzone, 1w celu przywrócenia prawidłowegociśnienia sprężania w cylindrach

Objawy

Utrudnione uruchamianiezimnego silnika

Silnik po uruchomieniunatychmiast się wytacza

Nieregularna praca silnika,neregularny lub opóźniany wzrostprędkości obrotowej silnika po naci-śnięciu na pedat przyspieszenia,zmniejszenie prędkości obrotowej ponaciśnięciu na pedat przyspieszenia

Wskazówki diagnostyczne

Sprawdzić poziom paliwa w zbiorniku,sprawdzić, czy uktad zasilania paliwemnie jest zanieczyszczony lub nieszczelny,sprawdzić ciśnienie paliwa w układzie

Sprawdzić świece zaptonowe i przewodywysokiego napięcia

Sprawdzić uktad dolotowy, czy nie jestuszkodzony

Wykonać testerem kompleksowądiagnostykę systemu wtryskowo--zaptonowego pod kątem prawidłowościparametrów elektronicznego urządzeniasterującego i cewek zapłonowych

Sprawdzić poziom paliwa w zbiorniku,sprawdzić, czy układ zasilania paliwemnie jest zanieczyszczony lub nieszczelny,sprawdzić ciśnienie paliwa w układzie

Sprawdzić parametry regulatora napięcia,alternatora oraz prawidłowość połączeńz akumulatorem

Sprawdzić poziom paliwa w zbiorniku,sprawdzić, czy układ zasilania paliwemnie jest zanieczyszczony lub nieszczelny,sprawdzić ciśnienie paliwa w układzie

Sprawdzić filtr paliwa

Sprawdzić świece zapłonowe i przewodywysokiego napięcia

Sprawdzić, czy układ dolotowy nie jestuszkodzony

Wykonać testerem kompleksowądiagnostykę systemu wtryskowo--zapłonowego pod kątem prawidłowościparametrów elektronicznego urządzeniasterującego, wtryskiwaczy paliwa,elektrozaworu odcinającego pary paliwa,cewek zapłonowych, przekaźnikai pompy paliwa

Sprawdzić linkę pedału przyspieszenia,poprawność przesuwania się linki wpancerzu oraz mocowanie linki

Sprawdzić prawidłowość działania sondylambda

Sprawdzić parametry regulatora napięcia,alternatora oraz prawidłowość połączeńz akumulatorem

Sprawdzić ciśnienie sprężaniaw cylindrach

Sposób postępowania

Uzupełnić paliwo w zbiorniku, usunąćniedrożności i nieszczelności układuzasilania paliwem, wymienić uszkodzoneelementy w celu przywróceniawłaściwego ciśnienia paliwa

W przypadku stwierdzenia uszkodzeńwymienić świece zaptonowe orazprzewody wysokiego napięcia

Usunąć stwierdzone uszkodzenia,wymienić filtr powietrza

Postępować wg wskazówek podanychprzez tester

Uzupełnić paliwo w zbiorniku, usunąćniedrożności i nieszczelności uktaduzasilania paliwem, wymienić uszkodzoneelementy w celu przywróceniawłaściwego ciśnienia paliwa

Wymienić regulator napięcia, alternatoralub przywrócić prawidłowość połączeńuktadu ładowania akumulatora

Uzupełnić paliwo w zbiorniku, usunąćniedrożności i nieszczelności uktaduzasilania paliwem, wymienić uszkodzoneelementy w celu przywróceniawłaściwego ciśnienia paliwa

W przypadku stwierdzeniazanieczyszczeń wymienić na nowy

W przypadku stwierdzenia uszkodzeńwymienić świece zapłonowe orazprzewody wysokiego napięcia

Usunąć stwierdzone uszkodzenia,wymienić filtr powietrza

Postępować wg wskazówek podanychprzez tester

W przypadku stwierdzonych uszkodzeńwymienić linkę, poprawić zamocowania

W przypadku stwierdzenia nieprawidło-wości wymienić sondę lambda

Wymienić regulator napięcia alternatoralub przywrócić prawidłowość połączeńukładu ładowania akumulatora

Wymontować silnik, zweryfikować częściukładu ttokowo-korbowego i gtowicy,wymienić części zużyte i uszkodzonew celu przywrócenia prawidłowegociśnienia sprężania w cylindrach

Informacje ogólne

Tablica 1-16cd.

Objawy

Silnik nie osiąga maksymalnej pręd-kości obrotowej, z matą i średniąprędkością obrotową pracujenormalnie

Nieregularna praca silnika na biegujałowym

Wskazówki diagnostyczne

Sprawdzić świece zapłonowe i przewodywysokiego napięcia

Sprawdzić uktad dolotowy, czy nie jestuszkodzony

Sprawdzić katalizator, czy nie jestuszkodzony oraz drożność uktaduwylotowego

Sprawdzić skok pedału przyspieszeniai linkę pedału

Wykonać testerem kompleksowądiagnostykę systemu wtryskowo--zaptonowego pod kątem prawidłowościparametrów elektronicznego urządzeniasterującego i wszystkich elementówukładu

Sprawdzić poziom paliwa w zbiorniku,sprawdzić, czy układ zasilania paliwemnie jest zanieczyszczony lub nieszczelny,sprawdzić ciśnienie paliwa w układzie

Sprawdzić ciśnienie sprężaniaw cylindrach

Sprawdzić fazy rozrządu

Sprawdzić świece zapłonowe orazprzewody wysokiego napięcia

Sprawdzić, czy układ dolotowy nie jestuszkodzony

Wykonać testerem kompleksowądiagnostykę systemu wtryskowo--zapłonowego pod kątem prawidłowościparametrów elektronicznego urządzeniasterującego i regulatora prędkościobrotowej biegu jałowego

Sprawdzić stan i szczelność przewodówodzysku par paliwa oraz przewodupodciśnienia urządzeniawspomagającego hamulce

Sprawdzić poziom paliwa w zbiorniku,sprawdzić, czy układ zasilania paliwemnie jest zanieczyszczony lub nieszczelny,sprawdzić ciśnienie paliwa w układzie

Sprawdzić ciśnienie sprężaniaw cylindrach

Sprawdzić fazy rozrządu

Sposób postępowania

W przypadku stwierdzenia uszkodzeńwymienić świece zapłonowe orazprzewody wysokiego napięcia

Usunąć stwierdzone uszkodzenia,wymienić filtr powietrza

Wymienić katalizator oraz udrożnić lubwymienić tłumiki i rury układuwylotowego

Wyregulować skok pedału lub wymienićuszkodzone elementy sterowaniaprzepustnicą

Postępować wg wskazówek podanychprzez tester

Uzupełnić paliwo w zbiorniku, usunąćniedrożności i nieszczelności uktaduzasilania paliwem, wymienić uszkodzoneelementy w celu przywróceniawłaściwego ciśnienia paliwa

Wymontować silnik, zweryfikować częściuktadu ttokowo-korbowego i głowicy,wymienić części zużyte i uszkodzonew celu przywrócenia prawidłowegociśnienia sprężania w cylindrach

Przeprowadzić regulację faz rozrządu

W przypadku stwierdzenia uszkodzeńwymienić świece zapłonowe orazprzewody wysokiego napięcia

Usunąć stwierdzone uszkodzenia,wymienić filtr powietrza

Postępować wg instrukcji podanychprzez tester

Dokręcić mocowanie przewodów lubwymienić uszkodzone elementy

Uzupełnić paliwo w zbiorniku, usunąćniedrożności i nieszczelności układupaliwowego, wymienić uszkodzoneelementy w celu przywrócenia wła-ściwego ciśnienia paliwa

Wymontować silnik, zweryfikować częściuktadu tłokowo-korbowego i głowicy,wymienić części zużyte i uszkodzonew celu przywrócenia prawidłowegociśnienia sprężania w cylindrach

Przeprowadzić regulację faz rozrządu

62

Zaświeca się larrwysokiej temper;prawidłowo włąc:wentylatorze cht<

Zaświeca się larwysokiej temperwentylator chtoc

Wtacza się lampoleju przy pracu

Sprzęgło nie ro;występuje zacirpodczas włączabiegu

Sprzęgło ślizgaobrotowa silnik,jednoczesnegości samochodL

Wskazówki diagnostyczne

Objawy

Zaświeca się lampka kontrolnawysokiej temperatury silnika przyprawidłowo wtaczającym sięwentylatorze chłodnicy

Zaświeca się lampka kontrolnawysokiej temperatury silnika,wentylator chłodnicy nie włącza się

Włącza się lampka kontrolna ciśnieniaoleju przy pracującym silniku

Sprzęgło nie rozłącza się całkowicie,

podczas włączania 1 . i wstecznegobiegu

l Sprzęgło ślizga się, prędkość[ obrotowa silnika zwiększa się bez

'czesnego zwiększania prędko-I fó samochodu

Wskazówki diagnostyczne

Sprawdzić poziom cieczy chtodząceji poziom oleju silnikowego

Sprawdzić naciąg paska napędu pompycieczy chłodzącej w silniku 899 lub paskarozrządu w silnikach 1 108

Sprawdzić, czy w zbiorniku cieczychłodzącej pojawiają się pęcherzykipowietrza

Sprawdzić uszkodzenia uszczelki podgłowicą

Sprawdzić stan techniczny orazprawidłowość parametrów termostatu

Sprawdzić stan techniczny chłodnicy

Sprawdzić stan techniczny orazparametry pompy cieczy chtodzącej

Sprawdzić poprawność działaniawentylatora chłodnicy

Sprawdzić elementy i połączenia obwoduzasilania silnika wentylatowa chłodnicy:bezpiecznik, połączenia złączkonektorowych obwodu, wyłącznikwentylatora na chłodnicy

Sprawdzić poziom cieczy chłodzącej orazpoziom oleju silnikowego

Sprawdzić stan techniczny pompy oleju,a szczególnie zawór redukcyjny ciśnienia

Sprawdzić drożność przewodówi kanałów catego układu smarowaniasilnika

Sprawdzić skok pedału sprzęgła

Sprawdzić stan techniczny i zużycieokładzin i sprężyn tarczy sprzęgtai sprężyny talerzowej tarczy dociskowejsprzęgła

Sprawdzić połączenie wielowypustowepiasty sprzęgła i wałka sprzęgłowego

Sprawdzić koto zamachowe, czy na jegopowierzchni nie występuje zużycie,przegrzanie lub inne uszkodzenia

Sprawdzić skok pedału sprzęgta

Sprawdzić stan techniczny i zużycieokładzin oraz sprężyn tarczy sprzęgtai sprężyny talerzowej tarczy dociskowejsprzęgta oraz czy powierzchnie ciernewymienionych elementów niesą zaolejone

Sprawdzić koto zamachowe, czy na jegopowierzchni nie występują zużycie,przegrzanie lub inne uszkodzenia

Sposób postępowania

Uzupełnić ciecz chłodzącą i olej silnikowy

Wyregulować naciąg pasków

Uszczelnić i odpowietrzyć układchłodzenia silnika

Wymienić uszczelkę, dokręcić nakrętkimocujące głowicę

W przypadku uszkodzeń lub niezgodno-ści parametrów wymienić termostat

Chłodnicę zdeformowaną lub nieszczelnąwymienić na nową

Wymienić uszczelki pompy lub całąpompę

W przypadku stwierdzenia niesprawnościwymienić wentylator

Przywrócić połączenia elektryczne,wymienić uszkodzone elementy,wymienić bezpiecznik nr 28 (tablica 1-14)

Uzupełnić ciecz chłodzącą i olej silnikowy

Wymienić uszkodzone lub zużyteelementy pompy oleju

Przywrócić drożność kanałówi przewodów układu smarowania silnika

Wyregulować skok pedału sprzęgta

W przypadku zużycia lub uszkodzeńwymienić tarczę sprzęgta lub tarczędociskową sprzęgta

W przypadku stwierdzenia nieprawidło-wości, braku właściwego smarowania lubzużycia, wymienić uszkodzone elementylub wyczyścić i prawidłowo posmarować

Wymienić koto zamachowe

Wyregulować skok pedału sprzęgła

W przypadku zużycia, zaolejenia lubuszkodzeń wymienić tarczę sprzęgta lubtarczę dociskową sprzęgta, ustalići wyeliminować przyczynę zaolejenia

Wymienić koto zamachowe

63

Informacje ogólne

Tablica 1 -16 cd.

Objawy

Samochód drga lub szarpie podczasruszania, przyspieszania lub zmianybiegów

-

Zwiększone opory występującepodczas zmiany biegów - trudnewłączanie biegów w każdychwarunkach

Utrudnione i głośne (ze zgrzytami)przełączanie poszczególnych biegów

Samoczynne wtaczanie i wyłączaniebiegów

Utrata lub zmniejszenie skutecznościhamowania przy prawidłowym pedalehamulca, ściąganie samochodu nabok w czasie hamowania

Wskazówki diagnostyczne

Sprawdzić prawidłowość i regularnośćprędkości obrotowej biegu jałowegosilnika oraz prawidłowość jego pracypodczas przyspieszania

Sprawdzić skok pedału sprzęgła

Sprawdzić stan techniczny i zużycieokładzin i sprężyn tarczy sprzęgłai sprężyny talerzowej tarczydociskowej sprzęgła

Sprawdzić połączenie wielowypustowepiasty sprzęgła i wałka sprzęgłowego

Sprawdzić koło zamachowe, czy na jegopowierzchni nie występują zużycie,przegrzanie lub inne uszkodzenia

Sprawdzić prawidłowość mocowaniacięgien sterujących dźwignią włączaniabiegów

Sprawdzić przesuwanie linek wpancerzach oraz przeguby cięgiensterujących biegami

Sprawdzić kulę przegubu dźwigni zmianybiegów

Sprawdzić prawidłowość rozłączaniasprzęgła przy pracującym silniku

Sprawdzić stan techniczny sprężyni kulek zatrzasków na elementachzespołu wodzików i wybieraków skrzynkiprzekładniowej

Sprawdzić stan techniczny i zużycie napierścieniach wewnętrznychsynchronizatorów, zużycie powierzchnikół zębarych, piast i tulei przesuwnychskrzynki przekładniowej

Sprawdzić prawidłowość mocowaniacięgien sterujących dźwignią włączaniabiegów

Sprawdzić stan techniczny sprężyni kulek zatrzasków na elementachzespołu wodzików i wybieraków skrzynkiprzekładniowej

Sprawdzić stan techniczny oponi ciśnienia w oponach

Sprawdzić poziom płynu hamulcowegow zbiorniku

Sprawdzić stan techniczny podci-śnieniowego urządzeniawspomagającego (serwo)

Sposób postępowania

Wykonać naprawy i odpowiednieregulacje silnika

Wyregulować skok pedału sprzęgła

W przypadku zużycia lub uszkodzeńsprężyn wymienić tarczę sprzęgła lubtarczę dociskową sprzęgła

W przypadku stwierdzenia nieprawidło-wości, braku właściwego smarowania lub jzużycia, wymienić uszkodzone elementylub wyczyścić i prawidłowo posmarować

Wymienić koło zamachowe

1

Poprawić prawidłowość zamocowaniacięgien

W przypadku stwierdzenia nieprawidło-wości wymienić cięgła

W przypadku zużycia wymienić dźwignię l

Przywrócić właściwe funkcjonowaniepedału sprzęgła, wymienić tarczęsprzęgła, tarczę dociskową sprzęgła, koło 1zamachowe, wałek sprzęgłowy gdy sązużyte lub uszkodzone

Wymienić zużyte lub uszkodzoneelementy

Rozmontować skrzynkę przekładniową, jprzeprowadzić weryfikację części,wymienić części zużyte lub uszkodzone 1i wyregulować mechanizmy skrzynkiprzekładniowej

Poprawić prawidłowość zamocowania 1cięgien

Wymienić zużyte lub uszkodzoneelementy

Wymienić opony na sprawne technicznie •i wyregulować prawidłowość ciśnienia w •oponach

Uzupełnić płyn hamulcowy

W przypadku stwierdzenia uszkodzeńwymienić urządzenie

64

lWskazówki diagnostyczne

Objawy

Jtrata lub zmniejszenie skutecznościlamowania przy prawidłowym pedalehamulca, ściąganie samochodu nabok w czasie hamowania

Utrata lub zmniejszenie skutecznościhamowania przy pedale hamulcaprzesuwjącym się „miękko" do końcaskoku

Utrata lub zmniejszenie skutecznościhamowania przy pedale hamulca„twardo" zatrzymującym się przypoczątku skoku

Blokowanie się kot przednich podczasnormalnego hamowania

ABS działa nieprawidłowo,w konsekwencji tego następuje

rwanie jednegolub wszystkich kół

Hesprawny hamulec awaryjny

Wskazówki diagnostyczne

Sprawdzić stan techniczny klockówhamulcowych kół przednich i szczękhamulcowych kół tylnych

Sprawdzić stan techniczny tarczhamulcowych kół przednich i bębnówhamulcowych kół tylnych

Sprawdzić stan techniczny tłoczkówhamulcowych kół przednich i cylinderkówhamulcowych kół tylnych

Sprawdzić, czy układ hamulcowy nie jestzapowietrzony

Sprawdzić stan techniczny, wyglądi prawidłowość połączeń elastycznychprzewodów hamulcowych oraz czyprzewody nie wykazują wybrzuszeńi nieszczelności

Sprawdzić stan i wygląd przewodułączącego kruciec podciśnienia na silnikuz urządzeniem wspomagającym

Sprawdzić stan techniczny urządzeniawspomagającego hamulców

Sprawdzić stan techniczny tłoczkówhamulcowych kół przednich i cylinderkówhamulcowych kół tylnych

Sprawdzić działanie regulatorów ciśnieniakół tylnych

Sprawdzić stan techniczny cylinderkówhamulcowych kół tylnych

Sprawdzić powierzchnie klockówhamulców kół przednich, czy nie sązanieczyszczone smarem lub olejem

Podłączyć specjalny tester układuhamulcowego z ABS i wykonaćkompleksową diagnostykę urządzeniasterującego ABS oraz: pompy wtórnegoobiegu, czujników w kołach,elektrozaworów , wyłącznika światełhamowania

Sprawdzić, czy układ hamulcowy nie jestzapowietrzony

Sprawdzić mocowanie linki hamulcaawaryjnego oraz jej stan techniczny

Sprawdzić działanie mechanizmuautomatyczanej regulacji luzu szczękhamulcowych

Sposób postępowania

W przypadku stwierdzenia zużycia lubuszkodzeń klocki i szczęki wymienić nanowe

W przypadku stwierdzenia zużycia lubuszkodzeń tarcze i bębny wymienić nanowe

W przypadku stwierdzenia zużycia lubuszkodzeń tłoczki i cylinderki wymienićna nowe

Odpowietrzyć układ hamulcowy

W przypadku stwierdzenia jakichkolwiekuszkodzeń, wymienić uszkodzoneelastyczne przewody hamulcowe

Przywrócić szczelność przewodu lubwymienić przewód

Oczyścić lub wymienić zawór zwrotnyurządzenia wspomagającego hamulcówlub wymienić kompletne urządzeniewspomagające

W przypadku stwierdzenia zużycia lubuszkodzeń tłoczki i cylinderki wymienićna nowe

Wymienić uszkodzone regulatoryciśnienia

W przypadku stwierdzenia zużyciacylinderki wymienić na nowe

W przypadku zabrudzeń lub zaolejenia,klocki wymienić na nowe

Postąpić w sposób podany przezurządzenie diagnostyczne ABS,wymieniając uszkodzone elementy

Odpowietrzyć układ hamulcowy

Poprawić mocowanie linek lub wymienićlinkę w przypadku, gdy wkład linki nieprzemieszcza się w pancerzu

Wymienić mechanizm oraz uszkodzonelub zużyte elementy hamulca kół tylnych

65

Informacje ogólne

Tablica 1-16 cd

Silniki

Wymiary i pasowania w kadłubie silnika oraz w układzie tłokowo-korbowym Tablica 2-1

Wyszczególnienie

Średnica otworów gniazd łożysk głównychw kadłubie

Błąd ptaskości powierzchni przylegania głowicycylindrów

Średnica otworów gniazd wału rozrząduw kadłubie

Średnica otworów gniazd szklanek popychaczyw kadłubie

Średnica otworów cylindrów

Podwymiar naprawczy średnicy otworów cylindrów

Stożkowatość otworów cylindrów

Owalizacja otworów cylindrów

Ś rednica czopów głównych wału korbowego

Podwymiary naprawcze czopów głównych wałukorbowego

Średnica czopów korbowych wału korbowego

Podwymiary naprawcze czopów korbowych wałukorbowego

Długość czopów głównych wału korbowego

Grubość panewek głównych wału korbowego

Podwymiary naprawcze panewek głównych wałukorbowego

Luz nominalny łożysk głównych wału korbowego

Grupa selekcyjna;położenie

A

B

C

KZ

SR

NR B

NR C

NR D

NR E

A

B

C

D

E

A

B

C

A

B

C

A

B

C

Silnik 899

54,507 do 54, 520

<0,1

35,921 do 35,951

46,420 do 46,450

50,51 5 do 50,525

50,525 do 50,535

50,71 5 do 50,725

50,725 do 50,735

14,01 Odo 14,028

65,000 do 65,010

65,01 Odo 65,020

65,020 do 65,030

65,030 do 65,040

65,040 do 65,050

0,4

+0,005

-0,05

50,795 do 50,805

50,785 do 50 795

-

0,254; 0,508

39,985 do 40,005

0,254; 0,508

28,080 do 28,1 20

1,832 do 1,838

1 ,837 do 1 ,843

-

0,254; 0,508

0,026 do 0,061

-

-

Silnik 11 08

47,705 do 47,709

47,709 do 47,71 3

47,71 3 do 47,71 7

<0,1

-

-

-

-

-

-

-

70,000 do 70,010

70,01 Odo 70,020

70,020 do 70,030

-

-

0,4

+0,005

-0,05

43,994 do 44,000

43,988 do 43,994

43,982 do 43,988

0,254; 0,508

37,990 do 38,008

0,254; 0,508

23,975 do 24,025

1,836 do 1,840

1 ,841 do 1 ,845

1 ,846 do 1 ,850

0,254; 0,508

0,025 do 0,043

0,027 do 0,045

0,029 do 0,047

68

Budowa i dane techniczne

69

Silniki

Wymiary i pasowania w głowicy cylindrów i elementach układu rozrządu w mm Tablica 2-2

Wyszczególnienie

Średnica przednich i tylnych gniazd tożysk watówrozrządu

Średnica środkowego gniazda łożyska waturozrządu

Objętość komory spalania w mm 3

Minimalna wysokość gtowicy po frezowaniu

Średnica otworów gniazd popychaczy

Średnica otworów gniazd prowadnic zaworów

Średnica zewnętrzna prowadnic zaworów

Nadwymiary naprawcze średnicy zewnętrznejprowadnic zaworów

Średnica prowadnic zaworówpo wciśnięciu i rozwierceniu

Wcisk prowadnic zaworów w gniazdach

Średnica trzonków zaworów

Średnica grzybków zaworów

Luz trzonka w prowadnicy zaworu

Kąt przylgni grzybka zaworu

Parametry kontrolne sprężyn zaworów

Kąt przylgni gniazd zaworów

Szerokość przylgni gniazd zaworów

Średnica czopów watu rozrządu

Luz osiowy utożyskowania watu rozrząduw gtowicy

Luz promieniowy utożyskowania watu rozrząduw gtowicy

Zawór

dolotowy

wylotowy

dolotowyi wylotowy

dolotowy

wylotowy

dolotowyi wylotowy

dolotowy

wylotowy

dolotowy

wylotowy

dolotowyi wylotowy

dolotowyi wylotowy

obciążenie w dalM

wysokość

obciążenie w daN

wysokość

dolotowyi wylotowy

dolotowyi wylotowy

przedni

środkowy

tylny

przedni

środkowy

tylny

Silnik 899

-

-

22,3

70,15

-

12,950 do 12,997

13,01 Odo 13,030

13,01 Odo 13,030

0,05; 0,10; 0,25

7,022 do 7,040

7,022 do 7,040

0,033 do 0,080

6,982 do 7,000

6,982 do 7,000

28,80 do 29,10

25,80 do 26, 10

0,022 do 0,058

45° 39' ± 5'

24,8 do 28,1

36,5

53,2 do 58,7

28,1

45° ± 5'

2

30,975 do 31 ,000

43,348 do 43,373

37,975 do 38,000

-

-

-

-

Silnik 11 08

24,045 do 24,070

23,545 do 23,570

23,41

126,35

35,000 do 35,025

12,950 do 12,997

13,01 Odo 13,030

13,01 Odo 13,030

0.05; 0,10; 0,25

7,022 do 7,040

7,022 do 7,040

0,033 do 0,080

6,982 do 7,000

6,982 do 7,000

31 ,20 do 31 ,50

27,20 do 27,50

0,022 do 0,058

45° 39' ± 5'

18,74 do 28,1

32,1

58,4 do 62,6

22,6

45° ± 5'

2

24,000 do 24,01 5

23,500 do 23,51 5

24,000 do 24,01 5

0,1 do 0,2

0,030 do 0,070

0,030 do 0,070

0,030 do 0,070

Budowa i dane techniczne

Wyszczególnienie

Wzniosy krzywek watu rozrządu

Średnica zewnętrzna szklanek popychaczyzaworów

Nadwymiar średnicy zewnętrznej szklanekpopychaczy

Średnica zewnętrzna popychaczy zaworów

Luz zaworów na zimnym silniku

Grubości podkładek do regulacji luzu popychaczy

Średnica zewnętrzna łożysk watu rozrządu

Średnica wewnętrzna łożysk watu rozrządu

Luz promieniowy utożyskowania watu rozrządu

Wcisk łożyska watu rozrządu w kadłubie

Średnica otworu dźwigni zaworów

Średnica otworu wsporników dźwigni zaworów

Średnica sworznia dźwigni zaworów

.uz sworznia w dźwigni zaworów

.uz sworznia we wsporniku dźwigni zaworów

Średnica zewnętrzna popychaczy hydraulicznych

Średnica gniazda popychacza hydraulicznegow dźwigni zaworów

Luz popychaczy hydraulicznych zaworów w dźwigni

.uz zaworów do kontroli faz rozrządu

Zawór

dolotowy

wylotowy

dolotowy

wylotowy

KZ

SR

NR B

NR C

NR D

NR E

przednie

środkowe

tylne

przednie

środkowe

tylne

przednie

środkowe

tylne

Silnik 899

4,95

4,95

13,982 do 14,000

0,05 do 0,1

-

zero - popychaczehydrauliczne

zero - popychaczehydrauliczne

-

36,030 do 36,068

46,533 do 46,571

50,485 do 50,500

50,495 do 50,510

50,685 do 50,700

50,695 do 50,710

31 ,026 do 31 ,046

43,404 do 43,424

38,025 do 38,050

0,026 do 0,071

0,031 do 0,076

0,025 do 0,075

0,079 do 0,1 47

0,083 do 0,1 51

0,01 5 do 0,40

15,01 Odo 15,030

15,01 Odo 15,028

14,978 do 14,990

0,020 do 0,052

0,020 do 0,050

1 1 ,94 do 1 1 ,99

12,000 do 12,023

0,01 Odo 0,083

0,45

Silnik 11 08

8,8

8,8

-

-

34,975 do 34,995

0,35 do 0,45

0,45 do 0,55

3,20 do 4,70 co 0,05

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

0,80

B, C, D, E - grupy selekcyjne,KZ- od strony kota zamachowego, SR - środkowego, NR - od strony napędu rozrządu.

71

Silniki

Dane techniczne układu smarowania silnika, wymiary i pasowania w mm Tablica 2*

Wyszczególnienie

Rodzaj układu smarowania

Pompa oleju

Napęd pompy oleju

Umiejscowienie zaworu regulacyjnegociśnienia oleju

Czujnik ciśnienia oleju

Ciśnienie oleju w MPa

Ciśnienie oleju w temperaturze 100°C w MPa

Luz promieniowy między kotem zębatyma obudową

Luz promieniowy między kotem zewnętrznyma obudową pompy

Szczelina miedzy płaszczyzną czołową kółzębatych a obudową

Szczelina miedzy płaszczyzną czołową kółzębatych a obudową

Parametry kontrolne sprężynzaworu regulacji ciśnienia

Określenia

bieg jałowy

przy 4000obr/min

obciążenie wdaN

wysokość w mm

Silnik899

pod ciśnieniem, pompazębata, filtr oleju z wkładem

papierowym

o zazębieniu zewnętrznym

przez przekładnię zębatąz wału rozrządu

w pompie oleju

elektryczny

>0,07

0,4+0,04

<0,14

-

<1,10

-

2,5

36

Silnik1108

pod ciśnieniem, pompazębata, filtr oleju z wkładem

papierowym

o zazębieniu wewnętrznym

bezpośredni wałemkorbowym

w pokrywie wałukorbowego

elektryczny

>0,07

0,4±0,04

-

0,080 do 0, 186

-

0,025 do 0,056

4,45 do 4,94

34,1

Silnik 1108 jest silnikiem czterocylindrowymz cylindrami ustawionymi rzędowo. Na każdycylinder przypadają dwa zawory. Zawory są ste-rowane bezpośrednio przez jeden waf rozrząduzamontowany w głowicy.Wat rozrządu jest napędzany paskiem zębatymz mimośrodowym napinaczem rolkowym. Silnikjest sterowany za pomocą elektronicznego sy-stemu wtryskowo-zapłonowego ŚPI (Single Po-int Injection) typu JAW 16 FM.ED.Wymiary i pasowania w kadłubie silnika orazukładzie tłokowo-korbowym zestawiono w tabli-cy 2-1.Wymiary i pasowania części współpracującychw głowicy cylindrów i mechanizmach rozrząduzestawiono w tablicy 2-2.Podstawowe dane techniczne układów smaro-wania i chłodzenia podano w tablicach 2-3 i 2-4.Kąty początku i końca otwarcia zaworów przed-stawiono na rysunku 2.2 i w tablicy 2-5.

Rys. 2.2. Wykres faz rozrządu(objaśnienia w tablicy 2-5)

72

Sterowanie silnika 899

Dane techniczne układu chłodzenia Tablica 2-4Wyszczególnienie

Rodzaj obieguukładuchłodzenia

Napęd pompycieczy chłodzącej

Luz montażowywirnika pompy

w obudowie (mm)

Umiejscowienietermostatu

Temperaturapoczątkuotwarciatermostatu (°C)

Temperaturamaksymalnaotwarciatermostatu (°C)

Skok zaworutermostatu (mm)

Umiejscowienietermowytącznikawentylatora

Temperaturazwarcia styków -włączeniawentylatora (°C)

Temperteturarozwarcia styków-wyłączeniawentylatora (°C)

Ciśnieniekontrolneszczelnościukładuchłodzenia (MPa)

Ciśnieniakontrolneotwarcia zaworuzbiornikawyrównawczego(MPa)

Wersja silnika

899 1108

zamknięty, z obiegiem wymuszonympompą, z chłodnicą, zbiornikiemwyrównawczym i wentylatorem

sterowanym termostatem

paskiemklinowym napędu

alternatora

0,8 do 1,2

w obudowiezamocowanej nagłowicy od strony

chłodnicy

85 do 89

97 do 100

min. 7,5

po lewej stroniechłodnicy

90 do 94

85 do 89

0,108

0,98

paskiem zębatymnapędu rozrządu

0,4 do 0,9

w obudowiezamocowanej nagłowicy od stronykoła zamachowego

85 do 89

97 do 100

min. 7,5

po lewej stroniechłodnicy

90 do 94

85 do 89

0,108

0,98

Kąty otwarciai zamknięcia zaworów Tablica 2-5

Położenie zaworu

Początek otwarciazaworu dolotowego

Koniec otwarciazaworu dolotowego

Początek otwarciazaworu wylotowego

Koniec otwarciaj zaworu wylotowego

Oznaczeniekąta

na rys. 2.2

A

B

C

°

Silnik 899

3° przedGMP

34° poDMP

34° przedDMP

3° poGMP

Silnik1108

7° przedGMP

35° poDMP

37° przedDMP

5° poGMP

2.2. STEROWANIE SILNIKASterowanie silnika realizowane jest poprzez nie-zależne, lecz współpracujące ze sobą układy:

- elektroniczny układ sterowania wtryskiemi zapłonem (rys. 2.4 i 2.5 dla silników 899 i 1108);

- układ zasilania paliwem (rys. 2.41 dla silnika899, rys. 2.56 dla silnika 1108);

- układ zasilania powietrzem (rys. 2.45 dla sil-nika 899, rys. 2.57 dla silnika 1108);

- układ wylotu i kontroli emisji spalin (rys. 2.47i 2.48 dla silnika 899, rys. 2.59 i 2.60 dla silnika1108);

- układ pochłaniania par paliwa (rys. 2.49 dlasilnika 899, rys. 2.61 dla silnika 1108);

- układ recyrkulacji gazów z kadłuba silnika(rys. 2.48 dla silnika 899, rys. 2.60 dla silnika1108).

2.2.1. Silnik 899SYSTEM WTRYSKOWO-ZAPŁONOWYRozmieszczenie elementów elektronicznegosystemu sterowania wtryskiem i zapłonemprzedstawiono na rysunku 2.3.Schemat sterowania i schemat elektryczny sy-stemu wtryskowo-zapłonowego przedstawionona rysunkach 2.4 i 2.5.Podstawowym elementem systemu wtryskowo--zapłonowego jest elektroniczne urządzeniesterujące (1), którego styk „26" jest zasilanyz wyłącznika zapłonu (2) - styki „15"/„54" - po-przez bezpiecznik nr 33 (7,5 A), znajdujący sięw skrzynce bezpieczników i przekaźnikóww przedziale silnika (rys. 1.69 a, b, c). Elektro-niczne urządzenie sterujące jest połączonez masą samochodu (4) za pomocą styków „17"i „34".Przekaźnik zasilania (5) elektronicznego urzą-dzenia sterującego jest zasilany bezpośrednioz akumulatora (6) i zabezpieczony bezpieczni-

73

Silniki

Rys. 2.3. Rozmieszczenie elementów elektronicznego systemu wtryskowo-zaptonowego w samochodzie z silnikiem 8991 - elektroniczne urządzenie sterujące systemu wtryskowo-zapłonowego, 2 - wyłącznik zapłonu, 3 - zespół bezpiecznikówi przekaźników w przedziale silnika, 4 - połączenie z masą na silniku, 5 - przekaźnik zasilania urządzenia sterującego,7 - skrzynka bezpieczników w przedziale silnika, 8 - elektryczna pompa paliwa, 9 - sonda lambda, 10 - elektrozawórsterujący przepływem par paliwa, 11 - cewki zapłonowe, 12 - wtryskiwacz paliwa, 13 - przekaźnik zasilania urządzeńwykonawczych, 14 - wyłącznik bezwładnościowy, 16 - złącze przedniej wiązki przewodów/wiązki przewodów silnika,17 - złącze przedniej wiązki przewodów/wiązki przewodów tablicy rozdzielczej, 18 - czujnik położenia i prędkości obrotowej lwału korbowego, 19 - czujnik ciśnienia bezwzględnego, 20 - czujnik położenia przepustnicy, 21 - czujnik temperatury cieczy!chłodzącej, 22 - czujnik temperatury zasysanego powietrza, 23 - regulator prędkości obrotowej biegu jałowego, 25 - złącze jdiagnostyczne, 26 - lampka kontrolna systemu wtryskowo-zapłonowego, 27 - skrzynka bezpieczników w tablicyrozdzielczej, 41 - połączenie z masą, 52 - połączenie z masą elektronicznego urządzenia sterującego

Rys. 2.4. Schemat sterowania systemu wtryskowo-zaptonowego w samochodach z silnikami 899 i 11081 - elektroniczne urządzenie sterujące systemu wtryskowo-zapłonowego, 2 - wyłącznik zapłonu, 3 - zespól bezpiecznikówi przekaźników w przedziale silnika, 5 - przekaźnik zasilania elektronicznego urządzenia sterującego, 6 - akumulator,7 - skrzynka bezpieczników w przedziale silnika, 8 - elektryczna pompa paliwa, 9 - sonda lambda, 10 - elektrozawórsterujący przepływem par paliwa, 11 - cewki zapłonowe, 12 - wtryskiwacz paliwa, 13 - przekaźnik zasilania urządzeńwykonawczych, 15, 16, 17 - połączenia z innymi układami zasilanymi elektronicznie, 18 - czujnik położenia i prędkościobrotowej wału korbowego, 19 - czujnik ciśnienia bezwzględnego, 20 - czujnik położenia przepustnicy, 21 - czujniktemperatury cieczy chłodzącej, 22 - czujnik temperatury zasysanego powietrza, 23 - regulator biegu jałowego,24 - połączenie z urządzeniem sterującym blokadą silnika FIAT CODE, 25 - złącze diagnostyczne, 26 - zestaw wskaźników jz lampką kontrolną systemu wtryskowo-zapłonowego, F - filtr paliwa, P - pochłaniacz par paliwa

Rys. 2.5. Schemat elektryczny systemu wtryskowo-zaptonowego w samochodach z silnikami 899 i 11081 - elektroniczne urządzenie sterujące systemu wtryskowo-zapłonowego, 2 - wyłącznik zapłonu, 3 - zespół bezpieczników]i przekaźników z bezpiecznikami nr 33 i 34, 4 - połączenie z masą elektronicznego urządzenia sterującego, 5 - przekaźnikzasilania urządzenia sterującego, 6 - akumulator, 7 - skrzynka bezpieczników w przedziale silnika z bezpiecznikiem nr 32,8 - elektryczna pompa paliwa, 9 - sonda lambda, 10 - elektrozawór sterujący przepływem par paliwa, 1 1 - cewki zaptono1 2 - wtryskiwacz paliwa, 1 3 - przekaźnik zasilania urządzeń wykonawczych, 1 4 - wyłącznik bezwładnościowy, 1 6 - złączeprzedniej wiązki przewodów/wiązki przewodów silnika, 1 7 - złącze przedniej wiązki przewodów/wiązki przewodów tablicyrozdzielczej, 18 - czujnik położenia i prędkości obrotowej wału korbowego, 19 - czujnik ciśnienia bezwzględnego,20 - czujnik położenia przepustnicy, 21 - czujnik temperatury cieczy chłodzącej, 22 - czujnik temperatury zasysanegopowietrza, 23 - regulator prędkości obrotowej biegu jałowego, 24 - połączenie z urządzeniem sterującym blokadą silnikaFIAT CODE, 25 - złącze diagnostyczne, 26 - lampka kontrolna systemu wtryskowe- zapłonowego w zestawie wskaźników,27 - skrzynka bezpieczników tablicy rozdzielczej(objaśnienia pozostałych oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli podano w rozdz.10)

74

Sterowanie silnika 899

/ ! 61 2 2 2 2 0 1 0 3 5 1 3

fiys. 2.5.

75

kiem nr 32 (20 A), umieszczonym w skrzyncebezpieczników w przedziale silnika (7, rys.1.67). Przekaźnik ten zostaje włączony sygna-łem pochodzącym ze styku „4" elektronicznegourządzenia sterującego, co w konsekwencji po-woduje zamknięcie styku przekaźnika i pojawie-nie się sygnału zasilania na styku „87" przeka-źnika (5). Styk ten jest połączony ze stykiem„35" elektronicznego urządzenia sterującego,co powoduje uruchomienie wszystkich funkcjielektronicznego urządzenia sterującego silnika.Przekaźnik (13) zasilania urządzeń wykonaw-czych, tj. elektrycznej pompy paliwa (8), sondylambda (9), elektrozaworu sterującego przepły-wem par paliwa (10), cewki zapłonowej (11)oraz wtryskiwaczy paliwa (12) jest zasilanyz wyłącznika zapłonu (2) i z akumulatora (6) ty-mi samymi obwodami i bezpiecznikami, coprzekaźnik zasilania (5).Przekaźnik zasilania urządzeń wykonawczych(13) zostaje włączony sygnałem pochodzącymze styku „23" elektronicznego urządzenia steru-jącego. Wywołuje to zamknięcie styku przeka-źnika i pojawienie się napięcia zasilania na sty-ku „87" przekaźnika (13). Styk „87" przekaźnika(13) jest połączony ze wszystkimi urządzeniamiwykonawczymi, a w szczególności:

- z pompą paliwa (8), która jest połączonaz masą przez wyłącznik bezwładnościowy (14);

- z rezystorem elektrycznym sondy lambda (9)i zaworem sterującym przepływem par paliwa(10), których obwody są zabezpieczone bez-piecznikiem nr 34 (10 A) umieszczonymw skrzynce przekaźników i bezpieczników (3)w przedziale silnika (rys. 69 a, b, c); zawór steru-jący przepływem par paliwa jest sterowany zestyku „22" elektronicznego urządzenia sterują-cego (1);

- z cewkami zapłonowymi (11), które są stero-wane z elektronicznego urządzenia sterującego(1)-styki „1" i „19";

- z wtryskiwaczem paliwa (12), który jest ste-rowany ze styku „18" elektronicznego urządze-nia sterującego (1);Regulator biegu jałowego (23) sterujący za po-mocą silnika krokowego przepływem powietrzaprzez kanały bocznikowe w obudowie przepu-stnicy (przy zamkniętej przepustnicy) jest stero-wany przez elektroniczne urządzenie sterujące(1) silnika (styki „2", „3", „20", „21") w zależno-ści od warunków pracy silnika.Elektroniczne urządzenie sterujące systemuwtryskowo-zapłonowego steruje wszystkimi pa-rametrami silnika na podstawie sygnałów z na-stępujących czujników:

- czujnika położenia i prędkości obrotowejwału korbowego (18), który rozpoznaje GMPwału korbowego oraz jego prędkość i poprzez

76

ekranowane przewody przesyła sygnały na sty-ki „28" i „11" elektronicznego urządzenia steru-jącego silnika;

- czujnika ciśnienia bezwzględnego (19),który jest zasilany napięciem 5 V ze styku „14"elektronicznego urządzenia sterującego silnika(1) poprzez styk „16"; sygnały o częstotliwościodpowiadającej wartości ciśnienia bezwzględ-nego są przesyłane do styku „32" elektronicz-nego urządzenia sterującego (1);

- czujnika położenia przepustnicy (20), któryjest zasilany i połączony z masą elektroniczne-go urządzenia sterującego podobnie, jak czuj-nik ciśnienia bezwzględnego (19); sygnały na-pięciowe proporcjonalne do kąta otwarcia prze-pustnicy są przesyłane do styku „30" elektro-nicznego urządzenia sterującego (1);

- czujnika temperatury cieczy chłodzącej (21)połączonego z masą elektronicznego urządze-nia sterującego (1) poprzez styk „16", któryprzesyła sygnały napięciowe proporcjonalnedo temperatury cieczy chłodzącej do styku „13"elektronicznego urządzenia sterującego (1);

- czujnika temperatury zasysanego powietrza(22), który jest połączony z masą podobnie, jakczujnik temperatury cieczy chłodzącej (21),i przesyła sygnały napięciowe proporcjonalnedo temperatury zasysanego powietrza do styku„31" elektronicznego urządzenia sterującego;

- sondy lambda (9), która jest połączonaz masą urządzenia sterującego poprzez styk„12" i przesyła sygnały napięciowe informująceo zawartości tlenu w spalinach na styk „29"urządzenia sterującego (1), które to sygnały sąpodstawą do korygowania składu mieszankipaliwowo-powietrznej. Przewody łączące son-dę z urządzeniem sterującym są ekranowane.Elektroniczne urządzenie sterujące silnika (1)jest połączone z centralką sterującą blokadą sil-nika FIAT CODE (24) poprzez styk „7". Jest wy-posażone w funkcję samodiagnostyczną, którąmożna wykorzystać po podłączeniu testera dogniazda diagnostycznego (25). Złącze diagno-styczne otrzymuje sygnały ze styku „10" (liniaL) i styku „15" (linia K) elektronicznego urządze-nia sterującego silnika (1) i jest zmasowanez urządzeniem sterującym poprzez styk „16".Układ diagnostyczny elektronicznego urządze-nia sterującego silnika przesyła również sygna-ły do lampki kontrolnej systemu wtryskowo-za-płonowego umieszczonej w zestawie wskaźni-ków (26) poprzez styk „6" urządzenia sterujące-go. Zestaw wskaźników jest zasilany z wyłącz-nika zapłonu (2) przez obwód zabezpieczonybezpiecznikiem nr 22 (10 A), umieszczonymw skrzynce bezpieczników w tablicy rozdziel-czej (27, rys. 1.69 a, b, c).

Sterowanie silnika 899

Elektroniczne urządzenie sterujące systemuwtryskowo-zapłonowegoElektroniczne urządzenie sterujące jest umie-szczone w przedziale silnika (rys. 2.6) i przykrę-cone do wspornika, na którym zamontowanorównież zespół przekaźników i bezpiecznikówzasilania systemu wtryskowo-zapłonowegooraz czujnik ciśnienia bezwzględnego. Aby wy-montować elektroniczne urządzenie sterujące,należy odłączyć 35-stykowe złącze konektoro-we oraz odkręcić nakrętki mocujące przewódmasy i urządzenie.Na rysunku 2.7 przedstawiono schemat budo-wy złącza konektorowego elektronicznegourządzenia sterującego silnika z podaniem nu-merów identyfikujących styki.Numery identyfikujące styki są takie same, jaknumery styków urządzenia sterującego podanena rysunku 2.5.Elektroniczne urządzenie sterujące odbiera in-formacje (sygnały) o warunkach pracy silnika,analizuje je i za pomocą zaprogramowanychcharakterystyk steruje wtryskiem oraz chwilązaptonu. Rozpoznaje również niesprawnościczujników i urządzeń wykonawczych oraz ich

Rys. 2.6. Zamocowanie elektronicznego urządzeniasterującego w samochodzie z silnikiem 8991 - nakrętki mocujące, 2 - elektroniczne urządzeniesterujące, 3 - wspornik

obwodów i zamienia sygnały nieprawidłowe naprawidłowe, a w przypadku braku sygnału spo-wodowanego przerwą w obwodzie lub uszko-dzeniem czujnika przyjmuje wartość zastępczązaprogramowaną w pamięci urządzenia steru-jącego, zapewniając pracę silnika.Fakt zaistnienia niesprawności elementów ukła-du lub obwodów jest sygnalizowany świece-niem lampki kontrolnej w zestawie wskaźnikówi zapamiętywany w pamięci diagnostycznej. Popodłączeniu testera FIAT Lancia do gniazdadiagnostycznego możliwe jest wykrywanie i od-czytywanie zaistniałych niesprawności.Aby sprawdzić prawidłowość zasilania elektro-nicznego urządzenia sterującego silnika, należy

Rys. 2.7. Numery identyfikujące styki elektronicznegourządzenia sterującego w samochodach z silnikami899 i 1108I - sterowanie dopływem prądu do uzwojenia pierwotnegocewki zapłonowej, 2 - sterowanie dopływem prądu doregulatora prędkości obrotowej biegu jałowego,3 - zasilanie regulatora prędkości obrotowej biegujałowego, 4 - masa urządzenia sterującego połączonaz przekaźnikiem zasilającym, 5 - styk niewykorzystany,6 - sygnały do lampki kontrolnej systemu wtryskowo--zapłonowego, 7 - styk niewykorzystany, 8 - połączeniez obwodami klimatyzacji, 9 - styk niewykorzystany,10 - połączenie z gniazdem diagnostycznym (linia L),I1 - połączenie z czujnikiem położenia i prędkościobrotowej wału korbowego, 12 - połączenie z sondąlambda, 13 - połączenie z czujnikiem temperatury cieczychłodzącej, 14 - zasilanie czujnika położenia przepustnicyi czujnika ciśnienia bezwzględnego, 15 - połączeniez gniazdem diagnostycznym (linia K), 16 - połączeniez masą elektronicznego urządzenia sterującego i czujnikapołożenia przepustnicy, czujniki temperatury cieczychłodzącej i temperatury zasysanego powietrza, gniazdadiagnostycznego, 17 - masa urządzenia sterującego,18 - sterowanie zasilaniem wtryskiwacza, 19 - sterowaniedopływem prądu do uzwojenia pierwotnego cewkizapłonowej, 20, 21 - sterowanie zasilaniem regulatoraprędkości obrotowej biegu jałowego, 22 - sterowanieelektrozaworem sterującym przepływem par paliwa,23 - sygnał uruchamiający pompę paliwa przez przekaźnikzasilania urządzeń wykonawczych, 24 - sterowanieprzekaźnikiem sprężarki klimatyzatora, 25, 26, 27 - stykiniewykorzystane, 28 - połączenie z czujnikiem położeniai prędkości obrotowej wału korbowego, 29 - połączeniez sondą lambda, 30 - połączenie z czujnikiem położeniaprzepustnicy, 31 - połączenie z czujnikiem temperaturyzasysanego powietrza, 32 - połączenie z czujnikiemciśnienia bezwzględnego, 33 - styk niewykorzystany,34 - masa urządzenia sterującego, 35 - zasilanieelektronicznego urządzenia sterującego z przekaźnikazasilającego

77

wymontować 35-stykowe złącze konektorowe,odnaleźć styk „26" w złączu i sprawdzić multi-metrem (łącząc multimetr z masą) występowa-nie na złączu „26" napięcia. Napięcie to powin-no być równe napięciu akumulatora przy wy-łączniku zapłonu w położeniu „MAR".W przypadku braku lub niezgodności napięcianiesprawności należy szukać w połączeniachkonektorowych, bezpieczniku nr 33 oraz wy-łączniku zapłonu w obwodzie zasilającym urzą-dzenie sterujące od wyłącznika zapłonu.Nie należy nigdy wymieniać elektronicznegourządzenia sterującego systemu wtryskowo-za-płonowego zanim nie zostaną sprawdzonewszystkie obwody, czujniki i urządzenia wyko-nawcze, współpracujące i podłączone do urzą-dzenia sterującego.Nowo zamontowane urządzenie sterujące przypierwszej próbie uruchomienia silnika trwale zapa-miętuje kod blokady silnika FIAT CODE. Jeżeli potakiej czynności okaże się, że przyczyna nie-sprawności sterowania silnika leży poza urządze-niem sterującym, zostanie ono bezpowrotniezmarnowane, gdyż nie będzie można użyć go po-wtórnie do zamontowania w innym samochodzie.

Połączenia z masą i bezpiecznikiPołączenie z masą i bezpieczniki zabezpiecza-jące system wtryskowo-zapłonowy omówionow rozdziale 1.3.5. Połączenia z masą powinnybyć czyste i pewne, a śruby mocujące połączeńdokręcone właściwym momentem.

Rys. 2.8. Umiejscowienie elektronicznego urządzeniasterującego systemu wtryskowo-zapłonowego,przekaźników zasilających oraz czujnika ciśnieniabezwzględnego w samochodzie z silnikiem 8991 - czujnik ciśnienia bezwzględnego, 2 - przekaźnikizasilające, 3 - elektroniczne urządzenie sterujące

78

PrzekaźnikiPrzekaźniki zasilania elektronicznego urządze-nia sterującego oraz zasilania urządzeń wyko-nawczych są usytuowane w przedziale silnikai umocowane na wsporniku, na którym jestumieszczone także elektroniczne urządzeniesterujące oraz czujnik ciśnienia bezwzględnego(rys. 2.8).Dostęp do przekaźników uzyskuje się po zdję-lciu pokrywki, pod którą są również umieszczę-1ne dwa bezpieczniki.Przekaźnik czarny jest to przekaźnik zasilania|elektronicznego urządzenia sterującego (5, rys.2.5), a przekaźnik czerwony to przekaźnik zasi-lania urządzeń wykonawczych (13, rys. 2.5),Przekaźniki można wymontować wyciągając jedo góry. Po wymontowaniu przekaźników uzy-skuje się dostęp do złącz konektorowych prze-kaźników sterujących (rys. 2.9).Aby sprawdzić prawidłowość zasilania systemuwtryskowo-zapłonowego, należy:• sprawdzić napięcie na styku „30" złącz ko-

nektorowych obu przekaźników, które powinno lbyć zgodne z napięciem akumulatora (12 V) jprzy kluczyku wyłącznika zapłonu w położę-1niach „MAR" i „STOP";• sprawdzić napięcie na styku „86" złącza ko-lnektorowego przekaźnika zasilania elektronicz-lnego urządzenia sterującego (czarnego), którepowinno być zgodne z napięciem akumulatora j(12 V) przy kluczyku wyłącznika zapłonu w po-łożeniach „MAR" i „STOP";• sprawdzić napięcie na styku „85" złącza ko-nektorowego przekaźnika zasilania urządzeń wy-konawczych (czerwonego), które powinno byćzgodne z napięciem akumulatora (12 V) przy klu-czyku wyłącznika zapłonu w położeniu „MAR";• sprawdzić napięcie na styku „86" złącza ko-nektorowego urządzeń wykonawczych (czerwo-

Rys. 2.9. Widok zfącz konektorowych przekaźnikówzasilających po wymontowaniu przekaźnikóww silniku 8991 - ztącza konektorowe, 2 - bezpieczniki

go urządze-dzeń wyko-ziale silnikaktórym jesturządzeniewzględnego

się po zdję-umieszczo-

k zasilania390 (5, rys.;aźnik zasi-

rys. 2.5).ciągając jelików uży-tych prze-

a systemu

1 złącz ko-3 powinno>ra (12 V)N położe-

zfącza ko-ektronicz-go), którejmulatora>nu w po-

:tącza ko-jdzeń wy-'inno byćprzy klu-„MAR";fącza ko-(czerwo-

Sterowanie silnika 899

ków

fiys. 2.10. Schemat złącz konektorowych przekaźników zasilaniaa-przekaźnik elektronicznego urządzenia sterującego (czarny), b - przekaźnik urządzeń wykonawczych (czerwony)

nego), które powinno być w przybliżeniu zgod-ne z napięciem akumulatora (12 V) przy kluczy-ku wyłącznika zapłonu w położeniu „MAR".Schematy złącz konektorowych z oznaczeniemnumerów styków podano na rysunku 2.10.Napięcie należy mierzyć multimetrem, podłą-czając go do styku i dowolnego najbliższegopunktu masy (rys. 2.11).Przyczyny braku właściwego napięcia na wy-mienionych stykach należy szukać w bezpiecz-nikach nr 32 i 33 (rozdz. 1.3.5, tabl. 1-14), niewła-ściwym połączeniu wyłącznika zapłonu oraz ko-nektorach wiązki przewodów.

Czujnik położenia i prędkości obrotowejwału korbowegoZadaniem tego czujnika (18, rys. 2.4 i 2.5) jestrozpoznanie prędkości obrotowej wału korbo-wego silnika oraz GMP tłoków. Na podstawie

flys. 2.11. Sposób podłączenia multimetru do pomiarunapifc/a zasilania systemu wtryskowo-zapfonowego

sygnałów przesyłanych z czujnika elektronicz-ne urządzenie sterujące:

- ustala i koryguje czasy wtrysku i kąt wyprze-dzenia zapłonu na zimnym silniku;

- odcina dopływ paliwa przy zmniejszaniuprędkości obrotowej silnika oraz przywraca za-silanie przed osiągnięciem przez silnik prędko-ści obrotowej wału korbowego w zależności odtemperatury cieczy chłodzącej i temperatury za-sysanego powietrza;

- ogranicza nadmierny wzrost prędkościobrotowej silnika, korygując czasy wtrysku i kątwyprzedzenia zapłonu;

- steruje włączeniem i wyłączeniem pompypaliwa;

- koryguje czas wtrysku i kąt wyprzedzeniazapłonu podczas normalnej pracy silnika.Jest to czujnik indukcyjny, zamocowany do ka-dłuba silnika naprzeciw koła zębatego umie-szczonego na kole pasowym wału korbowego.Działa na zasadzie zmiany pola magnetyczne-go wytwarzanego przez przejście przed czujni-kiem zębów i szczeliny powstałej wskutek bra-ku zębów na kole. Częstotliwość i amplitudanapięcia wytworzonego jest odpowiednia doprędkości obrotowej silnika.Schemat działania czujnika przedstawiono narysunku 2.12, a jego budowę na rysunku 2.13.Aby wymontować czujnik, należy odłączyć złą-cze konektorowe, podnieść samochód, odkręcićśruby mocujące i wyjąć czujnik razem z wcze-śniej odłączonym przewodem. Po zamontowa-niu czujnika szczelina między kołem zębatyma czujnikiem powinna wynosić 0,4 do 1 mm.Aby sprawdzić czujnik, należy zmierzyć rezy-stancję na czujniku wymontowanym. Jeżeliczujnik nie jest wymontowany, jego rezystancja

79

Silniki

Rys. 2.12. Schemat działania czujnika położeniai prędkości obrotowej wału korbowego1 - wykres zmian napięcia indukowanego, 2 - wykreszmian napięcia podczas przejścia przez szczelinęmiędzyzębną, 4 - koło zębate z 58 zębami i szczelinąprzez dwa zęby

Rys. 2.73. Schemat budowy czujnika położeniai prędkości obrotowej wału korbowego1 - magnes stały czujnika, 2 - korpus czujnika,3 - uzwojenie, 4 - koło zębate z 58 zębami i przerwąprzez dwa zęby, 5 - rdzeń magnetyczny

może być mierzona między stykami „28" i „11"złącza konektorowego zdjętego z elektronicz-nego urządzenia sterującego (rys. 2.14).W prawidłowo działającym czujniku rezystancjamierzona w temperaturze +20°C powinna wy-nosić 578 do 782 Q.

Obudowa przepustnicyObudowa przepustnicy (rys. 2.15) jest opróczelektronicznego urządzenia sterującego naj-istotniejszym elementem systemu wtryskowo--zapłonowego. W obudowie jest zamontowanawiększość elementów tego systemu.

80

Rys. 2.14. Schemat do sprawdzenia zasilania urządzeniasterującego (12 V), rezystancji czujnika położeniai prędkości obrotowej wału korbowego (578-782 Q)

Rys. 2.15. Widok obudowy przepustnicy1 - czujnik położenia przepustnicy, 2 - regulator prędkościobrotowej biegu jałowego, 3 - wtryskiwacz paliwa,4 - regulator ciśnienia paliwa, 5 - czujnik temperaturyzasysanego powietrza

Czujnik położenia przepustnicyCzujnik ten (20, rys. 2.4 i 2.5) jest zamontowanyna obudowie przepustnicy (1, rys. 2.15). Składasię z potencjometru, którego ramię jest połą-czone z osią przepustnicy. Czujnik jest zasilanynapięciem 5 V ze styku „14" elektronicznegourządzenia sterującego i połączony z masą te-go urządzenia przez styk „16".Sygnały napięcia proporcjonalne do kąta otwar-cia przepustnicy są przesyłane do elektronicz-nego urządzenia sterującego przez styk „30"!urządzenia sterującego.Na podstawie sygnałów z czujnika elektroniczneurządzenie sterujące steruje czasem wtryskui kątem wyprzedzenia zapłonu i uwzględnia przyjtym sterowaniu informacje o składzie mieszanki jpaliwowo-powietrznej pochodzące z sondy jlambda.Na rysunku 2.16 przedstawiono schemat podlą- jczenia czujnika do pomiaru rezystancji czujnika.Aby sprawdzić rezystancję czujnika, należy:• odłączyć zacisk ujemny akumulatora,• odłączyć złącze konektorowe czujnika poło-żenia przepustnicy na obudowie przepustnicy,

Sterowanie silnika 899

Silniki

Wtryskiwacz paliwaWtryskiwacz paliwa (12, rys. 2.4 i 2.5) jest umie-szczony w centralnej części obudowy przepust-nicy (3, rys. 2.15). Zasilanie wtryskiwacza pali-wem jest regulowane przez regulator ciśnienio-wy wbudowany w obudowę przepustnicy (rys.2.21). Regulator zapewnia utrzymywanie ciśnie-nia paliwa dostarczanego do wtryskiwacza nastałym poziomie (0,1 MPa ± 0,02). State ciśnie-nie paliwa dostarczanego do wtryskiwacza po-woduje, że jedynym parametrem wpływającymna ilość wtryśniętej dawki paliwa jest czas otwar-cia wtryskiwacza. Wtryskiwacz jest sterowanyprzez elektroniczne urządzenie sterujące, otwie-rając go dwa razy na jeden obrót wału korbowe-go silnika i zasilając kolejno wszystkie cztery cy-lindry. Sygnały sterujące wtryskiwaczem pocho-dzą ze styku „18" elektronicznego urządzeniasterującego. Zakres czasów wtrysku w zależno-ści od obciążenia i warunków pracy silnika wy-nosi od 1,5 do 3,5 milisekundy.Zasilanie elektryczne wtryskiwacza paliwa po-chodzi ze styku „87" przekaźnika zasilania urzą-dzeń wykonawczych.Obudowa wtryskiwacza jest wykonana ze stalinierdzewnej odpornej na zanieczyszczeniaznajdujące się w paliwie (woda, alkohole).

Rys. 2.20. Budowa wtryskiwacza paliwa1 - obudowa ztącza konektorowego, 2 - uzwojenieelektromagnesu, 3 - kanat odprowadzający nadmiarpaliwa, 4 - zawór iglicowy, 5 - kanat doprowadzającypaliwo, 6 - sprężyna powrotna, 7 - obudowa wtryskiwaczapaliwa, E - połączenie ze stykiem „18" elektronicznegourządzenia sterującego, P - połączenie ze stykiem „87"przekaźnika zasilania urządzeń wykonawczych

82

Budowę wtryskiwacza pokazano na rysun-ku 2.20.Podstawowymi elementami wtryskiwacza są:iglicowy zawór stożkowy (4) sterowany elektro-magnesem (2) i sprężyna powrotna (6).W położeniu zamkniętym wtryskiwacza iglicowyzawór stożkowy dociskany jest do dyszy wtry-skiwacza i powoduje szczelne zamknięcie dy-szy. Po wzbudzeniu uzwojenia elektromagnesu(2) zawór iglicowy zostaje uniesiony, ściskającsprężynę (6), co powoduje otwarcie dysz wtry-skiwacza i wtrysk paliwa.Zestawienie podstawowych danych wtryskiwa-cza podano w tablicy 2-6.

Podstawowe parametrywtryskiwacza paliwa Tablica 2-6

Parametr

Maksymalna częstotliwośćsygnałów sterujących ze styku„1 8" elektronicznegourządzenia sterującego przy6000 obr/min (Hz)

Zakres czasów wtrysku (ms)

Wydajność statyczna Qs

(cm3/min)

Wydajność dynamiczna Qd

(cm3/min)

Zakres temperatury pracy (°C)

Zakres napięcia zasilającegoz styku „87" przekaźnikaurządzeń wykonawczych (V)

Rezystancja wewnętrznawtryskiwacza paliwa (Q)

Wartość

200

1,5 do 3,5

465

103

6 do 16

1,75

Rys. 2.21. Budowa regulatora ciśnienia paliwa1 - śruba do regulacji ciśnienia (regulacja tylko fabrycznaj2 - sprężyna, 3 - membrana, 4 - przestrzeń tłoczeniapaliwa do wtryskiwacza paliwa, 5 - sprężyna, 6 - zawór Jiglicowy, 7 - przewód powrotu paliwa do zbiornika

Sterowanie silnika 899

Rys. 2.22. Schemat połączeń czujnika temperaturyzasysanego powietrza1 - czujnik temperatury zasysanego powietrza, 2 - złączekonektorowe wiązki przewodów, „16" i „31" - numeryzacisków elektronicznego urządzenia sterującego

Sprawdzenie wtryskiwacza polega na spraw-dzeniu jego rezystancji wewnętrznej, któraw temperaturze +20°C powinna wynosić 1,66P01,84 fl.Wtryskiwacz niespełniający powyższych wyma-gań należy wymienić na nowy.Budowę regulatora ciśnienia przedstawiono narysunku 2.21.

Czujnik temperatury zasysanego powietrzaCzujnik temperatury zasysanego powietrza (22,rys. 2.4 i 2.5) jest umieszczony w obudowieprzepustnicy. W obudowie czujnika znajduje sięspecjalny rezystor termistorowy, którego rezy-stancja zmienia się odwrotnie proporcjonalniedo temperatury. Czujnik jest połączony z masąelektronicznego urządzenia sterującego przezstyk „16" oraz ze stykiem „31", przez który wy-syła sygnały w wysokości odwrotnie proporcjo-nalnej do temperatury zasysanego powietrza.Aby sprawdzić czujnik, należy zmierzyć jego re-zystancję, podłączając multimetr do jego sty-ków (rys. 2.22). Zmierzona rezystancja w tem-peraturze +25°C powinna wynosić 2850 do3150 Q.

Czujnik temperatury cieczy chłodzącejCzujnik temperatury cieczy chłodzącej (21, rysu-nek 2.4 i 2.5) jest umieszczony na termostacie(rys. 2.23).W obudowie czujnika znajduje się rezystor ter-mistorowy, którego rezystancja zmienia się od-wrotnie proporcjonalnie do temperatury. Czuj-nik jest połączony z masą urządzenia sterujące-go przez styk „16". Drugi styk czujnika jest po-łączony ze stykiem „13" elektronicznego urzą-

Rys. 2.23. Umiejscowienie czujnika temperatury cieczychłodzącej(strzatka wskazuje czujnik)

Rys. 2.24. Czujnik temperatury cieczy chłodzącej (1)ze złączem konektorowym (2)

dzenia sterującego, przez który wysyła sygnałyodwrotnie proporcjonalne do temperatury cie-czy chłodzącej.W celu sprawdzenia czujnika należy zmierzyćjego rezystancję wewnętrzną, która mierzonaw temperaturze +20°C powinna wynosić 2400do 2600 Q.

Elektryczna pompa paliwaElektryczna pompa paliwa (8, rys. 2.4 i 2.5) jestumieszczona w zbiorniku paliwa. Aby uzyskaćdostęp do pompy, należy obrócić poduszki sie-dzeń tylnych do położenia pionowego i wymon-tować pokrywę pompy paliwa, wykręcającwkręty mocujące.Widok pompy paliwa po wymontowaniu pokry-wy przedstawiono na rysunku 2.25.Aby wymontować pompę ze zbiornika, należy:• odłączyć złącze konektorowe pompy paliwai czujnika poziomu paliwa;• odłączyć przewód zasilający paliwa od

złączki;

83

Silniki

Rys. 2.25. Widok pompy paliwa po wymontowaniupokrywy

Rys. 2.26. Pompa paliwa z czujnikiempoziomu paliwa

• odłączyć przewód powrotny paliwa odzłączki;• odkręcić nakrętki mocujące kompletnąpompę paliwa w otworze zbiornika paliwa;• odkręcić pierścień mocujący pompę paliwa;• wyjąć kompletną pompę paliwa z czujni-kiem poziomu paliwa, podważając krawędźpompy wkrętakiem.Elektryczna pompa paliwa jest pompą turbino-wą, z wirnikiem wykonanym z tworzywa sztucz-nego. Wewnątrz pompy znajduje się zawórzwrotny i zawór przelewowy, które pozwalająutrzymywać ciśnienie paliwa na poziomie0,26 MPa (rys. 2.27).

84

Rys. 2.27. Przekrój poprzeczny lpompy paliwa

3 1 - złącze konektorowe, 2 - zawJzwrotny, 3 - zawór przelewowy |

Rys. 2.28. Umiejscowienie filtra paliwa

Pompa paliwa zasilana jest ze styku „23" eletronicznego urządzenia sterującego poprzeiprzekaźnik zasilania urządzeń wykonawczz jego styku „87". Przekręcenie kluczykałącznika zapłonu w położenie „MAR" powodujwłączenie pompy na ok. 15 sekund, astępnie jej wyłączenie. Pompa otrzymujjciśnienie w sposób ciągły po uruchomieniu inika.Pompa wyłącza się, gdy zmaleje prędkoobrotowa silnika lub silnik się zatrzyma.Aby sprawdzić, czy pompa paliwa jest zasilaprawidłowo, należy zmierzyć napięcie mięstykiem „2" złącza konektorowego pompy palwa, które przy włączonym kluczyku wyłącznikzapłonu w położeniu „MAR" powinno pojąsię na 15 sekund w wysokości napięcia akurn^latora, to jest 12 V.W przypadku gdy napięcie wynosi zero, pr;czyny braku zasilania pompy należy szuk

Sterowanie silnika 899

w prawidłowości połączeń złączek w wiązkachprzewodów oraz sprawdzić bezpiecznik nr 32.Sprawdzenie prawidłowości ciśnienia paliwawytwarzanego przez pompę paliwa opisanow rozdziale 2.5.1.

Wyłącznik bezwładnościowy pompy paliwaWyłącznik bezwładnościowy (14, rys. 2.5) jestumieszczony pod tablicą rozdzielczą w częściśrodkowej.Aby wymontować wyłącznik bezwładnościowy,należy:• wymontować osłonę wyłącznika bezwład-nościowego;• odłączyć złącze konektorowe;• wykręcić dwa wkręty mocujące wyłącznikdo specjalnego wspornika.Wyłącznik bezwładnościowy odcina połączeniei masą elektrycznej pompy paliwa, a w konse-kwencji tego przerywa zasilanie układu w paliwo.Podstawowym elementem wyłącznika bezwład-nościowego jest stalowa kulka (1) ułożonaw specjalnym gnieździe stożkowym (2) i utrzy-mywana w tym gnieździe dzięki sile przyciąganiamagnesu umieszczonego pod kulką (rys. 2.29).W przypadku wystąpienia opóźnienia spowo-dowanego zderzeniem samochodu kulka wsku-tek swojej bezwładności pokonuje siłę przycią-gania magnesu i podnosi się do góry dzięki po-chyleniu gniazda stożkowego, w którym byłaumieszczona.Nad kulką znajduje się specjalny mechanizm za-padkowy (3) połączony z wyłącznikiem elek-trycznym. Normalnie wyłącznik jest zamknięty.Wskutek uderzenia kulką mechanizm otwierawyłącznik elektryczny i utrzymuje go w położe-niu otwartym, powodując przerwę w obwodziełączącym pompę paliwa z masą. Aby zamknąćwyłącznik i przywrócić połączenie pompy paliwai masą, należy nacisnąć w dół przycisk wyłącz-nika znajdujący się pod elastyczną osłoną (4).

Rys. 2.29. Schemat budowy wyłącznikabezwładnościowego1 - kulka stalowa, 2 - gniazdo stożkowe kulki,3-mechanizm zapadkowy, 4 - ostona elastyczna

Wyłącznik powinno się włączać po sprawdze-niu szczelności wszystkich połączeń i przewo-dów układu zasilania paliwem.

Cewki zaptonoweCewki zapłonowe (11, rys. 2.4 i 2.5) zamocowa-ne są na specjalnym wsporniku i przykręconedo silnika od strony filtra powietrza (rys. 2.30).Dostęp do cewek zapłonowych uzyskuje się powymontowaniu pokrywy filtra powietrza razemz przewodami.Aby wymontować cewki zapłonowe, należy:• odłączyć od cewek przewody świec zapło-nowych;• odłączyć przymocowany do wspornika ce-

wek przewód cieczy chłodzącej nagrzewnicy;• odkręcić trzy śruby mocujące wspornik ce-

wek zapłonowych;• odłączyć złącza konektorowe zasilającecewki zapłonowe oraz wymontować cewki za-płonowe ze wspornikiem.Schemat połączenia cewek zapłonowych przed-stawiono na rysunku 2.31.

Rys. 2.30. Umiejscowienie cewek zapłonowychw samochodzie z silnikiem 899

85

Silniki

Rys. 2.32. Czujnik ciśnienia bezwzględnegoa - schemat budowy i podłączenia, b - charakterystyka zmian napięcia w zależności od ciśnienia

Cewki zapłonowe są zasilane przez 2-stykowezłącze konektorowe ze styku „87" przekaźnikazasilania urządzeń wykonawczych po przekrę-ceniu wyłącznika zapłonu w położeniu „MAR".Przerwa w obwodzie pierwotnym cewek zapło-nowych następuje przy odpowiednim kącie wy-przedzenia zapłonu, optymalnym z uwagi nawarunki pracy silnika, i jest sterowana przezelektroniczne urządzenie sterujące ze styków„1" i „19" urządzenia sterującego. Sprawdzeniecewek zapłonowych polega na pomiarze rezy-stancji obwodu pierwotnego i wtórnego cewekzapłonowych. Rezystancja uzwojenia pierwot-nego mierzona między stykami zasilającymicewkę powinna wynosić 495 do 605 Q. Rezy-stancja uzwojenia wtórnego mierzona międzystykami wysokiego napięcia powinna wynosić6600 do 8140 Q.

Czujnik ciśnienia bezwzględnegoCzujnik ciśnienia bezwzględnego (19, rys. 2.4i 2.5) jest umieszczony na specjalnym wsporni-ku w przedziale silnika obok przekaźników zasi-lających (1, rys. 2.8). Zabudowany w obudowiez tworzywa sztucznego składa się z membrany,na której jest umieszczony element opornościo-wy, stanowiący mostek Wheatsona. Membranaoddziela dwie komory, do jednej z komór pod-łączony jest przewód gumowy połączony z ko-lektorem dolotowym. Membrana ugina się w za-leżności od wartości ciśnienia atmosferyczne-go. Po uruchomieniu silnika w kolektorze dolo-towym wytwarza się podciśnienie, które powo-duje zmianę ugięcia membrany. Zmiana ugięciamembrany powoduje zmianę wartości rezystan-cji czujnika, a w konsekwencji zmianę napięcia

86

na wyjściu czujnika. Czujnik jest połączonyz urządzeniem sterującym systemu wtryskowe--zapłonowego za pomocą złącza konektorowe-go trójstykowego (rys. 2.32a).Wyłącznik jest zasilany napięciem 5 V ze styku„14" urządzenia sterującego, połączony z masąurządzenia przez styk „16" i wysyła sygnały na-pięciowe na styk „32", informujące o ciśnieniuzewnętrznym (atmosferycznym), a następnieo ciśnieniu w układzie dolotowym. Wykreszmian napięcia w zależności od ciśnieniaprzedstawiono na rysunku 2.32 b. Informacje teoraz informacje o temperaturze zasysanego po-jwietrzą są wykorzystywane do obliczenia gęsto-jści powietrza w zależności od obciążenia silni-1ka, co w konsekwencji pozwala na dokładne!określenie dawki paliwa.

Sonda lambdaSond lambda (9, rys. 2.4 i 2.5) jest to czujnikimierzący zawartość tlenu w spalinach.Usytuowanie sondy lambda pokazano na ryłsunku 2.33, a jej budowę - na rysunku 2.34.Aby wymontować sondę lambda, należy pod-lnieść samochód na podnośniku kolumnowymiodłączyć złącze konektorowe sondy i wykręcićlsondę. Rurka ceramiczna wykonana na bazieldwutlenku cyrkonu (1, rys. 2.34) jest pokryta!cienką warstwą platyny. Zewnętrzna powierzeninią rurki (przestrzeń A) styka się ze spalinami!a wewnętrzna powierzchnia (przestrzeni B)-lz powietrzem. W temperaturze powyżej300°C rurka staje się przewodnikiem jonów tlelnu. Wskutek różnej zawartości tlenu w przBstrzeniach (A) i (B) powstaje napięcie zależneod ilości tlenu znajdującego się w przestrzał

Sterowanie silnika 899

Rys. 2.33. Umiejscowienie sondy lambda w samochodziez silnikiem 899(strzałka wskazuje sondę)

Rys. 2.34. Budowa sondy lambda1 - rurka ceramiczna, 2 - ostona, 3 - obudowa,4 - opornik elektryczny, A , B - wyjaśnienie w tekście

(A). Napięcie to jest przesyłane na styki „29"i „12" elektronicznego urządzenia sterującegosystemu wtryskowo-zapłonowego i stanowipodstawę do korygowania czasów wtrysku tak,by silnik pracował przy ilości powietrza zasysa-nego równej ilości powietrza teoretycznie po-trzebnego do całkowitego spalenia mieszanki.Stosunek ilości powietrza zasysanego (QZj doilości powietrza teoretycznie potrzebnego docatkowitego spalenia mieszanki (0̂ nazywanyjest współczynnikiem A.

W zależności od składu chemicznego paliwa dospalenia 1 cząsteczki paliwa potrzeba od 14,7do 14,8 cząsteczki powietrza.Elektroniczne urządzenie sterujące systemuwtryskowo-zapłonowego jest zaprogramowanetak, aby sterując czasami wtrysku i ilością zasy-sanego powietrza utrzymać współczynnikl równy 1. W praktyce wynosi on od 0,980 do1,020.Na rysunku 2.35 przedstawiono wykres zależ-ności współczynnika lambda od wysokości na-pięcia powstałego w sondzie w zakresie mie-szanek ubogich i bogatych.

Rys. 2.35. Charakterystyka sondy lambda

Rys. 2.36. Schemat złącza konektorowego sondylambda ze schematem pomiaru rezystancji

W celu zapewnienia szybkiego osiągnięcia tem-peratury 300°C niezbędnej do prawidłowej pracysondy umieszczono w sondzie opornik elek-tryczny zasilany napięciem ze styku „87" przeka-źnika zasilania urządzeń wykonawczych przezobwód zabezpieczony bezpiecznikiem nr 34.Sonda lambda jest podłączona do układu zapomocą 4-stykowego złącza konektorowego(rys. 2.36).Sprawdzenie sondy lambda polega na spraw-dzeniu rezystancji wg schematu na rysunku2.36. Rezystancja między stykami „3" i „4" mie-rzona w temperaturze +20°C powinna wynosićod 2,4 do 4,3 Q, a między stykami „1" i „2" ok.5000 Q.

Elektrozawór sterujący przepływempar paliwaElektrozawór (10, rys. 2.4 i 2.5) jest zamontowa-ny bezpośrednio na pochłaniaczu par paliwa.Dostęp do elektrozaworu uzyskuje się po pod-niesieniu samochodu i wymontowaniu kołaoraz nadkola przedniego lewego.

87

Silniki

Rys. 2.37. Pochłaniaczi elektrozawór sterującyprzepływem par paliwa1 - pochłaniacz,2 - elektrozawór

nie spowodowafo istotnych zmian układu mie-szanki paliwowo-powietrznej.Styki elektrozaworu są połączone ze stykiem„87" przekaźnika zasilania urządzeń wykonaw-czych przez obwód zabezpieczony bezpieczni-kiem nr 34 oraz ze stykiem „22" urządzenia ste-rującego systemu wtryskowego, skąd przycho-dzą sygnały modulujące otwarcie elektrozaworu.Rezystancja wewnętrzna elektrozaworu sterują-cego przepływem par paliwa mierzona międzystykami powinna zawierać się w granicach od21,8 do 28,5 Q.

Złącze diagnostyczneZłącze diagnostyczne (25, rys. 2.4 i 2.5) znajdu-1je się w przedziale silnika obok elektronicznegourządzenia sterującego systemu wtryskowo-za-1pionowego (rys. 2.39).

Wymontowany elektrozawór pokazano na ry-sunku 2.37. Budowę elektrozaworu przedsta-wiono na rysunku 2.38.Zadaniem elektrozaworu jest regulowanie zapomocą elektronicznego urządzenia sterujące-go ilości par kierowanych do spalenia w silniku.Elektrozawór jest zawsze otwarty przy niepracu-jącym silniku. Po przekręceniu kluczyka wyłącz-nika zapłonu w położenie „MAR" elektrozawórsię zamyka.Elektroniczne urządzenie sterujące systemuwtryskowo-zapłonowego utrzymuje zamknięciepodczas rozruchu i na zimnym silniku, aby niespowodować nadmiernego wzbogacenia mie-szanki paliwowo-powietrznej.Podczas pracy silnika urządzenie sterująceprzesyła do elektrozaworu sygnały modulującejego otwarcie w takim zakresie, aby otwarcie

Rys. 2.38. Budowa elektrozaworu ze schematempomiaru rezystancji wewnętrznej1 - króciec wylotowy, 2 - rdzeń zaworu,3 - elektromagnes, 4 - sprężyna zamykająca,5 - złącze konektorowe, 6 - króciec wlotowy

Złącze umożliwia podłączenie urządzenia dia-gnostycznego FIAT Lancia do systemu wtrysko-wo-zapłonowego (rys. 2.40).Przeprowadzenie diagnostyki jest możliwe tylkoprzy użyciu odpowiedniego adaptera, w którymsą zakodowane dane specyficzne dla każdegotypu i wersji silnika. Tester jest urządzeniem uni-wersalnym, znormalizowanym do wszystkichsilników, natomiast adapter umożliwia diagno-zowanie konkretnego typu i wersji silnika.Po podłączeniu testera z odpowiednim adapte-rem odbywa się diagnozowanie przy pomocydwóch linii diagnostycznych:Linia diagnostyczna „K" połączona ze stykiem„15" elektronicznego urządzenia sterującegojest połączeniem dwukierunkowym.Linia diagnostyczna „L" połączona ze stykiem„10" elektronicznego urządzenia sterującego

Sterowanie silnika 899

Rys. 2.39. Umiejscowienie zfącza diagnostycznego(strzałka wskazuje złącze diagnostyczne)

j - , j

ft/s. 2.40. Tester FIAT Lancia podłączony do ztączadiagnostycznego systemu wtryskowo-zapfonowego1 -tester, 2 - zasilanie z akumulatora, 3 - złączediagnostyczne

jest połączeniem jednokierunkowym i umożli-wia tylko wysyłanie sygnałów do elektroniczne-go urządzenia sterującego systemu wtryskowo-zaptonowego.Tester FIAT Lancia wraz z adapterem umożliwia:- wyświetlenie niektórych parametrów pracysilnika;

- uzyskanie informacji o niesprawnościachelementów i połączeń systemu wtryskowo-za-plonowego;- prowadzenie testu „diagnoza aktywna".Więcej informacji na temat diagnozowania zapomocą testera podano w rozdziale 2.5 doty-

czącym kontroli, weryfikacji i naprawy przy silni-kach wmontowanych w samochód.

UKŁAD ZASILANIA PALIWEM

Układ zasilania paliwem składa się z następują-cych elementów:

- zbiornika paliwa;- przewodu wlewu paliwa do zbiornika z se-

paratorem par paliwa;- korka wlewu paliwa;- pompy paliwa umieszczonej w zbiorniku pa-

liwa z zaworem regulacji ciśnienia;- czujnika poziomu paliwa zblokowanego

z pompą paliwa;- filtra paliwa;- regulatora ciśnienia paliwa umieszczonego

w obudowie przepustnicy;- przewodów paliwa i złączek łączących

przewody.Rozmieszczenie elementów układu zasilaniapaliwem przedstawiono na rysunku 2.41 i 2.42.

Zbiornik paliwa

Zbiornik paliwa (1, rys. 2.41) jest zamontowanypoprzecznie pod podłogą w tylnej częścinadwozia.Aby wymontować zbiornik paliwa, należy:• odłączyć zacisk ujemny akumulatora i umie-

ścić samochód na podnośniku;• opróżnić zbiornik paliwa;• obrócić poduszki siedzeń tylnych do poło-

żenia pionowego;• wymontować pokrywę pompy paliwa, wy-kręcając wkręty mocujące;• odłączyć złącze konektorowe pompy paliwai czujnika poziomu paliwa;• odłączyć złączki przewodu zasilającegoi powrotnego paliwa (12, rys. 2.41);• wymontować koło tylne prawe oraz nadkolekoła tylnego prawego;• wymontować tylny tłumik wylotowy;• odłączyć złączki przewodów zbiornika pali-

wa od separatora par paliwa (2, rys. 2.42);• odłączyć przewód łączący skraplacz par pa-liwa z pochłaniaczem par paliwa (1, rys. 2.42);• odkręcić śruby mocujące filtr paliwa do

wspornika na zbiorniku par paliwa i odsunąć filtrpaliwa po odłączeniu złączki przewodu zasilają-cego (3, rys. 2.42.);• odłączyć końcówkę linki hamulca awaryjne-go od dźwigni koła tylnego prawego;• umieścić podnośnik hydrauliczny pod zbior-nikiem paliwa;• odkręcić śruby mocujące zbiornik paliwa

oraz wspornik zbiornika paliwa do nadwozia;• obniżyć nieco zbiornik paliwa, aby odłączyćprzewód przelewowy zbiornika paliwa;

89

Silniki

Rys. 2.41. Elementy układu zasilania paliwem w samochodzie z silnikiem 8991 - zbiornik paliwa, 2 - zespół wlewu paliwa, 3 - korek wlewu paliwa, 4 - przewód zasilający paliwa, 5 - przewód powrotnypaliwa, 6 - skraplacz par paliwa, 7 - zawór wielofunkcyjny, 8 - filtr paliwa, 9 - przewód przelewowy zbiornika paliwa,10 - pompa paliwa, 11 - wskaźnik poziomu paliwa, 12 - złączki przewodów zasilającego i powrotnego paliwa,13 - regulator ciśnienia paliwa w obudowie przepustnicy, 14 - wtryskiwacz paliwa

Rys. 2.42. Elementy układu zasilania paliwem widocznepo zdjęciu kota i nadkola w samochodzie z silnikiem 8991 - przewód łączący skraplacz par paliwa z pochłaniaczempar paliwa, 2 - złączki przewodów par paliwa doseparatora par paliwa, 3 - złączka przewodu zasilającegopaliwa przy filtrze paliwa, 4 - śruby mocujące filtr paliwa,5 - filtr paliwa

• obniżyć podnośnik hydrauliczny i wymonto-wać zbiornik paliwa razem z przewodem zasila-jącym, przewodami odprowadzającymi parypaliwa oraz pompą paliwa.Zbiornik paliwa po wymontowaniu przedstawio-no na rysunku 2.43.Aby zamontować zbiornik paliwa, należy wyko-nać czynności w odwrotnej kolejności do wy-montowania.

90

Rys. 2.43. Zbiornik paliwa po wymontowaniuz samochodu z silnikiem 899

Korek wlewu paliwaKorek wlewu paliwa wyposażony jest w dwa za-wory, umożliwiające przewietrzanie zbiornikapaliwa w przypadku wystąpienia podciśnieniaw zbiorniku i odprowadzenie par paliwa zezbiornika w przypadku uszkodzenia zaworywielofunkcyjnego.Przekrój korka wlewu paliwa przedstawiono narysunku 2.44.Przewietrzanie zbiornika paliwa następujew wyniku zadziałania podciśnienia na miseczkęzaworu (1, rys. 2.44) i pokonania oporu spręży-ny (2, rys. 2.44). Odprowadzenia par paliwa na-stępuje poprzez ugięcie miseczki (4, rys. 2.44),która pokonując opór sprężyny powodujeotwarcie otworu przelotowego.

Sterowanie silnika 899

:ewód powrotny;a paliwa,wa,

waniu

l jest w dwa za-ranie zbiornikaia podciśnieniapar paliwa ze

dzenia zaworu

odstawiono na

iwa następujeiia na miseczkęa oporu spręży-a par paliwa na-ki (4, rys. 2.44),yny powoduje

Rys. 2.44. Korek wlewu paliwa1 - miseczka zaworu przewietrzającego zbiornik paliwa,2 - sprężyna zaworu przewietrzającego, 3 - uszczelkazaworu odprowadzającego pary paliwa, 4 - miseczkazaworu odprowadzającego pary paliwa, 5 - sprężynazaworu odprowadzającego pary paliwa

Dane dotyczące pompy paliwa, czujnika pozio-mu paliwa, regulatora ciśnienia paliwa w obudo-wie przepustnicy oraz wyłącznika bezwładno-ściowego omówiono w części dotyczącej elek-tronicznego systemu wtryskowo-zapłonowego.

UKŁAD ZASILANIA POWIETRZEM

Uktad zasilania powietrzem składa się z nastę-pujących elementów:- filtra powietrza;- obudowy przepustnicy;- regulatora prędkości obrotowej biegu jało-wego;- czujnika temperatury zasysanego powietrza;- obudowy i przewodów doprowadzającychpowietrze.Elementy układu zasilania powietrzem przed-stawiono na rysunku 2.45.Aby uzyskać dostęp do elementów układu zasi-lania powietrzem, należy:- odłączyć zaczepy sprężyste mocujące po-krywę filtra powietrza;- odkręcić śruby mocujące wlot powietrza doobudowy przepustnicy;- odłączyć przewody recyrkulacji gazów po-chodzących z kadłuba silnika;- wymontować pokrywę filtra powietrza kom-pletną z przewodem i wlotem powietrza do obu-dowy przepustnicy (rys. 2.46).Dane dotyczące obudowy przepustnicy i umie-szczonego na niej regulatora prędkości obroto-wej biegu jałowego oraz czujnika temperaturyzasysanego powietrza zostały omówionew części dotyczącej elektronicznego systemuwtryskowo-zapłonowego.

Rys. 2.45. Elementy uktadu zasilania powietrzem(samochód z silnikiem 899)1 - filtr powietrza, 2 - korpus przepustnicy, 3 - regulatorprędkości obrotowej biegu jatowego, 4 - czujniktemperatury zasysanego powietrza, 5 - przewódzasysania chłodnego powietrza, 6 - przewód zasysaniapodgrzanego powietrza

Rys. 2.46. Kompletna pokrywa filtra powietrzaz przewodem i wlotem powietrza do przepustnicy(samochód z silnikiem 899)

UKŁAD WYLOTOWY, KONTROLI EMISJISPALIN, RECYRKULACJI GAZÓWl PAR PALIWA

Rozmieszczenie elementów układu wylotu spa-lin przedstawiono na rysunku 2.47.Rozmieszczenie elementów kontroli emisji spa-lin, układu recyrkulacji gazów pochodzącychz kadłuba silnika przedstawiono na rysunku2.48.Rozmieszczenie elementów układu zapobiega-jącego przed ulatnianiem się par paliwa przed-stawiono na rysunku 2.49.

KatalizatorKatalizator jest umieszczony w przedniej częściukładu wylotowego (4, rys. 2.47).Jest to metalowa puszka wykonana z blachy, nakońcu której znajdują się kołnierze umożliwiają-ce połączenie z układem wylotowym. Wewnątrzpuszki znajduje się ceramiczny monolit zbudo-wany jako przestrzenna siatka drobnych kanali-ków, przez które mogą być przedmuchiwane

91

S//n/W

Rys. 2.47. Rozmieszczenie elementów układu wylotu spalin(samochód z silnikiem 899)1 - kolektor wylotowy, 2 - część przednia rury wylotowej, 3 - sonda lambda, 4 - katalizator, 5 - część tylna rury wylotowejz ttumikiem

Rys. 2.48. Rozmieszczenie elementów kontroli emisji spalin i recyrkulacji gazów pochodzących z kadtuba silnika(samochód z silnikiem 899)1 - sonda lambda, 2 - katalizator, 3 - przewód recyrkulacji gazów pochodzących z kadtuba silnika

92

Sterowanie silnika 899

Rys. 2.49. Rozmieszczenie elementów układu zabezpieczającego przed ulatnianiem się par paliwa(samochód z silnikiem 899)1 -zawór wielofunkcyjny, 2 - pochłaniacz par paliwa, 3 - elektrozawór regulujący przepływ par paliwa

Rys. 2.50. Schemat reakcji chemicznych zachodzącychw katalizatorze

gazy. Materiał ceramiczny monolitu katalizatorajest pokryty cienką warstwą metali szlachet-nych: platyny, radu, palladu, dokładnie dobra-nych ilościowo w wyniku badań na etapie pro-jektowania układu wylotowego.W czasie pracy silnika sonda lambda powodujekorygowanie składu mieszanki paliwowo-po-wietrznej zapewniając, aby ilość zawartychw spalinach węglowodorów (HC) tlenku węgla(CO) i tlenków azotu (NOX) była jak najmniej-sza. Katalizator powoduje dalsze zmniejszenieilości tych składników do poziomu określonegow normach zanieczyszczeń.Zawarte w spalinach tlenek węgla, tlenek azotui niespalone węglowodory przepływając przezkanaliki katalizatora pokryte metalami szlachet-nymi wchodzą w reakcję chemiczną. Tlenekwęgla (CO) i węglowodory (HC) ulegają utlenie-niu, w wyniku czego powstaje dwutlenek węgla(C02) i para wodna (H2O). Tlenki azotu (NOX)w wyniku utleniania ulegają rozpadowi na tlen(02) i azot (N2).

Reakcje te zachodzą bardzo szybko dzięki me-talom szlachetnym, które są właściwymi katali-zatorami tego procesu chemicznego, procesten przyspieszając i nie biorąc w nim udziału.Dzięki umieszczeniu katalizatora blisko kolekto-ra wylotowego tuż za sondą lambda, monolitkatalityczny osiąga temperaturę 500°C do850°C. W tej temperaturze metale szlachetne sąnajbardziej skuteczne w procesie chemicznymjako katalizatory oraz wykazują dużą trwałość.Katalizator ulegnie natychmiastowemu bezpow-rotnemu zniszczeniu w przypadku zastosowa-nia w silniku benzyny z zawartością ołowiu.Innym czynnikiem powodującym zniszczeniekatalizatora jest występowanie nie spalonejmieszanki paliwa w gazach wylotowych. Aby dotego nie dopuścić nie należy przy pracującymsilniku odłączać zapłonu np. przez odłączeniejednej lub kilku świec zapłonowych lub przezodłączenie złącza konektorowego cewek zapło-nowych.

Zawór wielofunkcyjnyZawór jest umieszczony w górnej części skra-placza par paliwa (1, rys. 2.49). Spełnia nastę-pujące funkcje:

- zamyka się przy pełnym zbiorniku paliwa;- otwiera się, umożliwiając przepływ par pali-

wa do pochłaniacza par paliwa;

93

Silniki

Rys. 2.51. Budowa zaworu wielofunkcyjnego1 - kulka, 2 - pływak, 3 - obudowa zaworu, 4 - przepona,5 - płytka, 6 - sprężyna, 7 - miseczka, 8 - sprężyna,9 - otwór przelotowy, 10 - króciec łączący z pochłaniaczempar paliwa

- otwiera się w przypadku powstania podciśnie-nia w zbiorniku spowodowanego ubytkiem pali-wa, powodując przewietrzanie zbiornika paliwa;

- zamyka wypływ paliwa w przypadku prze-wrócenia się samochodu.Budowę zaworu wielofunkcyjnego przedstawiarysunek 2.51.Pływak (2) zamyka otwór przelotowy (9), odci-nając dopływ ciekłego paliwa do pochłaniaczapar paliwa przy pełnym zbiorniku, gdy pływakpodniesie się do góry.Kiedy ciśnienie par paliwa, działające na mi-seczkę (7) i przeponę (4) przekroczy wartość0,0038 MPa do 0,0053 MPa, pokona opór sprę-

Rys. 2.52. Budowa pochłaniacza par paliwa1 - wlot par paliwa z zaworu wielofunkcyjnego, 2 - wylotpar do elektrozaworu sterującego przepływem par paliwa,3 - zawór jednokierunkowy, 4 - granulki węgla aktywnego,5 - przegroda

94

żyny (6), powodując otwarcie szczeliny przelo-towej między przeponą a korpusem zaworu (3)i umożliwi przepływ par ze zbiornika do pochła-niacza par paliwa.Kiedy poziom paliwa w zbiorniku obniży się, wy-tworzy się w zbiorniku podciśnienie od O do0,0015 MPa, które działając na miseczkę (7)spowoduje ugięcie sprężyny (8) i miseczka (7)przesunie się w dół. Umożliwia to przewietrza-nie zbiornika powietrzem dopływającym przezszczelinę między płytką (5), miseczką (7) i kor-pusem zaworu (3).W przypadku przewrócenia się samochodu kul-ka (1) pod wpływem własnej masy naciska napływak (2), przesuwa go do otworu (9), odcina-jąc wpływ paliwa.

Pochłaniacz par paliwaPochłaniacz par paliwa jest umieszczonyw nadkolu przednim prawym. Dostęp do po-chłaniacza par paliwa uzyskuje się po podnie-sieniu prawej strony samochodu i wymontowa-niu koła oraz nadkola przedniego prawego. Ele-mentem filtrującym są granulki węgla aktywne-go, które absorbują pary paliwa dochodzące zezbiornika. Schemat budowy pochłaniacza parpaliwa przedstawiono na rysunku 2.52.Pokazany na rysunku zawór jednokierunkowyumożliwia dopływ powietrza zewnętrznego, po-wodując przepłukiwanie granulek węgla pod-czas zasysania par paliwa.Dane dotyczące sondy lambda i elektrozaworusterującego przepływem par paliwa zostałyprzedstawione w części dotyczącej elektronicz-nego systemu wtryskowo-zapłonowego.

2.2.2. Silnik 1108

SYSTEM WTRYSKOWO-ZAPŁONOWYRozmieszczenie elementów elektronicznegosystemu sterowania wtryskowo-zapłonowegow samochodzie przedstawiono na rysunku 2.53,Porównując schematy przedstawione na rysun-kach 2.3 i 2.53 widać różnicę w rozmieszczeniuelementów sterowania w związku ze zmianąsilnika.Rozmieszczenie elementów elektronicznegosterowania systemu wtryskowo-zapłonowegow przedziale silnika w sposób porównawczy dlasilników 899 i 1108 przedstawiono na rysunku2.54a i b. Schematy sterowania i schemat elek-tryczny są jednakowe dla silników 899 i 1108,dlatego podany w rozdziale 2.1 opis działaniasystemu wtryskowo-zapłonowego przedstawio-ny dla silnika 899 odnosi się również w całoścido silnika 1108.

Sterowanie silnika 1108

Rys. 2.53. Rozmieszczenie elementów elektronicznego systemu wtryskowo-zapfonowego w samochodzie z silnikiem1108 (bez klimatyzacji)1 - elektroniczne urządzenie sterujące systemu wtryskowo-zapłonowego, 2 - wyłącznik zapłonu, 3 - zespół bezpiecznikówi przekaźników w przedziale silnika, 4 - połączenie z masą na silniku, 5 - przekaźnik zasilania urządzenia sterującego,7-skrzynka bezpieczników w przedziale silnika, 8 - elektryczna pompa paliwa, 9 - sonda lambda, 10 - elektrozawórsterujący przepływem par paliwa, 11 - cewki zapłonowe, 12 - wtryskiwacz paliwa, 13 - przekaźnik zasilania urządzeńwykonawczych, 14 - wyłącznik bezwładnościowy, 16 - złącze przedniej wiązki przewodów/wiązki przewodów silnika,17-złącze przedniej wiązki przewodów/wiązki przewodów tablicy rozdzielczej, 18 - czujnik położenia i prędkości obrotowejwału korbowego, 19 - czujnik ciśnienia bezwzględnego, 20 - czujnik położenia przepustnicy, 21 - czujnik temperatury cieczychłodzącej, 22 - czujnik temperatury zasysanego powietrza, 23 - regulator prędkości obrotowej biegu jatowego, 25 - złączediagnostyczne, 26 - lampka kontrolna systemu wtryskowo-zaptonowego, 27 - skrzynka bezpieczników tablicy rozdzielczej,41 - połączenie z masą, 52 - połączenie z masą elektronicznego urządzenia sterującego

Elektroniczne urządzenie sterujące systemuwtryskowo-zapłonowegoWszystkie wskazówki dotyczące usytuowania,wymontowania i działania elektronicznego urzą-dzenia sterującego podane w rozdziale 2.2.1 dlasilnika 899 odnoszą się również do silnika 1108.

Połączenia z masą i bezpiecznikiPołączenia z masą i bezpieczniki zabezpiecza-jące system wtryskowo-zapłonowy omówionow rozdziale 1.3.5.

PrzekaźnikiWszystkie wskazówki dotyczące umieszczenia,dostępu do przekaźników i zasilania podanedla silnika 899 w rozdziale 2.2.1 odnoszą sięrównież do silnika 1108.

Czujnik położenia i prędkości obrotowejwału korbowegoWskazówki dotyczące umieszczenia i zasadydziałania czujnika (8, rys. 2.4 i 2.5) podane dlasilnika 899 w rozdziale 2.2.1 odnoszą się rów-nież do silnika 1108. Rezystancja mierzonawtemperaturze 20°C między stykami „28" i „11"

złącza konektorowego zdjętego z urządzeniasterującego systemu wtryskowo-zapłonowego(wg rys. 2.14) powinna wynosić 575 do 750 W.Czujnik położenia przepustnicy (20, rys. 2.4i 2.5)Regulator biegu jałowego (23, rys. 2.4 i 2.5)Wtryskiwacz paliwa (12, rys. 2.4 i 2.5)Czujnik temperatury zasysanego powietrza(22, rys. 2.4 i 2.5)Czujnik temperatury cieczy chłodzącej (21,rys. 2.4 i 2.5)Czujnik ciśnienia bezwzględnego (19, rys. 2.4i 2.5)Wszystkie wskazówki dotyczące usytuowania,dostępu, zasad działania i sprawdzania wymie-nionych urządzeń podane dla silnika 899 w roz-dziale 2.2.1 odnoszą się również do silnika1108.Elektryczna pompa paliwa (9, rys. 2.4 i 2.5)Wyłącznik bezwładnościowy (14, rys. 2.5)Wszystkie dane dotyczące wymienionych ele-mentów układu zasilania paliwem podane dlasilnika 899 w rozdziale 2.2\1 odnoszą się rów-nież do silnika 1108.

95

IŁ-Silniki

Rys. 2.54. Widok elementówsystemu wtryskowo--zaptonowego rozmieszczonychw przedziale silnikaa-silnik 899, b - silnik 11081 - elektroniczne urządzeniesterujące systemu wtryskowo--zaptonowego, 5 - przekaźnikzasilania elektronicznegourządzenia sterującego,12 - wtryskiwacz paliwa,13 - przekaźnik zasilania urządzeńwykonawczych, 19 - czujnikciśnienia bezwzględnego,20 - czujnik położeniaprzepustnicy, 21 - czujniktemperatury cieczy chłodzącej,22 - czujnik temperatury zasysanegopowietrza, 23 - regulator prędkościobrotowej biegu jałowego, 25 -złącze diagnostyczne, 29 - wiązkaprzewodów systemu wtryskowo--zapłonowego

Cewki zapłonowe (11, rys. 2.4 i 2.5)Cewki zapłonowe są takie same i podobnieumieszczone, jak w silniku 899. Dostęp do ce-wek uzyskuje się po wymontowaniu przewo-dów wlotu powietrza do filtra.Sonda lambda (9,rys. 2.4 i 2.5)Umiejscowienie sondy lambda przedstawionona rysunku 2.55. Zasada dziatania, charaktery-styki oraz sposób sprawdzania sondy w samo-chodzie T. silnikiem 1108 są takie same, jakw samochodzie z silnikiem 899.Elektrozawór sterujący przepływem par pali-wa (10, rys. 2.4 i 2.5)Wskazówki dotyczące wymontowania, budowy,zasad działania i sprawdzania podane dla silni-ka 899 w rozdziale 2.2.1 odnoszą się równieżdo samochodu z silnikiem 1108.

Rys. 2.55. Umiejscowienie sondy lambdaw samochodzie z silnikiem 1108(strzałka wskazuje sondę lambda)

96

Sterowanie silnika 1108

Złącze diagnostyczne (25, rys. 2.4 i 2.5)Umiejscowienie i ogólne zasady posługiwaniasię złączem diagnostycznym podane w rozdzia-le 2.2.1 dla silnika 899 odnoszą się również dosamochodu z silnikiem 1108.

UKŁAD ZASILANIA PALIWEM

Rozmieszczenie elementów układu zasilaniapaliwem przedstawiono na rysunku 2.56.Wskazówki dotyczące wymontowania i zamon-towania zbiornika paliwa podane w rozdziale2.2.1 dla silnika 899 odnoszą się również do sa-mochodu z silnikiem 1108.Wskazówki dotyczące budowy i funkcjonowa-nia korka wlewu paliwa podane w rozdziale2.2.1 dla silnika 899 odnoszą się również do sil-nika 1108.Dane dotyczące pompy paliwa, czujnika pozio-mu paliwa, regulatora ciśnienia paliwa w obu-dowie przepustnicy oraz wyłącznika bezwład-nościowego zostały przedstawione w częścidotyczącej elektronicznego systemu wtrysko-wo-zaptonowego.

10

UKŁAD ZASILANIA POWIETRZEMUkład zasilania powietrzem składa się z nastę-pujących elementów:

- filtra powietrza;- obudowy przepustnicy;- regulatora prędkości obrotowej biegu jało-

wego;- czujnika temperatury zasysanego powietrza;- obudowy i przewodów odprowadzających

powietrze.Układ zasilania powietrzem jest umieszczonyna silniku, a jego elementy przedstawiono narysunku 2.57.Układ zasilania powietrzem jest sterowany za-worem termostatycznym i siłownikiem. Zawórtermostatyczny jest zamocowany pod obudowąfiltra powietrza w jego dolnej części. Siłowniksterujący przesłoną powietrza zimnego (pod-grzanego) znajduje się w obudowie termostatui jest połączony przewodem podciśnienia z za-worem.

Rys. 2.56. Elementy uktadu zasilania paliwem(w samochodzie z silnikiem 1108)1 - zbiornik paliwa, 2 - zespół wlewu paliwa,3 - korek wlewu paliwa, 4 - przewód zasilającypaliwa, 5 - przewód powrotny paliwa, 6 - skraplaczpar paliwa, 7 - zawór wielofunkcyjny, 8 - filtr paliwa,9 - przewód przelewowy zbiornika paliwa,10 - pompa paliwa, 11 - wskaźnik poziomu paliwa,12-złączki przewodów: zasilającego i powrotnegopaliwa, 13 - regulator ciśnienia paliwa w obudowieprzepustnicy, 14 - wtryskiwacz w obudowieprzepustnicy

Rys. 2.57. Schemat układuzasilania powietrzem(samochód z silnikiem 1108)1 - filtr powietrza, 2 - obudowaprzepustnicy, 4 - czujniktemperatury zasysanegopowietrza, 5 - przewódzasysania chłodnego powietrza,6 - przewód zasysaniapodgrzanego powietrza,7 - obudowa termostatuzasilania powietrzem, 8 - zawórtermostatu, 9 - przewódpodciśnienia sterującyotwarciem przysłony powietrzachłodnego lub podgrzanego,10 - przewód wlotu powietrza dofiltra

97

Silniki

Rys. 2.58. Schemat działania siłownika przesłonypowietrza chłodnego lub podgrzanego1 - przestaną powietrza, 2 - siłownik przesłony

Aby wymontować elementy układu zasilaniapowietrzem, należy:• odłączyć przewód wlotu powietrza do filtra;• wymontować zaślepki i odkręcić nakrętkimocujące obudowę filtra;• wymontować spinkę przednią obudowy fil-tra powietrza;• wymontować przewód odzysku gazów po-chodzących z kadłuba silnika;• wymontować przewody z zaworu termosta-

tu znajdującego się w dolnej części obudowyfiltra;• wymontować kompletny filtr powietrza.

Aby wymontować sam wkład filtra powietrzaz obudowy, należy podłączyć przewód wlotupowietrza do filtra, wyjąć spinkę przednią, odłą-czyć mocowania boczne obudowy filtra powie-trza i wyjąć wkład filtra.Aby wymienić obudowę termostatu powietrza,należy:• odłączyć obudowę termostatu od przewodu

wlotu powietrza do filtra;• odłączyć przewód zaworu termostatu znaj-

dującego się w dolnej części obudowy filtra;• odłączyć przewód wlotu powietrza podgrze-

wanego od kolektora wylotowego;• odkręcić śruby mocujące obudowę termo-statu i wymontować go razem z przewodami.

UKŁAD WYLOTOWY, KONTROLI EMISJI SPA-1LIN, RECYRKULACJI GAZÓW l PAR PALIWARozmieszczenie elementów układu wylotu spa-lin przedstawiono na rysunku 2.59.Rozmieszczenie elementów kontroli emisji spa-lin, recyrkulacji gazów pochodzących z kadtubasilnika przedstawiono na rysunku 2.60.Rozmieszczenie elementów układu zapobiega-jącego przed ulatnianiem się par paliwa przed-stawiono a rysunku 2.61.Budowa i funkcjonowanie katalizatora, zaworuwielofunkcyjnego i pochłaniacza par paliwa po-

Rys. 2.59. Rozmieszczenie elementów układu wylotu spalin(samochód z silnikiem 1108)1 - kolektor wylotowy, 2 - część przednia rury wylotowej, 3 - sonda lambda, 4 - katalizator, 5 - część tylna rury wylotowejz tłumikiem

98

Sterowanie silnika 1108

<$, 2,60. Rozmieszczenie elementów uktadu kontroli emisji spalin i recyrkulacji gazów pochodzących z kadfuba silnikaamochód z silnikiem 1108)-sonda lambda, 2 - katalizator, 3 - przewód recyrkulacji gazów pochodzących z kadłuba silnika

Rys. 2.67. Rozmieszczenie elementów uktadu zabezpieczającego przed ulatnianiem się par paliwa(samochód z silnikiem 1108)l-zawór wielofunkcyjny, 2 - pochłaniacz par paliwa, 3 - elektrozawór regulujący przepływ par paliwa

99

Si/n/W

dane dla silnika 899 w rozdziale 2.2.1 odnosząsię również do samochodów z silnikiem"! 108.Dane dotyczące sondy lambda i elektrozaworusterującego przepływem par paliwa zostałyprzedstawione w części dotyczącej elektronicz-nego systemu wtryskowo-zapłonowego.

2.3. UKŁAD SMAROWANIA2.3.1. Silnik 899Podstawowymi elementami układu smarowaniasilnika są:

- miska olejowa;- smok pompy oleju;- pompa oleju;

Rys. 2.62. Schemat uktadu smarowania silnika 8991 - miska olejowa, 2 - smok pompy oleju, 3 - pompaoleju, 4 - zawór regulacyjny ciśnienia oleju, 5 - czujnikciśnienia oleju, 6 - filtr oleju, 7 - kanały olejowe

Rys. 2.63. Rozmieszczenie elementów do kontrolii obsługi uktadu smarowania (silnik 899)1 - korek wlewu oleju, 2 - czujnik ciśnienia oleju,3 - miarka poziomu oleju z uszczelką

100

- zawór regulacyjny ciśnienia oleju;- czujnik ciśnienia oleju;- filtr oleju;- kanały olejowe umieszczone w kadłubie sili

nika, elementach uktadu tłokowo-korbowegoji elementów układu rozrządu.Schemat budowy układu smarowania przedsta-jwia rysunek 2.62.Podstawowe dane techniczne układu smarowa-nia zestawiono w tablicy 2-3.Niesprawność - brak właściwego ciśnienia -ljest sygnalizowana świeceniem się lampki cier-lwonej w zestawie wskaźników przy pracującymisilniku.W przypadku stwierdzenia niewłaściwego ci-lśnienia oleju należy:• sprawdzić poziom oleju oraz ewentualnieuzupełnić olej wg wskazówek podanych!w rozdz. 1;• sprawdzić i ewentualnie wymienić czujnikiciśnienia oraz filtr oleju.Aby wymienić czujnik ciśnienia oleju, należy lpodnieść samochód na podnośniku warsztato-wym.Rozmieszczenie elementów układu smarowa-jnią do sprawdzania i obsługi przedstawiono na lrysunku 2.63.Umiejscowienie czujnika i filtra oleju przedsta-wiono na rysunku 2.64.Aby wymienić filtr oleju, należy:• unieść samochód na podnośniku warszta-l

towym;• spuścić olej do wcześniej przygotowanego lnaczynia, odkręcając korek spustowy w misceolejowej (rys. 2.65);• odkręcić zużyty filtr oleju, używając specjał-jnego narzędzia do odkręcania filtra;

Rys. 2.64. Umiejscowienie czujnika ciśnieniaoleju w samochodzie z silnikiem 8991 - czujnik ciśnienia oleju, 2 - zfącze konektorowl3 - przewód elektryczny

Uktad smarowania silnika 899

Rys. 2.65. Korek spustu oleju(samochód z silnikiem 899)1 - miska olejowa, 2 - korek spustowy, 3 - klucz doodkręcania i dokręcania korka

Rys. 2.66. Wymontowywanie miski olejowej(samochód z silnikiem 899)l -wkręty mocujące, 2 - miska olejowa

• założyć nowy filtr, smarując olejem krawę-dzie uszczelki filtra;• dokręcić ręcznie filtr;• zakręcić korek spustu oleju, dokręcając gowłaściwym momentem (5,0 daN-m);• napełnić silnik olejem.Aby wymienić pompę oleju, należy:• spuścić olej do wcześniej przygotowanegonaczynia, odkręcając korek spustowy w misceolejowej (rys. 2.65);• odkręcić wkręty mocujące miskę olejowąi wymontować miskę olejową razem z uszczel-ką (rys. 2.66); aby odłączyć miskę olejową, na-leży uderzać lekko młotkiem w jej krawędzie;

Rys. 2.67. Wymontowywanie pompy oleju(samochód z silnikiem 899)Strzałka wskazuje śrubę mocującą

Rys. 2.68. Pompa oleju po wymontowaniu z silnika 8991 - smok pompy oleju, 2 - pompa oleju, 3 - śrubamocująca pompę oleju, 4 - uszczelka pompy oleju,5 - koło zębate napędzające pompę oleju

• odkręcić śrubę mocującą pompę oleju (rys.2.67);• wymontować kompletną pompę oleju ze

smokiem;• wymontować uszczelkę pompy oleju.

Widok wymontowanej pompy oleju z uszczelkąprzedstawia rysunek 2.68.W wymontowanej pompie oleju należy spraw-dzić luz promieniowy między kołem zębatyma obudową oraz szczelinę między płaszczyznączołową kół zębatych a obudową (rys. 2.69).W silnikach po dużym przebiegu, w których pouzupełnieniu oleju, wymianie czujnika i pompyoleju lampka kontrolna świeci się nadal lub ci-

101

S//n/W

śnienie oleju zmierzone ciśnieniomierzem jestniewłaściwe, należy dokonać kompletnego de-montażu silnika oraz weryfikacji, wymiany lubnaprawy elementów układu ttokowo-korbowe-go i rozrządu oraz sprawdzić drożność kanałówolejowych.

Rys. 2.69. Sprawdzenie luzów i szczelin pompy olejusilnika 899A - pomiar luzu między kotem zębatym i obudową pompy,B - pomiar luzu osiowego kot zębatych

2.3.2. Silnik 1108

Rys. 2.70. Schemat budowy układu smarowania(silnik 1108)1 - miska olejowa, 2 - smok pompy oleju, 3 - pompaoleju, 4 - zawór regulacyjny ciśnienia oleju, 5 - czujnikciśnienia oleju, 6 - filtr oleju, 7 - kanaty olejowe

102

Rys. 2.77. Rozmieszczenie elementów do kontrolii obsługi układu smarowania (silnik 1108)1 - korek wlewu oleju, 2 - czujnik ciśnienia oleju,3 - miarka poziomu oleju z uszczelką

Rys. 2.72. Usytuowanie czujnika ciśnienia i filtra olejuw samochodzie z silnikiem 11081 -czujnik ciśnienia oleju, 2 - złącze konektorowe,

: 3- przewód elektryczny, 4 - filtr oleju, 5 - czujnikpołożenia i prędkości obrotowej waiu korbowego

Rys. 2.73. Demontaż osłony dolnej silnika(samochód z silnikiem 1108)1 - ostona dolna, 2 - śruba mocująca, 3 - wkręty mocujące

• wymontować osłonę dolną silnika, odkręca-jąc dwa wkręty mocujące (rys. 2.73) i jedną śru-bę z nakrętką;• spuścić olej do wcześniej przygotowanegonaczynia, odkręcając korek spustowy w misceolejowej (rys. 2.74);• odkręcić zużyty filtr oleju, używając specjal-nego narzędzia do odkręcania filtra;• wymontować nowy filtr oleju, smarując ole-jem olejem krawędzie uszczelki nowego filtra;• dokręcić ręcznie nowy filtr oleju;

Rys. 2.74. Korek spustu oleju w samochodziez silnikiem 11081 - miska olejowa, 2 - korek spustowy, 3 (1 b) - klucz doodkręcania i dokręcania korka

Rys. 2.75. Wymontowywanie ostony skrzynkiprzekładniowej(samochód z silnikiem 1108)1 - ostona skrzynki przekładniowej(strzałki wskazują wkręty mocujące)

• zakręcić korek spustowy, zalać silnik olejemi zamontować osłonę dolną silnika.Aby wymienić pompę oleju, należy:• unieść samochód na podnośniku warszta-

towym;• wymontować osłonę dolną silnika (rys.

2.73);• spuścić olej do wcześniej przygotowanegonaczynia;• wymontować osłonę skrzynki przekładnio-

wej wykręcając śruby mocujące (rys. 2.75);

Silniki

Rys. 2.76. Wymontowywanie miski olejowej silnika(samochód z silnikiem 1108)Strzałki wskazują nakrętki i śruby mocujące

Rys. 2.77. Wymontowywanie smoka zasysania oleju(samochód z silnikiem 1108)1 - smok zasysania oleju, 2 - wkręty mocujące,3 - uszczelka, 4 - obudowa pompy oleju

• wymontować miskę olejową silnika, wykrę-cając śruby i nakrętki mocujące (rys. 2.76), ra-zem z uszczelką miski olejowej;• wymontować smok zasysania oleju (rys.

2.77);• wymontować filtr oleju;• wymontować pasek zębaty napędu rozrzą-du wg wskazówek podanych w rozdz. 2.5.5;• wymontować koło pasowe i koto zębate wa-

łu korbowego wg wskazówek podanych wrozdz. 2.5.5;• wymontować czujnik położenia i prędkościobrotowej wału korbowego (5, rys. 2.72);

104

Rys. 2.78. Elementy pompy oleju i miski olejowej1 - pierścień uszczelniający, 2 - obudowa pompy oleju,3 - korki, 4 - czujnik ciśnienia oleju, 5 - filtr oleju,6 - złączka gwintowana, 7 - wskaźnik poziomu oleju,8 - smok zasysania, 9 - pierścień uszczelniający,10 - miska olejowa, 11 - korek spustu oleju

Rys. 2.79. Sprawdzanie luzów i szczelin pompy olejusilnika 1108a - luz promieniowy między kotem zewnętrznyma obudową pompy, b - szczelina między płaszczyznączołową kół zębatych a obudową pompy

Układ chłodzenia silnika 899

Silniki

Rys. 2.81. Schemat budowy układu chłodzenia(samochód z silnikiem 899)1 - chłodnica, 2 - zbiornik wyrównawczy cieczy chłodzącej, 3 - pompa cieczy chłodzącej, 4 - termostat, 5 - nagrzewnicapowietrza, 6 - czujnik wskaźnika temperatury cieczy chłodzącej w zestawie wskaźników, 7 - czujnik temperatury cieczychłodzącej elektronicznego systemu wtryskowo-zapłonowego, 8 - zespół wentylatora, 9 - wyłącznik wentylatora,10,11 - odpowietrzniki

Nieprawidłowość - zbyt wysoka temperaturacieczy chłodzącej - jest sygnalizowana świece-niem się lampki kontrolnej w zestawie wskaźni-ków przy pracującym silniku.W przypadku stwierdzenia niewłaściwej tempe-ratury cieczy chłodzącej należy:• sprawdzić poziom cieczy w zbiorniku wy-równawczym i ewentualnie uzupełnić ciecz;• sprawdzić szczelność chłodnicy i przewo-

dów gumowych łączących elementy układuchłodzenia silnika;• sprawdzić działanie elektrowentylatora i ter-mowyłącznika;• sprawdzić napęd i działanie pompy cieczychłodzącej;• sprawdzić działanie termostatu.

Aby wymontować zbiornik wyrównawczy cieczychłodzącej, należy:• otworzyć pokrywę przedziału silnika;• odłączyć przewód powrotny cieczy chło-dzącej od zbiornika wyrównawczego;• odkręcić śruby mocujące zbiornik wyrów-nawczy i odłączyć zbiornik od wspornika;• odłączyć od zbiornika wyrównawczegoprzewód doprowadzający ciecz chłodzącąi spuścić wypływającą ciecz do przygotowane-go naczynia;

106

Układ chłodzenia silnika 899

Rys. 2.83. Demontaż przewodów cieczy chłodząceji złącza konektorowego wyłącznika(samochód z silnikiem 899)1 - przewód dolny, 2 - wyłącznik, 3 - przewód górny

• wyjąć zbiornik wyrównawczy.Elementy do demontażu zbiornika cieczy chło-dzącej przedstawiono na rysunku 2.82.Aby wymontować chłodnicę z wentylatorem,należy:• umieścić samochód na podnośniku, otwo-rzyć pokrywę przedziału silnika i odłączyć za-cisk ujemny akumulatora;• umieścić samochód na podnośniku war-sztatowym;• odkręcić wkręty mocujące i wymontowaćosłonę dolną przedziału silnika;• zdjąć koła przednie;• wymontować nadkola przednie,• wymontować zderzak przedni;• odkręcić korek zbiornika wyrównawczegocieczy chłodzącej;• odłączyć złącze konektorowe od termowy-tącznika wentylatora (rys. 2.83);• odłączyć przewód dolny wylotu cieczy chło-dzącej od chłodnicy i spuścić ciecz chłodzącądo przygotowanego naczynia (rys. 2.83);• odłączyć przewód górny cieczy chłodzącejod chłodnicy silnika (rys. 2.83);• odłączyć złącze konektorowe od silnika we-ntylatora i zdjąć przewód z opaski;• odkręcić śruby mocujące wspornik chłodnicyoraz wspornik sygnału dźwiękowego (rys. 2.84)i przesunąć wspornik sygnału dźwiękowego;• odłączyć chłodnicę od wsporników;• odłączyć przewód odpowietrzający od chło-dnicy;• wymontować chłodnicę z wentylatorem;• w wymontowanej chłodnicy odkręcić wspor-nik boczny oraz śruby mocujące wentylator dochłodnicy i silnik wentylatora do wspornika.

Rys. 2.84. Wspornik chłodnicy i wspornik sygnałudźwiękowego1 - wspornik chłodnicy, 2 - wspornik sygnałudźwiękowego, 3 - śruby mocujące

Rys. 2.85. Elementy chłodnicy i wentylatora1 - wspornik boczny, 2 - chłodnica, 3 - wspornikwentylatora, 4 - wirnik wentylatora, 5 - silnik wentylatora,6 - śruby mocujące wspornik wentylatora do chłodnicy,7 - śruby mocujące silnik wentylatora do wspornika,8 - termowyłącznik

Elementy chłodnicy silnika i elektrowentylatoraprzedstawiono na rysunku 2.85.Zamontowanie chłodnicy i wentylatora należywykonać w odwrotnej kolejności czynności dowymontowania, napełnić układ chłodzenia cie-czą chłodzącą i odpowietrzyć.W celu wymontowania pompy cieczy chłodzą-cej należy:• umieścić samochód na podnośniku, otwo-rzyć pokrywę przedziału silnika i odłączyć za-cisk ujemny akumulatora;• odkręcić korek zbiornika wyrównawczegocieczy chłodzącej i unieść samochód na pod-nośniku;• wymontować nadkole koła przedniego pra-

wego;• odkręcić śruby mocujące i wymontowaćosłonę dolną przedziału silnika;

107

Układ chłodzenia silnika 899

Rys. 2.83. Demontaż przewodów cieczy chłodzące]iz/ącza konektorowego wyłącznika(samochód 2 silnikiem 899)1 - przewód dolny, 2 - wyłącznik, 3 - przewód górny

• wyjąć zbiornik wyrównawczy.Elementy do demontażu zbiornika cieczy chło-dzącej przedstawiono na rysunku 2.82.Aby wymontować chłodnicę z wentylatorem,należy:• umieścić samochód na podnośniku, otwo-rzyć pokrywę przedziału silnika i odłączyć za-cisk ujemny akumulatora;• umieścić samochód na podnośniku war-sztatowym;• odkręcić wkręty mocujące i wymontowaćosłonę dolną przedziału silnika;• zdjąć koła przednie;• wymontować nadkola przednie,• wymontować zderzak przedni;• odkręcić korek zbiornika wyrównawczegocieczy chłodzącej;• odłączyć złącze konektorowe od termowy-lącznika wentylatora (rys. 2.83);» odłączyć przewód dolny wylotu cieczy chło-dzącej od chłodnicy i spuścić ciecz chłodzącądo przygotowanego naczynia (rys. 2.83);• odłączyć przewód górny cieczy chłodzącejod chłodnicy silnika (rys. 2.83);

[ » odłączyć złącze konektorowe od silnika we-ntylatora i zdjąć przewód z opaski;• odkręcić śruby mocujące wspornik chłodnicyoraz wspornik sygnału dźwiękowego (rys. 2.84)i przesunąć wspornik sygnału dźwiękowego;• odłączyć chłodnicę od wsporników;« odłączyć przewód odpowietrzający od chło-dnicy;• wymontować chłodnicę z wentylatorem;» w wymontowanej chłodnicy odkręcić wspor-nik boczny oraz śruby mocujące wentylator dochłodnicy i silnik wentylatora do wspornika.

Rys. 2.84. Wspornik chłodnicy i wspornik sygnałudźwiękowego1 - wspornik chłodnicy, 2 - wspornik sygnałudźwiękowego, 3 - śruby mocujące

Rys. 2.85. Elementy chłodnicy i wentylatora1 - wspornik boczny, 2 - chłodnica, 3 - wspornikwentylatora, 4 - wirnik wentylatora, 5 - silnik wentylatora,6 - śruby mocujące wspornik wentylatora do chłodnicy,7 - śruby mocujące silnik wentylatora do wspornika,8 - termowyłącznik

Elementy chłodnicy silnika i elektrowentylatoraprzedstawiono na rysunku 2.85.Zamontowanie chłodnicy i wentylatora należywykonać w odwrotnej kolejności czynności dowymontowania, napełnić układ chłodzenia cie-czą chłodzącą i odpowietrzyć.W celu wymontowania pompy cieczy chłodzą-cej należy:• umieścić samochód na podnośniku, otwo-rzyć pokrywę przedziału silnika i odłączyć za-cisk ujemny akumulatora;• odkręcić korek zbiornika wyrównawczego

cieczy chłodzącej i unieść samochód na pod-nośniku;• wymontować nadkole koła przedniego pra-

wego;• odkręcić śruby mocujące i wymontować

osłonę dolną przedziału silnika;

107

Silniki

Rys. 2.86. Wymontowywanie przewodów i pompy cieczychłodzącej(samochód z silnikiem 899)1 - przewód gumowy pompa - zbiornik wyrównawczy -nagrzewnica, 2 - przewód gumowy od chłodnicy,3 - pompa cieczy chłodzącej, 4 - koto pasowe pompycieczy chłodzącej, 5 - śruba mocująca pompę cieczychłodzącej

Rys. 2.87. Wymontowywanie paska napędzającegopompę cieczy chłodzącej i alternator1 - koło pasowe pompy cieczy chłodzącej, 2 - paseknapędzający pompę i alternator, 3 - śruby mocującealternator, 4 - alternator

• odłączyć przewody gumowe cieczy chło-dzącej od pompy i spuścić ciecz do przygoto-wanego naczynia (rys. 2.86);• poluzować śruby mocujące alternator i wy-montować pasek napędzający pompę cieczychłodzącej i alternator (rys. 2.87);• odkręcić śruby mocujące pompę i wymon-

tować pompę razem z uszczelką.Demontaż pompy wykonuje się na stanowiskuwarsztatowym. W rozłożonej pompie należy

108

sprawdzić stan wszystkich elementów oraz luzmontażowy wirnika pompy w obudowie nazgodność z wartościami podanymi w tablicy 2-4.Zamontowanie pompy wykonać w odwrotnejkolejności czynności do wymontowania, napeł-nić układ cieczą chłodzącą i odpowietrzyć.Aby wymontować termostat należy wykonaćwszystkie czynności wstępne niezbędne dospuszczenia cieczy z układu chłodzenia silnika,bez zdejmowania kół i wymontowywania nad-koli przednich, a następnie:• spuścić ciecz chłodzącą do przygotowane-1

go naczynia;• zamontować przewód dolny wylotu cieczy

chłodzącej z chłodnicy;• zamontować osłonę dolną przedziału silni- jka, dokręcając wkręty mocujące;• obniżyć samochód na podnośniku;• odłączyć zaczepy mocujące pokrywę filtra lpowietrza;• odkręcić śruby mocujące wlot powietrza do lkorpusu przepustnicy;• odłączyć przewód recyrkulacji par oleju od lpokrywy zaworów;• odłączyć przewód recyrkulacji par oleju od lobudowy przepustnicy;• wymontować pokrywę filtra powietrza ra-l

żem z przewodami i wlotem powietrza do obu-1dowy przepustnicy;• wymontować przewody gumowe termosta-1

tu łączące termostat z chłodnicą, termostat lz nagrzewnicą powietrza i termostat z obudową lprzepustnicy (rys. 2.88);• odkręcić nakrętkę i wymontować przewód lmasy silnika;• odkręcić złącze konektorowe czujnika tem-1peratury silnika systemu wtryskowo-zapłono lwego;

Rys. 2.88. Demontaż przewodów gumowych termostatuj1 - przewód do chłodnicy, 2 - przewód do nagrzewnicy,3 - przewód podgrzewania korpusu przepustnicy,4 - termostat, 5 - czujnik temperatury silnika systemuwtryskowo-zapłonowego

»̂**-

Układ chłodzenia silnika 899

Rys. 2.89. Demontaż wyprowadzania wiązki przewodówdo termostatu1 - złącze konektorowe czujnika temperatury silnikasystemu wtryskowo-zapłonowego, 2 - przewód masysilnika, 3 - wiązka przewodów

Rys. 2.90. Pompka z manometrem do sprawdzaniaszczelności uMadu chłodzenia1 - cylinder pompki, 2 - manometr, 3 - złączka dozakręcania zbiornika wyrównawczego cieczy chłodzącej,4 - zbiornik wyrównawczy

Rys. 2.91. Elementy do sprawdzania ciśnieniakontrolnego otwarcia zaworu zbiornika wyrównawczego1 - pompka z manometrem do sprawdzania szczelności,2 - złączka redukcyjna, 3 - korek zbiornikawyrównawczego z zaworem

Szczelność układu chłodzenia uzależniona jestrównież od szczelności korka wlewu cieczychłodzącej do zbiornika wyrównawczegoi wmontowanego w nim zaworu.Szczelność zaworu w korku sprawdza się uży-wając pompki z manometrem i specjalnej złącz-ki redukcyjnej (rys. 2.91). Uzyskany wynik po-miaru szczelności należy porównać z danymiw tablicy 2-4.Usytuowane w układzie chłodzenia silnika ter-mowyłączniki i czujniki sterują pracą układuchłodzenia oraz systemu wtryskowo-zapłono-wego.

109

Silniki

Rozmieszczenie czujników i termowyłącznikaprzedstawiono na rysunku 2.92.Sposób uzyskania dostępu oraz wymiany zo-stały przedstawione przy opisywaniu demonta-żu elementów układu chłodzenia i systemuwtryskowo-zapłonowego.

Rys. 2.92. Rozmieszczenie czujnikówi termowyiącznika układu chłodzenia(samochód z silnikiem 899)1 - termowyłącznik wentylatora,2 - czujnik wskaźnika temperatury cieczy

chłodzącej w zestawie wskaźników,3 - czujnik temperatury cieczychłodzącej systemu wtryskowo-zapłonowego

Rys. 2.93. Schemat budowy układu chłodzenia(samochód z silnikiem 1108)1 - chłodnica, 2 - zbiornik wyrównawczy cieczy chłodzącej, 3 - pompa cieczy chłodzącej, 4 - czujnik temperatury cieczychłodzącej elektronicznego systemu wtryskowo-zapłonowego, 5 - nagrzewnica powietrza, 6 - czujnik temperatury cieczychłodzącej w zestawie wskaźników, 7 - termostat, 8 - zespół wentylatora, 9 - wyłącznik wentylatora, 10,11 - odpowietrz*]

110

Rys. 2.94. Elementywyrównawczego cię(samochód z silnikier

- przewód powrotnmocujące zbiornik w]wyrównawczy, 4 - pr;chłodzącą

Uktad chłodzenia silnika 1108

2.4.2. Silnik 1108Układ chłodzenia silnika 1108 składa się z ta-kich samych elementów, jak układ chłodzeniasilnika 899.Schemat budowy układu chłodzenia przedsta-wia rysunek 2.93.Podstawowe dane techniczne układu chłodze-nia zestawiono w tablicy 2-4.Niesprawność układu - zbyt wysoka temperatu-ra cieczy chłodzącej - sygnalizuje świecącalampka kontrolna w zestawie wskaźników, jeślisilnik jest uruchomiony.W przypadku stwierdzenia niewłaściwej tempe-ratury cieczy chłodzącej należy postępować wgwskazówek podanych dla silnika 899.Aby wymontować zbiornik wyrównawczy cieczychłodzącej, należy:• otworzyć pokrywę przedziału silnika;• odkręcić przewód powrotny cieczy chłodzą-cej od zbiornika wyrównawczego;• odłączyć śruby mocujące zbiornik wyrów-nawczy i odłączyć zbiornik od wspornika;• odłączyć od zbiornika wyrównawczegoprzewód doprowadzający ciecz chłodzącąi spuścić wypływającą ciecz do przygotowane-go naczynia;• wymontować zbiornik wyrównawczy.Elementy do demontażu zbiornika cieczy chło-dzącej przedstawiono na rysunku 2.94.Chłodnicę i elektrowentylator należy wymonto-wać wg wskazówek podanych dla silnika 899.

Rys. 2.94. Elementy do demontażu zbiornikawyrównawczego cieczy chłodzącej(samochód z silnikiem 1108)i-przewód powrotny cieczy chłodzącej, 2 - śrubymocujące zbiornik wyrównawczy, 3 - zbiorniknyrównawczy, 4 - przewód odprowadzający ciecz(Wodzącą

Rys. 2.95. Podstawowe elementy przedniej częściukładu wylotowego1 - łącznik elastyczny, 2 - katalizator, 3 - ostona cieplna,4 - stabilizator poprzeczny

Aby wymontować pompę cieczy chłodzącej,należy:• umieścić samochód na podnośniku war-sztatowym, otworzyć pokrywę przedziału silni-ka i odłączyć zacisk ujemny akumulatora;• zdjąć koło przednie prawe;• wymontować nadkole przednie prawe;• wymontować reflektor prawy;• odkręcić korek zbiornika wyrównawczegocieczy chłodzącej;• odkręcić śruby mocujące i wymontowaćosłonę dolną przedziału silnika;• odłączyć przewód gumowy dolny od chło-dnicy i spuścić ciecz do przygotowanego na-czynia;• po spuszczeniu cieczy chłodzącej połączyćprzewód gumowy do chłodnicy i zamocowaćgo za pomocą opaski zaciskowej;• odkręcić śruby mocujące zbiornik cieczychłodzącej i odsunąć go bez odłączania prze-wodów;• wymontować wiązkę przewodów z górnejczęści pokrywy napędu rozrządu i wymonto-wać pokrywę po wykręceniu wkrętów mocują-cych (rys. 2.96);• wymontować dolną pokrywę napędu rozrzą-du, wykręcając odpowiednie śruby mocujące;• poluzować nakrętkę napinacza paska napę-du rozrządu i lekko przesunąć napinacz, abywymontować pasek napędu rozrządu;• odkręcić śruby i nakrętkę mocującą pompę

cieczy chłodzącej i wymontować pompę (rys.2.97).Demontaż pompy wykonuje się na stanowiskuwarsztatowym. W rozłożonej pompie należysprawdzić stan wszystkich elementów oraz luzmontażowy wirnika pompy w obudowie nazgodność z danymi w tablicy 2-4.

111

S//n/tó

Rys. 2.96. Elementy do demontażu i mocowaniapokrywy napędu rozrządu(samochód z silnikiem 1108)1 - wiązka przewodów, 2 - wkręty mocujące, 3 - pokrywanapędu rozrządu

Rys. 2.97. Śruby / nakrętkamocujące pompę cieczychłodzącej(samochód z silnikiem1108)1 - śruby mocujące,2 - nakrętka, 3 - pompacieczy chłodzącej

Zamontowanie pompy przeprowadzić w od-wrotnej kolejności czynności do wymontowa-nia, zwracając uwagę na prawidłowość usta-wienia faz rozrządu przy montażu paska napę-du rozrządu oraz na prawidłowość uszczelnie-nia za pomocą silikonu obudowy pompy przy-kręcanej do kadłuba silnika.

Rys. 2.98. Elementy do demontażu termostatu(samochód z silnikiem 1108)1 - przewód gumowy termostat-chłodnica, 2 - śrubymocujące termostat, 3 - termostat układu chłodzeniasilnika, 4 - uszczelka termostatu

Rys. 2.99. Rozmieszczenie czujników i wyłącznika układu chłodzenia w samochodzie z silnikiem 11081 - wyłącznik wentylatora, 2 - czujnik wskaźnika temperatury cieczy chłodzącej w zestawie wskaźników, 3 - czujniktemperatury cieczy chłodzącej elektronicznego systemu wtryskowo-zapłonowego

112

Naprawa silników zamontowanych w samochodzie

Aby wymontować termostat, należy wykonaćwszystkie czynności wstępne niezbędne dospuszczenia cieczy z układu chłodzenia silnika,a następnie:• spuścić ciecz chłodzącą z układu;• zamontować przewód dolny wlotu cieczychtodzącej do chłodnicy;• zdemontować przewód wlotu do filtra (rys.2.57);• zdemontować z filtra powietrza przewódpodciśnienia sterujący otwarciem przysłony po-wietrza zimnego podgrzanego (rys. 2.57);• odłączyć przewód zasysania powietrzapodgrzanego (rys. 2.57);• odkręcić śruby mocujące obudowę termo-statu zasilania powietrzem i wymontować ter-mostat wraz z przewodami;• wymontować cewki zapłonowe łącznie zewspornikami cewek zapłonowych;• odłączyć przewód gumowy od zespołu ter-mostatu (rys. 2.98);• wykręcić śruby mocujące zespół termostatu,• wymontować zespół termostatu wrazi uszczelką.Zespół termostatu układu chłodzenia uszkodzo-ny lub nie otwierający się w temperaturach po-danych w tablicy 2-4 należy wymienić na nowy.Montaż zespołu termostatu układu chłodzeniawykonujemy w odwrotnej kolejności czynnoścido demontażu. Wskazówki dotyczące szczel-ności układu oraz jego sprawności podane dlasilnika 899 odnoszą się również do silnika 1108.Schemat rozmieszczenia czujników i termowy-lącznika układu chłodzenia przedstawiono narysunku 2.99.

2.5. NAPRAWA SILNIKÓWZAMONTOWANYCHW SAMOCHODZIE

2.5.1. Próby i sprawdzeniaPróby i kontrole elementów elektronicznego sy-stemu wtryskowo-zapłonowego należy wyko-nać, uwzględniając wskazówki podane w roz-dziale 2.2.Próby i kontrole układu smarowania silnika wy-konuje się z uwzględnieniem wskazówek poda-nych w rozdziale 2.3.Układ chłodzenia sprawdza się z uwzględnie-niem uwag podanych w rozdziale 2.4.

Kompleksowe próby i kontrole elektronicz-nego systemu wtryskowo-zapłonowegoKompleksową kontrolę systemu wtryskowo-za-płonowego przeprowadza się za pomocą teste-ra FIAT Lancia.

Do podłączenia systemu wtryskowo-zapłono-wego do testera służy gniazdo diagnostyczneopisane w rozdziałach 2.2.1 i 2.2.2. Tester powi-nien być wyposażony w adapter z danymi dosilnika 899 i 1108. Po podłączeniu do gniazdadiagnostycznego tester umożliwia:

- wyświetlanie niektórych parametrów pracysilnika;

- uzyskanie informacji o niesprawnościach;- przeprowadzenie testu „diagnoza aktywna".

Parametry pracy silnika możliwe do odczytaniaza pomocą testera:

- prędkość obrotowa silnika,- stan czujnika prędkości obrotowej biegu ja-

łowego,- czas wtrysku,- ciśnienie w kolektorze dolotowym,- temperatura zasysanego powietrza,- temperatura cieczy chłodzącej,- kąty otwarcia przepustnicy,- napięcie akumulatora,- parametry szczegółowe sondy lambda,- parametry blokady silnika FIAT CODE.

Tester FIAT Lancia informuje o niesprawno-ściach w układach:

- elektronicznego urządzenia sterującego,- czujnika prędkości obrotowej,- czujnika położenia kątowego przepustnicy,- czujnika ciśnienia bezwzględnego,- czujnika prędkości obrotowej biegu jałowego,- wtryskiwaczy,- czujnika temperatury zasysanego powietrza,- czujnika temperatury cieczy chłodzącej,- cewki zapłonowej,- sondy lambda,- czujnika spalania stukowego,- innych czujników.

Może również poinformować o usterkach pa-mięci centralki elektronicznej oraz o nierozpo-znaniu lub braku właściwego kodu do odbloko-wania układu FIAT CODE.Test „diagnozy aktywnej" umożliwia sprawdze-nie niektórych elementów układu połączonez uruchomieniem niektórych siłowników i czuj-ników układu oraz kasowanie zapamiętanychniesprawności. Przy wykonywaniu testów w ra-mach „diagnozy aktywnej" kluczyk wyłącznikazapłonu musi znajdować się w położeniu„MAR", a do niektórych testów silnik musi byćuruchomiony.Zakres diagnozy aktywnej obejmuje między in-nymi:

- uruchomienie pompy paliwa przez ok. 30 s,- szybkie, pięciokrotne uruchomienie wtryski-

waczy paliwa,- szybkie, pięciokrotne uruchomienie cewek

zapłonowych,- szybkie, siedmiokrotne uruchomienie elek-

trozaworu sterującego przepływem par paliwa,

113

- włączenie lampki sygnalizacji awarii układuna 30 s,

- wykonanie kilkunastu kroków do przodui do tyłu przez silnik czujnika prędkości obroto-wej biegu jałowego przy uruchomionym silniku,

- regulację CO na biegu jałowym przy pracu-jącym silniku oraz regulację prędkości obro-towej biegu jałowego,

- odblokowanie kodu elektronicznego.Przedstawiony zakres możliwości diagnostycz-nych systemu wtryskowo-zapłonowego nie wy-czerpuje wszystkich możliwości, jakie daje za-stosowanie testera do diagnostyki.Z uwagi na koszt testera oraz konieczność po-siadania specjalistycznych umiejętności związa-nych z posługiwaniem się nim w przypadku ko-nieczności jego zastosowania należy diagnosty-kę taką zlecić do autoryzowanej stacji obsługi.Zastosowanie testera potrzebne jest zawsze,gdy na zestawie wskaźników zaświeci się świa-tłem ciągłym czerwonym lampka sygnalizacjiniesprawności systemu wtryskowo-zapłonowe-go. Świecenie się lampki świadczy o uszkodze-niu któregoś z czujników lub siłowników steru-jących.Po zaistnieniu uszkodzeń zaświeca się lampkasygnalizacji, a funkcje uszkodzonego czujnikalub siłownika przejmuje elektroniczne urządze-nie sterujące wtryskiem i zapłonem, podającwartość zaprogramowaną w trwałej pamięcielektronicznego urządzenia. Ta możliwość urzą-dzenia, nazywana recovery, umożliwia kontynu-owanie jazdy samochodem przy świecącejlampce sygnalizacyjnej.Tylko w przypadku uszkodzenia samego elek-tronicznego urządzenia sterującego lub wtryski-wacza paliwa może nastąpić zatrzymanie sa-mochodu.Powstające niesprawności są zapamiętywanew pamięci elektronicznego urządzenia sterują-cego w kolejności, w jakiej powstają.Urządzenie zapamiętuje i umożliwia wyświetle-nie na testerze miejsca powstania niesprawno-ści oraz dwa parametry warunków otoczenia(w zależności od niesprawności) i częstotliwośćjej występowania.Niesprawność trwała jest zapamiętywana przezelektroniczne urządzenie sterujące, jeżeli poja-wiła się ona w układzie dłużej niż przez 0,5 s.Jeżeli niesprawność zniknie, zostanie ona za-pamiętana jako chwilowa. Ponowne pojawieniesię niesprawności zostanie rozpoznane jakotrwałe i wówczas urządzenie przyjmuje wartośćzaprogramowaną, tj. recovery.Zniknięcie niesprawności trwałej m.in. wskutekwymiany uszkodzonego czujnika lub siłownikaprzywraca normalne sterowanie wtryskiem i za-Dłonem.

Czas opóźnienia między zaistnieniem nie-sprawności i zaświeceniem się lampki sygnali-zacyjnej wynosi 0,1 s. Czas opóźnienia międzyskasowaniem niesprawności w pamięci i zga-śnięciem lampki wynosi 4 s.Lampka sygnalizacji niesprawności systemuwtryskowo-zapłonowego zaświeca się zawszepo obróceniu kluczyka wyłącznika zapłonuw położenie MAR. Jeśli w układzie nie występu-ją niesprawności, lampka gaśnie po 4 s.

Sprawdzanie uktadu zasilania paliwem

Ciśnienie paliwa zasilającego wtryskiwacz pali-wa jest regulowane przez regulator ciśnieniaumieszczony w korpusie przepustnicy.Aby sprawdzić ciśnienie w układzie, należy: i• wymontować pokrywę filtra powietrza ra-

zem z przewodami w samochodzie z silnikiem899;• wymontować z obudowy przepustnicy prze-

wód zasilający paliwa;• na króciec zasilający paliwa założyć prze-

wód ze specjalnym manometrem i zaworem, łą-cząc układ zasilania paliwem wg schematu |przedstawionego na rysunku 2.100;• podłączyć do złącza diagnostycznego te-ster FIAT Lancia, ustawiając go na „diagnostykęaktywną" umożliwiającą uruchomienie pompypaliwa;• uruchomić pompę paliwa i sprawdzić, czy

wartość ciśnienia na manometrze mieści sięw granicach od 0,09 do 0,12 MPa przy zaworzeotwartym (4, rys. 2.100)rJeżeli ciśnienie w układzie jest niższe od0,09 MPa, to może być uszkodzona pompa paliwa, zatkany filtr paliwa lub niewłaściwie wyregulowany regulator ciśnienia w korpusie przapustnicy. Aby ustalić, który z wymienionych elementów jest niesprawny, należy ścisnąć przawód powrotny paliwa i ponownie uruchomićpompę paliwa.Jeżeli po ściśnięciu przewodu powrotnego paltwa i po włączeniu pompy paliwa ciśnienie wzrośnie od 0,09 do 0,12 MPa lub więcej, świadczyto, że filtr paliwa i pompa paliwa są sprawratechnicznie, a uszkodzony jest regulator ciśnianią w korpusie przepustnicy. Jeżeli po ściśniaciu przewodu powrotnego paliwa i po wtaczaniu pompy paliwa ciśnienie w układzie podnośsię powoli i nie osiągnie wartości 0,09 MPa,oznacza to, że zatkany jest przewód zasilaniapaliwa lub filtr paliwa albo niesprawna jest pampa paliwa.W takim przypadku należy wymienić przizasilający i (lub) filtr paliwa, a jeżeli to nie piwróci właściwego ciśnienia w układzie po ponownej próbie ciśnienia, należy wymienić również pompę paliwa.

Jeżeli ciśnienie w układzie paliwa jest wyższei od 0,12 MPa w układzie paliwa, może być za-tkany przewód powrotny paliwa lub niewłaści-wie wyregulowany regulator ciśnienia. Abyustalić w tym przypadku, który z elementów jestniesprawny, należy zdjąć przewód powrotnypaliwa z korpusu przepustnicy i założyć nakróciec powrotny w korpusie przepustnicy do-datkowy przewód połączony z pojemnikiem,w którym będzie zbierać się wyciekające paliwoz korpusu przepustnicy. Jeżeli po uruchomieniupompy paliwa ciśnienie będzie utrzymywało sięna poziomie 0,09 do 0,12 MPa, świadczyło tobędzie o zatkaniu przewodu powrotnego pali-wa, który należy wymienić. Jeżeli ciśnienie bę-dzie utrzymywało się na poziomie wyższym od0,12 MPa, będzie to dowodem, że regulator ci-śnienia w korpusie przepustnicy jest uszkodzo-ny i w tym przypadku należy wymienić korpusprzepustnicy z regulatorem. Jeżeli ciśnienie pa-liwa w układzie paliwa przy uruchomionej po-mpie paliwa i ściśniętym przewodzie powrot-nym paliwa będzie stopniowo obniżać się,oznacza to, że uszkodzony jest zawór zwrotnypompy paliwa i wtedy należy wymienić kom-pletną pompę paliwa.Aby sprawdzić szczelność wtryskiwacza paliwaw korpusie przepustnicy, należy włączyć po-mpę paliwa i po uzyskaniu ciśnienia nominalne-go w układzie należy równocześnie zamknąćzawór (4, rys. 2.100) i zacisnąć przewód po-

wrotny paliwa. Stopniowy spadek ciśnieniaw tym przypadku będzie świadczył o nieszczel-ności wtryskiwacza paliwa.Jeżeli wtryskiwacz paliwa jest nieszczelny, nale-ży wymienić kompletny korpus przepustnicy.

Ciśnienie sprężaniaPodstawowym kryterium oceny stanu technicz-nego i stopnia zużycia silnika jest ciśnieniesprężania.Ciśnienie sprężania w silniku 899 nowym lub poniewielkim przebiegu powinno wynosić 0,95 do1,1 MPa, a w silniku 1108 od 1,1 do 1,2 MPa.Aby zmierzyć ciśnienie sprężania, należy:• odłączyć 35-stykowe złącze konektoroweelektronicznego urządzenia sterującego syste-mu wtryskowo-zapłonowego;• wykręcić świece zapłonowe ze wszystkichcylindrów;• umieścić specjalny manometr do pomiaruciśnienia sprężania w cylindrach, dociskająckońcówkę do gniazda świecy zapłonowej (rys.2.101);• wykonać kilka obrotów silnika za pomocąrozrusznika, dociskając końcówkę manometrudo gniazda świecy; w czasie obracania rozru-sznikiem pedał przyspieszenia i pedał sprzęgłapowinny być wciśnięte;• odczytać wartość ciśnienia sprężania z ma-nometru;• powtórzyć pomiar ciśnienia sprężania dlakażdego cylindra, pamiętając o każdorazowymwyzerowaniu manometru.Odczytane wartości ciśnienia sprężania po-szczególnych cylindrów powinny mieścić sięw granicach nominalnych tolerancji dla każde-go cylindra.Ciśnienie sprężania niższe od ciśnienia nominal-nego świadczy o częściowym zużyciu silnika.

Jeżeli ciśnienie sprężania jest niższe od0,7 MPa, silnik kwalifikuje się do naprawy w za-kresie wymiany lub naprawy tłoka z pierścienia-mi tłokowymi, tulei cylindrów oraz głowicy cylin-drów.

Zanieczyszczenia w spalinachSprawdzenie zawartości (CO), (HC) i (CO2)w spalinach powinno być poprzedzone spraw-dzeniem podgrzewacza sondy lambda oraz elek-trozaworu sterującego przepływem par paliwa wgwskazówek podanych w rozdziale 2.2.1. Pomiarzanieczyszczenia może dostarczyć informacji0 prawidłowości pracy układu wylotowego.Zawartość substancji zanieczyszczającychw spalinach można mierzyć przed katalizato-rem i za katalizatorem na końcu rury wylotowej.Schemat podłączenia analizatora spalin przed-stawiono na rysunku 2.102.1 uwagi na dużą różnorodność analizatorówspalin dostępnych w sprzedaży, należy pamię-tać, że pomiary powinny być wykonane z za-chowaniem wskazówek ogólnych i specyficz-nych podanych w instrukcji obsługi danegoanalizatora.Poniżej podano wskazówki dotyczące pomiaruzanieczyszczeń w spalinach.

i W celu pomiaru zanieczyszczeń spalin przedkatalizatorem, należy:• umieścić samochód na podnośniku i unieśćsamochód;• odkręcić zaślepkę w rurze wylotowej przedkatalizatorem (rys. 2.105) i w jej miejsce wkręcićzłączkę przewodu analizatora spalin;• opuścić samochód na podnośniku i na-grzać silnik do normalnej temperatury pracy;• sprawdzić prędkość obrotową biegu jałowe-go;• odczytać z analizatora spalin zawartość(CO) w spalinach;• odczytać z analizatora spalin zawartość(HC) w spalinach;

• odczytać z analizatora spalin zawartość(C02) w spalinach.Po odczytaniu ilości zanieczyszczeń wyłączyćsilnik, unieść samochód, wymontować końców-kę przewodu analizatora spalin i zakręcić za-ślepkę na rurze wylotowej.Odczytane wartości porównać z wartościamidopuszczalnymi podanymi w tablicy 2-7.

Dopuszczalna zawartośćzanieczyszczeń w spalinachna biegu jałowym Tablica 2-7

Wyszczególnienie

Przedkatalizatorem

Za katalizatorem

CO(%)

0,4 do 1

0,35

HC(ppm)

500

90

CO (%)

12

13

W przypadku niezgodności zawartości (CO) na-leży:• sprawdzić prawidłowość działania sondylambda;• sprawdzić, czy w pobliżu sondy lambda nie

występuje przedmuch spalin;

• sprawdzić cały system wtryskowo-zapłono-wy ze szczególnym zwróceniem uwagi na stani wygląd świec zapłonowych.W przypadku niezgodności zawartości (HC)należy:• sprawdzić ustawienie faz rozrządu;• sprawdzić ciśnienie sprężania w cylindrach.

W celu pomiaru zanieczyszczenia spalin zakatalizatorem, tj. na końcówce rury wylotowej,należy:• nagrzać silnik do normalnej temperaturypracy, aby katalizator osiągnął temperaturę 300do 350°C Gazda samochodem 5 do 10 min);• umieścić w końcówce rury wylotowej sondęanalizatora spalin na odpowiedniej głębokości,aby zapewnić szczelność połączenia;• odczytać zawartość (CO) w spalinach;• odczytać zawartość (HC) w spalinach.

W przypadku niezgodności sprawdzić sondęlambda i przedmuchy spalin z układu wyloto-wego oraz sprawdzić cały system wtryskowo--zapłonowy.Niezgodność zawartości (HC) w spalinach świad-czy o zmniejszeniu sprawności katalizatora.

Zużycie paliwaPomiar zużycia paliwa w samochodzie powi-nien być poprzedzony wykonaniem przeglądutechnicznego całego systemu wtryskowo-za-płonowego silnika oraz wszystkich mechani-zmów podwoziowych, ze szczególnym uwzglę-dnieniem właściwego luzu w łożyskach kół orazprawidłowości ciśnienia w oponach.Podane w tablicy 1 -2 oraz w danych technicz-nych samochodu zużycia paliwa odnoszą siędo prób wykonywanych w cyklu jazdy miejskiejobejmującej uruchomienie zimnego silnika i po-miar na stanowisku badawczym w symulowa-nym ruchu miejskim oraz w cyklu jazdy miesza-nej z częstym przyspieszaniem na wszystkichbiegach z pomiarem w symulowanej jeździe naautostradzie.Zużycie paliwa podczas jazdy mieszanej składasię w 37% jazdy miejskiej i 63% jazdy autostra-dowej. Szczegółowe warunki tej próby określo-ne są w Dyrektywie 93/116/CE. Z uwagi na ko-szty stanowiska badawczego i niezbędnej apa-ratury do pomiarów precyzyjne przeprowadze-nie tej próby w warunkach warsztatowych jestniemożliwe.Podane poniżej wskazówki dotyczące pomiaruzużycia paliwa w warunkach, które można wy-konać w normalnym ruchu drogowym w warun-kach pogodowych (opady, temperatura powie-trza, kierunek wiatru), drogowych (intensyw-ność ruchu, przyczepność kół, pochylenie dro-gi) i przy technice jazdy samochodem jaką sto-suje przeprowadzający próbę kierowca i uzy-

skane na tej podstawie wyniki nie powinny byporównywane z danymi technicznymi. Wyniltakie mogą jednak być pewną wskazówką odnośnie stanu technicznego samochodu.Aby sprawdzić zużycie paliwa w samochodzienależy:• wykonać przegląd techniczny systemu wtry

skowo-zapłonowego silnika oraz wszystkie!mechanizmów podwoziowych;• przygotować aparaturę do pomiaru zużyciipaliwa oraz aparaturę do sprawdzenia i precyzyjnego ustawienia ciśnienia paliwa; aparatunpowinna być wyposażona w odpowiedni zestaw końcówek, przelotek, kolanek, zaworóuodcinających i zaworów dławiących, przewodów o odpowiedniej długości umożliwiającąusytuowanie przepływomierza i manometnjw polu widzenia prowadzącego próbę;• odłączyć od korpusu przepustnicy przewóddoprowadzający paliwo (2, rys. 2.106) i podlą]czyć go do przewodu paliwa (5, rys. 2.1(1układu regulacji ciśnienia paliwa;• odłączyć od korpusu przepustnicy przewód]powrotny paliwa i podłączyć go do prze(6) układu regulacji ciśnienia paliwa;

• zatkać szczelną zaślepką króciec przewodunadmiaru paliwa (przewodu powrotnego pali-wa) w korpusie przepustnicy;• odłączyć przewód (10) układu regulacji ci-śnienia paliwa z króćcem wlotowym przepły-womierza (7);• połączyć przepływomierz przewodem pali-wa z króćcem zasilania paliwem i króćcemprzepustnicy;• zamknąć zawór dławiący (9) i zawór odcina-

jący (8);• posługując się testerem uruchomić pompępaliwa i za pomocą zaworu dławiącego (13) wy-regulować ciśnienie zasilania na ok. 0,09 MPa;• odłączyć tester i uruchomić silnik na wol-nych obrotach;• otworzyć zawór odcinający (8);• za pomocą zaworów dławiących (9 i 13) wy-regulować ciśnienie w układzie zasilania pali-wem do wartości 0,11 ±0,02 MPa;• po wyregulowaniu ciśnienia zawory dławią-ce należy zablokować, co zagwarantuje utrzy-mywanie się ciśnienia na wyregulowanym po-ziomie;• przepływomierz i manometr umieścić we-wnątrz nadwozia w polu widzenia, prowadzące-go próbę oraz zabezpieczyć przewody i inneelementy przed uszkodzeniem w czasie próby;• przygotować samochód do jazdy najlepiejz kierowcą i prowadzącym próbę;• wyzerować przepływomierz oraz okresowylicznik kilometrów i rozpocząć jazdę próbną;• jazdę próbną należy prowadzić w normal-nych warunkach, używając wszystkich biegówna trasie o zróżnicowanym ukształtowaniu w róż-nym natężeniu ruchu i jeżeli to możliwe w dwóchkierunkach;• po zakończeniu jazdy odczytać z przepły-womierza zużytą dawkę paliwa oraz z okreso-wego licznika kilometrów długość przebytegoodcinka pomiarowego;• odczytaną dawkę paliwa przeliczyć na dm3;• obliczyć ilość zużytego paliwa Qp wg wzoru:

QP- x 100 = Os (dm3/100km)

gdzie:Qs - zużycie paliwa w dm3/100 km.Oceniając uzyskany wynik należy wziąć poduwagę:- sprawność techniczną samochodu;- możliwy błąd pomiaru długości przebytego

odcinka pomiarowego; samochodowy licznikkilometrów nie jest przyrządem pomiarowym,lecz tylko wskaźnikiem przebytej drogi;- czy w samochodzie są opony zalecane

przez FIAT-a, napompowane do właściwego ci-śnienia;

- możliwy błąd pomiaru przepływomierza;stosowane przepływomierze są różnych typówi marek, od najprostszych do skomplikowa-nych, które po wprowadzeniu przebytego od-cinka pomiarowego mogą obliczyć zużycie pa-liwa oraz zrobić wydruk,

- technikę jazdy samochodem, a w szczegól-ności intensywność przyspieszania, hamowa-nia, dobór przełożenia skrzynki biegów do wła-ściwej prędkości,

- obciążenie samochodu (liczbę osób i ba-gaż);

- warunki drogowe takie, jak rodzaj nawierzch-ni, wilgotność nawierzchni, pochylenie drogi,natężenie ruchu,

- warunki atmosferyczne, a szczególnie tem-peratura i kierunek wiatru,

- długość odcinka pomiarowego oraz od te-go, czy rozpoczęliśmy jazdę samochodem z sil-nikiem zimnym czy nagrzanym.Przy długim odcinku pomiarowym znaczenieruszania silnikiem nie nagrzanym jest mniejistotne dla wyniku pomiaru.

2.5.2. Zawieszenie zespotunapędowego

Zespół napędowy jest umocowany na trzechspecjalnych wspornikach i trzech specjalnieukształtowanych elementach metalowo-gumo-wych. Umieszczenie wsporników przedstawio-no na rysunku 2.107.Do wymiany elementów zawieszenia zespołunapędowego niezbędny jest podnośnik samo-chodowy oraz podnośnik hydrauliczny o wysię-gu umożliwiającym podparcie zespołu napędo-wego.Wymieniając wsporniki przednie zawieszenianależy wykonać następujące czynności:

unieść samochód na podnośniku;odłączyć biegun ujemny akumulatora;odłączyć przewód cieczy chłodzącej od

spornika cewek zapłonowych (silnik 899);zdjąć koła przednie;wymontować nadkola przednie;wymontować belkę poprzeczną wymienio-

ną w zestawie narzędzi (tabl. 2-8) i pokręcającodpowiednio nakrętką belki podciągnąć dogóry oraz podtrzymać zespół napędowy (rys.2.108).Po uniesieniu silnika i podtrzymaniu go za po-mocą belki można wymontować kompletnewsporniki z elementami metalowo-gumowymi,odkręcając śruby pokazane na rysunku 2.109i 2.110.

Narzędzia oraz przyrządy do naprawy i kontroli silnika

Oznaczenienarzędzia

1.860.955.000

1 .860.969.000

1.895.377.001

1.896.149.001

1 .847.035.000

1.850.113.000

1.858.013.000

1.860.182.000

1 .860.275.000

1 .860.285.000

1 .860.350.000

1 .860.351 .000

1.860.395.000

1 .860.443.000

1 .860.454.000

1.860.460.000

1 .860.470.000

1 .860.644.000

1 .860. 662.000

1 .860.700.000

1 .860.745.000

1 .860.745.300

1 .860.747.000

1 .860.749.000

1 .860.750.000

1 .860.765.000

1.860.815.000

1.860.846.000

1.860.855.000

Nazwanarzędzia

manometr

złączka

pompka zmanometrem

przepływomierz

ściągacz

klucz

klucz

ściągacz

trzpień

ściągacz

ściągacz

płytka

ściągacz

dźwignia

trzpień

trzpień

wspornik

dźwignia

klucz

opaska

napinacz paska

elementy napinacza

dźwignia

płytka

trzpień

blokada

kołnierz

blokada

trzpień

Przeznaczenie

sprawdzanie ciśnienia w układzie zasilania paliwem

sprawdzanie ciśnienia w układzie smarowania

sprawdzanie ciśnienia w układzie chłodzenia

pomiar zużycia paliwa

demontaż i montaż sworznia przegubu kulowegodrążka kierowniczego

odkręcanie i dokręcanie korka spustowego olejusilnikowego

blokowanie podczas odkręcania i przykręcania śrubkoła pasowego zębatego napędu rozrządu

demontaż i montaż pierścieni tłokowych

montaż sworznia tłokowego

demontaż sworznia tłokowego

demontaż i montaż łożyska środkowego i tylnegowatka rozrządu

podtrzymywanie zaworów w wymontowanej głowicy

demontaż prowadnicy zaworów

obniżenie popychaczy zaworów

montaż uszczelniacza prowadnicy zaworów

montaż prowadnicy zaworów

zamocowanie głowicy cylindrów podczas naprawyna stanowisku warsztatowym

demontaż i montaż półstożków (klinów) zaworów

wymiana filtra oleju silnikowego

montaż tłoków do tulej cylindrów w kadłubie

napinanie paska rozrządu

napinanie paska rozrządu

blokowanie obniżonych popychaczy zaworów

blokowanie zaworów

montaż prowadnicy zaworów

odkręcanie śrub koła pasowego napędu rozrządu

obracanie watem korbowym silnika

blokowanie kata zamachowego silnika

montaż pierścienia uszczelniającego przedniegowału korbowego

Silnik899

x

x

x

x

x

x

x

x

x

X

X

*

X

X

X

X

X

X

X

Silnik1108

x

x

x

*;X

X

X

^

X L

X

X

X

X

X

x

X

X

X

1̂X

X

1̂X

X

X

Oznaczenienarzędzia

1.860.879.000

1.860.880.000

1.860.881.000

1.860.882.000

1.860.903.000

1.860.942.000

1.860.955.000

1.860.986.000

1.860.989.000L

1.861.001.032

1.861.001.034

1.867.029.000

1.870.019.000

1.870.595.000

1.874.365.000

1.875.063.000

1.886.014.000

1.887.001.000

1.890. 313.000

1.890.326.000

1.895.113.000

1.895.615.000

1.895.762.000

Nazwanarzędzia

trzpień

trzpień

trzpień

trzpień

trzpień

kątomierz

manometrz zestawem złączek

trzpień

ściągacz

wspornik

wspornik

blokada

trzpień

belka poprzeczna

trzpień

trzpień

trzpień

zacisk

rozwiertak

rozwiertak

szczelinomierz

wspornik

dynamometr

Przeznaczenie

montaż pierścienia uszczelniającego tylnego wałukorbowego

montaż pierścienia uszczelniającego tylnego watukorbowego

montaż pierścienia uszczelniającego tylnego watukorbowego

montaż pierścienia uszczelniającego przedniegowafu korbowego

montaż pierścienia uszczelniającego przedniegowatu korbowego

dokręcanie śrub głowicy cylindrów o określony kąt

pomiar zużycia paliwa

montaż sworznia tłokowego

demontaż uszczelniacza prowadnicy zaworu

mocowanie silnika na stojaku obrotowym od stronyrozrządu

mocowanie silnika na stojaku obrotowym od stronykoła zamachowego

odkręcanie i dokręcanie śrub mocujących kołozamachowe

odkręcanie i dokręcanie śrub mocujących kołopasowe zębate napędzające rozrząd (899),

demontaż wałka napędu pompy oleju (1108)

podtrzymywanie zespołu napędowego do wymianywsporników zawieszenia

demontaż łożyska środkowego i tylnego wałkarozrządu

zagniatanie nakrętek piast kół

montaż korka układu smarowania do kadłuba

demontaż płytek popychaczy zaworów

rozwiercania otworu w prowadnicy zaworów

rozwiercznie otworu łożyska środkowego i tylnegowałka rozrządu po montażu

sprawdzanie luzu zaworowego

montaż i sprawdzanie siły osiowej osadzeniasworznia w korbowodzie - używać z kluczem

dynamometrycznym

pomiar napięcia paska napędu alternatorai sprężarki klimatyzatora

Silnik899

x

x

x

x

x

x

x

x

X

X

X

X

X

X

X

X

Silnik1108

x

,

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Rys. 2.709. Demontaż wspornika i elementu metalowo-gumowego zawieszenia zespołu napędowego od stronyskrzynki przekładnioweja - silnik 899, b - silnik 11081 -śruba mocująca wspornik do skrzynki przekładniowej, 2 - śruba mocująca element metalowo-gumowy do wspornika,3 - śruba mocująca element metalowo-gumowy do nadwozia, 4 - wspornik, 5 - element metalowo-gumowy

Rys. 2.110. Demontaż łącznika elastycznego ze wspornikiem zawieszenia zespołu napędowego od strony rozrządua-silnik 899, b-silnik 11081 - śruba mocująca łącznik elastyczny ze wspornikiem do nadwozia, 2 - nakrętka mocująca łącznik elastyczny zewspornikiem do silnika, 3 - śruby mocujące łącznik elastyczny ze wspornikiem do silnika (tylko w silniku 899), 4 - wspornik

Aby wymienić tylko element metalowo-gumowyw zawieszeniu zespofu napędowego od stronyskrzynki przekładniowej, wystarczy podeprzećskrzynkę przekładniową na podnośniku hydrau-licznym i wykręcić odpowiednie śruby pokaza-ne na rysunku 2.109.Aby wymienić wspornik tylny zawieszenia ze-spotu napędowego, należy:

• umieścić samochód na podnośniku;• odłączyć biegun ujemny akumulatora;• odkręcić nakrętki mocujące katalizator dorury wylotowej (silnik 899);• podeprzeć zespół napędowy, ustawiającpodnośnik hydrauliczny pod skrzynkę przekła-dniową;

123

Rys. 2.111. Demontaż tylnego wspornika zawieszenia zespołu napędowegoa - silnik 899, b - silnik 11081 - śruba mocująca element metalowo-gumowy do ptyty podłogowej nadwozia, 2 - śruba mocująca wspornik tylny doobudowy mechanizmu różnicowego, 3 - wspornik tylny, 4 - element metalowo-gumowy, 5 - nakrętka mocująca wsporniktylny do obudowy mechanizmu różnicowego(tylko w silniku 899), 6 - śruba mocująca element metalowo-gumowy dowspornika tylnego

Momenty dokręcania śrub i nakrętek zawieszenia zespołu napędowego Tablica 241

Nazwa części dokręcanej

Śruba mocująca element metalowo-gumowy do wspornikaod strony skrzynki przekładniowej

Śruby mocujące wspornik do skrzynki przekładniowej

Śruby mocujące wspornik do skrzynki przekładniowej

Śruby mocujące element metalowo-gumowy od stronyskrzyni przekładniowej do nadwozia

Nakrętka mocująca łącznik elastyczny od stronu rozrządudo silnika

Nakrętka mocująca łącznik elastyczny od stronu rozrządudo silnika

Śruba mocująca łącznik elastyczny od strony rozrządudo silnika

Śruba mocująca łącznik elastyczny od strony rozrządudo silnika

Śruba mocująca łącznik elastyczny od strony rozrządudo nadwozia

Śruba mocująca łącznik elastyczny od strony rozrządudo nadwozia

Śruba mocująca element metalowo-gumowy do wspornikatylnego

Śruba mocująca element metalowo-gumowy do wspornikatylnego

Nakrętka mocująca wspornik tylny do obudowymechanizmu różnicowego

Śruba mocująca element metalowo-gumowy wspornikatylnego do płyty podłogowej nadwozia

Gwint

M10x1,25

M8

M10x1,5

M8

M10x1,25

M10x1,25

M10x1,25

M10x1,25

M 10x1 ,25

M 10x1 ,25

M10x1,25

M10x1,25

M12x1,25

M8

Momentdokręcania

(daN-m)

6,5

2,5

4,5

3,0

5,1

5,9

5,1

5,9

5,1

5,9

5,1

5,9

9,1

2,5

Silnik899

x

x

x

x

x

x

x

x

x

Silnik I1108 1

x

x

x

x

x

x

x

x

x

mi. 2,112, Wspornik tylny zawieszenia zespołunapędowego po wymontowaniu•-wspornik, 2 - element metalowo-gumowy, 3 - śruba,4-podkładka, 5 - nakrętka

\ odkręcić śruby mocujące do ptyty podtogo-nadwozia element metalowo-gumowy

pornika tylnego (rys. 2.111);odkręcić śruby i nakrętki mocujące wspor-

(tylny do obudowy mechanizmu różnicowe-) (rys. 2.111);wymontować wspornik tylny z elementemilowo-gumowym;

| poluzować śrubę mocującą element meta-i-gumowy do wspornika tylnego; przed po-ivaniem wykonać znaki odniesienia w celu

widłowego ponownego zamontowania ele-itu metalowo-gumowego;

Av ci-i

o -̂t̂ris^_bJJ3. Części składowe głowicy cylindrów

•Unik 899, b-silnik 1108f uszczelka głowicy, 2 - głowica, 3 - uszczelka pokrywy

':y,4-pokrywa głowicy

• odłączyć element metalowo-gumowy odwspornika tylnego.Widok wspornika tylnego zawieszenia zespołunapędowego po wymontowaniu przedstawiarysunek 2.112.Wymontowane wsporniki i elementy metalowo--gumowe należy dokładnie oczyścić, umyći sprawdzić. Wsporniki zużyte lub pęknięte orazelementy metalowo-gumowe uszkodzone nale-ży wymienić na nowe.Zamontowanie wsporników zawieszenia należyprzeprowadzić w kolejności odwrotnej do wy-montowania, uwzględniając poniższe uwagi:

- w samochodach po dużym przebiegu sto-sować nowe śruby i nakrętki mocujące,

- montując element metalowo-gumowy dowspornika tylnego ustawić go w pozycji zazna-czonej podczas wymontowania,

- wszystkie połączenia gwintowane dokręcićwłaściwym momentem podanym w tablicy 2-9.

2.5.3. Pokrywa głowicyi głowica

Części składowe głowicy cylindrów przedsta-wiono na rysunku 2.113.Wymiana głowicy cylindrów powinna być po-przedzona wymontowaniem pokrywy głowicy.Aby wymontować pokrywę głowicy w samo-chodach z silnikami 899, należy wykonać na-stępujące czynności.• Umieścić samochód na podnośniku.• Odłączyć biegun ujemny akumulatora.• Odkręcić korek zbiornika wyrównawczegoukładu chłodzenia silnika oraz odpowietrznikukładu chłodzenia.

125

Rys. 2.114. Wiązka przewodów wysokiego napięciaprzygotowana do demontażu(samochód z silnikiem 899)

\

Rys. 2.775. Demontaż pokrywy g/owicy(samochód z silnikiem 899)

• Unieść samochód na podnośniku.• Odłączyć przewód dolny wylotu cieczy chło-dzącej od chłodnicy i spuścić ciecz chłodzącądo przygotowanego naczynia. Po spuszczeniucieczy podłączyć przewód do chłodnicy.• Wymontować kompletną pokrywę filtra po-

wietrza z przewodami i wlotem powietrza dokorpusu przepustnicy (rys. 2.46) wg wska-zówek podanych w rozdz. 2.2.1.• Odłączyć złącze konektorowe regulatoraprędkości obrotowej biegu jałowego.• Odłączyć złącze konektorowe czujnika po-łożenia przepustnicy.• Odłączyć złącze konektorowe czujnika tem-peratury zasysanego powietrza.• Odłączyć złącze konektorowe wtryskiwaczapaliwa.

• Odłączyć złącza konektorowe cewek zapłonowych.• Odłączyć przewody cieczy chłodzącej ockorpusu przepustnicy.• Odłączyć linkę sterowania pedału przyspie-szenia od dźwigni obrotowej na korpusie prze-pustnicy.• Odłączyć przewody paliwa zasilający i po-

wrotny od korpusu przepustnicy, zatykającodłączone przewody, aby uniemożliwić wyptywpaliwa.• Odłączyć przewód czujnika ciśnienia bez-

względnego.• Odłączyć przewód podciśnienia elektroza-

woru sterującego przepływem par paliwa.• Odłączyć przewód podciśnienia urządzenia

wspomagającego hamulce (serwo).• Odłączyć przewód cieczy chłodzącej od ter-mostatu.• Odłączyć przewód cieczy chłodzącej od za-mocowania na wsporniku cewek zapłonowych.• Odłączyć wiązkę przewodów zapłonowychsilnika (rys. 2.114).• Odkręcić śruby mocujące pokrywę głowicy.• Wymontować pokrywę głowicy razem

z uszczelką i korpusem przepustnicy (rys,2.115).Wymontowaną pokrywę głowicy należy umycii sprawdzić, czy nie jest uszkodzona. Montując!pokrywę głowicy należy zastosować nowąuszczelkę, dokręcić śruby mocujące pokryw?głowicy i zamontować pozostałe wymontowaneelementy w kolejności odwrotnej do wymonto-lwania.Aby wymontować głowicę w samochodzie z sil-nikiem 899, należy wymontować pokrywę gto-1wicy wg podanych wskazówek i wykonać na-stepujące czynności.• Wymontować przewody cieczy chłodzącej jod termostatu.• Odłączyć złącze konektorowe czujnika tem-1peratury cieczy chłodzącej i lampki kontrolnej lw zestawie wskaźników.• Odłączyć przewód masy silnika.• Odłączyć złącze konektorowe czujnika tem-1peratury cieczy chłodzącej systemu wtryskowe--zapłonowego.• Odkręcić nakrętki mocujące przewód wska-

źnika poziomu oleju.• Odłączyć przewód zasysania nagrzaipowietrza od kolektora wylotowego.• Odkręcić nakrętki mocujące rurę wylotiod kolektora wylotowego po podniesieniumochodu na podnośniku.• Odkręcić nakrętki mocowania osi dźwigni

zaworów (rys. 2.116).• Wymontować kompletną oś dźwignirów razem ze wspornikami, dźwigienkami ipychaczami hydraulicznymi.

Rys. 2.776. Odkręcanie osi dźwigni zaworów z głowicy(samochód z silnikiem 899)1 -oś dźwigni zaworów, 2 - klucz do odkręcania śrub

^

Rys. 2.777. Odkręcanie śrub mocujących głowicęcylindrów(samochód z silnikiem 899)1-klucz do odkręcania śrub, 2 - śruby mocujące głowicę

• Wyjąć z głowicy i kadłuba silnika drążki po-pychaczy.• Odkręcić śruby mocujące głowicę do kadłu-ba silnika (rys. 2.117).

[» Wymontować kompletną głowicę razem2 uszczelką głowicy.Wymontowaną głowicę należy umyć i poddaćoględzinom. Rozkładanie głowicy należy wyko-nać na stanowisku warsztatowym.Aby wymontować pokrywę głowicy w samo-chodzie z silnikiem 1108, należy:t odłączyć ujemny biegun akumulatora;• wymontować kompletny filtr powietrza wgwskazówek podanych w rozdz. 2.2.2;» wymontować przewód odzysku gazów po-chodzących z silnika;» odkręcić śruby mocujące pokrywę głowicyŁ 2.119);

Rys. 2.778. Głowica wraz z uszczelką głowicy powymontowaniu z samochodu z silnikiem 899

Rys. 2.119. Wymontowanie pokrywy głowicysamochodu z silnikiem 1108(strzałki wskazują śruby mocujące pokrywę)

• wymontować pokrywę głowicy wraz z usz-czelką pokrywy.Wymontowaną pokrywę głowicy należy umyći obejrzeć, czy nie jest uszkodzona.Montując pokrywę głowicy należy zastosowaćnową uszczelkę, dokręcić śruby mocujące orazzamontować przewód odzysku gazów pocho-dzących z silnika oraz zamontować filtr powie-trza.Aby wymontować głowicę w samochodzie z sil-nikiem 1108, należy wykonać następująceczynności.• Umieścić samochód na podnośniku.• Zdjąć koło przednie prawe.• Wymontować nadkole przednie prawe.• Odkręcić korek zbiornika wyrównawczegocieczy chłodzącej.

Rys. 2.120. Wymontowanie głowicy z samochoduz silnikiem 1108(strzałki wskazują śruby mocujące)

• Odkręcić korek odpowietrzający układuchłodzenia silnika.• Odłączyć przewód dolny wlewu cieczy chło-dzącej do chłodnicy i spuścić ciecz chłodzącądo przygotowanego naczynia. Po spuszczeniucieczy podłączyć przewód do chłodnicy.• Wymontować filtr powietrza wg wskazówekpodanych w rozdz. 2.2.2.• Odłączyć przewód odzysku gazów pocho-dzących z silnika.• Odłączyć przewód wlotu powietrza nagrza-nego od kolektora dolotowego.• Odkręcić śruby mocujące obudowę termo-statu zasilania powietrzem i wymontować ter-mostat razem z przewodami.• Odłączyć linkę sterowania pedału przyspie-szenia od dźwigni na korpusie przepustnicy.• Odłączyć przewód zasilający i powietrznyod korpusu przepustnicy, zatykając odłączoneprzewody, aby uniemożliwić wypływ paliwa.• Odłączyć przewody cieczy chłodzącej odkorpusu przepustnicy.• Odłączyć przewód podciśnienia elektroza-

woru sterującego przepływem par paliwa.• Odłączyć przewód czujnika ciśnienia bez-

względnego.• Odłączyć przewód podciśnienia urządzeniawspomagającego hamulec (serwo).• Odłączyć przewód cieczy chłodzącej od ko-lektora dolotowego.• Odłączyć przewód cieczy chłodzącej od ter-mostatu.• Odkręcić śrubę mocującą osłonę cewek za-płonowych i wymontować osłonę.• Odłączyć złącza konektorowe cewek zapło-nowych.• Odkręcić nakrętkę i wymontować przewódmasy silnika.• Odłączyć złącze konektorowe regulatoraprędkości obrotowej biegu jałowego.

• Odłączyć złącze konektorowe czujnika teperatury zasysanego powietrza.• Odłączyć złącze konektorowe czujnika |

łożenia przepustnicy.• Odłączyć złącze konektorowe wtryskiwacpaliwa.• Odłączyć złącze konektorowe czujnika teperatury cieczy chłodzącej i lampki kontroliw zestawie wskaźników.• Odłączyć złącze konektorowe czujnika teperatury cieczy chłodzącej systemu wtryskov-zapłonowego.• Wymontować pokrywę głowicy wg poćnych wyżej wskazówek.• Wymontować pokrywę napędu rozrządu.• Wymontować pasek zębaty napędu rcrządu.• Odkręcić nakrętki mocujące rurę wyloto\do kolektora wylotowego.• Odkręcić śruby mocujące kompletną gło\cę (rys. 2.120).• Wymontować kompletną głowicę rażęz uszczelką.Wymontowaną głowicę należy umyć i poddioględzinom. Rozkładanie głowicy wykonuje sna stanowisku warsztatowym.Zamontowanie głowicy cylindrów po naprawna stanowisku warsztatowym wykonuje sw odwrotnej kolejności czynności do wymontiwania, uwzględniając następujące uwagi otowiązujące dla silników 889 i 1108:

- wszędzie tam, gdzie jest to niezbędne użswać narzędzi i przyrządów wyszczególnionycw tablicy 2-8;

- powierzchnie przylegania uszczelki głowicw kadłubie i głowicy powinny być dokładnioczyszczone i nie powinny wykazywać żadnyduszkodzeń; powierzchni przylegania uszczelnie należy smarować żadnym olejem;

- stosować nową uszczelkę o takiej saragrubości, montując ją oznaczeniem „ALJO'skierowanym do góry;

- stosować tylko uszczelki oryginalne wykinane ze specjalnego materiału, który po r*grzaniu silnika ulega procesowi polimeryzacjipowodując utwardzenie uszczelki i wówcadokręcenie głowicy po przebiegu 1000 do 15001jest zbędne;

- uszczelka przed zamontowaniem powinibyć przechowywana w oryginalnym opakowlniu nylonowym i rozpakowana bezpośredniprzed zamontowaniem;

- śruby mocujące głowicę po czterech mmontowaniach i zamontowaniach głowicy •winny być wymienione na nowe;

- śruby przed wkręceniem należy oczyścizamoczyć w oleju i poczekać do odcieknJoleju ok. 30 min;

Momenty dokręcania śrub i nakrętek silnika Tablica 2-10

Nazwa części dokręcanej

Śruby mocujące pokrywy czopów głównych watukorbowego

Śruby mocujące pokrywy czopów głównych wałukorbowego

Śruby mocujące napinacz łańcucha rozrządu

Śruby mocujące pokrywę głowicy

Śruby mocujące pokrywę głowicy

Śruby mocowania głowicy do kadłuba silnika

j Śruby mocujące wspornik cewki zapłonowej

Śruby mocujące miskę olejową do kadłuba

Śruby mocujące miskę olejową do kadłuba

Nakrętki mocujące miskę olejową do kadłuba

•Nakrętki mocujące miskę olejową pokrywy kadłuba

Śruba mocująca pokrywę przednią kadłuba

Śruba mocująca pokrywę tylną kadłuba

Śruba mocująca pompę cieczy chłodzącej

Nakrętka mocująca pompę cieczy chłodzącej

Czujnik temperatury cieczy chłodzącej

Czujnik temperatury cieczy chłodzącej

•Wyłącznik termiczny

l Śruba mocująca przewód doprowadzający cieczHchlodzącą do pompy

Czujnik temperatury cieczy chłodzącej na kolektorze1 dolotowym

[ śruby mocujące koło zamachowe silnika

Śruby mocujące koło zamachowe silnika

Śruby mocujące pokrywy stopy korbowodu

Śruby mocujące pokrywy stopy korbowodu

Nakrętka napinacza ruchomego paska rozrządu

Śruby koła pasowego wału korbowego

j | Nakrętka kota pasowego wału korbowego

Śruba mocująca koło zębate na wałku rozrządu

i Śruba mocująca koło zębate na wałku rozrządu

Śruba kota zębatego napędu rozrządu

Gwint

M10x1,25

M 10x1 ,25

M10

M6

M6

M9x1,25

M6

M6

M6

M6

M6

M6

M6

M6

M6

M14

M12x1,5

M16x1,5stożkowy

M6

M12x1,5

M8

M8

M8

M8

M8

M8

M18

M 10x1 ,25

M 10x1 ,25

M11

Momentdokręcania

(daN-m)

4 + 90°

5,9 do 7,2

5,9 do 7,2

0,8

0,8 do 1,0

2 + 3 +90° +90°

0,9

0,8

0,8 do 1,0

0,8

0,8

1,0

1,0

0,8

0,8

2,5

1,7 do 2,1

3,4

1,0

1,2

4,4

3,7 do 4,6

4,1

3,9 do 4,3

2,8

2,5

8,3 do 10,31

8

4,9

9

Silnik899

x

x

x

x

x

x

x

x

x

X

X

Silnik1108

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

X

X

X

X

laoiicaiMua

Nazwa części dokręcanej

Śruby mocujące pokrywy gniazd tożysk watka rozrządu

Śruby mocujące pokrywy gniazd tożysk watka rozrządu

Nakrętka mocująca wspornik watka dźwigienekzaworów

Śruba mocująca korpus przepustnicy

Śruba mocująca korpus przepustnicy

Ś ruba mocująca pokrywę korpusu przepustnicy

Ś ruba mocująca kolektor dolotowy

Nakrętka mocująca kolektor dolotowy

Śruba mocująca kolektor wylotowy

Śruba mocująca kolektor wylotowy

Nakrętka osłony cieplnej kolektora wylotowego

Śruba mocująca wspornik sterowania przyspieszeniemna kolektorze dolotowym

Nakrętka obejmy mocującej rurę z ttumikiem do ruryz katalizatorem

Nakrętki wieszaka mocującego rurę wylotową zkatalizatorem

Nakrętki mocujące przedni odcinek rury wylotowej dokolektora wylotowego

Nakrętki mocujące przedni odcinek rury wylotowej do ruryz katalizatorem

Korek otworu do pomiaru toksyczności spalin przedniejczęści rury wylotowej

Ś ruby i nakrętki oston cieplnych układu wylotowego

Czujnik ciśnienia oleju silnikowego

Czujnik ciśnienia oleju silnikowego

Mocowanie korpusu pompy oleju

Korek spustowy oleju

Śruby napinaczy paska napędu sprężarki klimatyzatora

Śruby napinaczy paska napędu sprężarki klimatyzatora

Gwint

M6

M8

M10

M6

M6

M6

M8

M8

M8

M8

M8

M8

M8

M8

M8

M8

M8

M6

M 14x1 ,5

M14x1,5

M6

stożkowy

M6

M10

Momentdokręcania

(daN-m)

1,0

2,0

3,3 do 4,1

0,8

0,9

0,7

2,7

2,6

2,6

1,7 do 2,1

3,2

2,5

2,5

2,5

3,2

2,5

2,4

0,9

3,2

2,7 do 3,4

0,7

5

1,0

5

Silnik899

x

x

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Silnik1108

x

x

x

x

x

X

X

X

X

X

x

X

X

X

X

X

X

X

X

- śruby głowicy należy dokręcić dwukrotniewg kolejności podanej na rysunku 2.121. mo-mentami 2 i 3 daN-m, a następnie obracać dwu-krotnie o kąt 90° w tej samej kolejności.Po odkręceniu głowicy należy zamontowaćpozostałe, uprzednio wymontowane elementy,

pamiętając o zastosowaniu nowej uszczelki pokrywy głowicy oraz o prawidłowości połączeniazłącz konektorowych, połączeń przewodów gi>mowych oraz o dokręceniu pozostałychmentów właściwymi momentami określonymiw tablicy 2-10.

\ \\

Rys. 2.12). Kolejność dokręcania śrub mocującychgłowicy

i a-silnik 899, b - silnik 1108

2.5.4. Miska olejowai pokrywy kadłuba silnika

Wymontowując miskę olejową należy wziąćpod uwagę wskazówki przedstawione w roz-dziale 2.3, dotyczące wymiany pompy oleju(rys. 2.66 i rys. 2.76).Miskę olejową po wymontowaniu należy umyćisprawdzić, czy nie ma pęknięć lub uszkodzeń.Po każdym wymontowaniu miski olejowej nale-ży zastosować nową uszczelkę, nakładając jąna oczyszczone powierzchnie miski olejoweji kadłuba silnika.Aby wymontować pokrywę napędu rozrządui uszczelnieniem w samochodzie z silnikiem899, należy:

ustawić samochód na podnośniku;odłączyć ujemny biegun akumulatora;odkręcić korek wlewu oleju i wyjąć miarkę

poziomu oleju;zdjąć koło przednie prawe;odkręcić wkręty mocujące i wymontować

dolną osłonę przedziału silnika;

Rys. 2.122. Przyrząd do unieruchamiania kotazamachowego

Rys. 2.123. Wymontowywanie czujnika pofożeniai prędkości obrotowej wału korbowego(samochód z silnikiem 899)1 - śruba mocująca, 2 - czujnik

• wymontować nadkole przednie prawe;• spuścić olej do wcześniej przygotowanegonaczynia, odkręcając korek w misce olejowej;• poluzować śruby mocujące alternator i wy-montować pasek napędzający pompę cieczychłodzącej i alternator (rys. 2.87);• odkręcić śruby mocujące osłonę skrzynkiprzekładniowej i wymontować osłonę;• wymontować przyrząd blokujący położeniekoła zamachowego i zablokować koło zama-chowe (rys. 2.122);• odkręcić nakrętkę mocującą koło pasowedo wału korbowego i zdemontować koło paso-we z wału korbowego;• wymontować ze wspornika czujnik położe-nia i prędkości obrotowej wału korbowego (rys.2.123) i przesunąć czujnik na bok;• odkręcić śruby mocujące pokrywę rozrządui wymontować pokrywę z uszczelniaczem.

Rys. 2.724. Części składowe pokrywy napędu rozrządu(samochód z silnikiem 899)1 - kadłub silnika, 2 - uszczelka pokrywy, 3 - pokrywanapędu rozrządu, 4 - uszczelniacz pokrywy napędurozrządu

Rys. 2.725. Widok kot i fańcucha napędzającego wałekrozrządu po zdemontowaniu pokrywy

Części składowe pokrywy napędu rozrząduprzedstawiono na rysunku 2.124.Uszczelniacz pokrywy rozrządu można wymie-nić bez konieczności wymontowywania całejpokrywy.W czasie wymontowywania uszczelniacza nale-ży zachować szczególną ostrożność, aby nieuszkodzić wału korbowego i pokrywy rozrządu.Przed zamontowaniem nowego uszczelniaczaw pokrywie rozrządu należy posmarować kra-wędzie uszczelniacza cienką warstwą oleju sil-nikowego.Pokrywę rozrządu należy zamontować w od-wrotnej kolejności do wymontowania.Widok kół i łańcucha napędzającego wałek roz-rządu w samochodzie z silnikiem 899 przedsta-wia rysunek 2.125.

Rys. 2.726. Demontaż pokrywy uszczelniającej wałukorbowego od strony koła zamachowego(samochód z silnikiem 899)1 - śruby mocujące pokrywę, 2 - pokrywa

Rys. 2.727. Części składowe pokrywy uszczelniającejwału korbowego od strony koła zamachowego(samochód z silnikiem 899)1 - kadłub silnika, 2 - uszczelka pokrywy uszczelniającej, j3 - pokrywa uszczelniająca, 4 - uszczelniacz

Aby wymontować pokrywę uszczelniającą walkorbowego od strony koła zamachowegcnależy:• umieścić samochód na podnośniku;• odłączyć ujemny biegun akumulatora;• wymontować koła przednie;• wymontować nadkole przednie lewe;• wymontować filtr powietrza wg wskazówepodanych w rozdz. 2.2.2;• wymontować skrzynkę przekładniową z mechanizmem różnicowym;• wymontować sprzęgło;• wymontować koło zamachowe silnika;• odkręcić śruby mocujące pokrywę uszczeiniającą (rys. 2.126);• wymontować pokrywę uszczelniającą watykorbowego silnika od strony koła zamachowe-go z uszczelniaczem;• wymontować uszczelniacz na stanowisku

warsztatowym.Części składowe pokrywy uszczelniającejod strony koła zamachowego przedstawia rysu-nek 2.127.

Rys. 2.728. Montaż uszczelniacza wału korbowego odstrony kota zamachowego(samochód z silnikiem 899)1 - uszczelniacz, 2 - trzpień montażowy

Rys. 2.729. Części składowe pokryw napędu rozrządu(samochód z silnikiem 1108)1 - pokrywa górna, 2 - pokrywa dolna

Aby zamontować pokrywę, należy najpierwprzykręcić pokrywę, a następnie zamontowaćuszczelniacz, którego krawędzie należy posma-rować cienką warstwą oleju silnikowego. Do de-montażu uszczelniacza należy użyć specjal-nych trzpieni montażowych wymienionychw zestawie narzędzi w tablicy 2-8 (rys. 2.128).Aby wymontować pokrywę napędu rozrząduw samochodzie z silnikiem 1108, należy wyko-nać czynności analogiczne, jak dla czynnościdemontażowych pompy cieczy chłodzącej opi-sanych w rozdziale 2.4 dla silnika 1108, pomija-jąc czynności związane ze spuszczaniem cie-czy chłodzącej i rozkładaniem samej pompy.Części składowe pokrywy napędu rozrząduprzedstawiono na rysunku 2.129.

2.5.5. Ukfad rozrząduSilnik 899Aby uzyskać dostęp do kół napędzających ele-menty układu rozrządu, należy wymontowaćpokrywę napędu rozrządu wg wskazówek po-danych w rozdziale 2.5.4.W celu demontażu elementów napędu rozrzą-du należy:• sprawdzić, czy znaki odniesienia na kołachnapędu rozrządu znajdują się naprzeciw siebie;jeżeli znaki odniesienia nie znajdują się naprze-ciw siebie, należy pokręcić wałem korbowymw celu ustawienia znaków;• zablokować śruby mocujące i wymontowaćnapinacz łańcucha rozrządu (rys. 2.130);• odkręcić śrubę mocującą koło napędzane

wałka rozrządu;• wymontować koło zębate napędzane roz-rządu razem z łańcuchem i kołem zębatym na-pędzającym osadzonym na wale korbowym.Po wymontowaniu koło zębate i łańcuch należyumyć i ocenić jego zużycie i stan techniczny.W przypadku stwierdzenia jakichkolwiek zużyćlub uszkodzeń na którymkolwiek z elementównapędu rozrządu wymienić należy cały kompletskładający się z koła dużego, małego i łańcucha.Aby wymontować wałek napędu rozrządu, na-leży wykonać wyżej opisane czynności wymia-ny kół i łańcucha napędu rozrządu i wymonto-wać pokrywę głowicy, posługując się wskazów-kami podanymi w rozdziale 2.5.3 oraz:• odkręcić nakrętki mocujące oś dźwigni za-

worów i wymontować oś kompletną ze wsporni-kami, dźwigienkami i popychaczami hydraulicz-nymi;

Rys. 2.130. Wymontowywanie napinacza łańcucharozrządu(samochód z silnikiem 899)1 - napinacz, 2 - śruba mocująca napinacz

Rys. 2.131. Demontaż watka rozrządu(samochód z silnikiem 899)1 - popychacz mechaniczny, 2 - śruba mocująca łożysko,3 - wałek rozrządu, 4 - łożysko wałka rozrządu

Rys. 2.132. Budowa napinacza łańcucha rozrządu(samochód z silnikiem 899)1 - dźwignia blokująca sprężynę, 2 - sprężyna, 3 - płytkablokująca, 4 - ślizgacz napinacza

• wyjąć z głowicy i kadłuba silnika drążki po-pychaczy;• wymontować pompę oleju wg wskazówekpodanych w rozdz. 2.3;• odkręcić śrubę blokującą łożysko rozrządui wymontować łożysko (rys. 2.131);• wyjąć wałek rozrządu z kadłuba silnika.

Wszystkie wymontowane elementy rozrządunależy umyć i w przypadku uszkodzeń lub zu-żyć wymienić na nowe.Zamontowanie elementów rozrządu należyprzeprowadzić w kolejności odwrotnej do wy-montowania, uwzględniającego uwagi i zalece-nia podane poniżej:

- montując nowe łożysko wałka rozrząduzwrócić uwagę, aby sfazowana krawędź łożyskabyła skierowana w kierunku kadłuba silnika;

- przy montażu popychaczy mechanicznychposmarować szklanki z zewnątrz niewielką ilo-ścią smaru, aby umożliwić utrzymanie po-pychaczy mechanicznych w otworach kadłuba;

- przy montażu napinacza łańcucha rozrządunależy go specjalnie przygotować, ściskająccałkowicie sprężynę; schemat budowy napina-cza przedstawiono na rysunku 2.132; po za-montowaniu napinacza należy zwolnić spręży-nę przekręcając dźwignię napinacza;

- przed zamontowaniem pokryw napędu roz-rządu należy sprawdzić i ewentualnie ponownieustawić znaki odniesienia na kołach napędurozrządu, aby zapewnić ustawienie w fazie kółzębatych napędu rozrządu;

- przy wymianie elementów napędu rozrządupamiętać o wymianie całego kompletu kół i łań-cucha rozrządu;

- przy montażu i demontażu stosować orygi-nalne narzędzia ułatwiające montaż podanew tablicy 2-8.Wszystkie elementy powinny być dokręconewłaściwym momentem, którego wartości poda-no w tablicy 2-10.

Silnik 1108Aby uzyskać dostęp do kół napędzających wa-łek rozrządu, należy wymontować pokrywy na-pędu rozrządu wg wskazówek podanych w roz-dziale 2.5.4.W celu demontażu elementów napędu rozrzą-du należy:

Rys. 2.133. Demontaż kota pasowego zębategona wątku rozrządu(samochód z silnikiem 1108)1 - koło pasowe zębate wałka rozrządu, 2 - przyrządblokujący, 3 - śruba mocująca koto

Rys. 2.734. Demontaż kota pasowego zębatego na walekorbowym(samochód z silnikiem 1108)1 - koto pasowe zębate na wale korbowym,2 - podkładka, 3 - śruba mocująca koto

• sprawdzić ustawienie znaków odniesieniana kole pasowym napędu rozrządu i na kadłu-bie silnika;• poluzować nakrętkę napinacza ruchomegonapędu rozrządu;• zdjąć pasek zębaty napędu rozrządu;• zablokować koto pasowe zębate na wątkurozrządu, używając specjalnej blokady wymie-nionej w tablicy 2-8 (rys. 2.133);• odkręcić śrubę kota pasowego zębatego nawątku rozrządu;• wymontować koto pasowe watka rozrządu;• zablokować koto zamachowe po uprzednimpoluzowaniu i odkręceniu śrub osłony skrzynkiprzekładniowej (rys. 2.134);• odkręcić śrubę kota pasowego zębatego nawale korbowym;• wymontować koto pasowe z wału korbowe-go;• odkręcić poluzowaną wcześniej śrubę mo-cującą napinacz;• wymontować napinacz.Części składowe elementów napędu rozrząduprzedstawiono na rysunku 2.135.Aby wymontować watek rozrządu, należy wyko-nać wyżej opisane czynności demontażu ele-mentów napędu rozrządu, pomijając demontażkoła na wale korbowym oraz demontaż napina-cza, a następnie:• wymontować pokrywę głowicy wg wska-zówek podanych w rozdz. 2.5.3;• odkręcić śruby mocujące przewód olejowyi wymontować przewód olejowy;

Rys. 2.135. Części składowe elementów napędurozrządu(samochód z silnikami 1108)1 - koto zębate na wątku rozrządu, 2 - elementynapinacza, 3 - pasek zębaty napędu rozrządu, 4 - kotozębate na wale korbowym, 5 - pompa cieczy chłodzącej

• odkręcić śruby mocujące i wymontowaćprzednią pokrywę łożyska wałka rozrządu;• wymontować przedni pierścień uszczelnia-

jący wałka rozrządu;• odkręcić śruby mocujące i wymontowaćśrodkową pokrywę łożyska wałka rozrządu;• wymontować wspornik cewek zapłono-

wych;• odkręcić śruby mocujące i wymontować tyl-ną pokrywę łożyska wałka rozrządu;• wymontować wałek rozrządu;• wymontować popychacze zaworów z pod-kładkami.Na rysunku 2.136 przedstawiono elementy dodemontażu wałka rozrządu i głowicy.Na rysunku 2.137 przedstawiono elementy wat-ka rozrządu po zdemontowaniu.Montaż elementów rozrządu należy przeprowa-dzić w kolejności odwrotnej do demontażu,uwzględniając uwagi i zalecenia podane poniżej:

- wszystkie elementy montowane nie powin-ny mieć śladów zużycia i uszkodzeń, części po-winny być czyste, pokryte cienką warstwą olejusilnikowego;

- po zamontowaniu watka rozrządu należysprawdzić luz zaworów; w celu sprawdzenia lu-zu zaworów należy obracać wątkiem rozrządudo momentu aż krzywka wałka rozrządu znaj-dzie się w położeniu górnym, prostopadłym dla

Rys. 2.136. Elementy do demontażu watka rozrządu(samochód z silnikiem 1108)1 - pierścień uszczelniający przedni, 2 - pokrywa łożyskaprzedniego, 3 - pokrywa łożyska środkowego,4 - przewód olejowy, 5 - pokrywa łożyska tylnego,6 - wspornik cewek zapłonowych

Rys. 2.137. Elementy watka rozrządu po zdemontowaniu(samochód z silnikiem 1108)1 - przednia pokrywa łożyska, 2 - środkowa pokrywałożyska, 3 - tylna podpora łożyska, 4 - wałek rozrządu,5 - głowica, 6 - pierścień uszczelniający wałek rozrządu

X

Rys. 2.138. Sprawdzanie luzu zaworów1 - szczelinomierz, 2 - wałek rozrządu

sprawdzanego popychacza; luz sprawdza si(na silniku zimnym za pomocą szczelinomiera(rys. 2.138); sprawdzenie wykonać dla wszystkich krzywek i popychaczy zaworów dolotowego i wylotowego na zgodność z wartościami lu-zów podanymi w tablicy 2-2;

- w przypadku niezgodności luzów zaworównależy je wyregulować; w tym celu należy naci-snąć popychacz zaworów za pomocą specjal-nego narzędzia i przytrzymać naciśnięty popy-chacz, aby wymontować podkładkę regulacyj-ną; zmierzyć wymontowaną podkładkę i zasto-sować nową odpowiednio grubszą lub odpo-wiednio cieńszą w zależności, czy zmierzonyluz był za duży czy za mały;

- zamontować pozostałe elementy pokrywyzaworów, pamiętając o założeniu nowej uszczel-ki, przykładając ją do czystych powierzchni;

- zamontować koła pasowe zębate napędurozrządu oraz koło napinacza i założyć pasekzębaty pamiętając, by znaki odniesienia na ko-le zębatym wałka rozrządu i kole zębatym nawale korbowym znajdowały się naprzeciw od-powiednich wycięć w kadłubie silnika;

- do montażu zastosować nowy pasek roz-rządu bez względu na jego stan techniczny,strzałkami znajdującymi się na pasku, ustawio-nymi w kierunku zgodnym z kierunkiem obro-tów wału korbowego silnika;

- wyregulować naciąg paska zębatego, sto-sując specjalny napinacz wymieniony w zesta-wie narzędzi w tablicy 2-8, ustawiając ciężarek!napinacza na podziałce milimetrowej w odle-głości 80 mm; w tym położeniu zablokować kół-ko napinające pasek rozrządu; w przypadku]braku specjalnych napinaczy naciąg paskamożna sprawdzić orientacyjne skręcając ręką

i

Rys. 2.139. Sprawdzanie orientacyjne naciągu paskazębatego napędu rozrządu przez skręcenie płaszczyznypaska w najdłuższej części między kotami

pasek (do 90°) w najdłuższej części (rysu-nek 2.139);- zamontować pokrywy napędu rozrządu

oraz pozostałe wymontowane elementy;- do demontażu i montażu stosować oryginal-ne narzędzia, ułatwiające montaż i demontażpodane w tablicy 2-8;- wszystkie elementy dokręcić właściwymmomentem, którego wartość podano w tablicy2-10.

2.5.6. Napęd alternatora,pompy cieczy chłodząceji urządzeniaklimatyzacyjnego

Schemat napędu alternatora i pompy cieczychłodzącej w samochodzie z silnikiem 899przedstawiono na rysunku 2.140, a alternatoraw samochodzie z silnikiem 1108 - na rysunku2.141, w którym pompa cieczy chłodzącej jestnapędzana paskiem zębatym napędu rozrządu.Naprawy związane z wymianą lub naprawą pa-ska napędu alternatora, pompy cieczy chłodzą-cej i alternatora powinny być poprzedzone wy-montowaniem koła przedniego prawego, nad-kola przedniego prawego i osłony dolnejprzedziału silnika.Aby wymontować pasek napędu alternatoraw samochodzie z silnikiem 899, należy polu-zować śruby mocujące alternator i przesunąćalternator.Podczas montowania paska należy sprawdzići wyregulować naciąg paska alternatora, używa-jąc specjalnego dynamometru wymienionegow zestawie narzędzi (tabl. 2-8).Wartość naciągu paska mierzona na dynamo-metrze powinna wynosić 25 - 35 daN-m.Aby wymienić pasek napędu alternatora orazsprężarki klimatyzatora w samochodzie 1108wyposażonym w klimatyzację, należy wymonto-

Rys. 2.740. Napęd alternatora i pompy cieczychłodzącej(samochód z silnikiem 899)1 - nakrętka mocująca koło pasowe na wale korbowym,2 - koło pasowe wału korbowego, 3 - koło napędzającealternatora, 4 - koło napędzające pompy cieczychłodzącej

Rys. 2.141. Napęd alternatora, pompy cieczychłodzącej i urządzenia klimatyzacyjnego(samochód z silnikiem 1108)1 - śruba napinacza klimatyzatora, 2 - sprężarkaklimatyzatora, 3 - pasek klinowy, 4 - alternator, 5 - śrubanapinacza alternatora, 6 - koło na wale korbowym

wać koło przednie, nadkole przednie praweoraz dolną osłonę przedziału silnika.Po uzyskaniu dostępu do pasków napędowychnależy poluzować śruby mocujące napinaczeoraz przesunąć napinacze umożliwiające zdję-cie pasków napędowych. Przy montażu pa-sków należy wyregulować ich napięcie za po-mocą dynamometru wymienionego w zestawie

narzędzi (tabl. 2-8). Wartość naciągu paskamierzona na dynamometrze powinna wynosić48 - 60 daN-m.Wszystkie śruby powinny być dokręcone wła-ściwym momentem określonym w tablicy 2-10.

2.6. ZESPÓŁ NAPĘDOWY2.6.1. Wymontowanie

i zamontowanieWymontowanie i zamontowanie zespołu napę-dowego wykonuje się tylko wówczas, gdy za-chodzi konieczność jego wymiany oraz napra-wy połączonej z wymianą i naprawą kadłuba,układu tłokowo-korbowego i głowicy. Przed wy-montowaniem należy upewnić się, czy zakreswymaganej naprawy jest możliwy do wykona-nia przy silniku zamontowanym w samocho-dzie, wykorzystując wskazówki demontażowei naprawcze podane w rozdziałach 2.1, 2.2, 2.3,2.4, 2.5.Podstawowym warunkiem umożliwiającym wy-montowanie zespołu napędowego jest dyspo-nowanie podnośnikami: czterokolumnowymi jednokolumnowym o odpowiednich udźwi-gach oraz narzędziami i przyrządami montażo-wymi (tabl. 2-8).

Silnik 899Przed przystąpieniem do wymontowania ze-społu napędowego należy wykonać poniższeczynności przygotowawcze:• ustawić samochód na podnośniku;• rozłączyć przewód ujemny akumulatora;• odkręcić korek zbiornika wyrównawczegocieczy chłodzącej;• odkręcić korek odpowietrzający układu

chłodzenia silnika;• unieść samochód na podnośniku samocho-dowym;• zdjąć koła przednie;• wymontować nadkole przednie prawe;• wymontować osłonę dolną przedziału silni-ka po odkręceniu wkrętów mocujących;• odłączyć przewód dolny wylotu cieczy chło-dzącej od chłodnicy i spuścić ciecz chłodzącądo przygotowanego naczynia;• obniżyć samochód;• wymontować kompletny filtr powietrza

z przewodami i wlotem powietrza do obudowyprzepustnicy wg wskazówek podanych w roz-dziale 2.2.1;• odkręcić śruby mocujące wspornik filtra po-

wietrza i wymontować wspornik;• odłączyć linkę sterowania sprzęgłem oddźwigni sterującej wyłączaniem sprzęgła, od-kręcając odpowiednie nakrętki;

• odłączyć złącze konektorowe wyłącznikaświateł cofania;• odłączyć spinki mocujące cięgła wyłączaniabiegów;• zdemontować końcówki cięgien wyłączaniabiegów;• odłączyć przewód elektryczny sondy lamb-da od zamocowań w nadwoziu;• odłączyć złącze konektorowe sondy lambda;• odłączyć linkę sterowania pedałem przy-

spieszenia od dźwigni obrotowej na obudowieprzepustnicy;• odłączyć przewody paliwa: zasilający i po-

wrotny od obudowy przepustnicy, zatykającodłączone przewody, aby uniemożliwić wypływpaliwa;• odłączyć przewód cieczy chłodzącej od termostatu;• odłączyć przewód czujnika ciśnienia bez-

względnego;• odłączyć przewód podciśnienia elektroza

woru sterującego przepływem par paliwa;• odłączyć przewód podciśnienia urządzeni;

wspomagającego hamulce;• odłączyć złącze konektorowe regulator;prędkości obrotowej biegu jałowego;• odłączyć złącze konektorowe czujnika poła

żenią przepustnicy;• odłączyć złącze konektorowe czujnika tem-peratury zasysanego powietrza;• odłączyć złącze konektorowe wtryskiwaczapaliwa;• odłączyć przewód masy silnika;• odłączyć złącze konektorowe czujnika tem-peratury cieczy chłodzącej;• odłączyć złącza konektorowe cewek zapło-nowych;• odłączyć przewody cieczy chłodzącej od

obudowy przepustnicy;• odłączyć przewód cieczy chłodzącej od ter-mostatu;• odłączyć przewód cieczy chłodzącej odpompy cieczy chłodzącej;• odłączyć nakrętkę i zdemontować złącze |elektryczne rozrusznika;• zdjąć kapturek, odkręcić nakrętkę i zde-montować złącze elektryczne alternatora;• odłączyć złącze konektorowe czujnika tiperatury cieczy chłodzącej i lampki kontrolnejw zestawie wskaźników;• odłączyć złącze konektorowe czujnika poło-

żenia i prędkości wału korbowego silnika;• odłączyć przewód czujnika położenia li prędkości obrotowej wału korbowego silnikaod zamocowań w nadkolu;• odłączyć przewód masy;• odłączyć złącze konektorowe czujnika aśnienia oleju;

• odgiąć zagniecenia nakrętki czopa piasty kółprzednich i odkręcić nakrętki mocujące przegu-by homokinetyczne do piast kot przednich;• unieść samochód na podnośniku;• odłączyć przeguby drążków kierowniczychod zwrotnicy używając specjalnego ściągaczawymienionego w tablicy 2-8 po uprzednim od-kręceniu nakrętki;• odkręcić śruby mocujące dolnego mocowa-nia amortyzatora od zwrotnicy;• wymontować przeguby homokinetycznez piast zwrotnic kół przednich;• przymocować ponownie zwrotnice kół prze-dnich do amortyzatorów oraz zabezpieczyć pół-osie przed wysunięciem się z mechanizmu róż-nicowego;• odłączyć linkę napędu licznika kilometrówod skrzynki przekładniowej;• odkręcić nakrętki mocujące kołnierz przednikatalizatora;• przesunąć obejmę wspornika;• odkręcić nakrętki mocujące rurę wylotowądo kolektora wylotowego i wyjąć rurę wylotową.Po wykonaniu powyższych czynności przygoto-wawczych należy dokładnie sprawdzić przedziałsilnika, odsuwając wszystkie odłączone elemen-ty na bok, aby umożliwić wyjęcie zespołu napę-dowego w dół samochodu.Po wykonaniu czynności przygotowawczychzespół napędowy pozostanie zamontowanyw samochodzie tylko na wspornikach pokaza-nych na rysunku 2.107a.Aby wymontować kompletny zespół napędowy,należy:• ustawić wysokość pomostu podnośnika, naktórym stoi samochód, aby można było swobo-dnie opuścić zespół napędowy w dół;• przygotować podnośnik hydrauliczny o kon-strukcji podobnej jak podnośnik przedstawionyna rysunku 2.142;• zaczepić haczyki linek podnośnika na spe-cjalne uchwyty do unoszenia silnika zamoco-wane do: A - szpilki mocującej kolektor wyloto-wy od strony koła zamachowego, B - śruby mo-cującej pokrywę od strony rozrządu, C - śrubymocującej obudowę sprzęgła do silnika (rys.2.143);• podwiesić zespół napędowy na linki podno-śnika hydraulicznego, powodując naprężenie li-nek i odciążenie wsporników mocujących ze-spół napędowy do nadwozia;• odkręcić śruby mocujące element metalo-wo-gumowy tylnego zawieszenia zespołu napę-dowego do płyty podłogowej nadwozia (rys.2.111 a);• odkręcić śruby mocujące element metalo-wo-gumowy wspornika zawieszenia zespołunapędowego od strony skrzyni przekładniowejdo nadwozia (rys. 2.109a);

Rys. 2.142. Podnośnik hydrauliczny do unoszeniai przewożenia zespołu napędowego

• odkręcić śruby mocujące element metalo-wo-gumowy łącznika elastycznego ze wsporni-kiem zawieszenia zespołu napędowego odstrony rozrządu do nadwozia (rys. 2.110a);• obniżyć zespół napędowy zawieszony na lin-kach podnośnika hydraulicznego i umieścić gona podłodze; podnieść samochód na podnośni-ku maksymalnie do góry, aby umożliwić wjecha-nie ramieniem podnośnika pod samochód;• podnieść ponownie zespół napędowy napodnośniku hydraulicznym oraz wyjechać pod-nośnikiem hydraulicznym z zawieszonym ze-społem napędowym. Wymontowany wg po-wyższych wskazówek zespół napędowy należyumyć i przystąpić do odłączenia skrzynki prze-kładniowej od silnika.Aby odłączyć skrzynkę przekładniową od silni-ka, należy:• pozostawić wymontowany zespół napędo-

wy podwieszony na podnośniku hydraulicznym,• odkręcić trzy śruby mocujące rozrusznik;• odkręcić śruby mocujące osłonę koła

zamachowego i wymontować osłonę,• odkręcić trzy śruby mocujące obudowę

skrzynki przekładniowej z silnikiem;• odkręcić nakrętkę mocującą obudowę

skrzynki przekładniowej z silnikiem;• odłączyć skrzynkę przekładniową od silnika.Elementy zespołu napędowego po odłączeniuskrzynki przekładniowej od silnika przedstawiarysunek 2.145.

Rys. 2.143. Schemat sposobu podwieszenia zespołu napędowego samochodu z silnikiem 899(objaśnienia oznaczeń literowych w tekście)

Rys. 2.144. Widok ogólny zespołu napędowegokompletnego z pólosiami po wybudowaniu

Rys. 2.145. Elementy zespołu napędowego(samochód z silnikiem 899)1 - silnik, 2 - osłona koła zamachowego, 3 - skrzynkaprzekładniowa

Silnik 1108

Przed przystąpieniem do wymontowania ze-społu napędowego należy wykonać poniższeczynności przygotowawcze:

ustawić samochód na podnośniku;odłączyć ujemny przewód akumulatora;odłączyć wiązkę przewodów alternatora i roz-

r sznika od dodatniego zacisku akumulatora;zdjąć koła przednie;wymontować nadkole przednie prawe;wymontować zderzak przedni;odkręcić wkręty mocujące i śrubę osłony

przedziału silnika;• odkręcić korek zbiornika wyrównawczegocieczy chłodzącej;• odkręcić korek odpowietrzający układuchłodzenia silnika;• odłączyć dolny przewód wylotu cieczy chło-dzącej od chłodnicy i spuścić ciecz chłodzącądo przygotowanego wcześniej naczynia;• odłączyć przewód wlotu powietrza nagrza-nego od kolektora wylotowego;• odkręcić śruby mocujące obudowę termo-statu i wymontować termostat razem z przewo-dami wg wskazówek podanych w rozdz. 2.2.2;• wymontować kompletny filtr powietrza wg

wskazówek podanych w rozdz. 2.2.2;• odłączyć przewody paliwa zasilający i po-wrotny od korpusu przepustnicy, zatykającodłączone przewody, aby uniemożliwić wypływpaliwa;• odłączyć linkę sterowania pedałem przy-spieszenia;• odłączyć przewody cieczy chłodzącej odkorpusu przepustnicy;• odłączyć przewód podciśnienia elektroza-woru sterującego przepływem par paliwa;• odłączyć przewód podciśnienia urządzeniawspomagającego hamulce (serwo);• odłączyć przewód cieczy chłodzącej od ko-lektora dolotowego;• odłączyć górny przewód cieczy chłodzącejod chłodnicy;• odłączyć przewód cieczy chłodzącej od ru-ry wlotowej cieczy chłodzącej do pompy;• odkręcić nakrętkę i wymontować przewódmasy ze skrzynki przekładniowej;• odłączyć spinki mocujące cięgła wyłączaniabiegów;• wymontować końcówki cięgien wyłączaniabiegów;• odłączyć złącze konektorowe wyłącznikaświateł cofania;• odłączyć linkę sterowania sprzęgłem oddźwigni sterującej wyłączaniem sprzęgła odkrę-cając nakrętkę;• odkręcić śrubę mocującą osłonę cewek za-płonowych i wymontować osłonę;

• odłączyć złącza konektorowe cewek zapło-nowych;• odłączyć przewód masy na silniku;• odłączyć złącze konektorowe regulatoraprędkości obrotowej biegu jałowego;• odłączyć złącze konektorowe czujnika tem-peratury zasysanego powietrza;• odłączyć złącze konektorowe czujnika poło-żenia przepustnicy;• odłączyć złącze konektorowe wtryskiwaczapaliwa;• odłączyć przewód czujnika ciśnienia bez-

względnego;• odłączyć złącze konektorowe czujnika tem-peratury cieczy chłodzącej systemu wtryskowo--zapłonowego;• odłączyć złącze konektorowe czujnika ci-śnienia oleju;• odłączyć złącze konektorowe czujnika tem-peratury cieczy chłodzącej lampki kontrolnejw zestawie wskaźników;• odłączyć złącze konektorowe czujnika poło-

żenia i prędkości wału korbowego silnika;• odłączyć złącze konektorowe sondy lam-bda;• odkręcić nakrętkę i zdemontować złącze

elektryczne rozrusznika;• poluzować śruby mocujące sprężarkę kli-matyzatora, odłączyć przewody wlotowy i wylo-towy czynnika chłodzącego od sprężarki klima-tyzacji oraz rozłączyć elektromagnes wyłączni-ka klimatyzacji w samochodach wyposażonychw klimatyzację;• odłączyć linkę napędu licznika kilometrówod skrzynki przekładniowej;• odkręcić nakrętki mocujące kołnierz katali-zatora;• przesunąć obejmę wspornika;• odkręcić nakrętki mocujące rurę wylotową

do kolektora wylotowego i wyjąć rurę wylotową;• odgiąć zagniecenia nakrętki czopa piastykół przednich i odkręcić nakrętki mocująceprzeguby równobieżne do piast kół przednich;• odłączyć przeguby drążków kierowniczychod zwrotnicy, używając specjalnego ściągaczawymienionego w tablicy 2-8 po uprzednim od-kręceniu nakrętki,• odkręcić śruby mocujące dolnego mocowa-nia amortyzatora od zwrotnicy;• wymontować przeguby równobieżne z piast

zwrotnic kół przednich;• przymocować ponownie zwrotnice kół prze-

dnich do amortyzatorów oraz zabezpieczyć pół-osie przed wysunięciem się z mechanizmu róż-nicowego;• odkręcić śrubę mocującą górny przewódskraplacza i zdemontować przewód w samo-chodach wyposażonych w klimatyzację.

Po wykonaniu czynności przygotowawczychzespół napędowy pozostanie zamontowanyw samochodzie tylko na wspornikach pokaza-nych na rysunku 2.107b.Aby wymontować kompletny zespół napędowy,należy:• obejrzeć przedział silnika, odsunąć wszyst-kie odłączone elementy na bok, aby umożliwićwyjęcie zespołu napędowego w dół;• ustawić wysokość pomostu podnośnika, naktórym stoi samochód, aby można było swobo-dnie opuścić zespół napędowy w dół;• przygotować podnośnik hydraulicznyo konstrukcji podobnej, jak podnośnik przed-stawiony na rysunku 2.142;• zaczepić haczyki linek podnośnika na spe-cjalne uchwyty do unoszenia silnika zamoco-wane do: A - szpilki mocującej kolektor wyloto-wy od strony rozrządu, B - śruby mocującej nakadłubie silnika od strony rozrządu, C - śrubyobudowy skrzynki przekładniowej (rys. 2.146);

• podwiesić zespół napędowy na linki podno-śnika hydraulicznego, powodując naprężenie li-nek i odciążenie wsporników mocujących ze-spół napędowy do nadwozia;• odkręcić śruby mocujące element metalo-wo-gumowy tylnego zawieszenia zespołu napę-dowego do płyty podłogowej nadwozia (rys.2.111 b);• odkręcić śruby mocujące element metalo-

wo-gumowy wspornika zawieszenia zespołunapędowego od strony skrzynki przekładniowejdo nadwozia (rys. 2.109b);• odkręcić śruby mocujące element metalo-

wo-gumowy łącznika elastycznego ze wsporni-kiem zawieszenia zespołu napędowego odstrony rozrządu do nadwozia (rys. 2.110b);• obniżyć zespół napędowy zawieszony nalinkach podnośnika hydraulicznego i umieścićgo na podłodze;• podnieść samochód na podnośniku maksy-malnie do góry, aby umożliwić wjechanie ramie-niem podnośnika pod samochód.

Rys. 2.146. Schemat sposobu podwieszenia zespołu napędowego samochodu z silnikiem 1108(objaśnienia oznaczeń literowych w tekście)

Rys. 2.747. Widok ogólny zespołu napędowegopo wybudowaniu

wyżej opisanego zespofu napędowego z silni-kiem 899.Elementy zespołu napędowego po odłączeniuskrzynki przekładniowej od silnika przedstawiarysunek 2.148.Montaż elementów zespołów napędowych z sil-nikami 899 i 1108 oraz montaż kompletnych ze-społów napędowych w samochodzie przepro-wadza się w odwrotnej kolejności w stosunkudo demontażu, przy czym należy uwzględnićnastępujące uwagi:

- wszystkie operacje montażowe powinny byćprzeprowadzone z maksymalną uwagą i ostroż-nością, aby uniknąć uszkodzeń elementów,

- wymieniać wszystkie elementy uszkodzoneprzy demontażu, a szczególnie elementy gu-mowe, podkładki jednorazowe, zabezpieczają-ce, samoblokujące,

- użyć nowej nakrętki do montażu czopaprzegubu homokinetycznego z piastą kota, pra-widłowo ją dokręcając i zagniatając,

Rys. 2.148. Elementy zespołu napędowego(samochód z silnikiem 1108)i - silnik, 2 - osłona koła zamachowego, 3 - skrzynka przekładniowa

Podnieść ponownie zespół napędowy na pod-nośniku hydraulicznym oraz wyjechać podno-śnikiem hydraulicznym z zawieszonym zespo-łem napędowym. Po umyciu wymontowanegozespołu napędowego można przystąpić doodłączenia skrzynki przekładniowej od silnika.Aby odłączyć skrzynkę przekładniową od silni-ka, należy wykonać te same czynności jak dla

- używać narzędzi specjalnych przeznaczo-nych do montażu i demontażu wymienionychw tablicy 2-8,

- wszystkie połączenia dokręcić właściwymmomentem określonym w tablicy 2-9,

- wyregulować prawidłowo wszystkie łączoneelementy szczególnie pedał sprzęgła i pedałprzyspieszenia.

2.7. NAPRAWA SILNIKÓWWYMONTOWANYCH

Silniki po wymontowaniu z samochodu, odłą-czeniu od skrzynki przekładniowej i umyciu po-winny być umieszczone na specjalnym stojakuobrotowym, umożliwiającym obracanie i łatwy

dostęp do wszystkich wymontowywanych ele-mentów. Umieszczenie silnika na zwykłym stolewarsztatowym utrudni obracanie i dostęp dowymontowywanych elementów.Umieszczenie silników na stojaku obrotowymprzedstawiono na rysunku 2.149.Elementy silników do demontażu przedstawio-no na rysunkach 2.150 i 2.151.

Rys. 2.149. Silnik wymontowany na stojaku obrotowym przygotowany do rozłożeniaa - silnik 899, b - silnik 1108

12 11

Rys. 2.150. Elementy silnika 899 do demontażu1 - kolektor wylotowy, 2 - zespót ttoka i korbowodu, 3 - pokrywa głowicy, 4 - głowica, 5 - uszczelka głowicy, 6 - pokrywa,7 - uszczelka miski olejowej, 8 - miska olejowa, 9 - pompa oleju, 10 - wałek rozrządu, 11 - koła i łańcuch napędzającyrozrząd, 12 - pokrywa napędu rozrządu

Rys. 2.151. Elementy silnika 1108 do demontażu1 -koła i pasek napędzający rozrząd, 2 - watek rozrządu, 3 - pokrywa głowicy, 4 - uszczelka pokrywy głowicy,5-zespól ttoka i korbowodu, 6 - głowica, 7 - uszczelka głowicy, 8 - miska olejowa, 9 - pokrywa

2.7.1. Demontaż silnika 899Aby wymontować głowicę silnika, należy:• spuścić olej z miski olejowej po odkręceniukorka spustowego;• odłączyć od obudowy przepustnicy prze-wód wylotu cieczy chłodzącej od termostatu, je-żeli operacji tej nie wykonano na silniku zamon-towanym;• odłączyć przewody wysokiego napięcia odcewek i świec zapłonowych (rys. 2.114);• odkręcić śruby mocujące i wymontować po-krywę głowicy razem z obudową (rys. 2.115);• wymontować uszczelkę pokrywy głowicy;• odkręcić śruby, wymontować elementymiarki poziomu oleju;• odkręcić nakrętki mocowania osi dźwignizaworów (rys. 2.116);• wymontować oś dźwigni zaworów razem zewspornikami, dźwigienkami i popychaczami hy-draulicznymi;• wyjąć z głowicy i kadłuba silnika drążki po-

haczy;• odkręcić nakrętki mocujące i wymontowaćkolektor wylotowy (rys. 2.152);• wymontować uszczelkę kolektora wyloto-wego;• odkręcić śruby mocujące głowicę do kadłu-i silnika (rys. 2.117);

Rys. 2.752. Demontaż kolektora wylotowego(silnik 899)1 - śruby mocujące, 2 - kolektor wylotowy, 3 - uszczelkakolektorowa, 4 - uchwyt do zawieszania silnika

• wymontować kompletną głowicę razemz uszczelką.Wymontowaną głowicę należy umyć i spraw-dzić. Dalszy demontaż głowicy wykonuje sięna stanowisku warsztatowym.

Rys. 2.153. Demontaż miski olejowej(silnik 899)

Rys. 2.754. Pasek napędu alternatora i pompy cieczychłodzącej(silnik 899)1 - pasek napędu alternatora, 2 - czujnik prędkościobrotowej i położenia watu korbowego, 3 - koto pasowewatu korbowego, 4 - śruby mocujące alternator

Miskę olejową i uszczelkę wymontowuje się poobróceniu silnika na stanowisku warsztatowym,wykręcając wkręty na obwodzie miski olejowej(rys. 2.153).Dalszy demontaż elementów silnika wymonto-wanego obejmuje:• wymontowanie czujnika położenia i prędko-

ści obrotowej watu korbowego po odkręceniudwóch śrub mocujących;

jSSSSSssJ

Rys. 2.755. Napęd rozrządu i pompa oleju silnika 899po zdemontowaniu1 - napinacz łańcucha rozrządu, 2 - pompa oleju, 3 - kotaz łańcuchem napędzające rozrząd

• zablokowanie koła zamachowego silnika,aby umożliwić demontaż kół zamontowanychna wale korbowym;• poluzowanie nakrętek mocujących alterna-

tor i wymontowanie paska napędu alternatorai pompy cieczy chłodzącej (rys. 2.154);• odkręcenie nakrętki mocującej koło pasowedo wału korbowego i wymontowanie koła paso-wego z wału korbowego;• odkręcenie śrub mocujących pokrywę roz-rządu i wymontowanie pokrywy razem z uszczel-nieniami.Demontaż uszczelniacza należy przeprowadzićna stanowisku warsztatowym.Po wymontowaniu pokrywy należy przeprowa-dzić demontaż następujących elementów (rys.2.155):• napinacza łańcucha rozrządu po wykręce-niu dwóch śrub mocujących;• kół zębatych napędzanych rozrządu razem

z łańcuchem i kołem zębatym napędzanymosadzonym na wale korbowym po odkręceniuśrub mocujących;• pompy oleju wraz z uszczelką po odkręce-niu śrub mocujących pompę;• wałka rozrządu po uprzednim odkręceniuśruby mocującej łożysko przednie wałka roz-rządu;• szklanek popychaczy, posługując się ma-gnesem dla ułatwienia demontażu.Od strony koła zamachowego należy:• odgiąć płytkę zabezpieczającą, odkręcićśruby mocujące koło zamachowe i wymonto-wać koło zamachowe;• wymontować blokadę koła zamachowego;

Rys. 2.756. Ustawienie wafu korbowego do demontażukorbowodu z ttokiem oraz stopy korbowodu(silnik 899)1 - stopa korbowodu, 2 - przyrząd do obracania watemkorbowym, 3 - zespót ttoka z korbowodem

• odkręcić śruby mocujące pokrywę uszczel-niającą i wymontować pokrywę razemz uszczelniaczem.Demontaż uszczelniacza przeprowadzić na sta-nowisku warsztatowym:• zamontować na wale korbowym specjalnyprzyrząd w postaci kołnierza do ułatwieniaobracania wałem korbowym silnika.Po wykonaniu powyższych czynności należyprzystąpić do demontażu elementów układutłokowo-korbowego.W tym celu należy:• obrócić wał korbowy, ustawiając tłoki 1. i 4.cylindra w GMP;• odkręcić śruby stopy korbowodu i wymon-tować stopy korbowodu oraz półpanewki stopykorbowodu (rys. 2.156);• wymontować zespół tłoka i korbowodu ra-zem z półpanewkami stopy korbowodu;• obrócić wał korbowy i ustawić tłoki cylin-drów 2. i 3. w GMP;• odkręcić śruby stopy korbowodu i wymon-tować stopy korbowodu oraz zespoły tłoka kor-bowodów oraz półpanewki cylindrów 2. i 3.Po wymontowaniu tłoków z korbowodami nale-ży sprawdzić luz osiowy wału korbowego (rys.2.157).Jeżeli luz osiowy wału korbowego nie mieści sięw granicach podanych w tablicy 2-1, należy

Rys. 2.157. Sprawdzanie luzu wału korbowego(silnik 899)

Rys. 2.158. Demontaż wału korbowego(silnik 899)1 - śruba pokrywy czopów głównych, 2 - pokrywa czopagłównego, 3 - półpanewki czopa głównego,4 - pierścienie oporowe łożyska środkowego,5 - pótpanewka łożyska środkowego, 6 - półpanewkałożyska głównego od strony rozrządu, 7 - wał korbowy

przeszlifować powierzchnie czołowe środkowe-go gniazda łożyska głównego w kadłubie silni-ka oraz zastosować nadwymiarowe półpierście-nie oporowe (tablica 2-1).Aby wymienić wał korbowy należy odkręcić śru-by mocujące obudowy łożysk głównych wałukorbowego i wymontować pokrywy razemz półpanewkami dolnymi, a następnie wymon-tować wał korbowy oraz pótpanewki górne (rys.2.158).Do demontażu pozostałych elementów z kadłu-ba silnika, a w szczególności:

- czujnika ciśnienia oleju,- filtra oleju,- alternatora i pompy cieczy chłodzącej (rys.

2.159),- elementów zawieszenia zespołu napędowe-

go od strony rozrządu,

Rys. 2.159. Demontaż alternatora i pompy cieczychłodzącej(silnik 899)1 - alternator, 2 - śruba mocująca alternator, 3 - pompacieczy chłodzącej, 4 - śruba mocująca pompę cieczychłodzącej

Rys. 2.160. Demontaż zaślepki i łożysk środkowegoi tylnego watka rozrządu(silnik 899)1 - zaślepka, 2 - łożysko tylne, 3 - łożysko środkowe,4 - narzędzie do demontażu

- zaślepek wału rozrządu od strony koła za-machowego oraz łożysk środkowych i tylnych(rys. 2.160),

- tulejki łożyska wałka napędzającego pompęoleju,

- zaślepek kanałów cieczy chłodzącej, za-ślepki kanału olejowego należy użyć narzędzii wybijaków podanych w tablicy 2-8.

Rys. 2.161. Demontaż ttoka z korbowodu1 - tłok, 2 - trzpień, 3 - wspornik, 4 - sworzeń,5 - pierścienie zabezpieczające

Aby wymontować tłok z korbowodu należyumieścić zespół pod prasą stołową na specjal-nym wsporniku (rys. 2.161) i wykonać następu-jące czynności:• wymontować pierścienie zabezpieczająceosadzone po obu stronach sworznia tłokowego;• wycisnąć sworzeń tłokowy za pomocą pra-

sy (rys. 2.161);• oddzielić tłok od korbowodu.Demontaż głowicy na stanowisku warsztato-wym polega na wykonaniu następujących czyn-ności:• umyć i oczyścić wymontowaną głowicę;• zamocować głowicę na specjalnym wspor-niku wymienionym w zestawie narzędzi(tabl. 2-8), a wspornik w imadle (rys. 2.162);• odkręcić nakrętki i wymontować obudowę

termostatu wraz z uszczelką i czujnikiem tem-peratury;• wymontować wspornik przewodu po odkrę-ceniu nakrętki mocującej;• wykręcić świece zapłonowe,• zamontować na głowicy od strony komórspalania specjalną płytkę podtrzymującą zawo-ry, wymienioną w tablicy 2-8, przykręcając jączterema nakrętkami;• wymontować półstożki (kliny) mocującegórne miski sprężyn zaworów, używając spe-cjalnego narzędzia wymienionego w tablicy 2-8;• wymontować górne miski sprężyn zawo-rów;• wyjąć sprężyny zaworów;• wymontować uszczelki prowadnic zaworów,posługując się specjalnym ściągaczem wymie-nionym w tablicy 2-8;

Rys. 2.162. Zamocowanie głowicy silnika 899 nastanowisku warsztatowym do specjalnego wspornika

Rys. 2.163. Elementy osi dźwigni zaworów(silnik 899)1 - pierścień sprężysty, 2 - dźwignie zaworów,3 - sprężyna, 4 - wspornik, 5 - oś dźwigni zaworów,6 - popychacz hydrauliczny

• wymontować dolne miski sprężyn zaworów.Aby zdemontować wcześniej wymontowanąz głowicy oś dźwigni zaworów, należy:

wymontować pierścień osadczy;wymontować podkładkę oporową;wymontować dźwignię zaworu;wymontować podkładkę;wymontować wspornik osi dźwigni zawo-

rów;• wymontować sprężyny ustawienia dźwignizaworów;

• wymontować wszystkie pozostałe podkład-ki, dźwignie, wsporniki i sprężyny;• wypchnąć z dźwigienek zaworów popycha-cze hydrauliczne.Na rysunku 2.163 przedstawiono elementyznajdujące się na osi dźwigni zaworów.

2.7.2. Weryfikacja, naprawa,montaż silnika 899

Wymontowane według wskazówek podanychw rozdziale 2.7.1 elementy silnika należy dokła-dnie umyć, oczyścić, sprawdzić i poddać nie-zbędnym pomiarom.Wszystkie czynności montażowe należy wyko-nywać w odwrotnej kolejności do wymontowa-nia, uwzględniając poniższe wskazówki i zale-cenia.

Głowica• Usunąć nagar z komór spalania, używając

ostrych narzędzi i szczotki drucianej.• Oczyścić wszystkie kanały oraz zagłębieniai przedmuchać je sprężonym powietrzem.• Oczyścić płaszczyznę przylegania głowicydo uszczelki i dokładnie ją sprawdzić. W raziekonieczności powierzchnię przylegania głowicydo uszczelki należy przefrezować.Po sfrezowaniu zmierzyć wysokość głowicy. Je-śli po sfrezowaniu wysokość głowicy jest mniej-sza niż podano w tablicy 2-2, głowicę należy wy-mienić na nową. Jeżeli wysokość głowicy jestwiększa niż 70,35 mm, należy przy montażu za-stosować uszczelkę grubości 1,2 mm. Jeżeli wy-sokość głowicy jest mniejsza niż 70,35 mm, na-leży zastosować uszczelkę grubości 1,5 mm.• Sprawdzić objętości komór spalania nazgodność z danymi podanymi w tablicy 2-2. Dosprawdzenia objętości komór spalania należyzamontować tymczasowo zawory i świece za-płonowe. Sprawdzenie objętości wykonuje sięwlewając do komór spalania z menzurki olej ażdo wypełnienia całej komory. Ilość wlanego ole-ju stanowi objętość komory spalania. Jeżeliobjętość komory spalania nie mieści się w wy-maganych wartościach, należy usunąć nie-zbędne ilości materiału w komorze spalaniaszlifując miejsca komory spalania wskazane narysunku 2.164.• Sprawdzić, czy na trzonkach zaworów nie

występują zarysowania lub ślady zatarcia.W przypadku ich stwierdzenia zawory należywymienić na nowe.• Sprawdzić średnice trzonków zaworów. Gdy

średnice nie mieszczą się w zakresach poda-nych w tablicy 2-2, zawory należy wymienić nanowe.

Rys. 2.764. Miejsca do szlifowania komór spalaniaw celu zwiększenia ich objętości(samochody z silnikami 899 i 1108)

Rys. 2.165. Wymiary gniazda zaworówpo przeszlifowaniu(silniki 899 i 1108)

• Dokładnie oczyścić i sprawdzić grzybek za-woru, usunąć ewentualne nagary i lekko prze-szlifować. Po oczyszczeniu i oszlifowaniu szero-kość przylegania grzybka powinna wynosićmin. 1 mm. Grzybek należy szlifować pod ką-tem 45° 39'±5'.• Sprawdzić luz osiowy trzonka zaworu w pro-

wadnicy zaworu. W przypadku niezgodności lu-zu z danymi w tablicy 2-2 należy wymienić pro-wadnice zaworów.Do wymiany prowadnic, ich demontażu, monta-żu i rozwiercania użyć prowadnice nadwymiaro-we oraz ściągaczy, wybijaków i rozwiertaka wy-mienionych w tablicy 2-8.• Przy wciskaniu nowych prowadnic należyrozgrzać głowicę cylindrów do temperatury100-120°C.• Dokładnie oczyścić i sprawdzić gniazda za-

worów wciśnięte w głowicy.

• Jeżeli były wymieniane zawory, prowadnicezaworów, a w wyniku oględzin stwierdza się ko-nieczność wymiany gniazd zaworów, to gnia-zdo należy przeszlifować. Po przeszlifowaniukąt przylgni gniazda zaworów oraz szerokośćprzylgni powinna być zgodna z danymi poda-nymi w tablicy 2-8.Wymiary gniazda zaworów w głowicy przedsta-wiono na rysunku 2.165.• Po wymianie, oszlifowaniu i zamontowaniunowych gniazd zaworów, nowych zaworówi nowych prowadnic należy dotrzeć zaworyw gniazdach. Do docierania użyć specjalnej pa-sty ściernej oraz uniwersalnego przyrządu dodocierania zaworów. Po dotarciu oba docieraneelementy, tj. gniazdo zaworu i grzybek zaworunależy dokładnie oczyścić.• Sprawdzić sprężyny zaworów na zgodnośćich obciążenia i wysokości podanych w tab-licy 2-2. Sprężyny nie spełniające wymagań na-leży wymienić na nowe.• Po każdorazowej wymianie zaworów lubprowadnic zaworów wymienić uszczelki olejo-we w prowadnicach zaworów.• Wkręcając świece zapłonowe oraz czujnik

temperatury i termostat dokręcić je właściwymmomentem podanym w tablicy 2-9.

Kadtub silnika• Podczas montażu pokrywy kadłuba silnikazastosować nową uszczelkę, a śruby mocującepokrywę dokręcić właściwym momentem.• Zaślepki komór cieczy chłodzącej i kanałówolejowych posmarować przed montażem spe-cjalnym uszczelniaczem i zamontować je za po-mocą specjalnych wybijaków. Do montażu sto-sować nowe zaślepki. Zaślepki kadłuba silnikai pokrywy kadłuba przedstawiono na rysunku2.166.• Sprawdzić płaskość powierzchni przylega-nia uszczelki głowicy cylindrów po uprzednim

Rys. 2.766. Zaślepki kanałów cieczy chłodzącej,olejowego i pokrywa kadłuba silnika 8991 - zaślepka kanałów cieczy chłodzącej, 2 - pokrywa,3 - zaślepka kanatu olejowego

Rys. 2.167. Szkic do pomiaru stożkowatości i owalizacjicylindrów1,2,3- pomiar średnic do określenia stożkowatościcylindra,a, b - pomiar średnic do określenia owalizacji cylindra

dokładnym jej oczyszczeniu. Jeżeli płaskośćpowierzchni jest większa od 0,1 mm, kadłub sil-nika należy przeszlifować;• Sprawdzić, czy na gładzi cylindrów wystę-pują zarysowania i zmierzyć średnicę, owaliza-cję i stożkowość otworów cylindrów. Pomiarstożkowości cylindrów wykonuje się prostopa-dle do jego osi w trzech różnych wysokościach.Pomiar owalizacji wykonuje się na jednej wyso-kości w dwóch prostopadłych do siebie pła-szczyznach (rys. 2.167).Średnice otworów cylindrów oraz stożkowośći owalizacja powinny mieścić się w granicachokreślonych w tablicy 2-1. W razie nadmiernegozużycia należy wytoczyć wszystkie cylindryoraz przehonować na podwymiar naprawczyi zastosować odpowiednie nadwymiarowe tłoki,dobierając ich średnice wg odpowiednich grupselekcyjnych.• Przy montażu łożyska środkowego i tylnegowatka rozrządu używać specjalnego trzpieniawymienionego w zestawie narzędzi (tabl. 2-8).Po zamontowaniu łożysk środkowego i tylnegonależy je rozwiercić, używając specjalnego roz-wiertaka wymienionego w zestawie narzędziw tablicy 2-8 (rys. 2.168).Łożysko przednie wałka rozrządu należy tak za-montować w otworze kadłuba, aby otwór olejo-wy znalazł się w pdpowiednim otworze olejo-wym w kadłubie. Średnica zewnętrzna łożyskapowinna być dobrana wg odpowiednich grupselekcyjnych kadłuba (tabl. 2-1).• Sprawdzić stan techniczny otworów szkla-nek popychaczy zaworów. W przypadku stwier-

H

Rys. 2.768. Rozwiercanie łożyska środkowego i tylnegowałka rozrządu w kadłubie silnika 899

dzenia owalizacji lub śladów zatarcia otwory na-leży rozwiercić na jeden z nadwymiarów na-prawczych oraz zastosować nadwymiaroweszklanki popychaczy zaworów wg danych okre-ślonych w tablicy 2-2.

Wał korbowy i wałek rozrządu

• Sprawdzić stan techniczny panewek łożyskgłównych wału korbowego. W przypadkustwierdzenia zarysowań lub śladów zatarcia napowierzchniach wewnętrznych panewki należywymienić na nowe.• Sprawdzić stan techniczny czopów głów-nych wału korbowego oraz zmierzyć ich średni-cę. W przypadku stwierdzenia wad na po-wierzchni czopów oraz w przypadku niezgod-ności średnicy czopów głównych z wartościamipodanymi w tablicy 2-1, czopy wału korbowegonależy przeszlifować na wymiar naprawczy i za-stosować nowe panewki łożysk, dobierając jewymiarowo wg odpowiednich grup selekcyj-nych. Wał korbowy jest azotowany, dlatego poszlifowaniu czopów należy go ponownie pod-dać obróbce azotowania i ponownie sprawdzićwymiary oraz odpowiednie grupy selekcyjne.• Sprawdzić stan techniczny i średnice czo-pów korbowych wału korbowego. W przypadkuniezgodności wymiarowych z wartościami po-danymi w tablicy 2-1 należy czopy przeszlifo-wać na wymiar naprawczy oraz zastosować no-we panewki łożysk korbowych o odpowiednimnadwymiarze. Po szlifowaniu czopy wału należyazotować i ponownie sprawdzić średnice.

• Sprawdzić średnice czopów wałka rozrządui wznios krzywek wałka rozrządu na zgodnośćz danymi zawartymi w tablicy 2-2. W przypadkuniezgodności wymiarowych czopów oraz nie-zgodności wzniosu krzywek należy wymienićwałek rozrządu, gdyż nie jest przewidywana je-go naprawa. Po wymianie wałka rozrządu nie-zbędna jest zawsze wymiana łożysk wałka roz-rządu w kadłubie wg wskazówek podanych dlakadłuba silnika.

Tłok z korbowodem• Sprawdzić stan techniczny zewnętrznychpowierzchni płaszcza tłoka. Tłoki z rysami i śla-dami zatarć należy wymienić na nowe.• Sprawdzić średnicę zewnętrzną tłoka nazgodność z wymiarami podanymi w tablicy 2-1.Pomiar średnicy zewnętrznej tłoka należy wyko-nać prostopadle do otworów osi sworznia tłoko-wego w odległości 14 mm od dolnej krawędzipłaszcza tłoka. Przy wymianie tłoków na nowenależy je dobrać wymiarowo do otworów cylin-drów w kadłubie, stosując odpowiedni nominał,nadwymiar oraz grupę selekcyjną.• Sprawdzić masę każdego tłoka i określićmaksymalną różnicę masy między tłokami.W przypadku różnicy mas większej niż podanaw tablicy 2-1, należy usunąć przez zeszlifowa-nie nadmiar materiału z najcięższego tłoka, szli-fując specjalne nadlewy w piastach sworzniatłokowego (rys. 2.169).• Sprawdzić luzy między pierścieniami tłoko-

wymi z odpowiednimi rowkami w tłokach (rys.2.170) na zgodność z danymi w tablicy 2-1.W przypadku zwiększonych luzów tłoki i pier-ścienie należy wymienić na nowe o odpowie-dnich nadwymiarach i grupach selekcyjnych.• Sprawdzić luz na rowkach pierścieni tłoko-wych. Sprawdzenie wykonujemy po włożeniu

Rys. 2.769. Miejsca do ujmowania masy w tłokach(silnik 899)

Rys. 2.770. Sprawdzanie luzu pierścienia tłokowegow rowku(silniki 899 i 1108)

Rys. 2.777. Sprawdzanie luzu w zamku pierścieniatłokowego(silniki 899 i 1108)

pierścienia do otworu cylindra w kadłubie (rys.2.171) na zgodność z danymi podanymi w tabli-cy 2-1. W przypadku luzów większych od wyma-ganych, pierścienie tłokowe należy wymienić nanowe. Przy luzach mniejszych lub w przypadkubraku możliwości włożenia pierścienia do cylin-dra, rowki pierścieni należy przeszlifować.• Zamontować korbowód ze stopą korbowo-du, sprawdzić masę każdego korbowodui określić maksymalną różnicę masy międzykorbowodami. W przypadku różnicy mas więk-szej niż podano w tablicy 2-1 należy usunąćprzez zeszlifowanie nadmiar materiału najcięż-szego korbowodu, szlifując miejsca wskazanestrzałkami na rysunku 2.172.W zmontowanym korbowodzie sprawdzić rów-noległość osi otworów łba i główki korbowodu.Do sprawdzenia należy użyć specjalnych trzpie-ni kontrolnych oraz podstawki. Szkic pomiarówrównoległości przedstawiono na rysunku 2.173.W przypadku stwierdzenia nierównoległości na-leży podjąć próbę prostowania korbowodu lubwymienić korbowód na nowy.• Sprawdzić luz montażowy sworzni tłoko-

wych w piastach tłoka. Przy prawidłowym paso-waniu sworzeń powinien dać się wsunąć w pia-sty tłoka pod naciskiem palca i nie powinien wy-suwać się z piasty tłoka pod własnym ciężaremprzy pionowym ustawieniu osi sworznia.

Rys. 2.172. Miejsca do ujmowania masy korbowodu(silniki 899 i 1108)

Rys. 2.173. Szkic do pomiaru równoległości osi stopyi główki korbowodu

• Sprawdzić stan powierzchni wewnętrznejtulejki główki korbowodu. Jeżeli tulejka jest wy-bita lub wykazuje owalizację, należy ją wymienićna nową, a po wciśnięciu rozwiercić na wymiarpodany w tablicy 2-1.• Dla ułatwienia montażu sworznia tłokowegoz korbowodem i tłokiem należy podgrzać głów-kę korbowodu do temperatury ok. 240°C. Pozamontowaniu sworznia tłokowego w tłokui korbowodzie należy sprawdzić siłę osiową nie-zbędną do przesunięcia sworznia, która na zim-nym zespole powinna wynosić min. 3924 N.Sprawdzenie siły osiowej należy wykonywaćw specjalnym przyrządzie pokazanym na ry-sunku 2.174.• Przy montażu tłoka z korbowodem zwrócićuwagę, aby oznaczenia literowe grupy selekcyj-

Rys. 2.174. Sprawdzanie sify osiowej niezbędnej doprzesunięcia sworznia tłoka w korbowodzie

rnx sttL

Rys. 2.175. Oznaczenia identyfikacyjne wskazującena prawidłowy sposób montażu ttoka i korbowoduw kadłubie silnika 8991 - miejsce oznaczenia cyfrowego numeru cylindra nastopie i pokrywie stopy korbowodu, 2 - watek rozrządu,3 - przesunięcie o 1 mm osi ttoka względem osi sworzniattoka (strzatka wskazuje kierunek obrotów silnika)

nej na piaście tłoka znajdowały się po przeciw-nej stronie oznaczeń cyfrowych numerów cylin-dra wykutych na stopie i pokrywie stopy korbo-wodu, co zapewni prawidłowe mimośrodoweustawienie tłoka w cylindrze. Po wmontowaniukorbowodów do cylindra znaki cyfrowe na sto-pie i pokrywie stopy korbowodu powinny znaj-dować się po przeciwnej stronie wałka rozrządu(rys. 2.175).• Jeżeli w czasie weryfikacji lub naprawy i po

wykonaniu pomiarów tulei cylindrów w kadłubiezaszła korekta przynależności tulei do odpowie-dnich grup selekcyjnych, należy dokonać ko-

Rys. 2.176. Oznaczenia grup selekcyjnych średniccylindrów w kadłubie silnika 899

Rys. 2.177. Oznaczenie grup selekcyjnych tłokóww silniku 899

Rys. 2.178. Oznaczenie numeru cylindra nakompletnym korbowodzie

rekty oznaczeń grup selekcyjnych wybitych nadolnej płaszczyźnie kadłuba (na powierzchnistyku z uszczelką miski olejowej (rys. 2.176).• Jeżeli w czasie weryfikacji i naprawy tłoków,korbowodów, stopy korbowodu zaszła koniecz-ność wymiany tych elementów, należy spraw-dzić, czy tłoki są oznakowane prawidłowym

oznaczeniem grupy selekcyjnej (rys. 2.177)oraz czy korbowody i pokrywy stóp korbowo-dów są oznaczone numerem cylindra (rys.2.178). W przypadku braku oznaczeń, oznacze-nia te należy nanieść.• Przy montażu pierścieni tłokowych na tłokuprzestrzegać zasady, aby środkowy pierścieńtłokowy był montowany oznaczeniem „TOP" dogóry i zamki pierścieni tłokowych byty obróco-ne co 120°.• Pótpanewki łożysk głównych wału korbowe-go, półpanewki stopy korbowodu po ich osa-dzeniu w gniazdach należy opukać przy pomo-cy młotka gumowego dla lepszego ich ułożeniaw gnieździe.Niezależnie od powyższych wskazówek doty-czących głowicy, kadłuba silnika, wału korbo-wego i rozrządu, tłoka i korbowodów należyprzy montażu silnika przestrzegać poniższychzaleceń:

- wszystkie części powinny być czyste,a przed montażem należy pokryć je cienką war-stwą oleju silnikowego,

- wszystkie kanały smarownicze powinny byćoczyszczone i przedmuchane sprężonym powie-trzem, aby mieć pewność co do ich drożności,

- do montażu używać narzędzi wymienionychw tablicy 2-8,

- wszystkie połączenia śrubowe powinny byćdokręcone i sprawdzone na zgodność z mo-mentami dokręcania podanymi w tablicy 2-9.

2.7.3. Demontaż silnika 1108Aby zdemontować głowicę, należy:• spuścić olej z miski olejowej po odkręceniukorka spustowego,• poluzować śruby koła zębatego na walekorbowym silnika,• poluzować odpowiednie śruby i zdemonto-

wać napinacz paska napędu sprężarki klimaty-zatora (o ile był zamontowany) i zdemontowaćpasek,• zdemontować koło zębate na wale korbo-

wym silnika wykręcając wcześniej poluzowaneśruby,• wykręcić śrubę mocującą i wymontowaćczujnik położenia i prędkości obrotowej wałukorbowego,• zdemontować dolną i górną pokrywę napę-du rozrządu wykręcając odpowiednie śrubymocujące,• poluzować nakrętkę napinacza paska napę-du rozrządu i lekko przesunąć go oraz zdemon-tować pasek napędu rozrządu,• odkręcić śruby mocujące i zdemontowaćkolektor wylotowy wraz z uszczelką (rys.2.179),

Rys. 2.779. Demontaż kolektora wylotowego(silnik 1108)1 - śruby mocujące, 2 - kolektor wylotowy, 3 - wlot ciepłegopowietrza, 4 - uszczelka, 5 - uchwyt do zawieszania silnika

• odkręcić śruby mocujące i zdemontowaćkolektor dolotowy wraz z korpusem przepustni-cy (rys. 2.180),• zdemontować zespół kabli zapłonowychdemontując je ze świec zapłonowych oraz od-czepiając z opasek mocujących,• odkręcić nakrętki i zdemontować wspornikcewek zapłonowych wraz z cewkami i zespo-łem kabli zapłonowych,• zdemontować pokrywę głowicy odkręcającwkręty mocujące pokrywę głowicy (rys. 2.181),• zdemontować głowicę wraz z uszczelką wy-kręcając śruby mocujące głowicę do korpusu(rys. 2.181).Wymontowaną głowicę należy umyć i poddaćoględzinom wzrokowym. Dalszy demontaż gło-wicy wykonujemy na stanowisku warsztato-wym. Demontaż miski olejowej wykonujemy poobróceniu silnika na stanowisku warsztatowymwykręcając wkręty na całym obwodzie miskiolejowej. W celu ułatwienia odłączenia miskiolejowej od kadłuba silnika, należy rozgrzaćuszczelniacz na obwodzie miski, używając nożatermicznego.Dalszy demontaż elementów silnika wymonto-wanego obejmuje:• zablokowanie silnika, zakładając blokadę na

kole zamachowym,• odkręcenie śruby mocującej i demontaż ko-

ta zębatego napędzającego rozrząd, umie-szczonego na wale korbowym,

Rys. 2.180. Demontaż kolektora dolotowego wrazz korpusem przepustnicy(silnik 1108)1 - śruby i nakrętki mocujące, 2 - kolektor dolotowy,3 - obudowa przepustnicy

Rys. 2.181. Śruby mocujące pokrywę do głowicyl głowicę do kadłuba(silnik 1108)Strzałki wskazują śruby mocujące

- demontaż koła zamachowego po odkręce-niu śrub mocujących i zdemontowaniu pod-kładki oraz blokady koła zamachowego,

- wymontowanie napinacza paska napędu al-ternatora oraz zdemontowanie paska napędualternatora,

- wymontowanie alternatora po odkręceniuprzednich i tylnej śruby mocującej,

- wymontowanie sprężarki klimatyzatora poodkręceniu śrub mocujących, w samochodachwyposażonych w klimatyzację,

Rys. 2.182. Mocowanie wspornika sprężarkiklimatyzatora i alternatora silnika 11081 - wspornik sprężarki klimatyzatora, 2 - śruba mocująca

Rys. 2.183. Demontaż pompy cieczy chłodzącej(silnik 1108)1 - pompa cieczy chłodzącej, 2 - nakrętka mocującapompę, 3 - śruba mocująca pompę, 4 - przewód sztywnypompy cieczy chłodzącej, 5 - śruba mocująca przewód

- wymontowanie wspornika sprężarki klimaty-zatora i alternatora,

- wymontowanie przewodu pompy cieczychłodzącej oraz zdemontowanie pompy cieczychłodzącej po odkręceniu śrub i nakrętki mocu-jącej (rys. 2.183),

- wymontowanie filtra oleju, pokrywy pompyoleju wraz z uszczelnieniem i smokiem pompyoleju (rys. 2.184),

- wymontowanie pokrywy uszczelniającej wałkorbowy wraz z uszczelniaczem,

- zamontowanie na wale korbowym silnikaspecjalnego narzędzia do ułatwiania obracaniawałem korbowym silnika,

- ustawienie tłoków 1 i 4 oraz 2 i 3 w górnymmartwym punkcie, odkręcenie śruby stopy kor-bowodu i zdemontowanie stopy korbowodu(rys. 2.185),

Rys. 2.784. Demontaż elementów pompy oleju(silnik 1108)1 - filtr oleju, 2 - pierścień uszczelniający wałukorbowego, 3 - smok pompy oleju, 4 - pokrywa korpusui pompy oleju, 5 - śruba mocująca pokrywę,6 - uszczelka

7Rys. 2.185. Ustawienie watu korbowego do demontażukorbowodu z tłokiem oraz stopy korbowodu(silnik 1108)1 - śruba stopy korbowodu, 2 - stopa korbowodu,3 - półpanewki, 4 - zespół tłoka z korbowodem

- wymontowanie zespołu tłoka i korbowoduwraz z półpanewkami stopy korbowodu.Po wymontowaniu tłoków z korbowodami nale-ży sprawdzić luz osiowy wału korbowego.W tym celu należy przesuwać wał korbowy dooporu za pomocą dźwigni i odczytać wielkośćluzu na przyłożonym osiowo czujniku.

£-/

Rys. 2.186. Demontaż watu korbowego(silnik 1108)1 - śruba pokrywy czopów głównych, 2 - pokrywa czopagłównego, 3 - półpanewki czopa głównego,4 - półpanewka łożyska środkowego, 5 - wał korbowy

Luz osiowy ustalają półpierścienie oporowe sta-nowiące krawędzie górnej półpanewki środko-wego tożyska głównego. W razie niezgodnościluzu z danymi podanymi w tablicy 2-1 należyzastosować półpierścienie nadwymiarowe.Aby wymienić wał korbowy, należy odkręcić śru-by mocujące obudowy łożysk głównych wałukorbowego i zdemontować pokrywy wraz z pół-panewkami dolnymi, a następnie wymontowaćwał korbowy i półpanewki górne (rys. 2.186).Dalszy demontaż elementów kadłuba silnikaobejmuje:

- demontaż osłony koła zamachowego silnikaprzykręconej śrubami do kadłuba,- demontaż elementu metalowo-gumowego

zawieszenia zespołu napędowego od stronynapędu rozrządu po wykręceniu śrub mocują-cych do kadłuba,- demontaż zaślepek komór cieczy chłodzą-

cej oraz zaślepek kanału olejowego.Demontaż tłoka z korbowodu wykonujemyw sposób analityczny jak dla silników 899(rozdz. 2.7.1).Demontaż głowicy na stanowisku warsztato-wym polega na wykonaniu następujących czyn-ności:- umyć i oczyścić wymontowaną głowicę,

Rys. 2.187. Zamocowanie głowicy silnika 1108 nastanowisku montażowym do specjalnego wspornika

Rys. 2.188. Odkręcanie śrub koła pasowego napędurozrządu(silnik 1108)1 - koło zębate wałka rozrządu, 2 - narzędzie doblokowania, 3 - śruba mocująca

• zamocować głowicę na specjalnym wspor-niku wymienionym w zestawie narzędzi(tabl. 2-8) i zamocować wspornik w imadle (rys.2.187),• zdemontować koło zębate z wałka rozrząduużywając specjalnego przyrządu do blokowa-nia koła zębatego z wałka rozrządu (rys. 2.188),• pomierzyć luz osiowy watka rozrządu, uży-

wając czujnika zegarowego, na zgodność z da-nymi zawartymi w tablicy 2-9. Jeżeli wartość lu-zu osiowego wałka rozrządu nie mieści sięw granicach podanych w tablicy 2-9, należyprzy montażu wymienić użyte części,• odkręcić śruby mocujące i zdemontowaćprzewody olejowe smarujące czopy wałka roz-rządu (rys. 2.189),• odkręcić śruby mocujące pokrywy gniazd

łożysk wałka rozrządu i zdemontować pokrywy,• wymontować wałek rozrządu (rys. 2.189),

Rys. 2.189. Watek rozrządu w głowicy silnika 1108po wymontowaniu pokrywy1 - watek rozrządu, 2 - wspornik do mocowania głowicy

Rys. 2.190. Demontaż sprężyn zaworów(silnik 1108)1 - sprężyna zaworu, 2 - miseczka sprężyny zaworów,3 - pótstożki (kliny) mocujące miski sprężyn zaworów,4 - dźwignia do demontażu sprężyn zaworów

• demontować popychacze zaworów wrazz podkładkami regulacyjnymi,• zamontować na gtowicy od strony komórspalania specjalną płytkę podtrzymującą zawo-ry wymienioną w tablicy 2-8 przykręcając jączterema nakrętkami,• zdemontować półstożki (kliny) mocującegórne miski sprężyn zaworów (rys. 2.190),• wymontować uszczelki prowadnic zaworówposługując się specjalnym ściągaczem wymie-nionym w tablicy 2-8,• zdemontować dolne miski sprężyn zawo-rów,• zdemontować pozostałe elementy głowicy:napinacz paska napędu rozrządu, czujniktemperatury cieczy chłodzącej, świece zapło-nowe, obudowę termostatu wraz z uszczelkąoraz wspornik z przelotkami utrzymującymiprzewody.

2.7.4. Weryfikacja, naprawai montaż silnika 1108

Zdemontowane wg wskazówek podanychw rozdziale 2.7.2 elementy silnika należy umyć,oczyścić, poddać oględzinom wzrokowym orazwykonać niezbędne pomiary.Wszystkie czynności montażowe należy wyko-nać w odwrotnej kolejności czynności demon-tażu uwzględniając poniższe uwagi i zalecenia.

Głowica z wałkiem rozrządu• usunąć nagar z komór spalania używającostrych narzędzi oraz szczotki drucianej,• oczyścić wszystkie kanały i zagłębienia orazprzedmuchać je sprężonym powietrzem,• oczyścić płaszczyznę przylegania głowicy

do uszczelki i dokładnie ją obejrzeć. W razie ko-nieczności powierzchnię przylegania głowicydo uszczelki należy przefrezować. Gdyby posfrezowaniu wysokość głowicy była mniejszaniż podana w tablicy 2-2, głowicę należy wymie-nić na nową.• Sprawdzenie oraz korygowanie objętościkomory spalania wykonuje się podobnie, jakw silniku 899 (rozdz. 2.7.2).• Sprawdzenie powierzchni i wymiarów trzon-ków zaworów, grzybka zaworu, sprawdzenie lu-zu osiowego zaworów w prowadnicy, zasadywymiany prowadnic zaworów oraz zasady szli-fowania i docierania gniazd zaworów i grzyb-ków zaworów, sprawdzenie sprężyn zaworo-wych wykonuje się podobnie, jak w silniku 899(rozdz. 2.7.2).• Sprawdzić średnicę czopów: przedniegoi tylnego oraz środkowego łożyska wałka roz-rządu na zgodność z danymi podanymi w tabli-cy 2-2. W przypadku niezgodności wymienićwałek rozrządu.• Sprawdzić wymiary krzywek wałka rozrząduna zgodność z danymi podanymi w tablicy 2-2.W przypadku niezgodności wymienić watekrozrządu.• Sprawdzić średnicę gniazd popychaczy za-worów w głowicy oraz średnicę popychaczy za-worów na zgodność z danymi zawartymi w ta-blicy 2-2. W przypadku niezgodności wymiarówwymienić zużyte elementy.• Po zamontowaniu wałka rozrządu oraz po-

zostałych elementów głowicy należy sprawdzići wyregulować luz zaworów na zimnym silniku.Wskazówki dotyczące regulacji luzu zaworówpodano w rozdziale 2.5.5 w części dotyczącejsilnika 1108.

Kadłub silnikaUwagi i zalecenia dotyczące weryfikacji i napra-wy kadłuba silnika podane w rozdziale 2.7.2 dla

Rys. 2.191. Zaślepki kanałów cieczy chłodząceji ole]owego w kadłubie silnika 11081 - zaślepka kanałów cieczy chłodzącej, 2 - zaślepkakanału olejowego

silnika 899 odnoszą się również do silnika 1108z pominięciem uwag i zaleceń odnoszących siędo tożysk wałka rozrządu i otworów szklanekpopychaczy.Zaślepki kadłuba silnika przedstawiono na ry-sunku 2.191.

Waf korbowyUwagi i zalecenia dotyczące weryfikacji i napra-wy kadłuba silnika podane w rozdziale 2.7.2 dlasilnika 899 odnoszą się również do silnika 1108.

Tłok z korbowodemUwagi i zalecenia dotyczące weryfikacji i napra-wy zespołu tłoka z korbowodem podane w roz-dziale 2.7.2 dla silnika 899 odnoszą się równieżdo silnika 1108 z wyjątkiem sposobu oznako-wania i montażu zespołu tłoka i korbowoduw kadłubie.Oznakowanie grupy selekcyjnej tłoka i prawi-dłowego montażu wybite jest na denku tłoka(rys. 2.192).Oznaczenia identyfikacyjne ukazujące prawi-dłowy montaż tłoka i korbowodu w kadłubie sil-nika 1108 pokazano na rysunku 2.193.

Rys. 2.192. Oznaczenie grupy selekcyjnej tłokai prawidłowości montażu na denku tłoka w silniku 1108

Rys. 2.193. Oznaczenia identyfikacyjne, wskazującena prawidłowy sposób montażu tłoka i korbowoduw kadłubie silnika 11081 - oznaczenie grupy selekcyjnej tłoka, 2 - przesunięcieosiowe sworznia tłoka, 3 - numer cylindra

3 SPRZĘGŁO

3.1. CHARAKTERYSTYKATECHNICZNA

W samochodach zastosowano jednotarczowesprzęgło suche. W samochodach z silnikami899 i 1108 cm3 sprzęgło jest sterowane mecha-nicznie za pomocą linki, natomiast w samocho-

dach z silnikiem 899 w wersji Citymatic - elek-trohydraulicznie.Tarcza cierna sprzęgła ma tłumik drgań skręt-nych i bezazbestowe okładziny. Podstawoweparametry sprzęgła zestawiono w tablicy 3-1.Budowę sprzęgła sterowanego mechanicznieprzedstawiono na rysunku 3.1, a sterowanegoelektrohydraulicznie - na rysunku 3.2.

Rys. 3.1. Budowa sprzęgła sterowanego mechanicznie1 - tarcza sprzęgła, 2 - tarcza dociskowa sprzęgła, 3 - łożysko wyciskowe, 4 - widełki, 5 - tulejka łożyskowania,6 - dźwignia wyłączania sprzęgła, 7 - linka sprzęgła, 8 - sprężyna pedału sprzęgła, 9 - pedał sprzęgła

47 48

32

Podstawowe parametry sprzęgieł Tablica 3-1

Parametr

Sterowanie

Obciążenie sprężynytalerzowej (mm)

Średnicazewnętrzna okładzinciernych (mm)

Średnicawewnętrzna okładzinciernych (mm)

Całkowity skokpedału sprzęgła (mm)

Grubość minimalnaokładzin ciernych (mm)

Bicie boczne tarczysprzęgta (mm)

Silnik

899

mecha-niczne

300

170

120

122do 132

2,4

0,25

899Cytimatic

elektrohyd-rauliczne

300

170

120

brakpedatu

sprzęgta

2,4

0,25

1108

mecha-niczne

350

181,5

127

122 do 132

2,4

0,25

Rys. 3.2. Budowa sprzęgła sterowanegoelektrohydraulicznie1 - dźwignia wytaczania sprzęgta, 2 - tarczadociskowa sprzęgta, 31 - elektroniczne urządzeniesterujące elektrohydraulicznego sterowaniasprzęgta, 32 - modut mocy silnika elektrycznego,33 - czujnik położenia pompy sprzęgta,34 - elektrozawór, 44 - czujnik dźwigni zmianybiegów, 47 - czujnik wtaczania biegów, 48 - czujnikwybierania biegów

3.2. OBSŁUGA l NAPRAWA3.2.1. Sprzęgło sterowane

mechanicznie

Regulacja skoku pedału• Otworzyć pokrywę przedziału silnika.• Nacisnąć do oporu 2- lub 3-krotnie pedał

sprzęgła.• Zmierzyć linijką skok pedału sprzęgła; skokpedału sprzęgta odpowiada różnicy odległościodczytanej na linijce między środkiem stopkipedału całkowicie zwolnionego i pedału wci-śniętego do oporu (rys. 3.3).• W przypadku niezgodności skoku z wymia-rami podanymi na rysunku 3.3 należy wyregulo-wać skok pedału za pomocą nakrętek pokaza-nych na rysunku 3.4.

Wymiana linki• Odłączyć linkę pedału sprzęgła od dźwigni

wyłączania sprzęgła na obudowie skrzynkiprzekładniowej.

Rys. 3.3. Schemat pomiaruskoku pedału sprzęg/a

Rys. 3.4. Nakrętki do regulacji skoku pedału sprzęgłaa - samochód z silnikiem 899, b - samochód z silnikiem 1108(strzałki wskazują nakrętki do regulacji)

rr\\Rys. 3.5. Widok sprzęgłaa - samochód z silnikiem 899, b - samochód z silnikiem1108, 1 - tarcza sprzęgła, 2 - śruba mocująca tarczędociskową, 3 - tarcza dociskowa

• Odłączyć linkę od pedału sprzęgła.• Podnieść samochód na podnośniku samo-

chodowym.• Odkręcić nakrętki mocujące osłonę linkii wymontować kompletną linkę.

Wymontowanie tarczy sprzęgła, tożyskawyciskowego i dźwigni wyłączaniaWymontowanie tarczy sprzęgła, łożyska wyci-skowego i dźwigni wyłączania wykonuje sięnastępująco.• Zdjąć koła przednie.• Wymontować nadkole lewego przedniegokoła.• W samochodzie z silnikiem 899 wymonto-

wać filtr powietrza.• W samochodzie z silnikiem 1108 wymon-

tować obudowę termostatu układu zasilaniapowietrzem.

Rys. 3.6. Zakładanie tarczy sprzęg f a na trzpieńa - samochód z silnikiem 899, b - samochód z silnikiem 11081 - trzpień, 2 - tarcza dociskowa

Narzędzia specjalne do naprawy sprzęgła Tablica 3-2

Oznaczenienarzędzia

1.870.085.000

1.870.418.000

1.870.633.000

Nazwa narzędzia

trzpień centrujący

trzpień centrujący

trzpień

Przeznaczenie

ustawienie tarczy sprzęgła

ustawienie tarczy sprzęgta

montaż tulejki wewnętrznej dźwigniwidełek łożyska oporowego sprzęgta

Silnik

899

X .

899Cytimatic

X

1108

X

X

• Wymontować skrzynkę przekładniową wgwskazówek podanych w rozdz. 4.• Odkręcić śruby mocujące kompletną tarczędociskową sprzęgła (rys. 3.5).• Wymontować tarczę dociskową sprzęgła.• Wymontować tarczę sprzęgła.• Sprawdzić zużycie tarczy sprzęgła, wykonu-jąc pomiary bicia oraz grubości tarczy i porów-nać je z wartościami podanymi w tablicy 3-1.

Do zamontowania tarczy sprzęgła stosowaćspecjalny trzpień ustalający, wymieniony w ze-stawie narzędzi w tablicy 3-2 (rys. 3.6).W wymontowanej skrzynce przekładniowej na-leży sprawdzić luz dźwigni wyłączania sprzęgła.W przypadku stwierdzenia nadmiernego luzunależy wymienić tulejki łożyskowania dźwigni.Elementy mechanizmu wyłączania sprzęgłaprzedstawiono na rysunku 3.7.

Rys. 3.7. Elementy mechanizmuwyłączania sprzęgtaa - samochód z silnikiem 899,b - samochód z silnikiem 1108,4 - łożysko wyciskowe,5 - widełki, 6 - dźwigniawyłączania sprzęgła,8 - nakrętka regulacyjna,9 - przeciwnakrętka

3.2.2. Sprzęgto sterowaneelektrohydraulicznie

Rozmieszczenie elementów elektrohydraulicz-nego sterowania sprzęgła przedstawiono na ry-sunku 3.8, a schemat elektryczny oraz ideowyna rysunkach 3.9 i 3.10.Podstawowym elementem elektrohydrauliczne-go sterowania sprzęgta jest elektroniczne urzą-dzenie sterujące, które otrzymuje informacjeo aktualnych warunkach jazdy samochodem,przetwarza je i na ich podstawie steruje ukła-dem elektromechanicznym uruchamiającymzespół hydrauliczny. Elektroniczne urządzeniesterujące sprzęgła ma mikroprocesor z pamię-cią i odpowiednimi programami.

Informacje przekazywane do elektronicznegourządzenia sterującego pochodzą od czujników.Gdy kierowca naciśnie na dźwignię zmiany bie-gów niewielką siłą (8 do 16 N) z zamiarem zmia-ny biegu, czujnik dźwigni zmiany biegów (44,rys. 3.8) tę informację przekazuje do elektro-nicznego urządzenia sterującego.Czujniki (47 i 48, rys. 3.8) informują o wybraniui włączeniu odpowiedniego biegu. Brak wybra-nia i włączenia biegu jest informacją o pozosta-wieniu dźwigni w położeniu neutralnym. Czujnikpołożenia i prędkości obrotowej wału korbowe-go (18) poprzez elektroniczne urządzenie steru-jące silnika, czujnik położenia przepustnicy (35)oraz czujnik prędkości pojazdu (49) przekazujeinformacje o warunkach ruchu samochodu.

Rys. 3.8. Rozmieszczenie elementów elektrohydraulicznego sterowania sprzęgła3 - zespót bezpieczników i przekaźników w przedziale silnika, 7 - skrzynka bezpieczników w przedziale silnika, 20 - czujnikpołożenia przepustnicy, 27 - skrzynka bezpieczników w tablicy rozdzielczej, 31 - elektroniczne urządzenie sterującesprzęgła, 32 - moduł mocy silnika elektrycznego, 33 - czujnik położenia tłoka pompy sprzęgła, 34 - elektrozawór,35 - czujnik położenia przepustnicy w samochodzie z elektrohydraulicznym sterowniem sprzęgła, 36 - wyłącznik oświetleniawnętrza w drzwiach lewych, 37 - wyłącznik oświetlenia wnętrza w drzwiach prawych, 38 - przekaźnik oświetlenia wnętrzaw samochodzie ze sprzęgłem sterowanym elektrohydraulicznie, 42 - przekaźnik blokady rozruchu silnika, 43 - lampkakontrolna uszkodzenia elektrohydraulicznego sterowania sprzęgła, 44 - czujnik dźwigni zmiany biegów, 45 - sygnałakustyczny, 46 - złącze diagnostyczne elektronicznego urządzenia sterującego sprzęgła, 47 - czujnik włączania biegów,48 - czujnik wybierania biegów, 49 - czujnik prędkości pojazdu (pozostałe oznaczenia i kolory przewodów patrzpodrozdz. 10.4)

Rys. 3.9. Schemat elektryczny elektrohydraulicznego sterowania sprzęgła1 _ elektroniczne urządzenie sterujące silnika, 2 - wyłącznik zapłonu, 3 - zespól bezpieczników i przekaźników w przedziale silnika, 7 - skrzynka bezpieczników w przedziale silnika, 27 - skrzynka

—Ł bezpieczników w tablicy rozdzielczej, 31 - elektroniczne urządzenie sterujące sprzęgła, 32 - moduł mocy silnika elektrycznego, 33 - czujnik położenia tłoka pompy sprzęgła, 34 - elektrozawór, 35 - czujnik?5 położenia przepustnicy w samochodzie ze sprzęgłem sterowanym elektrohydraulicznie, 36 - wyłącznik oświetlenia wnętrza w drzwiach lewych, 37 - wyłącznik oświetlenia wnętrza w drzwiach prawych,

41 - połączenie z masą, 42 - przekaźnik blokady rozruchu silnika, 43 - lampka kontrolna uszkodzenia elektrohydraulicznego sterowania sprzęgła, 44 - czujnik dźwigni zmiany biegów, 45 - sygnał dźwiękowy,46 - złącze diagnostyczne, 47 - czujnik włączania biegów, 48 - czujnik wybierania biegów, 49 - czujnik prędkości pojazdu (pozostałe oznaczenia w rozdz. 10)

Rys. 3.10. Schemat ideowy elektrohydraulicznego sterowania sprzęgła1 - elektroniczne urządzenie sterujące silnika, 2 - wyłącznik zapłonu, 6 - akumulator, 18 - czujnik położenia i prędkościobrotowej wału korbowego silnika, 31 - elektroniczne urządzenie sterujące sprzęgła, 32 - moduł mocy silnika elektrycznego,33 - czujnik położenia tłoka pompy sprzęgła, 34 - elektrozawór, 35 - czujnik położenia przepustnicy w samochodzie zesprzęgłem sterowanym elektrohydraulicznie, 42 - przekaźnik blokady rozruchu silnika, 43 - lampka kontrolna uszkodzeniaelektrohydraulicznego sterowania sprzęgła, 44 - czujnik dźwigni zmiany biegów, 45 - sygnał akustyczny, 46 - złączediagnostyczne, 47 - czujnik włączania biegów, 48 - czujnik wybierania biegów, 49 - czujnik prędkości pojazdu

Na podstawie informacji pochodzących od wy-mienionych czujników elektroniczne urządzeniesterujące sprzęgła wysyła sygnały sterujące ze-społem elektromechanicznym uruchamiającymzespół hydrauliczny.W przypadku wykonania przez kierowcę błędne-go manewru (np. niewłaściwy wybór biegu, nie-domknięcie drzwi, próba uruchomienia silnikaprzy włączonym biegu), a także do sygnalizowa-nia niesprawności elementów elektrohydraulicz-nego sterowania sprzęgła zastosowano elemen-ty ostrzegawcze i zabezpieczające, takie jak:

- lampka kontrolna w zestawie wskaźników (43),- sygnał akustyczny (45),- przekaźnik blokady uruchomienia silnika (42).

Jeśli samochód jest unieruchomiony i kluczykw wyłączniku zapłonu zajmuje położenie „STOP",sprzęgło jest zawsze włączone. Przy kluczykuwyłącznika zapłonu w położeniu „MAR" i dźwignizamiany biegów w położeniu neutralnym sprzę-gło się wyłącza. Przed uruchomieniem silnika na-leży ustawić dźwignię zmiany biegów w położe-

niu neutralnym. Jeżeli będzie włączony dowolnybieg, elektroniczne urządzenie sterujące sprzę-gła poprzez przekaźnik blokady uruchomieniasilnika (42) uniemożliwi uruchomienie silnika.Aby nastąpiło wyłączenie sprzęgła, elektronicz-ne urządzenie sterujące sprzęgła sprawdza, czysilnik jest uruchomiony, czy jest włączony 1., 2.lub wsteczny bieg i czy kierowca naciska napedał przyspieszenia.Jeżeli nie są zamknięte drzwi samochodu, elek-troniczne urządzenie sterujące sprzęgła powo-duje włączenie sygnału akustycznego. Jeżelizostał włączony bieg 3., 4. lub 5., elektroniczneurządzenie sterujące blokuje uruchomieniesilnika.Po uruchomieniu silnika i włączeniu biegu (1., 2.lub wstecznego) ruszenie samochodu nastąpipo naciśnięciu na pedał przyspieszenia. W tymmomencie elektroniczne urządzenie sterującesprzęgła odbierze sygnały otrzymane z czujni-ka położenia przepustnicy (35) oraz czujnikapołożenia i prędkości obrotowej wału korbowe-

go (18) i po porównaniu tych sygnałów z warto-ściami zaprogramowanymi w pamięci określioptymalny czas wyłączenia sprzęgła, zapew-niający właściwy komfort ruszenia oraz bezpie-czeństwo jazdy.Gdy w czasie jazdy nastąpi sytuacja drogowaniewymagająca naciskania na pedał przyspie-szenia, sprzęgło pozostanie włączone, gdyż napodstawie informacji o prędkości pojazdu i włą-czonym biegu elektroniczne urządzenie sterują-ce sprzęgła rozpozna, że prędkość obrotowaskrzynki biegów jest większa od prędkościobrotowej silnika.Podczas jazdy samochodu sprzęgło zostaniewyłączone, kiedy kierowca naciśnie na dźwi-gnię zmiany biegów, zamykając jeden ze sty-ków czujnika dźwigni (44) i jednocześnie zwolnipedał przyspieszenia do określonej prędkościsamochodu. Sprzęgło zostanie włączone po-nownie, gdy elektroniczne urządzenie sterującesprzęgła rozpozna, że czujnik włączania bie-gów (47) i czujnik wybrania biegów (48) wska-żą, że zostają włączone nowe położenia.Przy małej prędkości samochodu i małej pręd-kości obrotowej silnika elektroniczne urządze-nie sterujące steruje tak, jak podczas ruszaniasamochodu.Aby zapobiec wyłączeniu silnika podczas za-trzymywania samochodu, elektroniczne urzą-dzenie sterujące sprzęgła reguluje szybkośćwyłączania sprzęgła w funkcji opóźnienia sa-mochodu.Elektroniczne urządzenie sterujące sprzęgłaumożliwia również uruchomienie silnika przezpchanie, holowanie lub wykorzystywanie spad-ków terenu, wykorzystując energię kinetycznąporuszającego się samochodu. W tym celu na-leży przekręcić kluczyk wyłącznika zapłonuw położenie „MAR" i nadać samochodowi pew-ną prędkość. Po włączeniu biegu i uzyskaniuprzez samochód określonej prędkości elektro-niczne urządzenie sterujące sprzęgła rozpoznaten stan za pomocą czujników włączania i wy-bierania biegów (47) i (48) oraz czujnika pręd-kości pojazdu (49), powodując włączenie sy-gnału akustycznego i włączenie sprzęgła, coumożliwia uruchomienie silnika.Jeżeli podczas tego manewru naciśnie się napedał przyspieszenia, silnik zostanie uruchomio-ny nawet wówczas, gdy samochód nie uzyskałokreślonych parametrów progowych sygnalizo-wanych sygnałem akustycznym. Po uruchomie-niu silnika elektroniczne urządzenie sterującepowraca do normalnego działania.Z uwagi na możliwość napływu paliwa do kata-lizatora i spowodowania jego nieodwracalnegouszkodzenia należy unikać uruchamiania silni-ka poprzez pchanie, holowanie lub wykorzysty-wanie spadków terenu.

Przy zmianie biegów z wyższego na niższy ist-nieje możliwość nadmiernego zwiększeniaprędkości obrotowej silnika. Aby złagodzićskutki takich przypadków, elektroniczne urzą-dzenie sterujące sprzęgła powoduje niecałko-wite wyłączenie sprzęgła do chwili wyrównaniaprędkości.W przypadku zbyt szybkiego ruszenia z miejscalub włączenia zbyt wysokiego biegu w stosun-ku do prędkości samochodu elektroniczneurządzenie sprzęgła w celu zapewnienia płyn-nego przyspieszenia określa długi czas wyłą-czania sprzęgła, co powoduje nadmierne śliz-ganie się sprzęgła grożące jego przepaleniemlub nadmiernym szybkim zużyciem. Aby temuzapobiec, elektroniczne urządzenie sprzęgłarozpoznaje ten stan i porównuje go z czasemwyłączania sprzęgła zaprogramowanym w pa-mięci. Jeżeli rozpozna zbyt duży czas włącza-nia sprzęgła, elektroniczne urządzenie sterują-ce sprzęgła uruchamia sygnał akustyczny (45),który informuje kierowcę, że przy tym stylu ja-zdy obciążenie sprzęgła jest zbyt duże.Po zatrzymaniu samochodu i przekręceniu klu-czyka wyłącznika zapłonu w położenie „STOP"należy włączyć bieg, by wyłączyć sprzęgło.W takim przypadku uruchomienie silnika jestniemożliwe do chwili ustawienia dźwigni zmianybiegów w położeniu neutralnym.Niesprawność elektrohydraulicznego sterowa-nia sprzęgła jest sygnalizowana świeceniem sięlampki kontrolnej w zestawie wskaźników.Przed przystąpieniem do napraw i wymiany ele-mentów należy sprawdzić połączenia z masąoraz bezpieczniki związane z działaniem elek-trohydraulicznego sterowania sprzęgła.

Elektroniczne urządzenie sterujące sprzęgła

Urządzenie to (31, rys. 3.10) jest umieszczonez przodu samochodu po lewej stronie przedzia-łu silnika i zamocowane do belki poprzecznejza pomocą specjalnego wspornika.Aby wymontować elektroniczne urządzenie ste-rujące sprzęgła, należy:

otworzyć pokrywę przedziału silnika;odłączyć ujemny biegun akumulatora;podnieść samochód na podnośniku war-

sztatowym;odkręcić śruby mocujące wspornik;odłączyć złącze konektorowe;wymontować urządzenie sterujące silnika

razem z elektronicznym urządzeniem sterują-cym sprzęgła.Elektroniczne urządzenie sterujące sprzęgłajest połączone z instalacją elektryczną za po-mocą 56-stykowego złącza konektorowego.

Rys. 3.11. Identyfikacja styków elektronicznegourządzenia sterującego sprzęgła1 -3 - styki niewykorzystane, 4 - wyłączniki oświetleniawnętrza w drzwiach lewych i prawych, 5 - połączeniez czujnikiem położenia przepustnicy, 6 - połączeniez czujnikiem położenia przepustnicy, 7 - połączenie

z czujnikiem położenia tłoka pompy sterowaniaelektrycznego, 8 - połączenie z czujnikiem położenia tłokapompy sterowania elektrycznego, 9-10 - stykiniewykorzystane, 11,12 - połączenie z czujnikiemwłączania biegów, 13,14 - połączenie z czujnikiemwybierania biegów, 15, 16 - sygnał z czujnika dźwignizmiany biegów, 17 - sygnał lampki kontrolnej uszkodzeniaelektrohydraulicznego wytaczania sprzęgła, 18,19, 20, 21- połączenie z modułem mocy, 22 - styk niewykorzystany,23 - połączenie z elektronicznym urządzeniem sterującymsilnika - sygnał położenia i prędkości obrotowej wałukorbowego, 24 - styk niewykorzystany, 25 - sygnałdo przekaźnika blokady rozruchu silnika, 26 - sygnał doelektrozaworu sterowania elektrycznego, 27 - stykniewykorzystany, 28 - zasilanie 12 V z akumulatora,29-30 - styk niewykorzystany, 31 - połączenie z gniazdemdiagnostycznym, 32 - styk niewykorzystany, 33 - sygnałczujnika położenia przepustnicy, 34 - stykniewykorzystany, 35 - sygnał czujnika położenia tłokapompy sterowania elektrycznego, 36-38 - stykiniewykorzystane, 39 - sygnał czujnika włączania biegów,40 - styk niewykorzystany, 41 - sygnał czujnika wybieraniabiegów, 42-49 - styki niewykorzystane, 50 - połączeniez sygnałem akustycznym, 51 - sygnał z czujnika prędkościpojazdu, 52, 53 - styki niewykorzystane, 54 - zasilanie12 V ze styku „15/54" wyłącznika zapłonu, 55 - stykniewykorzystany, 56 - połączenie urządzenia sterującegoz masą

Rys. 3.12. Schemat czujnika dźwignizmiany biegów1 - dźwignia zmiany biegów, 2 - gałkazmiany biegów, 3 - przekrój czujnika,4 - schemat czujnika, 5 - złącze konektoroweczujnika

Widok urządzenia sterującego sprzęgła ze złą-czem konektorowym i identyfikację stykówprzedstawiono na rysunku 3.11.

Czujnik dźwigni zmiany biegówCzujnik ten (44, rys. 3.8) jest wbudowanyw uchwyt dźwigni zmiany biegów. Styk czujnikazamyka się, gdy dźwignia zmiany biegów zo-stanie naciśnięta sita większą niż 16 N. Za-mknięcie styku czujnika powoduje przesłaniesygnału, że kierowca zamierza zmienić bieg.Schemat czujnika dźwigni zmiany biegówprzedstawia rysunek 3.12.

Rys. 3.13. Czujnik włączania i wybierania biegów1 - czujnik wtaczania biegów, 2 - czujnik wybieraniabiegów, 3 - wspornik

lit

T_

B- -••

Rys. 3.14. Czujnik położenia przepustnicy1 - złącze konektorowe białe elektronicznego urządzeniasterującego silnika,2 - złącze konektorowe błękitne elektronicznegourządzenia sterującego sprzęgła

Czujniki włączania i wybierania biegówCzujniki włączania i wybierania biegów (47 i 48,rys. 3.8) są to dwa potencjometry sterowanez dźwigni zmiany biegów. Czujniki są umie-szczone na specjalnym wsporniku na pokrywiesterowania skrzynki przekładniowej.Aby wymontować czujniki, należy:• umieścić samochód na podnośniku war-sztatowym;• otworzyć pokrywę przedziału silnika;• odłączyć ujemny biegun akumulatora;• zdjąć koła przednie;• odłączyć linkę prędkościomierza od skrzyn-ki przekładniowej;• odkręcić śruby mocujące wspornik czujnikawłączania i czujnika wybierania biegów;• odłączyć złącze konektorowe czujnika włą-czania biegów;• odłączyć złącze konektorowe czujnika wy-bierania biegów;• wymontować wspornik razem z czujnikamipotencjometrycznymi.Widok wspornika z czujnikami po wymontowa-niu przedstawia rysunek 3.13.

^x

Rys. 3.15. Czujnik prędkości pojazdu

Czujnik położenia przepustnicyCzujnik ten (35, rys. 3.8) składa się z dwóch po-tencjometrów umieszczonych w jednej obudo-wie. Wewnątrz obudowy znajdują się dwieścieżki i dwa suwaki osadzone bezpośredniona osi przepustnicy. Czujniki są połączone z in-stalacją elektryczną za pomocą dwóch złączykonektorowych trzystykowych. Złącze konekto-rowe białe łączy czujnik z systemem wtrysko-wo-zapłonowym silnika. Złącze konektorowebłękitne jest połączone z elektronicznym urzą-dzeniem sterującym sprzęgła.Widok czujnika po wymontowaniu jest przed-stawiony na rysunku 3.14.

Czujnik prędkości pojazduCzujnik prędkości pojazdu (49, rys. 3.8) jestwmontowany w linkę napędu licznika prędko-ściomierza (rys. 3.15). Czujnik jest podłączonydo instalacji elektrycznej za pomocą trzystyko-wego złącza konektorowego.

Moduł mocy silnika elektrycznego, czujnikpołożenia tłoka oraz elektrozawórModuł mocy silnika elektrycznego (32, rys. 3.8),czujnik położenia tłoka pompy sprzęgła (33)oraz elektrozawór (34) z siłownikiem sterowaniasprzęgła stanowią zespół elektrohydrauliczny,który włącza lub wyłącza sprzęgło na podsta-wie sygnałów otrzymywanych z elektroniczne-go urządzenia sterującego sprzęgła.Części składowe zespołu elektrohydrauliczne-go sterowania sprzęgła przedstawia rysunek3.16. Na rysunku 3.17 przedstawiono schematfunkcjonalny zespołu elektrohydraulicznego.Silnik elektryczny (1) jest zasilany z modułu mo-cy. Moduł mocy przemienia sygnały elektrycznena sygnały mocy w celu uruchomienia silnikaelektrycznego. Obrót śruby (2), stanowiącej wa-łek wirnika silnika, powoduje przesunięcie na-krętki (3), która za pośrednictwem miseczki (4)przesuwa do przodu tłok pompy sprzęgła (5).Jeżeli zespół elektrohydrauliczny wyłączaniasprzęgła jest zasilany prądem, przesunięcie tło-ka pompy sprzęgła (5), wspomagane działa-niem sprężyny kompensacyjnej (10), powodujewzrost ciśnienia w układzie hydraulicznym

i przesunięcie tłoka w czujniku wytaczaniasprzęgła (7), powodując wyłączanie sprzęgła.Wyłączanie sprzęgła następuje wówczas, gdyodpowiednie impulsy elektryczne, przetworzo-ne przez moduł mocy, spowodują otwarcie elek-trozaworu (6) i wówczas nakrętka (3) zostaniecofnięta, a tłok pompy sprzęgła (5) pod wpły-wem sprężyny (8) wraca w położenie spoczyn-kowe. W układzie hydraulicznym spada wtedy

Rys. 3.76. Zespól elektrohydraulicznego sterowania sprzęgła1 - silnik elektryczny, 2 - cięgło łączące dźwignię wyłączania sprzęgła, 3 - odpowietrznik, 4 - zbiornik oleju, 5 - siłownikwyłączania sprzęgła, 6 - elektrozawór, 7 - pompa sprzęgła, 8 - moduł mocy, 9 - czujnik położenia tłoka pompy sprzęgła

ciśnienie i tłok w czujniku wyłączania sprzęgłapod wpływem sprężyny (9) i sprężyny tarczowejsprzęgła powraca w położenie spoczynkowe,powodując wyłączenie sprzęgła.Aby wymontować zespół elektrohydrauliczny,należy:• umieścić samochód na podnośniku war-sztatowym;• otworzyć pokrywę przedziału silnika;• odłączyć ujemny biegun akumulatora;• wymontować filtr powietrza;• odkręcić śruby mocujące i wymontować

wspornik filtra powietrza;• podnieść samochód na podnośniku war-sztatowym;

• odłączyć złącze konektorowe czujnika poło-żenia tłoka pompy sprzęgła;

odłączyć złącze konektorowe modułu mocy;odłączyć złącze konektorowe elektrozaworu;odkręcić śrubę dolną wspornika zespołu

e ektrohydraulicznego (rys. 3.18);obniżyć samochód;odkręcić górne śruby mocujące wspornik

zespołu elektrohydraulicznego do skrzynkiprzekładniowej (rys. 3.19);• wymontować czujnik prędkości pojazdu zeskrzynki biegów;• odłączyć dźwignię sprzęgła od cięgła wyłą-czania sprzęgła;• wymontować kompletny zespół elektrohy-

drauliczny sterowania sprzęgła (rys. 3.16).

Rys. 3.17. Schemat działania zespołu elektrohydraulicznego sterowania sprzęgła1 - silnik elektryczny, 2 - śruba na wątku wirnika silnika elektrycznego, 3 - nakrętka, 4 - miseczka, 5 - tłok pompy sprzęgła,6 - elektrozawór, 7 - siłownik wyłączania sprzęgła, 8 - sprężyna w pompie sprzęgła, 9 - sprężyna w siłowniku wyłączaniasprzęgła, 10 - sprężyna kompensacyjna, 11 - zbiornik oleju, 12 - odpowietrznik, 13 - podparcie obrotowe dźwigni,14 - dźwignia, 15 - pierścień

Rys. 3.18. Demontaż śruby dolnej mocującej wspornikzespołu elektrohydraulicznego sterowania sprzęgła1 - śruba mocująca, 2 - wspornik zespołuelektrohydraulicznego, 3 - zespół elektrohydrauliczny,4 - złącze konektorowe modułu mocy, 5 - złączekonektorowe czujnika położenia tłoka pompy sprzęgła

Rys. 3.19. Demontaż śrub górnych mocującychwspornik zespołu elektrohydraulicznego1 - śruba mocująca, 2 - wspornik zespołuelektrohydraulicznego, 3 - złącze konektoroweelektrozaworu, 4 - zbiornik oleju

Momenty dokręcania śrubi nakrętek sprzęgła Tablica 3-3

Nazwa częścidokręcanej

Śruby mocującewspornikelektronicznegourządzenia sterującegowytaczaniem sprzęgła

Śruby mocujące zespólelektrohydraulicznywytaczania sprzęgła dowspornika skrzynkiprzekładniowej

Śruby mocujące zespółelektrohydraulicznywyłączania sprzęgła doskrzynki przekładniowej

Śruby mocujące zespółelektrohydrauliczny dowspornika

Śruby mocujące modułmocy

Śruby mocujące tarczędociskową sprzęgła

Śruba mocująca widełkiwyłączania sprzęgła

Gwint

M8

M8

M8

M8

M5

M6

M8

Momentdokręcania

[daN-m]

2,4

2,3

2,5

2,5

0,3

1

0,2 do 0,3

Silnik

899

X

X

X

X

X

X

X

1108

X

Sygnał akustycznySygnał akustyczny (45, rys. 3.8) jest umieszczonywewnątrz samochodu pod tablicą rozdzielczą, poprawej stronie kolumny kierownicy. Obok sygna-łu akustycznego jest umieszczony przekaźniklampki oświetlenia wnętrza samochodu (38).

Diagnostyka elektrohydraulicznego sterowa-nia sprzęgłaDiagnostyka jest realizowana poprzez złączediagnostyczne (46), które po podłączeniu do te-stera FIAT Lancia ze specjalnym programemumożliwia przeprowadzenie diagnostyki.Elektroniczne urządzenie sterujące elektrohy-draulicznego wyłączania sprzęgła podczas pra-cy sprawdza stan wszystkich czujników. Po kil-kakrotnym wykryciu niesprawności jednegoz czujników urządzenie sterujące zapamiętujetę niesprawność zaś sygnały uszkodzonegoczujnika zastępuje sygnałami znajdującymi sięw swej pamięci. Urządzenie zapamiętuje rów-nież liczbę uruchomień samochodu, liczbęzmian biegów oraz przedłużone czasy wyłącze-nia sprzęgła powodujące poślizg sprzęgła.Po powstaniu niesprawności jazdę można kon-tynuować przy świecącej się lampce sygnaliza-cyjnej w zestawie wskaźników.Rozpoznanie rodzaju niesprawności, tj. stwier-dzenie, który z czujników należy wymienić,można wykonać za pomocą testera.

4 SKRZYNKIPRZEKŁADNIOWE

4.1. CHARAKTERYSTYKATECHNICZNA

Skrzynka przekładniowa w samochodach z sil-nikami 899 i 1108 cm3 jest zblokowana z silni-kiem i umieszczona poprzecznie do osi samo-chodu. Zawiera we wspólnej obudowie ze sto-pu aluminium skrzynkę biegów i przekładnięgtówną z mechanizmem różnicowym.Podstawowe dane techniczne skrzynek prze-kładniowych przedstawiono w tablicy 4-1.Na rysunkach 4.1 i 4.2 pokazano przekroje po-przeczne, a na rysunkach 4.3 i 4.4 - widokskrzynek przekładniowych z zewnętrznym me-chanizmem zmiany biegów.

4.2. SKRZYNKAPRZEKŁADNIOWA C.526.5

Skrzynka przekładniowa C.526.5 jest montowa-na w samochodach z silnikami 899 i 1108 cm3.Do każdego z silników przygotowano odpowie-dnie przełożenie przekładni głównej (tabl. 4-1).

4.2.1. Wymontowaniei zamontowanie skrzynkiprzekfadniowej

WymontowanieAby wymontować skrzynkę przekładniową z sa-mochodu z silnikiem 899 bez wymontowywaniakompletnego zespołu napędowego, należy:• umieścić samochód na podnośniku war-sztatowym;

• otworzyć pokrywę przedziału silnika;• odłączyć zacisk ujemny akumulatora;• wymontować filtr powietrza;• odkręcić śruby mocujące wspornik filtra po-

wietrza i wymontować wspornik;• odłączyć linkę sterującą wyłączaniem

sprzęgła od dźwigni sterującej łożyskiem wyci-skowym sprzęgła;• odłączyć złącze konektorowe wyłącznika

świateł cofania;• odkręcić śruby mocujące rozrusznik i wy-montować rozrusznik;• wyjąć spinki mocujące linki sterowania

zmianą biegów;• wymontować końcówki linki sterowania

zmianą biegów;• odkręcić górne śruby i nakrętki mocowaniaskrzynki przekładniowej do silnika;• zamontować belkę poprzeczną do podtrzy-mywania zespołu napędowego, wymienionąw zestawie narzędzi (patrz tabl. 2-8);• połączyć zaczep z belką do podtrzymywa-nia silnika i lekko napiąć belkę, unosząc zaczep;• podnieść samochód na podnośniku war-sztatowym;• zdjąć koła przednie razem z nadkolami;• odłączyć linkę napędu prędkościomierzaod skrzynki przekładniowej;• odkręcić korek spustu oleju i spuścić olej ze

skrzynki przekładniowej do przygotowanegonaczynia;• odkręcić nakrętki mocujące rurę wylotowąi wymontować rurę;• odkręcić nakrętki mocujące przeguby rów-nobieżne do piast zwrotnic kół;

Rys. 4.1. Przekrój poprzeczny skrzynki przekładniowej C.526.51 - pokrywa tylna, 2 - koto zębate 5. biegu, 3 - ptytka łożysk tylnych, 4 - obudowa skrzynki przekładniowej,5 - synchronizator, 6 - obudowa sprzęgła i mechanizmu różnicowego, 7 - wałek sprzęgłowy, 8 - łożysko wyciskowesprzęgła, 9 - koto koronowe, 10 - satelita, 11 - wieniec zębaty przekładni głównej, 12 - koło zębate 1. biegu, 13 - kanałysmarowania mechanizmu różnicowego, 14 - koło zębate 2. biegu, 15 - koło zębate 3. biegu, 16 - koto zębate 4. biegu,17 - koło zębate 5. biegu, 18 - wałek główny

Rys. 4.2. Przekrój poprzeczny skrzynki przekładniowej C.514.51 - pokrywa tylna, 2 - koło zębate 5. biegu, 3 - obudowa skrzynki przekładniowej, 4 - pokrywa wewnętrznego mechanizmuzmiany biegów, 5 - wałek sterujący biegami, 6 - obudowa sprzęgła i mechanizmu różnicowego, 7 - łożysko wyciskowesprzęgła, 8 - wałek sprzęgłowy, 9 - przekładnia główna, 10 - satelita, 11 - koło koronowe, 12 - koło zębate 1. biegu,13 - koło zębate 2. biegu, 14 - koło zębate 3. biegu, 15 - koto zębate 4. biegu, 16 - płytka łożysk tylnych, 17 - koło zębate5. biegu, 18 - wałek główny

Rys. 4.3. Widok skrzynki przekładniowej C.526.5 z zewnętrznym mechanizmem zmiany biegów1 - skrzynka przekładniowa, 2 - mechanizm zewnętrzny zmiany biegów

Rys. 4.4. Widok skrzynki przekładniowej C.514.5 z zewnętrznym mechanizmem zmiany biegów1 - skrzynka przekładniowa, 2 - mechanizm zewnętrzny zmiany biegów

• odkręcić nakrętki mocujące przeguby drąż-ków kierowniczych i wymontować przeguby;• odkręcić śruby mocujące obejmy zwrotnickot przednich do amortyzatorów;• odłączyć przeguby homokinetyczne odpiast zwrotnic kół przednich;• zabezpieczyć półosie napędowe przed wy-sunięciem się z mechanizmu różnicowego;• wymontować osłonę sprzęgła po uprze-dnim odkręceniu śrub mocujących;• zamontować specjalne wsporniki do wy-montowania zespołu napędowego, wymienio-ne w zestawie narzędzi w tablicy 4-2, przykręca-jąc je w miejsce śrub odkręconych ze skrzynkiprzekładniowej;• umieścić podnośnik hydrauliczny podwspornikiem i podnieść go tak, aby podtrzymaćskrzynkę przekładniową;• odkręcić śruby mocujące element metalo-

wo-gumowy zawieszenia zespołu napędowegood strony skrzynki przekładniowej;• odkręcić śruby mocujące wspornik tylny dopłyty podłogowej;• przenieść skrzynkę przekładniową tak, aby

wysunąć wałek sprzęgłowy;

• obniżyć podnośnik hydrauliczny i wyjąćskrzynkę przekładniową z przedziału silnika;• wymontowaną skrzynkę przekładniowąumyć, przenieść na stanowisko warsztatowedo dalszego rozkładania.

ZamontowanieAby zamontować skrzynkę przekładniową, na-leży wykonać czynności w odwrotnej kolejnoścido wymontowania.• Zwrócić uwagę na prawidłowe wyśrodko-

wanie tarczy sprzęgła.• Śruby mocujące skrzynkę przekładniowądo silnika dokręcić dopiero wówczas, gdy bę-dzie ona prawidłowo przylegała całą powierz-chnią do silnika.• Zapewnić właściwe przyleganie i osadzeniena kołkach, poruszając lekko skrzynką przekła-dniową.• Napełnić olejem skrzynkę przekładniowąi wykonać niezbędne regulacje; sprawdzić me-chanizm zmiany biegów.• Dokręcić wszystkie połączenia gwintowane

właściwym momentem określonym w tablicach2-9 i 4-3.

Dane techniczne skrzynek przekładniowych Tablica 4-1

Wyszczególnienie

Typ skrzynki przekładniowej

Kota zębate biegu 1 ., 2.,3.,4.,5.

Kola zębate biegu wstecznego

Synchronizatory

Łożysko watka sprzęgłowegood strony sprzęgła

Łożysko wałka sprzęgłowegood strony tylnej

Łożysko wałka głównego odstrony sprzęgła

Łożysko wałka głównego odstrony przeciwnej

Przełożenie kół zębatych bieg 1 .

Przełożenie kół zębatych bieg 2.

Przełożenie kół zębatych bieg 3.

Przełożenie kół zębatych bieg 4.

Przełożenie kół zębatych bieg 5.

Przełożenie kół zębatych biegwsteczny

Kota zębate przekładni głównej

Przełożenie przekładni gtównej

Przełożenie całkowite zespołunapędowego na biegu 1 .

Przełożenie całkowite zespołunapędowego na biegu 2.

Przełożenie całkowite zespołunapędowego na biegu 3.

Przełożenie całkowite zespołunapędowego na biegu 4.

Przełożenie całkowite zespołunapędowego na biegu 5.

Przełożenie całkowite zespołunapędowego na bieguwstecznym

Łożyska obudowy wewnętrznejmechanizmu różnicowego

Grubości podkładek doregulacji wstępnego obciążeniałożysk (mm)

Napięcie wstępne łożyskstożkowych nieobciażonychmechanizmu różnicowego (mm)

Silnik 899

C.526.5.10

z zębami skośnymi

z zębami prostymi

stożkowe, mosiężnetypu Borg-Wagner

kulkowe

kulkowe

wałeczkowe

kulkowe

3,909

2,050

1,344

0,977

0,837

3,727

walcowe, zębyskośne

4,071 (57/14)

15,913

8,346

5,471

3,977

3,407

15,173

stożkowe

0,60 do 1 ,35 co 0,05

0,12

Silnik 11 08

C.526.5. 10.06

z zębami skośnymi

z zębami prostymi

stożkowe, mosiężnetyp Borg-Wagner

kulkowe

kulkowe

wałeczkowe

kulkowe

3,909

2,050

1,344

0,977

0,837

3,727

walcowe, zębyskośne

3,562 (57/16)

13,926

7,303

4,787

3,481

2,980

13,278

stożkowe

0,60 do 1 ,35 co 0,05

0,12

Silnik 11 08

C.514.5

z zębami skośnymi

z zębami prostymi

stożkowe mosiężnetyp Borg-Wagner

wałeczkowe

kulkowe

wałeczkowe

kulkowe

3,909

2,158

1,345

0,974

0,766

3,818

walcowe, zębyskośne

3,562 (57/16)

13,924

7,687

4,971

3,469

2,728

13,600

stożkowe

2,0 do 3,0 co 0,1

0,12

Silnik 1108Sporting

C.514.5.13

z zębami skośnymi

z zębami prostymi

stożkowe mosiężnetyp Borg-Wagner

wałeczkowe

kulkowe

wałeczkowe

kulkowe

3,909

2,158

1,480

1,121

0,829

3,818

walcowe, zębyskośne

3,867 (58/15)

15,116

8,345

5,723

4,335

3,206

14,764

stożkowe

2,0 do 3,0 co 0,1

0,12

Narzędzia specjalne do naprawy skrzynek przekładniowych Tablica 4-2

Oznaczenienarzędzia

1 .840.005.001

1 .840.005.002

1 .840.005.003

1 .840.005.301

1 .840.005.302

1 .840.005.303

1 .840.005.306

1 .840.005.400

1 .840.206.000

1.842.133.000

1.842.028.000

1 .845.057.000

1 .847.035.000

1 .847.056.000

1 .860.672.000

1 .860.691 .000

1 .860.873.000

1 .860.879.000

1 .870.007.000

1.870.019.000

1.870.152.000

1 .870.294.300

1.870.419.000

1 .870.448.000

1 .870.469.000

Nazwanarzędzia

ściągacz

ściągacz

ściągacz

szczęki

szczęki

szczęki

szczęki

ściągacz zeszczękami

wybijak

ściągacz

podstawa oporowa

ściągacz

ściągacz

ściągacz

trzpień

wybijak

wspornik

wybijak

trzpień

trzpień

trzpień

trzpień

trzpień

trzpień

trzpień

Przeznaczenie

wymontowanie tożysk, tulei przesuwnych,synchronizatorów, kot zębatych

wymontowanie tożysk i kół zębatych

wymontowanie łożyska obudowy mechanizmuróżnicowego

wymontowanie tożysk

wymontowanie łożyska wspornika mechanizmuróżnicowego

wymontowanie koła zębatego, piasty tuleiprzesuwnej, pierścienia synchronizatora

wymontowanie łożyska wałka głównego

wymontowanie koła zębatego napędzanego5. biegu

wymontowanie bieżni zewnętrznej łożyskamechanizmu różnicowego

wymontowanie łożyska tylnego wałka sprzęgłowegoi koła 4. biegu

wymontowanie łożysk mechanizmu różnicowego

wymontowanie tulei zabezpieczającej koło zębate5. biegu

wymontowanie przegubów kulistych drążkówkierowniczych

wymontowanie wałków przegubu równobieżnegoz obudowy mechanizmu różnicowego

zamontowanie uszczelki olejowej w obudowiemechanizmu różnicowego

wymontowanie zatrzasku kulistego mechanizmuwewnętrznego zmiany biegów

wymontowanie i zamontowanie skrzynkiprzekładniowej w samochodzie

wymontowanie i zamontowanie bieżni zewnętrznejłożyska mechanizmu różnicowego

wymontowanie i zamontowanie uszczelek łożyski pierścieni skrzynki przekładniowej

zamontowanie łożyska mechanizmu różniciwego

zamontowanie tulei przesuwnej z piastą 1 ., 2., 3., 4.biegu oraz koła zębatego 3. biegu

zamontowanie łożyska mechanizmu różnicowego

wymontowanie i zamontowanie skrzynkiprzekładniowej

zamontowanie kota zębatego 4. biegu

zamontowanie łożyska mechanizmu różnicowego

Silnik

8991

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Silnik

11082

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Oznaczenienarzędzia

1 .870.595.000

1 .870.629.000

1 .870.630.000

1 .870.631 .000

1 .870.632.000

1 .870.633.000

1.870.655.000

1 .870.668.000

1.870.689.000

1.870.690.000

1.871.001.014

1.874.140.001

1.874.140.005

1.874.140.009

1.875.019.000

1.975.063.000

1.875.088.000

1.895.655.000

Nazwanarzędzia

belka poprzeczna

trzpień

trzpień

trzpień

trzpień

trzpień

ściągacz

ściągacz

wspornik

trzpień

wspornik

szczypce

szczęki

szczęki

trzpień

trzpień

trzpień

wspornik czujnika

Przeznaczenie

podtrzymywanie zespotu napędowego dowymontowania skrzynki przekładniowej

zamontowanie uszczelniacza w pokrywiemechanizmu różnicowego

zamontowanie uszczelniacza w pokrywiemechanizmu różnicowego

zamontowanie łożysk, kot zębatych, tulejekprzesuwnych na wątku sprzęgłowym i głównym

zamontowanie łożyska przedniego wałka głównego

zamontowanie tulejki dźwigni sterującej łożyskiemwyciskowym sprzęgła

wymontowanie bieżni zewnętrznej łożyskamechanizmu różnicowego

wymontowanie dźwigni zmiany biegów

wspornik

wymontowanie bieżni zewnętrznej łożyskamechanizmu różnicowego

zamontowanie skrzynki przekładniowej nastanowisku warsztatowym

zagniatanie nakrętek wałków skrzynkiprzekładniowej

zagniatanie nakrętek wałków skrzynkiprzekładniowej

zagniatanie nakrętek wałków skrzynkiprzekładniowej

wymontowanie łożyska obudowy mechanizmuróżnicowego

zagniatanie nakrętek piast kół

zamontowanie łożyska przedniego na wałkusprzęgłowym

określenia grubości podkładek do regulacjinapięcia łożysk mechanizmu różnicowego

Silnik

899"

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Silnik

11082'

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

11 Dotyczy skrzynek przekładniowych C.526.5 stosowanych również w samochodach z silnikami 1108.2I Dotyczy skrzynek przekładniowych C.514.5.

Momenty dokręcania śrub i nakrętek skrzynek przekładniowych Tablica 4-3

Nazwa części dokręcanej

Śruba mocująca obudowę mechanizmu różnicowego

Śruba mocująca obudowę mechanizmu różnicowego

Śruba mocująca napęd licznika kilometrów

Śruba mocująca zaczep widełek wtaczania 5. biegu,Śruba mocująca wspornik dźwigni i widełek włączania bieguwstecznego

Śruby mocujące obudowę skrzynki przekładniowejz obudową sprzęgła i mechanizmu różnicowego

Śruba mocująca wałek biegu wstecznego

Śruby mocujące płytkę łożysk tylnych

Śruby mocujące płytkę łożysk tylnych

Śruby mocujące pokrywę wewnętrznego mechanizmu zmianybiegów

Śruba mocująca widełki 5. biegu

Śruba mocująca widełki 5. biegu

Śruby mocujące wałek sprzęgłowy i wałek główny

Ś ruby mocujące wałek sprzęgłowy i wałek główny

Śruby mocujące pokrywę tylną

Śruby mocujące pokrywę tylną

Śruby mocujące pokrywy uszczelniające mechanizmuróżnicowego

Śruby mocujące pokrywy uszczelniające mechanizmuróżnicowego

Nakrętka mocująca dźwignię wybierania biegów

Śruba mocowania tulejki łożyska wyciskowego sprzęgła

Śruba mocująca płytkę podtrzymująca wałek biegu wstecznego

Śruba mocująca widełki łożyska wyciskowego sprzęgła

Śruba mocowania widełek 1 ./2.i 3./4. biegu oraz zaczepu 3./4.biegu i biegu wstecznego

Śruby mocujące obudowę skrzynki biegów z obudową sprzęgłai mechanizmu różnicowego

Pokrywa mocująca zatrzaski (kulki i sprężyny) wałka sterującegobiegami

Śruba mocująca wieniec zębaty do obudowy mechanizmuróżnicowego

M8

M10

M6

M6

M8

M8

M8

M8

M8

M6

M6

M6

M20

M20

M6

M8

M8

M8

M8

M6

M6

M8

M6

M8

M8

M10

Moment

[daN-m]

2

3,5

0,5

1,2

1,5

2,0

2,6

2,0

2,1 do 2,6

2,0

1,2

1 ,2 do 1 ,9

11,8

10 do 12,4

0,5

1,6 do 2,6

2,0

1 ,6 do 2,6

1,5

0,4 do 0,8

0,6 do 1,0

0,2 do 0,3

1 ,2 do 1 ,9

1 ,6 do 2,6

1,6 do 2,6

7,5 do 9,2

Silnik

8991'

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Silnik

11082>

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Nazwa części dokręcanej

Korek magnetyczny z gwintem stożkowym do spustu olejuze skrzynki biegów

Śruba mocująca wspornik prędkościomierza

Śruby mocujące skrzynkę przekładniową do silnika

Śruby mocujące ostonę sprzęgła

Śruba mocująca rozrusznik

Gwint

M22x1 ,5stożkowy

M6

M12x1,5

M6

M8

Momentdokręcania

[daN-m]

4,6

1,2

7,5

0,5

2,0

Silnik

899"

X

X

X

X

X

Silnik

11082>

X

X

X

X

Rys. 4.5. Elementy skrzynki przekładniowej C.526.51 - pokrywa tylna, 2 - zespół włączania 5. biegu, 3 - pokrywa łożysk tylnych, 4 - obudowa skrzynki przekładniowej, 5 - kołozębate i wałek biegu wstecznego, 6 - mechanizm różnicowy z wieńcem zębatym, 7 - obudowa sprzęgła i mechanizmuróżnicowego, 8 - wałek główny z zespołem włączania 1 .,2.,3.,4.,5. biegu, 9 - wałek sprzęgłowy, 10 - pokrywa wewnętrznegomechanizmu włączania biegów, 11 - koło zębate 5. biegu

4.2.2. Rozkładanie skrzynkiprzekładniowej

Operacje tę wykonuje się na stanowisku war-sztatowym, posługując się narzędziami specjal-nymi wymienionymi w zestawie narzędzi (tabl.4-2). Czynności są takie same lub podobne doopisanych w rozdziale 4.3.Na rysunku 4.5 przedstawiono elementyskrzynki przekładniowej.Podczas składania skrzynki przekładniowej na-leży stosować odpowiednie narzędzia, wymie-

nione w tablicy 4-2, a połączenie gwintowanedokręcać właściwymi momentami, określonymiw tablicy 4-3.

4.3. SKRZYNKAPRZEKŁADNIOWA C.514.5

Skrzynka przekładniowa C.514.5 jest montowa-na tylko w samochodach z silnikiem 1108.W zależności od wersji samochodu z tym silni-kiem dobrano odpowiednie przełożenia kół zę-batych i przekładni głównej.

Zakres czynności niezbędnych do wymontowa-nia skrzynki przekładniowej podany w rozdziale4.2 dla skrzynek przekładniowych z silnikiem899 odnosi się również do skrzynki przekładnio-wej C.514.5.Z tego względu czynności wymontowania i za-montowania skrzynki przekładniowej są takie sa-me lub podobne do podanych w rozdziale 4.2.

4.3.1. Rozkładanie skrzynkiprzekładniowej

Operacje tę wykonuje się na specjalnym stoja-ku obrotowym, przykręcając skrzynkę przekła-dniową do specjalnego wspornika wymienione-go w zestawie narzędzi (tabl. 4-2).Po zamontowaniu skrzynki przekładniowej nastojaku należy wykonać następujące czynności:• wymontować łożysko wyciskowe sprzęgła;

Rys. 4.6. Wykręcanie śruby mocowania widełek 5. biegu

Rys. 4.7. Wymontowanie płytki osłaniającej skrzynkii wałeczki synchronizatora 5. biegu

• wymontować ze skrzynki przekładniowejwałki przegubów równobieżnych, posługującsię specjalnym ściągaczem, po uprzednim wy-montowaniu osłon półosi z półosiami;• wymontować pokrywę tylną, osłaniającprzekładnię 5. biegu po odkręceniu śrub mocu-jących;• włączyć 5. bieg oraz dowolny inny bieg i wy-montować pokrywę wewnętrzną mechanizmuzmiany biegów, wykręcając śrubę dwustronnąi śrubę mocującą;• wykręcić śrubę mocowania widełek 5. biegu(rys. 4.6);• poluzować nakrętki mocujące wałek sprzę-

głowy i wałek główny;• odkręcić całkowicie nakrętki mocujące wa-

łek sprzęgłowy i wałek główny;• wymontować płytkę podtrzymującą wałeczkii sprężynki synchronizatora 5. biegu (rys. 4.7);• wymontować sprężyny i wałeczki synchro-nizatora 5. biegu (rys. 4.8);

Rys. 4.8. Wyjmowanie sprężyn i wałeczkówsynchronizatora 5. biegu

Rys. 4.9. Zdejmowanie widełek i pierścieniasynchronizatora 5. biegu

Rys. 4.10. Wykręcanie śrubmocujących płyty łożysktylnych

Rys. 4.11. Pokrywa łożysk tylnych po wymontowaniu1 - śruba mocująca, 2 - pokrywa łożysk

Rys. 4.12. Wymontowanie pierścieni sprężystychustalających łożyska tylne

Rys. 4.13. Wykręcanie śruby mocującej wałek kołazębatego biegu wstecznego

Rys. 4.14. Wykręcanie śrub mocujących obudowęskrzynki biegów do obudowy sprzęgła i mechanizmuróżnicowego(strzałki wskazują śruby)

• wyjąć widełki 5. biegu (rys. 4.9);• wyjąć tulejkę przesuwną 5. biegu;• wymontować piastę tulejki przesuwnej 5.biegu wraz z pierścieniem synchronizatorai kołem zębatym;• wymontować koło zębate napędzane 5. bie-gu, używając ściągacza wymienionego w zesta-wie narzędzi;• wymontować płytkę łożysk tylnych po uprze-dnim odkręceniu śrub mocujących (rys. 4.10);• wymontować pierścienie sprężyste, ustala-

jąc łożyska tylne za pomocą specjalnych szczy-piec (rys. 4.12);• odkręcić śrubę mocującą wałek koła zęba-

tego biegu wstecznego (rys. 4.13);• odkręcić śruby mocujące obudowę skrzynkibiegów do obudowy sprzęgła oraz mechanizmuróżnicowego (rys. 4.14) i rozłączyć obudowy;

Rys. 4.15. Demontaż zespołu sterowania widełkamibiegu wstecznego1 - śruby zespołu sterowania i widełek biegu wstecznego,2 - łącznik sterowania biegu wstecznego, 3 - widełkibiegu wstecznego

Rys. 4.16. Demontaż zespołu sterowania widełkamiwłączania biegów1 - oś widełek, 2 - widełki włączania 3. i 4. biegu,3 - zaczepy widełek włączających bieg wsteczny i 5. bieg,4 - widełki włączające 1.i2. bieg, 5 - śruba mocująca oświdełek

Rys. 4.17. Wymontowanie wałka z kołem zębatym bieguwstecznego

• wymontować zespół sterowania widełkamibiegu wstecznego po uprzednim odkręceniuśruby mocującej (rys. 4.15);• odkręcić śrubę mocującą i wymontować oś

widełek włączających biegi (rys. 4.16) orazwszystkie elementy zespołu sterowania wideł-kami (rys. 4.28d);

Rys. 4.78. Demontaż wałków sprzęgłowego i głównego

Rys. 4.19. Wymontowanie zewnętrznej obudowymechanizmu różnicowego1 - śruba mocowania koła zębatego napęduprędkościomierza, 2 - koło zębate napęduprędkościomierza, 3 - śruby mocowania zewnętrznejobudowy mechanizmu różnicowego

• wymontować wałek z kołem zębatym bieguwstecznego (rys. 4.17);• wymontować kompletne wałki (sprzęgłowyi główny) razem ze wszystkimi kołami zębatymi,tulejami przesuwnymi i pierścieniami (rys. 4.18);• odkręcić śruby mocujące i wymontować

z obudowy sprzęgła oraz mechanizmu różnico-wego pokrywę mechanizmu różnicowego ra-zem z uszczelnieniem;• wymontować koło zębate napędu prędko-

ściomierza;• odkręcić śruby mocujące zewnętrznej obu-

dowy mechanizmu różnicowego (rys. 4.19) i wy-montować obudowę zewnętrzną mechanizmuróżnicowego; elementy pokrywy mechanizmuróżnicowego przedstawiono na rysunku 4.20;• wymontować kompletny mechanizm różni-cowy.Na rysunku 4.21 przedstawiono części składo-we skrzynki przekładniowej.

Rys. 4.20. Elementy pokrywyi mechanizmu różnicowego1 - zewnętrzna obudowa mechanizmuróżnicowego, 2 - śruba mocującazewnętrzną obudowę mechanizmuróżnicowego, 3 - pierścień ustalającywstępne napięcie łożysk mechanizmuróżnicowego, 4 - bieżnie zewnętrznełożysk mechanizmu różnicowego,5 - pierścień uszczelniający,6 - mechanizm różnicowy, 7 - płytkamagnesowa

Rys. 4.21. Elementy skrzynki przekładniowej C.514.51 - pokrywa tylna, 2 - zespół włączania 5. biegu, 3 - koło zębate 5. biegu, 4 - obudowa skrzynki przekładniowej,5 - pokrywa wewnętrznego mechanizmu zmiany biegów, 6 - wałek sprzęgłowy, 7 - wałek główny, 8 - obudowa sprzęgłai mechanizmu różnicowego, 9 - koło zębate biegu wstecznego, 10 - mechanizm różnicowy, 11 - zewnętrzna obudowamechanizmu różnicowego

Rys. 4.22. Elementy wątków sprzęgłowego i głównego1 - koło zębate biegu wstecznego, 2 - tulejka koła zębatego biegu wstecznego, 3 - watek kota zębatego biegu wstecznego,4 - śruba mocowania watka biegu wstecznego, 5 - łożysko przednie watka sprzęgłowego, 6 - watek sprzęgłowy, 7 - kołozębate 3. biegu, 8 - pierścień synchronizacji 3. biegu, 9 - tulejka przesuwna synchronizatora biegów 3 - 4,10 - sprężynypiasty synchronizatora, 11 - piasta synchronizatora biegów 3 - 4,12 - pierścień synchronizacji 4. biegu, 13 - koło zębate4. biegu, 14 - łożysko tylne wałka sprzęgłowego, 15 - pierścień ustalający łożysko tylne wałka sprzęgłowego, 16 - kołozębate 5. biegu, 17 - pierścień synchronizacji 5. biegu, 18 - tulejka przesuwna synchronizatora 5. biegu, 19 - tulejka kołazębatego 5. biegu, 20 - piasta synchronizatora 5. biegu, 21 - płytka ochraniająca synchronizator, 22 - nakrętka wałkasprzęgłowego, 23 - watek główny, 24 - łożysko wałka głównego, 25 - pierścień ustalający łożysko wałka głównego,26 - koło zębate 1. biegu, 27 - tuleja przesuwna synchronizatora biegów 1- 2 i koło zębate biegu wstecznego,28 - pierścień synchronizacji 1. biegu, 29 - piasta synchronizatora biegów 1 - 2, 30 - pierścień ustalający piastęsynchronizatora, 31 - pierścień synchronizacji 2. biegu, 32 - koło zębate 2. biegu, 33 - koło zębate 3. biegu, 34 - tulejadystansowa, 35 - koło zębate 4. biegu, 36 - łożysko tylne wałka głównego, 37 - koło zębate 5. biegu, 38 - nakrętka wałkagłównegoW czarnych kółkach podano numery biegów (AR - bieg wsteczny)

Po wykonaniu powyższych czynności do dal-szego rozłożenia pozostają wymontowanewcześniej watki (sprzęgłowy i główny) oraz ze-spół kół mechanizmu różnicowego.Części składowe watka sprzęgłowego i wałkagłównego przedstawia rysunek 4.22.Aby rozłożyć wałek sprzęgłowy, należy:• za pomocą ściągacza wymontować łożysko

tylne i koło zębate 4. biegu;• zdjąć pierścień synchronizatora 4. biegui tuleję przesuwną synchronizatora biegów3-4 razem ze sprężynami i rolkami;• zdjąć pierścień sprężynujący, ustalającypiastę synchronizatora biegów 3-4;• za pomocą ściągacza pazurowego zdjąćz wałka sprzęgłowego piastę synchronizatorabiegów 3-4, pierścień synchronizatora 3. bie-gu i koło zębate 3. biegu;

• wymontować za pomocą ściągacza przed-nie łożysko z wałka sprzęgłowego.

Aby rozłożyć watek główny, należy:• umieścić wałek główny przednią stroną

w imadle zaopatrzonym w nakładki z miękkiegometalu;• za pomocą ściągacza pazurowego zdjąćkoło zębate 4. biegu razem z łożyskiem tylnym;• zdjąć tuleję dystansową;• za pomocą ściągacza zdjąć koło zębate 2.i 3. biegu;• zdjąć pierścień synchronizatora 2. biegui tulejkę przesuwną synchronizatora biegów1-2;• zdjąć pierścień sprężynujący, ustalającypiastę synchronizatora biegów 1 - 2;

Rys. 4.23. Części składowe zdemontowanych elementów mechanizmu różnicowego1 - pierścień uruchamiający, 2 - łożysko, 3 - koło zębate napędu prędkościomierza,4 - duże koto przekładni głównej (wieniec zębaty), 5 - pokrywa uszczelnienia,6 - pierścień uszczelniający, 7 - wałek przegubu równobieżnego, 8 - koło koronowe półosi, 9 - satelity, 10 - oś satelitów

• używając specjalnego ściągacza wymonto-wać piastę synchronizatora biegów 1 - 2, pier-ścień synchronizatora 1. biegu i koło zębate 1.biegu;• wymontować za pomocą ściągacza przed-nie łożysko wałka głównego po uprzednimzdjęciu pierścienia ustalającego.Składanie wałka sprzęgłowego i głównegowykonuje się w odwrotnej kolejności czynnoścido rozkładania, przestrzegając następującychuwag i zaleceń.- Wszystkie wymontowane części należy do-

kładnie umyć, oczyścić i sprawdzić ich stantechniczny.

- W wałku sprzęgłowym należy sprawdzić,czy koła zębate nie mają wyszczerbień lubnadmiernego zużycia zębów. W przypadkustwierdzenia zużycia, szczególnie w skrzynkachprzekładniowych po dużym przebiegu, należywymienić wałek sprzęgłowy i odpowiednie kołazębate na wałku głównym.

- Wszystkie części umyte i oczyszczonewmontowywane do skrzynki przekładniowejpowinny być pokryte cienką warstwą oleju prze-kładniowego.- Sprawdzić, czy piasty i odpowiednie tuleje

przesuwne zamontowane na wałkach przesu-wają się bez nadmiernego luzu lub zacięć; zębywewnętrzne tulei nie powinny mieć śladów zu-życia, w przypadku ich stwierdzenia należy wy-mienić je na nowe.- Pierścienie synchronizatorów nie powinny

mieć śladów zużycia, owalizaji na powierzch-niach wewnętrznych, w przypadku ich stwier-dzenia należy wymienić je na nowe.

- Wielowypusty wewnętrzne wszystkich tuleinie powinny wykazywać nadmiernego zużycia,w przypadku ich stwierdzenia elementy te kwa-lifikują się do wymiany.

- Sprężyny, rolki, kulki i inne elementy nie po-winny być uszkodzone i zużyte.

- Wszystkie łożyska na bieżniach zewnętrz-nych i wewnętrznych nie powinny mieć rys,zmatowień oraz nadmiernego luzu lub innychuszkodzeń. W przypadku stwierdzenia niepra-widłowości należy zamontować nowe łożyska.

- W przypadku stwierdzenia na wałku głów-nym uszkodzeń koła zębatego przekładni głów-nej oraz innych uszkodzeń watek należy wymie-nić na nowy razem z kołem zębatym przekładnigłównej.

- Zarówno w czasie rozkładania, jak i składa-nia należy stosować odpowiednie ściągacze,szczypce, trzpienie i inne narzędzia wymienio-ne w zestawie narzędzi (tabl. 4-2).Części składowe wymontowanych elementówmechanizmu różnicowego przedstawiono narysunku 4.23.Aby rozłożyć mechanizm różnicowy, należy:• wymontować łożyska na stronie lewej i pra-

wej, używając specjalnego ściągacza (rys. 4.24);• wymontować koło zębate napędu prędko-

ściomierza (rys. 4.25);• odkręcić wszystkie śruby mocujące dużekoto przekładni głównej do obudowy mechani-zmu różnicowego i wymontować koło;• wybić kołek unieruchamiający oś satelitów

w obudowie;• wybić oś satelitów z obudowy, używając

specjalnego wybijaka;

Rys. 4.24. Wymontowanie łożysk mechanizmu różnicowegoA - strona lewa, B - strona prawa

Rys. 4.25. Kolo zębate napędu prędkościomierza1 - wspornik przekładni, 2 - śruba mocująca wspornik,3 - linka napędu licznika kilometrów

• wyjąć z obudowy mechanizmu różnicowe-go koło koronowe i satelity;• wyjąć plastykowy kosz satelitów i kół koro-nowych;• umyć i oczyścić oraz sprawdzić stan tech-niczny wszystkich wymontowanych części.Składanie mechanizmu różnicowego należywykonać w odwrotnej kolejności czynności dorozkładania.Podczas składania mechanizmu różnicowegoi kompletnej skrzynki przekładniowej należyuwzględnić następujące wskazówki.

- Luz między kołami koronowymi a satelitaminie podlega regulacji, prawidłowość luzu spra-wdza się przez obracanie kół w stanie zmonto-wanym.

- Podczas składania obudowy skrzynki bie-gów z obudową sprzęgła i mechanizmu różni-cowego powierzchnię obudowy powlec cienkąwarstwę pasty uszczelniającej (np. Loctite 573).

- Zastosować nowe nakrętki do mocowaniawałka sprzęgłowego i wałka głównego, dokrę-cając je właściwym momentem (tabl. 4-3).

- Podczas montażu wszystkich obudów i po-kryw zastosować pastę uszczelniającą (np.Loctite 573), nanosząc ją cienką warstwą napłaszczyzny przylegania.

- Zastosować nowe uszczelniacze wałkówi obudowy mechanizmów różnicowego w przy-padku stwierdzania jakichkolwiek uszkodzeń.

- Aby ustalić grubość podkładki do wstępne-go napięcia łożysk mechanizmu różnicowego,należy czujnikiem zegarowym zmierzyć głębo-kość osadzenia łożyska P w obudowie mecha-nizmu różnicowego oraz wysokość części cylin-drycznej H w pokrywie bocznej uszczelnieniawg szkiców na rysunku 4.26.

Rys. 4.26. Szkice do pomiarów w celu ustalenia grubości podktadki do wstępnego napięcia łożysk mechanizmuróżnicowegoP - głębokość osadzenia łożysk w obudowie skrzynki przekładniowej, H - wysokość części cylindrycznej pokrywy bocznejuszczelnienia, 1 - obudowa skrzynki przekładniowej, 2 - łożysko mechanizmu różnicowego, 3 - obudowa mechanizmuróżnicowego, 4 - pokrywa boczna uszczelnienia

Rys. 4.27. Podstawowe elementy wewnętrznegomechanizmu zmiany biegów w skrzynce przekładniowejC.526.5a - 5. bieg i bieg wsteczny, b - watek i dźwigienki,c - watek i zaczep widetek, d - bieg wsteczny, e - bieg 1.i 2. oraz 3. i 4.1 - płytka osłaniająca, 2 - tulejka przesuwna 5. biegu,3 - widełki 5. biegu, 4 - piasta tulei przesuwnej 5. biegu,5 - rolki piasty synchronizatora 5. biegu, 6 - sprężynapiasty synchronizatora 5. biegu, 7 - pierścieńsynchronizatora 5. biegu, 8 - śruba mocującaprzeciwciężarek, 9 - przeciwciężarek, 10 - pierścieńzabezpieczający, 11 - uszczelka, 12 - pokrywa kompletnawłączania biegów, 13 - śruba mocująca pokrywę,14 - dźwigienka zmiany biegów, 15 - pokrywa, 16 - śrubamocująca, 17 - dźwigienka zmiany biegów, 18 - nakrętka,19 - wałek zmiany biegów, 20 - sprężyna watka zmianybiegów, 21 - tulejka watka zmiany biegów, 22 - zaczepwidełek zmiany biegów, 23 - drążek zmiany 5. biegui biegu wstecznego, 24 - widełki biegu wstecznego,25 - śruba mocująca widełki, 26 - drążek zmiany 1. i 2.biegu, 27 - drążek zmiany 3. i 4. biegu, 28 - widełkiwłączania 3. i 4. biegu, 29 - widełki włączania 1. i 2. biegu,30 - śruby mocujące na wałku zaczep i widełki 3. i 4.biegu, 31 - śruba mocująca widełki 1. i 2. biegu na wałku,32 - kotki zabezpieczające

Rys. 4.28. Podstawowe elementy wewnętrznego mechanizmu zmiany biegów w skrzynce przekładniowej C.514.5a - 5. bieg, b - pokrywa zespotu wtaczania, c - bieg wsteczny, d - bieg 1. i 2. oraz 3. i 4.,1 - płytka osłaniająca, 2 - widełki 5. biegu, 3 - tuleja przesuwna 5. biegu, 4 - sprężyna piasty synchronizatora 5. biegu,5 - rolki piasty synchronizatora 5. biegu, 6 - pierścień synchronizatora 5. biegu, 7 - pokrywa zespołu włączania biegów,8 - śruba dwustronna mocująca pokrywę, 9 - śruba mocująca pokrywę, 10 - wspornik z widełkami włączania bieguwstecznego, 11 - śruba mocująca wspornik, 12 - obudowa kół zębatych,13 - śruba mocująca obudowę, 14 - widełkiwłączania 3. i 4. biegu, 15 - zaczep widełek włączających bieg wsteczny, 16 - drążek widełek zmiany biegów, 17 - widełkiwłączania 1.12. biegu, 18 - zaczep widełek włączających 5. bieg, 19 - śruba mocująca widełki

- Po wykonaniu pomiarów obliczyć grubośćpodkładki wg wzoru: S = P-H + 0,12 (mm).Po określeniu grubości podkładki regulacyjnejwg powyższego wzoru należy wybrać odpowie-dnią grubość z zestawu podkładek dostarcza-nych na części zamienne (patrz tabl. 4-1).Jeżeli grubość podkładki nie odpowiada grubo-ści podkładki dostępnej jako część zamienna,należy zamontować podkładkę o grubościwiększej niż wyliczona.Wszystkie połączenia gwintowane elementówskrzynki przekładniowej dokręcić właściwymimomentami podanymi w tablicy 4-3.

4.4. MECHANIZM ZMIANYBIEGÓW

Mechanizm zmiany biegów składa się z mecha-nizmu wewnętrznego i zewnętrznego.Mechanizm wewnętrzny jest zamontowanyw skrzynce przekładniowej i składa się z wałkasterującego oraz zespołu wodzików i widełek.Dostęp do elementów wewnętrznego mechani-zmu zmiany biegów uzyskuje się podczas roz-kładania skrzyni przekładniowej na stanowiskuwarsztatowym.Widok podstawowych elementów wewnętrzne-go mechanizmu zmiany biegów w skrzynkachC.526.5 przedstawiono na rysunkach 4.27.Widok podstawowych elementów wewnętrzne-go mechanizmu zmiany biegów w skrzynkachC.514.5 przedstawiono na rysunku 4.28.Zewnętrzne mechanizmy zmiany biegów przed-stawiono na rysunkach 4.3. i 4.4.

5 PÓŁOSIE NAPĘDOWE

5.1. BUDOWA l DANETECHNICZNE

Półosie napędowe służą do przekazywania na-pędu ze skrzynki przekładniowej na koła przed-nie samochodu.Półosie od strony koła są wyposażone w prze-guby równobieżne kulowe, a od strony skrzyn-ki przekładniowej w przeguby równobieżne trój-ramienne.W samochodzie z silnikiem 899 cm3 i skrzynkąprzekładniową C.526.5 przeguby od stronyskrzynki są osadzone bezpośrednio w kołachkoronowych.W samochodach z silnikami 899 i 1108 cm3 zeskrzynką przekładniową C.514.5 przeguby sąosadzone w wałku przegubu równobieżnego,którego wielowypust jest osadzony w kole koro-nowym.Przeguby są osłonięte osłonkami gumowymi.Na prawej półosi (dłuższej) zastosowano masywyrównoważające drgania, położone w odle-głości 489 mm od końca przegubu równobież-nego trójramiennego.Widok półosi przedstawiono na rysunku 5.1.

5.2. WYMONTOWANIEl ZAMONTOWANIEPÓŁOSI

WymontowanieAby wymontować półosie, należy:• umieścić samochód na podnośniku war-sztatowym i unieść samochód;

• odkręcić korek spustu oleju ze skrzynki prze-kładniowej i spuścić olej do przygotowanego na-czynia;• wymontować koła przednie lewe i prawe;• przy półosi wychod^cej ze skrzynki prze-kładniowej C.526.5 odkręcić śruby bocznej po-krywy uszczelniającej i wymontować pokrywęrazem z uszczelniaczem i łożyskiem;• przy półosi lewej wychodzącej ze skrzynkiprzekładniowej C.526.5 i przy obu półosiachwychodzących ze skrzynki przekładniowejC.514.5 wymontować opaski przegubu od stro-ny skrzynki przekładniowej;• odgiąć zagięcie nakrętki przegubu równo-bieżnego od strony kół i odkręcić nakrętkę; pod-czas odkręcania nakrętki wcisnąć pedał hamul-ca do oporu;• odkręcić nakrętki mocujące zwrotnicę do

amortyzatora;• odłączyć półoś od mechanizmu różnicowe-go skrzynki przekładniowej;• odłączyć półoś od zwrotnicy kół przednichi wyjąć półoś.Rozkładanie półosi napędowych wykonuje sięna stanowisku warsztatowym.Części składowe półosi przedstawiono na ry-sunku 5.2.

ZamontowanieZamontowanie półosi wykonuje się w odwrotnejkolejności czynności do wymontowania, prze-strzegając następujących uwag.• Obejrzeć wszystkie elementy półosi spraw-dzając, czy na kamieniach i rolkach przegubów,na wielowypustach oraz na osłonach gumo-wych nie występuje nadmierne zużycie lubuszkodzenia.

Rys. 5.1. Widok póiosi napędowycha - samochód ze skrzynką przekładniową C.526.5,b - samochód ze skrzynką przekładniową C.514.5

• Osłony przegubów wypełnić smarem (patrztab. 1-1011-11).• W wymontowanym przegubie równobież-nym, po dokładnym umyciu i wyczyszczeniu,sprawdzić, czy powierzchnie kuliste i odpowie-dnie gniazda nie są zużyte, uszkodzone lub po-pękane. Po stwierdzeniu uszkodzeń wymienićprzegub lub całą pótoś na nową.• Jeżeli naprawa półosi prawej była połączonaz wymontowaniem masy tłumiącej, nową masę

tłumiącą zamontować w odległości 489 mm odkońca przegubu trójramiennego (rys. 5.3).• Zastosować nowe opaski mocujące osłonyprzegubu oraz nowe nakrętki mocujące prze-gub równobieżny do piasty kół.• Dokręcić nakrętkę (M22) mocującą przegubrównobieżny do piasty koła momentem240 daN-m.• Dokręcić śruby (M12) mocujące piastę kołado amortyzatora momentem 91 daN-m.

Rys. 5.2. Elementy pótosi napędowycha - samochód ze skrzynką przekładniową C.526.5,b - samochód ze skrzynką przekładniową C.514.51 - pótoś prawa z przegubem równobieżnym, 2 - masa wyrównoważająca, 3 - ostona przegubu trójrolkowego,4 - łożysko z uszczelniaczem, 5 - boczna pokrywa uszczelniająca, 6 - przegub trójrolkowy, 7 - półoś lewa,8 - ostona przegubu równobieżnego, 9 - przegub równobieżny lewy

Rys. 5.3. Schemat do zamontowania masy wyrównoważającej na prawej pótosi

6 UKŁAD KIEROWNICZY

6.1. BUDOWA l DANETECHNICZNE

Układ kierowniczy ma zębatkową przekładniękierowniczą, która za pośrednictwem drążkówkierowniczych jest połączona ze zwrotnicą.

Kolumna kierownicy ma wał kierownicy z dwo-ma przegubami krzyżakowymi.Widok ogólny układu kierowniczego przedsta-wia rysunek 6.1.Podstawowe dane techniczne układu kierowni-czego podano w tablicy 6-1.

Rys. 6.1. Widok uktadu kierowniczego1 - drążek kierowniczy, 2 - przekładnia kierownicza,3 - wat kierownicy, 4 - koto kierownicy

Podstawowe dane techniczneukładu kierowniczego Tablica 6-1

Parametr

Typ przekładni kierowniczej

Liczba obrotów kota kierownicy

Skok zębatki (mm)

Przełożenie przekładni

Minimalna średnica skrętu (m)

Kąt skrętu kota zewnętrznego

Kąt skrętu koła wewnętrznego

Kolumna kierownicy

Rodzaj lub wartość

zębatkowa

3,95

150

19,8

8,8

33° 26 '

39° 17'

z dwoma przegubamikrzyżakowymi

6.2. WYMONTOWANIEl ZAMONTOWANIEELEMENTÓW UKŁADUKIEROWNICZEGO

6.2.1. Wymontowaniekolumny kierownicy

Aby wymontować kolumnę kierownicy, należy:• ustawić kota przednie do jazdy na wprost;• odłączyć biegun ujemny akumulatora;

Rys. 6.2. Wykręcanie śrub mocujących moduł poduszkipowietrzne](strzałki wskazują śruby mocujące)

• wymontować centralną pokrywę koła kie-rownicy; w samochodach, które są wyposażo-ne w poduszkę powietrzną należy uprzedniowymontować osłonę znajdującą się po lewejstronie koła kierownicy;• wykręcić śruby mocujące moduł poduszkipowietrznej (rys. 6.2) i wymontować elementymodułu (rys. 6.3); podczas wymontowywaniapoduszki powietrznej przestrzegać odpowie-dnich zasad bezpieczeństwa;• odłączyć złącze konektorowe i wymonto-

wać przyciski sygnału dźwiękowego (rys. 6.4);

Rys. 6.3. Wyjmowanie generatora gazu poduszkipowietrznej1 - generator gazu

2

Rys. 6.4. Wymontowywanie konektora i przycisków sygnałudźwiękowego1 - konektor, 2 - przyciski sygnału

Rys. 6.5. Wymontowywanie dolne] osłony kolumnykierownicy1 b - ostona(strzałki wskazują śruby mocujące)

Rys. 6.6. Wymontowywanie górnej osłony kolumnykierownicy(strzałki wskazują śruby mocujące)

• odkręcić śrubę mocującą koło kierownicy,wymontować koło i zaznaczyć ustawienie kota,co ułatwi późniejszy montaż;• odkręcić cztery śruby mocujące dolną osło-nę kolumny kierownicy (rys. 6.5) i wymontowaćosłonę dolną;• wykręcić dwie śruby mocujące górną osło-nę kolumny kierownicy (rys. 6.6) i wymontowaćgórną osłonę;• poluzować opaskę mocującą zespół prze-łączników pod kierownicą, odkręcając o kilkaobrotów śrubę mocującą opaski;• wymontować złącza konektorowe przełącz-nika pod kierownicą (rys. 6.7);

Rys. 6.7. Przełącznik pod kierownicą(strzatka wskazuje śrubę mocującą opaski)1 - złącze 9-stykowe prędkości wycieraczek szybyprzedniej i spryskiwaczy szyb, 2 - złącze 7-stykoweświateł drogowych, mijania i pozycyjnych, 3 - złącze6-stykowe świateł kierunkowskazów i tylnego światłaprzeciwmgłowego, 4 - złącze wycieraczki szyby tylnej,spryskiwaczy i sygnału dźwiękowego

• odłączyć złącze konektorowe wyłącznikazapłonu;• wymontować antenę i pierścień blokadyFIAT CODE z wyłącznika zapłonu;• zaznaczyć położenie przegubu wału kierow-nicy względem zębnika przekładni kierowniczej;• odkręcić nakrętkę i wyjąć śrubę obejmy mo-

cującej przegub dolnego wału kierownicy dozębnika przekładni kierowniczej;• wymontować pokrywę skrzynki bezpieczni-ków, wymontować skrzynkę bezpieczników

Rys. 6.8. Wymontowywanie pokrywki skrzynkibezpieczników w celu uzyskania dostępu do śrubymocującej wspornik kolumny kierownicy1 - pokrywka skrzynki bezpieczników, 2 - skrzynkabezpieczników (strzałka wskazuje jedną z nakrętekmocujących wspornik)

i odkręcić nakrętki mocujące wspornik kolumnykierownicy (rys. 6.9);• odkręcić dwie śruby mocujące wspornik ko-lumny kierownicy;• wymontować kolumnę kierownicy razem ze

wspornikiem.Elementy kolumny kierownicy przedstawionona rysunku 6.9.

Rys. 6.9. Elementy kolumny kierownicy1 - koto kierownicy, 2 - watek górny kolumny kierownicy,3 - wspornik kolumny kierownicy, 4 - watek dolny zprzegubami, 5 - obejma zębnika przekładni kierowniczej

6.2.2. Wymontowaniedrążków kierowniczych

Aby wymontować drążki kierownicze, należy:• umieścić samochód na podnośniku war-sztatowym i unieść samochód;• wymontować koła przednie;• zaznaczyć długość drążka kierowniczego

w celu ułatwienia zamontowania;• poluzować nakrętki blokujące drążki kierow-nicze;• odłączyć nakrętki przegubów drążków kie-rowniczych;• odłączyć przeguby kuliste od zwrotnicy,używając specjalnego ściągacza wymienione-go w zestawie narzędzi (tabl. 6-2).Elementy drążka kierowniczego przedstawionona rysunku 6.10.

Rys. 6.70. Elementy drążka kierowniczego1 - nakrętka do blokowania długości drążka, 2 - drążekkierowniczy z przegubem, 3 - nakrętka przegubu,4 - obejma zwrotnicy, 5 - przekładnia kierownicza

Narzędzia specjalne do naprawy układu kierowniczego Tablica 6-

Oznaczenienarzędzia

1 .847.035.000

1 .874.247.000

Nazwa narzędzia

ściągacz

trzpień

Przeznaczenie

wymontowanie przegubów kulistych drążków kierowniczych

zagniatanie nakrętki unieruchamiającej koniec drążka na zębatce

Silniki 889'i 1108

X

X

6.2.3. Wymontowanie przekładnikierowniczej

Aby wymontować przekładnię kierowniczą,należy:• odfączyć przeguby drążków kierowniczychpo uprzednim odkręceniu nakrętki mocującejprzegub;• odkręcić i wyjąć śrubę obejmy mocującejprzegub dolnego wału kierownicy do przekła-dni kierowniczej;• wymontować rurę wylotową mocowaną dokolektora wylotowego;• odkręcić śruby mocujące przekładnię kie-rowniczą (rys. 6.11);• wymontować kompletną przekładnię kie-rowniczą razem z drążkami kierowniczymi.

Rys. 6.11. Wymontowywanie przektadni kierowniczej(strzałki wskazują śruby mocujące przekładnię)

Rys. 6.12. Kompletna przekładnia kierownicza1 - osłony gumowe przektadni kierowniczej, 2 - wspornikmocowania przekładni, 3 - obudowa przekładni, 4 - zębnik

Kompletną przekładnię kierowniczą z drążkamikierowniczymi przedstawia rysunek 6.12.

6.2.4. Rozkładanieprzekładni kierowniczej

Rozkładanie wymontowanej przekładni kierow-niczej wykonuje się na stole warsztatowym.• Zamocować przekładnię kierowniczą w ima-

dle warsztatowym.• Odłączyć opaskę mocującą osłonę gumo-

wą przekładni kierowniczej.• Wymontować osłonę gumową przekładnikierowniczej.• Odgiąć zagniecenie przegubu drążka kie-rowniczego i wykręcić przegub z drążkiem kie-rowniczym (rys. 6.13).

Rys. 6.13. Wymontowywanie drążka kierowniczegoz przektadni zębatej(strzałka wskazuje miejsce zagniecenia nakrętki przegubu)

Składanie elementów układu kierowniczegowykonuje się w odwrotnej kolejności czynności,przestrzegając poniższych zaleceń.• Wszystkie wymontowane elementy należyumyć i oczyścić oraz poddać oględzinom wzro-kowym.• Osłony gumowe przekładni kierowniczej na-leży sprawdzić, czy nie mają pęknięć lub innychuszkodzeń, a podczas składania osłonę uzu-pełnić zalecanym smarem (tab.1-10 i 1-11).• Przegub drążka kierowniczego od stronyprzekładni kierowniczej powinien umożliwiaćswobodne obracanie się sworznia we wszyst-kich kierunkach. Drążek nie powinien opadaćw przegubie pod wpływem własnej masy. Drąż-ki nie spełniające tych wymagań należy wymie-nić na nowe.• Długość drążków kierowniczych, osadzenie

wału kierownicy na zębniku oraz koła kierowni-cy na wale powinny być takie same, jak przedwymontowaniem.• Po każdym wymontowaniu drążków kierow-niczych i przekładni kierowniczej należy spraw-dzić i ewentualnie wyregulować zbieżność kółprzednich.• Zbieżność kół przednich sprawdza się naspecjalnym stanowisku. W celu ustawienia zbież-ności należy odblokować nakrętki blokujące dłu-

Rys. 6.14. Szkic do regulacji zbieżności kot1 - nakrętka blokująca, 2 - drążek kierowniczy

gość drążków oraz dokręcić lub odkręcić drążkina wymaganą długość, a następnie zablokowaćnakrętkę (rys. 6.14). Zbieżność kół prawidłowowyregulowana powinna wynosić -1 ±1 mm.• Do montażu należy używać narzędzi wymie-nionych w tablicy 6-2, a wszystkie połączeniagwintowane dokręcić właściwym momentemokreślonym w tablicy 6-3.

Momenty dokręcania śrub i nakrętek uktadu kierowniczego Tablica 6-3

Nazwa części dokręcanej

Nakrętka mocująca koło kierownicy

Nakrętka mocująca widełki przegubu krzyżakowego kolumny kierownicy

Nakrętka mocująca przegub kulisty do zwrotnicy

Nakrętka kontrująca długość drążka kierowniczego

Śruba tylnego mocowania wspornika kolumny kierownicy

Nakrętka przedniego mocowania wspornika kolumny kierownicy

Śruba mocująca przekładnię kierowniczą do nadwozia

Gwint

M16x1,5

M8

M10x1,25

M12x1,25

M8

M8

M 10x1 ,25

Momentdokręcania

(da N-m)

5

2

3,4

3,4

2,6

2,4

5,2

Silniki89911108

X

X

X

X

X

X

X

7 ZAWIESZENIE PRZEDNIE

7.1. BUDOWA l DANETECHNICZNE

Zawieszenie przednie składa się z żeliwnychwahaczy, zamocowanych do nadwozia poprzezelementy metalowo-gumowe oraz do zwrotnicypoprzez przeguby. Kolumny Mac Pherson skła-

dają się ze sprężyn śrubowych i hydraulicznychamortyzatorów dwustronnego działania, zamoco-wanych elastycznie do nadwozia w częścigórnej i do zwrotnic za pomocą śrub.Kompletne zawieszenie przednie przedstawio-no na rysunku 7.1. Dane techniczne zawiesze-nia przedniego przedstawiono w tablicy 7-1.

Rys. 7.1. Zawieszenie przednie1 - wahacz, 2 - amortyzator, 3 - sprężyna śrubowa,4 - miska oporowa sprężyny, 5 - łącznik elastyczny

Podstawowe dane techniczne zawieszenia przedniego Tablica

Silniki Wartość 899 1108 1108Sporting

Parametry ustawienia kół "

Kąt pochylenia kota

Kąt wyprzedzenia sworznia zwrotnicy

Zbieżność kot (mm)

nieregulowany

nieregulowany

O012'±30'

1°30'±30'

Odo 2

0°12'±30'

1°30'±30'

Odo 2

O012'±30'

1°52'±30'

Odo 2

Sprężyny śrubowe

Średnica drutu (mm)

Liczba zwojów

Kolor oznaczenia

Wysokość sprężyny nieobciażonej (mm)

Wysokość sprężyny pod obciążeniem (mm)

Wysokość sprężyny pod obciążeniem (mm)

222 do 242 daN

245 do 265 daN

11,5±0,05

3

biały

320

172

-

11,5±0,05

3

biały

320

172

-

11,2±0,05

3

niebieski

324

-

153,7

Amortyzatory

Długość w stanie rozciągniętym (mm)

Długość w stanie ściśniętym (mm)

Ś rednica ttoczyska (mm)

Drążek stabilizatora

Średnica drążka stabilizatora (mm)

426±3

270

18

-

416±3

270

18

-

426±3

270

18

17,5±0,2

1) Dane odnoszą się do wymaganego ciśnienia w oponach w samoch. gotowym do jazdy, bez względu na ilość paliwa w zbiorniku.

7.2. NAPRAWA ZAWIESZENIA

7.2.1. Wymontowaniei zamontowaniesprężyn śrubowych

Aby wymontować sprężyny śrubowe z amorty-zatorami, należy:• ustawić samochód na podnośniku samo-chodowym;• odłączyć biegun ujemny akumulatora;

- • wymontować kołpaki amortyzatora;• odkręcić nakrętki mocujące wspornik zbiorni-ka wyrównawczego cieczy chłodzącej i przesu-nąć zbiornik wyrównawczy bez odłączania prze-wodów w przypadku wymontowywania amorty-zatora prawego;• odkręcić nakrętki mocujące wspornik elek-

tronicznego urządzenia sterującego silnikai przesunąć wspornik razem z elektronicznymurządzeniem sterującym bez odłączania złączkonektorowych w przypadku wymontowywaniaamortyzatora lewego,• poluzować nakrętkę mocującą trzpień amor-

tyzatora, używając specjalnego klucza wymie-nionego w zestawie narzędzi (tabl. 7-2);• podnieść samochód na podnośniku war-

sztatowym;. • zdjąć koła przednie;. • wymontować przewód hamulcowy od

uchwytu na amortyzatorze;- • odkręcić śruby mocujące zwrotnicę zawie-

szenia przedniego od amortyzatora;i • obniżyć samochód i wykręcić nakrętki łącz-

nika górnego mocowania kolumny zawieszenia;- • wymontować kompletną kolumnę zawiesze-

nia przedniego;• umieścić kompletną kolumnę na specjal-nym wsporniku do ściskania sprężyny amorty-zatora, wymienionym w zestawie narzędzi(tabl.7-2);

- • ścisnąć sprężynę amortyzatora;• odkręcić wcześniej poluzowaną nakrętkę

trzpienia amortyzatora, używając specjalnegoklucza wymienionego w zestawie narzędzi(tabl.7-2);

, • zwolnić ściśnięcie sprężyny i rozłączyć po-zostałe elementy amortyzatora i sprężyny.Części składowe kolumny zawieszenia przed-niego przedstawiono na rysunku 7.2.

Narzędzia specjalne do demontażu, montażu zawieszenia przedniegoi tylnego oraz kół Tablica 7-2

Oznaczenienarzędzia

1 .840.005.003

1.840.005.302

1 .845.028.000

1.847.017.004

1 .847.035.000

1.856.132.000

1.857.510.000

1 .870.007.000

1.870.152.000

1 .874.336.000

1.874.555.000

1.875.063.000

Nazwa narzędzia

ściągacz

ramionaściągacza

płytka

ściągacz

ściągacz

klucz

klucz

trzpień

trzpień

trzpień

wspornik

trzpień

Przeznaczenie

wymontowanie pierścienia wewnętrznego łożyska piasty przedniej

wymontowanie pierścienia wewnętrznego łożyska piasty przedniej

wymontowanie pierścienia wewnętrznego łożyska piasty przedniej

wymontowanie piasty kół tylnych

wymontowanie sworznia kulowego wahacza od zwrotnicy

wymontowanie złączek przewodów hamulcowych

blokowanie tłoczyska amortyzatora

zamontowanie łożyska piasty przedniej w zwrotnicy

zamontowanie piasty tylnej kompletnej z łożyskiem na sworzniu piasty

zamontowanie łożyska piasty przedniej do zwrotnicy

ściskanie sprężyny amortyzatora przy ich demontażu

zagniatanie nakrętki przegubu homokinetycznego od strony koła

Silniki88911108

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

Rys. 7.2. Elementy kolumny zawieszenia przedniego1 - kołpak, 2 - nakrętka trzpieniowa amortyzatora, 3 - nakrętki i podkładki łącznika górnego mocowania kolumnyzawieszenia, 4 - talerzyk, 5 - tuleja dystansowa, 6 - łącznik kompletny górnego mocowania kolumny zawieszenia,7 - zderzak gumowy, 8 - miska górna sprężyny, 9 - podkładka miski górnej, 10 - sprężyna zawieszenia, 11 - amortyzator,12 - miska dolna sprężyny, 13 - śruba mocująca kolumnę zawieszenia do zwrotnicy

Rys. 7.3. Wahacz zawieszenia przedniego zamontowanyw samochodzie(strzałki wskazują nakrętki i śruby do demontażu)

7.2.2. Wymontowaniei zamontowanie wahacza

W celu wymontowania wahacza zawieszeniaprzedniego należy:• umieścić samochód na podnośniku war-

sztatowym;• wymontować kota przednie;

„• odkręcić nakrętkę mocującą sworzeń kulo-wy wahacza do zwrotnicy;

- • odłączyć przegub kulowy wahacza, używa-jąc specjalnego narzędzia wymienionego w ta-blicy 7-2;

, • odkręcić śrubę przedniego mocowania wa-hacza do nadwozia;• odkręcić śruby tylnego mocowania waha-cza do nadwozia i wymontować łącznik mocu-jący;, • wyjąć wahacz dolny zawieszenia przedniego.Wahacz zawieszenia przedniego zamontowanyw samochodzie pokazano na rysunku 7.3.

7.2.3. Wymontowaniei zamontowaniepiasty koła

Aby wymontować piastę koła ze zwrotnicą,należy:• ustawić samochód na podnośniku samo-chodowym;• zdjąć koło przednie;• wymontować obejmę zacisku hamulców kółprzednich;

Rys. 7.4. Wymontowywanie pierścienia wewnętrznegołożyska piasty kota1 - ściągacz, 2 - ramiona ściągacza, 3 - płytka

Rys. 7.5. Wymontowywanie pierścienia mocującegołożysko piasty kota przedniego w zwrotnicy1 - piasta koła, 2 - pierścień mocujący

• wymontować tarczę hamulcową kół przed-nich;• odgiąć zagięcie nakrętki mocującej przegubrównobieżny od strony koła i odkręcić nakrętkę;• odkręcić nakrętkę przegubu drążka kierow-niczego i wymontować drążek kierowniczy;• odkręcić nakrętkę przegubu wahacza dol-nego i wymontować wahacz zawieszenia;• odkręcić śruby mocujące amortyzator dozwrotnicy;• wymontować kompletną zwrotnicę z piastąkota;• wycisnąć piastę koła przedniego ze zwrotni-cy na prasie hydraulicznej lub mechanicznej;

a

Rys. 7.6. Przekrój piasty kotaa - koło przednie1 - zwrotnica, 2 - przegub równobieżny, 3 - tarcza hamulcowa, 4 - łożysko, 5 - piasta kota, 6 - nakrętka przeguburównobieżnego (piasty kota), 7 - śruba mocująca koto,b - koto tylne1 - bęben hamulca, 2 - piasta kota tylnego, 3 - tożysko kota tylnego, 4 - nakrętka mocująca piastę kota, 5 - końcówkapótosi tylnej, 6 - śruba mocująca koto tylne

• umieścić piastę kota przedniego w imadlewarsztatowym i za pomocą przecinaka przesu-nąć pierścień wewnętrzny łożyska piasty kota;• zamontować specjalny ściągacz razem z ra-mionami oraz płytką (rys. 7.4) i pokręcając ścią-gaczem ściągnąć pierścień wewnętrzny łoży-ska piasty;• wymontować osłonę przeciwpyłową zwrotni-cy po uprzednim odkręceniu śrub mocujących;• wymontowaną zwrotnicę umocować w ima-dle warsztatowym;• wymontować pierścień sprężysty, mocującytożysko piasty koła przedniego (rys. 7.5);• wycisnąć łożysko piasty kota przedniego naprasie hydraulicznej lub mechanicznej.Przekrój piasty koła przedniego przedstawionona rysunku 7.6.Wymontowaną zwrotnicę z piastą koła przed-stawiono na rysunku 7.7.Wymontowane elementy zawieszenia przednie-go i piasty kot przednich należy umyć, oczyścići dokładnie sprawdzić.Do montażu stosować części sprawne tech-nicznie, bez wad i uszkodzeń.Podczas montowania należy posługiwać się na-rzędziami wymienionymi w tablicy 7-2. Elemen-ty montować w odwrotnej kolejności czynnoścido wymontowania, uwzględniając następująceuwagi.

Rys. 7.7. Zwrotnica i piasta kota przedniego powymontowaniu1 - przegub równobieżny, 2 - zwrotnica, 3 - tożysko piastykota, 4 - piasta kota przedniego

• Sprawdzić, czy powierzchnia wewnątrz zwrot-nicy nie wykazuje śladów zatarć, a na ramionachzwrotnicy nie występują ślady uderzeń lub pęk-nięć. Zwrotnicę z uszkodzeniami wymienić.• Łożysko piasty koła powinno obracać się ci-cho, płynnie, bez zacięć i luzów. Łożysko nie-sprawne wymienić.

Momenty dokręcania śrub i nakrętek zawieszenia przedniego i tylnego oraz kół Tablica 7-3

Nazwa części dokręcanej

Nakrętka górnego mocowania amortyzatora

Nakrętki łącznika kompletnego górnego mocowania kolumnyzawieszenia do nadwozia

Nakrętki mocujące kolumnę zawieszenia do zwrotnicy

Ś ruba przedniego mocowania wahacza do nadwozia

Ś ruby tylnego mocowania wahacza do nadwozia

Nakrętka mocowania sworznia kulistego wahacza do zwrotnicy

Nakrętka mocowania wahacza tylnego do nadwozia

Śruby górna i dolna mocowania amortyzatora tylnego

Ś ruby mocujące belkę poprzeczną zawieszenia tylnego do nadwozia

Ś ruby mocujące tarczę hamulca tylną do belki poprzecznej

Mocowanie złączki przewodów hamulcowych kół tylnych

Śruba mocująca zderzak zawieszenia tylnego

Śruby mocujące koła jezdne

Gwint

M12x1,25

M8

M12x1,5

M12x1,5

M12x1,5

M12x1,5

M12x1,5

M 12x1 ,5

M12x1,5

M8

M10

M8

M12x1,5

Momentdokręcania

(daN-m)

6,5

2,7

9,1

8,8

8,8

4,9

8,8

4,9

9,0

2,4

1,1

1,0

8,6

Silniki899 i 1108

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

• Po każdym odkręceniu nakrętki przeguburównobieżnego (piasty koła) zastosować nowąnakrętkę i dokręcić ją właściwym momentem(tabl. 7-3) oraz zabezpieczyć przed odkręce-niem przez zagniecenie części cylindrycznej.• Nie smarować śrub mocujących kota.• Podczas dokręcania śrub mocującychamortyzatory do zwrotnicy docisnąć zwrotnicęw górę, aby wyeliminować ewentualny luz mo-cowania.• Wszystkie połączenia gwintowane należydokręcić właściwym momentem określonymw tablicy 7-3. Podczas dokręcania nakrętkitrzpienia amortyzatora samochód powinienstać na kołach na ziemi lub być podniesiony napodnośniku.

• W przypadku konieczności wymiany jednejz kolumn zawieszenia przedniego w samocho-dach po dużym przebiegu (do 25 000 km) nale-ży wymienić również drugą kolumnę.• Po zmontowaniu zawieszenia przedniegonależy sprawdzić ustawienie kół przednich nazgodność z danymi podanymi w tablicy 7-1.Szkice do pomiaru kątów ustawienia kół przed-nich przedstawiono na rysunku 7.8.Zbieżność kół reguluje się wg wskazówek po-danych w rozdziale 6.2 (rys. 6.14).Kąty wyprzedzenia sworznia zwrotnicy i kątypochylenia koła są nieregulowane. Jeżeli zmie-rzone wartości nie odpowiadają wymaganiomokreślonym w tablicy 7-1, należy sprawdzić wa-hacze przednie oraz prawidłowość wymiarówpłyty podłogowej nadwozia.

Rys. 7.8. Szkice do pomiarów ustawienia kot przednicha - zbieżność kół (A-B), b - kąt wyprzedzania sworznia zwrotnicy(nieregulowany), c - kąt pochylenia kota (nieregulowany)

8 ZAWIESZENIE TYLNE

8.1. BUDOWA l DANETECHNICZNE

Zawieszenie tylne składa się z pojedynczychwleczonych wahaczy trójkątnych oraz amorty-zatorów hydraulicznych teleskopowych dwu-stronnego działania. Wahacze są wykonanez wytłoczek stalowych i zamocowane w dwóch

punktach do rurowej belki poprzecznej z czół-nami na sprężynach śrubowych, zawierającychwewnątrz zderzaki gumowe. Amortyzatory sązamocowane skośnie dolnymi końcami do wa-haczy, a górnymi do ramion belki poprzecznej.Kompletne zawieszenie tylne przedstawiono narysunku 8.1. Dane techniczne zawieszenia tyl-nego zestawiono w tablicy 8-1.

Podstawowe dane techniczne zawieszenia tylnego Tablica 8-1

Silniki Wartość 899 1108 1 1 08 Sporting

Parametry ustawienia kot 1>

Kąt pochylenia koła

Zbieżność kot

nieregulowany

nieregulowana

42'±30'(50'±30') 2>

-3 do +3

42' ±30'(50'±30') 2>

-3 do +3

22' ±30'

-3 do +3

Sprężyny śrubowe

Średnica drutu (mm)

Liczba zwojów

Kolor oznaczenia

Wysokość sprężyny nieobciążonej (mm)

Wysokość sprężyny pod obciążeniem (mm)

Wysokość sprężyny pod obciążeniem (mm)

260 do 280 daN

267 do 283 daN

11,0+0,05

5,5

-

308

195

-

1 1 ,0±0,05

5,5

-

308

195

-

11,0±0,05

5,5

niebieski

320

-

185

Amortyzatory

Długość w stanie rozciągniętym (mm)

Długość w stanie ściśniętym (mm)

342 ±3

206

342+3

206

342 ±3

206

1> Dane odnoszą się do wymaganego ciśnienia w oponach w samochodzie gotowym do jazdy bez względu na ilość paliwa w zbiorniku.2) Dane odnoszą się do wymaganego ciśnienia w oponach w samochodach gotowych do jazdy z pustym zbiornikiem paliwa (5 dm3 paliwa).

Rys. 8.1. Zawieszenie tylne1 - amortyzator tylny, 2 - belka poprzeczna, 3 - sprężynaśrubowa, 4 - wahacz dolny

8.2. NAPRAWA ZAWIESZENIA

8.2.1. Wymiana sprężynśrubowychi amortyzatorów

Aby wymienić sprężyny śrubowe i amortyzato-ry, należy:• ustawić samochód na podnośniku warszta-towym i unieść samochód;• ugiąć do góry wahacz zawieszenia tylnego,używając w tym celu podnośnika hydraulicz-nego;• odkręcić dolną oraz górną śrubę mocującąi wymontować amortyzator;• zwolnić ugięcie wahacza i wymontowaćsprężynę zawieszenia tylnego.Części składowe sprężyny i amortyzatora zawie-szenia tylnego przedstawiono na rysunku 8.2.

Rys. 8.2. Elementy sprężyny i amortyzatora zawieszeniatylnego1 - podkładka dolna, 2 - sprężyna, 3 - zderzak gumowy,4 - śruba mocująca zderzak gumowy, 5 - amortyzatortylny, 6 - śruba górnego mocowania amortyzatora,7 - śruba dolnego mocowania amortyzatora

8.2.2. Wymontowaniei zamontowanie wahacza

W celu wymontowania wahacza zawieszeniatylnego należy:• umieścić samochód na podnośniku war-sztatowym;

odłączyć zacisk ujemny akumulatora;wymontować koła tylne;odkręcić nakrętkę mocującą piastę koła tyl-

nego;obniżyć dźwignię hamulca awaryjnego;podnieść samochód na podnośniku war-

sztatowym;• wymontować bęben hamulcowy kół tylnychpo uprzednim odkręceniu śruby i sworzniagwintowanego;• wymontować piastę koła tylnego (rys. 8.3)używając specjalnego ściągacza udarowego,wymienionego w zestawie narzędzi w tablicy 7-2;• odłączyć końcówkę linki hamulca awaryjne-go od dźwigni sterującej hamulcem awaryjnym;• odkręcić końcówkę przewodu hamulcowe-go od rozpieracza szczęk hamulcowych;• wymontować spinkę mocującą połączenieprzewodu hydraulicznego sztywnego i elastycz-nego hamulców tylnych;• odłączyć połączenie przewodów hamulco-

wych (sztywnego i elastycznego);

y i

Rys. 8.3. Wymontowywanie piasty kota tylnego

Rys. 8.4. Wymontowywanie wahacza tylnego1 - wahacz tylny, 2 - nakrętka mocująca, 3 - śrubamocująca, 4 - śruba mocująca, 5 - nakrętka mocująca

• wymontować sztywny przewód hamulcowy,wyjmując go z opaski mocującej;• odkręcić śruby mocujące tarczę hamulcowąi wymontować tarczę hamulcową razem z cylin-derkami;• wymontować amortyzator tylny;• wymontować sprężynę zawieszenia tylnego;• odkręcić nakrętki, wymontować śruby mo-cujące wahacz do belki poprzecznej (rys. 8.4)i wymontować wahacz.

8.2.3. Wymontowaniei zamontowanie belkipoprzecznej

Aby wymontować belkę poprzeczną z czółnamizawieszenia tylnego, należy:• umieścić samochód na podnośniku war-

sztatowym;wymontować zacisk ujemny akumulatora;opróżnić zbiornik paliwa;wymontować koła tylne;wymontować tylną rurę wylotową;wymontować amortyzator tylny wg poda-

nych wskazówek;wymontować sprężynę zawieszenia;odłączyć końcówkę linki hamulca awaryj-

nego;• zdjąć spinkę mocującą połączenie sztywne-go przewodu hamulcowego z przewodem ela-stycznym;• rozłączyć połączenie przewodów hamulco-

wych;• odkręcić nakrętki, odkręcić śruby mocujące

wahacz do belki poprzecznej zawieszenia i wy-montować wahacz razem z piastą i bębnem ha-mulcowym;• odkręcić śruby środkowe mocujące belkępoprzeczną i zbiornik paliwa;• podeprzeć belkę poprzeczną podnośnikiemhydraulicznym w części środkowej;• odkręcić śruby mocujące czółna belki po-przecznej (rys. 8.5).Widok belki poprzecznej zawieszenia tylnegoprzedstawia rysunek 8.6.

Rys. 8.5. Odkręcanie śrub mocujących czółna belkipoprzecznej zawieszenia tylnego(strzałki wskazują śruby)

Z wymontowanej belki można wymontowaćzderzak gumowy i zamocowane do niej prze-wody hamulcowe.Wymontowane elementy zawieszenia należyumyć, oczyścić i sprawdzić.Podczas montowania zawieszenia należy po-stugiwać się narzędziami wymienionymi w tabli-

Rys. 8.6. Widok belki poprzecznej zawieszenia tylnego1 - belka poprzeczna, 2 - śruby mocujące

cy 7-2. Elementy montować w odwrotnej kolej-ności czynności do wymontowania, uwzglę-dniając następujące uwagi i zalecenia.• Sprawdzić, czy nie występują pęknięcia wa-hacza i belki poprzecznej oraz czy nie mauszkodzeń na innych elementach. Częściuszkodzone lub zużyte wymienić na nowe.

Rys. 8.7. Szkic do pomiarów ustawieniakot tylnycha - zbieżność kot (nieregulowana),b - kąt pochylenia kota (nieregulowany)

• Montując piastę zastosować nową nakrętkęi dokręcić ją właściwym momentem (tabl. 7-3)oraz zabezpieczyć przed odkręceniem przezzagniecenie części cylindrycznej.• Sprawdzić stan tulejek metalowo-gumo-

wych wahacza tylnego.• Sprawdzić, czy wahacz nie jest zdeformo-

wany lub pęknięty; w przypadku stwierdzeniauszkodzeń należy wymienić wahacz.• Stosować sprężyny jednakowych grup se-lekcyjnych. Grupy selekcyjne sprężyn są ozna-kowane żółtym lub zielonym paskiem na środ-kowym zwoju.• W przypadku konieczności wymiany jedne-go z amortyzatorów w samochodach po dużym

przebiegu (ok. 25 000 km) należy wymienićrównież drugi amortyzator.• Wszystkie śruby i nakrętki dokręcić momen-

tem określonym w tablicy 7-3.• Po zmontowaniu zawieszenia należy spraw-

dzić ustawienie kół tylnych. Parametry ustawie-nia kół powinny być zgodne z podanymi w ta-blicy 8-1.Szkic do pomiaru ustawienia kół tylnych przed-stawiono na rysunku 8.7.Kątów kół tylnych nie można regulować. Jeżelizmierzone wartości nie odpowiadają podanymw tablicy 8-1, należy sprawdzić wahacze tylnei wymiary płyty podłogowej nadwozia.

9 UKŁAD HAMULCOWY

9.1. BUDOWA l DANETECHNICZNE

W układzie hamulcowym zastosowano hamul-ce tarczowe, działające na koła przednie. W ko-tach tylnych zastosowano hamulce bębnowe.Hamulce są uruchamiane dwuobwodowymukładem hydraulicznym z podciśnieniowymukładem wspomagającym. Układ hydraulicznyuruchamia hamulce krzyżowo, tzn. w przypad-ku uszkodzenia jednego z obwodów urucha-miane są hamulce koła przedniego prawegoi tylnego lewego lub przedniego lewego i tylne-go prawego. Układ hydrauliczny ma ograniczni-ki ciśnienia (regulatory siły hamowania) dla kółtylnych.Hamulec awaryjny jest uruchamiany mechanicz-nie za pomocą dźwigni i działa na koła tylne.Schemat rozmieszczenia mechanizmów hamul-cowych w samochodzie przedstawiono na ry-sunku 9.1.

Podstawowe dane techniczne układu hamulco-wego zestawiono w tablicy 9-1.

Podstawowe dane techniczneukładu hamulcowego Tablica 9-1

Parametr Silniki 89911108

Hamulce przednie tarczowe

Średnica tarczy hamulcowej (mm)

Nominalna grubość tarczyhamulcowej (mm)

Minimalna grubość tarczy hamulcowejpo naprawie (mm)

Minimalna dopuszczalna grubośćtarczy hamulcowej (mm)

Grubość minimalna okładzinciernych (mm)

Ś rednica tłoka w zaciskuhamulca (mm)

240 do 240,5

10,8 do 11,1

9,55

9,2

1,5

48

Rys. 9.1. Rozmieszczenie mechanizmów hamulcowych w samochodzie1 - hamulec tarczowy koła przedniego lewego, 2 - ogranicznik ciśnienia koła tylnego prawego, 3 - pompa hamulcowa,4 - ogranicznik ciśnienia koła tylnego lewego, 5 - hamulec tarczowy koła przedniego prawego, 6 - zbiornik płynuhamulcowego, 7 - pedał hamulca, 8 - dźwignia hamulca awaryjnego, 9 - hamulec bębnowy koła tylnego prawego,10 - hamulec bębnowy koła tylnego lewego, 11 - urządzenie wspomagające hamulce

Tablica 9-1 cd.

Hamulce tylne bębnowe

Średnica bębna hamulcowego (mm)

Maksymalna średnica bębnapo naprawie (mm)

Maksymalna dopuszczalnaśrednica bębna (mm)

Średnica tłoczka w rozpieraczuszczęk hamulcowych (mm)

185,24 do 185,53

186,33

186,83

19,05(3/4")

Układ hydrauliczny uruchamiający hamulce

Średnica pompy hamulcowej (mm)

Średnica cylindra urządzeniawspomagającego

Przełożenie redukcyjne regulatorasiły hamowania

Odległość końcówki popychaczaod powierzchni styku pompy (mm)

19,05 (3/4")

7"

0,15

0,825 do 1 ,025

9.2. NAPRAWA HAMULCÓWKÓŁ PRZEDNICH

9.2.1. Wymiana wkładekciernych

Wkładki cierne hamulców przednich należywymieniać zawsze w komplecie, wykonującnastępujące czynności:

Rys. 9.2. Przyrząd ułatwiający wypchnięcia tłoczkazacisku hamulców kot przednich

• umieścić samochód na podnośniku war-sztatowym;• zdjąć koła przednie;• odłączyć od wspornika elastycznego prze-

wód hamulcowy zacisku koła przedniego;• wyjąć zawleczkę dolnego sworznia mocują-cego;• wymontować dolny sworzeń mocujący;• przesunąć zacisk hamulca koła przedniego

w górę;• wyjąć wkładki cierne.Po wyjęciu wkładek ciernych należy sprawdzićstan tłoka, jego osłony przeciwpyłowej i spręży-ny płaskiej mocującej wkładki.Aby zamontować wkładki cierne, należy:• wepchnąć tłok do końca cylindra zacisku,posługując się przyrządem, którego szkic kon-strukcyjny przedstawiono na rysunku 9.2;• założyć nowe wkładki cierne koła przedniego;

Rys. 9.3. Elementy hamulca przedniego1 - śruba sworznia górnego zacisku, 2 - zacisk, 3 - sprężyna płaska, 4 - tłok, 5 - pierścień uszczelniający, 6 - osłona tłoka,7 - sworzeń dolny, 8 - wspornik zacisku, 9 - wkładki cierne, 10 - tarcza hamulcowa, 11 - kotek mocujący tarczyhamulcowej, 12 - śruba mocująca tarczę hamulcową

• umieścić zacisk we właściwym miejscu;• włożyć dolny sworzeń mocowania zaciskui zabezpieczyć go zawleczką;• zamocować do wspornika elastyczny prze-wód hamulcowy zacisku koła przedniego.Po każdorazowej wymianie wkładek ciernychnależy kilkakrotnie nacisnąć na pedał hamulca,a w razie potrzeby uzupełnić płyn hamulcowyi odpowietrzyć układ.Na rysunku 9.3 przedstawiono części składowehamulców kół przednich.

9.2.2. Wymiana zaciskuAby wymontować zacisk hamulca przedniego,należy:• wymontować wkładki cierne wg podanychwskazówek;• wykręcić złączkę przewodu elastycznegoz zacisku, podstawiając pod końcówkę złączkinaczynie na wyciekający płyn hamulcowy;• odkręcić śrubę sworznia górnego zacisku;• wymontować kompletny zacisk.Na rysunku 9.4 przedstawiono elementy do de-montażu zacisku kół przednich.Wymontowany zacisk hamulca przedniego na-leży zamocować w imadle warsztatowym i wy-konać następujące czynności demontażowe:• wymontować sprężynę płaską mocującąwkładki cierne do zacisku;

Rys. 9.4. Wymontowanie zacisku hamulców kół przednich1 - przewód elastyczny hamulców kot przednich,2 - śruba sworznia górnego zacisku, 3 - zacisk,4 - sprężyna płaska, 5 - sworzeń dolny, 6 - zawleczkasworznia dolnego, 7 - odpowietrznik, 8 - wspornikmocujący elastyczny przewód hamulcowy

Rys. 9.5. Sposób zamocowania zacisku w imadlewarsztatowym do demontażu1 - sprężyna ptaska, 2 - odpowietrznik, 3 - ostonkazabezpieczająca

• wymontować odpowietrznik razem z osłon-ką zabezpieczającą (rys. 9.5);• wymontować tłok z korpusu zacisku hamul-ca, wydmuchując go sprężonym powietrzemprzez otwór odpowietrznika; podczas wydmu-chiwania tłoka uważać, aby nie rozpryskiwaćpłynu hamulcowego i nie uszkodzić lub nie po-rysować tłoka;• wyjąć osłonę zabezpieczającą tłok;• wymontować uszczelkę tłoka; podczas wyj-mowania uważać, aby nie spowodować uszko-dzenia powierzchni cylinderka tłoka w korpusiezacisku.Po wymontowaniu zacisku można wymontowaćtarczę hamulcową, wykręcając śrubę i kołekmocujący (rys. 9.6).Wszystkie wymontowane części hamulców kółprzednich należy umyć, oczyścić i sprawdzić.W przypadku stwierdzenia na powierzchni cier-nej tarczy hamulcowej uszkodzeń lub głębokichrys obwodowych tarczę należy przetoczyć lubprzeszlifować.Grubość tarczy hamulcowej mniejsza lub równaminimalnej dopuszczalnej grubości podanejw tablicy 9-1 kwalifikuje tarczę hamulcową dowymiany bez względu na stan jej powierzchniciernej.Należy również sprawdzić bicie promieniowetarczy. Bicie to mierzone czujnikiem w odległo-ści około 2 mm od zewnętrznej krawędzi tarczynie powinno być większe niż 0,15 mm.Wkładki cierne należy sprawdzić, czy na po-wierzchni okładzin nie mają rys i wyszczerbień.Należy również zmierzyć grubość okładzin cier-nych i wymienić wkładki, jeżeli grubość okła-dzin jest mniejsza niż 1,5 mm.

Rys. 9.6. Wymontowanie tarczy hamulcowej kot przednich1 - piasta kota, 2 - tarcza hamulcowa, 3 - śruba mocująca tarczę hamulcową,4 - kotek mocujący tarczę hamulcową

Narzędzia specjalne do naprawyukładu hamulcowego Tablica 9-2

Oznaczenienarzędzia

1.856.132.000

1.872.257.000

1.881.136.000

Nazwanarzędzia

klucz

obejma

szczypce

Przeznaczenie

odkręcaniei zakręcanie złączek

przewodówhamulcowych

do podtrzymywaniatłoczków cylinderkarozpieraka szczęk

hamulcowych

wymontowaniei zamontowanie

sprężynściągających szczęki

hamulcowe

Silniki889

i 1108

X

X

X

Momenty dokręcania śrub i nakrętek układu hamulcowego Tablica 9-3

Nazwa części dokręcanej

Śruba mocująca zacisk hamulca przedniego

Kołek mocujący tarczy hamulcowej przedniej

Śruba mocująca tarczę hamulcową przednią

Złączka przewodu elastycznego zacisku hamulców kół przednich

Śruba mocująca obejmę zacisku hamulca przedniego

Śruba mocująca cylinderek hamulcowy hamulców tylnych

Złączka przewodu sztywnego cylinderka szczękhamulców tylnych

Kołek bębna hamulcowego kół tylnych

Śruba mocująca bęben hamulcowy kół tylnych

Zawory odpowietrzające zacisku przedniego i cylinderka tylnego

Nakrętka sworznia zespołu pedałów

Nakrętka mocująca zespół pedałów do urządzeniawspomagającego

Nakrętka mocująca pompę hamukcową

Śruba mocująca regulator siły hamowania

Nakrętka mocująca urządzenie wspomagające

Złączka przewodu podciśnienia w popkrywie głowicy

Złączka przewodu podciśnienia w popkrywie głowicy

Gwint

M10x1,25

M8

M8

M10

M10

M6

M10

M8

M8

M8

M8

M8

M8

M8

M8

14x1,5stożkowy

14x1,5stożkowy

Momentdokręcania

[daN-m]

5,3

1,2

1,2

1,5

5,3

1,0

1,1

1,2

1,2

0,64

3,4

1,8

2,4

2,4

2,5

3,5

21>

Silniki 899 i 1108

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

1) Po dokręceniu obrócić o wymagany kąt.

Aby zamontować hamulce kół przednich, nale-ży wykonać czynności w kolejności odwrotnejdo wymontowania, zwracając uwagę na:

- grubość tarczy hamulcowej,- stan wkładek ciernych hamulców,- przewody hamulcowe, które nie powinny

mieć śladów uszkodzeń,- śruby, które powinny być nowe; połączenia

dokręcone właściwym momentem, określonymw tablicy 9-3;

- posmarowanie przed montażem tłoczkai pierścieni uszczelniających zacisku cienkąwarstwą płynu hamulcowego.Po zmontowaniu hamulców układ hamulcowynależy odpowietrzyć.

9.3. NAPRAWA HAMULCÓWKÓŁ TYLNYCH

Wymiana szczęk hamulcowychSzczęki hamulcowe należy wymieniać zawszew komplecie, wykonując następujące czynności:• umieścić samochód na podnośniku war-sztatowym;• zdjąć koła;• wymontować bęben koła tylnego, wykręca-

jąc śrubę i kołek mocujący (rys. 9.7);

Rys. 9.7. Widok mechanizmów hamulca tylnegopo wymontowaniu bębna hamulcowego1 - szczęka współbieżna, 2 - szczęka przeciwbieżna,3 - prowadnik szczęki ze sprężyną, 4 - sprężynaściągająca dolna, 5 - rozpierak hamulca awaryjnego,6 - sprężyna ściągająca górna, 7 - cylinderek,8 - mechanizm samoczynnej regulacji luzu szczękhamulcowych

Rys. 9.8. Wymontowanie końcówki linki hamulcaawaryjnego od rozpierana1 - sworzeń, 2 - podkładka, 3 - sprężyna linki hamulcaawaryjnego, 4 - zawleczka, 5 - końcówka sztywnegoprzewodu hamulcowego, 6 - przewód hamulcowy sztywny

• założyć obejmę do podtrzymywania cylin-derka rozpieraka szczęk hamulcowych;• odczepić sprężynę dolną ściągającą szczę-ki hamulcowe, używając specjalnych szczypiec;• odczepić sprężynę górną ściągającą szczę-ki hamulcowe, używając specjalnych szczypiec;• wymontować prowadniki szczęk hamulco-

wych;• obrócić piastę koła tak, aby ustawić wyfre-zowanie piasty naprzeciw mechanizmu samo-czynnej regulacji luzu szczęk hamulcowych;• wymontować szczęki hamulca tylnego;• odłączyć końcówkę linki hamulca awaryjne-

go od rozpieraka hamulca awaryjnego (rys. 9.8);• wykręcić końcówkę sztywnego przewoduhamulcowego od cylinderka hamulcowego;• odkręcić śruby mocujące cylinderek hamul-

cowy kół tylnych (rys. 9.9) i wymontować cylin-derek razem z obejmą podtrzymującą.Wymontowany cylinderek hamulcowy kół tylnychnależy umyć, oczyścić i zamontować w imadlewarsztatowym do dalszego rozkładania.Części składowe cylinderka hamulcowegoprzedstawia rysunek 9.11.Po wymontowaniu hamulców kół tylnych wszy-stkie części należy umyć, oczyścić i sprawdzić.W przypadku stwierdzenia na powierzchni cier-nej bębna hamulcowego uszkodzeń lub głębo-kich rys obwodowych bęben hamulcowy należyprzetoczyć. Średnica bębna po przetoczeniu

Rys. 9.9. Wymontowanie śrub mocujących cylinderekhamulcowy1 - śruby mocujące cylinderek hamulcowy, 2 - końcówkasztywnego przewodu hamulcowego

większa lub równa maksymalnej dopuszczalnejśrednicy podanej w tablicy 9-1 kwalifikuje bę-ben do wymiany bez względu na jego stan po-wierzchni ciernej.Okładziny hamulcowe szczęk hamulcowych niepowinny mieć na swej powierzchni ciernej rysi wyszczerbień, a ich minimalna grubość nie po-winna być mniejsza niż 1,5 mm.

Rys. 9.10. Elementy hamulców kot tylnych1 - cylinderek hamulcowy, 2 - tarcza hamulcowa, 3 - śruba mocująca tarczę hamulcową, 4 - szczęka hamulcowa,5 - sprężyna ściągająca górna, 6 - sprężyna ściągająca dolna, 7 - szczęka hamulcowa, 8 - prowadnik szczęki hamulcowej,9 - rozpierak hamulca awaryjnego, 10 - bęben hamulcowy, 11 - śruba mocująca bęben hamulcowy, 12 - kolek mocującybęben hamulcowy

2 1

Rys. 9.71. Części składowe cylinderka rozpieraka kółtylnych1 - ostony, 2 - tłoczki, 3 - pierścienie uszczelniające,4 - odpowietrznik, 5 - korpus cylinderka, 6 - sprężynaz miseczkami

Aby zamontować hamulce kół tylnych, należywykonać czynności w kolejności odwrotnej dowymontowania, uwzględniając następująceuwagi:

- sprawdzić grubość okładzin szczęk hamul-cowych,

- sprawdzić średnicę bębna hamulcowego,- elementy cylinderka hamulcowego przed

zamontowaniem należy posmarować cienkąwarstwą płynu hamulcowego.Po zmontowaniu hamulców tylnych należywyregulować położenie dźwigni hamulca awa-ryjnego i odpowietrzyć układ hamulcowy.

9.4. UKŁAD URUCHAMIAJĄCY

9.4.1. Budowa układu

Zasadniczymi elementami układu uruchamiają-cego hamulce są: zespół pedałów, urządzeniewspomagające, pompa hamulcowa ze zbiorni-kiem płynu hamulcowego, ograniczniki ciśnie-nia hamulców kół tylnych, przewody hamulco-we sztywne, przewody hamulcowe elastyczneoraz znajdujące się w kołach przednich zaciskihamulcowe i w kołach tylnych cylinderki hamul-cowe.

Części składowe układu uruchamiającego ha-mulce przedstawia rysunek 9.12.Ważnym elementem układu hamulcowego jestpłyn hamulcowy, którego podstawową charak-terystykę przedstawiono na rysunku 1 -10.Poziom płynu hamulcowego powinien znajdo-wać się około 5 mm poniżej górnej krawędzizbiornika płynu hamulcowego. Zastosowanyw układzie płyn hamulcowy jest płynem synte-tycznym. Zastosowanie innego płynu, szcze-gólnie mineralnego, spowoduje nieodwracalneuszkodzenie elementów gumowych układu ha-mulcowego. Należy unikać rozlania płynuszczególnie na elementy lakierowane nadwo-zia. W razie przypadkowego rozlania płynu naelementy lakierowane, należy natychmiast miej-sce rozlania przemyć wodą.Płyn hamulcowy jest higroskopijny, dlatego pod-czas eksploatacji w warunkach dużej wilgotnościpowietrza płyn hamulcowy powinien być wymie-niany częściej niż podano to w tablicy 1 -9.

9.4.2. Odpowietrzanie układuPo wszystkich naprawach układu hamulcowe-go oraz w przypadku stwierdzenia, że skok pe-dału wydłuża się i pedał staje się „miękki", a pokilkakrotnym naciśnięciu pedału hamulca pedał„twardnieje", należy odpowietrzyć układ uru-chamiający hamulce.

Rys. 9.12. Elementy uktadu uruchamiającego1 - zacisk hamulców kota przedniego prawego, 2 - przewód elastyczny kota przedniego prawego, 3 - przewód sztywny,ogranicznik ciśnienia - koto tylne prawe, 4 - przewód sztywny - ogranicznik ciśnienia - koło tylne lewe, 5 - zbiornik ptynuhamulcowego, 6 - ogranicznik ciśnienia kota tylnego prawego, 7 - zespół pedałów, 8 - cylinderek koła tylnego prawego,9 - przewód sztywny kota tylnego prawego, 10 - przewód elastyczny kota tylnego prawego, 11 - przewód elastyczny kotatylnego lewego, 12 - przewód sztywny koła tylnego lewego, 13 - cylinderek koła tylnego lewego, 14 - przewód sztywnyobwodu kota lewego, 15 - przewód sztywny kota tylnego prawego, 16 - urządzenie wspomagające, 17 - ogranicznikciśnienia kota tylnego lewego, 18 - przewód elastyczny koła przedniego prawego, 19 - zacisk hamulcowy koła tylnegolewego, 20 - pompa hamulcowa, 21 - przewód sztywny koła przedniego lewego, 22 - przewód sztywny koła przedniegoprawego

Rys. 9.73. Umiejscowienie zespołu pedałów1 - sworzeń popychacza urządzenia wspomagającego,2 - nakrętki mocujące zespół pedałów

Rys. 9.14. Elementy zespołu pedałów1 - pedał sprzęgła, 2 - nakrętka mocująca, 3 - pedałhamulca, 4 - tulejka, 5 - sprężyna, 6 - zawleczkamocująca pedał przyspieszenia, 7 - podkładkadystansowa, 8 - tulejki łożyskujące sworzeń pedałuprzyspieszenia, 9 - pedał przyspieszenia, 10 - sworzeńmocujący pedały hamulca i sprzęgła, 11 - wspornikpedałów, 12 - podkładka sworznia cięgła popychaczaurządzenia wspomagającego, 13 - zawleczka mocującapopychacz urządzenia wspomagającego

W przypadku braku lub niemożliwości użyciispecjalnego urządzenia do odpowietrzania należy zastosować „nożną" metodę odpowietrzaniaUkład hamulcowy jest dwuobwodowy w zwiążku z czym odpowietrzanie należy rozpocząć otobwodu koła tylnego prawego, a następnie odpowietrzyć kolejno obwody kół: przedniego lewego, tylnego lewego i przedniego prawego.Odpowietrzanie wykonuje się w następującysposób.• Na odpowietrznik odpowiedniego zaciskilub cylinderka (we właściwej kolejności podanewyżej) założyć przezroczysty przewód, któregcdrugi koniec powinien być zanurzony w naczyniu zawierającym płyn hamulcowy.• Nacisnąć na pedał hamulca, aby w odpo-

wietrzanym obwodzie wytworzyć ciśnienie.• Jeżeli podczas naciśnięcia pedału niestwierdzi się żadnego oporu, należy w sposóbciągły „pompować" aż do uzyskania pod peda-łem oporu.• Utrzymując naciśnięty pedał odkręcić odpo-

wietrznik o około pół obrotu, aby spowodowaćusunięcie płynu z pęcherzykami powietrza z od-powietrzanego obwodu.• Po obniżeniu się pedału należy zamknąćodpowietrznik.• Zwolnić nacisk na pedał hamulca.• Powyższe czynności powtarzać kilkakrotnieaż do całkowitego zniknięcia pęcherzyków po-wietrza z odpowietrzanego obwodu.• Po odpowietrzeniu w powyższy sposób ob-

wodu koła tylnego prawego odpowietrzyć na-stępnie obwody kół w podanej kolejności.

9.4.3. Wymontowaniezespołu pedałów

Aby wymontować zespół pedałów, należy:otworzyć pokrywę przedziału silnika,odłączyć zacisk ujemny akumulatora,odłączyć linkę sprzęgła,odłączyć linkę pedału przyspieszenia,odłączyć zawleczkę i wymontować sworzeń

cięgła popychacza urządzenia wspomagają-cego,• odkręcić nakrętki mocujące zespół pedałówdo urządzenia wspomagającego,• odłączyć linkę sprzęgła i linkę pedału przy-

spieszenia od zespołu pedałów,• odłączyć złącze konektorowe wyłącznikaświateł hamowania,• wymontować kompletny zespół pedałów.Umiejscowienie zespołu pedałów przedstawio-no na rysunku 9.13. Części składowe zespołupedałów przedstawiono na rysunku 9.14.Zespół pedałów należy zamontować w odwrot-nej kolejności czynności do wymontowania.

9.4.4. Wymontowaniei zamontowaniepompy hamulcowej

Aby wymontować pompę hamulcową i regula-tory ciśnienia hamulców kół tylnych, należy wy-konać następujące czynności:• odkręcić korek zbiornika płynu hamulcowe-go bez rozłączania złącz konektorowych wska-źnika poziomu;• opróżnić zbiornik płynu hamulcowego, uży-wając specjalnej strzykawki (rys. 9.15);• energicznym ruchem do góry zdemonto-wać zbiornik płynu hamulcowego;• odkręcić końcówki sztywnych przewodówhamulcowych od pompy hamulcowej (1, rys.9.16);• odkręcić nakrętki mocujące pompę hamul-cową do urządzenia wspomagającego;• przesunąć wspornik z ogranicznikami ci-śnienia i wymontować pompę hamulcową;• odkręcić końcówki sztywnych przewodówhamulcowych od ograniczników ciśnienia;• odkręcić śruby mocujące ograniczniki ci-śnienia do wspornika i wymontować wsporniki ograniczniki ciśnienia.Części składowe ogranicznika ciśnienia kół tyl-nych wraz ze wspornikiem przedstawiono na ry-sunku 9.17.Ograniczniki ciśnienia kół tylnych są nienapra-wialne i w przypadku niewłaściwego działanialub uszkodzenia należy wymienić na nowe.Wymontowaną wcześniej pompę hamulcowąnależy umyć i oczyścić oraz zamontowaćw imadle, jeżeli zajdzie potrzeba dalszego de-montażu pompy.

Rys. 9.75. Opróżnianie zbiornika ptynu hamulcowego1 - korek zbiornika ptynu hamulcowego, 2 - strzykawka doopróżniania zbiornika

Rys. 9.16. Wymontowanie pompy hamulcowej1 - końcówki sztywnych przewodów hamulcowych,2 - nakrętki mocujące pompę hamulcową do urządzeniawspomagającego, 3 - ograniczniki ciśnienia kot tylnych,4 - pompa hamulcowa, 5 - końcówki sztywnychprzewodów hamulcowych

Rys. 9.17. Elementy ograniczników ciśnienia kół tylnych1 - śruba mocująca ogranicznik ciśnienia, 2 - sztywnyprzewód hamulcowy: ogranicznik - pompa, 3 - sztywnyprzewód hamulcowy: ogranicznik - pompa, 4 - śrubamocująca ogranicznik ciśnienia, 5 - ogranicznik ciśnieniakota tylnego lewego, 6 - wspornik do mocowaniaograniczników ciśnienia, 7 - ogranicznik ciśnienia kotatylnego prawego

Części składowe pompy hamulcowej przedsta-wiono na rysunku 9.18.Montaż elementów pompy hamulcowej i ogra-niczników ciśnienia kół tylnych należy przepro-wadzić w kolejności odwrotnej czynności do de-montażu, uwzględniając następujące zalecenia,

- wszystkie montowane części pompy hamul-cowej pokryć cienką warstwą płynu hamulcowego;

Rys. 9.18. Elementy pompy hamulcowej1 - korek pompy hamulcowej, 2 - zespół tłoczącyhamulca przedniego prawego i tylnego lewego, 3 - zespóltłoczący hamulca przedniego lewego i tylnego prawego,4 - korpus pompy hamulcowej, 5 - uszczelki zbiornikapłynu hamulcowego

Pu

Pe

Rys. 9.79. Budowa ogranicznika ciśnienia koi tylnych1 - kanał wyjściowy, 2 - tłok, 3 - kanał wejściowy,4 - sprężyna, Pe - ciśnienie wejściowe, Pu - ciśnieniewyjściowe

- w celu sprawdzenia prawidłowości funkcjo-nowania ograniczników ciśnienia kot tylnych na-leży zamontować ogranicznik na stanowisko ba-dawcze oraz sprawdzić charakterystykę zmianciśnienia na wejściu (Pe) i wyjściu (Pu), rys. 9.19.i 9.20;

P u l b a r )

Rys. 9.20. Charakterystyka ciśnieniowa ogranicznikaciśnienia kot tylnychPe - ciśnienie wejściowe, Pu - ciśnienie wyjściowe1 - pole tolerancji

- dokręcić wszystkie elementy gwintowanewłaściwym momentem określonym w tablicy 9-3;

- odpowietrzyć układ hamulcowy.

9.4.5. Wymontowaniei zamontowanieurządzeniawspomagającego

Po wymontowaniu pompy hamulcowej i zespo-łu pedałów można wymontować urządzeniewspomagające po uprzednim zdemontowaniuprzewodu podciśnienia z kolektora dolotowegooraz z zaworu jednokierunkowego urządzeniawspomagającego.Części składowe urządzenia wspomagającegoprzedstawiono na rysunku 9.21.Aby zamontować urządzenie wspomagające,należy:• zamontować urządzenie wspomagające

w przedziale silnika;• dokręcić nakrętki mocujące zespół pedałówdo urządzenia wspomagającego momentemokreślonym w tablicy 9-3;• połączyć popychacz urządzenia wspoma-

gającego ze sworzniem na pedale hamulcai zabezpieczyć go zawleczką i podkładką;• sprawdzić odległość końcówki popychaczaurządzenia wspomagającego od powierzchnistyku z pompą hamulcową na zgodność z da-nymi podanymi w tablicy 9-1 (rys. 9.22);• w przypadku niezgodności należy wyregu-lować odległość za pomocą śruby regulacyjnej;• zamontować przewód podciśnienia;• zamontować pompę hamulcową;• zamontować ogranicznik ciśnienia;• dokręcić wszystkie śruby i nakrętki, koń-cówki przewodów hamulcowych oraz odpowie-trzyć układ hamulcowy.

Rys. 9.27. Części składowe urządzeniawspomagającego hamulce1 - przewód podciśnienia, 2 - zawór jednokierunkowy,3 - urządzenie wspomagające

9.5. HAMULEC AWARYJNYSchemat umieszczenia i budowy hamulca awa-ryjnego przedstawiono na rysunku 9.23.Luz między bębnem hamulcowym a okładzina-rni szczęk hamulcowych jest kasowany samo-

Rys. 9.22. Odległość końcówki popychacza urządzeniawspomagającego od płaszczyzny przylegania pompyhamulcowej1 - odległość mierzona, 2 - śruba regulacyjna

Rys. 9.23. Schemat umieszczenia i budowy hamulca awaryjnego1 -zespól dźwigni hamulca awaryjnego, 2 - cięgto hamulca awaryjnego,3 - linka hamulca awaryjnego, 4 - zespót regulacji linki hamulcaawaryjnego, 5 - sworzeń, 6 - dźwignia rozpieraka hamulca awaryjnego

Rys. 9.24. Zespól regulacji linki hamulca awaryjnego1 - przeciwnakrętka, 2 - nakrętka regulacyjna, 3 - cięgłohamulca awaryjnego, 4 - linka hamulca awaryjnego,5 - ostona sterowania hamulca awaryjnego

Rys, 9.25. Cięgło hamulca awaryjnego w staniezdemontowanym1 - przeciwnakrętka, 2 - nakrętka regulacyjna, 3 - łączniklinki, 4 - cięgło hamulca awaryjnego, 5 - nakrętkamocująca osłonę, 6 - osłona sterowania hamulcaawaryjnego

czynnie. Regulację hamulca awaryjnego prze-prowadza się tylko po wymianie szczęk i bęb-nów hamulcowych kół tylnych oraz po wymia-nie linki hamulca awaryjnego.

Regulacja linkiAby wyregulować linkę hamulca awaryjnego,należy:• umieścić samochód na podnośniku war-sztatowym;

Rys. 9.26. Wymontowanie zespołu dźwigni hamulcaawaryjnego1 - złącze konektorowe, 2 - śruba mocująca, 3 - zespółdźwigni hamulca awaryjnego

• odkręcić przeciwnakrętkę (rys. 9.24);• odkręcić nakrętkę śruby regulacyjnej (rys.

9.24);• nacisnąć minimum dziesięciokrotnie do

oporu pedał hamulca;• pociągnąć dźwignię hamulca awaryjnegoodpowiednio na trzeci ząb sektora zębatego;• dokręcić nakrętkę śruby regulacyjnej;• dokręcić przeciwnakrętkę.Po wykonaniu tych czynności należy spraw-dzić, czy po zwolnieniu dźwigni hamulca awa-ryjnego koła tylne obracają się swobodnie.Dostęp do połączenia cięgła hamulca awaryj-nego uzyskuje się po odkręceniu nakrętek mo-cujących oraz po wymontowaniu osłony stero-wania hamulca awaryjnego (5, rys. 9.24).Na rysunku 9.25 przedstawiono cięgło hamulcaawaryjnego po wymontowaniu z łącznika linkioraz z dźwigni hamulca awaryjnego.Po odłączeniu cięgła hamulca awaryjnego moż-na wymontować:• zespół dźwigni hamulca awaryjnego pouprzednim rozłączeniu złącza konektorowego(1) oraz wykręceniu śrub mocujących (2) poka-zanych na rysunku 9.26.• linkę hamulca awaryjnego po uprzednim

wymontowaniu zawleczki, wyjęciu sworzniamocującego końcówki linki hamulca awaryjne-go do dźwigni rozpieraka szczęk hamulcowych(rys. 9.8).Podczas montowania elementów hamulca awa-ryjnego należy pamiętać o wyregulowaniu ha-mulca awaryjnego wg podanych wskazówekoraz dokręceniu wszystkich elementów właści-wymi momentami podanymi w tablicy 9-3.

10 WYPOSAŻENIEELEKTRYCZNE

10.1. CHARAKTERYSTYKATECHNICZNA

Podstawowymi elementami wyposażenia elek-trycznego są:

- akumulator,- alternator,- rozrusznik,- wentylator dmuchawy,- wycieraczki przedniej i tylnej szyby,- ogrzewanie szyby tylnej,- pompka spryskiwaczy szyb,- wyłącznik świateł hamowania,- przerywacz kierunkowskazów,- czujniki i wskaźniki kontrolne,- czujniki i wskaźniki elektronicznego urzą-

dzenia sterującego silnika,5

- czujniki i przekaźniki innych urządzeń uru-chamianych elektrycznie,

- przewody instalacji elektrycznej razem z sy-stemem bezpieczników,

- systemy bezpieczeństwa pasażerów i kie-rowcy oraz zabezpieczenia samochodu, a tak-że inne wyposażenie dodatkowe.Większość elementów wyposażenia elektryczne-go omówiono w poprzednich rozdziałach. W ni-niejszym rozdziale podano tylko wskazówkimontażowo-naprawcze rozrusznika i alternatora.Dla elementów wyposażenia dodatkowego, ta-kich jak klimatyzacja, elektryczne wspomaganieukładu kierowniczego, poduszka powietrzna,zabezpieczenia i systemy alarmowe, radiood-twarzacz, podłączenie telefonu komórkowegopodano tylko ich schematy połączeń w samo-chodzie (rozdz. 10.3).

Rys. 10.1. Elementy rozrusznika1 - głowica rozrusznika, 2 - wirnik, 3 - uzwojenie wzbudzenia, 4 - pokrywa tylna,5 - elektromagnes, 6 - tulejka prowadząca sprężynę elektromagnesu, 7 - zderzakzabezpieczający, 8 - dźwignia włączania rozrusznika

Dane techniczne i dane do próbrozrusznika na stanowisku Tablica 10-1

Parametry - wielkościmierzone

Napięcie zasilania (V)

Moc nominalna (kW)

Kierunek obrotów

Liczba biegunów

Wzbudzenie

Włączenie

Sterowanie

Luz osiowy wałka wirnika(mm)

Silnik 899

12

0,8

prawy

4

szeregowe

przez wolnekoło

elektromagne-tyczne

0,1 do 0,4

Silnik 11 08

12

0,8

prawy

4

szeregowe

przez wolnekoło

elektromagne-tyczne

0,1 do 0,4

Próba na stanowisku

Próba działania1'

Natężenie prądu (A)

Prędkość obrotowa(obr/min)

Napięcie (V)

Moment obrotowy (daN-m)

170

1850

9,4

0,42

170

1850

9,4

0,37

Próba pod obciążeniem1'

Natężenie (A)

Napięcie (V)

Moment obrotowy (daN-m)

330 do 350

6,7 do 7,1

>0,9

330 do 350

6,7 do 7,1

>0,9

Próba na biegu jałowym1'

Natężenie (A)

Napięcie (V)

Moment obrotowy (daN-m)

Wyłącznikelektromagnetyczny

Rezystancja uzwojeniawciągającego 1>

Rezystancja uzwojeniapodtrzymującego 1)

30 do 40

11,5

>7500

0,30 do 0,32

1 ,2 do 1 ,3

30 do 40

11,5

>7500

0,30 do 0,32

1,2 do 1,3

1) Temperetura pomiarów +20°C.

10.2. ROZRUSZNIKPodstawowe dane techniczne rozrusznika orazdane do prób rozrusznika na stanowisku poda-no w tablicy 10-1.

Dane techniczne alternatorai regulatora napięcia Tablica 10-2

Parametry - wielkościmierzone Silnik 899 Silnik 11 08

Alternator

Napięcie nominalneinstalacji (V)

Natężenie maksymalne (A)

Napięcie ładowania przy3000 do 4000 (obr/min)

Rezystancja uzwojeniamiędzy pierścieniamikolektora w temperaturze20°C(W)

Kierunek obrotów

Prostownik prądu

14

55 (65) 1 >

wg rysunku10.2

3 do 3,2(2,6 do 2,8)1>

14

65 (70)2>

wg rysunku10.2

2,6 do 2,8

zgodny z ruchemwskazówek zegara

mostek prostowniczydiodowy

Regulator napięcia

Prędkość obrotowaalternatora podczas próby(obr/min)

Napięcie na wyjściuregulatora w temperaturze20°C(V)

7000

14,3 do 14,6

7000

14,3 do 14,6

1> W samochodach ze sprzęgłem sterowanym elektrohydraulicznie.2> W samochodach wyposażonych w klimatyzację.

Rys. 70.2. Wykres napięcia regulatora elektronicznegoprzy 3000 do 4000 obr/ min w funkcji temperaturyotoczenia

Wymontowanie i zamonotwanie rozrusznikaAby wymontować rozrusznik, należy:• umieścić samochód na podnośniku samo-

chodowym;• odłączyć akumulator;• unieść samochód;• odchylić osłonę zabezpieczającą przewodyrozrusznika;

Momenty dokręcania śrub i nakrętek elementów wyposażenia elektrycznego Tablica 10-3

Nazwa części dokręcanej

Ś ruby mocujące przewody masy

Nakrętka mocująca wyłącznik bezwładnościowy

Śruby mocujące zestaw wskaźników

Śruby mocujące zestaw przełączników pod kierownicą

Nakrętka mocująca zacisk dodatni akumulatora

Nakrętki przewodu zasilającego i zacisku akumulatora

Nakrętka mocująca przewód masy elektronicznegosystemu wtryskowo-zapłonowego

Świece zapłonowe

Świece zapłonowe

Śruby mocujące rozrusznik

Śruba mocująca rozrusznik i wspornik skrzynkiDrzekładniowej

Nakrętka mocująca przewód akumulator-rozrusznik narozruszniku

Nakrętka mocująca przewód wyłącznik zapłonu-rozrusznikna rozruszniku

Śruba mocująca alternator

Śruba mocująca alternator

Nakrętka mocująca zacisk dodatni alternatora

Nakrętka mocująca centralkę urządzenia alarmowego

Nakrętka mocująca wspornik urządzenia alarmowego

Śruba mocująca wspornik wyłącznika urządzeniaalarmowego

Śruba mocująca antenę

Nakrętka mocująca wspornik anteny

Śruba mocująca centralkę blokady FIAT CODE

Gwint

M6

M6

M6

M6

M6

M6

M6

M14x1,5

M 14x1 ,25

M8

M8

M8

M6

M10

M10x1,25

M6

M6

M6

M6

M6

M6

M6

dokręcania(daN-m)

2,4

0,5

0,45

0,5

0,4

0,5

0,44

2,7

2,4 do 2,9

2,6

2,0

1,0

0,44

6,0

4,9

0,44

0,5

0,45

0,45

0,44

0,44

0,45

Silniki

899

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

1108

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

• odkręcić nakrętkę mocującą i odłączyćprzewód łączący rozrusznik z akumulatorem;• odkręcić nakrętkę i odłączyć przewód łą-czący rozrusznik z wyłącznikiem zapłonu;• odkręcić trzy śruby mocujące rozrusznik doobudowy skrzynki przekładniowej.Rozkładanie rozrusznika wykonuje się na stolewarsztatowym.Części składowe rozrusznika przedstawia rysu-nek 10.1. Składając rozrusznik należy dokręcićwszystkie połączenia gwintowane momentemokreślonym w tablicy 10-3.

10.3. ALTERNATORPodstawowe dane techniczne alternatora i re-gulatora napięcia podano w tablicy 10-2.

Wymontowanie i zamontowanie alternatora

Samochód z silnikiem 899Aby wymontować alternator, należy:• odłączyć akumulator;• odłączyć złącze konektorowe alternatora;

Rys. 70.3. Zamocowanie mostka prostowniczegow alternatorze1 - pokrywa alternatora, 2 - mostek prostowniczy,3 - śruby mocujące mostek prostowniczy

Rys. 10.4. Zamocowanie regulatora napięciaw alternatorze1 - złącze konektorowe diod wzbudzenia, 2 - śrubymocujące regulator napięcia, 3 - regulator napięcia

• przesunąć ostonę przewodu alternatorai odkręcić nakrętkę bieguna dodatniego;• odkręcić nakrętki mocujące alternator;• zdjąć pasek napędu alternatora i wymonto-

wać alternator.Przy poluzowanych przewodach elektrycznychobwodu ładowania akumulatora nie należy uru-chamiać silnika. Uruchomienie silnika w takichwarunkach może spowodować uszkodzenie al-ternatora.

Samochód z silnikiem 1108Aby wymontować alternator, należy:• umieścić samochód na podnośniku war-sztatowym;• unieść samochód;• odłączyć ujemny zacisk alternatora;• okręcić nakrętkę mocującą końcówkę prze-

wodu alternatora;

Rys. 70.5. Regulator napięcia kompletny ze szczotkamipo wymontowaniu1 - regulator napięcia, 2 - szczotki alternatora

• odtączyć złącze konektorowe alternatora;• obrócić koło kierownicy do oporu w prawo;• odkręcić śruby mocujące i wymontować

osłonę przeciwpyłową;• odkręcić śrubę regulacji naciągu paska na-pędu alternatora i wymontować pasek;• odkręcić dwie śruby mocujące alternator do

zespołu napędowego;• wymontować alternator.

Wymontowany alternator należy umyć i oczy-ścić. Rozkładanie alternatora na elementy prze-prowadzić na stanowisku warsztatowym.Aby uzyskać dostęp do mostka prostownicze-go i regulatora napięcia, należy odkręcić dwieśruby mocujące pokrywę tylną alternatora.Aby wymienić mostek prostowniczy, należy od-kręcić dwie śruby mocujące (rys. 10.3) i odluto-wać końcówki przewodów uzwojeń stojana.Aby wymienić elektroniczny regulator napięcia,należy odkręcić dwie śruby mocujące (rys. 10.4)i wymontować regulator po uprzednim rozłącze-niu złącza konektorowego przewodu diod wzbu-dzenia. Regulator wymontowuje się razem zeszczotkami i szczotkotrzymaczem (rys. 10.5).Składanie elementów alternatora należy wyko-nać po dokładnym sprawdzeniu wszystkich czę-ści i zespołów.Mostek prostowniczy i regulator napięcia niepodlegają naprawie, w przypadku ich uszkodze-nia należy zastosować nowe elementy.Wszystkie połączenia gwintowane należy do-kręcić właściwym momentem podanym w tabli-cy 10-3.

10.4. SCHEMATY INSTALACJIELEKTRYCZNEJ

Schematy instalacji elektrycznej w sposób funk-cjonalny pokazują „przepływ" prądu i sygnałów,zaczynając od zasilania umieszczonego w gór-

Oznaczenie sposobu zasilania naschematach instalacji elektrycznej Tablica 10-4

nej części schematu poprzez bezpieczniki,elementy funkcjonalne, złącza do masy umie-szczonej na dole schematu. Zasilanie jest poka-zane na schemacie za pomocą symboli w za-leżności od tego, czy obwód jest zasilanybezpośrednio z akumulatora czy poprzez wy-łącznik zapłonu.Poszczególne elementy umieszczone na sche-matach są oznaczone cyframi od 1 do 181.Do oznaczenia graficznego elementów zasto-sowano znane międzynarodowe symbole ze-stawione na rysunku 10.6.Jeżeli element na schemacie ma więcej niż jed-no połączenie, jest ono oznaczone dużymi lite-rami A B C itd. umieszczonymi w kwadracie.Elementy lub przewody zgrzewane wewnątrzwiązek przewodów, które mają połączenie z in-nymi układami lub obwodami, pokazano naschemacie za pomocą symboli zestawionychw tablicy 10-5.

Rys. 10.6. Symbole graficzne elementów stosowane na schematach instalacji elektryczne]1 -złącze konektorowe, 2 - połączenie z masą, 3 - połączenie zgrzewane przewodów, 4 - bezpiecznik,5 - lampka sygnalizacyjna, 6 - dioda świecąca, 7 - akumulator, 8 - skrzynka bezpieczników, 9 - elektrozawór,10 - centralka/urządzenie elektroniczne, 11 - silnik elektryczny, 12 - przekaźnik, 13 - przekaźnik przetaczający,14-wyłącznik, 15-wyłącznik sterujący, 16-czujnik, 17-opornik

Symbol sposobuzasilania

i — i i — i+

<=@

<=€>c3>

Określenie sposobu zasilania

zasilanie bezpośrednie z akumulatora

zasilanie z wyłącznika zapłonu -wyłączające się podczas rozruchu

silnika

zasilanie z wyłącznika zapłonu

Zestawienie rysunków, schematów i odpowiednich symboli obwodów i układów Tablica 10-5

Numerrysunku

1.69

10.7

10.8

10.9

10.10

10.11

10.12

10.13

10.14

10.153

10.15b

10.16

10.17a

10.17b

Nazwa rysunku lub schematu funkcjonalnego

schemat zasilania elektrycznego

schemat połączeń świateł pozycyjnych i świateł oświetlenia tablicyrejestracyjnej

schemat połączeń świateł mijania

schemat połączeń świateł drogowych

schemat połączeń świateł kierunkowskazów i świateł awaryjnych

schemat połączeń świateł hamowania

schemat połączeń świateł cofania

schemat połączeń świateł przeciwmgłowych przednich

schemat połączeń świateł przeciwmgłowych tylnych

schemat połączeń lampki oświetlenia wnętrza

schemat połączeń lampki oświetlenia wnętrza w samochodzie zsilnikiem 899, wyposażonym w sprzęgło sterowane elektrohydraulicznie

schemat połączeń podświetlenia wskaźników

schemat połączeń sygnału dźwiękowego

schemat połączeń sygnału dźwiękowego w samochodachwyposażonych w poduszkę powietrzną

Symbol schematu

5+

*><>;-

10

W3

<?3>

£<&

jSk

£0

0£

of 1 N

1 _TL

•̂

te-

Oznaczeniepołączenia

51

74

77

78

61

57

56

75

79

93

62

82

94

95

Numerrysunku

10.18

10.19

10.20

10.21

10.22

10.23

10.24

10.25

10.26

10.27

10.28

10.29

10.30a

10.30b

Nazwa rysunku lub schematu funkcjonalnego

schemat połączeń wycieraczki i spryskiwacza szyby czołowej

schemat połączeń wycieraczki i spryskiwacza szyby tylnej

schemat połączeń ogrzewanej szyby tylnej

schemat połączeń zamka centralnego drzwi

schemat połączeń elektrycznych podnośników szyb drzwi

schemat połączeń dachu otwieranego

schemat połączeń zapalniczki/gniazdka prądowego

schemat połączeń korektora ustawienia reflektorów

schemat połączeń radioodbiornika samochodowego

schemat połączeń instalacji telefonu komórkowego

schemat połączeń zestawu wskaźników

schemat połączeń obrotomierza

schemat połączeń rozrusznika i alternatoraw samochodach z silnikiem 899

schemat połączeń rozrusznika i alternatoraw samochodach z silnikiem 1 1 08

Symbol schematu

3$

S?

5$

Q

(SB

a

Ł,

&

i

t

&$\

RPMx-r

£3

Oznaczeniepołączenia

96

97

98

70

71

72

81

92

15

73

28

53

55

99

Numerrysunku

10.31a

10.31 b

2.5

10.33a

10.33b

10.33

10.34

10.35

1.10

10.36

10.37

3.9

Nazwa rysunku lub schematu funkcjonalnego

schemat połączeń uktadu chłodzenia silników 899 i 1 1 08

schemat połączeń układu chłodzenia silnika 1 108w samochodach wyposażonych w klimatyzację

schemat połączeń elektronicznego systemu wtryskowo-zapłonowegow samochodach z silnikiem 899 i 1 1 08

schemat połączeń elektronicznego systemu wtryskowo-zapłonowegow samochodach z silnikiem 899 wyposażonych w elektrohydrauliczne

sterowanie sprzęgłem

schemat połączeń elektronicznego systemu wtryskowo-zapłonowegow samochodach z silnikieml 108 wyposażonych w klimatyzację

schemat połączeń układu sterowania nadmuchem ciepłego powietrza

schemat połączeń uktadu sterowania klimatyzacjąw samochodach z silnikiem 1 108

schemat połączeń układu sterującego włączeniem sprężarkiklimatyzatora w samochodach z silnikami 1 108

schemat połączeń blokady silnika FIAT CODE

schemat połączeń elektronicznego urządzenia alarmowego

schemat połączeń układu poduszki powietrznej

schemat połączeń elektrohydraulicznego sterowania sprzęgłem

Symbol schematu

n

==^

P'••/

*#

©

cooe

y

2

o

Oznaczeniepołączenia

69

69

68

68

68

80

99

54

67

60

100

50

Pod symbolem jest umieszczony numer rysun-ku, na którym znajduje się schemat tego układu.Zastosowane na rysunku linie przerywane dlapołączeń odnoszą się do specyficznych połą-czeń określonego modelu.Umieszczone przy przewodach pojedyncze lubpodwójne wielkie litery alfabetu oznaczają kolo-ry przewodów lub połączenie kolorów przewo-dów, a w szczególności:N - czarny,B - biały,A - błękitny,M - brązowy,G - żółty,R - czerwony,V - zielony,H - szary,S - różowy,C - pomarańczowy,Z - fioletowy,L- niebieski.

Opis schematów instalacji elektrycznej1. Elektroniczne urządzenie sterujące silnika2. Wyłącznik zapłonu3. Zespół bezpieczników i przekaźników elek-

tronicznego systemu wtryskowo-zapłono-wego

4. Połączenie z masą (G, rys. 1.70)5. Przekaźnik zasilania urządzenia sterujące-

go systemu wtryskowo-zapłonowego6. Akumulator7. Skrzynka bezpieczników w przedziale sil-

nika8. Elektryczna pompa paliwa9. Sonda lambda10. Elektrozawór sterujący przepływem par

paliwa11. Cewki zapłonowe12. Wtryskiwacz paliwa13. Przekaźnik zasilania urządzeń wykonaw-

czych14. Wyłącznik bezwładnościowy15. Połączenie z obwodami radia (rys. 10.26)16. Złącze przedniej wiązki przewodów silnika17. Złącze przedniej wiązki przewodów tablicy

rozdzielczej18. Czujnik położenia i prędkości obrotowej

wału korbowegoi 19. Czujnik ciśnienia bezwzględnego

20. Czujnik położenia przepustnicyj 21. Czujnik temperatury cieczy chłodzącej

22. Czujnik temperatury zasysanego powie-trza

23. Regulator biegu jałowego124. Połączenie z obwodem urządzenia steru-

jącego blokadą silnika FIAT CODE(rys. 1.9)

25. Złącze diagnostyczne

26. Zestaw wskaźników27. Skrzynka bezpieczników w tablicy roz-

dzielczej28. Połączenie z zestawem wskaźników (rys.

10.28)30. Przekaźnik podwójny31. Elektroniczne urządzenie sterujące elek-

trohydraulicznego sterowania sprzęgła32. Moduł mocy silnika elektrycznego33. Czujnik położenia tłoka pompy sprzęgła34. Elektrozawór35. Czujnik położenia przepustnicy w samo-

chodzie z elektrohydraulicznym sterowa-niem sprzęgła

36. Wyłącznik lampy oświetlenia wnętrzaw drzwiach lewych

37. Wyłącznik lampy oświetlenia wnętrzaw drzwiach prawych

38. Przekaźnik oświetlenia wnętrza w samo-chodzie ze sprzęgłem sterowanym elek-trohydraulicznie

41. Połączenie z masą (B, rys. 1.70)42. Przekaźnik blokady rozruchu silnika43. Lampka kontrolna uszkodzenia elektrohy-

draulicznego sterowania sprzęgła w zesta-wie wskaźników

44. Czujnik dźwigni zmiany biegów45. Sygnał akustyczny sprzęgła sterowanego

elektrohydraulicznie46. Złącze diagnostyczne sprzęgła sterowa-

nego elektrohydraulicznie47. Czujnik włączania biegów48. Czujnik wybierania biegów49. Czujnik prędkości pojazdu50. Połączenie z obwodem elektrohydraulicz-

nego sterowania sprzęgłem (rys. 3.9)51. Połączenie z układem zasilania (rys. 1.68)52. Połączenie z masą (D, rys. 1.70)53. Połączenie z obwodem obrotomierza (rys.

10.29)54. Połączenie z układem sterującym włącze-

nia sprężarki klimatyzatora (rys. 10.35)55. Połączenie z obwodami rozrusznika i alter-

natora w samochodach z silnikiem 899(rys. 10.30a)

56. Połączenie z obwodem świateł cofania(rys. 10.12)

57. Połączenie z obwodem świateł hamowa-nia (rys. 10.11)

59. Połączenie z obwodami elektronicznegosystemu wtryskowo-zapłonowego

60. Połączenie z obwodami urządzenia alar-mowego (rys. 10.36.)

61. Połączenie z obwodami kierunkowskazówi świateł awaryjnych (rys. 10.10.)

62. Połączenie z obwodami lampki oświetle-nia wnętrza (rys. 10.15b) w samochodachz elektrohydraulicznym wyłączaniemsprzęgła

63. Połączenie z masą akumulatora (A, rys. 1.70)64. Bezpiecznik obwodu wyposażeń dodatko-

wych: świateł przeciwmgłowych, zamkacentralnego, podnośników szyb drzwi,dachu otwieranego

65. Bezpiecznik obwodu układu chłodzeniaw samochodach wyposażonych w klima-tyzację i elektrohydrauliczne sterowaniesprzęgła

66. Zespół przełączników pod kierownicą67. Połączenie z blokadą silnika FIAT CODE

(rys. 1.9)68. Połączenie z elektronicznym systemem

wtryskowo-zapłonowym (rys. 2.5 i 10.32)69. Połączenie z obwodami układu chłodze-

nia silników (rys. 10.31)70. Połączenie z obwodami zamka centralne-

go drzwi (rys. 10.21)71. Połączenie z obwodem elektrycznych

podnośników szyb drzwi (rys. 10.22)72. Połączenie z obwodem dachu otwierane-

go (rys. 10.23)73. Połączenie z obwodem instalacji telefonu

komórkowego (rys. 10.27)74. Połączenie z obwodem świateł awaryjnych

i oświetlenia tablicy rejestracyjnej (rys.10.7)

75. Połączenie z obwodem przednich światełprzeciwmgłowych (rys. 10.13)

76. Centralka elektronicznej blokady silnikaFIAT CODE

77. Połączenie z obwodem świateł mijania(rys. 10.8)

78. Połączenie z obwodem świateł drogowych(rys. 10.9)

79. Połączenie z obwodem tylnych światełprzeciwmgłowych (rys. 10.14)

80. Połączenie z obwodem układu sterowanianadmuchem ciepłego powietrza (rys.10.33)

81. Połączenie z obwodem zapalniczki / gnia-zdka prądowego (rys. 10.24)

82. Schemat połączeń podświetlania wskaźni-ków (rys. 10.16)

83. Reflektor lewy84. Reflektor prawy85. Lampa tylna zespolona lewa86. Lampa tylna zespolona prawa87. Lampa oświetlenia tablicy rejestracyjnej

lewa88. Lampa oświetlenia tablicy rejestracyjnej

prawa89. Połączenie z masą tablicy rozdzielczej (E,

rys. 1.71)90. Połączenie z masą pod zderzakiem tylnym

(F, rys. 1.71)91. Połączenie z masą (C, rys. 1.71)92. Połączenie z obwodem korektora ustawie-

nia reflektorów (rys. 10.25)

93. Połączenie z obwodami lampy oświetleniawnętrza (rys. 10.15a)

94. Połączenie z obwodem sygnału dźwięko-wego (rys. 10.17a)

95. Połączenie z obwodem sygnału dźwięko-wego w samochodach wyposażonychw poduszkę powietrzną (rys. 10.17b)

96. Połączenie z obwodem wycieraczki i spry-skiwacza szyby przedniej (rys. 10.18)

97. Połączenie z obwodem wycieraczki i spry-skiwacza szyby tylnej (rys. 10.19)

98. Połączenie z obwodem szyby tylnejogrzewanej (rys. 10.20)

99. Połączenie z obwodem rozrusznika alter-natora w samochodach z silnikami 1108(rys. 10.30b)

100. Połączenie z układem poduszki powietrz-nej (rys. 10.37)

101. Przekaźnik wyłącznika zapłonu102. Przekaźnik tylnej szyby ogrzewanej103. Przekaźnik elektrycznych podnośników

szyb drzwi104. Przekaźnik przednich świateł przeciwm-

głowych105. Przerywacz kierunkowskazów i świateł

awaryjnych106. Zespół wyłączników panela centralnego107. Centralka elektronicznego urządzenia

alarmowego108. Lampka kierunkowskazów boczna lewa109. Lampka kierunkowskazów boczna prawa110. Zespół styków pokrywy przedziału bagaż-

nika111. Lampa trzeciego światła hamowania112. Wyłącznik świateł cofania113. Lampa przeciwmgłowa lewa114. Lampa przeciwmgłowa prawa115. Lampka oświetlenia wnętrza116. Obrotomierz117. Sygnał dźwiękowy118. Przycisk sygnału dźwiękowego119. Przekaźnik sygnału dźwiękowego w sa-

mochodach wyposażonych w poduszkępowietrzną

120. Silnik wycieraczki szyby przedniej121. Pompka spryskiwacza szyby czołowej122. Silnik wycieraczki szyby tylnej123. Pompka spryskiwacza szyby tylnej124. Złącze konektorowe wiązki przewodów

pokrywy bagażnika i wycieraczki szybytylnej

125. Szyba tylna ogrzewana126. Centralka zamka centralnego127. Odbiornik urządzenia alarmowego128. Złącze wiązki przewodów drzwi lewych129. Złącze wiązki przewodów drzwi prawych130. Siłownik zamka centralnego drzwi lewych131. Siłownik zamka centralnego drzwi pra-

wych

132. Silnik podnośnika szyby drzwi lewych133. Silnik podnośnika szyby drzwi prawych134. Zespół sterujący (przycisk) podnośnika

szyb drzwi lewych135. Zespół sterujący podnośnika szyb drzwi

prawych136. Złącze konektorowe przewodów tablicy

rozdzielczej i dachu otwieranego elek-trycznie

137. Złącze wiązki przewodów dachu otwiera-nego elektrycznie

138. Przekaźnik dachu otwieranego139. Wyłącznik dachu otwieranego140. Silnik elektryczny dachu otwieranego141. Gniazdo zapalniczki i gniazdo prądowe142. Przełącznik korektora położenia reflekto-

rów143. Siłownik korektora ustawienia świateł re-

flektora lewego144. Siłownik korektora ustawienia świateł re-

flektora prawego145. Radioodbiornik samochodowy146. Głośnik lewy147. Głośnik prawy148. Złącze przewodów telefonu komórkowego149. Czujnik ciśnienia oleju silnikowego150. Czujnik temperatury cieczy chłodzącej ze-

stawu wskaźników151. Czujnik poziomu płynu hamulcowego152. Włącznik sygnalizacji włączenia hamulca

awaryjnego153. Rozrusznik154. Alternator155. Silnik elektrowentylatora chłodnicy156. Termowyłącznik chłodnicy157. Złącze konektorowe przedniej wiązki prze-

wodów klimatyzacji - nagrzewnicy158. Bezpiecznik układu klimatyzacji159. Przekaźnik elektrowentylatora klimatyzacji

160. Regulator ciśnieniowy trójpołożeniowy kli-matyzacji

161. Silnik elektrowentylatora chłodnicy klima-tyzacji

162. Sterowanie elektrowentylatorem nadmu-chu powietrza

163. Opornik regulacyjny elektrowentylatoranadmuchu powietrza

164. Podświetlenie sterowania klimatyzacjąi nagrzewnicą

165. Elektrowentylator nawiewu powietrza166. Przekaźnik elektrowentylatora powietrza

nawiewanego do wnętrza167. Czujnik przeciwszronowy168. Przekaźnik włączania sprężarki klimatyza-

tora169. Elektromagnes włączania sprężarki170. Dioda świecąca urządzenia alarmowego171. Gniazdo diagnostyczne urządzenia alar-

mowego172. Wyłącznik otwarcia pokrywy przedziału sil-

nika173. Centralka układu poduszki powietrznej174. Złącze konektorowe układu poduszki po-

wietrznej175. Wyłącznik poduszki powietrznej po stronie

pasażera176. Połączenie z masą układu poduszki po-

wietrznej177. Gniazdo diagnostyczne układu poduszki

powietrznej178. Wiązka przewodów spiralna w kolumnie

kierownicy179. Moduł poduszki powietrznej po stronie

kierowcy180. Moduł poduszki powietrznej po stronie pa-

sażera181. Wyłącznik świateł hamowania

Rys. 10.7. Schemat połączeń świateł pozycyjnych i świateł oświetlenia tablicy rejestracyjne](objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 70.8. Schemat pofączeń świateł mijania(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 10.9. Schemat połączeń świateł drogowych(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 70.70. Schemat potączeń kierunkowskazów i świateł awaryjnych(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 10.12. Schemat połączeń światełcofania(objaśnienia oznaczeń cyfrowych,literowych i symboli w tekście)

i ni1

r\j-^

-cinto

#

ii1 — 1

; t'.

i 01

-,

14t

f\

1

6 7 8

91

H

106

N Z

89 •

l8O)

l

Ł5"

i(D

Rys. 10.13. Schemat połączeń światet przeciwmgłowych przednich(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 10.14. Schemat połączeń świateł przeciwmgłowych tylnych(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 10.15a. Schemat połączeń lampki oświetlenia wnętrza(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 10.15b. Schemat połączeń lampki oświetlenia wnętrza w samochodzie z silnikiem 899, wyposażonymw elektrohydrauliczne sterowanie sprzegta(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście) .

Rys. 10.16. Schemat połączeń podświetlenia wskaźników(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 10.17a. Schemat połączeń sygnatu dźwiękowego(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboliw tekście)

Rys. 10.17b. Schemat połączeń sygnatu dźwiękowego w samochodach wyposażonych w poduszkę powietrzną(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 10.18. Schemat połączeń wycieraczki i spryskiwacza szyby przednie](objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 10.19. Schemat połączeń wycieraczki i spryskiwacza szyby tylnej(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 70.20. Schemat połączeń tylnej szyby ogrzewanej(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

— tylko z urządzeniem alarmowym

Rys. 10.21. Schemat potączeń zamka centralnego(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 10.23. Schemat połączeń dachu otwieranego(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 10.24. Schemat połączeń zapalniczki/gniazdka prądowego(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 70.25. Schemat połączeń korektora ustawienia reflektorów(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 10.26. Schemat po/ączeń radioodbiornika samochodowego(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 10.27. Schemat połączeń instalacji telefonu komórkowego(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

51

ICB

7[Wl

win 17

jWf-10A >

53

3M^

1

$ 1

15

E

])

J

AO

>

[W] -

A 5599

N.C.

l

151

16 |t]if

17

rjni-

1

vr.1

y*•

'

,[

V-y

iVE

i

_

l

HG

HG

^ 68 ;

a y-r- ° 'Tw.«.., V[|] 16 jl̂ "] HR

Jj 7A 00

;oo;- -;o;-J\ /

i

^

1\'

K

m m

ni5 l

N

J-.Ul

iT1j]

68

[B

-IZ

aJ

15

. r̂89 A

J68

TS ! 67

I

v I-

L

N

,

-*.

!

SN

1

[A

'/

c

10

9N

.1

-J r[

D '

[j

-f C-1

BJ

7

(0)

1

/

50

[c

jI5A *•;

S

- 41

N.C.

]| I

)

l R

100 ZB

73 93

1 5 6

15 60

78 61

MU4 1 4 6 3 2 5 l 2 3 7 8 5 6 4

1

26 © © © 8 GCDCDCDO) ® 0 ©_JL

©

Ii© ©

Rys. 70.28. Schemat połączeń zestawu wskaźników(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

61 60

98 15 28

AB

RN

> m 16RN

T5l 17

RN

82

1 4 2 3

116TCD

89

23

NZ

t

28 11

4 52

Rys. 10.29. Schemat połączeń obrotomierza(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 70.30a. Schemat połączeń rozrusznika i alternatora w samochodzie z silnikiem 899(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 70.306. Schemat połączeń rozrusznika i alternatora w samochodzie z silnikiem 1108(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 10.31 a. Schemat połączeń układu chłodzeniasilników 899 i 1108(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 10.31 b. Schemat połączeń układu chłodzenia silnika 1108 w samochodzwyposażonym w klimatyzację(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 10.32 Schemat połączeń układu sterowania nadmuchem ciepłegopowietrza(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 10.33a. Schemat połączeń elektronicznego systemu wtryskowo-zaptonowego w samochodach z silnikiem 899 wyposażonych w elektrohydrauliczne sterowaniesprzęgiem(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 10.34. Schemat połączeń układu sterowania klimatyzacją w samochodach z silnikiem 1108(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 70.35. Schemat połączeń ukfadu sterującego włączaniem sprężarki klimatyzatora wsamochodzie z silnikiem 1108(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 10.36. Schemat pofączeń elektronicznego urządzenia alarmowego(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

Rys. 10.37. Schemat połączeń uMadu poduszki powietrznej(objaśnienia oznaczeń cyfrowych, literowych i symboli w tekście)

11 NADWOZIE

11.1. OPIS NADWOZIA

Nadwozie samochodu zostało zaprojektowanez myślą o maksymalnym bezpieczeństwie pa-sażerów przy równoczesnej nowoczesnościkonstrukcji i kształtów elementów zewnętrz-nych.Mimo że drzwi samochodu charakteryzują sięmałą masą, mają dużą wytrzymałość dziękiwzmocnieniom ograniczającym odkształceniasamochodu podczas uderzenia bocznego.Pokrywa przedziału silnika jest odpowiedniowzmocniona i pokryta wewnątrz ognioodporny-mi materiałami wyciszającymi. Pokrywa prze-działu bagażnika jest również wzmocniona,podparta teleskopowymi sprężynami gazowy-mi, ułatwiającymi otwieranie i zamykanie z moż-liwością otwierania z zewnątrz oraz wewnątrz zapomocą dźwigni umieszczonej po lewej stroniesiedzenia kierowcy.W poszyciu dachu przewidziano możliwość za-montowania dachu otwieranego i składanegosterowanego elektrycznie.Szyba przednia wykonana ze szkła klejonegoi szyba tylna ze szkła hartowanego są przykle-jone do nadwozia i stanowią elementy struktu-ralne wzmacniające szkielet nadwozia.Siedzenia i wyposażenie wnętrza wykonane zo-stało z uwzględnieniem wszelkich wymogówkomfortu, bezpieczeństwa, estetyki i zabezpie-czenia przeciwpożarowego.Szkielet nadwozia zapewnia dużą odpornośćna korozję dzięki właściwej strukturze wewnę-trznych elementów blaszanych narażonych na

korozję, szerokiemu zastosowaniu blach cyn-kowanych oraz dodatkowym zabezpieczeniomwszystkich wewnętrznych i zewnętrznych po-wierzchni blachy. Wagowo 85% blach jest cyn-kowanych, w tym 60% to blachy cynkowanedwustronnie. Dzięki zastosowaniu blach cynko-wanych i lakierowaniu kataforetycznemu możli-we było udzielenie wieloletniej gwarancji naperforację blach nadwozia.

11.2. OBSŁUGA l NAPRAWA

11.2.1. Zderzaki i elementyzewnętrzne

Wymontowanie i zamontowanie zderzakaprzedniego

Aby wymontować zderzak przedni, należy:• odkręcić śruby boczne mocujące nadkolaprzednie;• wymontować nadkola przednie;• odkręcić śruby mocujące zderzak do lewe-go i prawego błotnika (rys. 11.1);• odkręcić śruby mocujące zderzak do

wsporników dolnego wzmocnienia czołowego;• odkręcić śruby mocujące zderzak do górne-go wzmocnienia czołowego i wymontowaćkompletny zderzak (rys. 11.2) oraz, jeżeli jest tokonieczne, wymontować również wspornikiamortyzujące.Zamontowanie zderzaka wykonuje się w od-wrotnej kolejności czynności do wymontowania.

Rys. 11.1. Śruby mocujące zderzak przedni dobłotników i dolnego wzmocnienia czołowego1 - śruby mocujące nadkole przednie, 2 - śruby mocującezderzak do błotnika, 3 - śruby mocujące zderzak dowsporników dolnych, 4 - zderzak przedni

Rys. 11.2. Śruby mocujące zderzak do górnegowzmocnienia czołowego1 - śruba mocująca zderzak, 2 - zderzak przedni,3 - wsporniki amortyzujące zderzaka przedniego

Wymontowanie i zamontowanie zderzakatylnegoAby wymontować zderzak tylny, należy:• wymontować lampki oświetlenia tablicy re-

jestracyjnej;• wymontować tylne lampy zespolone;• odkręcić śruby mocujące zderzak do wykro-

ju błotników tylnych po stronie lewej i prawej;

Rys. 11.3. Śruby mocujące zderzak tylny1 - śruby mocujące zderzak do wykrojów błotnikówtylnych, 2 - śruby górne mocujące zderzak do szkieletunadwozia, 3 - śruby dolne mocujące zderzak do szkieletu,4 - zderzak tylny

• odkręcić śruby górne mocujące zderzak doszkieletu nadwozia;• odkręcić śruby dolne mocujące zderzak do

szkieletu nadwozia i wymontować zderzak tylny(rys. 11.3).Zamontowanie zderzaka wykonuje się w od-wrotnej kolejności czynności do wymontowa-nia.

Wymontowanie i zamontowanie elementówzewnętrznychListwy boczne na drzwiach i boku należy odkle-ić od elementów blaszanych po uprzednim na-grzaniu strumieniem gorącego powietrza. Miej-sca lakierowane w pobliżu listew okleić taśmąsamoprzylepną.Przed zamontowaniem należy dokładnie oczy-ścić i umyć powierzchnie listew, stosując np.heptan. W przypadku naklejania nowych listewsprawdzić datę przydatności do zastosowania,umieszczoną obok naklejonych taśm dwustron-nie przylepnych. Następnie na końce listew na-leży nanieść warstwę uszczelniacza o wymia-rach 03 x 40 mm i po wstawieniu listew na koł-kach bazujących nakleić listwę, wywierając na-cisk ręcznie wzdłuż całych listew.Wymontowanie i zamontowanie nadkoli przed-nich i tylnych oraz osłony przeciwpyłowejprzedziału silnika wykonuje się wkręcając i wy-kręcając odpowiednie śruby mocujące (rys.11.4).

Rys. 11.4. Śruby mocujące nadkola przednie i tylneoraz osłonę przeciwpyłowąa - nadkole przednie, b - nadkole tylne, c - osłonaprzeciwpyłowa(strzałki wskazują śruby mocujące)

Narzędzia specjalne do naprawy nadwozia Tablica 11-1

Oznaczenienarzędzia

1 .876.044.000

1 .876.086.000

1.878.077.000

1.878.080.000

1 .878.081 .000

1 .878.085.000

Nazwa narzędzia

szczypce

narzędzie

narzędzie

trzpień centrujący

szczypce

płytki

Przeznaczenie

wymontowanie gniazda zapalniczki

wymontowanie uszczelki zgarniającej szyby drzwi

wymontowanie kołków mocujących poszycia wewnętrzne drzwi,wykładzin dachu i pokrywy przedziału silnika

zamontowanie ogranicznika otwarcia drzwi

wymontowanie i zamontowanie ogranicznika otwarcia drzwi

wymontowanie szyb bocznych

Silniki

X

X

X

X

X

X

Rys. 17.5. Elementy drzwiI - zamek drzwi (ewentualnie z mechanizmem blokady), 2 - cięgto, 3 - prowadnica tylna szyby opuszczanej,4 - mechanizm elektrycznego podnośnika szyb drzwi, 5 - wzmocnienie szkieletu drzwi, 6 - klamka wewnętrzna drzwi,7 - prowadnica przednia szyby opuszczanej, 8 - kieszeń drzwi, 9 - podtokietnik, 10 - poszycie wewnętrzne drzwi,I1 - uszczelka wewnętrzna, 12 - ostona wodna, 13 - ogranicznik otwarcia drzwi, 14 - zawias górny drzwi, 15 - osłonawewnętrzna lusterka wstecznego zewnętrznego, 16 - lusterko wsteczne zewnętrzne, 17 - szyba opuszczana drzwi,18 - drążek przycisku zabezpieczenia zamknięcia drzwi, 19 - uszczelka zewnętrzna, 20 - klamka zewnętrzna drzwi,21 - bębenek zamka drzwi z kluczykiem, 22 - ramka dolna szyby opuszczanej

11.2.2. DrzwiElementy składowe drzwi bocznych przedsta-wiono na rysunku 11.5. Drzwi wymontowuje siętylko w przypadku konieczności wymiany kom-pletnych drzwi i zawiasów.Aby wymontować drzwi, należy:• odkręcić śruby mocujące i wymontować na-kładkę poszycia wewnętrznego przedniej czę-ści boku (rys. 11.6);• odłączyć złącze konektorowe, łączące tylną

wiązkę przewodów z wiązką przewodów drzwi;• wymontować wiązkę przewodów ze słupkadrzwi;

• wymontować kołek mocujący ogranicznikotwarcia drzwi we wsporniku, używając specjal-nego narzędzia wymienionego w zestawie na-rzędzi specjalnych (tabl.11-1);• odkręcić śruby mocujące zawiasy drzwi(rys. 11.7);• odłączyć ogranicznik otwarcia drzwi i uno-

sząc drzwi do góry rozłączyć zawiasy i wymon-tować drzwi.Po wymontowaniu drzwi można wymontowaćramiona zawiasów przykręconych do słupówpo uprzednim wykręceniu śrub mocujących.

Rys. 77.6. Demontaż naktadki poszycia wewnętrznegoprzedniej części boku1 - śruby mocujące nakładkę, 2 - nakładka

Rys. 77.7. Elementy mocujące drzwi do szkieletunadwozia1 - śruba mocująca dolny zawias drzwi, 2 - osłona wiązkielektrycznej drzwi, 3 - ogranicznik otwarcia drzwi,4 - kołek mocujący ogranicznik otwarcia drzwi, 5 - śrubamocująca górny zawias drzwi, 6 - szczypce do wyjęciakotka ogranicznika otwarcia drzwi

Wymontowanie elementów osprzętu drzwiWymontowanie elementów osprzętu drzwi moż-na wykonać przy drzwiach zamontowanychw samochodzie, wykonując następujące czyn-ności:

Vk

Rys. 77.8. Mocowanie wstecznego lusterkazewnętrznego drzwi1 - lusterko zewnętrzne, 2 - wkręty mocujące osłonę

Rys. 11.9. Śruby mocujące podłokietnik drzwi1 - śruby mocujące podłokietnik, 2 - śruba mocującapodtokietnik pod klamką, 3 - podtokietnik

• wymontować osłonę wewnętrzną lusterkawstecznego, wykręcając trzy wkręty mocujące(rys. 11.8); wymontowanie osłony umożliwiawymontowanie kompletnego lusterka zewnętrz-nego drzwi;• wymontować podłokietnik, wykręcając jed-ną śrubę znajdującą się pod zaślepką w przed-niej części oraz dwie śruby znajdujące sięw dolnej części podłokietnika (rys. 11.9);• podważyć kołki mocujące poszycie wewnę-

trzne drzwi, używając specjalnego narzędziawymienionego w tablicy 11-1, i wymontowaćposzycie drzwi;• wymontować kieszeń boczną drzwi, wykrę-cając śruby mocujące kieszeń do szkieletudrzwi (rys. 11.10).Po wymontowaniu poszycia wewnętrznegodrzwi do wielu czynności demontażowychosprzętu drzwi konieczny jest demontaż osłonywodnej przyklejonej całym swoim obwodem doszkieletu drzwi. Do niektórych czynności wy-starczy tylko odklejenie częściowe (rys. 11.11).

Rys. 11.10. Śruby mocujące kieszeń drzwi1 - śruby mocujące kieszeń drzwi, 2 - kieszeń drzwi

Rys. 11.11. Odklejanie osłony wodnej drzwi

Osłonę wodną należy odklejać bardzo ostroż-nie, aby nie uszkodzić warstwy klejącej. War-stwę klejącą należy chronić przed zabrudze-niem i zakurzeniem. Jeżeli warstwa klejącą niegwarantuje prawidłowego przyklejenia lub osło-na ma inne uszkodzenia, należy założyć nowąosłonę.Pozostałe elementy drzwi wymontowuje się na-stępująco:• klamkę zewnętrzną drzwi wymontowuje siępo uprzednim wymontowaniu poszycia wewnę-trznego drzwi i energicznym odklejeniu osłonywodnej; śruby, które należy wykręcić, aby wy-montować klamkę zewnętrzną pokazano na ry-sunku 11.12;

Rys. 77.72. Śruby mocujące klamkę zewnętrzną drzwi1 - śruba mocująca, 2 - podkładka, 3 - klamkazewnętrzna

Rys. 77.73. Spinka mocująca bębenek zamka drzwi(strzałki wskazują kierunek wyjmowania spinki bębenka)

• bębenek zamka drzwi wymontowuje się pouprzednim wymontowaniu poszycia wewnętrz-nego drzwi i częściowym odklejeniu osłonywodnej; aby wymontować bębenek, należy wy-jąć specjalną spinkę (rys. 11.13); bębenek za-mka nie jest dostępny na części zamienne i mo-że być wymieniony tylko w komplecie ze wszy-stkimi bębenkami pozostałych zamków orazwyłącznikiem zapłonu;

Rys. 11.14. Demontaż cięgła klamki wewnętrznej drzwia - śruby mocujące wspornik cięgła, b - połączenie cięgta z zamkiem1 - śruby mocujące wspornik cięgta, 2 - wspornik cięgta, 3 - cięgło klamki wewnętrznej, 4 - zaczep prowadzący cięgto,5 - zamek drzwi

Rys. 11.75. Demontaż szyby drzwi(strzałka wskazuje kierunek obracania i wyjmowania szyby)

• klamkę wewnętrzną drzwi bocznych wy-montowuje się razem z cięgłem po uprzednimwymontowaniu poszycia wewnętrznego drzwii częściowym odklejeniu osłony wodnej; należyodkręcić śruby mocujące wspornik cięgła, wy-montować cięgło z zaczepu prowadzącegoi odłączyć cięgło od zamka (rys. 11.14);• drążek przycisku zabezpieczenia drzwi wy-montowuje się po wymontowaniu poszycia we-wnętrznego drzwi i odklejeniu osłony wodnejoraz po wyjęciu kołka osłaniającego;• do wymontowania szyb drzwi oraz ich pro-

Rys. 11.76. Śruby mocujące prowadnicę przednią szybyopuszczanej drzwi1 - śruby mocujące prowadnicę przednią, 2 - prowadnicaprzednia, 3 - osłona wodna

wadnic należy wymontować poszycie wewnę-trzne drzwi i odkleić osłonę wodną; aby wymon-tować samą szybę, należy ustawić szybę w po-łożeniu zamkniętym, odkręcić śruby mocująceramkę dolną szyby, opuścić ramkę dolną dopołożenia środkowego, następnie obrócić szy-bę w sposób pokazany na rysunku 11.15 i wy-jąć szybę do góry;• prowadnice szyb drzwi bocznych wyjmuje

się przez otwory w drzwiach po uprzednim od-kręceniu śrub mocujących wskazanych na ry-sunkach 11.16 i 11.17;

Rys. 11.17. Śruby mocujące prowadnicę tylną szybyopuszczanej drzwi1 - śruby mocujące prowadnicę tylną, 2 - prowadnicatylna, 3 - osłona wodna

• uszczelkę zewnętrzną szyby drzwi wyjmujesię po maksymalnym obniżeniu szyby, używa-jąc specjalnego narzędzia wymienionego w ze-stawie narzędzi (tabl.11-1); uszczelkę wyjmujesię z gniazda od strony przedniej i podnosi dogóry w części tylnej;• uszczelkę wewnętrzną można wyjąć po wy-montowaniu poszycia wewnętrznego drzwi, wy-suwając uszczelkę z poszycia w kierunku prze-ciwnym do kierunku jazdy;• wymontowanie elektrycznego podnośnika

szyb drzwi należy poprzedzić: odłączeniemujemnego zacisku akumulatora, wymontowa-niem wyłącznika sterującego podnośnikiemszyb z tablicy rozdzielczej oraz wymontowa-niem poszycia wewnętrznego drzwi, podłokiet-nika i odklejeniu osłony wodnej; następnie na-leży ustawić szybę w położeniu zamkniętym,odkręcić śruby mocujące ramkę dolną szybyi opuścić podnośnik ok. 25 cm; w tym położe-niu należy odkręcić nakrętki mocujące prowa-dnice podnośnika szyb oraz nakrętki mocującemechanizm elektrycznego podnośnika szybi wyjąć podnośnik przez otwory w szkieleciedrzwi (rys. 11.18);

Rys. 11.18. Umiejscowienie elektrycznego podnośnika szyb w drzwiach bocznych1 - podnośnik, 2 - wyłączniki sterujące podnośnikami szyb

Momenty dokręcania śrub i nakrętek elementów nadwozia Tablica 11-:

Nazwa części dokręcanej

Śruba mocująca zawiasy drzwi bocznych

Śruby mocujące zawiasy drzwi bocznych do szkieletu nadwozia

Śruby mocujące prowadnice szyby opuszczanej w drzwiach

Śruba mocująca szybę w ramce

Ś ruby mocujące zamek drzwi

Śruby mocujące klamkę zewnętrzną drzwi

Śruby mocujące klamkę wewnętrzną drzwi

Śruba mocująca cięgło blokady drzwi

Śruba mocująca wspornik podnośnika szyby

Śruby mocujące zawiasy pokrywy przedziału bagażnika do szkieletunadwozia

Śruba mocująca sworzeń kulisty sprężyny gazowej

Śruby mocujące zawiasy pokrywy przedziału bagażnika

Śruba mocująca dźwignię otwierania pokrywy przedziału bagażnika

Śruba mocująca zamek pokrywy przedziału bagażnika

Śruba mocująca zaczep zamka pokrywy przedziału bagażnika

Ś ruba mocująca klamkę pokrywy przedziału bagażnika

Śruby mocujące zawiasy pokrywy przedziału silnika do szkieletunadwozia

Śruby mocujące zawiasy pokrywy przedziału bagażnika do pokrywy

Śruba mocująca sprężynę zaczepu zabezpieczającego pokrywęprzedziału silnika

Śruby mocujące zamek pokrywy przedziału silnika do wzmocnieniaczołowego

Śruby mocujące tablicę rozdzielczą

Wkręty mocujące lusterko wewnętrzne

Wkręty mocujące daszki przeciwsłoneczne

Śruby mocujące siedzenia przednie

Śruby mocujące siedzenia tylne

Śruby mocujące zawiasy oparć siedzeń tylnych

Śruby mocujące zaczepy oparć siedzeń tylnych

Śruby mocujące błotniki przednie

Śruby mocujące zderzak przedni i tylny

Śruby mocujące pasy bezpieczeństwa

Gwint

M8

M 10x1 ,25

M6

M6

M8

M5

M6

M6

M6

M8

M8

M6

M6

M6

M6

M6

M8

M6

M8

M6

M6

specjalny

specjalny

M8

M8

M8

M8

M6

M6

7/16"

Moment dokręcania(daN-m)

3,2

5,1

0,49

0,74

1,5

0,27

0,49

0,74

0,74

2,5

2,4

0,85

0,85

0,85

0,85

0,74

2,4

0,74

2,4

0,44

0,6

0,35

0,35

2,4

2,4

0,74

2,4

0,44

0,75

4

Silniki899 i 1108

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Rys. 11.19. Śruby mocujące zamek drzwi

• zamek drzwi wymontowuje się po wymonto-waniu poszycia wewnętrznego drzwi i częścio-wym odklejeniu osłony wodnej; aby wymonto-wać zamek, należy wykręcić śruby mocujące(rys. 11.19).Zamontowanie wszystkich elementów drzwinależy wykonać w kolejności odwrotnej dowymontowania, a wszystkie połączenia gwinto-wane dokręcić momentem określonym w tabli-cy 11-2.

Rys. 11.20. Tolerancje szczelindrzwi zamontowanychw nadwoziu samochodu

1-1

4-4

5-5

6-6

7-7

Rys. 71.27. Podkładki dystansowe do regulacji drzwistosowane podczas zamontowywania zawiasów drzwi1 - śruby mocujące zawiasy, 2 - zawiasy, 3 - podkładkidystansowe

Rys. 77.22. Regulacja zaczepu zamka drzwi(strzałki wskazują możliwe kierunki regulacji)

W czasie montowania drzwi do szkieletunadwozia należy je tak ustawiać, aby uzyskaćna całym obwodzie równomierny kształt szcze-liny w granicach tolerancji określonych na ry-sunku 11.20.Regulację szczelin oraz prawidłowego zamyka-nia i otwierania drzwi wykonuje się poprzez:

- stosowanie podkładek dystansowych podzawiasy drzwi (rys. 11.21);

- regulację położenia drzwi, wykorzystującmożliwość ich przesunięcia pionowego, pozio-mego i bocznego w otworach śrub mocującychzawiasy;

- regulację zaczepu zamka drzwi w kierunkupoziomym i pionowym, wykorzystując luzyw otworach śrub mocujących i możliwość sto-sowania podkładek dystansowych (rys. 11.22).

11.2.3. Pokrywy

Wymontowanie i zamontowanie pokrywDo wymontowania i zamontowania pokrywyprzedziału silnika potrzebne są dwie osoby.W tym celu należy:• podnieść i podeprzeć pokrywę przedziału

silnika;• odłączyć przewód spryskiwaczy szybyprzedniej, podłączyć linkę lub miękki drulz przewodem i wyjąć przewód ze szkieletu po-krywy; drut lub linkę pozostawić w szkielecie doponownego zamontowania spryskiwacza;• odkręcić śruby mocujące górne ramię za-

wiasu pokrywy (rys. 11.23) po obu stronachsamochodu i wymontować pokrywę.

Rys. 7 7.23. Śruby mocujące zawiasy pokrywy przedziałusilnika(strzałki wskazują możliwości regulacji pokrywy nazawiasach)1 - śruby mocujące zawias do szkieletu, 2 - śrubymocujące zawias do pokrywy

Rys. 77.24. Nakrętki mocujące zamek pokrywyprzedziału silnika1 - nakrętki, 2 - zamek

Rys. 11.25. Mocowanie linki sterującej otwarciemzamka pokrywy przedziału silnika(strzałka wskazuje kierunek demontażu)1 - uchwyt linki, 2 - prowadnica linki, 3 - zaczep mocującylinkę

Wymontowanie wykładziny głuszącej z pokry-wy przedziału silnika wykonuje się używającspecjalnego narzędzia do podważania kołkówmocujących wykładzinę (tabl. 11-1).W celu wymontowania zamka pokrywy prze-działu silnika należy wykręcić nakrętki mocują-ce (rys. 11.24) oraz wykręcić śrubę mocującąi odłączyć linkę.Aby uzyskać dostęp do elementów mocującychlinkę sterującą otwieraniem pokrywy przedziałusilnika, należy wymontować skrzynkę bezpiecz-ników z tablicy rozdzielczej, a następnie wy-montować linkę z zamocowań (rys. 11.25).Specjalna sprężyna zabezpieczenia pokrywyprzed przypadkowym otwarciem zamocowanajest do pokrywy za pomocą śruby, podkładkii tulejki prowadzącej część cylindryczną spręży-ny (rys. 11.26).Zamontowanie pokrywy przedziału silnika wy-konuje się w kolejności odwrotnej, przy czympo zamontowaniu pokrywę należy wyregulo-wać dla zapewnienia łatwego otwierania i zamy-kania oraz by zapewnić właściwy kształt szcze-liny na całym obwodzie pokrywy w granicachtolerancji określonych na rysunku 11.27.Regulację szczelin wykonuje się wykorzystującluzy w otworach mocujących zawiasy drzwioraz poprzez zmianę wysokości zderzaków gu-mowych (rys. 11.28). Po wyregulowaniu pokry-wy należy wykonać zaprawki lakiernicze w po-bliżu śrub mocujących zawiasy.Pokrywę wlewu paliwa wymontowuje się wykrę-cając śruby mocujące (rys. 11.29).Do wymontowania i zamontowania pokrywyprzedziału bagażnika potrzebne są dwie osoby.

Rys. 11.26. Mocowanie sprężyny zabezpieczeniapokrywy przedziału silnika przed przypadkowymotwarciem1 - śruba mocująca, 2 - sprężyna, 3 - uchwyt sprężynyzabezpieczającej

W tym celu należy:unieść pokrywę;odłączyć przewód spryskiwacza szyby tylnej;rozłączyć górne mocowanie sprężyn gazo-

wych do pokrywy;wymontować półkę tylną;wykręcić śruby mocujące zawias do pokry-

wy (rys. 11.30);• wymontować uszczelkę wykroju pokrywy

tylnej wzdłuż górnej krawędzi;• podważyć kołki mocujące podsufitkę

wzdłuż górnej krawędzi wykroju pokrywy tylnej,używając specjalnego narzędzia wymienionegow zestawie narzędzi (tabl.11-1);• odchylić podsufitkę wzdłuż wymontowa-nych kołków mocujących i podeprzeć podsufit-kę, np. kołkami drewnianymi, aby uzyskaćdostęp do śrub mocujących zawiasy;• odkręcić śruby mocujące zawiasy i odłą-czyć je od nadwozia.Aby uzyskać dostęp do mechanizmu wyciera-czek szyby tylnej, należy odkręcić śruby mocu-jące osłonę silnika wycieraczek (rys. 11.31).W celu wymontowania zaczepu zamka pokrywyprzedziału bagażnika należy wykręcić śrubymocujące zaczep (rys. 11.33) i wymontowaćcięgło sterujące otwarciem pokrywy z wnętrzasamochodu.Aby wymontować dźwignię sterującą otwar-ciem zamka pokrywy przedziału bagażnikaz wnętrza samochodu, należy:• wymontować siedzenie kierowcy;• wymontować poszycie wewnętrzne progulewego;• okręcić śruby mocujące dźwignię (rys.11.34);

Rys. 77.27. Tolerancje szczelin pokrywy przedziału silnika zamontowanej w nadwoziu

Rys. 11.28. Zderzak gumowy do regulacji wysokościpołożenia pokrywy przedziału silnika

Rys. 11.29. Śruby mocujące pokrywę wlewu paliwa1 - śruby mocujące, 2 - pokrywa wlewu paliwa

Rys. n.30. Śruby mocujące zawias do pokrywyprzedziału bagażnika1 - zawias, 2 - śruby mocujące

Rys. 77.37. Śruby mocujące osfonę silnika wycieraczkiszyby tylnej1 - śruby mocujące, 2 - osłona

Rys. 77.32. Zderzak pokrywy przedziału bagażnika(strzałka wskazuje wkręt do regulacji wysokości zderzaka)

• odłączyć cięgło sterujące otwarciem pokry-wy przedziału bagażnika.W celu wymontowania zamka pokrywy prze-działu bagażnika należy wykręcić śruby mocują-ce zamek.Aby wymienić bębenek zamka, należy zdemon-tować zawleczkę mocującą (rys. 11.35).Należy zapoznać się z uwagą dotyczącą bę-benka zamka drzwi.Podczas montowania elementów pokrywyprzedziału bagażnika należy dokręcić wszystkieśruby momentem określonym w tablicy 11-2,

Rys. 11.33. Zaczep zamka pokrywy przedziałubagażnika(strzałki wskazują możliwe kierunki regulacji zamka)1 - śruby mocujące zaczep, 2 - zaczep, 3 - dźwigniazwalniająca blokadę zamka sterowana z wnętrzasamochodu

Rys. 11.34. Dźwignia sterująca otwarciem pokrywyprzedziału bagażnika

przeprowadzając regulację zamków i szczelinna obwodzie pokrywy tak, by szczeliny mieści-ły się w granicach wymiarów i tolerancji pokaza-nych na rysunku 11.36.

11.2.4. Wyposażenie wnętrzasamochodu

Wymontowanie i zamontowanie tablicyrozdzielczejAby wymontować tablicę rozdzielczą, należy:• wymontować koło kierownicy wg wska-

zówek podanych w rozdz. 6;• wymontować moduł poduszki powietrznej

w samochodach wyposażonych w poduszkępowietrzną;• wymontować zespół przełączników pod kie-rownicą;

Rys. 11.35. Elementy zamka pokrywy przedziałubagażnika(strzałki wskazują kierunek wyjmowania zawleczkii bębenka)1 - zawleczka, 2 - cięgto zamka, 3 - obudowa zamka,4 - bębenek, 5 - kluczyk

• wymontować osłony kolumny kierownicy(górną i dolną) wg wskazówek podanychw rozdz. 6,• wymontować zespół wskaźników, odkręca-

jąc śruby mocujące zestaw (rys. 11.37);• odłączyć linkę napędu prędkościomierzai złącze konektorowe;• wymontować pokrętło korektora ustawieniaświateł reflektorów;• wymontować nakładkę pod pokrętłem ko-rektora ustawienia świateł, podważając jąwkrętakiem;• wykręcić dwie śruby mocujące tablicę roz-dzielczą, znajdujące się pod pokrywką;• wymontować schowek osłaniający miejscena radio, podważając zaczepy mocujące scho-wek (rys. 11.38);• wymontować wyłączniki elektrycznych pod-nośników szyb i rozłączyć złącze konektorowe,• wymontować pokrętło wentylatora z panelu

sterującego,• wymontować panel sterujący, wykręcającdwie śruby mocujące panel (rys. 1.38) i wymon-tować złącze konektorowe;• odkręcić cztery śruby mocujące tablicę roz-dzielczą do wspornika układu sterującego na-grzewnicą (rys. 11.39);

Rys. 77.36. Tolerancje szczelin pokrywy przedziału silnika

Rys. 11.37. Śruby mocujące zestaw wskaźników(strzatki wskazują śruby mocujące)

Rys. 77.38. Demontaż schowka osłaniającego miejscena radio1 - zaczep mocujący, 2 - schowek

Rys. 11.39. Śruby mocujące tablicę rozdzielczą podpanelem sterującym1 - śruby mocujące

Rys. 77.40. Śruba mocująca tablicę rozdzielczą podkratkami bocznymi wlotu powietrza(strzałka wskazuje śrubę)

Rys. 77.47. Śruby mocujące tablicę rozdzielczą,znajdujące się w schowku po prawej stronie tablicyrozdzielczej

• wymontować pokrywę bezpieczników z ta-blicy rozdzielczej;• wykręcić trzy śruby mocujące skrzynkę bez-pieczników do tablicy rozdzielczej;• wymontować kratki boczne nawiewu powie-

trza po lewej i prawej stronie;• wymontować osłonę śruby mocującej tabli-cę rozdzielczą w centralnej części i wykręcićśrubę mocującą tablicę rozdzielczą;• odkręcić śruby mocujące tablicę rozdziel-

czą, do których dostęp uzyskuje się po wy-montowaniu lewej i prawej kratki wlotu powie-trza (rys. 11.40);• odkręcić śruby mocujące tablicę rozdziel-czą, znajdujące się w schowku po prawej stro-nie;• odkręcić śruby mocujące tablicę rozdziel-

Rys. 11.42. Śruba mocująca tablicę rozdzielcząw dolnej części pod panelem sterującym

czą znajdujące się w dolnej części pod pane-lem sterującym (rys. 11.42);• odkręcić trzy śruby mocujące tablicę roz-dzielczą, znajdujące się w dolnej części tablicypo stronie lewej (rys. 11.43);• wymontować listwy progu drzwi lewychi prawych;• rozłączyć złącze konektorowe, znajdujące

się w lewym narożniku pod tablicą rozdzielczą;• rozłączyć złącze konektorowe i przewódmasy, znajdujące się w prawym narożniku podtablicą rozdzielczą;

Rys. 11.43. Śruby mocujące tablicę rozdzielcząw dolnej części po lewej stronie

• odchylić maksymalnie tablicę rozdzielcząod punktów mocowania śrubami, utrzymując jąw położeniu odchylonym przez odpowiedniepodparcie, np. klockami drewnianymi.Aby ostatecznie wymontować tablicę rozdziel-czą, należy odłączyć pozostałe złącza konekto-rowe, wyjmując obejmę wiązki przewodów orazpozostałe uchwyty i zamocowania wiązki.Na rysunku 11.44 przedstawiono tablicę roz-dzielczą z zaznaczonymi miejscami mocowania.

Rys. 11.44. Miejsca mocowania tablicy rozdzielczejA - śruby znajdujące się pod nakładką korektora ustawienia świateł, B - śruby widoczne po zdemontowaniu panelucentralnego (rys. 11.39), C - śruby widoczne po zdemontowaniu kratek bocznych nawiewu powietrza (rys. 11.40), D - śrubamocująca widoczna po zdemontowaniu osłony w centralnej części tablicy rozdzielczej, E - śruby mocujące znajdujące sięw schowku po prawej stronie tablicy rozdzielczej (rys. 11.41), F - śruby znajdujące się w dolnej części tablicy rozdzielczej podpanelem sterującym (rys. 11.42), G - śruby znajdujące się w dolnej części tablicy rozdzielczej po stronie lewej (rys. 11.43)

Rys. 11.45. Śruby mocujące prowadnice siedzeńprzednich(strzałki wskazują śruby mocujące)

Rys. 11.46. Śruby mocujące zawiasy boczne oparćsiedzeń tylnych(strzałka wskazuje śruby mocujące)

Wymontowanie i zamontowanie poszyćoraz siedzeńDo wymontowania poszyć wewnętrznych wska-zane jest wymontowanie siedzeń przednichi tylnych.Aby wymontować siedzenie przednie, należyodkręcić śruby mocujące prowadnice siedzeń(rys. 11.45).W celu wymontowania oparcia siedzenia tylne-go należy odłączyć zaczepy mocujące wykła-dzinę podłogi bagażnika, podważając zaczepy

Rys. 11.47. Śruby mocujące zawiasy poduszek siedzeńtylnych do podłogi nadwozia(strzałki wskazują śruby mocujące zawiasy)

Rys. 11.48. Mechanizm blokujący oparcie siedzeniatylnego1 - śruby mocujące, 2 - mechanizm blokujący,3 - przycisk

specjalnym narzędziem (tabl. 11-1) i odkręcićśruby mocujące zaczepy boczne (rys. 11.46).Aby wymontować poduszki siedzeń tylnych,należy wykręcić śruby mocujące zawiasy sie-dzeń do nadwozia (rys. 11.47).Aby wymontować mechanizm blokujący opar-cie siedzenia tylnego, należy wymontowaćprzycisk blokady oraz wykręcić dwie śruby mo-cujące osłonę blokady i wymontować osłonęoraz mechanizm blokujący (rys. 11.48).

Rys. 11.49. Zaczep mechanizmu blokującego oparciesiedzenia tylnego1 - zaczep, 2 - śruby mocujące zaczep

Zaczep mechanizmu blokującego wyjmuje siępo wykręceniu śrub mocujących (rys. 11.49).

Wymontowanie i zamontowanie pasówbezpieczeństwaUmiejscowienie pasów bezpieczeństwa przed-stawiono na rysunku 11.50.

Rys. 11.51. Śruby mocujące naktadkę tuneluśrodkowego(strzałki wskazują śruby mocujące)

Aby wymontować pasy bezpieczeństwa, należywyjąć odpowiednie zaślepki, wymontować po-szycia wewnętrzne i wykręcić śruby mocujące.

Wymiana wykładziny podłogiAby wymienić wykładzinę podłogi, należy:• wymontować siedzenia przednie;• wymontować poduszkę siedzenia tylnego;• wymontować nakładkę tunelu środkowegopo uprzednim wymontowaniu popielniczki, za-palniczki, osłony dźwigni zmiany biegów i za-ślepki tylnej, wykręcając wkręty mocujące (rys.11.51);

Rys. 11.50. Umiejscowienie pasów bezpieczeństwa1 - pasy siedzeń przednich, 2 - pasy siedzeń tylnych

Rys. 11.52. Śruba mocująca pas bezpieczeństwaprzedni do progu

Rys. 11.53. Elementy mocujące wykładzinę podłogi1 - kotki mocujące, 2 - narzędzie do wyjmowania kołków

• wymontować nakładki progów drzwi, wy-kręcając śruby mocujące;• wymontować zaślepkę oraz odkręcić dolnąśrubę mocującą pasy bezpieczeństwa przedniedo progów (rys. 11.52);• wymontować elementy mocujące wykładzi-nę do podłogi (rys. 11.53) i wyjąć wykładzinę.

Wymiana podsufitkiW celu wymontowania podsufitki należy:• wymontować uchwyt dla pasażera, znajdu-

jący się nad wykrojem drzwi prawych, wykręca-jąc śruby mocujące (rys. 11.54);• wymontować daszki przeciwsłoneczne, wy-kręcając śruby mocujące zawiasy daszków donadwozia (rys. 11.55);• wymontować lampkę oświetlenia wnętrzai odłączyć odpowiednie złącza konektorowe(rys. 11.56);

Rys. 11.54. Uchwyt dla pasażera

Rys. 11.55. Zawias osłony przeciwsłonecznej

Rys. 11.56. Lampka oświetlenia wnętrzapo wymontowaniu(strzałki wskazują złącza konektorowe)

• wymontować wewnętrzne lusterko wstecz-ne, wykręcając odpowiednie śruby mocujące(rys. 11.57);• podważyć kołki mocujące podsufitkę wzdłuż

górnej krawędzi wykroju pokrywy tylnej i wy-montować częściowo uszczelkę.

Rys. 77.57. Mocowanie wewnętrznego lusterkawstecznego(strzałki wskazują śruby mocujące)

Po wykonaniu powyższych czynności podsufit-kę należy wyjąć przez wykrój pokrywy tylnejprzedziału bagażnika.Pozostałe elementy wyposażenia wnętrza wy-montowuje się po wykręceniu śrub mocują-cych, posługując się zwykłymi narzędziami.

Montując poszczególne elementy wyposażeniawnętrza należy stosować nowe części jednora-zowego użytku takie, jak kołki i zaślepki, jeżelizostały one zniszczone w czasie wymontowy-wania.Montaż elementów wyposażenia wnętrza nale-ży wykonać starannie, dopasowując dokładnieelementy w celu zachowania estetycznego wy-kończenia wnętrza. Wszystkie elementy dokrę-cić momentami określonymi w tablicy 11-2.

11.2.5. Poszycie i szkieletnadwozia

Naprawy blacharskie nadwozia wykonuje sięw przypadkach ich korozyjnego zużycia i defor-macji spowodowanych zadziałaniem dużych siłna nadwozie (np. zderzenia kolizyjne).Blachy nadwozia naprawia się wymieniającuszkodzone elementy nadwozia (pokrywy,drzwi), według wskazówek podanych w rozdz.11.2 i 11.3, a także poprzez mechaniczne wy-cięcie elementów uszkodzonych lub zdeformo-wanych i wspawanie elementów nowych prze-widzianych jako części zamienne.

Rys. 77.58. Struktura nadwozia z zaznaczeniem rodzaju zastosowanych blachCJ - blachy cynkowane jednostronnie, CD - blachy cynkowane dwustronnie

Rys. 11.59. Elementy wzmocnień wewnętrznychszkieletu nadwozia

Rys. 11.60. Elementy poszyć zewnętrznych

Przy podejmowaniu decyzji odnośnie zakresui sposobu napraw blacharskich niezbędna jestznajomość struktury nośnej nadwozia, strukturyelementów wzmocnienia wewnętrznych szkiele-tu oraz poszyć zewnętrznych i elementów wy-montowanych.Strukturę nadwozia przedstawiono na rysunku11.58.Elementy wzmocnień wewnętrznych szkieletunadwozia przedstawia rysunek 11.59.Elementy poszyć zewnętrznych nadwoziaprzedstawia rysunek 11.60.Szkielet wewnętrzny nadwozia nie jest dostoso-wany jako część zamienna i w przypadku jegoeksploatacyjnego zużycia należy złomowaćnadwozie.Przed każdą naprawą blacharską samochodu,a szczególnie po naprawach powypadkowychnależy przeprowadzić diagnostykę nadwozia,określającą czy nadwozie nie posiada deformacji.Do wykonania pomiarów stużą odpowiedniestoły pomiarowe różnych producentów oraz li-niały i przymiary, które można zastosowaćw przypadku braku oryginalnych stołów pomia-rowych.Pomiary przeprowadza się na stołach pomiaro-wych w osiach XYZ. Fabryczne wymiary kon-trolne wszystkich elementów nadwozia przed-stawiono na rysunkach 11.61 do 11.64.

Rys. 11.61. Schemat do sprawdzania geometrii przedniej części nadwozia w płaszczyźnie pionowej ZX(objaśnienie oznaczeń cyfrowych w tekście)

Rys. 77.62. Schemat do sprawdzania geometrii przedniej części nadwozia w płaszczyźnie poziomej YX(objaśnienie oznaczeń cyfrowych w tekście)

Oznaczona na rysunkach siatka odnosi się doosi współrzędnych XYZ.Zawarte w kotkach oznaczenia cyfrowe punk-tów oznaczają:1 - mocowanie dźwigni hamulca awaryjnego,2 - mocowanie dźwigni zmiany biegów,3 - mocowanie kolumny kierownicy,4 - mocowanie kolumny kierownicy (samocho-

dy z kierownicą z prawej strony),5 - oś obrotu wahacza przedniego,6-wspornik tylny zawieszenia zespołu napę-

dowego,7 - mocowanie przekładni kierowniczej,8 - wspornik pedałów i wspomaganie hamul-

ców,9 - wspornik pedałów i wspomaganie hamulców

(samochody z kierownicą z prawej strony),

Rys. 11.63. Schemat do sprawdzania geometrii tylnejczęści nadwozia w płaszczyźnie pionowej ZX(objaśnienie oznaczeń cyfrowych w tekście)

Rys. 11.64. Schemat do sprawdzania geometrii tylnejczęści nadwozia w płaszczyźnie poziomej YX(objaśnienie oznaczeń cyfrowych w tekście)

10 - mocowanie wspornika chłodnicy,11 - mocownie chłodnicy,12 - wspornik zawieszenia zespołu napędowe-

go od strony skrzynki przekładniowej,13 - wspornik zawieszenia zespołu napędowe-

go od strony rozrządu,14 - otwór bazowy,15 - oś przekładni kierowniczej,16-oś koła przedniego pod obciążeniem sta-

tycznym,17 - wspornik sprzęgła (samochody z kierow-

nicą z prawej strony),18 - mocowanie zwieszenia tylnego,19 - mocowanie zbiornika paliwa,20 - otwór bazowy,21 - oś koła tylnego pod obciążeniem statycz-

nym,22 - mocowanie wspornika sprzęgła (samo-

chody z kierownicą z prawej strony).Pomiary orientacyjne w przypadku braku stołupomiarowego można przeprowadzić mocującprzekątne podane na rysunku 11.65. W niezde-formowanym nadwoziu przekątne A i B orazC i D powinny być równe.Elementy wymienianych blach nadwozia wyci-na się mechanicznie za pomocą pił mechanicz-nych lub tarczowych.

Rys. 11.65. Schemat do pomiaru przekątnych międzypunktami bazowymi płyty podłogowej7, 14, 20 - punkty bazowe,A, B, C, D - wymiary kontrolne

Rys. 11.66. Zamontowanie wzmocnienia czołowego

Rys. 11.67. Zamontowanie wzmocnienia tylnego

Elementy blach pozostających w nadwoziu nale-ży oczyścić szczotką drucianą, usuwając wszel-kie pozostałości i wystrzępienia. Krawędzie cię-cia należy wyprostować, usunąć pozostałościewentualnych zgrzein i lekko podszlifować.Z powierzchni blach usunąć zabezpieczeniaantykorozyjne.Powierzchnie blach łączonych po oczyszcze-niu, wyprostowaniu i dopasowaniu należy po-smarować warstwą zabezpieczającej pastyelektrospawalnej.Sposób zabudowy wymienialnych przez spa-wanie blach nadwozia przedstawiono na rysun-kach 11.66 do 11.74.Przy łączeniu blach w zależności od miejscasposobu przylegania oraz w zależności od kon-strukcji szkieletu należy posługiwać się techno-logiami:

- zgrzewania punktowego,- zgrzewania punktowego otworowego,- zgrzewania punktowego wypełniającego,- zgrzewania ciągłego,- spawania za pomocą brązu.

Rys. 11.68. Śruby mocujące błotnik przedni

Rys. 11.69. Zamontowanie poszycia boku

Wszystkie łączone powierzchnie po spawaniupowinny być oczyszczone i lekko przeszlifo-wane.W celu zabezpieczenia profili zamkniętychwzdłuż linii łączenia elementów należy nanieśćuszczelniacz akrylowy oraz należy powierzch-nie wzdłuż miejsc i linii zgrzewania zabezpie-czyć antykorozyjnie.

Rys. 77.70. Zamontowanie ptata dachu

*ftys. 11.71. Zamontowanie progu wykroju drzwi

Rys. 11.72. Zamontowanie nadkola wewnętrznegoprzedniego ze wzmocnieniem

Rys. 11.73. Zabudowa części przedniej nadkolaprzedniego wewnętrznego ze wzmocnieniem

Rys. 11.74. Zamontowanie wzmocnienia zawiasówi słupka przedniego wykroju drzwi

Rys. 11.75. Rozmieszczenie elementów wygfuszających i wyciszającychjjstiwozieJA - izolacja akustyczna, PG - płyty wygtuszające, PT - płyty tłumiące /̂ ***̂ fcv