Lodolamacz 037 [38]

uwaga – tu Nowa Huta !!!/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

bezpłatny dwutygodnik nowej hutynr 37 [38] / 19 sierpnia – 1 września 2013/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

Zdję

cie:

Mar

cin

Kąd

zioł

ka

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

Ryszardy powracają

/// strona 7

Wszystkie forty Nowej Huty

/// strona 8

I ty możesz zostać królem

/// strona 10

Bracia czyli Bross

Kronika filmowa

lodołamacz///bezpłatny dwutygodnik nowej hutylodołamacz///nr 37 [38] / 19 sierpnia – 1 września 2013///32///

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

o NoWEJ To HUciE PiosENKa FilMoWa

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

Mija prawie pół wieku, odkąd jerzy ridan na taśMie filMowej zaczął utrwalać radości i draMaty Mieszkańców dzielnicy. od dziewięciu lat dla nowohuckiej kroniki filMowej przygotowuje felietony i opracowuje Materiały z archiwuM aMatorskiego klubu filMowego i zbiorów prywatnych. znany (nie tylko w nowej hucie i nie tylko w krakowie) dokuMentalista zapewnia, że jego kaMera nie zarejestrowała jeszcze ostatniego ujęcia.

gdyby Miał pan w jednyM ujęciu przedstawić złożoność i unikatowość nowej huty

– gdzie ustawiłby pan kaMerę?Takie miejsce znajduje się u zbiegu ulic Ludźmierskiej i Obrońców Krzyża, dawniej Marksa i Majakowskiego. Tam, gdzie dziś stoi kościół, a w 1960 roku doszło do pamiętnych walk o Krzyż Nowohucki. Od lat nosiłem się z pomy-słem zrobienia filmu o tych wydarze-niach. Udało się to dopiero po zmianie ustroju w Polsce. Dokument nosi tytuł

„Róg Marksa i Obrońców Krzyża”.

Kiedy w 1963 roku przyjechałem z Bydgoszczy do Nowej Huty, zamiesz-kałem na osiedlu Krakowiaków. Idąc do tramwaju przy Placu Centralnym, po drodze mijałem ten krzyż. Był dla mnie symbolem walki nowohucian o wolność i godność.

Mało kto wie, że „ridan” to nazwisko przybrane.Prawdziwe brzmi Kurz. Ponieważ jako dziecko doświadczyłem z jego powodu drwin ze strony rówieśni-ków, postanowiłem oszczędzić po-dobnej sytuacji swoim synom. Zanim to nastąpiło, jako Jerzy Kurz praco-wałem na pół etatu w Amatorskim Klubie Filmowym, w charakterze instruktora. Natomiast własne filmy już wtedy sygnowałem pseudonimem Ridan. Należał on wcześniej do mo-jego dziadka, który podpisywał tak swoje pamiętniki. Słowo powstało z przekształcenia nazwy „Eridan”, którą nosi jeden z gwiazdozbiorów. Zapożyczając pseudonim, chciałem oddać pewien hołd mojemu przodko-wi. Dziadek mieszkał we wsi Gruczno niedaleko Torunia, gdzie wybudował wiele domów, szkołę i kościół. Poza tym był zapalonym podróżnikiem. Nie znałem go, gdyż na początku wojny zginął rozstrzelany przez hitlerowców.

początkowo chciał pan zostać lekarzeM.Takie było moje młodzieńcze marze-nie. Niestety, na widok krwi robiło mi się słabo, a przed zastrzykami ucieka-łem. Kiedy studiowałem w szkole fil-mowej w Łodzi, postanowiłem, że zro-bię dokument o pracy szpitala. Zdjęcia trwały dwa tygodnie. Kamera praco-wała z ukrycia, mikrofony udało się zamaskować, przyczepiając je do kro-plówek. Chodziłem w białym kitlu i pacjenci myśleli, że jestem lekarzem. Kręciliśmy na izbie porodowej. Film nie doczekał się publicznego pokazu, bo zawierał ujęcia przedstawiające patologicznych mężów i ojców. Jednak widok cudzego cierpienia, koniecz-ność obcowania z chorymi i udzielania im pomocy sprawiły, że pozbyłem się wcześniejszych lęków.

oprócz filMowego, wykazywał pan też talent Muzyczny.Kiedy byłem małym chłopcem, brałem lekcje gry na pianinie. Wyżywałem się, grając gamy, pasaże i sonaty. Przydało mi się to później, kiedy potrzebowa-łem muzyki do swojego pierwszego filmu. Nazywał się „Spacer” i powstał pod egidą Amatorskiego Klubu Filmo-wego „Nowa Huta”, do którego trafi-łem w 1964 roku. Nagranie powstało w studiu Polskiego Radia w Krakowie, gdzie na poczekaniu zaimprowizowa-łem na fortepianie dźwięki korespon-dujące z obrazem. Z kolei koncepcję muzyczną filmu „Sonata marymoncka” opracowałem z kompozytorem Józe-fem Rychlikiem. Do tej mojej fabuły napisałem też tekst piosenki, którą z ekranu zaśpiewał Zbigniew Framer. Był wtedy w trudnej sytuacji material-nej, choć dekadę wcześniej duet wo-kalny, który tworzył wraz z żoną Zo-fią, był bardzo popularny w kraju i za granicą. Epizodyczna rola w „Sonacie” pomogła mu finansowo.

Z muzyką więcej wspólnego ma mój syn Krzysztof, który zawodowo zajmuje się realizacją i obróbką dźwię-ku do filmów. Często też komponuje, wykonuje i nagrywa na ich potrzeby instrumentalne utwory.

w pana dorobku jest kilka filMów o tej teMatyce sportowej. uprawiał pan jakąś dyscyplinę?Grałem w tenisa, do którego zamiło-wanie odziedziczyłem po mamie. Mój przyjaciel, reżyser Jurek Kowynia inte-resuje się sportem i ta jego fascynacja zainspirowała mnie na tyle, że wspól-nie nakręciliśmy dwa filmy poświęcone futbolowi. „Święta wojna, czyli i tak ko-cham cię” opowiada o różnych formach realizowania piłkarskiej pasji. Nato-miast „Wisła gola!” to bogata w ma-teriały archiwalne historia krakow-skiego klubu. Wcześniej samodzielnie zrealizowałem „Derby”, dokument o wyścigach konnych na warszawskim Służewcu. Było to przedsięwzięcie z rozmachem: na planie pracowało jed-nocześnie jedenaście kamer.

w tyM roku zrealizował pan filM o strajku, który ćwierć wieku teMu wybuchł na „zgniataczu” w hucie iM. lenina.Kiedy zaczął się strajk, byłem akurat w Warszawie, gdzie trwały przygo-towania do premiery „Sonaty mary-monckiej”. Na chwilę przyjechałem do Krakowa, i to właśnie w dniu, w którym oddziały ZOMO wdarły się na teren kombinatu i dokonały pacyfi-kacji protestujących. Z balkonu mojego mieszkania na osiedlu Tysiąclecia ob-serwowałem kolumny transportowców,

które nocą sunęły w kierunku huty. Brutalne stłumienie robotniczego oporu głęboko mnie poruszyło. Po-nieważ nie brałem udziału w tych wydarzeniach, chciałem poznać ich uczestników, przyjrzeć im się z bliska. Ta ciekawość spowodowała, że kiedy z okazji rocznicy strajku ogłoszono konkurs na film, złożyłem scenariusz i zostałem laureatem. Założyłem so-bie, że temat powinien trafić również do młodzieży. Dlatego z działaczami Solidarności, hutnikami i świadkami tego antykomunistycznego zrywu roz-mawia trzydziestolatek Paweł Dróżdż

„Bohater”, nowohucki muzyk, którego piosenki tworzą ścieżkę dźwiękową. Całości dopełniają zdjęcia archiwalne, które przekazali mi Piotr Augustynek i Andrzej Jaskowski. W czasie strajku pierwszy filmował na zewnątrz, a dru-gi wewnątrz kombinatu.

równolegle z działalnością filMową zajMował się pan reżyserowanieM widowisk plenerowych.Zacząłem je robić podczas studiów w „Filmówce”. Na osiedlu Złotego Wie-ku organizowałem cykliczną imprezę

„Serce roście”, prezentującą tradycje polskiego Renesansu. Program składał się z elementów muzycznych, wokal-nych, poetyckich, tanecznych i teatral-nych. Często zawierał występ Teatrzy-ku ABC, którym kierowałem w Klubie

„Kuźnia”. Szczególnym wyzwaniem było „Wielkie Spotkanie Miłośników Gór” w czerwcu 2002 roku. W krakow-skim Parku Jordana zgromadziło się wtedy dwadzieścia pięć tysięcy osób. Były dekoracje, ścianki wspinaczkowe,

wiszące mosty, przyjechały zespoły gó-ralskie, toprowcy, uczniowie zakopiań-skiej szkoły plastycznej im. Kenara. W ostatnich latach przygotowywałem Nowohuckie Maratony Filmowe w Alei Róż. Być może do tego przedsięwzięcia jeszcze wrócę.

jesienią Minie pół wieku, odkąd Mieszka pan w dzielnicy. to chyba skłania do refleksji, dokonania bilansu dotychczasowej aktywności w tyM Miejscu.Przyznam, że rocznice, reminiscencje nie mają dla mnie większego znaczenia. Czas płynie, wszystko przemija. Ważne i ciekawe jest to, co jeszcze przede mną.

gdyby przyszedł dziś do pana człowiek i powiedział, że chce kręcić filMy, co by pan Mu doradził?Żeby po prostu zaczął je robić. Do tego nie zawsze potrzebna jest szkoła, a ogra-niczenia natury technicznej są do poko-nania. Niezbędna jest za to wrażliwość, wytrwałość, no i chęć przekazania cze-goś istotnego odbiorcy. Aha, potrzeba jeszcze skupienia i ciszy. Ta ostatnia jest szczególnie ważna, gdyż potrafi uleczyć naszą „zahukaną” duszę. To właśnie starałem się wpoić uczestnikom warsz-tatów, które prowadziłem w Młodzie-żowym Domu Kultury im. Andrzeja Bursy na osiedlu Tysiąclecia. Niektórzy z moich wychowanków zasilili ekipę Nowohuckiej Kroniki Filmowej. Inni osiągają już znaczące sukcesy, realizując autorskie pomysły.

Tekst: Andrzej Robak Zdjęcia: Marcin Kądziołka

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

aktualności Muzyka


/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

rap jeszcze do niedawna był doMeną buntowniczych nastolatków. hubert i konrad płachno jedenastoletni dziś bliźniacy z zespołu bross udowadniają, że kiedy rap Ma się we krwi wiek nie Ma znaczenia. pierwszy kawałek nagrali w wieku ośMiu lat, a dwa lata teMu założyli swój własny zespół.

Zdjęcie: ww

w.krakow.plZdjęcie: Joanna U

rbaniec

Warsztaty dla seniorafundacja Teatru Ludowego organizu-

je bezpłatne warsztaty dla seniorów. Zapisy trwają do końca sierpnia. Pro-jekt „Seniorski Klub Wolontariusza” przeznaczony jest dla osób powyżej sześćdziesiątego roku życia.

A co w projekcie? Szkolenia z obsłu-gi komputera, warsztaty psychologiczne i animacyjne. Warsztaty plastyczne pro-wadzić będzie znana czytelnikom Lodo-

łamacza Anna Lepszy-Wierzchowska. Uczestnicy dowiedzą się także wiele o samej idei wolontariatu.

Organizatorzy zapraszają wszyst-kich mieszkańców Nowej Huty i oko-licznych miejscowości. Zgłoszenia przyj–mowane są do 31 sierpnia w Klubie Fruwająca Ryba (osiedle Na Skarpie 35).

(TP)

Do abordażu!kto z nas nie bawił się w dzieciństwie

w piratów? Każdy miał budzącą po-strach kompanię morskich wojowników, żądnych złota i przygód. Do pirackich czasów nawiązuje akcja Klubu Kuźnia.

Zajęcia zatytułowane „Pirackie przygody” poprowadzi Tomasz Poniży. Będą gry, zabawy i nurkowanie w tych fascynujących czasach. Zapowiadają się spore łupy zabawy, pełnej uśmiechu i pirackich przygód.

Wstęp wolny. Początek w klubie na osiedlu Złotego Wieku 14 o godzinie 14.

Rerekumkum na Alei Jana Pawław poprzednim numerze Lodołamacza

podany został błędny adres Galerii ReReKumKum. Wszystkich zaintereso-wanych gekonami, wężami i kameleona-mi zaprosić należy do właściwej siedziby sklepu – na Aleję Jana Pawła II nr 174.

Agnieszka Kobroństudentka I roku filologii polskiej, praktykantka Lodołamacza

Nowohucki Festiwal Sztuki!w październiku na trzy dni Nowa

Huta stanie się kulturalnym cen-trum Krakowa. A to za sprawą pre-mierowego Nowohuckiego Festiwalu Sztuki. Do końca sierpnia trwa przyj-mowanie zgłoszeń wystawców.

Festiwal łączyć będzie prezentację różnorodnych nurtów sztuki i designu ze sprzedażą wyrobów i dzieł arty-stycznych autorstwa przede wszystkim młodych twórców. Targom, które od-będą się na całej przestrzeni Nowohuc-kiego Centrum Kultury, towarzyszyć będą wernisaże wystaw krakowskich artystów, performance, warsztaty, pre-zentacje multimedialne oraz koncerty młodych muzyków. Artyści z Akade-mii Sztuk Pięknych wykonają pierwszy nowohucki mural. Malowidło o po-wierzchni ponad 600 metrów kwadra-towych ozdobi wschodnią ścianę NCK.

Organizatorzy liczą, że w wyda-rzeniu (18-20 października) wezmą udział nie tylko nowohucianie, ale i mieszkańcy całego Krakowa.

— Będziemy - poprzez Żywą Sztu-kę - przełamywać stereotypy i barie-ry, zachęcając wszystkich obecnych do stałego obcowania z autentyczny-mi dziełami, przekonywać, że zamiast kupować reprodukcje i imitacje, war-to zainwestować w coś oryginalnego i niepowtarzalnego – zachęcają do od-wiedzenia gmachu przy Alei Jana Paw-ła II na swoich profilu na Facebooku. Tam także znaleźć można profil zgło-szeniowy. Targi przeznaczone są dla twórców malarstwa, fotografii, rzeźby, mody, biżuterii i innych. Zgłoszenia nadsyłać można do 31 sierpnia na adres [email protected].

(TP)

Dzika karta dla koszykarzyn ie udało się na boisku, powiodło się

za kulisami. Drużyna AZS AWF ggmedia.pl Kraków mimo porażki w barażach zagra w przyszłym sezonie na koszykarskich parkietach w drugiej lidze. Wszystko za sprawą wycofania się kilku drużyn i decyzji PZKosz o utrzy-maniu systemu ligi, polegającego na ry-walizacji w trzech grupach. W sierpniu zapadła decyzja o przyznaniu licencji.

Akademicka drużyna to kolejny spadkobierca koszykarskich trady-

cji w Nowej Hucie. Po upadku sekcji Hutnika, później Basketu to tutaj gra wielu zawodników związanych z na-szą dzielnicą. Trzon zespołu stanowią doskonale znani nowohuckiej pu-bliczności Tomasz Suski i Jacek Mo-ryto. Informacji o przygotowaniach zespołu do drugoligowych występów szukać należy na stronie www.awf.krakow.pl oraz na profilu Facebooko-wym drużyny.

(TP)

Przystanek tramwajowy Mogiłajuż nie tylko Alejami Jana Pawła

II i Pokoju prowadzić będzie tra-sa tramwajowa z centrum Krakowa do Nowej Huty. Od niedawna do nasze dzielnicy dotrzeć można także Wisłą, a to dzięki nowej linii Krakowskiego Tramwaju Wodnego.

Gmina w infrastrukturę komu-nikacji wodnej zainwestowała około 3 milionów złotych. Tramwaj powstał z myślą o turystach. Niestety, aktual-nie przegrywa rywalizację z wiślanymi barkami i statkami. Nie jest też rozwią-zaniem komunikacyjnym dla miesz-kańców Krakowa, którzy wybierają tańszy i szybszy transport lądowy.

Wodni tramwajarze jednak nie zamierzają iść na dno. W tym roku pieczę nad wiślaną komunikacją prze-jął Krakowski Klub Wodny „Wir”. Jednym z rozwiązań jest uruchomie-nie kursów do Nowej Huty. Ostatnim przystankiem jest mogilski Yacht Klub. Wśród ambitnych planów operatora jest także uruchomienie tramwajowej linii wodnej.

Rozkład jazdy wodnego tramwaju znaleźć można w sieci. Na czas prze-budowy strony KTW należy zaglądać na witrynę Zarządu Infrastruktury Sportowej: www.zis.krakow.pl.

(TP)

o jciec bliźniaków – Dominik Płach-no, znany w branży muzycznej jako

Żółwik z hip-hopowego składu Yez Yez Yo – swoją przygodę z rapem rozpoczął w wieku kilkunastu lat. Początkowo słuchał zagranicznych wykonawców, ale kiedy po raz pierwszy usłyszał Liroya sam postanowił zając się hip-ho-pem na poważnie. Jego synowie swoją karierę rozpoczęli dużo wcześniej.

— Pracowałem wtedy nad jakimś projektem, chłopcy ciągle kręcili się wokół mnie, chcieli coś nacisnąć, poru-szać. Nie pamiętam już dziś, który za-czął sobie coś pod nosem rapować. Na-pisałem szybko zwrotkę dla mamy, dla mojej żony, bo to był pierwszy pomysł jaki przyszedł mi do głowy. Chłopcy spisali się wzorowo i sam się zdziwiłem, że w wieku 8 lat już czują tonację i rytm. Nagraliśmy cały kawałek, który okazał się nawet lepszy niż przypuszczałem – mówi tata Huberta i Konrada.

niedaleko pada jabłko od jabłoniOboje z żoną spodziewali się, że kiedyś nadejdzie dzień gdy chłopcy zainteresu-ją się rapem, ale do niczego ich nie zmu-szali, to przyszło zupełnie spontanicznie.

— Gdybym w domu prowadził np. zakład mechaniczny i pracował w gara-żu jako mechanik, pewnie chłopcy zajęli-by się naprawą samochodów, a że pracu-ję w domu jako muzyk, to zainteresowali się muzyką, to naturalna kolej rzeczy

– mówi Dominik. Sam jest autorem tek-stów i muzyki do piosenek swoich synów. Dostosowuje treść do ich wieku, tak by była na ich poziomie. Teksty piosenek nie mają związku z ulicznym rapem. Ich przesłanie jest proste i szczere.

— W piosence dla mamy śpiewamy o tym, że kochamy naszą mamę i chce-my by inni też kochali swoje. W kolej-nej tekst dotyczy tego, by dorośli zro-zumieli dzieci, bo przecież kiedyś sami też byli dziećmi i mieli różne pomysły

– opowiada Konrad.Tata chłopców starał się jak naj-

dłużej izolować synów od swoich piose-nek. Jak sam przyznaje w jego utworach dominuje pozytywny przekaz, ale zda-rzają się również teksty, których treść nie jest odpowiednia dla małych dzieci.

— Rap to opisywanie tego co nas otacza, opisywanie świata takim jakim jest naprawdę, a nasz świat to miejsce pełne miłości, ale i nienawiści, dobra i zła, wyrozumiałości i totalnego bra-ku tolerancji, to świat skrajności. To właśnie opisuje i dlatego, żeby oddać te emocje trzeba być bezkompromiso-wym, szczerym i odważnym w swoich tekstach. W domu chłopcy nie słucha-li moich kawałków, ale okazało się, że robili to choćby u znajomych. W dobie Internetu trudno jest tego uniknąć, dla-tego pewnego dnia usiadłem z nimi i po

prostu im wytłumaczyłem, dlaczego czasami tata używa takich a nie innych słów – mówi Dominik Płachno.

najpierw szkoła, poteM sławaGdy powstał zespół Bross, o bliźnia-kach zrobiło się głośno. To był dla nich bardzo intensywny czas, nagrania, tele-dyski, wywiady. Teraz trochę zwolnili. Kiedy znów poczują, że chcą coś nagrać

– zrobią to. Szkoła jest priorytetem, ale w otoczeniu rówieśników i nauczycieli spotykają się z różnymi reakcjami.

— Nauczyciele najczęściej dają mi do zrozumienia, że chłopcy powinni raczej przyłożyć się do nauki, a nie zaj-mować się muzyką. Ja natomiast jestem zdania, że nauka jest bardzo ważna, ale nie chcę blokować aktywności mo-ich dzieci. Takiego podejścia nauczyła mnie mama, która na każdy z moich pomysłów reagowała entuzjazmem, starała się mnie w tym wspierać i nie negowała tego – wspomina Żółw.

Sami chłopcy cieszą się ze swoich osiągnięć. Jak twierdzą to, że stali się znani im nie przeszkadza, jest dla nich obojętne. — Niektórzy koledzy nam gra-

tulowali, a inni mówili, że im się nie po-doba. Wydaje mi się, że czasami to dlate-go, że nam zazdroszczą – podsumowuje rezolutnie Hubert. — Nie jesteśmy jesz-cze tak bardzo sławni, ale mamy fanki. Nie jest to tłum, chyba z pięć czy sześć i nawet piszczą na nasz widok! – dodaje.

Autorytetem bliźniaków jest oczy-wiście tata. Poza tym Konrad jest fanem Michaela Jacksona, a Hubert Grubsona. Chłopcy oprócz rapu mają również inne pasje. Hubert lubi piłkę nożną, a Kon-rad taniec. Obaj chcieliby w przyszłości zostać raperami, a Konrad marzy także o karierze budowlańca. Na razie, jak twierdzą, są jeszcze młodzi i mają dużo czasu by zastanowić się nad swoja przy-szłością. Teraz robią to, co lubią. Marzą, by wstąpić przed większą publicznością. Do tej pory mają za sobą jeden kon-cert w szkole na os. Stalowym. Nagrali osiem utworów i trzy teledyski.

— Chciałabym z chłopcami kiedyś coś wspólnie nagrać, ale kto wie, jak już będą sławni może nie zechcą, stwier-dzą: z tatą nie nagrywamy – śmieje się ojciec rapujących bliźniaków.

Tekst: Marzena Rogozik Zdjęcia: Marcin Kądziołka

Festyn w NCKnowohuckie Centrum Kultury dba

o to, żeby pożegnanie z wakacjami przebiegło jak najłagodniej. W niedzie-lę 25 sierpnia odbędzie się tam waka-cyjny festyn.

W różnorodnym programie im-prezy przewidziano m.in. metę ma-ratonu rowerowego Lwów-Kraków. Małopolski oddział TKKF przygoto-wuje program rekreacyjno-sportowy. Na festynie odbędzie się także koncert zespołu Ryszardy (więcej o tym wyda-rzeniu – na stronie 7). Całość dopełnią warsztaty folklorystyczno-harcerskie doskonale znanego czytelnikom Lodo-łamacza Jurka „Szpinaka” Kujawskiego, Kawalera Orderu Uśmiechu! Będzie wesoło. Początek atrakcji o godzinie 15. Wstęp wolny.

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

Bliźniaczy rap

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

Kawiarnia poetówrodacy!Robotnicy, żołnierze, dzieci, starcy, ludzie, kobiety, inteligenci i pisarze dramatyczni!

Dnia 1 września, w niedzielę wieczorem otwiera się:

pierwsza nowohucka kawiarnia poetów

„pod koMbinatoreM”Sumienie Artystycznego Krakowa!Wielka Kwatera Główna Armii Zbawienia Polski od całej współczesnej literatury ojczystej.

Młodzi artyści krakowscy łączcie się!!!

niezależność bigbit


/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

– BYĆ ZORGANIZOWANYM rozMowa ze zbignieweM ferczykieM, współorganizatoreM i przewodniczącyM koMitetu założycielskiego „solidarności” w jednyM z wydziałów dawnej huty iM. lenina; przewodniczącyM koMisji wydziałowej, współtwórcą, aniMatoreM i działaczeM duszpasterstwa hutników.

był pan nie tylko bezpośredniM świadkieM, lecz także bardzo znaczącyM uczestnikieM wydarzeń Mających Miejsce ponad 30 lat teMu na terenie nowohuckiego koMbinatu.Myślę, że chyba można tak to nazwać. W sierpniu 1980 roku, kiedy zaczęły się strajki na Wybrzeżu, u nas w Hucie, wtedy jeszcze im. Lenina, także do-szło do pewnych ruchów na wydziałach. Pracowałem wtedy w Wydziale Inwestycji. Przypadkowo zacząłem chodzić na spotkania do walcowni, która była wte-dy centrum strajków. Uczestniczyłem w zebraniach, na których ludzie podnosili rozmaite kwestie, a rów-nocześnie w każdym wydziale wybuchały mniejsze strajki, które były w odpowiedni sposób pacyfikowa-ne przez dyrekcję.

z poMocą Milicji?Wtedy jeszcze była to polityka raczej w miarę ugo-dowa. Obiecywano podwyżki, poprawę statusu ma-terialnego, jednym słowem – wszystko w zamian za niepodejmowanie działań mogących w jakimś stop-niu niepokoić władzę.

co oczywiście w żadnyM stopniu nie zniechęciło strajkujących do dalszych działań, tak ważnych w skutkach.Tak. W sierpniu wziąłem listę w swoim rejonie inwe-stycyjnym i zacząłem chodzić po pokojach, próbując zachęcić ludzi do zapisania się do samorządnego związku zawodowego. Zapewne zabrzmi to dziwnie, nawet niewyobrażalnie, ale ludzie zupełnie nie wie-dzieli, co zrobić i jak postąpić! Byliśmy już tak dziw-nie ustawieni w tym całym systemie przez te dzie-siątki lat, że z początku nikt nie widział potrzeby tworzenia takiego związku. Argumentem był fakt, że jeden już istniał – co z tego, że podlegający wła-

dzom! A przy tym wszystkim każdy starszy związko-wiec straszył, że utracimy obecny związek, kasę po-życzkową, mieszkania, wczasy i wszystkie przywileje, co dodatkowo utrudniało przekonanie pracowników Huty do stworzenia czegoś nowego. Ale w końcu jed-nak trochę osób się uzbierało. Stworzyliśmy grupę porozumienia inwestycji i zgłosiliśmy swój akces.

i to pan w dalszyM ciągu stał na czele organizacji całej grupy?Po podpisaniu porozumienia w Gdańsku zaczęły się wybory, w wyniku których zostałem przewodni-czącym wolnych związków zawodowych w Dyrekcji Inwestycji, wtedy już tak szeroko nazywanych „Soli-darnością”. To były dopiero początki wspólnej „pracy”. Nie mieliśmy możliwości, finansów i wsparcia, ale mieliśmy siłę w ludziach. Na 38 tysięcy pracowników Huty 36 tysięcy zapisało się do nowych związków, ze starego pozostały szczątki. Przewodniczącym by-łem do strajku załogi pracującej w 1981 roku. Czu-łem się w obowiązku być obecny na miejscu strajku. Od pierwszego dnia do pacyfikacji byłem wśród pra-cowników, pełniąc różne funkcje – rozdzielałem prasę, ulotki, oświadczenia komitetu strajkowego, wszystko drukowane przez studentów – na terenie Nowej Huty.

strajk został spacyfikowany, a pan niejako wraz z niM…Po pacyfikacji wywieziono mnie na Mogilską do Głównego Komisariatu, potem na ulicę Siemi-radzkiego, potem znowu na Mogilską, gdzie siedzia-łem kilka dni, aż mnie w końcu wypuszczono, bez żadnych dokumentów. Ale wróciłem do Huty, gdzie przepracowałem jeszcze rok i mniej więcej w tym sa-mym czasie zacząłem działać przy nowo powstającej parafii na Szklanych Domach.

i tak zaczęło działać duszpasterstwo hutników.Na początku wszystko było nieporadne, wszystko było dla nas nowe – z dzisiejszej perspektywy wy-daje się bardzo łatwo mówić o jakiejkolwiek organi-zacji. Kiedy wspominałem o stworzeniu jakiejś gru-py, wszyscy pytali: „A co my będziemy tutaj robić?”. Nikt sobie nie zdawał sprawy, że głównym celem jest po prostu bycie zorganizowanym i przygotowanym na różne sytuacje. Z grupy solidarnościowej działają-cej przy kombinacie wszyscy znani mi ludzie po sta-nie wojennym zgromadzili się właśnie tutaj. Stworzy-liśmy dużą wspólnotę i w gruncie rzeczy chyba jedną z nielicznych działających w taki sposób.

na czyM polegała ówczesna działalność duszpasterstwa?Można powiedzieć, że przekształcaliśmy się w za-leżności od potrzeb. Przede wszystkim, po wybuchu stanu wojennego, stanowiliśmy jeden z trzech – obok Tajnej Komisji działającej przy kombinacie oraz Społecznego Funduszu Pomocy Pracowniczej, który zbierał składki na organizację – członów podziemnej

„Solidarności”. Od 1983 roku do przemiany ustrojo-wej tutaj wykonywano obowiązki zapisane w statucie związku. Opiekowaliśmy się chorymi, represjonowa-nymi, ubogimi. Co roku organizowaliśmy zimowiska i kolonie dla ubogich dzieci, dzięki naszej inicjatywie ok. 2000 dzieci było obdarowywanych na miejscu przez paczki od św. Mikołaja. W stanie wojennym i podczas strajków na miejscu wielokrotnie groma-dzili się korespondenci zagraniczni, wymieniano informacje, wypłacano ekwiwalenty za stracone dniówki. Z kolei przy wyborach w 1989 roku nasze duszpasterstwo pełniło funkcję komitetu obywatel-skiego dla całej Nowej Huty. czy kilkadziesiąt lat teMu, angażując się w działalność „solidarnościową”, przypuszczał pan, że związek przyczyni się do obalenia znienawidzonego przez zdecydowaną większość systeMu?W naszych zamierzeniach były dalekosiężne plany, ale raczej tego nie ujawniano. Dobrym przykładem na to może być chociażby brak na sztandarach „Soli-darności” korony u orła. To był objaw samoogranicze-nia związku, który zdawał sobie sprawę, że nie może z niesamowitym pędem próbować przebić głową mur. Niektóre pomysły poruszane na zebraniach były nad-zwyczajne – mowa była o postulatach dotyczących nie o podwyżek czy poprawy bytu, ale oddania nam Wilna i Lwowa. Piękne, ale jak nierealne w swoim za-łożeniu! Tym bardziej że o wielu rzeczach wówczas nie można było mówić, trzeba je było kamuflować.

duszpasterstwo hutników w tyM roku obchodzi swoje 30-lecie, co – MiejMy nadzieję – nie uMknie uwadze Mieszkańców nowej huty. po raz kolejny także w świecie wielkiej polityki wspoMinany będzie teMat porozuMień sierpniowych z 1980 roku i powstania

„solidarności”. obejdzie się bez sporów?Spory zawsze były i będą. Tak jak są spory o nasze narodowe zrywy, jak np. Powstanie Warszawskie, tak samo są spory dotyczące powstania „Solidarności”. Niektórzy twierdzą, że została sprzedana komuni-stom, inni uważają, że trzeba było stopniowo dokony-wać zmian, tak jak się tego dokonało. Być może dużo się zmarnowało, ale inaczej jak małymi kroczkami po prostu nic by się nie udało zdziałać.

Tekst: Anna PiwowarczykZdjęcie: Marcin Kądziołka

tak w połowie lat 60. przekornie śpiewał o sobie najpopularniejszy nowohucki ze-spół bigbitowy. Gitarowe grupy pojawiły się w dzielnicy krótko po tym, jak jej młodzi mieszkańcy obejrzeli w styczniu 1961 roku występ Czerwono-Czarnych w Hali Garaży

na kombinacie. Znakiem rozpoznawczym Ryszardów było klarowne brzmienie wzorowane na The Shadows. Obok instrumentalnych utworów swoich idoli i prze-bojów innych anglosaskich wykonawców, zespół miał w repertuarze własne kompozycje.

— Konrad Ratyński, który grał u nas na gitarze rytmicznej, a później został basistą w Skaldach, miał ciągoty do harmonii w stylu Bacha. Teksty pisał Ze-non Rybarczyk, po którym zająłem miejsce za bęb-nami – opowiada Eugeniusz Górski. Funkcję lidera pełnił gitarzysta solowy Ryszard Szczudłowski.

Salę prób i trudno osiągalne na krajowym ryn-ku instrumenty zapewniał Zakładowy Dom Kultury Huty im. Lenina. Ceną, którą muzycy zdecydowali się płacić w zamian za udzielone wsparcie, były wystę-py podczas uroczystości i akademii, ale także rajdów turystycznych, organizowanych przez dyrekcję kom-binatu. Przede wszystkim jednak Ryszardów, także w rolki formacji akompaniującej solistom, można było posłuchać na szkolnych i klubowych zabawach tanecz-nych i koncertach, którymi tętniła wówczas dzielnica.

— Byliśmy za młodzi, żeby interesować się poli-tyką. Cieszyliśmy się z możliwości grania na sprzęcie, na który nie było nas stać. Za wieczorki otrzymywali-śmy przeciętnie sześćdziesiąt złotych, co w przybliże-niu stanowiło równowartość sześciu mielonych w ba-rze mlecznym przy Placu Centralnym – wyjaśnia basista Jerzy Szwejkowski. Wraz z Górskim tworzył sekcję rytmiczną przedostatniego składu grupy, która

rozwiązała się w 1967 roku. Muzycy rozpoczęli studia, podjęli pracę, założyli rodziny. W wolnych chwilach pielęgnowali młodzieńczą pasję w domowym zaciszu.

Na początku nowego stulecia, robiąc porządek w mieszkaniu, Ryszard Szczudłowski zmuszony był opróżnić szafę skrywającą pamiątki z okresu szkolne-go muzykowania: setki fotografii oraz afisze i wycin-ki prasowe dotyczące jego własnego zespołu i zaprzy-

jaźnionych lokalnych artystów. Po scyfryzowaniu materiały te zamieścił na stworzonym przez siebie portalu Ryszardy.pl, będącym istną kopalnią wiedzy o amatorskiej scenie muzyki młodzieżowej Krakowa i Nowej Huty w latach 60. i 70. Zawartość witryny jest stale uzupełniana dzięki informacjom nadsyłanym do Szczudłowskiego przez niegdysiejszych bigbitow-ców z dzielnicy, teraz rozsianych po całym świecie.

Prawdziwy przełom nastąpił w 2009 roku, kiedy Ryszardy wznowiły działalność z okazji jubileuszu 60-lecia Nowej Huty. Reaktywacja grupy nastąpiła z inicjatywy Krystyny Downar, która od kilku lat po-pularyzuje muzyczny dorobek najmłodszej dzielnicy Krakowa. Od tamtej pory zespół zagrał kilkanaście koncertów. Obecnie poza Górskim i Szwejkowskim występują w nim gitarzyści: młodszy o pokolenie Jacek Nahajowski i zawodowy muzyk Tadeusz Kija-nia, w latach 70. związany z zapomnianą krakowską formacją jazz-rockową Drive. Skład uzupełniają wo-kaliści Jerzy Zieliński i Stefan Rzytki – weterani no-wohuckiej sceny bigbitowej.

— Obecnie, oprócz kompozycji Shadowsów, wy-konujemy rodzime szlagiery z epoki, w tym pio-senki Czerwonych Gitar i Waweli – mówi Zieliński.

— Na tworzenie premierowego materiału nie pozwala nam brak stałego miejsca na próby. Dlatego będziemy wdzięczni nowohucianom za wszelką pomoc w znale-zieniu odpowiedniego lokalu.

Na najbliższy koncert Ryszardy zapraszają w nie-dzielę, 25 sierpnia, na scenę przed Nowohuckim Cen-trum Kultury. Od godziny 15 odbywać się tam będzie impreza „Festyn – jeszcze wakacyjny”. Wstęp wolny.

Tekst: Andrzej Robak Zdjęcia: www.ryszardy.jedwab.net.pl

W artykule o fanklubach muzycznych (Lodołamacz nr 33, s. 11) błędnie podaliśmy autora fotografii portretującej zespół Maanam. Wykonał ją Jacek Szmuc. Za pomyłkę przepraszamy.

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

Kto nas, Ryszardów, zna?

GŁÓWNY CEL

historiaokolice


/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

twierdza kraków to trzy pierścienie obronne składające się z bastionów, fortów, schronów, rogatek i punktów oporu, rozMieszczonych na obszarze całego Miasta, rozbudowywanych, a następnie Modernizowanych od 1850 roku aż do dziś. głównyM zadanieM festung krakau była ochrona wiednia przed Możliwością ataku ze strony rosji i prus. poszczególne eleMenty budowano w Myśl zasady ryglowania ważniejszych dróg dojazdowych do Miasta. część uMocnień znajduje się na terenie naszej dzielnicy. jak dzisiaj wyglądają nowohuckie forty? w słoneczną niedzielę wyruszaM, aby sprawdzić aktualny stan fortyfikacji festung neue eisenwerk.

„Mogiła” – w królestwie pokrzywDo fortu piechoty 49 ½ „Mogiła” położonego przy ul. Igołomskiej można trafić, wysiadając z tramwaju lub autobusu na przystanku Fort Mogiła, a następ-nie idąc drogą przeciwpożarową. Po kilku minutach marszu docieram do ceglanej zabudowy, wtapiającej się w otaczający krajobraz. Tabliczka informacyjna potwierdza, że znajduję się na szlaku Twierdzy Kra-ków, ale możliwości zapoznania się z zabytkiem brak: zamurowane otwory okienne i dwumetrowe pokrzy-wy. Trudno. Wycofuję się tak, jak przyszłam: owi-nięta szczelnie bluzą, z rękami uniesionymi w górze dla ochrony obiektywu, nucąc własną wersję Mostu na rzece Kwai. Wyprawę kontynuuję, poszukując schronu amunicyjnego „Mogiła”, kilkaset metrów od Zalewu Nowohuckiego. Oprócz hord owadów nie znajduję wiele: pozostawiony bez nadzoru schron jest w fatalnym stanie, a eksplorację oprócz ściany po-krzyw utrudniają powalone pnie drzew.

„grębałów” – końska sprawaJak głosi tabliczka informacyjna, położony tuż przy pętli tramwajowej na Wzgórzach Krzesławickich fort pancerny główny 49 ¼ „Grębałów” można zwiedzić za zgodą użytkownika. Zarządzające obiektem To-warzystwo Przyjaciół Konika prowadzi tutaj zajęcia hipoterapeutyczne i szkółkę jazdy konnej. Zza ogro-dzenia patrzą na mnie rumaki różnej maści i wzrostu,

swobodnie poruszające się po obiekcie. Aby zwiedzić „Grębałów”, należy wcześniej skontaktować się z TPK telefonicznie: (12) 645-46-16, 604-077-669 – lub ma-ilowo: [email protected].

fort krzesławice – kultura i oświataO ponurej przeszłości fortu 49 „Krzesławice” świadczy położony w pobliżu pomnik upamiętniający hitlerow-skie egzekucje z lat 1939-1941. Dzisiaj zabudowania przy ulicy Architektów stanowią najbardziej repre-zentacyjny element nowohuckich fortyfikacji. Krótki wąwóz, przywodzący na myśl pejzaż Hobbitonu, pro-wadzi do odrestaurowanych schronów, użytkowanych od 2000 roku przez lokalny Młodzieżowy Dom Kultu-ry. Wokół fortu po parkowych alejkach spacerują starsi panowie z pieskami i młode matki z wózkami.

„dłubnia” nadal broni dostępu Pokrzepiona widokiem zadbanych i eksploatowa-nych „Krzesławic”, ruszam ulicą Petofiego, żeby od-naleźć fort pancerny 49a „Dłubnia”. Bez problemu docieram na miejsce, jednak dostępu do niego bronią prawdziwe zasieki oraz liczne tabliczki. Wprawdzie i tutaj możliwe jest zwiedzanie za zgodą użytkow-nika, ale równocześnie nieupoważnionym wstęp wzbroniony plus informacja, że obiekt ochrania fir-ma z centralą w Radomiu. Namiarów na użytkow-nika „Dłubni” brak, a udostępnienie wydaje się być czysto deklaratywne. Nie czuję się na siłach nielegal-nie skakać przez płot, chociaż widoki za drutem kol-czastym pobudzają wyobraźnię.

„Mistrzejowice” i „batowice” – koMary, piwosze i sprayPodobnie jak fort „Krzesławice” fort pancerny 48a

„Mistrzejowice” otaczają zadbane alejki parkowe. Na tym jednak podobieństwo się kończy: obszer-ny obiekt przy ulicy Ognistych Wici wygląda jak zabytkowe wysypisko śmieci i księstwo komarów w jednym. Kto wie, może lepszym rozwiązaniem by-łoby postawienie ogrodzenia, tak jak przy „Dłubni”? Swobodny dostęp do ukrytych wśród zieleni zabu-dowań wykorzystują dwaj zwolennicy wypoczynku

na świeżym powietrzu, raczący się w pełnym słońcu puszkowanym piwem, oraz bliżej niezidentyfikowani miłośnicy średnio mocnych wrażeń, których głosy dobiegają gdzieś z wnętrza schronu. Nie mam odwagi brnąć w sandałach do środka. Zmierzając w stronę ostatnich nowohuckich fortyfikacji, zastanawiam się, jakim cudem w forcie „Mistrzejowice” nie wydarzył się dotąd żaden poważniejszy wypadek…

nauczona doświadczeniem, nie obiecuję sobie wiele, przechodząc przez park otaczający fort

artyleryjski 48 „Batowice” przy ulicy Wawelskiej. Po wejściu na teren fortu mam mieszane uczucia. Na lewo od głównego wejścia – zaimprowizowany minifestyn, sklecone ze starych mebli stoliki i... grill. Na ścianach – wszechobecne graffiti. Ale całość za-chowana lepiej niż „Mistrzejowice”, nie ma hałd śmieci i można zajrzeć w głąb długich korytarzy. Ca-

łość przypomina największy z krakowskich fortów „Rajsko” i zachęca do wykonywania klimatycznych sesji fotograficznych.

Mimo że częściowo wydane na pastwę wandali, ob-ficie ozdobione graffiti wątpliwej jakości, niekie-

dy prawie zupełnie zapomniane – nowohuckie forty ciągle mogą stanowić dla rodzimych architektów przykład, jak wznosić budynki, pozostając w zgodzie z krajobrazem. Spadek po austriackich planach obron-nych obrósł Nową Hutą, stając się jej częścią. Solidna konstrukcja pozwala mieć nadzieję, że mury – które przetrwały kilku Kaiserów, socjalistyczną budowę kombinatu metalurgicznego i dodanie do nazwy Placu Centralnego nazwiska Ronalda Reagana – spokojnie doczekają gruntownej renowacji i zagospodarowania.

Tekst i zdjęcia: Milena Milewska/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

kultura, komary i końFestung Neue Eisenwerk

rozrywkatradycja


/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

król bez berła i korony, który zaMiast brać – rozdaje? to wcale nie robin hood, ale nasz krakowski, a raczej nowohucki król kurkowy, krzysztof wójcik, prywatnie właściciel firMy gazreM, który opowiada naM o tradycji bractwa kurkowego oraz przywilejach i obowiązkach króla. jakie Musiał pan spełnić warunki, by zostać króleM kurkowyM?W Krakowskim Bractwie Kurkowym jestem już od 25 lat, więc mam spore doświadczenie i po tylu latach, w 2010 roku, nadszedł czas, by stanąć w szran-ki i zawalczyć o miano Króla Kurkowe-go. Wcześniej, w 2005 roku zostałem marszałkiem, więc kolejny etap był tyl-ko kwestią czasu. Spełniałem wymaga-nia, miałem odpowiedni staż, zaplecze finansowe, bo królowanie to nie tylko przyjemności, ale i szereg obowiązków, które sporo kosztują. Król nie zarabia, wręcz przeciwnie – musi w ten urząd zainwestować. By zostać Królem Kur-kowym, musiałem pokonać przeciw-ników w pojedynku, który polegał na zestrzeleniu drewnianego kura. Musiałem wykazać się więc umiejętno-ściami strzeleckimi. W innych krajach o tytuł króla walczą wszyscy bracia, u nas strzela tylko kilku wybranych, co wynika również z faktu, że królem można zostać tylko raz. Ci, którzy strzelają przed zwycięzcą i stwarzają mu warunki do wygranej, zostają mar-

szałkami. Wyborom króla towarzyszy zawsze impreza, a nowy panujący musi wyprawiać bal.

bycie króleM to odpowiedzialne zajęcie i liczne obowiązki, ale zapewne także sporo korzyści. jakie przywileje wynagradzają trud panowania?Królowanie łączy się przede wszystkim z obowiązkami i udziałem w licznych uroczystościach miejskich czy religij-nych. Podczas roku mojego panowania byłem aż na 300 imprezach, czasem nawet na dwóch w ciągu jednego dnia. Musiałem reprezentować Bractwo – to jest podstawowy obowiązek króla. Zaś co do przywilejów: niegdyś Król Kurkowy był zwolniony z cła i podat-ków, ale zapis ten zniesiono w 2000 roku, kiedy królem został Mieczysław Mietła, właściciel browaru w Oko-cimiu. Rząd bał się, że zwolnienie go z podatku przyniesie ogromne straty w budżecie (śmiech). Kiedyś również w restauracjach król nie płacił rachun-ków, a teraz jest odwrotnie – musi pła-

cić za wszystkich. W tej chwili nie ma już żadnych przywilejów, jest to wy-łącznie tytuł honorowy.

bractwo kurkowe to wielowiekowa, zasłużona organizacja. pojawiają się w jej historii znane osobistości?Bractwo Kurkowe liczy ponad 750 lat, jeśli przyjmiemy za datę powsta-nia pierwszą poświadczoną na piśmie wzmiankę zawartą w akcie lokacyj-nym miasta Krakowa z 1257 roku, ale prawdopodobnie Bractwo istniało wcześniej. Z relacji kronikarzy wynika, że dawniej wybory króla kurkowego i połączone z nimi zawody strzeleckie były wielkim wydarzeniem, organizo-wanym poza murami miasta, na które przybywali wszyscy mieszkańcy. Raz nawet w dniu zawodów w mieście spalił się kościół, ponieważ wszy-scy byli na imprezie i nie miał go kto ugasić. Bractwo może poszczycić się znanymi królami, takimi jak choćby Jan Götz – założyciel Browaru w Oko-cimiu. Honorowym członkiem jest także prezydent Miasta Krakowa Jacek Majchrowski, członkowie generalicji, a także Jan Paweł II, którego wuj rów-nież był naszym bratem. Papież często gościł przedstawicieli naszego Bractwa na prywatnych audiencjach i bardzo cenił nasze działania.

w XXi wieku nie trzeba już bronić grodu przed najeźdźcaMi, jaki jest więc dziś główny cel bractwa kurkowego?

To prawda. Dziś nie bronimy miasta ze strzelbą w ręku, pozostał jedynie symbol – Srebrny Kur liczący sobie 450 lat, którego wręczył członkom Bractwa sam Zygmunt August. Jest on symbo-lem czujności, ponieważ kogut szybciej zauważy wroga niż pies. Dziś naszym celem jest podtrzymywanie i konty-nuacja wielowiekowej tradycji. W tej chwili zajmujemy się głownie chary-tatywnymi działaniami, przez 20 lat pomagaliśmy w Radwanowicach fun-dacji Anny Dymnej, ufundowaliśmy specjalną windę dla podopiecznych, finansujemy sztandary wojskowe, po-mniki wartych upamiętnienia Polaków. Uczestniczymy również w uroczysto-ściach szkolnych w dwóch szkołach, których jesteśmy bodajże jedynym ży-jącym patronem.

jest pan jedynyM króleM kurkowyM wywodzącyM się z nowej huty?Jestem pierwszym, ale nie jedynym królem z Nowej Huty. Mój następca Józef Hojda również się stąd wywodzi. Jestem dumny, że mogłem w jakiś spo-sób reprezentować dzielnicę. Czuję się w pełni nowohucianinem. Przyjecha-łem do Huty z rodzicami, kiedy mia-łem zaledwie rok. Mieszkałem na os. Ogrodowym przez 20 lat i mam z tego okresu same miłe wspomnienia. Wtedy na osiedlu było tak gwarno i radośnie, dziś już niestety tego nie widać…

Tekst: Marzena RogozikZdjęcia: Marcin Kądziołka

w dobie rozrywek interak-tywnych coraz trudniej przebić się z propozycja-mi plenerowymi. Mimo to od czasu do czasu miejski krajobraz zdobią

karuzele, diabelskie młyny i strzelnice, z których dobiegają znane z dzieciń-stwa melodie i wesołe wrzaski bawią-cych się ludzi. To tam całe rodziny poszukują pozytywnej adrenaliny na świeżym powietrzu.

Janusz i Robert na karuzeli biz-nesu wesołych miasteczek jeżdżą już od 2000 roku. Do tego kręcą samodziel-ną działalność pod nazwą Fun Park.

— Przez poprzednie lata zbierali-śmy sprzęt, doświadczenie i kontak-ty – mówi Janusz. Początkowo dla chłopaków było to typowe zajęcie sezonowe, jakie niemal każdy osiem-nastolatek zaczynał w wakacje. Pra-ca polegała na objazdowej obsłudze sprzętu na festynach w okolicy. Za-jęcia było sporo: każda szanująca się miejscowość ma swoje miejsce w ka-lendarzu, zaklepane na np. Dni Liszek, Dni Niepołomic czy choćby niedawne Dni Nowej Huty. Z czasem zrodziła się myśl, aby działać na własny rachu-

nek. Janusz zaczął od kupienia Euro Bungee, potem były karuzele. Nowy podmiot nie jest jednak konkurencją dla poprzedniej firmy ani dla innych wesołych miasteczek.

— W tej branży wszyscy się znamy. Nie wchodzimy sobie w drogę, a nawet sobie nawzajem pomagamy – tłumaczy Robert, wspominając o wymienianiu się sprzętem z innymi firmami. A Fun Park ma co zaoferować. Ma na stanie m.in. karuzelę, ławkę szesnastooso-bową, pneumatyczne samoloty, słonie hydrauliczne czy basen z kulami wod-nymi. Poza tym firma dzierżawi sprzęt od innych ekip. Jednak nie wszystko jest za każdym razem w użyciu.

— Gdybyśmy chcieli wystawić cały nasz sprzęt, to potrzebowalibyśmy ob-szaru o powierzchni Błoń – mówi Ro-bert. – A nawet jakbyśmy mieli, to nie każdy plac nadaje się do ustawienia wesołego miasteczka. Teren musi być utwardzony, gdyż niektóre nasze sprzę-ty ważą po kilkanaście ton – dodaje. W zeszłym sezonie sprzęt był wystawio-ny przez tydzień pod Wawelem, jednak teraz ekipa skupia się na jednodnio-wych imprezach. Znajomości chłopa-ków obejmują także cateringową obsłu-

gę wydarzeń. I w trasę rusza kawalkada TIR-ów i busów ze sprzętem bawiącym.

W branży rozrywkowej najistot-niejszą kwestią jest bezpieczeństwo. Strach wywołany wśród uczestników zabawy powinien być kontrolowany, a nie przypadkowy. Przepisy są bardzo rygorystyczne. Nad ich przestrzeganiem czuwa Urząd Dozoru Technicznego.

— Co roku mamy kontrolę sprzę-tu – mówi Robert. Janusz dodaje: — Czasem zdarza się, że musimy coś poprawić. I to robimy, bo bez certy-fikatu jakości nie moglibyśmy obsłu-żyć żadnej imprezy. Wszystkie im-prezy są ubezpieczone, bez ważnego przeglądu ubezpieczalnia pieniędzy nie wypłaci.

na Srebrnego KuraPolowanie

Objazdowa infrastruktura rozrywkowa

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

ciąg dalszy na stronie 16

pół seriopół żartem


/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

pierwsi Mieszkańcy nowej huty wprowadzili się w 1949 roku, ale w nowohuckiej zieMi znajdują się ślady poświadczające, że poprzedni lokatorzy zaMieszkiwali te tereny dziesiątki tysięcy lat teMu. ich praprzodek, „hoMo nowohucianin” co prawda nie paMiętał czasów dinozaurów, ale z Maczugą w ręku polował na MaMuty.

skarbnica artefaktówGdy ekipy budowlane rozpoczęły prace nad budową Nowej Huty, krok w krok za nimi podążali archeolodzy. Od lat 50. XX wieku na tym terenie udało się odkryć ogromną liczbę zabytków z pradziejów. Badania archeologiczne w Nowej Hucie były zakrojone na sze-roką skalę, prawdopodobnie jedną z największych w Europie. Efekt jest naprawdę imponujący, bo ok. 30 tys. artefaktów, czyli śladów przeszłości można byłoby umieścić na wystawach, a kolejne miliony drobnych ułamków i fragmentów naczyń czy narzędzi przechowywane są w magazynach Mu-zeum Archeologicznego.

— W Nowej Hucie odkryliśmy ponad 130 śladów człowieka prehi-storycznego. Z tego przekopaliśmy niewiele ponad 20 miejsc. W pozosta-łych przypadkach udokumentowali-śmy ślady znalezione na powierzchni i te stanowiska nadal czekają na od-krycie – mówi Janusz Bober, kierownik Oddziału Muzeum Archeologicznego w Nowej Hucie.

Wiele cennych wykopalisk zna-leziono w Mogile, Pleszowie, Krzesła-wicach, Bieńczycach, Cle i Wyciążu. Nowa Huta wydaje się skarbnicą śla-dów przeszłości, brakuje jedynie fun-duszy, by zbadać wszystkie stanowiska szczegółowo.

hoMo nowohucianinPrzodkowie dzisiejszego nowohuciani-na pojawili się na tych terenach praw-dopodobnie ponad 20 tys. lat p.n.e. Przybyli tu w poszukiwaniu mamutów. Potwierdza to odnalezione podczas budowy jednej z walcowni obozowi-sko i kości mamuta, którym towarzy-szyły wyroby krzemienne. Byli to jed-nak lokatorzy tymczasowi, którzy przybywali na tereny dzisiejszej Huty, gdy klimat im sprzyjał. Na ich miej-scu jakieś 7,5 tys. lat temu pojawił się człowiek neolityczny, który posiadał już więcej umiejętności i mógł prze-bywać na tym terenie znacznie dłużej. Potrafił uprawiać ziemię, umiał lepić naczynia i wiedział, jak przechowy-wać żywność. Prehistoryczny „Homo nowohucianin” postanowił więc się tu osiedlić, ponieważ żyzna ziemia za-pewniała dostatnią egzystencję.

nie od razu koMbinat zbudowano…

…na początku były prymitywne kon-strukcje słupowe, oblepiane gliną i po-krywane strzechą. Ślady działalności człowieka z tego okresu znajdują się w Bieńczycach, Mogile, Pleszowie i Wyciążu. W tym czasie naczynia wy-palano w zwykłych ogniskach, a narzę-dzia kamienne wykonywano z najpo-pularniejszego w okolicy krzemienia

jurajskiego z Wyżyny Krakowsko-Czę-stochowskiej. Z późniejszego okresu pochodzi cmentarzysko szkieletowe w pobliżu Kopca Wandy, poświadcza-jące obecność kultury mierzanowskiej, której cechami charakterystycznymi była hodowla zwierząt i wykonywanie ceramiki zdobionej motywem sznura.

Tereny Nowej Huty mają w swo-jej przeszłości także celtycki epizod. W Cle, Pleszowie i Wyciążu odkryto ślady ich pobytu, a w Krzesławicach całą osadę Celtów datowaną na ok. 100 p.n.e. Dzięki temu wiemy, że Hutę zamieszkiwały tak wysoko rozwinię-te cywilizacyjnie kultury. Celtowie wnieśli na te obszary m.in. umiejęt-ność toczenia naczyń na kole, wypału tych naczyń w specjalnych piecach, żelazne narzędzia do uprawy roli oraz żarna obrotowe.

Z okresu wpływów rzymskich w Nowej Hucie zachowało się wiele monet oraz innych luksusowych przed-miotów i ozdób importowanych z tere-nów Imperium Rzymskiego. W VI/VII wieku pojawili się na tych terenach Sło-wianie. Chociaż początkowo nie korzy-stali z dorobku swoich poprzedników, a ich narzędzia i wyroby były dość pry-mitywne, szybko nadrobili braki tech-nologiczne. Znaleziska z tego okresu pokazują, że nasi praprzodkowie dość licznie zamieszkiwali na tych terenach na długo przed Mieszkiem I.

Cennym odkryciem z okresu śre-dniowiecza jest skarb składający się z ponad 1000 przedmiotów, w tym 600 monet m.in. angielskich, duńskich, arabskich, polskich i czeskich. Datuje się go na rok 1034. Niewiele młodszy jest zachowany po dziś dzień jeden z najstarszych kościołów krakowskich

– Kościół p.w. św. Grzegorza w Ruszczy. Z okresem wczesnośredniowiecznym należy najprawdopodobniej łączyć tak-że obrosły legendami Kopiec Wandy.

— Czy rzeczywiście była tam pochowana Wanda, tego nie wiemy, bo kopiec nie został nigdy przekopa-ny. Jednak ówcześnie urnę z procha-mi zmarłych składano na szczycie kopca, więc nawet jeśli była tu pocho-wana, nie ma już po niej śladu – mówi Janusz Bober.

poszukiwacze skarbówKość mamuta, średniowieczne mone-ty i ceramika licząca dziesiątki tysię-cy lat to nie wszystko, co kryje w so-bie nowohucka ziemia. Każdego roku mieszkańcu zupełnie przypadkowo znajdują jakieś szczątki lub fragmen-ty naczyń. Piec z okresu wpływów rzymskich, w którym nadal stały na-czynia, znaleziono podczas budowa-ny kanalizacji w Wadowie i podda-no archeologicznym badaniom. Ale większość znalezisk niestety nie ma takiego szczęścia.

— Ludzie nie zdają sobie sprawy z tego, jak ważny jest kontekst zabyt-ków. Cokolwiek wydobędzie się z ziemi, staje się tylko zwykłą kolekcją, jeśli się tego nie udokumentuje. By móc opo-wiadać o przeszłości, musimy wiedzieć, co towarzyszyło temu zabytkowi, na ja-kiej był głębokości, poznać jego kon-tekst. Dlatego jeśli ktoś znajdzie jakiś artefakt, niech zgłosi to do muzeum albo konserwatorowi zabytków – i jeśli to możliwe, niech nie wydobywa sam i pod żadnym pozorem nie próbuje oczyszczać – apeluje Janusz Bober.

Badania nad przeszłością ciągle trwają. Prowadzi je Muzeum Arche-ologiczne Oddział Nowa Huta. W Bra-nicach archeolog i pracownik muzeum Justyna Rodak oraz kierownik oddzia-łu Janusz Bober samodzielnie przeko-pują kolejne stanowisko. Oprócz frag-mentów ceramiki z okresu wpływów rzymskich, pieca i paleniska odkryli również szkielet psa liczący ok. 2 tys. lat. Badanie prehistorii tego terenu to trudna i fizyczna praca. Z łopata w ręku trzeba przekopywać teren, zbie-rając po 10 cm warstwy ziemi. Liczymy jednak, że znajdą się następcy, którzy zechcą kontynuować to dzieło i odkry-wać skarby przeszłości…

Tekst: Marzena RogozikGrafiki: Łukasz Lenda

Prehistoria nowohuckiej ziemi

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

Prehistoria nowohuckiej ziemi

redakcja


/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

Gra

fika:

Łuk

asz

Lend

a

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

Lodołamacz, bezpłatny dwutygodnik Nowej Huty. Nakład: 10 tysięcy egzemplarzy. Redaktor Naczelna: Matylda Stanowska. Redaktor prowadzący: Tomasz Piwowarczyk. Stała współpraca: Sonia Kozińska, Eliza Kubiak, Weronika Kupiszewska, Katarzyna Kąkolewska, Filip Michno, Anna Lepszy, Anna Piwowarczyk, Marzena Rogozik, Anna Szałaj, Anna Szczygieł, Joanna Urbaniec, Jarosław Tochowicz, Małgorzata Wąsik, Małgorzata Wierzchowska, Jacek Paweł Dargiewicz, Marcin Kądziołka, Jakub Kusy, Łukasz Lenda, Tomasz Bohajedyn. Korekta: Wojciech Lulek. Projekt graficzny i łamanie: Creator.pl/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /Adres redakcji: Teatr Łaźnia Nowa, osiedle Szkolne 25, tel. 12 425 03 20 w. 41, 42; tel. kom. 500 641 948; [email protected]; Lista dystrybucji: www.facebook.com/Lodolamacz.PismoLudziWalczacych. Reklama: Barbara Hoffmann, tel. 12 680 23 41; Wydawca: Teatr Łaźnia Nowa. Druk: Polskapresse./ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania nadesłanych tekstów. Nie zwracamy materiałów niezamówionych. Nie uzasadniamy powodów niepublikowania tekstów. Redakcja i wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za treść zamieszczanych ogłoszeń. Poglądy i opinie przedstawiane w publikowanych artykułach i opiniach czytelników niekoniecznie są zgodne z poglądami wydawcy i redakcji. Reprodukowanie bez zgody wydawcy jakichkolwiek materiałów zawartych w czasopiśmie Lodołamacz jest niedozwolone.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

artysta

z januszeM trzebiatowskiM – MalarzeM, rzeźbiarzeM, scenografeM, MedaliereM i plakacistą – rozMawiaMy o podróżach, wystawie w szanghaju i tyM, kiM dla otoczenia jest (i powinien być) artysta. Mieszka pan w krakowie, urodził się pan w chojnicach na poMorzu i deklaruje przywiązanie do kaszubskiej tradycji. aby tworzyć, najchętniej wyjeżdża pan do swojego zacisza w beskidach i kocha pan podróże. czy uMiałby pan wskazać to jedno, najważniejsze Miejsce, które jest jednocześnie i schronienieM, i pracownią dla artysty? Tak, nasza galaktyka (śmiech). A tak poważnie, naprawdę każde miejsce na Ziemi jest i może być dla mnie waż-ne. Czy to dom w Beskidach pod szczy-tem Kotonia, czy Muzeum w Chojni-cach, którego jestem założycielem, czy Kraków – każde z tych miejsc jest mi bardzo bliskie. Ale to chyba w Beski-dach mieszka moja dusza. W mojej górskiej chacie, podobnie jak w kra-kowskim domu, pastele i wszystkie potrzebne przyrządy malarskie uło-żone są w identyczny sposób, tak bym od razu po wejściu do niego mógł zacząć pracować. Czasami się zda-rza, że dopiero dwie godziny po przy-jeździe zaczynam się rozpakowywać, bo od wejścia zajmuje mnie jakiś po-

mysł. Stykając się z przyrodą, od razu można się wzbogacić. W górach żyję w zupełnie biologicznym rytmie.

ale Miasto też widocznie Musi inspirować, skoro spędził pan trochę czasu w nowej hucie, swego czasu najbardziej przeMysłowej części krakowa.Nowa Huta to moje prapoczątki wszystkiego. W moim mniemaniu najważniejszą w Polsce uczelnią była krakowska Akademia Sztuk Pięknych, stąd mój przyjazd na południe Polski z rodzinnego Pomorza. Obok archi-tektury na Politechnice rozpocząłem studia architektury wnętrz właśnie na ASP. Jako student jeździłem porząd-kować w czynie społecznym rejon No-wej Huty, głównie przy Placu Central-nym. Do kultury miałem stosunkowo blisko, zważywszy na fakt powstania na początku lat 70. tuż obok centrum dzielnicy Nowohuckiego Centrum Kultury. Zresztą sam się domagałem jego budowy z trybuny radnego, które-go funkcję przez pewien czas pełniłem. Miałem kilka wystąpień w sprawie po-wołania, zaprojektowania, stworzenia

i finansowania tego centrum. Do ostat-niej chwili NCK miał się nazywać „do-mem kultury”. Dzięki inicjatywie kilku osób, w tym również mojej, NCK został nazwany tak, jak się nazywa. Również znak graficzny, który do dzisiaj jest jego wizytówką, został zaprojektowany przeze mnie.

nie był to pański jedyny wkład w rozwój kultury na terenie nowej huty.Byłem związany niemal ze wszystkimi kulturowymi placówkami w dzielnicy, niekiedy kosztem własnego „ja”, bo-wiem nie miałem jeszcze wtedy swojej pracowni. Wraz z kolegami artystami założyliśmy Galerię „Rytm” działa-jącą przy ówczesnej ulicy Majakow-skiego, przy której powstała pierwsza w Polsce poradnia urządzania wnętrz.

Równocześnie działałem jako członek Społecznego Komitetu Odnowy Zabyt-ków Krakowa. Prezentowaliśmy także plastykę nowohucką, co spotykało się z odzewem w innych krajach bloku socjalistycznego. Dało to asumpt, żeby założyć stowarzyszenie twórcze, które działało nawet podczas stanu wojen-nego. I niepotrzebne było do tego za-angażowanie polityczne, bo do dzisiaj uważam, że twórca powinien pozostać niezależny. Jak ja mam komentować świat, z czerwoną, zieloną czy też krat-kowaną legitymacją? To już jest zobo-wiązanie, a twórca musi być ponad tym.

„trzy pejzaże: chMury, ptaki, woda” – w tyM również słychać nawiązanie do lawirowania

„ponad” zieMią. to tytuł pańskiej wystawy w MuzeuM sztuki nowoczesnej doulun w szanghaju. jest pan pierwszyM polakieM, któreMu udało się zaskarbić serce chińczyków i wystawić prace w tyM Miejscu, co jest niewątpliwie ogroMnyM sukceseM.Z Chinami to był trochę zbieg okolicz-ności. Nie robiłem specjalnej wystawy do Chin, po prostu ta sztuka wpadła w ich percepcję odbierania, odczu-wanie sztuki europejskiej. Oni nie bardzo kojarzą ten malutki kraj, któ-rym dla nich jest Polska. Moja sztuka trafia w obecne zapotrzebowanie tego, co Chińczycy nazywają sztuką euro-pejską. Prezentuję ją w taki sposób, że oni widzą w tym pożywkę dla siebie. Stąd zbitka tych wydarzeń, które za-owocowały wystawą w Szanghaju.

w pańskich obrazach widoczne są inspiracje różnyMi kulturaMi, także kulturą azjatycką. po azji jeździł pan na długo przed tyM, zaniM chińczycy pokochali pańskie obrazy. podróże są inspiracją dla tworzenia?Każda podróż to wyprawa poznawcza. Podróżując po Chinach, Wietnamie, Indiach czy państwach afrykańskich, nigdy nie chodziło mi o wysokość ja-kiegoś szczytu. Poznanie kraju ma służyć idei nadrzędnej, którą jest bu-dowanie własnej osobowości. Poznając inne kultury wzbogaca się osobowość, a jeśli ona będzie bogata, to i twórca da swojemu odbiorcy dzieło godne, które z kolei jego rozwinie i wzbogaci. Dla-tego misja twórców jest szalenie ważna. Dobra kompozycja powinna być wielo-rako odbierana. Nawet jeżeli zamiar był inny, to ja się zgadzam z jego odbiorem. Stworzyłem coś, upubliczniam i wte-dy dobrowolnie skazuję się na odbiór negatywny, pozytywny, obojętny lub po prostu różny. Z drugiej strony słu-żebna rola artysty nie jest służalcza – ja mam prowadzić, chcę tworzyć nowe i ono nie może być zrozumiałe po-wszechnie. Odbiorca ma mnie też gonić, dopasowywać się do mnie, żeby móc znaleźć sposób na dalsze poznawanie.

z podróży przywozi pan niezwykłe paMiątki, któryMi ozdabia pan swoje pracownie, część z nich została podarowana także do pańskiego MuzeuM w chojnicach. wiele spośród tych przedMiotów jest związana ze sferą sacruM, z religijnością człowieka w różnych kulturach. to sfera ważna także dla pana?Twórca ma być człowiekiem wolnej my-śli. Wciąż jest dylematem, na ile religie w kulturach były potrzebne do tego, by trzymać społeczeństwo w garści. Jeżeli udaje mi się czasami wkraczać wciąż z hiperszacunkiem w religie i kultury dawne, to próbuję to czynić. Wywodzę się z tradycji judeochrz-eścijańskiej i jej przypisuję, bo inna nie była na ten czas Europejczykom dostępna. Mojego szacunku nie budzi tylko i wyłącznie oparcie na dogmacie – mnie odpowiada filozoficzne podejście do każdej religii, która pobudza, roz-wija i stwarza osobowość. Na przykład górale, którzy są bardzo religijni, jed-nocześnie są wrażliwi na inne bodźce, co rozwija się dzięki ich bliskiemu kon-taktowi z naturą.

wynika z tego, że obcowanie z przyrodą wpływa korzystnie nie tylko na pańską twórczość, lecz także ogólne zasady, któryMi pan – jako zarówno artysta, jak i człowiek – kieruje się w życiu. Chciałbym być siewcą dobra. Chcę siać wokół siebie dobro poprzez swoją sztu-ką. To trudne zadanie, bo w większości otoczeni jesteśmy siewcami zła. Takie

są też, niestety, wzorce, bo zło ma wię-cej ekspresji, dlatego zwycięża w na-szym otoczeniu. I tu widzę zagrożenia społeczne. A my, twórcy – literaci, mu-zycy, malarze – mamy nieść dobro pod każdą postacią i my mamy zapewniać ten rozwój intelektualny społeczeń-stwa. Wbrew pozorom trudne pytania mają być zadawane nie przez filozofów

– oni pracują na gotowej materii. Zada-wać trudne pytania i budzić wątpliwo-ści mają właśnie twórcy. Szukając też dobra w innych kulturach.

Tekst: Anna PiwowarczykZdjęcia: Marcin Kądziołka

chciałbyM być siewcą dobra

Moje wakacje: obóz KlikowyKatolickie Stowarzyszenie Osób Nie-pełnosprawnych i Ich Przyjaciół Klika powstało w 1971. Celem Stowarzysze-nia jest pomaganie osobom niepeł-nosprawnym w codziennych czynno-ściach życia codziennego i integracji osobom niepełnosprawnym z osobami sprawnymi.

Co roku Klika organizuje obozy dwutygodniowe w północnej części Polski. Tegoroczny obóz odbył się wo-jewództwie zachodnio-pomorskim w Drawnie, dziewięćdziesiąt kilome-trów od Szczecina. Drawno jest ma-łym, miasteczkiem z nie dużym ryn-kiem. Niestety miasteczko jest trochę zaniedbane i częściowo wymarłe, gdyż młodzi ludzie wyjechali za chlebem za granicę, najczęściej do Niemiec.

Na obozie każda osoba sprawna (wolontariusz) zajmowała się oso-bą niepełnosprawną, pomagając jej w codziennych czynnościach. Pod-czas obozu mieszkaliśmy w szkole podstawowej w klasach. Osoby nie-pełnosprawne spały na żelaznych, niemieckich łóżkach z materacem. Było nas po osiem osób w klasach. Na posiłki chodziliśmy wszyscy do stołówki, znajdującej się w pobli-skim gimnazjum. Czasem po obie-dzie były desery. Codziennie była msza święta, gdyż był z nami ojciec Krzysztof: dominikanin z Białorusi. W niedzielę chodziliśmy do para-fialnego kościoła w Drawnie.

Wieczorami od osób chętnych odbywały się gry i zabawy. Można było też sobie zrobić kawę i herba-tę, przy okazji porozmawiać, pożar-tować. Pod koniec obozu odbył się chrzest dla osób będących po raz pierwszy na obozie. Podczas chrztu każda z nowych osób musiała wyka-zać się niełatwym zadaniem w róż-nych dyscyplinach sportowych. Nad całością czuwał i wyznaczał zadania szef obozu, a zarazem prezes Stowa-rzyszenia. Wieczorami odbywały się dyskoteki, ogniska, wyjścia do po-bliskiego pubu na drinki i piwo. Od-była się jedna wycieczka nad morze do Świnoujścia. Spacerowałem tam po deptaku.

Świnoujście wywarło na mnie nie-samowite wrażenie. To bardzo piękne miasto, z pięknymi kamienicami, do-mami wczasowymi i sanatoriami. Pod-czas całego obozu pogoda była słonecz-na, na początku było trochę zimno, ale nie padało. Nie opodal szkoły była pro-menada po której codziennie spacero-wałem, podziwiając piękne jezioro. Czas obozu tak szybko, nieubłagalnie minął.

Poznałem fajnych ludzi, z któ-rymi spędziłem dużo wspaniałych i niesamowitych chwil. Ten obóz będę wspominał długo, oglądając zdjęcia, które zrobiłem. Trudno było mi że-gnać się ze wszystkimi w ostatnim dniu. Ech, co to był za obóz…

Piotr Mars

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

uwaga – tu Nowa Huta !!!

lodołamacz///nr 37 [38] / 19 sierpnia – 1 września 201316///

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

aktualnie sezon jest w pełni. Grafik napięty, obroty zależą jednak od ka-

pryśnej pogody: nie może być za gorą-co, już nie mówiąc o ulewach, bo wte-dy zabawa w wesołym miasteczku jest niemożliwa. A bez zysków trudno myśleć o inwestycjach w rozrywkową infrastrukturę. Koszty zakupu nowego sprzętu są ogromne, a ceny korzysta-nia z atrakcji w Fun Park niskie (od 6 do 10 zł). Trudno więc spodziewać się nowoczesnego sprzętu sprowadzonego z zachodnich wesołych miasteczek.

— Koledzy z innych firm byli za granicą podpatrzeć tamtejsze firmy. I wracali ze spuszczonymi głowami

– mówi Robert. — Może za osiem lat będzie nas stać, żeby to sprowadzić – zastanawia się Janusz. Póki Fun Park dba, aby na tym sprzęcie, którym dys-ponuje, było jak najbezpieczniej i jak najweselej. A ich popisowy rozrywko-wy punkt – kula wodna – na basenie pływała jak najdłużej.

Tekst: Tomasz PiwowarczykZdjęcia: z archiwum bohaterów

ciąg dalszy ze strony 11

Sezon wesołego miasteczka

Lodolamacz 037 [38]

Documents

Transcript of Lodolamacz 037 [38]