literatura i treści programowe

1

LITERATURA

I TREŚCI PROGRAMOWE

KWALIFIKACYJNYCH

PODYPLOMOWYCH

STUDIÓW

PEDAGOGICZNYCH

PRZYGOTOWUJĄCYCH DO

NAUCZNIA PRZEDMIOTU

CHEMIA/FIZYKA

2

ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWE

1. Cel edukacji

Studia podyplomowe z zakresu przygotowania pedagogicznego do

nauczania przedmiotów chemia albo fizyka pozwalają nabyć wiedzę

i umiejętności z zakresu psychologii, pedagogiki, dydaktyki i uzyskać

kompetencje pedagogiczne niezbędne do pracy w placówkach

oświatowych i edukacyjnych na poziomie gimnazjum lub szkoły

ponadgimnazjalnej oraz nadają wymagane w tym zakresie kwalifikacje.

2. Efekty kształcenia

Absolwent po ukończeniu studiów uzyska kwalifikacje nauczyciela

chemii/fizyki (zgodnie z kierunkiem ukończonych studiów), zostanie

wyposażony w umiejętności, wiedzę i kompetencje niezbędne do

zajmowania stanowiska nauczyciela w ramach zróżnicowanych form

i rozwiązań organizacyjno-metodycznych.

W strukturze zajęć znajdują się wykłady, warsztaty, ćwiczenia oraz

praktyka pedagogiczna dające maksimum wiedzy praktycznej

i pozwalające uczestnikom rozwiązywać konkretne problemy, analizować

wybrane przypadki oraz doskonalić własne umiejętności.

Po zakończeniu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu

nauczyciela:

Słuchacz posiada wiedzę i doświadczenie z zakresu:

- Psychologii i pedagogiki pozwalającą na rozumienie procesów

rozwoju człowieka, socjalizacji, wychowania i nauczania- uczenia

się,

- Procesów wszechstronnego komunikowania, w tym w działalności

pedagogicznej, dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej,

- Wychowania i kształcenia z uwzględnieniem ich filozoficznych,

społeczno- kulturowych, psychologicznych, biologicznych

i medycznych podstaw,

3

- Współczesnych teorii dotyczących wychowania, uczenia się

i nauczania, środowisk wychowawczych i zachodzących w nich

procesów,

- Bezpieczeństwa i higieny pracy w instytucjach edukacyjnych,

wychowawczych i opiekuńczych , do pracy w których uzyskuje

przygotowanie,

- Projektowania ścieżki własnego rozwoju i awansu zawodowego,

- Etyki zawodu nauczyciela.

Słuchacz zna:

- Struktury i funkcje systemu edukacji i podmiotów działalności

pedagogicznej,

- Specyfikę funkcjonowania uczniów ze specjalnymi potrzebami

edukacyjnymi, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych,

- Metodykę wykonywania zadań- norm, procedur i dobrych praktyk

stosowanych w różnych obszarach działalności pedagogicznej.

Słuchacz w zakresie umiejętności potrafi w praktyce:

- Dokonywać obserwacji sytuacji i zdarzeń pedagogicznych,

- Samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności

związane z działalnością pedagogiczną ( dydaktyczną,

wychowawczą i opiekuńczą),

- Ocenić przydatność metod, procedur i dobrych praktyk do

realizacji zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych

na różnych etapach edukacyjnych,

- Dobierać i wykorzystywać dostępne materiały, środki i metody

pracy w celu projektowania i efektywnego realizowania działań

pedagogicznych z wykorzystaniem nowoczesnych technologii,

- Kierować procesami kształcenia i wychowania, posiada

umiejętność pracy z grupą i indywidualizować zadania i metody

do potrzeb i możliwości uczniów,

- Posługiwać się zasadami i normami etycznymi w wykonywanej

działalności,

- Pracować w zespole pełniąc różne role, posiada umiejętność

współpracy z innymi nauczycielami, pedagogami i rodzicami

uczniów,

4

- Analizować własne działania pedagogiczne, eksperymentować

i wdrażać działania innowacyjne oraz zaprojektować plan

własnego rozwoju zawodowego.

Słuchacz w zakresie umiejętności posiada:

- Wiedzę teoretyczną z zakresu pedagogiki i psychologii oraz

dydaktyki i metodyki szczegółowej w celu diagnozowania,

analizowania, prognozowania i interpretowania różnych zdarzeń

pedagogicznych oraz dobierania strategii działań praktycznych

na różnych etapach edukacyjnych,

- Umiejętności diagnostyczne pozwalające na rozpoznawanie

sytuacji uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi,

opracowywanie wyników obserwacji i formułowanie wniosków,

- Rozwinięte kompetencje komunikacyjne: potrafi porozumiewać

się z osobami pochodzącymi z różnych środowisk, będącymi w

różnej kondycji emocjonalnej.

W zakresie kompetencji społecznych:

- Ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie

potrzebę stałego dokształcania się i rozwoju osobistego,

dokonuje oceny własnych kompetencji i doskonali umiejętności

dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze,

- Jest przekonany o sensie, wartości i potrzebie podejmowania

działań pedagogicznych w środowisku społecznym,

- Ma świadomość znaczenia profesjonalizmu, refleksji na tematy

etyczne i przestrzegania zasad etyki zawodowej.

W zakresie technologii informacyjnej posiada:

- Podstawową wiedzę i umiejętności w zakresie technik

informatycznych, przetwarzania tekstów, wykorzystywania

arkuszy kalkulacyjnych, korzystania z baz danych, posługiwania

się grafiką prezentacyjną, korzystania z usług w sieciach

informatycznych, pozyskiwania i przetwarzania informacji,

- Umiejętność zróżnicowanego wykorzystania technologii

informacyjnej w pracy pedagogicznej.

5

W zakresie emisji głosu- posiada:

- Podstawową wiedzę o funkcjonowaniu i patologii narządu

mowy,

- Wykształcone prawidłowe nawyki posługiwania się narządem

mowy.

W zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy:

- Posiada niezbędną wiedzę z zakresu zasad bezpieczeństwa,

udzielania pierwszej pomocy i odpowiedzialności prawnej

opiekuna.

3. Sposób weryfikowania efektów kształcenia

Egzaminy, zaliczenia z oceną oraz końcowy egzamin - czynne

uczestnictwo w zajęciach oraz praktykach pedagogicznych, zdane

egzaminy przewidziane w planie studiów, oraz zdanie egzaminu

końcowego obejmującego cały zakres materiału, przygotowanie

ocenianych sprawozdań z przeprowadzonych ćwiczeń laboratoryjnych

oraz konspektów do prowadzonych lekcji .

Uzyskane kwalifikacje:

Studia kierowane są do obecnych lub przyszłych nauczycieli chemii albo

fizyki nieposiadających przygotowania pedagogicznego, a także

do innych osób, potrzebujących uzupełnić swoje kwalifikacje

o przygotowanie pedagogiczne, które są absolwentami studiów

pierwszego/drugiego stopnia lub jednolitych magisterskich z zakresu

chemii albo fizyki.

Absolwent po ukończeniu studiów uzyska kwalifikacje nauczyciela

chemii/fizyki (zgodnie z kierunkiem ukończonych studiów) zostanie

wyposażony w umiejętności, wiedzę i kompetencje niezbędne do

zajmowania stanowiska nauczyciela w ramach zróżnicowanych form

i rozwiązań organizacyjno-metodycznych.

Po zakończeniu studiów uczestnik powinien:

- Nabyć kwalifikacje pedagogiczne i psychologiczne oraz otrzymać

przygotowanie do nauczania chemii albo fizyki (zgodnie

z kierunkiem ukończonych studiów).

- Uzyskać przygotowanie w zakresie kompetencji nauczycielskich

oparte na biegłym opanowaniu metodyki kształcenia.

6

- Zdobyć wiedzę potrzebną nauczycielowi z zakresu aktualnego

prawodawstwa, technologii informacyjnej, prawidłowej emisji głosu

i precyzyjnej komunikacji werbalnej.

- Potrafić rozwiązywać konkretne problemy, analizować wybrane

przypadki oraz doskonalić własne umiejętności.

4. Zasady rekrutacji:

Studia realizowane w trybie zaocznym, podczas zjazdów

weekendowych, trwają trzy semestry, obejmują 500 godzin (350 godzin

zajęć dydaktycznych, 150 godzin praktyki pedagogicznej w wybranej

instytucji oświatowej).

Studia podyplomowe prowadzone są jako studia odpłatne.

Kandydat ubiegający się o przyjęcie na studia składa następujące

dokumenty:

• podanie o przyjęcie na studia podyplomowe,

• CV,

• zdjęcie,

• odpis dyplomu magistra lub licencjata,

• kserokopia dowodu osobistego,

• zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do podjęcia

studiów.

Przyjęcia na studia dokonuje się według kolejności zgłoszeń, natomiast

po przekroczeniu limitu, na podstawie miejsca na liście rankingowej

sporządzonej według następujących zasad:

dyplom studiów magisterskich – 3; licencjat – 1

ocena na dyplomie – bardzo dobry – 3, plus dobry – 2,5; dobry – 2,

plus dostateczny-1,5; dostateczny – 1

5. Kadra:

- Pracownicy naukowo – dydaktyczni Uniwersytetu Śląskiego

w Katowicach,

- Konsultanci i edukatorzy – praktycy.

7

6. Warunki ukończenia studiów:

- wykazanie się właściwym poziomem wiedzy oraz uzyskanie

wymaganych zaliczeń i zdanie egzaminów przewidzianych

w programie studiów, zaliczenie 150 godzin praktyk

pedagogicznych,

- zdanie egzaminu w terminie,

- wywiązanie się ze zobowiązań finansowych.

8

Lp. Moduł tematyczny Forma

zaliczenia Liczba godzin

ogółem wykładów ćwiczeń

I. Pedagogika

E

75 45 30

II. Psychologia

E

75 45 30

III. Prawo oświatowe

Zaliczenie na ocenę 30 30 -

IV. Emisja głosu

Zaliczenie na ocenę 30 - 30

V. Technologia Informacyjna


VI. Dydaktyka przedmiotowa i metodyka

E

125 30 95

VII. Praktyki pedagogiczne


RAZEM: 500 150 350

9

Wydział Matematyki, Fizyki, Chemii

Kwalifikacyjne Podyplomowe Studia Pedagogiczne Przygotowujące Do Nauczania Przedmiotu Chemia/Fizyka

Tytuł modułu I.

PEDAGOGIKA

Liczba godzin: 45 godzin wykładu + 30 godzin ćwiczeń

Forma rozliczenia studentów: zaliczenie, egzamin

Semestry, w których realizowany jest przedmiot: 1,2

ECTS 10

Opis przedmiotu z uwzględnieniem założeń, celów

Celem przedmiotu jest zdobycie gruntownej wiedzy pedagogicznej i praktycznych umiejętności zawodowych oraz refleksji pedagogicznej z naciskiem na ukazanie związków edukacji z problematyką społeczną, rozwojem kulturowym i cywilizacyjnym. Studenci poznają współczesne koncepcje pedagogiczne i zdobędą kompetencje niezbędne w pracy nauczyciela, wychowawcy i opiekuna. w zakresie umiejętności: rozpoznawanie sytuacji, które wymagają zastosowania wiedzy pedagogicznej, podejmowanie prób dopasowania metod i środków w ćwiczeniowych zjawiskach pedagogicznych. w zakresie kompetencji: podejmowanie decyzji w konkretnych zjawiskach pedagogicznych w czasie realizacji praktyk pedagogicznych. Odpowiedzialność i refleksja pedagogiczna nauczyciela – doskonalenie tych umiejętności w czasie praktyk pedagogicznych, wymiana doświadczeń z opiekunem stażu.

10

Tematyka zajęć

Treści programowe wykładów:

Szkoła jako instytucja wychowawcza. Środowisko społeczne klasy i szkoły. Autokratyzm i demokracja w szkole. Proces i wzorce komunikowania się na terenie szkoły. Ukryty program szkoły. Postawy nauczycieli i uczniów. Kształtowanie i zmiana postaw. Praca z grupą rówieśniczą. Tworzenie klimatu wychowawczego w klasie i w szkole. Plan pracy wychowawczej. Metody wychowawcze i ich skuteczność. Umiejętności wychowawcze. Trudności wychowawcze. Konflikty w klasie i w rodzinie. Błędy wychowawcze. Granice i mierniki oddziaływań wychowawczych. Kryzys szkoły. Pozaszkolne instytucje wychowawcze i resocjalizacyjne. Współpraca rodziny i szkoły. Współpraca szkoły ze środowiskiem. Zawód nauczyciela. Role zawodowe nauczyciela. Wzór osobowy, postawa i kunszt nauczycielski. Powinności nauczyciela i rozwój profesjonalny. Program wewnętrzny nauczyciela. Przygotowanie zawodowe nauczyciela. Wiedza prywatna, potoczna a wiedza naukowa nauczyciela. Etyka nauczycielska. Odpowiedzialność prawna opiekuna, nauczyciela, wychowawcy. Uczenie się w miejscu pracy. Dokształcanie i doskonalenie zawodowe jako warunki awansu zawodowego. Uczenie się przez całe życie nauczycieli. Wypalenie zawodowe nauczycieli − przyczyny, symptomy, strategie zaradcze. Choroby związane z wykonywaniem zawodu nauczyciela – profilaktyka

Warsztat umiejętności pedagoga. Pedagogika ogólna - wprowadzenie do pedagogiki: geneza i przemiany ogólnej wiedzy

o wychowaniu; fundamentalne pojęcia pedagogiki: wychowanie, nauczanie i uczenie się, kształcenie, edukacja, opieka, praca socjalna; systematyka pedagogiczna: dziedziny wychowania, struktura pedagogiki jako nauki (subdyscypliny pedagogiki), wstępna systematyka teorii pedagogicznych.

Teoria wychowania – problematyka wychowania człowieka w różnych fazach jego rozwoju, koncepcje filozoficzne i polityczne leżące u podstaw kształtowania ideałów i celów wychowania, uwarunkowaniami determinujące efektywność procesów wychowawczych.

Pedagogika społeczna - problematyka i pojęcia z zakresu pedagogiki społecznej, ukazanie dorobku teoretycznego, metodologicznego i wdrożeniowego; metody pedagogiki społecznej.

Edukacja regionalna - zdobycie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji, niezbędnych w projektowaniu i realizacji programów wychowania regionalnego w szkołach, w lokalnych instytucjach upowszechniania kultury, placówkach oświatowych, opiekuńczo – wychowawczych i resocjalizacyjnych.

Edukacja muzealna – zainteresowanie historią miasta i regionu, wyjście do muzeum jako forma organizacji pracy.

Diagnoza i terapia pedagogiczna - diagnostyka pedagogiczna - podstawy teoretyczne i praktyczne; etyczne aspekty diagnozy, podstawowe elementy diagnozy i terapii.

11

Treści programowe ćwiczeń: Progi edukacyjne. Zmiana szkoły, adaptacja w nowej rzeczywistości szkolnej, wybory edukacyjne i zawodowe. Ambicje i aspiracje. Motywacja. Poradnictwo edukacyjno-zawodowe. Nauczyciel jako doradca. Wspomaganie ucznia w projektowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej. Metody i techniki określania potencjału ucznia. Przygotowanie młodzieży do samokształcenia, pracy nad własnym rozwojem oraz do aktywnego uczestnictwa w rynku pracy. Rynek edukacyjny i rynek pracy. Droga rozwoju zawodowego. Uczenie się przez całe życie. Praca opiekuńczo-wychowawcza nauczyciela na III i IV etapie edukacyjnym. Program wychowawczy. Edukacja zdrowotna, programy profilaktyczne. Wspieranie uczniów w radzeniu sobie z problemami wieku dorastania. Tworzenie środowiska sprzyjającego rozwojowi, stymulowanie rozwoju społeczno-moralnego młodzieży, animowanie życia społeczno-kulturalnego, wspieranie samorządności i autonomii uczniów w szkole. Dynamika grupy uczniowskiej. Współpraca i współdziałanie uczniów. Rozwiązywanie konfliktów, mediacje. Zaburzenia funkcjonowania w okresie dorastania. Obniżenie nastroju, depresja. Zaburzenia zachowania. Bezpieczeństwo uczniów w szkole i poza jej terenem (zajęcia terenowe, wycieczki). Ochrona zdrowia ucznia. Edukacja dla bezpieczeństwa – dbałość o bezpieczeństwo własne oraz innych. Współpraca szkoły ze środowiskiem i nauczyciela z rodzicami uczniów.

Literatura obowiązkowa:

Kawula S., Brągiel J., Janke A. W., Pedagogika rodziny, Wyd. „Adam Marszałek”, Toruń 2004

Hessen S., Podstawy pedagogiki, Żak, Warszawa 1997 Kwieciński Z., Śliwerski B., Pedagogika, PWN, Warszawa 2004 Pilcha T., Lepalczyk J., Pedagogika społeczna. Człowiek w zmieniającym się świecie,

Wydawnictwo UW, Warszawa 1993 Patyka L., Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, WsiP

Warszawa 1999

Świętochowska U., Systemy edukacyjne cywilizacji przełomu XX i XXI wieku, Wyd. „Adam Marszałek”, Toruń 2000

Krüger Heinz-H. Metody badań w pedagogice, wyd. GWP, Gdańsk 2007 Tchorzewski A. (red.), Wychowanie w kontekście teoretycznym, Bydgoszcz 1993

Śliwerski B., Współczesne teorie i nurty wychowania, Impuls, Kraków 1998

Konarzewski K., Podstawy teorii oddziaływań wychowawczych, PWN, Warszawa 1987,

Literatura uzupełniająca:

12

Gurycka A., Błąd w wychowaniu, WsiP, Warszawa 1990

Kaja H., Trudności wychowawcze wieku szkolnego, Bydgoszcz 1992

Dudzikowa M., Nauczyciel – uczeń, między przemocą a dialogiem. Obrazy napięć i interakcji, Kraków 1996

Kunowski S., Problematyka współczesnych systemów wychowania, Impuls, Kraków 2000

Adamski F., Edukacja – rodzina - kultura. Studia z pedagogiki społecznej, Kraków 1999 Kawula S. (red.), Pedagogika społeczna. Dokonania – aktywność – perspektywy, Toruń

2002 Lalak D., Pilch T. (red.), Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej,

Warszawa 1999 Pilch T., Lepalczyk I., Pedagogika społeczna, Warszawa 1995 Przecławska A., Theiss W. (red.), Pedagogika społeczna. Pytania o XXI wiek,

Warszawa 1999 Dz. Jankowski (red.), Edukacja kulturalna. Szkoła i rodzina, Kalisz 1993

Efekty kształcenia oraz sposób ich weryfikowania Słuchacz posiada wiadomości z zakresu wiedzy pedagogicznej i praktycznych umiejętności zawodowych oraz refleksji pedagogicznej z naciskiem na ukazanie związków edukacji z problematyką społeczną, rozwojem kulturowym i cywilizacyjnym. Końcowy efekt sprawdzenia nabytych umiejętności i kompetencji słuchacza: Wykład: egzamin testowy z treści prezentowanych na wykładach oraz znajomości lektur obowiązkowych. Ćwiczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach, samodzielne przygotowanie scenariuszy zajęć.

13



Tytuł modułu II.

PSYCHOLOGIA

Liczba godzin: 45 godzin wykładu + 30 godzin ćwiczeń

Forma rozliczenia studentów: zaliczenie, egzamin


ECTS 10


Głównym celem zajęć jest zapoznanie studentów z podstawową wiedzą psychologiczną niezbędną w pracy dydaktycznej, umożliwienie psychologicznej interpretacji otaczającego świata społecznego, głębszego zrozumienia zachowań i reakcji ludzkich pomocnych w wychowaniu i nauczaniu oraz profesjonalnej interpretacji uwarunkowań funkcjonowania człowieka, zarówno jako jednostki, jak i części zbiorowości ludzkiej. Celem jest zdobycie wiedzy, która przybliży nauczycielowi zjawiska osobowości dziecka, jego zdolności do uczenia się, motywacji, zachowań społecznych i postaw w stosunku do szkoły, a także niezbędnych informacji, by mógł on podejmować obiektywne decyzje i wydawać obiektywne sądy. Niezbędna jest także samowiedza i samoocena siebie jako nauczyciela. w zakresie umiejętności: identyfikowanie sytuacji, w których potrzebna jest stosowna wiedza psychologiczna, korzystanie z pomocy psychologicznej oraz podejmowanie działań, które prowadzą do rozwiązania problemów w trakcie sytuacji ćwiczeniowych w zakresie kompetencji: podejmowanie konkretnych działań w sytuacjach zdarzających się w czasie praktyk w szkole, gromadzenie doświadczeń sprzyjających autorefleksji, prowadzenie rozmów

z opiekunem stażu, wymiana doświadczeń z innymi nauczycielami.

14

Treści programowe wykładów

Podstawowe pojęcia psychologii. Procesy poznawcze. Spostrzeganie, odbiór i przetwarzanie informacji. Mowa. Myślenie i rozumowanie. Uczenie się i pamięć. Uwaga. Emocje i motywacja w procesach regulacji zachowania. Zdolności i uzdolnienia. Rozwój fizyczny i psychiczny (poznawczy, emocjonalny, społeczny). Modele rozwoju.Biologiczne i społeczne czynniki rozwoju. Fazy rozwoju. Rozwój wybranych funkcji psychicznych. Rozwój i kształtowanie osobowości. Rozwój a wychowanie. Teorie i struktura osobowości. Psychologia różnic indywidualnych – różnice w zakresie inteligencji, temperamentu i stylu poznawczego. Poznanie i spostrzeganie społeczne. Postawy, stereotypy, uprzedzenia. Zachowania społeczne i ich uwarunkowania. Sytuacja interpersonalna. Empatia. Zachowania asertywne, agresywne i uległe. Stres i radzenie sobie z nim. Porozumiewanie się ludzi w instytucjach. Reguły współdziałania. Psychologiczne koncepcje człowieka a interpretacja zachowań ucznia i sytuacji w szkole. Kontekst psychologiczny projektowania procesów edukacyjnych. Wychowanie a rozwój. Funkcje wychowania. Proces wychowania, jego struktura, właściwości, dynamika. Przymus i swoboda w wychowaniu. Wychowanie jako urabianie i jako wspomaganie rozwoju. Wychowanie adaptacyjne i emancypacyjne. Wychowanie a manipulacja. Podmiotowość w wychowaniu. Podstawowe środowiska wychowawcze: rodzina, grupa rówieśnicza, szkoła. Style i postawy wychowawcze. Konteksty Kontakty społeczne ucznia. Grupa rówieśnicza. Pozycja społeczna ucznia w grupie rówieśniczej. Znaczenie grupy rówieśniczej. Koleżeństwo, przyjaźń, związek partnerski, miłość. Konflikty z rówieśnikami, rodzicami i wychowawcami. Rola osób znaczących i autorytetów. Zmiana autorytetów, kryzys autorytetu nauczyciela i rodzica. Bunt okresu dorastania i jego funkcje. Zagrożenia młodzieży: agresja, przemoc, uzależnienia, grupy nieformalne, sekty. Podkultury młodzieżowe. Inny, wykluczony. Progi edukacyjne. Zmiana szkoły, adaptacja w nowej rzeczywistości szkolnej, wybory edukacyjne i zawodowe. Ambicje i aspiracje. Motywacja. Poradnictwo edukacyjno-zawodowe. Nauczyciel jako doradca. Wspomaganie ucznia w projektowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej. Metody i techniki określania potencjału ucznia. Przygotowanie młodzieży do samokształcenia, pracy nad własnym rozwojem oraz do aktywnego uczestnictwa w rynku pracy. Rynek edukacyjny i rynek pracy. Droga rozwoju zawodowego. Uczenie się przez całe życie.

Psychologia ogólna – psychologia jako nauka: przedmiot, założenia, cele, związki z innymi naukami; dziedziny badań, podstawowych i stosowanych, specjalizacje zawodowe; model człowieka w różnych kierunkach psychologii: psychoanaliza, behawioryzm, psychologia poznawcza i humanistyczna, procesy poznawcze.

Psychologia rozwoju człowieka – przedmiot i zadania psychologii rozwoju;

poznanie etapów rozwojowych człowieka oraz ich charakterystyka; mechanizm dojrzewania i uczenia się; zmiany rozwojowe; charakterystyka rozwoju dzieci i młodzieży; możliwości rozwojowe człowieka dorosłego; zaburzenia rozwoju.

Psychologia wychowawcza – badanie psychologicznych zagadnień kształcenia

(nauczania i uczenia się) i wychowania; proces uczenia się, rozwijanie zdolności, nabywanie pojęć, zainteresowań, przekonań i postaw.

Psychologia kliniczna dziecka – działy psychologii klinicznej, przyczyny, skutki

i rodzaje zaburzeń

15

Treści programowe ćwiczeń

Praca opiekuńczo-wychowawcza nauczyciela na III i IV etapie edukacyjnym. Program wychowawczy. Edukacja zdrowotna, programy profilaktyczne. Wspieranie uczniów w radzeniu sobie z problemami wieku dorastania. Tworzenie środowiska sprzyjającego rozwojowi, stymulowanie rozwoju społeczno-moralnego młodzieży, animowanie życia społeczno-kulturalnego, wspieranie samorządności i autonomii uczniów w szkole. Dynamika grupy uczniowskiej. Współpraca i współdziałanie uczniów. Rozwiązywanie konfliktów, mediacje. Sylwetka rozwojowa ucznia w okresie adolescencji i wczesnej dorosłości. Rozwój fizyczny, motoryczny i psychoseksualny, rozwój procesów poznawczych (myślenie, mowa, spostrzeganie, uwaga, pamięć), rozwój społeczno-emocjonalny i moralny. Zmiany fizyczne i psychiczne w okresie dojrzewania. Dojrzałość fizyczna a dojrzałość społeczna i emocjonalna. Krystalizowanie się tożsamości. Dorosłość. Identyfikacja z nowymi rolami społecznymi. Kształtowanie się stylu życia.

Efekty kształcenia oraz sposób ich weryfikowania Efekt: słuchacz posiada wiadomości z zakresu psychologii rozwojowej, klinicznej, uczenia się i umie wykorzystać wiedzę w udzielaniu wsparcia i pomocy psychologicznej. Końcowy efekt sprawdzenia nabytych umiejętności i kompetencji słuchacza: Ćwiczenia- aktywny udział w zajęciach Wykład- egzamin testowy.

Literatura obowiązkowa

Przetacznik-Gierowska M., Tyszkowa M., Psychologia rozwoju człowieka, PWN, Warszawa 2004

Birch A., Malim T., Psychologia rozwojowa w zarysie. Od niemowlęctwa do dorosłości, PWN, Warszawa 2004

Czapiga A., Psychospołeczne problemy rozwoju dziecka. Aspekty diagnostyczne i terapeutyczne, Wyd. „Adam Marszałek”, Toruń 2003

Hurlock E.B., Rozwój dziecka, PWE, Warszawa 1985 Nuttin J., Struktura osobowości, PWN, Warszawa 2001 Strelau J., Psychologia tom 1-3 Podręcznik Akademicki, Wyd. GWP, Gdańsk

2007 Włodarski Z., Psychologia uczenia się, Warszawa 1998 Sujak E., ABC psychologii komunikacji, Kraków 2006 Zimbardo, P., Ruch F., Psychologia i życie, WNPWN, Warszawa1996

Literatura uzupełniająca

Tomaszewski T., Psychologia ogólna, PWN, Warszawa1992 Bogdanowicz M., Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym,

Warszawa 1985 Waligóra B., Elementy psychologii klinicznej, praca zbiorowa, T. 4, Poznań 1995 Sęk H., Psychologia kliniczna. T. 1, Warszawa 2005

16


Kwalifikacyjne Podyplomowe Studia Pedagogiczne Przygotowujące Do Nauczania Przedmiotu

Chemia/Fizyka

Tytuł modułu III.

PRAWO OŚWIATOWE

Liczba godzin: 30 godzin wykładu

Forma rozliczenia studentów: zaliczenie na ocenę

Semestry, w których realizowany jest przedmiot: 3

ECTS 4


Uświadomienie znaczenia znajomości prawa w pracy nauczyciela, ukazanie różnych aspektów funkcjonowania prawa , z którymi pracownik oświaty ma do czynienia na co dzień. Omówienie obowiązujących aktów prawnych niezbędnych w pracy nauczyciela, zapoznanie z wykładnią prawa oraz źródłami prawa.

a) w zakresie wiedzy:

Poznanie ogólnych wiadomości o prawie, usystematyzowanie wiedzy z zakresu definicji prawnych, norm prawnych, przepisów, zdarzeń i kwalifikacji prawnej. zaznajomienie z kodeksem pracy, ustawą o systemie oświaty i Kartą nauczyciela w pracy nauczyciela i w orzecznictwie sądowym

b) w zakresie umiejętności:

Wyrobienie nawyku czytania ze zrozumieniem aktów prawnych, umiejętność poszukiwania aktualnych rozporządzeń niezbędnych w pracy nauczyciela a szczególności nauczyciela chemii i fizyki. Pogłębienie umiejętności interpretowania prawa .

c) w zakresie kompetencji:

Dokumentowanie procesu nauczania zgodnie z obowiązującymi przepisami, orientacja w zmianach prawnych wynikających z kolejnych etapów reformy nauczania

17

Treści programowe

Usystematyzowanie podstawowej terminologii prawniczej, Wskazanie źródeł prawa – internetowe bazy aktów prawnych i nabycie

umiejętnego korzystania z zasobów Zapoznanie z podstawowymi aktami prawa oświatowego: Konstytucja RP

o oświacie i wychowaniu, Ustawa o systemie oświaty, Ustawa – Karta Nauczyciela,

Status nauczyciela i wychowawcy- nawiązywanie i rozwiązywanie stosunku pracy, ochrona pracy, wynagrodzenie za pracę,

Obowiązki nauczycieli i wychowawców, kolegialne organy w systemie oświaty, kompetencje rady pedagogicznej, społeczne organy w systemie oświaty

Organizacja pracy w szkole i placówce oświatowej Przygotowanie teczki na każdym stopniu awansu zawodowego, samodzielny

projekt planu rozwoju zawodowego.

Efekty kształcenia oraz sposób ich weryfikowania

Słuchacz posiada obszerną wiedzę z zakresu definicji prawnych, norm prawnych, przepisów, zdarzeń i kwalifikacji prawnej. Umie czytać akty prawne ze zrozumieniem, analizować je i interpretować Potrafi dokumentować proces nauczania zgodnie z obowiązującymi przepisami. Słuchacz potrafi przeprowadzić samodzielnie analizę wybranych aktów prawnych i skorelować je z wewnątrzszkolną dokumentacją. Ocena ciągła ( bieżąca analiza wybranych aktów prawnych na zajęciach). Samodzielne opracowanie wybranego dokumentu szkolnego (np statut szkoły, program wychowawczy, procedura korzystania z pracowni chemicznej)


Król A, Kuzior P., Łyszczarz M., Prawo oświatowe 2009r Pilich M., Ustawa o systemie oświaty. Komentarz, OFICYNA a Wolters Kluwer

business Warszawa 2009 Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym z dnia 27 lipca 2005 roku (Dz.U. Nr 164,

poz. 1365) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 września 2004 roku

w sprawie standardów kształcenia nauczycieli (Dz.U. Nr 207, poz. 2110 ) Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 12 lipca 2007 roku

w sprawie standardów kształcenia dla poszczególnych kierunków oraz poziomów kształcenia

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 roku w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz.U. Nr 50, poz. 400)

18


Łoś J., Rodzińska E., _kałdanowski H., Plan rozwoju szkoły oraz ewaluacja wewnątrzszkolnego systemu oceniania : zagadnienia teoretyczne i praktyczne wraz z przykładowym planem rozwoju szkoły oraz ankietami ewaluacyjnymi wewnątrzszkolnego systemu nauczania, Toruń 2001

19



Tytuł modułu IV.

EMISJA GŁOSU

Liczba godzin: 30 godzin ćwiczeń



ECTS 4


Zapoznanie słuchaczy z podstawowymi wiadomościami z zakresu fonetyki, gramatyki, akustyki oraz stylistyki języka polskiego; Wykształcenie prawidłowej emisji głosu i precyzyjnej komunikacji werbalnej przez przyszłych nauczycieli; Zapoznanie słuchaczy z podstawowymi wiadomościami dotyczącymi anatomii narządów biorących udział w procesie fonacji i oddychania (podstawowe pojęcia otolaryngologii); Zapoznanie słuchaczy z etapami rozwoju mowy i wadami wymowy;

Zajęcia praktyczne pokazujące korektę wad wymowy oraz uczące poprawnej dykcji i artykulacji:

a) w zakresie wiedzy:

student przypomni i usystematyzuje wiedzę z zakresu anatomii, w tym pozna części składowe aparatu mowy( przepona, płuca, krtań, jama gardłowa, ustna i nosowa, podniebienie twarde i miękkie, zęby, wargi, żuchwa, rezonatory), zdobędzie wiedzę jak pracować nad wymową i interpretacją; b) w zakresie umiejętności: poprawi wyrazistości mowy, wyrobi nawyk kierowania głosu na maskę, wyrabianie umiejętności modulowania wysokości głosu, posiądzie umiejętność wydobywania, prowadzenia i osadzania głosu; c) w zakresie kompetencji: utrwali techniki operowania głosem, będzie doskonalił umiejętność modulowania głosu i wzmacniania przekazu poprzez aparat mowy.

20

Treści programowe

Emisja głosu – podstawowe zagadnienia z anatomii narządu głosu, fizjologia tworzenia głosu, anatomia narządów biorących udział w procesie oddychania i fonacji, mechanizmy zmiany

jakości głosu, zjawisko rezonansu i rodzaje rezonatorów, Podstawowe wiadomości z zakresu

akustyki i fonetyki języka polskiego; Kultura języka i zagadnienia poprawnościowe; Diagnoza logopedyczna i klasyfikacja wad wymowy; Korekcja wad wymowy; podstawowe zasady emisji głosu, postawa a emisja głosu, mechanizm wentylacji płuc i rola oddychania w fonacji, najczęstsze, błędy i nawyki oddechowe, koordynacja oddychania z fonacją, budowa obwodowego narządu mowy, rola artykulatorów w mowie, higiena głosu, diagnostyka i leczenie zaburzeń głosu, czynnościowe zaburzenia głosu jako główna przyczyna trudności w wykonywaniu zawodu, najczęstsze przyczyny chorób narządu głosu, zagadnienia orzeczniczo-prawne dotyczące chorób zawodowych, psychologia głosu.

Ćwiczenia praktyczne:

przedstawienie i trening w grupie ćwiczeń artykulacyjnych, mających na celu korektę wad wymowy; przedstawienie i trening w grupie ćwiczeń oddechowych; ćwiczenia emisji głosu;


Efekt kształcenia: słuchacz umie praktycznie zastosować wiedzę i umiejętności zdobyte podczas ćwiczeń i warsztatów podczas prowadzonych zajęć i lekcji.

Obecność i aktywny udział w zajęciach


Dąbrowaska D., Dziwińska A., Emisja głosu. Wybrane zagadnienia, Wałbrzych 2005 Gawęda K., Łazewski J., Uczymy się poprawnej wymowy, Warszawa 2005 Kram J., Zarys kultury żywego słowa, Warszawa 1995 Oczkoś M., Sztuka poprawnej wymowy czyli o bełkotaniu i faflunieniu, Warszawa 2007 Tarasiewicz B., Mówię i śpiewam świadomie, Kraków 2003 Toczyska B., Elementarne ćwiczenia dykcji, Gdańsk 2000 Walczak-Deleżyńska M., Aby język giętki... Wybór ćwiczeń artykulacyjnych od

J.Tennera do B. Toczyskiej, Wrocław 2001 Gniewosz R., W trosce o głos nauczyciela, „Refleksje” 2005, nr 3

21


Pająk J., Kultura języka – kultura żywego słowa. [w:] Logopedia pytania i odpowiedzi, red. Gałkowski T., Jastrzębowska G., Opole 2001

Maksymowicz K., Zestaw ćwiczeń dykcyjnych, [w:] Logopedia pytania i odpowiedzi, red. Gałkowski T., Jastrzębowska G., Opole 2001

Kataryńczuk – Mania L., Kowalkowska I., Profilaktyka i rehabilitacja głosu, mowy, Zielona Góra 2006

22



Tytuł modułu V.

TECHNOLOGIA INFORMACYJNA

Liczba godzin: 15 godzin ćwiczeń


Semestry, w których realizowany jest przedmiot: 3

ECTS 3


Nabycie umiejętności wykorzystania technologii informacyjnej w nauczaniu przedmiotu. Pogłębienie wiedzy i nabycie umiejętności w zakresie bezpiecznego posługiwania się komputerem i jego oprogramowaniem, technik informatycznych niezbędnych do nauczania chemii lub fizyki, przetwarzania tekstów, wyszukiwanie, gromadzenie i przetwarzanie informacji. Wykorzystanie komputera oraz programów i gier edukacyjnych w procesie nauczania i uczenia się.

Treści programowe ćwiczeń

1) Zróżnicowane wykorzystywania technologii informacyjnej w pracy pedagogicznej. 2) Oprogramowanie użytkowe (komercyjne i Open Source):

a) edytor tekstu:

tworzenie dokumentu (zaawansowane narzędzia: spis treści, indeksy, autokorekta, automatyczna numeracja rozdziałów, przypisy)

formatowanie dokumentu,

umieszczanie grafiki, rysunków. b) arkusz kalkulacyjny:

tworzenie zaawansowanych wykresów,

formatowanie i edycja arkusza,

funkcje. c) narzędzia prezentacji multimedialnych.

3) Oprogramowanie specjalistyczne do tworzenia wzorów, schematów, modeli chemicznych. 4) Bazy danych: gromadzenie i przetwarzanie informacji w Internecie. 5) Podstawy tworzenia stron internetowych. 6) Platforma e-learningowa Moodle: podstawowe informacje. 7) Obsługa nowoczesnych środków dydaktycznych

23


1. S. Papert, Burze mózgów. Dzieci i komputery, Warszawa 1996 2. A Tomaszewska-Adamek, Tworzenie stron WWW. Ilustrowany przewodnik, Helion 2007 3. M.MacDonald, Tworzenie stron WWW. Nieoficjalny podręcznik, Helion 2006 4. Manualne do pakietu MS Office 5. K. Pikoń, ABC Internetu, Helion 2006


1. J. Walkenbach, Excel 2010Pl. Biblia, Helion 2011 2. E. A. Vander Vee, PowerPoint 2007 PL. Nieoficjalny podręcznik, Helion 2007 3. M. Dziewoński, OpenOffice 3.x PL. Oficjalny podręcznik, Helion 2009

Efekty kształcenia oraz sposób ich weryfikowania Słuchacz posiada ogólną wiedzę nt. zastosowania technologii informacyjnej w nauczaniu przedmiotu. Posiada wiedzę i umiejętności w zakresie: przetwarzania tekstów, wykorzystywania arkuszy kalkulacyjnych, korzystania z baz danych i usług w sieciach informatycznych, posługiwania się grafiką prezentacyjną, pozyskiwania i przetwarzania informacji, oraz nt. oprogramowania specjalistycznego do tworzenia wzorów chemicznych. Posiada umiejętności przygotowywania krótkich publikacji oraz prezentacji naukowych. Potrafi wyszukiwać i przetwarzać informacje korzystając z różnych źródeł, oraz posiada umiejętność zróżnicowanego wykorzystania technologii informacyjnej w pracy pedagogicznej. Końcowe sprawdzenie i ocena nabytych umiejętności i kompetencji słuchacza: Ćwiczenia: Na podstawie udziału w zajęciach (80% obecności) oraz raportów z ćwiczeń

24



Tytuł modułu VI.

DYDAKTYKA PRZEDMIOTOWA I METODYKA

Liczba godzin:

Wykłady: 30 godzin wykładów Ćwiczenia:95 godzin ćwiczeń

Forma rozliczenia studentów: zaliczenie na

ocenę, egzamin


ECTS 13


Celem przedmiotu Dydaktyka i metodyka jest przedstawienie pojęć i zasad dydaktycznych oraz metodyki umożliwiającej wykorzystanie ich w praktyce nauczania na różnych etapach kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metod i środków stosowanych w nauczaniu chemii/fizyki, a także w utrwalaniu, kontrolowaniu i ocenianiu wiedzy i umiejętności nauczanych. Wprowadzenie w zagadnienia dotyczące edukacji oraz ukazanie uwarunkowań procesu nauczania i jego wieloaspektowości. Studenci zostają wyposażeni w praktyczne umiejętności dotyczące realizacji procesu kształcenia, oraz umiejętności dostrzegania, rozumienia i modyfikacji zjawisk związanych z procesem kształcenia. Celem zajęć jest zapoznanie studentów z efektywnymi sposobami nauczania chemii lub fizyki poprzez analizę celów, treści, metod oraz form organizacyjnych kształcenia na różnych poziomach nauczania. Chemia czy fizyka jako przedmioty szkolne – ich zadania i konteksty psychologiczne, społeczne oraz polityczne, znaczenie ich w życiu codziennym i zawodowym.

Tematyka zajęć

Treści programowe wykładów

1. Podstawowe zagadnienia dydaktyki. Dydaktyka jako nauka o nauczaniu. Zakres problemów dydaktyki. Podział formalny dydaktyki.

2. Cele i zadania nauczania. Definicja celów i sposoby ich formułowania. Czy specjalizacja jest dobrem, czy złem? Cele ogólne zwięźle i obszernie. Cele szczegółowe – czynniki warunkujące, klasyfikacja. Zapoznanie uczniów z zasadami działania nauki (metoda naukowa) jako cel nadrzędny w nauczaniu przedmiotów przyrodniczych. Triada hipoteza – eksperyment – teoria naukowa.

3. Klasyfikacja celów nauczania na cele poznawcze, kształcące i wychowawcze. Omówienie trzech wymienionych typów celów.

25

4. Cele operacyjne (w ujęciu Magera) jako ostateczny drogowskaz dla nauczyciela prowadzącego nauczanie. Czasowniki operacyjne. Taksonomia celów kształcenia.

5. Podstawa programowa jako wytyczna dla organizatorów procesu kształcenia. Cele edukacyjne, zadania szkoły, treści nauczania i osiągnięcia ucznia.

6. Zasady dydaktyczne. Definicja, analiza zmienności w czasie. Trójstopniowa klasyfikacja zasad dydaktycznych na: zasady dydaktyczne uniwersalne, zasady dydaktyczne o szczególnej użyteczności dla nauczycieli przedmiotów przyrodniczych i zasady dydaktyczne o szczególnym znaczeniu dla nauczycieli chemii.

7. Przegląd zasad dydaktycznych uniwersalnych: aktywnego udziału uczniów w procesie kształcenia; przystępności; systematyczności, logicznej kolejności i stopniowania trudności; poglądowości.

8. Przegląd zasad dydaktycznych o szczególnej użyteczności dla nauczycieli przedmiotów przyrodniczych: korelacji; upodobnienia kształcenia do procesu badawczego; racjonalnego gospodarowania aparaturą, materiałami laboratoryjnymi i energią; pracy zespołowej i indywidualnej odpowiedzialności.

9. Przegląd zasad dydaktycznych o szczególnym znaczeniu dla nauczycieli chemii: strukturyzacji materiału empirycznego i tworzenia uniwersalnych syntez; synchronizacji czynności laboratoryjnych z modelowaniem; skoordynowanej werbalizacji symboli, wzorów i równań chemicznych; przeciwdziałania zagrożeniom wynikającym z pracy w laboratorium.

10. Metody kształcenia przyrodniczego – klasyfikacja i charakterystyka. Pojęcie metody nauczania i jego zakres. Osiągnięcia uczniów jako podstawowe kryterium oceny efektywności metod nauczania. Podział metod nauczania według liczby źródeł i nośników informacji.

11. Charakterystyka, przegląd i ocena efektywności metod podających i metod poszukujących. Wybór metody nauczania.

12. Aktywizacja w procesie kształcenia. Pojęcie aktywizacji i jej znaczenie dla skuteczności procesu kształcenia. Klasyfikacja metod aktywizacji. Przegląd metod aktywizacji: metody ćwiczebne, metody heurystyczne, metody wyzwalające, metody sytuacyjne, gry dydaktyczne, metody waloryzacyjne, metody niewerbalne, nauczanie zdalne.

13. Utrwalanie wiedzy w kształceniu przyrodniczym. Mechanizmy działania ludzkiej pamięci. Trwałość przyswajanej wiedzy i czynniki, które na nią wpływają. Rola motywów uczenia się, szczególnie zainteresowania i aktywności poznawczej ucznia.

14. Utrwalanie nabytej wiedzy. Przegląd form utrwalania wiedzy: reprodukcja wiadomości, rekonstrukcja wiadomości, systematyzacja pojęć, stosowanie wiedzy. Utrwalanie wiedzy jako zadanie dydaktyczne nauczyciela: pogadanka, dyskusja, praca z tekstem.

15. Planowanie ogniwa lekcji służącego utrwalaniu wiedzy. Planowanie lekcji chemii służącej utrwalaniu wiedzy. Ogniwa lekcji służącej utrwalaniu wiedzy. Planowanie pozalekcyjnej pracy uczniów służącej utrwalaniu wiedzy.

16. Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia – uzasadnienie nieodzowności, konieczności standaryzacji i kwantyfikacji. Rodzaje ocen. Funkcje ocen: informacyjna, motywacyjna i klasyfikacyjna. Metody sprawdzania wiedzy i umiejętności osób uczących się: odpytywanie ustne, praca pisemna wykonywana poza bezpośrednią kontrolą uczącego, praca pisemna wykonywana pod bezpośrednią kontrolą uczącego oraz praca praktyczna. Środki formalne służące sprawdzaniu wiedzy i umiejętności.

17. Testy – rodzaje, analiza i zasady konstruowania (wg Niemierki). Klasyfikacja i przydatność testów do określonych zadań: ocena własnego programu, indywidualizacja nauczania, ocenianie uczniów i ocena własnej pracy nauczyciela.

18. Cechy poprawnie zbudowanego testu. Procesy budowy i przeprowadzania testu. Zadania otwarte i zamknięte – wady i zalety. Klasyfikacja zadań otwartych i zamkniętych. Zadania wielokrotnego wyboru: werstraktor i dystraktory, zastosowania, zasady poprawnego

26

konstruowania takich zadań. Popularne błędy popełniane przy konstruowaniu testu. 19. Zasady punktowania odpowiedzi, ustalania skali ocen i oceniania. Co po klasówce? Rola

i sposób przeprowadzania analizy testu. Uczenie się na błędach. Rola analizy ilościowej i jakościowej testu w przygotowaniu go do szerokiego wykorzystania.

20. Ocenianie kształtujące. Omówienie koncepcji i sposobów jej wdrożenia. NACOBEZU i rola informacji zwrotnej. Wpływ oceny kształtującej na proces uczenia się.

21. Krytyczna analiza przemian systemu edukacji w Polsce. Reformy szkolnictwa w latach 90. Reforma gimnazjalna 1999. Studia w systemie 3+2 – wady i zalety. Reforma minister Hall 2008. Systematyczne zmniejszanie zakresu programowego i liczby godzin nauczania przedmiotów przyrodniczych w IV etapie kształcenia. Dokąd zmierzamy?

22. Zreformowana podstawa programowa nauczania chemii w III i IV etapie kształcenia – prezentacja zakresu kształcenia, komentarz na temat sensowności zmian. Miejsce nauczyciela w nowej rzeczywistości szkolnej. Podejście strukturalne w nauczaniu przedmiotów przyrodniczych i możliwości jego wdrażania w szkole po reformie.

Treści programowe ćwiczeń dla chemików

1. Laboratorium – doświadczenia, które można wykonywać w szkole:

Typy reakcji chemicznych;

Właściwości chemiczne tlenków, kwasów, zasad i soli;

Równowaga chemiczna;

Kinetyka chemiczna;

Reakcje i właściwości wybranych związków organicznych;

Chromatograficzna analiza produktów reakcji nitrowania fenolu;

Wybrane doświadczenia z elektrochemii;

Hydroliza soli;

Badania wybranych substancji spożywczych i farmaceutycznych;

Porównanie właściwości berylowców i glinowców;

Zjawisko amfoteryczności;

Badanie redukujących właściwości wybranych związków organicznych i nieorganicznych. 2. Metodyka prawidłowego i owocnego wykonywania doświadczeń przez ucznia i pokazów

nauczycielskich:

przestrzeganie zasad BHP i regulaminu pracowni chemicznej;

rozumienie instrukcji do doświadczenia i stosowanie się do niej;

staranność i dyscyplina w wykonywaniu doświadczeń;

świadoma obserwacja przebiegu doświadczenia;

notowanie spostrzeżeń/obserwacji;

formułowanie wniosków z doświadczeń na podstawie obserwacji i ewentualnie innej wiedzy;

poprawny zapis wniosków, w tym równań reakcji, i odróżnienie ich od obserwacji;

sprawozdania pisemne z odbytych ćwiczeń jako trening tworzenia poprawnych wypowiedzi na piśmie.

3. BHP w szkolnej pracowni chemicznej. Substancje toksyczne i szkodliwe. Pokazy a ćwiczenia wykonywane przez uczniów.

4. Projektowanie szkolnych doświadczeń chemicznych. Tworzenie instrukcji do ćwiczeń. 5. Interpretacja wyników doświadczeń chemicznych. „Nie wszystko jest takie, jak się wydaje”. 6. Przygotowanie nauczyciela do prowadzenia lekcji. Rodzaje konspektów lekcji. Metodyka

pisania konspektów lekcji różnego typu. Analiza przykładowych konspektów lekcji.

27

7. Scenariusze lekcji – zasady i metodyka tworzenia. Analiza przykładowych scenariuszy lekcji. 8. Zasady i metody dydaktyczne w praktyce. 9. Prowadzenie lekcji próbnych na forum grupy ćwiczeniowej (w ciągu dwóch semestrów

wszyscy studenci po kolei). 10. Egzamin pogimnazjalny i maturalny – kryteria i metodyka oceniania odpowiedzi uczniów. 11. Sprawdzanie przykładowej pracy maturalnej z chemii. Analiza sprawdzonego arkusza pod

kątem jednakowości ocen. 12. Metodologia nauczania rozwiązywania problemów obliczeniowych. Od zadań prostych

do trudnych. 13. Ćwiczenia w nauczaniu rozwiązywania problemów obliczeniowych.

Treści programowe ćwiczeń dla fizyków

14. Laboratorium – przykładowe doświadczenia, które można wykonywać w szkole: Barwny świat: spektrometria, dyspersja światła białego i monochromatycznego, widzenie świata w zależności od koloru padającego światła, substraktywne i addytywne składanie barw, widma emisyjne i absorbcyjne

15. BHP w szkolnej pracowni fizycznej. Czynniki zagrożenia, porażenie prądem elektrycznym, promieniowanie jonizujące, substancje toksyczne i szkodliwe.

16. Projektowanie szkolnych doświadczeń fizycznych. Tworzenie instrukcji ćwiczeń. 17. Interpretacja wyników doświadczeń fizycznych. Hipoteza i weryfikacja 18. Przygotowanie nauczyciela do prowadzenia lekcji. Metodyka pisania konspektów lekcji.

Analiza przykładowych konspektów lekcji. 19. Scenariusze lekcji – zasady i metodyka tworzenia. Analiza przykładowych scenariuszy lekcji. 20. Metoda projektu: założenia, cele, przebieg, realizacja, podsumowanie - wstęp teoretyczny

i dyskusja. Przykładowe projekty z fizyki dla szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Tworzenie - planowanie własnych projektów interdyscyplinarnych z nauk przyrodniczych, wzbogaconych eksperymentami fizycznymi.

21. "Zderzenie fizyki z literaturą" - przykładowe teksty pochodzące z lektur szkolnych (fragmenty poezji i prozy) dotyczące zjawisk fizycznych. Interpretacja i wyjaśnianie treści w oparciu o prawa fizyki. Filmy (bajki, ekranizacje powieści np. "Faraon", "Katedra" itp) wykorzystanie zjawisk fizycznych do budowy atmosfery, interpretacja zjawisk fizycznych i ich zadań w filmach. Wyszukanie własnych fragmentów filmów i literatury i stworzenie projektów łączących nauki ścisłe z humanistycznymi

22. Aktywizacja uczniów. Popularyzacja wiedzy. Poznajemy miejsca warte pokazania uczniom - wykorzystywanie wystaw interaktywnych, muzeów nauki, ogrodów doświadczeń podczas procesu nauczania fizyki w szkole gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej. Wizyta na wystawie interaktywnej "Świat zmysłów" w Collegium Minus w Krakowie. Wizyta na wystawie interaktywnej "Wokół koła" w Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie. Uczestnictwo w sobotnich lekcjach muzealnych z fizyki prowadzonych dla uczniów przez Muzeum Inżynierii Miejskiej."Podglądanie" popularyzatorów, nauka od najlepszych. Dyskusja nad sposobami popularyzacji wiedzy i ich wykorzystaniem w szkole Podsumowanie.

23. "Łamanie praw fizyki w bajkach", "10 najpiękniejszych doświadczeń z fizyki", "Fizyka na biwaku", "Zasady fizyki przedstawione w reklamach, omówione na wybranych przykładach", "Jak to działa" - projekty z fizyki wykonane przez zespoły studenckie, wspólne przestawienie projektów, rola mowy ciała, cechy dobrej prezentacji, oddziaływanie na odbiorcę - ucznia poprzez obrazy, dźwięki a przede wszystkim eksperyment wykonywany przez samego ucznia. Dyskusja i podsumowanie. Kompetencje kluczowe jakie należy rozwijać w szkole zgodnie z zaleceniami Unii Europejskiej.

24. Zasady i metody dydaktyczne w praktyce, projektowanie, prowadzenie i interpretacja

28

eksperymentów. 25. Prowadzenie prezentacji eksperymentów na forum grupy ćwiczeniowej

.


Efekty kształcenia: Absolwent posiada wiedzę z zakresu dydaktyki i szczegółowej metodyki działalności pedagogicznej, popartą doświadczeniem w jej praktycznym wykorzystywaniu. Posiada umiejętności i kompetencje niezbędne do kompleksowej realizacji dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych zadań szkoły, w tym do samodzielnego przygotowania i dostosowania programu nauczania do potrzeb i możliwości uczniów. Wykazuje umiejętność uczenia się i doskonalenia własnego warsztatu pedagogicznego z wykorzystaniem nowoczesnych środków i metod pozyskiwania, organizowania i przetwarzania informacji i materiałów. jest praktycznie przygotowany do realizowania zadań zawodowych (dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych) wynikających z roli nauczyciela.

Końcowe sprawdzenie i ocena nabytych umiejętności i kompetencji słuchacza: Wykład: egzamin testowy Ćwiczenia: na podstawie udziału w zajęciach, przygotowanych materiałów pisemnych (sprawozdania z ćwiczeń, konspekt lekcji) oraz przeprowadzonych eksperymentów i lekcji próbnej.


1. Dydaktyka chemii, praca zbiorowo pod redakcją A.Burewicza i H.Gulińskiej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2002.

2. Przykładowe testy z egzaminu pogimnazjalnego i maturalnego, publikowane na przykład na stronach internetowych Okręgowych Komisji Egzaminacyjnych i Centralnej Komisji Egzaminacyjnej.

3. B.Niemierko, Diagnostyka edukacyjna, PWN, Warszawa 2009. 4. K.Skrok, Cele wychowawcze w kształceniu chemicznym, UMCS, Lublin 2008. 5. Dostępne przez Internet elektroniczne systemy kształcenia chemicznego, na przykład

system e-Chem Uniwersytetu Śląskiego http://el.us.edu.pl/upgow/course/category.php?id=9.


6. B.Niemierko, Pomiar sprawdzający w dydaktyce, PWN, Warszawa 1990. 7. B.Niemierko, Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2007. 8. W.Okoń, Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Wydawnictwo Żak, Warszawa 2003. 9. M.Koszmider, Szkolne standardy jakości procesu kształcenia, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2008. 10.T.Lewkowski, Problemy kształcenia i pracy nauczycieli, Instytut Technologii Eksploatacji, Radom 2007. 11. C.Day, T.Kościuczuk, Nauczyciel z pasją. Jak zachować entuzjazm i zaangażowanie w pracy, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2008.

http://el.us.edu.pl/upgow/course/category.php?id=9

29

12. H.Hamer, Klucz do efektywności nauczania. Poradnik dla nauczycieli, Agencja Wydawnicza Veda, Warszawa 2010. 13. L.Hurło, D.Klus-Stańska, Paradygmaty współczesnej dydaktyki, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2009. 14. J.Bednarek, E.Lubina, Kształcenie na odległość. Podstawy dydaktyki, PWN, Warszawa 2008. 15. Podręczniki z chemii/fizyki do gimnazjum wg nowej podstawy programowej. 16. Podręczniki z chemii/fizyki do szkoły ponadgimnazjalnej wg dotychczasowej i nowej podstawy programowej. 17. J.W.Hill, T.W.McCreary, D.K.Kolb, Chemistry for Changing Times, 12th Ed., Prentice Hall, New York 2010.

30



Tytuł modułu VII.

PRAKTYKI PEDAGOGICZNE

Liczba godzin:

Ćwiczenia:150 godzin ćwiczeń


Semestry, w których realizowany jest przedmiot: 1,2,3

ECTS 16


Praktyki pedagogiczne są organizowane w tych szkołach i placówkach, dla których słuchacz uzyskuje kwalifikacje pedagogiczne do nauczania chemii lub fizyki. Celem praktyk pedagogicznych jest kształtowanie kompetencji dydaktycznych przez zapoznanie się ze specyfiką szkoły lub placówki, w której praktyka jest odbywana, w szczególności poznanie realizowanych przez nią zadań dydaktycznych, sposobu funkcjonowania, organizacji pracy, pracowników, uczestników procesów pedagogicznych oraz prowadzonej dokumentacji.

Podczas tych zajęć student obserwuje lekcje, asystuje nauczycielowi prowadzącemu zajęcia, prowadzi zajęcia wspólnie z nauczycielem, jak również samodzielnie planuje, prowadzi, omawia prowadzone zajęcia. Analiza pracy nauczyciela i uczniów podczas wspólnego omawiania praktyk przez opiekunów praktyk i studentów; obowiązki opiekuna stażu. Udział studenta w praktykach jest dokumentowany. Praktyki podlegają ocenie z uwzględnieniem opinii opiekuna praktyk w szkole.

31

Treści programowe

Poznanie zasad pracy w różnych typach szkół i placówek oświatowych, w których absolwenci mogą znaleźć zatrudnienie poprzez:

Obserwowanie:

Czynności podejmowanych przez opiekuna praktyk w toku prowadzonych przez niego lekcji oraz aktywności uczniów,

Toku metodycznego lekcji ( zajęć), stosowanych przez nauczyciela metod i form pracy oraz wykorzystanie pomocy dydaktycznych

Procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego w klasie oraz interakcji dorosły-dziecko, dziecko- grupa,

Sposobów aktywizowania i dyscyplinowania uczniów oraz różnicowania poziomu aktywności poszczególnych uczniów,

Sposobu oceniania , zadawania i kontrolowania prac domowych

Dynamiki i klimatu społecznego klasy, ról pełnionych przez uczniów, zachowania i postaw uczniów

Działań podejmowanych przez opiekuna praktyk na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa i zachowania dyscypliny

Organizacji przestrzeni w klasie i sposobu jej zagospodarowania

współdziałanie z opiekunem praktyk w:

Planowaniu i przeprowadzaniu lekcji

Organizowaniu pracy w grupach

Przygotowaniu pomocy dydaktycznych

Wykorzystywaniu środków multimedialnych i technologii informacyjnej w pracy dydaktycznej,

Kontrolowaniu i ocenianiu uczniów

Podejmowaniu działań na rzecz uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym szczególnie uzdolnionych,

Podejmowaniu działań w zakresie projektowania i udzielania pomocy psychologiczno- pedagogicznej

32

Pełnienie roli nauczyciela, w szczególności:

Planowanie lekcji, formułowanie celów, dobór metod i form pracy oraz środków dydaktycznych i dostosowanie ich do realizowanych treści, etapu edukacyjnego i dynamiki grupy uczniowskiej

Organizację i prowadzenie lekcji w oparciu o samodzielnie opracowane scenariusze,

Wykorzystywanie w toku lekcji środków multimedialnych i technologii informacyjnej

dostosowywanie sposobu komunikacji w toku lekcji (zajęć) do poziomu rozwoju uczniów,

animowanie aktywności poznawczej i współdziałania uczniów, rozwijanie umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy z wykorzystaniem technologii informacyjnej,

organizację pracy uczniów w grupach zadaniowych,

dostosowywanie podejmowanych działań do możliwości i ograniczeń uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi,

diagnozowanie poziomu wiedzy i umiejętności uczniów,

podejmowanie indywidualnej pracy dydaktycznej z uczniami (w tym uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi),

podejmowanie działań wychowawczych w toku pracy dydaktycznej, w miarę pojawiających się problemów, w sytuacjach: zagrożenia bezpieczeństwa, naruszania praw innych, nieprzestrzegania ustalonych zasad,

podejmowanie współpracy z innymi nauczycielami, wychowawcą klasy, pedagogiem szkolnym, psychologiem szkolnym oraz specjalistami pracującymi z uczniami

Analizę i interpretację zaobserwowanych albo doświadczanych sytuacji i zdarzeń pedagogicznych, w tym:

prowadzenie dokumentacji praktyki,

konfrontowanie wiedzy teoretycznej z praktyką,

ocenę własnego funkcjonowania w toku wypełniania roli nauczyciela (dostrzeganie swoich mocnych i słabych stron),

ocenę przebiegu prowadzonych lekcji (zajęć) oraz realizacji zamierzonych celów,

konsultacje z opiekunem praktyk w celu omawiania obserwowanych i prowadzonych lekcji (zajęć),

omawianie zgromadzonych doświadczeń w grupie studentów (słuchaczy).

Nabycie umiejętności planowania, obserwacji, prowadzenia i dokumentowania zajęć. Wyrobienie umiejętności analizy pracy nauczyciela i uczniów podczas omawiana

praktyk przez opiekunów praktyk i studentów. Uświadomienie studentom ich słabych i mocnych stron, aby w ten sposób pomóc im

w dalszym rozwoju w zawodzie nauczyciela.

33


M. Taraszkiewicz, Jak uczyć lepiej czyli refleksyjny praktyk w działaniu, Wydawnictwo CODN, Warszawa 1999

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 sierpnia 1991 r. w sprawie studenckich praktyk zawodowych (Dz.U. z dnia 19 sierpnia 1991 r. z późniejszymi zmianami: Dz.U. 93.25.112 8 i Dz.U.94.3.15).

Zarządzenie nr 41/2007 z dnia 27 czerwca 2007r. Rektora Uniwersytetu Śląskiego w sprawie organizowania studenckich praktyk zawodowych w UŚi obowiązków opiekunów praktyk.

Zarządzenia nr 93/2009 z dnia 17.09.09 Rektora UŚL zmieniające zarządzenie w sprawie organizowania studenckich praktyk zawodowych w Uniwersytecie Śl. I obowiązków opiekuna praktyk

Efekty kształcenia oraz sposób ich weryfikowania Efekt kształcenia- poznanie działań dydaktycznych i wychowawczych szkoły realizowanych w formie zajęć lekcyjnych, pozalekcyjnych, współpracy z organizacjami i instytucjami wspierającymi rozwój ucznia w środowisku szkolnym Samodzielne opracowanie scenariuszy zajęć, sporządzanie dokumentacji praktyki wymaganych do sporządzenia raportu z praktyk.

literatura i treści programowe

Documents

Transcript of literatura i treści programowe