TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW ...a.umed.pl/pl/doc/far/tresc_farmacja.doc · Web viewJest nim...

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW STANDARDOWYCH NA KIERUNKU FARMACJA, WYKŁADANYCH NA WYDZIALE FARMACEUTYCZNYM UNIWERSYTETU

Treści Programowe Przedmiotów Standardowych Na Kierunku Farmacja, Wykładanych Na Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu Medycznego W Łodzi

Od 2002 R.

PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Historia farmacji

Pracownia Historii Farmacji i Muzeum w Katedrze Historii Medycyny i Farmacji UM w Łodzi

Wzbogacenie wiedzy fachowej studenta w elementy historyczne, ze szczególnym uwzględnieniem postępowych tradycji zawodowych; rozwijanie intelektu; kształtowanie odpowiednich postaw zawodowych. Głównym założeniem nauczania przedmiotu jest humanizacja zawodu

Zasadnicze treści przedmiotu:

Wprowadzenie do historii farmacji. Symbolika i etymologia pojęć w medycynie i farmacji. Początki stosowania środków leczniczych. Dawne terapie. Lek, jego formy oraz sposoby wytwarzania do XVIIIw. Postęp w dziedzinie badań nad lekami w XIX i XX w. oraz ich związek z innymi dyscyplinami naukowymi. Dawne apteki i aptekarze. Etapy kształtowania się zawodu. Dzieje nauk farmaceutycznych w Polsce w XIX i XX wieku. Ewolucja nauczania farmaceutycznego w Europie (ze szczególnym uwzględnieniem Polski). Tradycje i kultura medyczno-farmaceutyczna.

2. Etyka zawodowa

Pracownia Historii Farmacji i Muzeum w Katedrze Historii Medycyny i Farmacji UM w Łodzi

Zapoznanie studentów z zasadami etyki i deontologii zawodu farmaceutycznego w przeszłości i obecnie. Kształtowanie wrażliwości i pożądanych postaw moralnych, niezbędnych do etycznie słusznego rozstrzygania moralnych dylematów. Wyrabianie umiejętności łączenia uzyskanej wiedzy z codzienną praktyką zawodową.


Wprowadzenie do ogólnoludzkiej etyki normatywnej. Zagadnienia etyczno - moralne w systemach filozoficznych. Rozwój etyki i deontologii farmaceutycznej na tle poprzedzającej je etyki lekarskiej w dziejach powszechnych. Kształtowanie się zasad etyki i deontologii zawodu farmaceutycznego w Polsce (cz. I - do 1939r.). Kształtowanie się zasad etyki i deontologii zawodu farmaceutycznego w Polsce (cz. II - po 1945r.). Kodyfikacja zasad etyki i deontologii zawodu farmaceutycznego. Kodeksy etyczno - deontologiczne - problemy definicyjne, cele i zadania, ich ocena przez różne środowiska w Europie i w Polsce. Aktualnie obowiązujące w Polsce kodeksy etyki i deontologii zawodu farmaceutycznego oraz ogólna ich charakterystyka (Zasady etyczne i deontologiczne polskiego farmaceuty, Kodeks etyki aptekarza RP, Dobre obyczaje w nauce, Kodeks marketingu farmaceutyków). Problemy etyczne odpowiedzialności zawodowej aptekarza. Odpowiedzialność za leki sporządzane i wydawane z apteki. Postępowanie w sprawach odpowiedzialności zawodowej aptekarzy, rola rzecznika odpowiedzialności zawodowej oraz wybrane przykłady wykroczeń. Zasady postępowania aptekarza wobec pacjenta. Analiza wybranych przykładów z praktyki aptekarskiej pod względem ich zgodności z obowiązującymi kodeksami etyczno - deontologicznymi i normami moralności ogólnoludzkiej.

3. Psychologia z socjologią

Katedra Medycyny Społecznej i Zapobiegawczej UM w Łodzi

Zapoznanie z przedmiotem i problematyką badawczą socjologii i socjologii medycyny oraz wybranymi aspektami patologii życia społecznego (dezorganizacja, zmiana społeczna, anomia).


Przedmiot i problematyka badawcza socjologii. Pojęcie „życie społeczne” i jego rzyrodnicze i ekonomiczne podstawy. Socjologia potoczna i naukowa – wzajemne relacje. Zakres i metody badań socjologicznych. Szczegółowe dyscypliny socjologiczne i ich związek z socjologią ogólną. Przedmiot i problematyka badawcza socjologii medycyny. Socjologia medycy jako szczegółowa dyscyplina socjologiczna. Relacja: medycyna – socjologia; warunki przydatności wiedzy socjologicznej w medycynie, główne kierunki badań. Kultura. Socjologiczna interpretacja zjawiska. Definicje. Struktura wewnętrzna kultury. Mechanizmy wpływu kultury na życie społeczne. Osobowość. Socjologiczna koncepcja człowieka. Pojęcie „natura ludzka”. Osobowość społeczna i jej elementy składowe. Rola uczestnictwa w życiu społecznym w kształtowaniu cech osobowości jednostki. Przemiany w medycynie a problemy kontroli społecznej. Modele organizacji i usług w opiece zdrowotnej. Ekspansja medycyny w życie społeczne (medykalizacja). Społeczne skutki przerostu tzw. orientacji inżynieryjnej w medycynie. Zdrowie i choroba jako pojęcia społeczne; ewolucja tych pojęć. Norma i dewiacja. Rola medycyny w identyfikacji tych stanów. Wybrane aspekty patologii życia społecznego. Leczenie i rehabilitacja osób uzależnionych od alkoholu. Narkomania. Społeczne przyczyny i autodestrukcyjne skutki uzależnienia. Działania zapobiegawcze i rehabilitacyjne wobec narkomanów. Samobójstwo (socjologiczna interpretacja zjawiska).

4. Matematyka

Pracownia Matematyki, Zakład Chemii Fizycznej i Biokoordynacyjnej UM w Łodzi

Rozszerzenie wiadomości ze szkoły średniej o te elementy rachunku różniczkowego i całkowego, które są wykorzystywane na zajęciach z innych przedmiotów. Doskonalenie umiejętności logicznego myślenia.


Rozszerzenie wiadomości o funkcjach ze szczególnym uwzględnieniem funkcji y=lnx oraz y=ex. Badanie monotoniczności funkcji. Ekstrema lokalne funkcji jednej zmiennej. Wyznaczanie przedziałów wypukłości, wklęsłości oraz punktów przegięcia krzywej. Różniczka funkcji jednej zmiennej. Definicja i własności całki nieoznaczonej. Całkowanie przez podstawienie. Rozkład wybranych funkcji wymiernych na ułamki proste pierwszego rodzaju. Całka niewłaściwa na przedziale niewłaściwym. Definicja funkcji dwóch zmiennych. Dziedzina. Wykres. Pochodne cząstkowe rzędu pierwszego i drugiego. Wyznaczanie ekstremów lokalnych funkcji dwóch zmiennych. Różniczka zupełna. Równania różniczkowe zwyczajne rzędu pierwszego. Całka ogólna i całka szczególna równania różniczkowego. Równania różniczkowe o zmiennych rozdzielonych. Równania różniczkowe liniowe. Metoda uzmiennienia stałej. Aproksymacja metodą najmniejszych kwadratów. Siatki funkcyjne.

5. Statystyka

Pracownia Matematyki, Zakład Chemii Fizycznej i Biokoordynacyjnej UM w Łodzi

Zapoznanie studentów z pojęciami statystyki matematycznej i podstawowymi metodami wnioskowania statystycznego.


Zmienna losowa jednowymiarowa. Dystrybuanta zmiennej losowej. Zmienna losowa ciągła. Charakterystyki liczbowe zmiennej losowej. Rozkład normalny, normalny standaryzowany, t Studenta, χ2, Fischera – Snedecora. Statystyka opisowa. Estymacja przedziałowa. Test zgodności Kołmogorowa – Lillieforsa. Testy parametryczne: test dla wartości oczekiwanej, test t Studenta, test Cochrana – Coxa, test różnic. Testy nieparametryczne: test Wilcoxona, test niezależności χ2. Korelacja i regresja.

6. Informatyka

Pracownia Informatyki - Komputerowej Analizy Leku (Katedra Chemii Medycznej)

Przyswojenie terminologii informatycznej i biostatystycznej w zakresie zastosowań do różnorodnych zagadnień w nauce, doświadczalnictwie i przyszłej pracy zawodowej farmaceuty. Umiejętność opracowania wyników doświadczenia biologicznego i chemicznego przy pomocy standardowych i ewentualnie dostępnych profesjonalnych programów komputerowych.

Zasadnicze treści przedmiotu

Przyswojenie terminologii informatycznej, umiejętność korzystania z komputera pracującego w sieci LAN w systemie Windows. Umiejętność znajdowania informacji w Internecie. Opanowanie zasad posługiwania się typowymi programami komputerowymi: edytorem tekstu Word, arkuszem kalkulacyjnym Excel do graficznej prezentacji danych i opracowywania statystycznego wyników badań biologicznych, oraz programem do prezentacji Power Point, wchodzących w skład pakietu Microsoft Office. Przenoszenie elementów prac pomiędzy wymienionymi aplikacjami. Używanie profesjonalnych programów statystycznych. Praca z programem Statgraphics, pokaz pracy programu Statistica.

7. Historia filozofii

Zakład Etyki i Filozofii Medycyny UM w Łodzi.

Zapoznanie słuchaczy z podstawowymi filozoficznymi modelami bytu w kulturze Zachodu.

Pokazanie ich wpływu na samowiedzę współczesnego człowieka, w szczególności na jego pojmowanie cierpienia, choroby, śmierci i zła moralnego. Danie filozoficznych podstaw etyki farmaceutycznej. Wyrobienie umiejętności dostrzegania i dyskutowania problematyki filozoficzno-moralnej.


Powstanie i szczytowy okres filozofii greckiej. Bóg, człowiek i świat w filozofii św. Augustyna i św. Tomasza. Kartezjański przełom w filozofii nowożytnej. Etyka rygorystyczna Kanta. Kultura i jednostka w ujęciu Freuda. Teoria prawdy. Pojęcie filozoficznego modelu bytu. Przedmiot i funkcje filozofii. Problem istnienia zła we wszechświecie. Prawda i dobro w ujęciu filozofii metafizycznej. Problem istnienia zła w ujęciu mitu. Dobro i prawda w filozofii niemetafizycznej. Kant, Nietzsche. Postęp jako kategoria filozoficzna. Utopia świata bez chorób. Zło i cierpienie. Ontologiczne i fizjologiczne (funkcjonalne) ujęcie choroby. Choroba jako metafora. Moralne problemy śmierci i umierania. Wstęp do tanatologii.

8. Język obcy

Centrum Nauczania Języków Obcych UM w Łodzi

Głównym zadaniem nauczania języków obcych na poziomie zaawansowanym (francuskiego, angielskiego, niemieckiego oraz rosyjskiego) jest doskonalenie praktycznej znajomości danego języka w ramach czterech podstawowych sprawności językowych - mówienia, rozumienia, czytania i pisania. Celem prowadzonych zajęć jest: wyrównanie różnic w stopniu opanowanie języka obcego pomiędzy poszczególnymi studentami poprzez powtórzenie materiału leksykalnego i gramatycznego ze szkoły średniej; usprawnienie kompetencji komunikacyjnej w sytuacjach codziennych (hotel, pociąg, lotnisko, sklep, rozmowa telefoniczna, prośba o informację, etc.); wprowadzenie podstawowego słownictwa specjalistycznego; wdrażanie do samodzielnego korzystania z piśmiennictwa fachowego pod kątem przyszłych potrzeb zawodowych ((indywidualna praca z piśmiennictwem profesjonalnym); ćwiczenie umiejętności porozumiewania się na tematy zawodowe; prowadzenie podstawowej korespondencji handlowej Zasadnicze treści przedmiotu Kursy na poziomie zaawansowanym:

I semestr: tematyka ogólna (sytuacje codzienne, podróż, rozmowa towarzyska,etc.) i para-medyczna (zdrowy styl życia, diety, witaminy i minerały, palenie, cholesterol etc.)

II semestr: słownictwo anatomiczne i fizjologiczne ( części ciała, budowa komórki, krew), III i IV semestr: słownictwo anatomiczne i fizjologiczne (układ trawienny, krążenia, oddechowy) ogólna klasyfikacje chorób, podstawowe badania diagnostyczne typy leków , informacje o lekach.

Czasy, strona bierna, czasowniki modalne, zdania warunkowe, tworzenie pytań, rozkazów, zdania grzecznościowe, tryb przypuszczający, zdania pytające

Materiał gramatyczny i ćwiczenia dostosowane do poziomu grupy i aktualnych potrzeb

8a. Język łaciński

Centrum Nauczania Języków Obcych UM w Łodzi

Kursy na poziomie podstawowym:

Głównym zadaniem nauczania języka łacińskiego na poziomie podstawowym jest zapoznanie studentów za słownictwem medycznym oraz z zasadami fleksji i słowotwórstwa z zakresu terminologii medycznej.

Cele nauczania: opanowanie podstawowych zasad gramatyki łacińskiej ze szczególnym uwzględnieniem charakterystyki łaciny medycznej; wprowadzanie ogólnego mianownictwa anatomicznego oraz farmaceutycznego; wprowadzenie podstawowych zwrotów i skrótów używanych w terminologii medycznej; wykształcenie umiejętności pisania i przekładu krótkiego tekstu łacińskiego – w szczególności recepty; zapoznanie z sentencjami łacińskimi. Zasady wymowy i akcentowanie w języku łacińskim ; Czasownik – idicativus praesentis activi et passive; Rzeczownik – deklinacja I- III ; Przymiotnik – odmiana, miejsce oraz zgodność z rzeczownikiem; Budowa zdania łacińskiego; Przyimki łacińskie i ich reakcja; Przedrostki i przyrostki używane w terminologii medycznej; Wybrane skróty i zwroty medyczne; Rzeczownik – deklinacje III – V; Przymiotnik – stopniowanie; Liczebnik; Czasownik – coniunctivus praesentis activi et passivi; Wybrane sentencje łacińskie; Pisanie recepty

9. Wychowanie fizyczne

Studium Wychowania Fizycznego i Sportu

Wyrabianie umiejętności samodzielnego wyboru formy aktywności ruchowej w zależności od sprawności psycho-fizycznej, stanu zdrowia i umiejętności. Wyrabianie nawyku systematycznego uprawiania aktywności fizycznej. Wyrabianie prawidłowego stosunku do działań prozdrowotnych: dbanie o sprawność psycho-fizyczną i higieniczny tryb życia. Kształtowanie cech osobowości wyrabianych podczas uprawiania poszczególnych dyscyplin sportowych. Przekazanie podstawowej wiedzy z zakresu: wpływu różnych form aktywności fizycznej na zdrowie fizyczne i psychiczne; roli systematycznej aktywności fizycznej w zwalczaniu chorób cywilizacyjnych; relaksacji, gimnastyki korekcyjnej, oddychania i wyrównywania napięć mięśniowych; nowych form rekreakcji i fitnessu.


Technika, taktyka i podstawowe przepisy w grach zespołowych (siatkówka, koszykówka, mini hokej salowy, tenis ziemny i stołowy, piłka nożna mężczyzn. Pływanie (styl klasyczny, dowolny, grzbietowy i delfin), podstawy ratownictwa wodnego. Zajęcia ogólnorozwojowe: lekkoatletyczne, wolne i w siłowni. Kształtowanie sylwetki na zajęciach gimanstycznych przy muzyce (callanetics, calisthenics, body – scup, stretching) oraz w siłowni. Zajęcia relaksujące ciało i umysł oparte na technikach oddychania i medytacji, elementach stretchingu, Hatha Yoga i Tai Chi. Stretching i zajęcia korekcyjne oddechowe i wyrównujące napięcia mięśniowe. Narciarstwo zjazdowe (szkoleniowe obozy zimowe). Sport akademicki przy współpracy z Klubem Uczelnianym AZS

PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Chemia ogólna i nieorganiczna

Zakład Chemii Bionieorganicznej.

Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów z zagadnieniami chemii roztworów, właściwościami pierwiastków, wykształcenie umiejętności wykonywania obliczeń chemicznych, poznanie charakterystycznych reakcji identyfikacji (kationy i aniony) i wykształcenie umiejętności przeprowadzania jakościowej analizy związków nieorganicznych w roztworach i substancjach stałych w skali półmikro. Zagadnienia zostały tak dobrane, aby stanowiły podstawę do nauki innych przedmiotów kontynuowanych czasie studiów. Szczególną uwagę zwrócono na pierwiastki mające znaczenie biologiczne.


Wykłady: W dwu semestralnym cyklu wykładów z chemii ogólnej i nieorganicznej przedstawione są następujące główne zagadnienia: Podstawowe prawa chemiczne. Reakcje odwracalne i nieodwracalne. Szybkość reakcji chemicznych. Prawo działania mas Guldberga i Waage'go. Elekrolity i dysocjacja elektrolityczna. Stała i stopień dysocjacji. Prawo rozcieńczeń Ostwalda. Rola elektrolitów w organizmie. Kwasy i zasady - teorie Br(nsteda, Lewisa, Pearsona. Iloczyn jonowy wody - pojęcie pH i pOH. Wskaźniki kwasowo-zasadowe. Hydroliza soli. Roztwory buforowe – zastosowanie w medycynie. Rozpuszczalność związków i iloczyn rozpuszczalności. Wykorzystanie tych zagadnień w medycynie. Przenoszenie elektronów w reakcjach chemicznych (reakcje utlenienia i redukcji). Szereg elektrochemiczny metali. Budowa atomu. Liczby kwantowe. Zakaz Pauliego i reguła Hunda. Budowa pierwiastków a układ okresowy - przewidywanie właściwości pierwiastków na podstawie konfiguracji elektronowej, promieni atomowych i jonowych, elektroujemności, potencjałów jonizacyjnych, powinowactwa elektronowego. Teoria orbitali. Hybrydyzacja. Rodzaje wiązań chemicznych (jonowe, atomowe, spolaryzowane, koordynacyjne, wodorowe). Systematyka pierwiastków - struktury elektronowe pierwiastków w stanie podstawowym i wzbudzonym, występowanie w przyrodzie, otrzymywanie, właściwości fizyko-chemiczne*/. Wodór: Wodór atomowy, cząsteczkowy, izotopy, tworzenie połączeń z pierwiastkami – wodorki Fluorowce: Tlenki. Fluorowcowodory. Kwasy tlenowe i ich sole. Związki między- halogenowe. Płyn Lugola, jodyna, 5-fluorouracyl. Tlenowce: Tlen, siarka (alotropia). Woda - struktura wody i lodu, hydraty, związki higroskopijne. Nadtlenek wodoru - struktura, właściwości (woda utleniona, perhydrol). Tlenowe kwasy siarki, selenu, telluru i ich sole. Połączenia z fluorowcami. Związki tlenohalogenowe siarki. Azotowce: Amoniak. Tlenki. Kwasy azotu i ich sole. Woda królewska. Amidki, imidki, azotki, hydrazyna, hydroksyloamina. Fosfor (alotropia). Kwasy i sole fosforu, arsenu. Rola jonów fosforanowych w strukturze DNA. Związki bizmutu i jego preparaty farmaceutyczne. Węglowce: Alotropia węgla. Wodorki węgla i krzemu (węglowodory, krzemowodory). Tlenki (CO) i ditlenki. Połączenia węgla z siarką (CS2) i azotem. Kwasy - węglowy, tiowęglowy, cyjanowodorowy, tiocyjanowy, izotiocyjanowy i ich sole. Pojęcie mezomerii i tautomerii. Węgliki. Karbonylki. Właściwości związków cyny i ołowiu (reakcje redoks, amfoteryczność). Borowce: Związki deficytoelektronowe. Efekt nieczynnej pary elektronowej. Borowodory. Kwas borowy, boraks. Właściwości glinu - reakcje z tlenem, kwasami i zasadami, glin jako reduktor. Preparaty glinu w medycynie. Berylowce: Tlenki, wodorotlenki, wodorki, halogenki. Rola jonów wapnia i magnezu. Preparaty wapnia i magnezu stosowane w medycynie. Litowce: Tlenki, nadtlenki, ponadtlenki. Wodorotlenki i sole litowców - zastosowanie. Kompleksy litowców. Ogólna charakterystyka skandowców i lantanowców. Pierwiastki przejściowe: paramagnetyzm, diamagnetyzm, ferromagnetyzm. Związki koordynacyjne. Jony metali przejściowych w diagnostyce i medycynie np. związki technetu (Cardiolite), srebra. Kompleksy w biologii i medycynie np. leki złota (Solganal, Myocrisin), platyny (cis-platyna, karboplatyna). Rola biopierwiastków w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Terapia chelatowa w detoksykacji metali toksycznych. Ćwiczenia: Zajęcia laboratoryjne prowadzone wg opracowanego w Zakładzie skryptu p.t. „Ćwiczenia z chemii ogólnej z elementami chemii nieorganicznej i bionieorganicznej (rok wyd. 2002). Wstęp teoretyczny (60 min) poprzedza wykonanie doświadczeń związanych z tematyką danego ćwiczenia. Ćwiczenia obejmują nastepujące zagadnienia: Podstawy obliczeń chemicznych. Szybkość reakcji chemicznych a stan równowagi. Kwasy i zasady. Hydroliza soli i roztwory buforowe. Iloczyn rozpuszczalności. Przenoszenie elektronów, reakcje utlenienia i redukcji. Związki kompleksowe. Chromatografia. Obliczenia chemiczne – zajęcia prowadzone według w/w skryptu, w którym zawarte są przykłady obliczeń rachunkowych związanych z danych ćwiczeniem oraz dodatkowe uzupełnienie wiedzy z innych podręczników. Program zajęć obejmuje: Obliczanie stężeń roztworów (procentowe, molowe), uwzględnienie zmian objętości i wzajemnego przeliczania stężeń. Obliczenia związane z szybkością reakcji i stanem równowagi. Obliczenia wartości pH różnych związków chemicznych (mocne, słabe elektrolity, bufory). Dysocjacja kwasów i zasad. Obliczenia związane z rozpuszczalnością związków (iloczyn rozpuszczalności). Obliczenia oparte na prawidłowym zapisie reakcji red-oks. Istota związków kompleksowych (tworzenie, budowa, nomenklatura, stałe trwałości). Związki nieorganiczne stosowane w lecznictwie, biopierwiastki, związki toksyczne. Ćwiczenia laboratoryjne z chemii jakościowej związków nieorganicznych prowadzone są w oparciu o wiadomości z zakresu chemii roztworów. Systematyczna metoda jakościowa analizy jonów polega na rozdzieleniu ich na grupy za pomocą selektywnych reakcji strąceniowych i potwierdzeniu ich obecności charakterystycznymi reakcjami. Ćwiczenia laboratoryjne obejmują samodzielne wykonanie 14 analiz jakościowych związków nieorganicznych: 5 analiz kationów w tym 1 złożona, 4 analizy anionów w tym jedna złożona, 1 zadanie kontrolne (kationy + aniony), 3 identyfikacje substancji stałych, 1 analiza kwasu lub zasady.

2. Chemia analityczna

Zakład Chemii Analitycznej Katedra Chemii Medycznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Celem nauczania chemii analitycznej i instrumentalnej jest przedstawienie oraz ugruntowanie podstaw teoretycznych, na których opierają się metody analityczne i wdrożenie zasadniczych umiejętności praktycznych umożliwiających kompetentną pracę analityka w pełnym zakresie potrzeb zawodu farmaceuty. Ma to pozwolić na wybór i wykorzystanie odpowiedniej metody analitycznej takiej, która będzie ściśle odpowiadać na pytania stawiane przez problem badawczy lub zleceniodawcę. Przeprowadzenie wiarygodnych badań rodzaju i składu substancji chemicznych (leczniczych) wraz z krytyczną oceną wartości otrzymanych wyników, zgodnie z zasadami GLP.


Wykłady: analiza klasyczna: metody oparte na reakcjach: I – wytrącania; II – kwasowo-zasadowych; III – utleniania i redukcji; IV – kompleksowania

analiza instrumentalna: I – ogólne zasady analizy instrumentalnej; II – metody pektroskopowe; III – elektroanaliza; IV – metody radiometryczne; V – metody rozdzielcze; VI – opracowanie wyników; VII – automatyzacja w analizie chemicznej.

Ćwiczenia Analiza klasyczna; a). Analiza wagowa: 1. Oznaczanie magnezu w postaci hydroksychinolanu Mg(C9H6NO)2 b). Analiza miareczkowa (w każdym dziale analizy miareczkowej student przyrządza roztwór mianowany): 1. Alkacymetria - oznaczanie: 1. węglanów - K2CO3; 2. mocnego kwasu – HCl. 2. Nadmanganometria – oznaczanie wody utlenionej H2O2. 3. Jodometria 4. Argentometria – oznaczanie chlorków metodą Mohra – NaCl 5. Kompleksometria – oznaczanie cynku – ZnSO4. Analiza instrumentalna. Studenci zapoznają się z działaniem i obsługą współczesnej aparatury, przy czym szczególną uwagę zwraca się na stosowanie wzorców i przeprowadzanie krzywych kalibrowania. Ponadto każdy student otrzymuje zadanie do oznaczenia wydane przez asystenta prowadzącego ćwiczenie. a). Oznaczanie zawartości słabego kwasu metodą potencjometryczną – kwas octowy, kwas salicylowy, kwas cytrynowy. b).Pomiary pH metodą potencjometryczną. Pehametryczne oznaczanie zawartości węglanów i wodorowęglanów w mieszaninie, oznaczanie siarczany atropiny. c). Potencjometryczne miareczkowanie red-ox Oznaczanie Fe2+ roztworem Miareczkowanie potencjometryczne wytrąceniowe: oznaczanie Ag+ lub Cl-. d). Elektrody jonoselektywne. Charakterystyka chlorkowej elektrody jonoselektywnej. e). Miareczkowanie konduktometrczne – kwas borowy, kwas barbiturowy. f). Kolorymetria: oznaczanie charakterystyki spektralnej barwnika; kolorymetryczne oznaczanie Fe3+ metodą rodankową; charakterystyka spektralna ryboflawiny (UV/VIS). g). Metody spektrofotometryczne. Spektrofotometryczne badania zmian krzywych absorpcji w funkcji pH na przykładzie aldehydu p-hydroksybenzoesowego (UV/VIS). h). Spektroskopia w podczerwieni – Specord M-40. Analiza strukturalna chloramfenikolu metodą spektrofotometrii w podczerwieni. i). Fotometria płomieniowa. Oznaczanie niskich stężeń sodu, potasu i wapnia w mieszaninie – oznaczenia w wodach mineralnych. j). Oznaczenie fluorymetryczne chininy. k). Nefelometria i turbidymetria. Nefelometryczne oznaczanie chlorków przy użyciu spektrofotometru Specol. Badanie zawiesin (związki glinu w zawiesinach leczniczych – Alugastrin, Malox, Manti) przy użyciu mętnościomierza. l). Chromatografia cienkowarstwowa i bibułowa.

Seminaria Ćwiczenia rachunkowe z zakresu analizy chemicznej na bazie własnego skryptu.

3. Chemia organiczna

Zakład Chemii Bioorganicznej

Poznanie nazewnictwa, budowy, właściwości fizycznych i reaktywności poszczególnych klas związkow organicznych oraz produktów naturalnych; nabycie umiejętności wykonywania syntez związków organicznych i opanowanie podstawowych metod wyodrębniania, oczyszczania i analizy związków organicznych.


Wykłady Wstęp do chemii organicznej. Wiązania chemiczne. Węglowodory (alkany, alkeny, alkadieny, alkiny). Izomeria. Konformacja. Reakcje rodnikowe i jonowe. Wolne rodniki. Nukleofile i elektrofile. Karbokationy. Przegrupowania. Teoria rezonansu. Tautomeria. Polimeryzacja. Stereochemia. Chiralność. Konfiguracja - względna i absolutna. Enancjomery, diastereoizomery i związki mezo. Projekcje Fishera. R/S i E/Z. Prochiralność. Stereochemia i mechanizmy reakcji. Cykloalkany. Izomeria mono i dwupodstawionych cykloalkanów. Analiza konformacyjna. Stereochemia cyklopentanów, cykloheksanów, dekalin i cykloheksenu. Węglowodory aromatyczne. Aromatyczność. Elektrofilowe podstawienie aromatyczne. Chlorowcopochodne. Podstawienie nukleofilowe. Związki metaloorganiczne. Alkohole i fenole. Kwasy i zasady. Wiązania wodorowe. Tiole. Etery i oksirany. Aminy. Aldehydy i ketony. Addycje do grupy karbonylowej. Kondensacje aldolowe. Enolany. Kwasy karboksylowe i pochodne (estry, amidy, chlorki i bezwodniki). Estryfikacja i hydroliza estrów. Tłuszcze. Lipidy. Hydroliza amidów. Mocznik. Związki (((-nienasycone. Reakcja Michaela. Chinony. Nitryle. Związki nitrowe. Guanidyna. Nazewnictwo związków organicznych - podsumowanie. Weglowodany. Aldozy i ketozy. Hemiacetale. Konformacja piranoz. Mutarotacja. Efekt anomeryczny. Epimeryzacja monosacharydów. Disacharydy. Polisacharydy. Aminokwasy i peptydy. Konfiguracja absolutna. Punkt izoelektryczny. Grupy ochronne. Konformacja wiązania amidowego. Analiza i synteza peptydów. Związki heterocykliczne. Pirol. Furan. Tiofen. Pirydyna. Indol. Pirazol. Imidazol. Chinolina. Pirymidyna. Puryna. Tiazol. Adenina. Guanina. Uracyl. Tymina. Cytydyna. Nukleozydy. Nukleotydy. AMP. ATP. RNA. DNA. Alkaloidy. Terpeny. Steroidy. Prostaglandyny.

Pracownia syntezy i analizy organicznej

Podstawowe przekształcenia organiczne - syntezy i oczyszczanie siedmiu związków. Jakościowa analiza organiczna - identyfikacja trzech nieznanych związków.

4. Chemia fizyczna

Zakład Chemii Fizycznej i Biokoordynacyjnej

Nauczenie wielu zagadnień i pojęć przydatnych do opanowania innych przedmiotów podstawowych i farmaceutycznych. Zapoznanie ze sprzętem i aparaturą pomiarową. Wdrożenie ścisłości rozumowania w zakresie wiedzy przyrodniczej oraz bezbłędnego posługiwania się wartościami liczbowymi.


Miejsce chemii fizycznej w naukach chemicznych, metody badawcze. Znaczenie chemii fizycznej dla farmacji i analityki medycznej. Materia. Stany skupienia. Substancje. Mieszaniny. Równanie stanu gazu doskonałego. Prawo Avogadra. Gęstość i masa molowa gazu doskonałego. Dyfuzja i efuzja. Ciepło molowe gazu doskonałego. Gazy rzeczywiste - równanie van der Waalsa. Ciecze. Adhezja i kohezja, kąt zwilżania, zależność nap. pow. od temperatury, lepkość - ciecze niutonowskie i nieniutonowskie. Ciepło reakcji chemicznych - termochemia. Prawo Hessa. Równanie Gibbsa-Helmholtza. Prawo działania mas, izoterma vanSYMBOL 162 \f "Symbol"t Hoffa. Powinowactwo chemiczne. Reakcje odwracalne i stan równowagi. Izobara vanSYMBOL 162 \f "Symbol"t Hoffa - zależność stałej równowagi od temperatury. Współrzędna reakcji. Wpływ ciśnienia na położenie stanu równowagi. Potencjał chemiczny. Prawo działania mas w przypadku ogólnym. Elementy termodynamiki roztworów. Równowagi fazowe. Układy jednoskładnikowe dwufazowe. Skraplanie gazów, parametry krytyczne. Prężność pary nasyconej - równanie Clausiusa-Clapeyrona. Układy jednoskładnikowe trójfazowe, reguła faz, wykresy fazowe. Równowagi fazowe w układach dwuskładnikowych. Roztwory gazów w gazach (prawo Daltona). Roztwory gazów w cieczach - prawo HenrySYMBOL 162 \f "Symbol"ego. Roztwory cieczy w cieczach - ciecze mieszające się nieograniczenie. Prawo Raoulta. Roztwory doskonałe. Układy zeotropowe i azeotropowe. Roztwory ciał stałych w cieczach. Rozpuszczalność ciał stałych. Prężność pary nasyconej nad roztworem. Podwyższenie temperatury wrzenia (ebuliometria). Obniżenie temperatury krzepnięcia (kriometria). Osmoza i ciśnienie osmotyczne. Właściwości koligatywne. Ograniczona mieszalność dwóch cieczy. Ciecze niemieszające się wzajemnie - destylacja z parą wodną, równowaga podziału Nernsta. Równowagi w układach ciało stałe - ciecz. Równowagi w układach trójskładnikowych (układ trzech cieczy). Zjawiska powierzchniowe. Adsorpcja na granicy faz: ciało stałe-gaz, izotermy adsorpcji. Adsorpcja na granicy faz: ciecz-ciało stałe (wymiana jonowa). Adsorpcja na granicy faz: ciecz-gaz (tenzydy), równanie Gibbsa. Solubilizacja. Kinetyka chemiczna. Podstawowe pojęcia kinetyki chemicznej. Równania kinetyczne reakcji prostych. Reakcje złożone. Elementy farmakokinetyki - model jednokompartmentowy podania dożylnego i pozanaczyniowego. Metody wyznaczania rzędu reakcji. Wpływ temperatury na szybkość reakcji - równanie Arrheniusa. Metoda przyspieszonego starzenia. Teoria zderzeń aktywnych. Kataliza jednofazowa i wielofazowa. Autokataliza. Kataliza enzymatyczna. Szybkość rozpuszczania się ciał stałych. Roztwory elektrolitów. Dysocjacja i stopień dysocjacji elektrolitów. Dysocjacja wody - wykładnik jonów wodorowych (pH). Aktywność i współczynnik aktywności. Elektrolity mocne i słabe. Dysocjacja słabych kwasów i zasad. Roztwory buforowe. Miareczkowanie potencjometryczne. Amfolity - punkt izojonowy i punkt izoelektryczny. Miareczkowanie aminokwasów. Elektrochemia. Ruchliwość jonów, liczby przenoszenia. Przewodnictwo elektryczne elektrolitów. Przewodnictwo właściwe i równoważnikowe (molowe) elektrolitów. Przewodnictwo molowe graniczne. Ogniwa galwaniczne. Termodynamika ogniw galwanicznych. Elektroliza. Polaryzacja. Polarografia. Układy dyspersyjne. Koloidy. Otrzymywanie i oczyszczanie koloidów. Właściwości układów koloidalnych - ruchy Browna, dyfuzja, sedymentacja, ultrawirowanie, równowagi Donnana, własności optyczne, własności elektryczne - elektroforeza. Koagulacja zoli. Działanie ochronne i sensybilizacja. Emulsje - budowa i znaczenie emulsji, emulgowanie, fizyczna trwałość emulsji, zawiesiny - trwałość zawiesin. Wybrane fizyczne metody badania struktury molekuł. Wielkości addytywne. Refrakcja molowa. parachora. Czynność optyczna związków. Polaryzacja liniowa światła. Fotochemia i chemia radiacyjna - elementarne pojęcia.

5. Doraźna pomoc Medyczna

Zakład Medycyny Ratunkowej i Medycyny Katastrof Katedry Anestezjologii i Intensywnej Terapii UM w Łodzi

Celem prowadzonych zajęć jest zapoznanie studentów studentów zasadami udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach.

Zasadnicze treści przedmiotu :

Program: Pojęcie śmierci klinicznej, definicja reanimacji. Przyczyny i mechanizmy zatrzymania krążenia i oddechu. ABC w resuscytacji. Wytyczne Europejskiej Rady ds. Resuscytacji. Rozpoznawanie zatrzymania oddechu i krążenia. Podstawowe czynności reanimacyjne : techniki bezprzyrządowe udrażniania dróg oddechowych i wentylacji płuc; technika masażu pośredniego serca. Zaawansowane czynności reanimacyjne : techniki przyrządowe udrażniania dróg oddechowych i wentylacji płuc. Farmakoterapia w resuscytacji, drogi podawania leków. Zastosowanie wczesnej defibrylacji. Resuscytacja noworodków i dzieci. Pozycja boczna ustalona. Ćwiczenia na fantomach

6. Biofizyka

Zakład Chemii Fizycznej i Biokoordynacyjnej

Przypomnienie i nauczenie wybranych elementów fizyki w aspekcie funkcjonowania organizmów żywych, wykorzystywanych w innych przedmiotach, a także w działaniu praktycznym

Zasadnicze treści przedmiotu :

Układy materialne jednoskładnikowe i jednofazowe. Gazy - gaz doskonały i gazy rzeczywiste. Ciecze, oddziaływania międzycząsteczkowe, napięcie powierzchniowe, lepkość dynamiczna i kinetyczna. Ciekłe kryształy. Ciała stałe - krystaliczne i bezpostaciowe, izomorfizm, polimorfizm. Elementy termodynamiki. Energia wewnętrzna. Pierwsza zasada termodynamiki. Entalpia. Ciepło molowe substancji. Pomiary kalorymetryczne. Druga zasada termodynamiki, entropia. Kierunek procesów, energia i entalpia swobodna. Procesy odwracalne i stan równowagi. Spalanie glukozy i magazynowanie energii w ATP. Przewodnictwo elektronowe i jonowe. Ogniwa galwaniczne. Potencjał elektrody. Siła elektromotoryczna. Równanie Nernsta. Potencjał dyfuzyjny. Ogniwa stężeniowe. Elektryczność i magnetyzm. Drgania i fale. Drgania akustyczne. Natężenie dźwięku. Głośność. Ultradźwięki. Fale elektromagnetyczne. Zakresy widmowe. Ogólne podstawy spektroskopii absorpcyjnej i rezonansowej. Zjawisko laserowe. Elementy fizyki jądrowej. Promieniotwórczość naturalna i sztuczna. Prawo rozpadu promieniotwórczego. Aktywność. Oddziaływanie promieniowania (, ( z materią, oddziaływanie fotonów z materią. Biologiczne skutki promieniowania jonizującego. Radiofarmacja. Przygotowanie radiofarmaceutyków. Detekcja promieniowania jonizującego.

7. Biologia z genetyką

Zakład Biologii i Botaniki Farmaceutycznej, Katedra Biologii i Biotechnologii Farmaceutycznej

Zapoznanie studentów z podstawami cytologii roślin, parazytologii i genetyki człowieka. Nauczanie umiejętności rozpoznawania najważniejszych pasożytów człowieka. Nabycie właściwej postawy wobec osób dotkniętych chorobami genetycznymi i zwrócenie uwagi na etyczne aspekty współczesnej genetyki.


Cytologia - Budowa i funkcja podstawowych składników komórki roślinnej. Porównanie z komórką zwierzęcą. Parazytologia - Najważniejsze pojęcia parazytologiczne. Układ żywiciel – pasożyt. Cechy adaptacyjne pasożytów. Biologia, morfologia i wykrywanie najważniejszych pasożytów człowieka. Profilaktyka parazytoz. Genetyka - Cechy charakterystyczne chromosomów człowieka. Płeć chromosomowa, chromatynowa i molekularna. Aberracje chromosomowe i mutacje genowe. Zespoły chromosomowe spowodowane aneuploidiami. Cechy monogenowe sprzężone i niesprzężone z płcią. Podstawowe układy grupowe krwi. Zjawiska współdziałania i hamowania genów. Analiza rodowodów. Wykonywanie krzyżówek mendlowskich i biologicznych. Dziedziczenie poligenowe alternatywne i kumulatywne. Uwarunkowania wieloczynnikowe cech człowieka. Pojęcie odziedziczalności. Podstawowe zagadnienia genetyki populacji. Częstość genów i genotypów w populacji mendlowskiej. Znaczenie genetyki we współczesnym świecie. Problemy etyczne w genetyce.

8. Botanika farmaceutyczna

Zakład Biologii i Botaniki Farmaceutycznej, Katedra Biologii i Biotechnologii Farmaceutycznej

Zapoznanie studentów z systematyką, morfologią, histologią i organografią oraz z podstawami biotechnologii roślin w zakresie pozwalającym na wykorzystanie roślin polskich i obcych naszej florze jako źródeł leku naturalnego. Poznanie tych zagadnień ma również przygotować studentów do zrozumienia treści nauczania z farmakognozji, a także w pewnym stopniu, z bromatologii, mikrobiologii, biotechnologii i z innych dziedzin związanych z lekiem naturalnym i szeroko pojętą ochroną zdrowia człowieka.


Elementy systematyki roślin. Farmakopea i inne lekospisy. Pojęcie surowca roślinnego. Podstawy morfologii, histologii i organografii roślin. Metody histochemiczne i mikroskopowe identyfikacje składników komórek i tkanek roślinnych. Taksonomiczny przegląd roślin leczniczych (glony, rośliny zarodnikowe i kwiatowe) oraz grzybów i porostów. Rozpoznawanie roślin leczniczych (przynależność systematyczna, charakterystyka rodziny, nazwa gatunku i surowca). Zasady posługiwania się kluczem do oznaczania roślin. Metodologia poszukiwania nowych roślin i surowców leczniczych. System ochrony roślin. Podstawy biotechnologii roślin – kultury in vitro

9. Anatomia

Zakład Anatomii Prawidłowej Wydziału Lekarskiego UM

Zapoznanie studentów z ogólną budową ciała ludzkiego i obejmują kompleksowo histologię, mikro- i makroanatomię, uwzględniając prawidłowe mianownictwo polskie, a odnośnie najważniejszych narządów także mianownictwo łacińskie.


Wiadomości z zakresu histologii i mikroanatomii obejmują ogólną budowę komórek, tkanek i mikrostruktur tworzących poszczególne narządy. Wiadomości z zakresu makroanatomii dotyczą budowy narządów i układów, uwzględniając ich unaczynienie i unerwienie, a także nawiązują do ich czynności. Zajęcia przeprowadzane są w jednym semestrze w wymiarze 12 godzin wykładów oraz 18 godzin ćwiczeń, w czasie, których oprócz przekazywania wiadomości teoretycznych, demonstrowane są naturalne preparaty anatomiczne, modele narządów.

10. Fizjologia

Zakład Patofizjologii Katedry Patofizjologii UM – Wydział Lekarski

Celem nauczania fizjologii jest zapoznanie studenta z wiedzą z zakresu czynności poszczególnych narządów, mechanizmów integracyjnych na różnych poziomach organizacji organizmu oraz mechanizmów utrzymujących homeostazę ustroju. Ponadto student powinien wykazać się znajomością pewnych elementów fizjologii klinicznej pozwalających na ocenę podstawowych czynności ustroju.


Fizjologia komórki Budowa i czynność organelli komórkowych. Mechanizmy wybranych funkcji życiowych komórki Transport błonowy i transport wewnątrzkomórkowy. Wymiana informacji między komórkami. Kontrola cyklu życiowego komórki.

Hormonalna kontrola czynności ustroju Mechanizmy działania hormonów na poziomie komórkowym i molekularnym, regulacja wydzielania, transport i degradacja hormonów w ustroju. Rola poszczególnych hormonów w utrzymaniu stałości środowiska wewnętrznego ustroju. Hormony układu podwzgórze-część nerwowa przysadki. Hormony układu podwzgórze-część gruczołowa przysadki. Hormony tarczycy. Hormony kory i rdzenia nadnerczy. Hormonalna regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej. Hormony trzustki. Hormony szyszynki i grasicy.

Nerwowa kontrola czynności ustroju Czynność neuronu. Mechanizm pobudzenia neuronu. Synapsy, przekaźniki nerwowe i receptory. Łuk odruchowy. Podstawowe rodzaje czucia i czynność narządów zmysłów. Rola swoistych i nieswoistych dróg przewodzenia impulsacji. Ośrodki nerwowe. Zachowanie się człowieka. Ośrodki motywacyjne. Rola układu siatkowatego i układu limbicznego. Mechanizmy pamięci. Rytmy dobowe, sen i czuwanie. Kontrola prawidłowej postawy i ruchów ciała. Organizacja czynnościowa układu autonomicznego; wpływ układu autonomicznego na czynność narządów. Rola płynu mózgowo-rdzeniowego. Metabolizm tkanki nerwowej.

Układ krwionośny Czynność serca Automatyzm mięśnia sercowego – mechanizmy potencjału czynnościowego w układzie bodźcoprzewodzącym i komórkach roboczych mięśnia sercowego. Prawidłowy elektrokardiogram. Cykl pracy serca. Właściwości przepływu krwi przez tętnice, żyły i naczynia włosowate. Ogólnoustrojowa i miejscowa regulacja ciśnienia tętniczego. Specyfika krążenia mózgowego, wieńcowego i nerkowego. Krew i limfa Udział krwi w mechanizmach integracyjnych i homeostatycznych ustroju. Powstawanie, rola i krążenie chłonki. Czynność śledziony.

Układ oddechowy Wentylacja płuc. Mechanizm wymiany gazowej w płucach i w tkankach. Regulacja oddychania. Kontrola podstawowych parametrów wydolności układu oddechowego.

Mięśnie Mechanizm pobudzenia i skurczu mięśni szkieletowych. Kontrola napięcia mięśni szkieletowych. Rodzaje skurczów mięśni szkieletowych. Mechanizm pobudzenia i skurczu mięśni gładkich.

Czynność nerek Budowa nefronu i mechanizm powstawania moczu Rola nerek w utrzymaniu prawidłowego bilansu wodno-elektrolitowego i równowagi kwasowo-zasadowej ustroju. Czynność wewnątrzwydzielnicza nerek. Kontrola wydalania moczu.

Układ trawienny Obróbka pokarmu w przewodzie pokarmowym. Czynność wydzielnicza i motoryczna żołądka. Regulacja nerwowa i humoralna czynności żołądka. Czynność jelita cienkiego – trawienie i wchłanianie. Rola wątroby. Czynność zewnątrzwydzielnicza trzustki. Regulacja nerwowa i humoralna czynności wątroby i trzustki. Rola jelita grubego – mechanizmy defekacji. Mechanizmy termoregulacji Wysiłek fizyczny i jego wpływ na czynność ustroju. Rozród. Jajnik Cykl jajnikowy Hormony jajnika Rozwój płodowy Funkcje łożyska Jądro Znaczenie androgenów Czynność gruczołów dodatkowych i prącia

Leki a czynność narządów Przykłady punktów uchwytu leków modyfikujących czynność narządów

11. Patofizjologia

Zakład Patofizjologii Katedry Patofizjologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Przedmiotem fizjologii patologicznej jest poznanie patogenezy chorób człowieka, a dokładniej czynnościowych mechanizmów prowadzących do ich rozwoju. Student powinien znać główne zależności czynnościowe organizmu wynikające z między-układowych powiązań regulacyjnych i korelacyjnych, a na tej podstawie zrozumieć i przyswoić mechanizmy leżące u podstaw łańcuchów patogenetycznych, warunkujących rozwój i przebieg procesu chorobowego.


Tematy realizowane na wykładach : Patofizjologia układu dokrewnego Mechanizmy odczynu apalnego. Patofizjologia układu krążenia Patofizjologia nerek. Patofizjologia krwi Zaburzenia przemiany materii - cukrzyca

Tematy ćwiczeniowe Wpływ czynników środowiskowych na organizm. Mechanizmy rozwoju nowotworów. Zaburzenia termoregulacji ustroju. Mechanizmy odczynu zapalnego. Sprawdzenie wiadomości Zaburzenia przemiany materii: zaburzenia przemiany aminokwasów, lipidów, węglowodanów (cukrzyca), nukleotydów Zaburzenia równowagi gospodarki wodno-elektrolitowej oraz równowagi kwasowo-zasadowej Patofizjologia krwi – niedokrwistości. Podstawy zaburzeń układu odpornościowego Patofizjologia układu dokrewnego Patofizjologia układu krążenia Patofizjologia nerek

12. Mikrobiologia

Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej.Katedra Biologii i Biotechnologii Farmaceutycznej

Jest nim zapoznanie przyszłych farmaceutów z różnorodnością mikroorganizmów ze szczególnym zwróceniem uwagi na drobnoustroje chorobotwórcze i ich relacje z organizmem gospodarza. Przekazywana wiedza ma pomóc zrozumieć jak zwalczać aktywność drobnoustrojów szkodliwą dla ludzi i wykorzystywać korzystne efekty ich działania. Ma stanowić podstawę dla poznania znaczenia drobnoustrojów dla człowieka, szczególnie w zakresie produkcji leków i racjonalnej terapii, ale także szeroko pojętej profilaktyki.


Cechy organizmów prokariotycznych. Taksonomia bakterii. Anatomia czynnościowa komórki bakteryjnej. Morfologia mikroskopowa bakterii Hodowla bakterii: wymagania wzrostowe, pożywki, morfologia wzrostu, czysta hodowla. Fizjologia i metabolizm bakterii. Genetyka bakterii. Indukcja mutacji. Mutageneza. Testy mutagenności wykorzystywane w badaniu substancji genotoksycznych (test Ames’a, test reperacji DNA) Przegląd drobnoustrojów chorobotwórczych dla człowieka (klasyfikacja, cechy charakterystyczne pomocne w identyfikacji, chorobotwórczość, fizjologiczna flora bakteryjna człowieka) Wirusologia ogólna (priony, wiroidy, wirusoidy , genomy i ich osłona, replikacja, wpływ środowiska)Wirusologia szczegółowa (rodzaje infekcji wirusowych, epidemiologia zakażeń wirusowych, przegląd wirusów chorobotwórczych dla człowieka). Namnażanie wirusów w warunkach laboratoryjnych. Identyfikacja: efekt cytopatogenny, hemaglutynacja. Bakteriofagi. Grzyby chorobotwórcze i wykorzystywane w biotechnologii – morfologia, hodowla, identyfikacja, chorobotwórczość. Wpływ środowiska na drobnoustroje: czynniki fizyczne i chemiczne. Drobnoustroje w otoczeniu. Zasady aseptyki i antyseptyki. Dezynfekcja i sterylizacja. Mikrobiologiczne zanieczyszczenia leków: kontrola jałowości i czystości mikrobiologicznej leków. Antybiotyki i racjonalna antybiotykoterapia.

13. Immunologia

Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej Katedra Biologii i Biotechnologii Farmaceutycznej

Celem jest przekazanie podstawowej wiedzy w zakresie immunologii i immunopatologii. Przygotowanie w tym zakresie ma umożliwić przedstawienie problemów zakażeń bakteryjnych i wirusowych wobec reakcji organizmu – rolę odpowiedzi immunologicznej w infekcjach, w tym aktualną wiedzę na temat szczepionek, ale także konieczny dla pełnego wykształcenia farmaceuty zasób wiedzy w dziedzinie immunopatologii: niedoborów odpornościowych, alergii i chorób autoimmunizacyjnych.


Podstawy: układ odpornościowy organizmu, antygeny, komórki fagocytujące, limfocyty immunoglobuliny, receptory komórek T, białka zgodności tkankowej, odporność komórkowa i cytokiny, selekcja klonalna i tolerancja immunologiczna, tworzenie przeciwciał, przeciwciała monoklinalne, układ dopełniacza, Immunologia infekcyjna: Odpowiedź immunologiczna na zakażenia drobnoustrojami, Czynniki chorobotwórczości drobnoustrojów – unikanie i zaburzanie aktywności układu immunologicznego, Immunologia nowotworów: Niedobory odporności. Nadwrażliwość, Choroby autoimmunizacyjne, Transplantacje, Immunoprofilaktyka i immunoterapia

14. Biochemia

Zakład Biochemii Farmaceutycznej

Poznanie prawidłowych procesów biochemicznych zachodzących w organizmie człowieka w stopniu pozwalającym na zrozumienie mechanizmów działania leków i związków toksycznych, a także na zrozumienie molekularnych podstaw stanów patologicznych i przydatności diagnostycznej wskaźników biochemicznych.


Struktura i funkcje biologiczne białek. Biokataliza, enzymy - grupy czynne, kinetyka reakcji, jednostki i regulacja aktywności, enzymy allosteryczne, izoenzymy, diagnostyczne znaczenie enzymów. Utlenianie biologiczne i bioenergetyka, cykl kwasów trikarboksylowych, fosforylacja substratowa, łańcuch oddechowy i jego inhibitory, fosforylacja oksydacyjna, zawiązki makroenergetyczne. Metabolizm węglowodanów, glikoliza i glukoneogeneza, metabolizm galaktozy i fruktozy, szlak pentozowy, biosynteza i fosforoliza glikogenu, zaburzenia i regulacja przemiany węglowodanowej. Metabolizm lipidów, wchłanianie i transport (lipoproteiny), katabolizm i biosynteza kwasów tłuszczowych, ketogeneza, prostaglandyny, tromboksany i prostacykliny, biosynteza lipidów i cholesterolu, zaburzenia przemiany lipidowej, współzależność szlaków metabolicznych na przykładzie przemiany węglowodanów i lipidów. Katabolizm białek, enzymy hydrolizujące białka, wchłanianie aminokwasów, deaminacja, mechanizmy usuwania jonów NH4+, transaminacja i dekarboksylacja aminokwasów, aminy biogenne, enzymopatie wrodzone i bloki metaboliczne. Porfiryny, synteza hemu, porfirie, katabolizm hemu, bilirubina i jej znaczenie diagnostyczne, transport i wiązanie żelaza. Mikrosomalny łańcuch biotransformacji obcych związków, leki jako modyfikatory procesów metabolicznych. Nukleotydy, katabolizm puryn i pirymidyn, rodzaje budowa i funkcje kwasów nukleinowych, molekularne mechanizmy replikacji i transkrypcji, organizacja genomu i regulacja ekspresji genów, mutageneza i systemy naprawcze DNA. Biosynteza białka, kod genetyczny, aktywacja aminokwasów i translacja, potranslacyjna modyfikacja białek. Struktura i funkcje błon plazmatycznych, mechanizmy transportu, budowa receptorów i transmisja sygnałów w komórce.

Ćwiczenia: Enzymy - kinetyka reakcji, wyznaczanie typu inhibicji. Oznaczanie aktywności dehydrogenazy mleczanowej i aminotransferaz (AspAT i AlAT). Lipoproteiny osocza - oznaczanie zawartości HDL i LDL, triacylogliceroli i cholesterolu. Oznaczanie zawartości bilirubiny. Aktywność metaboliczna tkanek (na przykładzie glikolizy lub cyklu Krebsa). Krzepnięcie krwi i fibrynoliza. DNA - izolowanie, analiza ilościowa, denaturacja termiczna, hybrydyzacja.

15. Biologia molekularna

Zakład Biochemii Farmaceutycznej, Pracownia Biologii Molekularnej

Zapoznanie studentów z: podstawowymi technikami biologii molekularnej i wskazanie na ich przydatność w poszukiwaniu nowych celów działania leków, w monitorowaniu dysfunkcji genów kodujących receptory i enzymy metabolizujące leki; procesami biotechnologicznymi wytwarzania leków nowej generacji przez komórki pro- i eukariotyczne.


Genom człowieka, wprowadzenie do inżynierii genetycznej. Cykl komórkowy, apoptoza. Molekularne metody analityczne stosowane w medycynie i farmakogenomice (hybrydyzacja, technika PCR i jej modyfikacje) Przydatność tych metod w poszukiwaniu mutacji w genach kodujących receptory i enzymy metabolizujące leki. Terapia genowa. Mikromacierze DNA jako metoda oceny działania leków na poziomie genomu. Biologia molekularna w biotechnologii leków (organizmy transgeniczne). Rekombinantowe leki nowej generacji (przeciwciała, hormony, szczepionki).

16. Medycyna katastrof

Zakład Medycyny Ratunkowej i Medycyny Katastrof, Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii UM

Umiejętność przeprowadzenia podstawowych czynności resuscytacyjnych. Motywacja do podejmowania studentów popularyzacji działań ratowniczych. Przekazanie wiedzy na temat podstawowych zagrożeń cywilizacyjnych oraz wiedzy na temat systemu ratownictwa studentów Polsce.


Podstawowe pojęcia i definicje dotyczące medycyny ratunkowej i katastrof. Pierwsza pomoc w nagłych przypadkach (ćwiczenie). Współczesna koncepcja opieki przedszpitalnej. Problemy prawne i etyczne związane z niesieniem pomocy w stanach zagrożenia życia. Psychologia ofiary nagłego zdarzenia, masowego wypadku i katastrofy. Zjawisko paniki i reakcji tłumu. Psychologia ratownika. Wybrane problemy prawa międzynarodowego. Konwencje Genewskie. Międzynarodowa pomoc w katastrofach. Główne zagrożenia epidemiologiczne i ekologiczne związane z katastrofami. Bioterroryzm. Zasady prowadzenia segregacji i ewakuacji medycznej. (ćwiczenie) Katastrofa chemiczna i ostry wypadek radiacyjny. Ogólne zasady postępowania w przypadku skażeń chemicznych chemicznych substancjami promieniotwórczymi. Ustawa o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej. Zadania i struktura organizacyjna systemu obrony cywilnej.

PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Farmakognozja

Zakład Farmakognozji Katedry.Farmakognozji.UM w.Łodzi

Zapoznanie studentów z roślinnymi surowcami leczniczymi i związkami biologicznie czynnymi odpowiedzialnymi za ich działanie farmakologiczne oraz metodami identyfikacji i oceny jakości surowców.


Wykłady: wiadomości ogólne, część szczegółowa – węglowodany i surowce węglowodanowe, tłuszczowce, olejki eteryczne, kwasy organiczne, witaminy, fenolokwasy, garbniki, glikozydy, alkaloidy.

Ćwiczenia: elementy morfologii i anatomii roślinnych surowców leczniczych, analiza fotochemiczna roślinnych surowców leczniczych – analiza jakościowa składu chemicznego surowców roślinnych, analiza ilościowa związków biologicznie czynnych w surowcach roślinnych.

2. Chemia leków

Zakład Chemii Farmaceutycznej i Analizy Leków Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Celem nauczania przedmiotu jest: wielokierunkowe podejście do substancji leczniczej jako związku chemicznego o określonej strukturze odpowiedzialnej za aktywność biologiczną, działającego według określonego mechanizmu, którego budowa determinuje sposób i rodzaj zastosowanej analizy jakościowej i ilościowej. nauczanie umiejętności identyfikacji leków i substancji leczniczych, oznaczania ich czystości oraz pełnej analizy różnych form leków.


Wykłady z chemii farmaceutycznej obejmują: Chemiczne mechanizmy działania leków. Właściwości fizykochemiczne wpływające na aktywność biologiczną. Cechy strukturalne wpływające na działanie leków. Metabolizm leków. Omówienie grup leków w układzie terapeutycznym z uwzględnieniem podstawowego nazewnictwa chemicznego oraz wskazaniem elementów budowy odpowiedzialnych za metody analityczne stosowane dla identyfikacji i oznaczania ilościowego danego leku. Zależność miedzy budową chemiczną, a działaniem biologicznym w poszczególnych grupach terapeutycznych . Proleki

Ćwiczenia: nauczaniu metod identyfikacji i oznaczania zawartości leków w poszczególnych grupach terapeutycznych, nauczaniu analitycznej oceny jakości leku oraz surowców służących do jego przygotowania, umiejętności interpretacji, zgodności uzyskanych wyników analitycznych z wymogami sprecyzowanymi w aktualnie obowiązujących standardach jakości leków, umiejętności zastosowania technik komputerowych do interpretacji wyników analiz, umiejętności wykorzystania nowoczesnych programów komputerowych w zbieraniu pełnej informacji o leku, Program zajęć na ćwiczeniach obejmuje: prelekcje dotyczące, analizy ilościowej leków metodą bromianometryczną, azotynometryczną (z potencjometrycznym wyznaczaniem punktu równoważnikowego) oraz w środowisku niewodnym. Analizy leków metodą HPLC. zagadnień stereochemicznych w analizie leków, standardów jakości w analizie leków, analitycznego modelu badania tożsamości leków, zastosowania metod spektrofotometrycznych w analizie leków, sześć ćwiczeń trzyczęściowych trwających po trzy pracownie i składających się z: części teoretycznej – w czasie której asystent omawia metody analizy leków i substancji leczniczych stosowanych w określonej grupie terapeutycznej, części praktycznej – w czasie której student wykonuje: oznaczanie zawartości substancji czynnej w otrzymanych preparatach odpowiednio wybraną metodą analizy ilościowej, analizę jakościową substancji leczniczej pochodzenia naturalnego, ustalenie tożsamości substancji farmakopealnej, badanie czystości substancji farmakopealnej, części zaliczeniowej obejmującej ocenę (w punktach) części praktycznej i teoretycznej, pięć ćwiczeń z analizy instrumentalnej obejmujących zastosowanie: spektrofotometrii IR w analizie leków, spektrofotometrii UV w analizie leków, spektrofotometrii emisyjnej VIS w analizie leków, technik komputerowych w analizie leków, technik komputerowych w zbieraniu informacji o lekach. Realizowany program zajęć laboratoryjnych z analizy leków daje studentom możliwość wyboru metod analitycznych w zależności od budowy chemicznej badanego leku. Pozwala to na analizę poszczególnych elementów budowy różnymi technikami a następnie możliwość łącznej interpretacji i oceny uzyskanych wyników. Efektem jest możliwość praktycznego zastosowania przewidzianych programem technik analitycznych do identyfikacji i oznaczania znanych lub nieznanych leków. Zakres tematyczny ćwiczeń, ich organizacja oraz sposób oceny studenta zawarte są w opracowanym regulaminie ćwiczeń z Chemii Leków, który udostępniony jest studentom na początku zajęć. Seminaria. Zajęcia seminaryjne odbywają się w grupach dwudziestoosobowych. Obejmują one zagadnienia z zakresu: struktury i zależności pomiędzy budową i aktywnością biologiczną w wybranych grupach leków. Problemów związanych z narkotykami i narkomanią w Polsce.

3. Synteza i technologia środków leczniczych

Zakład Syntezy i Technologii Środków Leczniczych

Metody poszukiwania związków biologicznie aktywnych i ich synteza. Substancje wiodące i ich optymalizacja, HTS, chemia kombinatoryczna, wybrane metody ogólne otrzymywania produktów pośrednich i finalnych w syntezie środków leczniczych. Fizyczne i chemiczne procesy jednostkowe, ich ekonomia i ekologia. Izomeria optyczna, metody otrzymywania związków optycznie czynnych w wyniku rozdziału racematów i syntezy asymetrycznej. Polimorfizm. Przykłady otrzymywania leków i grup leków. GMP. Przemysł farmaceutyczny w Polsce. Ochrona patentowa.


Podstawowe definicje (odnoszące się do Chemii Medycznej, Farmakologii Molekularnej, QSAR itp.), Rozwój badań nad poszukiwaniem nowych leków. Odkrycia leków bez związku wiodącego. Poszukiwanie związku wiodącego. Przypadkowe badania przesiewowe (random screening). Nieprzypadkowe badania przesiewowe (nonrandom screening). Badania metabolitów leku. Obserwacje kliniczne. Racjonalne podejście do odkrycia związku wiodącego. Modyfikacje związku wiodącego. Identyfikacja aktywnej części cząsteczki: farmakofor. Modyfikacje grup funkcyjnych. Badania zależność struktura-aktywność – SAR. Modyfikacje strukturalne zwiększające siłę działania i indeks terapeutyczny. Szereg homologiczny. Rozgałęzienie łańcucha. Przekształcanie łańcucha w pierścień. Bioizosteryczność. Oddziaływania ligand-receptor. Siły uczestniczące w powstawaniu kompleksu ligand-receptor. Wiązanie kowalencyjne. Oddziaływania jonowe (lub elektrostatyczne). Oddziaływania jon-dipol i dipol-dipol. Wiązania wodorowe. Kompleksy z przeniesieniem ładunku. Oddziaływania hydrofobowe. Siły dyspersyjne van der Waalsa lub Londona. Podsumowanie: udziału różnych sił uczestniczących w powstawaniu kompleksu ligand-receptor. Jonizacja. Lek a chiralność receptora. Wpływ izomerii geometrycznej na aktywność leku. Wpływ izomerii konformacyjnej na aktywność leku. Wpływ topologii pierścieni na aktywność leku. Teorie oddziaływania ligand-receptor. Definicja "klucza". Teorie opisujące oddziaływanie ligand-receptor. "Occupation" theory. “Rate" theory. "Induced-Fit" theory. "Activation-Aggregation" theory. Kompetytywny antagonism. Odwracalny antagonizm kompetetywny (równanie Gadduma). Mechanizmy odpowiedzialne za pobudzanie receptora i powstawanie odpowiedzi biologicznej. Natura mechanizmów pobudzenie-odpowiedź biologiczna. Wyznaczanie parametrów agonistów. Wyznaczanie powinowactwa antagonistów do badanego receptora (równanie Schilda). Oznaczanie wiązalności ligandu z receptorem metodami radioizotopowymi. Ilościowy opis zależności struktura-aktywność. Historia i rozwój QSAR. Anliza biologicznych wyników badań. Addytywność grup funkcyjnych odpowiedzialnych za aktywność. Zależność zmian aktywności związków w funkcji kombinacji ich parametrów fizykochemicznych. Równanie Hanscha. Równanie Free-Wilsona. Anliza biologicznych wyników badań. Addytywność grup funkcyjnych odpowiedzialnych za aktywność. Parametry stosowane w analizie QSAR. Lipofilowość. Wyznaczanie współczynnika podziału i innych parametrów związanych z lipofilowością. Obliczanie współczynników podziału. Parmetry polaryzowalności cząsteczki. Parmetry elektronowe. Parmetry steryczne. Zastosowanie Analizy Hanscha Rozpoznawanie mechanizmu działania. Przewidywanie aktywności. Klasyfikacja metod QSAR. Optymalizacja budowy strukturalnej liganiu. Uściślanie celów syntetycznych Teoretyczne i praktyczne aspekty stosowania analizy Free-Wilsona. Planowanie testowanej serii. Schemat operatorowy Toplissa - bezpośrednia optymalizacja związku wiodącego. Osiągnięcia i perspektywy metod QSAR. Metody statystyczne. Analiza regresyjna. Znaczenie i potwierdzenie równań analizy regresyjnej w QSAR. Analiza 3D QSAR. Stereochemia i działanie leku. Modele opisujące oddziaływania ligandów z aktywnym miejscem receptora. Chemia Kombinatoryczna - rys historyczny. Techniki syntezy kombinatorycznej. Metoda syntezy równoległej – zalety i wady. Metoda porcjowania i mieszania – zalety i wady. „Biblioteki kombinatoryczne” Wybrane metody produktów pośrednich i finalnych jak np. metan, etan , propan i szereg węglowodorów nienasyconych i ich pochodne w syntezie środków leczniczych. Fizyczne i chemiczne procesy jednostkowe w kontekście nowoczesnych metod syntetycznych z uwzględnieniem środowiska naturalnego. Przemysł farmaceutyczny w Polsce w odniesieniu do dostosowania się w Unii Europejskiej oraz ochrona patentowa związków biologicznie czynnych i formy leku. Synteza kilkudziesięciu wybranych środków leczniczych, zamieszczonych w Lekach Współczesnej Terapii, uwzględniając ich podział chemiczno- farmakologiczny. Metody syntezy stosowane w przemyśle (wydajne i dogodne) wybranych środków leczniczych w zakresie ich działania farmakologicznego z podziałem na pochodne. Zastosowanie w jednostce chorobowej i występowanie w preparatach prostych i złożonych omawianego leku. Drogi modyfikacji struktury chemicznej związków aktywnych biologicznie, powszechnie stosowanych, w oparciu o wyniki badań zamieszczone w bieżących czasopismach naukowych. Działanie farmakologiczne zsyntetyzowanych nowych pochodnych określone wynikami porównawczych badań biologicznych. Metody otrzymywania proleków na kilku wybranych przykładach w oparciu o dane literaturowe zamieszczone w periodykach naukowych. Izomeria przestrzenna: optyczna i geometryczna, oraz izomeria strukturalna: pierścieniowa i podstawienia, występująca w budowie chemicznej cząsteczek środków leczniczych powszechnie stosowanych. Synteza optycznie czynnych środków leczniczych. Rozdział ich mieszaniny racemicznej metodami ogólnie stosowanymi dla wydzielania enancjomerów. Określenie czystości enancjomerycznej rozdzielonych izomerów metodami spektroskopowymi. Wykorzystanie syntezy asymetrycznej w celu otrzymania enancjoselektywnych izomerów wybranych leków w oparciu o najnowsze rezultaty badań zamieszczone w periodykach naukowych. Izomeria podstawienia w cząsteczce leku. Drogi syntezy selektywnego wprowadzania podstawników do cząsteczki środków leczniczych. Wpływ położenia podstawników w pozycji: orto, meta i para, oraz ( i (, w pierścieniu aromatycznym cząsteczki leku, na jego działanie. Izomeria geometryczna w cząsteczce leku. Synteza stereoizomerów Z i E ( syn i anti) związków stosowanych w lecznictwie. Różnice w sile i kierunku działania stereoizomerów. Polimorfizm, epimeryzacja i racemizacja. Synteza leków, których cząsteczki występują w jednej odmianie polimorficznej i działanie stabilnej odmiany. Przykłady otrzymywania leków ulegających przemianie in vivo z formy nieaktywnej stereoizomeru w formę aktywną na drodze selektywnej inwersji lub racemizacji.

4. Farmakologia z farmakodynamiką

Zakład Farmakodynamiki

Poznanie mechanizmu działań leków , zastosowania, dawkowania, działań niepożądanych, przeciwskazań i interakcji.


Wykłady: Farmakologia ogólna. Receptory i kanały jonowe. Farmakodynamika leków działających na układ wegetatywny: leki adrenomimetyczne, leki adrenolityczne, leki sympatolityczne, leki parasympatolityczne, leki parasympatomimetyczne, leki ganglioplegiczne. Farmakodynamika leków wpływających na ośrodkowy układ nerwowy: leki przeciwpsychotyczne, leki przeciwlękowe leki nasenne, leki przeciwdepresyjne, leki stosowane w leczeniu choroby Parkinsona, leki przeciwpadaczkowe, leki prokognitywne i nootropowe. Farmakodynamika leków działających na układ krążenia: leki stosowane w niewydolności serca, leki stosowane w leczeniu nadciśnienia, leki stosowane w chorobie niedokrwiennej serca, leki stosowane w zaburzeniach rytmu serca. Farmakodynamika leków działających na układ oddechowy: leki przeciwkaszlowe, leki wyksztuśne i sekretolityczne, leki stosowane w dychawicy oskrzelowej. Antybiotyki: podział antybiotyków, antybiotyki ( laktanowe, makrolidy, linkozamidy, aminoglikozydy, tetracykliny, inne antybiotyki przeciwbakteryjne. Leki przeciwgrzybicze, leki przeciwwirusowe, leki stosowane w leczeniu hipercholesterolemii i hiperlipidemii, leki działające na układ kostny, leki przeciwnowotworowe, elementy farmakogenetyki. Uzależnienia: molekularne podstawy uzależnień, zależność opiodowa, zależność od kanabinolu. Środki psychodysleptyczne, ekstazy, fencyklidyna, środki wziewne. Zależność od leków przeciwbólowych. Zależność od benzodiazepin, środków sedatywnych i barbituranów. Zależność od kokainy i innych środków psychostymulujących. Zależność od nikotyny. Zespół uzależnienia od alkoholu etylowego.

Ćwiczenia: Prowadzone są systemem eksperymentalno-seminaryjnym. Pokazy doświadczalne prowadzone są z udziałem studentów. Badania przedkliniczne i kliniczne leków. Metody i ocena efektów działania leków. Zwierzęta używane w doświadczeniach farmakologicznych. Drogi wprowadzania leków do ustroju. Zależność szybkości działania leku od sposobu jego podania. Neuromediatory i neuromodulatory. Receptory i kanały jonowe. Leki znieczulenia miejscowego. Środki znoszące przewodnictwo nerwowo-mięśniowe. Metody badań środków znoszących przewodnictwo nerwowo-mięśniowe. Premedykacja i znieczulenie ogólne. Fizjologia układu wegetatywnego. Leki pobudzające układ współczulny. Leki pobudzające i blokujące układ przywspółczulny. Metody badań leków działających na układ przywspólczulny. Leki stosowane do premedykacji i znieczulenia ogólnego. Leki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe i przeciwzapalne. Metody badań działania przeciwgorączkowego, przeciwbólowego i przeciwzapalnego leków. Narkotyczne leki przeciwbólowe. Leki neuroleptyczne. Metody badań leków neuroleptycznych. Leki anksjolityczne. Metody badań leków anksjolitycznych. Leki przeciwdepresyjne. Metody badań leków przeciwdepresyjnych. Leki poprawiające ukrwienie mięśnia sercowego oraz leki o działaniu inotropowo dodatnim.

Leki przeciwcukrzycowe. Hormony tylnego płata przysadki (wazopresyna i oksytocyna). Hormony kory nadnerczy (mineralo- i glikokortykosteroidy). Hormony tarczycy i leki stosowane w chorobach tarczycy. Leki przeciwhistaminowe i przeciwskurczowe. Leki stosowane w chorobie wrzodowej. Leki stosowane w nieżycie nadkwaśnym żołądka i wzmagające łaknienie. Leki żółciopędne. Leki przeczyszczające. Leki przeciwbiegunkowe. Leki przeciwpasożytnicze. Sulfonamidy przeciwbakteryjne. Chinolony. Leki wpływające na krzepnięcie krwi. Leki przeciwpłytkowe. Środki krwiozastępcze. Leki wpływające na hematopoezę. Leki przeciwcukrzycowe. Interakcje lekowe.

5. Farmakokinetyka

Zakład Biofarmacji

Uzyskanie wiedzy merytorycznej i umiejętności praktycznych dotyczących: Znajomości losów leku w ustroju (wchłanianie, dystrybucja i eliminacja), Wpływu czynników enetycznych i środowiskowych oraz stanów patologicznych i wieku na farmakokinetykę leków, Umiejętności definiowania, obliczania i stosowania podstawowych parametrów farmakokinetycznych w modelach jedno- i wielokompartmentowym, po jednokrotnym i wielokrotnym podaniu leku, w farmakokinetyce liniowej, nieliniowej i niezależnej od modelu. Zasadnicze treści przedmiotu

Tematyka wykładów: Losy leku w ustroju (LADME). anatomiczne i fizjologiczne podstawy wchłaniania leków, mechanizmy transportu leku przez błony biologiczne, dystrybucja leków w organizmie, wiązanie leku z białkami krwi i tkanek, biotransformacja leków (redukcje I i II fazy), charakterystyka enzymów uczestniczących w procesach biotransformacji, wydalanie leków z ustroju. Czynniki wpływające na procesy wchłaniania, dystrybucji i eliminacji leków. Podstawy farmakogenetyki. Genetycznie uwarunkowane różnice w farmakokinetyce leków. Enzymopatie. Zmiany farmakokinetyki leków w różnych stanach patologicznych i w czasie wysiłku fizycznego, Zmiany farmakokinetyki leków w wieku rozwojowym i podeszłym. Chronofarmakokinetyka. Wpływ rytmów biologicznych na procesy wchłaniania, dystrybucji i eliminacji leków z ustroju.

Tematyka ćwiczeń: Podstawowe parametry farmakokinetyczne. Kinetyka leku po szybkiej iniekcji dożylnej. Kinetyka leku po podaniu dożylnym ze stałą szybkością. Kinetyka leku po wielokrotnym podaniu dożylnym. Wyznaczanie parametrów farmakokinetycznych dla modelu jedno- i wielokompartmentowego, Kinetyka leku po podaniu pozanaczyniowym (4 godz.), podanie jednorazowe, model jednokompartmentowy, modele wielokompartmentowe, podanie wielokrotne. Wyznaczanie parametrów farmakokinetycznych po podaniu pozanaczyniowym. Podstawy farmakokinetyki nieliniowej. Farmakokinetyka niezależna od modelu. Wyznaczanie i interpretacja parametrów niezależnych od modelu. Wykorzystanie danych farmakokinetycznych do ustalenia schematu dawkowania leku.

6. Farmakoterapia z naukową informacją o lekach

Zakład Biofarmacji

Uzyskanie wiedzy merytorycznej i umiejętności praktycznych dotyczących: Farmakoterapii wybranych schorzeń ze szczególnym uwzględnieniem chorób cywilizacyjnych oraz chorób wymagających przewlekłego leczenia, Problemów polipragmazji (klinicznie istotne następstwa interakcji leków), Znajomości powikłań polekowych i monitorowania działań niepożądanych, Indywidualizacji farmakoterapii uwarunkowanej wiekiem, stanami patologicznymi, czynnikami genetycznymi i środowiskowymi, Znajomości źródeł pozyskiwania informacji o leku, dokumentacji oraz formy przekazywania danych, opieki farmaceutycznej.


Tematyka seminariów: Kliniczne następstwa interakcji leków. Rodzaje interakcji (farmakokinetyczne, farmakodynamiczne). Interakcje lek - lek i lek - pokarm, Monitorowanie terapii stężeniem leku we krwi. Ustalanie schematów dawkowania leków. Korekta dawek w niewydolności nerek i wątroby. Kliniczne metody monitorowania farmakoterapii. Fazy badań klinicznych nad nowym lekiem. Podział leków wg. ATC. Działania toksyczne i niepożądane leków w praktyce klinicznej. Powikłania polekowe. Monitorowanie działań niepożądanych. Wpływ leków na wyniki badań dodatkowych (laboratoryjnych, elektrokardiograficznych, obrazowych i innych). Problemy farmakoterapii u kobiet w ciąży i okresie laktacji. Kliniczne aspekty farmakoterapii wieku rozwojowego. Kliniczne aspekty farmakoterapii wieku podeszłego. Leki a kierowcy. Farmakoterapia wybranych schorzeń ze szczególnym uwzględnieniem chorób wymagających przewlekłego leczenia (np. terapia bólu, choroby wieńcowej, dychawicy oskrzelowej, choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, nadciśnienia tętniczego, chorób metabolicznych). Przegląd i analiza wybranych źródeł informacji o leku. Przygotowanie informacji o leku dla poszczególnych użytkowników leków (pacjenci, lekarze, farmaceuci). Opieka farmaceutyczna.

7. Technologia Postaci Leku I, II, III

Katedra Farmacji Stosowanej – Zakład Technologii Postaci Leku, Pracownia Kosmetyki Farmaceutycznej

Przygotowanie studenta do odbycia praktyki wakacyjnej w aptece otwartej o pełnym zakresie czynności, przygotowanie do zawodu farmaceuty


Wykłady monograficzne podstawową informację o przygotowaniu i zasadach wytwarzania: preparatów galenowych, recepturowych układów rozproszonych (emulsje, skala HLB), leków do oczu, maści, proszków, spirytusów leczniczych, a także dawkowanych postaci leku recepturowego (czopki, globulki)

Ćwiczenia – bloki tematyczne z zakresu: Pracownia Technologii Galenowej; Pracownia Receptury Aseptycznej Pracownia Receptury Aptecznej. Studenci w trakcie ćwiczeń manualnych wykonują farmakopealne preparaty galenowe (wg FPV), które następnie wprowadzają do recepturowych form leków – maści, czopków, pigułek, kropli, mikstur, proszków i pudrów płynnych oraz spirytusów leczniczych. Ćwiczenia z receptury aseptycznej obejmują preparaty kropli ocznych z substancjami biologicznie czynnymi o zróżnicowanych właściwościach fizykochemicznych (antybiotyki, sulfonamidy, NLPZ). Na pracowni z Receptury każdy student pod opieką asystenta wykonuje preparaty (leki) wg przepisu recepturowego. Recepty obejmują wszystkie formy leków wykonywanych w aptece. Student zalicza każdy wykonany własnoręcznie lek i musi wykazać się znajomością prawidłowego odczytania recepty, wykonania i zastosowania terapeutycznego (dawki). Łącznie student wykonuje 30 recept i przeprowadza kontrole jednej recepty zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Przygotowanie studenta do samodzielnego wykonywania stałej doustnej postaci leku (kapsułka, tabletka, drażetka, granulat) oraz 7-dmiu podstawowych leków. Zasadnicze treści przedmiotu (można załączyć obowiązujący program przedmiotu): IV rok Farmacji – Technologia postaci leku II – semestr VII

Wykłady monograficzne obejmują swoim zakresem podstawową informację z zakresu technologii stałych doustnych postaci (granulaty, kapsułki i tabletki) i technologii leku parenteralnego, łącznie z zasadami konserwacji leków i ich przechowywaniem (wraz z oceną ich trwałości).

Ćwiczenia – bloki tematyczne z zakresu: Pracownia Technologii Postaci Leku (granulaty, kapsułki, tabletki). Pracownia Leku Parenteralnego (wlewy, fiolki, ampułki, iniekcje). Zaliczenie obejmuje znajomość substancji pomocniczych, metod otrzymywania granulatów i tabletek, technik powlekania a także metod badania dostępności farmaceutycznej i interpretacji uzyskanych rezultatów. Obowiązuje biofarmaceutyczna interpretacja przeprowadzonych badań (LADME). W przypadku technologii leku parenteralnego student wykonuje 7 rodzajów leków parenteralnych w opakowaniach jedno- i wielorazowych (wielodawkowych) a także przeprowadza kontrolę fozykochemiczną wykonanych preparatów. Zaliczenie obejmuje oddanie prawidłowo wykonanych i oznaczonych preparatów oraz sprawdzenie wiadomości teoretycznych dotyczących leku parenteralnego.

IV rok Farmacji – Technologia Postaci Leku II – semestr VIII

Wykłady monograficzne obejmują swoim zakresem zagadnienia z technologii, form leków o przedłużonym działaniu, form leków i kosmetyków podawanych na skórę (liposomy, mikroemulsje, emulsje kosmetyczne, systemy terapeutyczne) oraz na błony śluzowe (pasta do zębów). W trakcie wykładów omawiane są wybrane zagadnienia z technologii kremów kosmetycznych.

Ćwiczenia – bloki tematyczne z zakresu: Pracownia Kosmetyki Farmaceutycznej Pracownia Badania Trwałości i Tożsamości Leku Parenteralnego. Ćwiczenia są realizowane w oparciu o własny przewodnik do ćwiczeń – M.M.Zgoda, J.Kołodziejska „Technologia form leków i kosmetyków podawanych na skórę i błony śluzowe” AM Łódź 2000r. W ramach zagadnień będących przedmiotem bloku ćwiczeniowego „Analiza fizykochemiczna płynów parenteralnych” rozwiązywane są zadania dotyczące przygotowania i stosowania płynów parenteralnych; ciśnienie osmotyczne, izotonia, doprowadzenie roztworów hipotonicznych do izotonii, wyrównanie niedoborów elektrolitów w przypadku zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej.

Technologia postaci leku o zdefiniowanej szybkości uwalniania (przenikania) środka leczniczego do kompartmentu tkankowego i centralnego, oznaczenie trwałości praktycznej postaci leku

Zasadnicze treści przedmiotu (można załączyć obowiązujący program przedmiotu):

Wykłady monograficzne obejmują swoim zakresem między innymi zagadnienia związane z interakcją w fazie farmaceutycznej, promotorami przejścia przezskórnego, rolą substancji pomocniczych, w wytwarzaniu postaci leków o przedłużonym działaniu do podawania doustnego i do podawania pozajelitowego, a także wybrane zagadnienia z technologii i receptury „leku sierocego”.

Ćwiczenia – bloki tematyczne z zakresu: Pracownia Badania Trwałości Postaci Leku. Pracownia Interakcji Farmaceutycznej. Pracownia Receptury Aseptycznej Cytostatyków i Środków Przeciwbólowych (tzw. „lek sierocy”). Ćwiczenia są realizowane w oparciu o własne przewodniki do ćwiczeń: M.M.Zgoda, M.Godlewska, J.Kołodziejska „Technologia postaci leków i kosmetyków”, „Metody badania trwałości leków i kosmetyków z oceną właściwości użytkowych preparatów” AM Łódź 2000r.

W toku ćwiczeń z interakcji farmaceutycznych każdy student na przykładzie 5-8 recept rozwiązuje teoretycznie i doświadczalnie problemy związane z wykonaniem recept zawierających niezgodności a następnie demonstruje i referuje swoje przykłady pozostałym uczestnikom ćwiczeń.

Omawiane są również występujące niezgodności w fazie farmaceutycznej w stałych doustnych formach leków.

Ćwiczenia z receptury aseptycznej cytostatyków i środków przeciwbólowych obejmują swoim zakresem wytworzenie preparatów zgodnie z potrzebami chorego tzw. „lek sierocy”, tj. lek nie produkowany seryjnie. Znaczna część wytworzonych preparatów jest przekazywana do terapii w Zakładzie Opieki Paliatywnej.

Zaliczenie nauczanego przedmiotu następuje po zdaniu egzaminu końcowego.

8. Biofarmacja

Zakład Biofarmacji

Uzyskanie wiedzy merytorycznej i umiejętności praktycznych dotyczących: Wpływu na dostępność biologiczną substancji leczniczych takich czynników jak: postać leku, droga podania, właściwości fizykochemiczne substancji leczniczych i pomocniczych, czynniki fizjologiczne; Zaprojektowania i przeprowadzenia testu rozpuszczania substancji leczniczych z różnych postaci leku; Zasad prowadzenia badań dostępności biologicznej; Oceny wyników badania biodostępności i biorównoważności preparatów farmaceutycznych.


Ocena biofarmaceutyczna leków. Dostępność farmaceutyczna i biologiczna substancji leczniczych. Biorównoważność preparatów farmaceutycznych. Wpływ na dostępność biologiczną substancji leczniczych takich czynników jak: właściwości fizykochemiczne substancji leczniczych i pomocniczych, czynniki fizjologiczne, drogi podania i postacie leków. Biofarmaceutyczne aspekty podawania leków drogą doustną. Wpływ czynników farmaceutycznych, sposobu podania, stanu chorego. Możliwości regulacji schematu dawkowania i dostępności biologicznej substancji leczniczej doborem postaci leku. Biofarmaceutyczne aspekty podawania leków na skórę. Drogi wchłaniania substancji przez skórę. Wpływ właściwości fizykochemicznych substancji na ich zdolność penetracji przez skórę. Metabolizm leku w skórze. Wpływ postaci leku na wchłanianie substancji leczniczej. Biofarmaceutyczne aspekty podawania leków dożylnie, podskórnie i domięśniowo. Biofarmaceutyczne aspekty podawania leków drogą wziewną. Działanie ogólne i miejscowe. Biofarmaceutyczne aspekty podawania leków donosowo: miejscowo oraz jako alternatywna droga podawania leków o działaniu ogólnym. Biofarmaceutyczne aspekty podawania leków do oka. Biofarmaceutyczne aspekty podawania leków doodbytniczo i dopochwowo. Wybrane zagadnienia z zakresu farmacji klinicznej.

Tematyka ćwiczeń: Badanie szybkości uwalniania substancji leczniczych z różnych postaci leku. Oznaczanie dostępności biologicznej substancji leczniczych. Parametry określające dostępność biologiczną. Metody obliczania dostępności biologicznej.

9. Bromatologia

Zakład Bromatologii Katedry Toksykologii i Bromatologii Uniwersytet Medyczny

Celem nauczania jest zapoznanie studentów z zagadnieniami dotyczącymi wartości odżywczej oraz jakości zdrowotnej żywności.


Wykłady : Celem nauczania jest zapoznanie studenta z: rolą żywności jako źródłem poszczególnych składników odżywczych. Białko - rola, występowanie, podział pod względem żywieniowym. Węglowodany: rola, występowanie, znaczenie błonnika pokarmowego w żywieniu i profilaktyce chorób na tle wadliwego żywienia. Tłuszcze - rodzaje i występowanie w żywności, rola żywieniowa tłuszczy oraz wielo- i jednonienasyconych kwasów tłuszczowych. Zapotrzebowanie i stosunek poszczególnych kwasów tłuszczowych w diecie. Makro- i mikroelementy - występowanie w środkach spożywczych, rola, regulacja metabolizmu, zapotrzebowanie. Witaminy i antywitaminy, fitaminy, rola, występowanie, skutki niedoboru i nadmiaru. Zagadnieniem zanieczyszczeń żywności substancjami obcymi w powiązaniu z całokształtem skażenia środowiska związkami chemicznymi, jak również i współczesną technologią: substancje celowo dodawane do żywności - barwniki, środki konserwujące, substancje wzbogacające wartość odżywczą, sztuczne środki słodzące, substancje smakowe, zapachowe; zanieczyszczenia techniczne: pozostałości po środkach ochrony roślin oraz po nawozach mineralnych, metale, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, antybiotyki i leki weterynaryjne.

Ćwiczenia : przygotowanie i pobieranie próbek do analizy; ocena odżywcza wybranych produktów spożywczych poprzez oznaczenie: wilgotności i suchej masy metodą suszarkową, temp. 105oC i 130oC, białek na podstawie ogólnej zawartości azotu metodą Kjeldahla, węglowodanów ogółem (po hydrolizie) metodą Bertranda, tłuszczu metodą objętościową (Gerbera), witamin, makroskładników, identyfikacja tłuszczu oraz ocena przydatności do spożycia, metody oznaczania wartości energetycznej.

10. Higiena i epidemiologia

Zakład Bromatologii

Celem nauczania jest zapoznanie studentów z czynnikami środowiska mającymi wpływ na fizyczne i psychiczne zdrowie człowieka oraz z zagrożeniami wynikającymi ze spożycia żywności o złej jakości zdrowotnej.


Wykłady: Hałas - definicja, jego parametry, jednostki, źródła i rodzaje ekspozycji, oddziaływanie na człowieka, dopuszczalne poziomy; Promieniowanie jonizujące oraz sposoby zapobiegania ujemnym skutkom oddziaływania na organizm człowieka; Wybrane zagadnienia związane z oceną higieniczną przedmiotów użytku (opakowania z tworzyw sztucznych mających kontakt z żywnością, środki kosmetyczne); Higieniczna ochrona wody; Środki do utrzymania czystości: substancje powierzchniowo czynne, enzymatyczne środki piorące; Kierunki zmian zachodzących w czasie przechowywania i przetwarzania żywności.

Seminaria: Zagrożenie wynikające ze spożycia żywności o złej jakości zdrowotnej: zatrucia pokarmowe o etiologii bakteryjnej oraz mikotoksyny; zatrucia chemiczne, Choroby odzwierzęce przenoszone przez środki spożywcze; Sposoby zapobiegania chorobom i zatruciom pokarmowym w żywieniu indywidualnym i zbiorowym; Postępowanie epidemiologiczne związane z nadzorem nad żywnością i żywieniem.

Ćwiczenia: Ocena higieniczna wody przeznaczonej do picia i potrzeb gospodarczych (analiza chemiczna i mikrobiologiczna); Ocena higieniczna tworzyw mających kontakt z żywnością.

11. Toksykologia

Zakład Toksykologii

Celem nauczania toksykologii studentów IV roku Wydziału Farmaceutycznego jest zapoznanie ich z problematyką toksykologii ogólnej obejmującej w szczególności problemy oceny toksyczności i efektów działania toksycznego (toksykometria), bezpieczeństwa chemicznego i higieny pracy, losów substancji w ustroju (dystrybucja, metabolizm i wydalanie), toksykologii metali, pestycydów, rozpuszczalników organicznych, tworzyw sztucznych, substancji pylicotwórczych, leków itp. oraz ocena ryzyka zdrowia. Analiza toksykologiczna (powietrze i materiał biologiczny) i interpretacja wyników dla celów diagnostycznych, monitoringu biologicznego, monitoringu środowiska ogólnego i higieny pracy.


Program wykładów obejmuje następujące zagadnienia: rola i zadania współczesnej toksykologii, trucizna, toksyczność, stopnie toksyczności, rodzaje zatruć, ocena toksyczności i mechanizmy zatruć; wchłanianie, metabolizm i wydalanie substancji toksycznych; modele kinetyczne w toksykologii; elementy toksykologii zawodowej i środowiskowej; toksykologia metali, związków alifatycznych i aromatycznych, pestycydów.

W czasie ćwiczeń studenci zapoznają się i wykonują oznaczenia (w powietrzu i w materiale biologicznym) metali (metoda ASA), alkoholi, leków i rozpuszczalników (metodą: GC, TLC i HPLC), trucizn lotnych z parą wodną itp.

12. Prawo farmaceutyczne

Zakład Biofarmacji

Zapoznanie studentów z podstawami teorii organizacji, kierowania, prawa farmaceutycznego oraz wyrobienie umiejętności stosowania tej wiedzy w dobrej praktyce farmaceutycznej.


Tematyka wykładów: Podstawy prawne ochrony zdrowia w Polsce. System ubezpieczeń zdrowotnych. Prawo farmaceutyczne w Polsce i dyrektywy UE. Rola i zadania Nadzoru Farmaceutycznego oraz Izby Aptekarskiej. Rejestracja produktów leczniczych i wyrobów medycznych.

Tematyka seminariów: Obrót środkami farmaceutycznymi - hurt, apteki, obrót pozaapteczny, Uregulowania prawne dotyczące obrotu lekami. Prawa pacjenta. Marketing i reklama leków.

Tematyka ćwiczeń: Rejestracja i wytwarzanie środków farmaceutycznych. Zasady systemu refundacyjnego. Odpłatności za leki. Czynności kierownicze i zarządzanie apteką. Odpowiedzialność prawna.

13. Farmakoekonomika

Zakład Biofarmacji

Poznanie podstaw ekonomiki farmacji, farmakoepidemiologii, farmakoekonomiki


Tematyka wykładów: Podstawy farmakoekonomiki; definicja, rola, miejsce w naukach ekonomicznych. Podstawowe typy analiz farmakoekonomicznych. Podstawy farmakoepidemiologii. Rola farmakoekonomiki i farmakoepidemiologii w kształtowaniu polityki lekowej.

Tematyka ćwiczeń: Farmakoekonomika w szpitalu. Ekonomika farmacji w aptece. Apteka jako podmiot gospodarczy. Analizy farmakoekonomiczne w praktyce. Farmakoekonomika w opiece zdrowotnej. Systemy refundacyjne. Metody badania użytkowania leków.

14. Leki pochodzenia naturalnego

Zakład Farmakognozji

Przedmiot prowadzony w ramach bloku kierunkowego „Farmacja apteczna”. Wiedza na temat leków pochodzenia roślinnego należących do grupy OTC stanowi podstawę doradztwa farmaceutycznego w zakresie samoleczenia i profilaktyki.


Zakres wykorzystania surowców roślinnych; Leki tradycyjne i racjonalne; Czynniki wpływające na jakość preparatów roślinnych; Zasady dobrej praktyki rolniczej (GAP) w zastosowaniu do upraw zielarskich; adjustacja ziół; Technologia leku roślinnego; Formy leku roślinnego, metody ich otrzymywania oraz sposoby dawkowania; Metody standaryzacji leku roślinnego; Metody badania aktywności i toksyczności leków roślinnych; Toksyczność i działania niepożądane leków roślinnych; Substancje pochodzenia roślinnego i preparaty fitofarmaceutyczne w leczeniu i profilaktyce chorób układu krążenia; Leki stosowane w chorobach przewodu pokarmowego i dróg żółciowych; Leki ziołowe i substancje roślinne w przeziębieniu, grypie i infekcjach grypopodobnych: wykrztuśne i przeciwkaszlowe, przeciwgorączkowe, napotne, wzmacniające odporność; Fitoterapia w chorobach nerek i dróg moczowych; Preparaty fitofarmaceutyczne o aktywności sedatywnej i antydepresyjnej; Preparaty do użytku zewnętrznego; Zioła i preparaty roślinne stosowane w ginekologii; Preparaty pochodzenia roślinnego stosowane w chorobach reumatycznych; Zioła i substancje roślinne wspomagające leczenie cukrzycy; Substancje cytostatyczne i leki przeciwnowotworowe pochodzenia roślinnego; problem stosowania preparatów ziołowych o aktywności immunotropowej w chorobach nowotworowych; Zastosowanie leku roślinnego w pediatrii i geriatrii; Używki, halucynogeny i narkotyki pochodzenia roślinnego.

15. Biotechnologia farmaceutyczna

Zakład Biosyntezy Środków Leczniczych

Poznanie podstaw biotechnologicznych metod wytwarzania leków.


Mikrobiologiczna biosynteza naturalnych substancji leczniczych (antybiotyki, aminokwasy, witaminy, enzymy, inhibitory enzymów, dekstran,) oraz ich chemiczna modyfikacja (antybiotyki, inhibitory enzymów). Procesy biotransformacji z użyciem drobnoustrojów (leki steroidowe, witamina C) i enzymów (leki steroidowe, antybiotyki). Immunobiotechnologia (szczepionki). Biofarmaceutyki ( leki wytwarzane z wykorzystaniem inżynierii genetycznej.Biotechnologia komórek i tkanek (organów) roślinnych i zwierzęcych w wytwrzaniu produktów farmakologicznie czynnych. Na tle zarysu wiadomości podstawowych podane będą przykłady wytwarzania wybranych substancji leczniczych.

16. Farmacja praktyczna w aptece

Kat

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW ...a.umed.pl/pl/doc/far/tresc_farmacja.doc · Web viewJest nim...

Documents

Transcript of TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW ...a.umed.pl/pl/doc/far/tresc_farmacja.doc · Web viewJest nim...