TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW STANDARDOWYCH … · Web viewtitle: treŚci programowe...

Treści Programowe Przedmiotów Standardowych Na Kierunku Farmacja, Wykładanych Na Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu Medycznego W Łodzi

Od 2002 R.

PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Historia farmacji

Pracownia Historii Farmacji i Muzeum w Katedrze Historii Medycyny i Farmacji UM w Łodzi

Wzbogacenie wiedzy fachowej studenta w elementy historyczne, ze szczególnym uwzględnieniem postępowych tradycji zawodowych; rozwijanie intelektu; kształtowanie odpowiednich postaw zawodowych. Głównym założeniem nauczania przedmiotu jest humanizacja zawodu

Zasadnicze treści przedmiotu:

Wprowadzenie do historii farmacji. Symbolika i etymologia pojęć w medycynie i farmacji. Początki stosowania środków leczniczych. Dawne terapie. Lek, jego formy oraz sposoby wytwarzania do XVIIIw. Postęp w dziedzinie badań nad lekami w XIX i XX w. oraz ich związek z innymi dyscyplinami naukowymi. Dawne apteki i aptekarze. Etapy kształtowania się zawodu. Dzieje nauk farmaceutycznych w Polsce w XIX i XX wieku. Ewolucja nauczania farmaceutycznego w Europie (ze szczególnym uwzględnieniem Polski). Tradycje i kultura medyczno-farmaceutyczna.

2. Etyka zawodowa

Pracownia Historii Farmacji i Muzeum w Katedrze Historii Medycyny i Farmacji UM w Łodzi

Zapoznanie studentów z zasadami etyki i deontologii zawodu farmaceutycznego w przeszłości i obecnie. Kształtowanie wrażliwości i pożądanych postaw moralnych, niezbędnych do etycznie słusznego rozstrzygania moralnych dylematów. Wyrabianie umiejętności łączenia uzyskanej wiedzy z codzienną praktyką zawodową.


Wprowadzenie do ogólnoludzkiej etyki normatywnej. Zagadnienia etyczno - moralne w systemach filozoficznych. Rozwój etyki i deontologii farmaceutycznej na tle poprzedzającej je etyki lekarskiej w dziejach powszechnych. Kształtowanie się zasad etyki i deontologii zawodu farmaceutycznego w Polsce (cz. I - do 1939r.). Kształtowanie się zasad etyki i deontologii zawodu farmaceutycznego w Polsce (cz. II - po 1945r.). Kodyfikacja zasad etyki i deontologii zawodu farmaceutycznego. Kodeksy etyczno - deontologiczne - problemy definicyjne, cele i zadania, ich ocena przez różne środowiska w Europie i w Polsce. Aktualnie obowiązujące w Polsce kodeksy etyki i deontologii zawodu farmaceutycznego oraz ogólna ich charakterystyka (Zasady etyczne i deontologiczne polskiego farmaceuty, Kodeks etyki aptekarza RP, Dobre obyczaje w nauce, Kodeks marketingu farmaceutyków). Problemy etyczne odpowiedzialności zawodowej aptekarza. Odpowiedzialność za leki sporządzane i wydawane z apteki. Postępowanie w sprawach odpowiedzialności zawodowej aptekarzy, rola rzecznika odpowiedzialności zawodowej oraz wybrane przykłady wykroczeń. Zasady postępowania aptekarza wobec pacjenta. Analiza wybranych przykładów z praktyki aptekarskiej pod względem ich zgodności z obowiązującymi kodeksami etyczno - deontologicznymi i normami moralności ogólnoludzkiej.

3. Psychologia z socjologią

Katedra Medycyny Społecznej i Zapobiegawczej UM w Łodzi

Zapoznanie z przedmiotem i problematyką badawczą socjologii i socjologii medycyny oraz wybranymi aspektami patologii życia społecznego (dezorganizacja, zmiana społeczna, anomia).


Przedmiot i problematyka badawcza socjologii. Pojęcie „życie społeczne” i jego rzyrodnicze i ekonomiczne podstawy. Socjologia potoczna i naukowa – wzajemne relacje. Zakres i metody badań socjologicznych. Szczegółowe dyscypliny socjologiczne i ich związek z socjologią ogólną. Przedmiot i problematyka badawcza socjologii medycyny. Socjologia medycy jako szczegółowa dyscyplina socjologiczna. Relacja: medycyna –

socjologia; warunki przydatności wiedzy socjologicznej w medycynie, główne kierunki badań. Kultura. Socjologiczna interpretacja zjawiska. Definicje. Struktura wewnętrzna kultury. Mechanizmy wpływu kultury na życie społeczne. Osobowość. Socjologiczna koncepcja człowieka. Pojęcie „natura ludzka”. Osobowość społeczna i jej elementy składowe. Rola uczestnictwa w życiu społecznym w kształtowaniu cech osobowości jednostki. Przemiany w medycynie a problemy kontroli społecznej. Modele organizacji i usług w opiece zdrowotnej. Ekspansja medycyny w życie społeczne (medykalizacja). Społeczne skutki przerostu tzw. orientacji inżynieryjnej w medycynie. Zdrowie i choroba jako pojęcia społeczne; ewolucja tych pojęć. Norma i dewiacja. Rola medycyny w identyfikacji tych stanów. Wybrane aspekty patologii życia społecznego. Leczenie i rehabilitacja osób uzależnionych od alkoholu. Narkomania. Społeczne przyczyny i autodestrukcyjne skutki uzależnienia. Działania zapobiegawcze i rehabilitacyjne wobec narkomanów. Samobójstwo (socjologiczna interpretacja zjawiska).

4. Matematyka

Pracownia Matematyki, Zakład Chemii Fizycznej i Biokoordynacyjnej UM w Łodzi

Rozszerzenie wiadomości ze szkoły średniej o te elementy rachunku różniczkowego i całkowego, które są wykorzystywane na zajęciach z innych przedmiotów. Doskonalenie umiejętności logicznego myślenia.


Rozszerzenie wiadomości o funkcjach ze szczególnym uwzględnieniem funkcji y=lnx oraz y=ex. Badanie monotoniczności funkcji. Ekstrema lokalne funkcji jednej zmiennej. Wyznaczanie przedziałów wypukłości, wklęsłości oraz punktów przegięcia krzywej. Różniczka funkcji jednej zmiennej. Definicja i własności całki nieoznaczonej. Całkowanie przez podstawienie. Rozkład wybranych funkcji wymiernych na ułamki proste pierwszego rodzaju. Całka niewłaściwa na przedziale niewłaściwym. Definicja funkcji dwóch zmiennych. Dziedzina. Wykres. Pochodne cząstkowe rzędu pierwszego i drugiego. Wyznaczanie ekstremów lokalnych funkcji dwóch zmiennych. Różniczka zupełna. Równania różniczkowe zwyczajne rzędu pierwszego. Całka ogólna i całka szczególna równania różniczkowego. Równania różniczkowe o zmiennych rozdzielonych. Równania różniczkowe liniowe. Metoda uzmiennienia stałej. Aproksymacja metodą najmniejszych kwadratów. Siatki funkcyjne.

5. Statystyka

Pracownia Matematyki, Zakład Chemii Fizycznej i Biokoordynacyjnej UM w Łodzi

Zapoznanie studentów z pojęciami statystyki matematycznej i podstawowymi metodami wnioskowania statystycznego.


Zmienna losowa jednowymiarowa. Dystrybuanta zmiennej losowej. Zmienna losowa ciągła. Charakterystyki liczbowe zmiennej losowej. Rozkład normalny, normalny standaryzowany, t Studenta, χ2, Fischera – Snedecora. Statystyka opisowa. Estymacja przedziałowa. Test zgodności Kołmogorowa – Lillieforsa. Testy parametryczne: test dla wartości oczekiwanej, test t Studenta, test Cochrana – Coxa, test różnic. Testy nieparametryczne: test Wilcoxona, test niezależności χ2. Korelacja i regresja.

6. Informatyka

Pracownia Informatyki - Komputerowej Analizy Leku (Katedra Chemii Medycznej)

Przyswojenie terminologii informatycznej i biostatystycznej w zakresie zastosowań do różnorodnych zagadnień w nauce, doświadczalnictwie i przyszłej pracy zawodowej farmaceuty. Umiejętność opracowania wyników doświadczenia biologicznego i chemicznego przy pomocy standardowych i ewentualnie dostępnych profesjonalnych programów komputerowych.

Zasadnicze treści przedmiotu

Przyswojenie terminologii informatycznej, umiejętność korzystania z komputera pracującego w sieci LAN w systemie Windows. Umiejętność znajdowania informacji w Internecie. Opanowanie zasad posługiwania się typowymi programami komputerowymi: edytorem tekstu Word, arkuszem kalkulacyjnym Excel do graficznej prezentacji danych i opracowywania statystycznego wyników badań biologicznych, oraz programem do prezentacji Power Point, wchodzących w skład pakietu Microsoft Office. Przenoszenie elementów prac pomiędzy

wymienionymi aplikacjami. Używanie profesjonalnych programów statystycznych. Praca z programem Statgraphics, pokaz pracy programu Statistica.

7. Historia filozofii

Zakład Etyki i Filozofii Medycyny UM w Łodzi.

Zapoznanie słuchaczy z podstawowymi filozoficznymi modelami bytu w kulturze Zachodu.

Pokazanie ich wpływu na samowiedzę współczesnego człowieka, w szczególności na jego pojmowanie cierpienia, choroby, śmierci i zła moralnego. Danie filozoficznych podstaw etyki farmaceutycznej. Wyrobienie umiejętności dostrzegania i dyskutowania problematyki filozoficzno-moralnej.


Powstanie i szczytowy okres filozofii greckiej. Bóg, człowiek i świat w filozofii św. Augustyna i św. Tomasza. Kartezjański przełom w filozofii nowożytnej. Etyka rygorystyczna Kanta. Kultura i jednostka w ujęciu Freuda. Teoria prawdy. Pojęcie filozoficznego modelu bytu. Przedmiot i funkcje filozofii. Problem istnienia zła we wszechświecie. Prawda i dobro w ujęciu filozofii metafizycznej. Problem istnienia zła w ujęciu mitu. Dobro i prawda w filozofii niemetafizycznej. Kant, Nietzsche. Postęp jako kategoria filozoficzna. Utopia świata bez chorób. Zło i cierpienie. Ontologiczne i fizjologiczne (funkcjonalne) ujęcie choroby. Choroba jako metafora. Moralne problemy śmierci i umierania. Wstęp do tanatologii.

8. Język obcy

Centrum Nauczania Języków Obcych UM w Łodzi

Głównym zadaniem nauczania języków obcych na poziomie zaawansowanym (francuskiego, angielskiego, niemieckiego oraz rosyjskiego) jest doskonalenie praktycznej znajomości danego języka w ramach czterech podstawowych sprawności językowych - mówienia, rozumienia, czytania i pisania. Celem prowadzonych zajęć jest: wyrównanie różnic w stopniu opanowanie języka obcego pomiędzy poszczególnymi studentami poprzez powtórzenie materiału leksykalnego i gramatycznego ze szkoły średniej; usprawnienie kompetencji komunikacyjnej w sytuacjach codziennych (hotel, pociąg, lotnisko, sklep, rozmowa telefoniczna, prośba o informację, etc.); wprowadzenie podstawowego słownictwa specjalistycznego; wdrażanie do samodzielnego korzystania z piśmiennictwa fachowego pod kątem przyszłych potrzeb zawodowych ((indywidualna praca z piśmiennictwem profesjonalnym); ćwiczenie umiejętności porozumiewania się na tematy zawodowe; prowadzenie podstawowej korespondencji handlowej Zasadnicze treści przedmiotu Kursy na poziomie zaawansowanym:

I semestr: tematyka ogólna (sytuacje codzienne, podróż, rozmowa towarzyska,etc.) i para-medyczna (zdrowy styl życia, diety, witaminy i minerały, palenie, cholesterol etc.)

II semestr: słownictwo anatomiczne i fizjologiczne ( części ciała, budowa komórki, krew), III i IV semestr: słownictwo anatomiczne i fizjologiczne (układ trawienny, krążenia, oddechowy) ogólna klasyfikacje chorób, podstawowe badania diagnostyczne typy leków , informacje o lekach.

Czasy, strona bierna, czasowniki modalne, zdania warunkowe, tworzenie pytań, rozkazów, zdania grzecznościowe, tryb przypuszczający, zdania pytające

Materiał gramatyczny i ćwiczenia dostosowane do poziomu grupy i aktualnych potrzeb

8a. Język łaciński


Kursy na poziomie podstawowym:

Głównym zadaniem nauczania języka łacińskiego na poziomie podstawowym jest zapoznanie studentów za słownictwem medycznym oraz z zasadami fleksji i słowotwórstwa z zakresu terminologii medycznej.

Cele nauczania: opanowanie podstawowych zasad gramatyki łacińskiej ze szczególnym uwzględnieniem charakterystyki łaciny medycznej; wprowadzanie ogólnego mianownictwa anatomicznego oraz

farmaceutycznego; wprowadzenie podstawowych zwrotów i skrótów używanych w terminologii medycznej; wykształcenie umiejętności pisania i przekładu krótkiego tekstu łacińskiego – w szczególności recepty; zapoznanie z sentencjami łacińskimi. Zasady wymowy i akcentowanie w języku łacińskim ; Czasownik – idicativus praesentis activi et passive; Rzeczownik – deklinacja I- III ; Przymiotnik – odmiana, miejsce oraz zgodność z rzeczownikiem; Budowa zdania łacińskiego; Przyimki łacińskie i ich reakcja; Przedrostki i przyrostki używane w terminologii medycznej; Wybrane skróty i zwroty medyczne; Rzeczownik – deklinacje III – V; Przymiotnik – stopniowanie; Liczebnik; Czasownik – coniunctivus praesentis activi et passivi; Wybrane sentencje łacińskie; Pisanie recepty

9. Wychowanie fizyczne

Studium Wychowania Fizycznego i Sportu

Wyrabianie umiejętności samodzielnego wyboru formy aktywności ruchowej w zależności od sprawności psycho-fizycznej, stanu zdrowia i umiejętności. Wyrabianie nawyku systematycznego uprawiania aktywności fizycznej. Wyrabianie prawidłowego stosunku do działań prozdrowotnych: dbanie o sprawność psycho-fizyczną i higieniczny tryb życia. Kształtowanie cech osobowości wyrabianych podczas uprawiania poszczególnych dyscyplin sportowych. Przekazanie podstawowej wiedzy z zakresu: wpływu różnych form aktywności fizycznej na zdrowie fizyczne i psychiczne; roli systematycznej aktywności fizycznej w zwalczaniu chorób cywilizacyjnych; relaksacji, gimnastyki korekcyjnej, oddychania i wyrównywania napięć mięśniowych; nowych form rekreakcji i fitnessu.


Technika, taktyka i podstawowe przepisy w grach zespołowych (siatkówka, koszykówka, mini hokej salowy, tenis ziemny i stołowy, piłka nożna mężczyzn. Pływanie (styl klasyczny, dowolny, grzbietowy i delfin), podstawy ratownictwa wodnego. Zajęcia ogólnorozwojowe: lekkoatletyczne, wolne i w siłowni. Kształtowanie sylwetki na zajęciach gimanstycznych przy muzyce (callanetics, calisthenics, body – scup, stretching) oraz w siłowni. Zajęcia relaksujące ciało i umysł oparte na technikach oddychania i medytacji, elementach stretchingu, Hatha Yoga i Tai Chi. Stretching i zajęcia korekcyjne oddechowe i wyrównujące napięcia mięśniowe. Narciarstwo zjazdowe (szkoleniowe obozy zimowe). Sport akademicki przy współpracy z Klubem Uczelnianym AZS

PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Chemia ogólna i nieorganiczna

Zakład Chemii Bionieorganicznej.

Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów z zagadnieniami chemii roztworów, właściwościami pierwiastków, wykształcenie umiejętności wykonywania obliczeń chemicznych, poznanie charakterystycznych reakcji identyfikacji (kationy i aniony) i wykształcenie umiejętności przeprowadzania jakościowej analizy związków nieorganicznych w roztworach i substancjach stałych w skali półmikro. Zagadnienia zostały tak dobrane, aby stanowiły podstawę do nauki innych przedmiotów kontynuowanych czasie studiów. Szczególną uwagę zwrócono na pierwiastki mające znaczenie biologiczne.


Wykłady: W dwu semestralnym cyklu wykładów z chemii ogólnej i nieorganicznej przedstawione są następujące główne zagadnienia: Podstawowe prawa chemiczne. Reakcje odwracalne i nieodwracalne. Szybkość reakcji chemicznych. Prawo działania mas Guldberga i Waage 'go. Elekrolity i dysocjacja elektrolityczna. Stała i stopień dysocjacji. Prawo rozcieńczeń Ostwalda. Rola elektrolitów w organizmie. Kwasy i zasady - teorie Brönsteda, Lewisa, Pearsona. Iloczyn jonowy wody - pojęcie pH i pOH. Wskaźniki kwasowo-zasadowe. Hydroliza soli. Roztwory buforowe – zastosowanie w medycynie. Rozpuszczalność związków i iloczyn rozpuszczalności. Wykorzystanie tych zagadnień w medycynie. Przenoszenie elektronów w reakcjach chemicznych (reakcje utlenienia i redukcji). Szereg elektrochemiczny metali. Budowa atomu. Liczby kwantowe. Zakaz Pauliego i reguła Hunda. Budowa pierwiastków a układ okresowy - przewidywanie właściwości pierwiastków na podstawie konfiguracji elektronowej, promieni atomowych i jonowych, elektroujemności, potencjałów jonizacyjnych, powinowactwa elektronowego. Teoria orbitali. Hybrydyzacja. Rodzaje wiązań chemicznych (jonowe, atomowe, spolaryzowane, koordynacyjne, wodorowe). Systematyka pierwiastków - struktury elektronowe pierwiastków w

stanie podstawowym i wzbudzonym, występowanie w przyrodzie, otrzymywanie, właściwości fizyko-chemiczne*/. Wodór: Wodór atomowy, cząsteczkowy, izotopy, tworzenie połączeń z pierwiastkami – wodorki Fluorowce: Tlenki. Fluorowcowodory. Kwasy tlenowe i ich sole. Związki między- halogenowe. Płyn Lugola, jodyna, 5-fluorouracyl. Tlenowce: Tlen, siarka (alotropia). Woda - struktura wody i lodu, hydraty, związki higroskopijne. Nadtlenek wodoru - struktura, właściwości (woda utleniona, perhydrol). Tlenowe kwasy siarki, selenu, telluru i ich sole. Połączenia z fluorowcami. Związki tlenohalogenowe siarki. Azotowce: Amoniak. Tlenki. Kwasy azotu i ich sole. Woda królewska. Amidki, imidki, azotki, hydrazyna, hydroksyloamina. Fosfor (alotropia). Kwasy i sole fosforu, arsenu. Rola jonów fosforanowych w strukturze DNA. Związki bizmutu i jego preparaty farmaceutyczne. Węglowce: Alotropia węgla. Wodorki węgla i krzemu (węglowodory, krzemowodory). Tlenki (CO) i ditlenki. Połączenia węgla z siarką (CS2) i azotem. Kwasy - węglowy, tiowęglowy, cyjanowodorowy, tiocyjanowy, izotiocyjanowy i ich sole. Pojęcie mezomerii i tautomerii. Węgliki. Karbonylki. Właściwości związków cyny i ołowiu (reakcje redoks, amfoteryczność). Borowce: Związki deficytoelektronowe. Efekt nieczynnej pary elektronowej. Borowodory. Kwas borowy, boraks. Właściwości glinu - reakcje z tlenem, kwasami i zasadami, glin jako reduktor. Preparaty glinu w medycynie. Berylowce: Tlenki, wodorotlenki, wodorki, halogenki. Rola jonów wapnia i magnezu. Preparaty wapnia i magnezu stosowane w medycynie. Litowce: Tlenki, nadtlenki, ponadtlenki. Wodorotlenki i sole litowców - zastosowanie. Kompleksy litowców. Ogólna charakterystyka skandowców i lantanowców. Pierwiastki przejściowe: paramagnetyzm, diamagnetyzm, ferromagnetyzm. Związki koordynacyjne. Jony metali przejściowych w diagnostyce i medycynie np. związki technetu (Cardiolite), srebra. Kompleksy w biologii i medycynie np. leki złota (Solganal, Myocrisin), platyny (cis-platyna, karboplatyna). Rola biopierwiastków w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Terapia chelatowa w detoksykacji metali toksycznych. Ćwiczenia: Zajęcia laboratoryjne prowadzone wg opracowanego w Zakładzie skryptu p.t. „Ćwiczenia z chemii ogólnej z elementami chemii nieorganicznej i bionieorganicznej (rok wyd. 2002). Wstęp teoretyczny (60 min) poprzedza wykonanie doświadczeń związanych z tematyką danego ćwiczenia. Ćwiczenia obejmują nastepujące zagadnienia: Podstawy obliczeń chemicznych. Szybkość reakcji chemicznych a stan równowagi. Kwasy i zasady. Hydroliza soli i roztwory buforowe. Iloczyn rozpuszczalności. Przenoszenie elektronów, reakcje utlenienia i redukcji. Związki kompleksowe. Chromatografia. Obliczenia chemiczne – zajęcia prowadzone według w/w skryptu, w którym zawarte są przykłady obliczeń rachunkowych związanych z danych ćwiczeniem oraz dodatkowe uzupełnienie wiedzy z innych podręczników. Program zajęć obejmuje: Obliczanie stężeń roztworów (procentowe, molowe), uwzględnienie zmian objętości i wzajemnego przeliczania stężeń. Obliczenia związane z szybkością reakcji i stanem równowagi. Obliczenia wartości pH różnych związków chemicznych (mocne, słabe elektrolity, bufory). Dysocjacja kwasów i zasad. Obliczenia związane z rozpuszczalnością związków (iloczyn rozpuszczalności). Obliczenia oparte na prawidłowym zapisie reakcji red-oks. Istota związków kompleksowych (tworzenie, budowa, nomenklatura, stałe trwałości). Związki nieorganiczne stosowane w lecznictwie, biopierwiastki, związki toksyczne. Ćwiczenia laboratoryjne z chemii jakościowej związków nieorganicznych prowadzone są w oparciu o wiadomości z zakresu chemii roztworów. Systematyczna metoda jakościowa analizy jonów polega na rozdzieleniu ich na grupy za pomocą selektywnych reakcji strąceniowych i potwierdzeniu ich obecności charakterystycznymi reakcjami. Ćwiczenia laboratoryjne obejmują samodzielne wykonanie 14 analiz jakościowych związków nieorganicznych: 5 analiz kationów w tym 1 złożona, 4 analizy anionów w tym jedna złożona, 1 zadanie kontrolne (kationy + aniony), 3 identyfikacje substancji stałych, 1 analiza kwasu lub zasady.

2. Chemia analityczna

Zakład Chemii Analitycznej Katedra Chemii Medycznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Celem nauczania chemii analitycznej i instrumentalnej jest przedstawienie oraz ugruntowanie podstaw teoretycznych, na których opierają się metody analityczne i wdrożenie zasadniczych umiejętności praktycznych umożliwiających kompetentną pracę analityka w pełnym zakresie potrzeb zawodu farmaceuty. Ma to pozwolić na wybór i wykorzystanie odpowiedniej metody analitycznej takiej, która będzie ściśle odpowiadać na pytania stawiane przez problem badawczy lub zleceniodawcę. Przeprowadzenie wiarygodnych badań rodzaju i składu substancji chemicznych (leczniczych) wraz z krytyczną oceną wartości otrzymanych wyników, zgodnie z zasadami GLP.


Wykłady: analiza klasyczna: metody oparte na reakcjach: I – wytrącania; II – kwasowo-zasadowych; III – utleniania i redukcji; IV – kompleksowania

analiza instrumentalna: I – ogólne zasady analizy instrumentalnej; II – metody pektroskopowe; III – elektroanaliza; IV – metody radiometryczne; V – metody rozdzielcze; VI – opracowanie wyników; VII – automatyzacja w analizie chemicznej.

Ćwiczenia Analiza klasyczna; a). Analiza wagowa: 1. Oznaczanie magnezu w postaci hydroksychinolanu Mg(C9H6NO)2 b). Analiza miareczkowa (w każdym dziale analizy miareczkowej student przyrządza roztwór

*

mianowany): 1. Alkacymetria - oznaczanie: 1. węglanów - K2CO3; 2. mocnego kwasu – HCl. 2. Nadmanganometria – oznaczanie wody utlenionej H2O2. 3. Jodometria 4. Argentometria – oznaczanie chlorków metodą Mohra – NaCl 5. Kompleksometria – oznaczanie cynku – ZnSO4. Analiza instrumentalna. Studenci zapoznają się z działaniem i obsługą współczesnej aparatury, przy czym szczególną uwagę zwraca się na stosowanie wzorców i przeprowadzanie krzywych kalibrowania. Ponadto każdy student otrzymuje zadanie do oznaczenia wydane przez asystenta prowadzącego ćwiczenie. a). Oznaczanie zawartości słabego kwasu metodą potencjometryczną – kwas octowy, kwas salicylowy, kwas cytrynowy. b).Pomiary pH metodą potencjometryczną. Pehametryczne oznaczanie zawartości węglanów i wodorowęglanów w mieszaninie, oznaczanie siarczany atropiny. c). Potencjometryczne miareczkowanie red-ox Oznaczanie Fe2+ roztworem Miareczkowanie potencjometryczne wytrąceniowe: oznaczanie Ag+ lub Cl-. d). Elektrody jonoselektywne. Charakterystyka chlorkowej elektrody jonoselektywnej. e). Miareczkowanie konduktometrczne – kwas borowy, kwas barbiturowy. f). Kolorymetria: oznaczanie charakterystyki spektralnej barwnika; kolorymetryczne oznaczanie Fe3+ metodą rodankową; charakterystyka spektralna ryboflawiny (UV/VIS). g). Metody spektrofotometryczne. Spektrofotometryczne badania zmian krzywych absorpcji w funkcji pH na przykładzie aldehydu p-hydroksybenzoesowego (UV/VIS). h). Spektroskopia w podczerwieni – Specord M-40. Analiza strukturalna chloramfenikolu metodą spektrofotometrii w podczerwieni. i). Fotometria płomieniowa. Oznaczanie niskich stężeń sodu, potasu i wapnia w mieszaninie – oznaczenia w wodach mineralnych. j). Oznaczenie fluorymetryczne chininy. k). Nefelometria i turbidymetria. Nefelometryczne oznaczanie chlorków przy użyciu spektrofotometru Specol. Badanie zawiesin (związki glinu w zawiesinach leczniczych – Alugastrin, Malox, Manti) przy użyciu mętnościomierza. l). Chromatografia cienkowarstwowa i bibułowa.

Seminaria Ćwiczenia rachunkowe z zakresu analizy chemicznej na bazie własnego skryptu.

3. Chemia organiczna

Zakład Chemii Bioorganicznej

Poznanie nazewnictwa, budowy, właściwości fizycznych i reaktywności poszczególnych klas związkow organicznych oraz produktów naturalnych; nabycie umiejętności wykonywania syntez związków organicznych i opanowanie podstawowych metod wyodrębniania, oczyszczania i analizy związków organicznych.


Wykłady Wstęp do chemii organicznej. Wiązania chemiczne. Węglowodory (alkany, alkeny, alkadieny, alkiny). Izomeria. Konformacja. Reakcje rodnikowe i jonowe. Wolne rodniki. Nukleofile i elektrofile. Karbokationy. Przegrupowania. Teoria rezonansu. Tautomeria. Polimeryzacja. Stereochemia. Chiralność. Konfiguracja - względna i absolutna. Enancjomery, diastereoizomery i związki mezo. Projekcje Fishera. R/S i E/Z. Prochiralność. Stereochemia i mechanizmy reakcji. Cykloalkany. Izomeria mono i dwupodstawionych cykloalkanów. Analiza konformacyjna. Stereochemia cyklopentanów, cykloheksanów, dekalin i cykloheksenu. Węglowodory aromatyczne. Aromatyczność. Elektrofilowe podstawienie aromatyczne. Chlorowcopochodne. Podstawienie nukleofilowe. Związki metaloorganiczne. Alkohole i fenole. Kwasy i zasady. Wiązania wodorowe. Tiole. Etery i oksirany. Aminy. Aldehydy i ketony. Addycje do grupy karbonylowej. Kondensacje aldolowe. Enolany. Kwasy karboksylowe i pochodne (estry, amidy, chlorki i bezwodniki). Estryfikacja i hydroliza estrów. Tłuszcze. Lipidy. Hydroliza amidów. Mocznik. Związki -nienasycone. Reakcja Michaela. Chinony. Nitryle. Związki nitrowe. Guanidyna. Nazewnictwo związków organicznych - podsumowanie. Weglowodany. Aldozy i ketozy. Hemiacetale. Konformacja piranoz. Mutarotacja. Efekt anomeryczny. Epimeryzacja monosacharydów. Disacharydy. Polisacharydy. Aminokwasy i peptydy. Konfiguracja absolutna. Punkt izoelektryczny. Grupy ochronne. Konformacja wiązania amidowego. Analiza i synteza peptydów. Związki heterocykliczne. Pirol. Furan. Tiofen. Pirydyna. Indol. Pirazol. Imidazol. Chinolina. Pirymidyna. Puryna. Tiazol. Adenina. Guanina. Uracyl. Tymina. Cytydyna. Nukleozydy. Nukleotydy. AMP. ATP. RNA. DNA. Alkaloidy. Terpeny. Steroidy. Prostaglandyny.

Pracownia syntezy i analizy organicznej

Podstawowe przekształcenia organiczne - syntezy i oczyszczanie siedmiu związków. Jakościowa analiza organiczna - identyfikacja trzech nieznanych związków.

4. Chemia fizyczna

Zakład Chemii Fizycznej i Biokoordynacyjnej

Nauczenie wielu zagadnień i pojęć przydatnych do opanowania innych przedmiotów podstawowych i farmaceutycznych. Zapoznanie ze sprzętem i aparaturą pomiarową. Wdrożenie ścisłości rozumowania w zakresie wiedzy przyrodniczej oraz bezbłędnego posługiwania się wartościami liczbowymi.


Miejsce chemii fizycznej w naukach chemicznych, metody badawcze. Znaczenie chemii fizycznej dla farmacji i analityki medycznej. Materia. Stany skupienia. Substancje. Mieszaniny. Równanie stanu gazu doskonałego. Prawo Avogadra. Gęstość i masa molowa gazu doskonałego. Dyfuzja i efuzja. Ciepło molowe gazu doskonałego. Gazy rzeczywiste - równanie van der Waalsa. Ciecze. Adhezja i kohezja, kąt zwilżania, zależność nap. pow. od temperatury, lepkość - ciecze niutonowskie i nieniutonowskie. Ciepło reakcji chemicznych - termochemia. Prawo Hessa. Równanie Gibbsa-Helmholtza. Prawo działania mas, izoterma van¢t Hoffa. Powinowactwo chemiczne. Reakcje odwracalne i stan równowagi. Izobara van¢t Hoffa - zależność stałej równowagi od temperatury. Współrzędna reakcji. Wpływ ciśnienia na położenie stanu równowagi. Potencjał chemiczny. Prawo działania mas w przypadku ogólnym. Elementy termodynamiki roztworów. Równowagi fazowe. Układy jednoskładnikowe dwufazowe. Skraplanie gazów, parametry krytyczne. Prężność pary nasyconej - równanie Clausiusa-Clapeyrona. Układy jednoskładnikowe trójfazowe, reguła faz, wykresy fazowe. Równowagi fazowe w układach dwuskładnikowych. Roztwory gazów w gazach (prawo Daltona). Roztwory gazów w cieczach - prawo Henry¢ego. Roztwory cieczy w cieczach - ciecze mieszające się nieograniczenie. Prawo Raoulta. Roztwory doskonałe. Układy zeotropowe i azeotropowe. Roztwory ciał stałych w cieczach. Rozpuszczalność ciał stałych. Prężność pary nasyconej nad roztworem. Podwyższenie temperatury wrzenia (ebuliometria). Obniżenie temperatury krzepnięcia (kriometria). Osmoza i ciśnienie osmotyczne. Właściwości koligatywne. Ograniczona mieszalność dwóch cieczy. Ciecze niemieszające się wzajemnie - destylacja z parą wodną, równowaga podziału Nernsta. Równowagi w układach ciało stałe - ciecz. Równowagi w układach trójskładnikowych (układ trzech cieczy). Zjawiska powierzchniowe. Adsorpcja na granicy faz: ciało stałe-gaz, izotermy adsorpcji. Adsorpcja na granicy faz: ciecz-ciało stałe (wymiana jonowa). Adsorpcja na granicy faz: ciecz-gaz (tenzydy), równanie Gibbsa. Solubilizacja. Kinetyka chemiczna. Podstawowe pojęcia kinetyki chemicznej. Równania kinetyczne reakcji prostych. Reakcje złożone. Elementy farmakokinetyki - model jednokompartmentowy podania dożylnego i poza-naczyniowego. Metody wyznaczania rzędu reakcji. Wpływ temperatury na szybkość reakcji - równanie Arrheniusa. Metoda przyspieszonego starzenia. Teoria zderzeń aktywnych. Kataliza jednofazowa i wielofazowa. Autokataliza. Kataliza enzymatyczna. Szybkość rozpuszczania się ciał stałych. Roztwory elektrolitów. Dysocjacja i stopień dysocjacji elektrolitów. Dysocjacja wody - wykładnik jonów wodorowych (pH). Aktywność i współczynnik aktywności. Elektrolity mocne i słabe. Dysocjacja słabych kwasów i zasad. Roztwory buforowe. Miareczkowanie potencjometryczne. Amfolity - punkt izojonowy i punkt izoelektryczny. Miareczkowanie aminokwasów. Elektrochemia. Ruchliwość jonów, liczby przenoszenia. Przewodnictwo elektryczne elektrolitów. Przewodnictwo właściwe i równoważnikowe (molowe) elektrolitów. Przewodnictwo molowe graniczne. Ogniwa galwaniczne. Termodynamika ogniw galwanicznych. Elektroliza. Polaryzacja. Polarografia. Układy dyspersyjne. Koloidy. Otrzymywanie i oczyszczanie koloidów. Właściwości układów koloidalnych - ruchy Browna, dyfuzja, sedy-mentacja, ultrawirowanie, równowagi Donnana, własności optyczne, własności elektryczne - elektroforeza. Koagulacja zoli. Działanie ochronne i sensybilizacja. Emulsje - budowa i znaczenie emulsji, emulgowanie, fizyczna trwałość emulsji, zawiesiny - trwałość zawiesin. Wybrane fizyczne metody badania struktury molekuł. Wielkości addytywne. Refrakcja molowa. parachora. Czynność optyczna związków. Polaryzacja liniowa światła. Fotochemia i chemia radiacyjna - elementarne pojęcia.

5. Doraźna pomoc Medyczna

Zakład Medycyny Ratunkowej i Medycyny Katastrof Katedry Anestezjologii i Intensywnej Terapii UM w Łodzi

Celem prowadzonych zajęć jest zapoznanie studentów studentów zasadami udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach.

Zasadnicze treści przedmiotu :

Program: Pojęcie śmierci klinicznej, definicja reanimacji. Przyczyny i mechanizmy zatrzymania krążenia i oddechu. ABC w resuscytacji. Wytyczne Europejskiej Rady ds. Resuscytacji. Rozpoznawanie zatrzymania oddechu i krążenia. Podstawowe czynności reanimacyjne : techniki bezprzyrządowe udrażniania dróg oddechowych i wentylacji płuc; technika masażu pośredniego serca. Zaawansowane czynności reanimacyjne : techniki przyrządowe udrażniania dróg oddechowych i wentylacji płuc. Farmakoterapia w resuscytacji, drogi podawania leków. Zastosowanie wczesnej defibrylacji. Resuscytacja noworodków i dzieci. Pozycja boczna ustalona. Ćwiczenia na fantomach

6. Biofizyka


Przypomnienie i nauczenie wybranych elementów fizyki w aspekcie funkcjonowania organizmów żywych, wykorzystywanych w innych przedmiotach, a także w działaniu praktycznym

Zasadnicze treści przedmiotu :

Układy materialne jednoskładnikowe i jednofazowe. Gazy - gaz doskonały i gazy rzeczywiste. Ciecze, oddziaływania międzycząsteczkowe, napięcie powierzchniowe, lepkość dynamiczna i kinetyczna. Ciekłe krysz-tały. Ciała stałe - krystaliczne i bezpostaciowe, izomorfizm, polimorfizm. Elementy termodynamiki. Energia wewnętrzna. Pierwsza zasada termodynamiki. Entalpia. Ciepło molowe substancji. Pomiary kalorymetryczne. Druga zasada termodynamiki, entropia. Kierunek procesów, energia i entalpia swobodna. Procesy odwracalne i stan równowagi. Spalanie glukozy i magazynowanie energii w ATP. Przewodnictwo elektronowe i jonowe. Ogniwa galwaniczne. Potencjał elektrody. Siła elektromotoryczna. Równanie Nernsta. Potencjał dyfuzyjny. Ogniwa stężeniowe. Elektryczność i magnetyzm. Drgania i fale. Drgania akustyczne. Natężenie dźwięku. Głośność. Ultradźwięki. Fale elektromagnetyczne. Zakresy widmowe. Ogólne podstawy spektroskopii absorpcyjnej i rezonansowej. Zjawisko laserowe. Elementy fizyki jądrowej. Promieniotwórczość naturalna i sztuczna. Prawo rozpadu promieniotwórczego. Aktywność. Oddziaływanie promieniowania , z materią, oddziaływanie fotonów z materią. Biologiczne skutki promieniowania jonizującego. Radiofarmacja. Przygotowanie radiofarmaceutyków. Detekcja promieniowania jonizującego.

7. Biologia z genetyką

Zakład Biologii i Botaniki Farmaceutycznej, Katedra Biologii i Biotechnologii Farmaceutycznej

Zapoznanie studentów z podstawami cytologii roślin, parazytologii i genetyki człowieka. Nauczanie umiejętności rozpoznawania najważniejszych pasożytów człowieka. Nabycie właściwej postawy wobec osób dotkniętych chorobami genetycznymi i zwrócenie uwagi na etyczne aspekty współczesnej genetyki.


Cytologia - Budowa i funkcja podstawowych składników komórki roślinnej. Porównanie z komórką zwierzęcą. Parazytologia - Najważniejsze pojęcia parazytologiczne. Układ żywiciel – pasożyt. Cechy adaptacyjne pasożytów. Biologia, morfologia i wykrywanie najważniejszych pasożytów człowieka. Profilaktyka parazytoz. Genetyka - Cechy charakterystyczne chromosomów człowieka. Płeć chromosomowa, chromatynowa i molekularna. Aberracje chromosomowe i mutacje genowe. Zespoły chromosomowe spowodowane aneuploidiami. Cechy monogenowe sprzężone i niesprzężone z płcią. Podstawowe układy grupowe krwi. Zjawiska współdziałania i hamowania genów. Analiza rodowodów. Wykonywanie krzyżówek mendlowskich i biologicznych. Dziedziczenie poligenowe alternatywne i kumulatywne. Uwarunkowania wieloczynnikowe cech człowieka. Pojęcie odziedziczalności. Podstawowe zagadnienia genetyki populacji. Częstość genów i genotypów w populacji mendlowskiej. Znaczenie genetyki we współczesnym świecie. Problemy etyczne w genetyce.

8. Botanika farmaceutyczna

Zakład Biologii i Botaniki Farmaceutycznej, Katedra Biologii i Biotechnologii Farmaceutycznej

Zapoznanie studentów z systematyką, morfologią, histologią i organografią oraz z podstawami biotechnologii roślin w zakresie pozwalającym na wykorzystanie roślin polskich i obcych naszej florze jako źródeł leku naturalnego. Poznanie tych zagadnień ma również przygotować studentów do zrozumienia treści nauczania z farmakognozji, a także w pewnym stopniu, z bromatologii, mikrobiologii, biotechnologii i z innych dziedzin związanych z lekiem naturalnym i szeroko pojętą ochroną zdrowia człowieka.


Elementy systematyki roślin. Farmakopea i inne lekospisy. Pojęcie surowca roślinnego. Podstawy morfologii, histologii i organografii roślin. Metody histochemiczne i mikroskopowe identyfikacje składników komórek i tkanek roślinnych. Taksonomiczny przegląd roślin leczniczych (glony, rośliny zarodnikowe i kwiatowe) oraz grzybów i porostów. Rozpoznawanie roślin leczniczych (przynależność systematyczna, charakterystyka rodziny, nazwa gatunku i surowca). Zasady posługiwania się kluczem do oznaczania roślin. Metodologia poszukiwania nowych roślin i surowców leczniczych. System ochrony roślin. Podstawy biotechnologii roślin – kultury in vitro

9. Anatomia

Zakład Anatomii Prawidłowej Wydziału Lekarskiego UM

Zapoznanie studentów z ogólną budową ciała ludzkiego i obejmują kompleksowo histologię, mikro- i makroanatomię, uwzględniając prawidłowe mianownictwo polskie, a odnośnie najważniejszych narządów także mianownictwo łacińskie.


Wiadomości z zakresu histologii i mikroanatomii obejmują ogólną budowę komórek, tkanek i mikrostruktur tworzących poszczególne narządy. Wiadomości z zakresu makroanatomii dotyczą budowy narządów i układów, uwzględniając ich unaczynienie i unerwienie, a także nawiązują do ich czynności. Zajęcia przeprowadzane są w jednym semestrze w wymiarze 12 godzin wykładów oraz 18 godzin ćwiczeń, w czasie, których oprócz przekazywania wiadomości teoretycznych, demonstrowane są naturalne preparaty anatomiczne, modele narządów.

10. Fizjologia

Zakład Patofizjologii Katedry Patofizjologii UM – Wydział Lekarski

Celem nauczania fizjologii jest zapoznanie studenta z wiedzą z zakresu czynności poszczególnych narządów, mechanizmów integracyjnych na różnych poziomach organizacji organizmu oraz mechanizmów utrzymujących homeostazę ustroju. Ponadto student powinien wykazać się znajomością pewnych elementów fizjologii klinicznej pozwalających na ocenę podstawowych czynności ustroju.


Fizjologia komórki Budowa i czynność organelli komórkowych. Mechanizmy wybranych funkcji życiowych komórki Transport błonowy i transport wewnątrzkomórkowy. Wymiana informacji między komórkami. Kontrola cyklu życiowego komórki.

Hormonalna kontrola czynności ustroju Mechanizmy działania hormonów na poziomie komórkowym i molekularnym, regulacja wydzielania, transport i degradacja hormonów w ustroju. Rola poszczególnych hormonów w utrzymaniu stałości środowiska wewnętrznego ustroju. Hormony układu podwzgórze-część nerwowa przysadki. Hormony układu podwzgórze-część gruczołowa przysadki. Hormony tarczycy. Hormony kory i rdzenia nadnerczy. Hormonalna regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej. Hormony trzustki. Hormony szyszynki i grasicy.

Nerwowa kontrola czynności ustroju Czynność neuronu. Mechanizm pobudzenia neuronu. Synapsy, przekaźniki nerwowe i receptory. Łuk odruchowy. Podstawowe rodzaje czucia i czynność narządów zmysłów. Rola swoistych i nieswoistych dróg przewodzenia impulsacji. Ośrodki nerwowe. Zachowanie się człowieka. Ośrodki motywacyjne. Rola układu siatkowatego i układu limbicznego. Mechanizmy pamięci. Rytmy dobowe, sen i czuwanie. Kontrola prawidłowej postawy i ruchów ciała. Organizacja czynnościowa układu autonomicznego; wpływ układu autonomicznego na czynność narządów. Rola płynu mózgowo-rdzeniowego. Metabolizm tkanki nerwowej.

Układ krwionośny Czynność serca Automatyzm mięśnia sercowego – mechanizmy potencjału czynnościowego w układzie bodźcoprzewodzącym i komórkach roboczych mięśnia sercowego. Prawidłowy elektrokardiogram. Cykl pracy serca. Właściwości przepływu krwi przez tętnice, żyły i naczynia włosowate. Ogólnoustrojowa i miejscowa regulacja ciśnienia tętniczego. Specyfika krążenia mózgowego, wieńcowego i nerkowego. Krew i limfa Udział krwi w mechanizmach integracyjnych i homeostatycznych ustroju. Powstawanie, rola i krążenie chłonki. Czynność śledziony.

Układ oddechowy Wentylacja płuc. Mechanizm wymiany gazowej w płucach i w tkankach. Regulacja oddychania. Kontrola podstawowych parametrów wydolności układu oddechowego.

Mięśnie Mechanizm pobudzenia i skurczu mięśni szkieletowych. Kontrola napięcia mięśni szkieletowych. Rodzaje skurczów mięśni szkieletowych. Mechanizm pobudzenia i skurczu mięśni gładkich.

Czynność nerek Budowa nefronu i mechanizm powstawania moczu Rola nerek w utrzymaniu prawidłowego bilansu wodno-elektrolitowego i równowagi kwasowo-zasadowej ustroju. Czynność wewnątrzwydzielnicza nerek. Kontrola wydalania moczu.

Układ trawienny Obróbka pokarmu w przewodzie pokarmowym. Czynność wydzielnicza i motoryczna żołądka. Regulacja nerwowa i humoralna czynności żołądka. Czynność jelita cienkiego – trawienie i wchłanianie. Rola wątroby. Czynność zewnątrzwydzielnicza trzustki. Regulacja nerwowa i humoralna czynności wątroby i trzustki. Rola jelita grubego – mechanizmy defekacji. Mechanizmy termoregulacji Wysiłek fizyczny i jego wpływ na czynność ustroju. Rozród. Jajnik Cykl jajnikowy Hormony jajnika Rozwój płodowy Funkcje łożyska Jądro Znaczenie androgenów Czynność gruczołów dodatkowych i prącia

Leki a czynność narządów Przykłady punktów uchwytu leków modyfikujących czynność narządów

11. Patofizjologia

Zakład Patofizjologii Katedry Patofizjologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Przedmiotem fizjologii patologicznej jest poznanie patogenezy chorób człowieka, a dokładniej czynnościowych mechanizmów prowadzących do ich rozwoju. Student powinien znać główne zależności czynnościowe organizmu wynikające z między-układowych powiązań regulacyjnych i korelacyjnych, a na tej podstawie zrozumieć i przyswoić mechanizmy leżące u podstaw łańcuchów patogenetycznych, warunkujących rozwój i przebieg procesu chorobowego.


Tematy realizowane na wykładach : Patofizjologia układu dokrewnego Mechanizmy odczynu apalnego. Patofizjologia układu krążenia Patofizjologia nerek. Patofizjologia krwi Zaburzenia przemiany materii - cukrzyca

Tematy ćwiczeniowe Wpływ czynników środowiskowych na organizm. Mechanizmy rozwoju nowotworów. Zaburzenia termoregulacji ustroju. Mechanizmy odczynu zapalnego. Sprawdzenie wiadomości Zaburzenia przemiany materii: zaburzenia przemiany aminokwasów, lipidów, węglowodanów (cukrzyca), nukleotydów Zaburzenia równowagi gospodarki wodno-elektrolitowej oraz równowagi kwasowo-zasadowej Patofizjologia krwi – niedokrwistości. Podstawy zaburzeń układu odpornościowego Patofizjologia układu dokrewnego Patofizjologia układu krążenia Patofizjologia nerek

12. Mikrobiologia

Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej.Katedra Biologii i Biotechnologii Farmaceutycznej

Jest nim zapoznanie przyszłych farmaceutów z różnorodnością mikroorganizmów ze szczególnym zwróceniem uwagi na drobnoustroje chorobotwórcze i ich relacje z organizmem gospodarza. Przekazywana wiedza ma pomóc zrozumieć jak zwalczać aktywność drobnoustrojów szkodliwą dla ludzi i wykorzystywać korzystne efekty ich działania. Ma stanowić podstawę dla poznania znaczenia drobnoustrojów dla człowieka, szczególnie w zakresie produkcji leków i racjonalnej terapii, ale także szeroko pojętej profilaktyki.


Cechy organizmów prokariotycznych. Taksonomia bakterii. Anatomia czynnościowa komórki bakteryjnej. Morfologia mikroskopowa bakterii Hodowla bakterii: wymagania wzrostowe, pożywki, morfologia wzrostu, czysta hodowla. Fizjologia i metabolizm bakterii. Genetyka bakterii. Indukcja mutacji. Mutageneza. Testy mutagenności wykorzystywane w badaniu substancji genotoksycznych (test Ames’a, test reperacji DNA) Przegląd

drobnoustrojów chorobotwórczych dla człowieka (klasyfikacja, cechy charakterystyczne pomocne w identyfikacji, chorobotwórczość, fizjologiczna flora bakteryjna człowieka) Wirusologia ogólna (priony, wiroidy, wirusoidy , genomy i ich osłona, replikacja, wpływ środowiska)Wirusologia szczegółowa (rodzaje infekcji wirusowych, epidemiologia zakażeń wirusowych, przegląd wirusów chorobotwórczych dla człowieka). Namnażanie wirusów w warunkach laboratoryjnych. Identyfikacja: efekt cytopatogenny, hemaglutynacja. Bakteriofagi. Grzyby chorobotwórcze i wykorzystywane w biotechnologii – morfologia, hodowla, identyfikacja, chorobotwórczość. Wpływ środowiska na drobnoustroje: czynniki fizyczne i chemiczne. Drobnoustroje w otoczeniu. Zasady aseptyki i antyseptyki. Dezynfekcja i sterylizacja. Mikrobiologiczne zanieczyszczenia leków: kontrola jałowości i czystości mikrobiologicznej leków. Antybiotyki i racjonalna antybiotykoterapia.

13. Immunologia

Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej Katedra Biologii i Biotechnologii Farmaceutycznej

Celem jest przekazanie podstawowej wiedzy w zakresie immunologii i immunopatologii. Przygotowanie w tym zakresie ma umożliwić przedstawienie problemów zakażeń bakteryjnych i wirusowych wobec reakcji organizmu – rolę odpowiedzi immunologicznej w infekcjach, w tym aktualną wiedzę na temat szczepionek, ale także konieczny dla pełnego wykształcenia farmaceuty zasób wiedzy w dziedzinie immunopatologii: niedoborów odpornościowych, alergii i chorób autoimmunizacyjnych.


Podstawy: układ odpornościowy organizmu, antygeny, komórki fagocytujące, limfocyty immunoglobuliny, receptory komórek T, białka zgodności tkankowej, odporność komórkowa i cytokiny, selekcja klonalna i tolerancja immunologiczna, tworzenie przeciwciał, przeciwciała monoklinalne, układ dopełniacza, Immunologia infekcyjna: Odpowiedź immunologiczna na zakażenia drobnoustrojami, Czynniki chorobotwórczości drobnoustrojów – unikanie i zaburzanie aktywności układu immunologicznego, Immunologia nowotworów: Niedobory odporności. Nadwrażliwość, Choroby autoimmunizacyjne, Transplantacje, Immunoprofilaktyka i immunoterapia

14. Biochemia

Zakład Biochemii Farmaceutycznej

Poznanie prawidłowych procesów biochemicznych zachodzących w organizmie człowieka w stopniu pozwalającym na zrozumienie mechanizmów działania leków i związków toksycznych, a także na zrozumienie molekularnych podstaw stanów patologicznych i przydatności diagnostycznej wskaźników biochemicznych.


Struktura i funkcje biologiczne białek. Biokataliza, enzymy - grupy czynne, kinetyka reakcji, jednostki i regulacja aktywności, enzymy allosteryczne, izoenzymy, diagnostyczne znaczenie enzymów. Utlenianie biologiczne i bioenergetyka, cykl kwasów trikarboksylowych, fosforylacja substratowa, łańcuch oddechowy i jego inhibitory, fosforylacja oksydacyjna, zawiązki makroenergetyczne. Metabolizm węglowodanów, glikoliza i glukoneogeneza, metabolizm galaktozy i fruktozy, szlak pentozowy, biosynteza i fosforoliza glikogenu, zaburzenia i regulacja przemiany węglowodanowej. Metabolizm lipidów, wchłanianie i transport (lipoproteiny), katabolizm i biosynteza kwasów tłuszczowych, ketogeneza, prostaglandyny, tromboksany i prostacykliny, biosynteza lipidów i cholesterolu, zaburzenia przemiany lipidowej, współzależność szlaków metabolicznych na przykładzie przemiany węglowodanów i lipidów. Katabolizm białek, enzymy hydrolizujące białka, wchłanianie aminokwasów, deaminacja, mechanizmy usuwania jonów NH4

+, transaminacja i dekarboksylacja aminokwasów, aminy biogenne, enzymopatie wrodzone i bloki metaboliczne. Porfiryny, synteza hemu, porfirie, katabolizm hemu, bilirubina i jej znaczenie diagnostyczne, transport i wiązanie żelaza. Mikrosomalny łańcuch biotransformacji obcych związków, leki jako modyfikatory procesów metabolicznych. Nukleotydy, katabolizm puryn i pirymidyn, rodzaje budowa i

funkcje kwasów nukleinowych, molekularne mechanizmy replikacji i transkrypcji, organizacja genomu i regulacja ekspresji genów, mutageneza i systemy naprawcze DNA. Biosynteza białka, kod genetyczny, aktywacja aminokwasów i translacja, potranslacyjna modyfikacja białek. Struktura i funkcje błon plazmatycznych, mechanizmy transportu, budowa receptorów i transmisja sygnałów w komórce.

Ćwiczenia: Enzymy - kinetyka reakcji, wyznaczanie typu inhibicji. Oznaczanie aktywności dehydrogenazy mleczanowej i aminotransferaz (AspAT i AlAT). Lipoproteiny osocza - oznaczanie zawartości HDL i LDL, triacylogliceroli i cholesterolu. Oznaczanie zawartości bilirubiny. Aktywność metaboliczna tkanek (na przykładzie glikolizy lub cyklu Krebsa). Krzepnięcie krwi i fibrynoliza. DNA - izolowanie, analiza ilościowa, denaturacja termiczna, hybrydyzacja.

15. Biologia molekularna

Zakład Biochemii Farmaceutycznej, Pracownia Biologii Molekularnej

Zapoznanie studentów z: podstawowymi technikami biologii molekularnej i wskazanie na ich przydatność w poszukiwaniu nowych celów działania leków, w monitorowaniu dysfunkcji genów kodujących receptory i enzymy metabolizujące leki; procesami biotechnologicznymi wytwarzania leków nowej generacji przez komórki pro- i eukariotyczne.


Genom człowieka, wprowadzenie do inżynierii genetycznej. Cykl komórkowy, apoptoza. Molekularne metody analityczne stosowane w medycynie i farmakogenomice (hybrydyzacja, technika PCR i jej modyfikacje) Przydatność tych metod w poszukiwaniu mutacji w genach kodujących receptory i enzymy metabolizujące leki. Terapia genowa. Mikromacierze DNA jako metoda oceny działania leków na poziomie genomu. Biologia molekularna w biotechnologii leków (organizmy transgeniczne). Rekombinantowe leki nowej generacji (przeciwciała, hormony, szczepionki).

16. Medycyna katastrof

Zakład Medycyny Ratunkowej i Medycyny Katastrof, Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii UM

Umiejętność przeprowadzenia podstawowych czynności resuscytacyjnych. Motywacja do podejmowania studentów popularyzacji działań ratowniczych. Przekazanie wiedzy na temat podstawowych zagrożeń cywilizacyjnych oraz wiedzy na temat systemu ratownictwa studentów Polsce.


Podstawowe pojęcia i definicje dotyczące medycyny ratunkowej i katastrof. Pierwsza pomoc w nagłych przypadkach (ćwiczenie). Współczesna koncepcja opieki przedszpitalnej. Problemy prawne i etyczne związane z niesieniem pomocy w stanach zagrożenia życia. Psychologia ofiary nagłego zdarzenia, masowego wypadku i katastrofy. Zjawisko paniki i reakcji tłumu. Psychologia ratownika. Wybrane problemy prawa międzynarodowego. Konwencje Genewskie. Międzynarodowa pomoc w katastrofach. Główne zagrożenia epidemiologiczne i ekologiczne związane z katastrofami. Bioterroryzm. Zasady prowadzenia segregacji i ewakuacji medycznej. (ćwiczenie) Katastrofa chemiczna i ostry wypadek radiacyjny. Ogólne zasady postępowania w przypadku skażeń chemicznych chemicznych substancjami promieniotwórczymi. Ustawa o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej. Zadania i struktura organizacyjna systemu obrony cywilnej.

PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Farmakognozja

Zakład Farmakognozji Katedry.Farmakognozji.UM w.Łodzi

Zapoznanie studentów z roślinnymi surowcami leczniczymi i związkami biologicznie czynnymi odpowiedzialnymi za ich działanie farmakologiczne oraz metodami identyfikacji i oceny jakości surowców.


Wykłady: wiadomości ogólne, część szczegółowa – węglowodany i surowce węglowodanowe, tłuszczowce, olejki eteryczne, kwasy organiczne, witaminy, fenolokwasy, garbniki, glikozydy, alkaloidy.

Ćwiczenia: elementy morfologii i anatomii roślinnych surowców leczniczych, analiza fotochemiczna roślinnych surowców leczniczych – analiza jakościowa składu chemicznego surowców roślinnych, analiza ilościowa związków biologicznie czynnych w surowcach roślinnych.

2. Chemia leków

Zakład Chemii Farmaceutycznej i Analizy Leków Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Celem nauczania przedmiotu jest: wielokierunkowe podejście do substancji leczniczej jako związku chemicznego o określonej strukturze odpowiedzialnej za aktywność biologiczną, działającego według określonego mechanizmu, którego budowa determinuje sposób i rodzaj zastosowanej analizy jakościowej i ilościowej. nauczanie umiejętności identyfikacji leków i substancji leczniczych, oznaczania ich czystości oraz pełnej analizy różnych form leków.


Wykłady z chemii farmaceutycznej obejmują: Chemiczne mechanizmy działania leków. Właściwości fizykochemiczne wpływające na aktywność biologiczną. Cechy strukturalne wpływające na działanie leków. Metabolizm leków. Omówienie grup leków w układzie terapeutycznym z uwzględnieniem podstawowego nazewnictwa chemicznego oraz wskazaniem elementów budowy odpowiedzialnych za metody analityczne stosowane dla identyfikacji i oznaczania ilościowego danego leku. Zależność miedzy budową chemiczną, a działaniem biologicznym w poszczególnych grupach terapeutycznych . Proleki

Ćwiczenia: nauczaniu metod identyfikacji i oznaczania zawartości leków w poszczególnych grupach terapeutycznych, nauczaniu analitycznej oceny jakości leku oraz surowców służących do jego przygotowania, umiejętności interpretacji, zgodności uzyskanych wyników analitycznych z wymogami sprecyzowanymi w aktualnie obowiązujących standardach jakości leków, umiejętności zastosowania technik komputerowych do interpretacji wyników analiz, umiejętności wykorzystania nowoczesnych programów komputerowych w zbieraniu pełnej informacji o leku, Program zajęć na ćwiczeniach obejmuje: prelekcje dotyczące, analizy ilościowej leków metodą bromianometryczną, azotynometryczną (z potencjometrycznym wyznaczaniem punktu równoważnikowego) oraz w środowisku niewodnym. Analizy leków metodą HPLC. zagadnień stereochemicznych w analizie leków, standardów jakości w analizie leków, analitycznego modelu badania tożsamości leków, zastosowania metod spektrofotometrycznych w analizie leków, sześć ćwiczeń trzyczęściowych trwających po trzy pracownie i składających się z: części teoretycznej – w czasie której asystent omawia metody analizy leków i substancji leczniczych stosowanych w określonej grupie terapeutycznej, części praktycznej – w czasie której student wykonuje: oznaczanie zawartości substancji czynnej w otrzymanych preparatach odpowiednio wybraną metodą analizy ilościowej, analizę jakościową substancji leczniczej pochodzenia naturalnego, ustalenie tożsamości substancji farmakopealnej, badanie czystości substancji farmakopealnej, części zaliczeniowej obejmującej ocenę (w punktach) części praktycznej i teoretycznej, pięć ćwiczeń z analizy instrumentalnej obejmujących zastosowanie: spektrofotometrii IR w analizie leków, spektrofotometrii UV w analizie leków, spektrofotometrii emisyjnej VIS w analizie leków, technik komputerowych w analizie leków, technik komputerowych w zbieraniu informacji o lekach. Realizowany program zajęć laboratoryjnych z analizy leków daje

studentom możliwość wyboru metod analitycznych w zależności od budowy chemicznej badanego leku. Pozwala to na analizę poszczególnych elementów budowy różnymi technikami a następnie możliwość łącznej interpretacji i oceny uzyskanych wyników. Efektem jest możliwość praktycznego zastosowania przewidzianych programem technik analitycznych do identyfikacji i oznaczania znanych lub nieznanych leków. Zakres tematyczny ćwiczeń, ich organizacja oraz sposób oceny studenta zawarte są w opracowanym regulaminie ćwiczeń z Chemii Leków, który udostępniony jest studentom na początku zajęć. Seminaria. Zajęcia seminaryjne odbywają się w grupach dwudziestoosobowych. Obejmują one zagadnienia z zakresu: struktury i zależności pomiędzy budową i aktywnością biologiczną w wybranych grupach leków. Problemów związanych z narkotykami i narkomanią w Polsce.

3. Synteza i technologia środków leczniczych

Zakład Syntezy i Technologii Środków Leczniczych

Metody poszukiwania związków biologicznie aktywnych i ich synteza. Substancje wiodące i ich optymalizacja, HTS, chemia kombinatoryczna, wybrane metody ogólne otrzymywania produktów pośrednich i finalnych w syntezie środków leczniczych. Fizyczne i chemiczne procesy jednostkowe, ich ekonomia i ekologia. Izomeria optyczna, metody otrzymywania związków optycznie czynnych w wyniku rozdziału racematów i syntezy asymetrycznej. Polimorfizm. Przykłady otrzymywania leków i grup leków. GMP. Przemysł farmaceutyczny w Polsce. Ochrona patentowa.


Podstawowe definicje (odnoszące się do Chemii Medycznej, Farmakologii Molekularnej, QSAR itp.), Rozwój badań nad poszukiwaniem nowych leków. Odkrycia leków bez związku wiodącego. Poszukiwanie związku wiodącego. Przypadkowe badania przesiewowe (random screening). Nieprzypadkowe badania przesiewowe (nonrandom screening). Badania metabolitów leku. Obserwacje kliniczne. Racjonalne podejście do odkrycia związku wiodącego. Modyfikacje związku wiodącego. Identyfikacja aktywnej części cząsteczki: farmakofor. Modyfikacje grup funkcyjnych. Badania zależność struktura-aktywność – SAR. Modyfikacje strukturalne zwiększające siłę działania i indeks terapeutyczny. Szereg homologiczny. Rozgałęzienie łańcucha. Przekształcanie łańcucha w pierścień. Bioizosteryczność. Oddziaływania ligand-receptor. Siły uczestniczące w powstawaniu kompleksu ligand-receptor. Wiązanie kowalencyjne. Oddziaływania jonowe (lub elektrostatyczne). Oddziaływania jon-dipol i dipol-dipol. Wiązania wodorowe. Kompleksy z przeniesieniem ładunku. Oddziaływania hydrofobowe. Siły dyspersyjne van der Waalsa lub Londona. Podsumowanie: udziału różnych sił uczestniczących w powstawaniu kompleksu ligand-receptor. Jonizacja. Lek a chiralność receptora. Wpływ izomerii geometrycznej na aktywność leku. Wpływ izomerii konformacyjnej na aktywność leku. Wpływ topologii pierścieni na aktywność leku. Teorie oddziaływania ligand-receptor. Definicja "klucza". Teorie opisujące oddziaływanie ligand-receptor. "Occupation" theory. “Rate" theory. "Induced-Fit" theory. "Activation-Aggregation" theory. Kompetytywny antagonism. Odwracalny antagonizm kompetetywny (równanie Gadduma). Mechanizmy odpowiedzialne za pobudzanie receptora i powstawanie odpowiedzi biologicznej. Natura mechanizmów pobudzenie-odpowiedź biologiczna. Wyznaczanie parametrów agonistów. Wyznaczanie powinowactwa antagonistów do badanego receptora (równanie Schilda). Oznaczanie wiązalności ligandu z receptorem metodami radioizotopowymi. Ilościowy opis zależności struktura-aktywność. Historia i rozwój QSAR. Anliza biologicznych wyników badań. Addytywność grup funkcyjnych odpowiedzialnych za aktywność. Zależność zmian aktywności związków w funkcji kombinacji ich parametrów fizykochemicznych. Równanie Hanscha. Równanie Free-Wilsona. Anliza biologicznych wyników badań. Addytywność grup funkcyjnych odpowiedzialnych za aktywność. Parametry stosowane w analizie QSAR. Lipofilowość. Wyznaczanie współczynnika podziału i innych parametrów związanych z lipofilowością. Obliczanie współczynników podziału. Parmetry polaryzowalności cząsteczki. Parmetry elektronowe. Parmetry steryczne. Zastosowanie Analizy Hanscha Rozpoznawanie mechanizmu działania. Przewidywanie aktywności. Klasyfikacja metod QSAR. Optymalizacja budowy strukturalnej liganiu. Uściślanie celów syntetycznych Teoretyczne i praktyczne aspekty stosowania analizy Free-Wilsona. Planowanie testowanej serii. Schemat operatorowy Toplissa - bezpośrednia optymalizacja związku wiodącego. Osiągnięcia i perspektywy metod QSAR. Metody statystyczne. Analiza regresyjna. Znaczenie i potwierdzenie równań analizy regresyjnej w QSAR. Analiza 3D QSAR. Stereochemia i działanie leku. Modele opisujące oddziaływania ligandów z aktywnym miejscem receptora. Chemia Kombinatoryczna - rys historyczny. Techniki syntezy kombinatorycznej. Metoda syntezy równoległej – zalety i wady. Metoda porcjowania i mieszania – zalety i wady. „Biblioteki kombinatoryczne” Wybrane metody produktów pośrednich i finalnych jak np. metan, etan , propan i szereg węglowodorów nienasyconych i ich pochodne w syntezie środków leczniczych. Fizyczne i chemiczne procesy jednostkowe w kontekście nowoczesnych metod syntetycznych z uwzględnieniem środowiska naturalnego. Przemysł farmaceutyczny w Polsce w odniesieniu do dostosowania się w Unii Europejskiej oraz ochrona patentowa związków biologicznie czynnych i formy leku. Synteza kilkudziesięciu wybranych środków leczniczych,

zamieszczonych w Lekach Współczesnej Terapii, uwzględniając ich podział chemiczno- farmakologiczny. Metody syntezy stosowane w przemyśle (wydajne i dogodne) wybranych środków leczniczych w zakresie ich działania farmakologicznego z podziałem na pochodne. Zastosowanie w jednostce chorobowej i występowanie w preparatach prostych i złożonych omawianego leku. Drogi modyfikacji struktury chemicznej związków aktywnych biologicznie, powszechnie stosowanych, w oparciu o wyniki badań zamieszczone w bieżących czasopismach naukowych. Działanie farmakologiczne zsyntetyzowanych nowych pochodnych określone wynikami porównawczych badań biologicznych. Metody otrzymywania proleków na kilku wybranych przykładach w oparciu o dane literaturowe zamieszczone w periodykach naukowych. Izomeria przestrzenna: optyczna i geometryczna, oraz izomeria strukturalna: pierścieniowa i podstawienia, występująca w budowie chemicznej cząsteczek środków leczniczych powszechnie stosowanych. Synteza optycznie czynnych środków leczniczych. Rozdział ich mieszaniny racemicznej metodami ogólnie stosowanymi dla wydzielania enancjomerów. Określenie czystości enancjomerycznej rozdzielonych izomerów metodami spektroskopowymi. Wykorzystanie syntezy asymetrycznej w celu otrzymania enancjoselektywnych izomerów wybranych leków w oparciu o najnowsze rezultaty badań zamieszczone w periodykach naukowych. Izomeria podstawienia w cząsteczce leku. Drogi syntezy selektywnego wprowadzania podstawników do cząsteczki środków leczniczych. Wpływ położenia podstawników w pozycji: orto, meta i para, oraz i , w pierścieniu aromatycznym cząsteczki leku, na jego działanie. Izomeria geometryczna w cząsteczce leku. Synteza stereoizomerów Z i E ( syn i anti) związków stosowanych w lecznictwie. Różnice w sile i kierunku działania stereoizomerów. Polimorfizm, epimeryzacja i racemizacja. Synteza leków, których cząsteczki występują w jednej odmianie polimorficznej i działanie stabilnej odmiany. Przykłady otrzymywania leków ulegających przemianie in vivo z formy nieaktywnej stereoizomeru w formę aktywną na drodze selektywnej inwersji lub racemizacji.

4. Farmakologia z farmakodynamiką

Zakład Farmakodynamiki

Poznanie mechanizmu działań leków , zastosowania, dawkowania, działań niepożądanych, przeciwskazań i interakcji.


Wykłady: Farmakologia ogólna. Receptory i kanały jonowe. Farmakodynamika leków działających na układ wegetatywny: leki adrenomimetyczne, leki adrenolityczne, leki sympatolityczne, leki parasympatolityczne, leki parasympatomimetyczne, leki ganglioplegiczne. Farmakodynamika leków wpływających na ośrodkowy układ nerwowy: leki przeciwpsychotyczne, leki przeciwlękowe leki nasenne, leki przeciwdepresyjne, leki stosowane w leczeniu choroby Parkinsona, leki przeciwpadaczkowe, leki prokognitywne i nootropowe. Farmakodynamika leków działających na układ krążenia: leki stosowane w niewydolności serca, leki stosowane w leczeniu nadciśnienia, leki stosowane w chorobie niedokrwiennej serca, leki stosowane w zaburzeniach rytmu serca. Farmakodynamika leków działających na układ oddechowy: leki przeciwkaszlowe, leki wyksztuśne i sekretolityczne, leki stosowane w dychawicy oskrzelowej. Antybiotyki: podział antybiotyków, antybiotyki laktanowe, makrolidy, linkozamidy, aminoglikozydy, tetracykliny, inne antybiotyki przeciwbakteryjne. Leki przeciwgrzybicze, leki przeciwwirusowe, leki stosowane w leczeniu hipercholesterolemii i hiperlipidemii, leki działające na układ kostny, leki przeciwnowotworowe, elementy farmakogenetyki. Uzależnienia: molekularne podstawy uzależnień, zależność opiodowa, zależność od kanabinolu. Środki psychodysleptyczne, ekstazy, fencyklidyna, środki wziewne. Zależność od leków przeciwbólowych. Zależność od benzodiazepin, środków sedatywnych i barbituranów. Zależność od kokainy i innych środków psychostymulujących. Zależność od nikotyny. Zespół uzależnienia od alkoholu etylowego.

Ćwiczenia: Prowadzone są systemem eksperymentalno-seminaryjnym. Pokazy doświadczalne prowadzone są z udziałem studentów. Badania przedkliniczne i kliniczne leków. Metody i ocena efektów działania leków. Zwierzęta używane w doświadczeniach farmakologicznych. Drogi wprowadzania leków do ustroju. Zależność szybkości działania leku od sposobu jego podania. Neuromediatory i neuromodulatory. Receptory i kanały jonowe. Leki znieczulenia miejscowego. Środki znoszące przewodnictwo nerwowo-mięśniowe. Metody badań środków znoszących przewodnictwo nerwowo-mięśniowe. Premedykacja i znieczulenie ogólne. Fizjologia układu wegetatywnego. Leki pobudzające układ współczulny. Leki pobudzające i blokujące układ przywspółczulny. Metody badań leków działających na układ przywspólczulny. Leki stosowane do premedykacji i znieczulenia ogólnego. Leki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe i przeciwzapalne. Metody badań działania przeciwgorączkowego, przeciwbólowego i przeciwzapalnego leków. Narkotyczne leki przeciwbólowe. Leki

neuroleptyczne. Metody badań leków neuroleptycznych. Leki anksjolityczne. Metody badań leków anksjolitycznych. Leki przeciwdepresyjne. Metody badań leków przeciwdepresyjnych. Leki poprawiające ukrwienie mięśnia sercowego oraz leki o działaniu inotropowo dodatnim.

Leki przeciwcukrzycowe. Hormony tylnego płata przysadki (wazopresyna i oksytocyna). Hormony kory nadnerczy (mineralo- i glikokortykosteroidy). Hormony tarczycy i leki stosowane w chorobach tarczycy. Leki przeciwhistaminowe i przeciwskurczowe. Leki stosowane w chorobie wrzodowej. Leki stosowane w nieżycie nadkwaśnym żołądka i wzmagające łaknienie. Leki żółciopędne. Leki przeczyszczające. Leki przeciwbiegunkowe. Leki przeciwpasożytnicze. Sulfonamidy przeciwbakteryjne. Chinolony. Leki wpływające na krzepnięcie krwi. Leki przeciwpłytkowe. Środki krwiozastępcze. Leki wpływające na hematopoezę. Leki przeciwcukrzycowe. Interakcje lekowe.

5. Farmakokinetyka

Zakład Biofarmacji

Uzyskanie wiedzy merytorycznej i umiejętności praktycznych dotyczących: Znajomości losów leku w ustroju (wchłanianie, dystrybucja i eliminacja), Wpływu czynników enetycznych i środowiskowych oraz stanów patologicznych i wieku na farmakokinetykę leków, Umiejętności definiowania, obliczania i stosowania podstawowych parametrów farmakokinetycznych w modelach jedno- i wielokompartmentowym, po jednokrotnym i wielokrotnym podaniu leku, w farmakokinetyce liniowej, nieliniowej i niezależnej od modelu. Zasadnicze treści przedmiotu

Tematyka wykładów: Losy leku w ustroju (LADME). anatomiczne i fizjologiczne podstawy wchłaniania leków, mechanizmy transportu leku przez błony biologiczne, dystrybucja leków w organizmie, wiązanie leku z białkami krwi i tkanek, biotransformacja leków (redukcje I i II fazy), charakterystyka enzymów uczestniczących w procesach biotransformacji, wydalanie leków z ustroju. Czynniki wpływające na procesy wchłaniania, dystrybucji i eliminacji leków. Podstawy farmakogenetyki. Genetycznie uwarunkowane różnice w farmakokinetyce leków. Enzymopatie. Zmiany farmakokinetyki leków w różnych stanach patologicznych i w czasie wysiłku fizycznego, Zmiany farmakokinetyki leków w wieku rozwojowym i podeszłym. Chronofarmakokinetyka. Wpływ rytmów biologicznych na procesy wchłaniania, dystrybucji i eliminacji leków z ustroju.

Tematyka ćwiczeń: Podstawowe parametry farmakokinetyczne. Kinetyka leku po szybkiej iniekcji dożylnej. Kinetyka leku po podaniu dożylnym ze stałą szybkością. Kinetyka leku po wielokrotnym podaniu dożylnym. Wyznaczanie parametrów farmakokinetycznych dla modelu jedno- i wielokompartmentowego, Kinetyka leku po podaniu pozanaczyniowym (4 godz.), podanie jednorazowe, model jednokompartmentowy, modele wielokompartmentowe, podanie wielokrotne. Wyznaczanie parametrów farmakokinetycznych po podaniu pozanaczyniowym. Podstawy farmakokinetyki nieliniowej. Farmakokinetyka niezależna od modelu. Wyznaczanie i interpretacja parametrów niezależnych od modelu. Wykorzystanie danych farmakokinetycznych do ustalenia schematu dawkowania leku.

6. Farmakoterapia z naukową informacją o lekach

Zakład Biofarmacji

Uzyskanie wiedzy merytorycznej i umiejętności praktycznych dotyczących: Farmakoterapii wybranych schorzeń ze szczególnym uwzględnieniem chorób cywilizacyjnych oraz chorób wymagających przewlekłego leczenia, Problemów polipragmazji (klinicznie istotne następstwa interakcji leków), Znajomości powikłań polekowych i monitorowania działań niepożądanych, Indywidualizacji farmakoterapii uwarunkowanej wiekiem, stanami patologicznymi, czynnikami genetycznymi i środowiskowymi, Znajomości źródeł pozyskiwania informacji o leku, dokumentacji oraz formy przekazywania danych, opieki farmaceutycznej.


Tematyka seminariów: Kliniczne następstwa interakcji leków. Rodzaje interakcji (farmakokinetyczne, farmakodynamiczne). Interakcje lek - lek i lek - pokarm, Monitorowanie terapii stężeniem leku we krwi. Ustalanie schematów dawkowania leków. Korekta dawek w niewydolności nerek i wątroby. Kliniczne metody monitorowania farmakoterapii. Fazy badań klinicznych nad nowym lekiem. Podział leków wg. ATC. Działania toksyczne i niepożądane leków w praktyce klinicznej. Powikłania polekowe. Monitorowanie działań niepożądanych. Wpływ leków na wyniki badań dodatkowych (laboratoryjnych, elektrokardiograficznych, obrazowych i innych). Problemy farmakoterapii u kobiet w ciąży i okresie laktacji. Kliniczne aspekty farmakoterapii wieku rozwojowego. Kliniczne aspekty farmakoterapii wieku podeszłego. Leki a kierowcy. Farmakoterapia wybranych schorzeń ze szczególnym uwzględnieniem chorób wymagających przewlekłego leczenia (np. terapia bólu, choroby wieńcowej, dychawicy oskrzelowej, choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, nadciśnienia tętniczego, chorób metabolicznych). Przegląd i analiza wybranych źródeł informacji o leku. Przygotowanie informacji o leku dla poszczególnych użytkowników leków (pacjenci, lekarze, farmaceuci). Opieka farmaceutyczna.

7. Technologia Postaci Leku I, II, III

Katedra Farmacji Stosowanej – Zakład Technologii Postaci Leku, Pracownia Kosmetyki Farmaceutycznej

Przygotowanie studenta do odbycia praktyki wakacyjnej w aptece otwartej o pełnym zakresie czynności, przygotowanie do zawodu farmaceuty


Wykłady monograficzne podstawową informację o przygotowaniu i zasadach wytwarzania: preparatów galenowych, recepturowych układów rozproszonych (emulsje, skala HLB), leków do oczu, maści, proszków, spirytusów leczniczych, a także dawkowanych postaci leku recepturowego (czopki, globulki)

Ćwiczenia – bloki tematyczne z zakresu: Pracownia Technologii Galenowej; Pracownia Receptury Aseptycznej Pracownia Receptury Aptecznej. Studenci w trakcie ćwiczeń manualnych wykonują farmakopealne preparaty galenowe (wg FPV), które następnie wprowadzają do recepturowych form leków – maści, czopków, pigułek, kropli, mikstur, proszków i pudrów płynnych oraz spirytusów leczniczych. Ćwiczenia z receptury aseptycznej obejmują preparaty kropli ocznych z substancjami biologicznie czynnymi o zróżnicowanych właściwościach fizykochemicznych (antybiotyki, sulfonamidy, NLPZ). Na pracowni z Receptury każdy student pod opieką asystenta wykonuje preparaty (leki) wg przepisu recepturowego. Recepty obejmują wszystkie formy leków wykonywanych w aptece. Student zalicza każdy wykonany własnoręcznie lek i musi wykazać się znajomością prawidłowego odczytania recepty, wykonania i zastosowania terapeutycznego (dawki). Łącznie student wykonuje 30 recept i przeprowadza kontrole jednej recepty zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Przygotowanie studenta do samodzielnego wykonywania stałej doustnej postaci leku (kapsułka, tabletka, drażetka, granulat) oraz 7-dmiu podstawowych leków. Zasadnicze treści przedmiotu (można załączyć obowiązujący program przedmiotu): IV rok Farmacji – Technologia postaci leku II – semestr VII

Wykłady monograficzne obejmują swoim zakresem podstawową informację z zakresu technologii stałych doustnych postaci (granulaty, kapsułki i tabletki) i technologii leku parenteralnego, łącznie z zasadami konserwacji leków i ich przechowywaniem (wraz z oceną ich trwałości).

Ćwiczenia – bloki tematyczne z zakresu: Pracownia Technologii Postaci Leku (granulaty, kapsułki, tabletki). Pracownia Leku Parenteralnego (wlewy, fiolki, ampułki, iniekcje). Zaliczenie obejmuje znajomość substancji pomocniczych, metod otrzymywania granulatów i tabletek, technik powlekania a także metod badania dostępności farmaceutycznej i interpretacji uzyskanych rezultatów. Obowiązuje biofarmaceutyczna interpretacja przeprowadzonych badań (LADME). W przypadku technologii leku parenteralnego student wykonuje 7 rodzajów leków parenteralnych w opakowaniach jedno- i wielorazowych (wielodawkowych) a także przeprowadza kontrolę fozykochemiczną wykonanych preparatów. Zaliczenie obejmuje oddanie prawidłowo wykonanych i oznaczonych preparatów oraz sprawdzenie wiadomości teoretycznych dotyczących leku parenteralnego.

IV rok Farmacji – Technologia Postaci Leku II – semestr VIII

Wykłady monograficzne obejmują swoim zakresem zagadnienia z technologii, form leków o przedłużonym działaniu, form leków i kosmetyków podawanych na skórę (liposomy, mikroemulsje, emulsje kosmetyczne,

systemy terapeutyczne) oraz na błony śluzowe (pasta do zębów). W trakcie wykładów omawiane są wybrane zagadnienia z technologii kremów kosmetycznych.

Ćwiczenia – bloki tematyczne z zakresu: Pracownia Kosmetyki Farmaceutycznej Pracownia Badania Trwałości i Tożsamości Leku Parenteralnego. Ćwiczenia są realizowane w oparciu o własny przewodnik do ćwiczeń – M.M.Zgoda, J.Kołodziejska „Technologia form leków i kosmetyków podawanych na skórę i błony śluzowe” AM Łódź 2000r. W ramach zagadnień będących przedmiotem bloku ćwiczeniowego „Analiza fizykochemiczna płynów parenteralnych” rozwiązywane są zadania dotyczące przygotowania i stosowania płynów parenteralnych; ciśnienie osmotyczne, izotonia, doprowadzenie roztworów hipotonicznych do izotonii, wyrównanie niedoborów elektrolitów w przypadku zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej.

Technologia postaci leku o zdefiniowanej szybkości uwalniania (przenikania) środka leczniczego do kompartmentu tkankowego i centralnego, oznaczenie trwałości praktycznej postaci leku

Zasadnicze treści przedmiotu (można załączyć obowiązujący program przedmiotu):

Wykłady monograficzne obejmują swoim zakresem między innymi zagadnienia związane z interakcją w fazie farmaceutycznej, promotorami przejścia przezskórnego, rolą substancji pomocniczych, w wytwarzaniu postaci leków o przedłużonym działaniu do podawania doustnego i do podawania pozajelitowego, a także wybrane zagadnienia z technologii i receptury „leku sierocego”.

Ćwiczenia – bloki tematyczne z zakresu: Pracownia Badania Trwałości Postaci Leku. Pracownia Interakcji Farmaceutycznej. Pracownia Receptury Aseptycznej Cytostatyków i Środków Przeciwbólowych (tzw. „lek sierocy”). Ćwiczenia są realizowane w oparciu o własne przewodniki do ćwiczeń: M.M.Zgoda, M.Godlewska, J.Kołodziejska „Technologia postaci leków i kosmetyków”, „Metody badania trwałości leków i kosmetyków z oceną właściwości użytkowych preparatów” AM Łódź 2000r.

W toku ćwiczeń z interakcji farmaceutycznych każdy student na przykładzie 5-8 recept rozwiązuje teoretycznie i doświadczalnie problemy związane z wykonaniem recept zawierających niezgodności a następnie demonstruje i referuje swoje przykłady pozostałym uczestnikom ćwiczeń.

Omawiane są również występujące niezgodności w fazie farmaceutycznej w stałych doustnych formach leków.

Ćwiczenia z receptury aseptycznej cytostatyków i środków przeciwbólowych obejmują swoim zakresem wytworzenie preparatów zgodnie z potrzebami chorego tzw. „lek sierocy”, tj. lek nie produkowany seryjnie. Znaczna część wytworzonych preparatów jest przekazywana do terapii w Zakładzie Opieki Paliatywnej.

Zaliczenie nauczanego przedmiotu następuje po zdaniu egzaminu końcowego.

8. Biofarmacja

Zakład Biofarmacji

Uzyskanie wiedzy merytorycznej i umiejętności praktycznych dotyczących: Wpływu na dostępność biologiczną substancji leczniczych takich czynników jak: postać leku, droga podania, właściwości fizykochemiczne substancji leczniczych i pomocniczych, czynniki fizjologiczne; Zaprojektowania i przeprowadzenia testu rozpuszczania substancji leczniczych z różnych postaci leku; Zasad prowadzenia badań dostępności biologicznej; Oceny wyników badania biodostępności i biorównoważności preparatów farmaceutycznych.


Ocena biofarmaceutyczna leków. Dostępność farmaceutyczna i biologiczna substancji leczniczych. Biorównoważność preparatów farmaceutycznych. Wpływ na dostępność biologiczną substancji leczniczych takich czynników jak: właściwości fizykochemiczne substancji leczniczych i pomocniczych, czynniki fizjologiczne, drogi podania i postacie leków. Biofarmaceutyczne aspekty podawania leków drogą doustną. Wpływ czynników

farmaceutycznych, sposobu podania, stanu chorego. Możliwości regulacji schematu dawkowania i dostępności biologicznej substancji leczniczej doborem postaci leku. Biofarmaceutyczne aspekty podawania leków na skórę. Drogi wchłaniania substancji przez skórę. Wpływ właściwości fizykochemicznych substancji na ich zdolność penetracji przez skórę. Metabolizm leku w skórze. Wpływ postaci leku na wchłanianie substancji leczniczej. Biofarmaceutyczne aspekty podawania leków dożylnie, podskórnie i domięśniowo. Biofarmaceutyczne aspekty podawania leków drogą wziewną. Działanie ogólne i miejscowe. Biofarmaceutyczne aspekty podawania leków donosowo: miejscowo oraz jako alternatywna droga podawania leków o działaniu ogólnym. Biofarmaceutyczne aspekty podawania leków do oka. Biofarmaceutyczne aspekty podawania leków doodbytniczo i dopochwowo. Wybrane zagadnienia z zakresu farmacji klinicznej.

Tematyka ćwiczeń: Badanie szybkości uwalniania substancji leczniczych z różnych postaci leku. Oznaczanie dostępności biologicznej substancji leczniczych. Parametry określające dostępność biologiczną. Metody obliczania dostępności biologicznej.

9. Bromatologia

Zakład Bromatologii Katedry Toksykologii i Bromatologii Uniwersytet Medyczny

Celem nauczania jest zapoznanie studentów z zagadnieniami dotyczącymi wartości odżywczej oraz jakości zdrowotnej żywności.


Wykłady : Celem nauczania jest zapoznanie studenta z: rolą żywności jako źródłem poszczególnych składników odżywczych. Białko - rola, występowanie, podział pod względem żywieniowym. Węglowodany: rola, występowanie, znaczenie błonnika pokarmowego w żywieniu i profilaktyce chorób na tle wadliwego żywienia. Tłuszcze - rodzaje i występowanie w żywności, rola żywieniowa tłuszczy oraz wielo- i jednonienasyconych kwasów tłuszczowych. Zapotrzebowanie i stosunek poszczególnych kwasów tłuszczowych w diecie. Makro- i mikroelementy - występowanie w środkach spożywczych, rola, regulacja metabolizmu, zapotrzebowanie. Witaminy i antywitaminy, fitaminy, rola, występowanie, skutki niedoboru i nadmiaru. Zagadnieniem zanieczyszczeń żywności substancjami obcymi w powiązaniu z całokształtem skażenia środowiska związkami chemicznymi, jak również i współczesną technologią: substancje celowo dodawane do żywności - barwniki, środki konserwujące, substancje wzbogacające wartość odżywczą, sztuczne środki słodzące, substancje smakowe, zapachowe; zanieczyszczenia techniczne: pozostałości po środkach ochrony roślin oraz po nawozach mineralnych, metale, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, antybiotyki i leki weterynaryjne.

Ćwiczenia : przygotowanie i pobieranie próbek do analizy; ocena odżywcza wybranych produktów spożywczych poprzez oznaczenie: wilgotności i suchej masy metodą suszarkową, temp. 105oC i 130oC, białek na podstawie ogólnej zawartości azotu metodą Kjeldahla, węglowodanów ogółem (po hydrolizie) metodą Bertranda, tłuszczu metodą objętościową (Gerbera), witamin, makroskładników, identyfikacja tłuszczu oraz ocena przydatności do spożycia, metody oznaczania wartości energetycznej.

10. Higiena i epidemiologia

Zakład Bromatologii

Celem nauczania jest zapoznanie studentów z czynnikami środowiska mającymi wpływ na fizyczne i psychiczne zdrowie człowieka oraz z zagrożeniami wynikającymi ze spożycia żywności o złej jakości zdrowotnej.


Wykłady: Hałas - definicja, jego parametry, jednostki, źródła i rodzaje ekspozycji, oddziaływanie na człowieka, dopuszczalne poziomy; Promieniowanie jonizujące oraz sposoby zapobiegania ujemnym skutkom oddziaływania na organizm człowieka; Wybrane zagadnienia związane z oceną higieniczną przedmiotów użytku (opakowania z tworzyw sztucznych mających kontakt z żywnością, środki kosmetyczne); Higieniczna ochrona wody; Środki do utrzymania czystości: substancje powierzchniowo czynne, enzymatyczne środki piorące; Kierunki zmian zachodzących w czasie przechowywania i przetwarzania żywności.

Seminaria: Zagrożenie wynikające ze spożycia żywności o złej jakości zdrowotnej: zatrucia pokarmowe o etiologii bakteryjnej oraz mikotoksyny; zatrucia chemiczne, Choroby odzwierzęce przenoszone przez środki spożywcze; Sposoby zapobiegania chorobom i zatruciom pokarmowym w żywieniu indywidualnym i zbiorowym; Postępowanie epidemiologiczne związane z nadzorem nad żywnością i żywieniem.

Ćwiczenia: Ocena higieniczna wody przeznaczonej do picia i potrzeb gospodarczych (analiza chemiczna i mikrobiologiczna); Ocena higieniczna tworzyw mających kontakt z żywnością.

11. Toksykologia

Zakład Toksykologii

Celem nauczania toksykologii studentów IV roku Wydziału Farmaceutycznego jest zapoznanie ich z problematyką toksykologii ogólnej obejmującej w szczególności problemy oceny toksyczności i efektów działania toksycznego (toksykometria), bezpieczeństwa chemicznego i higieny pracy, losów substancji w ustroju (dystrybucja, metabolizm i wydalanie), toksykologii metali, pestycydów, rozpuszczalników organicznych, tworzyw sztucznych, substancji pylicotwórczych, leków itp. oraz ocena ryzyka zdrowia. Analiza toksykologiczna (powietrze i materiał biologiczny) i interpretacja wyników dla celów diagnostycznych, monitoringu biologicznego, monitoringu środowiska ogólnego i higieny pracy.


Program wykładów obejmuje następujące zagadnienia: rola i zadania współczesnej toksykologii, trucizna, toksyczność, stopnie toksyczności, rodzaje zatruć, ocena toksyczności i mechanizmy zatruć; wchłanianie, metabolizm i wydalanie substancji toksycznych; modele kinetyczne w toksykologii; elementy toksykologii zawodowej i środowiskowej; toksykologia metali, związków alifatycznych i aromatycznych, pestycydów.

W czasie ćwiczeń studenci zapoznają się i wykonują oznaczenia (w powietrzu i w materiale biologicznym) metali (metoda ASA), alkoholi, leków i rozpuszczalników (metodą: GC, TLC i HPLC), trucizn lotnych z parą wodną itp.

12. Prawo farmaceutyczne

Zakład Biofarmacji

Zapoznanie studentów z podstawami teorii organizacji, kierowania, prawa farmaceutycznego oraz wyrobienie umiejętności stosowania tej wiedzy w dobrej praktyce farmaceutycznej.


Tematyka wykładów: Podstawy prawne ochrony zdrowia w Polsce. System ubezpieczeń zdrowotnych. Prawo farmaceutyczne w Polsce i dyrektywy UE. Rola i zadania Nadzoru Farmaceutycznego oraz Izby Aptekarskiej. Rejestracja produktów leczniczych i wyrobów medycznych.

Tematyka seminariów: Obrót środkami farmaceutycznymi - hurt, apteki, obrót pozaapteczny, Uregulowania prawne dotyczące obrotu lekami. Prawa pacjenta. Marketing i reklama leków.

Tematyka ćwiczeń: Rejestracja i wytwarzanie środków farmaceutycznych. Zasady systemu refundacyjnego. Odpłatności za leki. Czynności kierownicze i zarządzanie apteką. Odpowiedzialność prawna.

13. Farmakoekonomika

Zakład Biofarmacji

Poznanie podstaw ekonomiki farmacji, farmakoepidemiologii, farmakoekonomiki


Tematyka wykładów: Podstawy farmakoekonomiki; definicja, rola, miejsce w naukach ekonomicznych. Podstawowe typy analiz farmakoekonomicznych. Podstawy farmakoepidemiologii. Rola farmakoekonomiki i farmakoepidemiologii w kształtowaniu polityki lekowej.

Tematyka ćwiczeń: Farmakoekonomika w szpitalu. Ekonomika farmacji w aptece. Apteka jako podmiot gospodarczy. Analizy farmakoekonomiczne w praktyce. Farmakoekonomika w opiece zdrowotnej. Systemy refundacyjne. Metody badania użytkowania leków.

14. Leki pochodzenia naturalnego

Zakład Farmakognozji

Przedmiot prowadzony w ramach bloku kierunkowego „Farmacja apteczna”. Wiedza na temat leków pochodzenia roślinnego należących do grupy OTC stanowi podstawę doradztwa farmaceutycznego w zakresie samoleczenia i profilaktyki.


Zakres wykorzystania surowców roślinnych; Leki tradycyjne i racjonalne; Czynniki wpływające na jakość preparatów roślinnych; Zasady dobrej praktyki rolniczej (GAP) w zastosowaniu do upraw zielarskich; adjustacja ziół; Technologia leku roślinnego; Formy leku roślinnego, metody ich otrzymywania oraz sposoby dawkowania; Metody standaryzacji leku roślinnego; Metody badania aktywności i toksyczności leków roślinnych; Toksyczność i działania niepożądane leków roślinnych; Substancje pochodzenia roślinnego i preparaty fitofarmaceutyczne w leczeniu i profilaktyce chorób układu krążenia; Leki stosowane w chorobach przewodu pokarmowego i dróg żółciowych; Leki ziołowe i substancje roślinne w przeziębieniu, grypie i infekcjach grypopodobnych: wykrztuśne i przeciwkaszlowe, przeciwgorączkowe, napotne, wzmacniające odporność; Fitoterapia w chorobach nerek i dróg moczowych; Preparaty fitofarmaceutyczne o aktywności sedatywnej i antydepresyjnej; Preparaty do użytku zewnętrznego; Zioła i preparaty roślinne stosowane w ginekologii; Preparaty pochodzenia roślinnego stosowane w chorobach reumatycznych; Zioła i substancje roślinne wspomagające leczenie cukrzycy; Substancje cytostatyczne i leki przeciwnowotworowe pochodzenia roślinnego; problem stosowania preparatów ziołowych o aktywności immunotropowej w chorobach nowotworowych; Zastosowanie leku roślinnego w pediatrii i geriatrii; Używki, halucynogeny i narkotyki pochodzenia roślinnego.

15. Biotechnologia farmaceutyczna

Zakład Biosyntezy Środków Leczniczych

Poznanie podstaw biotechnologicznych metod wytwarzania leków.


Mikrobiologiczna biosynteza naturalnych substancji leczniczych (antybiotyki, aminokwasy, witaminy, enzymy, inhibitory enzymów, dekstran,) oraz ich chemiczna modyfikacja (antybiotyki, inhibitory enzymów). Procesy biotransformacji z użyciem drobnoustrojów (leki steroidowe, witamina C) i enzymów (leki steroidowe, antybiotyki). Immunobiotechnologia (szczepionki). Biofarmaceutyki leki wytwarzane z wykorzystaniem inżynierii genetycznej.Biotechnologia komórek i tkanek (organów) roślinnych i zwierzęcych w wytwrzaniu produktów farmakologicznie czynnych. Na tle zarysu wiadomości podstawowych podane będą przykłady wytwarzania wybranych substancji leczniczych.

16. Farmacja praktyczna w aptece

Katedra Farmacji Stosowanej

Przedmiot przyspasabiający studentów do pracy w aptece otwartej i szpitalnej wraz z zadaniami ekonomicznymi dystrybucji i ekspensowanie leków


Ćwiczenia – bloki tematyczne z zakresu: - Informatyka apteczna. Ćwiczenia w Aptece szkoleniowej otwartej. Ćwiczenia w Aptece szkoleniowej szpitalnej. Studenci podczas pracy – ćwiczeń w aptece otwartej i szpitalnej zdobywają niezbędne umiejętności z zakresu: zasad realizacji recept prostych i złożonych, ekspedycji leków, realizacji receptariusza szpitalnego, obsługi komputerowych programów aptecznych i kasy fiskalnej, marketingu i zarządzania apteką, informacji o lekach ekspensowanych w sprzedaży odręcznej oraz interakcji związanych z terapią wielolekową. Studenci V roku Farmacji realizują ćwiczenia w grupach 3 osobowych pod opieką nauczycieli akademickich czynnych zawodowo, którzy posiadają prawo do wykonywania zawodu i co najmniej 1o

specjalizacji z zakresu Farmacji Aptecznej.

17. Metodologia badań naukowych

Przedmiot realizowany indywidualnie przez kierownika i opiekuna pracy magisterskiej. Obejmuje metody planowania i realizacji badań naukowych oraz technikę gromadzenia danych literaturowych i doświadczalnych, opracowanie wyników i napisanie pracy.

PRZEDMIOTY FAKULTATYWNE W BLOKACH TEMATYCZNYCH

Blok przedmiotów kształcenia ogólnego – II rok studiów

Jeden z dwóch przedmiotów do wyboru.

1. Język łaciński


Głównym celem nauczania języka łacińskiego na II roku, w ramach zajęć fakultatywnych, jest znaczne poszerzenie słownictwa stosowanego w recepturze, dokładne omówienie techniki zapisywania recept oraz zapoznanie studentów z wybranymi zagadnieniami z zakresu słowotwórstwa, a także poszerzenie wiedzy ogólnej na temat kultury antycznej.


Powtórzenie materiału gramatycznego. Łacińskie nazewnictwo roślin leczniczych. Nomenklatura środków farmaceutycznych. Recepta i jej części składowe. Przykłady recept dla poszczególnych postaci leków. Łacińska nomenklatura stosowana w terapii i medycynie.

Historia farmacji. Medycyna w mitologii. Medycyna w przysłowiach. Sylwetki sławnych lekarzy i przyrodników starożytnych. Prezentacja, tłumaczenie i omówienie wybranych fragmentów tekstów Celsusa i Pliniusza. Alfabet grecki, ważniejsze przedrostki greckie i łacińskie. Synonimy polskich, łacińskich i greckich wyrażeń medycznych. Tematy ważniejszych przymiotników greckich wchodzących w skład medycznych.

2. Wychowanie fizyczne

Studium Wychowania Fizycznego i Sportu

Wyrabianie umiejętności samodzielnego wyboru formy aktywności ruchowej w zależności od sprawności psycho-fizycznej, stanu zdrowia i umiejętności. Wyrabianie nawyku systematycznego uprawiania aktywności fizycznej. Wyrabianie prawidłowego stosunku do działań prozdrowotnych: dbanie o sprawność psychofizyczną i higieniczny tryb życia. Kształtowanie cech osobowości wyrabianych podczas uprawiania poszczególnych dyscyplin sportowych. Przekazanie podstawowej wiedzy z zakresu: wpływu różnych form aktywności fizycznej na zdrowie fizyczne i psychiczne; roli systematycznej aktywności fizycznej w zwalczaniu chorób cywilizacyjnych; relaksacji, gimnastyki korekcyjnej, oddychania i wyrównywania napięć mięśniowych; nowych form rekreakcji i fitnessu.


Technika, taktyka i podstawowe przepisy w grach zespołowych (siatkówka, koszykówka, mini hokej salowy, tenis ziemny i stołowy, piłka nożna mężczyzn. Pływanie (styl klasyczny, dowolny, grzbietowy i delfin), podstawy ratownictwa wodnego. Zajęcia ogólnorozwojowe: lekkoatletyczne, wolne i w siłowni. Kształtowanie sylwetki na zajęciach gimanstycznych przy muzyce (callanetics, calisthenics, body – scup, stretching) oraz w siłowni. Zajęcia relaksujące ciało i umysł oparte na technikach oddychania i medytacji, elementach stretchingu, Hatha Yoga i Tai Chi. Stretching i zajęcia korekcyjne oddechowe i wyrównujące napięcia mięśniowe. Narciarstwo zjazdowe (szkoleniowe obozy zimowe). Sport akademicki przy współpracy z Klubem Uczelnianym AZS.

BLOK TEMATYCZNY – ANALITYKA FARMACEUTYCZNA

1. Dietetyka


Celem nauczania jest zapoznanie studentów z oceną żywności z punktu widzenia jej wartości odżywczej oraz zapoznanie z zasadami żywienia człowieka zdrowego i chorego.


W ramach przedmiotu student zapozna się z następującymi zagadnieniami: przegląd grup produktów spożywczych w aspekcie składu chemicznego; z metodami obliczania podstawowej i całkowitej przemiany materii; zasadami żywienia człowieka zdrowego i chorego; z normami żywienia i ich zastosowaniem; planowaniem żywienia w zależności od wieku, płci, stanu fizjologicznego; zaleceniami żywieniowymi, rodzajami diet, oceną sposobu żywienia i stanu odżywiania; z alergią i nietolerancją pokarmową.

2. Chemia biokoordynacyjna


Rozszerzenie wiedzy z zakresu chemii nieorganicznej, organicznej, fizycznej i biochemii w kierunku zagadnień związanych z interakcją jonów metali z bioligandami w środowisku fizjologicznym. Zdobycie umiejętności badania równowag protonowania i kompleksowania za pomocą nowoczesnych metod komputerowych. Wyrobienie postawy krytycznej w stosunku do modelowych wyobrażeń o zachodzących zjawiskach oraz świadomości współistnienia różnych form ligandów i kompleksów w mieszaninie równowagowej.


Kwasowo-zasadowe właściwości bioligandów. Kompleksy aminokwasów. Kompleksy peptydów. Termodynamiczne i kinetyczne właściwości metaloenzymów i metaloprotein.

Kompleksy metali z bioligandami typu cukrowego. Oddziaływania protonów i jonów metali z zasadami kwasów nukleinowych. Wybrane metody badania równowag protonowania i kompleksowania w roztworze wodnym. Komputerowe metody obliczania rownowag tworzenia w roztworach wodnych dla układów metal-proton-bioligand (z pokazem dla środka leczniczego).

3. Analiza strukturalna leków

Zakład Chemii Farmaceutycznej i Analizy Leków.

Przedmiot wykładany w ramach ścieżki „Analityka farmaceutyczna”. Umiejętność identyfikacji leków na podstawie metod fizykochemicznych i spektroskopowych zgodnych z wymaganiami F.P.V i Farmakopei Europejskiej.


Wykorzystanie analizy widmowej w zakresie IR,NMR,UV i MS w celu potwierdzenia struktury leku. Symulacje widm przy użyciu programów komputerowych. Wyszukiwanie widm lub opisu widm w bazach danych.

4. Instrumentalna analiza farmaceutyczna I

Zakład Chemii Farmaceutycznej i Aanalizy Leków

Teoretyczne podstawy metod instrumentalnych, samodzielna analiza i interpretacja otrzymanych widm, umiejętność podstawowych obliczeń (stężeń, jednostek itp.)


Zastosowanie podstawowych metod analitycznych w chemicznej kontroli jakości środków farmaceutycznych. Pojęcie normy i metody farmakopealnej. Elektrochemiczne metody analizy: potencjometria, amperometria, spektrofotometria UV i widzialna, fluorymetria, spektroskopia IR i NMR

5. Diagnostyka zatruć grzybami


Zajęcia prowadzone będą w ramach ścieżki tematycznej „Analityka farmaceutyczna”. Zapoznanie studentów z gatunkami grzybów, cechami pozwalającymi odróżnić grzyby jadalne od trujących oraz wskazanie na niebezpieczeństwo wynikające ze spożycia grzybów trujących (mylonych z gatunkami jadalnymi)


Zapoznanie studenta z: epidemiologią zatruć grzybami, wykazem grzybów będących najczęstszą przyczyną zatruć, sposobem przeprowadzenia wywiadu i jego znaczeniem, pobieraniem i zabezpieczeniem próbek do badań laboratoryjnych, opisem botanicznym grzybów będących najczęstszą przyczyną zatruć w Polsce oraz analiza makroskopowa i mikroskopową

6. Instrumentalna analiza farmaceutyczna II

Zakład Chemii Farmaceutycznej i Aanalizy Leków

Teoretyczne podstawy metod instrumentalnych, samodzielna analiza i interpretacja otrzymanych widm, umiejętność podstawowych obliczeń (stężeń, jednostek itp.)


Zastosowanie podstawowych metod analitycznych w chemicznej kontroli jakości środków farmaceutycznych. Spektroskopia MS. Metody chromatograficzne: TLC, GC, HPLC (pokaz), podstawy technik łączonych HPLC/MS. Elektroforeza kapilarna.

7. Analiza kontroli jakości żywności


Celem nauczania jest zapoznanie studentów z organizacją nadzoru w kontroli żywności oraz z zagadnieniami analitycznymi związanymi z oceną jakości produktów spożywczych


Nadzór nad jakością zdrowotną żywności w świetle obowiązującego ustawodawstwa. Nadzór nad jakością żywności w krajach Unii Europejskiej. Zasady pobierania i zabezpieczania próbek do analizy. Metody mineralizacji materiału biologicznego. Metody stosowane w analizie substancji obcych. Walidacja stosowanych metod analitycznych. Ocena statystyczna wyników.

8. Interakcja żywność-lek


Poznanie reakcji, jakie mogą zachodzić w organizmie człowieka pomiędzy składnikami pożywienia, a substancjami celowo bądź przypadkowo wprowadzonymi do ustroju w tym również leków


Wpływ żywności i jej składników na aktywność biologiczną leków, a w szczególności na transoport, wchłanianie i biodostępność, metabolizm oraz wydalanie. Wpływ leków na trawienie i wchłanianie składników pożywienia oraz wydalanie. Interakcje zachodzące pomiędzy lekami a substancjami biologicznie czynnymi występującymi w żywności. Interakcje pomiędzy lekami a substancjami obcymi występującymi w żywności. Kiedy zażywać i czym popijać lek. Nowe trendy w produkcji żywności, żywność funkcjonalna.

9. Toksykologia II


Celem nauczania toksykologii II studentów Wydziału Farmaceutycznego jest pogłębienie i rozszerzenie wiedzy z zakresu toksykologii środowiska ogólnego i środowiska pracy oraz zapoznanie studentów z nowoczesnymi metodami analizy toksykologicznej.


Program obejmuje następujące zagadnienia: monitoring biologiczny w toksykologii, toksykologia środowiska pracy (przemysłowa), toksykologia środowiska ogólnego, efekty odległe – przykłady mechanizmów ich powstawania, promieniowanie jonizujące, tworzywa sztuczne, przepisy prawne bezpieczeństwa chemicznego, karty charakterystyki niebezpiecznych substancji toksycznych, szacowanie ryzyka dla substancji kancerogennych. Studenci zapoznają się z metodami pobierania próbek do analiz i oznaczeń (w powietrzu, w

wodzie i w materiale biologicznym) typowych zanieczyszczeń środowiska ogólnego tj. metali ciężkich (metoda ASA), pestycydów i rozpuszczalników (metody: GC-MS, TLC i HPLC) oraz szkodliwych gazów, pyłów itp.

10. Toksykologia III


Celem nauczania toksykologii III studentów Wydziału Farmaceutycznego jest pogłębienie i rozszerzenie wiedzy z zakresu toksykologii klinicznej, sądowniczej i bezpieczeństwa chemicznego.


Program obejmuje następujące zagadnienia: epidemiologia ostrych zatruć, diagnostyka toksykologiczna, objawy i mechanizmy zatruć wybranych grup związków (alkohole, leki, pestycydy), organizacja ośrodków ostrych zatruć i ratownictwa toksylogicznego w Polsce, nowoczesne metody analizy toksykologicznej. Studenci zapoznają się i wykonują oznaczenia (w powietrzu i w materiale biologicznym) metali (metoda ASA), alkoholi, leków i rozpuszczalników (metody: GC-MS, TLC i HPLC), wybranych enzymów istotnych w diagnostyce ostrych zatruć itp.

11. Kontrola jakości wyrobów medycznych

Zakład Chemii Farmaceutycznej i Analizy Leków

Zdobycie wiedzy dotyczącej standardów jakości obowiązujących w produkcji i kontroli jakości leków i materiałów medycznych; poznanie metod stosowanych w badaniu czystości i trwałości leków; nabycie umiejętności w analizowaniu produktów rozkładu leków oraz w statystycznej ocenie i interpretacji wyników analiz.


Zasady GMP, GLP, GCP w produkcji i kontroli jakości leków i materiałów medycznych, standardy jakości zawarte w FP V, Pharm.Eur.itp.; badanie czystości i trwałości leków i materiałów medycznych; zastosowanie programów komputerowych w ocenie statystycznej i interpretacji wyników analiz.

12. Analiza w terapii monitorowanej


Zdobycie wiedzy z zakresu chromatograficznych metod analitycznych (ze szczególnym uwzględnieniem wysokosprawnej chromatografii cieczowej), spektrografii masowej oraz metod immunochemicznych i immunoenzymatycznych.


Wysokosprawna chromatografia cieczowa: podstawy teoretyczne dotyczące zjawisk fizyko-chemicznych zachodzących w czasie analizy, analiza jakościowa i ilościowa (metoda matematyczna i graficzna) – sposób postępowania. Walidacja metody – metodyka postępowania. Przeprowadzenie walidacji metody dla konkretnego leku.

Spektrografia masowa: podstawy teoretyczne dotyczące sposobu prowadzenia analizy i zasady działania MS. Sposób wykorzystania parametrów MS do analizy jakościowej i identyfikacji metabolitów i leków w materiale biologicznym.

Metody immunochemiczne i immunoenzymatyczne: Ogólne wiadomości dotyczące zasady działania metod oraz możliwości wykorzystania w terapii monitorowanej. Analiza jakościowa i ilościowa – wykorzystywane parametry i przykłady oznaczeń

13. Toksykologia leków


Celem nauczania będzie zapoznanie ich z problemami zatruć wybranymi grupami leków, środków uzależniających także mechanizmami działania toksycznego, szczególnie z mechanizmami na poziomie subkomórkowym. W toku wykładów w szczególny sposób podkreślone będą problemy zawodowego ryzyka pracy z lekami.


Program seminariów obejmować będzie następujące zagadnienia: przyczyny i epidemiologia ostrych zatruć lekami ważnymi w zatruciach ostrych; objawy i mechanizmy zatruć wybranymi grupami leków (np. antydepresanty, barbiturany, NLPZ); przyczyny zatruć przewlekłych i uzależnień; ocena zawodowego narażenia na leki (np. cytostatyki); postępowanie w zatruciach ostrych; powikłania wczesne i późne po zatruciach; wykrywanie i analiza ilościowa leków i ich metabolitów; interpretacje wyników analizy materiału biologicznego.

14. Projektowanie nowych leków


Poznanie podstawowych pojęć dotyczących metod poszukiwania nowych leków i terminów występujących w tym zakresie(SAR, QSAR, logP, RMS), budowania struktur w programach komputerowych i obliczanie parametrów QSAR.


Wyszukiwanie struktur leków, podobieństwa struktury z baz danych (Internet, bazy krystalograficzne i białkowe. Inhibitory enzymów jako cel w poszukiwaniach leku. Modyfikacje struktury, analiza parametrów QSAR (.logP, pK, parametry steryczne i elektronowe)

BLOK TEMATYCZNY – TECHNOLOGIA ŚRODKÓW LECZNICZYCH

I KOSMETYCZNYCH

1. Perfumeria


Umiejętność różnicowania zapachów.


Podstawy chemorecepcji. Charakterystyka zmysłów powonienia i smaku. Funkcje zapachu dla ludzi i zwierząt. Chemia naturalnych i syntetycznych produktów zapachowych. Olejki eteryczne. Produkty zapachowe pochodzenia zwierzęcego. Ważniejsze syntetyczne związki zapachowe. Analiza produktów zapachowych. Zastosowanie produktów zapachowych. Podstawy perfumerii. Kompozycje zapachowe do perfumowania produktów kosmetycznych i wyrobów chemii gospodarczej. Zastosowanie olejków eterycznych w farmacji i w środkach higieny oraz aromaterapii. Ćwiczenia laboratoryjne analizy sensorycznej. Rozpoznawanie podstawowych zapachów. Ćwiczenia rozwijające pamięć zapachów. Analiza związków zapachowych metodami chromatograficznymi. Podstawowe profile kompozycji zapachowych.

2. Podstawy kosmetologii


Zapoznanie się z recepturą kosmetyków i aktualnościami w tym względzie


Nowe idee w kosmetyce. Liposomy i sposoby ich otrzymywania. Środki antyseptyczne w kosmetyce. Kwasy organiczne (AHA , kwas hialuronowy i inne) w kosmetyce profesjonalnej. Hormony i fitohormony, ich aplikacja w formach kosmetycznych. Kosmetyki ciekłokrystaliczne, kosmetyki nawilżające, ceramidy i preparaty białkowe, ekstrakty roślinne, sposoby ich otrzymywania i aplikacja w formach kosmetycznych. Zastosowanie makro i mikro elementów. Oleje roślinne w kosmetyce. Formy kosmetyczne w pielęgnacji stóp, dłoni, dekoltu, szyi i piersi. Środki przeciw poceniu, środki owadobójcze. Witaminy w kosmetyce. Olejki eteryczne. Kosmetyka kolorowa. Środki promienioochronne. Preparaty kosmetyczne stosowane w lecznictwie np. Cellulit. Nowoczesne systemy transdermalne. Promotory przejścia przeskórnego. Szampony i odżywki do włosów.

3. Technologia ogólna

Zakład Syntezy i Technologii Srodków Leczniczych

Wybrane przemysłowe procesy jednostkowe w przemyśle farmaceutycznym

Metody poszukiwania związków biologicznie aktywnych i ich synteza.


Wybrane przemysłowe procesy jednostkowe w przemyśle farmaceutycznym. Ropa naftowa i produkty z niej otrzymywane. Węglowodory parafinowe i nienasycone jako podstawowe surowce procesów jednostkowych. Acetylen i produkty z niego otrzymywane. Synteza okso w procesach chemii przemysłowej. Polimeryzacja i zastosowanie tego procesu w przemyśle chemicznym. Przemysł papierniczy. Żywice jonowymienne. Sucha destylacja węgla i drewna.

4. Chemiczna analiza przemysłowa

Zakład Chemii Analitycznej

Celem nauczania przedmiotu jest poszerzenie wiedzy studentów na temat metod analitycznych stosowanych w syntezie substancji biologicznie czynnych oraz produkcji leku i kosmetyku. Ma to na celu wykształcenie umiejętności wyboru, wykorzystanie i interpretacji wyników odpowiedniej metody analitycznej takiej, która będzie ściśle odpowiadać na pytania stawiane przez problem badawczy lub zleceniodawcę.


Zastosowanie analizy klasycznej w laboratorium przemysłowym: zakres wykorzystania i interpretacja wyników, metody farmakopealne; zastosowanie analizy instrumentalnej: metody spektroskopowe; elektroanaliza; metody rozdzielcze; opracowanie wyników; automatyzacja w analizie chemicznej; interpretacja wyników.

5. Parametry fizykochemiczne substancji czynnej

Zakład Chemii Analitycznej i Pracownia Informatyki

Celem nauczania przedmiotu jest przedstawienie aktywności biologicznej związków jako wyniku zmiennych właściwości fizykochemicznych; wskazanie metod pozyskiwania danych fizykochemicznych metodami analitycznymi i obliczeniowymi; wykształcenie umiejętności krytycznej oceny i zastosowania uzyskanych wyników w analizie SAR i parametrycznej analizie QSAR.


Czynniki fizykochemiczne wpływające na poziom aktywności farmakodynamicznej i dostępność farmakokinetyczną substancji czynnej. Rodzaje parametrów fizykochemicznych stosowanych w analizie SAR i parametrycznej analizie QSAR. Zbieranie danych z bibliografii. Sposoby wyznaczania wartości parametrycznych, zakres wykorzystania i interpretacja wyników. Metody matematyczne i statystyczne obróbki danych.

6. Synteza przemysłowa leku



Omówienie przemysłowych warunków syntez na przkładzie trzech grup chemoteraputyków:

Pochodne kwasu acetylosalicylowego – na przykładzie kwasu salicylowego. Instalacja do sublimacji kwasu salicylowego. Acetylowanie kwasu salicylowego. Produkcja sulfonamidów na przykładzie sufanilamidu. Chemizm otrzymywania sulfanilamidu. Wytwarzanie sulfanilamidu. Podstawy produkcji antybiotyków – na przykładzie penicyliny. Przygotowanie kultur w szkle. Ideowy przebieg produkcji penicyliny.

7. Inżynieria chemiczna


Zapoznanie się z podstawowymi aparatami, urządzeniami pomiarowymi i maszynami stosowanymi w przemyśle chemicznym.


Materiałoznawstwo. Transport cieczy, gazów i ciał stałych. Przepływ płynów. Rodzaje pomp i sprężarek – zastosowanie i charakterystyka. Rozwiązywanie problemów i zadań rachunkowych związanych z przepływem płynów. Procesy cieplne. Sposoby prowadzenia procesów cieplnych – bilans cieplny. Nośniki ciepła. Aparaty służące do wymiany ciepła

Chłodzenie. Rozwiązywanie problemów i zadań rachunkowych związanych z procesami cieplnymi. Rozdrabnianie ciał stałych. Sposoby rozdrabniania ciał stałych. Urządzenia do rozdrabniania: wstępnego, średniego, drobnego, bardzo drobnego i koloidalnego. Homogenizatory. Urządzenia do aglomeracji: prasy do brykietowania, tabletkarki i granulatory. Mieszanie. Charakterystyka procesu mieszania. Urządzenia do mieszania w fazie gazowej. Urządzenia do mieszania w fazie ciekłej. Urządzenia do mieszania w fazie stałej. Rozdzielanie mieszanin niejednorodnych. Charakterystyka procesów rozdzielania mieszanin niejednorodnych. Aparaty do odpylania gazów. Aparaty do rozdzielania układów ciecz – gaz

Aparaty do rozdzielania zawiesin. Rozwiązywanie problemów i zadań rachunkowych związanych z opadaniem cząstek ciał stałych w środowisku gazowym i płynnym.

8. GMP


Zapoznanie się z zasadami „dobrej praktyki wytwarzania leków” oraz związanej z tą praktyką zasadami „dobrej praktyki laboratoryjnej”


Podstawowe wymagania GMP i GLP. Zarządzanie przez jakość – Normy ISO. Jakość i zarządzanie przez jakość. Planowanie i rola polityki jakości w zarządzaniu przez jakość. Filozofia działań jakościowych. Wymagana Dokumentacja wg Zasad GMP. Personel. Obowiązki Kierownika Działu Produkcji i Działu Kontroli Jakości. Zakres czynności i działań Kontroli Jakości. Podstawy Organizacji Szkoleń. Rodzaje szkoleń. Organizacja szkoleń. Dokumentacja szkoleń. Audity i Samokontrola. Inspekcja wewnętrzna w GMP.

Walidacja. Rewalidacja. Higiena. Pakowanie i Etykietowanie. Magazynowanie, remonty i konserwacje. Procedury reklamacyjne. Ochrona środowiska.

9. Synteza substancji leczniczych


Zapoznanie studentów z nowoczesną strategia syntezy związków biologicznie aktywnych. Synteza wybranych preparatów leczniczych z uwzględnieniem skali przemysłowej łącznie z aparaturą.


Synteza związków heterocyklicznych pięcioczłonowych pięcioczłonowych jednym i dwoma heteroatomami. Synteza związków heterocyklicznych sześcioczłonowych pięcioczłonowych jednym i dwoma heteroatomami. Metody otrzymywania wybranych związków heterocyklicznych heterocyklicznych skondensowanych pierścieniach. Przykłady syntezy środków leczniczych leczniczych podziałem na grupy farmakologiczne chemiczne. Omówienie wybranych mechanizmów reakcji i ich wykorzystania w syntezie środków leczniczych. Drogi modyfikacji pierścieni heterocyklicznych związków aktywnych biologicznie w oparciu o dane bibliograficzne.

10. Aparatura przemysłu chemicznego


Zapoznanie się z podstawowymi aparatami, urządzeniami pomiarowymi i maszynami stosowanymi w przemyśle chemicznym.


Krystalizacja. Charakterystyka procesu krystalizacji. Krystalizatory: z chłodzeniem; bębnowe; fluidyzacyjne; z odparowaniem rozpuszczalnika. Kryteria doboru krystalizatora. Destylacja i rektyfikacja. Wstępne wiadomości o procesie destylacji i rekrystalizacji. Destylatory do destylacji zwykłej, do destylacji z parą wodną, próżniowe. Aparaty rektyfikacyjne. Ekstrakcja. Ogólna charakterystyka procesu ekstrakcji. Ekstraktory do ciał stałych i cieczy. Suszenie i suszarki. Absorpcja i adsorpcja. Charakterystyka procesów absorpcji i adsorpcji oraz klasyfikacja aparatów. Absorbery i adsorbery. Reaktory. Klasyfikacja reaktorów, odmiany reaktorów: okresowe, przepływowe, półprzepływowe. Elementy obliczeń projektowania i wskazówki doboru reaktorów

11. Analiza QSAR

Zakład Chemii Analitycznej i Pracownia Informatyki

Celem nauczania przedmiotu jest: przedstawienie możliwości zastosowania analizy matematycznej i statystycznej w przewidywaniu aktywności biologicznej związków chemicznych i poszukiwania nowych substancji aktywnych biologicznie; przekazanie podstaw samodzielnego prowadzenia badań w tym zakresie i umiejętności krytycznej oceny wyników badań dostępnych w bibliografii.


Analiza SAR i jej zastosowanie; analiza parametryczna QSAR; zastosowanie analizy nieparametrycznej QSAR; metody statystyczne stosowane w analizie QSAR; sposoby doboru metody statystycznej stosowanej w analizie; zbieranie danych parametrycznych z bibliografii; zastosowanie metod statystycznych w analizie SAR; interpretacja i testowanie wyników statystycznych; metody ustalania struktury substancji wiodącej; metody optymalizacji struktur; metody badania mechanizmu tworzenia kompleksu lek-receptor; metody ustalania celu biologicznego; inne metody poszukiwania substancji wiodących i optymalizacji struktur; krytyczna ocena wartości praktycznej stosowanych metod analitycznych.

BLOK TEMATYCZNY – BIOLEKI

1. Chemia strukturalna

Zakład Chemii Bioorganicznej

Poznanie współczesnych metod analizy strukturalnej związków chemicznych oraz zakresu ich zastosowań; nabycie umiejętności interpretacji widm NMR i MS w podstawowym zakresie; poznanie kryteriów wyboru metody analitycznej.


Analiza strukturalna - rys historyczny; fizykochemiczne podstawy metod spektroskopowych; zakres zastosowań spektroskopii UV, IR, NMR i MS; podstawy interpretacji widm NMR i MS; ustalanie struktury związków organicznych na podstawie analizy widm UV, IR, NMR i MS; stereochemia z widm NMR; analiza rentgenostrukturalna.

2. Chiralność leków


Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów z zagadnieniem chiralności związków leczniczych i jej wpływem na aktywność farmakologiczną leków.


Przedstawienie struktur możliwych enancjomerów substancji leczniczych w poszczególnych grupach leków, omówienie różnic w ich aktywności biologicznej , wykorzystanie chiralnosci w analizie leków.

3. Mikrobiologia przemysłowa

Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej.

Celem nauczania jest ukazanie studentom znaczenia drobnoustrojów w produkcji przemysłowej. Zarówno pod kątem ich wykorzystania w procesach biotechnologicznych jak i wskazania na potencjalne niebezpieczeństwo z ich strony w procesie produkcji leków.


Charakterystyka mikroorganizmów wykorzystywanych w biotechnologii przemysłowej:

Drożdże; grzyby strzępkowe; bakterie i promieniowce; szczepy rekombinowane; drobnoustroje zaangażowane w procesy degradacji środowiska i/lub jego biooczyszczanie. Kolekcje drobnoustrojów i ich przechowywanie. Szlaki metaboliczne drobnoustrojów wykorzystywane w biotechnologii. Organizacja mikrobiologicznego laboratorium przemysłowego. Źródła mikrobiologicznych zanieczyszczeń w przemyśle farmaceutycznym i analiza warunków produkcji. Badanie powietrza, wody, analiza mikrobiologiczna surowców do produkcji leków. Kontrola warunków produkcji – urządzeń; linii technologicznych. Badania personelu i ich znaczenie. Biotechnologia roślin leczniczych.

4. Biotechnologia roślin leczniczych

Zakład Biologii i Botaniki Farmaceutycznej

Zapoznanie studentów z najnowszymi kierunkami rozwoju biotechnologii roślin.


Kierunki rozwoju biotechnologii roślin. Biosynteza metabolitów wtórnych w kulturach in vitro. Selekcja wysokoproduktywnych linii komórkowych. Biotransformacja w kulturach in vitro. Przemysłowa produkcja roślinnych metabolitów wtórnych z zastosowaniem kultur in vitro. Zastosowanie kultur komórek, tkanek i organów do hodowli roślin leczniczych. Opracowanie nowych genotypów: otrzymywanie podwójnych haploidów, somatyczna hybrydyzacja; otrzymywanie mutantów. Wprowadzenie nowych genów na drodze transformacji. Otrzymywanie kultur organów transformowanych (korzenie włośnikowate) i transgenicznych roślin. Wykorzystanie roślin transgenicznych. Modyfikacje genetyczne dróg biosyntezy metabolitów wtórnych. Przechowanie materiału z hodowli in vitro. Społeczna ocena biotechnologii.

5. Biologia molekularna II

Zakład Biosyntezy Środków Leczniczych i Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej

Zapoznanie z molekularnymi podstawami biotechnologii leków


Genomika człowieka oraz drobnoustrojów patogennych. Farmakogenomika jako podstawa do poszukiwania substancji wiodacych i projektowania nowych leków. Proteomika. Techniki inżynierii genetycznej w konstruowaniu zrekombinowanych szczepów bakterii i grzybów do produkcji biofarmaceutyków.

6. Analiza bioleków


Zdobycie wiedzy dotyczącej standardów obowiązujących w analizie chemicznej specyficznej dla przemysłu biofarmaceutycznego


Techniki analityczne stosowane w analizie chemicznej w przemyśle biofarmaceutycznym

7. Lek roślinny II

Zakład Farmakognozji

Zapoznanie studentów ze sposobami pozyskiwania roślinnych surowców leczniczych i wymaganiami odnośnie ich jakości w skupie i obrocie oraz metodami standaryzacji (normalizacji) preparatów pochodzenia roślinnego.


Naturalne zasoby (podsiewy) i agrotechnika roślin leczniczych. Wymaganie jakościowe w skupie i obrocie surowców. Standaryzacja (normalizacja) różnych postaci fitofarmaceutyków: mieszanka ziołowa, nalewka, wyciąg, tabletka, granulat, preparat złożony.

8. Lek homeopatyczny


Zapoznanie studentów z elementami receptury i technologii leku homeopatycznego.


Obejmują swoim zakresem podstawową wiedzę z zakresu homeopatycznego w układzie receptury indywidualnej oraz produkcji przemysłowej. Pracownia Receptury Homeopatycznej. Rynkowe preparaty homeopatyczne. Lek homeopatyczny kompleksowy.

Zaliczenie obejmuje znajomość technik wykonywania leku homeopatycznego z uwzględnieniem wykorzystywanych substancji pomocniczych stosowanych do ich wytwarzania. W programie seminarium uwzględniono technologię aktualnych linii preparatów homeopatycznych pozostających w farmakoterapii.

9. Biotechnologia farmaceutyczna II

Zakład Biosyntezy Środków Leczniczych

Poszerzenie i pogłębienie wiedzy na temat biotechnologicznych metod wytwarzania leków.


Aparatutra biotechnologiczna. Inżynieria bioreaktorowa i bioprocesowa. Zagadnienia jakości oraz zasady GMP w produkcji bioleków. Wybrane klasyczne biotechnologie szczegółowe wytwarzania bioleków biotechnologie wybranych antybiotyków, aminokwasów, enzymów, leków steroidowych, dekstranu, szczepionek. Biotechnologie wytwarzania wybranych biofarmaceutyków leki polipeptydowych syntetyzowanych przy udziale zrekombinowanych szczepów (klonów) bakterii i komórek eukariotycznych. Wykorzystanie transgenicznych roślin i zwierząt do wytwarzania produktów farmakologicznie czynnych. Prowadzone zajęcia mają charakter seminariów wykładowych i seminariów praktycznych (ćwiczenia i pokazy)

10. Technologia postaci bioleków


Przygotowanie studenta do samodzielnego wykonania unikalnej stałej doustnej postaci leku studentów rozdrobnionych ziół studentów ich mieszanin, studentów także studentów suchych ekstraktów roślin.


Podstawowa informacja o zasadach rozdrabniania materiału roślinnego, zarabianiu granulatu i tłoczeniu tabletek. Technologia wytwarzania środków farmaceutycznych na bazie suchych mianowanych ekstraktów roślinnych wraz z oceną dostępności farmaceutycznej. Technologia wytwarzania preparatów rozdrobnionych farmakopealnych surowców roślinnych (kwiatostan, ziele, kłącze, kora, owoce i ich mieszaniny). Zasada doboru techniki tabletkowania i substancji pomocniczych do charakteru i właściwości suchych ekstraktów roślinnych. Badania dostępności farmaceutycznej środków leczniczych zawartych w tworzonej postaci leku (LADZE, FP V).

11. Biostatystyka


Umiejętność opracowania statystycznego wyników doświadczeń biologicznych przy pomocy standardowych i ewentualnie dostępnych profesjonalnych programów komputerowych.


Przypomnienie zasad posługiwania się arkuszem kalkulacyjnym Excel do celów graficznej prezentacji danych i opracowywania statystycznego danych otrzymanych w doświadczeniach. Zasady gromadzenia danych w bazie. Obliczanie parametrów statystycznych. Dopasowywanie funkcji, obliczanie współczynników korelacji i regresji. Wykresy średnich z odchyleniem lub błędem standardowym oraz wykresy linii trendu liniowego i krzywoliniowego. Siatki funkcyjne. Używanie profesjonalnych programów statystycznych. Praca z programem Statgraphics, pokaz pracy programu Statistica do różnego rodzaju analiz np. analizy skupień do klasyfikacji zbieranego materiału.

BLOK TEMATYCZNY – FARMACJA SZPITALNA

1. Patofizjologia II

Zakład Patofizjologii Katedry Patofizjologii

Celem nauczania patofizjologii, w ramach zajęć fakultatywnych, na roku IV Wydz. Farmaceutycznego (kierunek: Farmacja szpitalna) jest poszerzenie wiadomości w stosunku do zakresu podstawowego realizowanego na III roku studiów. Absolwent tego kierunku powinien dokładnie znać najważniejsze zaburzenia czynności ustroju: ich patogenezę oraz objawy.


Zaburzenia czynności układu nerwowego. Patofizjologia układu oddechowego. Patofizjologia tkanki łącznej. Patofizjologia wątroby. Zaburzenia czynności żołądka. Patogeneza otyłości i głodzenia. Patogeneza miażdżycy. Mechanizmy rozwoju nadciśnienia tętniczego. Patofizjologia tkanki łącznej.

2. Patobiochemia

Zakład Biochemii Farmaceutycznej


Podstawy patologii molekularnej. Enzymy jako regulatory przemian. Zaburzenia ekspresji aktywności, bloki enzymatyczne. Hormonalna regulacja metabolizmu. Regulacja i zaburzenia przemian i homeostazy aminokwasów, białek, lipidów, płynów ustrojowych, lipoprotein, węglowodanów. Regulacja hormonalna i narządowa objętości i składu płynów ustrojowych, podstawowe przyczyny zaburzeń osmolalnosci, natremii, kalemii, chloremii, klirens wolnej wody, luka osmotyczna i anionowa. Równowaga kwasowo-zasadowa: podział, przyczyny, ocena wyrównania. Pierwiastki śladowe. Zaburzenia syntezy i degradacji hemu i hemoglobiny. Rola wątroby w utrzymaniu homeostazy ustrojowej. Zaburzenia metaboliczne w miażdżycy i cukrzycy oraz w powikłaniach. Choroba zakrzepowo-zatorowa oraz inne zaburzenia hemostazy są obecnie najczęstszą przyczyną zgonów w społeczeństwach rozwiniętych. Studenci w trakcie kursu powinni zdobyć podstawowe wiadomości dotyczące biochemicznych mechanizmów hemostazy, a także zrozumieć etiologię powikłań koagulologicznych w chorobie nowotworowej, przyczyny genetycznie uwarunkowanych skaz krwotocznych (hemofilia) oraz genetycznych skłonności do choroby zakrzepowo-zatorowej. Ponadto studenci powinni zapoznać się z budową i mechanizmami działania ważniejszych leków fibrynolitycznych i przeciwzakrzepowych nowej generacji. Hemostaza: płytkowy układ krzepnięcia krwi, osoczowy układ krzepnięcia krwi, układ fibrynolityczny, wykorzystanie substratów chromogennych w diagnostyce układu krzepnięcia. Molekularne podstawy choroby zakrzepowo-zatorowej: oporność na aktywne białko C, polimorfizm genów kodujących czynniki krzepnięcia. Leki trombolityczne i przeciwzakrzepowe nowej generacji. Molekularne podstawy zaburzeń krzepnięcia krwi w chorobie nowotworowej: prokoagulanty, znaczenie nadkrzepliwości dla rozwoju nowotworu i formowania przerzutów, mechanizm rozsianego krzepnięcia śródnaczyniowego. Molekularne podstawy hemofilii: hemofilia A, hemofilia B.

3. Analiza leku w materiale biologicznym


Zdobycie wiedzy z zakresu chromatograficznych metod analitycznych (ze szczególnym uwzględnieniem wysokosprawnej chromatografii cieczowej), spektroskopii w UV, spektrografii masowej., które stosuje się do analizy jakościowej i ilościowej leków i metabolitów w materiale biologicznym. Zapoznanie z metodami izolowania leków i metabolitów z materiału biologicznego.


Ekstrakcja leków i metabolitów na fazie stałej. Wysokosprawna chromatografia cieczowa: podstawy teoretyczne dotyczące zjawisk fizyko-chemicznych zachodzących w czasie analizy, analiza jakościowa i ilościowa (metoda matematyczna i graficzna) – sposób postępowania. Walidacja metody – metodyka postępowania. Przeprowadzenie walidacji metody dla konkretnego leku. Oznaczanie jakościowe i ilościowe leku (i metabolitu) wyodrębnionego z materiału biologicznego. Spektrografia masowa: podstawy teoretyczne dotyczące sposobu prowadzenia analizy i zasady działania MS. Sposób wykorzystania parametrów MS do analizy jakościowej i identyfikacji metabolitów i leków w materiale biologicznym.

Spektroskopia w UV: podstawy teoretyczne dotyczące zjawisk fizykochemicznych zachodzących w trakcie analizy, analiza jakościowa i ilościowa – sposób postępowania.

4. Prawne i naukowe aspekty rejestracji leków

Zakład Biofarmacji

Poznanie i zrozumienie obowiązującej w Polsce procedury rejestracyjnej produktów leczniczych i wyrobów medycznych. Nabycie podstawowych informacji o typach dokumentów rejestracyjnych. Poznanie zasad prowadzenia badań klinicznych produktu leczniczego.


Wymagania dokumentacyjne w Prawie farmaceutycznym. Różnice i podobieństwa w wymaganiach dokumentacyjnych i procedurach rejestracyjnych w krajach Unii, USA, Japonia. Rola Międzynarodowej Konferencji Harmonizacji Wymagań dla Leków (ICH) w standaryzacji wymagań rejestracyjnych na podstawie wybranych elementów dokumentacyjnych

5. Wyroby medyczne

Zakład Biofarmacji

Poznanie rodzajów, właściwości i przeznaczenia wyrobów medycznych producentów krajowych i zagranicznych.


Metody systematyki wyrobów medycznych oparte na typach materiałów, technologii wytwarzania oraz zastosowaniu, zasady i technika sterylizacji materiałów i sprzętu medycznego.

6. Farmakokinetyka kliniczna

Zakład Biofarmacji

Celem nauczania przedmiotu jest nabycie wiedzy teoretycznej i praktycznej w zakresie: oceny parametrów farmakokinetycznych w różnych stanach fizjologicznych i patofizjologicznych, a zwłaszcza u osób chorych. Korygowania dawkowania leków przy uwzględnieniu zmienności fizjologicznych i biochemicznych ludzi. Optymalizacji zależności dawka – efekt leczniczy- efekt niepożądany.


Wpływ zaburzeń fizjologicznych i biochemicznych związanych z przebiegiem chorób na farmakokinetykę leków. Zmienność osobnicza parametrów farmakokinetycznych leków. Farmakokinetyka leków u kobiet w ciąży, osób starszych oraz dzieci – zmiany fizjologiczne a farmakokinetyka leków. Wpływ pożywienia na farmakokinetykę leków. Ustalanie schematów dawkowania w różnych stanach klinicznych. Praktyczne aspekty zastosowania komputerów do optymalizacji dawkowania przy ogranicznych możliwościach oznaczania poziomu leków – sposoby klasyczne i populacyjne(ESTRIP, NonMem, NPEM).

7. Terapia monitorowana

Zakład Biofarmacji

Nabycie umiejętności bezpiecznego stosowania leku. Student powinien: zdobyć wiedzę teoretyczną w zakresie działań niepożądanych leków, posiadać umiejętność kontroli i przewidywania powikłań polekowych oraz interakcji lekowych, posiadać umiejętność ustalania indywidualnych schematów dawkowania. Umieć wykorzystywać metody analityczne do oznaczania leków w materiale biologicznym.


Elementy etiopatogenezy, kliniki i terapii niektórych chorób wewnętrznych. Powikłania polekowe. Interakcje lekowe. Wpływ leków na metabolizm ogólnoustrojowy. Indywidualizacja farmakoterapii. Wykorzystanie metod analitycznych do oznaczania leków

Terapia monitorowana stężeniem leku - leki o wąskim indeksie terapeutycznym. Wykorzystywanie danych klinicznych do optymalizacji terapii.

8. Farmacja kliniczna

Zakład Biofarmacji i Zakład Farmakodynamiki

Celem nauczania przedmiotu jest nabycie wiedzy teoretycznej i praktycznej w zakresie: Oceny wiarygodności informacji medycznych. Znajomości zasad dobrej praktyki laboratoryjnej (GLP). Znajomości zasad dobrej praktyki klinicznej(GCP). Interpretacji poziomów leków i optymalizacji dawakowania. Chronofarmakologii.


Elementy etiopatogenezy, kliniki i terapii niektórych chorób. Interpretacja danych farmakoterapeutycznych w oparciu o badania kliniczne i laboratoryjne. Wpływ leków na wyniki badań dodatkowych. Chronobiologiczne aspekty farmakoterapii. Optymalizacja dawkowania wybranych leków u wcześniaków i noworodków(antybiotyki aminoglikozydowe, wankomycyna, teofilina, leki przciwpadaczkowe). Sposoby kontaktów interpersonalnych z personelem medycznym, pacjentami i ich rodzinami oraz przedstawicielami firm medycznych.

9. Biostatystyka


Umiejętność opracowania statystycznego wyników doświadczeń biologicznych przy pomocy standardowych i ewentualnie dostępnych profesjonalnych programów komputerowych.


Przypomnienie zasad posługiwania się arkuszem kalkulacyjnym Excel do celów graficznej prezentacji danych i opracowywania statystycznego danych otrzymanych w doświadczeniach. Zasady gromadzenia danych w bazie. Obliczanie parametrów statystycznych. Dopasowywanie funkcji, obliczanie współczynników korelacji i regresji. Wykresy średnich z odchyleniem lub błędem standardowym oraz wykresy linii trendu liniowego i krzywoliniowego. Siatki funkcyjne. Używanie profesjonalnych programów statystycznych. Praca z programem Statgraphics, pokaz pracy programu Statistica do różnego rodzaju analiz np. analizy skupień do klasyfikacji zbieranego materiału.

10. Toksykologia leków


Celem nauczania będzie zapoznanie ich z problemami zatruć wybranymi grupami leków, środków uzależniających także mechanizmami działania toksycznego, szczególnie z mechanizmami na poziomie subkomórkowym. W toku wykładów w szczególny sposób podkreślone będą problemy zawodowego ryzyka pracy z lekami.


Program seminariów obejmować będzie następujące zagadnienia: przyczyny i epidemiologia ostrych zatruć lekami ważnymi w zatruciach ostrych; objawy i mechanizmy zatruć wybranymi grupami leków (np. antydepresanty, barbiturany, NLPZ); przyczyny zatruć przewlekłych i uzależnień; ocena zawodowego narażenia na leki (np. cytostatyki); postępowanie w zatruciach ostrych; powikłania wczesne i późne po zatruciach; wykrywanie i analiza ilościowa leków i ich metabolitów; interpretacje wyników analizy materiału biologicznego.

11. Organizacja serwisu farmaceutycznego

Zakład Biofarmacji

Poznanie podstawowych przepisów prawnych i finansowych regulujących działalność szpitali. Poznanie zasad współpracy z zarządem szpitala, jednostkami organizacyjnymi szpitala i służbami administracyjnymi i finansowymi. Poznanie sposobów dystrybucji leków i materiałów medycznych oraz ich wad i zalet. Opanowanie metodologii kontroli zamówień i zapasów. Opanowanie umiejętności określania potrzeb asortymentowo-wartościowych szpitala z uwzględnieniem rachunku ekonomicznego. Opanowanie metod sprawozdawczości dotyczących użytkowania leków i materiałów medycznych w szpitalu. Wykorzystanie aptecznych i szpitalnych systemów informatycznych do zarządzania gospodarką lekami.


Struktura i zadania Serwisów Farmaceutycznych w systemie opieki zdrowotnej, Instytucje opieki zdrowotnej a farmacja szpitalna – uwarunkowania prawne i zasady współpracy

Gospodarka finansowa szpitala - elementy rachunkowości zarządczej, Dokumentacja medyczna, materiałowa, finansowa szpitala. Produkcja apteczna - zasady sporządzania płynnych i stałych postaci leku i ich kontroli, przygotowywanie dawek indywidualnych,

Normy, zasady GMP, procedury operacyjne i programy zapewnienia jakości. Aspekty ekonomiczne produkcji aptecznej. Organizacja procesu zamawiania, przyjmowania i kontroli zakupionych leków i materiałów medycznych. Rola farmaceutów w przygotowaniu przetargu na leki i materiały medyczne oraz kontroli rozstrzygnięć przetargowych. Sposoby zarządzania zapasami. Wykorzystanie metody ABC, stanów przeciętnych i minimalnych. Planowanie potrzeb asortymentowo-finansowych. Organizacja różnych systemów dystrybucji leków - system tradycyjny, „unit dose”, mieszany. Sposoby nadzorowania podawania i użytkowania leków na oddziałach w różnych systemach dystrybucji. Kontrola i ekonomizacja zużycia leków i materiałów medycznych. Dokumentacja aktywności farmaceutycznej, sprawozdawczość - rodzaje raportów szpitalnych i aptecznych. Szpitalne systemy komputerowe (HIS). Apteczne systemy informatyczne – podobieństwa i różnice. Struktura rekordu preparatu.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW STANDARDOWYCH … · Web viewtitle: treŚci programowe...

Documents

Transcript of TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW STANDARDOWYCH … · Web viewtitle: treŚci programowe...