Propozycje programowe bśp 2013 ZWDiR ChŁ ZHP

Materiały programowe dla drużyn i gromad harcerskich na BŚP 2013 Wyjdź z cienia – pokaż dobro 1

2 Wyjdź z cienia – pokaż dobro Materiały programowe dla drużyn i gromad harcerskich na BŚP 2013

Wyjdź z cienia — pokaż dobro

Propozycje programowe dla gromad i drużyn

na Betlejemskie Światło Pokoju 2013

Opracowanie

Zespół Wychowania Duchowego i Religijnego ChŁ ZHP w składzie:

Joanna Lipińska, Angelika Szelągowska, Łukasz Woźniak, Ryszard Karbowski

Redakcja, korekta, skład

pwd. Joanna Lipińska

Związek Harcerstwa Polskiego

Chorągiew Łódzka im. Aleksandra Kamińskiego

ul. Stefanowskiego 19, 90-537 Łódź

tel. (42) 636 32 62, tel./faks (42) 299 70 44

www.lodzka.zhp.pl, [email protected]

Wydanie I

© Copyright by Chorągiew Łódzka ZHP

Łódź 2013


Czy po to wnosi się światło, by je postawić

pod korcem lub pod łóżkiem? Czy nie po to, aby je

postawić na świeczniku? Nie ma bowiem nic

ukrytego, co by nie miało wyjść na jaw

/Mk 4, 21-25/

Tegoroczne hasło „Wyjdź z cienia. Pokaż dobro!”

to nawoływanie do podjęcia wyzwania stania się lepszym,

zaproszenie do pracy nad sobą, niepowtarzalny czas na

zmianę siebie. Wiemy, że tylko autentyczny przykład

pociąga za sobą innych, dlatego sami wymagamy

najwięcej od siebie. Wierzymy, że każdy z nas posiada

w sobie dobro, którym może zarażać innych.

Człowiek nie jest istotą idealną, popełnia błędy.

Czasem tkwi w nich zbyt długo... Właśnie dlatego, na

czas Adwentu podejmujemy wyzwanie walki z

najciemniejszymi zakamarkami naszego JA. Wzmocnieni

ciepłem i blaskiem Betlejemskiego Światła Pokoju

porzucamy ciemność i stawiamy krok ku dobru. Ten krok

może postawić każdy, a razem dojdziemy dalej!

Źródło: swiatlo.zhp.pl


Akcja Betlejemskie Światło Pokoju trwa już od 27 lat. W 1986 r. po raz

pierwszy przekazano światło mieszkańcom Austrii w ramach działań charytatywnych na

rzecz niepełnosprawnych i potrzebujących. Pomysłodawcą przedsięwzięcia noszącego

wtedy nazwę „Światło w ciemności” były austriackie radio i telewizja. Rok później patronat

nad akcją objęli skauci austriaccy. Roznosili oni

ogień z Betlejem do szpitali, sierocińców i urzędów.

Obecnie droga Światła rozpoczyna się na

początku grudnia od odebrania go w Grocie

Narodzenia Pańskiego przez dziecko wybrane przez

radio ORF. Następnie światło transportowane jest

do Wiednia samolotem austriackich linii lotniczych.

Następnie, podczas wielkiej uroczystości

ekumenicznej ogień przekazywany jest

mieszkańcom stolicy Austrii oraz skautom z całej

Europy. Do Polski Betlejemskie Światło Pokoju

trafiło po raz pierwszy w 1991 r. Od tego czasu jest ono

co roku przekazywane Polakom na Łysej Polanie. W tym roku przekazanie odbędzie się 15.

grudnia. Tego samego dnia jego ogień zapłonie w Krakowie i Częstochowie oraz w Łodzi.

Następnie rozniesione zostanie przez harcerki i harcerzy do różnych instytucji i domów w

całej Polsce. Dalej przekażemy je mieszkańcom Niemiec, Rosji, Danii, Białorusi, Litwy oraz

Ukrainy.

Betlejemskie Światło Pokoju jest symbolem braterstwa, nadziei i miłości.

Razem z nimi niesiemy bliźnim radość Z Narodzenia Pańskiego, pokój w serca, atmosferę

świąteczną. Jednoczymy się także z mieszkańcami terenów Autonomii Palestyńskiej, dla

których Święta Bożego Narodzenia od wielu lat są czasem niepokoju i konfliktów

zbrojnych.


Propozycja 1

Jasełka – scenariusz

POWITANIE:

DZIECKO I :

Ojej! Tylu gości! Serdecznie witamy!

My, piąta gromada, kolędować dziś mamy!

Choć dzielni jesteśmy, jak przystało na zuchy

Gdy pomyłka się zdarzy- dodajcie otuchy...

DZIECKO II:

Tak będzie dzisiaj, jak bywało przed laty

- w zamku piastowskim i na dworze sarmaty

- gdy zmrok zapadnie, cichymi głosami

opowiemy, co działo się przed lat tysiącami.

DZIECKO III:

W prostej i pięknej naszej opowieści

Słów nie ma zbyt dużo, lecz wiele jest treści.

Będzie ciepło- choć noc zimna, będzie jasno- choć ciemna,

taka jest polska tradycja niezmienna.

Szanowni Państwo, oto pora przedstawienia!

Życzymy Wam miłości, nadziei i marzeń spełnienia

ANIOŁ:

Pogasły już światła, zwierzątka śpią w lesie

- Niech wiatr zimowy kolędę poniesie.

KOLĘDA „ CICHA NOC” – śpiewa Anioł

podczas kolędy wejście dzieci: Maryja z dzieciątkiem, Józef, pastuszkowie, Trzej Królowie oraz

pozostałe dzieci. Każde dziecko trzyma w ręku świecę wigilijną. W pomieszczeniu jest półmrok. Dzieci

ustawiają świeczki i zajmują swoje miejsca.

DZIECKO IV :

W żłóbku w Betlejem, małej mieścinie

Leży Ten, dzięki któremu świat ten nie zginie.

Ten, który- choć mały- zawsze nas wysłucha

i pomoże przestrzegać sześciu punktów Prawa Zucha.

KOLĘDA „DZISIAJ W BETLEJEM” – wszyscy śpiewają


JÓZEF:

Wielka to rzecz, wielkie to dziwy!

Narodził się człowiek i Bóg prawdziwy!

MARYJA :

Dawca miłości i Król pokoju

Ten, co pojedna pogrążonych w boju.

Co otrze łzy tych, którzy płaczą

Syn Twój uraduje serca ludzi, którzy Go zobaczą.

ANIOŁ śpiewa:

Jezus malusieńki

Leży nagusieńki

Płacze z zimna, nie dała Mu

Matusia sukienki.

Nie ma kolebeczki

Ani poduszeczki,

We żłobie Mu położyła

siana pod główeczki

Pasterze siedzą przy ognisku.

PASTERZ I :

Hej! Cóż to za jasność? Dzień jeszcze daleki...

PASTERZ II :

Takiej światłości świat nie widział całe wieki...

PASTERZ III :

A któż to? Kto chce z nami usiąść do wieczerzy?

Och! To anioł! Aż trudno uwierzyć!

Anioł podchodzi do pasterzy.

ANIOŁ :

Witajcie, drodzy pastuszkowie!

Radosne słowa Wam powiem!

Oto w Betlejem, przez Matkę utulany

Leży Ten, który przez lat tysiące był wyczekiwany!

To świata Król, choć ma sianko zamiast korony-

zdążajcie szybko, oddać Mu pokłony!

KOLĘDA „ DO SZOPY, HEJ PASTERZE” – wszyscy śpiewają

PASTERZ I :

Witaj, Panie Jezu, my bogactw nie mamy,

Jednak szczere pokłony Ci składamy,

PASTERZ II :

Kieszenie nasze puste, serca miłości pełne

-Weź od naszych owiec mleko i cieplutką wełnę.

PASTERZ III :

Noc jest taka chłodna, wiatr lodowaty wieje...

Wiem ja! Damy Ci piosenkę, ona Cię rozgrzeje!


KOLĘDA „ Z NARODZENIA PANA” – śpiewają wszyscy

KRÓL KACPER :

Panie Jezu, z dalekich krain Wschodu przybywamy

- daję Ci mirrę. Wszyscy królewskie podarki mamy!

KRÓL MELCHIOR :

Władca nasz, słodkie Dziecię małe i bezbronne!

Przyjmij ode mnie Panie to kadzidło wonne!

KRÓL BALTAZAR :

Choć bogactwa tego świata kiedyś przeminą

Mam tutaj złoto dla Boskiego Syna.

KOLĘDA „ BÓG SIĘ RODZI” – wszyscy śpiewają

DZIECKO I :

A my, zuchy, co Jezusowi damy?

DZIECKO II:

A co dać możemy, skoro nic nie mamy?

Dzieci podchodzą do stajenki.

DZIECKO III:

Zabawkę po bracie? A może ubranie?

E, bez sensu. To wszystko za tanie.

DZIECKO IV:

Więc dajmy coś, co będzie Mu drogie!

Co ucieszy Tego, co człowiekiem jest i Bogiem?

Nasza radość, uśmiechy i nasza zabawa,

ale też sumienność, wytrwałość i przestrzeganie Prawa.

DZIECKO I:

Odstawię komputer, żeby pomóc bratu,

DZIECKO II:

Wyłączę telewizor, by przyjrzeć się światu,

DZIECKO III:

Wyrzucę papierek do kosza, nie na ziemię,

DZIECKO I:

Powiem „kocham” mamie - i po problemie!

Skoro już prezenty mamy, wszyscy razem zaśpiewamy:

( WYBRANA KOLĘDA – wszyscy śpiewają)

DZIECKO IV:

A oto i nauka z jasełek nienowa:

Trzeba się starać godnie postępować.

Dziękujemy, że obejrzeli Państwo nasze przedstawienie

- dobra sztuka zawsze jest w cenie!

Zbiorowy ukłon.


Była to kolejna, ponura noc w małym miasteczku gdzieś w Polsce. Mimo, że był to grudzień

i przeddzień wieczoru wigilijnego, pogoda była przygnębiająca - wiał lodowaty wiatr, a ulice były

brudne i mokre od błota. Każdy, kto tylko mógł, spędzał ten wieczór w domu w gronie najbliższych,

przygotowując się do celebrowania Świąt. W domach było gwarno i wesoło - ludzie śpiewali kolędy,

wypisywali świąteczne kartki z życzeniami, jedli ciastka, pili herbatę i rozmawiali o przyjemnych

sprawach. Wielu z nich pakowało też wspaniałe świąteczne prezenty, na które przez długi czas

oszczędzano pieniądze. A za przystrojonymi świątecznie oknami hulał wiatr i robiło się coraz zimniej...

Chociaż wydawało się, że nikt przy zdrowych zmysłach w taką pogodę nie wystawiłby nosa za

drzwi, ktoś był na zewnątrz. Ktoś bardzo zziębnięty, samotny i przestraszony. Drops, mały,

wielorasowy piesek, spędzał ten wieczór zupełnie sam na ulicy. Jego państwo już go nie potrzebowali

- rok temu był świątecznym prezentem dla dziecka, kiedy jednak Drops pogryzł nowe buty pani (nie

wiedział, że tak nie można), został wyrzucony za drzwi. Chciało mu się płakać, kiedy myślał o tym, jak

szczęśliwy był jeszcze parę miesięcy temu. Różne ptaki szydziły z niego, mówiąc, że już nikt nigdy nie

wyszczotkuje jego futerka, a miska nie będzie już pełna. Drops, zmęczony długą wędrówką bez celu,

postanowił w końcu spróbować czegoś, co wydawało się szalone - jeszcze raz poczuć magię Świąt!

Zamierzał odwiedzać pięknie przystrojone domy i prosić o „azyl”- być może ktoś pozwoli mu

przeczekać ten straszny wieczór.

Pierwszy dom, który odwiedził Drops, był bardzo bogaty - na podjeździe stał drogi samochód, a psy,

które tam mieszkały, były rasowe. Drops postanowił piszczeć pod bramą tak długo, aż ktoś mu

otworzy i pozwoli ogrzać się przy kominku. Mijał czas, Drops piszczał, lecz nikt nie pozwolił mu wejść.

Gospodyni domu nie chciała, by „jakieś psisko” zepsuło im wesoły wieczór.

W kolejnym domu również nikt nie chciał Dropsa. Rzucono mu wprawdzie kość, której nie chciały

zjeść już inne psy, jednak nikt nie zainteresował się jego losem. Drops był bardzo zdziwiony - dlaczego

w tak dużych i bogatych domach nikt nie chce udostępnić chociażby kąta? Przecież nikomu by nie

przeszkadzał, nie chciał dużo! Sytuacja powtarzała się jeszcze wiele razy - w końcu Drops chciał już

dać sobie spokój, był zbyt zmęczony. Odwiedził wszystkie pięknie przystrojone, zamożne domy, jednak

nikt nie odpowiadał na jego prośbę o pomoc. W końcu wyczerpany piesek upadł na ziemię i zasnął.

Obudziło go światło i głosy. „Gdzie ja jestem?! - pomyślał Drops. „Ciii, mały, już dobrze”- usłyszał

miły głos. „Zajmiemy się tobą”. Ktoś najwyraźniej zabrał go z ulicy. Drops rozejrzał się wokół - było to

małe mieszkanie, wokół niego było kilkoro dzieci oraz ich rodzice. Na rękach trzymała go starsza pani

- była to babcia zgromadzonych dzieci. Wokół unosił się zapach pieczonego ciasta.

Kiedy rodzina zorientowała się, że piesek jest zdrowy, natychmiast dano mu jeść i pić. Dzieci

głaskały go i bawiły się z nim. Miały na sobie stare ubrania, ale były miłe i serdeczne. Rodzice i babcia

podawali mu różne przysmaki.

Najbardziej Drops bał się chwili, kiedy będzie musiał rozstać się z tą wspaniałą rodziną. Ta chwila

jednak nie nastąpiła - Drops, pokochany przez wszystkich, został z nimi na zawsze. I choć nazajutrz

pod choinką nikt nie znalazł drogiego prezentu, były to najpiękniejsze Święta w jego życiu.

Propozycja 2

Wigilijna zbiórka

Czas trwania: 1,5h- 2h

Cele zbiórki:

Zapoznanie zuchów z tradycjami związanymi ze świętami Bożego Narodzenia

Kształtowanie wrażliwości na krzywdę innych

Wprowadzenie zuchów w świąteczną atmosferę

Skłonienie dzieci do refleksji nad tym, czym tak naprawdę są Święta

Potrzebne materiały: kolorowe polewy, posypki etc. do ciastek, pierniki (bez zdobień), sianko,

obrus, talerzyki i kubeczki, koperty, świąteczna potrawa (lub kilka), przebranie babci

1. Gawęda (10 min.)


Pytania do gawędy:

Jak czuł się porzucony Drops? Co postanowił zrobić?

Kogo na początku odwiedzał?

Jak zachowali się ludzie, których początkowo prosił o pomoc?

Czy postąpili dobrze?

Kto w końcu udzielił mu pomocy? Dlaczego tak postąpił?

Jak powinien postąpić dobry zuch, kiedy ktoś poprosi go o pomoc?

Czy zatem dekoracje i drogie prezenty są najważniejsze w Świętach, czy może coś innego?

2. Ćwiczenia i zabawy (20 min.)

Babcia dzieci, z którymi spędza wigilię Drops, pogubiła przepisy na świąteczne potrawy.

Pomagamy jej! Pracujemy w szóstkach. W zuchówce w kopertach (świątecznie

przystrojonych) znajdują się nazwy polskich potraw świątecznych. Są one jednak zapisane

szyfrem (np. GADERYPOLUKI). Następnie należy odszyfrować nazwy.

Przepisy (skrócone oraz zawierające błędy) na potrawy znajdują się w skarbcu gromady.

Należy dopasować je do nazw potraw, poprawić i w miarę możliwości uzupełnić.

Następnie zuchy pakują kompletne nazwy potraw i przepisy do kopert i wysyłają je do

Babci.

3. Majsterka (20 min.)

Z dostępnych materiałów zuchy ozdabiają świąteczne pierniki, które będą

prezentami pod choinkę dla ich bliskich.

4. Łamiemy się opłatkiem i składamy sobie życzenia (10 min.)

5. Odwiedziny (15 min.)

Wchodzi Babcia z rodziny Dropsa. Dziękuje

zuchom za pomoc w przygotowaniu świąt. Częstuje

zuchy upieczonym dzięki ich pomocy ciastem lub

inną potrawą, którą zuchy „omówiły”. Jemy przy

nakrytym przez zuchy stole, zgodnie z tradycją -

talerz dla nieoczekiwanego gościa, sianko pod

obrusem.

6. Wspólne śpiewanie kolęd (10 min.)

7. Krąg Rady (15 min.)

Zuchy omawiają zbiórkę, rozmawiamy o świątecznych tradycjach oraz o tym, co jest w

Świętach najważniejsze. W ramach współzawodnictwa zuchy otrzymują punkty za

aktywność, ilość znalezionych i odszyfrowanych wiadomości, zaangażowanie.


Zosia była ośmioletnią dziewczynką. Jej wioska była niewielka, mieszkało tam może 40 osób. Wszyscy

mieszkańcy żyli zgodnie, chętnie sobie pomagali, wspólnie radzili nad ważnymi dla siebie sprawami, lubili

spotykać się, aby pośpiewać czy potańczyć. I wszystko byłoby tak nadal, gdyby nie zły czarownik. On to sprawił,

że ludzie przestali się do siebie uśmiechać, że nikt nikomu nic pomagał. Nawet słońce przestało świecić. Nad

wioską zapanowała ciemność. Najstarszy mieszkaniec wioski wyczytał w księgach, że można pokonać czar tylko

gdy wszyscy mieszkańcy wioski "będą światłem dla innych". Nikt jednak nie mógł zrozumieć tych słów.

Zosia postanowiła dowiedzieć się, co to znaczy "być światłem dla innych". Długo myślała, kto mógłby jej pomóc.

Przypomniała sobie, jak jej babcia wspominała kiedyś, że za górą, za lasem mieszka mądra stara kobieta, która

potrafi znaleźć rozwiązanie na wszystkie kłopoty. Do niej to Zosia udała się po pomoc.

Dziewczynka wędrowała przez dzień cały, przedzierała się przez ciemny, nieprzyjazny las. Robiło się coraz

ciemniej. Wtem w dali zobaczyła światełko. Im była bliżej, tym wyraźniej widziała palące się ognisko i siedzące

przy nim osoby. Natrafiła na spotkanie dobrych czarownic. Gdy podeszła do ogniska, opowiedziała, co zdarzyło

się mieszkańcom jej wioski. Najstarsza kobieta siedząca w kręgu powiedziała: "Dobrze trafiłaś Zosiu, szukałaś

właśnie mnie. Myślę, że pomogą ci moje koleżanki, dobre czarownice. Jak myślicie, moje drogie, co oznaczają

słowa „być światłem dla innych?”

Pierwsza odezwała się czarownica o wdzięcznym imieniu Promyk. Powiedziała: „Być światłem dla innych to

rozpraszać mrok, sprawiać, że jest jasno wkoło. Tak jak ogień, który daje światło".

Czarownica Płomień dodała: "Być światłem dla innych to ogrzewać, tak by wszystkim było ciepło, bo przecież

ogień jest gorący.”

„Ależ nie” - zawołała czarownica Iskra – „być światłem dla innych to dawać ludziom strawę, sprawiać, aby

zapomnieli, co to głód. Ogień pomaga nam przygotować pożywienie".

„A ja myślę” - powiedziała czarownica Uśmiech- „że być światłem dla innych to nieść pociechę - przy ognisku

zawsze jest wesoło".

Czarownica Zapomnienie stwierdziła: „ ja sądzę, że to znaczy, niszczyć to, co złe. Tak jak ogień, który potrafi

strawić wszystko".

Zosia usłyszawszy te słowa, ruszyła w drogę powrotną. Podczas przedzierania się przez las myślała nad tym, co

mówiły dobre czarownice. Gdy spotkała się z mieszkańcami swojej wioski, wiedziała już, co chciały przekazać jej

staruszki.

Być światłem dla innych to być przykładem dla innych, pokazywać własnym życiem jak żyć. To nieść radość,

tak się zachowywać, by innym dobrze było z nami, przepraszać, jeśli zawiniliśmy. To troszczyć się o drugiego

człowieka, zaspokajać jego głód- również głód wiedzy. Być światłem dla innych to również mieć otwarte oczy na

to, co się dzieje wkoło i pomagać, jeśli taka jest potrzeba. Być światłem dla innych w zapominać o krzywdach nam

wyrządzonych, to przebaczać.

Mieszkańcy wioski ucieszyli się, że mogą pokonać zły czar . Od tej chwili starali się tak żyć, by być światłem dla

innych. Wkrótce czar prysł. a w wiosce znowu zajaśniało słońce. Zosia wiedziała też nie tak łatwo światłem dla

innych Postanowiła że powoli będzie się stawać takim światłem, by wszystkim było dobrze.

Na podstawie gawędy znalezionej na stronie www Hufca ZHP Ziemi Rybnickiej

http://www.rybnik.pl/zhp/worek/gaw/1/4.html

Propozycja 1

Kominek pt. „Być światłem w ciemności”

Czas trwania zbiórki: ok. 1,5 h

Potrzebne materiały: arkusz szarego papieru, mazaki, kartki formatu A4

Przebieg zbiórki:

1. Obrzędowe rozpoczęcie kominka (5 min.)

2. Gawęda (10 min.)


3. Burza mózgów (15 min.)

Drużynowy kładzie przed uczestnikami zbiórki arkusz szarego

papieru, na środku którego narysowany jest płomień.

Następnie prosi o to, by harcerze podawali co wg nich

znaczy „być światłem”.

4.4. Zabawa „Iskierka” (10 min.)

Uczestnicy zabawy siadają w dwóch szeregach naprzeciwko

siebie. Na jednym końcu szeregów siada drużynowy i ściska

jednocześnie dłonie pierwszych osób w obu szeregach.

Iskierka przechodzi z rąk do rąk, a ostatnia osoba w

szeregu, której przekazana zostanie iskierka, wstaje.

Wygrywa szereg, który przekaże sobie iskierkę szybciej.

Podsumować zabawę można mówiąc, że powinniśmy się starać przekazywać dobro

pomagając innym jak w zabawie – jak najszybciej i jak najczęściej.

5. Kalambury „Jak być światłem?” (15 min.)

Uczestnicy zbiórki dzielą się na zespoły 3-4-osobowe i mają za zadanie przedstawiać

pozostałym za pomocą gestów, bez używania słów, przykłady zachowań, o których można

powiedzieć, że jest się wtedy dla innych światłem w ciemności (np. przeprowadzanie

staruszki przez ulicę, pomaganie mamie w sprzątanie itp.)

Na koniec drużynowy mówi, że Betlejemskie Światło Pokoju, które co rok roznosimy do

szkół, szpitali i domów symbolizuje m.in. właśnie te dobre uczynki i ciepło, jakim

powinniśmy się obdarzać nie tylko przed świętami, ale przez cały rok.

6. Nauka piosenki „Światło z Betlejem” (15 min.)

nagranie dostępne na stronie światło.zhp.pl

Ref. Światło z Betlejem nową światu da nadzieję /D A h G/

Pokoju płomyk niech ogrzewa nas. X2 / D A h A/

1. Jak miła to nowina, /h G A/

Maryja porodziła Syna. / h G A h/

W stajence ta ubogiej, /h G A/

Syna co jest naszym Bogiem. / h G A h/

Ref. Światło z Betlejem nową światu da nadzieję /D A h G/

Pokoju płomyk niech ogrzewa nas. X2 / D A h A/

2. Na Łysej polanie,

dzisiaj cud się stanie.

Przeczysta Dziecina,

dzieło swe zaczyna.

Chwała na wysokości Bogu a na ziemi pokój ludziom dobrej woli x2


7. Dziennik dobrych uczynków. (15 min.)

Każdy uczestnik zbiórki otrzymuje kartkę papieru, którą dzieli kredką/mazakiem na tyle

części, ile zostało dni do wigilii Bożego Narodzenia. Następnie, w pole przynależne

każdemu z dni wpisuje jeden dobry uczynek. W ten sposób powstaje dziennik dobrych

uczynków, w którym harcerze będą

codziennie zaznaczać żółty płomyk (jeśli

uda się spełnić zaplanowany uczynek) lub

czarny krzyżyk (jeśli plan na określony

dzień się nie powiedzie).

Po świętach harcerze, którzy zbiorą

najwięcej płomyków mogą zostać np.

pochwaleni w rozkazie drużynowego.

8. Podsumowanie i uroczyste zakończenie zbiórki. (10 min.)

Propozycja 2

Zbiórka pt. „Polskie zwyczaje bożonarodzeniowe”.

Czas trwania: 1.5 h

Potrzebne materiały: układanka, elementy nakrycia stołu wigilijnego

Przebieg zbiórki:

1. Powitanie i wprowadzenie do tematu zbiórki (10 min.)

„Obce rzeczy dobrze wiedzieć jest, swoje – obowiązek” – tak napisał w XIX wieku

Zygmunt Gloger – polski etnograf. Dzisiaj każdy wysyła w lutym Walentynkę,

a w październiku przebiera się na Halloween. A czy znamy nasze polskie zwyczaje

wigilijne?

2. Układanka: Kolejność wydarzeń podczas Wigilii (10 min.)

Harcerze dzielą się na zastępy lub tymczasowe zespoły, w których będą działać podczas

zbiórki. Każdy zespół dostaje paski papieru z różnymi czynnościami, które wykonuje się

w Wigilię. Zadaniem zespołów jest ułożenie tych czynności w kolejności chronologicznej.

Przykładowa układanka:

Ubieranie choinki

Oczekiwania na Pierwszą Gwiazdkę

Rozpoczęcie wieczerzy wigilijnej - wysłuchanie fragmentu Pisma św. o narodzeniu Pana Jezusa

Dzielenie się opłatkiem

Spożywanie kolejnych bezmięsnych posiłków

Rozpakowywanie prezentów

Wspólne kolędowanie

Pójście na Pasterkę


3. Nakrywanie stołu wigilijnego (10 min.)

Drużynowy przygotowuje w określonym miejscu

różne przedmioty, wśród których znajdują

się takie, które są potrzebne do

nakrycia stołu wigilijnego (np.

talerze, sztućce, sianko, biały obrus,

opłatek itp.) oraz takie, których na

stole w Wigilię być nie powinno (np.

grzebień, butelka po alkoholu, telefon

komórkowy, zeszyt itp.) Zespoły mają

za zadanie prawidłowo nakryć swoje stoły. Warto zwrócić uwagę na to, by przygotować

odpowiednią ilość nakryć (o 1 więcej niż osób w zespole).

4. Wymienianie potraw wigilijnych (10 min.)

Każdy zespół ma wymyślić 12 potraw wigilijnych.

5. Quiz „Coraz bliżej wigilia” (15 min.)

Drużynowy zadaje pytania dotyczące świąt Bożego Narodzenia. Zespół, który zgłosi się

jako pierwszy do odpowiedzi i odpowie prawidłowo, dostaje punkt. Aby uatrakcyjnić

zabawę, można zaproponować nietypowy sposób zgłaszania się zespołów, np. zespół,

który zna odpowiedź, zgłasza się śpiewając kolędę.

Przykładowe pytania:

Ilu potraw należy spróbować podczas wieczerzy wigilijnej? (wszystkich)

Kto przemawia raz do roku – w wigilię? (zwierzęta)

Dla kogo zostaje puste miejsce przy stole? (dla zbłąkanego wędrowca)

Co to jest kutia? (potrawa z ziaren zbóż, maku, bakalii)

Czyje imieniny obchodzimy 24. grudnia? (Adama i Ewy)

Czyje urodziny obchodzimy 25. grudnia? (Pana Jezusa)

Jaką uroczystość obchodzimy 26. grudnia? (św. Szczepana – pierwszego

męczennika)

6. Przerywnik - piosenka (5 min.)

7. Nie zgubić tego, co najważniejsze (10 min.)

Drużynowy zachęca uczestników zbiórki do powiedzenia, co wg nich jest w Święta

najważniejsze.

8. Podsumowanie i zakończenie zbiórki (5 min.)


Propozycja 1 SCENARIUSZ JASEŁEK „Mędrzec” na podstawie opowiadania ks. M. Malińskiego „Czwarty król” Osoby dramatu:

Czwarty, Mędrzec I, Mędrzec II, Mędrzec III, Wielbłąd 1, Wielbłąd

2, Wielbłąd 3, Dworzanin 1, Dworzanin 2, Dworzanin 3, Dworzanin

4, Dworzanin 5, Dworzanin 6, Dworzanin 7, Dworzanin 8,

Dworzanin Cz., Handlarz ludźmi, Żołnierz 1, Żołnierz 2, operator

komputera, operator światła, operator kurtyny, mistrz sceny I,

mistrz sceny II, narrator

Prolog

NARRATOR

Dawne to były czasy. Cztery kraje posiadały wiedzę tajemną, której strzegło 4 strażników. Każdy miał

obowiązek pogłębiania wiadomości i czuwania. Zwiastunem zmian miała być gwiazda, która świecąc w

dzień i noc zaprowadzi strażników do Króla Miłości. Owy władca, według podań i tradycji, będzie

monarchą idealnym

Akt I

Scena I

Komnata w pałacu Czwartego. Stół, pianino i książki. Czwarty rozemocjonowany rozmawia

z Dworzaninem Cz.

DWORZANIN CZ.

Mój panie, widziałeś gwiazdę? Jest niesamowita, przypomina tę, o której ciągle mówisz i studiujesz

księgi...

CZWARTY

Tak, wpatruję się w nią od godziny. Jestem pewien, że to jest TA gwiazda. Czas przygotować się do

długiej drogi.

DWORZANIN CZ.

Mój panie, wielbłądy i cała karawana będą już gotowe za tydzień.

CZWARTY

Za tydzień? Wyruszam jutro o świcie. Może tej gwiazdy już nie będzie w moim królestwie i nie dotrę do

Króla Miłości. Na czas mojej nieobecności Tobie powierzam kierowanie państwem.

DWORZANIN CZ.

Jak sobie życzysz.


Scena II

Pustynia. Wieje wiatr, piasek. Drzewko oazy. Wchodzi karawana Mędrca I. Po chwili dochodzą

i dwie kolejne.

MĘDRZEC I

Jesteśmy na miejscu. Tutaj umówiłem się z innymi mędrcami. Ooo! Już nadjeżdżają. Jest Kacper

i Melchior. Witajcie!

MĘDRZEC II

Witaj Baltazarze. Nie jesteśmy w komplecie. Ile możemy czekać na ostatniego mędrca?

MĘDRZEC III

Niewiele, ale dajmy mu chwilę. Najważniejsze to nie spuścić gwiazdy z oczu.

Kolęda „Mędrcy świata monarchowie”

MĘDRZEC III

Nie możemy dłużej czekać. Gwiazda lada chwila może

być niewidoczna.

MĘDRZEC II

Masz rację. Ruszajmy, Król Miłości nie może czekać.

Wychodzą przez portal i do sekretariatu.

Akt II

Scena I

To samo miejsce, pustynia. Wchodzi Czwarty ze swoim orszakiem z korytarza Staje na środku,

rozgląda się.

CZWARTY

Nie widzę moich przyjaciół. Rozejrzyjcie się, miejsce spotkania jest blisko.

Dworzanie chwilę się rozglądają i pytają część osób z publiczności. Wracają do Czwartego.

DWORZANIN 1

Panie, nie ma Mędrców w pobliżu.

DWORZANIN 2

Okoliczni wieśniacy mówią, że parę dni temu przybyły tu trzy karawany.

CZWARTY

To na pewno oni, spóźniliśmy się. Czy wiadomo, w którą stronę poszli?

DWORZANIN 3

Okoliczni twierdzą, że w tamtą stronę.

Pokazuje w stronę portalu.

CZWARTY

Dobrze, tam też jest gwiazda. klaszcze Ruszajcie się, może dogonimy moich przyjaciół.

Karawana rusza. Zmiana dekoracji i obrazu na pulpicie. Narrator werbuje chorych i wyjaśnia im po

cichu zadania. W tym czasie w tle gra muzyka.


Scena III

Krajobraz nędzy, leżą ludzie (z widowni). Puste menażki. Na ekranie spękana ziemia. Jeden

z głodujących pada w objęcia Dworzaninowi 1. Czwarty zatrzymuje karawanę.

CZWARTY

Pomóż temu człowiekowi! Co tu się dzieje?

CZŁOWIEK ZWERBOWANY Z WIDOWNI

Wody.... wody...!

Dworzanin 1 i Dworzanin 2 pomagają Człowiekowi zwerbowanemu z widowni.

DWORZANIN 1

Królu, to kraj nawiedzony suszą. Przejedźmy szybko do najbliższej oazy, nasze zapasy wody nie są

obfite.

Lampa tylko na Czwartego. Rozważania wewnętrzne. Kolor światła czerwony (zakrycie bibułą).

Reszta aktorów zastyga w bezruchu. Delikatna muzyka w tle. Na ekranie chmury lub inny chaos.

CZWARTY

Głodni ludzie. Chętnie bym pomógł, ale sam nie mam wiele żywności. Lepiej przejadę szybko obok

nich. Tylko... jadę do Króla Miłości. Gdy mnie zapyta „Jak minęła podróż?” będzie mi głupio. Co tu

zrobić... Już wiem!

Powrót rzeczywistości.

Wy dwaj pędźcie do najbliższej oazy.

Pokazuje na dwóch dworzan

DWORZANIN 1

Tak, przygotujemy ci ucztę, mój panie.

CZWARTY

Nie o to chodzi. Zorganizujcie karawany z wodą i żywnością,

sprowadźcie inżynierów, by wybudowali tutaj system nawodnienia.

Do roboty!

DWORZANIN 2

Jak sobie życzysz.

wychodzą

NARRATOR

I tak w pocie czoła król razem ze swoimi dzielnymi sługami pomagał w kraju, gdzie panowała susza aż

do momentu, kiedy tubylcy otrzymali stałe dostawy wody.

Scena IV

Błyskawiczna zmiana scenerii, pojawia się czarna płachta. Narrator werbuje nową grupę z

publiczności, wyjaśnia im zadania. Wchodzi karawana Czwartego.

CZWARTY

Uf, jestem zadowolony ze swojej pracy. Na szczęście gwiazda dalej świeci. Mam nadzieję, że ten

sprawdzian był ostatnim przystankiem przed wizytą u Króla Miłości....


DWORZANIN 1

Stój panie, chorągiew!!!

CZWARTY

Czarna płachta? Co to znaczy?

DWORZANIN 2

Czarna śmierć. Dżuma. muzyka

DWORZANIN 3

Idźmy na około, droga się wydłuży, ale nikt się nie zarazi i przejdziemy bezpiecznie.

Lampa na Czwartego. Muzyka i tło jak w poprzednich rozmyślaniach.

CZWARTY

No Nie, znowu coś. Kolejni ludzie, żeby im pomóc, kolejna strata czasy. Król Miłości już pewnie

dorasta, a ja nie mogę go poznać. A jak się zarażę? chwila ciszy Nie ma co się oszukiwać, jestem

przekonany, że On na moim miejscu by pomógł. Jednak nie powinienem zmuszać moich sług.

Powrót rzeczywistości

Słuchajcie! Kto jest zmęczony i zniechęcony, niech wraca do domu. Ja zostanę tutaj z chętnymi, aby

pomóc.

DWORZANIN 3

Panie, ale...

CZWARTY

Żadnego ale. Powiedziałem.

DWORZANIN 1 i DWORZANIN 2

Tak jest, mój panie. Żegnaj.

CZWARTY

Byliście dobrymi sługami. Wracajcie szczęśliwie.

Dworzanin 1 i Dworzanin 2 wychodzą. Czwarty i Dworzanin 3 pomagają chorym.

NARRATOR

Król pomagał chorym, aż stał się jednym z nich muzyka

Ludzie z widowni kładą Króla na kanadyjce. Rozbierają z szat królewskich, zostaje ubogie ubranie.

Scena V

Wystrój podobny. Przebrani dworzanie za tubylców zajmują się Królem. Ten budzi się.

CZWARTY

Co ja tu robię?

TUBYLEC 1

Byłeś chory, kraj nawiedziła epidemia dżumy. Kim jesteś?

CZWARTY

Jestem królem.


TUBYLEC 2

Chyba żebraków. Od choroby ześwirował.

CZWARTY

Byłem królem. To dawne czasy.

NARRATOR

Król pozbawiony pieniędzy i sług, odnalazł, że ma pod koszulą swój największy skarb – rubin, który

miał być prezentem dla Króla Miłości.

CZWARTY

Gwiazda świeci. Mam wrażenie, jakby mi towarzyszyła całe życie. Idę za nią, w moim kraju i tak by nie

rozpoznali w żebraku króla.

Scena VI

Miasto. Pełno ludzi krzątających się. Ludzie zwerbowani przez Narratora powiązani, obok Handlarz

niewolników.

HANDLARZ LUDŹMI

Do mnie kupcy, do mnie! Mam wysokich, dobrze zbudowanych mężczyzn, w sam raz do ciężkiej pracy.

Kobiety posłuszne, niewymagające, kto chce kupić?

CZWARTY

Rozważania

Ale odrażający widok. Słyszałem, że są regiony, gdzie sprzedaje się ludzi, ale myślałem, że to mity. Nie

mogę zostawić tych ludzi na pastwę losu. Nie będę mieć prezentu dla Króla Miłości. Po prostu dojdę do

jego królestwa, może mnie zatrudni.

Powrót do rzeczywistości. Czwarty podchodzi do handlarza.

CZWARTY

Ile chcesz za tych ludzi?

HANDLARZ LUDŹMI

Haha, tyle pieniędzy w życiu nie widziałeś. Odejdź stąd i nie zasłaniaj mi towaru kupcom.

CZWARTY

Wyciąga rubin

Tyle wystarczy?

HANDLARZ LUDŹMI

Bierz wszystkich. do ludzi Jesteście wolni! rozcina sznurki

Ludzie cieszą się, rzucają sobie na szyję i wychodzą.

Akt III

Scena I

W głębi portalu. Gwiazda gaśnie. Czwarty siada zmęczony.

CZWARTY

Gwiazda zgasła. Albo Król Miłości umarł, albo... jestem na miejscu. Czuję, że On jest blisko.


Nadciąga orszak. Tłum ludzi, żołnierze i skazaniec z kawałkiem drewna. Zatrzymuje się przed

Czwartym. Ten wstaje, krótkie spojrzenie. Żołnierz popycha skazańca dalej. Tłum podąża za nimi.

Scena II

Jak w Scenie Aktu I.

DWORZANIN CZ.

Panie, wróciłeś! Wszyscy cię opłakiwaliśmy. Czy spotkałeś Króla Miłości?

CZWARTY

Spotkałem.

DWORZANIN CZ.

Jakie jest Jego królestwo?

CZWARTY

Ono jest. Wszędzie.

KONIEC

Propozycja 2

Zbiórka pt. „Święta w Europie – zwyczaje”

Czas trwania: 1.5 h

Potrzebne materiały:

Przebieg zbiórki: flagi państw europejskich lub mapa Europy, opisy postaci, potraw,

zwyczajów

1. Zamiast gawędy - krótkie pytania (15 min.)

Prowadzący zbiórkę zadaje uczestnikom pytania dotyczące

tradycji bożonarodzeniowych na świecie, np.

Co to jest podłaźniczka? (choinka przybrana jabłkami

i orzechami, dawniej zawieszana nad drzwiami sieni,

ochraniała gospodarstwa od złych mocy i uroków)

Dlaczego dzieci wypatrują pierwszej gwiazdki, czego

jest ona symbolem? (gwiazda jest pamiątką gwiazdy

betlejemskiej)

Co oznacza słowo ‘wigilia’? (łac. „czuwanie”)

Ile kolęd jest znanych w Polsce? (ok. 500)

Gdzie zaczęto wystawiać szopki? (Włochy)

Co to jest prosfora? (odpowiednik opłatka w tradycji

prawosławia)

2. Zwyczaje świąteczne w Polsce – skojarzenia (10 min.)

Uczestnicy zbiórki po kolei mówią o swoich skojarzeniach ze świętami, częściowo stanowi

to podsumowanie wstępnych pytań, a jednocześnie wprowadza do tradycji znanych

w innych częściach świata np. – wypatrywanie pierwszej gwiazdki, wolne miejsce przy

stole, łamanie się opłatkiem, potrawy itd.


3. Jeśli nie Mikołaj to kto? –dopasowywanka (15 min.)

Zadaniem uczestników jest przyporządkowanie opisów poszczególnych odpowiedników

św. Mikołaja do miejsc, w których są oni znani. Można wykorzystać mapkę Europy lub

obrazki flag państw europejskich.

Przykładowe postacie:

Krampus – przypomina kozę, co upodabnia go do demona, często występuje zakuty

w łańcuchy (Austria)

Sinterklass - przypływa 5 grudnia na statku z Hiszpanii, rozdaje czekoladowe literki

(Holandia)

Wiedźma Befana - staruszka z zakrzywionym nosem ubrana w stare, brudne szaty.

Prezenty rozdaje w uroczystość Trzech Króli. Jeśli dzieci są niegrzeczne, Befana

wkłada im do skarpet czosnek lub węgiel (Włochy)

Dziadek Mróz – rozdaje prezenty w Nowy Rok. Jego żoną jest Starucha Zima. Nosi

futrzaną czapkę, długi kożuch i długą brodę (Rosja)

Jul Tomte - troll, do skarpet zawieszonych przy kominku przyczepia karteczki

z wierszykiem – zagadką (Szwecja)

4. Kim jestem? - zabawa (15 min.)

Spośród uczestników drużynowy wybiera 5 osób, którym

na karteczce przyczepionej do pleców zapisuje się nazwę

jednej z wyżej wymienionych postaci. Ich zadaniem jest

odgadnięcie, którą postacią są poprzez zadawanie pytań,

na które ‘publiczność’ może odpowiadać tylko tak lub nie.

5. Jakie świąteczne zwyczaje innych krajów znamy? (15 min.)

Prowadzący zbiórkę dzieli uczestników na grupy. Każda grupa losuje jeden z krajów

europejskich i jeśli zna zwyczaje świąteczne tam panujące zapisuje je na kartce, która

zostaje później umieszczona przy flagach/na mapie Europy. Jeśli harcerze nie mają

pomysłów, drużynowy może wspomóc ich wcześniej przygotowanymi opisami, które

prezentuje, a uczestnicy zastanawiają się, do którego kraju należy je podporządkować.

Przykładowe, dość nietypowe zwyczaje:

Podczas wigilii zostawia się dla zmarłych pełne jedzenia nakrycie - w ten sposób

obdarowuje się umarłych, wierząc, że pamięć i szczodrość zapewni im spokojny,

szczęśliwy nowy rok. (Portugalia)

W choince ukrywa się plastikowego pająka, ma to przynieść rodzinie szczęście.

(Ukraina)

W nocy z 24. na 25. grudnia ulice zapełniają się ludźmi przebranymi w maski

zwierząt, zombie itp. (Łotwa)

Stając tyłem do drzwi wejściowych rzucają butem przez ramię. Jeśli but spadnie

tyłem do drzwi, właścicielka pozostanie panną przez następny rok, jeśli but skieruje

się noskiem do wejścia – czeka pannę wesele. (Czechy)

Na kilka miesięcy przed świętami poluje się na ptaka morskiego, zakopuje się go w

ziemi lub przysypuje kamieniami. W Boże Narodzenie ptak, już podgniły i brzydko

pachnący jest przysmakiem. (Grenlandia)


Kupuje się kawał drewna przypominający zwierzę. Stawia się go w domu i wypełnia

słodyczami. W święta dzieci stukają w drewno aż wyleci z niego smakołyk.

(Hiszpania)

Dzieci malują twarze węglem i przebierają się w szaty Piotrusia – pomocnika św.

Mikołaja. Tak wystrojone przemierzają ulice swych miast. (Holandia)

Na choince wiesza się bombkę w kształcie ogórka. Dziecko, które jako pierwsze ją

znajdzie, dostaje dodatkowy prezent oraz błogosławieństwo na nadchodzący rok.

(Niemcy)

Na święta buduje się wielką słomianą kozę (symbol pogański), która w pierwszy

dzień świąt Bożego Narodzenia staje w ogniu (Szwecja)

6. Domino z potrawami (10 min.)

Prowadzący zbiórkę przygotowuje (w formie domina/dopasowywanki) tradycyjne

potrawy oraz kraje w których one występują.

Wschodnia Polska i Ukraina – kutia,

Anglia – ‘mugga’ czyli owsianka z miodem

Szkocja – ‘athol brose’ czyli owsianka z whisky

Walia – Callenig – jabłko naszpikowane migdałami,

goździkami i innymi przyprawami, przybrane

zielenią

Norwegia – żeberka świni, gotowane mięso owcze,

Szwecja – suszona ryba, galareta, wieprzowa

głowizna, chleb

Dania – słodki ryż z cynamonem, pieczona gęś z

jabłkami

Peru – świnki morskie

Ameryka Łacińska – kakao z mlekiem, rodzynkami

Włochy – ravioli z mięsnym farszem i ciasto drożdżowe z korzeniami

7. Podsumowanie zbiórki (10 min.)

Warto w nim zauważyć, że święta to nie tylko choinka, kolędy, pasterka, łamanie się

opłatkiem czy wigilijne potrawy i święty mikołaj. Choć tradycje w różnych krajach różnią się

od siebie, a świąteczny klimat ulega komercjalizacji to tak naprawdę w całej atmosferze

świątecznej chodzi o coś znacznie, znacznie ważniejszego. Uważajmy, by te wszystkie

elementy nie przyćmiły prawdziwych wartości: dobra, radości i pokój, które powinny być

podczas tych świąt wszechobecne w naszych domach. I w naszych sercach.


Pewien profesor, kończąc kiedyś lekcję, zwrócił się do swoich studentów w następujący sposób,

mówiąc: „Czy są jakieś pytania?”.

Jeden ze studentów zapytał go wtedy: „Tak, panie profesorze: proszę mi powiedzieć jaki jest sens

życia?”.

Jego kolegów, którzy zmierzali w kierunku drzwi, ogarnął śmiech. Jednak profesor przyglądał

się uważnie studentowi, chcąc zrozumieć czy pytanie zostało zadane poważnie czy jedynie dla żartu.

Kiedy doszedł do wniosku, że student zadał mu je na serio, powiedział: „Odpowiem panu”.

Potem wyjął z kieszeni swoich spodni portfel, wydobył z niego małe lusterko wielkości dużej

monety i po chwili namysłu powiedział: „Kiedy wybuchła wojna, byłem jeszcze dzieckiem. Pewnego

dnia znalazłem na ulicy roztrzaskane w drobiazg lusterko. Wziąłem wtedy ze sobą największy jego

kawałek. To właśnie ten drobiazg. Zacząłem się nim bawić i byłem pełen radości, że mogę odbijać

jego światło we wszystkich jego zakątkach, do których nigdy nie zaglądało słońce: w ciemnych

głębokich dziurach, szczelinach i zakamarkach. Zachowałem sobie to małe lusterko. Kiedy stałem się

dorosłym człowiekiem, zdałem sobie sprawę, że lusterko ma dla mnie jeszcze większe znaczenie niż

poprzednio. Dzięki niemu zrozumiałem, że i moje życie może przekazywać światło.

Ja też jestem fragmentem lustra, którego nie znam w całości. Poprzez wszystko to, kim jestem i co

czynię, mogę przekazywać światło – światło prawdy, zrozumienia, świadomości, dobra, czułości –

światłość, która powinna docierać do ciemnych zakątków ludzkiego serca, by móc zmienić choćby

jego odrobinę. Być może dostrzegą to również inni i oni także zechcą czynić podobnie.

Bruno Ferrero, Sens życia1

Propozycja 1

Kominek

Czas trwania: 100 min.

Do przygotowania przed zbiórką: cytaty o dobru

1. Obrzędowe rozpoczęcie (5 min.)

2. Gawęda (ok. 5 min)

3. Sedno dobra (15 min.)

Tegoroczne hasło akcji Betlejemskie Światło Pokoju „Wyjdź z cienia – bądź dobry” zachęca

nas do odwagi do spełniania dobrych uczynków. Po co właściwie od ludzi wymaga się by

byli dobrzy?

Drużynowy rozdaje obecnym na zbiórce cytaty dotyczące dobra (np. te przedstawione

poniżej). Wędrownicy mają za zadanie przeczytać je, a po chwili namysłu powiedzieć

dlaczego warto, ewentualnie nie warto być dobrym człowiekiem i co to znaczy.


Prawdziwy przyjaciel jest z tobą na dobre i na złe.(Gabriel Garcia Marquez)

Uroda cieszy tylko oczy, dobroć jest wartością trwałą. (Safona)

Dobre słowo leczy smutek.(Menander)

Najbardziej przeszkadza ludzkiemu życiu ten, kto posiadając dobro wybiera zło. (Cyceron)

Cały rodzaj ludzki chwali tylko dobro; jednostka (często) - zło. (Georg Christoph

Lichtenberg)

4. Przerywnik - piosenka (5 min.)

5. Światło i cień. (20 min.)

Wyjść z cienia to zdobyć się na odwagę by wydostać się z nicości, przeciętności, stać się

aktywnym. Jak często udaje nam się zrobić coś dobrego dla bliskich albo zupełnie obcych

ludzi?

Harcerze ustawiają dwa szeregi krzeseł stojących naprzeciwko siebie (po każdej stronie tyle

krzeseł ilu uczestników zbiórki). Jeden szereg znajduje się po stronie cienia, drugi po stronie

światła (jest lepiej oświetlony, np. wokół krzeseł stoją świece). Początkowo wszyscy siadają na

ziemi/poduszkach pośrodku między dwoma szeregami krzeseł. Drużynowy czyta po kolei

stwierdzenia dotyczące dobrych uczynków (np. podane poniżej, by ożywić atmosferę zdania

mogą być śmieszne albo dotyczyć spraw drużyny). Osoby, które w ciągu ostatniego miesiąca

postąpiły w sposób wyczytany przez drużynowego,

siadają po stronie światła. Osoby, którym nigdy

nie zdarzyło się zrobić tego, co w pytaniu, siadają

po stronie cienia. Pozostali zostają pośrodku.

Po każdym zdaniu ci, którzy znaleźli się po

stronie światła – jeśli chcą – mogą opowiedzieć

o sytuacji, w której spełnili uczynek wyczytany przez

drużynowego.

Ustąpiłem miejsca starszej osobie albo matce z dzieckiem w tramwaju/autobusie.

Poproszony o pomoc wskazałem poprawnie drogę.

Nieproszony pomogłem domownikom.

Sprawiłem miłą niespodziankę znajomemu.

Odniosłeś komuś zostawioną przez niego w mojej obecności rzecz.

Podzieliłem się czekoladą z innym harcerzem.

Złożyłem życzenia drużynowemu z okazji imienin.

Niosłem znajomej druhnie ciężki plecak.

Podsumowując zabawę warto podkreślić, że miło jest być po stronie światła, a dobrymi

uczynkami nie tylko pomagamy innym, ale także pozytywnie działamy na własne

samopoczucie.

6. Jak wyjść z cienia (20 min.)

Definicja cienia mówi, że jest to obszar, do którego nie dociera światło bezpośrednio

ze źródła światła na skutek obecności przeszkody ustawionej na drodze promieni

świetlnych1. Co stanowi dla nas barierę w wyjściu z cienia i czynieniu dobra?

1 http://pl.wikipedia.org/wiki/Cie%C5%84 (dostęp z dn. 26/11/2013)


Drużynowy prosi wędrowników, aby dobrali się trójkami. W każdej trójce jedna osoba jest

aniołkiem, druga diabełkiem, a trzeci wymyśla dobre uczynki. Na każdy wymyślony dobry

uczynek aniołek i diabełek mają wymyślić argumenty za i przeciwko spełnieniu go, a trzecia

osoba decyduje, kto ją bardziej przekonał. Na koniec każda trójka mówi jakie powody

najczęściej decydują o tym, że skłaniamy się ku dobrym uczynkom, a jakie nad od nich

odwodzą.

7. Zabawa - dobro się mnoży (15 min.)

Zabawa jest podobna do „głuchego telefonu”, ale zamiast słów powtarzamy gesty. Uczestnicy

zbiórki ustawiają się w rzędzie w odległościach ok. metr od siebie. Ostatnia osoba w rzędzie

puka w plecy osobę stojącą przed nią i wykonuje jakiś miły gest, np. podaje rękę czy przytula

ją. Następnie pierwsza osoba odwraca się tak, by nie widzieć co dzieje się dalej, a druga osoba

ma za zadanie powtórzyć ten gest wobec osoby trzeciej i dodać inny miły gest od siebie.

Trzecia osoba powtarza zadanie z osobą czwarta itd. Wreszcie osoba stojąca w rzędzie jako

pierwsza (i jednocześnie wywołana do zadania jako ostatnia) idzie do osoby, która jako

pierwsza wykonała miły gest i przekazuje jej

wszystkie zapamiętane gesty.

Zabawę podsumować można

stwierdzeniem, że dobro czynione przez

nas często jest zaczątkiem dobrych

uczynków wykonywanych przez inne

osoby i może wrócić do nas pomnożone.

8. Dobry uczynek całej drużyny (10 min.)

Skoro każdy z nas jest zdolny do spełniania dobrych uczynków, to co dopiero może zdziałać

razem cała drużyna! Drużynowy ustala z harcerzami plan na akcję, podczas której wspólnie

zrobicie coś dobrego, np. odwiedziny i wspólne kolędowanie w domu dziecka czy DPS-ie.

9. Podsumowanie kominka i obrzędowe zakończenie (5 min.)

Zadanie przed kolejną zbiórką: każdy codziennie wykonuje dobry uczynek i zapamiętuje go,

tak by na kolejnej zbiórce podzielić tym, co zrobił.

Propozycja 2

Gra „Zastępcy św. Mikołaja”

Czas trwania: 90 min.

Zadanie przedzbiórkowe: każdy przynosi na zbiórkę niepotrzebną, ale niezniszczoną zabawkę

albo coś słodkiego.

Gra może się odbywać zarówno w dużym budynku jak i na świeżym powietrzu. Uczestnicy

zbiórki dzielą się na 3-osobowe patrole i w nich rozwiązują zadania.


Zadanie 1 – pakowanie prezentów

Patrol ma za zadanie ładnie i oryginalnie opakować przyniesione przez siebie

zabawki/słodycze. Aby utrudnić zadanie można przygotować małe ilości papieru do

pakowania albo nietypowe materiały, np. wełnę, filc, folię aluminiową.

Zadanie 2 – Test wiedzy o św. Mikołaju

Wędrownicy rozwiązują test, a cyferki przypisane właściwym odpowiedziom zastąpione

literami (1 – a, 2 – b, 3 – c itd.) stworzą hasło.

1. Z jakiego miasta i państwa pochodził św. Mikołaj?

1 – Padwa, Włochy

2 – Reykjavik, Islandia

3 - Mira, Turcja

2. Mikołajki obchodzimy 6. grudnia na pamiątkę:

21 – śmierci św. Mikołaja

11 – urodzin św. Mikołaja

1 – ogłoszenia Mikołaja świętym

3. Dzieciom w różnych regionach Polski w święta Bożego Narodzenia przynoszą

prezenty różne postacie. Właściwe zestawienia to:

2 – Małopolska – krasnoludki, Śląsk – Dziadek Mróz, Pomorze - Gwiazdor

4 – Wielkopolska – Gwiazdor, Małopolska – aniołek, Górny Śląsk - Dzieciątko

6 – Górny Śląsk – aniołek, Mazowsze – aniołek, Mazury - Gwiazdor

4. Św. Mikołaj był:

16 – biskupem

20 – nauczycielem

24 - rolnikiem

5. Św. Mikołaj mieszka w:

1 – Noorvik, Alaska

10 – Reykjavik, Islandia

20 – Rovaniemi, Finlandia


6. Współczesny wizerunek św. Mikołaja w czerwonym płaszczu i czapce elfa wywodzi się

z kultury anglosaskiej i został spopularyzowany dopiero w XX w. przez:

2 – Walta Disneya

22 – Coca Colę

18 – Universal Pictures

7. Rosyjski odpowiednik św. Mikołaja rozdaje dzieciom prezenty w

dniu:

15 – 26. grudnia

16 – 1. stycznia

17 – 6. stycznia

8. Św. Mikołaj jest między innymi patronem:

2 - lekarzy

22 - wolontariuszy

18 - żeglarzy

9. Wspomnienie św. Mikołaja – Mikołajki wypada podczas okresu:

1 – Bożego Narodzenia

3 - adwentu

22 – wielkiego postu

10. Czerwononosy renifer św. Mikołaja wyróżnia się spośród

innych tym, że:

1 – jego nos oświetla drogę zaprzęgowi we mgle

6 – jego nos działa jak kompas i dlatego św. Mikołaj trafia do wszystkich domów

12 – jego nos robi się czerwony gdy zbliżają się święta

Zadanie 3 – Tor zadaniowy

Członkowie po kolei przebiegają przez tor z zadaniami. Mierzą czas, w którym cały patrol

ukończy bieg.

Zadania do wykonania:

Przechodzenie przez komin (tunel zrobiony z pudeł tekturowych),

rzut prezentem do skarpety (piłki do tenisa obwiązane kokardką, wiadro),

dopasowywanie prezentów do tych, dla których są (7 piłeczek do ping ponga opisanych

imionami i 7 skarpetek z takimi samymi imionami),

spacer z workiem prezentów (przejście po linie ułożonej na ziemi z workiem wypchanym

nadmuchanymi balonami)

Zadanie 4 – dobre i złe prezenty

Patrole dostają karteczki z prezentami i mają wybrać spośród nich rzeczy, których nie

powinno się dawać jako prezenty.

Złymi prezentami są m.in.: zwierzęta, żywność o krótkim terminie ważności, papier

toaletowy, poradnik „Jak schudnąć”, alkohol.

Zadanie 5 – Zagadka logiczna z prezentami

Siedem przyjaciółek - Hania, Irka, Janka, Kasia, Zosia, Marysia i Ola - postanowiły

wysłać wspólnym kolegom prezenty noworoczne. Hania wysłała najwięcej prezentów, Irka

następną po niej ilość, a Ola najmniej. Paweł otrzymał najwięcej upominków, Stefan

następną ilość, a Wacek najmniej.


Stefan, Henryk, Paweł, Antoś i Janek dostali prezenty od Hani. Stefan, Henryk i Czesiek

od Irki. Czesiek i Janek od Janki. Dziewczęta wysłały szesnaście upominków. Którym

z dziewcząt powinien podziękować za upominki Paweł?

Po tym zadaniu patrole udają się w wyznaczone miejsce, w którym czeka na nie drużynowy

przebrany za św. Mikołaja. Podsumowuje grę i mianuje wszystkich swymi zastępcami. Nie

zapomnijcie zanieść dzieciom z domu dziecka/świetlicy środowiskowej opakowanych przez

Was prezentów!


Idea tegorocznego hasła……………………………………………………3

Rys historyczny BŚP……………………………………………………4

Propozycje zbiórek dla zuchów …………………………………………5

Propozycje zbiórek dla harcerzy……………………………………..10

Propozycje zbiórek dla harcerzy starszych……………..………14

Propozycje zbiórek dla wędrowników……………………………..22


swiatlo.zhp.pl odwiedź koniecznie

Propozycje programowe bśp 2013 ZWDiR ChŁ ZHP

Documents

Transcript of Propozycje programowe bśp 2013 ZWDiR ChŁ ZHP