List do

Galatow

św. Paweł

przekład ks. J. Wujka, wraz z tekstem łacińskim Vulgatam Clementinam

1

Wstęp

(1,1-10)

1

1 Paweł, apostoł nie od ludzi, ani przez

człowieka, ale przez Jezusa Chrystusa i Boga

Ojca, który go wzbudził z martwych 2 i

wszyscy bracia, którzy są ze mną, kościołom

Galacj i : 3 Łaska wam i pokój od Boga Ojca

i Pana naszego Jezusa Chrystusa, 4 który

wydał samego siebie za grzechy nasze, aby

nas wyrwać z teraźniejszego wieku złego,

według woli Boga i Ojca naszego, 5 jemu

chwała na wieki wieków. Amen.

NIESTAŁOŚĆ GALATÓW.

6 Dziwię się, żé tak prędko od tego, który

was powołał do łaski Chrystusowej,

przenosicie się do innej ewangelii; 7 a ona

nie jest inna, tylko są niektórzy, co was

niepokoją i chcą wywrócić ewangelię

Chrystusową. 8 Ale choćbyśmy my, albo

anioł z nieba głosił wam ponad to, cośmy

wam głosili, niech będzie przeklęty. 9 Jak

przedtem mówiliśmy tak i teraz znowu

mówię : Jeśliby wam kto opowiadał

ewangelię prócz tej, którąście otrzymali,

niech będzie przeklęty 10 Czy bowiem teraz

ludzi zjednuję, czy Boga? Czy staram się

ludziom podobać? Jeślibym się jeszcze

ludziom podobał, nie byłbym sługą

Chrystusa.

CZĘŚC I

(1,11 - 2,21)

OBRONA POSŁANNICTWA I NAUKI

APOSTOŁA

ŹRÓDŁO EWANGELII ŚW. PAWŁA.

11 Albowiem oznajmiam wam, bracia, że

ewangelia głoszona przeze mnie, nie jest

według człowieka.

1

1 Paulus, Apostolus non ab hominibus, neque

per hominem, sed per Jesum Christum, et

Deum Patrem, qui suscitavit eum a mortuis :

2 et qui mecum sunt omnes fratres, ecclesiis

Galatiæ. 3 Gratia vobis, et pax a Deo Patre,

et Domino nostro Jesu Christo, 4 qui dedit

semetipsum pro peccatis nostris, ut eriperet

nos de præsenti sæculo nequam, secundum

voluntatem Dei et Patris nostri, 5 cui est

gloria in sæcula sæculorum. Amen.

6 Miror quod sic tam cito transferimini ab eo

qui vos vocavit in gratiam Christi in aliud

Evangelium : 7 quod non est aliud, nisi sunt

aliqui qui vos conturbant, et volunt

convertere Evangelium Christi. 8 Sed licet

nos aut angelus de cælo evangelizet vobis

præterquam quod evangelizavimus vobis,

anathema sit. 9 Sicut prædiximus, et nunc

iterum dico : si quis vobis evangelizaverit

præter id quod accepistis, anathema sit. 10

Modo enim hominibus suadeo, an Deo ? an

quæro hominibus placere ? si adhuc

hominibus placerem, Christi servus non

essem.

11 Notum enim vobis facio, fratres,

Evangelium, quod evangelizatum est a me,

quia non est secundum hominem :

2

12 Albowiem ja ani jej nie otrzymałem, ani

się nie nauczyłem od człowieka, ale przez

objawienie Jezusa Chrystusa.

NAWRÓCENIE PAWŁA

13 Słyszeliście bowiem o moim niegdyś

postępowaniu w żydostwie, że nad miarę

prześladowałem kościół boży i zwalczałem

go 14 i prześcigałem w judaiźmie wielu

rówieśników moich w mym narodzie, będąc

gorliwszym miłośnikiem podań moich

ojczystych. 15 Lecz gdy się spodobało temu,

który mię odłączył "z żywota matki mojej i

wezwał" przez łaskę swoją, 16 aby objawił

Syna swego we mnie, abym go głosił między

poganami - od tej chwili nie radziłem się

ciała i krwi, 17 ani nie poszedłem do

Jerozolimy do poprzedników moich

apostołów, lecz udałem się do Arabii i

wróciłem znowu do Damaszku. 18 Potem po

trzech latach poszedłem do Jerozolimy

zobaczyć Piotra i pozostałem u niego

piętnaście dni; 19 a innego z apostołów nie

widziałem żadnego, tylko Jakuba, brata

Pańskiego. 20 A co wam piszę, oto Bóg

świadkiem, że nie kłamię. 21 Potem udałem

się w strony Syrii i Cylicji. 22 Byłem zaś

osobiście nieznany kościołom Judei, które

były w Chrystusie; 23 ale tylko słyszeli, że

ten, co nas niegdyś prześladował, teraz

opowiada wiarę, którą przedtem zwalczał ;

24 i sławili Boga za mnie.

2

NAUKA PAWŁA ZGODNA Z

APOSTOLSKĄ.

1 Potem po latach czternastu udałem się

znowu do Jerozolimy z Barnabą, wziąwszy i

Tytusa. 2 Udałem się zaś stosownie do

objawienia i przedłożyłem im ewangelię,

którą głoszę między poganami, a z osobna

tym, którzy wydawali się być czymś, żebym

przypadkiem nadaremnie nie stawał do

biegu, albo też przedtem nie biegał. 3 Lecz

ani Tytusa, który był ze mną, choć był

poganinem, nie przymuszono obrzezać się, 4

pomimo braci fałszywych, chyłkiem

12 neque enim ego ab homine accepi illud,

neque didici, sed per revelationem Jesu

Christi.

13 Audistis enim conversationem meam

aliquando in Judaismo : quoniam supra

modum persequebar Ecclesiam Dei, et

expugnabam illam, 14 et proficiebam in

Judaismo supra multos coætaneos meos in

genere meo, abundantius æmulator existens

paternarum mearum traditionum. 15 Cum

autem placuit ei, qui me segregavit ex utero

matris meæ, et vocavit per gratiam suam, 16

ut revelaret Filium suum in me, ut

evangelizarem illum in gentibus : continuo

non acquievi carni et sanguini, 17 neque veni

Jerosolymam ad antecessores meos

Apostolos : sed abii in Arabiam, et iterum

reversus sum Damascum : 18 deinde post

annos tres veni Jerosolymam videre Petrum,

et mansi apud eum diebus quindecim : 19

alium autem Apostolorum vidi neminem, nisi

Jacobum fratrem Domini. 20 Quæ autem

scribo vobis, ecce coram Deo, quia non

mentior. 21 Deinde veni in partes Syriæ, et

Ciliciæ. 22 Eram autem ignotus facie

ecclesiis Judææ, quæ erant in Christo : 23

tantum autem auditum habebant quoniam qui

persequebatur nos aliquando, nunc

evangelizat fidem, quam aliquando

expugnabat : 24 et in me clarificabant Deum.

2

1 Deinde post annos quatuordecim, iterum

ascendi Jerosolymam cum Barnaba,

assumpto et Tito. 2 Ascendi autem secundum

revelationem : et contuli cum illis

Evangelium, quod prædico in gentibus,

seorsum autem iis qui videbantur aliquid esse

: ne forte in vacuum currerem, aut

cucurrissem. 3 Sed neque Titus, qui mecum

erat, cum esset gentilis, compulsus est

circumcidi : 4 sed propter subintroductos

falsos fratres, qui subintroierunt explorare

3

wprowadzonych, którzy się wkradli, aby

wyszpiegować naszą wolność, którą mamy w

Chrystusie Jezusie, żeby nas podbić w

niewolę. 5 Tym ani na chwilę nie ustąpiliśmy

i nie poddaliśmy się, aby prawda ewangelii u

was przetrwała. 6 Od tych zaś, co zdawali się

czymś być (jakimi kiedyś byli, nic mi do

tego;Bóg nie ma względu na osobę

człowieka) - mnie bowiem ci, co się

wydawali czymś być, nic nie przydali. 7 Ale

przeciwnie, gdy zobaczyli, że została mi

powierzona ewangelia dla nieobrzezanych

jak i Piotrowi dla obrzezanych 8 (ten

bowiem, który uczynił Piotra apostołem

obrzezania, uczynił nim i mnie wśród

pogan), 9 i gdy poznali łaskę, która mi jest

dana, Jakub i Kefas i Jan, którzy uważani

byli za filary, podali mnie i Barnabie prawicę

jak towarzyszom, abyśmy my do pogan, a

oni do obrzezania; lobyleśmy tylko pamiętali

o ubogich, co także troskliwie starałem się

czynić.

ROZPRAWA Z PIOTREM.

11 Gdy zaś Kefas przyszedł do Antiochii,

wręcz mu się sprzeciwiłem, gdyż był wart

nagany. 12 Pierwej bowiem, nim przyszli

niektórzy od Jakuba, jadał z poganami, gdy

zaś przyszli, usuwał się i odłączał, bojąc się

tych, co byli z obrzezania. 13 na jego

udawanie zgodzili się inni żydzi, tak że

nawet Barnaba dał się wciągnąć przez nich

do tego udawania. 14 Ale gdy zobaczyłem,

że nie postępowali właściwie według prawdy

ewangelii, rzekłem Kefasowi wobec

wszystkich: Jeśli ty, będąc żydem, po

pogańsku żyjesz, a nie po żydowsku, czemuż

przymuszasz pogan, by po żydowsku żyli?

15 My z urodzenia żydzi, a nie grzesznicy z

pogan. 16 Więdząc jednak, że człowiek nie

bywa usprawiedliwiony z uczynków Zakonu,

lecz przez wiarę Jezusa Chrystusa i my

wierzymy w Chrystusa Jezusa, abyśmy byli

usprawiedliwieni z wiary Chrystusowej, a nie

z uczynków Zakonu, ponieważ z uczynków

Zakonu "nie będzie nikt usprawiedliwiony."

17 Jeżeli bowiem szukając usprawiedliwienia

w Chrystusie, okazaliśmy się i sami

grzesznymi, czyżby Chrystus był sługą

libertatem nostram, quam habemus in Christo

Jesu, ut nos in servitutem redigerent. 5

Quibus neque ad horam cessimus

subjectione, ut veritas Evangelii permaneat

apud vos : 6 ab iis autem, qui videbantur esse

aliquid (quales aliquando fuerint, nihil mea

interest : Deus personam hominis non

accipit) : mihi enim qui videbantur esse

aliquid, nihil contulerunt. 7 Sed e contra cum

vidissent quod creditum est mihi Evangelium

præputii, sicut et Petro circumcisionis 8 (qui

enim operatus est Petro in apostolatum

circumcisionis, operatus est et mihi inter

gentes) : 9 et cum cognovissent gratiam, quæ

data est mihi, Jacobus, et Cephas, et Joannes,

qui videbantur columnæ esse, dextras

dederunt mihi, et Barnabæ societatis : ut nos

in gentes, ipsi autem in circumcisionem : 10

tantum ut pauperum memores essemus, quod

etiam sollicitus fui hoc ipsum facere.

11 Cum autem venisset Cephas Antiochiam,

in faciem ei restiti, quia reprehensibilis erat.

12 Prius enim quam venirent quidam a

Jacobo, cum gentibus edebat : cum autem

venissent, subtrahebat, et segregabat se,

timens eos qui ex circumcisione erant. 13 Et

simulationi ejus consenserunt ceteri Judæi,

ita ut et Barnabas duceretur ab eis in illam

simulationem. 14 Sed cum vidissem quod

non recte ambularent ad veritatem Evangelii,

dixi Cephæ coram omnibus : Si tu, cum

Judæus sis, gentiliter vivis, et non judaice :

quomodo gentes cogis judaizare ? 15 Nos

natura Judæi, et non ex gentibus peccatores.

16 Scientes autem quod non justificatur

homo ex operibus legis, nisi per fidem Jesu

Christi : et nos in Christo Jesu credimus, ut

justificemur ex fide Christi, et non ex

operibus legis : propter quod ex operibus

legis non justificabitur omnis caro. 17 Quod

si quærentes justificari in Christo, inventi

sumus et ipsi peccatores, numquid Christus

peccati minister est ? Absit. 18 Si enim quæ

destruxi, iterum hæc ædifico :

prævaricatorem me constituo. 19 Ego enim

4

grzechu? Uchowaj Boże! 18 Jeśli bowiem to,

co zburzyłem, znowu buduję, czynię z siebie

przestępcę. 19 Ja bowiem umarłem przez

Zakon zakonowi, abym żył Bogu;z

Chrystusem jestem przybity do krzyża. 20

Lecz żyję już nie ja, ale żyje we mnie

Chrystus. To zaś że teraz żyję w ciele, żyję w

wierze Syna Bożego, który mię umiłował i

wydał samego siebie za mnie. 21 Nie

odrzucam łaski bożej. Jeśli bowiem przez

Zakon sprawiedliwość, Zatem Chrystus na

próżno umarł.

CZĘŚC II

(3,1- 4,31 )

O USPRAWIEDLIWIENIU Z WIARY

3

KARCI GALATÓW.

1 O nierozumni Galaci, któż was omamił,

abyście nie byli posłuszni prawdzie;wy,

przed których oczyma Jezus Chrystus,

przedtem opisany, jest między wami

ukrzyżowany? 2 Tego tylko od was chcę się

dowiedzieć : czy otrzymaliście Ducha przez

uczynki Zakonu, czy przez posłuch wiary? 3

Tak jesteście głupi, że zacząwszy duchem,

teraz na ciele kończycie? 4 Tak wiele

cierpieliście na darmo? Czy jednak na

darmo? 5 Ten więc, co wam daje Ducha i

działa wśród was cuda - przez uczynki

Zakonu, czy przez posłuch wiary?

USPRAWIEDLIWIENIE ABRAHAMA

PRZEZ WIARĘ.

6 Jak napisano: "Abraham uwierzył Bogu i

poczytano mu ku sprawiedliwości." 7

Poznajcież więc, że ci co są z wiary, ci są

synami Abrahamowymi.8 A Pismo

przewidziawszy, że Bóg usprawiedliwia

pogan z wiary, przepowiedziało

Abrahamowi: "W tobie będą błogosławione

wszystkie narody." 9 Przeto ci, co są z wiary,

błogosławieni będą z wiernym Abrahamem.

10 Którzykolwiek bowiem są z uczynków

per legem, legi mortuus sum, ut Deo vivam :

Christo confixus sum cruci. 20 Vivo autem,

jam non ego : vivit vero in me Christus.

Quod autem nunc vivo in carne : in fide vivo

Filii Dei, qui dilexit me, et tradidit

semetipsum pro me. 21 Non abjicio gratiam

Dei. Si enim per legem justitia, ergo gratis

Christus mortuus est.

3

1 O insensati Galatæ, quis vos fascinavit non

obedire veritati, ante quorum oculos Jesus

Christus præscriptus est, in vobis crucifixus ?

2 Hoc solum a vobis volo discere : ex

operibus legis Spiritum accepistis, an ex

auditu fidei ? 3 sic stulti estis, ut cum Spiritu

cœperitis, nunc carne consummemini ? 4

tanta passi estis sine causa ? si tamen sine

causa. 5 Qui ergo tribuit vobis Spiritum, et

operatur virtutes in vobis : ex operibus legis,

an ex auditu fidei ?

6 Sicut scriptum est : Abraham credidit Deo,

et reputatum est illi ad justitiam : 7

cognoscite ergo quia qui ex fide sunt, ii sunt

filii Abrahæ. 8 Providens autem Scriptura

quia ex fide justificat gentes Deus,

prænuntiavit Abrahæ : Quia benedicentur in

te omnes gentes. 9 Igitur qui ex fide sunt,

benedicentur cum fideli Abraham. 10

Quicumque enim ex operibus legis sunt, sub

maledicto sunt. Scriptum est enim :

5

Zakonu, są pod przekleństwem. Napisano

bowiem: "Przeklęty każdy, kto by nie

wytrwał w pełnieniu wszystkiego, co jest

napisane w księdze Zakonu." 11 A ponieważ

nikt nie dostępuje usprawiedliwienia u Boga

przez Zakon, jasnym jest, że "sprawiedliwy

żyje z wiary." 12 Zakon zaś nie jest z wiary,

ale "kto je wykona, żyć będzie w nich." 13

Chrystus nas wykupił od przekleństwa

Zakonu, stawszy się za nas przekleństwem,

bo napisano : "Przeklęty każdy, kto wisi na

drzewie" ; 14 aby na poganach spełniło się

błogosławieństwo Abrahamowe w

Chrystusie Jezusie, abyśmy otrzymali

obietnicę Ducha przez wiarę.

PRZEZ WIARĘ WYPEŁNIAJĄ SIĘ

OBIETNICE.

15 Bracia (według człowieka mówię),

przecież nikt nie odrzuca prawomocnego

testamentu ludzkiego, ani doń więcej nie

przydaje. 16 Abrahamowi dane były

obietnice i "potomstwu" jego. Nie mówi : I

potomkom, jakby o wielu, ale jak o jednym :

"I potomstwu twojemu," którym jest

Chrystus. 17 To zaś mówię: Zakon, który po

czterystu trzydziestu latach został dany, nie

unieważnia Testamentu potwierdzonego

przez Boga, tak żeby obietnica miała być

zniweczona. 18 Albowiem jeśli z Zakonu

dziedzictwo, to już nie z obietnicy.

Abrahamowi zaś przez obietnicę Bóg

darował.

ZAKON WYCHOWAWCĄ KU

CHRYSTUSOWI.

19 Cóż więc Zakon? Ustanowiony został ze

względu na występki, ażby przyszło

potomstwo, któremu obiecał, przekazany

przez aniołów za sprawą pośrednika. 20

Pośrednik zaś nie jest jednego, lecz Bóg jest

jeden. 21 Zakon więc przeciw obietnicom

bożym? Żadną miarą. Gdyby bowiem dany

był Zakon, który by mógł ożywiać,

prawdziwie z Zakonu byłaby

sprawiedliwość. 22 Ale Pismo zamknęło

wszystko pod grzechem, aby obietnica przez

wiarę Jezusa Chrystusa była dana

Maledictus omnis qui non permanserit in

omnibus quæ scripta sunt in libro legis ut

faciat ea. 11 Quoniam autem in lege nemo

justificatur apud Deum, manifestum est :

quia justus ex fide vivit. 12 Lex autem non

est ex fide, sed : Qui fecerit ea, vivet in illis.

13 Christus nos redemit de maledicto legis,

factus pro nobis maledictum : quia scriptum

est : Maledictus omnis qui pendet in ligno :

14 ut in gentibus benedictio Abrahæ fieret in

Christo Jesu, ut pollicitationem Spiritus

accipiamus per fidem.

15 Fratres (secundum hominem dico) tamen

hominis confirmatum testamentum nemo

spernit, aut superordinat. 16 Abrahæ dictæ

sunt promissiones, et semini ejus. Non dicit :

Et seminibus, quasi in multis : sed quasi in

uno : Et semini tuo, qui est Christus. 17 Hoc

autem dico, testamentum confirmatum a Deo

: quæ post quadringentos et triginta annos

facta est lex, non irritum facit ad evacuandam

promissionem. 18 Nam si ex lege hæreditas,

jam non ex promissione. Abrahæ autem per

repromissionem donavit Deus.

19 Quid igitur lex ? Propter transgressiones

posita est donec veniret semen, cui

promiserat, ordinata per angelos in manu

mediatoris. 20 Mediator autem unius non est

: Deus autem unus est. 21 Lex ergo adversus

promissa Dei ? Absit. Si enim data esset lex,

quæ posset vivificare, vere ex lege esset

justitia. 22 Sed conclusit Scriptura omnia sub

peccato, ut promissio ex fide Jesu Christi

daretur credentibus. 23 Prius autem quam

veniret fides, sub lege custodiebamur

conclusi in eam fidem quæ revelanda erat.

6

wierzącym. 23 Lecz zanim przyszła wiara,

byliśmy zamknięci pod strażą Zakonu dla tej

wiary, która miała być objawiona. 24 Tak

więc Zakon był wychowawcą naszym w

Chrystusie, abyśmy z wiary byli

usprawiedliwieni.

WIARA WYZWALA SPOD ZAKONU.

25 Skoro jednak przyszła wiara, już nie

jesteśmy pod wychowawcą. 26 Wszyscy

bowiem jesteście synami bożymi przez

wiarę, która jest w Chrystusie Jezusie; 27

gdyż którzy tylko jesteście ochrzczeni w

Chrystusie, oblekliście się w Chrystusa. 28

Nie ma Żyda ani Greka; nie ma niewolnika

ani wolnego nie ma mężczyzny ani

niewiasty. Albowiem wy wszyscy jedno

jesteście w Chrystusie Jezusie. 29 Jeśli zaś

wy jesteście Chrystusowi, więc jesteście

potomstwem Abrahama, dziedzicami według

obietnicy.

4

PORÓWNANIE Z DZIEDZICEM

MAŁOLETNIM.

1 Mówię zaś: Jak długo dziedzic jest

dziecięciem, niczym się nie różni od

niewolnika, choć jest panem wszystkiego, 2

ale jest pod opiekunami i rządcami aż do

czasu naznaczonego przez ojca. 3 Tak i my,

gdyśmy byli dziećmi, byliśmy pod

żywiołami świata. 4 Skoro jednak przyszła

pełność czasu, zesłał Bóg Syna swego

uczynionego z niewiasty, uczynionego pod

Zakonem, 5 aby tych wykupił, którzy byli

pod Zakonem, żebyśmy dostąpili przybrania

za synów. 6 A ponieważ jesteście synami,

posłał Bóg Ducha Syna swego do serc

waszych, wołającego: Abba, Ojcze. 7 Przeto

już nie ma niewolnika, lecz syn; a jeśli syn,

to i dziedzic przez Boga.

24 Itaque lex pædagogus noster fuit in

Christo, ut ex fide justificemur.

25 At ubi venit fides, jam non sumus sub

pædagogo. 26 Omnes enim filii Dei estis per

fidem, quæ est in Christo Jesu. 27

Quicumque enim in Christo baptizati estis,

Christum induistis. 28 Non est Judæus, neque

Græcus : non est servus, neque liber : non est

masculus, neque femina. Omnes enim vos

unum estis in Christo Jesu. 29 Si autem vos

Christi, ergo semen Abrahæ estis, secundum

promissionem hæredes.

4

1 Dico autem : quanto tempore hæres

parvulus est, nihil differt a servo, cum sit

dominus omnium : 2 sed sub tutoribus et

actoribus est usque ad præfinitum tempus a

patre : 3 ita et nos cum essemus parvuli, sub

elementis mundi eramus servientes. 4 At ubi

venit plenitudo temporis, misit Deus Filium

suum factum ex muliere, factum sub lege, 5

ut eos, qui sub lege erant, redimeret, ut

adoptionem filiorum reciperemus. 6

Quoniam autem estis filii, misit Deus

Spiritum Filii sui in corda vestra, clamantem

: Abba, Pater. 7 Itaque jam non est servus,

sed filius : quod si filius, et hæres per Deum.

7

NIE WRACAĆ DO PRZEPISÓW

ZAKONU.

8 Ale wówczas właśnie nie znając Boga,

służyliście tym, którzy ź natury nie są

bogami. 9 Teraz zaś gdy poznaliście Boga,

owszem będąc przez Boga poznani, jakże

zwracacie się napowrót do bezsilnych i

nędznych żywiołów, którym znowu służyć

chcecie? 10 Przestrzegacie dni i miesięcy i

czasów i lat. 11 Boję się o was, żebym

przypadkiem bezowocnie nie pracował

wśród was.

WSPOMNIENIE PIERWSZEGO

PRYJĘCIA.

12 Bądźcie jak ja, gdyż i ja jestem jak wy

bracia, zaklinam was. W niczym mnie nie

obraziliście. 13 Wiecie zaś, że w słabości

ciała już dawno opowiadałem wam

ewangelię a tym, co było próbą dla was w

ciele moim, 14 nie wzgardziliście, lecz

przyjęliście mię jak anioła bożego, jak

Chrystusa Jezusa. 15 Gdzież więc jest

szczęśliwość wasza? Daję wam bowiem

świadectwo, że gdyby to było możliwe,

bylibyście sobie oczy wyłupili i mnie dali. 16

Nieprzyjacielem więc wam się stałem,

prawdę wam mówiąc? 17 Ubiegają się o was

niedobrze, ale chcą was oderwać, abyście się

o nich ubiegali. 18 Lecz o dobro ubiegajcie

się w dobrym zawsze, a nie tylko gdy jestem

obecny u was. 19 Dziatki moje, które znowu

bolejąc rodzę, ażby Chrystus był w was

ukształtowany. 20 Chciałbym zaś teraz być u

was i odmienić głos swój, gdyż jestem w

zamieszaniu co do was.

AGAR FIGURĄ ZAKONU, A SARA

EWANGELII.

21 Powiedzcie mi wy, co pod Zakonem być

chcecie, czy nie czytaliście Zakonu? 22

Albowiem napisano; Abraham miał dwóch

synów jednego z niewolnicy, a drugiego z

wolnej. 23 Lecz ten co z niewolnicy, według

ciała się narodził, a ten co z wolnej, przez

obietnicę. 24 A to powiedziano przez

podobieństwo. Są to bowiem dwa testamenty

8 Sed tunc quidem ignorantes Deum, iis, qui

natura non sunt dii, serviebatis. 9 Nunc

autem cum cognoveritis Deum, immo cogniti

sitis a Deo : quomodo convertimini iterum ad

infirma et egena elementa, quibus denuo

servire vultis ? 10 Dies observatis, et menses,

et tempora, et annos. 11 Timeo vos, ne forte

sine causa laboraverim in vobis.

12 Estote sicut ego, quia et ego sicut vos :

fratres, obsecro vos. Nihil me læsistis. 13

Scitis autem quia per infirmitatem carnis

evangelizavi vobis jampridem : et

tentationem vestram in carne mea 14 non

sprevistis, neque respuistis : sed sicut

angelum Dei excepistis me, sicut Christum

Jesum. 15 Ubi est ergo beatitudo vestra ?

testimonium enim perhibeo vobis, quia, si

fieri posset, oculos vestros eruissetis, et

dedissetis mihi. 16 Ergo inimicus vobis

factus sum, verum dicens vobis ? 17

Æmulantur vos non bene : sed excludere vos

volunt, ut illos æmulemini. 18 Bonum autem

æmulamini in bono semper : et non tantum

cum præsens sum apud vos. 19 Filioli mei,

quos iterum parturio, donec formetur

Christus in vobis : 20 vellem autem esse

apud vos modo, et mutare vocem meam :

quoniam confundor in vobis.

21 Dicite mihi qui sub lege vultis esse :

legem non legistis ? 22 Scriptum est enim :

Quoniam Abraham duos filios habuit : unum

de ancilla, et unum de libera. 23 Sed qui de

ancilla, secundum carnem natus est : qui

autem de libera, per repromissionem : 24

quæ sunt per allegoriam dicta. Hæc enim

sunt duo testamenta. Unum quidem in monte

8

: jeden mianowicie na górze Synaj, rodzący

w niewolę i to jest Agar ; 25 Synaj bowiem

jest góra w Arabii, i ma łączność z

teraźniejszym Jeruzalem i w niewoli jest z

synami swymi. 26 To zaś co w górze jest

Jeruzalem, wolne jest i ono jest matką naszą.

27 Napisano jest: "Wesel się niepłodna, która

nie rodzisz, zakrzyknij i wołaj, która rodząc,

nie bolejesz, bo wielu synów u opuszczonej,

więcej niż u tej, która ma męża." 28 My zaś,

bracia, według Izaaka jesteśmy synami

obietnicy. 29 Ale jak wówczas ten, który się

był narodził według ciała, prześladował tego,

który według ducha, tak i teraz. 30 Ale co

mówi Pismo? "Wyrzuć niewolnicę i syna jej,

nie będzie bowiem dziedzicem syn

niewolnicy z synem wolnej." 31 Zatem,

bracia, nie jesteśmy synami niewolnicy, ale

wolnej. A tą wolnością wyzwolił nas

Chrystus.

CZĘŚĆ III

(5,1 - 6,10)

O WOLNOŚCI CHRZEŚCIJAŃSKIEJ I JEJ

NADUŻYCIACH

5

WIARA CZYNNA - POŻYTECZNA.

1 Trwajcież i nie chciejcie znowu być pod

jarzmem niewoli. 2 Oto ja, Paweł, powiadam

wam, że jeśli dacie się obrzezać, Chrystus

wam nic nie pomoże. 3 Oświadczam zaś

nadto każdemu człowiekowi obrzezującemu

się, że powinien cały Zakon wypełniać. 4

Wyzuci jesteście z Chrystusa, wy, którzy w

Zakonie szukacie sprawiedliwienia,

wypadliście z łaski. 5 My bowiem duchem z

wiary oczekujemy spodziewanej

sprawiedliwości. 6 Gdyż w Chrystusie

Jezusie nie znaczy nic ani obrzezanie, ani

odrzezek, ale wiara, która przez miłość

działa. 7 Biegliście dobrze; kto wam

przeszkodził być posłusznymi prawdzie? 8

Namowa ta nie jest od tego, który was

wzywa. 9 Odrobina kwasu zakwasza całe

ciasto. 10 Ja zaś co do was mam ufność w

Sina, in servitutem generans, quæ est Agar :

25 Sina enim mons est in Arabia, qui

conjunctus est ei quæ nunc est Jerusalem, et

servit cum filiis suis. 26 Illa autem, quæ

sursum est Jerusalem, libera est, quæ est

mater nostra. 27 Scriptum est enim : Lætare,

sterilis, quæ non paris ; erumpe et clama,

quæ non parturis : quia multi filii desertæ,

magis quam ejus quæ habet virum. 28 Nos

autem, fratres, secundum Isaac promissionis

filii sumus. 29 Sed quomodo tunc is, qui

secundum carnem natus fuerat,

persequebatur eum qui secundum spiritum :

ita et nunc. 30 Sed quid dicit Scriptura ?

Ejice ancillam, et filium ejus : non enim

hæres erit filius ancillæ cum filio liberæ. 31

Itaque, fratres, non sumus ancillæ filii, sed

liberæ : qua libertate Christus nos liberavit.

5

1 State, et nolite iterum jugo servitutis

contineri. 2 Ecce ego Paulus dico vobis :

quoniam si circumcidamini, Christus vobis

nihil proderit. 3 Testificor autem rursus omni

homini circumcidenti se, quoniam debitor est

universæ legis faciendæ. 4 Evacuati estis a

Christo, qui in lege justificamini : a gratia

excidistis. 5 Nos enim spiritu ex fide, spem

justitiæ exspectamus. 6 Nam in Christo Jesu

neque circumcisio aliquid valet, neque

præputium : sed fides, quæ per caritatem

operatur. 7 Currebatis bene : quis vos

impedivit veritati non obedire ? 8 persuasio

hæc non est ex eo, qui vocat vos. 9 Modicum

fermentum totam massam corrumpit. 10 Ego

confido in vobis in Domino, quod nihil aliud

sapietis : qui autem conturbat vos, portabit

judicium, quicumque est ille. 11 Ego autem,

9

Panu, że nic innego nie będziecie myśleć -

ten zaś, co was niepokoi, kimkolwiek on by

był, dozna sądu. 11 Lecz ja, bracia, jeśli

jeszcze teraz obrzezanie głoszę, czemuż

jeszcze teraz prześladowanie cierpię? Ustało

więc zgorszenie krzyża! 12 Bodajby i zostali

odcięci ci, co was podburzają.

CIAŁO POŻĄDA PRZECIWKO

DUCHOWI.

13 Wy bowiem do wolności jesteście

wezwani, bracia, bylebyście wolności nie

obracali na podnietę ciału, ale przez miłość

Ducha służcie jedni drugim. 14 Cały bowiem

Zakon w jednym słowie się wypełnia :

"Będziesz miłował bliźniego swego jak

samego siebie." 15 Lecz jeśli wzajemnie się

kąsacie i gryziecie, patrzcie, abyście się

wzajemnie nie zjedli. 16 Mówię zaś :

Według ducha postępujcie i pożądliwości

ciała nie będziecie wypełniać. 17 Ciało

bowiem pożąda przeciwko duchowi, duch

zaś przeciw ciału. One bowiem sprzeciwiają

się sobie nawzajem, abyście nie czynili

cokolwiek chcecie. 18 A jeśli Duch wami

rządzi, nie jesteście pod Zakonem. 19 Lecz

uczynki ciała są jawne, są nimi : nierząd,

nieczystość, bezwstyd, rozpusta, 20

bałwochwalstwo, czary, nieprzyjaźnie,

swary, zawiści, gniewy, kłótnie, spory, sekty,

21 zazdrości, mężobójstwa, pijaństwa,

obżarstwa i tym podobne. A o nich

powiadam wam, jak przedtem mówiłem, że

ci, co takie rzeczy czynią, królestwa bożego

nie dostąpią. 22 Owocem zaś Ducha jest:

miłość, wesele, pokój, cierpliwość,

dobrotliwość, dobroć, nieskwapliwość, 32

cichość, wiara, skromność,

wstrzemięźliwość, czystość. Przeciwko

takim nie ma Zakonu. 24 Ci zaś, co są

Chrystusowi, ciało swoje ukrzyżowali z

wadami i pożądliwościami. 28 Jeśli żyjemy

duchem, duchowo też postępujmy. 26 Nie

bądźmy chciwi próżnej chwały, wzajemnie

się drażniąc i nawzajem sobie zazdroszcząc.

fratres, si circumcisionem adhuc prædico :

quid adhuc persecutionem patior ? ergo

evacuatum est scandalum crucis. 12 Utinam

et abscindantur qui vos conturbant.

13 Vos enim in libertatem vocati estis, fratres

: tantum ne libertatem in occasionem detis

carnis, sed per caritatem Spiritus servite

invicem. 14 Omnis enim lex in uno sermone

impletur : Diliges proximum tuum sicut

teipsum. 15 Quod si invicem mordetis, et

comeditis : videte ne ab invicem

consumamini. 16 Dico autem : Spiritu

ambulate, et desideria carnis non perficietis.

17 Caro enim concupiscit adversus spiritum,

spiritus autem adversus carnem : hæc enim

sibi invicem adversantur, ut non quæcumque

vultis, illa faciatis. 18 Quod si Spiritu

ducimini, non estis sub lege. 19 Manifesta

sunt autem opera carnis, quæ sunt fornicatio,

immunditia, impudicitia, luxuria, 20

idolorum servitus, veneficia, inimicitiæ,

contentiones, æmulationes, iræ, rixæ,

dissensiones, sectæ, 21 invidiæ, homicidia,

ebrietates, comessationes, et his similia, quæ

prædico vobis, sicut prædixi : quoniam qui

talia agunt, regnum Dei non consequentur. 22

Fructus autem Spiritus est caritas, gaudium,

pax, patientia, benignitas, bonitas,

longanimitas, 23 mansuetudo, fides,

modestia, continentia, castitas. Adversus

hujusmodi non est lex. 24 Qui autem sunt

Christi, carnem suam crucifixerunt cum vitiis

et concupiscentiis. 25 Si Spiritu vivimus,

Spiritu et ambulemus. 26 Non efficiamur

inanis gloriæ cupidi, invicem provocantes,

invicem invidentes.

10

6

WZAJEMNEJ WYROZUMIAŁOŚCI.

1 Bracia, jeśliby kto znienacka upadł w

jakieś przestępstwo, wy co duchownymi

jesteście, pouczcie takiego w duchu

łagodności, bacząc na samego siebie, abyś i

ty nie był kuszony. 2 Jeden drugiego

brzemiona noście i tak wypełnicie prawo

Chrystusowe. 3 Albowiem jeśli kto mniema

że jest czymś, gdy jest niczym, sam siebie

oszukuje. 4 A każdy niech sprawy swoje

bada i tak tylko sam z siebie chlubić się

będzie, a nie z drugiego. 5 Każdy bowiem

poniesie własne brzemię.

ZAWSZE DOBRZE CZYNIĆ.

6 Niech zaś ten, co bywa pouczany słowem,

udziela z wszystkich dóbr temu, co go

naucza. 7 Nie błądźcie : Bóg nie pozwoli

naśmiewać się z siebie. 8 Co bowiem

człowiek posieje, to i żąć będzie. Gdyż kto

sieje na swym ciele, z ciała też żąć będzie

zepsucie kto zaś sieje w duchu, z ducha żąć

będzie życie wieczne. 9 Nie ustawajmy zaś w

czynieniu dobrze, bo czasu swego żąć

będziemy, jeśli nie ulegniemy znużeniu. 10

Przeto póki czas mamy, czyńmy dobrze

wszystkim, a najwięcej domownikom wiary.

Zakończenie.

(6,11-18)

CHLUBI SIĘ Z UKRZYŻOWANYM.

11 Patrzcie, jakimi literami napisałem do was

moją ręką. 12 Albowiem którzykolwiek chcą

się podobać w ciele, ci zmuszają was do

obrzezania, byle tylko nie cierpieli

prześladowania dla krzyża Chrystusowego.

13 Ani bowiem ci, co się obrzezują, Zakonu

nie zachowują, ale chcą, abyście się wy

obrzezali, żeby się z ciała waszego chlubili.

l4 Ja zaś, nie daj Boże, abym się miał chlubić

jak tylko w krzyżu Pana naszego Jezusa

Chrystusa, przez którego świat jest mi

ukrzyżowany a ja światu. 15 Albowiem w

6

1 Fratres, etsi præoccupatus fuerit homo in

aliquo delicto, vos, qui spirituales estis,

hujusmodi instruite in spiritu lenitatis,

considerans teipsum, ne et tu tenteris. 2 Alter

alterius onera portate, et sic adimplebitis

legem Christi. 3 Nam si quis existimat se

aliquid esse, cum nihil sit, ipse se seducit. 4

Opus autem suum probet unusquisque, et sic

in semetipso tantum gloriam habebit, et non

in altero. 5 Unusquisque enim onus suum

portabit.

6 Communicet autem is qui catechizatur

verbo, ei qui se catechizat, in omnibus bonis.

7 Nolite errare : Deus non irridetur. 8 Quæ

enim seminaverit homo, hæc et metet.

Quoniam qui seminat in carne sua, de carne

et metet corruptionem : qui autem seminat in

spiritu, de spiritu metet vitam æternam. 9

Bonum autem facientes, non deficiamus :

tempore enim suo metemus non deficientes.

10 Ergo dum tempus habemus, operemur

bonum ad omnes, maxime autem ad

domesticos fidei.

11 Videte qualibus litteris scripsi vobis mea

manu. 12 Quicumque enim volunt placere in

carne, hi cogunt vos circumcidi, tantum ut

crucis Christi persecutionem non patiantur.

13 Neque enim qui circumciduntur, legem

custodiunt : sed volunt vos circumcidi, ut in

carne vestra glorientur. 14 Mihi autem absit

gloriari, nisi in cruce Domini nostri Jesu

Christi : per quem mihi mundus crucifixus

est, et ego mundo. 15 In Christo enim Jesu

neque circumcisio aliquid valet, neque

præputium, sed nova creatura. 16 Et

11

Chrystusie Jezusie ani obrzezanie nic nie

znaczy, ani odrzezek ale nowe stworzenie. 16

A tym wszystkim, co według tego prawidła

postępować będą, pokój i miłosierdzie

Izraelowi bożemu. 17 Zresztą niech mi się

nikt nie naprzykrza, bo ja znamiona Pana

Jezusa noszę na moim ciele.

POZDROWIENIE.

18 Łaska Pana naszego Jezusa Chrystusa z

duchem waszym, bracia. Amen.

quicumque hanc regulam secuti fuerint, pax

super illos, et misericordia, et super Israël

Dei. 17 De cetero, nemo mihi molestus sit :

ego enim stigmata Domini Jesu in corpore

meo porto.

18 Gratia Domini nostri Jesu Christi cum

spiritu vestro, fratres. Amen.

12