1 List do

Koryntian

św. Paweł

przekład ks. J. Wujka, wraz z tekstem łacińskim Vulgatam Clementinam

1

1

1 Paweł, powołany na apostoła Jezusa

Chrystusa z woli bożej i Sostenes brat 2

Kościołowi bożemu, który jest w Koryncie,

uświęconym w Chrystusie Jezusie,

powołanym świętym, ze wszystkimi, co

wzywają imienia Pana naszego Jezusa

Chrystusa, na wszelkim miejscu ich i naszym

: 3 Łaska wam i pokój od Boga, Ojca

naszego, i Pana Jezusa Chrystusa.

DZIĘKCZYNIENIE.

4 Dziękuję Bogu mojemu zawsze za was za

łaskę bożą, która wam jest dana w Chrystusie

Jezusie, 5 żeście się w nim we wszystkim

wzbogacili, we wszelkim słowie i we

wszelkiej umiejętności, 6 a jak świadectwo

Chrystusowe jest w was utwierdzone, 7 tak

wam nie brak żadnej łaski, którzy

oczekujecie objawienia Pana naszego Jezusa

Chrystusa, 8 i on też będzie was umacniał aż

do końca bez winy na dzień przyjścia Pana

naszego Jezusa Chrystusa. 9 Wierny Bóg,

przez którego jesteście wezwani towarzystwa

Syna jego, Jezusa Chrystusa, Pana naszego.

CZĘŚĆ I (1,10 - 6,20)

ROZPRZĘŻENIE W KOŚCIELE

KORYNCKIM

A. NIEZGODA WŚRÓD BRACI

(1,10 - 4,21)

PAWEŁ GANI ROZTERKI.

10 Was zaś proszę, bracia, przez imię Pana

naszego Jezusa Chrystusa, żebyście wszyscy

to samo mówili i żeby nie było między wami

rozdwojenia, ale bądźcie doskonale zgodni w

tej samej myśli i w tym samym zdaniu. 11

Dano mi bowiem znać o was, bracia moi,

przez ludzi Chloi, że są spory między wami.

12 To zaś powiadam, że każdy z was mówi :

Ja właśnie jestem Pawła, ja zaś Apolla, a ja

Kefy, ja znów Chrystusa. 13 Rozdzielony

jest Chrystus? Czy Paweł był za was

1

1 Paulus vocatus Apostolus Jesu Christi per

voluntatem Dei, et Sosthenes frater, 2

ecclesiæ Dei, quæ est Corinthi, sanctificatis

in Christo Jesu, vocatis sanctis, cum omnibus

qui invocant nomen Domini nostri Jesu

Christi, in omni loco ipsorum et nostro. 3

Gratia vobis, et pax a Deo Patre nostro, et

Domino Jesu Christo.

4 Gratias ago Deo meo semper pro vobis in

gratia Dei, quæ data est vobis in Christo Jesu

: 5 quod in omnibus divites facti estis in illo,

in omni verbo, et in omni scientia. 6 Sicut

testimonium Christi confirmatum est in vobis

: 7 ita ut nihil vobis desit in ulla gratia,

exspectantibus revelationem Domini nostri

Jesu Christi, 8 qui et confirmabit vos usque

in finem sine crimine, in die adventus

Domini nostri Jesu Christi. 9 Fidelis Deus :

per quem vocati estis in societatem filii ejus

Jesu Christi Domini nostri.

10 Obsecro autem vos fratres per nomen

Domini nostri Jesu Christi : ut idipsum

dicatis omnes, et non sint in vobis schismata

: sitis autem perfecti in eodem sensu, et in

eadem sententia. 11 Significatum est enim

mihi de vobis fratres mei ab iis, qui sunt

Chloës, quia contentiones sunt inter vos. 12

Hoc autem dico, quod unusquisque vestrum

dicit : Ego quidem sum Pauli : ego autem

Apollo : ego vero Cephæ : ego autem Christi.

13 Divisus est Christus ? numquid Paulus

2

ukrzyżowany ? Albo w imię Pawła jesteście

ochrzczeni ? 14 Dziękuję Bogu, że nikogo z

was nie ochrzciłem tylko Kryspa i Gajusa, 15

żeby nikt nie mówił, że w imię moje jesteście

ochrzczeni. 16 Ochrzciłem też i dom

Stefany; zresztą nie wiem, czy kogo innego

ochrzciłem, 17 Chrystus bowiem nie posłał

mię chrzcić, ale ewangelię głosić nie w

mądrości słowa, aby się nie stał daremnym

krzyż Chrystusowy.

ODRZUCA MĄDROŚĆ ŚWIATOWĄ.

18 Albowiem nauka krzyża tym co giną, jest

głupstwem ; tym zaś, co zbawienia

dostępują, to jest nam, jest mocą bożą. 19

Albowiem napisano: "Zniszczę mądrość

mądrych, i odrzucę roztropność

roztropnych." 20 Gdzież mądry? Gdzież

uczony? Gdzież badacz świata tego? Czyż

Bóg nie ogłupił mądrości tego świata ? 21 A

ponieważ świat nie poznał Boga przez

mądrość, w mądrości bożej, spodobało się

Bogu przez głupstwo nauczania zbawić

wierzących. 22 Gdyż i Żydzi domagają się

cudów i Grecy szukają mądrości, 23 my zaś

opowiadamy Chrystusa ukrzyżowanego : dla

żydów wprawdzie zgorszenie, a dla pogan

głupstwo, 24 dla tych zaś, co są wezwani, dla

Żydów i Greków, Chrystusa - moc bożą i

mądrość bożą; 25 ponieważ głupstwo boże

jest mędrsze niż ludzie, a słabość boża jest

mocniejsza niż ludzie.

BÓG WYBIERA WZGARDZONYCH.

26 Przypatrzcie się bowiem, bracia, waszemu

powołaniu, że niewielu mądrych według

ciała, niewielu możnych, niewielu

szlachetnie urodzonych ; 27 ale Bóg wybrał

głupstwa świata, aby zawstydził mądrych, i

wybrał Bóg słabych świata, aby zawstydził

mocnych ; 28 i nieznanych światu i

wzgardzonych wybrał Bóg i tych, których

nie ma, aby zniszczył tych, którzy są; 29 aby

się nie chełpiło żadne ciało przed oczyma

jego. 30 Wy zaś z niego jesteście w

Chrystusie Jezusie, który nam się stał

mądrością od Boga i sprawiedliwością i

uświęceniem i odkupieniem,

crucifixus est pro vobis ? aut in nomine Pauli

baptizati estis ? 14 Gratias ago Deo, quod

neminem vestrum baptizavi, nisi Crispum et

Caium : 15 ne quis dicat quod in nomine meo

baptizati estis. 16 Baptizavi autem et

Stephanæ domum : ceterum nescio si quem

alium baptizaverim. 17 Non enim misit me

Christus baptizare, sed evangelizare : non in

sapientia verbi, ut non evacuetur crux Christi.

18 Verbum enim crucis pereuntibus quidem

stultitia est : iis autem qui salvi fiunt, id est

nobis, Dei virtus est. 19 Scriptum est enim :

Perdam sapientiam sapientium, et

prudentiam prudentium reprobabo. 20 Ubi

sapiens ? ubi scriba ? ubi conquisitor hujus

sæculi ? Nonne stultam fecit Deus sapientiam

hujus mundi ? 21 Nam quia in Dei sapientia

non cognovit mundus per sapientiam Deum :

placuit Deo per stultitiam prædicationis

salvos facere credentes. 22 Quoniam et Judæi

signa petunt, et Græci sapientiam quærunt :

23 nos autem prædicamus Christum

crucifixum : Judæis quidem scandalum,

gentibus autem stultitiam, 24 ipsis autem

vocatis Judæis, atque Græcis Christum Dei

virtutem, et Dei sapientia : 25 quia quod

stultum est Dei, sapientius est hominibus : et

quod infirmum est Dei, fortius est hominibus.

26 Videte enim vocationem vestram, fratres,

quia non multi sapientes secundum carnem,

non multi potentes, non multi nobiles : 27

sed quæ stulta sunt mundi elegit Deus, ut

confundat sapientes : et infirma mundi elegit

Deus, ut confundat fortia : 28 et ignobilia

mundi, et contemptibilia elegit Deus, et ea

quæ non sunt, ut ea quæ sunt destrueret : 29

ut non glorietur omnis caro in conspectu ejus.

30 Ex ipso autem vos estis in Christo Jesu,

qui factus est nobis sapientia a Deo, et

justitia, et sanctificatio, et redemptio :

3

31 aby jak napisano: "Kto się chlubi, chlubił

się w Panu."

2

GŁOSI MĄDROŚĆ BOŻĄ.

1 I ja, gdy przyszedłem do was, bracia,

przyszedłem nie z wyniosłością mowy albo

mądrości, opowiadając wam świadectwo

Chrystusowe. 2 Nie sądziłem bowiem, że

cośkolwiek wiem wśród was, tylko Jezusa

Chrystusa i to ukrzyżowanego. 3 I byłem

wśród was ze słabością i z bojaźnią i ze

drżeniem wielkim. 4 A mowa moja i nauka

moja nie w przekonywujących słowach

mądrości ludzkiej, ale w okazaniu ducha i

mocy, 5 aby wiara wasza nie była w

mądrości ludzkiej, ale w mocy Boga. 6

Opowiadamy zaś mądrość między

doskonałymi; lecz mądrość nie tego świata,

ani książąt tego świata, którzy giną. 7 Ale

opowiadamy mądrość bożą w tajemnicy,

która zakryta jest, którą Bóg przeznaczył

przed wiekami ku chwale naszej, 8 której nie

poznał żaden z książąt tego świata, bo gdyby

byli poznali, nigdyby Pana chwały nie

ukrzyżowali. 9 Ale jak napisano: Czego "oko

nie widziało ani ucho nie słyszało, ani w

serce ludzkie nie wstąpiło, co zgotował Bóg

tym, którzy go miłują." 10 Nam zaś objawił

Bóg przez Ducha swojego; Duch bowiem

przenika wszystko, nawet głębokości boże.

11 Któż bowiem z ludzi wie, co jest w

człowieku, prócz ducha ludzkiego, który w

nim jest? Tak i tego, co jest w Bogu, nikt nie

poznał, tylko Duch Boży. 12 My zaś

otrzymaliśmy nie ducha tego świata, ale

Ducha, który jest z Boga, abyśmy wiedzieli,

co nam Bóg darował. 13 I to opowiadamy

nie uczonymi słowami ludzkiej mądrości, ale

przez naukę Ducha, do duchowych duchowe

przystosowując. 14 Człowiek zaś cielesny

nie pojmuje tego, co jest Ducha Bożego, bo

głupstwem jest dla niego i nie może

zrozumieć, gdyż to się rozsądza duchem. 15

Duchowny zaś rozsądza wszystko i sam od

nikogo nie bywa sądzony. 16 "Któż bowiem

poznał umysł Pański, który by go nauczył?"

My zaś mamy umysł Chrystusowy.

31 ut quemadmodum scriptum est : Qui

gloriatur, in Domino glorietur.

2

1 Et ego, cum venissem ad vos, fratres, veni

non in sublimitate sermonis, aut sapientiæ,

annuntians vobis testimonium Christi. 2 Non

enim judicavi me scire aliquid inter vos, nisi

Jesum Christum, et hunc crucifixum. 3 Et

ego in infirmitate, et timore, et tremore multo

fui apud vos : 4 et sermo meus, et prædicatio

mea non in persuasibilibus humanæ

sapientiæ verbis, sed in ostensione spiritus et

virtutis : 5 ut fides vestra non sit in sapientia

hominum, sed in virtute Dei. 6 Sapientiam

autem loquimur inter perfectos : sapientiam

vero non hujus sæculi, neque principum

hujus sæculi, qui destruuntur : 7 sed

loquimur Dei sapientiam in mysterio, quæ

abscondita est, quam prædestinavit Deus ante

sæcula in gloriam nostram, 8 quam nemo

principum hujus sæculi cognovit : si enim

cognovissent, numquam Dominum gloriæ

crucifixissent. 9 Sed sicut scriptum est :

Quod oculus non vidit, nec auris audivit, nec

in cor hominis ascendit, quæ præparavit

Deus iis qui diligunt illum : 10 nobis autem

revelavit Deus per Spiritum suum : Spiritus

enim omnia scrutatur, etiam profunda Dei. 11

Quis enim hominum scit quæ sunt hominis,

nisi spiritus hominis, qui in ipso est ? ita et

quæ Dei sunt, nemo cognovit, nisi Spiritus

Dei. 12 Nos autem non spiritum hujus mundi

accepimus, sed Spiritum qui ex Deo est, ut

sciamus quæ a Deo donata sunt nobis : 13

quæ et loquimur non in doctis humanæ

sapientiæ verbis, sed in doctrina Spiritus,

spiritualibus spiritualia comparantes. 14

Animalis autem homo non percipit ea quæ

sunt Spiritus Dei : stultitia enim est illi, et

non potest intelligere : quia spiritualiter

examinatur. 15 Spiritualis autem judicat

omnia : et ipse a nemine judicatur. 16 Quis

enim cognovit sensum Domini, qui instruat

eum ? nos autem sensum Christi habemus.

4

3

ODRZUCA SWARY STRONNICZE.

1 I ja, bracia, nie mogłem do was mówić, jak

do duchownych, ale jak do cielesnych, jak do

malutkich w Chrystusie. 2 Dałem wam

mleko na napój, nie pokarm, bo jeszcze nie

mogliście, ale ani teraz jeszcze nie możecie,

bo jeszcze cieleśni jesteście. 3 Skoro bowiem

między wami jest zazdrość i spory, czyż nie

jesteście cieleśni i czy nie postępujecie

według człowieka ? 4 Gdy bowiem kto

mówi: Ja właśnie jestem Pawła, a drugi: Ja

Apolla, - czy nie jesteście ludźmi ? Więc

czym jest Apollo ? A czym Paweł ? 5

Sługami tego, któremu uwierzyliście i każdy

jak mu dał Pan. 6 Ja sadziłem, Apollo

podlewał, ale Bóg dał wzrost. 7 Tak więc ani

ten co sadzi, jest czymś, ani ten co podlewa,

ale Bóg, który wzrost daje. 8 Ten zaś co

sadzi i ten co podlewa, jedno są. Każdy zaś

własną zapłatę otrzyma według pracy swojej.

9 Jesteśmy bowiem współpracownikami

Boga ; jesteście uprawną rolą Boga, jesteście

budową Boga.

SAM CHRYSTUS FUNDAMENTEM

WIARY

10 Według łaski bożej, która mi jest dana,

jak mądry budowniczy założyłem

fundament, inny zaś na nim buduje. Lecz

niech każdy baczy, jak na nim buduje. 11

Innego bowiem fundamentu nikt założyć nie

może, oprócz tego, który jest założony, a jest

nim Chrystus Jezus. 12 Jeśli zaś kto na tym

fundamencie buduje złoto, srebro, kamienie

drogie, drwa, siano, słomę, 13 robota

każdego na jaw wyjdzie; bo dzień Pański

ujawni, gdyż się w ogniu objawi i ogień

doświadczy roboty każdego, jaka jest. 14

Jeśli się ostoi czyje dzieło, które

nadbudował, otrzyma zapłatę. 15 Jeśli czyje

dzieło zgorzeje, szkodę poniesie, lecz sam

będzie zbawiony, tak jednak jakby przez

ogień. 16 Nie wiecie, że świątynią Boga

jesteście, i Duch Boży mieszka w was ?

3

1 Et ego, fratres, non potui vobis loqui quasi

spiritualibus, sed quasi carnalibus. Tamquam

parvulis in Christo, 2 lac vobis potum dedi,

non escam : nondum enim poteratis : sed nec

nunc quidem potestis : adhuc enim carnales

estis. 3 Cum enim sit inter vos zelus, et

contentio : nonne carnales estis, et secundum

hominem ambulatis ? 4 Cum enim quis dicat

: Ego quidem sum Pauli ; alius autem : Ego

Apollo : nonne homines estis ? Quid igitur

est Apollo ? quid vero Paulus ? 5 ministri

ejus, cui credidistis, ut unicuique sicut

Dominus dedit. 6 Ego plantavi, Apollo

rigavit : sed Deus incrementum dedit. 7

Itaque neque qui plantat est aliquid, neque

qui rigat : sed qui incrementum dat, Deus. 8

Qui autem plantat, et qui rigat, unum sunt.

Unusquisque autem propriam mercedem

accipiet, secundum suum laborem. 9 Dei

enim sumus adjutores : Dei agricultura estis,

Dei ædificatio estis.

10 Secundum gratiam Dei, quæ data est mihi,

ut sapiens architectus fundamentum posui :

alius autem superædificat. Unusquisque

autem videat quomodo superædificet. 11

Fundamentum enim aliud nemo potest

ponere præter id quod positum est, quod est

Christus Jesus. 12 Si quis autem

superædificat super fundamentum hoc,

aurum, argentum, lapides pretiosos, ligna,

fœnum, stipulam, 13 uniuscujusque opus

manifestum erit : dies enim Domini

declarabit, quia in igne revelabitur : et

uniuscujusque opus quale sit, ignis probabit.

14 Si cujus opus manserit quod

superædificavit, mercedem accipiet. 15 Si

cujus opus arserit, detrimentum patietur :

ipse autem salvus erit, sic tamen quasi per

ignem. 16 Nescitis quia templum Dei estis, et

Spiritus Dei habitat in vobis ?

5

17 Jeśli zaś kto świątynię bożą naruszy,

zatraci go Bóg. Albowiem świątynia boża

jest święta, którą wy jesteście.

NIE CHLUBIĆ SIĘ Z LUDZI.

18 Niech się nikt nie łudzi ; jeśli kto między

wami zda się być mądrym na tym świecie,

niech się stanie głupim, aby był mądrym. 19

Albowiem mądrość tego świata jest

głupstwem u Boga. Napisano bowiem:

"Pochwycę mędrców w ich chytrości." 20 I

znowu: "Pan zna myśli mędrców, że są

próżne." 21 Tak więc niech się nikt nie

chlubi w ludziach. 22 Wszystko bowiem jest

wasze: czy Paweł, czy Apollo, czy Kefas,

czy świat, czy życie, czy śmierć, czy

teraźniejsze rzeczy, czy przyszłe: wszystko

bowiem jest wasze, wy zaś Chrystusowi, a

Chrystus boży.

4

PAWEŁ GARDZI SĄDAMI LUDZKIMI.

1 Niech o nas człowiek tak myśli jak o

sługach Chrystusowych i szafarzach tajemnic

bożych. 2 Tu już wymaga się od szafarzy,

aby każdy okazał się wiernym. 3 Dla mnie

zaś najmniejsza to rzecz, żebym był sądzony

przez was, albo przez jakiś sąd ludzki ; lecz i

sam siebie nie sądzę. 4 Do niczego się

bowiem nie poczuwam, ale przez to nie

jestem usprawiedliwiony; ten zaś, co mnie

sądzi, Pan jest. 5 Zatem nie sądźcie przed

czasem, aż przyjdzie Pan, który też oświeci

rzeczy ukryte w ciemnościach i objawi

zamysły serc i wtedy każdy otrzyma chwałę

od Boga.

PORÓWNYWA SIEBIE Z

KORYNTIANAMI.

6 To zaś, bracia, objaśniłem na sobie i na

Apollu, dla was, abyście się nauczyli z nas,

żeby się nad to, co jest napisane, jeden

wobec drugiego nie nadymał przeciwko

innemu. 7 Któż bowiem cię wyróżnia ? A co

masz, czegoś nie otrzymał? A jeśliś

otrzymał, czemu się chełpisz, jakbyś nie

17 Si quis autem templum Dei violaverit,

disperdet illum Deus. Templum enim Dei

sanctum est, quod estis vos.

18 Nemo se seducat : si quis videtur inter vos

sapiens esse in hoc sæculo, stultus fiat ut sit

sapiens. 19 Sapientia enim hujus mundi,

stultitia est apud Deum. Scriptum est enim :

Comprehendam sapientes in astutia eorum.

20 Et iterum : Dominus novit cogitationes

sapientium quoniam vanæ sunt. 21 Nemo

itaque glorietur in hominibus. 22 Omnia

enim vestra sunt, sive Paulus, sive Apollo,

sive Cephas, sive mundus, sive vita, sive

mors, sive præsentia, sive futura : omnia

enim vestra sunt : 23 vos autem Christi :

Christus autem Dei.

4

1 Sic nos existimet homo ut ministros

Christi, et dispensatores mysteriorum Dei. 2

Hic jam quæritur inter dispensatores ut

fidelis quis inveniatur. 3 Mihi autem pro

minimo est ut a vobis judicer, aut ab humano

die : sed neque meipsum judico. 4 Nihil enim

mihi conscius sum, sed non in hoc

justificatus sum : qui autem judicat me,

Dominus est. 5 Itaque nolite ante tempus

judicare, quoadusque veniat Dominus : qui et

illuminabit abscondita tenebrarum, et

manifestabit consilia cordium : et tunc laus

erit unicuique a Deo.

6 Hæc autem, fratres, transfiguravi in me et

Apollo, propter vos : ut in nobis discatis, ne

supra quam scriptum est, unus adversus

alterum infletur pro alio. 7 Quis enim te

discernit ? quid autem habes quod non

accepisti ? si autem accepisti, quid gloriaris

quasi non acceperis ? 8 Jam saturati estis,

6

otrzymał? 8 Jużeście nasyceni, już staliście

się bogatymi ; bez nas królujecie i obyście

królowali, żebyśmy i my z wami królowali. 9

Mniemam bowiem, że Bóg nas apostołów

jako ostatnich okazał, jakby na śmierć

przeznaczonych; gdyż staliśmy się

dziwowiskiem światu i aniołom i ludziom.

10 Myśmy głupi dla Chrystusa, wy zaś

roztropni w Chrystusie; myśmy słabi, wy zaś

mocni, wyście poważani, my zaś pogardzani.

11 Aż do tej pory i łakniemy i pragniemy i

jesteśmy nadzy i bywamy policzkowani i

tułamy się 12 i trudzimy się, pracując

własnymi rękami. Złorzeczą nam, a

błogosławimy ; prześladują nas, a znosimy ;

13 znieważają nas, a prosimy. Staliśmy się

jakby plugastwem tego świata, śmieciem

wszystkich, aż dotąd.

PO OJCOWSKU UPOMINA.

14 Piszę to, nie żeby was zawstydzić, ale jak

synów moich najmilszych upominam. 15

Albowiem choćbyście mieli dziesięć tysięcy

pedagogów w Chrystusie, ale nie wielu

ojców. Gdyż w Chrystusie Jezusie przez

ewangelię ja was zrodziłem 16 Proszę was

tedy, bądźcie naśladowcami moimi, jak i ja

Chrystusa. 17 Dlatego posłałem do was

Tymoteusza, który jest moim synem

najmilszym i wiernym w Panu; on wam

przypomni postępowanie moje w Chrystusie

Jezusie, jak uczę wszędzie w każdym

kościele. 18 Niektórzy tak się nadęli, jakbym

nie miał przyjść do was. 19 Rychło zaś

przybędę do was, jeśli Pan zechce i poznam

nie mowę tych, którzy się nadęli, ale moc. 20

Albowiem nie w mowie jest królestwo boże,

ale w mocy. 21 Cóż chcecie? Czy mam

przyjść do was z rózgą, czy też z miłością i w

duchu łagodności ?

jam divites facti estis : sine nobis regnatis : et

utinam regnetis, ut et nos vobiscum

regnemus. 9 Puto enim quod Deus nos

Apostolos novissimos ostendit, tamquam

morti destinatos : quia spectaculum facti

sumus mundo, et angelis, et hominibus. 10

Nos stulti propter Christum, vos autem

prudentes in Christo : nos infirmi, vos autem

fortes : vos nobiles, nos autem ignobiles. 11

Usque in hanc horam et esurimus, et sitimus,

et nudi sumus, et colaphis cædimur, et

instabiles sumus, 12 et laboramus operantes

manibus nostris : maledicimur, et

benedicimus : persecutionem patimur, et

sustinemus : 13 blasphemamur, et

obsecramus : tamquam purgamenta hujus

mundi facti sumus, omnium peripsema usque

adhuc.

14 Non ut confundam vos, hæc scribo, sed ut

filios meos carissimos moneo. 15 Nam si

decem millia pædagogorum habeatis in

Christo, sed non multos patres. Nam in

Christo Jesu per Evangelium ego vos genui.

16 Rogo ergo vos, imitatores mei estote,

sicut et ego Christi. 17 Ideo misi ad vos

Timotheum, qui est filius meus carissimus, et

fidelis in Domino : qui vos commonefaciet

vias meas, quæ sunt in Christo Jesu, sicut

ubique in omni ecclesia doceo. 18 Tamquam

non venturus sim ad vos, sic inflati sunt

quidam. 19 Veniam autem ad vos cito, si

Dominus voluerit : et cognoscam non

sermonem eorum qui inflati sunt, sed

virtutem. 20 Non enim in sermone est

regnum Dei, sed in virtute. 21 Quid vultis ?

in virga veniam ad vos, an in caritate, et

spiritu mansuetudinis ?

7

B. ZGORSZENIA (5,1 - 6,20)

5

KARCI GRZECHY NIECZYSTE.

1 W ogóle słychać między wami o rozpuście

i to takiej rozpuście, o jakiej ani między

poganami, tak że ktoś ma żonę ojca swego. 2

A wyście się nadęli i nie okryliście się raczej

żałobą, żeby usunąć pośród siebie tego, który

ten uczynek popełnił. 3 Ja choć nieobecny

ciałem, ale obecny duchem, już jakby obecny

osądziłem tego, który tak uczynił : 4 w imię

Pana naszego Jezusa Chrystusa, gdy się

zgromadzicie wraz z duchem moim, z mocą

Pana naszego Jezusa, 5 oddać takiego

szatanowi na zatracenie ciała, aby duch był

ocalony w dzień Pana naszego Jezusa

Chrystusa. 6 Nie dobra jest chełpliwość

wasza. Nie wiecie, że odrobina kwasu

zakwasza całe ciasto? 7 Uprzątnijcież stary

kwas, abyście byli nowym zaczynem, jak

jesteście przaśni. Albowiem Pascha nasza

ofiarowany jest Chrystus. 8 A tak świętujmy

nie na starym kwasie, ani na kwasie złości i

przewrotności, ale na przaśnikach szczerości

i prawdy.

ZŁYCH CHRZEŚCIJAN UNIKAĆ.

9 Napisałem wam w liście, abyście nie

przestawali z rozpustnikami. 10 Nie w ogóle

z rozpustnikami tego świata, albo z

chciwcami, albo z drapieżcami, albo z

bałwochwalcami, bo inaczej musielibyście

wyjść z tego świata. 11 Lecz raczej

napisałem wam, abyście nie przestawali, jeśli

ten, co się bratem nazywa, jest

rozpustnikiem, albo chciwcem, albo

bałwochwalcą, albo złorzeczącym, albo

pijanicą, albo drapieżcą, żebyście z takim

nawet nie jedli. 12 Czyż bowiem do mnie

należy sądzić tych, co są zewnątrz ? Czyż

tych, co są wewnątrz, nie wy sądzicie ? 13

Tych bowiem, co są zewnątrz, będzie Bóg

sądził. "Wyrzućcie złego spośród siebie."

5

1 Omnino auditur inter vos fornicatio, et talis

fornicatio, qualis nec inter gentes, ita ut

uxorem patris sui aliquis habeat. 2 Et vos

inflati estis : et non magis luctum habuistis ut

tollatur de medio vestrum qui hoc opus fecit.

3 Ego quidem absens corpore, præsens autem

spiritu, jam judicavi ut præsens eum, qui sic

operatus est, 4 in nomine Domini nostri Jesu

Christi, congregatis vobis et meo spiritu, cum

virtute Domini nostri Jesu, 5 tradere

hujusmodi Satanæ in interitum carnis, ut

spiritus salvus sit in die Domini nostri Jesu

Christi. 6 Non est bona gloriatio vestra.

Nescitis quia modicum fermentum totam

massam corrumpit ? 7 Expurgate vetus

fermentum, ut sitis nova conspersio, sicut

estis azymi. Etenim Pascha nostrum

immolatus est Christus. 8 Itaque epulemur :

non in fermento veteri, neque in fermento

malitiæ et nequitiæ : sed in azymis

sinceritatis et veritatis.

9 Scripsi in epistola : Ne commisceamini

fornicariis : 10 non utique fornicariis hujus

mundi, aut avaris, aut rapacibus, aut idolis

servientibus : alioquin debueratis de hoc

mundo exiisse. 11 Nunc autem scripsi vobis

non commisceri : si is qui frater nominatur,

est fornicator, aut avarus, aut idolis serviens,

aut maledicus, aut ebriosus, aut rapax, cum

ejusmodi nec cibum sumere. 12 Quid enim

mihi de iis qui foris sunt, judicare ? nonne de

iis qui intus sunt, vos judicatis ? 13 nam eos

qui foris sunt, Deus judicabit. Auferte malum

ex vobis ipsis.

8

6

NIE PROCESOWAĆ SIĘ PRZED

POGANAMI.

l Śmie ktoś z was, mając sprawę przeciw

drugiemu, prawować się przed

niesprawiedliwymi, a nie przed świętymi? 2

Czy nie wiecie, że święci będą sądzić ten

świat? A jeśli przez was świat będzie

sądzony, czy nie jesteście godni sądzić

rzeczy najmniejszych? 3 Nie wiecie, że

aniołów sądzić będziemy? O ileż więcej

rzeczy świeckie ? 4 Jeśli więc będziecie mieć

spory świeckie, tych sobie jako sędziów

ustanówcie, co są wzgardzeni w Kościele. 5

Mówię dla waszego zawstydzenia. Czy już

tak nie ma między wami mądrego, który by

mógł sądzić między braćmi swymi?' 6 Ale

brat z bratem się prawuje i to przed

niewiernymi ? 7 Już nawet to w ogóle jest

waszym występkiem, że się procesujecie

między sobą. Czemu raczej krzywdy nie

znosicie? Czemu raczej szkody nie cierpicie

? 8 Ale wy krzywdę wyrządzacie i

oszukujecie braci. 9 Czy nie wiecie, że

niesprawiedliwi nie posiędą królestwa

bożego? Nie mylcie się : ani rozpustnicy, ani

bałwochwalcy, ani cudzołożnicy, 10 ani

rozwiąźli, ani sodomczycy, ani złodzieje, ani

chciwcy, ani pijacy, ani złorzeczący, ani

drapieżcy nie posiędą królestwa bożego. 11 I

niektórzy byliście takimi, ale zostaliście

obmyci, ale zostaliście poświęceni, ale

zostaliście usprawiedliwieni w imię Pana

naszego Jezusa Chrystusa i w Duchu Boga

naszego.

UNIKAJCIE NIECZYSTOŚCI.

12 Wszystko mi wolno, ale nie wszystko

pożyteczne. Wszystko mi wolno, ale ja pod

niczyją władzę się nie poddam. 13 Pokarm

dla brzucha, a brzuch dla pokarmów ; lecz

Bóg i ten i te zniweczy ; ciało zaś nie dla

rozpusty, ale dla Pana, a Pan dla ciała. 14

Bóg zaś i Pana wskrzesił i nas wskrzesi przez

moc swoją. 15 Nie wiecie, że ciała wasze są

członkami Chrystusowymi ? Biorąc więc

członki Chrystusowe, mam je uczynić

6

1 Audet aliquis vestrum habens negotium

adversus alterum, judicari apud iniquos, et

non apud sanctos ? 2 an nescitis quoniam

sancti de hoc mundo judicabunt ? et si in

vobis judicabitur mundus, indigni estis qui de

minimis judicetis ? 3 Nescitis quoniam

angelos judicabimus ? quanto magis

sæcularia ? 4 Sæcularia igitur judicia si

habueritis : contemptibiles, qui sunt in

ecclesia, illos constituite ad judicandum. 5

Ad verecundiam vestram dico. Sic non est

inter vos sapiens quisquam, qui possit

judicare inter fratrem suum ? 6 Sed frater

cum fratre judicio contendit : et hoc apud

infideles ? 7 Jam quidem omnino delictum

est in vobis, quod judicia habetis inter vos.

Quare non magis injuriam accipitis ? quare

non magis fraudem patimini ? 8 Sed vos

injuriam facitis, et fraudatis : et hoc fratribus.

9 An nescitis quia iniqui regnum Dei non

possidebunt ? Nolite errare : neque fornicarii,

neque idolis servientes, neque adulteri, 10

neque molles, neque masculorum

concubitores, neque fures, neque avari, neque

ebriosi, neque maledici, neque rapaces

regnum Dei possidebunt. 11 Et hæc quidam

fuistis : sed abluti estis, sed sanctificati estis,

sed justificati estis in nomine Domini nostri

Jesu Christi, et in Spiritu Dei nostri.

12 Omnia mihi licent, sed non omnia

expediunt : omnia mihi licent, sed ego sub

nullis redigar potestate. 13 Esca ventri, et

venter escis : Deus autem et hunc et has

destruet : corpus autem non fornicationi, sed

Domino : et Dominus corpori. 14 Deus vero

et Dominum suscitavit : et nos suscitabit per

virtutem suam. 15 Nescitis quoniam corpora

vestra membra sunt Christi ? Tollens ergo

membra Christi, faciam membra meretricis ?

9

członkami nierządnicy ? Nie daj Boże ! 16

Czy nie wiecie, że ten, co się łączy z

nierządnicą, staje się jednym ciałem? Mówi

bowiem: "będą dwoje w jednym ciele." 17

Kto zaś łączy się z Panem, jednym jest

duchem. 18 Unikajcie rozpusty. Wszelki

grzech, który człowiek popełnia, jest poza

ciałem ; lecz kto się oddaje rozpuście,

grzeszy przeciwko ciału swemu. 19 Czy nie

wiecie, że członki wasze są świątynią Ducha

Świętego, który w was jest, którego macie od

Boga i nie jesteście swoi? 20 Jesteście

bowiem kupieni za cenę wielką. Chwalcież i

noście Boga w ciele waszym.

CZĘŚĆ II (7,1-15,58)

ODPOWIEDZI NA RÓŻNE PYTANIA

A. O MAŁŻEŃSTWIE I DZIEWICTWIE

(7,1-40)

7

O POŻYCIU MAŁŻEŃSKIM.

1 O tym zaś, coście pisali : Dobrze jest

człowiekowi nie tykać się niewiasty ; 2 ale ze

względu na rozpustę, niech każdy ma swoją

żonę i każda niech ma swego męża. 3 Mąż

żonie niech oddaje powinność, tak samo zaś i

żona mężowi. 4 Żona nie ma władzy nad

swym ciałem, lecz mąż. Tak samo i mąż nie

ma władzy nad swym ciałem, lecz żona. 5

Nie odmawiajcie sobie wzajemnie, chyba

tylko za wspólną zgodą do czasu, abyście się

oddawali modlitwie, i znowu wracajcie do

tego samego, aby was szatan nie kusił z

powodu waszej niepowściągliwości. 6

Mówię zaś to pobłażając, nie rozkazując. 7

Chcę bowiem, żebyście wy wszyscy byli jak

ja sam; ale każdy ma od Boga dar własny :

jeden wprawdzie taki, drugi zaś inny. 8

Mówię zaś nieżonatym i wdowom: Dobrze

im jest, jeśli tak pozostaną jak i ja. 9 Ale jeśli

nie mogą się powstrzymać, niech zawrą

małżeństwo. Lepiej jest bowiem zawrzeć

małżeństwo, niż być, palonym.

Absit. 16 An nescitis quoniam qui adhæret

meretrici, unum corpus efficitur ? Erunt enim

(inquit) duo in carne una. 17 Qui autem

adhæret Domino, unus spiritus est. 18 Fugite

fornicationem. Omne peccatum,

quodcumque fecerit homo, extra corpus est :

qui autem fornicatur, in corpus suum peccat.

19 An nescitis quoniam membra vestra,

templum sunt Spiritus Sancti, qui in vobis

est, quem habetis a Deo, et non estis vestri ?

20 Empti enim estis pretio magno.

Glorificate, et portate Deum in corpore

vestro.

7

1 De quibus autem scripsistis mihi : Bonum

est homini mulierem non tangere : 2 propter

fornicationem autem unusquisque suam

uxorem habeat, et unaquæque suum virum

habeat. 3 Uxori vir debitum reddat : similiter

autem et uxor viro. 4 Mulier sui corporis

potestatem non habet, sed vir. Similiter

autem et vir sui corporis potestatem non

habet, sed mulier. 5 Nolite fraudare invicem,

nisi forte ex consensu ad tempus, ut vacetis

orationi : et iterum revertimini in idipsum, ne

tentet vos Satanas propter incontinentiam

vestram. 6 Hoc autem dico secundum

indulgentiam, non secundum imperium. 7

Volo enim omnes vos esse sicut meipsum :

sed unusquisque proprium donum habet ex

Deo : alius quidem sic, alius vero sic. 8 Dico

autem non nuptis, et viduis : bonum est illis

si sic permaneant, sicut et ego. 9 Quod si non

se continent, nubant. Melius est enim nubere,

quam uri.

10

O NIEROZERWALNOŚCI

MAŁŻEŃSTWA

10 Tym zaś, co są złączeni małżeństwem,

rozkazuję nie ja, ale Pan, żeby żona nie

odchodziła od męża. 11 A jeśliby odeszła,

niech zostanie bez męża, albo niech się

pojedna z mężem swoim. I mąż niech żony

nie opuszcza. 12 Gdyż innym mówię ja, nie

Pan : Jeśli któryś brat ma żonę niewierzącą i

ta godzi się z nim mieszkać, niech jej nie

opuszcza. 13 I jeśli która żona wierząca ma

męża niewierzącego i on godzi się z nią

mieszkać, niech męża nie opuszcza. 14

Albowiem uświęcony jest. mąż niewierzący

przez żonę wierzącą i żona niewierząca

uświęcona jest przez męża wierzącego ; bo

inaczej dzieci wasze byłyby nieczyste, teraz

zaś są święte. 15 Ale jeśli niewierzący

odchodzi, niechże odejdzie; albowiem w

takich wypadkach brat, albo siostra, nie jest

poddany niewoli, wszak do pokoju wezwał

nas Bóg. 16 Skądże bowiem wiesz, żono, czy

męża zbawisz ? Albo skąd wiesz, mężu, czy

żonę zbawisz?

O WYTRWANIU W SWOIM STANIE.

17 Niech tylko każdy tak postępuje, jak mu

Pan udzielił, każdy jak go Bóg powołał i jak

we wszystkich kościołach nauczam. 18 Jest

kto wezwany jako obrzezany? Niechaj nie

zaciąga odrzezka. Jest kto wezwany z

odrzezkiem ? Niechaj się nie obrzezuje. 19

Obrzezanie jest niczym i odrzezek jest

niczym, ale zachowanie przykazań bożych.

20 W jakim stanie jest kto wezwany, niech

każdy w nim trwa. 21 Jesteś wezwany jako

niewolnik? Nie trap się; ale i jeśli możesz

stać się wolnym, raczej korzystaj. 22 Kto

bowiem w Panu jest wezwany jak niewolnik,

jest wyzwoleńcem Pańskim; podobnie, kto

jak wolny jest wezwany, jest niewolnikiem

Chrystusowym. 23 Za cenę kupieni jesteście,

nie czyńcie się niewolnikami ludzi. 24

Każdy, w czym jest wezwany, bracia, w tym

niech trwa przed Bogiem.

10 Iis autem qui matrimonio juncti sunt,

præcipio non ego, sed Dominus, uxorem a

viro non discedere : 11 quod si discesserit,

manere innuptam, aut viro suo reconciliari.

Et vir uxorem non dimittat. 12 Nam ceteris

ego dico, non Dominus. Si quis frater

uxorem habet infidelem, et hæc consentit

habitare cum illo, non dimittat illam. 13 Et si

qua mulier fidelis habet virum infidelem, et

hic consentit habitare cum illa, non dimittat

virum : 14 sanctificatus est enim vir infidelis

per mulierem fidelem, et sanctificata est

mulier infidelis per virum fidelem : alioquin

filii vestri immundi essent, nunc autem sancti

sunt. 15 Quod si infidelis discedit, discedat :

non enim servituti subjectus est frater, aut

soror in hujusmodi : in pace autem vocavit

nos Deus. 16 Unde enim scis mulier, si virum

salvum facies ? aut unde scis vir, si mulierem

salvam facies ?

17 Nisi unicuique sicut divisit Dominus,

unumquemque sicut vocavit Deus, ita

ambulet, et sicut in omnibus ecclesiis doceo.

18 Circumcisus aliquis vocatus est ? non

adducat præputium. In præputio aliquis

vocatus est ? non circumcidatur. 19

Circumcisio nihil est, et præputium nihil est :

sed observatio mandatorum Dei. 20

Unusquisque in qua vocatione vocatus est, in

ea permaneat. 21 Servus vocatus es ? non sit

tibi curæ : sed et si potes fieri liber, magis

utere. 22 Qui enim in Domino vocatus est

servus, libertus est Domini : similiter qui

liber vocatus est, servus est Christi. 23 Pretio

empti estis : nolite fieri servi hominum. 24

Unusquisque in quo vocatus est, fratres, in

hoc permaneat apud Deum.

11

O DZIEWICACH.

25 A co do panien, nie mam rozkazania

Pańskiego, daję zaś radę jak ten, co od Pana

miłosierdzia dostąpił, abym był wierny. 26

Sądzę więc, że dobra to rzecz, z powodu

dojmującej potrzeby, bo dobrze jest

człowiekowi tak być. 27 Związany jesteś z

żoną? Nie szukaj rozwiązania. Wolny jesteś

od żony ? Nie szukajże żony. 28 Jeśli zaś

wziąłeś żonę, nie zgrzeszyłeś. I jeśliby panna

wyszła za mąż, nie zgrzeszyła. Jednakże

utrapienie ciała będą mieć tacy. Ja zaś was

oszczędzam. 29 To więc powiadam, bracia :

Czas jest krótki ; to nam pozostaje ; aby i ci

co mają żony, byli jakby nie mieli ; 30 i ci co

płaczą, jakby nie płakali ; i ci co się weselą,

jakby się nie weselili ; i ci co kupują, jakby

nie posiadali; 31 I ci co używają tego świata,

jakby nie używali ; bo przemija postać tego

świata.

WYŻSZOŚĆ DZIEWICTWA.

32 Chcę zaś, abyście byli bez troski. Kto jest

bez żony, troszczy się o to, co jest Pańskie,

jakby się podobał Bogu. 33 Kto zaś jest

żonaty, troszczy się o rzeczy świata, jakby

się żonie podobać i rozdzielony jest. 34 I

niewiasta niezamężna i panna myśli o tym,

co jest Pańskie, aby być świętą ciałem i

duchem. Ta zaś, co wyszła za mąż, myśli o

rzeczach świata, jakby się podobała mężowi.

35 Lecz znowu to mówię ku pożytkowi

waszemu, nie żebym na was zastawiał sidło,

ale pobudzając ku temu, co jest szlachetne i

co by dawało możność do modlenia się Panu

bez przeszkody.

DOBROĆ I GODZIWOŚĆ MAŁŻEŃSTWA

36 Jeśli zaś kto uważa, że spadłby nań wstyd

dla jego panny, że lata jej przeszły, a tak być

musi : niech czyni co chce; nie grzeszy, jeśli

pójdzie za mąż. 37 Kto zaś postanowił

mocno w sercu swym, nie z konieczności,

lecz będąc panem swojej woli i to uznał w

sercu swym, żeby zachować pannę swą,

dobrze czyni. 38 Tak więc i ten, co wydaje

za mąż pannę swoją, dobrze czyni, i ten, co

25 De virginibus autem præceptum Domini

non habeo : consilium autem do, tamquam

misericordiam consecutus a Domino, ut sim

fidelis. 26 Existimo ergo hoc bonum esse

propter instantem necessitatem, quoniam

bonum est homini sic esse. 27 Alligatus es

uxori ? noli quærere solutionem. Solutus es

ab uxore ? noli quærere uxorem. 28 Si autem

acceperis uxorem, non peccasti. Et si nupserit

virgo, non peccavit : tribulationem tamen

carnis habebunt hujusmodi. Ego autem vobis

parco. 29 Hoc itaque dico, fratres : tempus

breve est : reliquum est, ut et qui habent

uxores, tamquam non habentes sint : 30 et

qui flent, tamquam non flentes : et qui

gaudent, tamquam non gaudentes : et qui

emunt, tamquam non possidentes : 31 et qui

utuntur hoc mundo, tamquam non utantur :

præterit enim figura hujus mundi.

32 Volo autem vos sine sollicitudine esse.

Qui sine uxore est, sollicitus est quæ Domini

sunt, quomodo placeat Deo. 33 Qui autem

cum uxore est, sollicitus est quæ sunt mundi,

quomodo placeat uxori, et divisus est. 34 Et

mulier innupta, et virgo, cogitat quæ Domini

sunt, ut sit sancta corpore, et spiritu. Quæ

autem nupta est, cogitat quæ sunt mundi,

quomodo placeat viro. 35 Porro hoc ad

utilitatem vestram dico : non ut laqueum

vobis injiciam, sed ad id, quod honestum est,

et quod facultatem præbeat sine impedimento

Dominum obsecrandi.

36 Si quis autem turpem se videri existimat

super virgine sua, quod sit superadulta, et ita

oportet fieri : quod vult faciat : non peccat, si

nubat. 37 Nam qui statuit in corde suo

firmus, non habens necessitatem, potestatem

autem habens suæ voluntatis, et hoc judicavit

in corde suo, servare virginem suam, bene

facit. 38 Igitur et qui matrimonio jungit

virginem suam, bene facit : et qui non jungit,

12

nie wydaje, lepiej czyni. 39 Żona związana

jest prawem, dopóki żyje jej mąż; ale jeśliby

umarł mąż jej, wolna jest; niech idzie za

kogo chce, byle w Panu. 40 Szczęśliwsza

jednak będzie, jeśli tak pozostanie według

mojej rady. Sądzę zaś, że i ja mam Ducha

Bożego.

B. O POŻYWANIU OFIAR

SKŁADANYCH BOŻKOM

(8,1 - 11,1)

8

WOLNO POŻYWAĆ Z OFIAR.

1 Co do rzeczy zaś ofiarowanych bałwanom

wiemy, że wszyscy wiedzę mamy. Wiedza

nadyma, lecz miłość buduje. 2 Jeśli zaś kto

mniema, że coś wie, jeszcze nie poznał, jak

mu wiedzieć należy. 3 Jeśli zaś kto miłuje

Boga, ten poznany jest przez niego. 4 Co do

pokarmów zaś, które składają bałwanom w

ofierze, wiemy, że bałwan niczym jest na

świecie, i że nie ma innego Boga, tylko

jeden. 5 Albowiem choć są tak zwani

bogowie czy to na niebie, czy na ziemi (bo

rzeczywiście jest wielu bogów i wielu

panów), 6 dla nas jednak jeden Bóg, Ojciec,

z którego wszystko, a my dla niego i jeden

Pan, Jezus Chrystus, przez którego wszystko,

a my przez niego.

POSTĘPOWAĆ WEDŁUG SUMIENIA.

7 Ale nie wszyscy mają wiedzę. Niektórzy

bowiem dotychczas, z przekonaniem o

bałwanie, jedzą jak rzecz bałwanom

ofiarowaną, i sumienie ich słabe bywa

skalane. 8 Pokarm zaś nie zaleca nas Bogu.

Ani bowiem, jeślibyśmy jedli, nie będziemy

obfitować ; ani jeślibyśmy nie jedli, nie

doznamy braku. 9 Uważajcie zaś, żeby

przypadkiem ta wolność wasza nie stała się

zgorszeniem dla słabych. 10 Albowiem

jeśliby kto ujrzał tego, co ma wiedzę,

siedzącego u stołu w świątyni pogańskiej,

czyż sumienie jego, ponieważ jest słabe, nie

skłoni się do jedzenia rzeczy bałwanom

melius facit. 39 Mulier alligata est legi

quanto tempore vir ejus vivit, quod si

dormierit vir ejus, liberata est : cui vult

nubat, tantum in Domino. 40 Beatior autem

erit si sic permanserit secundum meum

consilium : puto autem quod et ego Spiritum

Dei habeam.

8

1 De iis autem quæ idolis sacrificantur,

scimus quia omnes scientiam habemus.

Scientia inflat, caritas vero ædificat. 2 Si quis

autem se existimat scire aliquid, nondum

cognovit quemadmodum oporteat eum scire.

3 Si quis autem diligit Deum, hic cognitus est

ab eo. 4 De escis autem quæ idolis

immolantur, scimus quia nihil est idolum in

mundo, et quod nullus est Deus, nisi unus. 5

Nam etsi sunt qui dicantur dii sive in cælo,

sive in terra (siquidem sunt dii multi, et

domini multi) : 6 nobis tamen unus est Deus,

Pater, ex quo omnia, et nos in illum : et unus

Dominus Jesus Christus, per quem omnia, et

nos per ipsum.

7 Sed non in omnibus est scientia. Quidam

autem cum conscientia usque nunc idoli,

quasi idolothytum manducant : et conscientia

ipsorum cum sit infirma, polluitur. 8 Esca

autem nos non commendat Deo. Neque enim

si manducaverimus, abundabimus : neque si

non manducaverimus, deficiemus. 9 Videte

autem ne forte hæc licentia vestra

offendiculum fiat infirmis. 10 Si enim quis

viderit eum, qui habet scientiam, in idolio

recumbentem : nonne conscientia ejus, cum

sit infirma, ædificabitur ad manducandum

idolothyta ? 11 Et peribit infirmus in tua

scientia, frater, propter quem Christus

13

ofiarowanych ? 11 I zginie przez twoją

wiedzę, słaby brat, za którego Chrystus

umarł ? 12 Tak zaś grzesząc przeciw braciom

i raniąc ich słabe sumienie, grzeszycie

przeciw Chrystusowi. 13 A przeto jeśli

pokarm gorszy brata mego, nie będę jadł

mięsa na wieki, abym brata mego nie

zgorszył.

9

PAWEŁ STWIERDZA SWOJE PRAWA

APOSTOLSKIE.

l Nie jestem wolny ? Nie jestem apostołem ?

Czyż nie widziałem Jezusa Chrystusa, Pana

naszego ? Czy wy nie jesteście dziełem

moim w Panu? 2 I choć dla innych nie jestem

apostołem, lecz właśnie dla was jestem,

albowiem pieczęcią apostolstwa mego wy

jesteście w Panu. 3 Wobec tych, co mnie

wypytują, obrona moja ta jest: 4 Czy nie

mamy prawa jeść i pić? 5 Czy nie mamy

prawa prowadzić z sobą niewiasty, siostry,

jak i inni apostołowie i bracia Pańscy i Kefas

? 6 Czy tylko ja sam i Barnaba nie mamy

prawa tego czynić? 7 Kto kiedy odbywa

służbę wojskową własnym kosztem? Kto

sadzi winnicę i z owocu jej nie je? Kto pasie

trzodę i mlekiem trzody się nie żywi ? 8 Czy

to mówię według człowieka ? Czy i Zakon

tego nie mówi? 9 Albowiem napisano w

Prawie Mojżeszowym : "Nie zawiążesz

pyska wołowi młócącemu." Czy Bóg się

troszczy o woły? 10 Czy nie raczej przez

wzgląd na nas to mówi? Gdyż dla nas jest

napisane, że ten, co orze, ma orać w nadziei ;

a ten, co młóci, w nadziei otrzymania plonu

11 Jeśli my sialiśmy wam dobra duchowe,

wielka to rzecz, jeślibyśmy zbierali wasze

doczesne ? 12 Jeśli inni mają udział w prawie

nad wami, czemu nie raczej my ? Lecz nie

korzystaliśmy z tego prawa, ale wszystko

znosimy, byle nie postawić jakiej przeszkody

ewangelii Chrystusowej. 13 Nie wiecie, że

ci, co w świątyni pracują, to jedzą, co jest z

świątyni ; a ci co ołtarzowi usługują,

uczestnikami są ołtarza ? 14 Tak też

postanowił Pan, aby ci, co ewangelię

opowiadają, z ewangelii żyli.

mortuus est ? 12 Sic autem peccantes in

fratres, et percutientes conscientiam eorum

infirmam, in Christum peccatis. 13

Quapropter si esca scandalizat fratrem

meum, non manducabo carnem in æternum,

ne fratrem meum scandalizem.

9

1 Non sum liber ? non sum Apostolus ?

nonne Christum Jesum Dominum nostrum

vidi ? nonne opus meum vos estis in Domino

? 2 Et si aliis non sum Apostolus, sed tamen

vobis sum : nam signaculum apostolatus mei

vos estis in Domino. 3 Mea defensio apud

eos qui me interrogant, hæc est : 4 Numquid

non habemus potestatem manducandi et

bibendi ? 5 numquid non habemus

potestatem mulierem sororem circumducendi

sicut et ceteri Apostoli, et fratres Domini, et

Cephas ? 6 aut ego solus, et Barnabas, non

habemus potestatem hoc operandi ? 7 Quis

militat suis stipendiis umquam ? quis plantat

vineam, et de fructu ejus non edit ? quis

pascit gregem, et de lacte gregis non

manducat ? 8 Numquid secundum hominem

hæc dico ? an et lex hæc non dicit ? 9

Scriptum est enim in lege Moysi : Non

alligabis os bovi trituranti. Numquid de

bobus cura est Deo ? 10 an propter nos

utique hoc dicit ? Nam propter nos scripta

sunt : quoniam debet in spe qui arat, arare : et

qui triturat, in spe fructus percipiendi. 11 Si

nos vobis spiritualia seminavimus, magnum

est si nos carnalia vestra metamus ? 12 Si alii

potestatis vestræ participes sunt, quare non

potius nos ? Sed non usi sumus hac potestate

: sed omnia sustinemus, ne quod

offendiculum demus Evangelio Christi. 13

Nescitis quoniam qui in sacrario operantur

quæ de sacrario sunt, edunt : et qui altari

deserviunt, cum altari participant ? 14 Ita et

Dominus ordinavit iis qui Evangelium

annuntiant, de Evangelio vivere.

14

NIE KORZYSTAŁ Z NICH.

15 Ja zaś z żadnej z tych rzeczy nie

korzystałem. Nie napisałem zaś tego, żeby ze

mną tak się dziać miało ; bo mnie lepiej

byłoby raczej umrzeć, niż żeby kto miał

zniweczyć chlubę moją. 16 Jeśli bowiem

będę opowiadał ewangelię, nie mam chluby,

gdyż mię zmusza konieczność ; albowiem

biada mi, jeślibym ewangelii nie opowiadał.

17 Jeśli bowiem czynię to z własnej woli,

mam zapłatę ; ale jeżeli poniewolnie, to

szafarstwo mi powierzono. 18 Cóż więc jest

moją zapłatą? Żebym opowiadając

ewangelię, darmo głosił ewangelię, żebym

nie nadużywał prawa mojego w ewangelii. l9

Gdyż będąc wolnym od wszystkich, stałem

się niewolnikiem wszystkich, abym ich

więcej pozyskał. 20 I stałem się żydom jak

żyd, abym żydów pozyskał ; 21 tym, co są

pod Zakonem, jakbym. był pod Zakonem

(chociaż sam nie byłem pod Zakonem),

abym tych pozyskał, co byli pod Zakonem.

Tym, co byli bez Zakonu, jakbym był bez

Zakonu (chociaż nie byłem bez Zakonu

bożego, ale byłem w Zakonie

Chrystusowym), abym pozyskał tych, co byli

bez Zakonu. 22 Stałem się dla słabych

słabym, abym słabych pozyskał. Dla

wszystkich stałem się wszystkim, abym

wszystkich zbawił. 23 Wszystko zaś, czynię

dla ewangelii, abym się stał jej uczestnikiem.

KARCI SWOJE CIAŁO.

24 Nie wiecie, że ci co biegną w zawody,

wszyscy wprawdzie biegną, ale jeden

otrzymuje nagrodę? Tak biegnijcie, abyście

otrzymali. 25 Każdy zaś, co chodzi w zapasy,

od wszystkiego się powstrzymuje. A oni

wprawdzie, aby skazitelny wieniec otrzymać,

my zaś nieskazitelny. 26 Ja więc tak biegnę,

nie jak na niepewne ; tak walczę, nie jakbym

wiatr chłostał ; 27 ale karcę ciało moje i w

niewolę podbijam, żebym przypadkiem

innym przepowiadając, sam nie został

odrzucony.

15 Ego autem nullo horum usus sum. Non

autem scripsi hæc ut ita fiant in me : bonum

est enim mihi magis mori, quam ut gloriam

meam quis evacuet. 16 Nam si

evangelizavero, non est mihi gloria :

necessitas enim mihi incumbit : væ enim

mihi est, si non evangelizavero. 17 Si enim

volens hoc ago, mercedem habeo : si autem

invitus, dispensatio mihi credita est. 18 Quæ

est ergo merces mea ? ut Evangelium

prædicans, sine sumptu ponam Evangelium,

ut non abutar potestate mea in Evangelio. 19

Nam cum liber essem ex omnibus, omnium

me servum feci, ut plures lucrifacerem. 20 Et

factus sum Judæis tamquam Judæus, ut

Judæos lucrarer : 21 iis qui sub lege sunt,

quasi sub lege essem (cum ipse non essem

sub lege) ut eos qui sub lege erant,

lucrifacerem : iis qui sine lege erant,

tamquam sine lege essem (cum sine lege Dei

non essem : sed in lege essem Christi) ut

lucrifacerem eos qui sine lege erant. 22

Factus sum infirmis infirmus, ut infirmos

lucrifacerem. Omnibus omnia factus sum, ut

omnes facerem salvos. 23 Omnia autem facio

propter Evangelium : ut particeps ejus

efficiar.

24 Nescitis quod ii qui in stadio currunt,

omnes quidem currunt, sed unus accipit

bravium ? Sic currite ut comprehendatis. 25

Omnis autem qui in agone contendit, ab

omnibus se abstinet, et illi quidem ut

corruptibilem coronam accipiant : nos autem

incorruptam. 26 Ego igitur sic curro, non

quasi in incertum : sic pugno, non quasi

aërem verberans : 27 sed castigo corpus

meum, et in servitutem redigo : ne forte cum

aliis prædicaverim, ipse reprobus efficiar.

15

10

DZIEJE ŻYDÓW NAUKĄ DLA

CHRZEŚCIJAN.

1 Nie chcę bowiem, bracia, żebyście nie

mieli wiedzieć, że ojcowie nasi wszyscy byli

pod obłokiem i wszyscy przeszli morze, 2 i

wszyscy byli ochrzczeni w Mojżeszu, w

obłoku i w morzu; 3 i wszyscy jedli ten sam

pokarm duchowy, 4 i wszyscy pili ten sam

napój duchowy (a pili ze skały duchowej,

która szła za nimi, a skałą był Chrystus). 5

Ale nie w wielu z nich upodobał sobie Bóg;

albowiem "polegli na pustyni." 6 To zaś stało

się figurą dla nas, abyśmy nie pożądali złego,

jak i oni pożądali. 7 I nie stajcie się

bałwochwalcami, jak niektórzy z nich, jak

napisano : "Zasiadł lud, by jeść i pić i wstali,

żeby się bawić." 8 Ani się nie dopuszczajmy

rozpusty, jak niektórzy z nich dopuścili się

rozpusty i poległy dnia jednego dwadzieścia

trzy tysiące. 9 Ani nie kuśmy Chrystusa jak

niektórzy z nich kusili i od wężów poginęli.

10 Ani nie szemrajcie jak niektórzy z nich

szemrali i poginęli od niszczyciela. 11 Lecz

to wszystko przydarzyło się im w figurze, a

napisano to dla upomnienia nas, na których

przyszły końce wieków. 12 Kto więc

mniema, że stoi, niech patrzy, żeby nie

upadł. 13 Niech was nie ogarnie pokusa, jak

tylko ludzka ; wierny zaś jest Bóg, który nie

dopuści kusić was ponad to co możecie, ale z

pokusą zgotuje też wyjście, abyście mogli

wytrzymać.

OSTRZEŻENIE PRZED

BAŁWOCHWALSTWEM.

14 Dlatego, najmilsi moi, uciekajcie od

bałwochwalstwa. 15 Mówię jako mądrym ;

wy sami rozsądźcie, co mówię. 16 Kielich

błogosławieństwa, który błogosławimy, czyż

nie jest uczestnictwem krwi Chrystusowej?

A chleb, który łamiemy, czyż nie jest

uczestnictwem ciała Pańskiego ? 17

Ponieważ jeden chleb - wielu jesteśmy

jednym ciałem; wszyscy, którzy w jednym

chlebie uczestniczymy. 18 Patrzcie na Izraela

10

1 Nolo enim vos ignorare fratres, quoniam

patres nostri omnes sub nube fuerunt, et

omnes mare transierunt, 2 et omnes in Moyse

baptizati sunt in nube, et in mari : 3 et omnes

eamdem escam spiritalem manducaverunt, 4

et omnes eumdem potum spiritalem biberunt

(bibebant autem de spiritali, consequente eos,

petra : petra autem erat Christus) : 5 sed non

in pluribus eorum beneplacitum est Deo :

nam prostrati sunt in deserto. 6 Hæc autem in

figura facta sunt nostri, ut non simus

concupiscentes malorum, sicut et illi

concupierunt. 7 Neque idololatræ efficiamini,

sicut quidam ex ipsis : quemadmodum

scriptum est : Sedit populus manducare, et

bibere, et surrexerunt ludere. 8 Neque

fornicemur, sicut quidam ex ipsis fornicati

sunt, et ceciderunt una die viginti tria millia.

9 Neque tentemus Christum, sicut quidam

eorum tentaverunt, et a serpentibus perierunt.

10 Neque murmuraveritis, sicut quidam

eorum murmuraverunt, et perierunt ab

exterminatore. 11 Hæc autem omnia in figura

contingebant illis : scripta sunt autem ad

correptionem nostram, in quos fines

sæculorum devenerunt. 12 Itaque qui se

existimat stare, videat ne cadat. 13 Tentatio

vos non apprehendat nisi humana : fidelis

autem Deus est, qui non patietur vos tentari

supra id quod potestis, sed faciet etiam cum

tentatione proventum ut possitis sustinere.

14 Propter quod, carissimi mihi, fugite ab

idolorum cultura : 15 ut prudentibus loquor,

vos ipsi judicate quod dico. 16 Calix

benedictionis, cui benedicimus, nonne

communicatio sanguinis Christi est ? et panis

quem frangimus, nonne participatio corporis

Domini est ? 17 Quoniam unus panis, unum

corpus multi sumus, omnes qui de uno pane

participamus. 18 Videte Israël secundum

carnem : nonne qui edunt hostias, participes

16

według ciała, czy ci, co spożywają ofiary, nie

są uczestnikami ołtarza? 19 Cóż więc mówię,

że rzecz bałwanom ofiarowana jest czymś,

albo że bałwan jest czymś? 20 Ale co

poganie ofiarują, "czartom ofiarują, a nie

Bogu." Nie chcę zaś, żebyście byli

wspólnikami czartów. 21 Nie możecie pić

kielicha Pańskiego i kielicha czartowskiego.

Nie możecie być uczestnikami stołu

Pańskiego i stołu czartowskiego. 22 Czy

"drażnimy Pana?" Czy jesteśmy mocniejsi od

niego ?

PRAKTYCZNE WSKAZÓWKI.

24 Wszystko mi wolno, ale nie wszystko

pożyteczne. 23 Wszystko mi wolno, ale nie

wszystko buduje. 24 Niech nikt nie szuka, co

swego, ale co drugiego. 25 Wszystko, co

sprzedają w jatce, jedzcie, o nic nie pytając,

dla sumienia. 26 "Pańska jest ziemia i jej

napełnienie." 27 Jeśli kto z niewiernych was

zaprasza, a chcecie iść, wszystko, co przed

wami położą, jedzcie, o nic nie pytając dla

sumienia. 28 Lecz jeśliby kto rzekł : To było

ofiarowane bałwanom, nie jedzcie ze

względu na tego, który ostrzegł i dla

sumienia : 29 mówię zaś dla sumienia nie

twego ale drugiego. Czemuż bowiem

wolność moja ma być sądzona przez cudze

sumienie? 30 Jeśli ja spożywam z

dziękczynieniem, czemuż mnie lżą za to, że

dzięki czynię? 31 Czy tedy jecie, czy

pijecie, czy cokolwiek innego czynicie,

wszystko czyńcie ku chwale Boga. 32 Nie

dawajcie zgorszenia ani żydom, ani

poganom, ani kościołowi bożemu ; 33 jak i ja

podobam się wszystkim we wszystkim, nie

szukając, co dla mnie jest pożyteczne, ale co

dla wielu, aby byli zbawieni.

sunt altaris ? 19 Quid ergo ? dico quod idolis

immolatum sit aliquid ? aut quod idolum, sit

aliquid ? 20 Sed quæ immolant gentes,

dæmoniis immolant, et non Deo. Nolo autem

vos socios fieri dæmoniorum : 21 non

potestis calicem Domini bibere, et calicem

dæmoniorum ; non potestis mensæ Domini

participes esse, et mensæ dæmoniorum. 22

An æmulamur Dominum ? numquid fortiores

illo sumus ? Omnia mihi licent, sed non

omnia expediunt. 23 Omnia mihi licent, sed

non omnia ædificat.

24 Nemo quod suum est quærat, sed quod

alterius. 25 Omne quod in macello venit,

manducate, nihil interrogantes propter

conscientiam. 26 Domini est terra, et

plenitudo ejus. 27 Si quis vocat vos

infidelium, et vultis ire : omne quod vobis

apponitur, manducate, nihil interrogantes

propter conscientiam. 28 Si quis autem

dixerit : Hoc immolatum est idolis : nolite

manducare propter illum qui indicavit, et

propter conscientiam : 29 conscientiam

autem dico non tuam, sed alterius. Ut quid

enim libertas mea judicatur ab aliena

conscientia ? 30 Si ego cum gratia participo,

quid blasphemor pro eo quod gratias ago ? 31

Sive ergo manducatis, sive bibitis, sive aliud

quid facitis : omnia in gloriam Dei facite. 32

Sine offensione estote Judæis, et gentibus, et

ecclesiæ Dei : 33 sicut et ego per omnia

omnibus placeo, non quærens quod mihi utile

est, sed quod multis : ut salvi fiant.

17

11

C. O ZACHOWANIU SIĘ NA

WSPÓLNYCH NABOŻEŃSTWACH

(11,2-34)

O NAKRYWANIU GŁOWY.

l Bądźcie naśladowcami moimi, jak i ja

Chrystusa. 2 A chwalę was, bracia, że

pamiętacie o mnie we wszystkim i jak wam

podałem, zachowujecie nakazy moje. 3 Chcę

zaś, żebyście wiedzieli, że głową każdego

męża jest Chrystus, głową zaś niewiasty mąż,

a głową Chrystusa Bóg. 4 Wszelki mąż,

modlący się, albo prorokujący z nakrytą

głową, hańbi swoją głowę. 5 Każda zaś

niewiasta modląca się, albo prorokująca z

nienakrytą głową, hańbi swą głowę, bo to

jest jedno, jakby była ogolona. 6 Jeśli

bowiem niewiasta się nie nakrywa, niech się

strzyże. Ale skoro to hańba dla niewiasty

strzyc się, albo golić, niech nakrywa głowę

swoją. 7 Mąż natomiast nie ma nakrywać

głowy swojej, gdyż jest obrazem i chwałą

Boga, niewiasta zaś jest chwałą męża. 8 Nie

mąż bowiem jest z niewiasty, ale niewiasta z

męża. 9 Albowiem mąż nie został stworzony

dla niewiasty, ale niewiasta dla męża. 10

Dlatego niewiasta ma mieć znak

zwierzchności na głowie przez wzgląd na

aniołów. 11 Wszelako ani mąż bez niewiasty,

ani niewiasta bez męża w Panu. 12

Albowiem jak niewiasta z męża tak też mąż

przez niewiastę, wszystko zaś z Boga. 13 Wy

sami osądźcie : Czy przystoi niewieście bez

nakrycia modlić się do Boga? 14 Czy sama

natura was nie uczy, że mąż właśnie, jeśli

włosy zapuszcza, niesławą się okrywa ; 15

lecz niewiasta, jeśli zapuszcza włosy, jest jej

to ku chwale, dlatego że włosy są jej dane za

przykrycie. 16 Jeśli zaś kto wydaje się być

kłótliwym my nie mamy takiego zwyczaju,

ani kościół boży.

11

1 Imitatores mei estote, sicut et ego Christi. 2

Laudo autem vos fratres quod per omnia mei

memores estis : et sicut tradidi vobis,

præcepta mea tenetis. 3 Volo autem vos scire

quod omnis viri caput, Christus est : caput

autem mulieris, vir : caput vero Christi,

Deus. 4 Omnis vir orans, aut prophetans

velato capite, deturpat caput suum. 5 Omnis

autem mulier orans, aut prophetans non

velato capite, deturpat caput suum : unum

enim est ac si decalvetur. 6 Nam si non

velatur mulier, tondeatur. Si vero turpe est

mulieri tonderi, aut decalvari, velet caput

suum. 7 Vir quidem non debet velare caput

suum : quoniam imago et gloria Dei est,

mulier autem gloria viri est. 8 Non enim vir

ex muliere est, sed mulier ex viro. 9 Etenim

non est creatus vir propter mulierem, sed

mulier propter virum. 10 Ideo debet mulier

potestatem habere supra caput propter

angelos. 11 Verumtamen neque vir sine

muliere : neque mulier sine viro in Domino.

12 Nam sicut mulier de viro, ita et vir per

mulierem : omnia autem ex Deo. 13 Vos ipsi

judicate : decet mulierem non velatam orare

Deum ? 14 Nec ipsa natura docet vos, quod

vir quidem si comam nutriat, ignominia est

illi : 15 mulier vero si comam nutriat, gloria

est illi : quoniam capilli pro velamine ei dati

sunt. 16 Si quis autem videtur contentiosus

esse : nos talem consuetudinem non

habemus, neque ecclesia Dei.

18

NADUŻYCIA PRZY WIECZERZY

PAŃSKIEJ.

17 To zaś nakazuję, nie chwaląc, że się nie

ku lepszemu, ale ku gorszemu schodzicie. 18

Ale najpierw, kiedy się schodzicie do

kościoła, słyszę, że rozdwojenia są między

wami i po części wierzę. 19 Gdyż i sekty być

muszą, aby się wśród was ujawnili ci, co są

wypróbowani. 20 Gdy więc wspólnie się

schodzicie, nie jest to już pożywanie

wieczerzy Pańskiej. 21 Każdy bowiem

wpierw zabiera się do jedzenia swej

wieczerzy; i jeden na pewno jest głodny, a

drugi jest pijany. 22 Czy nie macie domów

na jedzenie i picie? Albo gardzicie kościołem

bożym i zawstydzacie tych, którzy nie mają ?

Cóż wam powiem ? Chwalę was ? W tym nie

chwalę.

USTANOWIENIE EUCHARYSTII.

23 Ja bowiem otrzymałem od Pana, co wam

też przekazałem, że Pan Jezus tej nocy, w

której był wydany, wziął chleb, 24 a dzięki

uczyniwszy, łamał i rzekł : Bierzcie i jedzcie:

to jest ciało moje, które za was będzie

wydane; to czyńcie na moją pamiątkę. 25

Podobnie i kielich, po wieczerzy, mówiąc :

Ten kielich jest Nowy Testament we krwi

mojej. To czyńcie, ilekroć pić będziecie, na

moją pamiątkę. 26 Ilekroć bowiem będziecie

jedli ten chleb i pili kielich, będziecie

opowiadać śmierć Pańską, aż przyjdzie. 27

Tak więc ktokolwiek by jadł ten chleb, albo

pił kielich Pański niegodnie, będzie winien

ciała i krwi Pańskiej. 28 Niech zaś każdy

bada samego siebie i tak niech je z chleba

tego i pije z kielicha. 29 Kto bowiem je i pije

niegodnie, sąd sobie je i pije, nie

rozróżniając ciała Pańskiego. 30 Dlatego

wśród was wielu chorych i słabych i wielu

zasnęło. 31 Albowiem gdybyśmy się sami

sądzili, nie bylibyśmy sądzeni: 32 Gdy zaś

jesteśmy sądzeni, przez Pana jesteśmy

karani, abyśmy nie byli potępieni z tym

światem. 33 Tak więc, bracia moi, gdy się

schodzicie na jedzenie, czekajcie jedni na

drugich.

17 Hoc autem præcipio : non laudans quod

non in melius, sed in deterius convenitis. 18

Primum quidem convenientibus vobis in

ecclesiam, audio scissuras esse inter vos, et

ex parte credo. 19 Nam oportet et hæreses

esse, ut et qui probati sunt, manifesti fiant in

vobis. 20 Convenientibus ergo vobis in

unum, jam non est Dominicam cœnam

manducare. 21 Unusquisque enim suam

cœnam præsumit ad manducandum, et alius

quidem esurit, alius autem ebrius est. 22

Numquid domos non habetis ad

manducandum, et bibendum ? aut ecclesiam

Dei contemnitis, et confunditis eos qui non

habent ? Quid dicam vobis ? laudo vos ? in

hoc non laudo.

23 Ego enim accepi a Domino quod et tradidi

vobis, quoniam Dominus Jesus in qua nocte

tradebatur, accepit panem, 24 et gratias agens

fregit, et dixit : Accipite, et manducate : hoc

est corpus meum, quod pro vobis tradetur :

hoc facite in meam commemorationem. 25

Similiter et calicem, postquam cœnavit,

dicens : Hic calix novum testamentum est in

meo sanguine : hoc facite quotiescumque

bibetis, in meam commemorationem. 26

Quotiescumque enim manducabitis panem

hunc, et calicem bibetis, mortem Domini

annuntiabitis donec veniat. 27 Itaque

quicumque manducaverit panem hunc, vel

biberit calicem Domini indigne, reus erit

corporis et sanguinis Domini. 28 Probet

autem seipsum homo : et sic de pane illo

edat, et de calice bibat. 29 Qui enim

manducat et bibit indigne, judicium sibi

manducat et bibit, non dijudicans corpus

Domini. 30 Ideo inter vos multi infirmi et

imbecilles, et dormiunt multi. 31 Quod si

nosmetipsos dijudicaremus, non utique

judicaremur. 32 Dum judicamur autem, a

Domino corripimur, ut non cum hoc mundo

damnemur. 33 Itaque fratres mei, cum

convenitis ad manducandum, invicem

exspectate.

19

34 Jeśli kto jest głodny, niech je w domu,

abyście się na sąd nie schodzili. Inne zaś

rzeczy zarządzę, gdy przyjdę.

D. O DARACH DUCHOWYCH

(12,1-14,40)

12

ICH NATURA, CEL I ROZMAITOŚĆ.

1 O darach zaś duchowych bracia nie chcę,

żebyście nie mieli wiedzieć. 2 Wiecie, że

kiedy byliście poganami, chodziliście do

niemych bałwanów, gdy was prowadzono. 3

Dlatego oznajmiam wam, że nikt, mówiący

w Duchu Bożym, nie powie przekleństwa

Jezusowi. I nikt nie może rzec: Pan Jezus,

tylko w Duchu Świętym. 4 A przecie dary są

różne, lecz Duch ten sam. 5 I różne są

posługi, ale ten sam Pan. 6 I różne są

działania, wszelako ten sam Bóg, który

sprawia wszystko we wszystkim. 7 Każdemu

zaś bywa dany objaw Ducha ku pożytkowi. 8

Jednemu mianowicie przez Ducha bywa

dana mowa mądrości ; a drugiemu mowa

umiejętności według tego samego Ducha ; 9

innemu wiara w tym samym Duchu; innemu

łaska uzdrawiania w jednym Duchu ; 10

innemu moc czynienia cudów, innemu

proroctwo, innemu rozeznanie duchów,

innemu rozmaitość języków, innemu

tłumaczenie mów. 11 A to wszystko sprawia

jeden i ten sam Duch, udzielający każdemu z

osobna, jak chce.

JEDNYM CIAŁEM JESTEŚMY.

12 Jak bowiem jedno jest ciało, a członków

ma wiele, wszystkie zaś członki ciała, choć

ich jest wiele, są jednak jednym ciałem, tak

samo i Chrystus. 13 Albowiem my wszyscy

w jednym Duchu jesteśmy ochrzczeni w

jedno ciało, czy żydzi, czy poganie, czy

niewolnicy, czy wolni i wszyscy jesteśmy

napojeni jednym Duchem. 14 Gdyż i ciało

nie jest jednym członkiem, ale wieloma. 15

Jeśliby noga rzekła: Ponieważ nie jestem

ręką, nie należę do ciała; czy dlatego nie

34 Si quis esurit, domi manducet, ut non in

judicium conveniatis. Cetera autem, cum

venero, disponam.

12

1 De spiritualibus autem, nolo vos ignorare

fratres. 2 Scitis quoniam cum gentes essetis,

ad simulacra muta prout ducebamini euntes.

3 Ideo notum vobis facio, quod nemo in

Spiritu Dei loquens, dicit anathema Jesu. Et

nemo potest dicere, Dominus Jesus, nisi in

Spiritu Sancto. 4 Divisiones vero gratiarum

sunt, idem autem Spiritus : 5 et divisiones

ministrationum sunt, idem autem Dominus :

6 et divisiones operationum sunt, idem vero

Deus qui operatur omnia in omnibus. 7

Unicuique autem datur manifestatio Spiritus

ad utilitatem. 8 Alii quidem per Spiritum

datur sermo sapientiæ : alii autem sermo

scientiæ secundum eumdem Spiritum : 9

alteri fides in eodem Spiritu : alii gratia

sanitatum in uno Spiritu : 10 alii operatio

virtutum, alii prophetia, alii discretio

spirituum, alii genera linguarum, alii

interpretatio sermonum. 11 Hæc autem

omnia operantur unus atque idem Spiritus,

dividens singulis prout vult.

12 Sicut enim corpus unum est, et membra

habet multa, omnia autem membra corporis

cum sint multa, unum tamen corpus sunt : ita

et Christus. 13 Etenim in uno Spiritu omnes

nos in unum corpus baptizati sumus, sive

Judæi, sive gentiles, sive servi, sive liberi : et

omnes in uno Spiritu potati sumus. 14 Nam

et corpus non est unum membrum, sed multa.

15 Si dixerit pes : Quoniam non sum manus,

non sum de corpore : num ideo non est de

corpore ? 16 Et si dixerit auris : Quoniam

20

należy do ciała? 16 I jeśliby ucho rzekło :

Ponieważ nie jestem okiem, nie należę do

ciała ; czyż dlatego nie należy do ciała ? 17

Gdyby całe ciało było okiem, gdzież słuch ?

Gdyby całe było słuchem, gdzież powonienie

?

CZŁONKI POTRZEBUJĄ SIĘ

WZAJEMNIE.

18 Otóż Bóg ułożył członki w ciele, każdy z

nich jak chciał. 19 I gdyby wszystkie były

jednym członkiem, gdzież ciało ? 20 Lecz

teraz wiele wprawdzie członków, ale jedno

ciało. 21 Nie może zaś oko powiedzieć ręce

: Nie potrzeba mi ciebie ; albo znowu głowa

nogom: Nie potrzebuję was. 22 Owszem,

daleko więcej te członki ciała są

potrzebniejsze, które. 23 zdają się być

słabsze, i te członki ciała, które uważamy za

mniej szanowne, otaczamy większym

szacunkiem, i nasze członki wstydliwe

doznają większego poszanowania. 24 Tym

zaś, co są przyzwoite, niczego nie potrzeba ;

lecz Bóg tak urządził ciało, dając większą

cześć temu członkowi, któremu jej

brakowało, 25 żeby nie było rozdwojenia w

ciele, ale żeby to samo staranie miały członki

wzajemnie o siebie. 26 I jeśli co cierpi jeden

członek, wspólnie cierpią wszystkie członki ;

albo gdy cześć odbiera jeden członek,

wspólnie się radują wszystkie członki.

JESTEŚMY CZŁONKAMI CHRYSTUSA.

27 Wy zaś jesteście ciałem Chrystusa i

członkami z członka. 28 I mianowicie

niektórych Bóg postanowił w kościele:

najpierw apostołów, po wtóre proroków, po

trzecie nauczycieli, następnie dar mocy,

potem dary uzdrawiania, wspomagania,

rządzenia, różności języków, tłumaczenia

mów. 29 Czy wszyscy apostołami? Czy

wszyscy prorokami? Czy wszyscy

nauczycielami? 30 Czy wszyscy

cudotwórcami? Czy wszyscy mają dar

uzdrawiania ? Czy wszyscy mówią

językami? Czy wszyscy tłumaczą? 31 Lecz

ubiegajcie się o lepsze dary. A ukazuję wam

drogę jeszcze wznioślejszą.

non sum oculus, non sum de corpore : num

ideo est de corpore ? 17 Si totum corpus

oculus : ubi auditus ? Si totum auditus : ubi

odoratus ?

18 Nunc autem posuit Deus membra,

unumquodque eorum in corpore sicut voluit.

19 Quod si essent omnia unum membrum,

ubi corpus ? 20 Nunc autem multa quidem

membra, unum autem corpus. 21 Non potest

autem oculus dicere manui : Opera tua non

indigeo : aut iterum caput pedibus : Non estis

mihi necessarii. 22 Sed multo magis quæ

videntur membra corporis infirmiora esse,

necessariora sunt : 23 et quæ putamus

ignobiliora membra esse corporis, his

honorem abundantiorem circumdamus : et

quæ inhonesta sunt nostra, abundantiorem

honestatem habent. 24 Honesta autem nostra

nullius egent : sed Deus temperavit corpus, ei

cui deerat, abundantiorem tribuendo

honorem, 25 ut non sit schisma in corpore,

sed idipsum pro invicem sollicita sint

membra. 26 Et si quid patitur unum

membrum, compatiuntur omnia membra :

sive gloriatur unum membrum, congaudent

omnia membra.

27 Vos autem estis corpus Christi, et membra

de membro. 28 Et quosdam quidem posuit

Deus in ecclesia primum apostolos, secundo

prophetas, exinde doctores, deinde virtutes,

exinde gratias curationum, opitulationes,

gubernationes, genera linguarum,

interpretationes sermonum. 29 Numquid

omnes apostoli ? numquid omnes prophetæ ?

numquid omnes doctores ? 30 numquid

omnes virtutes ? numquid omnes gratiam

habent curationum ? numquid omnes linguis

loquuntur ? numquid omnes interpretantur ?

31 Æmulamini autem charismata meliora. Et

adhuc excellentiorem viam vobis demonstro.

21

13

POCHWAŁA MIŁOŚCI.

1 Gdyby mówił językami ludzkimi i

anielskimi, a miłości bym nie miał ; stałem

się jak miedź brzęcząca, albo cymbał

brzmiący. 2 I choćbym miał dar proroctwa, i

znał wszystkie tajemnice i wszelką

umiejętność, i choćbym miał wszelką wiarę,

tak żebym góry przenosił; a miłości bym nie

miał, niczym jestem. 3 I choćbym na

żywność ubogim rozdał wszystką majętność

swoją, i choćbym wydał ciało swoje tak,

żebym gorzał, a miłości bym nie miał ; nic

mi nie pomoże. 4 Miłość jest cierpliwa, jest

łaskawa, miłość nie zazdrości, na złość nie

czyni, nie nadyma się, 5 nie pragnie

zaszczytów, nie szuka swego, nie unosi się

gniewem, nie myśli złego ; 6 nie raduje się z

niesprawiedliwości, ale weseli się z prawdy.

7 Wszystko znosi, wszystkiemu wierzy,

wszystkiego się spodziewa, wszystko

przetrwa. 8 Miłość nigdy nie ginie ; choć

proroctwa się skończą, choć dar języków

ustanie, choć umiejętność zniszczeje. 9

Albowiem po części tylko poznajemy, i po

części prorokujemy. 10 Gdy zaś przyjdzie to,

co jest doskonałe, ustanie, co jest częściowe.

11 Gdy byłem dziecięciem, mówiłem jak

dziecię, rozumiałem jak dziecię, myślałem

jak dziecię. Gdy zaś stałem się mężem,

usunąłem, co było dziecinnego. 12 Teraz

widzimy przez zwierciadło, przez

podobieństwo, lecz wówczas twarzą w twarz

; teraz poznaję częściowo, lecz wówczas

będę poznawał, tak jak i jestem poznany; 13

a teraz trwa wiara, nadzieja, miłość, to troje;

z tych zaś większa jest miłość.

14

DAR JĘZYKÓW NIŻSZY OD DARU

PROROCTWA.

1 Starajcie się o miłość! Ubiegajcie się o

dary duchowe, lecz więcej żebyście

prorokowali. 2 Kto bowiem mówi językiem,

nie mówi do ludzi, ale do Boga ; bo nikt nie

słucha, duchem zaś mówi tajemnice. 3 A kto

13

1 Si linguis hominum loquar, et angelorum,

caritatem autem non habeam, factus sum

velut æs sonans, aut cymbalum tinniens. 2 Et

si habuero prophetiam, et noverim mysteria

omnia, et omnem scientiam : et si habuero

omnem fidem ita ut montes transferam,

caritatem autem non habuero, nihil sum. 3 Et

si distribuero in cibos pauperum omnes

facultates meas, et si tradidero corpus meum

ita ut ardeam, caritatem autem non habuero,

nihil mihi prodest. 4 Caritas patiens est,

benigna est. Caritas non æmulatur, non agit

perperam, non inflatur, 5 non est ambitiosa,

non quærit quæ sua sunt, non irritatur, non

cogitat malum, 6 non gaudet super iniquitate,

congaudet autem veritati : 7 omnia suffert,

omnia credit, omnia sperat, omnia sustinet. 8

Caritas numquam excidit : sive prophetiæ

evacuabuntur, sive linguæ cessabunt, sive

scientia destruetur. 9 Ex parte enim

cognoscimus, et ex parte prophetamus. 10

Cum autem venerit quod perfectum est,

evacuabitur quod ex parte est. 11 Cum essem

parvulus, loquebar ut parvulus, sapiebam ut

parvulus, cogitabam ut parvulus. Quando

autem factus sum vir, evacuavi quæ erant

parvuli. 12 Videmus nunc per speculum in

ænigmate : tunc autem facie ad faciem. Nunc

cognosco ex parte : tunc autem cognoscam

sicut et cognitus sum. 13 Nunc autem manent

fides, spes, caritas, tria hæc : major autem

horum est caritas.

14

1 Sectamini caritatem, æmulamini spiritualia

: magis autem ut prophetetis. 2 Qui enim

loquitur lingua, non hominibus loquitur, sed

Deo : nemo enim audit. Spiritu autem

loquitur mysteria. 3 Nam qui prophetat,

22

prorokuje, mówi do ludzi ku zbudowaniu i

napominaniu i pocieszeniu. 4 Kto mówi

językiem, buduje samego siebie ; kto zaś

prorokuje, buduje kościół boży. 5 Chcę zaś,

żebyście wy wszyscy mówili językami, ale

bardziej, żebyście prorokowali. Albowiem

większy jest ten, co prorokuje, niż ten, co

mówi językami, chyba że tłumaczy, aby

kościół miał zbudowanie.

DAR JĘZYKÓW BEZ WYKŁADU INNYM

NIEPOŻYTECZNY.

6 Teraz zaś, bracia, jeśli przyjdę do was,

mówiąc językami, cóż wam pomogę, jeśli nie

przemówię do was, albo przez objawienie,

albo przez umiejętność, albo przez

proroctwo, albo przez naukę ? 7 Przecież i

rzeczy martwe, dźwięk wydające: czy to flet,

czy cytra, jeśli wyraźnych dźwięków nie

wydadzą, jakże rozpoznać, co na flecie, albo

na cytrze grają? 8 Albowiem jeśliby trąba

niepewny głos wydawała, któż się będzie

gotował na wojnę ? 9 Tak i wy, jeśli

językiem wyraźnie nie przemówicie, jakże

kto zrozumie to, co się mówi ? Albowiem na

wiatr będziecie mówić. 10 Tak wiele na

przykład jest różnych języków na tym

świecie, a żaden nie jest bez głosu. 11 Jeśli

więc nie będę wiedział znaczenia słowa,

będę dla tego, do którego mówię,

barbarzyńcą. 12 Tak i wy, ponieważ

ubiegacie się o dary duchowe, starajcie się,

abyście obfitowali dla zbudowania kościoła.

13 I dlatego, kto mówi językiem, niech się

modli aby wykładał. 14 Gdyż jeśli się modlę

językiem, duch mój się modli, lecz rozum

mój zostaje bez pożytku. 15 Cóż więc?

Modlić się będę duchem, modlić się będę i

rozumem, będę śpiewał duchem, będę

śpiewał i rozumem. 16 Zresztą, jeśli duchem

błogosławisz, jakże odpowie : Amen, na

twoje błogosławieństwo zajmujący miejsce

nieuka, skoro nie rozumie, co mówisz? 17

Gdyż ty wprawdzie dobrze dziękujesz, ale

drugi się nie buduje. 18 Dziękuję Bogu

mojemu, że mówię językiem was

wszystkich.

hominibus loquitur ad ædificationem, et

exhortationem, et consolationem. 4 Qui

loquitur lingua, semetipsum ædificat : qui

autem prophetat, ecclesiam Dei ædificat. 5

Volo autem omnes vos loqui linguis : magis

autem prophetare. Nam major est qui

prophetat, quam qui loquitur linguis ; nisi

forte interpretetur ut ecclesia ædificationem

accipiat.

6 Nunc autem, fratres, si venero ad vos

linguis loquens : quid vobis prodero, nisi

vobis loquar aut in revelatione, aut in

scientia, aut in prophetia, aut in doctrina ? 7

Tamen quæ sine anima sunt vocem dantia,

sive tibia, sive cithara ; nisi distinctionem

sonituum dederint, quomodo scietur id quod

canitur, aut quod citharizatur ? 8 Etenim si

incertam vocem det tuba, quis parabit se ad

bellum ? 9 Ita et vos per linguam nisi

manifestum sermonem dederitis : quomodo

scietur id quod dicitur ? eritis enim in aëra

loquentes. 10 Tam multa, ut puta genera

linguarum sunt in hoc mundo : et nihil sine

voce est. 11 Si ergo nesciero virtutem vocis,

ero ei, cui loquor, barbarus : et qui loquitur,

mihi barbarus. 12 Sic et vos, quoniam

æmulatores estis spirituum, ad ædificationem

ecclesiæ quærite ut abundetis. 13 Et ideo qui

loquitur lingua, oret ut interpretetur. 14 Nam

si orem lingua, spiritus meus orat, mens

autem mea sine fructu est. 15 Quid ergo est ?

Orabo spiritu, orabo et mente : psallam

spiritu, psallam et mente. 16 Ceterum si

benedixeris spiritu, qui supplet locum idiotæ,

quomodo dicet : Amen, super tuam

benedictionem ? quoniam quid dicas, nescit.

17 Nam tu quidem bene gratias agis, sed alter

non ædificatur. 18 Gratias ago Deo meo,

quod omnium vestrum lingua loquor.

23

19 Ale W kościele wolę pięć słów

powiedzieć ze zrozumieniem, aby i drugich

nauczyć, niżeli dziesięć tysięcy słów

językiem.

ZWŁASZCZA DLA PROSTACZKÓW I

NIEWIERNYCH.

20 Bracia, nie bądźcie dziećmi w

rozumieniu, ale bądźcie dzieciątkami w

złości, rozumem zaś bądźcie doskonałymi.

21 W Zakonie napisano: "W obcej mowie i

obcymi usty będę mówił do ludu tego, a i tak

mnie nie posłuchają," mówi Pan. 22 Zatem

języki są znakiem nie dla wiernych, ale dla

niewiernych, proroctwa zaś nie dla

niewiernych, ale dla wiernych. 23 Jeśliby

więc zeszło się razem całe zgromadzenie

wiernych i wszyscy mówiliby językami, a

weszliby nieświadomi albo niewierzący,

czyż nie powiedzą, że szalejecie? 24 Jeśliby

zaś wszyscy prorokowali, a wszedłby jakiś

niewierzący, albo nieświadomy, to bywa

przekonywany od wszystkich, bywa sądzony

od wszystkich, 25 skrytości serca jego

wychodzą na jaw ; i tak upadłszy na twarz,

odda pokłon Bogu, opowiadając, że Bóg jest

prawdziwie między wami.

JAK UŻYWAĆ TYCH DARÓW PODCZAS

NABOŻEŃSTW.

26 Cóż więc, bracia ? Gdy się schodzicie,

każdy z was ma psalm, ma naukę, ma

objawienie, ma język, ma wykład; wszystko

niech będzie ku zbudowaniu. 27 Jeśli kto

mówi językiem, to po dwóch, albo najwyżej

po trzech i po kolei, a jeden niech tłumaczy.

28 A jeśliby nie było tłumacza, niech milczy

w kościele, niech zaś mówi sobie i Bogu. 29

Lecz prorocy niech mówią dwaj, albo trzej, a

inni niech rozsądzają. 30 I jeśliby ktoś z

siedzących otrzymał objawienie, poprzedni

niech milczy. 31 Możecie bowiem wszyscy

po jednemu prorokować, aby się wszyscy

uczyli i wszyscy byli napomnieni. 32 I duchy

proroków są poddane prorokom. 33

Albowiem Bóg nie jest Bogiem niezgody, ale

pokoju; jak i we wszystkich kościołach

świętych nauczam. 34 Niewiasty niech

19 Sed in ecclesia volo quinque verba sensu

meo loqui, ut et alios instruam : quam decem

millia verborum in lingua.

20 Fratres, nolite pueri effici sensibus, sed

malitia parvuli estote : sensibus autem

perfecti estote. 21 In lege scriptum est :

Quoniam in aliis linguis et labiis aliis loquar

populo huic : et nec sic exaudient me, dicit

Dominus. 22 Itaque linguæ in signum sunt

non fidelibus, sed infidelibus : prophetiæ

autem non infidelibus, sed fidelibus. 23 Si

ergo conveniat universa ecclesia in unum, et

omnes linguis loquantur, intrent autem

idiotæ, aut infideles : nonne dicent quod

insanitis ? 24 Si autem omnes prophetent,

intret autem quis infidelis, vel idiota,

convincitur ab omnibus, dijudicatur ab

omnibus : 25 occulta cordis ejus manifesta

fiunt : et ita cadens in faciem adorabit Deum,

pronuntians quod vere Deus in vobis sit.

26 Quid ergo est, fratres ? Cum convenitis,

unusquisque vestrum psalmum habet,

doctrinam habet, apocalypsim habet, linguam

habet, interpretationem habet : omnia ad

ædificationem fiant. 27 Sive lingua quis

loquitur, secundum duos, aut ut multum tres,

et per partes, et unus interpretatur. 28 Si

autem non fuerit interpres, taceat in ecclesia :

sibi autem loquatur, et Deo. 29 Prophetæ

autem duo, aut tres dicant, et ceteri

dijudicent. 30 Quod si alii revelatum fuerit

sedenti, prior taceat. 31 Potestis enim omnes

per singulos prophetare : ut omnes discant, et

omnes exhortentur : 32 et spiritus

prophetarum prophetis subjecti sunt. 33 Non

enim est dissensionis Deus, sed pacis : sicut

et in omnibus ecclesiis sanctorum doceo. 34

Mulieres in ecclesiis taceant, non enim

24

milczą w kościołach, albowiem nie pozwala

się im mówić, lecz mają być poddane, jak i

Prawo mówi. 35 Jeśli zaś chcą się czego

nauczyć, niech się pytają w domu swych

mężów ; bo nie przystoi niewieście mówić w

kościele. 36 Czy od was wyszło słowo boże ?

Albo do was samych doszło ? 37 Jeśli kto

zdaje się być prorokiem, albo duchownym,

niech uzna, że to, co wam piszę, są

rozkazania Pańskie. 38 Lecz jeśli kto nie wie,

nie będą o nim wiedzieć. 39 Tak więc,

bracia, ubiegajcie się o proroctwo i nie

zabraniajcie mówić językami. 40 Wszystko

zaś niech się dzieje uczciwie i według

porządku.

E. O ZMARTWYCHWSTANIU (15,1-58)

15

CHRYSTUS ZMARTWYCHWSTAŁ.

1 A oznajmiam wam, bracia, ewangelię,

którą wam opowiedziałem, którą też

przyjęliście i w której trwacie 2 i przez którą

zbawienia dostępujecie; jeśli się jej tak

trzymacie, jak ją wam głosiłem, chyba żeście

na próżno uwierzyli. 3 Albowiem podałem

wam najpierw, co też otrzymałem, że

Chrystus umarł za grzechy nasze według

Pisma ; 4 i że był pogrzebany i że powstał z

martwych dnia trzeciego, według Pisma; 5 i

że był widziany przez Kefę, a potem przez

jedenastu. 6 Potem widziało go więcej niż

pięciuset braci razem, z których wielu żyje aż

dotąd, niektórzy zaś pomarli. 7 Potem był

widziany przez Jakuba, potem przez

wszystkich apostołów. 8 Na końcu zaś po

wszystkich, był widziany i przeze mnie, jak

przez płód poroniony. 9 Albowiem ja jestem

najmniejszy z apostołów, który nie jestem

godzien zwać się apostołem, gdyż

prześladowałem kościół boży. 10 Z łaski zaś

bożej jestem tym, czym jestem i łaska jego

nie była we mnie próżna, ale więcej

pracowałem niż oni wszyscy ; wszakże nie

ja, ale łaska boża ze mną. 11 Czy więc ja,

czy oni tak nauczamy i tak uwierzyliście.

permittitur eis loqui, sed subditas esse, sicut

et lex dicit. 35 Si quid autem volunt discere,

domi viros suos interrogent. Turpe est enim

mulieri loqui in ecclesia. 36 An a vobis

verbum Dei processit ? aut in vos solos

pervenit ? 37 Si quis videtur propheta esse,

aut spiritualis, cognoscat quæ scribo vobis,

quia Domini sunt mandata. 38 Si quis autem

ignorat, ignorabitur. 39 Itaque fratres

æmulamini prophetare : et loqui linguis

nolite prohibere. 40 Omnia autem honeste, et

secundum ordinem fiant.

15

1 Notum autem vobis facio, fratres,

Evangelium, quod prædicavi vobis, quod et

accepistis, in quo et statis, 2 per quod et

salvamini : qua ratione prædicaverim vobis,

si tenetis, nisi frustra credidistis. 3 Tradidi

enim vobis in primis quod et accepi :

quoniam Christus mortuus est pro peccatis

nostris secundum Scripturas : 4 et quia

sepultus est, et quia resurrexit tertia die

secundum Scripturas : 5 et quia visus est

Cephæ, et post hoc undecim : 6 deinde visus

est plus quam quingentis fratribus simul : ex

quibus multi manent usque adhuc, quidam

autem dormierunt : 7 deinde visus est Jacobo,

deinde Apostolis omnibus : 8 novissime

autem omnium tamquam abortivo, visus est

et mihi. 9 Ego enim sum minimus

Apostolorum, qui non sum dignus vocari

Apostolus, quoniam persecutus sum

ecclesiam Dei. 10 Gratia autem Dei sum id

quod sum, et gratia ejus in me vacua non fuit,

sed abundantius illis omnibus laboravi : non

ego autem, sed gratia Dei mecum : 11 sive

enim ego, sive illi : sic prædicamus, et sic

credidistis.

25

INACZEJ DAREMNA WIARA NASZA.

12 Lecz jeśli nauczamy o Chrystusie, że

powstał z martwych, jakże mówią niektórzy

między wami, że nie ma zmartwychwstania?

13 Jeśli zaś nie ma zmartwychwstania, to i

Chrystus nie zmartwychwstał. 14 A jeśli

Chrystus nie zmartwychwstał, więc próżne

jest nauczanie nasze, próżna jest i wiara

wasza. 15 Następnie okazujemy się

fałszywymi świadkami Boga, ponieważ

świadczyliśmy przeciw Bogu, że wskrzesił

Chrystusa, którego nie wskrzesił, jeśli umarli

nie powstają. 16 Gdyż jeśli umarli nie

powstają, to i Chrystus nie zmartwychwstał.

17 A jeśli Chrystus nie zmartwychwstał,

próżna jest wiara wasza, bo jeszcze jesteście

w grzechach waszych. 18 A więc i ci, co

zasnęli w Chrystusie, poginęli. 19 Jeśli tylko

w tym życiu mamy nadzieję w Chrystusie,

nędzniejsi jesteśmy, niż wszyscy ludzie.

I MY W CHRYSTUSIE

ZMARTWYCHWSTANIEMY.

20 A jednak Chrystus powstał z martwych

jako pierwociny tych, co zasnęli; 21 ponieważ właśnie przez człowieka śmierć i

przez człowieka powstanie umarłych. 22 I

jak w Adamie wszyscy umierają, tak i w

Chrystusie będą wszyscy ożywieni. 23

Każdy zaś w swoim porządku, Chrystus

pierwociny ; potem ci, co są Chrystusowi, co

uwierzyli w przyjście jego. 24 Potem koniec,

gdy odda królestwo Bogu i Ojcu, gdy

zniszczy wszelką zwierzchność i władzę i

moc. 25 On zaś ma królować, póki "nie

położy wszystkich nieprzyjaciół pod nogi

jego." 26 Ostatnia zaś nieprzyjaciółka będzie

zniszczona śmierć. Albowiem "wszystko

poddał pod nogi jego." Gdy zaś mówi : 27

Wszystko mu jest poddane, bez wątpienia

oprócz tego, który mu poddał wszystko. 28

Skoro zaś wszystko będzie mu poddane,

wtedy i sam Syn będzie poddany temu, który

mu poddał wszystko, aby Bóg był wszystkim

we wszystkich.

12 Si autem Christus prædicatur quod

resurrexit a mortuis, quomodo quidam dicunt

in vobis, quoniam resurrectio mortuorum non

est ? 13 Si autem resurrectio mortuorum non

est : neque Christus resurrexit. 14 Si autem

Christus non resurrexit, inanis est ergo

prædicatio nostra, inanis est et fides vestra :

15 invenimur autem et falsi testes Dei :

quoniam testimonium diximus adversus

Deum quod suscitaverit Christum, quem non

suscitavit, si mortui non resurgunt. 16 Nam si

mortui non resurgunt, neque Christus

resurrexit. 17 Quod si Christus non

resurrexit, vana est fides vestra : adhuc enim

estis in peccatis vestris. 18 Ergo et qui

dormierunt in Christo, perierunt. 19 Si in hac

vita tantum in Christo sperantes sumus,

miserabiliores sumus omnibus hominibus.

20 Nunc autem Christus resurrexit a mortuis

primitiæ dormientium, 21 quoniam quidem

per hominem mors, et per hominem

resurrectio mortuorum. 22 Et sicut in Adam

omnes moriuntur, ita et in Christo omnes

vivificabuntur. 23 Unusquisque autem in suo

ordine, primitiæ Christus : deinde ii qui sunt

Christi, qui in adventu ejus crediderunt. 24

Deinde finis : cum tradiderit regnum Deo et

Patri, cum evacuaverit omnem principatum,

et potestatem, et virtutem. 25 Oportet autem

illum regnare donec ponat omnes inimicos

sub pedibus ejus. 26 Novissima autem

inimica destruetur mors : omnia enim

subjecit pedibus ejus. Cum autem dicat : 27

Omnia subjecta sunt ei, sine dubio præter

eum qui subjecit ei omnia. 28 Cum autem

subjecta fuerint illi omnia : tunc et ipse Filius

subjectus erit ei, qui subjecit sibi omnia, ut

sit Deus omnia in omnibus.

26

POTWIERDZENIE TEJ NAUKI.

29 Inaczej, cóż uczynią ci, którzy się chrzczą

za umarłych, jeśli umarli w ogóle nie

powstają? Czemu i chrzczą się za nich? 30

Czemu i my narażamy się na

niebezpieczeństwo w każdą godzinę ? 31 W

każdy dzień umieram dla chwały waszej,

bracia, którą mam w Chrystusie Jezusie Panu

naszym. 32 Jeśli (według człowieka)

potykałem się ze zwierzętami w Efezie, cóż

mi za pożytek, jeśli umarli nie powstają?

Jedzmy i pijmy, bo jutro pomrzemy. 33 Nie

dajcie się zwodzić; złe rozmowy psują dobre

obyczaje. 34 Ocknijcie się sprawiedliwi i nie

grzeszcie, niektórzy bowiem nie mają

znajomości Boga. Dla zawstydzenia waszego

mówię.

PRZYMIOTY CIAŁA

ZMARTWYCHWSTAŁEGO.

35 Ale powie kto : Jakże powstają umarli i w

jakim ciele przyjdą? 36 Głupi ! Co ty siejesz,

nie bywa ożywione, jeśli pierwej nie

obumrze. 37 A to co siejesz, nie siejesz ciała,

które ma być, ale samo ziarno, jak na

przykład pszeniczne, albo jakie inne. 38 Bóg

zaś daje mu ciało, jak chce i każdemu

nasieniu własne ciało. 39 Nie każde ciało jest

tym samym ciałem ; ale inne ludzkie, inne

bydlęce, inne ptasie, inne rybie. 40 Są też

ciała niebieskie, są i ciała ziemskie ; ale inna

na pewno jest ozdoba niebieskich, inna zaś

ziemskich. 41 Inna jasność słońca, inna

jasność księżyca, a inna jasność gwiazd.

Gwiazda bowiem różni się od gwiazdy w

jasności ; 42 tak i zmartwychwstanie

umarłych. Wsiewa się w skazitelności,

powstanie w nieskazitelności. 43 Bywa

wsiewane w niesławie, powstanie w chwale.

Wsiewa się w słabości, powstanie w mocy.

44 Wsiewa się ciało cielesne, powstanie ciało

duchowe. Jeśli jest ciało cielesne, jest i

duchowe, jak napisano: 45 "Stał się pierwszy

człowiek Adam istotą żyjącą," a ostatni

Adam duchem ożywiającym. 46 Lecz nie

pierwej jest to co duchowe, ale to co

cielesne, a potem to co duchowe. 47

Pierwszy człowiek z ziemi, ziemski ; drugi

29 Alioquin quid facient qui baptizantur pro

mortuis, si omnino mortui non resurgunt ? ut

quid et baptizantur pro illis ? 30 ut quid et

nos periclitamur omni hora ? 31 Quotidie

morior per vestram gloriam, fratres, quam

habeo in Christo Jesu Domino nostro. 32 Si

secundum hominem ad bestias pugnavi

Ephesi, quid mihi prodest, si mortui non

resurgunt ? Manducemus, et bibamus, cras

enim moriemur. 33 Nolite seduci :

corrumpunt mores bonos colloquia mala. 34

Evigilate justi, et nolite peccare : ignorantiam

enim Dei quidam habent, ad reverentiam

vobis loquor.

35 Sed dicet aliquis : Quomodo resurgunt

mortui ? qualive corpore venient ? 36

Insipiens, tu quod seminas non vivificatur,

nisi prius moriatur : 37 et quod seminas, non

corpus, quod futurum est, seminas, sed

nudum granum, ut puta tritici, aut alicujus

ceterorum. 38 Deus autem dat illi corpus

sicut vult : ut unicuique seminum proprium

corpus. 39 Non omnis caro, eadem caro : sed

alia quidem hominum, alia vero pecorum,

alia volucrum, alia autem piscium. 40 Et

corpora cælestia, et corpora terrestria : sed

alia quidem cælestium gloria, alia autem

terrestrium. 41 Alia claritas solis, alia claritas

lunæ, et alia claritas stellarum. Stella enim a

stella differt in claritate : 42 sic et resurrectio

mortuorum. Seminatur in corruptione, surget

in incorruptione. 43 Seminatur in

ignobilitate, surget in gloria : seminatur in

infirmitate, surget in virtute : 44 seminatur

corpus animale, surget corpus spiritale. Si est

corpus animale, est et spiritale, sicut scriptum

est : 45 Factus est primus homo Adam in

animam viventem, novissimus Adam in

spiritum vivificantem. 46 Sed non prius quod

spiritale est, sed quod animale : deinde quod

spiritale. 47 Primus homo de terra, terrenus :

secundus homo de cælo, cælestis. 48 Qualis

27

człowiek z nieba, niebieski. 48 Jaki ziemski,

tacy i ziemscy; a jaki niebieski, tacy i

niebiescy. 49 Przeto jak nosiliśmy obraz

ziemskiego, nośmy też obraz niebieskiego.

ZWYCIĘSTWO NAD ŚMIERCIĄ.

50 To zaś mówię, bracia, że ciało i krew nie

mogą posiąść królestwa bożego, ani zepsucie

nie posiędzie nieskazitelności. 51 Oto wam

mówię tajemnicę : Wszyscy wprawdzie

zmartwychwstaniemy, ale nie wszyscy

będziemy odmienieni. 52 W jednej chwili, w

mgnieniu oka, na trąbę ostateczną; zabrzmi

bowiem trąba, a umarli powstaną nieskażeni

i my będziemy odmienieni. 53 Musi bowiem

to skazitelne przyoblec nieskazitelność i to

śmiertelne przyoblec nieśmiertelność. 54

Skoro zaś to śmiertelne przyoblecze

nieśmiertelność, wtedy ziści się słowo, które

jest napisane: "Pożarta jest śmierć w

zwycięstwie. 55 Gdzież jest zwycięstwo twe,

o śmierci? Gdzież jest, śmierci, oścień twój?"

56 Lecz ościeniem śmierci jest grzech; mocą

zaś grzechu Zakon. 57 Ale Bogu dzięki,

który dał nam zwycięstwo przez Pana

naszego Jezusa Chrystusa. 58 Tak więc,

bracia moi mili, bądźcie stali i niewzruszeni:

obfitujący zawsze w dziele Pańskim,

wiedząc, że praca wasza nie jest próżna w

Panu.

Zakończenie. (16,1-24)

16

SKŁADKI NA UBOGICH W

JERUZALEM.

1 A co do składek, które się zbiera na

świętych, jak zarządziłem w kościołach

Galacji, tak i wy postępujcie. 2 W jednym

dniu tygodnia niech każdy z was składa u

siebie, przechowując, co mu się podoba, aby

składek nie urządzano dopiero, gdy przyjdę.

3 Skoro zaś będę u was, tych poślę z listami,

których uznacie za godnych, aby zanieśli dar

wasz do Jeruzalem. 4 A jeśli będzie rzeczą

słuszną, żebym i ja poszedł, pójdą ze mną. 5

Przybędę zaś do was, gdy przejdę przez

terrenus, tales et terreni : et qualis cælestis,

tales et cælestes. 49 Igitur, sicut portavimus

imaginem terreni, portemus et imaginem

cælestis.

50 Hoc autem dico, fratres : quia caro et

sanguis regnum Dei possidere non possunt :

neque corruptio incorruptelam possidebit. 51

Ecce mysterium vobis dico : omnes quidem

resurgemus, sed non omnes immutabimur. 52

In momento, in ictu oculi, in novissima tuba :

canet enim tuba, et mortui resurgent

incorrupti : et nos immutabimur. 53 Oportet

enim corruptibile hoc induere incorruptionem

: et mortale hoc induere immortalitatem. 54

Cum autem mortale hoc induerit

immortalitatem, tunc fiet sermo, qui scriptus

est : Absorpta est mors in victoria. 55 Ubi est

mors victoria tua ? ubi est mors stimulus tuus

? 56 Stimulus autem mortis peccatum est :

virtus vero peccati lex. 57 Deo autem gratias,

qui dedit nobis victoriam per Dominum

nostrum Jesum Christum. 58 Itaque fratres

mei dilecti, stabiles estote, et immobiles :

abundantes in opere Domini semper, scientes

quod labor vester non est inanis in Domino.

16

1 De collectis autem, quæ fiunt in sanctos,

sicut ordinavi ecclesiis Galatiæ, ita et vos

facite. 2 Per unam sabbati unusquisque

vestrum apud se seponat, recondens quod ei

bene placuerit : ut non, cum venero, tunc

collectæ fiant. 3 Cum autem præsens fuero,

quos probaveritis per epistolas, hos mittam

perferre gratiam vestram in Jerusalem. 4

Quod si dignum fuerit ut et ego eam, mecum

ibunt. 5 Veniam autem ad vos, cum

Macedoniam pertransiero : nam Macedoniam

28

Macedonię, bo przez Macedonię będę

przechodził. 6 Może też zatrzymam się u

was, albo nawet przezimuję, abyście wy

mnie odprowadzili, dokądkolwiek pójdę. 7

Nie chcę bo wiem widzieć was teraz tylko

mimochodem, bo się spodziewam u was

pozostać nieco czasu, jeśli Pan pozwoli. 8 W

Efezie zaś pozostanę aż do Pięćdziesiątnicy.

9 Albowiem drzwi mam otwarte szeroko i

korzystnie, a przeciwników wielu.

RÓŻNE POLECENIA.

10 Jeśliby zaś przyszedł Tymoteusz, baczcie,

aby był u was bez obawy, bo dzieło Pańskie

wykonuje, jak i ja. 11 Niech go więc nikt nie

lekceważy, ale odprowadźcie go w pokoju,

aby do mnie przybył, bo czekam na niego z

braćmi. 12 A o bracie Apolla donoszę wam,

że go bardzo prosiłem, aby się udał do was z

braćmi ; ale teraz przynajmniej nie miał

ochoty iść; lecz przyjdzie, gdy będzie wolny.

13 Czuwajcie, trwajcie w wierze, mężnie

sobie poczynajcie i wzmacniajcie się. 14

Niech wszystko wasze dzieje się w miłości.

15 A proszę was, bracia - znacie dom

Stefany i Fortunata i Achaika, że są

pierwocinami Achai i że oddali się na

posługiwanie świętym - 16 abyście i wy byli

ulegli wobec takich i wobec każdego, co

współpracuje i trudzi się. 17 Raduję się zaś z

obecności Stefany i Fortunata i Achaika, bo

oni uzupełnili to, czego wam nie dostawało.

18 Pokrzepili bowiem i mojego ducha i

waszego. Poznajcie więc tych, jakimi są.

POZDROWIENIA.

19 Pozdrawiają was kościoły Azji.

Pozdrawiają was bardzo w Panu Akwila i

Pryscylla z kościołem w ich domu, u których

też mam gospodę. 20 Pozdrawiają was

wszyscy bracia. Pozdrówcie jedni drugich

pocałunkiem świętym. 21 Pozdrowienie

ręką moją Pawłową. 22 Jeśli kto nie miłuje

Pana naszego Jezusa Chrystusa, niech będzie

przeklęty! Maran ata. 23 Łaska Pana naszego

Jezusa Chrystusa z wami.

pertransibo. 6 Apud vos autem forsitan

manebo, vel etiam hiemabo : ut vos me

deducatis quocumque iero. 7 Nolo enim vos

modo in transitu videre, spero enim me

aliquantulum temporis manere apud vos, si

Dominus permiserit. 8 Permanebo autem

Ephesi usque ad Pentecosten. 9 Ostium enim

mihi apertum est magnum, et evidens : et

adversarii multi.

10 Si autem venerit Timotheus, videte ut sine

timore sit apud vos : opus enim Domini

operatur, sicut et ego. 11 Ne quis ergo illum

spernat : deducite autem illum in pace, ut

veniat ad me : exspecto enim illum cum

fratribus. 12 De Apollo autem fratre vobis

notum facio, quoniam multum rogavi eum ut

veniret ad vos cum fratribus : et utique non

fuit voluntas ut nunc veniret : veniet autem,

cum ei vacuum fuerit. 13 Vigilate, state in

fide, viriliter agite, et confortamini. 14

Omnia vestra in caritate fiant. 15 Obsecro

autem vos fratres, nostis domum Stephanæ,

et Fortunati, et Achaici : quoniam sunt

primitiæ Achaiæ, et in ministerium

sanctorum ordinaverunt seipsos : 16 ut et vos

subditi sitis ejusmodi, et omni cooperanti, et

laboranti. 17 Gaudeo autem in præsentia

Stephanæ, et Fortunati, et Achaici : quoniam

id, quod vobis deerat, ipsi suppleverunt : 18

refecerunt enim et meum spiritum, et

vestrum. Cognoscite ergo qui hujusmodi

sunt.

19 Salutant vos ecclesiæ Asiæ. Salutant vos

in Domino multum, Aquila et Priscilla cum

domestica sua ecclesia : apud quos et

hospitor. 20 Salutant vos omnes fratres.

Salutate invicem in osculo sancto. 21

Salutatio, mea manu Pauli. 22 Si quis non

amat Dominum nostrum Jesum Christum, sit

anathema, Maran Atha. 23 Gratia Domini

nostri Jesu Christi vobiscum.

29

24 Miłość moja z wami wszystkimi w

Chrystusie Jezusie. Amen.

24 Caritas mea cum omnibus vobis in

Christo Jesu. Amen.

30