-cel zachowanie ywej miazgi w caoci lub w czci (lepsze zabezpieczenie organizmu przed zbopochodnymi zakaeniami ogniskowymi)

1) Przykrycie porednie miazgi2) Przykrycie bezporednie miazgi3)Amputacja przyyciowa czciowa lub cakowita z opatrunkiem z wodorotlenku wapnia4) Amputacja przyyciowa z mumifikacj formokrezolow lub aldehydem glutarowym

Stadium 1 rozwoju (1 rok od momentu wyrznicia korony ); w razie potrzeby wieo utworzona miazga zbowa (w peni si obronnych reparacyjnych) moe by leczona w razie potrzeby metodami biologicznymi,Stadium 2 stabilny (ok. 3 lata od czasu wyrznicia korony); pulpopatie odwracalne mog by leczone metodami biologicznymi, nieodwracalne s wskazaniem do leczenia kanaowego,Stadium 3 resorpcji ( ok. 2-4 lata przed fizjologiczn utrat poszczeglnych zbw); jeeli resorpcja obejmuje wicej ni 1/3 dugoci korzenia leczenie kanaowe jest przeciwwskazane. W tym okresie ze wzgldu na zaawansowane zmiany wsteczne w miazdze nie podejmuje si rwnie leczenia metodami biologicznymi!

*(przyjto zasad, aby nie podejmowa leczenia zbw mlecznych po ukoczeniu 9-10 roku ycia)

Prawidowe rozpoznanie stanu miazgi z uwzgldnieniem stanu rozwojowego zbaWybr odpowiedniej metody leczenia (w przypadkach wtpliwych metoda o szerszym zakresie wskaza)Wybr waciwego materiau biologicznegoJaowe postpowanieWaciwa technika zabiegu Szczelne zamknicie ubytkuUwzgldnienie oglnego stanu zdrowia dziecka

-pulpopatie odwracalne powstajce w nastpstwie gbokich ubytkw pochodzenia prchnicowego lub nieprchnicowego Pourazowe obnaenia miazgi kwalifikuj si do leczenia biologicznego, jeli zostanie ono podjte w niezbyt odlegym terminie od zadziaania urazuPrzede wszystkim zby mleczne i stae z niezakoczonym rozwojem lub w pierwszych latach po ich uformowaniu ale dojrzay wiek pacjenta nei stanowi przeciwwskazania

Pulpopatie nieodwracalne, charakteryzujce si objawem blu samoistnegoDue zniszczenie korony, nie stwarzajce moliwoci odbudowy twardych tkanek zbaObniona reakcja miazgi na testy ywotnociBolesno zba na opukiwanieZaawansowana resorpcja zbw mlecznychGbokie zapalenia przyzbia brzenegoJeeli pozostae zby s bardzo zniszczone a stan higieny zyW wywiadzie stany wyniszczenia dziecka: zmniejszona odporno po przebytych chorobach zakanych wieku dziecicego, niedobory pokarmowe, witaminowe, skazy krwotoczne, immunosupresja, radioterapia aplikowana w obrbia gowy i szyi

Zgodnoc tkankowaDziaanie przeciwbakteryjne, przeciwzapalneDziaanie odontotropoweDobre przyleganie brzene do zbinyOdporno na bodce chemiczneOdporno na siy mechaniczne

Dewitalizujce

-formokrezol-elektrokoagulacja-cicie laseremUtrzymujce ywotno

-aldehyd glutarowy-siarczan elaza-Ledermix-jodoformRegenerujce

-wodorotlenek wapnia-mroona ko liofilizowana*-zdemineralizowana zbina*-biaka morfogenetyczne koci*(*-stosowane eksperymentalnie)

W zbach mlecznych preferuje si cementy wodorotlenkowo-wapniowe utwardzane salicylanami (WWS), poniewa po zastosowaniu materiaw nietwardniejcych bardzo czsto pojawiaa si patologiczna resorpcja wewntrzna, ponadto WWS s mniej rozpuszczalne w pynach tkankowychLife, Calcimol WWS :Osona opatrunku nietwardniejcego, jako opatrunek poredni lub bezporedni stanowic pierwsz warstw podkadu. Naley je pokry drug warstw podkadu, najbardziej nadaj si do tego pod wszystkie wypenienia cementy szklano-jonomerowe.

Zalecany do przykrycia kikutw miazgi leczonej metod amputacji formokrezolowejPasty TCE jako opatrunek pobudzajcy remineralizacj zbiny w dwuseansowej metodzie pokrycia poredniego, zwaszcza w zbach mlecznychCementy TCE mog by stosowane jak opatrunki trwae do pokrycia poredniego. W przypadku trwaego wypenienia materiaem kompozytowym lub kompomerem musz by przykryte innym materiaem podkadowym!

Zaoenie opatrunku biologicznego bezporednio na przypadkowo obnaon miazg zbow. Pod wpywem odontotropowego dziaania opatrunku miazga tworzy zbin reparacyjn w postaci mostw zbinowych, odtwarzajc w ten sposb brakujc cze sklepienia komory.

WSKAZANIA:Pulpopatie odwracalne bezobjawowe o etiologii prchnicowej z przypadkowym obnaeniem miazgi ( w obrbie zdrowej zbiny) nie wikszym ni 1 mm2, ktre powstao w trakcie formowania ubytku.Pourazowe obnaenie miazgi (zamanie korony III klasy wg Elissa) nie wiksze ni 1 mm2, jeli pacjent zgosi si do leczenia w cigu 24 h od zdarzenia.

Wskazania obejmuj przede wszystkim zby stae niedojrzae.W zbach mlecznych metoda ta daje niszy odsetek pozytywnych wynikw leczenia ni metoda przykrycia poredniego lub przyyciowej amputacji. Leczenie zbw mlecznych t metod podejmuje si przed rozpoczciem fizjologicznej resorpcji lub gdy obejmuje ona nie wicej ni 1/3 dugoci korzenia.

Natychmiast po przypadkowym obnaeniu miazgi musimy przystpi do jej zaopatrzenia. Skuteczno zaley od jaowoci uytych narzdzi i materiaw oraz waciwego zabezpieczenia zba od dostpu liny. Po stwierdzeniu obnaenia naley zatamowa krwawienie i delikatnie usun skrzep jaowy tamponik waty nasczony wod utlenion lub zawiesin wodn wodorotlenku wapnia.Ubytek mona puka fizjologicznym roztworem soli lub wod destylowan.Suszenie wykonuje si sterylnym tamponem waty. Nie jest wskazane uycie dmuchawki!

Na obnaon miazg zakadamy w zbach mlecznych kolejno:Cement WWS o rzadkiej konsystencji w postaci cienkiej warstwy przykrywajcej cae dno ubytkuPodkad, np. cement szko-jonomerowy, cement TCEWypenienie stae

Kontrola rtg i badanie kliniczne po 3, 6 i 12 m-cach.

W przypadku maych dzieci lub pacjentw niewsppracujcych leczenie moe by dwuetapowe.

Polega na zaoeniu opatrunku biologicznego z materiaem odontotropowym na dno ubytku, ktre tworzy cienka warstwa zdrowej zbiny lub zbiny czciowo odwapnionej na powierzchni nie wikszej ni 2 mm2.Moemy zostawi cienk warstw zbiny odwapnionej ale nie rozmikczonej!Objawem odwapnienia s rysy, jakie pozostaj pod wpywem przesuwania zgbnika przy nieznacznym ucisku.

WSKAZANIA:

Pulpopatie odwracalne bezobjawowe, towarzyszce ubytkom gbokimPourazowe zamania korony II klasy wg Ellisa (bez obnaenia miazgi)Zby stae dojrzae, niedojrzae i zby mleczne (resorpcja nie moe przekraczac dugoci korzenia)

Jednoetapowe gdy ubytek oddzielony jest od miazgi cienk warstw zdrowej zbiny (opatrunek ma za zadanie chronic miazg przed dziaaniem substancji chemicznych znajdujcych si w materiaach wypenieniowych oraz powinien pobudza do tworzenia pod dnem ubytku warstwy zbiny reparacyjnej).Dwuetapowe gdy na dnie zostawiamy cienk warstw zbiny przebarwionej, lekko odwapnionej (celem opatrunku jest w tym wypadku remineralizacja odwapnionej zbiny)

Zdjcie rtg.,Wstpne oczyszczenie ubytku (ciany boczne) i przeprowadzenie testw klinicznych,Znieczulenie,Izolacja zbw przed dostpem liny,Odkaenie korony zba leczonego oraz zbw ssiednich,Opracowanie ciany dokomorowej (sterylny zestaw wierte, eliminacja urazw jatrogennych),Przemycie ubytku wod destylowan lub fizjologicznym roztworem soli,Osuszenie sterylnym tamponem waty,

Na dno ubytku zakadamy kolejno:

Cement wodorotlenkowo wapniowy na bazie salicylanw, rzadziej cementy TCE (cement TCE jest czsto stosowany w zbach mlecznych pod wypenienia amalgamatowe); GRUBO OPATRUNKU NIE POWINNA PRZEKRACZA 1-1,5 mmPodkad, najlepiej szko-jonomerowyWypenienie stae

Polega na odciciu caej miazgi komorowej z pozostawieniem odpowiednio zaopatrzonej materiaem odontotropowym (wodorotlenek wapnia) miazgi korzeniowej. Warunkiem powodzenia jest niezmieniona chorobowo lub znajdujca si w stanie zapalnym miazga korzeniowa!

WSKAZANIA DO PULPOTOMII:

W zbach mlecznych leczenie takie naley ograniczy wycznie do pulpotomii odwracalnych bezobjawowych, z prchnicowym obnaeniem miazgi.Pourazowe obnaenie miazgi, niezalene od wielkoci obnaenia, po okresie duszym ni 5 dni, nieprzekraczajcym jednak 7 dni od urazu,

Badanie ywotnoci miazgi,Zdjcie rtg,Znieczulenie,Izolacja od dostpu liny,Cakowite opracowanie ubytku,Wypukanie ubytku roztworem fizjologicznym soli, Zmiana zestawu narzdzi na jaowe, Zdjcie sklepienia komory, Usunicie miazgi komorowej (nie opracowywanie uj kanaowych),Zaopatrzenie rany miazgi wodorotlenkiem wapnia,Podkad, Wypenienie stae, Okresowa kontrola kliniczna i radiologiczna

Usunicia miazgi koronowej mona dokona:

1)Ostrym wydraczem, 2) Wiertark wolnoobrotow i wiertem ryczkowym3) Wiertark szybkoobrotow i kulistym wiertem diamentowymNaley chroni miazg przed przegrzaniem przez chodzenie jaow wod destylowan lub roztworem soli fizjologicznej!Uwaamy na okolic furkacji korzeni, gdzie w zbach mlecznych blaszka kostna jest zazwyczaj cienka i mog si tu znajdowa kanay komorowo- ozbnowe.Nie poszerzamy dokomorowych uj kanaw!Gdy krwawienie jest obfitsze, moemy zatamowa je watk nasczon adrenalin, ktr moemy umieci na kikutach na okres 5 minut, zaopatrujemy miazg po zatamowaniu krwawienia i przemyciu jej roztworem soli fizjologicznej.

Polega na odciciu w znieczuleniu czci miazgi koronowej na gbokoci okoo 2 mm wraz z otaczajc zbin i zaopatrzeniu opatrunkiem biologicznym pozostaej miazgi. W przypadku obnaenia miazgi na powierzchni stycznej- tylko w wypadku, kiedy obnaenie miazgi znajduje si blisko jej rogu!

WSKAZANIA:Pulpopatie odwracalne bezobjawowe o etiologii prchnicowej w przypadkowym obnaeniem miazgi, jeli 1) obnaenie jest wiksze ni 1mm2; 2)jeli obnaeniu towarzyszy gbokie zranienie miazgi,Pourazowe obnaenie miazgi wiksze ni 1 mm2, jeli pacjent zgosi si do leczenia w okresie 3-5 dni od zadziaania urazu. Pourazowe mae obnaenia miazgi, jeli pacjent zgosi si do leczenia w okresie pniejszym ni 24 godz. (nie duszym ni 5 dni).

Metoda z wyboru do mumifikacji amputowanej miazgi w zbach mlecznych,W zbach mlecznych bowiem wskazania do przykrycia bezporedniego i przyyciowej amputacji z zastosowaniem wodorotlenku wapnia s ograniczone do pulpopatii z obnaeniami pourazowymi,Metoda jednoseansowa jest przeznaczona dla leczenia zapale odwracalnych, metoda dwuseansowa zapale nieodwracalnych.

Zapalenia odwracalne prchnicowego pochodzenia,Pulpopatie z przypadkowym obnaeniem miazgi o etiologii prchnicowej, Pulpopatie odwracalne objawowe.

Na kikuty amputowanej miazgi zakada si kuleczk nasczon 20% roztworem formokrezolu i pozostawia w ubytku na 5 minut. Przed woeniem do ubytku kuleczk naley odsczy z nadmiaru leku na sterylnej gazie. Wejcie do ubytku przykrywa si odpowiednio wiksz kulka z waty. Po 5 minutach watki usuwamy.Kikuty przykrywamy kolejno:

Pasta z tlenku cynku z eugenolem z dodatkiem 1 kropli formokrezoluGsta pasta z TCE lub cement TCEPodkadWypenienie (amalgamat , cement szklano-jonomerowy, korona stalowa)Okresowe kontrole rtg.