Shiatsu - leczenie uciskiem

212
Toru Nam i kos h i SHIATSU uciskiem

Transcript of Shiatsu - leczenie uciskiem

Page 1: Shiatsu - leczenie uciskiem

Toru Nam i kos h i

SHIATSU

uciskiem

Page 2: Shiatsu - leczenie uciskiem

Opracowanie graficzne Alfred Wysocki

Skład i łamanie Ethos

© Copyright for the Polish edition by Wydawnictwo ETHOS Warszawa 1997

ISBN 83-85268-49-9

i .u s lu /y pi /ede ws/.yslkim /apohicganiu chorobom popr/c/ pobucl/.anic wiod / i 4tMii-»M i s . imoii /drawiaiących i ro/wijanic odporności organi/.mu c/łowicka. Nawet w o bo t*M*«i< ł» k i ca ły s /yhki postv%p tcchnic/ny od/icra otac/ający nas świat /c ws/clkich tajemnic. i»ł*Wrti»'\s n,is/i>'o własnego ciała po/ostaje nadal /alcdwic w minimalnym stopniu /ro/.umia IMNAO i ( > ) / « / na|hard/iej uc/.onych specjalistów w d/icd/inic medycyny. Jak stwierd/il )e< I»JIMH\. li / .u hodmch autorytetów medyc/.nych, ws/ystkie podr^c/niki medycyny nale/.y u / r |M*r«iiii/.tli ' ('ierpi;|ce ciało pacjenta to podrec/nik medycyny pr/ys/łości. Do powy/ HfcN'iłł/ł-iii.1, >' k t ó i y m powinien /.aws/e pamiętać ka/dy c/łowiek /ajmujący sio lec/euiem, p tliml.u iu\ .! . • i i iukii lowym charaktcr/e k a/ego pacjenta.

c h.i u/ pi . iwie ka/.il;i choroby mo/na na/.wać i /obrać na jej temat na jbar i l / ie j wyć/.ci p «l«ik4 i . - mc wolno klasyfikować /adnego pacjenta i jego choroby w ramach s/crokich. «4i«viil«>ii\« h o tMników, ktcire /.dominowały współc/esną medycyny. U podstaw terapii slualsi |Wltfli«»n.»iiir. /c ka /dy indywidualny pr/ypadek jest wyjątkowy. Dostosowujcie terapii,' do si N)r%lt, otiohuuvych cech indywidualnego stanu pacjenta, mo/liwe jest pobud/enic cudotwóri igmHMi/łli .iwiamcych /dolności i kultywowanio /arówno umysłowego, j ak i fi/.yc/.nego ilo Mfti*»p«H/tu ta ..i ksi;|/.ka /.awiera opis ws/ystkich praktyc/nych technik terapii shiatsu. l\»i /ytcliukowi podstawowych wiadomości o budowie i funkcjonowaniu liul/.kicgo Hllinii, * « i stanowi wstępny warunek skutec/nego lec/enia metodą shiatsu. Pr/cdstawia ró ł*iy» |>«»|nAM»ia stawiSw ora/, ruchomych punktów mięśni i nerwów, l łka/uje te/ pr/cbicg n iiwi«»iii"invi h. polo/.enie i funkcjonowanie organów układu wyd/ielania wewnvlr/.ncgt>, oV hów powici/chniowych i ich powią/ania / wewn^tr/nymi organami ora/ pr/.yc/yny i cli cct-hy stanów patologic/nych. Ogólne /ro/umienie fi/jologic/nych aspektów /tlr« thoiohy stanowi poiJstaw^ dogłębnego /ro/umienia połąc/eń funkcjonalnych niiyd/.y p< wwytni punktami shiatsu poło/onymi na ró/nych c/eściach ciała a fi/jologią. Wicd/a (a / wyfMiniii skutki terapii shiatsu. Ksią/ka moja opisuje /.arówno podstawy, jak i praktykę l•ftlrtUu lak lasno. jak to tylko mo/liwe. Dokonałem dokładnego wyboru spośród ogromne) lotografic/negi> i osobiście pr/ygotowałem tablico i rysunki, aby poka/ać c/yteln y /wii|/ek miyd/.y punktami terapii shiatsu a budową lud/kicgo ciała. Wier/\', y.c bogi ilutiiacii i dokładność ora/ /.akres ich pro/ontacji sprawiają, /o ksią/ka stanowi pr/cloi l«« w il/icd/imc literatury na temat shiatsu. Mam naił/ieje, /.e /a jej pośrednictwem po wielu omnbłuu dokładnie /ro/.umieć shiatsu, opanować techniką stosowania tej metody i•|*MiSb ro/pows/echni(; wied/v, jak ka/dego dnia /achować dobre samopoc/ucie.

lORUNAMIKi

Tytuł oiyginalu: //». ('nmplcte Hnnk i t f \ltuil.\u ihentpy

Pr/ekład Magdalena Michal.ska

Redakcja Elżbieta Makowska Przedmowa

Page 3: Shiatsu - leczenie uciskiem

Podstawowe punkty shiatsu (przód)

M mikowy obs/ar i .mumia

obszar dłoni

obszar palców dłoni

_—;— obs/ar nadoc/.ny i mied/.yoiYiiy

__„_— obs/ar jarzmowy

pr/edni obs/ar s/yjny

obszar piersiowy

obs/ar bru/dy mięśnia dwugłowe -

obs/ar mostka

obszar brzuchaobszar środkowy przedramienia

pr/cdni obszarudowy

obszar środkowy uda

obszar rzepki

bok goleni obszar środka kości piętowej

obszar stepu

obs/ar grzbietu stopy

obszar palców /

Page 4: Shiatsu - leczenie uciskiem

Podstawowe punkty shiatsu (ty!) Podstawowe punkty shiatsu (boczne)

Page 5: Shiatsu - leczenie uciskiem

boc/ny obs/ar pi ml ramieniaskronie

ohs/ar skroniowyobs/ar potylic/ny

obs/ar id/cnia pr/edłu/onego

tylny ohs/ar s/yjny

i>hs/ai miod/yłopatkowy

boc/ny ohs/ai s/y|iivpr/edni ohs/ar s/yjny

- obs/.ar nadłopatkowy

boczny obs/ar ramieniaobs/.ar kręgosłupa

obszar podłopatkowy i lędźwiowy

grzebień biodrowy

ohs/ar kr/y/owy

punkt Namikoshiego punkt Namikoshieno

gr/biet ręki ,,

gr/hict palców y^ iv k i

obszar pośladkowy

boczny obszar udowy

tylny obszar udowy

hru/da podkolanowa

tylny obszar łydkowyboczny obszar goleniowy

boczny obszar kości piętowej

kość piętowa. — obs/ar podes/wowy

Page 6: Shiatsu - leczenie uciskiem

Punkty mięśniowe i nerwowe odruchów pod wpływem bodźcaelektrycznego

MU t\sai/o\\y (j-oi IIY)\\c\\\ l u .u, (s | i tdk<*\\\

splot r amiennym. us/.ny tylny ni.

płatowaty głowy m.

c/.woroboczny in

podgr/ebieniowy

ni iiaiainienny in

.ibły większy

m. szeroki szyi

m. mostkowo-obojczykowo--sutkowy

nerw pomocniczy

m. czworoboczny

nerw pachowy

m. zębaty przedni

m. zewnętrzny skosi brzucha

nerw pośrodkowy

ni. nawrotny obłym. zginacz promienio\ nadgarstka

m. zginacz palców powierzchownym. dłoniowy długinerw pośrodkowynerw łokciowym. odwodzicie! palca piątego krótki

m. zginacz pak piątego krótki

m. przeciwstawi palca piątego

ni. piersiowy większy

ni naiamicmiy, akton pr/edni

n iiaiamiemiy, akton środkowyin. trójgłowy ramienia (długa głowa)ni. t rój głowy ramienia (boc/ńa głowa) 111. dwugłowy ramienia nerw łokciowy

m. ramienny

ni lamiemio-promieniowy

ni niostownik promieniowy nadgaistka długi

ni pioslnwiiik promieniowy iiadgatstka krótki

in /ginąc/ palców głęboki in (nlwiul/icicl kciuka długi ni /ginąc/ kciuka długi m odwod/iciel kciuka pimiwstawiacz kciuka » pr/ywod/iciel kciuka ni dłoniowy krótki

nim. glistowate m. prosty brzucha

nerw udowy

m. najdłuższy uda (m krawiecki)

m. łonowy

k a n a ł net u u twar/owogo

nerw t w a t / « m v (wewnel i / i iy)

m. trójgłowy ramienia (głowa h m. trójgJowy ramienia (płowa ii nerw promieniowym. trójgłowy ramienia (głowa przyśrodkowa) m. ramienno-promieniowN m. prostownik nadgarstku promieniowy długinerw łokciowy m. prostownik iiiidgai-tlka promieniowy krótki m. prostownik nadgaislka loki m. wspólny piotiowiuk

m. prostownik nml|iait m. prostownik kuuku t mm. mivil/yko<tiiu< ^r/l

\ ihMi-głoboczny

n Piostownik

iin w kulszowy l'i/\ui)d/iciel wielki

in półścięgnisty . /wiuoglowy cz. boczna m. smukły

ni. dwugłowy uda(długa głowa)

in dwugłowy uda ( k i ot k a głowa)

ni. po ł błoniasty

m. prosty uda

m. przywodzący długi m. smukły część boczna m. czworogłowego uda

część przyśrodkowa m. czworogłowego udawspólny nerw strzałkowy

m. strzałkowy długi

m. piszczelowy przedni

m. prostownik palców długi

m. strzałkowy krótki

m. prostownik palucha długi

m. płas/c/kowy

m. odwodzicie! palca pi:|lcgo

nerw piszczelowy

brzuchaty łydki (boc/na głowa) brzuchaty łydki (środkowa głowa)

m. płaszczkowaty

m. strzałkowy krótki m.

zginać/ palucha długi nerw

pis/c/clowy

m. /.ginąc/: palców

ni m gr/bietowe micd/ykostnc

Page 7: Shiatsu - leczenie uciskiem

Układ mięśniowy (tył)Układ mięśniowy (pr/.ód)

m. c/olowy

m. mars/c/.;jcy b iwim. czworoboc/ny wargi górnej(dźwigacz)

m. jarzmowym. dźwigacz kącika ust

m. czworoboczny wargi dolnej (opuszcza)m. łopatkowo-gnykowy m. mostkowo-gnykowy

ni podłu/.ny nosa

in okrężny okani. nosowy

ni. zwać/.111. śinicchowy „

ni . c/worohoc/.ny wargi dolnejni. hródkowy -

ni. mostkowo-obojczykowo--sntkowy

ni piersiowy większy ...

m. podgr/ebieniowy

ni. obły mniejszy ,

ni. obły większy

m. pochyły szyjny m. mostkowo-obo|i./ykowti tu

m. c/worob(KV.ny

m. n a r a m i r i i i i Y

m. naramiennybruzda naramienno--piersiowa

m. dwugłowy ramienij

m. prosty brzucha

.-. ii i|N/eis/y grzebietu

l'- -u ic/ lędźwiowo-i i i

.kośny brzucha

INNI. j- '.Kulkowy średni

p.".Kulkowy wielki

ni na|s/ers/.y grzbietu

m /chaty przedni

m. ramienny m. obły n

lainirniio-promieniowyścięgno mięśnia dwu-głowego ramienia

/g inąc / nadgarstka długipiostownik nadgarstka

omieniowy długi

m /ginąc/ łokciowy n a d g a r s t k a

m. tr/ygłowy ta i

m. prostownik tui promieniowy dlii]

m. łokciowym prostownik wsp«')luy

tioc/cksmugi ściągniste m. pi splot ścięgien

m. dłoniowy dl

rozcięgno dłonid

m. pośladkowy średni m.

stożkowy brzucha

m. krawiecki (najdłuższy uda)!

m. napinający powięź szeroką

m. prosty uda

głowa boczna m. czworogłowegłowa przyśrodkowa m. czworogłowego

rzepka

m. brzuchaty łydki m.

piszczelowy przedni

troczek górny poprzeczny mm. prostownikówtroczek dolny poprzecznymm. prostownikówmm. międ/ykostne grzbietowe

m. skośny br/ucha

m. łonowy

ni. pr/ywodzący długi

ścięgno piszczelowo-- m. dwugłowy uda m.

półściegnisly m.

półbłoniasty

m. br/.nchaty łydki

m. podkolanowy

m. podeszwowy

ni. str/ałkowy długi tu .

prostownik palców długi

m prostownik palucha długi

ścięgno m. długiego prostownika palców

m. płas/.c/kowy

ścięgno Achillesa

ścięgno długiego /.ginac/a palców

Page 8: Shiatsu - leczenie uciskiem

i A'll/k.l

oiYtnloł

kość jai /mowa

kręgi s/yjne

obojczyk

żebra

trzon mostka

s/c/cka

/uchwa

łopatka

kość ramieniowa

wyrostek mieczykowaty

kręgi piersiowe kręgi

lędźwiowe Rozdział lkość łokciowa

kość promieniowa kość biodrowa

kość krzyżowa

kość ogonowa

Ogólna teoriakości nadgarstka krętarz większy

spojenie łonowe

kość kulszowa

kości śródrccza

kość udowa

kości palców ręki

rzepka

kość goleniowa (piszczel)

kości śródstopia

kości palców stopy

kość strzałkowa

kości stepu

Page 9: Shiatsu - leczenie uciskiem

Rozwój shiatsu

l o k u j i r ó Namikoshi, twórca nazwanej od jego nazwiska terapii - shiatsu Namiknshu ut, u!/il si<; 3 listopada 1905 roku na wyspie Shikoku. Kiedy miał siedem lat, jego rod/ina o)< l i k u In , matka Masa, starszy brat Moichi, drugi brat Masazo, młodszy brat Haruo i stars/,a M 1.1 Sadako - jako osadnicy przeprowadzili się z ciepłego klimatu panującego nad jeziorem J1 « .mowę warunki wyspy Hokkaido, na północy Japonii. Przeprowadzka w naturalny spu j-. >>••» s/.ala warunki życia rodziny i wymagała wyczerpującej podróży, zwłaszcza że środki In i- -t t u były wówczas bardzo prymitywne. W dniu, w którym ostatecznie zakończyli podróż, mi / » > /vl;> skarżyć się na ból w kolanach. Z początku wszyscy myśleli, że spowodowany był on dli ni. (

od/.ienną podróżą i nie potraktowali dolegliwości poważnie. W miarę upływu c/asu ból r Ul sit,- i rozprzestrzeniał na kostki, nadgarstki, łokcie i ramiona, przeradzając się w choroby, k• •IMH nie /.namy jako rozległy reumatyzm stawów.

We wsi nie było lekarza. Nie można było kupić żadnych lekarstw. Dzieci nie mogły pal it .i ^ RM pienia matki, ale wszystko, co były w stanie uczynić, to uciskać i masować jej c M. >/hwe, iż samo pragnienie przyjścia matce z pomocą do tego stopnia ją wzrus/alo, /.c stopni . "i .i/ mniej cierpiała. Dzieci na zmianę masowały i uciskały ciało matki, która c/.ęsto powlan /< „tllonie Tokujiro czują najlepiej". Pochwała zachęciła chłopca do bardziej starannej pi < tu H i;i/ nie miał wówczas jeszcze pojęcia o anatomii i fizjologii, wrażliwe dłonie i palce wyc/ir i. '/mce kondycji skóry, jej ciepło i napięcie, i na tej podtawie dostosowywał ucisk do /n l1.-v /;|tkowo Tokujiro starał się zachować następujące proporcje: 80 procent nacierania i 20 « m t uciskania, lecz wkrótce zauważył, że odwrotne proporcje przynoszą lops/.c cfi Skoncentrował się na najsztywniejszych i najchłodniejszych obszarach i wtedy stan zdrowia n AS i.i/nie się poprawił. Ponieważ uciskał obie strony środkowej części kręgosłupa, pobud/al, n " t y m nie wiedząc, korę nadnerczy, która odpowiada za leczenie reumatyzmu. Ostała•loprowadził do zupełnego uzdrowienia, a proces nieoświeconego ekperymentowania /a/naj ^o / ukrytymi zdolnościami samouzdrawiania wbudowanymi w ludzki organizm. Pobud/il li tło d/.ialania i w ten sposób przyczynił się do powstania shiatsu.

Po wielu trudach studiowania masażu amma i zachodnich stylów masażu, w roku loku j i ro Namikoshi otworzył Instytut Terapii Shiatsu na wyspie Hokkaido. / c/asem lu k 101/y przychodzili na zabiegi, stawali się jego uczniami. W roku 1933 pozostawił szkoły po• •pieką i wyjechał do Tokio, aby otworzyć następny instytut shiatsu, lecz wkrótce przekonał * u/yskanic szerokiego uznania dla shiatsu wymaga współpracy innych. Poświęcenie si<j temu J mu doprowadziło w końcu do otwarcia, 11 lutego 1940 roku, Japońskiego Instytutu Shi li-rapia i wykłady w szkole zyskały u/.nanie dla wyraźnych skutków leczenia metoda, shiata•oku 1955 po raz pierws/.y shialsu /ostało /.alcgali/.owane jako metoda terapuetyc/na, ehocim powodu, jako c/.cść masa/u amma, (Ul c/asu /.alo/enia Japoński Instytut Shiatsu przeszkolił

Page 10: Shiatsu - leczenie uciskiem

absolwentów s|HY|alis!ow. ;i w r oku l l>S7 pod now;| na/.wą. |;iko Japoński! S/kotu Slnalsu. o l r /y -m.it o l u | . t l n . | komvs|c m i n i s t r a /.drowia i opieki spolec/.nej. Jest to jcdynn n/ko la w Japonii |Mo\v.ul/; |i-.i s|xv|alisl\v/n;| edukacje w tej d/.ied/.inic. W roku 1964 shiatsu os la te i /n ie oddzielono i ul aminy i innv i l> Ii " m masażu.

Osoby, które kończą dwuletnią Japońską Szkołę Shiatsu, mają prawo przystąpić do egza-minu państwowego. Jeżeli przejdą przez niego pomyślnie, stają się wykwalifikowanymi specjalis-tami od ammy, masażu i shiatsu. Łącznie z tymi, którzy studiowali w instytucie, kiedy jeszcze nosił popr/ednią nazwę, ponad dwadzieścia tysięcy specjalistów ukończyło szkołę Namikoshiego. P u b l i k a c j a k s i ą ż k i o shiatsu w języku angielskim rozsławiła tę terapię w wielu krajach, stąd ka/dcgo roku autor musi odbywać liczne podróże na wykłady zagraniczne.

Charakterystyczne cechy terapii shiatsu

Shiatsu polega na uciskaniu skóry dłońmi i palcami w celu zapobieżenia chorobie lub jej wylec/cnia poprzez pobudzanie naturalnych sił uzdrawiających, wyeliminowanie czynników powodujących zmęczenie i doprowadzenie do ogólnego dobrego samopoczucia.

1. Jest to połączenie diagnozy i terapii. Każdorazowe zastosowanie ucisku shiatsu to diagnoza, k t ó r a umożliwia leczącemu podejmowanie działań zgodnie ze stanem pacjenta. Dłonie i palce wys/kolonego terapeuty są tak wrażliwe, że wyczuwają anomalie w stanie skóry i mięśni lub ciepło podczas dotyku, co umożliwia wychwycenie nieregularności i natychmiastowe zorientowanie się, laki wykonać zabieg.

2. Terapia wymaga wykorzystania dłoni i palców, nie ucieka się do użycia żadych urządzeń mcdyc/nych ani lekarstw.

.1. Nie wywołuje skutków ubocznych w postaci bólów mięśniowych. Ponieważ punkty od-działywania, siła i czas trwania ucisku dostosowane są do indywidualnych potrzeb pacjenta, leczeniu nie towarzyszą przykre doznania.

4. Nie istnieje granica wieku dla stosowania tej terapii. Shiatsu można stosować u wszystkich poc/ąwszy od małych dzieci po osoby w zaawansowanym wieku. U młodych pomaga wzmocnić ciało; u dorosłych i ludzi w średnim wieku zapobiega tak zwanym chorobom wieku dojrzałego i opóźnia proces starzenia się organizmu.

5. Shiatsu jest barometrem zdrowia. Regularne stosowanie shiatsu pomaga zlokalizować /.abur/.enia oraz zapobiegać kumulacji zmęczenia i chorobom.

6. Pogłębia zaufanie pacjenta do terapeuty. Poświęcenie terapeuty i wiara chorego w uzdrowienie ląc/ą się i wpływają na skuteczność leczenia.

7. Metoda shiatsu jest skuteczna, ponieważ leczy się nią całe ciało. Leczenie miejscowe może pr/ynieść skutki tymczasowe, ale nie może spowodować ogólnego uzdrowienia. Jedynym sposobem na to jest najpierw leczenie całego ciała, a później zajmowanie się poszczególnymi objawami patologicznymi. Shiatsu zawsze jest skutcczmi terapią.

Shiatsu a funkcje fizjologiczne

l. Odżywianie skóry

Kudowa skóry« i.iln l iulAie pokrywa od 1,5 do 2 metrów kwadratowych skóry, która składa się / warni y.wancj naskórkiem (epidemią), warstwy głównej, zwanej skórą właściwy s/ei. zwanej tkanką podskórną. Dzięki znajdującym się w skórze zakońc/eniom nerw ona na bodźce dotykowe, ucisk, zmiany temperatury i ból. Na około jednym ccntymcl l Mad), iłowym skóry umiejscowionych jest około dwudziestu pięciu ciałek czuciowych, kt 'NlłMi-i.tią bodźce dotykowe, około trzech ciałek odpowiedzialnych za reagowanie na ciepło, »/4-H4 iu ilo dwudziestu trzech odbierających zimno i od stu do dwustu odpowiedzialnych /.u r sk.M.i KM|j,uje ponadto na inne bodźce, takie jak świąd, łaskotanie, zdrętwienie i tym podoh H.-u- me są wynikiem działania specjalnych receptorów, ale złożonego, wspólnego odrui <nł |>. 'wie(i / i na bodźce zewnętrzne. Receptory zawierają ciałka Meissnera (dotyk), ciii l'u« mieyo, ciałka Krausego, ciałka Ruffiniego i wolne zakończenia nerwowe.

('iulka MeissneraId-irptory lekkiego dotyku, składające się z licznych pokrywających się komórek dotyków;

/»tmkmviych w torebce zbudowanej z tkanki łącznej, położone są w brodawkach skóry wlasciv Hani/o liiY.nie występują w skórze dłoni, podeszwach stóp i opuszkach palców.

Ryć. 1. Budowa skóry

otwór potowy

ujście gruczołu potowegobrodawka iikóry właściwej

dntko dotykowe Meissnera

cima (naskórek) |~'~ ~ ~ ~ _

włosowate ntcisj krwionośneskóra właściwa -

l kun k a podskórna <

ciałko Pacinicgo tkanka tłuszczowa gruczoł łojowy

Page 11: Shiatsu - leczenie uciskiem

.ajii jej wysychaniu. PiuUkoriiii WNIKIWU ilus/c/u chroni orgam/m pr/cd /iiunctn i uRyć. 2. Receptory czuciowi

Page 12: Shiatsu - leczenie uciskiem

5. wolne zakończenie nerwowe - receptor bólu

Ciołka PaciniegoReceptory głębokiego ucisku, składające się z warstw przypominających przekrojoną cebulę,)

poło/one są w strefie między skórą właściwą a tkanką podskórną lub w samej tkance podskórnej.]

Ciałka KrausegoReceptory zimna znajdują się w pobliżu górnej warstwy skóry właściwej.

Ciałka RuffiniegoReceptory ciepła znajdują się w skórze właściwej.

Wolne zakończenia nerwowów/akońc/cnia nerwowów odpowiedzialne są za odczuwanie bólu.

Funkcje skóry1. Pigment zwany melaniną, zawarty w błonie śluzowej naskórka (epidermy), chroni ciałol

pr/cd silnym, szkodliwym działaniem promieni sloncc/nych, podc/.as gdy sprężysta skóra] właściwa /abe/piec/.a je pr/.ed urazami zewnętrznymi.

2. Skóra magazynuje tlus/cz i wodę. Wydzieliny gfUC/olów łojowych i potowych odżywiają ją!

l D/icki krążeniu krwi i wyd/iclmic y.nu/olow potowych skóra pomaga utrzymać od po mil irmpetalurę całego organi/mu.

•l 1'ot i wydzielina gruczołów łojowych usuwają z ciała niepożądane substancje i wspom »NMyt h, tnie (jedynie 0,6 prezent całego procesu oddychania).

*^ Oigany percepcyjnc umiejscowione w skórze ostrzegają przed niebe/piec/eń*t /4'WII,|ll/..

f» Pt/.enikające przez skórę promienie ultrafioletowe przyczyniają się do produkcji wili |>. k lut. i /.apobiega krzywicy.

Zabarwienie skóryK" '£« »wk ;i epidermy wytwarza nowe komórki skóry i złuszcza martwy naskórek, w postaci lu i . 'i.ulu, k tóry można zauważyć po kąpieli na obrzeżach wanny. Melaniną zawarta w l Ilu/owi-) naskórka nadaje skórze odcień zabarwienia - im większa zawartość melaniny, tym MM-f/f |i'| /.abarwicnie.

Grubość skóryOiuliosć naskórka zależy od części ciała. Średnio ma on grubość od 0,1 do 0,3 milimetr l*'\vu-k.K h, czole i szyi ma grubość od 0,04 do 0,1 milimetra; na dłoniach od 0,6 do l .2 milu MU podrs/.wach od 1,7 do 2,8 milimetra. Najgrubsza jego warstwa znajduje się na piętach.

SkiMii właściwa ma średnio grubość od 1,7 do 2,8 milimetra, na powiekach 0,6 milinuMi miltmrttii na czole i 2 milimetry na głowie. Na szyi jej grubość wynosi od 4 do 5 milimclró\

Wysypująca w niektórych miejscach ciała tkanka tłuszczowa jest najgrubszą warslwi) Nirtilui dziej rozwinięta jest na pośladkach, brzuchu, policzkach i piersiach. Tkanka llus/c/.o' *Yntvpu|c na pt>wiekach, mosznie, prąciu i wargach sromowych mniejszych.

Skutki terapii shiatsu dla gruczołów potowych i łojowychN»i nkór/e występują dwa rodzaje gruczołów potowych: jedne z nich znajdują się na calyir łliugu' /.as występują licznie pod pachami oraz w okolicach genitaliów i produkuj;) wyd/ii Mlnu'|s/.ym zapachu.

( i i iuYoly łojowe, znajdujące się pod cebulkami włosów, wydzielają oleistą substancje, lł»H'Mt. N u- występują na nieowłosionych obszarach, na dłoniach i podeszwach slóp. T nil«itl/K-i'uv.y spowodowany jest nadmiernym wydzielaniem łoju i zatkaniem mieszków wlom Ilon- uky.ają zakażeniu. Wyleczenie infekcji przywraca skórze naturalną miękkość i jvul W %i .us /ym wieku warstwa podskórnej tkanki tłuszczowej zmniejsza się; gruczoły lojou l**n/,i|;i mniej łoju, w wyniku czego skóra marszczy się i traci jędrność. Stosując > lH'/pośu !

dnio na skórę można zapobiec oznakom starzenia.

2. Wzmocnienie mięśni

Rodzaje mięśni45 procent masy całego ciała stanowią trzy rodzaje mięśni.I. Mięknie poprzecznie prążkowane. Łąc/.ą elementy układu kostnego i odgrywają ważni)

wykonywaniu ruchu i utrzymaniu postawy. Ponieważ człowiek operuje nimi świadomie, i

3. ciałko Karusego - receptor zimna

l. ciałko Mcissncrareceptor lekkiego dotyku

2. ciałko Paciniego- receptor głębokiego ucisku

4. ciałko Ruffiniego - receptor ciepła

Page 13: Shiatsu - leczenie uciskiem

się je mięśniami samoistnymi, /budowane są /. wiązek włókien ulotonych w popr/ec/nie prij/kowanc w/ory. Napięcie tych mięśni pomaga u t r/y mać ciało w dowolnej po/ycji. Podc/as snu jednak napijcie to /anika, na co dowodem jest /jawisko opadania głowy u osoby dr/.emiącej w <ied/ącej po/ycji. Ciało lud/.kie posiada c/.terysta mięśni poprzecznie prążkowanych.

2. Mięśnie gładkie. Mięśnie kurczące się i rozciągające automatycznie, bez udziału woli. Tworzą ścianki nac/yń krwionośnych i organów wewnętrznych. Zbudowane są z krótkich włókien, nie są popr/cc/nie prążkowane.

1. Mięsień sercowy. Samoistnie kurczący się, bardzo silny mięsień poprzecznie prążkowany.

'/.męczenie mięśniStałe napięcie lub praca mięśni są przyczyną stopniowego gromadzenia się związków powodu-

jących ich zmęczenie (kwas mlekowy i dwutlenek węgla), co z kolei prowadzi do stwardnienia! włókien mięśni, które tracą zdolność do kurczenia się. Krążenie krwi i limfy zostaje wówczas j /abur/one i odżywianie naczyniowe staje się niewystarczające. Jeżeli stwardnienie utrzymuje się, powstaje kurcz. Utrzymywanie tego stanu osłabia nerwy i narusza funkcjonowanie organów^ wewnętrznych oraz układu wydzielania wewnętrznego, co prowadzi do utraty wewnętrznej równowagi organizmu. Z powyższego wynika, że stan zwany stwardnieniem mięśni może prowadzić do poważnych konsekwencji i powinien być leczony za pomocą terapii shiatsu.

Ręczne badanie mięśni

100% 5 prawidłowe całkowity zakres ruchu z pełnym

oporem wobec siły ciążenia

75% 4 dobre całkowity zakres ruchu ze znacznym

oporem wobec siły ciążenia i

50% 3 dostateczne całkowity zakres ruchu z niewielkim oporem wobec i

siły ciążenia '

25% 2 słabe całkowity zakres ruchu bez oporu wobec !

siły ciążenia |

10% 1 śladowe lekkie kurczenie się, brak •i

ruchu0% 0 zerowe ;

brak dowodów na kurczenie i

3. Pobudzanie krążeniaNajważniejszym warunkiem życia komórek jest prawidłowe krążenie płynów w organizmie, to

/.iinc/y krwi, płynu tkankowego i limfy, ponieważ rozprowadzają one substancje odżywcze i usuwa-m odpady ze wszystkich komórek tkankowych. Jasna krew (etniczna transportowana jest z serca lo pozostałych organów ciała za pomocą aorty, a następnie za pomocą dodatkowych tętnic do letniczek i w końcu do milionów nac/ynek wioiowitych, które dontarczają do komórek substan-

0* tttl/ywt/c i tlen. Następnie krew /hieni produkty ubtic/nc i wraca pr/e/ /.yly i główne nnc/j |i*ł.«nośne w kierunku serca w postaci ciemne) krwi /.ylnej. Pr/.cd powrotem do serca pr/ccht j*tr/ pluia, yd/ie /ostaje poddana oc/ys/c/cniu i otr/ymu)c /apas tlenu, który pr/ywnica je) |i l«l»iiiw»rnic. Ruch krwi od serca do komórek ciała popr/e/ tętnice i nac/ynia włosowate na/ Mf ilu/yiu krą/eniem (systemowym). Ruch powrotny, w kierunku serca, pr/e/ płuca i pecher, I»|«M IH-. na/ywa się małym krążeniem (płucnym).łWa pr/enos/eniem krwi, tętnice, nac/ynia krwionośne i limi'atyc/ne spełniają lak/c i Mięśnie gładkie, z których zbudowane są ich ścianki, kurczą się automatyc/nie i t smenie, prędkość rozprowadzania i ilość przepływających pr/e/ nie płynów. W ten spc \ oluiii/enie serca. Zaburzenia w ich funkcjonowaniu spowalniają proces krą/cnia plyi /iiych, komórki nie otrzymują dostatecznych ilości substancji odżywc/ych, co / kolei |M/v«/vn. | gromad/enia się szkodliwych produktów przemiany materii. W przypadku mu

Ryć. 3. Schemat ukfadu krążenia

górna część ciała

prawakomora wątroba lewa komora serca

dolna cxęść ciała

Page 14: Shiatsu - leczenie uciskiem

Funko^AOWtato autonomicznego układu nerwowego

Page 15: Shiatsu - leczenie uciskiem

krwionośnych prowadzi to do nadwyre/enia serca. Niewydolność funkcjonowaniu * liuu-k nac/yń limlatyc/nyth prowad/.i do obr/ęku.

Postawa i aktywność ciała wpływają na układ krążenia. Po/ostawanic pr/c/ dlu/s/.y c/.as w jed-iu-| po/ycji spowalnia krą/enie i jest pr/yc/yną obrzęku nóg. Chodzenie spr/yja kurc/eniu się mięśni, co pr/.yśpies/a powrót krwi do serca przez żyły. Uaktywniając całe ciało, a szczególnie /aioki tętnicy szyjnej, popr/e/ terapię shiatsu pobudzić można wydajne krążenie płynów ustrojowych, /abiegi uciskania wywierają pozytywny wpływ na pracę ramion i nóg, a także ożywiają powrót krwi żylnej do serca.

4. Regulacja funkcji nerwów

11 k ład nerwowy, który odgrywa rolę sieci komunikacyjnej łączącej wszystkie części ciała, dzieli się na ośrodkowy układ nerwowy, składający się z mózgowia, zamkniętego w ochronnej czaszce, i rd/enia kręgowego, zamkniętego w kręgosłupie, oraz na obwodowy układ nerwowy (patrz rysun-| k i 4 i 5). Do obwodowego układu nerwowego należą większe i mniejsze skupienia komórek ner-wowych, /wanc zwojami, rozmieszczone w pobliżu kręgosłupa, po obydwu jego stronach, a także! w ró/nych innych częściach ciała, oraz nerwy. Biorąc pod uwagę działanie układu nerwowego odró/.niamy w nim część wywołującą świadome, zależne od woli reakcje organizmu oraz części /awiadującą reakcjami niezależnymi od naszej woli. Pierwszą część nazwano układem somaty-j c/nym, drugą - układem wegetatywnym lub autonomicznym. W układzie wegetatywnym wyró/.nia się również dwie części: współczulną i przywspółczulną, które działają razem i wzajem-i nie się kontrolują. Na przykład układ współczulny steruje działaniem układu trawiennego, pod-c/as gdy układ przywspółczulny pobudza jego pracę. W zdrowym organizmie oba sytemyj współ pracują harmonijnie. Zaburzenie takie, jak przedłużające się napięcie nerwowe, pobudzaj mó/.g do wysłania impulsów, które wędrują z ośrodkowego układu nerwowego do układuj obwodowego i upośledzają działanie autonomicznego układu nerwowego. W takiej sytuacji] następuje /.aburzenie krążenia krwi w naczyniach wewnętrznych organów i wzmożone wydzielanie kwasu żołądkowego, które może doprowadzić do nerwowego bólu żołądka, a nawet do wrzodów.! /abieg shiatsu na przedniej okolicy szyi, rdzeniu przedłużonym i obu stronach kręgosłupa pełnij ważną funkcję w regulacji autonomicznego układu nerwowego. Głowa i rdzeń przedłużony stanowią najważniejszą część układu nerwowego, która odpowiada za prawidłowe] funkcjonowanie przysadki mózgowej, układu piramidowego i ponadpiramidowego, kory mózgowej i innych elementów ośrodkowego układu nerwowego. Ponieważ układ piramidowy i układ] ponadpiramidowy pomagają utrzymać postawę i kontrolują ruchy, ich złe funkcjonowanie,] spowodowane nienormalnym napięciem mięśni, prowadzi do utraty kontroli nad ciałem i może] być pr/yc/yną nie/dolności do poruszania się, a nawet choroby Parkinsona. W przypadku kiedyj wylew krwi do mózgu uszkadza półkulę mózgową lub układ piramidowy, następuje paraliż prze ciwncj strony ciała. Leczenie takich uszkodzeń układu nerwowego jest bard/o trudne.

Objawy patologiczne/ablokowanin w uklad/ie piramidowym są przyczyną n«*l«pujncych objawów patologicznych,]

wtpólczulneforo/s/er/ame (otwieranie) wypukłośćwstr/ymanie wyd/ielania kondensacja (redukcja ilości)

pobudzenie (przyśpieszenie)zwężenierozszerzeniewzrost

rozluźnienie

wstrzymanie obniżenie

spowolnienie działania (wstrzymanie perystaltyki)

obniżenie wydzielania rozluźnienie przyśpieszenie wydzielania

powiększenie (wstrzymanie wydalania) skurczeniewzmożenie wydzielania skurczenie

Ryć. 4. Ośrodkowy układ nerwowy' mózg

Napięcie układu przywtpófczulnego

kurc/enie (zamykanie)retrakcjapobud/enie wyd/ielaniaro/cieńc/enie (w/rost ilości)

wstrzymanie (zwolnienie)rozszerzeniezwężeniespadek

skurczenie (kaszel)

przyśpieszenie wzrost

przyśpieszenie (pobudzenie perystaltyki)

wzrost skurczenie

M,u /ynia krwionośne iiiu /ynia wieńcowe ie krwi

• •nki/cla i tchawica/ol.ulrk il/ialanie wytl/iclanie ' l i t i > r i e n k i e

i i /ustkaj Y l u - i / yk /ółciowyi t l / m nadnerczy

|»Vv IHM / moc/owy

nt i i i K aUIVH /nry j>otowe w ł ó k n a mięśniowe

skurczenie(wzmożenie wydalania)rozluźnienienieznaczne wydzielanie poi

Ryć. 5. Obwodowy układ n0n

/trnii .1e /n a ły l /.oweły ślinowe

nerw pośrodkowy

rdzeń przedłużonynić końcowa

wewnętrznanić końcowa y.cwnętr/.na

Page 16: Shiatsu - leczenie uciskiem
Page 17: Shiatsu - leczenie uciskiem

Odruchy autonomicznego układu nerwowegoRyć. 6. Odruchy patologiczne

Page 18: Shiatsu - leczenie uciskiem

1. Objaw Babińskiego. Uderzanie rączką młoteczka lekarskiego zewnętrznej krawędzi! podcs/.wy w kierunku od pięty do palców, przez kość stopy, wywołuje odchylenie dużego palca ' i falowanie pozostałych czterech palców.

2. Objaw C7;a</</0c£a. Uderzanie rączką młoteczka lekarskiego zewnętrznej krawędzi stopy w okolicy wyrostka strzałkowego wywołuje odchylenie dużego palca.

3. Objaw Rossolima Uderzanie młoteczkiem lekarskim stopy w okolicach wielkiego palca powoduje /gięcie wszystkich palców do środka, w kierunku podeszwy.

4. Objaw Goniona. Mocny ucisk łydki powoduje odchylenie dużego palca stopy.

5. Objaw Schaffera. Mocny ucisk ścięgna Achillesa powoduje odchylenie dużego palca.

6. Objaw Oppenheima. Mocne pociągnięcie skóry poniżej kolnnti w kierunku stopy powoduje odchylenie dużego palca.

/>< htich v \:\'j nych zatok tętniczych\\/^'lt,Hlu na wa/.ność /ahicgu shialsu na pr/ccimm ohs/ar/c szyjnym nale/y dokładnie /i h/|o|opc/ne d/ialanic s/y j nych /atok tętniczych. S/yjna /atoka tętnic/a /na|<hi|r s n- to/^ałc/.ienia tętnicy s/yjnej wspólnej biegnącej w kierunku głowy. W tym punktu* un >Mr |i-st

ciałko tętnic/ne, wią/.ka tkanki nerwowej połączonej / nerwem błędnym, /wji nri wem s/yjnym. Ciałko to jest niezwykle wrażliwe na ciśnienie krwi i warunki nikłych. N<t pi /ykłai l kiedy w/r a sta ciśnienie krwi, rozszerza ono ścianki nac/yń krwionośnych, co ni c

k i w i i jest przyczyną dus/nicy. Pierws/y punkt shiatsu na przednim obs/ar/.e s/yi io / i l / i a l 3) położony jest na zatoce tętnic/ej. Dotykanie tego punk tu wyra/nie ni m- krwi i oddala ry/yko wystąpienia dusznicy. Ucisku któregokolwiek punk tu na «»ttk/.tt A nie wolno przedłużać ani wykonywać go równocześnie na dwóch punktach. Punk »*»lk« ' i / \ s tu je się w teście Beringa do określenia objawów napięcia nerwu biednego. Pi «-*\<»t"tliwości większej niż dziesięć uderzeń na minutę uważa się za objaw patologic/ny.

Aschneraten jest szczególnie ważny dla zrozumienia terapii shiatsu, która polega l a k / dłońmi na gałki oczne. Delikatne uciskanie gałek ocznych pobud/a pracy n< iiN.j.l/it-lnego, który znajduje się za nimi. To z kolei stymuluje odruchy nerwu hlcdncgi jn«'\N.u!/i cio spowolnienia tętna i obniżenia ciśnienia krwi. Odruch ten wykorzystano w l Ą*, hm 1,1. Spowolnienie tętna do poniżej piętnastu uderzeń na minutę uważa się /a objaw j tt-'gt> /uv, wska/ujący na przyśpieszenie tętna nerwu błędnego. W terapii shiatsu lekki, mgily ; IIN tik dłonią na gałki oczne powinien trwać nie dłużej niż dziesięć sekund.

Shiatsu i odruchy powierzchniowo-trzewne

/ałnii/.one funkcjonowanie organów wewnętrznych, podrażnienie korzeni tylnych rd/ tu/kml/cnic włókien czuciowych nerwów obwodowych może prowadzić do nadmiernej nuh .»m łl t eakc j i na działanie bodźców skórnych, czyli do hiperestezji (obszar głowy) i ro/lej tt«|HVcia mięśniowego, które jest przyczyną sztywności lub bólu. /jawisko lo oclgi «w)wa/niejs/ą rolę w diagnozowaniu zaburzeń organów wewnętrznych. Pr/yc/yny wyslypow lak /wanego „bólu odnośnego", który atakuje ramiona, nogi, plecy, brzuch i klatkę piersiowi]*«»łiało do końca wyjaśnione, ale jest możliwe, że występuje on wtedy, kiedy włókna ncrv ( M / r k a / u j ą nieprawidłowości organiczne bezpośrednio na powierzchnię ciala, w po łuliuihów, bez udziału połączeń nerwowych. Jeśli to prawda, to może się tak d/.iać /.a sp•triylncholiny lub innego przekaźnika wydzielanego w tylnych częściach wyrostków kre.gov Ilore powinny łączyć się przez synapsy z nerwami czuciowymi trzewi i w ten sposób pobu ł*»d/ce nerwowe. Bodźce te z kolei pobudzają nerwy czuciowe połączone y. elcmen td/cniowymi. /godnie z powyżs/ą teorią zastosowanie shiatsu na nadwra/liwc lub napięte c linia powinno wywołać odruch w nar/ądach wewnętrznych, pobudzając je do prawidłom d/ialania, a tym samym lec/.yć /Jibur/enia.

Odruch linhińskn-go

l

Odruch Chaddocka Odruch Ri>\\oliinti

falowanie c/.lerech palców . . . . , . zgięcie wszystkich

odchylenie dużego odchylenie dużego palcówpalca stopy _ pa]ca

uderzanie podstawy stopy młoteczkiem

Odruch Oppenheima

odchylenie dużego palca

1*1 /«•

Page 19: Shiatsu - leczenie uciskiem

ym ł odruchów

1. tętnica kręgowa, oczy, gardło, gruczoł podżuchwowy2. tętnica kręgowa, krtań, oczy, gruczoł podjęzykowy3. serce, płuca, przepona, tętnica kręgowa4. tarczyca, przepona, nerwy naczynioworuchowe, tętnica kręgowa,

tchawica, przełyk5. tarczyca, serce, przepona, tętnica kręgowa, tchawica, przełyk6. tętnica kręgowa, tchawica, przełyk, serce, płuca7. tchawica, przełyk, oczy, płuca, serce8. oczy, płuca, tchawica, oskrzela, serce

1. oczy, uszy, serce, płuca, opłucna, nerwy naczynioworuchowe, oskrzela2. nerwy naczynioworuchowe, nerwy międzyżebrowe, opłucna, serce, oskrzela3. nerwy międzyżebrowe, serce, płuca, opłucna, wątroba, przepona, oskrzela4. nerwy międzyżebrowe, serce, płuca, opłucna, przepona, tchawica,

gruczoły piersiowe5. nerwy międzyżebrowe, gruczoły piersiowe, opłucna, żołądek, śledziona,

przepona, wątroba6. opłucna, żołądek, śledziona, nerwy międzyżebrowe, przepona, wątroba7. nerwy międzyżebrowe, otrzewna, żołądek, śledziona, woreczek żółciowy,

wątroba, trzustka8. nerwy międzyżebrowe, otrzewna, żołądek, śledziona, przewód żółciowy,

woreczek żółciowy, otrzewna, nadnercza9. nerwy międzyżebrowe, nerwy naczynioworuchowe, nadnercza, trzustka, jelito cienli

10. nerwy międzyżebrowe, otrzewna, trzustka, śledziona, przewód żółciowy, przepona, moczowody, nerki

11. otrzewna, przepona, trzustka, nerki, moczowody, jelito grube, jelito cienkie

12. otrzewna, przepona, nerki, moczowody, jelito grube, jelito cienkie, wyrostek robaczkowy

1. jelito cienkie, wyrostek robaczkowy, macica, jajniki, jajowody, jądra, prącie, pęcherz moczowy

2. jelito grube, jelito cienkie, wyrostek robaczkowy, macica, jajniki, jądra, prącie, nasieniowody

3. macica, jajniki, jajowody, gruczoł krokowy, nasieniowody, jądra, prącie, pęcherz moczowy

4. odbytnica, odbyt, gruczoł prostaty, pęcherz moczowy, macica, okrężnica esowata5. pęcherz moczowy, gruczoł prostat}', odbytnica, jądra, macica, okrężnica esowata

1. pęcherz moczowy, odbyt, erekcja, wydzielanie, odbytnica, pochwa, szyjka macicy2. pęcherz moczowy, odbyt, erekcja, wydzielanie, odbytnica, pochwa, szyjka macicy3. pęcherz moczowy, odbyt, erekcja, wydzielanie, odbytnica, pochwa, szyjka macicy4. pęcherz moczowy, odbyt, pochwa, erekcja, wydzielanie, szyjka macicy5. pęcherz moczowy, odbyt, pochwa, erekcja, wydzielanie, szyjka macicy

l. okolice odbytu i receptory kości ogonowej

5. Kontrola układu wydzielania wewnętrznego

hulsiawi) dobrego stanu /.drowia jest prawidłowe wyd/.ielanie ró/norodnych hormon |)/M!.»M one w obs/arach odległych od miejsca swego powstania. dok;|d /ostają pr/emcsion |i*M /udanie ich polega na regulowaniu i koordynowaniu c/.ynności nar/;|dów ora/, na ulr/yi tt.tmu tównowagi chemic/nej środowiska wewnętr/nego. Na/wa „hormon" dla subslai • 1,1/u-lanych pr/e/ gruc/oły dokrewne tego układu wywod/.i się od greckiego słowa o/mu }4«<-g*> pubud/anie i stymulowanie. Wska/uje ona na rolę, jaka. te substancje odgrywają w or iii/nnc * /łowicka. Obniżenie lub podwyższenie ilości hormonów opóźnia lub pr/.yśpies/ii pr «ngłino\v wewnętr/ych.

Ryć. 8. Gruczoły dokrewne

szyszynka

Funkcje gruczołówl, Przysadka mózgowa. Każdy / dwu płatów przysadki przedni i tylny wydziela kilka r<x hormonów.

Mat przedni: hormon wzrostowy (OH), adrenokortykotropina (ACTII), tyreotropina fFS Mikuloslymulina (FSH), hormon luteini/uja.cy (LII) i hormon luteotropowy.

Ryć. 7. Lokalizacja punktów ihiaUu na rdzeniowym układzie nerpowierzchniowo-trzewnych

Doświadc/enia nabyte w wyniku stosowania zabiegów doprowad/ily do ustalenia następuji cych punktów terapii shiatsu w tym rejonie: czterech położonych na tylnym obszarze szyjnyi pięciu na obs/.ar/e międ/yłopatkowym, dziesięciu na obs/ar/c ro/.cia.gaja.cym się od okolic micd/ylopatkowcj do obs/aru lędźwiowego ora/ tr/cch na obs/ar/c kr/y/owym. Praktykujący te rupię shiatsu /auwa/y jednak, /c takich punktów jen! Ir/yd/ieiici jeden. Ten rodzaj terapii przy-wraca równowagę autonomic/.ncgo układu nerwowego,

gruc/oły pr/ytarc/yc/.nc tchawica

przysadka

tarczycaokolice gruczołu tarczowego

grasica

trzustka

Page 20: Shiatsu - leczenie uciskiem

lylnr. hormon anlydmretyc/.ny (AI)H) i oksylocyna. Pierws/.y d/inlii ini neiki , jest wa/nyni icj.Milalotrm bilansu wodnego organizmu. Drugi d/.iala obkurczająco na ov/ain;| macicy lak IÓWIIKY na pęcherzyki gruc/.olów mlekowych w okresie laktacji, powodując: wydzielanie mleka. Stosowanie zabiegu shialsu na obszarze rdzenia przedłużonego wzmaga funkcjonowanie pi/.ysadki mó/gowej. W tym przypadku można zastosować dłuższy ucisk.

.\ Tarczyca. Ty rok syna produkowana przez tarczycę, umiejscowioną w przedniej części S2 ju/.ed tchawicą i krtanią, wspomaga przemianę materii. Niedobór tego hormonu spowalnia prc cos przemiany materii i jest przyczyną ospałości, obrzęku twarzy i innych części ciała oraz obrzękaj ślu/owatego. Nadmiar tyroksyny powoduje spadek wagi ciała, wytrzeszcz gałek ocznycl /.abur/.cnia pracy serca i chorobę Basedowa. Tarczyca funkcjonuje w połączeniu z przednir płatem przysadki. Zabieg shiatsu wykonuje się na 3 i 4 punkcie przedniego obszaru szyjnego ora na rdzeniu przedłużonym.

1. (iruczoly przytarczyczne. Hormon wydzielany przez dwa gruczoły przytarczyczne, umiejs cowione na tylnej powierzchni tarczycy, wspomaga przyswajanie wapnia z krwi. Niski pozioi tego hormonu powoduje niedobory wapnia, pobudzenie komórek układu nerwowego i skurcz mięśni (tężyczka). Shiatsu dla tych gruczołów wykonuje się na 3 i 4 punkcie przedniego obszari szyjnego oraz na rdzeniu przedłużonym.

4. Nadnercza. Nadnercza są to dwa niewielkie, płaskie twory położone na górnych biegunac k a Alej nerki, składające się z kory i rdzenia nadnerczy. Produkowana przez część rdzeniową adr na li na ma wpływ na współczulny układ nerwowy, wzmaga czynność serca, rozszerza mięśni^ oskrzeli i obkurcza naczynia krwionośne. Ponadto pomaga zwalczyć stres. Kora nadnerczy prc t ł u k uje ponad trzydzieści hormonów, zwanych kortykosterydami, które poprzez regulacj| wydzielania ACTH przez przysadkę wzmagają odporność organizmu. Spadek poziomu wydziela ma tych hormonów powoduje chorobę Addisona, miastenię i reumatyzm. Nadmierne wydzielani^ łych hormonów jest przyczyną otyłości i cukrzycy. Zabiegi shiatsu mające wpływ na nadnercz wykonuje się na 3, 4 i 5 punkcie obszaru międzyłopatkowego. Można zastosować przedłużor ucisk dłonią lub ucisk drgający.

.S. Trzustka. Wyspecjalizowane skupienia komórek nabłonkowych, zwane wysepkar l .angerhansa, rozrzucone nieregularnie w obrębie tkanki trzustkowej, wytwarzają insulinę, któr jest najważniejszym hormonem regulującym przemianę węglowodanową. Niedostateczny pozioi insuliny jest przyczyną cukrzycy. Podczas leczenia trzustki metodą shiatsu wykonuje się ucisk przeponę oraz na l, 2 i 3 punkt obszaru międzyłopatkowego.

6. (truczoly płciowe. Męski hormon (androgen) i żeński hormon (estrogen), produkowane prz komórki jąder i jajników, odpowiadają za występowanie cech płciowych męskich i żeńskich ora /a wzrost i rozwój narządów płciowych w okresie dojrzewania. Gruczoły te działają w połączeni^ / pr/.ysadką. Obszar pachwinowy, krzyżowy i podbrzusza oraz rdzeń przedłużony są tu właścń dla wykonywania zabiegów shiatsu.

7. Szyszynka i grasica. Szyszynka umiejscowiona jest mic.i1/y mózgiem a móżdżkiem, steruj w/ioslcm ciała oraz rozwojem narządów płciowych i kończy swą funkcję, kiedy organizm osiągr dojrzałość. Grasica położona jest w klatce piersiowej za mostkiem i podobnie jak szyszynka steri je wzrostem. U osób dorosłych znajduje 819 w stanie uniku.

6. Układ kostny

KościS/ku-lol człowieka dorosłego składa się z przeszło 200 oddzielnych kości, z czego 33 34 twi |

fVU'"*łup. 25 klatkę piersiową, 23 czaszkę, 72 wchodzą w skład kośca kończyn górnych i (skład kośca kończyn dolnych. K połączone są z sobą za pomocą sław więzadeł. 7e względu na wielkość i ku, rozróżnia się kości długie (udowa, nur na, piszczelowa, s/.trzałkowa, promie łokciowa i in.), kości krótkie (k nadgarstka i stepu, kości twar/y i ki oraz kości płaskie (łopatka, mostek, k biodrowe, sklepienie czaszki). K długie składają się z trzonu i główki (r ryć. 9). Kości krótkie nie posła wyraźnie zaznaczonych trzonów i gltV są kształtu nieforemnych kostek lub niastosłupów. Niektóre kości r wewnątrz jamy szpikowe (kości dlu inne zawierają jamy wypełnione p«i trzem - tak zwane kości pneumaly (kość czołowa, sitowa, klinowa).

Budowa kościKości składają się z okostnej, tkanki l nej (zbitej i gąbczastej), chrząstki i ty. kostnego. Okostna to twarda, podw błona zbudowana z tkanki łącznej, siadająca liczne naczynia krwion< i nerwy, która pokrywa i ch zewnętrzną powierzchnię kości, pomn jej regeneracji i dostarczaniu suhsti

§itywt:/ych. Tkanka zbita to substancja twarda, gęsta i stała. Tkanka gąbczasta podzieleni ^Itlinymi rozstępami. Ogólnie mówiąc zewnętrzna część kości to cienka warstwa tkanki zł tMW« pokrywa tkankę gąbczastą znajdującą się wewnątrz. W kościach długich główka slav (Atuln nie tylko z tkanki zbitej, a powierzchnia stawowa z tkanki gąbczastej pokrytej tkanką z fUnaly llaversa w gęstej, zbitej tkance umożliwiają przebieg naczyń krwionośnych i ncr w tkance zbitej i gąbczastej rozmieszczone są w sposób umożliwiający maksym przed działaniem czyników zewnętrznych.Mied/y główką a powierzchnią stawową kości długich znajdują się warstwy chrząstki, t wzrost kości poprzez reprodukcję komórek i stopniowe kostnienie. Końce l RHtiomych, które stykają się z innymi kośćmi, pokryte są cienką warstwą bardzo gładkiej chr *" jrwitnej chrząstką stawową, która umożliwia płynne ruchy i zwiększa odporność na uderz

Ryć. 9. Budowa kości

Page 21: Shiatsu - leczenie uciskiem

S/pik wypełnia jamę główki stawowej kości długich i małe jamy w tkance gflbc/a»lc|. ('/.erwoii ciałka krwi produkowane s;j pr/.ez s/pik czerwony tkanki siateczkowej. Kiedy tkanka ta traci s stancje mineralne i staje się żółta, ustaje proces produkcji krwi.

Kości zbudowane są / wody, koloidalnych substancji organicznych i nieorganicznego wapni Miękkie kości dzieci, ze w/.ględu na niską zawartość wapnia, mogą w początkowych etapai chodzenia łatwo ulegać odkształceniom. Natomiast zbyt duża zawartość wapnia w kościach oso starszych sprawia, że stają się one kruche i łamliwe. Korekta skrzywienia kości u małych dzi wymaga pobudzenia trawienia i wchłaniania poprzez wykonywanie zabiegów shiatsu na obsza: brzucha i nóg i wzmocnienie w ten sposób kości. Zażywanie kąpieli słonecznych podczas stosowi n i ą zabiegów shiatsu sprzyja wyleczeniu, ponieważ pozwala skórze pobierać światło słonec: potrzebne do syntezy witaminy D.

Działanie kości1. Poruszanie w różnych kierunkach i pod różnymi kątami możliwe dzięki ścięgnom.2. Podtrzymywanie ciała i utrzymywanie go w prawidłowej postawie (szczególnie w przypad

kręgosłupa). V Tworzenie jam -jama czaszki, jama kręgosłupa, klatka piersiowa, jama miednicy - i ochro:

narządów wewnętrznych.4. Wytwarzanie czerwonych i białych ciałek krwi oraz płytek krwi w szpiku kostnym.5. Przechowywanie wapnia w tkance kostnej, który w miarę potrzeby może być uwalniany

krwiobiegu.

Budowa stawówKości łączą się stawem w następujący sposób: panewka stawowa kości zakończona je

wypukłą główką (wypukła powierzchnia stawowa), druga kość ma z kolei zakończenie wklęs (jama wklęsła). Połączenie otoczone jest torebką stawową, która tworzy jamę stawo\ /e wnet rzną błona torebki stawowej (błona maziowa) wydziela kleisty płyn, zwany mazią stawo\ k tóry spełnia funkcję smaru dla powierzchni stawowych. Torebka stawowa wzmocniona je więzadłami, które łączą kości poza błoną maziową. Zakończenia więzadeł wchodzą do jamy st wowej.

Ryć. 10. StawyRodzaje stawów1. Staw kulisty. Wypukła powierzclj

nią stawowa ma kształt kulisty, zaś jar wklęsła jest płytkim naczyniei Przykładem tego typu stawu jest sts ramienny. Jest to staw wieloosiowy, umożliwia ruch w największym zakres kątów. Głęboka jama stawowa, podobi jak w stawie biodrowym, stanowi typ( przykład podgrupy stawów kulistoko^ taktowych.

2. Staw zawiasowy. Wypul powierzchnia stawowa przypomii kształtem cylinder, a jej oś położona pc kątem prostym do główki stawowej pas

je do bloc/kowego wcięcia jamy wkl drugiej kości. Ruch takich stawów jent noosiowy. Przykładem stawu /n sowego może być staw mied/ypalcow

3. Staw eliptyczny, /arówno wyp powierzchnia stawowa, j ak i jurna wowa mają kształt eliptyc/ny. Sluw pozwalają na ruchy wzdłuż ilwtWh głównej i pobocznej osi elipsy wypi powierzchni stawowej. Przykładem staw promieniowo-nadgarst kowy.

4. Staw przegubowy. Wyp powierzchnia stawowa ma k s, cylindryczny, wpasowany do bloc/kov wcięcia jamy stawowej drugiej kości, l możliwy jest tylko wzdłuż głównej wypukłej powierzchni sławo Przykładem takiego stawu jest górny łokciowy.

5. Siodełko. Wypukła powier/c stawowa i jama stawowa t wór /ą sioili

odbywa się wzdłuż dwóch osi, każda z kości pod kątem prostym względem dni iuli-m takiego stawu jest staw nadgarstkowy. f. .Staw Ślizgowy. Obie powierzchnie stawowe są płaskie i ruch tego stawu jest minimalny; nu- mogą poruszyć się bardziej niż tylko ślizgać się równolegle względem siebie. Pr/.ykla tluwy między kręgowe.J Ąmphiarthrosis. Połączenie za pomocą małych, wąskich powierzchni wypukłych i wkleił u-

s;| ściśle otoczone silnymi więzadłami, które sprawiają, że ruch jest prawie niemo/Przykładami są stawy nadgarstku'

Ryć. 11. Kostnienie więzadei' ^

staw kulisty staw /awiasowy

, . ,. ,krzyzowo-biodrowe.

Page 22: Shiatsu - leczenie uciskiem

pi/ylegit|i|cc do kręgosłupa, który ulega skr/.ywicniu, us/kad/.ając ciało. Pr/y HlWłiidmniiu krvgoslupa wie/adła y.iiajdującc się / tylu kręgosłupa maju tendencją do hipertrofii (n.ulinicrnegc lo/roslu). Stan ten ogranic/a c/.ynności ruchowe, upośledza krążenie krwi, pr/cmianc materii piowad/.i do skrócenia kręgosłupa.

V '/.rzeazotnicnh' kofci. Najczęściej występuje u osób starszych i jest wynikiem między innyr niedoboru wapnia w tkance kostnej, co zmniejsza gęstość utkania kostnego, powoduje ścieńczeni^ korowej warstwy kości i rozszerzenie jam szpikowych. Kości stają się wtedy kruche i łamlh c/ęsto ulegają trwałym odkształceniom.

Ryć. 12. Normalny zakres ruchów

,65°

O 25° pr/ywod/cnie 0-65°

/V/i'<//v;/M/V

prostowanie odchylenie O 50°

O m. nnixter*xy fir/bictu m. inirniiiicniiy (ii oWy wykuty

10 H,imn' IIluk /er1 n\;t\wnit>n\

wymadi w góiy O 90<:

ni. prostownik nadgarstka

wymach w dół O 90'

77. Ramię C

180'

ni n.ii.unicnin ni nuttut/elwnttw '[irft>w\- tiinticin.i

uniesienie w górę 0-180°

90°

•ni.u |:i pronacja»i .K .uiic na zwracanie

O 90° do wewnątrz 0-90°t»i.n.i*y insaii;inricni;i m. nawrotny obły

m. nawrotny czworoboczny 90°

odwodzenie O 90m. nurnmiennym. nadgrzcbicniowy pr/ywod/cnic O M

m /truororAiiiMdfiy O in. picruinwy więltuy

12. Łokieć

/ginanieO 160*prostowanie 160 Om. trójglowy tamicniu m. łokciowy

«y%'it||tiiiiitf O 90'

4. Tułów A35° 35°

n. czworoboczny n. pólkolcowygłowy

m. prostownik grzbid

skłonw prawo 0-35°

vuc O 60 (pt/tulopochylenie)

i' nadwyprost 0-50° (tyłoodchylenie)

2. Szyja B 5. Tułów B

m. prostownik grzbietu 35 ° m. skośny brzucha zewn. m. skośny brzucha wewn. 35'

70'

skrętw prawo 0-70

skrętw lewo 0-35°

skrętw prawo 0-3iw Iowo O 70°

J. Szyja C 6. Nadgarstek Am. zginacz nadgarstkapromieniowym. zginacz nadgarstkałokciowy

50*

"i />«H//)/y.s'rtv//j; »" i't\'hyiy tylny ni l^lkolcowy głowy

/.gięcie O 90' uailwyprost 0-1tn protlownik luutfiurstkapromtmtowy tfugim proHownik lunlgantka

pochylenie boczne w prnwo O- -50°

pochylenie boc/ne w lewo O 50°

Page 23: Shiatsu - leczenie uciskiem

/< Hioi i to A l ku l i inu .'i'i<'/i'< / 7.

7, Uk!ad pokarmowy

anic O 125°ni. /ł'(//wj<)W()-U(/ovły

ni </UIU:/OH v udu in. iiośl;idkmvy \viclki

/*l»it» h i smak po/.ywienia wkładanego do jamy ustnej pohud/.a wyil/iclanic śliny. |»r/c> »/viuinst i i | . podc/as ktcSrej /to/one ruchy je/.yka, ust, górnej i dolnej s/c/.eki ro/cln

k«ni> i mu-s/:ijji go /e śliną, która /apoc/ątkowuje proces trawienia węglowodanów i Wf lf l i r łu\v; i i i ic pokarmu w kierunku pr/elyku. Ślina wyd/ielana jest pr/e/. cały c/an. nic "" il» H^l/i-iiia w/.magają ten proces. W jamie ustnej /najdujc się wiele gruc/.olów ślin

13. Pobieranie pożywienia i powietrza Ryć. 14. Schemat układu pokarmowy

14. Biodro B (kolano wyprostowane)

90°) prostowanie (nadwyprost) i

m. biodrowym. lędźwiowo-udowym. prosty uda

zginanie 0-90° 18. Kolano

zginanie O-130°m. dwugłowy uda m. półścięgnisty w. półbloniasty

prostowanie 13(

15. Biodro C

przywodzenie 0-20m. przywodzący długi m. przywodzący krótki m. przywodzący wielki w. łonowy

/H. napinający powięź szeroką m. pośladkowy średni m. pośladkowy mafy

19. Kostka A20°

zgięcie grzbie towe 0-20°m. piszczelowyprzednim. strzałkowytrzeci

zgięcie podeszwowem. trójgłowy łydki

odwodzenie 0-45

16. Biodro D (kolano zgięte) woreczek żółciowy

dwunastnica

po/ywienie

okrężnica wstępująca30°

45 45°

skręt do wewnątrz 0-45° skręt na zewnątr/. O 45°;;j. /Kis/;i(/A'oivy muły O m. firuszkowntyni n:ipin;i;;/«.•y powieś */.crok;i ln cj.woro£towy udu

ni Niśni:i>.yy nórny •yiiolny

ruch do wcwnątr/. ruch na zewnątrzO *0° O 20°in /ti*/i/«'A'Mv;>ł/ix//ii m. stnuikowyitiugini ;»u/i/f/i>M v tylny ni. slr/.nłkowy krótkim. strzulkowy tr/<\-i

wyrostek r»h»c/kowy

Page 24: Shiatsu - leczenie uciskiem

V.

Ro/ró/niamy gruc/.oly ślinowe małe i duże. Do du/.ych, /wanych tak/e ślmiankttmi, nalc/y ślinił nka pr/yus/na, ślinianka podżuchwowa i ślinianka podję/ykowa. /wykle gruc/.oly le wyd/iela) około l do 1,5 litra śliny d/iennie. Ślina zawiera glikoproteinę zwaną mucyną, która łącząc się, pokarmem ułatwia jego przeżuwanie i połykanie. Znajdujący się w ślinie enzym trawienny ptyz na rozkłada skrobię i zamienia ją w maltozę; dlatego właśnie długo przeżuwany ryż ma słoc smak. Wydzielanie przez gruczoły ślinowe hormonu zwynego parotyną ma związek z przemiz materii w kościach, zębach i tkance łącznej i wpływa na plazmę krwi oraz układ rozrodczy.

Gardło

Podczas przygotowywania pożywienia do przejścia przez przełyk w jamie ustnej dokonuje wiele skurczów mięśni. Podniebienie miękkie blokuje dostęp do jamy nosowej, krtań jest ui siona, nagłośnia zaś przyklejona do korzenia języka i w ten sposób blokuje tchawicę, co umożlh przejście pożywienia przez przełyk podczas procesu zwanego połykaniem.

Przełyk

Górna część przełyku, rurka o długości 25-30 centymetrów, zbudowana jest z mieśprążkowanych; dolna zaś z mięśni gładkich. W wyniku procesu zwanego perystaltyką, C2ruchem robaczkowym, pożywienie przechodzi przez przełyk do żołądka w ciągu kilku sekuiPłyny wlewane są bezpośrednio do żołądka. ~--^

Żołądek

Żołądek jest największym organem układu pokarmowego, o pojemności od 1,5 do 2 litrc Leży ukośnie od góry i strony lewej ku dołowi i stronie prawej w okolicy nadbrzusznej i podżebi lewym. Przejście przełyku w żołądek zwane jest wpustem żołądka; zaś przejście żołądka w nastnicę - odźwiernikiem. Wewnętrzna powierzchnia żołądka wydziela sok żołądkowy, w skh którego wchodzi kwas solny, sole mineralne, niewielka ilość białka oraz enzymy trawienne: 4 syna, chymozyna i lipaza. Proces wydzielania soków trawiennych przez gruczoły żołądkom pobudzany jest przez błonę śluzową odźwiernika. Rozłożenie pokarmu w żołądku na półpłym masę trwa około dwóch lub trzech godzin. Ruch robaczkowy stopniowo przesuwa półpłynną: do odźwiernika, a stamtąd do jelita cienkiego. Wydzielina błony śluzowej zabezpiecza ścij żołądka przed silnym trawiennym działaniem pepsyny. Stres lub inne zaburzenia krążenia ki uniemożliwiają wytworzenie przez błonę śluzową odpowiedniej ilości wydzieliny, co bywa pr czyną strawiania ścian żołądka. Wrzody żołądka są skutkiem takiego stanu.

Jelito cienkie

Jelitem nazywamy najdłuższą część przewodu pokarmowego, ro/.poc/ynającą się od żołądki kończącą odbytem. Jelito dzieli się na dwie odmienne części: jelito cienkie i jelito grube. Jeltf cienkie rozpoczyna się od odźwiernika żołądka i kończy ujściem do jelita grubego, położonym prawym dole biodrowym. W jelicie tym rozróżniamy lny odcinki: dwunastnicę, jelito czcze i j<

ii'1/u- końc/.y się w dwunastnicy K lwi Y pokium /ostanie doprowml/ony do tej C/CHCI (^iml.uiir hormonów pobiul/a wyd/icliutic Idgotlmr /asadowej /olei i płynu tr/ustkowcgn.*w«*ii,ili/u|a. silnie kwaśny odc/yn soku tniwu-mu- o mia/.gi pokarmowej. lvn/ymy ł«m»tkn\NV)'o i soków jelitowych ro/klacla|;| substancje odżywcze, /ótć wspomaga k%n proces j* łv*|Mcs/;imc emulgowania (twor/ema emulsji) llus/e/.ów. Następnie mia/.ga pokarmowi!*»«,t -K- ilo (elita c/czego, w którym kosmki ściany jelita, kilkakrotnie grubs/.e od skóry, we h )ta tui . . t , i iK|e odżywcze. Kosmki maja. ks/talt palców, mogą kurczyć się i ro/.ciągać il/ivki ft»H<i* t mięsni gładkich jelita. Pod błoną śluzową i w każdym kosmku jelitowym y.najduji) HIV im* /s ni.i krwionośne i limfatyczne, do których przenikają strawione i rozpus/.c/onc w v ifcl.k.lmki pokarmowe. Tłuszcze przenoszone są przez naczynia limfatyczne kosmków. |*o/ (ttlMMm |e odżywcze trafiając z naczynek włosowatych do żył wrotnych i wątroby, a nastyp gAln.lu k i ;|/.enia przez żyły. Tłuszcze z małych naczyń limfatycznych przedostają się do wivk**!,»:. i , | t i p i /e wód u piersiowego, głównego kanału układu limfatycznego. Limfa pr/eplywii AH >.«!'.\ bi/.us/ncj, w górę do naczyń położonych pod lewym obojczykiem, pr/.e/. górn;| g itU, .t pi awego przedsionka serca. Dzięki temu procesowi substancje od/ywc/e wchłonięte ||»|M. ' i .-nkie rozprowadzane są po całym ciele.

Jelito grubel« t i ! .< 1'rube, składające się z kątnicy, okrężnicy i odbytnicy, jest to długie ( l . S r ^H^M

M,u /ynie, do którego przechodzi zawartość jelita cienkiego. Do tego momentu wiv tM>'»« M. n odżywczych znajdujących się w miazdze pokarmowej /ostaje ju / wentom |p».»n..M ]elita grubego, zwykle o bardzo płynnej konsystencji, stanowią nie strawione skl IM*/ !>.•/«-stałości soków trawiennych. W miejscu, w którym jelito grube h|c/y się / jelitem c n Hn*k|«lu|f MC wyrostek robaczkowy, który bywa przyczyną choroby znanej pod na/wij /M\ l^ioąik.i robaczkowego. W jelicie grubym miazga przesuwa się / okrę/nicy wslępujn Wli\</iitv\ poprzecznej i okrężnicy zstępującej, a stamtąd do okrężnicy esowatej. Trann| •MM/^I / ii-ilnej części jelita do następnej sterują zastawki. W miarę przesuwania się min/gi §)* nvt k. iiisvstcncja staje się półstała, dzięki redukcji płynów. W okrężnicy esowatej nastcpi * i»-tlukc|a płynów i formowanie kału, który przesuwany jest ruchem robaczkowym do n i)M/< / mimowolne skurcze prostnicy i rozluźnienie odbytnicy kał wydalony /.ostaje na /e\ iyii.iliYka jelita grubego jest zwykle najsilniejsza po śniadaniu. Jeżeli zostanie /abur/.o

l»im hoil/.i / okrężnicy esowatej do prostnicy i następuje obstrukcja. Shiatsu reguluje IIM substancji odżywczych w jelicie oraz proces trawienia.C

ISnk/as całego procesu rozwoju od stadiów prymitywnych do /tcchnicy/.owancj < /tieji c/lowiek polegał na swoich rękach. Wrą/ z potęgą myślenia i rozumowania n /ilolności dłoni i palców odróżniały człowieka od innych zwierząt. Ludzkie ręce lo V/vine narzędzie pracy; umożliwiły człowiekowi przystosowanie się do wszystkich ro fcfcluuk od prostych c/ynności nabierania wody do picia i pobierania jcd/cnia ( nar/ęd/i do ro/palania ognia, uprawy ziemi, polowań, przechowywania źywr kt>i/ysiania / niezmiernie różnorodnej techniki naszych c/asów. Nacieranie, uc bolących c/c^ci ciała to jeden /.e sposobów wykorzystania tych nar/ądów. 7v

Działanie dłoni i palców

Page 25: Shiatsu - leczenie uciskiem

cia /budowana jest / /urodkowcj warstwy /rogowacialcgo naskórka i nazywa się kory-tem na/nokcia. Wcwnclr/na warstwa

nkóiy. / której bier/e swój piH/ntek pw/nol to macica paznokcia; w tym miejscu pa/nok losnie (od 0.1 do 0,14 milimetra d/iem Białawy półksiężyc u podstawy pn/nok zwany oblączkiem, to świeżo wyprodukowi jeszcze nie stwardniała substancja pa/i ci owa.

Zmiany patologiczne1. Paznokcie trzcinowate. Rowkoi

wgłębienia w paznokciu są nastepnti niedożywienia na podłożu psychic/i niedoboru witaminy A lub d/.ial chemikaliów (takich jak aceton czy lakic paznokci).

2. Paznokcie łyżeczkowutc. Stan, w k d centralna część paznokcia zapada Spowodowane to jest egzemą lub nicdoht żelaza we krwi.

i mlo lub mięśnie skórne, by po/być się pasożytów, klórc c/.!owick może /.M.ilpy, istoty najbliżej spokrewnione /. człowiekiem, mają pieciopalc/aslc te '. •> jednak i( ki

n iki s;| mniej rozwinięte i pr/c/. (o dłonie mniej zręczne. Lud/ki kciuk wyposażony /ostał w sj u-m ośmiu mięśni, który umożliwia jego pr/eciwstawne położenie w stosunku do po/ostaiych pj cow ora/, poruszanie. U d/.ieci system ten nie jest w pełni wykształcony, a zręczność manualna j{ owianie/ona do e/.asu osiągnięcia dojrzałości.

Budowa dłoni i palcówNieowłosione wewnętrze części rąk nie

posiadają gruczołów łojowych i pokryte są drobnymi liniami papilarnymi (ryć. 15) składającymi się ze warstwy ziarnistej i rogowej, które zbudowane są z tkanki łącznej. W warstwie rogowej znajdują się ujścia gruczołów potowych. Układ tych warstw skóry sprawia, że dłoń jest bardzo wrażliwa i umożliwia podnoszenie i trzy-manie przedmiotów bez upuszczania.

l a k zwane wzniesienia dotykowe na k łabach palców i międzypalcowe - podobnie j ak wzniesienia dotykowe łokci - są bard/o wrażliwe. Podczas terapii shiatsu wrażliwe na zmiany temperatury elementy na wzniesieniach dotykowych pozwalają terapeucie ocenić temperaturę skóry pacjenta. Ciałka Meissnera dostarczają bodźców dotykowych, ciałka Ruffiniego bodźców zimna, ciałka Krausego bodźców ciepła, ciałka Pacciniego poczucia ucisku, a wolne zakończenia nerwowe bodźców bólowych. Wszystkie odgrywają ważną rolę w terapii, umożliwiając ocenę napięcia mięśni ciała i jego temperatury. Doświadczony terapeuta, który ma miękkie i sprężyste dłonie, jest w stanie na podstawie dotyku ocenić nawet najsubtelniejsze zmiany fizyczne.

PaznokciePaznokcie zbudowane są z przetwo-

r/,onej substancji rogowej nabłonka skóry, która przybiera formę cienkich, płaskich płytek. Jeden koniec stanowi krawędź paznokcia, drugi jego korzeń, wyrastający /c skóry palca. Wewnętrzna strona paznok-

Ryć. 17. Paznoktoó

Ryć. 15. Odcisk palcap.i/nokcia

krawędź trzon paznokcia

korzeń paznokcia ścianka

paznokciawarstwa ziarnista

macierz pa/nokcia _ujście gruczołu

potowego

warstwarogowa

obrąbek

\ I'ii7tiokcie hipokratyczne. Stan, w którym końce paznokci zarastają końce palców i i ifki iowe, spowodowany otyłością opuszków i zgrubieniem koryta, co zwią/.anc jcsl /. clu»i |»hu . oskrzeli, dziedzicznymi chorobami serca i sinicą.

Pięć podstawowych zasad zachowania dobrego zdrowia i długiego życiaIMłtiY.cnic uporządkowanego trybu życia z przestrzeganiem pięciu opisanych poni/cj ;

regularne stosowanie zabiegów shiatsu pomoże uczynić życie dłuższym i przyjemniej*

Prawidłowa dietaDICI.I polegająca najedzeniu wszystkiego, co smakuje, w nieograniczonych ilościach wy Niezależnie od urozmaicenia diety należy zachować równowagę między spo/ywii Mumiami. Najważniejsze jest zapewnienie organizmowi odpowiedniej ilości t r/och pt składników pokarmowych dostarczających energii: białek, tłuszczów i węglowodi na prowadzenie aktywnego trybu życia. Ponadto należy włączyć do ilość soli mineralnych, wody oraz witamin potrzebnych do trawienia poknrr iany ich w energię.

Nawet przy zbilansowanej diecie ciało musi być zdolne do trawienia i wchłaniania p |»Vw, k lorę przyjmuje, /apcwnij sobie ustalone godziny posiłków i odpowiednie ilości po/y* |Mliulnie przeżuwaj jedzenie. Śniadanie to konieczność, choćby składnio się 7. niewielkiej ||t wyiu)kt> odżywczego pożywienia. Ponieważ organy trawienne są poląc/onc /. ncrwm •win, /.e stres emiKJonnlny może /.abur/.yć funkcjonowanie układu pokarmowego, a

kłąby palców

kłąb kciuka

Page 26: Shiatsu - leczenie uciskiem

spowodować jego us/kod/cnic. unikaj pr/y pożywianiu się napięć, jcd/ /iiwn/c powoli, w milej spokojnej atmosfer/e.

/ahieg shiatsu na ohs/ar/e hr/us/nym wspomaga funkcjonowanie żołądka i jelit , stymuli jąć trawienie i wchłanianie substancji odżywczych. Zabieg ten można wykonać samemu.

Odpowiednia ilość snuCzłowiek przesypia jedną trzecią część życia, gdy każdej nocy poświęci na sen osiem godzi|

Odpowiednia ilość snu jest ważniejsza dla odzyskania sił niż jakiekolwiek leczenie. Bez względu; to, jaki tryb życia prowadzi człowiek, dopóki ciało nie śpi, jego organy funkcjonują, a miesi znajdują się w stanie napięcia. Podczas snu organy i nerwy mózgowe odpoczywają, mięśnie rozli niają się, pomagają ciału odzyskać siły i odświeżyć się przed przebudzeniem.

Istnieje kilka rodzajów snu. Ideałem jest zapadnięcie w sen krótko po położeniu się sp8 następnie pogrążenie się w głębokim śnie i pozostanie w nim, dopóki nie nastąpi stopniowe pi budzenie. Proces ten można porównać do lotu samolotu, który startuje, osiąga pewną wysokc pozostaje na niej przez dłuższą część podróży, a następnie stopniowo obniża się aż do miejs lądowania.

Każdy człowiek ma sny, chociaż szybko się je zapomina. Faza snu, w której pojawiają się nazywana REM (gwałtowne poruszenia gałek ocznych), jest mniej pożądana niż głęboki Nadużycie alkoholu powoduje stan, który jest na poły snem, na poły zatruciem. Człowiek pijz nie śpi normalnym, regenerującym, głębokim snem i przeważnie nad ranem cierpi z powodu ks

Nie ulega wątpliwości, że „kto rano wstaje..." ma wpływ na długowieczność. Tempo współc nego miejskiego życia utrudnia stosowanie się do rady zawartej w tych słowach. Niemniej jedr dobrze jest wstawać wcześnie, cieszyć się świeżym powietrzem, zanim wypełni się ono spalina codziennego ruchu ulicznego. Zachowanie pełni życia wymaga połączenia głębokiego oddychs świeżym porannym powietrzem, dużej ilości świeżego powietrza z odpowiednią dietą, głęboi sem i regularnych zabiegów shiatsu.

Odpowiednie ćwiczeniaI. ,!n\m / najbard/iej skulu/nyi h tpoiohou /.u howama dobrego sianu /.drowia |esl

MIN u.ime- odpowiednio dobianyih iSMi/ni, lubiących połąc/eniem pracy, spoilu i te Jmnl/ ir odnajdują sens życia w poświęcaniu się u/ylcc/nym, celowym zajęciom, a w d/isie t»«M< h.im/owanym świecie daje to mało oka/.p do pre/entowania żywotności. Praca /ostali |imiMi\/owana do tego stopnia, że lud/.iom po/ostaje niejednokrotnie tylko wykonywanie i itf««MiN.li. powtar/ających się czynności. Środki transportu stały się na tyle dogodne, /o ttf)*.i|.i nóg o wiele rzadziej, niż powinni, i nawet nad łagodnie wspinające się w

i«-iłkLu la j ą windy i schody ruchome. Nie można się więc dziwić, że w takich warunkach lu< * k u j f odpowiedniej ilości ruchu, przez co zanika żywotność ich mięśni.

Dlatego joging H |il popularny wśród ludzi, którzy chcą zażywać odpowiedniej ilości ruchu lub stracić Irot «l/c Nie posuwając się aż tak daleko, podobne rezultaty można osiągnąć po prostu c h l i c/.ęściej poruszając ciałem. Szczególnie korzystne są spacery, podczas których pobu

C

k i .|/cnie krwi w kończynach, co usuwa uczucie rozleniwienia spowodowane brakiem r nu l t i ł ważne jest wykorzystanie w pełni skłonów, skrętów, sięgania i podnos/.enia jakoCw wykonywanych podczas codziennych zajęć.

/ punk tu widzenia terapii shiatsu chciałbym zwrócić szczególną uwagę na ćwic/.ema w. Małe dzieci, które nie ćwiczą tych części ciała, nie rozwijają odruchów zapobiegaj Imm-uiom podczas upadków. Poruszanie dłońmi i palcami rozwija nerwy ruchowe i po l odruchów samozachowawczych rąk i nóg. Polecam zachęcanie dzieci uc/.cs/c/ający|lfivss/vch klas szkoły podstawowej do regularnego wykonywania shiatsu. Shiastu mające n •f IM. u iiicnie oczu i zębów jest szczególnie korzystne, ponieważ związane z tym ćwic/.enia v ów

mają wpływ na prawidłowe funkcjonowanie mózgu. Ruchy dłoni związane / malowu iim-m, grą na fortepianie lub robótkami ręcznymi mają korzystny wpływ na zdolność my ||«»/umowania.

|

Page 27: Shiatsu - leczenie uciskiem

Prawidłowe wydalanieJelito grubre powinno oczyszczać się raz dziennie, najlepiej bezpośrednio po śniadaniu,

wyrobieniu takiego nawyku układ pokarmowy będzie funkcjonował prawidłowo i wszystkie si stancje odżywcze będą łatwo wchłaniane.

Ilość i rodzaj spożywanego pokarmu wpływają na ilość i rodzaj wydalanych odpadł Nadmiar trudnych do strawienia pokarmów jest z reguły przyczyną obstrukcji lub "biegunki. St psychiczne także mają wpływ na funkcje wydalnicze.

Aby cieszyć się dobrą formą, należy regularnie spożywać niewielkie ilości pożywienia i d/iennie rano stosować shiatsu na obszarze brzusznym. Po przebudzeniu się, leżąc w pozycji j plecach, trzeba uciskać wolno każdy ze wskazanych punktów brzusznych przez trzy do sekund. Ucisk wykonuje się powierzchnią dłoni. Druga dłoń powinna spoczywać na dłoni ucij jącej. Zabieg należy powtórzyć tyle razy, ile wydaje się konieczne, a następnie zastosować delii ny ucisk trzema palcami na okrężnicę esowatą, aby zapobiec obstrukcji. Codzienne powtar„ /.abicgów przywraca apetyt, poprawia trawienie i reguluje defekację. Ponadto /apobiega obstrul u osób /.e skłonnościami do tej przypadłości.

śmiechŚmiech jest unikatową cechą człowieka. Naturalnie uśmiechnięta twarz wygląda przyju mc. / fizjologicznego punktu widzenia śmiech jest bardzo zdrowy. W przeciwieństw i» /lość lub strach powodują patologiczne napięcie organów wewnętrznych. Ruchy pr»

modowane śmiechem pobudzają czynność serca, krążenie oraz pracę żołądka i jelit. Poi •» h pomaga regulować pracę gruczołów dokrewnych. Choroba uniemożliwia lub ulrucin hiK1

piękny uśmiech.Mięśnie twarzy, jarzmowe i policzkowe, znajdujące się po obu końcach ust, nadają uśmic

lił/. Dotykanie tych okolic u malutkch dzieci sprawia, że uśmiechają się one w niewinny,liy sposób. Sztuczny, wymuszony śmiech prezentowany czasem przez lud/i zwykle rr /y nieprzyjemny wygląd.H/c/ery śmiech, jakby wydobywający się z dna brzucha, czyni życie przyjcmniejszyn

stare przysłowie: „Śmiech jest bramą do szczęścia", inne zaś zapewnia: „Śmiech odml as postarza".

Page 28: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 18. Śmiech odmładza, grymas postarza. l«v*Mi»\vitt.'.i mchowej, /.a wrót y głowy w po/ytp »i«»|'i» »'l. okresu k l i m a k t e n u m

Page 29: Shiatsu - leczenie uciskiem

m. marszczący brwi

m. jarzmowy m.

śmiech owy

m. podłużny nosa

m. opuszczający kącik ust (czworoboczny wargi dolnej)

Kiedy marszczy się twarz, marszczy się żołądek.

żołądekżołądek

(iłowabóle głowy, migrena, ociężałość, bezsenność, nerwice, niedożywienie włosów i skóry czaszki, łys nie plackowate, nerwobóle potyliczne

Twarzokresowa krótkowzroczność, nadwzroczność, zez, ptoza, astenopia, blokada nosa, zapalei /atok, t iki nerwowe, nerwobóle, bóle zębów, ślinotok, paraliż twarzy, łuszczyca

Przedni obszar szyjnychoroby serca, bezsenność, ból zębów, niedokrwienie mózgu, zawroty głowy, wrodzony k] mięśni s/y i, zespół trząsawki, stwardnienie tętnic, dolegliwości związane z klimakterium, chwianie równowagi ruchowej, czkawka

Roczny obszar szyjny/cspół tr/ąsawki, stwardnienie tętnic, migrena, zawroty głowy, dzwonienie w uszach, upośledzei słuchu, choroba lokomocyjna

Rdzeń przedłużony/espól ir/i|sawki, krwawienia / nosa, ciężkość głowy, bóle głowy, nerwice, bezsenność, bi

Kiedy śmieje się twarz, śmieje się także żołądek.

Page 30: Shiatsu - leczenie uciskiem

/ i /m nh.\zdr \z\'/n\'N/-M MIMSĆ, stwardnienie tylnie, bóle ^!t»wv. mipi-na, nerwobóle potylic/.ne, /.espól ti/;\sawki

f J/M/ł/r midłopatkowy*mvMir i.uniona, utrata apetytu, nerwobóle ramienienia, zgagai»m-.ii,i lewa) choroby serca, /abur/enia żołądkowe i jelitowe, choroby tr/ustkif i i f .Mi. i piawa) gastropto/a, dolegliwości wątrobowe, kamienie żółciowe

CMt /r międzyłopatkowy*nm,i oskr/clowa, choroby układu oddechowego, zgaga, nerwobóle międzyżebrowe, u t ra ta a| im ikt/ywicnie kręgosłupa w rejonie piersiowymItii.-n.i U-wa ) zaburzenia żołądkowe i jelitowe, dolegliwości trzustki, choroby serca tłti.-n.t (trawa) dolegliwości wątroby, kamienie żółciowe

Ob\?<ir podłopatkowyt « k i / \ i a , dolegliwości nerkowe, zaburzenia nadnerczy, obstrukcja, biegunka, postr/ały, pr/c bn, t t|ysk(')w międzykręgowych, rwa kulszowa, lordoza, skolioza, moczenie nocne Ikm.i strona) zaburzenia żołądkowe i jelitowe, choroby trzustki ||n,m.i strona) dolegliwości wątrobowe, kamienie żółciowe

|*u» miednicowyn»l»»tnikcja, zaburzenia jelitowe, przemarznięcia, nagromadzenie podskórnej tkanki UUS/.CA ln»'łtunka, postrzały

krzyżowyści prostaty, choroby pęcherza moczowego, moczenie nocne, nieregularne mcnslni ja, brak pobudliwości płciowej u kobiet, zaburzenie wydzielania hormonów plciow]

Ofazar pośladkowykuls/(twa, impotencja, zmęczenie nóg, hemoroidy, dreszcze

f NamikoshiegolMc>|{unka, obstrukcja, rwa kulszowa, lumbago, zmęczenie nóg, przepuklina dyi HHft l /y kręgowych, nieregularne menstruacje, bóle menstruacyjne, dreszcze, dolegliwości worc fcMuowcgo, moczenie nocne, nadczynność gruczołu prostaty, impotencja,oziębłość, pr/.cdwc f|rtkulacja

fańczyny dolneiw« kuls/owa, /.męc/enie nóg, dres/c/c, ból kolan, obr/ęk nóg, beri heri, ro/ciiigni^ic Act Ałlnllesa, dolegliwości nerkowe, moc/enie nocne, reumaty/.m, /.wichnięcie stawu hiodrov iml.iwa stopa

Page 31: Shiatsu - leczenie uciskiem

Choroby, których NIE WOLNO LECZYĆ metodą shiatsu1. Choroby przewlekłe

2. Zapalenie opłucnej, zapalenie otrzewnej, zapalenie wyrostka robaczkowego, zapaleni^ miedniczek nerkowych, zapalenie trzustki, wrzody żołądka, wrzody dwunastnicy, marskoi wątroby, białaczka, skręt kiszek, zwężenie jelit, rak

3. Wysoka gorączka poopercyjna, ogólne fizyczne osłabienie, stany zapalne skóry

1. Nieodzowne jest dokładne zapoznanie się z podstawami terapii shiatsu.

2. Ustabilizowanie ucisku wymaga opanowania pozycji przyjmowanych przy zabiegach.

3. Terapeuta musi mieć równo przycięte paznokcie i umyć ręce przed każdym zabiegiem.

4. Ważne jest też, by przed zabiegiem oddychał głęboko, uregulował oddech i skoncentrował sij

5. Pacjent przed zabiegiem powinien się wypróżnić oraz odprężyć fizycznie i umysłowo.

6. Zabiegu nie należy rozpoczynać wcześniej niż po trzydziestu minutach po posiłku pacjent^

kiedy jego żołądek nie jest jeszcze pusty, ale i nie przepełniony.

7. W sytuacji gdy przypadłość pacjenta (np. zwichnięcie stawu, przepuklina dyskc

międzykręgowych, hemiplegia czy ciąża) uniemożliwiają mu swobodne poruszanie ciałer

zadaniem terapeuty jest dostosować swoją pozycję do jego pozycji i regulować intensywne

ucisku.

8. Punkty ucisku muszą być dokładnie określone. Od samego początku nacisk powinien mii

odpowiednią siłę i nigdy nie może być zbyt silny.

9. Czas trwania sesji terapeutycznej mieści się w granicach od trzydziestu minut do jedr

godziny i należy go dostosować do wieku, płci, objawów chorobowych i ogólnego stanu org

nizmu pacjenta.

10. Terapeuta powinien przeprowadzać zabieg z całkowitą uwagą i poświęceniem.

Podstawowe zabiegi

Środki ostrożności

Page 32: Shiatsu - leczenie uciskiem

K>soby uciskania

Ucisk kciukiem

|*'łi.i/.ino na rysunku l, krótki i gruby ii /i'ihl,.\v.my jest /. palic/ka bliższego i '*'!£". im- posiada paliczka środkowego,•vl / i w sktad pozostałych palców, i dobrze rozwinięta opuszka oraz ii- umięśnienie sprawiają, że kciuk IM?- /«.--.t u-1 używanym palcem w terapii**» MOA- on działać ze stosunkowo•»» n.u d k i e m na większe powierzchnie

l'"h.u l i o spora powierzchnia mięsistej nio/l iwia szersze rozłożenie recep-s k owych skóry, co zwiększa zdol-

1 /'-l, |. >Wr.

u n i k i niektórych ludzi w naturalny k l> / , 'm.i | . | się w stawie międzypalicz-i»k |i->i to t a k zwany typ miękki (ryć. MHIV h /dolność taka nie występuje -IH,III\ i y p twardy (ryć. 3). W shiatsu * \ko in i | e się za pomocą opuszki kciu-^ l» i / \ p .u lku typu miękkiego ucisk nie IM ii b \ i stosowany za pomocą stawu »'ł?«- p.ilicz.ek bliższy z dalszym (staw IVp. i ln /kowy) ; w przypadku typu tey<» n i f powinno się uciskać opuszką N \V pierwszym przypadku pełny ucisk M k o u k a wywołuje u pacjenta przy-<>i l v /uua ; w drugim przypadku zaś .- i bardziej pobudzające wrażenia. l ak terapeuta nabiera wprawy, HIV, kiedy używać miękkiego, przy-uusku, a kiedy jak na przykład » lku paraliżu i stwardnienia mięśni

• mocniejszy ucisk.

Ryć. 1. Prawidłowe wykonywanie ucitku pomocą kciuka

Staw łtfcztjcy kość śródreczti 2 bliższymlekko wygięty. Kiedy fe\l ini/iiety, niożmiopuszką kciuka. /

pionowy ucisk opuszką kciuka

i

/ /* kośćśródryeAi

/" paliczek bliższy

paliczck dals/.y/W»t/<f/r crim p /»<m//i/M' :nii/ifo*< M' futlnifitiu. kinu iiniotllHlti kunlni, M <j/i/r mlikii ktt i

Ryć. 2. Typ miękki

Nie naciskać stawem ntletl:yintllcskowvttt

Ryć. 3. Typ twardyNie naciskać opuszką kciuka.

zakończenie palic/.la dalszego (płytk; paznokciowa)

staw międ/ypalic/.kowy

Page 33: Shiatsu - leczenie uciskiem

•IN

Ucisk dwoma palcamiRyć. 4. Ucitk jednym kdukicmUcisk jednym kciukiem

Ucisk wykonywany kciukiem prawej lub lewej dłoni, pozostałe cztery palce spoczywają lekko na ciele pacjenta i służą jako podpora (ryć. 4).

Ryć. 7. UcUk palcem wtkan i przeciwległym kdul

palcem wskazującym i przeciwka ukiem

upiis/.ki kciuka i palca wskazującego mr| d łon i w odległości zbliżonej do lej, 'K . i / a n o na rysunku 7, terapeuta ur isk /a pomocą obu palców. Ten

i, k u stosuje się podczas zabiegów na |k i sióp.

palcem środkowym ującym

lic palca środkowego kładziemy na »iu MI paka wskazującego tej samej dłoni. M|.'/CMIC palców (ryć. 8) umożliwia stały i«|Mis/k;| palca wskazującego. Ten rodzaju M..sti|i- się pr/y wykonywaniu zabiegu po

Hi«'it u h nosa.

Ryć. 9. Ucisk lewym palcem środkowym na prawy palec środkowy

palce wska/uj;|cy

Ryć. 5. Ucisk dwoma kciukamikciuk

Ryć. 8. Ucisk palcem środl i wskazqjącytn

Ucisk dwoma kciukami

Łączymy kciuki obu dłoni tak, aby ich zewnę krawędzie stykały się lekko, a odchylenie pozostałych palców nie przekraczało 30 st (ryć. 5). Pozostałe cztery palce pozostają złą Uciskamy obydwoma kciukami jednocześnie.

Ryć. 6. Ucisk kciuka na kciuk lewym palcem środkowym na palcu środkowym

lewego palca środkowego kładziemy na u prawego palca środkowego. Uciskamy bytlwoma palcami (ryć. 9). (Odwrotnie ią palce osoby leworęczne). Takie palców pr/yjmować można podczas IN nhial.su tylko na rdzeń przedłużony.

Otwartym palcem wskazującym

4fo<lkowy i wskazujący jednej ręki p«ul kątem, jak pokazano na rysunku urny równocześnie obydwoma palcami, nalcow stosowane w lec/.eniu obu stron

Ryć. 10. Ud*k otwartymi pa środkowym ł wikittUcisk kciuka na kciuk

Opuszkę lewego kciuka kładziemy delikatnie na paznokciu prawego kciuka (odwrotnie w przy-padku osoby leworęcznej), tak aby każdy kciuk odchylony był od pozostałych palców o 30 stopni, jak przy ucisku dwoma kciukami. Prawy kciuk umieszczamy w punkcie terapeutycznym i uciskamy obydwoma kciukami jednocześnie (ryć. 6). Nie należy zbyt mocno naciskać kciuka górnego, ale ciężar ucisku nie powinien spoczy-wać tylko na kciuku dolnym.

Page 34: Shiatsu - leczenie uciskiem

3. Ucisk trzema palcami

Trzymając trzy palce razem, uciskamy równocześnie palcem wskazującym, środ-kowym i serdecznym tej samej ręki (ryć. 11). Takie ułożenie palców stosuje się podczas pal-pacji (diagnozy na podstawie badania dotykiem) i przy indywidualnym stosowaniu shiatsu na jeden punkt.

4. Ucisk kciukiem i czterema palcami otwartej dłoni

Kciuk i cztery palce tej samej ręki skierowane w tę samą stronę trzymamy razem z lekkim odchyleniem między kciukiem a pozostałymi czterema palcami. Taki układ palców pozwala uciskać jednocześnie kilka punktów (ryć. 12). Stosuje się go w leczeniu okolic potylicy, łydek i bocznej części szyi.

Ucisk (skrzyżny) dłonią na d!o4li/y ma my ra/cm palce obu rijk. lewi klad/icmy na prawej dłoni (ryć, Odmiana tego polo/enia W] umics/c/enia prawej dłoni sk r/y/m kątem prostym na wier/chu lewe) (ryć. 16).

Ucisk dłońmiDłonie trzymamy płasko i równolegl aby stykały się krawed/iami kc (ryć. 17), i uciskamy obydwoma jcdnoc, Ułożenie to stosuje się pode/.a s /mień drgającego ucisku na br/uch.

Ucisk złączonymi dłońmiSplótłszy sztywno wyciągnięte palce |< drugiej dłoni, terapeuta uciska obyil nadgarstkami rówmxyeśnic (ryć, l K), IM to używane jest w uciskaniu okolic MC

Ucisk kłębem kduka fopt promieniowo-nadgantkową)Ucisk tą c/ęścią dłoni (ryć. 19) *U*UJf brzuch i obs/.ar pachwiny, 11 lak>c im nią górną c/ęść kolca biodrowego,

Ucisk kłębem łokciowo-nadgarstkowymPodczas leczenia okolic br/ucha c/v*Hlo je się ucisk kłębem lokciowo-niu kowym(ryc. 19).

Ryć. 11. Ucisk tranu palouni Ryć. 15. Ucuk dłonią na dłoń

H yc 16. Skrzyżny ucisk dłonią na dłoń

Ryć. 12. Ucisk kciukiem i czterema; otwartej dłoni

Ryć. 17. Ucisk dłońmi

5. Ucisk czterema palcami otw* dłoni

Ucisk czterema palcami otwartej dłoni (ryć. wykonuje się bez pomocy kciuka. Stosuje się"' naciskania okolic klatki piersiowej i rej< międzyłopatkowego oraz w niektórych rodzajl samodzielnie wykonywanych zabiegów shf

Ryć. 13. Ucisk czterema palcami otwartej dłoni

Ryć. 18. Ucisk złączonymi dłońmisu.

klub •mul

kłąb kciuka \6. Ucisk dłonią

Ucisk całą dłonią, opus/ką nadgarstka, opuj łokciowo-nadgarstkową ora/, powierzcl nadgarstka.

Ucitk jedną dtonią

okolice nadgarstków

YDUM 1O

Page 35: Shiatsu - leczenie uciskiem

4. Ucisk ssący21 UcUk Macy

Rodzaje ucisków1. Ucisk zwykły

Najszerzej stosowana metoda lekkiego, stop-niowo wzmacnianego, a następnie stopniowo osłabianego ucisku. Każdorazowo trwa on od trzech do pięciu sekund (ryć. 20).

2. Ucisk przerywany

Wykonując zabieg na określone miejsce te-rapeuta najpierw lekko uciska punkt na skórze pacjenta, a następnie, nie odrywając od niej kciuka (lub innej części dłoni), rozluźnia ucisk. Po tym wykonuje ucisk o średnim nasileniu. Jeżeli w tym momencie przerywa zabieg, jest to zabieg dwufazowy. W wersji trójfazowej ucisk zostaje zwolniony po drugiej fazie, a następnie stosuje się mocniejszy ucisk. Każdy ucisk powinien trwać od pięciu do siedmiu sekund.

ii odmiana ucisku, /wyklc wy wancgo /.a pomocą, tr/ech palców luh polegającego na ruchu cia.gna.cym, który pominą odrywanie tkanki łijc/ne) od (ryć. 23). Ucisk stosowany w terapii br/uskóni

Ryć. 20. Ucisk zwykły

Ryć. 24. Ucisk plynny

Ucisk płynny

ly kciukami prawej i lewej dłoni, i|iU v IKI /.miennym uciskaniu przez jedną do tłt wkuiul każdego punktu położonego na kilku następujących po sobie punktów (ryć. |»i/«-|śnc od jednego punktu do drugiego mv naturalnie i płynnie; dlatego też ucisk >il na/wany uciskiem płynnym.

[Ucisk skoncentrowany

nasilany ucisk wykonywany przez pięć tłumi sekund. Po osiągnięciu wymaganej ucisk jest stopniowo rozluźniany, ||tfM|H-uta nic dopuszcza do sytuacji, w której dotyka ciała pacjenta. Następnie nile stopniowo nasila ucisk. Ucisk ten powtór/.yć kilka razy. Wykonuje się go kciukiem na kciuk.

drgający

tfclak kciukiem, trzema palcami lub dłonią Ifftlony punkt przez od pięciu do dziesięciu terapeuta wykonuje podczas zabiegu ruch dłonią (ryć. 26). Istnieje kilka odmian Htl«ku: ucisk jedną dłonią, dwoma dłońmi Wttk dłonią na dłoń. Odczucia przenikające fNKjcula c/.ynią ten rod/aj ucisku szczegól-rjemnym.

Ryć. 25. Ucisk tkonoentrowm

trzy do pięciu sekund

Ryć. 21. Ucisk przerywany

ixl pięciu do siedmiu

Ryć. 26. Udik drgąjąpyRyć. 22. Ucisk wstrzymywany

od pięciu do siedmiu sekund

3. Ucisk wstrzymywany

Ucisk dłonią, jednofazowy. W stałym nasiU utrzynu^jt 4f od pfccśu do d/jcsieuu sekund (ryć. iod pięciu do dziesięciu sekund

Page 36: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 27. Ucisk stymulujący wykonywany dłonią 8. Ucisk stymulujący wykonywań]

dłoniąPalce należy tr/ymać blisko jeden drugiego i C8 dłonią przeciągać energicznie po ciele pacjen| (ryć. 27). Obie dłonie mogą być użyte przemieni do szybkich ruchów w dół. Można także umie jedną dłoń na drugiej.

Page 37: Shiatsu - leczenie uciskiem

Fazy nasilania ucisku

DotykUżywany podczas diagnozowania palpa-cyjnego. Metoda ta wymaga lekkiego ucisku palcem na skórę pacjenta. Maksymalny nacisk może odpowiadać najwyżej naciskowi stu gramów.

Ucisk bardzo lekkiOd dotyku przechodzi się fazy bardzo lekkiego ucisku, a następnie powraca do etapu dotykania. Ten rodzaj ucisku stosuje się kilka-krotnie na ten sam punkt lub przechodząc od jednego punktu do drugiego. Intensywność waha się od stu gramów do jednego kilograma,

Ucisk lekkiIntensywniejszy niż ucisk bardzo lekki, lecz nadal bardzo delikatny. Terapeuta musi zsyn-chronizować stopniowo wzrastający ucisk ze swoim oddechem. Kiedy osiągnę maksimum

ucisku, musi go zmniejszyć. Intensywność się między jednym a pięcioma kilogramami.

Ucisk średniChociaż początkowo stosowanie ucisku o U intensywności może być przyczyną lekku dyskomfortu dla pacjenta, stopniowo zacznie] odczuwać ucisk jako przyjemny. Nacisk waha l od pięciu do piętnastu kilogramów.

Ucisk silnyChociaż jest to najsilniejszy ucisk stoso\ w shiatsu, nie przekracza on przedziału piętnastu do trzydziestu kilogramów. Nigdy] powinien być dla pacjenta przyczyną niej jemnych doznań, chociaż może powodować' w rodzaju umiarkowanego bólu, który można jako przyjemny. Terapeuta musi nai się panować nad tym i powstrzymywać będący przyczyną takiego przyjemnego bóluj

Terapia całego ciała

Page 38: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 28. Fazy natężenia ucisku

si l i ilekki l kg 5 kg

dotyk O I ( K ) K

słaby 100 R l ks

irmini 5kt 15 kg

oliw 15 ku 3 30 kl

Page 39: Shiatsu - leczenie uciskiem

ilatsu na pacjencie K>c/ywającym na boku

nt.t musi /.awsze rozpoczynać zabieg od lewej strony. Pacjent leży na prawym boku. j *\|Mostowana. Lewa noga, zgięta w kolanie, spoczywa na prawej, a lewe kolanu t | li . tlmiowy spoczywają na podłodze, co zapewnia ciału stabilność. Tułów musi byt. -in około 60 stopni względem podłoża. Poniższe zalecenia dotyczą lewej strony ciul l*l»Myu pacjent powinien położyć się na lewym boku, by terapeuta mógł zastosować / i s! n tnie ciała.

Page 40: Shiatsu - leczenie uciskiem

szyjny l: Przedni obszar

szyjnypi/.yjmujc pozycję za plecami pac-k lv

K,i MC na lewym kolanie i podpierając ł l lonią, która spoczywa na podłożu k l a l ką piersiową pacjenta (ryć. 3). tt kciukiem naciska lekko na pierwszy

11 Ottcry punkty przedniego obszaru

wyjncgo

tarczycatętnica s/yjua wspólna

punkt przedniego obszaru szyjnego polo/oi tętnicy szyjnej (ryć. l i 2) i wyc/uwa l Pamiętając, aby cztery pozostałe palce p dłoni nie uderzały twarzy pacjenta, przenoni górną część bocznego obszaru szyjnego (bok i lekko chwyta szyję kciukiem i po/.os(nli| ci dłoni.

Ucisk, który nie powinien być silny, delikatny, skierowany jest na wyrostki kr

Ryć. L Tętnica szyjna

t c t w c a i/

\ \CVMI \ l l

\ I V l M i » « i

tchawica

trójkąt tętnicy szyjnej

Page 41: Shiatsu - leczenie uciskiem

mięsień mostkowo--gnykowy

mięsień łopatkowo--gnykowy

s/.yjnych; wykonywany ruch przypomina ciąg-

nięcie w kierunku wewnętrznej strony mięśnia

mostkowo-obojczykowo-sutkowego (ryć. 5). l Icisk na każdy punkt powinien trwać trzy sekundy. Zabieg należy wykonać na czterech punktach przedniego obszaru szyjnego, polo/o nych na linii biegnącej wzdłuż wewnętrznej granicy mięśnia mostkowo-oboj-

c/.ykowo-sutkowego do punktu położonego tuż pr/.ed obojczykiem (ryć. 2 i 4).

Zabieg należy powtórzyć trzy razy.

Ryć. 7. Punkty bocznego obszaru szyjnegoRyć. 4. Mięśnie i punkty ihiaUu

na przednim obczarze szyjnymRyć. 9. Rdzeń przedłużony i cztery punkty

tylnego obszaru szyjnego

hs/;n pnlylu/uy

rd/cń pi/cdlu/(

/ l i chwy

tio|k; | t tętnicy s/y|iio| „ punkty przedniego

obszaru szyjnego

przełyk

tchawica tarczyca kierunek naciskuinivsicń mostkowo--ohojc/ykowo-sutkowy

tylny obszar s/.yjny Ryć. 10. Ucisk na

rdzeń przedłużony (ttndfa)

pi /yx iu lkn

Zabieg 2: Boczny obszar szyjnyPozostając w takiej samej pozycji jak poprzednim zabiegu, umieszczając prawy jak pokazano na rysunku 7, terapeuta rozf na zabieg od pierwszego punktu położonej lewym obszarze szyjnym, bezpośrednio] wyrostkiem sutkowym. Nacisk wykonuj kciukiem na kciuk (lewy kciuk na pazi prawego kciuka lub odwrotnie dla leworęcznych) i musi być skierowany pod prostym względem powierzchni ciała (ryć. 8). Zabieg powinien trwać trzy Wszystkie cztery punkty bocznej powie szyjnej, które biegną wzdłuż szyi po] dochodzącej do podstawy ramienia i ot nadłopatkowcgo, powinny być uciskane sam sposób, /abicg należy powtórzyć kilki Ponieważ ucisk kciukiem na kciuk stosuje nowo, /, ci<;/arem całej masy ciała ten /abicg ten Jem doxyć silny. / lego powoc BUM! być do/owana /godnie /c

Ryć. 12. Ucisk szyi V (strzałka)

boczny obszar szyjny

tchawica

Ryć. 14

wyrostek sutkowy

m. obojczykowo--m ostkowo-sutkowy

m. dźwigacz łopatki

grupa mm. pochyłych

m. czworoboczny

Page 42: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 5. UcUk M pnwdni obszarwyrostek kolc/ynly

nc i w hlędt

\vc\vnetr/.ni żyła szyj na jmięsień / wo-obojc -sutkowy

zewnętr żyła

tętnica szyjna wspólna

3: Rdzeń przedłużony'•hnlkowcj c/.cści wgłębienia

/wancgo bru/.dą la, /najdująccgn się ho/pośrednio pod | l i /wi gu/.owatością potyliczną, położony pi/edlużony (ryć. 9). Leczenie tego lin wymaga, aby terapeuta przyjął pozycję litą dla /abiegu 2. Podtr/.ymując lekko czoło tlą łlli»nii| prawej ręki, terapeuta kładzie na lii pimllużonym skierowany do góry lewy (i>v. 1 1 ) i podtrzymuje prawy boczny

*/vinv pacjenta czterema pozostałymi tu pi.iwej ręki. Ucisk na każdy punkt MI t iwać pięć sekund i należy skierować hixvi (ryć. 10). Zabieg powtarza się Irtnic Podc/.as zabiegu głowa pacjenta, i|<tii>>n w pozycji bocznej, powinna MV na poduszcze, co zapobiegać pi/esuwaniu.

[ 4: Tylny obszar szyjnyP' "vcję zalecaną dla zabiegu 3, tera-lld«l/u- prawy kciuk na pierwszym strony tylnego obszaru szyjnego,•Ilony rd/cnia przedłużonego (ryć. 9). kltttl/ic lewy kciuk na prawym kciuku i obydwoma palcami przez trzy sekundy. My skierować na stronę przeciwległą linii twarzy (ryć. 12). Z kolei ucisk na punkty 2,

3 i 4 tylnego . położone na linii

dochodzącej p u n k t u boc/nego obszaru 16). Zabieg należy powtór/.yć

Ryć. 11

Ryć. 13

Im l

Page 43: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 15

Plecy

Zabieg 5: Obszar nadłopatkowyPacjent spoczywa w pozycji jak przy poprzed-nich zabiegach (ryć. 17). Terapeuta przesuwa się za jego głowę i klęka na prawym kolanie. Prostując ramiona podtrzymuje ramię pacjenta czterema palcami każdej dłoni. Równocześnie prawym kciukiem położonym na lewym kciuku uciska punkt nadłopatkowy (ryć. 18-20). Lewy kciuk należy umieścić pod prawym, gdyż w przeciwnym razie mały palec

Ryć. 18. Kierunek uciskania punktu nadłopatkowego (strzałka)

•i

Ryć. 16prawej dłoni mógłby dotykać twarzy pacjer Jeżeli nie istnieje takie niebezpieczeństw można położyć lewy kciuk na prawym. U( skierowany zostaje na środek tułowia wysokości wyrostka siódmego kręgu siowego. Ucisk każdego punktu powinien ti pięć sekund. Zabieg należy powtórzyć trzy n

Ryć. 17. Pozycja pacjenta podczas wykonywania zabiegu na punkcie / nadlopatkowympunktnadłopatkou v

1 - 60°

L/OU

nadłopatkowy

jg 6: Obszar międzylopatkowyiji-Mt po/ostaje w takiej samej pozycji jak przy rolni m zabiegu. Terapeuta klęka •iiolnio przed łopatkami pacjenta. Pięć lliiów na obszarze międzyłopatkowym il/y łopatką a kręgosłupem) położonych jest liiui biegnącej od górnego rogu do niższego |tt łopatki (ryć. 21), równolegle do kręgosłupa. ,i prawy kciuk na lewym, terapeuta uciska 11/y sekundy każdy punkt, powtarzając l I r /y razy (ryć. 22). Podczas uciskania powinien być wyprostowany i lekko hylony do przodu. Ramiona również muszą wyprostowane, a ciężar ciała ma spoczywać kciukach. Nie wolno uciskać bezpośrednio łów (ryć. 23).

Ryć. 22

19 /jibicf na punkde nudlopatkowym

Ryć. 20Ryć. 21. Pięć punktów obszaru międzytopatkowego

Ryć. 23. Zabieg n* otav międzyiofMtkow:

łopatka

punkt nadłopatkowy

wyrostek siódmego kręgu piersiowego

środek tułowiu

m. dźwigacz łopatki m.

nadgrzebieniowy

m. czworoboczny

Page 44: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryc.25.UłointopdRyć. 24. Dziedęć punktów obszarupodlopatkowego i lędźwiowego wykonywania abiegu

na obszarze podlopatkowym

00 O

Ryć. 30

Zabieg należy powtór/yć dwa ra/.y (ryć, W) zakończenie terapeuta uder/a prawą ill wszystkie dziesięć punktów, od obszarze podłopatkowym do obszarze lędźwiowym, /abieg nalc/y powu' dwa razy.29. Cztery punkty ucisku dłonią

po lewej stronie pleców

iatsu na pacjencie spoczywającym na brzuchl

wa ig l: Obszar

potylicznyni spoc/ywa na brzuchu, opierając głowę |*»«łusAe, ramiona wyciągnięte do przodu, *• /j? iv t e pod kątem 90 stopni. Terpeuta N n.i prawym kolanie po lewej stronic pac-l i /ymając kciuki tak, aby ich zewnętrzne l/u- stykały się lekko, uciska trzy punkty iir na środkowej linii obszaru lylu /iu-j'0 (ryć. 31), od najwyższego do 'o. Ucisk na każdy punkt powinien /y sekundy, a cały zabieg należy 1»i/\v 11/y razy (ryć. 32).

Zabieg 7: Obszar podłopatkowy i lędźwiowy

Pacjent spoczywa w takiej samej pozycji jak pod-e/as popr/ednich zabiegów. Terpeuta przysuwa sit; do wysokości pośladków pacjenta i klęka na lewym kolanie. Pierwszy punkt uciskania to piąty punkt obszaru międzyłopatkowego. Punkty polo/one są wzdłuż kręgosłupa, ostatni między p ią tym kręgiem lędźwiowym a stawem k r/y/owy m (ryć. 24). Dla pierwszych dziewięciu punktów stosuje się ucisk przez trzy sekundy dwoma kciukami, prawy pod lewym, powtarzany t r/.y k rot nie (ryć. 25-28). Ostatni punk silnie uciska się pr/ez pięć sekund w trzech seriach.

Następnie terapeuta przesuwa się do pozycji pr/cd pośladkami pacjenta. Umieszczając lewą dłoń na pośladkach pacjenta, prawą dłonią uciska pr/e/ tr/y sekundy c/tery punkty polo/one w/dlu/ kręgosłupa (ryć. 29).

tylny obszar szyjny

Ryć. 31. Punkty położone na obtzarze potylicznym, rdzeniu przedłużonym, tyto] obszaize szyjnym i na obazane nadJoptUan

Page 45: Shiatsu - leczenie uciskiem

Zabieg 4: Obtzar nadtopatkowyPacjent usuwa podus/kę i palmie \ kiad/ic głowy i klatki; piersiowi) plii podłod/e. Terapeuta pr/yjmuje po/yi głow<i pacjenta i pr/ckrvcajł|c ciało pod kątem klęka twar/.ą do pacjenta. I\>chyl do pr/.odu podpiera się prawij o podłogę. Prostując lewe ramię ucinli punkt ponadlopatkowy lewym kciukic 38 i 39). Ucisk musi być skien>wany do tułowia na wysokości wyrostka kole siódmego kręgu piersiowego, jak f zabiegu dla tego punktu w po/ycji boc/i 40 i 41). Ucisk powinien trwać pięć *cl zabieg należy powtórzyć tr/y ra/y.

kil Punkty ihiatiuM obtzmrmch krejothipa

nerw nl/eniowyRyć. 33 tylny obszar szyjnyRyć. 35. Zabieg na tylnymobszarze szyjnymUcisk kciuka i czterech pozostałych ' palców musi posiadać takie samo natężenie^

Zabieg 2: Obszar rdzenia przedłużonego

Terapeuta uciska rdzeń przedłużony prawym i lewym kciukiem, przy czym lewy kciuk powinien spoczywać na prawym. Pozostając w takiej samej pozycji jak uprzednio, terapeuta naciska lekko punkty położone poniżej punk-tów uciskanych w poprzednim zabiegu, na przedłużeniu linii środkowej (ryć. 31). Nacisk na każdy punkt powinien trwać pięć sekund. Zabieg należy powtórzyć trzy razy (ryć. 33).

Ramiona i plecy

Ryć. 36. Kręgosłup i okoliczne organy wewnętrzne

Ryc734

\ Zabieg 3: Tylny obszar szyjnyPozostając w takiej samej pozycji jak uprzednim zabiegu, terapeuta uciska pi położone po prawej i lewej stronie tyli obszaru szyjnego, jednocześnie kciul i pozostałymi czterema palcami prawej < Lewa dłoń podtrzymuje głowę (ryć. Posuwając się od najwyższego z trzech punl w dół, terapeuta uciska każdy punkt przez sekundy. Ucisk powinien być skierowany głowę w kierunku twarzy. Zabieg m powtórzę trzy razy. Uciski z lewej i z pr* strony powinny mieć taką samą moc (ryć. 3'

obszar pod-łopatkowy i lędźwiowy

obszar grzebienia górnego talerza biodrowego obszar ^ krzyżowy

Ryć. 37. Głębokie mic

m. skośny głowy górnym.skośny głowy dolny

m. prosty głowy tylnm. prosty s tylny więks

Ryć. 39Ryć. 41. Kierunek ucUku

nadiopatkowefo

ni. biodrowo-1 -żebrowy

m. najdłuższy] ' grzbietu _m. kolcowygrzbietu

MI. \vielod/ielny

mm. d/\\ ;;j.ic/c . żeber

, Poprzeczny przekrój klatki piersiowej

•M* nl/cniowy

sióiliny krąg \ piersiowy

przepona

śledziona

nerki

okrężnica zstępująca

rdzeń kręgowywspółczulny zwój nerwowy

wątroba

nadnerczaokrężnica wstępującav

moczowód

kątnica

okrężnicacsowatapęcherz

m. m,j popr

organy wewnętrzne

m. czworoboc lędźwi

żebro

siódm pbrtk

środek tutowia

Page 46: Shiatsu - leczenie uciskiem

•:" V-Mv:: r't':f'::% : -/HtłP"*' " v- '«* :-':;'"'•• '-• •'-" : :-.••'

podlopatkowefo i lędźwiowegoZabieg 6: Obszar podłopatkowy i

lędźwiowyPo/.ostajac w takiej samej po/.ycji, tcriipculn j suwa się w dół do wysokości pośladków pncjt W tym pr/.ypadku tak/e stosuje się ucisk dw kciukami (prawy kciuk pod lewym kciukiem; opus/ki kciuków skierowane są do góry (ryć. Punkt 5 obs/aru międ/ylopalkowego to puii obs/aru podłopatkowego. Ucisk wykonuje kilkakrotnie na d/iesięciu punktach, pocwy od tego punktu do ostatniego, polo/onego < piątego kręgu lędźwiowego. Punkty polo/oi na linii równoległej do kręgosłupa (ryć. Uciska się przez trzy sekundy ka/.dy punkt, H zabieg należy powtór/yć t r/.y ra/y (ryć. 47 Za trzecim powtór/eniem uciska siv silnie r pięć sekund dziesiąty punkt, te/ tr/.ykrotnie.

Ryć. 48

Ryć. 42

Ryć. 43

Zabieg 5: Obszar międzyłopatkowyPacjent spoczywa w takiej samej pozycji przy poprzednim zabiegu. Terapeuta klei prawym kolanie po lewej strome pacjenta i biodra. Natępnie prostuje ramiona w łokc Lewy kciuk umieszcza pod prawym i wyk<j ucisk obydwoma kciukami jednocześnie po*; na wszystkie pięć punktów obi międzyłopatkowego na linii równoległe kręgosłupa, począwszy od najwyższej kończąc na najniższym punkcie (ryć. Ciężar ciała terapeuty spoczywa na pac) dzięki wyprostowanym łokciom. wykonuje się przez trzy sekundy na każdy i powtarza trzykrotnie. Należy uważać ucisk nie był skierowany bezpośredni^ łopatkę lub na krąg, lecz na obszar poi nimi, równoległy do kręgosłupa, to znać prostownik grzbietu (ryć. 45).

Ryć, 45. Uciskanie obszaru międzyłopatkowego

Ryć. 47

Ryć. 44

Ryć. 49 Ryć. 50

łopatka

Page 47: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 51. Mianie nóg

Ryć. 52. Nerw kulszowy, nerw goleniowy i tylne mięśnie nogi

m. dwugłowy udał . (głowa krótka)

m. podeszwowy

n. skórny łydki przyśroakowy

kostka boczna

i nogi 7: Obszar

biodrowyimvu)i|c się w kierunku stóp pacjenta, wyko-lii|i|i ucisk kciuka na kciuk, terapeuta ut ł r/y punkty polo/one na linii biegnącej IV »u! obs/.aru kr/yżowego w kierunku pasa (ryć. 53). Nacisk na każdy punkt mai trwać tr/y sekundy, a cały zabieg powtór/.yć trzy razy (ryć. 54-56).

Ryć. 53. Punkty shiatsu na pośladkach ł tylnej części nóg

gr/obień biodrowyobszar krzyżowy

wi^/adło biodrowe -piszczelowegłowa bocznam. czworogłowego

Ryć. 54

m. dwugłowy uda

dół kolanowy

m. podeszwowym. najdłuższy uda (krawiecki)

nerw kulszowym. dwugłowy uda (głowa krótka) m. dwugłowy uda (głowa długa)

m. brzuchaty łydki głowa przyśrodkowam. brzuchaty łydki głowa boczna

m. płaszczykowaty

Ryć. 55

ścięgno Achillesa

m. płaszczkowaty

Ryć, 56

nerw kulszowy

tylny obszar goleniowy

Page 48: Shiatsu - leczenie uciskiem

Zabieg 8: Obszar krzyżowyPozostając w takiej samej pozycji jak przy zabiegu 7, za pomocą obu kciuków, trzymanych w taki sposób, aby ich krawędzie się stykały, te-rapeuta naciska trzykrotnie, przez trzy sekundy, każdy punkt położony na środkowej linii pasa krzyżowego (ryć. 38-53). Jest to obszar, z którego bierze początek prostownik grzbietu.

Ryć. 60

nyo. 04. runu

kość k i /y /owa

wi(,%ks/c wcięcie kuls/owe, . punkt

Namikoshienonerw knls/owy j|cwa s l rona) K

Zabieg 10: Punkt NamikoshiegoPacjent spoczywa w takiej samej po/.ycji juk czas poprzedniego zabiegu. Terapeuta kk'k obu kolanach po lewej stronie jego pośliul Punkt Namikoshiego położony jesl u u łączącej przedni górny kolec biodrowy / k< krzyżową, pięć centymetrów od lyli górnego kolca biodrowego, obok wi^kn wcięcia kulszowego (ryć. 62). Nacisk MII p Namikoshiego wykonuje siv% /a pomocą, kciuków, przy czym prawy kciuk spoc/ywn lewym. Zabieg powinien trwać pięć »el i należy go powtórzyć trzy razy (ryć. 63),

Zabieg 11: Tylny obszar udowyTerapeuta klęka na prawym kolanie obok pacjenta na wysokości dołu poilkolnno' i obraca twarz w kierunku ud pacjenta. Picr punkt na tym obszar/e położony jcsl na ffl pośladkowej, bezpośrednio poniżej guwi s/owego (ryć. 53). Przez obs/ar ten pr/«l nerw kulszowy. Terapeuta naciska len f mocno trzy razy pr/ez trzy sekundy kciul trzymając prawy kciuk pod lewym kciul Następnie również trzy razy pr/ey. tr/y iwk naciska każdy z dziesięciu punktów polofa' między pierwszym punktem a dolcn kolanowym.

Ryć. 57

*K"ks/v punkt NamikoshiegoImlmwy (strona lewa)

Ryć. 59

Zabieg 9: Obszar pośladkowyUmieszczając prawy kciuk na pierwszym p pośladkowym (ryć. 53), położonym obok pi szego punktu obszaru krzyżowego, tera kładzie lewy kciuk na prawym i wykonuje trwający trzy sekundy. Ucisk skierowany j większy krętarz. Następnie naciska punkty 4 (ryć. 51), położone na linii pochyłej biegn poprzek mięśnia pośladkowego wielkiego ( i 61).

Ryć. 61

kość k i/y/owa

punkt Nim (stromi pni

Ryć. 65

Page 49: Shiatsu - leczenie uciskiem

71

Zabieg 12: Obszar bruzdy pod-kolanowcj

Pozostając w takiej samej po/.ycji tera przesuwa się do stóp pacjenta. Kciukami manymi tak, aby ich krawędzie stykały sobą, naciska trzy razy przez trzy sęk każdy z trzech punktów położonych na br podkolanowej (ryć. 53), posuwając si zewnętrznej do wewnętrznej strony koni (ryć. 66).

Następnie terapeuta klęka napr/cciwko łyd jcnta. 'Ir/.ymając dłonie tuk. jak pokn/i /Ujęciu 71, chwyta łydkę i stosując tr/yscki uciski wyciskające pr/esuwa się w ilól mięśnia br/.uchatego łydki do ścięgna Ai Pokonanie tej odległości wymaga wyk s/eściu ucisków, /abieg należy powlńr/j ni/y (ryć. 72 i 73).

Ryć. 66

Ryć. 72

V , ł : j;

' ''%^^j

ly». 74. Udik na guzdek koki piętowej

Ryć. 75Ryć. 73

Ryć. 68Ryć. 67

Zabieg 13: Tylny obszar goleniowyPozostając w takiej samej pozycji jak przy wyżej opisanym zabiegu, przesuwając się jeszcze dalej poza stopy pacjenta i używając kciuków trzy-manych tak, aby ich zewnętrze krawędzie stykały się z sobą, terapeuta uciska trzykrotnie przez trzy sekundy osiem punktów (ryć. 53) położonych poniżej drugiego punktu na bruździe pod-kolanowej (ryć. 67-70). Punkty te biegną wzdłuż mięśnia trójgłowego łydki (boczna i przyśrod-kowa głowa mięśnia brzuchatego łydki i mięśnia plaszczkowatego). Ponieważ napięcie tych mięśni jest różne u różnych osób, ucisk należy do-stosować do indywidualnej potrzeby pacjenta.

Zabieg 14: Guz kości piętowej (na p dłużeniu ścięgna Achiflei

Terapeuta klęka obok stawu skokowego pm Układając kciuki tak, aby ich y.cwn krawędzie stykały się z sobą i oplataji\c poi palce wokół kostki lekko unosi stopę do gór 74-76). Trzymając stopę w tej po/yeji ruchem ugniatającym trzy punkty poloni guzie kości piętowej obok ścięgna Achillesa. każdego punktu powinien trwać trzy aeki należy go powtórzyć tr/y ra/y. Zabieg ten i ga ścięgno Achillesa.

Page 50: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 78. Punkty shiatsu po bokach kości piętowej

strona wewnętrzna

Zabieg 16: Obszar podeszwy stopyPozostając w takiej samej pozycji terapeuta klęka na lewym kolanie. Cztery punkty ucisku (ryć. 81) położone są na prostej linii biegnącej przez środek stopy, począwszy od przerwy między podstawami drugiego i trzeciego palca, a kończąc na pięcie. Ucisk wykonuje się za pomocą dwóch kciuków trzymanych w taki sposób, aby ich zewnętrzne krawędzie stykały się z sobą. Ucisk powinien trwać trzy sekundy i należy go powtórzyć trzy razy na każdym punkcie (ryć. 83). Na końcu zabiegowi pod-dawany jest łuk podeszwowy, przy czym prawy kciuk znajduje się pod lewym. Ucisk powinien

m i n i i iK-il / _ gr/.hielowe

_ _ u. ptnlcs/wowy mi<,%il/ykosiny

m. pr/cciwstawiac/ palca piątego

ni. /.ginąc/ palca piijtcgo k i ól k i

odwod/icid palca puitcgo

ni. c/worohoc/.ny podeszwowy

nerw podes/wowy hoc/.ny

Ryć. 85

Ryć. 77. Punkty shiatiu na obszarze guzełka kośd piętowej

Zabieg 15: Boczny i środkowy obszar kości piętowej

Po/ostając w takiej samej po/ycji terape obniża stopę pacjenta i kład/ie prawy kciuk pierwszym z trzech punktów położonych bocznej zewnętrznej stronie kości piętowej, li kciuk natomiast na pierwszym z trzech puri położonych na bocznej wewnętrznej stronie piętowej. Palce lewej dłoni przykrywają prawej dłoni na podeszwowej stronie śródsto] co służy jako podparcie (ryć. 79). Ucisk wyki je się jednocześnie z obu stron, na trzy pu: (ryć. 80) położone na linii biegnącej od piętowej do palców stopy. Każdy ucisk powi: trwać trzy sekundy, a zabieg należy powtó; trzy razy.

Ryć. 82. Układ mięśniowy i nerwowy podetzwy (topy

m i n inivil/ykostiK'

ni /uinac/ palucha k i o t k i

m oilwocl/.;|cy palucha

ni pi/yw(xl/.i|cy palucha

m. /ginąc/ palców

środkowy nerw podeszwowy

kość piętowa

Łokcie odwiedzione na boki. H, Ukiad kciuków podczas

terapii obszaru podeszwowego

|i Ucisk kciuka na kiuk M obszar podeszwowy

Ryć. 81. Punkty shiatsu na podeszwie stopy

strona zewnętrzna

Ryć. 79. Punkty shiatsu po bokach guzełka piętowego

Page 51: Shiatsu - leczenie uciskiem

Zabieg 3: Obtzar pośladkowyw takiej samej po/.ycji juk

popr/edmm /.abicgu, terapeuta pr/esuwit nic, na wysokość bioder pacjenta i khul/.ic prawu, płasko na prawym pośladku, a lewo. na k pośladku pacjenta. Okre/ny, skierowań; zewnątrz ucisk stosuje tak jak w pr/yp zabiegu na łopatkach (ryć. 86): tr/y rnx lewym pośladku, tr/y ra/y na prawym poAl oraz pięć razy na obu pośladkach (ryć. 91).

Zabieg 4: Kręgosłup (wyrostki poprzeczne)

Klęcząc na kolanach terapeuta obraca l w kierunku kręgosłupa pacjenta. Nanlv unosząc biodra i trzymając dłonie na kregos (ryć. 92) uciska go ruchem w górę i w dół. D mocno przylegają do skóry. Dzieląc odk| między górnymi kręgami piersiowymi a kr$; lędźwiowymi na sześć równych c/ęsci, lcr«r uciska po dwa razy każdy punkt w rytmie mi dwa, trzy i cztery (ryć. 93). Ułożenie ra.k /.mi się podczas stopniowego pr/csuwania u czasie zabiegu w dół kręgosłupa (ryć. 95). Ryć. 94

Ryć. 95

Prostowanie pleców

Zabieg 1: ŁopatkiTerapeuta klęka na lewym kolanie na wysokości łopatek pacjenta, biodra uniesione po lewej stronie. Następnie terapeuta prostuje ramiona i kładzie prawą dłoń na prawej łopatce, a lewą dłoń na lewej łopatce pacjenta. Dłonie powinny przylegać mocno do skóry. Najpierw lewą, a potem prawą dłonią terapeuta wykonuje okrężne ruchy w kierunku zewnętrznym, to znaczy prawą dłonią zgodnie z ruchem wskazówek zegara, a lewą w kierunku przeciwnym. Zabieg należy powtórzyć trzy razy na każdej strome (ryć. 86), a później pięć razy równocześnie na obu łopatkach (ryć. 87).

Zabieg 2: Boczny obszar brzusznyPoruszając się do tyłu terapeuta kładzie dłonie po obu stronach bocznych okolic brzucha tak, aby cztery palce każdej dłoni naciskały ciało pacjenta w okolicach przepony, a kciuki znaj-dowały się bezpośrednio pod łopatkami i przeponą. Synchronizując ruchy z oddy-chaniem, na raz terapeuta unosi dłonie do góry, na dwa opuszcza (ryć. 88). Zabieg należy powtórzyć rytmicznie dziesięć razy (ryć. 89 i 90).

Ryć. 88. Uciskanie w górę i w do! bocznych obszarów brzucha

okrężne m połączone z na łopatkiokrężne ru połączone z na pośladki

Ryć. 86. Okrężne ruchy na fopa i pośladkach

Ryć-91Nastawianie wyrostków poprzecznych kręgosłupa

kręgosłup••16 punktów nastawiania fclffothipa i wyrostków•lipowych

przeponam. długi grzbietowy

Page 52: Shiatsu - leczenie uciskiem

Zabieg 5: Kręgoship

Klee/ąc na lewym kolanie / poilmcsionymidrami, j ak pr/y zabiegu 4 pr/.y nastawijwyrostków poprzecznych, terapeuta nastiwyrostki kręgosłupa w tych samych sześciu pitach (ryć. 93). Naciska lewą dłonią na kręgospalce skierowe na głowę pacjenta, a nastęjkładzie prawą dłoń na lewej pod kątem 90 st<(ryć. 96). Z kolei środkowy palec lewejkładzie dokładnie w punkcie położojbezpośrednio pod siódmym kręgiem szyjiPodczas uciskania terapeuta prosi pacjentwydychanie powietrza zgodnie z rytmem ucisUcisk każdego punktu powinien trwać sekuntcały zabieg należy powtórzyć dwa razy. Poćzabiegu dłonie terapeuty przesuwają się wUcisk musi być silny i niewskazane jest rotniepotrzebnych przerw.

Ryć. 98 Ryć. 99

Zabieg 6: Stymulowanie nerwów rdzeniowych

Po zakończeniu zabiegu 5, pozostając w takiej samej pozycji, terpeuta przesuwa lewą dłoń na kręgosłup, bezpośrednio poniżej wyrostka kol-czystego siódmego kręgu szyjnego, palce jej kieruje na głowę pacjenta, a

prawą dłoń kładzie na lewej dłoni. Palce prawej dłoni również skierowane są na głowę pacjenta. Terapeuta uderza energicznie obiema dłońmi cały odcinek kręgosłupa do kości kr/y/owej (ryć. 100-102).

Ryć. 101

Ryć. 96. NuUwianie kręgów

Ryć. 97

Ryć. 100. Uderzanie dłonią o dłoń

Page 53: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 102

itsu na pacjencie spoczywającym w pozycji na wzryny dolne

l: Przedni obszar udowy

• p > u / y w a na wznak z głową na r, iu>j ' i ma wyprostowane, ramiona lir u/ d l i i / ciała. Terapeuta klęczy na '1.11111- i / uniesionymi biodrami po .MIII- pacjenta, twarzą w kierunku ud. k u i i k a prawej dłoni naciska lekko ( M i l m m y pacjenta - punkt położony |MA-clm;| górną krawędzią kości i .1 kości!) łonową (ryć. 103). Opuszek *ktu.>w.my jest lekko na zewnątrz, po l«n-i. )•" prawej stronie. Lewa dłoń lekko H*i ni/s/; | cześć przedniego obszaru J«» »<i / pnnad kolanem (ryć. 104). Nacisk him ii-st pionowo ku pachwinie.

Ryć. 104

*>

Ryć. 103. Punkty shiatsu na przedniej powierzchni nogi

nr/.ttliii ł>óiiiy kolce bioiliowy

obszar pachwinowy .

boc/ny obs/ar łydkowy

Page 54: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 108

Zabieg 2: Środkowy obszar udowyTerapeuta pozostaje w takiej samej po/ycji |i przy poprzednim zabiegu. Pacjcnl otlwoil prawe kolano na zewnątrz, a prawą stopy pr/ ciąga do ścięgna Achillesa lewej końc/yny (ry 110). Za pomocą kciuków ułożonych w la sposób, że prawy znajduje się pod lewyi terapeuta naciska kolejno ws/.yslk punkty pokazane na rysunku I I I , /MC/ nająć od punktu położonego bc/pn&rcdn

Ryć. 110. Ułożenie kończyny pacjenta podczas zabiegu na środkowym obszarze udowym

Ryć. lll.Pimktyshiatsunaśrodkowyi obszarze udowym

ni. krawiecki

trójkąt udci

Ryć, 105. Układ mięśni kończyny dolnej (przód)kulir biodrowy pimlni górnytu. pośladkowy śiaini

m. biodrowym. lędźwiowo--udowy dużym. łonowy

Ryć. 106. Nerw udowy, wspólny nerw strzałkowy i układ mięsni kończyny dolnej (przód)ni. nap ina j ący

powieź szeroką

m. najdłuższy uda (krawiecki) Ryć. 107

MC go prawą dłonią przez pięć powtarza trzykrotnie. Następnie naciska kciukami, prawy pod «• ino dziesięć punktów pokazanych 103, zaczynając od obszaru bezpośrednio pod przednim cm biodrowym i kierując się ku położonemu tuż nad stawem Nacisk na każdy punkt powinien « i / \ sekundy, a cały zabieg należy / s> 11/y razy (ryć. 107 i 108).

in. prosty uda

hocv.ua głowa ni. czworogło-uda

m. przywodzący długi

m. krawiecki -

— m. smukły

głowaprzyśrodkowa m. czworogłowego

nerw udowy

n. zasłonowywiezadło biodrowo-p iszczę Iowę

rzepka

wiezadło rzepkowe

m. brzuchaty (boczna głowa)ni. strzałkowy długi

in. piszczelowy przedni

ni. strzałkowy krótki

m. prostownik palców długi

ni. prostownik palucha długi

m. zasłaniacz zewnętrznym. łonowy

m. przywodzący m. przywodzący głowa przyśrodk m. czworogłowego m. smukły

m. przywodzący długi

m. brzuchaty łydki (środkowa głowa)

m. prosty uda

m. płaszczkowaty

głowa boczna m. czworogłowego

Ryć. 109. Mięśnie środkowego obszaru udowego

głowa pośrednia m. czworogłowe, m. biodrowy

m H-d/wiowo-udowyn. strzałkowy głęboki

wspólny nerw strzałkowy kolec biodrowy

przedni górnym. piszczelowy przedninerw strzałkowy

powierzchownym. prostownik palców długi

m. strzałkowy długi m. prostownik

palucha długi

i polbloniasty

in pólściegnisty

m. strzałkowy krótki m. strzałkowy

trzecikostka przyśrodkowakostka boczna

wiezadło pachwinowe

m. prosty uda

m. krawieckigłowa przy-środkowa m. czworo-głowego

rzepka

m. przywo-dzący długi

grupa mięśni przywodzących

Page 55: Shiatsu - leczenie uciskiem

rapk

Page 56: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 112 pod kością, łonowi) i końyyitc napołożonym nad stawem kolanowym w ecntl c/yści środkowego obs/.aru nilowego, każdego punktu powinien trwać tr/y sel Zabieg należy powtórzyć tr/y ra/y (ryć. 112-1]

| II Punkty ihiatou na boomym obszarze udowym Ryć, 117

»* IMMW

KliiAVV

punkt Numikoshiego

Ryć. 115. Mięśnie kończyny dolnej (zboku)

kolec biodrowy przedni górny

m. posladkc średni

m. posiadł ielkiwiel

Ryć. 113krętzni. napinający

powięź szeroką

m. prosty uda

nerw kulszowy

Ryć. 118

więżą dłobiodrowo--piszczelowe

głowa bocznam. czworogłowego'

m. dwugłov uda

m. półbłonizgłówka ko| strzałkowe

m. brzucha łydki (śroc głowa) m. brziu łydki (bc głowa)

m. strzał długi

ścięgno

Ryć. 114

3: Boczny obszar udowy•p«H/yw;t / wyprostowanymi nogami. IA klvc/.y obok ud pacjenta. Zaledwie opus/karni kciuków naciska kolejno |tf*y Hckundy punkty położone wzdłuż ktH'/ncgo obs/.aru udowego, począwszy iklu położonego bezpośrednio pod ktsMar/.cm, kończąc na punkcie n nad stawem kolanowym. Zabieg |pi»wiór/.yć tr/y ra/y (ryć. 117 i 118).

14: Obszar rzepkiw takiej samej po/ycji jak pr/y rm

/abiegu, lec/ obracając si<; twar/ą pacjenta, terapeuta klad/ie kciuki i luki sposób, aby obejmowały rzepkę lit), Kciuki /najdują się na yjcwnc.tr/ncj

m. piszczelowy przedni Ryć. 119

m. prostownik palców długi

m. strzałkowy krótki

m. strzałkowy trzeci

Page 57: Shiatsu - leczenie uciskiem

H.twewnętrznej. Najpierw lewym kciukiem lera-peuta uciska pr/e/ dwie sekundy ws/ystkic t r/y punkty poniżej stawu (ryć. 120), posuwając się od zewnętrznej strony kolana ku jego stronie wewnętrznej. Następnie prawym kciukiem uciska w ten sam sposób trzy punkty położone pod kolanem (ryć. 120). Zmieniając kciuki, lewy na prawy i prawy na lewy, zabieg należy powtórzyć trzy razy.

Ryć. 120. Punkty shiatsu na obszarze rzepkiRyć. 121

obszar rzepki Ryć. 125

Ryć. 127Ryć. 122

boczny obszar łydkowy

l' Obtzar stepuklv» /v l war/ą do śródstopia pacjenta. ni|i|c palce stóp lewą dłonią, ri dłoni uciska trzy punkty v kostką boczną a przyśrodkową l Jusk każdego punktu powinien wkuiuly. /abieg należy powtórzyć

i punkty shiatsu na obszarach palców i grzbietu stopy

Zabieg 5: Boczny obszar łydkowyKlęcząc terapeuta przesuwa się w ki< bocznego obszaru łydkowego. Pierwszy shiatsu na tym obszarze położony j< trzech centymetrów po przekątnej od tości kości piszczelowej i pod bocznym k kości piszczelowej (ryć. 123). W tym nerw strzałkowy wspólny opuszcza dó;

kolanowy i rozgałęzia się na powierzci i głęboki nerw strzałkowy. Ucisk wywołuje silny ból, ponieważ przyciska nerw strzałkowy do kości kości pisz Terapeuta kładzie prawy kciuk na lewym a pozostałe palce oplata wokół we części nogi dla podtrzymania i uciska sz tów położonych na linii biegnącej z t przez środek bocznego obszaru łydko' bocznej części kości pis/.c/.elowej (ryć. Każdy ucisk powinien trwać tr/.y sekundy, należy powiórsyć ir/.y rn/y.

R* 121

główka kości strzałkowej

nerw strzałkowy wspólny

kłykieć bocznypiszczeli

guzowatość piszczeli

głęboki nerw strzałkowy

Ryć. 129„ mm. miedzykostne grzebietowe

m. zginacz palucha długi

Ryć. 123. Punkty shiatsu

•/T lm. pis/c/clowy przedni

Page 58: Shiatsu - leczenie uciskiem

i i 17. Ćwiczenie kortki

Page 59: Shiatsu - leczenie uciskiem

Zabieg 7: Obszar grzbietu stopyPodtrzymując palce pacjenta lewą dłonią te-rapeuta uciska punkty ułożone w czterech równoległych rzędach, po cztery w każdym, od czubków palców do stawu skokowego (ryć. 131). Zaczynając od punktu l, położonego między dużym palcem stopy a jej drugim palcem, te-rapeuta uciska przez trzy sekundy każdy z czterech punktów w rzędzie. Następnie prze-suwając się do podstawy drugiego rzędu kon-tynuuje masaż w taki sam sposób na wszystkich szesnastu punktach (ryć. 132 i 133)

obs/ar palcowy• •

obszar grzbietowy

Ryć. 131. Punkty shiatsu na obszarze grzbietu i palców stopy

Ryć. 133 Zabieg 8: Obszar palców stopyKlęcząc zwrócony twarzą do kostki pacje rapeuta podtrzymuje kostkę prawą lewym kciukiem i palcem wskazującym je ucisk. Punkty, po trzy na jednym położone są na bliższym i dalszym Zaczynając od palucha terapeuta uciska każdego palca stopy kciukiem, a spód wskazującym, przez dwie sekundy każdy dopóki nie wykona ucisku na wszystkich tu punktach (ryć. 134-136). Pod koniec uciskania każdego punktu terapeuta prostuje palce.

PUM' w s t i o n e l u »l.»pv

odchylenie w stronę pięty

141. Odchylanie w kierunku stopy

Ryć. 142

Zabieg 9: Ćwiczenie palców stopyTi/ym;i|;|i- kostkę pacjenta praw;| dlonui i mii);|c palce lewej stopy terapeula odchylił w k i e r u n k u gr/bietu stopy i w kierunku (ryć. 137 140). (\vkv.enic na le /y wykoii s/ybko i rytmie/nie.

Ryć. 139

Ryć. 132

Ryć. 134

Ryć. 140

Page 60: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 135

Zabieg 10: Prostowanie stopyUmieszczając lewą dłoń na kle.bic pni i odwod/ąc lewy łokieć w bok tcrnpcula i stopę w kierunku śródstopia (ryć. 141 i Wyslarc/a jedno powtór/.cnic.

Page 61: Shiatsu - leczenie uciskiem

SfłUdSrŚ"" P«nkt dotykowy!

pwmESUcgo l?lnicy Promi«'

Ryć. 148. Nerw środkowy i układmięśniowy ramienia (przód)

Ryć. 149. Nerw łokciowy i układ mtcfcita ramienia (przÓ4

, '

m. nawrotny obły!_ m. zginacz nadgarstka

promieniowym. dłoniowy długi

- m. zginacz kciuka długi

- m. zginacz palców powierzchowny

m. nawrotny czworoboczny

mm. glistowate (pierwszy i drugi)

m. przywodzicie! kciuka m. zginacz kciuka krótki

mm. mietl/ykostnc dłoniowe

XX

Zabieg 11: Prostowanie kończyny dolnej

Klucząc zwrócony twarzą do stóp pacjenta, trzymając lewe kolano pod jego prawą stopą, terapeuta zaciska obie dłonie na stawie skokowym tuż nad piętą i unosi ją około dwudziestu centymetrów nad podłogę. Następnie lekko odchylając się do tyłu prostuje przez pięć sekund kończynę pacjenta (ryć. 143-145). Potem uwalnia ją i powraca do pozycji wyjściowej, kładąc stopę pacjenta na podłożu.

Ryć. 143. Prostowanie kończyny dolnej

147. Nerw promieniowy i mięśnie ramienia (tył)

m. trójgłowy ramienia

nerw promieniowy

m. trójgłowy ramienia (boczna głowa)

nerw pachowy

m. trójgłowy ramienia

m. ramienno--promieniowy

m. prostownik nad-garstka promienio-wy krótkim. odwracacz przedramienia

m. odwodziciel kciuka długi m. prostownik kciuka długi - m. prostownik kciuka krótki powierzchniowa gałąź tętnicy Tomieniowej

\\ \ międzykostny ] \Q nerw dłoniowy

m. zginaczpalcówgłęboki

m. przeciwstawiacz kciuka m. odwodzący kciuka krótki m. zginacz kciuka krótki

ni It'k^iowy

l»i«"'i"\\ nik nad-lomienowy

• , 'iNI ptostoWniK

w wspólny ni piostownik

M i k

IKul -*

IO\\'VRamiona

Zabieg 1: Obszar pachyPacjent prostuje lewe ramię w bok i zwraca dłoń do góry. Terapeuta klęka na kolanach, twarzą do lewego ramienia pacjenta, w pozycji skierowanej bardziej do okolic pachy niż dłoni. Terapeuta wyczuwa tętnicę promieniową, która przebiega przez nad-garstek w kierunku kciuka między wyrostkiem

Ryć. 145rylcowatym kości promieniowej a zgiń długim palucha lub między zginaczem p niowym nadgarstka a mięśniem ramie -promieniowym (ryć. 146). Następnie kl złączone palce: wskazujący, środkowy i ser prawej dłoni na tym obszarze (ryć. 150 i 151 odnalezieniu tętna pozostawia na nim

Ryć. 146. Tętnica pachowa i promieniowa

tętnica pachowa tętnica ścięgno mięśnia

promieniowa ramienno-promieniowewyrostek rylcowaty promieniowej

m. naramiennym. kruczo--ramienny

m. dwugłowy ramienia

m. trójgłowy ramienia

obszar pachowy (pierwszy punkt środkowego obszaru ramienia)

m. kruc/.o-ramiennynerw mięśniowo--skórny

>ni. dwugłowy ramienia (krotka głowa)m. dwugłowy ramie- j nią (długa gfowa)

m. ramienny nerw

Page 62: Shiatsu - leczenie uciskiem

Punkty ihlatłu na środkowym obtzara ramieniowym

Ryć. ISO. Wyczuwanie tętnicy promieniowej

wyrostek rylcowaty kości promieniowej

Ryć. 156

117, Punkty shiatsu i mięśnie śród ramienia

Zabieg 2: Obszar środkowy ramieniaTerapeuta przyjmuje za pierws/y punki /ab punkt położony na obs/ar/c pachowym, nać go przez trzy sekundy lewym i prawym kciuk jednocześnie, a następnie uciska lak/ie pr/o/ sekundy każdy / s/eściu punk (ów polo/onycl linii biegnącej od dołu łokciowego do łokciu ( 155). Ucisk powinien być wykonany w

nadgarstka sPosób» abV lekko »»pi"»l **ór« W k UW Ułokcia (ryć. 156).

Zabieg 3: Dół łokciowyPrzesuwając ramię pacjenta, klóre »pOC«yx wyprostowane, w bok, pod kątem około 4$ i ni w stosunku do ciała, terapeuta klęka kolanach tak, aby dłoń pacjenta /najdowali między jego kolanami, i unosi swoje bio Kciukami, których zewne.tr/ne krawed/.ie ul y się lekko, naciska prze/ t r/y sekundy ka/i trzech punktów (ryć. 157) położonych na przebiegającej od zewnętrznej (ponad ma palcem) do wewnętrznej (ponad kciukiem) xli dołu łokciowego pacjenta (ryć. 158 161).

Ryć. 159. Ucisk na do! łokciowy

Puls należy zlokalizować trzema palcami.

Ryć. 152. Wyczuwanie tętnicy pachowej

m. ramienno--promieniowy

promieniowy m.

dłoniowy długi m.

zeinacz nad-garstka łokciowy

Ucisk lewego kciuka na tętnicę pachową wstrzymuje puls w tętnicy promieniowej.

dłoń i lewym kciukiem uciska (w kierunku obszaru nadłopatkowego) okolice pachy (ryć. 152 i 153). Następnie terapeuta uciska tętnicę pachową, która przechodzi przez obszar pachy i przez chwilę wstrzymuje puls w tętnicy promieniowej. Po stwierdzeniu, że wstrzymanie nastąpiło, zdejmuje dłoń z ramienia pacjenta i zastępuje lewy kciuk (w okolicach pachy pac-jenta) prawym kciukiem, a kładąc lewy kciuk na prawym kciuku naciska mocno to miejsce w kierunku obszaru nadłopatkowego. Potem lekko /mniejsza nacisk i kontynuuje zabieg pociągając palce w kierunku łokcia. Ucisk na każdy punkt powinien trwać pięć sekund, a cały /abicg należy

Page 63: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 165|M, Udlk na bru/dę między mięśniem naramiennym

Ryć. 160

Ryć. 162Zabieg 4: Środkowy obszar

przedramieniaTerapeuta pozostaje w takiej samej po: podczas zabiegu opisanego poprzednio, shiatsu na środkowej części przedrą] położone są w trzech równoległych rzęd; osiem w każdym. Pierwsze punkty w ki rzędzie stanowią trzy punkty ułożone p tuż pod trzema punktami dołu łokciowe 157). Kładąc jeden kciuk na drugim, ten uciska przez trzy sekundy każdy puri 162). Ucisk należy wykonywać pociągając skórę w kierunku nadgarstka.

Zabieg 5: Bruzda miedzy minaramiennym a piersią

Pacjent spoczywa w takiej samej pozycji j powyższym zabiegu, jedno ramię wyci pod kątem 45 stopni w stosunku do ciał skierowana do dołu. Przesuwając się do w której twarz zwrócona jest do pacjen peuta klęka na obydwu kolanach i unosi Kładąc prawy kciuk na pierwszym bruzdy naramienno-piersiowej, obok o (ryć. 163), terapeuta obejmuje pozost cami ramię pacjenta dla podparcia, kładzie lewy kciuk na prawym, zaś cztery palce na okolicy pachy pacjenta, dwa punkty na bruzd/ie położone są s! dół od tego pierwszego, obok obój ostatniego, k lory znajduje sic. w (ryb 161). Udlk na kn/<łv nimUt

Ryć. 166. Punkty shimttu ni bocznym obszarze ramkni*

ni nalaniu

m ramto

ni tffygl niinicmn

m. dwugłowy ramienia

Ryć. 163. Punkty shiatsu na bruździe mięśnia dwugłowego

m. ramienno--promieniowy m lokdiobojczyk

Zabieg 6: Boczny oTerapeuta klęka naprzeciwko przednim pacjenta. Kciukami, których zewnfti krawędzie zaledwie się dotykają, uciikt • punktów położonych na bocznej cz ramienia (ryć. 166), na linii biegnącej mięśnia dwugłowego przez trójgłowy wyrostka lokciowego. Ucisk powinien Ir

2 m. naramienny

ni. piersiowy większy

Page 64: Shiatsu - leczenie uciskiem

dłoń pacjenta swoją lewą dłonią, a praw kciukiem uciska punkty w r/edach nuv bliżs/ymi palic/.kami a palcem środków serdecznym i małym (ryć. 174). Ucisk ka/d punktu powinien trwać tr/y sekundy.

Zabieg 9: Obszar grzbietowy palcówUjmując dłoń pacjenta miedzy kciukiem a | cem wskazującym swoją prawą dłonią tcrapc uciska kciuk, wskazujący i środkowy palce | jenta, zaczynając od punktów leżących u p stawy palców i przesuwając się w dół pr/.c/ l punkty kciuka i cztery punkty po/.ostal dwóch palców znajdujące się po stronic gr/l towej, a następnie uciska punkty po praw lewej stronie palców (ryć. 175). Ka/iły u< powinien trwać dwie sekundy, /.abicg nit k HA! palcu terapeuta końc/y prottluj^c |O \9\ pociągając (ryć. 176 178). Po wykonaniu **bi na palcu środkowym lerupcula pnMKMl 4 pacjenta w swoją prawq dłoń i palce lewym kciukiem i palcom

Ryć. 169. Punkty ahktiu na bocznym obtzane praftdramicnia

Zabieg 7: Boczny obszar przedramieniaTerapeuta pr/yjmuje po/.ycjv obok ramienia pacjenta, unosi jego dłoń i kładzie ją na swoim lewym kolanie. Klęczy na obu kolanach i unosi biodra. Pierwszych osiem punktów bocznej części przedramienia znajduje się na wspólnym prostowniku palców (ryć. 169). Odchylenie środkowego palca powoduje gwałtowny ruch tego mięśnia. Silny ucisk na to miejsce powoduje ostry ból z powodu bezpośredniego nacisku nerwu promieniowego na kość promieniową. Prawym kciukiem pod spodem i lewym na wierzchu terapeuta uciska pierwszy punkt, a następnie pozostałe punkty położone na linii biegnącej w dół od tego punktu do nadgarstka (ryć. 170 i 171). Każdy ucisk powinien trwać pięć sekund. Zabieg należy powtórzyć trzy razy.

Ryć. 170

głęboki nerw promieniowy

in. prostownnadgarstkałokciowy

m. prostownł palców wspó

m. prostownik kciuka długi

m. prostownik kciuka krótki

Ryć. 172. Punkty shiatsu na grzbiecie dłoni

Zabieg 8: Obszar grzbietu dłoniPozostając w takiej samej pozycji powyższym zabiegu, terapeuta ujmuje pacjenta w swoją prawą i lewym kciu punkty położone w rzędach, po trzy w nich, między bliższym paliczkiem kci cem wskazującym oraz palcem wsk palcem środkowym (ryć. 172). Ucisk punktu powinien (rwać trzy sekundy. czttry Pik* lewej dłoni terapeuty obe

m. grzbietowe międzykostne

strona gr/.bictowa

Page 65: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 177Ryć. 182 Ryć 113

/< k linkami, terapeuta nadal pacjenta, odchyla tułów ramię pacjenta.

185. Prostowanie ręki

Ryć. 180. Punkty shiatsu na dłoni

Zabieg 10: DłońPozostając w takiej samej pozycji jak przy wcześniej opisanym zabiegu, terapeuta odwraca dłoń pacjenta. Kładąc kciuki na jego dłoni obej-muje rękę pacjenta pozostałymi palcami, dla podparcia. Punkty uciskania położone są na kor-pusie dłoni, na środku dłoni i u podstawy palca środkowego (ryć. 180). Kciukami trzymanymi w taki sposób, aby ich zewnętrzne krawędzie lekko się stykały, terapeuta uciska wszystkie

punkty (ryć. 181-183), po trzy sekundy powtarzając zabieg trzy razy. Nasi kładzie na drugim, środkowym, punkcie kciuk lewy umieszczony pod prą wykonuje silny ucisk, który powinien pięć sekund, /abieg (ryć. 184) powtórzyć tr/y ra/y. Odchylając się do terapeuta promuje ramię pacjenta (ryć. 186).

Page 66: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 187 Ryć. 188

Zabieg 11: Prostowanie ramieniaTrzymając dłoń pacjenta w taki sam sposób jak pod koniec poprzedniego zabiegu, terapeuta wstaje i przechodzi za głowę pacjenta, ponad jego ramionami (ryć. 187 i 188). Obejmując rękę pacjenta i prostując ją, obniża ją aż do utworzenia kąta 45 stopni względem podłogi. Trzymając nadgarstek pacjenta w prawej dłoni uderza trzy razy lewą dłonią jego przedramię na obszarze wokół pachy (ryć. 189 i 190). Chwytając ponownie obiema dłońmi nadgarstek, obniża ramię, nadal wyprostowane, i powoli kładzie je na podłogę. Po położeniu ramię powinno spoczywać blisko ucha i tworzyć kąt 180 stopni względem ciała (ryć. 191). Rozluźniając ramię terapeuta wolno podnosi je do pozycji pionowej i ponownie opuszcza. Następnie, znowu rozluźniając, pozwala mu lekko upaść w przód (ryć. 192-195).

Zabieg ten kończy terapię dla pacjenta spoczywającego w pozycji na plecach dla punk-tów położonych na lewej kończynie dolnej i górnej. Taki sam y.abieg można wykonać na

Page 67: Shiatsu - leczenie uciskiem

Głowa

Zabieg 1: Linia środkowaTerapeuta przesuwa się do po/.ycji /a głową jenta i klęka na obu kolanach. Dobrze położyć na głowie pacjenta na czas zabiegu ki ręcznik lub inny materiał. Kciukami manymi w taki sposób, że prawy znajduje lewym, terapeuta przez trzy sekundy n każdy z sześciu punktów położonych na biegnącej od linii włosów do środkowej czubka głowy (ryć. 197). Zabieg (ryć. 19 należy powtórzyć trzy razy.

Zabieg 2: Obszar skroniowyTerapeuta kładzie lekko swoją prawą dl prawej skroni pacjenta dla podtrzy Punkty shiatsu dla lewej skroni ułożone sześciu rzędach biegnących na lewo od punktów położonych na środkowej linii 201). Pierwszy punkt zabiegu na obsz; niowym to ostani punkt na linii środko'

XM Punkty thiitw naikroniachRyć. 196. Mięśnie głowy

mięsień czołowy

czepiec

, mięsień potyliczny

pomocą lewego kciuka terapeuta ucisk* t tkie punkty polo/one w r/v<l«ch (rjfik każdy z nich pr/e/, (t/y nckumry NM umieszczając lew;| dłoń IIH lc\vtj tkrołli wy je te same c/ynności mi s/cktu rAfilftcH pul położonych na prawej skroni,

Zabieg 3: Linia środkowa i otatf skroniowy

Zachodzącymi na siebie kciukami, prawy pod lewym, terapeuta uciska jednokrotnie punkt na linii środkowej, /ac/.ymija.c ix włosów i przesuwając się w kierunku c głowy. Z kolei kciukami ułożonymi w sposób, aby ich zewnętrzne krawęd/.ie it się, zaczynając od ostatniego punktu c głowy na linii środkowej jcdnoc/e&nic i punkty położone w prawym i lewym r skroniowym. Posuwając się w kierunki włosów na czole terapeuta kontynuuje 'ł dopóki nie naciśnie wszystkich pur poświęcając dwie sekundy na każdy. N«n zachodzącymi na siebie kciukami powra pierwszego punktu linii środkowej i linii w na czole i naciska każdy punkt, leci pięciosekundowym uciskiem na ost punkcie czubka głowy położonym na linii kowcj.

Ryć. 197. Sześć punktów shiatsu na linii środkowej

linia włosów na czole Ryć. 198

czubekgłowy

Ryć. 199

linia środkowa

Page 68: Shiatsu - leczenie uciskiem

Twarz

Zabieg 1: Obszar czołowy i nosowyPozostając w takiej samej pozycji jak przy poprzednio opisanym zabiegu, ale unosząc biodra terapeuta uciska kciukami przez trzy sekundy każdy z trzech punktów położonych wzdłuż środkowej łinii twarzy, od punktu między łukami brwiowymi do punktów na linii włosów (ryć. 206). Zabieg należy powtórzyć trzy razy (ryć. 209-211). Obniżając swoje bio-dra, zachodzącymi na siebie palcem wskazują-cym i środkowym każdej dłoni terapeuta równocześnie uciska po kolei punkty po obu stronach nosa, położone w rzędach biegnących od podstawy nosa do nozdrzy. Każdy ucisk powinien trwać trzy sekundy. Wystarczy jed-nokrotny ucisk na każdy punkt (ryć. 212-214).

Ryć. 206. Punkty ihiafru Mczołowym i notowym

Podczas zabiegu terapeuta musi uważać, aby uciskać bezpośrednio nozdrzy i nie zatkać nosowego.

Ryć. 207. Mięśnie mhnczneczepiec ścięgnisty

m. czołowy

m. podłużny nosa

Ryć. 208. Mięśnie mimiczne i rozkład nerwów twarzowychm. marszczący

brwi m. okrężny oka

m. jarzmowy większy

m. jarzmowy mały

m. dźwigacz kąta ust

m. marszczący brwi

m. podłużny nosa m.

nosowy

ni. dźwigacz wargi górnej

ni. dźwigacz kąta ust

m. okrężny ust

m. bródkowym. opus/.c/ający wargę dolni)

211m. czołowy

m. nosowy

m. dźwigacz wargi górnej

m. żwacz m.

śmiechowy

m. obniżający kąt ust

m. obniżający dolną wargę

m. jarzmowy więlcszy

m. bródkowy

ni. śmieciu

ni. s/eroki

Page 69: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 216

Ryć. 218. Punkty shiatsu na obszarze jarzmowym i skroniowym

Ryć. 224Ryć, ?23

/abiegu na lewym obs/ar/e oc/nym i niowym terapeuta /mienia dłonie i po zabieg w taki sam sposób na prawym oł ocznym i skroniowym.

215. Punkty shiatsu na skroniach

Zabieg 2: Obszar jarzmowy, oczny i skroniowy

W takiej samej pozycji jak przy poprzednim zabiegu, za pomocą palców wskazujących, środkowych i serdecznych obu dłoni terapeuta uciska jednocześnie dwa rzędy punktów, po trzy w każdym, położone po bokach twarzy, obok niższej krawędzi kości jarzmowej (ryć. 218), poświęcając trzy sekundy na każdy punkt. Naciska je w lekkim odchyleniu

w swoją stronę (ryć. 215-217). Żabi wykonuje tylko jeden raz.

Następnie lewym kciukiem nacis punkty położone na linii biegnącej od nego kącika prawego oka pr/e/ prawą kierunku ucha (ryć. 225). Ucisk na kazi powinien trwać t r/y sekundy. Taki zabieg] wykonać Hrt (vlko icden m/. PO 7ni«w

Page 70: Shiatsu - leczenie uciskiem

106

Zabieg 3: Ucisk dłonią na gaiki oczneTerapeuta ściąga razem opuszki palców i kład/ie dłonie na środku twarzy pacjenta. Następnie lekko naciska gałki oczne równocześnie poruszając obiema dłońmi przez dziesięć sekund (ryć. 228). Przed zabiegiem terapeuta powinien przykryć oczy pacjenta czystym ręcznikiem lub kawałkiem materiału.

Klatka piersiowa

Zabieg 1: Obszar międzyżebrowyPozostając w takiej samej pozycji jak przy zabiegu twarzy, terapeuta kładzie prawą dłoń z wyprostowanym kciukiem na klatce piersiowej pacjenta obok ramienia, dla podtrzymania. Lewym kciukiem uciska mięśnie międzyżebrowe (wewnętrzne i zewnętrzne). Punkty .wykorzysty-wane podczas tego zabiegu położone są między żebrami w sześciu rzędach, zaczynając

Ryć. 229. Punkty shiatsu na obszarze międzyżebrowym

Ryć. 231

Zabieg 2: Okrężny ucisk dłonią na obszar mostkowy i piersiom

Pozostając w takiej samej po/ycji jak uprzednim zabiegu, złączonymi kciukami peuta uciska przez tr/y sekundy ka/dy /, p punktów położonych na linii bicgni|ccj od n ka wzdłuż jego trzonu (ryć. 229). /jitycg ni powtórzyć trzy razy (ryć. 2.13 i 2 M), U«^§! może być ani zbyt silny, ani te/, /.byt §*•!(< i nie wolno uciskać bc/poirednio nt l mostka.

Ryć. 234

od mostka i przesuwając się na zewnątrz boki (ryć. 229). Ucisk wykonuje się l kciukiem przez dwie sekundy na każdy p zabieg należy powtórzyć jeden raz 230-232). Następnie kładąc lewą dłoń p klatki piersiowej, dla podtrzymani pomocą prawego kciuka terapeuta roz zabieg na mięśniach międzyżebrowy prawej stronie.

rękojeść mostka

Ryć. 232Zabieg na obszarze ptoniowym

mięśnie międ /cwnętr/ne

wyrostek micczykowaty

mięśnie młfday

Page 71: Shiatsu - leczenie uciskiem

1/oiiidck

ślcd/iona

p"" tr/.ustka

okrę/nica popr/cc/na

Następnie jednoc/citiiic obiema dłońmi ter ta uciska ruchem okrv/nym (d/.icsicć ohs/ar piersiowy pacicnta (k hit kg pier w kierunku na zewna.tr/ (ryć. 235). Pod powracając dłońmi na wy/s/y obszar pi< i trzymając je ściśle przy ciele pacjenta, ta uderza nimi jednocześnie w dół przez piersiowy i prosi pacjenta o wydychanie trza przy każdym takim ruchu (ryć. 23< Zabieg należy powtórzyć dwa razy. Na dłonie terapeuty powracają na wyższy piersiowy i zwalniają ucisk.

Ryć. 236. Ucisk w do! na obszar pienie

Ryć. 235. Okrężny ucitk na obazar piersiowy Ryć. 239. Narządy brzucha

wątroba \

Terapeuta uciska okrężnym ruchem w kierunku, który pokazują strzałki. okr^/nica

j d i i o k i ^ u

okrv/nica csowuln

prosltika

Ryć. 237kćitnica

v«>«tt'k robac/kowy

Ryć. 240. Mięśnie brzucha

in. popr/cc/ny br/uclm

|Ho<tly br/ueha

%ln»»ny br/uchani. skośny br/ucha wcwnv'tr/.ny

br/ucha

Page 72: Shiatsu - leczenie uciskiem

110

Zabieg 1: Seria ucisków dłoniąTerapeuta klęka twar/.ą do prawego boku pac-jenta. Pozostając w pozycji na wznak pacjent kładzie obie dłonie na klatce piersiowej lub prostuje prawe ramię na prawą stronę, a lewe kładzie wzdłuż ciała. Kładąc lewą dłoń płasko na lewym kolanie terapeuta wyszukuje prawą dłonią i uciska kolejno następujące punkty:1. górny obszar żołądka lub dołek nadbrzusza,2. jelito cienkie, 3. woreczek żółciowy, 4. ślepa kiszka, 5. wątroba, 6. śledziona, 7. okrężnica zstępująca, 8. okrężnica esowata, 9. prostnica (ryć. 239 i 241). Każdy ucisk powinien trwać trzy sekundy. Zabieg należy powtórzyć trzy razy (ryć. 242-250).

Ryć. 246Ryć. 241. Punkty icrłł udików dłonią

Page 73: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 253Zabieg 2: Dwadzieścia punktów na brzuchu

Terapeuta klęka na prawym kolanie ot prawego pośladka pacjenta. Unosi lewe koi i biodra. Z dwudziestu punktów brzus (ryć. 251): l, 2 i 3 położone są na linii biej od bruzdy nadbrzusznej do okolic tuż pępkiem; 4, 5 i 6 znajdują się bezpośrednio: pępkiem i sięgają do pęcherza moczowe leży na ślepej kiszce; 8 na okrężnicy wstępu] 9, 10 i 11 na wątrobie; 12 na żołądku; 13, 14] na woreczku żółciowym; 16,17 i 18 na okr zstępującej; 19 na okrężnicy esowatej i prostnicy. Złączone zewnętrzne kraM kciuków terapeuty i rozłożone po bokach t\ pacjenta pozostałe palce rąk tworzą razem! W (ryć. 252-268). Ucisk powinien być zsync nizowany z oddechem pacjenta. Każdy powinien trwać trzy sekundy, a każdy z dv stu punktów powinien być poddany zabić trzy razy.

Ryć. 251. Dwadzieścia punktów na brzuchu Ryć. 255

Page 74: Shiatsu - leczenie uciskiem
Page 75: Shiatsu - leczenie uciskiem

Zabieg 3: Obazar jelita cienkiegoPozostając w takiej samej po/.ycji jak poprzednim zabiegu, obydwoma kciukami manymi w taki sposób, aby ich krawędzie stykały się, terapeuta uciska pi sekundy każdy z ośmiu punktów na cienkim (ryć. 269). Ucisk powinien rozpc od miejsca położonego ukośnie wzf prawego boku pacjenta i powyżej pępl musi być zgodny z ruchem wskazówek Zabieg należy powtórzyć trzy razy.

271 Palący i okrężny udak dłoniąRyć. 269. Punkty ihiatau na obszarze jeb'ta cienkiego

Ryć. 273

Zabieg 5: Falujący ucisk dłoniąPowracając do po/ycji klcc/ncj im obu koi twarzą do brzucha pacjenta, terapeuta l obie dłonie złąc/.one na boc/nym oH brzusznym pacjenta, palce wypriMlóWMtą dłoń na pępku. Jcdnoc/cAnUj c/lortma p obu dłoni pociąga okolice okfflnloy « i uciska okolice okrc/nicy wi 272-275). Powtar/a falujące uciskanie pięć ra/.y.

Zabieg 4: Obszar okreżnicy esowatejPozostając w takiej samej pozycji jak przy powyżej opisanym zabiegu, terapeuta kładzie lekko lewą dłoń na górnej części grzebienia biodrowego, dla podtrzymania. Kłębem prawego kciuka, przesuwając się po małych odcinkach od punktu l do 4, naciska przez trzy sekundy każdy z punktów położonych na okreżnicy esowatej (ryć. 270 i 271). Zabieg należy powtórzyć trzy razy.

Ryć. 271

Ryć. 270. Punkty shiatsu na o okreżnicy esowatej

Page 76: Shiatsu - leczenie uciskiem

l IN

Zabieg 6: Okrężny i drgający ucisk dłonią

Unosząc biodra, lecz pozostawiając pozostałe części ciała w takiej samej pozycji jak przy poprzednim zabiegu, terapeuta kładzie obie dłonie na środku brzucha pacjenta. Dziesięć razy uciska dłońmi ciało pacjenta w sposób przypominający łagodne, głębokie ssanie (ryć. 272). Następnie wykonuje ucisk ruchem drgają-cym obu dłoni przez dziesięć sekund (ryć. 276).

Ryć. 277. Ucisk dłonią na górnączęść grzebienia biodrowego

Ryć. 280

Ryć. 281*

kolec biodrowy przedni górny

Zabieg 7: Kolec biodrowy przedniTerapueta klęczy na prawym kolanie po stronie ud pacjenta i unosi biodra. Ti kłęby kciuków na prawym i lewym p kolcu biodrowym pacjenta wykonuje ucisk (ryć. 227-229), który powinien t sekundę. Należy to powtórzyć rytmicznie razy.

Ryć. 282

Zabieg 8: Ugniatanie obszaru brzucPozostając w takiej samej po/ycji jak poprzednim zabiegu, trzymając ręce dłoń wierzchu (ryć. 280), terapeuta wsuwa je po pacjenta, dopóki czubki palców nic /.nnj bezpośrednio pod pępkiem, po bokach trą kręgu lędźwiowego. Następnie za pomocą | palców zaczyna wykonywać ucisk ugniata górę (ryć. 281 i 282). Podczas tego zabiegu i rapeuty spoczywają stroną grzbietów podłod/e. Porusza on tylko czterema pi osiągając efekt dźwigni. Zabieg należy povt trzy razy. Pacjent powinien trzymać zgięte

Page 77: Shiatsu - leczenie uciskiem

Zabieg 10: Ucisk dłonią i ucisk drj na obszar brzuszny

Po/.ostając w takiej samej po/ycji )ii popr/ednim /abicgu, terapeuta lulcr/u tle br/uch pacjenta na obs/ar/.e ro/cingiijiicy dół od dołu nadbr/us/.nego, ra/ lewi), rn< dłonią (ryć. 286-288). Następnie kliul/it dłoń, palce ułożone w kierunku tlol brzusznego, na pępku pacjenta, a lewij < prawej pod kątem 90 stopni i uciski dziesięć sekund ruchem drgającym (ryć. 2

Ryć, 283

Zabieg 9: Boczny obszar brzusznyPozostając w takiej samej pozycji jak uprzed-nio, terapeuta kładzie dłonie na bocznych obszarach brzusznych pacjenta. Cztery palce każdej ręki trzyma razem, czubkami w dół. Ciągnie jednocześni obydwie dłonie w górę naciskając na boczne obszary brzuszne (ryć. 283-285). Zabieg wykonuje szybko i powtarza trzy razy. Po zdjęciu dłoni z brzucha pacjenta ich wewnętrzne powierzchnie powinny się stykać.

Page 78: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 3. Rdzeń przedłużony Ryć. 4. Tylny obrar szyjny

Terapia całego ciała z wykorzystaniem kozetki

Kozetka do zabiegów shiatsu powinna mieć wysokość sięgającą kolan terapeuty, szerokość do 70 centymetrów i około 180-190 centymetrów długości. Musi być sztywna, bez sp Zwykłe łóżko ugina się pod ciężarem ciała, co źle wpływa na skuteczność terapii.

Zalety kozetki terapeutycznej

1. Pracując przy kozetce terapeuta znajduje się w pozycji stojącej i jest w stanie skutecznie uciskać i szybciej przemieszczać się od jednej części ciała pacjenta do dru

2. Pacjenci, nawet cierpiący na paraliż, przepuklinę dysków międzykręgowych lub dolegl stawów, mogą łatwiej przybierać pozycje zalecane podczas zabiegów.

3. Jak wskazano w dalszej części książki, trudno jest wykonywać zabiegi u pac z poważnymi urazami kończyn dolnych. Kozetka umożliwia takim pacjentom przyb; pozycji siedzących na jej krawędziach. Pozycje takie sprzyjają skutecznej terapii.

Shiastu na pacjencie spoczywającym na boku

Ryć. 1. Przedni obszar szyjny Ryć. 2. Boczny obszar szyjny

Ryć. 5. Obszar nadłopatkowy

Page 79: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 7. Obszar podiopatkowy i lędźwiowyRyć. 10. Tylny obszar szyjny Ryć. 11. Obszar nadiopatkowy

Shiatsu na pacjencie spoczywającym na brzuchu

Ryć. 8. Obszar potyliczny Ryć. 9. Rdzeń przedłużony Ryć. 12. Obszar międzyłopatkowy

Page 80: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 14. Punkt Namikoahiego Ryć. l S. Tylny obszar udowyRyć. 18. Guzełek piętowy Ryć. 19. Tylny i boczny obszar piftc

Ryć. 20. Obszar śródstopia Ryć. 21. KrcgotłupRyć. 16. Tylny obszar łydkowy Ryć. 17. Boki tylnego obszaru łydk

Page 81: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 22. Okrężny uciik na łopatki Uu dla pacjenta leżącego na wznak

Ryć. 26. Obszar pachwiny Ryć. 27. Przedni obtzar udowy

Rye. 21, NMUwiank wyroitków pop:

Ryć. 24. Nastawianie wyrostków kręgowych Ryć. 29. Boczny obtzar udowyRyć. 25. Ucisk dionią na d!oń w dół Ryć. 28. Środkowy obszar udowy

Page 82: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 30. Obszar rzepki Ryć. 35. Odchylanie Kopy w kierunku Jej grzbietu

Ryć. 34. Obszar palcowyRyć. 31. Boczny obszar łydkowy

Ryć. 32. Obszar stepu Ryć. 33. Obszar grzbietu stopy

Ryć. 37. Obszar pachyRyć. 36. Rozciąganie kończyny dolnej

Page 83: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 38. Obtzar śródnmienia

Ryć. 40. Środkowy obszar przedramienia

Ryć, )9. Dół łokciowy Ryć. 42. Proitowanie ramienia (2)

Ryć. 43. Prostowanie ramienia (3)

Ryć. 41. Prostowanie ramienia (1)

Ryć. 44. Prostowanie ramienia (4)

Ryć. 45. Prostowanie ramienia (5)

Page 84: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 50. Uciskanie dwoma kciukami na obszar brzuszny

Ryć. 47. Obszar nosowyRyć. 46. Środkowa linia głowy Ryć. 51. Falujący uciik dłonią

Ryć. 53. Ugniatanie w kierunkugórnego obszaru krejotłupt

Ryć. 49. Uciskanie dłonią na obszar brzucha

Ryć. 48. Obszar piersiowy Ryć. 52. Okrężny ucisk dłonią

Page 85: Shiatsu - leczenie uciskiem

Rozdział 4

Zabiegi na pacjencie klęczący n

Ryć. 54. Ucisk ciągnący w górę nabocznym obszarze brzusznym

Ryć. 55. Ucisk skrzyżowanymi dłońmi na obszar brzuszny

Page 86: Shiatsu - leczenie uciskiem

liatsu na pacjencie klęczącym na obu kolai K>zycja

Page 87: Shiatsu - leczenie uciskiem

łcg l: Przedni obszar szyjnyii k lec/y, trzymając tułów prosto. Szyja a i podczaszkowy są rozluźnione (jest to /ii;i pozycja japońska, zwana seiza). ,-/nr po lewej stronie pacjenta, lekko terapeuta naciska prawą dłonią po lewej stronie przedniego obszaru >. w którym przebiega tętnica szyjna mo/e wyczuć puls wspólnej tętnicy Następnie naciska prawym kciukiem i i / v sekundy każdy z czterech punktów « ' i i \ i h na linii biegnącej wzdłuż tętnicy i k t u położonego między gruczołem tar-rin .1 przednią częścią obojczyka. Ucisk być delikatny, a zabieg należy trzy razy. Po zakończeniu zabiegu /iu-| stronie szyi terapeuta przesuwa się Miej pozycji po prawej strome ciała H<i. lekko z przodu, i powtarza ten sam Irwym kciukiem na czterech punktach myt I) na prawym przednim obszarze

Ryć. 2

Ryć. l

Page 88: Shiatsu - leczenie uciskiem

Zabieg 2: Boczny obszar szyjnyTerapeuta powraca do pozycji po lewej ciała pacjenta i klęka na prawym kolanie, podtrzymując czoło pacjenta lewą dłonią, lewą i prawą stronę lewego bocznego ( szyjnego odciągniętym kciukiem (/. lewej i czterema palcami (z prawej strony) prawi (ryć. 2). Zaczynając od punktu l i konc punkcie 3 na spojeniu szyjnym, ilO| zwiększając nacisk, uciska punkty praw sekundy każdy i powtarza zabieg trzy razy, zwrócić szczególną uwagę na to, aby nacisk i pozostałych czterech palców był jedr intensywny.

Page 89: Shiatsu - leczenie uciskiem

Zabieg 3: Rdzeń przedłużonyPodtrzymując c/oło pacjenta lewa. d!om;| i po/ostając w po/ycji j a k pr/y /ahicgu 2, te-rapeuta uciska prawym kciukiem obs/ar rdzenia przedłużonego, który położony jest na środku bruzdy karkowej. Dla podtrzymania obejmuje pozostałymi czterema palcami prawy boczny obszar szyjny pacjenta. Prawy kciuk skierowany jest do góry, a nacisk jest stop-niowo zwiększany (ryć. 3). Ucisk na każdy punkt powinien trwać pięć sekund, a cały zabieg należy powtórzyć trzy razy. Aby upewnić się, że uciski docierają do rdzenia przedłużonego, terapeuta prosi pacjenta o pochylenie głowy pod kątem około 30 stopni. Następnie, podczas drugiego, trzeciego, czwartego i piątego ucisku prosi o stopniowe odchylanie szyi do tyłu, dopóki pod koniec piątego ucisku nie znajdzie się ona pod kątem 30 stopni względem tułowia.

Zabieg 4: Tylny obszar szyjnyStosując metodę wykorzystaną przy powyżej opisanym zabiegu, tak jak przy naciskaniu prawej i lewej strony bocznego obszaru szyjnego, terapeuta uciska prawą i lewą stronę tylnego obszaru szyjnego jednocześnie

eg 6: Obszar nadłopatkowypr/.yjnuije po/.ycje wyprostowana.,

lekkim ro/kroku, tułów pochylony pr/odu i kład/ie kciuki na prawym Nin punkcie nadłopatkowym pacjenta, p.ilce każdej dłoni skierowane do pr/o-iw.itte, twor/.ą kąt prosty z kciukami. • u 1.1 kład/ie je lekko na obszarze picr-n». il la podtrzymania. Następnie wykonu-jednocześnie obydwoma kciukami, powinien być skierowany na środek tu im wysokości przepony (ryć. 6). Nacisk ni i lewym kciukiem musi mieć siłę natu-u sprostowanych ramion. Każdy punkt urn hyc uciskany przez pięć sekund, a n.iliY.y powtórzyć trzy razy.

Ryć. 6

Zabieg 7: Obszar międzyłopatkowyTerapeuta pozostaje w takiej samej po/y przy powyższym zabiegu, lec/, wykonuje punktów położonych na obs/ar/e m łopatkowym. Kciuki i po/ostale c/tery rozłożone są tak szeroko, jak to tylko m< Palce spoczywają na obs/ar/e ponadlopntki kciuki, skierowane w dóf, na prawym i punkcie międzyłopatkowym. Ra/. jcdnyr drugim kciukiem, zaczynając od lewego, (c ta uciska przez trzy sekundy dwa r/,edy p punktów międzyłopatkowych każdy (ryć. Zabieg trzeba powtórzyć tr/y ra/y. C/.tcry każdej dłoni, dla podtrzymania, należy tr/y taki sposób, aby kciuki mogty wywierać n malny nacisk na podłoże. Wykorzystując ; dźwigni, terapeuta uciska ciężarem ciała * wającego na wyprostowanej ręce, a nie samym kciukiem. Ważne jest, aby ucisk w; wany prawym i lewym kciukiem byty jcdn intensywne.

: g kciukiem i czterema palcami prawej dłoni (lUl Trzy punkty położone są po prawej i trzy§!!! stronie tylnej części szyi. Ucisk należy sl|ffff tak, aby przechodził przez głowę w ki|!f| twarzy. Ucisk na każdy punkt powinien t:III sekundy, a cały zabieg trzeba powtórzyć ti

III Zabieg 5: Obszar skroniowy§11 Podnosząc się terapeuta przesuwa się za |fH Nieco ugina kolana, stopy trzyma w III rozkroku, mocno oparte o podłoże. Palce i||| wyprostowane i skierowane do przodu. ś dłonie na prawej i lewej skroni pacjenta, łokcie na boki tak, aby nadgarstki znajd pod odpowiednim kułem i wykonuje ucii (ryć. 5). Kiedy uciitk osiągnie odpowiedni -, nywnotć, terapeuta utrzymuje go tak przez

Page 90: Shiatsu - leczenie uciskiem

Zabieg 8: Prostowanie tułowiaTerapeuta chwyta nadgarstki pacjenta i jego ramiona ponad głowę., dla podtrzymani zewnętrzną stroną niższej części prawej naciska na kręgosłup pacjenta. Palce prawej kieruje na bok, aby nie dotykały kręgosłupa jenta. Podczas wyciągania ramion tera] przechyla pacjenta do tyłu (ryć. 10). Po i wszy, dla rozgrzewki, wykonuje zabieg ostrożnie. Drugi raz wygina pacjenta do t; daleko, jak to tylko możliwe, dopóki jego nie obróci się do góry podczas wyci ramion. Kiedy pacjent wygnie się całkowic: peuta pomaga mu powrócić do pozycji wyji popychając jego ramiona do przodu (ryć.

Zabieg 9: Unoszenie i opuszczanie ramion

Następnie terapeuta rozluźnia ramiona i pacjenta. Obejmuje jego ramiona tui mięśniu trójgłowym. Podnosi je (ryć. l wysoko, jak to tylko możliwe, i gwałt rozluźnia. Ramiona w naturalny sposób ją do zwykłego położenia (ryć. 13). Żabi powtórzyć trzy razy.

Ryć. 14 Zabieg 10: Uderzanie ramion i kręgosłupa

W takie j samej pozycji j ak pr/.y popr /abiegu, terapeuta dłońmi, których skierowane są do pr/odu, naciska ramioi jenta na mięśniu trójgłowym i s/.yl opuszcza (ryć. 14 i 15). /abieg uale/y po\ dwa razy.

Następnie przesuwając się do lewegt pacjenta, twarzą do prawego, klad/.ie lek podtrzymania, lewą dłoń na lewym rn pacjenta. Prawą dłoń, / palcami skierował dół, kładzie poniżej siódmego kręgu s/ i szybko opuszcza w dół, w kierunku di kręgu krzyżowego (ryć. 16 i 17).

Tak kończy się zabiegi shiatsu dla pitej pozycji seiza.

Ryć. 16

Ryć. 10

Page 91: Shiatsu - leczenie uciskiem

Shiatsu na pacjenciesiedzącym prosto nastołkuZabieg 1: Przedni obszar szyjnyPacjent siedzi na krześle. Mięśnie rozluźnione, tułów wyprostowany. Ręce spoczywają luźno na kolanach. Stojąc twarzą do lewej strony pacjenta terapeuta uciska po kolei każdy z czterech bocznych punktów szyjnych (patrz s. 57) przez trzy sekundy i powtarza zabieg trzy razy. Cztery palce prawej dłoni kładzie, dla podparcia, na tylnym obszarze szyjnym pacjenta. Po zakończeniu zabiegu na lewej stronie terapeuta przesuwa się na prawą stronę pacjenta i wykonuje taki sam zabieg lewym kciukiem na prawej przedniej stronie szyjnej pacjenta (ryć. 18).

Zabieg 2: Boczny obszar szyjnyPowracając na lewą stronę ciała pacjenta terapeuta przyjmuje pozycję jak na początku pierwszego zabiegu. Dla pod-parcia kładzie lekko lewą dłoń na czole pacjenta i wykonuje zabieg prawą dłonią na bocznym obszarze szyjnym. Prostuje cztery złożone palce, daleko od kciuka, i kładzie je po prawej stronie, kciuk zaś po lewej stronie bezpośrednio pod wyrostkiem sutkowym (ryć. 19). Jest to pierwszy z trzech bocznych punktów szyjnych. Zaczynając od niego i posuwając się w dół ku pozostałym punktom, terapeuta uciska jednocześnie prawe i lewe boczne punkty szyjne (ryć. 64) przez trzy sekundy każdy i powtarza zabieg trzy razy. Uciski na punkty położone po prawej i po lewej stronie powinny mieć jednakową siłę.

Zabieg 3: Rdzeń przedłużonyPozostając w pozycji takiej jak przy /abicgu 2, terapeuta naciska na okolice rd/cnin nrzedłu/oneuo foalrz s. 59V Lewa

Ryć. 2119 Ryć. 20

5: Obszar nadłopatkowyula si;i|c / tyłu pacjenta, wystarczająco dotknąć jego ciała swoim. Odwodzi na boki i kładzie kciuki na punktach łiikowych (patrz s. 60). Cztery palce , skierowane w dół, kładzie, dla in.iniii, na klatce piersiowej pacjenta i MI u.i nie ciężar swego ciała. Terapeuta tiusk na środek tułowia pacjenta na i wyrostków kolczystych siódmego M M owego, na linii wewnętrznych kątów l l U isk powinien trwać pięć sekund i U«« powtór/yć trzy razy (ryć. 20).

6: Obszar międzyłopatkowyw po/.ycji przyjętej do zabiegu 5, zjedna wykroku, terapeuta kładzie kciuki na ym prawym i pierwszym lewym punkcie łopatkowym (patrz s. 61), a cztery palce, lii/ymania, na obs/ar/.c n ad łopatkowy m W lej samej pozycji, zaczynając od

Ryć. 22. Zabieg obszarumicdzytopttkowegoKłębem prawego kciuka, zwróconego

d( uciska okolice rdzenia przedłużonego, cztery palce prawej dłoni chwytają lekko, parcia, boczny obszar szyjny. Na początku terapeuta prosi pacjenta o pochylenie głowy przodu. Następnie prosi, aby pacjent st< podnosił ją i odchylał do tyłu. Taki powol głowy pozwala na swobodne przenikanie Ucisk powinien być stopniowo zwiększany.; się go tylko przez pięć sekund na jeden pui wtarza trzy razy.

Zabieg 4: Tylny obszar szyjnyW takiej samej pozycji, przyjmując punkty i i na lewo od rdzenia przedłużonego za pur rapeuta uciska jednocześnie punkty tylnego j szyjnego: kciuk na lewej linii punktów, a czt na prawej linii. Ucisk skierowany jest na tai środka twarzy pacjenta. Wykonuje się go sekundy na każdy punkt. Zabieg należy i zaczynać od najwyższego punktu i przesu\

a potem lewy punkt na dwóch Z pięciu międzyłopatkowych, przez trzy aekund] punkt. Zabieg należy powtórzyć trzy i miarę jak ucisk przesuwa się w dół, pa dłoni trzymane razem i skierowane w ki obszaru nad łopatkowego poruszają lit pleców pacjenta (ryć. 22). Palce te li ewentualnych ucisków z wykorzyi

Page 92: Shiatsu - leczenie uciskiem

Zabieg 7: Prostowanie tułowia

Po/ostajnc w luku') MIMU') po/.ycji jak /abiegu 6 i nauskitjnc bokiem tułowia na pacjenta, terapeuta chwyta nadgarstki i unosi jego ramiona nad głowę. Odcł tułów do tyłu, ciągnie ramiona pacjenta, gając w ten sposób korpus i kręgosłup (r Pierwszy zabieg powinien być lekką rozf przed drugim, który wymaga pełnego nięcia tułowia. Kiedy ciało pacjenta zost pełni rozciągnięte, terapeuta rozluźnia lekko popycha ramiona pacjenta do prze

Zabieg 8: Unoszenie i opuszczanie ramionPacjent całkowicie rozluźnia ramiona. Tet łączy swoje stopy i obejmuje dłoni ramiona na wysokości mięśni naramienr podniesieniu ramion rozluźnia dłonie Pacjent nie może napinać ramion pode noszenia i musi pozwolić im swobodnie zwykłej pozycji. Zabieg należy powtón razy.

Zakończenie zabiegu dla pacjenta si< wymaga od terapeuty położenia dłoni ramionach. Terapeuta trzyma palce i razem na zewnętrznej stronie rai wysokości mięśnia naramiennego. Jedn< obiema dłońmi opuszcza ramiona pacjent

Ryć. 25. Masowanie ramion

Ryć. 23Ryć. 24. Podnoszenie i opusz-

czanie ramion

Page 93: Shiatsu - leczenie uciskiem

Samodzielne wykonywanie

zabiegów shiatsu

Page 94: Shiatsu - leczenie uciskiem

\ /

opuszczanie ramion

Page 95: Shiatsu - leczenie uciskiem

Celem nimcjM/cgo rn/il/lulu |ol poka/ante dwóch wa/nych lunkc)i , jakie samodzielne stosowanie /ubiorów slnatsu. Ponieważ wymaga to użycia dłoni i należy opanować piawullowr mriody uciskania i>ra/. polo/.enie ws/ystkich wowych punktów na całym ciele. Po pierws/.e, wykorzystanie własnego ciała jak riału ćwiczebnego ułatwia i przyśpiesza c)panowanie podstaw stosowania zabiegi tsu na innych osobach. Po drugie, samodzielne wykonywanie zabiegów na v ciele pomaga zaobserwować, które jego części znajdują się w dobrej kondycji. wymagają uwagi, oraz dowiedzieć się, jak leczyć dolegliwości, zapobiegać ro< chorób, dzięki czemu stanowi program utrzymania dobrego stanu zdrowia.

Szczególnie ważne jest zachęcanie dzieci, nawet najmłodszych, uczeszc/ajm niższych klas szkoły podstawowej, do rozwijania nawyku codziennego inclywidi wykonywania zabiegów shiatsu, ponieważ sprzyja to rozwojowi fizycznemu i i niu siły w okresie intensywnego wzrostu. Prawdopodobnie najważniejszy dli będzie czwarty zabieg na obszarze twarzy. Shiatsu na obszarze ponadoc/nym, i ocznym i na skroniach oraz naciskanie dłonią gałek ocznych usuwa zmec/eni sprzyja ogólnej dobrej kondycji oczu i zapobiega okresowej krótkowzroc/.nośt /abieg na obszarze twarzy wzmacnia dziąsła, zapobiega próchnicy i zapalemo ustnej. Dzieci powinny być zachęcane do poświęcania pięciu minut d/ienm /abiegi.

Wszystkie zabiegi shiatsu omówione w poprzednich ro/d/ialach, / wyj /.abiegów na prawym i lewym obszarze międzyłopatkowym, można wykonywaj M

szyjny l: Przedni

obszar szyjny

lii obs/.ar szyjny to nie tylko część ciała, od /vna się większość zabiegów shiatsu, ll/c miejsce, w którym znajdują się hiir|s/c punkty tej terapii. Oczywiście t e n wymaga bardzo ostrożnych Należy zawsze zaczynać od lewej l pi/.echodzić do prawej pod koniec Klęcząc na obu kolanach w pozycji konaj ucisk kciukiem. Pierwszy punkt mv w miejscu, w którym tętnica szyjna In rozgałęzia się, tworząc wewnętrzną lt$ii/iii| tętnicę szyjną. Po stronie ll/nei tętnicy szyjnej znajduje się zatoka I p u i i / s. 57), w której można wyczuć Irti iskając lewym kciukiem na ten punkt lii) lewe ramię w bok i połóż lekko lir r/lery palce lewej dłoni na przedniej n (ryć. 2). Punkty ucisku położone są wewnętrznej krawędzi mięśnia i> ohojezykowo-sutkowego, obok gru-n /owego i sięgają obojczyka. Naciskaj

Ryć. 1. Punkty ihlatM M obtzane •tyjnyn

\

tchawica

Page 96: Shiatsu - leczenie uciskiem

mięsień mostkowo--

obojczykowo-sutkowy

powtórz zabieg trzy razy. Ucisk musi być skierowany przez szyję do wyrostków kol-czystych kręgów szyjnych (ryć. 3). Skierowanie nacisku na środek szyi blokuje przewód odde-chowy i może spowodować kaszel.

Zabieg 2: Boczny obszar szyjnyBoczne obszary szyjne uciska się jednocześnie, złączonymi palcami wskazującymi, środkowymi i serdecznymi obu dłoni. Punkty uciskania położone są na linni biegnącej od punktu położonego bezpośrednio pod wyrostkiem sutkowatym do ramienia (ryć. 4). Wyprostuj ramiona na boki, za pomocą trzech wyżej wskazanych palców naciskaj punkty położone po obu stronach szyi przez trzy sekundy każdy i powtórz zabieg trzy razy (ryć. 5). Ucisk stosowany na boczną część obszaru szyjnego musi być skierowany na odpowiadający mu punkt położony po przeciwnej stronie obszaru szyjnego (ryć. 3 i 6).

Zabieg 3: Rdzeń przedłużonyPunkt ucisku na rdzeń przedłużony położony jest na środku bruzdy szyjnej, między kością potyliczną a pierwszym kręgiem szyjnym (ryć. 7). Umieść kłąb prawego palca środkowego na tym punkcie; następnie połóż kłąb lewego palca środkowego na prawym palcu środkowym.

pi /eillu/.onym. Stopniowo /wieks/aj sile uc miaiv unos/.enia głowy do po/.yi/ji pion* następnie odchyl ];\ o 30 stopni ilo tylu, powinien być skierowany na krawcdi c/as/l 9). Ody zabieg, od pochylenia głowy ilo j do odchylenia jej o 30 stopni w ty ł . po trwać pięć sekund. Należy go powlói/yr a/y.

Ryć. 9. Kierom nantad przedhu

przysadka kość

potylic/ni

kierunek ucisku

picrws/y ki\%n »/

id/cń pi/allu/o

Ryć. 11. Kierunek ucisku na tylny obszar szyjny

iwiir/4: Tylny obszar szyjny

w którym wykorzystuje się trzy place do unia tr/ech punktów (ryć. 10) położonych >u stronach tylnego obszaru szyjnego, iiy jest do zabiegu 2. Połóż oba palceMC na pierwszych punktach, położonychcdnio na rdzeniu przedłużonym. Palec i

środkowy każdej dłoni w naturalnyli|c/.ą się z palcami serdecznymi. Ucisk

•k terować poziomo względem osi symetrii

Ryć, 4. Punkty thiatsu na

Ryć. 3. Kierunek ucisku na obszar szyjny

lylny obs/ar szyjnyrdzeń przedłużony

kręg szyjny

mięsień czworoboczny

dźwigacz łopatki

boczny obszar ~" szyjnymięsień pochyły

przełyk

tchawicaRyć. 5

mięsień mos -obojczyków

mięsień

dźwigacz ł10. Punkty shiatsu na tylnym

obszarze szyjnym

Ryć. 6. Kierunek ucisku na boczny obszar szyjny

rdzeń pr

bru/da

przedni obszar szyjnygruczoł

tarczycy

rdzeń przedłużony,

tylny obszar szyjny

mi c/wnrohuuwi

kierunek nacisku

Page 97: Shiatsu - leczenie uciskiem

l wykonywać najpierw na najwyższych.h po

obu stronach, a następnie na nlych, położonych poniżej tamtych. Uciskje .się

jednocześnie na prawą i na lewą tylnego obszaru szyi (ryć. 12), przez trzy ly na każdy punkt. Zabieg należy n/yć t r/y razy. Podczas wykonywania

na t r/cci punkt palec wskazującyii /naidować się na wvsok<viri

Page 98: Shiatsu - leczenie uciskiem

152

Gfowa

Ryć. 13. Linia środkowa głowy

Ryć. 18. Zabiec na obrane ikronlowymRyć. 14 -» jrt 17. Punkty ihiaUu TU obszarze

skroniowym

czołowa linia włosów

Ryć. 15. Kierunki uciskania na linii środkowej

\czubek głowy

Ucisk powin wykonany kątem pros

Ryć. 20. Ucisk dłońmi na ot* skroniowyoś symetrii

Zabieg 1: Linia środkowaSześć punktów tego obszaru leży na osi symetrii czaszki, od czołowej linii włosów do czubka głowy. Ucisk należy wykonywać palcami wskazującym, środkowym i serdecznym prawej dłoni, na którą trzeba położyć wskazujący, środkowy i serdeczny palec lewej dłoni (ryć. 14). Ucisk na każdy punkt powinien trwać trzy sekundy. Należy uciskać pod kątem prostym sześć punktów położonych na powierzchni głowy (ryć. 15).

Ryć. 16. Zabieg na linii środkowejUcisk jest skierowany pionowo w dół.

Zabieg 2: Obszar skroniowyPo zakończeniu zabiegu na sześciu p wykorzystanych przy zabiegu l żabie lewej dłoni z palców prawej dłoni i połóż tkie sześć, dotykając opuszkami, na p obszaru skroniowego w następujący trzy palce po lewej, trzy po prawej sześciu punktów osi symetrii (po każdej głowy znajduje się razem osiemnaście tów). Zaczynając od palca wskazuj później środkowym i serdecznym o uciskaj równocześnie dwa rzędy po trzy położone na linii biegnącej od szóstego osi symetrii do linii włosów na skroni 17). Przez cały c/as wykonywania żabi powinien być skierowany pion powiur/chni głowy. Powtórz zabieg na r/edach, po Ir/.y punkty każdy, po obu piątego punktu mi osi symetrii, a/ do

Zabieg 3: Linia środkowaPowtórz zabieg l.

Zabieg 4: Ucisk dłońmi na oba skroniowy

Skierowanymi do góry c/ubkami y.ląc/c ców naciskaj na prawą i lewą stronę ob* niowego (ryć. 15). Odwodząc łokcie uciskaj równomiernie lewą i prawą itr dziesięć sekund (ryć. 19 i 20). W tym r można wykor/ystać ucisk drgający.

Page 99: Shiatsu - leczenie uciskiem

Zabieg 2: Obszar nosowyTr/.y punkly obs/aiu nosowego polo/one jednej i Ir /y po drugiej stronie nosa. Pić znajduje się w wewnętrznym kąciku oka, obok kości nosowej, a trzeci bezpośr przylega do nozdrzy (rysunek 21). wykonuje się na prawy i lewy jednocześnie, za pomocą kłębów p| wskazujących. Kłąb jednego palca jącego kładziemy, dla podparcia, i wskazującym drugiej dłoni. Ucisk na kolejny punkt powinien trwać trzy sekur zabieg należy powtórzyć trzy razy (ryć. 21

Zabieg 3: Obszar jarzmowyPo trzy punkty obszaru jarzmowego pole są na liniach biegnących od nozdrzy do stawy uszu (ryć. 21). Używając palców: jącego, środkowego i serdecznego obu naciskaj jednocześnie, lekko do góry, na i punkt po prawej i lewej stronie twarzy trzy sekundy (ryć. 24). Zabieg należy po\ trzy razy.

Zabieg 4: Obszar nadoczny, oczny i skroniowy; dłońmi na gałki oczne

Za pomocą palców wskazujących, środli serdecznych obu dłoni naciskaj jednocobu stron każdy z czterech pu|położonych na obszarze międzyocznym,nająć od wewnętrznego kącika oka i pr2jąć się w kierunku zewnętrznego kącilUcisk na każdy punkt powinien tnsekundy, a zabieg należy powtórzyć trPotem w taki sam sposób uciskaj cztery;obszaru podocznego (ryć. 25 i 26). Nastłokciami przed sobą, kłębami palcówRyć. 24 Ryć. 25

Ryć. 26Ryć. 27. Punkty shiatsu

na obszarze skroniowym

>. środkowego i serdecznego każdej dłoni, w»v» 11 poziomej, naciskaj każdy z trzech punk-

łkioniowych położonych na linii biegnącej odiiK-tt/.nego kącika oka do podstawy ucha (ryć.

F) l U isk na każdy punkt powinien trwać trzyiuiuly, a zabieg należy powtórzyć trzy razy (ryć. I) Po zakończeniu zabiegu na skroniach

i»/ lekko dłonie na gałkach ocznych, palce |łpi«'\v;me do góry, i naciskaj delikatnie na obie

lltt • H/.ne jednocześnie przez dziesięć sekund.

icg 5: Dziąsłarozpoczynamy od dziąseł żuchwowych, a

ivpmc przechodzimy do dziąseł szczękowych .">), 'I rży punkty po każdej stronie żuchwy •«M I C są na linii zaczynającej się od osi ttriiii twarzy i biegnącej w kierunku kącika ( tyć. 29). Ucisk należy wykonywać

29. Punkty terapii shiatsu na dziąsłach

Twarz

Zabieg 1: Oś symetrii obszaru czołowego

Wskazującym, środkowym i serdecznym pal-cem prawej dłoni na dole i palcami lewej dłoni na górze uciskaj trzy punkty na czołowej osi symetrii, biegnącej w górę od punktu położonego bezpośrednio nad mięśniem podłużnym (ryć. 21). Ucisk każdego punktu powinien trwać trzy sekundy, a cały zabieg należy powtórzyć trzy razy (ryć. 22).

Ryć. 21. Punkty shiatsu na twarzy

t> • •*

tr/.y punkly

oś symetrii obszaru czołowego

obszar nadoczny

równocześnie na obie strony twar/.y wskazującym, środkowym i scrdcc/ dłoni. Palec serdeczny dotyka be/p każdego punktu . Ucisk ka/dcgo powinien trwać t r/y sekundy, a /ahii powtórzyć t r/y ra/.y (ryć. 30). Po / niu zabiegu na d/.inslach żuchwowy* w taki sam sposób pr/.cprowad/ić j dziąsłach szczękowych.

Zabieg 6: Mięśnie śmiechowe pn kącikach ust

Po trzy punkty shiatsu polo/ono M mięśni policzkowych po obu stronach 31). Za pomocą palców: wska/ującci kowego i serdecznego obu dłoni wykcą

czas uciskania lekkie pociągnięcia na l Ucisk na każdy punkt po obu stronne powinien trwać trzy sekundy, /abic powtórzyć trzy razy (ryć. 32).

obszar międzyoczny

obszar nosowy

Ryć. 22

Ryc.32.ZtUM a»aI, M I. nii n«Mi n•HNBDOWjC

Ryć. 23

Ryć. 28

Page 100: Shiatsu - leczenie uciskiem

dziąsła szczęki

dziąsła żuchwy

Ryć. 30. Zabieg na Ryć. 31. Punkty shiatsu na mięśniach śmiechowych

Page 101: Shiatsu - leczenie uciskiem

; j * ,' /

\ • ,i \ i/y —

inić:ąta

f ;rze

^ >ioc

; pi/ lę<

Ryć. 36. Obtzar podłopatkowy i lędźwiowy

t y l n a oś syme t r i i

łopatka

Ryć. 34. Kierunek udakuobszaru nadłopatkowego

Ryć. 37Ryć. 33. Obizar nadiopatkowy

boczne punkty szyjnepunkt nadłopatkowy

rzebień kości iodrowej

piąty kręg lędźwiowy

Ramiona i plecy

Zabieg 1: Obszar nadłopatkowyZabieg na obszarze nadłopatkowym należy zawsze rozpoczynać od lewej strony. Palcami wskazującym, środkowym i serdecznym prawej dłoni należy wykonać ucisk skierowany do środka tułowia na wysokości dołka nadbrzusza, przez pięć sekund (ryć. 33 i 34). Zabieg trzeba powtórzyć trzy razy. Następnie za pomocą palca wskazującego, środkowego i serdecznego lewej dłoni wykonuje się taki sam zabieg na prawym punkcie nadłopatkowym.

Zabieg 2: Obszar podłopatkowy i lędźwiowy

Przenieś ręce na stronę pleców i lekko obejmując boki skierowanymi do góry czterema palcami obu dłoni naciskaj obydwoma kciukami jed-nocześnie punkty tego obszaru (ryć. 36-38). Jest ich dziesięć po każdej stronie. Pierwsze z nich położone są po obu stronach kręgosłupa bezpośrednio przed przeponą. Pozostałe punkty, oddalone od siebie małymi odstępami, sięgają aż do wysokości piątego kręgu Icd/.wiowctfo. Odchylenie lutowia do tvlu

Ryo.lt

Page 102: Shiatsu - leczenie uciskiem

krętarz

większyobszar krzyżowy

Ryć. 40. Punkty sMatsu na pośladkach

Zabieg 3: Grzebień biodrowyPunkty położone na grzebieniu biodrowym zaczynają się bezpośrednio obok stawu krzyżowo-biodrowego i biegną wzdłuż zewnętrznie wygiętej linii (ryć. 40). Po każdej stronie jest ich trzy. Zabieg na tych punktach wymaga ułożenia kciuków poziomo na wysokości każdego z nich; ucisk wykonuje się przez trzy sekundy na każdy punkt. Zabieg trzeba powtórzyć trzy razy (ryć. 41). Czterema palcami każdej dłoni należy objąć boczny obszar brzuszny i przesuwać je w dół w miarę uciskania kciukami kolejnych punktów.

Zabieg 4: Obszar krzyżowyTrzy punkty obszaru krzyżowego położone są na pionowej środkowej linii kości krzyżowej (ryć. 40). Każdy punkt naciskamy przez trzy sekundy złączonymi opuszkami obu kciuków. Zabieg trzeba powtórzyć trzy razy (ryć. 42). Należy uważać na to, aby podczas uciskania ostatniego punktu nie naciskać na kość ogonową. Ryć. 43

Ryć. 42

Nogi

Zabieg na nogach rozpoczynamy^ równoczesnego uciskania put położonych na prawym i lewym posiać następnie przechodzimy do lewej, a pot prawej nogi. Podajemy tu opis zabiegu; dla lewej nogi, ponieważ zabieg dla wykonuje się tak samo.

Zabieg 1: Obszar pośladkowyDwie linie, na których położone są po i punkty, biegną od pierwszego krzyżowego wzdłuż mięśnia pśladl wielkiego ukośnie, na zewnątrz, w (k 40) i kończą się w bezpośrednim sąsu większego krę t nr/.a. Do jednoc naciskania punktów na lewym i pośladku u/.ywnmy kciuków. Ucisk na punkt powinien trwać t r/.y sekundy;

ibieg 2: Punkt NamikothkgoNiimikoshiego pnlo/ony jest skośnie

i/j?leilem pr/.cdnicgo górnego kolca M«'.liowego, okoli) pięciu centymetrów od

MVK' lv-łupa, na linii łąc/.;|cej go / kością wą (ryć. 44). Punkt ten znajduje na śred-lin mięśniu pośladkowym, w miejscu .j.iłe/.ienia nerwu pośladkowego. Ucisk na ten l inki przechodzi zatem przez górne nerwy iwl.ulkowe i wywiera wpływ na nerw kulszowy. ii-f na tym punkcie wymaga ucisku prawym

e

•\wm kciukiem, skierowanymi na siebie• tu 'legie na takiej samej wysokości, zaś (ale cztery palce muszą spoczywać, dla inh t /ymania , na przednim górnym kolcu (ryć. 45).

45

Zabieg ten można wykonywać w (klęcząc na obu kolanach) albo, jeśli wygodniej, w pozycji stojącej, l 'eisk być skierowany do góry, na wiek s/e \% szowe, musi być głęboki i silny, l sekund, a cały zabieg należy powtór/yć

Zabieg 3: Przedni obszar udowSiedząc z wyprostowanymi noga kolano lekko uniesione, miciśnij o kciukami (prawy pod lewym) picrwtu punkt udowy, poio/ony hc/pofa przedniej części kości uilowei (ryć, podparcia obejmij udo c/lcrcma pul dłoni (ryć. 47). Pr/e/ l r/.y Hckuiuly każdy z dziesięciu punktów polo/onyi biegnącej od tego polo/cnin w Uól kolanowego. Powtór/ /.ahicg lr/,y ni/; i 49).

Ryć. 46. Dzkałtó poaktóf nA pnodiuiD obtufio udowyi

Ryć. 44. Punkt Namikochkfopunkt

wyrostek kościogonowe obszar

pośladkowy

'•• } Av

Ryć. 48

49

kolce biodrowy pr/eilni goi uy

obs/ar pachwinowy

Page 103: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 50. Difedtó punktów na środkowym obtzarze udowym fałd pośladkowy

m. najdłu/s/y uda (krawiecki)

guzm. pr/ywodzący długi

grupa mięsni przywodzących

Ryć. 52

Ryć. 58. Diiedoć punktów aatylnym oboant udowy*

Ryć. 59Zabieg 4: Środkowy obszar udowyZginając kolano na zewnątrz, unieś stopę do położenia pod prawym kolanem. Dziesięć punk-tów środkowego obszaru udowego znajduje się na linii, która zaczyna się bezpośrednio pod mięśniem łonowym i biegnie do kolana. Ucisk na każdy punkt należy wykonywać przez trzy sekundy w taki sam sposób jak przy zabiegu 3, a cały zabieg trzeba powtórzyć trzy razy (ryć. 50-54).

Zabieg 5: Boczny obszar udowyPowróć lewą nogą do pozycji wyjściowej, oprzyj ją na prawym kolanie. Kciukami trzymanymi w taki sposób, aby ich zewnętrzne krawędzie stykały się, i pozostałymi czterema palcami obej-mując udo, dla podtrzymania, naciskaj dziesięć bocznych punktów udowych, położonych na linii zaczynającej się bezpośrednio obok wielkiego krętarza, biegnącej wzdłuż uda i prowadzącej do stawu kolanowego (ryć. 55). Ucisk na każdy punkt powinien trwać trzy sekundy, a cały /abicg należy powtór/.yć trzy

Ryć. 55. Dziesięć punktów na obszarze udowym

ig 6: Tylny obszar udowy/ d/iesięciu punktów tylnego obszaru położony jest na fałdzie pośladkowej |u/om kulszowym, pozostałe zaś leżą na bio^uącej w dół w kierunku dołu pod-Na pierwszych punktach łatwiej oprowadzić zabieg w pozycji stojącej. ni wskazującym, środkowym i serdecznym łoni naciskaj te punkty jednocześnie li/y sekundy i powtórz zabieg trzy razy. Po /oniu /abiegu usiądź na podłodze z noga-towanymi przed sobą. Podnieś wysoko ki>la i to. Połóż kłęby palców: wskazującego, imx«go i serdecznego (dotykając tylko mi) na drugim z dziesięciu punktów tyl-obs/.aru udowego. Dla podtrzymania iij udo kciukami. Przez trzy sekundy «| każdy punkt od drugiego do dziesiątego l<Vr/ /abiea trzv razv frvc. 60 i 6IV

Page 104: Shiatsu - leczenie uciskiem

• «MłK«J MIMiMU IHi WW

podkolanowym i tylnym obszarze podudzia

dół podkolanowy

tylny obszar podudzia

Ryć. 67 Zabieg 9: Tylny obszar podudziaPierwszy z ośmiu punktów tylnego podudzia położony jest be/pośrednio pot

p?szczehklykieĆ Punktem leżącym pod dołem podkol (ryć. 66). Pozostałe siedem punktów poi jest na linii biegnącej od picrws/.cgo w dół przez środek mięśnia br/.uchatcgo ścięgna Achillesa. Palcem wskazujący i kowym i serdecznym obu dłoni wykonaj te punkty tak jak w pr/ypiitlku do kolanowego. Ucisk na ka/dy punki \ trwać trzy sekundy, a /abieg nalc/y powlri razy (ryć. 67).

Ryć. 60

Zabieg 7: Obszar rzepkiPodnieś lekko lewe kolano. Opuszkami obu kciuków naciskaj przez trzy sekundy każdy z trzech punktów położonych nad kolanem (ryć. 62). Powtórz zabieg trzy razy. Za każdym razem zaczynaj od zewnętrznego punktu i przesuwaj się do wewnątrz. Dla podtrzymania chwyć kolano czterema palcami jednej i drugiej ręki.

Zabieg 8: Dół podkolanowyTrzymając kciuki po obu stronach stawu kolanowego, naciskaj opuszkami palców: wskazującego, środkowego i serdecznego obu dłoni na pierwszy, drugi i ostatni z trzech punk-tów (ryć. 66), przesuwając się przez dół pod-kolanowy od strony zewnętrznej do wewnętrznej. Naciskaj każdy punkt przez trzy sekundy i powtórz zabieg trzy razy (ryć. 65). Ryć. 63

głowa kości strzałkowejRyć. 62. Punkty shiatsu na

dole podkolanowym

Ryć. 69

Ryć. 70

Zabieg 10: Boczny obszar podudziZabieg na bocznym obs/ar/e podudzia zgięcia lewego kolana do wewnutr/ tuk, J noga spoczywała na prawej. Picrwn/y / punktów bocznego obs/aru podud/.ia p jest bezpośrednio pod bocznym kłykcie goleniowej (ryć. 68). Naciskaj go pr? sekund mocno, trzymając jeden kciuk na a czterema palcami każdej dłoni, dla pod nią, chwyć nogę (ryć. 69). Powtórz zabieg r stałych pięciu punktach, położonych kością goleniową a strzałkową. Ucisk ni

Ryć. 64

Page 105: Shiatsu - leczenie uciskiem

Zabieg 11: Obszar stepuUnosząc lewe kolano i przyciągając stopę do tułowia wykonaj zabieg na trzech punktach obszaru stepu - od kostki bocznej do środkowej (ryć. 71). Cztery palce obu dłoni powinny dla podtrzymania obejmować kostkę, a stykające się czubkami kciuki przez trzy sekundy uciskać każdy punkt. Zabieg należy powtórzyć trzy razy (ryć. 72 -74).

Zabieg 13: Obszar palców/giną jąć nogę w kostce do góry i t r/y lewą dłonią, kciukiem i c/.ubkicm paleń jącego prawej dłoni naciskaj obu/ar gr i podeszwowy trzech punktów polo/.r bliższym, środkowym i dals/.ym każdego palca stopy, poświęcając l r/y na każdy punkt (ryć. 71 i 76). Chwytając wysokości paliczka dalszego pociągnij je uciskania do góry. /abieg należy wykni

ob»/4lt Ml?pil

kostka pr/yxr<xlkowa

Ryć. 72 Ryć. 71. Punkty shiatsu na obszarze stepu, grzbietu stopy i na obszarze palców

Zabieg 14: Obszar podeszwyZegnij lewe kolano na zewnąlr/ i podeszwę lewej stopy do góry. C/.lcrj obszaru stopy położone są nieco drugiego i trzeciego palca. Drug położony jest bezpośrednio pod picrwtty. ci na łuku, a czwarty na środku pi^ty < Obejmując czterema palcami gr/.bic naciskaj kciukami /łożonymi lub Myknji zewnętrznymi krawędziami kn/dy pun trzy sekundy i powlór/. zabieg It/y m*y, zabieg używając /łożonych kciuków do l uciskania trzeciego punktu l rży racy sekund (ryć. 81).

Ryć. 75Zabieg 12: Obszar grzbietu stopy (międzykostny obszar śródstopia)

Po wykonaniu zabiegu 11 naciśnij złożonymi kciukami obszar śródstopia, zaczynając od przerwy między podstawami pierwszego i drugiego palca stopy, przez trzy sekundy każdy z czterech punktów położonych na obszarze grzbietowym u podstawy palców. Następnie naciskaj po/ostałc trzy rzędy punktów, po

i i,,:., L- .nil

Page 106: Shiatsu - leczenie uciskiem

Zabieg 3: Dół łokciowyPunkty nalc/.a.cc do obs/.nru dołu lok (ryć. X6) polo/one si» na linii biegnącej wewnc.tr/nej strony (po stronic miilcg< do zewnętrznej (po stronic kciuka). Ot ramię c/tcrcma palcami prawej dl kciukiem, skierowanym c/ubkicm tl naciskaj każdy z tych punktów pr; sekundy i powtórz zabieg tr/.y r u/y (ryć

Ramiona

Podobnie jak w przypadku zabiegu dla nóg, poniższe objaśnienia dotyczą tylko lewego ramienia. Zabieg dla prawego ramienia wykonuje się tak samo.

Zabieg 1: Obszar pachowyWyciągnij lewe ramię w bok, dłonią do góry. Połóż palce: wskazujący, środkowy i serdeczny prawej dłoni pod pachą (ryć. 82), kciuk na bruździe naramienno-piersiowej. Naciskaj punkt opuszkami palców przez pięć sekund i powtórz zabieg trzy razy; ucisk powinien być skierowany na obszar ponadłopatkowy (ryć. 83).

Zabieg 2: Środkowy obszar ramieniaSześć punktów środkowego obszaru ramienia położonych jest na linii prostej prowadzącej od pachy do dołu łokciowego. Obejmując ramię czterema palcami prawej dłoni, jej kciukiem, zwróconym czubkiem w kierunku pachy, naciskaj każdy z sześciu punktów (ryć. 82) przez trzy sekundy i powtórz cały zabieg trzy razy (ryć. 84 i 85).

Ryć. 86. Punkty shiatau na dole łokciowym, środkowym obszarze przedramienia oraz na dłoni i palcach

Ryć. 82. Punkty shiatsu na środkowymobszarze ramienia

oś symetrii ctrona

promieniowa

1 2 3 4 5 6

środkowy obszar przedramienia

Ryć. 17

obszar paców

Ryć. 84

Page 107: Shiatsu - leczenie uciskiem

Zabieg 4: Środkowy obszar przed-ramienia

Dwadzieścia cztery punkty należące do obszaru ręki położone są w ośmiu rzędach, po trzy w każdym, biegnąc strony łokciowej (po stronie małego pal( strony promieniowej (po stronie kciuka), pionowe znajdują się bezpośrednio pod punktami bruzdy łokciowej (ryć. 86). kciukiem, skierowanym czubkiem do naciskaj każdy punkt przez trzy sekundy, ten można wykonać tylko jeden raz (ryć.

Zabieg 5: Bruzda miedzy mięśniem j naramiennym a

Trzy punkty leżące na tej bruździe znajc na linii biegnącej nieco ukośnie Ryć. 92

•iii!

Ryć. 94

pjimiinc c/terema palcami prawej dłoni ią c/.ęść ramienia, jej kciukiem, Mwanym ukośnie do góry, naciskaj każdy ikt pi/.e/ tr/y sekundy. Powtór/ /abieg tr/y (tu. 95).

5g 6: Boczny obszar ramieniaM«H ramię tak, aby wewnętrzna część dłoni •wala się w górze. Sześć punktów uh do tego obszaru położonych jest na lm>'.n;icej wzdłuż środka mięśnia naramien-'u i wyrostka obojczykowego łopatki do hi łokciowego (ryć. 96). Zaciskając dla li/vmania kciuk wokół wewnętrznej części pnia , naciskaj każdy punkt przez trzy f»«lv prawym palcem wskazującym, środ-i serdecznym. Powtórz zabieg trzy razy.

7: Boczny obszar przedramieniajednoczesnego uginania czterech pal-fau ważyć można ruch wspólnego zginacza położonego obok łokcia. Miejsce, w 11 następuje ten ruch, stanowi pierwszy i u punktów położonych na linii biegnącej rstka do bocznego obszaru przed-/abieg na tych punktach wymaga kcia i przywiedzenia przedramienia k lalkę piersiową. Kciukiem prawej dłoni, m w stronę łokcia, naciśnij pierwszy IWostałe cztery palce prawej dłoni, dla 3 niania, obejmują ramię. Naciskaj każdy pi/c/. tr /y sekundy i powtórz zabieg trzy X i 99).

Ryć. 98

boc/.ny obii/ju ramienia

Ryć. 97. Punkty boomyi mdra lrebi«

l j> obs/ar gr/.bictu palców

boczny obs/ar przedramienia

obszar grzbietu ręki

Ryć. 96. Punkty shiatau na bocznymobszarze ramienia i grzbietowy! obszarze palców

wy i osiek burko łopatki

Ryć, 99

Page 108: Shiatsu - leczenie uciskiem
Page 109: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 100

Ryć. 101. Punkty shiatsu na obszarze palców

Ryć. 104

Ryć. 105. Rozdąfanie rmmtaii

Ryć. 106. Punkty shiatiu na obtzarze pieiiiowyni

wyrostek iniee/ykowitty

Ryć. 108

Zabieg 8: Obszar grzbietu rękiPunkty na grzbiecie ręki polo/one są m kośćmi wzdłuż c/terech linii, po trzy pun każdym rzędzie, biegnących od nadgarst podstawy palców (ryć. 97). Prawym kciu zwróconym w stronę nadgarstka, nacisk kolei przez trzy sekundy każdy z pu zaczynając od strony kciuka. Dla podtrzy chwyć lewą dłoń czterema palcami prawej (ryć. 100).

bieg 11: Rozciąganie ramienia/ prawy kc iuk na środku lewej dłoni i obej-n./ostalymi c/lerema palcami gr/.biet lewej h itlnicś prawą rękę na wysokość ramienia .i^.nij do przodu lewą dłonią (ryć. 105). 1 1 1 /.ciąga nie ręki należy wykonywać prze/ i powtórzyć trzy razy.

MU

tka piersiowa

1: Obszar międzyżebrowy•\> u-n pr/eznaczony jest dla mięśnia pier-pi większego oraz wewnętrznych i ze-i | i / t ivch mięśni międzyżebrowych. Naciśnij cm wskazującym, środkowym i serdecznym u i i bezpośrednie okolice bocznych n /onu mostka. Każdy palec powinien l«l.>w;ić się między dwoma żebrami. i«i.i i ' , i | i |c ramiona na boki naciskaj jed-4-sMu- każdy z czterech punktów l/s A-browych po prawej i lewej stronie ciała. /.cść poziomych rzędów takich punktów i stronie. Najpierw naciska się wyższe i /vi ly . a następnie trzy niższe. Ucisk inu-n l rwać trzy sekundy, a zabieg należy i A r tylko jeden raz. Ucisk wykonuje się z tnt p. vi;|gnięciem do tyłu (ryć. 107 i 108).

Ryć. 107

trzon mostka

Ryć. 102

Zabieg 9: Obszar palcówIstnieją trzy punkty nacisku na położone na linii biegnącej od dal bliższego paliczka. Kciukiem i palcem cym prawej dłoni jednocześnie nacisk punkt na obszarze grzbietowym i dł lewego kciuka przez trzy sekundy, lekko palce podczas uciskania punktu szym paliczku. Następnie uciskaj prą' stronę każdego punktu w taki sam s zakończeniu zabiegu kciuka uciskaj cz ty na pozostałych palcach w taki sami (ryć. 102 i 103).

Zabieg 10: Obszar dłoniNa osi symetrii dłoni położone są tr: pierwszy na największym kłębie dłoni środku dłoni, a t r/cci u podstawy pi kowcgo (ryć. 86). Obejmij grzbiet czterema palcami, a prawym kciukiem im minklv nrxe/ ir/v sekund v każdy.

Page 110: Shiatsu - leczenie uciskiem

172

Zabieg 2: Obszar mostkowyPięć punktów mostkowych polożonych jest na linii zaczynającej się na czubku mostka -rękojeści - i ciągnącej się do wyrostka mieczykowatego (ryć. 106). Za pomocą palców: wskazującego, środkowego i serdecznego obu dłoni, złączonych czubkami, naciskaj lekko każdy punkt przez trzy sekundy (ryć. 109). Zabieg należy wykonać tylko jeden raz. Pamiętaj, aby nie naciskać bezpośrednio na wyrostek mieczykowaty.

Zabieg 3: Okrężny, zmienny uciskdłonią na obszar piersiowy

Trzymając palce skierowane na trzon mostka, połóż dłonie na lewym i prawym obszarze pier-siowym i odciągnij łokcie na boki. Zastosuj rotacyjny ucisk dłońmi przez pięć sekund (ryć. 110). Po powrocie ramion do pozycji wyjściowej pod koniec zabiegu zwróć palce w kierunku przepony i przejedź nimi szybko w dół klatki piersiowej (ryć. 111). Powtórz zabieg dwa razy. Zsynchronizuj energiczne wydechy z ruchami w dół.

Ryć. 110. Okrężne ruchy dłonią

BrzuchPoniższe zabiegi można wykonywać w pozycji siedzącej lub leżąc na wznak.

Zabiegi: Seria ucisków dłoniąPierwszy punkt tej serii położony jest nad przeponą, na dołku nadbrzusza. Drugi, trzeci, czwarty, piąty, szósty, siódmy, ósmy

Ryo.109Ryć. 113

•ur| stronie br/.ucha, pr/.ecina go i biegnie w > lego lewej stronie (ryć. 112). Ucisk należy I.MI.u' obiema dłońmi, prawa pod lewą, /n.uv.ając tr/y sekundy na każdy punkt, ti/.eba powtórzyć trzy razy. Punkt l leży lildkiem, punkt 2 nad jelitem cienkim, ł nad pęcherzem moczowym, punkt 4 om ślepym, punkt 5 nad wątrobą, punkt śledzioną, punkt 7 nad okrężnicą j'u|.|c;i, punkt 8 nad okrężnicą esowatą ink t l) nad prostnicą. Przed wykonaniem ucisku wciągnij głęboko powietrze, •pnie stopniowo zwiększaj nacisk, się zsynchronizować ucisk z wydy-powietrza (ryć. 113-117). Kiedy ustąpi ć w okolicach brzucha, można uciskać nu- punkty za pomocą palca wskazującego, i serdecznego obydwu dłoni.

Ryć. 111. Ucisk dłońmi w dół

Ryć. 112. Dziewięć punktów serii ucisków dłonią

Page 111: Shiatsu - leczenie uciskiem

174

Zabieg 2: Obszar jelita cienkiegoPunkty uciskane podc/as tego /abiegu poło/one są na okręgu, którego środek stanowi pępek. Pierwszy leży po prawej stronie, ukośnie pod pępkiem, a pozostałe zataczają koło zgodnie z ruchem wskazówek zegara (ryć. 118). Ucisk należy wykonać palcami: wskazującym, środ-kowym i serdecznym obu dłoni, poświęcając trzy sekundy na każdy punkt. Zabieg trzeba powtórzyć trzy razy.

Zabieg 3: Obszar okreżnicy zstępującej i okreżnicy wstępującej

Połóż prawą dłoń na pępku prostopadle do boku, tak aby złączone palce znajdowały się bezpośrednio nad okrężnicą zstępującą. Lewą dłoń, skierowaną w przeciwnym kierunku, połóż na grzbiecie prawej ręki. Kłąb prawej dłoni prze-suń po okreżnicy zstępującej w kierunku pępka. Potem rozluźnij mięśnie i korpusem dłoni naciśnij okrężnicę wstępującą w kierunku pępka (ryć. 119). Powtórz ciągnięcie i naciskanie dziesięć razy. Następnie, pozostawiając dłonie w takiej samej pozycji i przyciskając je tak, aby się nie ześlizgnęły, wykonaj dziesięć okrężnych ruchów rotacyjnych (ryć. 120). Na zakończenie zabiegu przez dziesięć sekund wykonuj głębokie ruchy drgające (ryć. 121).

Leczenie określonych przypadków patologicznych

Ryć. 118. Punkty ihłatiu nad Jelitem cienkim

20 X

• 4

Ryć. 119. Falujący ucisk dłonią

Ryć. 121. Drgający ucisk dłcRyć. 120. Okrężny ucisk dłonią

Page 112: Shiatsu - leczenie uciskiem

Opis terapii określonych stanów patologic/.nych /aklada opiniowanie potUln technik shiatsu. S/c/.ególy technic/ne terapii podane /.ostały w popr ro/d/iatach.

kład krążenia

Page 113: Shiatsu - leczenie uciskiem

Dolegliwości sercowebolesna. Zespół chorobowy charak-r/u|ijcy się napadowymi bólami zamostkowy-pioinieniującymi ku górze i do lewego tinna. Najczęstszą przyczyną dusznicy »m'l jest zwężenie naczyń wieńcowych, występuje pod wpływem niedotlenienia <l«-statecznego ukrwienia mięśnia sercowego. serca. Polega na niezdolności do l iynuma dostatecznego krążenia krwi f«ltvności od potrzeb organizmu. Prowadzą mir] wady serca, nadciśnienie tętnicze, choro-ln»»vśnia sercowego. Może dotyczyć jednej lub komór serca. Objawia się dusznością. 1 serca. Głównym jego objawem jest nagły, hol dławicowy umiejscowiony za mostkiem, iwiiiujący do lewej ręki, barków, palców, E k. W postaci wstrząsowej występuje spadek ;ina krwi i bladość z obwodową sinicą. INC /. obrzękiem płuc cechuje się dusznością li/lem. Do zawału serca dochodzi przez ę, której przyczyną jest zwężenie naczyń lonośnych i zatrzymanie przepływu krwi |flnicy wieńcowej, co powoduje przerwy Hity serca i obumarcie tkanek.

shiatsuu której podejrzewa się nieregularności serca, powinna przejść terapię metodą iii, ale przede wszystkim musi unikać sub-|i pobudzających, takich jak kawa, tytoń i ol, dokładnie uregulować swoją codzienną l rtarać się utrzymać ciało w dobrej konctycji. (, Pacjent kładzie się na prawym boku, a tera-N wykonuje zabieg shiatsu na czterech punk-pr/cdniego obszaru szyjnego (zabieg zapo-lacy gwałtownej akcji serca i wzrostowi ), następnie na obszar/c nadtopatkowym ;iu punktach na lewej c/cści obszaru

Ryć. l

Ryć. 3. Obizar międzytopttkow;

Page 114: Shiatsu - leczenie uciskiem

środkowy

obszarprzedramienia

sztywność mięśni głębokich znajdujących się między drugim a piątym punktem obszaru międzyłopatkowego (ryć. 3). Terapeuta musi usunąć to napięcie.

2. Pacjent pozostaje w pozycji leżącej na prawym boku, terapeuta unosi jego lewe ramię nad głowę i delikatnie wykonuje zabieg na trzech punktach położonych na bruździe między mięśniem dwugłowym ramienia a mięśniem pier-siowym, sześciu punktach na środkowym obszarze ramienia położonych na linii od pachy do stawu łokciowego, ośmiu punktach na łokciowej części przedramienia oraz na czterech punktach na powierzchni grzbietowej

Ryc.7

twardnieją i stają *i« lamliw* rtktt| emocjonalne może ipowodowiś p wzrost ciśnienia krwi, WtaHM l naczynie krwionośne pfkl, 00 H^|lpośrednią przyc/yną wytaw kroi 401 W regionach Japonii, w klóryd stałym składnikiem diety i gd/Jo ipc duże ilości słonych potraw, odn* najwyższe wskaźniki /nchorOM nadciśnienie. Sód zawarty w loli napięcie mięśni gładkich ścian krwionośnych, powodując skurc/cn podnosi ciśnienie krwi. Nadmierne ryżu prowadzi do nagromadzenia conych kwasów tłuszczowych w orj co z kolei jest przyczyną wapnienii krwionośnych. Umiar w korzył takich pokarmów leży u podstaw gania tej chorobie.

Nadciśnienie jest poważną c która powoduje wiele komplikacji gicznych. Obciąża ono serce i prowadź przerostu (hipertrofii) oraz wywot

Ryć. 5. Bru *vwnvtr/.nej małego i scrdcc/ncgo palca (ryć. 6). niivpnie tr/.ymając lewą dłonią wyprostowane m iv pacjenta za nadgarstek pociąga prawą mą /.a c/ubek małego palca pacjenta i potrząsa mu-nicm pacjenta (ryć. 7 i 8).V Pacjent spoczywa w pozycji na wznak, tera-ui.i wykonuje zabieg na czterech punktach >:<> i prawego obszaru nad- i podocznego jed-iH/i-śnie. Stosuje lekkie uciski dłonią przez nieć sekund oraz uciska dwa lub trzy razy na k i oc/ne. Zabieg ten reguluje tętno poprzez id/nnic odruchu Aschnera, inaczej zwanego tu hcm oczno-sercowym. 4 Terapeuta wykonuje zabieg na czterech nk t ach na obszarze międzyżebrowym lewego uwego obszaru piersiowego (ryć. 5). Specjalnej g i wymaga zabieg na lewym obszarze pier-ytu, który ma na celu rozluźnienie mięśnia •••owego i mięśni międzyżebrowych. Następnie |x-uta wykonuje zabieg na trzonie mostka. i)c okrężny ucisk dłońmi na obszar piersiowy i/cnia w dół przez obszar piersiowy.

między mieniem a a piersiowym, ot bruzdy piersiowej i nadt

lewa strona obs/.aru piersiowego

Ryć. 4. Powierzchnia

obszar palca serdecznej

Nadciśnienie tętniczei, w którym górne ciśnienie krwi (przy skur-m sercu) przekracza 160 mmHg, a dolne me (kiedy serce jest rozszerzone) 95 mmHg, IM się za nadciśnienie. Istnieją dwa rodzaje lśnienia: nadciśnienie pierwotne, któremu nie /ys/.ą żadne objawy patologiczne i które jest liym stopniu zależne od czynników dzie-nydi. oraz nadciśnienie wtórne, które może•powodowane chorobami nerek, gruczołów 'li/nego wydzielania, chorobą Basedowa Innymi czynnikami. Nazwy „nadciśnienie" MV na oznaczenie nadciśnienia pierwot-

IpoiiY.ywc nadciśnienie może być przyczyną ilości, zawrotów głowy, szumu w uszach, uności, sztywności ramion, obstrukcji, braku•wagi emocjonalnej, nerwowości i stałego il/cnia. Może doprowadzić do wylewu krwi . Osoby nadwrażliwe i spięte są bardziej•w mi lv chorobę. Ponieważ mózg /.używa 20 ii całego tlenu wykorzystywanego przez

środkowyobszarramienia

Page 115: Shiatsu - leczenie uciskiem

1X0

liu-j-u) lud/ie, któr/.y cierpią, na tę dolegliwość, s/.l regularnie poddawać się dokładnemu i'tamowi terapii.

trmpia shiatsuśnienie wymaga terapii całego ciała, ale 1 powinien koncentrować się na obszarze f«l/vlopatkowym (związanym z organami iM\vhania), obszarze podłopatkowym iwym), na zakończeniach rąk i nóg oraz IM/uchu.'a c jen l spoczywa na lewym boku, tera-1,1 naciska lekko, wolno cały obszar szyjny, /s na jąć od jego przedniej części. .' Następnie naciska pięć lub sześć razy punktów położonych na obszarze liultopatkowym i międzyłopatkowym, a irni dziesięć punktów począwszy od piątego <»łKAir/c międzyłopatkowym poprzez obszar łopatkowy aż do lędźwiowego. Z kolei .nituje uciski jedną dłonią przez pięć sekund ' z czterech punktów pokazanych na l u k u K) i powtarza zabieg pięć lub sześć Na koniec wykonuje ruchy drgające, lic wyżny jest ucisk dłonią na trzeci kt na lewym obszarze nerkowym.Parjenl kładzie się na brzuchu, a terapeu-iVlu/nia prawy i lewy obszar międzyłopatkowy. vpnic ostrożnie naciska kciukami na prawy o l is/.a r nerkowy jednocześnie (ryć. 11). i|c palce obu dłoni uciska każdy punkt pięć sekund podstawami dłoni. Powtarza g pięć lub sześć razy (ryć. 13 i 14). Na ii•/lenie stosuje ucisk drgający.

Ryć. 17. Obszar brzuszny

Nadciśnienie mo/e być pr/.yc/yn nienia tętnic/.ek nerkowych, co /. kolei dopływ krwi do nerek i upośled/a ich / wydalnicze oraz powoduje obr/ęk, ma na celu przywrócenie nori funkcjonowania nerek.

4. Terapeuta wykonuje /.abicg mij| tylnych powierzchniach nóg, pode/im pacjent spoczywa na brzuchu, a iniHlcp pacjentowi przyjąć pozycję na w/,n naciskać przednie powier/.chnie i dokładnym zabiegu po obu stron zakończenie rozciąga nogi, jak pole H rysunku 15.

5. Pacjent leży na wznak. Terapcutu zakończenia obu rąk, a następnie ramiona (ryć. 16).

6. Po lekkim zabiegu na nhs/jir/c stosuje powolny, delikatny ucisk oczne.

7. Po dokładnym /ahicgu im o sio wy m terapeuta /ac/yiut ucisk dłonią.

8. Po dokładnym /abiegu na o brzucha terapeuta koncentruje lif M d brzusza oraz na prawym i lewym NWWf obszarze żebrowym (ryć. 17). Pltbudt wienia i zapobieganie obfttrukcji ostrożnego zabiegu na okrę/nicy oiowi

9. Na zakończenie pacjent ponowił muje pozycję na brzuchu, a terapeuta i łatwo napinającą się przeponę, stonuj dłonią na prawy i lewy boczny obs/ar (ryć. 18).

Ryć. 18. Ucisk dłońmi na pmpoaj przy pozycji na brzuchu

Ryć. 10. Punkty uciskania lewego obszaru nerkowego przy pozycji na lewym boku

Ryć. 15. Rozciąganie nogi

/ ilolny bruzda nadbrzuszna/.u /ebrowy

lewy dolny obszar żebrowy

Ryć. 16. Rozciąganie ręki obszar okrę/nicy esowatcj

Page 116: Shiatsu - leczenie uciskiem

1 H 2

3. Stwardnienie tętnicW procesie starzenia się ciało człowieka zwykle przechodzi zmiany prowadzące do stanu zwanego stwardnieniem tętnic. Jest on też ściśle związany z chorobami serca i nadciśnieniem. Bardzo elastyczne i kurczliwe tętnice zbudowane są z trzech warstw: błony wewnętrznej, błony środkowej i błony zewnętrznej, czyli przydanki. Stwardnienie może nastąpić w każdej z trzech warstw tętnicy. Nagromadzenie tłuszczów na ściankach warstwy wewnętrznej może stopniowo doprowadzić do niedrożności tętnicy i uniemożliwić przepływ krwi. Dotyczy to najczęściej dużych tętnic, takich jak aorta, naczynia wieńcowe, tętnice mózgowe i tętnice nóg.

Stwardnienie warstwy środkowej następuje w średnich tętnicach mięśniowych, takich jak tętnice udowe, podkolanowe, piszczelowe i promieniowe, kiedy na ich ściankach odkłada się wapń. Stan ten spotyka się zwykle u osób starszych.

Stwardnienie warstwy zewnętrznej następuje w tętniczkach. W mózgu i nerkach warstwa zewnętrzna tętnic twardnieje i rozrasta się, tamując wewnętrzne krążenie. Stan ten związany jest z nadciśnieniem.

Używa się ogólnie terminu „stwardnienie tętnic", jednak istnieje wiele rodzajów tej choroby, różniących się od siebie w zależności od części tętnicy dotkniętej zmianą patologiczną, jak i stanu organizmu danej osoby. Choroba ta występuje nie tylko u osób w zaawansowanym wieku, ale także u młodych. Najlepszym sposobem zapobiegania stwardnieniu tętnic jest stała świadomość stanu, w jakim znajduje się organizm, i stosowanie programu terapeuty-cznego. Szczególną uwagę trzeba zwrócić na ilość spożywanego cholesterolu. Należy prowadzić uregulowany tryb życia, unikać tyto-niu, który sprzyja rozwojowi stwardnienia tętnic, a najlepiej porzucić go całkowicie

Terapia shiatsul Pncicnt nrwhicra no/vcic seiia fklcka na

we w net ns/yjna

pierwszy punkt S2

pierwszy punkt sąrdzeń prpierwszy | punkt S2wyrostek tętnica

wspólna tętnica szyjna

punkt bocznego obszaru szyjnego, rdzenia przedłużonego oraz pierwszy pi nego obszaru szyjnego w podanej (ryć. 19). Tylny obszar szyjny powił szczególnie dokładnie potraktowany, pomaga to w zwalczaniu otyłości (ryć.

2. Pacjent leży w pozycji na Terapeuta uciska dłonią i kciukiem nerkowy (ryć. 21 i 22).

3. Następnie uciska nogi i stopy

następującej kolejności: tylny obszar! dół podkolanowy, podeszwa.

4. Teraz poddaje zabiegowi rami$ do dotu łokciowego, stawy nadgf -śródreczne i palce.

5. Pacjent nadal spoczywa w tal po/ycji. Terapeuta naciska obszi winowy, nr/cdm obs/ar udowy.

Ryć. 21. Obszar szyjny i nerkowy

rdzeń przedłużony

tylny obszar szyjny

obszar nerkowy

|e u r opatia

liż połowy ciała

polowy ciała występuje zwykle na skutek

ii krwi do mózgu, spowodowanego •linieniem mózgowych naczyń krwionośnych, pykają pod wpływem napięcia emocjonal-Sian ten zwany jest także paraliżem

riowym, a objawia się stopniowo po

litniu przez pacjenta przytomności po

unieruchomieniem połowy ciała przeciw-Uo półkuli mózgowej, w

Ryć. 19

zewnętrznatętnicaszyjna

Page 117: Shiatsu - leczenie uciskiem

której nastąpi!krwi. Skutki zaczynają być widoczne na ści twarzy, na której paraliż mięśni kowych, nosowych i ustnych utrudnialic. Na skutek skurczu mięśnia pier-

Ryc.22f Ryć. 23.

Obtzmr brzuszny

skurczu (zginają się i odwracają na zcv Staw biodrowy ulega zwichnięciu, n łydkowy jest zwiotczały i rozciiignięl) zostaje skręcona w stawie ikci (szpotawa), a wyciągnięte palce twora piętowokońską. Objaw ten zwany joi czem Wernicke'a-Manna (ryć. 24). Sfcj* zmusza pacjenta do wyginania chorej i łuk podczas chodzenia. Bardzo trud przywrócić sprawność u osoby dol ciężkim przypadkiem skurczu Won Manna. Natychmiast po odzyttknnit pacjenta przytomności powinno lię

Page 118: Shiatsu - leczenie uciskiem

I H 4

Terapia shiatsu1. Terapeuta klad/ie pacjenta w po/,ycji na

wznak i wolno rozpoczyna zabieg na mięśniu piersiowym większym, bruździe naramienno--piersiowej i mięśniu naramiennym (ryć. 25), aby zapobiec przywiedzeniu stawu ramiennego (ryć. 26).

2. Następnie terapeuta wykonuje stały ucisk z lekkim pociągnięciem w kierunku palców dłoni na następujących częściach kończyny górnej: mięśniu trójgłowym ramienia, mięśniu łokciowym, mięśniu odwracającym przedramienia, grupie mięśni prostujących, na nadgarstku i stawach międzypal-cowych, aż do końca palców (ryć. 27 i 28).

3. W celu zapobieżenia zwichnięciu stawu biodrowego terapeuta ostrożnie rozluźnia grupę mięśni przywodzących na środkowym obszarze udowym.

4. Kładąc pacjenta na brzuchu terapeuta wykonuje zabieg na mięśniu zginaczu na tylnym obszarze udowym, aby zapobiec rozciągnięciu stawu kolanowego (ryć. 30).

5. Pacjent zostaje przywrócony do pozycji na wznak i terapeuta rozluźnia przedni mięsień piszczelowy oraz zespół mięśni strzałkowych, aby zapobiec odgięciu stopy i piętonogowi roz-bieżnemu. Poddaje stopę ćwiczeniom odchylają-cym ją w kierunku grzbietowym, aby rozciągnąć mięśnie okolic stopy i w ten sposób zapobiec piętonogowi końskiemu (ryć. 31). Nie wolno zapomnieć o ćwiczeniu polegającym na odchylaniu stopy w kierunku podeszwy.

6. Kolejny zabieg, na obszarze brzucha, ma zapobiec obstrukcji, która często towarzyszy temu stanowi (ryć. 33).

Po zakończeniu zabiegów pacjent powinien zostać pouczony, jak za pomocą dłoni i palców czynnej strony ciała wykonywać samodzielnie

Ryć. 25. Mięsień naramienny, bruzda naramienno-piersiowa i obszar piersiowy

bruzda naramienno- obszarm. naramienny -piersiowa t piersiowy

Ryć. 24. Hemiplegia - skurcz Wernicke'a-Manna

zabiegi shiatsu na dotkniętych pj częściach ciała. Aby zapobiec skurczowi! podczas snu, sparaliżowane części ciała] owijać ręcznikami lub kawałkami koca.Chorzy dotknięci jednostronnym ciała, którzy dużo czasu spędzają wj podatni są na odleżyny, zwłaszcza \ krzyżowej, okolicy wielkiego krętai biodrowego, wyrostków kręgosłupa i Ponieważ skurcz mięśni usuwa tłuszcz podskórnej, działanie potu w fałdach czas leżenia w łóżku jest przyczyną skóry w tych miejscach. Zapobiej dolegliwości polega na wycieraniu szybko, jak to tylko możliwe. NaU często przewlekać i wygładzać pod zmieniać położenie ciała chorego. Ryć. 26

27. Boczna powierzchnia ramienia

Ryć. 28

Ucisk należy skierować na obie strony zespołu mięśni zginających wzdłuż punktów położonychna ramenu.

Ryć. 30. Tylny obszar uda

iA należy skierować na strony podstawowych iktów położonych na obszarze udowym.

i n;iwrt

przywodzenie

odwodzenie

prostowaniestopa pilszpotawtj(piętonć

stopa piętowo-końska (piętonóg koński)

Ryc. 31. Przednia powierzchnia nogi

Ucisk należy skierować na obie strony podsta-wowych punktów na przednim obszarze gole-niowym i zespole mięśni strzałkowych.

Odginanie musi był tt pełne, jak to tylko m<

Ryć. 33. ObMU okutał

obszar stepuobs/.nr gr/bictowy

Page 119: Shiatsu - leczenie uciskiem

na osi ItyineUilgłowy2. Bezsenność

Wśród przyczyn przedłużającej się niezdolności do spania wymienić należy zmartwienia i stres, zapalenie mózgu, nadwrażliwość nerwową i stwardnienie naczyń krwionośnych. Zwykle niepokojenie się niezdolnością do zaśnięcia pogorszą ten stan, lecz nie jest to wystarczający powód do sięgania po środki nasenne.

pierwszy przedni punkt szyjny Nerwice Ryć. 39

Ryć. 35shiatsu całego ciała, /c s/c/< uwzględnieniem obs/arów s/.yjnych, potylicznego, rdzenia pr/cdiu/.oncgo, nadłopatkowego, pleców i głowy (u /< szóstego punktu na osi symetrii). dodać ucisk dłonią na skronie i guli Na zakońc/cnic lr/cha ilokludnio przeponę (ryć. 40 4.1), ponieważ po) trawienie. Wa/nc jcnl xapobtofiJ strawności, obstrukcji t btoguiN cjent powinien ilu/o tp«4 l spokojnym śr<ulowi*ku,

Ryć. 40. Udik dtaią mm* położonych na od lyÓMdi obszaru ikroniowtfo

Kierunek ucisku na obs/.ar ^ skroniowy

Mocny ucisk na szósty punkt.

nerwicowe i nerwice objawiają się przez M.ihilność umysłową, zmienność nastrojów, /ilolność do koncentracji, niezdolność do 'm u-nią i działania oraz wieloma innymi zmia-iitn patologicznymi, które występują u ludzi w 'nvm wieku. Spowodowane są one zwykle niukami psychicznymi, takimi jak kłopoty

\iiwc, trudności w stosunkach z innymi ludź-I, napięcia związane z pracą, silne przeżycia z

o ń siwa itp. Ludzie o słabej kondycji psy-/ncj, którzy bez przerwy zamartwiają się i na tystko reaguj ą histerycznie, są bardzo podatninrrwice. Jednak stany opisane powyżej,/q ni/ poważne choroby umysłowe, jak np.

nho/.a maniakalno-depresyjna, wyleczyću /a pomocą zmiany nastawienia pacjenta

tu-bic i otaczających go ludzi.

ia shiatsu•/anc jest przeprowadzenie pełnej terapii

Ryć. 41 Ryć. 42

obszar potyliczny

rdzeń przedłużony

tylny obszar szyjny

obszar nadłopatkowy

Terapia shiatsuLudzie cierpiący na bezsenność odczuwają sztywność w okolicach brzucha i na obszarze szyjnym. Dlatego terapeuta powinien skoncen-trować się na tych częściach ciała.

1. Pacjent przyjmuje pozycję seiza. Terapeuta wykonuje zabieg na pierwszym punkcie przed-niego obszaru szyjnego (ryć. 34), a następnie na punktach całego przedniego obszaru szyjnego, bocznego obszaru szyjnego, obszaru rdzenia przedłużonego i tylnego obszaru szyjnego (ryć. 36 i 37). Zabieg ten przyśpiesza krążenie krwi w tętnicach i żyłach, wpływa na lepsze utlenienie tkanek mózgowych.

2. Ostrożny zabieg należy wykonać na obszarze potylicznym, nadłopatkowym, grzbie-towym i wszystkich częściach kończyn górnych i dolnych. Następnie na sześciu punktach osi symetrii głowy, stosując wstrzymywany, drgający ucisk (ryć. 38). Stosuje się także ucisk dłonią na gałki oczne. Każdy punkt uciska się przez dziesięć sekund.

Ryć. 43. Bruzda nadbm i udik dłonią

ucisk na gałki oc/ne

<ć* bruzda «,, 4 nadbrzuszna

W-x

Page 120: Shiatsu - leczenie uciskiem

uc i sku /wii | /anych be/pośicdmo / miej* występowa n i;» bólu. Terapeuta wykol

płynny ucisk wstr/.y mywany, drgaj rozluźniony, a następnie ucisk /godl

wymogami objawów (ryć. 46). Jeśli spowodowany jest przez pierwszą gałąź trójdzielnego, naciska kciukiem, trzema mi lub dłonią na cztery punkty obl podocznego. Potem kciukiem lub trzema ( cami wykonuje ucisk na punktach połów na zewnętrznej stronie osi symetrii ot czołowego (ryć. 47). Gdy ból spowodc jest przez drugą gałąź, terapeuta używa lub trzech palców do zabiegu na punktach położonych na obl podocznym, trzech punktach na obszan mowym od strony nosa do ucha i trzech tach na górnej wardze od strony we (ryć. 48). Kiedy ból spowodowany jest gałęzią nerwu trójdzielnego, zabieg wykonać na trzech punktach żuchwo\ dziąsłach znajdujących się na tym (ryć. 49) za pomocą kciuków lub ti ców. Ponieważ poruszanie ustami stanie bolesne, zabieg powinien być' także na obszarze wokół ust, przy niu lekkiego ucisku.

5. Nerwobóle potyliczne

t wobóle potyliczne występują na obszarze, AV który przebiega większy nerw potyliczny, u-|s/y nerw potyliczny, trzeci nerw potyliczny u-lki nerw słuchowy, które biegną od

obszaru iiHy.o przez czubek obszaru potylicznego *ln\ m lub dwoma równoległymi pasami. Punkt ya położony jest między wyrostkiem i»ik"watym a pierwszym kręgiem szyjnym lub »\-«!/v wyrostkiem sutkowatym a rdzeniem

l/4-.llu/onym (ryć. 50). Przyczyną kłopotów >/«• być stwardnienie mięśni i tkanki tłuszcz-na obszarze potylicznym, napięcie k-l szyjnych, stwardnienie tętnic lub tak IWHN A-spól trząsawki.

wielki nerw

słuchowy 51

Istniej;) dwa rod/aje nerwobóli: sanu>istne ner-wobóle, których pr/.yc/yny nie są. /nane, ora/, nerwobóle symptomatyc/nc, powodowane przez tętniaki, choroby zatok, zapalenie dziąseł i zaburzenia metaboliczne.

Najgrubszy nerw czaszkowy, nerw trójdzielny, łączy się z piątym nerwem czaszkowym i tworzy zwój nerwowy Gasseriana, a następnie rozgałęzia się na trzy części. Pierwsza gałąź to nerw oczny, druga to nerw żuchwowy, a trzecia jest nerwem szczękowym. Nerwy te rozłożone są po całej twarzy (ryć. 44). Punkty ucisku są różnie ułożone dla każdej z tych gałęzi: dla pier-wszej jest to obszar nadoczny; dla drugiej obszar podoczny i jarzmowo-twarzowy, dla trzeciej obszar mózgowy (ryć. 45). Ból nigdy nie występuje naraz w więcej niż jednym z powyższych nerwów. W przypadku pierwszej gałęzi ból obejmuje podstawę nosa, obszar nadoczny i czołowy. W przypadku drugiej gałęzi umiejscawia się na obszarze podocznym, kości jarzmowej, skrzydełkach nosa i górnej wardze. W przypadku trzeciej gałęzi ulokowany jest na żuchwie, dolnej wardze, w okolicach uszu i na skroniach.

Ryć. 48 Ryć. 49

Terapia shiatsuZabieg powinien koncentrować się na punktachRyć. 44, Układ nerwów Ryć. 45. Punkty Valldxatrójdzielnych

pierwsza gałąźdruga gałąź

trzecia gałąź

Ryć. 46

głowa

obszar czołowy

obszar nad- i pod-oczodołowy

obszar jarzmowy

obs/ar górnej

pierwsza \

otwór nadoczod(

otwór pod<druga

trzecia

otwór bródkowy

Ryć. 50

większy nerw potylicznymniejszy nerw potylicznytrzeci nerw potyliczny

czuły punkt

Ryć. 52

Page 121: Shiatsu - leczenie uciskiem

Terapia shiatsu1. Terapeuta rozluźnia napi obszarze

potylicznym pr/e/ poi uciskanie kciukami położonymi j drugim trzech punktów mied/y wy sutkowatym a rdzeniem pr/edlu/r dotkniętej schorzeniem stronic (i Następnie wykonuje /.ahicg na punkcie, który wymaga M/c/cgólni (ryć. 52).

2. Wykorzystuje l r /y punkty | między wyrostkiem Ntilkowttlym ft l pr/.ecllu/.onym (eni|K'Ulit wykonuje l trzech pionowych r/ydiich punk c/terech punktach górnych, wfąejm wszy w r/ed/ic po/iomym, pięciu włączając drugi w r/ed/ie poziom) sześciu górnych, wliic/ajnc Ir/ccł vi poziomym (ryć. 51), w por/i|dku od góry.

3. Przesunąwszy dotkniętą xch< część twarzy pacjenta lekko na /.cwni peuta kładzie dłoń na dole kości pt (mniejsza granica szyi), drugu dłoń pacjenta i rozciąga obszar polylic/ny przez pięć sekund (ryć. 53). Powlam

Page 122: Shiatsu - leczenie uciskiem

190

t r /y ra/.y. Następnie, trzymając podstawy dłoni na obs/arze potylic/nym, wykonuje tr/y uciski drgające. Jeśli neuralgia potyliczna występuje na obu obszarach bocznych, terapeuta zaczyna od lewej strony i powtarza taki sam zabieg na prawej stronie.

4. Należy wykonać dokładny zabieg na obszarze szyjnym, rdzeniu przedłużonym i obszarze potylicznym.

6. Nerwobóle ramieniaMiejscowy ból występuje na ramionach zgodnie z rozkładem nerwów ramiennych. Na przykład nerw pachowy jest przyczyną bólu w mięśniu naramiennym i mięśniu obłym mniejszym (odpowiedzialnym za poruszanie ramieniem); nerw mięśniowo-skórny powoduje ból w bicepsie ramienia, mięśniu kruczo-ramiennym (odpowie-dzialnym za poruszanie przedramieniem); nerw łokciowy, nerw środkowy i nerw promieniowy powodują ból na obszarze przedramienia, nadgarstka, grzbietu ręki, ból dłoni i stawów paliczkowych (ryć. 54).

Terapia shiatsuTerapeuta musi wykonać zabieg na dotkniętych schorzeniem obszarach, koncentrując się na przebiegu nerwów. Musi rozciągnąć staw ra-mienny, staw łociowy, staw nadgarstkowy i stawy paliczkowe (ryć. 55). W tej bardzo ważnej tech-nice rozciągania musi postępować ostrożnie i wolno rozciągać poszczególne nerwy.

Ryć. 55

/asłosować ucisk kciukiem lub ucin palcami i dłonią.

Przy bólu występującym na obwuin towym lub bocznym obs/,ar/.c br/.uw. zabieg należy wykonać, gdy pacjcnl boku. W tym przypadku tcrapculn f pozycję obok głowy pacjenta i podno ramię nad głowę wykonuje /.abicg mi obszarze brzusznym (ryć. 58). Nt stosować ucisk kciukiem, t r/.ćma dłonią i ucisk drgający.

W obu przypadkach terapeuta poświęcić szczególną uwagę /ahic przeponie. Pacjent musi odychaić | spokojnie, kiedy terapeuta stara xii ból.

Intuicjo, tr/y punkty Valleixa: kręgowy, pier-tiowy boc/.ny i mostkowy poło/one w okoli-uu h nerwów powierzchniowych (ryć. 56).

Pr/.yc/.ynami nerwobóli międzyżebrowych lin t/c być sztywność mięśni prostownika grzbietu i mięśni międzyżebrowych, schorzenia serca, • i a k/.c dolegliwości kręgosłupa i żeber.

Terapia shiatsu|p«t!t ból występuje na przednim obszarze pier-H»»wvm, pacjent powinien położyć się w pozycji a terapeuta musi wykonać zabieg na l»»/ar/e międzyłopatkowym i podłopatkowym. J|ilastvpnie pacjent kładzie się na wznak, a tera-Mita /aczyna delikatnie uciskać dotkniętą część ciała, zaczynając od mostka i prze-c się w kierunku żeber (ryć. 57). Należy

nerw pachowy

nerw mięśniowo--skórny

nerw łokciowy

nerw promieniowy'

nerw pośrodkowy

Ryć. 56. Punkty występowania nerwobóli międzyżebrowych

punkt na kręgosłupie

nerw międzyżebrowy

Ryć. 54. Przednia powierzchnia prawego ramienia

7. Nerwobóle międzyżebrNerwy międzyżebrowe przebiegają od lewej strony kręgów skośnie w d boczny obszar brzuszny, przez międzyżebrowy, a następnie skośnie W obu stronach mostka. N międzyżebrowe atakują tylko jedn ciała i częściej występują na le szczególnie od piątego do dziewią! międzyżebrowego. Ból zwykle sku obszarze piersiowym, grzbiet bocznym obs/ar/c brzucha i towarzyizyć oprys/ezka /wykle lewej 11 ronić i na/.ywa się go powłtrichniowo-lr/cwiowyrn. Ch

punkt na mostkatrzon mostka

Ryć. 58

Page 123: Shiatsu - leczenie uciskiem

P>2

Page 124: Shiatsu - leczenie uciskiem

8. Rwa kulszowa

Kor/enic nerwu kuls/owcgo znajdują się w czwartym i piątym kręgu lędźwiowym ora/ pierwszym, drugim i trzecim kręgu krzyżowym. Rozchodząc się od tego miejsca, w którym tworzą wiązkę, przechodzą przez tylny obszar udowy i tylny obszar łydkowy do obszaru podeszwy i palców stopy. Są najdłuższymi i naj-grubszymi, grubości małego palca, nerwami peryferyjnego układu nerwowego. Najczęściej rwa kulszowa jest następstwem przepukliny krążka międzykręgowego, zmiany zniekształca-jącej kręgu w stawie biodrowo-krzyżowym, przerostu więzadła żółtego, przytwierdzonego do tylnego otworu kręgowego, oraz sztywności otaczających kręgi więzadeł i mięśni.

Punkt szczególnie wrażliwy położony jest między wyrostkiem kulszowym a większym krętarzem dotkniętej schorzeniem strony. Jeżeli stan ten stanie się chroniczny, wysiłki zmierza-jące do złagodzenia bólu sprawiają, że ciało przegina się w stronę występowania dolegli-wości, co zwane jest skrzywieniem kulszowym (skoliozą kulszowa).

Cenioną metodą diagnozowania rwy kul-szowej jest znak Lasegue'a, Pacjent leży na wznak.

Terapeuta podnosi jego nogę. "ie po/wa mu /gii|ć kolana (ryi. (>()). U osób cierpiąc

na rwę kuls/ow;} powoduje to dotkliwy nerwu kuls/owego na tylnym ob? udowym, /ginanie stopy potęguje ból.

Terapia shiatsu1. Pacjent musi spoczywać w pozycjlj brzuchu. Terapeuta dokładnie wykonuje na obszarze lędźwiowym, pośladkowym punkcie Namikoshiego, w podanym por Następnie wykonuje ucisk wstrzymywi punktach Valleixa położonych wzdłuż kulszowego (ryć. 59). Z kolei dokonuje na kończynie dolnej, ze szczeg< uwzględnieniem tylnej strony.2. Pacjent przyjmuje teraz pozycję na terapeuta wolno i dokładnie wykonuje na obszarze brzusznym, głównie i brzucha, aby usunąć ochłodzenie i sztj zapobiec obstrukcji.Ponieważ nerw kulszowy znajduje sunkowo blisko powierzchni skóry, pouczyć pacjenta, aby nie siadał na wilg< chłodnych miejscach i trzymał d( schorzeniem część ciała zawsze w cieple. Ryć. 60

Ucisk palcem

wskazującym i środkowym z wykorzy-staniem środkowej części jako podpory.

Łysienie plackowate

wie plackowate lub gwałtowne łysienie f mów głowy związane jest z zaburzeniami Inna krwi w skórze czaszki i wynikającym z l> brakiem odpowiedniego odżywiania włosów. Nie jest to choroba zakaźna; a rwa/, nie towarzyszy jej swędzenie ani ból, filc udaje się ją wyleczyć, zanim pacjent MU n je się, że w ogóle cierpi na taką dolegli-S, Występuje czasem jednocześnie w więcej }jv<lnym miejscu.Dolegliwość ta ma zwykle podłoże psy-Mte. W bardziej nasilonej postaci występuje > umartwiających się, pobudliwych, cicr-h / powodu nagromadzenia stresu lub Jol rwa lego napięcia emocjonalnego. ?m pr/yc/yrui łysienia jest be/senność

Ryć. 61. Przykład łydenia plackowatego

Ryć. 63Ryć. 62

punkt Namikoshiegowiększy krętarzpunkty Valleixa

uz ulszowyRyć. 59

Page 125: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 64

Terapia shiatsu1. Pacjent musi mieć świe/o umył*

Terapeuta używając kciuków lub lr/« ców: wskazującego, środkowego i twrih ostrożnie naciska środek i boki ly» obszaru (ryć. 61 i 62).

2. Następnie terapeuta wykonuje < ucisk środka tego obszaru (ryć. 63). P pomocą ucisku kciuka na kciuk w zabieg na osi symetrii, obu skroniach, niu i rdzeniu przedłużonym (ryć. 64).

3. / kolei uciska obszar szyjny łopatkowy, które są zwykle sztywne p typu dolegliwościach.

4. Na koniec wykonuje zabieg nn i brzusznym, aby pobudzić trawienie i 't prawidłowe odżywianie korzeni w\otó\

Page 126: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 67. Obszar potyliczny

10. MigrenaMigrena to rodzaj bólu głowy, który występujezwykle u kobiet w określonych miejscachgłowy, na przykład na skroniach, czole lubobszarze potylicznym, za oczami, najczęściejjednostronnie. Mogą poprzedzać go zawrotygłowy, szum w uszach, mroczki przed oczami itowarzyszyć mu nudności oraz wymioty.Związana z funkcjonowaniem naczyńkrwionośnych migrena zwykle pojawia się pozjedzeniu czegoś pobudzającego, co mogłospowodować rozszerzenie naczyńkrwionośnych. Występuje u osób cierpiącychna nadciśnienie, bezsenność, na stwardnieniemięśni, które powodują zwężenie naczyńkrwionośnych.

Terapia shiatsu1. Terapeuta rozpoczyna zabieg od trzymania

jedną ręką bolącej części głowy pacjenta, który znajduje się w klęcznej pozycji seiza, a drugą dłonią uciska pr/e/. pięć do d/icsięciu sekundK,xl

•. .-. : .•dozowane w zależności od nasilenia choroby. Można wykorzystać ucisk dr

2. Określenie punktów ucisku lokalizacji bólu. Dla bólu czołowego cztery pionowe rzędy punktów - pier

czołowej osi symetrii i trzy ponad brwil bólu na obszarze skroniowym istniejl punkty na obszarze nadocznym, obszarze międzyocznym i dodatkowe skroniach (ryć. 65). Dla bólu na obs niowym istnieją cztery rzędy odchodzące od osi symetrii do obs niowego na dotkniętej dolegliwości!

głowy (ryć. 66). Dla bólu w okolicy istnieją cztery rzędy, po cztery punkt odchodzące od osi symetrii do d< schorzeniem obszaru potylicznego Należy wykonać /abieg na wszyst punktach.

3. Następnie terapeuta wykonuje obrano oyjnym.

ff t>.'toba SMON dotknęła w latach I96H 1970 c osób w Japonii i była pr/.yc/yną wiciu pień, dopóki nie odkryto, że jej pr/.yc/yną « lekarstwo na jelita zwane chinoformem. tk t y lko udowodniono ten i akt, we wrześniu '•'n roku produkcja leku została zakazana i M l tamtej pory nie zanotowano żadnych "wych przypadków. We wczesnych stadiach «»ohy pacjent skarży się na biegunkę i bóle urn ha. Następnie na podeszwach stóp poja-się kłucie podobne do tego, które ik/uwamy podczas chodzenia boso po u. Odruchy ścięgna Achillesa słabną, a i»t v pnie zupełnie zanikają. Stan ten przeradza w nadwrażliwość podeszwy stopy i pozy ty-h»v wynik daje badanie odruchu Babińskiego. »ti vi wionie i ból przechodzą stopniowo od nóg

pr/ypailkach ruch końc/yn dolnych memo/.liwy, a odrętwienie, bul i nic/tlt porus/.ania dochod/i do po/.iomu rani

Terapia shiatsuTerapeuta musi pr/eprowad/ić /abiei na całym ciele, /abieg powinien li dłużej niż czterdzieści do pięćil/icsieci dłuższy zabieg mógłby bowiem /mc.c/y ta i wywrzeć skutek odwrotny tu rzonego.

Szczególną uwagę należy /wr wstrzymywany i drgający ucisk m potyliczny, rdzeń przedłużony, tyln; szyjny, obszar nadłopatkowy i obi kręgosłupa, przez obszar międ/ylopal obszaru lędźwiowego i punktu Nami (ryć. 69). Terapeuta powinien też pr dzić dokładny zabieg na ramionach i szczególnie zaś na pierws/ym bocznego obszaru pr/eclramienia i na łydkowym (ryć. 70). W /jilc/noHii tul należy zastosować ucink lekki, Mitu przerywany lub wnlr/ymywnuy IM | części ciała.

Terapeuta mu«i wykonać wany na obs/j»rnch, na wyziębiona, aby pobudfttt J4 w ten sposób /apobtac tttywnofeł l • Pobudzi to krn/enic krwi W M włosowatych i usunie ból.

Na zakończenie należy wykonać i ucisk obszaru br/us/ncgo (ryć. 71 i przywrócić prawidłowe funkcji żołądka i jelit, pobud/ić trawienie, we substancji odżywczych i zapobiec bicj obstrukcji.

Ryc.72.UoWcdto ćmy oba

Ryć. 65. Obszar czołowy, oczny i skroniowy

obs/ar nad-i podoczodołowy

Ryć. 71. Ucisk dłonią na obszar brzucha

Ryć. 66. Obszar skronie

• •

Ryć. 68obszar potylicznyRyć. 69

rdzeń przedłużonytylny obszar szyjny

obszar nadłopatkowy

obszar kręgosłupa

punkt Namikoshiego

70. Wstrzymywany ucisk drgający na zakończc-nich ktn&czyn górnych ł dolnych

Page 127: Shiatsu - leczenie uciskiem

Osłabienie funkcjonowania żołądka i jelit lub chłód w kończynach dolnych i rejonie lędźwiowym jest przyczyną zaburzeń trwien-nych. Nie strawione substancje pobudzają błonę śluzową okrężnicy i przyśpieszają perystaltykę jelit tak, że zawartość jelit przesuwa się szybko przez przewód, zanim płyny zostaną dokładnie wchłonięte, i dochodzi do prostnicy w postaci półpłynnej. Powoduje to biegunkowe wypróżnie-nia. Niekiedy brak równowagi nerwów auto-nomicznych pobudza nerwy przywspółczulne i powoduje przyśpieszone przechodzenie częściowo strawionej masy przez okrężnicę.

Uporczywa biegunka bywa przyczyną odwodnienia organizmu i uniemożliwia wchła-nianie substancji odżywczych, obniżając w ten sposób odporność organizmu i powodując jego osłabienie. Aby temu zapobiec, należy wykony-wać zabiegi mające na celu pobudzenie trawienia i regulację funkcjonowania jelit. Przeziębienia wirusowe często są przyczyną ataków biegunki, szczególnie u dzieci. Regularne zabiegi shiatsu pozwolą utrzymać dobry stan zdrowia i uod-pornią organizm na przeziębienia. Ponadto shiatsu skutecznie pomaga w przywracaniu ogólnego dobrego samopoczucia.

(Terapia shiatsuPacjent spoczywa w pozycji na brzuchu,

llri.ipeuta wykonuje zabieg na obszarze rdzenia l|N/.'.llu/onego, prawej i lewej stronie obszaru 1.1 łopatkowego, na obszarze międzyłopatkowym, ||N" l łopatkowym i krzyżowym (ryć. 73), aby ure-||»»iować funkcjonowanie autonomicznego ii. u l u nerwowego i zapobiec nadmiernej perys-|*!tue jelit.

.' Następnie wykonuje kciukiem ucisk na oba unkiy Namikoshiego (ryć. 74 i 75), przeznacza-pieć sekund na każdy punkt i powtarza ił>u-i' i r/y do pięciu razy.V Teraz pacjent kładzie się na plecach, tera-i t . i /as wykonuje ucisk na sześć punktów /nego obszaru podudzia, od stawu planowego do punktu położonego tuż nad n skokowym. Zabieg powinien trwać pięć Mi u tul na każdym punkcie i należy go imlór/yć od trzech do pięciu razy. 4. / kolei należy wykonać silny ucisk na staw nkowy i grzbietową powierzchnię stopy, t/ogólną uwagę poświęcając dołkom między Islawami pierwszego i drugiego palca stopy ;. 77). Pobudzanie krążenia krwi w stopach pmaga wykonania zabiegu na palcach i na des/wic stopy.V Ucisk dłonią stosuje się jednocześnie na i lewą stronę obs/aru brzusznego (ryć. 78). ilc/.y uciskać dłonią prze/, pięć sekund każdy tl/.iewieciu ounktów Dołożonych wokół

Dolegliwości organów układu pokarmowego

1. Biegunka

Ryć. 75 piciws/y punkt gi/hu i (mivil/y podstawami \ \ i długiego palca stop

s/.cść punktów n.t boc/.nvn> ohs/ai/o p(xliu!/ia

Ryć. 76

Ryo.71obszary łopatkę łopatkc wiowy

obszar ki

punkt Ni

Ryć.

Page 128: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 80 Ryć. II. Oboar okrężnicy e*owatqj

obszar lędźwiowy

grzebień biodrowy

okrężnica wstępująca

Ryć. 82okrę/nica popr/ec/na

okrężnica zstfjp

punkt Namikoshiego

obszar pośladkowy

obszar krzyżowy

okrężnica esowai

2. ObstrukcjaWypróżnienie następuje zwykle raz dziennie. Kiedy występuje nie częściej niż raz na trzy dni lub raz w tygodniu, pojawia się uczucie niewygody i stan zwany chroniczną obstrukcją. Często prowadzą do niej zaburzenia autono-micznego układu nerwowego spowodowane nawykiem nieregularnego spożywania posiłków lub stresem psychicznym. Kiedy funkcjonowanie autonomicznego układu ner-wowego ulegnie zaburzeniu, osłabiona zostaje czynność nerwów współczulnych jelit, co jest bezpośrednią przyczyną obstrukcji.

Spożywanie łatwostrawnych pokramów, takich jak chleb, ser biały, masło i jogurt, nie jest korzystne, ponieważ nie pobudzają one pracy okrężnicy i nie aktywizują perystaltyki jelit. Wskazane jest natomiast spożywanie warzyw i owoców zawierających celulozę, która pobudza ruch robaczkowy. Ale trzeba pamiętać, że zbyt duże ilości tych pokarmów mogą wywołać również niepożądane skutki. Pokarmy solone, suszone japońskie śliwki umeboshi, a także owoce takie, jak pomarańcze, brzoskwinie i awokado, które zawierają oprócz celulozy duże ilości kwasów organicznych, pobudzają pracę okrężnicy i mają regulujący wpływ. Należy unikać długotrwałego zażywania środków

a zamiast tego wykonywać cierpliwie opisane zabiegi shiatsu i uregulować dzi autonomicznego układu nerwowego, a p pobudzać zdolności trawienne.

Terapia shiatsu1. Terapeuta wykonuje zabieg najpi

przednim obszarze szyjnym, obszarze przedłużonego i obszarze krzyżowym pobudzić działanie nerwów przywspi nych.

2. Uciska punkty na obszarze lędźwi grzebienia biodrowego, obszarze krzyż pośladkowym i punkt Namikoshiego ( Uciskanie punktu Namikoshiego po pracę jelit.

3. Następnie wykonuje zabieg na obszarze brzusznym, ze szczegi uwzględnieniem dziewięciu pu położonych na tym obszarze w nast kolejności: żołądek, jelito cienkie, jelito okrężnica wstępująca, okrężnica pop okrężnica zstępująca i prostnica. Pl ucisk kłębom kciuka musi być szc: ostro/nic wykonany na okrężnicy csowa1 81-84).

4. Na wikońcycme nalc/.y wykonać nkreina uckki dłonią nn hr/nrh

Page 129: Shiatsu - leczenie uciskiem

200

3. GastroptoząW wyniku pewnych chorób lub / powodu ogólnego osłabienia organizmu tkanka mięśniowa żołądka może stać się atoniczna. Jeżeli stan taki utrzymuje się przez dłuższy czas, żołądek opada poniżej swego zwykłego położenia ponad pępkiem. Opada on wolno poniżej linii łączącej lewą i prawą część kości biodrowej, aż do miednicy. Są to symptomy choroby zwanej gastroptozą, w której pacjent cierpi na zaburzenia żołądkowe, niestrawność, czkawkę i tym podobne dolegliwości.

Na gastroptozę zapadają zwykle szczupłe kobiety, u których mięśnie brzucha nie są zbyt silne. Osoba taka powinna poddawać się regu-larnym zabiegom shiatsu i ćwiczyć mięśnie brzucha, aby jej organizm mógł utrzymać żołądek we właściwym położeniu na ścianach jamy brzusznej i pobudzić czynności tra-

Ryć. 88 Ryć. 89. Udik ttącyTerapia shiatsu

1. Osoby podatne na gastropto/ę są nerwowe i cierpią na sztywność w ri szyjnych, łopatkowym i grzbietowym, powinien koncentrować się na wzmoci rejonu szyjnego oraz prawego i lewego oł nadłopatkowego, szczególnie lewej strony.

2. Terapeuta wykonuje zabieg na obs okolic międzyłopatkowych do części lędi po lewej stronie kręgosłupa, a następi obszarach położonych między i podłopatkowym a lędźwiowym po prav nie kręgosłupa.

3. Z kolei wykonuje dokładny żabi kończynach dolnych, aż do zakończeń stóp, aby pobudzić krążenie. Ważne jest ganię ziębnięciu dolnego obszaru brzuszr

4. Pacjent spoczywa w pozycji na rapeuta wykonuje najpierw prosty zabieg

Ryć. 87

Ryć. 90. Ugniatanie w kierunku górnego obszaru brzucn

wenne. n* Im, a później uciska go okrężnymi rucha-/ dcktem ssania w kierunku przepony (ryć. H K ) . Ważne jest podczas tego zabiegu 4l.ulne dociskanie dłoni do skóry pacjenta K1)). Zabieg powinien trwać pięć sekund i Ile/y go powtórzyć pięć do dziesięciu razy. i»tvpnie terapeuta podkłada dłonie pod ilu pacjenta poniżej zwykłego położenia littlka, po bokach pępka, i opuszkami Icrirh palców każdej ręki położonymi po

91. Ćwiczenie A. Podniesiony tułów

obu stronach krygoMluptt pni-jciitu d/.icsieć ugniałajiicych ucuków, akto lekko w góry (ryć. W).

5. Na /.akoik/.cniti pr/ytuymi skokowe pacjenta, który w lym CJMto skłony (ryć. 91). (\vic/cnio jtil skutec/ne, gdy pacjent tr/.ynui r*a n i je/cli jest to dla niego /byt trudno, n mać ręce wyprostowane pr/cd *obn (r

Ryć. 85. Okrężne, zmienne uciski dłonią

Ryć. 86. Ucisk ssący

Ryć. 92. Ćwiczenie B. Podniesiony tułówri»WH'«wV kostek

Page 130: Shiatsu - leczenie uciskiem

202

4. Dolegliwości wątrobyWątroba jest odpowiedzialna za podstawowe czyności życiowe, jak przemiana materii, wypróżnienia, odtruwanie, produkcja krwi, krążenie krwi i wydzielanie żółci. Należy do największych organów ciała; porównywalna jest pod względem wielkości do mózgu i osiąga wagę od 1200 do 1500 gramów. Tętnice wątrobowe i żyły wrotne posiadają odpowiednią do jej wielkości budowę. Tętnice przenoszą tlen i substancje odżywcze dla wątroby; żyły wrotne przenoszą produkty przemiany materii z żołądka, jelit, trzustki i śledziony. Innymi słowy, wątroba jest magazynem i źródłem surowców energetycznych obficie zawartych w krwi.

Główne dolegliwości wątrobowe to zapale-nie, marskość i otłuszczenie. Stany te powodowane są niepohamowanym jedzeniem i piciem oraz akumulacją zmęczenia. Leczenie ich wymaga spożywania odpowiednich ilości zdrowego pożywienia, unikania zmęczenia i dbania o wypoczynek. Angielska nazwa człowieka skorego do gniewu - hot liver (gorąca wątroba) - sugeruje, że choroby tego organu mogą mieć podłoże psychiczne. Osoby podatne na tego typu dolegliwości muszą unikać zde-nerwowania i stanów pobudzenia.

Terapia shiatsul. Osłonięta żebrami wątroba położona jest

bezpośrednio nad przeponą z prawej strony górnego obszaru brzusznego (prawy podżebrowy) (ryć. 93). Dolegliwości wątroby dają uczucie ucisku i tępego bólu w jej okolicy. Badanie dotykowe pozwala określić stan wątroby. Ponieważ łatwo jest ją zlokalizować i samemu wykonywać zabieg, warto nauczyć się poznawać stan własnej wątroby i regulować jej funkcjonowanie za pomocą terapii shiatsu.

W tym celu należy obłe dłonie - prawa pod lewą - położyć na prawym obszarze żebrowym i wykonywać powolne, skierowane do góry ugniatające uciski (ryć. 94). Jeżeli ucisk nic wywoła bólu ani uc/ucia ściskania, watro-

wi|tiohaśrodkowym i serdec/nym jedni1)

nil.MII, tr/ymając je /.ląc/one.Następnie terapeuta bada stan wątroby l wykonuje y.abieg na prawym obs/.a-nadłopatkowym, międzyłopatkowym (łopatkowym (ryć. 97 i 98). Z wyjątkiem u na prawym obszarze międzyłopatkowym, stale można wykonywać samodzielnie, delikatnie, codziennie podczas lub przed udaniem się na. spoczynek utrzymuje wątrobę w dobrym stanie.

Ryć. 96

Ryć. 95 śnnlok

woreczekżółciowy dwunastnica Ryć. 97

Ryć. 94. Kierunek uciskania dla prawego wewnętrznego obszaru że (wątroby) - strzałka rprawy obs/ar

mied/yłopatkowypiawy ohs/m nadlopalkow)

Ponieważ wątroba jest duża, koni przeprowadzenie podobnego dotykowego na obszarze przepony i obszarze brzusznym (ryć. 95), aby bardziej dokładnie jej stan.

2. Jeśli badanie dotykowe prawego żebrowego wyka/c twardość, przede należy zastosować lekki, drgający u (ryć. 96). Kiedy stwardnienie ustąpi, zaitoiowić powolny ucisk ki

Page 131: Shiatsu - leczenie uciskiem

3. Kamica zoiciowaPccher/yk żółciowy, m;ij;|cy ks/.lalt gruszkowatego worka, długości okolił dziesięciu centymetrów i s/.erokości około czterech centymetrów, znajduje się pod wątrobą. Żółć produkowana w wątrobie prze-chodzi przez przewód żółciowy oraz przewód pęcherzykowaty i wchodzi do woreczka żółciowego, w którym następuje jej zagęszczenie w wyniku wchłonięcia nadmiaru wody przez ściany pęcherzyka. Żółć jest magazynowana w pęcherzyku, dopóki nie będzie potrzebna w procesie trawienia tłuszczów i białek, kiedy zostaje wydzielona. Pęcherzyk żółciowy kurczy się, gdy rozwiera się otwór dwunastnicy w wyniku działania zwieracza Oddiego. Wydzielona żółć wpływa do dwunastnicy przez wspólny przewód żółciowy. Tak zwane kamienie żółciowe, które tworzą się w pęcherzyku żółciowym lub w przewodzie pęcherzykowym, składają się z cholesterolu (tłuszcz) i bilirubiny (wapń). Innymi słowy cholesterol i wapń odkładają się w żółci, tworzą osad, a następnie kamień. Kamień typu cholesterolowego tworzy się w pęcherzyku żółciowym. Kamień z bilirubiny tworzy się w pęcherzyku żółciowym, a także w przewodzie pęcherzykowym. Przechodzenie kamienia z pęcherzyka żółciowego lub przewodu pęcherzykowego do wspólnego przewodu żółciowego powoduje stan zwany kolką żółciową (ryć. 99), objawiający się gorączką, bólem w okolicy podżebrowej i pojawieniem się obszarów nadwrażliwych na ucisk, zwykle bardzo bolesnych (ryć. 100). Kamienie żółciowe występują u ludzi, którzy często

spożywają duże ilości tłuszczu oraz u kobiet w średnim wieku mających nadwagę. Ponieważ Ryć. 99

ful /itpobii'piinic twor/eniu się kai /ólnowYih, n.iliYY kontrolować dietę i nic/.ać spo/yvir pokarmów bogatych w cl terol, by uniknąć pr/ccią/enia wątro| zapewnić wyd/.iclanic odpowiednich ilości Ponadto dla polepszenia stanu wątr< woreczka żółciowego, które są ściśle z soi wiązane, warto wykonywać poniżej 01 zabiegi.

Terapia shiatsu1. Kiedy pojawi się kolka żółciowa, te

ta prosi pacjenta o położeniu się na prboku, z kolanami zgniętymi i przywiedziedo tułowia. Za pomocą ucisku kciuka naterapeuta wykonuje zabieg na prawym olnadłopatkowym i pięciu punktach priobszaru międzyłopatkowgo. Biorąc punktjw tej serii za punkt pierwszy wykonujetrzech punktach na olmiędzyłopatkowym (ryć. 101-103).powinien być położony na trzeci, C2piąty punkt obszaru międzyłopatkowegowszy i drugi punkt obszaru podłopatko\

2. Terapeuta zajmuje pozycję naprą ciała pacjenta i kłąbem prawego kciuki chodząc po granicy żeber, wykonuje prawy wewnętrzny obszar żebrowy (r Kierując nacisk na wątrobę stopnic wzmacnia. Następnie wykonuje drgaj? dłonią.

3. Po ustąpieniu bólu pacjent kładą pozycji na wznak, a terapeuta odpowiedni ucisk dłonią i kciukiem na rozciągający się od przepony do pl wewnętrznego rejonu żeber (ryć. 104).

obs/.ar międ/yłopatkowy

Kurcz żołądkałapiecie w żołądku sprawia, że mięśnie okrężne i|

i| spazmatycznym skurczom, powodują-iii bóle w górnej okolicy brzucha. Stan ten•A- być spowodowany sokami trawiennymi, julcniem żołądka lub mieć podłoże nerwowe.• podobnego stanu prowadzi kolka Hiobowa wywołana kamieniami żółciowymi, IHą dolegliwości wątroby, zapalenie trzustki, i e wyrostka robaczkowego i stwardnie-K'tnic aorty brzusznej.

ipia shiatsul. Kiedy przyczyną bólów brzucha jest złe ikqonowanie żołądka, pacjent kładzie się na i boku, a terapeuta wykonuje powtarza-się zabiegi na prawym obszarze iłllopatkowym i pięciu punktach prawego ob-

obszar nadłopatkowycztery, punkty położone wzdłuż linii biegnącej w dół od czwartego punktu międzyłopatkowego

prawy dolny obszar żebrowy

Ryć. 104

szaru międzyłopatkowego (ryć. 105 musi być wykonany szczególnie stai miejscach występowania sztywności. Jeśli przyczyną bólów Sil kamienic lub dolegliwości wątroby, pacjent mu* się na lewym boku, a terapeuta l zabieg na prawym obs/ur/e nndlopal pięciu punktach lewego międzyłopatkowego.

2. Pacjent przyjmuje pozycje, na ' terapeuta wykonuje /abieg na lewi części obszaru brzus/ncgo i bruAd brzusznej, jeżeli przyczyną bólu jest i na wewnętrznej prawej części żebrowego i bruździe nadbrzusznej, f czyną bólu jest wątroba lub kamienic (ryć. 106).

3. Bez względu na przyczynę l zakończenie zabiegu pacjent kładź brzuchu, a terapeuta wykonuje ucisk n punktach obszaru międzyłopatkowego ( jąć od czwartego punktu międzyłop po prawej i lewej stronie jednocześl ucisk na każdy punkt powinien lr sekundy (ryć. 107).

podstawowep u n k t y

obs/.ar podłopatkowy

prawy obszar nad łopatkowy

bruzda nadbrzuszna

Ryć. 100. Obszaryhyperalgii i czu-łych punktów

wspólny przewód obszar głowywątrobowy

przewód pęcherzykowy wspólny przewód

przewód trzustkowy zicgo

pęcherzyk żółciowy

kamienie żółciowe

brodawkadwunastnica

obnar Iłowy

hm/da nudbr/usznn

Page 132: Shiatsu - leczenie uciskiem

Pasażerowie zderzających się samochodów, a zwłaszcza ci, którzy znajdują się w pojeździe, który zostaje uderzony, zwykle doznają gwałtownego szarpnięcia głową, które powoduje uraz kręgów szyjnych. Za przykładem amerykańskiego ortopedy, który po raz pierwszy opisał to zjawisko, dolegliwość będącą skutkiem takiego wypadku zaczęto nazywać zwichnięciem wstrząsowym, chociaż bardziej dokładnym określeniem jest urazowe zwichnięcie kręgów szyjnych. W pierszej fazie po wypadku na pierwszy plan wysuwają się objawy bezpośrednio związane z kontuzją, z czasem pojawiają się takie dolegliwości, jak bezsenność, bóle głowy, szum w uszach, utrata apetytu, ból mięśni szyjnych, sztywność ramion, łopotanie serca. Dolegliwości wywołane zwichnięciem wstrząsowym utrzy-mują się jeszcze długo po wypadku, który je spowodował.

Podczas kolizji głowa zostaje odrzucona najpierw do tyłu (nadwyrężenie szyi), a następnie do przodu (ryć. 108 i 109). Taki gwałtowny wstrząs powoduje nadwyrężenie

mięśni, więzadeł, naczyń kwionośnych, nerwów i kręgów szyjnych. Gwałtowny ruch zmusza mięśnie szyi do nadmiernego skurczenia się i nadmiernego rozciągnięcia, co zrywa naczynia włosowate, powodując stan zapalny i kurcz mięśni. Następuje zwichnięcie kręgów szyjnych i przepuklina dysków międzykręgowych. Zostaje wywarty ucisk na sąsiadujące z nimi nerwy i naczynia krwionośne. W ten sposób powstaje syndrom zwichnięcia wstrząsowego.

Ryć. 108

zginanie

Terapia shiatsuPo wypadku samochodowym ni niezwłocznie zgłosić się do lekarza, lt| dokładnie zbada pacjenta i stwierdzi, doszło do urazu szyi. Czasami, w zależne objawów, stosuje się unieruchomienie, kiedy już zajmiemy się zapaleniem, aby biec trwałym, widocznym skutkom wyj zaleca się zabieg shiatsu, ponieważ może zacząć cierpieć na bóle głowy, ność, rozdrażnienie, nerwicę, które z bywają przyczyną innych dolegliwości, shiatsu powinno się zacząć stosować - j< to możliwe - zaraz po wypadku.

1. Pacjent musi przyjąć pozycję Terapeuta wykonuje badanie diagnost przez naciskanie wszystkich punkt<! przednim i bocznym obszarze szyjnym, rc przedłużonym, obszarze potylic nadłopatkowym i międzyłopatkowym 110-112) w podanej kolejności, aby stwfa zaistnienie nieregularności w mieś zwiotczenia, stan zapalny, zlokalia występowanie bólu. Później lekko ni miejsca dotknięte jedną z wyżej wymieni dolegliwości.

2. Następnie pacjent kładzie się na potem na brzuchu i na zakończenie na pl a terapeuta poddaje ogólnej terapii całe j Szczególnie dokładnie i delikatnie wykonywać zabieg w miejscach występc bólu, gorąca czy zwiotczenia mięśni.

Ryć. 109. Pełne zgięcie podczas zderzenia

Zaburzenia układu motorycznego

1. Urazowe zwichnięcie kręgów szyjnych

Ryć. lll.BoonyobiRyć. 110. Przedni obszar szyjny

Ryć. 113. Obszar lędźwiowy

tylny obszar szyjny

obszar nadłopatkowy

obszar międzyłopatkowy

prostowanie50"

Page 133: Shiatsu - leczenie uciskiem

.Itu/ony

•• '•

Ryć. 115

''. w przypadkach zwichnięcia wstrzą-uwaga terapeuty skupia się zwykle na szyjnym, jeżeli opis wypadku wskazuje to, że dotknięty został także obszar i |f< l /wio wy, należy wykonać dokładny zabieg na i»hs/ar/e lędźwiowym.Po zakończeniu zabiegu shiatsu dla całego Ulała, na okolicach szyi, ramionach i plecach, te-N|u-uta prosi pacjenta o ponowne przyjęcie |*»/vcji sciza i kładzie prawy kciuk na pierwszym twym bocznym punkcie szyjnym, a cztery po/ostale palce tej dłoni na pierwszym prawym l*HYMym punkcie szyjnym. Kładąc lewą dłoń na t/«>lc pacjenta, dla podtr/ymania, odchyla lekko głowę w tył, a m»stv%pmc wyciąga szyję do

RiY/1'iiioimu' l:ilM«« nnwimm

Ryć. 112

m.\,*,ir\„ \A'\ l

Page 134: Shiatsu - leczenie uciskiem

2. Przepuklina dysków międzykręgowych Ryć. 118, Badanie wyroitków popr/ec/nych

Hyc. 117, Badanie wyroitków kolczystych ręką

Page 135: Shiatsu - leczenie uciskiem

Gwałtowny skręt lutowia powoduje bolesną przepuklinę dysków międzykręgowych. Najbardziej podatne na ten rodzaj dolegliwości są kręgi szyjne; najczęściej występuje ona między czwartym a piątym kręgiem szyjnym. Kiedy człowiek siedzi lub stoi, główny ciężar ciała spoczywa na kręgach lędźwiowych. Dlatego mięśnie i ścięgna przytwierdzone do tych kręgów znajdują się wtedy w stanie napięcia. Kiedy tracą elastyczność i stają się sztywne, zaczynają wywierać ucisk na krążki między kręgowe, które spełniają rolę poduszek międzykręgowych. Krążki tracą sprężystość. Jądro miażdżyste, znajdujące się zaraz za środ-kiem dysku międzykręgowego, zaczyna stop-niowo przesuwać się od krążków w kierunku lewego lub prawego otworu międzykręgowego. W ten sposób zostaje lekko wypchnięty na zewnątrz. Kiedy krążki międzykręgowe znajdują się w takim stanie, nagłe pochylenie tułowia do przodu sprawia, że jądro miażdżyste wypada z otworu międzykręgowego i dotyka nerwu rdzeniowego, co wywołuje ból (ryć. 116).

Określenia „przepuklina dysków między-kręgowych" używa się w odniesieniu do każdej dolegliwości związanej z krążkami między-kręgowymi, ale stan ten może objawiać się różnie. Czasami ból nie jest dotkliwy; czasem zaś tak silny, że pacjent nie może się poruszać.

wyrostek kolczysty ,

rdzeń kręgowy

/dar/a się, że ból występuje pr/.y ponm ciałem w określonym kierunku lub po chodzenia.

Terapia shiatsu1. Terapeuta przeprowadza naj|

badanie lekko naciskając kłębem palca kowego okolice poprzecznych wyrc kręgów lędźwiowych. Uciskanie w których jest przepuklina - zwykle czwarty i piąty kręg lędźwiowy (ryć. powoduje ból.

Następnie terapeuta musi /.badi przepuklina występuje w prawym poprzecznym wyrostku kręgowym, badanie poprzez lekkie naciskanie kciul czubek drugiego kciuka. Bolące stanowi obszar dotknięty przepuklil 118).

2. Przyjmijmy, że przepuklina wyli lewej strome między czwartym R kręgiem lędźwiowym. Terapeuta kciukiem na kciuk na obszar bezpośrednio pod czwartym poświęcając trzy sekundy na k f Ucisk powinien być ugniatający, ski góry i należy go powtórzyć trzy (ryć. 118). Następnie terapeuta wył kciukiem na kciuk skierowany do i położony bezpośrednio pod piątj lędźwiowym. Ucisk na każdy pul

ucisk

i od trzech do pięciu sekund i należy go im/.yć od trzech do pięciu razy (ryć. 119). i-)1 wykonuje się, kiedy pacjent spoczywa na v lut, lecz jeśli nie jest to dla niego wygodne, 11.1 przykład w przypadkach przepukliny -i i onnej, pacjent może położyć się na lewym i: na prawym w przypadku przepukliny "stronnej.

Pacjent spoczywa na plecach, terapeuta k i M u i j e zabieg na obszarze brzusznym, ze /ogólnym uwzględnieniem podbrzusza. K-pnie kładąc kłąb lewego kciuka na przed-»'»i irym kolcu biodrowym (na stronie prawej jM/ypadku prawostronnej przepukliny) k alt HC wykonuje pionowy ucisk, stopniowo nasila, a potem gwałtownie zwalnia (ryć. ) Powtarza zabieg od trzech do pięciu razy.

Ryć. 120obszar nad jelitem

cienkim

wyrostek popr/cc/nyugniatimie w górę c/wntt

piliły k i wl/wit

ucisk w dół

i«.Ryć. 119

Ryć. 121

przepuklina jądra miazdżystego

wyrostek poprzeczny

skurcz korzenia nerwu przez jądro miażdżyste

trzon kręgu

Ryć. 116

r\korzeń nerwu rdzeniowego

biodrowy

Page 136: Shiatsu - leczenie uciskiem

3. Po usunięciu bólu, jeśli pacjent mógł się poruszać, terapeuta powinien d wyżej opisanego zabiegu ucisk na lędźwiowy, grzebień biodrowy, obszar kr punkt Namikoshiego (ryć. 121), jelito podbrzusze i dolny obszar brzuszny (rydj Zabieg należy kontynuować nawet po witym ustaniu bólu.

Po sesji terapeutycznej terapeuta pomóc pacjentowi wstać podtrzymuj tułów (ryć. 122 124). Na początku żabi rapeuta musi lak/c pomóc pacjentowi na ile jenl lo polr/ebnc uniknąć gwałt ruchów. Pr/ydnlny byłby tu stół y.abicgi

3. Mogigrafia (kurcz pisarski)Km i1/ p i s a r s k i lo miejscowa dolegliwość•A \ -^ 'puiiica u l u d / i , klór/.y pi>/;| i lu /o lec/nie. l' ul upływem małych ruchów, koniec/.nych ilo

• M i /ymania pióra, gi upy mięśni pr/.edramicnia

M/ k l aby palci'nv mec/ą sit; i podc/as pod-' > / e n i a pióra mo/e nas tąp ić skurc/. Próby

, ; /i-/.\\'ycie/,enia kurc/u powodują trzęsienie się

Ryć. 125

obszar palcówRyć. 128.Zabieg na obszarze grzbietowym dłoni, mięśniu miedzy-kostnym i rozchy-lanie palców

1 • <\ (

» «• t

» \

1j

MU. /

dlom. k t o i r ul l l l i lni . l pisami'

/ a m a i t w i a m e sit; / powodu U-| dolrj?

pt/yc/Yiia. pioblemów psyelm/MN

|es/c/e |;| n;isil;i|i|.

Dlatego wa/nc |csl iispoko|eim zapewnienie go, /c mo/liwe |csl |x-|i nic, gdy za pomoc;) /abicgu shiiil usunąć zmęczenie i przywrócić M O I M ność micśni.

Terapia shiatsu1. Poświęcając szczególną mv;i

dotkniętej dolegliwością, letapc ostro/nic wykonać /abky na i a l v i s/yjnym, kt(')ry |csl /wykIr bani u osób c ierpiących na k n r c v p i s a i s k i ,

2. Nas lvpnic t e r a p e u t a wykł>nu | i rd /en iu p r / . ed lu / t »nym i na nadlopatkowym.

3. / kolei pr/epiowatl/a /abicg iu górnej nalc/a.ie| do Mlu»ny dolegliwości,), /c H/c/cgólnym mie|S(.a wyslvp«>\viiiiiii «/lyWHixM, lainu-niu, Htawiuh inivd/ypiilK«||ii gr/bieh>we| i dlonn»«v)t/v4l ff^ll, Ni nie /abiegu pionluic p»»lcv l C«lą ff| i I 2 r > ) .

4. l)u/i| uwagv nalc/y |X>Awtfvtć IH stawach niivd/ykoHlnyvh dłoni ( ff stawach dłoni (ryć. 127 i 128),

5. W pr/.ypadku wykupieniu */l obs/ar/e stawu łokciowego nalc/y go i /miekc/yć.

6. lerapeuta powinien te/ wykom głowie pacjenta, aby go uspokoić.

Ryć. 126

Ryć. 122 Ryć. 123

Ryć. 124

tyć. 127.Iibieg na mięśniu •łplzykostnym l loniowym i przy-

wodzenie palców

obszar stawu łokciowego

boczny obszar przedramienia

Page 137: Shiatsu - leczenie uciskiem

212

4. Kurcz mięśnia brzuchatego łydkiPo wielogodzinnym staniu, wspinaniu się po górach, pływaniu lub bieganiu często pojawiają się kurcze mięśnia brzuchatego łydki. Czasami przesuwanie się w łóżku po zaśnięciu może spowodować podobne bóle, które stają się bardzo uciążliwe. Ich przyczyną może być także zmęczenie, biegunka, brak odpowiedniej ilości wody we krwi, skrzep żylny lub żylaki, powodu-jące zastój krwi na obszarze łydkowym.

Terapia shiatsu1. Terapeuta wykonuje kciukiem na kciuku

płynny ucisk w górę i w dół po obu stronach dołu podkolanowego (ryć. 129).

2. Następnie wykonuje przerywany ucisk jedną dłonią na mięsień brzuchaty łydki. Podniesienie nogi pacjenta wzmaga skuteczność zabiegu (ryć. 130). Kiedy kurcz złagodnieje, te-rapeuta zmienia kciuk uciskający sztywne obszary mięśnia brzuchatego łydki.

Skurcze zwykle występują dość regularnie. Należy temu zapobiegać nie dopuszczając do nagromadzenia zmęczenia oraz wykonując podczas kąpieli samodzielnie zabiegi shiatsu na tylnym obszarze udowym, dole podkolanowym, obszarze łydkowym, ścięgnie Achillesa i na podeszwie stopy (ryć. 129).

5. Sztywnienie ramion

Ptawie każdy człowiek doświadc/.ył sztywności IM upy mięśni położonych na obszarze ro/ciąga-|.|cym się od s/y i do ramion. Chociaż zwykle |i-st to skutkiem przemęczenia pracą taką, jak podnoszenie i przenoszenie ciężkich przed-miotów, w niektórych przypadkach może być wynikiem patologicznych odruchów organów wewnętrznych. Przy zaburzeniach pracy serca lub żołądka występuje sztywność po lewej stro-nic obszaru nadłopatkowego. Stan taki jest następstwem tak zwanego odruchu skórno-t rzewnego. Pobudzanie powierzchni ciała i i ukl/iaływanie wten sposób na mięśnie umożliwia powstanie odwrotnego odruchu skórno-trzewnego.

Ryć. 132

Ryć. 131Ryć. 129. Prawa noga

dół podkolaiumy

plynny ncl*k \ w górę l w i

boczna gło mięśnia lr£

podudzia

d/wigac/ łopatki obszar nadłopatkowy

mięsień nadłopatkowy

mięsień naramienny

przyśrodkowa głowa m. trój-głowego pod-udzia

kurcze mięśnibrzuchategołydki

Dzieje się to w ten sam sposób |ak uczucia głodu u osób, które u t rn przez ucisk na lewy obs/ar wullopii

ścięgno Achill

Ryć.

Terapia shiatsuIł-sli przyczyną sztywności ramion jest zmęczę-im-, terapeuta wykonuje dokładny zabieg na l M, i wy m i lewym obszarze nadłopatkowy m oraz

Ryć. 133. Zabieg na obszarze nadlopatkowym. Pacjent spoczywa w pozycji na brzuchu

na mięśniu c/.woroboc/.nym, d>.wig< ki, mięśniu nadłopatkowy m i miv mieńnym (ryć. 131 i 132).

Gdy ma ono powią/anic /. ni organów wewnętrznych, terapeuta l sować skoncentrowany ucisk l nadłopatkowy strony dotkniętej dol Ucisk należy skierować na środek wysokości siódmego kręgu picr uciskać każdy punkt prze/ pięć scku będzie bardziej skutec/ny, jcil pr/yjmie najpierw po/ycję xelzat po

Page 138: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 134. Ręka krogulcza

się bardzo cienkie, zaś bruzda śródi wyraźnie widoczna. Stan taki uniemo/IJ złączenie razem pięciu palców ręki, jak ró\ zgięcie palców lub dłoni. Kiedy pacjent pi je wykonać takie ruchy, następuje wyj w stawach śródręczno-paliczkowych zgięciach w stawach międzypaliczkowych. j nadaje dłoni kształt szpona (ryć. 134).

Terapia shiatsu1.Terapeuta wykonuje najpierw zabu

sześciu punktach położonych na linii bic| od pachy do środkowego obszaru raml oraz na ośmiu punktach położonych przyśrodkowym obszarze przedrai strony dotkniętej dolegliwością (ryć. 135 i

2. Następnie wykonuje zabieg na mi( dłoniowych i mięśniach położonych na przeciwległej do kciuka (ryć. 135 i 137).

3. Na koniec terapeuta wykonuje żal całej ręce i stawach międzykostnych (ryć, Koncentruje się na mięśniach dłoni< wzmacnia zdolność zginania śróddłoniowych, kurczenie mięśni towych i międzykostnych oraz w natl sposób przywraca zdolność otwł i zamykania dłoni.

Ryć. 137. Mięśnie Ryć. 138. i! glistowate i mieś- międzykoitlnie międzykostnedłoniowe /-\ r

\n

« • * —^i^iCUiOUI^W

/r i

^

I\i >

<

k

f

7. Paraliż nerwu poirodkowego (ręka małpia)l s/kod/cmc spowodowane uni/rm lub /.mikieni mięśnia pośrodkowcgo tanm-ma jest jM/uv,yną paraliżu i utraty dasi\v/nośd mięśni p.'łożonych na obszarze kontrolowanym prze/ i. n nerw. Paraliż nerwu pośród k owego powodu-!i<- / an ik odwodziciela kciuka krótkiego, prze-, iwsiawiacza, zginacza krótkiego i przywodzi-..« la kciuka, które składają się na kłąb kciuka, i p' '/bawią kciuk zdolności przeciwstawiania się H/u- rem pozostałym palcom, która odróżnia nn 11/.k ą rękę od ręki małpy. Występuje też inir/dolność zgięcia palca wskazującego i dosięgnięcia kciukiem palca środkowego. l łl.iiego taką rękę nazywamy małpią.

Ryć. 141

Terapia shiatsu1. Terapeuta wykonuje /.abicg nn oi

tach położonych wzdłuż osi symetrii n przedramienia, od bruzdy łokciowej dt ka(ryc. 140 i 141).

6. Paraliż nerwu łokciowego (ręka W wyniku urazu lub zaniku mięśnia na obszarze kontrolowanym przez nerw łokciowy czasowy paraliż mięśnia zginającego strony łokciowej przedramienia, dłoni i grzbietu ręki powoduje utratę zdolności ruchowej tych mięśni i ich wiotkość. Kiedy tak się dzieje, z powodu paraliżu lub atrofii zginacza palców, prostownika, przywodziciela kciuka i odwodzi-ciela palca małego, międzykostne mięśnie grzbietowe, dłoniowe i mięśnie glistowate, stają

Ryć. 135

przyśrodkowy obszar ramienia

przyśrodkowy obszar przedramienia

kłębik palca piątegoRyć. 136

Ryć. 139 Ręka małpia

/ a n i k i n i y ś n i klcbu kduka

Page 139: Shiatsu - leczenie uciskiem

2. Z kolei wykonuje dokładny ząb naczu promieniowym i długim miel które przebiegają przez środek dłoni ex ka do podstawy palców, w celu

przyw zdolności kurczenia się.3. Następnie terapeuta przcno*i

środka dłoni na kiąb kciuka i rozda tego obszaru ora/ dokładnie zmiękc

Page 140: Shiatsu - leczenie uciskiem

216

Page 141: Shiatsu - leczenie uciskiem

ręka /wis;i swobodnie w/.dlu/, ciała. Lec/ pacjent wyciągnie ramię w bok, gr/.bietemi do góry, wyprostowanie jej staje się niemo i zwisa ona pod kątem prostym do ramienia (ryć. 142). Ponadto pacjent nit zdolny do złożenia obu dłoni jak do modli ponieważ dotknięta dolegliwością dłoń oj

Zabiegi shiatsu1. Terapeuta stosując ucisk wstrzyr

wykonuje zabieg na bocznym ohi ramienia kończyny, której ręka dotkl została dolegliwością, na obszarze, przez przechodzi nerw promieniowy, i na ot położonym nieco niżej.

2. Po dokładnym rozluźnieniu pier\ punktu na bocznym obszarze przedrar wykonuje zabieg na ośmiu punl położonych na linii biegnącej od tego szego punktu do nadgarstka, w celu wrócenia normalnego funkcjonowania nego zginacza dłoni (ryć. 143 i 144).

3. Następnie terapeuta wykonuje dc zabieg na prostowniku nadgarstka pr wym.

4. Pacjent prostuje ramię w stawie nym i zgina rękę w kierunku grzbietov 145). Zabieg należy powtórzyć wolno, razy.

5. Na zakończenie, trzymając palce ta w obu dłoniach, terapeuta rozciąga kilka sekund. Zabieg należy powtórzyć l

XRyć. 145.

9. Paraliż twarzyKu-dy ura/, /imno, skr/.ep lub reumaty/m p. ^wodują parali/ nerwów motorycznych kon-n»lujących wyraz twarzy, działanie mięśni Miimic/nych staje się nierówne i wówczas twarz / .-Maje zniekształcona. Stan ten nazywany jest i<M/.opoplegią lub paraliżem twarzy; dotyka MI nerwów motorycznych, a nie czuciowych, »tuc towarzyszy mu ból.

()bjawy zależą od miejsca występowania j>.i i ; i l iżu. Jeżeli na przykład zostanie nim d.' tknięty mięsień okrężny ust, jedna strona iu. i r /.y będzie ściągnięta, a usta pozostaną na wpoi otwarte. Pacjent z taką dolegliwością nie MU '/c gwizdać, ponieważ nie może ściągnąć ust .!» takiego samego stopnia po obu stronach. l'"ilc/as snu pacjent ślini się. W przypadku ku-dy paraliż dotknie mięśnia okrężnego oka, l>.u |cnt nie będzie mógł zamknąć oka.

Terapia shiatsul. Terapeuta musi wykonać pełny zabieg na

ohs/arze twarzy.

2. Następnie /a pomocą kciuk*' ców wskazujących, środkowych i w terapeuta wykonuje zwykły lub wstr ucisk na sparaliżowany obs/ar. Pr, zdolności do kurczenia się mu,"! przykład podczas zabiegu na ushul od terapeuty przesunięcia punktów stosowania ucisku ssącego w kicri nięcia od zdrowej strony do spin (ryć. 146 i 147).

Ryć. 146. Uciik iiący trzema palcami

słona dot stanem p

8. Paraliż nerwu promieniowego (opadanie Nerw promieniowy przebiega blisko powierz-

chni skóry po bocznej stronie kości łokciowej i może łatwo ulec paraliżowi lub utracić elasty-czność w wyniku urazu, pęknięcia kości, kon-tuzji, zaniku kości, zastrzyków lub ucisku, a wówczas wyprostowanie nadgarstka staje się niemożliwe. Stan ten nie jest widoczny, kiedy

Ryć. 142. Opadanie nadgarstka

m. prostownik palców wspólny

m. prostownik nad-garstka promieniowy

Ryć. 143

Ryć. 147Ryć. 144

krążeniezginanie gr/ebłi

/J IOW II

stronił

Page 142: Shiatsu - leczenie uciskiem

10. Zmrożone ramionaChoroba lokalizująca się w stawie ramicnnym, uniwersalnym połąc/eniu, o najwięks/.ej /dol-ności obrotu pośród wszystkich stawów ciala; występuje głównie u osób w wieku około pięćdziesięciu lat. Staw ramienny otoczony jest torebką stawową i otulony mięśniami i ścięgnami (ryć. 148 i 149). Osoby cierpiące na tę dolegliwość doznają ostrego bólu podczas odwodzenia, obracania na zewnątrz lub wygi-nania ramienia do tyłu przy zakładaniu mary-narki albo chwytaniu rączek w tramwajach czy pociągach. Ból powoduje nienaturalność wszystkich ruchów ciała. Jeżeli chory dopuści do tego, aby stan taki utrzymywał się przez dłuższy czas, dochodzi do zaniku mięśnia naramiennego, ramiona tracą swoją naturalną krągłość, co jest przyczyną niezdolności ruchowej.

Dolegliwość ta objawia się na wiele sposobów. Deformacja stawu, zanik mięśni, otyłość, zrosty, zapalenie torebki stawowej i wapnienie to tylko niektóre z nich.

Terapia shiatsu1. Zaczynając od zabiegu na obszarze nadło-

patkowym, terapeuta przesuwa się do mięśnia nadgrzebieniowego w kierunku zewnętrznej strony mięśnia naramiennego (ryć. 150 i 151).

2. Uciska mięsień podgrzebieniowy od obszaru międzyłopatkowego w kierunku zewnętrznym. W taki sam sposób, poprzez uciskanie, rozluźnia mięsień obły mniejszy, mięsień obły większy i pachę.

3. Uciska zewnętrzną część okrągłego obszaru mięśnia naramiennego (włókna środ-kowe). Następnie koncentruje się na miejscach, w których występuje ból, i wykonuje zabieg na przednim (przed n K* włókna) i tylnym (tylne włókna) obszarze tego mięśnia (ryć. 152 i 153).

4. Ponieważ zewnętrzne odchylenie stawu ramiennego jest jednym z ruchów najbardziej ograniczonych przez dolegliwość nazywaną zmrożonymi ramionami, terapeuta prosi pa-cjenta o podniesienie końc/yny, /giną ją w łokciu i kład/.ie dłoń na obs/ar/c nntvlic/nvm i

Ryć. 144. Rzut górnej coeici lewego itawu ramiennego

m. dwugłowy głow;i iHu^u obojc/yk ramienia

m. obły większy

m. nadgrzebienicgłowa kości ramiennej

łopatka

Ryć. 149. Tylny obszar lewego stawu ramiennego

m. nadgrzebieniowykość ramienna

m. obły większy

m. podgrzebieniowy

środkowa część m. naramiennegoNawet jeżeli nie nastąpi widoczna po|

wa stanu, wiotkość w okolicach mięśnia ni miennego i strzykanie podczas podnoszenia l świadczą o tym, że rozpoczął się skurcz ścięgien. Zapobieganie pogorszeniu wyr również samodzielnego stosowania zabi< shiatsu i wykonywania ćwiczeń takich, jak ot canie, krążenia i podnos/enie ramion rytmu do tylu. Shiatsu na lewym i prawym obs nadlopatkowym ora/, na obs/ar/c m\( naramienncgo wipobicga nic tylko wystęjniu

dołek naramiemio--piersiowy

Page 143: Shiatsu - leczenie uciskiem

1. CukrzycaDzięki insulinie wydzielanej przez komórki wysp Langerhansa trzustki organizm może przyswajać zawarty we krwi cukier jako źródło energii. Cukier pozostały po tym procesie zostaje przetransportowyny do wątroby i ma-gazynowany jest tu w postaci glikogenu. W przypadku upośledzenia wydzielania insuliny ulegnie zaburzeniu przemiana węglowodanowa i przyswajanie przez ogranizm cukru, który nagromadzi się we krwi, a następnie zostanie wydalony wraz z moczem. Powyżej opisany stan zwany jest cukrzycą i jest to choroba wieku dojrzałego. Uważa się ją za chorobę dziedziczną. Często występuje u osób, które mają skłonności do nadmiernego spożywania zbyt dużych ilości wysokoodżywczych pokarmów, otyłych, którym zaczyna brakować insuliny potrzebnej do strawienia nadmiaru cukru. Niektóre objawy tej choroby to obecność

Ryć. 155

cukru w moczu, który ma wtedy woń, utrata energii, gwałtowny spadek; ciała, nieustanne pragnienie, niezwykle oddawanie moczu, osłabienie wzroku, substacji natłuszczających skórę, świąd

Terapia shiatsu1. Pacjent przyjmuje pozycję na bi

Terapeuta wykonuje dokładny zabieg ni niu przedłużonym, obszarze nadłopatkc szczególnie na pięciu punktach po i lewej stronie obszaru nadłopatl i podłopatkowego (ryć. 154-156).

2. Pacjent przyjmuje pozycję na Terapeuta wykonuje zabieg na podbl Ponieważ trzustka położona jest bezpc za żołądkiem, bardzo ważne jest dol rozluźnienie żołądka i unikanie w której uciskałby on trzustkę.

Ryć. 157

t. Artretyzmeiy/m /ac/a.1 b\v /n.my w l.ipomi dopiero iii...

|| wojnie światowe), kiedy dieta |.ij<.>ńe/yków /ostała uro/maieona. Choroba [l > / e la się pojawiać u mę/c/y/n w średnim U sęk u /.e skłonnościami do nadwagi, którzy ./ywali duże ilości mięsa i znaczne ilości »Mpo|ów alkoholowych.

lest to choroba będąca następstwem ł*K'kszonej zawartości kwasu moczowego* płynach ustrojowych. Kwas moczowy•-..nowi końcowy produkt metabolizmu zasad l-,ivnowych i wydalany jest przez nerki. \s organizmie występuje głównie w postaci ihK) rozpuszczalnej w wodzie soli. Czasem n ."lomadzenie tej soli wokół stawu jest t ak ,!. i/e, że niszczy kość, co staje się pr/yc/yną i- 'l 11. Stan ten występuje najczęściej na 1'Miwszym stawie śródstopowo-palic/kowym wielkiego palca stopy (ryć. 158 i 159). Choroba ir uoduje gorączkę i silny ból, które dokuc/aja. />A v kle w nocy.

Terapia thlalMt. 1'acjcnl ftp*««ywi w

IcrapctiiM wykonuj* J«Mff

*/c/c$olną uwa§|

c/wariy, pit|ly i «x^tly i)lMMni(ryć. 160). pomów*! nuijdiMą alf lWykonuje ucisk dłonią, a pottm kolU162).

2. Icrapcuta uciska jcdnocMAnt lewy punkt Namikoshicgo.

3. Uważając na spuchnicli|. ho stopy, terapeuta wykonuje /.abicg nit stopy, głównie na pięciu punktach /.ni się na podbiciu (ryć. 162 i 163).

4. Następnie ostro/nic wykonuje bocznym obszarze podud/.ia i na culyr

Zaburzenia układu metabolicznego, wydzieh wewnętrznego oraz układu moczowego i rozrodczej

Ryć 158 h a l l n k

Ryć. 154

rd/cn pr/cdtu/i

obszar nadłopatkowy

Ryć. 160

obszar podłopatkowy

I H - l k l

nu n k Nmnl

Ryć. 156

Ryo.lti2.Obow

Page 144: Shiatsu - leczenie uciskiem

3. Zaburzenia pracy nerekNerki poło/one są po obu stronach kręgosłupa między jedenastym kręgiem piersiowym a trzecim kręgiem lędźwiowym. Prawa nerka znajduje się nieco niżej niż lewa. Nerki mają kształt fasoli, długość dziesięciu centymetrów i szerokość pięciu. Nad nerkami znajdują się gruczoły nadnerczy. Nerki spełniają czynność wydalniczą, regulacyjną i wewnątrzwydziel-niczą.

Stwardnienie tętnic, złe funkcjonowanie wątroby lub wysokie ciśnienie krwi mogą stać się przyczyną dodatkowego obciążenia nerek, zaburzenia przemiany materii i wywołać takie choroby, jak zapalenie nerek, marskość nerek, osadzanie się kamienia nerkowego. Spowodowany niewydolnością nerek nadmiar wody i soli w organizmie przejawia się głównie przez białkomocz i endemię. Wcześniej poja-wia się opuchlizna, głównie górnych powiek. Opuchlizna spowodowana jest nagromadze-niem płynów w organizmie. Przy postępującej chorobie nerek na przednim obszarze podudzia powstają wgłębienia w miejscach uciskanych ręką, które wypełniają się powoli po zwolnieniu ucisku. Zostało to wykorzystane do diagnozowania zaburzeń funkcjonowania nerek.Ryć. 164. Obszar podlopatkowo--

lędźwiowy

Terapia shiatsu1. Pacjent przyjmuje pozycję na lewym

następnie na prawym i na zakończeuK brzuchu. Terapeuta zmienia nasilenie podczas naciskania dziesięciu punl położonych na obszarze rozciągającym «i okolicy podłopatkowej do lędźwiowej. Poni na punktach położonych obok nerek, to trzecim, czwartym i piątym (ryć. 164), tl jest wykonać zabieg, należy uciskać je delii (ryć. 165).

2. Następnie składając palce rąk ter naciska jednocześnie oba obszary nerkc pomocą podstaw i kłębów obu dłoni, powinny być wykonywane przez pięć (ryć. 166). Powtarzając zabieg tera| wykonuje ucisk drgający.

3. Pacjent pozostaje w pozycji na brj Terapeuta lekko uciska nogi. Zginając pacjenta wykonuje zabieg jednocześr prawym i lewym łuku (ryć. 167). wykonywania tych czynności zgina głębiej, aż pięta dotknie obszaru posiadł Zabieg należy powtórzyć kilka razy.

4. Pacjent przyjmuje pozycję na Terapeuta wykonuje dokładny zabieg na j niej powierzchni nóg. Na zakończenie całościowy zabieg na obszarze brzuszny!

Ryć. 166

4. Przerost gruczoiu krokowegoł . iuczoł krokowy (prostata) wchodzący w » k l a d męskich narządów płciowych, twór « irl kości i kształtu kasztana, leży u podstawy l»\vherza moczowego (ryć. 168). Wydzielina jMiic/ołu krokowego stanowi część męskiego n. i sienią. Z przyczyn związanych z układem wsil/ielania wewnętrznego jednym z objawów •i.u/enia się mężczyzny, w wieku powyżej i/rsćdziesięciu lat jest patologiczny przerost jMnstaty, który utrudnia oddawanie moczu. M i >/.na zapobiec tej dolegliwości poprzez regu-larne stosowanie zabiegów shiatsu i utrzymanie w dobrej kondycji.

Terapia shiatsuI. Terapeuta uciska najpierw punkt na i

i»l>s/arze rdzenia przedłużonego (ryć. 169), pięć luli sześć razy, po sześć, siedem sekund. Inulza to rdzeń przedłużony i utrzymuje j fł''\vnowagę układu wydzielania wewnętrznego.

E. 168. Męskie organy rozrodczemoc/.owa

penis

2. Pacjent przyjmuje pozycje mi Terapeuta przeprowadza zabieg jot na prawym i lewym obs/.ar/.e le,tl/ punktach Namikoshiego (ryć. U»ł> silny ucisk na punkty Namikoshicgo. wykonuje pięć do s/.eściu ucisków tui ty krzyżowe.

3. Pacjent pr/yjnuijc po/ycjtf i!

Terapeuta wykonuje /iihieg im pt naciskając illnniii pr/c/ plfć punkt. Następnie wykonuj ikł«k palcem wsku/u|t|cym, serdecznym na ko<tó łonową* bezpośrednio mul pęchermmt fflPttPI

4. Na /akońc/cnlc dłońmi llll wskazującymi, środk<»wyini l li wykonuje ucisk drgn ji|cy pncft powtarza zabieg pi ć ra/y.

Ryć. 169

pęcherz moczowy

przewód moczowy

pęcherzyk nasienny

j{\dro

nasieniowód

kość łonowa

rdzeń pr/edłu/.ony

przewód wytryskowy

gruczoł krokowy

gruczoł opus/kowo- obszar --cewkowy lędźwiowy

obs/ar kr/y/owy punkt Namikoshiego

Page 145: Shiatsu - leczenie uciskiem

5. Impotencja

Mężczyzna cierpiący na impotencje, niezdolny

jest do odbycia stosunku płciowego. Chociaż istnieje wiele przyczyn tej dolegliwości, takich jak napięcie nerwowe, stres, brak doświad-czenia we współżyciu, pamiętanie niepowo-dzeń związanych z próbą odbycia pierwszego stosunku, najważniejszymi czynnikami są z reguły przedwczesna ejakulacja i kompleksy z

powodu wyglądu własnego ciała. Ze względu na wyżej opisane przyczyny przywrócenie pacjentowi równowagi emocjonalnej i uwol-nienia go od stresu stanowią pierwsze kroki w leczeniu. Ponadto ważną rolę odgrywa tu właściwa dieta oraz odpowiednia ilość snu.

Ryć. 170

Terapia shiatsu1. Terapeuta wykonuje /.abieg na ca

obszarze szyjnym, /ac/ynając od pr/.edn obszaru szyjnego.

2. Pacjent spoczywa na brzuchu. Tera wykonuje dokładny zabieg na obszarze rd; przedłużonego, obszarze nadłopatko1

grzbietowym, lędźwiowym i krzyżowym (f 170 i 171). Następnie wykonuje zabieg na p tach Namikoshiego.

3. Pacjent kładzie się na plecach. Tera rozluźnia cały jego obszar brzuszny, szczególną dokładnością wykonuje powtar; cy się wstrzymywany ucisk kciukami i dl na okolice kości łonowej (ryć. 172 i l Towarzyszący ucisk dłonią na obszar p< kowy potęguje efekty zabiegu.

Ryć. 172

6. BezpłodnośćNu-możność spłodzenia potomstwa w połowie pi/.ypadków dotyc/y mv/c/y/n, w drugiej połowie kobiet. Może być wrod/ona i nabyta. Męską niepłodność często wywołuje zapalenie uiler będące powikłaniem zapalenia pi/.yusznicy, które miało miejsce po okresie >l»irzewania. U kobiet przyczyną bezpłodności może być brak funkcjonowania Miników, niedorozwój macicy, zator kanału t. ulnego lub brak owulacji. Zapalenie jajników może wystąpić u kobiet dotkniętych zapale-tiK-m przyusznicy po rozpoczęciu okresu l»|r/ewania.

Ryć. 174

obszar lędźwiowy

224

obszar lędźwiowy

obszar krzyżowy

obszar pachwinowy

obszar łonowy

Ryć. 171

X

gr/ebień biodrowy

punkt Namikoshieno

obszar pośladkowy

obszar krzyżowy

Ryć. 175

Page 146: Shiatsu - leczenie uciskiem

Nadal jednak istnieje wicie mal/cń nie są w stanie wydać na świat polonu ciąż oboje partner/y pozbawieni s»i l ułomności. W takich pr/.ypaiikach pr> przeważnie c/ynniki psychic/ne. ! napięcie upośledzaj;) autonomie/ny » wowy i układ wydzielania wewi Badanie niepłodności melodii shialni sztywność na obs/.arze szyjnym i led tak u mężczyzn jak i u kobiet. Sto wności prawego i lewego obs/aru pośl jest różny, gdy na pr/.yklail nastąpiło / stawu biodrowo-kr/y/owego, które ski nicę. Stan ten obni/.a funkcjonowam tr/ewnych mialnuy w pr/ywspi uklail/ie nerwowym, od mirtlnuy »l« ro/.roilc/ych, okry/nu-y /«lV|»ul'Mł). pychot /a HUK /owego, tkąil niedoskonale luiiki|oiiowrtnifl ukli«l W l ii k ic) fylumji |XHlbf lUilł |s/tywne i

Terapia ihlatM

l.s/yncgo.obs/.ar s/yjny, ho«xny dprzedłużony i tylny ohtiuir

2. P.iccnt pr/yjmujc p* vyv m wwłfc wykonuje zabieg nii ohcntrw

Page 147: Shiatsu - leczenie uciskiem

wykonywanie /abiegu na ws/yslk e/eściach podatnych na dies/i/e. /ic

nym uw/.glydnieniem nue|si \vy>! dreszczy wskazanych pr/e/ parienla ISO), /abiegiem nale/y ol>|;\ć j>i/ci szyjny, obszar rdzenia pi/edłu/on obszar szyjny, obs/ar muli podłopatkowy, lydźwii>wy, kr /y /ou kowy i punkty Namikoshiego, no wszystkim boczny i tylny obs/at obszar stopy, obs/ar podes/wy kończyny górne (szczególnie boc/n towy obszar przedramienia, obs/ai ców), obszar brzucha (a głownie po ryć. 180).

Ryć. 180. Punkty ihiatfuna brzuchu l ^»*».

7. DreszczeN.iwet gdy nie |csl bard/o /imno, kobiety /es!o skarżą się na miejscowe dres/e/.e na s/arach s/.yjnym, łopatkowym, grzbietowym, . M/wiowym, w stawach kończyn górnych i dol-. ; \rh , zakończeniach rąk i nóg oraz na pod-'M/US/U . Przyczyną tych dolegliwości są /.ilnirzenia w autonomicznym układzie ner-wowym, które naruszają funkcjonowanie ner-wów naczyniowo-ruchowych, a to z kolei ;-iowadzi do zatorów w układzie krążenia i• -/regulowania układu wewnętrznego

ialania. Utrata apetytu, niestrawność,•-.labienie, odczuwanie zimna w nocy, bóle•Mrnstruacyjne - to objawy, które często 1

'\varzysza występowaniu dreszczy.

Terapia shiatsuN\',i/ne jest poprawienie krążenia krwi i przy-

cenie dobrej kondycji całego ciała przez

Ryć. 179. Punkty shiatsu na palcach w miejscach podatnych na oziębienie

tu iskapn. pionowo klubem kciul celu pr/.ywiócenia stawu biodrowo-kr/.y/.o do normalnego funkcjonowania (ryć. 176 i 4. Następnie dokładnie rozluźnia podhr za pomocą wstrzymywanego ucisku wył wanego kciukami lub dłonią (ryć. 178).

szczególnym uwzględnieniem obs/aiu lędźwio-wego kręgosłupa, grzebienia biodrowego, obszaru krzyżowego, pośladkowego i punktu Namikoshiego (ryć. 174 i 175).

3. Pacjent pozostaje w pozycji na wznak. Terapeuta wykonuje zabieg na przemian na prawym i lewym kolcu biodrowym przednim

Ryć. 176

kolec biodrowy przedni górny

Page 148: Shiatsu - leczenie uciskiem

8. Nudności poranneNudności poranne są dolegliwością /wią/.aną / ciążą. Występują - jak sama na/wa wskazuje zwykle rano, zanim przyszła matka zdąży cokolwiek zjeść. Towarzyszy im brak apetytu, wzmożone wydzielanie śliny, wymioty i zmiany upodobań dietetycznych.

Uważa się, że w tym okresie ciąży kos-mówka pozbywa się produktów przemiany materii podczas tworzenia się łożyska. Produkty te przedostają się do krwiobiegu, zmieniają podstwowy skład krwi i są przy-czyną stanu nazywanego nudnościami poran-nymi, który zwykle ustępuje w czwartym miesiącu ciąży, kiedy łożysko zostanie w pełni ukształtowane. Poważne lub długotrwałe przy-padki nudności porannych (hyperemesis gravi-darium) występują u kobiet o słabych żołądkach oraz u kobiet znerwicowanych.

Terapia shiatsuWykonywanie zabiegu u kobiety ciężarnej musi być szczególnie delikatne. Oczywiście, pacjentka nie może położyć się na brzuchu.

Ryć. 182. Od czwartego punktumiedzytopatkowego do trzeciego punktu

podłopatkowego

Spoc/ywii n,t ptawym boku lub na w/mtl terapeuta wykonine /abieg sied/ąc. Nie wykonywać /.abiegu, gdy żołądek pacjentki pusty. Najleps/ą porą będ/ie c/as po poili kiedy żołądek jest spokojny.

1. Pacjentka siedzi w pozycji wyproshn Terepeuta wykonuje lekki zabieg na pr/.ec bocznym i tylnym obszarze szyi i na rda przedłużonym.

2. Pacjentka kładzie się na lewym Terapeuta dokładnie rozluźnia sztywne mi{ nadłopatkowe i podłopatkowe. Następnie i dokładnie rozluźnia szczególnie sztywne pl ty serii od czwartego punktu międl patkowego do trzeciego podłopatkowego 182 i 183). Z kolei naciska lekko wszystkie pl ty do dziesiątego punktu podłopatko\ (obszar lędźwiowy). Pacjentka kładzie sif, prawym boku, a terapeuta wykonuje ten zabieg na lewej stronie ciała.

3. Pacjentka leży na wznak. Terapeuta i powoli naciska dłonią na obszar brzucha, ze szczególnym uwzględni< bruzdy nadbrzusznej.

Jeśli w czasie ciąży wzrośnie apetyt, kc powinna spożywać małe ilości lekkostrj pokarmów tyle razy dziennie, ile Wymioty obniżają poziom płynów w nizmie, musi więc wypijać więcej niż chłodnych napojów orzeźwiających, herbt mleka, aby pobudzić oddawanie moczu, usuwa z organizmu toksyczne substancje^ powinna denerwować się nudnościami, kU co prawda uciążliwą dolegliwością, al szczęście przejściową.

9. Dolegliwościk-st to okres pr/cjściowy u kohtfl, ioip*H/vn.il.icy się mied/.y 45 a 50 rokiem /ytln, /wi<i/,u>v / /unikaniem c/.ynności pilników, /o*ln)r wow * /as zabur/ona równowaga uklmlu wyil/idania wewnętrznego, co narus/.a autonomie/My układ nerwowy, powoduje stres, w/.rost ciśnienia krwi, pr/yśpieszone bicie serca i inne dolegliwości. Występują one z większym nasileniem u kobiet s/c/upłych, nerwowych, cierpiących na ilreszcze. Ponieważ mają na nie duży wpływ ^ /.ynniki psychiczne. Im bardziej kobieta dener-wuje się tymi dolegliwościami, tym dłużej one uwają. W związku z tym najważniejsze jest /achowanie spokoju i przekonanie, że dolegli-\\-i >ści te z czasem ustąpią.

Terapia shiatsu1. Pacjentka spoczywa na lewym boku.

Terapeuta wykonuje zabieg po prawej stronic obszaru szyjnego, przednim obszarze szyjnym, l

loe/nym obszarze szyjnym, rdzeniu przedłużonym

i tylnym obs/iu/e s/y|iiym. Nasili k.i kład/ic się liii prawym buku, wykonuje t ak i sam /abicg po l ciała, /.e s/e/.cgólnym uw/glcdnu niego obs/aru s/.yjncgo i oki przedłużonego.

2. Pacjentka kład/.ie siv i Terapeuta wykonuje /.abieg r potylicznym, nadłopatkowym i oraz na punktach Namikoshieg< Następnie lekko uciska nogi.

3. Pacjentka klad/ie się Terapeuta lekko uciska pr/edniii nóg, ramion, głowy, t war/ i t Szczególną uwagę należy poświe< podbrzusza i bru/dy nadbr / uciskowi dłońmi na gałki oc/ne (i

Ryć. 185

Ryć. 183

obszar potyliczny

rdzeń przedłużonyRyć. 184

tylny obszar szyjny

obszar nadłopatkowy

Ryć. IM

Page 149: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ryć. 187 obs/ar ki/y/owypunkt Namikoshiegookrężny ucisk dłonią

10. Nieregularne menstruacje i bóle menstruacyjne

Kobieta miesiączkuje zwykle raz na dwadzieścia osiem dni, lecz czasem cykl ten zostaje zabu-rzony. Niektóre kobiety nie miewają menstruacji przez dłuższy czas; zdarza się też, że nie pojawia się ona we właściwym czasie z powodu opóźnienia w dojrzewaniu. Najczęstszą przy-czyną nieregularności w występowaniu men-stracji jest brak równowagi hormonalnej spowodowany napięciem emocjonalnym lub szokiem, osłabieniem albo zmęczeniem na skutek nadmiernego wysiłku. U większości ko-biet menstruacja wywołuje bóle w podbrzuszu, rejonie lędźwiowym, bóle głowy i nudności. W cięższych przypadkach kobieta musi odpocząć od obowiązków w pracy i w domu. W tych przypadkach macica nie jest dostatecznie wykształcona albo występuje nadmierne jej tyłozgięcie lub wygięcie, co stanowi przyczynę bólu menstruacyjnego.

Terapia shiatsul. Pacjentka spoczywa na brzuchu. Terapeuta wykonuje powtarzające się, jednoczesne zabiegi na prawej i lewej stronie rdzenia Ryć. 190. Podbrzusze

Ryć. 191

Ryć. 188

Ryć. 189

przedłużonego, na obszarze lędźwio\ krzyżowym i punktch Namikoshiego. U< na każdy punkt powinien trwać pięć sęki (ryć. 187-189).

2. Terapeuta wykonuje kilka okrężl ucisków dłonią (zwróconą na zewnątrz) prawy i lewy pośladek (ryć. 187).

3. Pacjentka spoczywa na wa Terapeuta wykonuje zabieg na przemit prawym i lewym przednim górnym biodrowym. Następnie pionowym uci! kłębem kciuka dokładnie rozluźnia brzusze (ryć. 190 i 191).

t ^padanie górnych powiek (tyv. l')2) /musza. 'Kukniętą tą dolegliwości;) osobę do marszczenia lY.ola, unoszenia brwi i podnoszenia podbródka w celu dostrzeżenia przedmiotów znajdujących•iv% w górze. W poważnych przypadkach pacjent musi ręką unosić powiekę, aby coś zobaczyć. Stan ten jest następstwem paraliżu dźwigacza f ornej powieki i dotyczy jednej powieki lub »hu. Występowanie tej dolegliwości jest uwarunkowane genetycznie, ale może także być•-powodowane urazem lub nieprawidłowym tunkcjonowaniem nerwów ocznych albo niedorozwojem dźwigacza górnej powieki.

Ryć. 192

opadanie powiek

stan normalny

Ryć. 193ucisk z pociągnięciem do góiy

U osób stars/ych pr/yc/.ymi lej ii może być chronic/.nc /.mcc/emc edema powieki.

Terapia shiatsu1. Pacjent spoczywa na hr/.uclui

staje za jego głową. Wykonuje wxl ucisk palcem wskazującym, śm serdecznym obu dłoni na mięśnie górnej powieki.

2. Następnie trzema palcami krótkimi przerwami, pięć punktów na dźwigac/u górnej powieki, l Icisl z lekkim pociągnięciem w kieiun czołowego (ryć. 19.1 i 194). Na koń ta wykonuje ucisk drgający. Pr/.y gach /.wraca uwagę na l o. by i hę/pośrednio na gaiki oc/ne.

Zaburzenia organów zmysłów1. Opadanie górnej powieki

dźwigaczgórnejpowieki

zamknięte oko

Page 150: Shiatsu - leczenie uciskiem

3. Krwawienie z nosaU d/.ieci lic/nc małe iiac/ynia krv» ślu/ówce jamy nosowej s;\ tak dclikali lekkie uderzenie w nos mo/.e spowi pęknięcie i krwotok /. nosa. C/aniu czekolady lub napojów o wysokiej kofeiny rozszerza nac/ynia krwioiK pękają i powodują krwawienie. Ob obszarem Kiesselbacha, w pr/cdnicj nosowej (ryć. 199), jest najbard/icj 11 krwotok. U osób dorosłych cicrj nadciśnienie, stwardnienie nac/.yń kr lub inne dolegliwości, które sprawiaj) nią krwionośne stają się kruche, l występować krwotoki / nosa. Ponm wość ta często towar/.ys/.y menstruacji krwi do mó/gu.

Terapia shiatfuPacjent pr/yjmujc pn/ycję »lcil/4|tą wykonuje /ubicg na ołMttMNM pr/cdłu/oiiego (ryć. 200 i 201), Nftl mając c/.ysla. tluiKlci/kę lub rpnll pacjenta prawym kciuk Mmi ugtota oto pr/edlu/onego. Ucisk jMl pńpynJM|)| jacy, skierowany ku go r w w UroOfJl (ryć. 202 i 203). Powinien Irwftlod pi< miu sekund i nalc/y go pobud/.a pracy nerwtSw rdzenia przedłu/t>ncgt>, kurc/.y nuci) sposób wstrzymuje krwotok / nota.

Ryć. 203

2. Zapalenie zatok/upalenie y.atok to choroba polegająca na nagromadzeniu się ropy w zatokach przynosowych, to znaczy w mających łączność z jamą nosową zatokach szczękowych, sitowych (ocznych) i klinowych (czołowych), które w nor-malnym stanie wypełnione są powietrzem. Przyczyną tej choroby jest infekcja, do której łatwo może dojść na przykład w przebiegu ostrego nieżytu nosa. Proces zapalny obejmuje jedną lub więcej zatok, a towarzyszą mu bezsen-ność, zmniejszenie koncentracji, trudności w rozumowaniu i zapamiętywaniu. Czasami stan ten jest przejściowy, ale może też być stałym skutkiem alergii.

Ryć. 195. Położenie zatok przynoi

/.a t oka e/ołowi

199

obszar Kiesselbacha

zatoka szczę

jama nosowa

naczynie włosowate

Ryć. 200. Skutki zabiegu nardzeniu przedłużonymlinia środkowa

czoła

boki nosa

prawo i lewa strona gładziny

środek zwężenia

obszar wokół oka

zabieg shiatsu na rażeniu przedłużonym

obszar nieco ponad kością jarzmowąRyć. 196

Terapia shiatsu1. Pacjent kładzie się na lewym boku.

Terapeuta dokładnie uciska obszar rdzenia przedłużonego i tylny obszar szyjny w celu pobudzenia nerwów współczulnych i wyleczenia stanu zapalnego poprzez zwężenie naczyń krwionośnych błony śluzowej nosa. Podczas tego zabiegu oddychanie przez nos znów staje się możliwe.

2. Pacjent kładzie się na wznak. Terapeuta wykonuje ucisk na linii środkowej czoła, na obszarze wokół oczu, po obu stronach nosa

Ul/c ń przedłużony

Page 151: Shiatsu - leczenie uciskiem

4. Choroba lokomocyjną

Drgania, ruch w górę i w dół, /miany prędkości samochodu, statku lub samolotu mogą spowodować u niektórych osób dolegliwość zwaną chorobą lokomocyjną, która objawia się

zawrotami głowy, nudnościami, wymiotami, zimnym potem i bladością twarzy. Ruch pojazdu jest przyczyną zmian w naczyniach limfaty-cznych błędnika lub ucha środkowego. To z kolei pobudza nabłonek czuciowy, zaburza równowagę autonomicznego układu nerwowego i wywołuje wyżej opisane objawy. Stan ten występuje głównie u młodych kobiet, u osób o słabych żołądkach, cierpiących na gastroptozę, bezsenność i nadwrażliwość emocjonalną.

Choroba lokomocyjną związana jest ze zmysłami słuchu, wzroku i węchu, dlatego osoby na nią podatne powinny podczas jazdy czytać lub słuchać muzyki i trzymać wzrok z dala od zmieniającej się scenerii za oknem. Suche powietrze wewnątrz zamkniętego pojazdu drażni błonę śluzową jamy nosowej. Jest to bardzo niewskazane przy chorobie lokomo-cyjnej i osoby na nią cierpiące powinny sączyć parujące, gorące napoje lub trzymać przy nosie wilgotne, gorące ręczniki. Ponieważ strach przed staniem się ofiarą tej choroby staje się zwykle jej przyczyną, najważniejsze jest zachowanie spokoju.

Terapia shiatsu1. Pacjent siedzi prosto. Terapeuta kładzie lewą

dłoń na jego czole, dla podtrzymania, a prawą wolno wykonuje zabieg na bocznym obszarze szyjnym, obszarze rdzenia przedłużonego i na tylnym obszarze szyjnym (ryć. 204 i 205).

Ryć. 205

2. Pacjent pr/.yjmu|e po/yi.-|c na br/uchu. Terapeuta wykonuje y.abicg po prawej i lewej i stronie obs/.aru nadloptkowego i międ/y.; łoptakowego. Szczególną uwagę nale/yl poświęcić czwartemu i piątemu punktowi] międzyłopatkowemu (ryć. 204).

3. Na zakończenie pacjent kładzie się ni wznak. Terapeuta koordynuje oddychanie wykonywaniem ucisków na bruzdę na< brzuszną. Jeżeli warunki uniemożliwiają pi jentowi położenie się na wznak, powinien usiąść, a terapeuta wykona wtedy prawą dło zabieg na bruździe nadbrzusznej stojąc za jej plecami lub po jego prawej stronie.

Terapia shiatsu1. Pacjent sied/.i na kr/eślc,

pomocą kciuka uciska tr/.y punk nich, górnych i tylnych micśniiul (ryć. 206).

2. Kładąc kciuk na skrawk zamknąć pr/ewód słuchowy (ol\* rapeuta naciska pr/.c/ pięć sęk mu położone wokół wyrostka sulku 206). Podczas wykonywania /.abu na przemian uciska i ro/.lu/nia kc wodem słuchowym, otwierając przewód palcem wska/.uja.cym kciukiem punkty polo/.onc wól sutkowatego (ryć. 20S).

3. Następnie pr/c/. piec H< naciska dłonią na cale ucho. |»«» dach dłoń nalc/.y s/.yhko ro/lu> pa i lkach obustronnego */umu < wykoiui|c HIV )Ctlmx./cAiiU? uchu.

ni lu/ny

wyroaielf ftutkowal

Ryc.20trdzeń przedłużony

tylny obszar szyjny

obszarnadłopatkowy

obszar międzyłopl

Ryć. 204

bruzda nadbrzuszna

Page 152: Shiatsu - leczenie uciskiem

5. Dzwonienie (tzum) w uszachD/wonienie w uchu mo/c l»Vi ininostromie lub obustronne. .lctln<>sii«»miv N/UIU w uchu jest stanem patoloyu/uym ucha /ewnętr/nego i środkowego. Obustronne d/wonienie w uszach jest chorobą ucha wewnętrznego i wiąże się z innymi chorobami. Dzwonienie o niskich tonach jest dolegliwością ucha środkowego i zewnętrznego, podczas gdy dzwonienie o wyso-kich tonach jest przypadłością ucha wewnętrznego. Przyczynami dzwonienia w uszach, oprócz chorób uszu, mogą być: nadciśnienie, niskie ciśnienie, stwardnienie naczyń krwionośnych, dolegliwości okresu kli-makterycznego, reumatyzm, bezsenność, choroba Meniere'a, syndrom Meniere'a, anemia, ciało obce w uchu zewnętrznym, woskowina uszna i inne. W niektórych wyżej wymienionych chorobach zwężają się naczynia krwionośne położone w najbliższym sąsiedztwie us/u i słychać w nich krew tętniącą w tych nac/yniach. W wielu przypadkach wewnętrzne /rodła dźwięku są niewiadomego pochod/enia. Jest tak często przy obustronnym dzwonieniu utr/y-mującym się przez dłuższy czas. Cząsto jest to prawdą w przypadkach obustronnego dzwonie-nia, kiedy szum słychać przez dłuższy czas. Ryć. 207

Page 153: Shiatsu - leczenie uciskiem

Dolegliwości układu oddechowego

1. Terapeuta ro/poc/yna /.abieg od uci

1. Astma oskrzelowaAtak astmy objawia się nagłym zesztywnieniem gardła, uczuciem ciężkości w klatce piersiowej, odczuwaniem braku tchu, zadyszką i uciążliwym kaszlem. Dominującym objawem astmy jest duszność napadowa. Wydechy są utrudnione, a wdechy powierzchowne i świszczące. Astmę powoduje zwężenie oskrzelików wskutek skurczu ich mięśni gładkich, obrzęku i nadmiernego wydzielania śluzu. Ataki występują zwykle późno w nocy i wczesnym rankiem, głównie na jesieni. Choroba ta jest ściśle związana z alerge-nami, dostającymi się do organizmu przez drogi oddechowe przewodu pokarmowego lub skórę. Lista alergenów jest bardzo długa; wymieńmy dla przykładu kurz, pyłki kwiatowe, pleśń, sierść zwierząt, jajka, kraby, makrele, kaszę gryczaną, szpinak. Ludzie cierpiący na astmę mają nad-wrażliwy układ oddechowy i przełyk.Terapia shiatsuNależy pouczyć pacjenta, że podczas ataku powinien przyjąć przy zabiegu pozycję siedzącą. Uczucie duszności spowodowane atakiem astmy uniemożliwia bowiem oddychanie w innej pozycji.

S

tan ten

zwany jest ortopneą.

Ryć. 209. Cztery punkty na przednim o

Ryć. 212Ryć. 211

nią kciukiem c/terech punktów pnto/.onychi lewym bocznym obs/.ar/.e szyjnym, a czterech punktów położonych na pra\ bocznym obszarze szyjnym (ryć. 209 i 2K Wykonuje ten zabieg wolno i powtarza kilka razy, aby uspokoić skurcze oskr/clik<!

2. Teraz uciska sześć razy na obl rdzenia przedłużonego oraz na prawy i tylny obszar szyjny (ryć. 211). Do wykom zabiegu jednocześnie na prawej i lewej str< tylnego obszaru szyjnego używa się po palce; kciuki spoczywają na rdi przedłużonym.

3. Następnie terapeuta wykonuje zabieg j prawej i lewej stronie obszaru nadłopatkc i na pięciu punktach obszaru mi< łopatkowego (ryć. 212 i 213).

4. Stojąc za pacjentem terapeuta obejt dłońmi jego grzbiet w taki sposób, aby wskazujące, środkowe i serdeczne obu dotykały trzonu mostka. Uciska pięć punl położonych wzdłuż trzonu mostka i po>

ni/cii pr/edhi/ony

tylny obszar szyjny

Ryć. 213

Ryć. 214 obu

Page 154: Shiatsu - leczenie uciskiem

bszarze szyjnym

Ryć. 210

/abieg trzy razy (ryć. 214). Istnieją cztery pio-nowe rzędy sześciu punktów na piersiowym obszarze międzyżebrowym po obu stronach mostka.

5. Terapeuta kontynuuje zabieg używając palców wskazującego, środkowego i serde-lY.nego oraz małego obu dłoni do wykonania /abiegu jednocześnie na ośmiu rzędach punk-i ów, zaczynając od góry. Zabieg należy wykonywać delikatnie i powtórzyć go od trzech do pięciu razy.

6. Następnie trzema palcami obu dłoni tera-peuta wykonuje ucisk na trzy punkty każdej bruzdy między mięśniem naramiennym a klatką piersiową. Zabieg należy wykonywać odciągając łopatki w tył i powtórzyć go sześć razy (ryć. 215 i 216).

7. Na zakończenie jeszcze raz, stojąc za pacie n t em, terapeuta przy użyciu dłoni oraz palców wskazującego, środkowego i serdecznego obu i ii k trzymanych w taki sposób, aby się dotykały, s/eściokrotnie rytmicznie uciska bruzdę nad-br/.uszną (ryć. 214), poświęcając na każdy ucisk ir/.y sekundy. Podczas naciskania pacjent powinien wydychać powietrze, podczas rozluź-niania ucisku - wciągać powietrze. W ten sposób reguluje oddychanie. Liczba powtórzeń i Hila ucisku muszą być dostosowane do stanu i horobowcuo i indywidualnych cech organizmu

Page 155: Shiatsu - leczenie uciskiem

2. CzkawkaDokucza ona od czasu do c/.asu każdemu człowiekowi. W sensie medycznym są to powta-rzające się mimowolne skurcze przepony, powodujące gwałtowne wciąganie powietrza z równoczenym zamknięciem głośni i strun głosowych, przerywającymi wdech i powodują-cymi efekt dźwiękowy. Czkawka jest odruchem spowodowanym podrażnieniem nerwu przeponowego bodźcami z narządów jamy brzusznej lub z ośrodkowego układu ner-wowego. Może ją spowodować na przykład nerwowe lub pośpieszne wypicie gorącego płynu albo zjedzenie czegoś pobudzającego.

Czkawkę u dzieci daje się łatwo zlikwidować łykiem wody lub lekkim uderzeniem w plecy. U dorosłych może być ona chroniczna. Zapobieganie czkawce wymaga regularnego wykonywania zabiegów shiatsu na przednim obszarze szyjnym, obszarze grzbietowowym i na przeponie

Terapia shiatsu1. Pacjent spoczywa na plecach. Terapeuta

wykonuje zabieg na czterech punktach położonych po lewej stronie przedniego obszaru szyjnego (ryć. 217), ze szczególnym uwzględnieniem punktu trzeciego (ryć. 219), przez który przebiega nerw przeponowy. Zabieg ten skutecznie wstrzymuje skurcze. Taki sam zabieg wykonuje na czterech punk-tach położonych na prawej stronie przedniego obszaru szyjnego.

2. Pacjent kładzie się na brzuchu. Terapeuta wykonuje zabieg na trzech punktach po prawej i trzech po lewej stronie obszaru między-łopatkowego (ryć. 218).

3. Naciskając dłońmi na boki obszaru brzusznego na wysokości przepony, wykonuje zdecydowane uciski ssące na prawą i lewą stronę jednocześnie (ryć. 218).

4. Pacjent kładzie się na wznak. Terapeuta wykonuje dokładny zabieg polegający na uciskaniu dłonią brzucha oraz zdecydowanych, skierowanych ku górze ruchach skręcających~~ <iUi< «««>sino/->K /*iała n<i/->ionta

l. Wrodzony krjci nyiPrawidłowa po/.ycjtt pltnlu w mamy charak-teryzuje się poUkurc/cmcm n/yi i skierowaniem główki w kierunku ujścia s/y|ki macicy (ryć. 220 A). W przypadku ulo/.enia pośladkowego lub ułożenia główki jak na rysunku 220 B (ułożenie twarzyczkowe) podczas porodu uciśnięty zostaje prawy i lewy mięsień mostkowo-obojczykowo--sutkowy, wywołując zwężenie naczyń włosowatych we włóknach mięśni. Hematoma mięśnia, w którym nastąpiła taka zmiana, twardnieje i staje się nowotworem. Podczas wzrostu mięsień taki przybiera formę bliznowa-tego wałka. Mięsień mostkowo-obojczykowo--sutkowy ulega skróceniu od strony dotkniętej /byt wielkim uciskiem podczas porodu (ryć. 221). Stan ten wymaga szczególnie starannej terapii, ponieważ z reguły towarzyszy mu okołoporodowe zwichnięcie stawów bio-drowych.

Terapia shiatsu1. Pacjent spoczywa na brzuchu. Palcem

wskazującym i środkowym terapeuta lekko uciska mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy, /aczynając od główki mostka i kończąc na wyrostku sutkowym, aby wyczuć, czy istnieje w tym miejscu nowotwór lub sztywność.

Ryć. 221

A. ułożenie normalne

B ud I

Wyżej opisane zabiegi powinny być d sowane do indywidualnych potrzeb pacj i jego przypadku oraz powtarzane tak jak to konieczne. Można także dodać dłonią na gałki oczne. Zatykanie i wstrzymywanie oddechu, jak ró uciskanie języka przez kilka chwil to naj sze metody pozbywania się czkawki.

2. Po zlokalizowaniu »twi samymi palcami wykonuje ptyni i w dół, z krótkimi przerwami i którym występuje sztywność zależności od kszattu nowoCu może; się- okazać chwyceni) schorzeniem, obszaru kcioki wskazującymi Nie ucisk a jąć x peuta dokładnie wykonuje n przednim obszarze szyjnym.

3. Po całkowitym usunięciu i ma obszary skroniowe w obu i niowo przekręca głowę; w slron< twarzy (ryć. 223), a następnie do poprzedniego potowenia.

Kurcz mięśnia moetkowc -sutkowego najłatwiej jest usur ka, ale wykonywanie zabiegu dzonym dziecku wyrmgi ostrożności, toteż jegcr pi najlepiej będzie powierzyć nąjl mu zaufania specjaliście. Jeśli galny, należy wykonywać nut opisane czynności. Zabiegi nie zbyt długo. Jeżeli zabieg i stosowany regularnie i dokli mięśni do kurczenia się będzie W] rozwoju dziecka.

Ryć, 223 -*—*

obszar międzyłopat

strona zdrowazabieg polegający na uciskaniu w górę i w dół na boczny obszar brzuszny

trzeci przedni punkt szyjny

pociągani* dv '' góry na obszarze

Ryć. 222

zdrowa st;

strona dotknięta stanem patologicznym

phyma (kręcz)

ściągnięty mięsieńmostkowo-obojczykowo--sutkowy

Page 156: Shiatsu - leczenie uciskiem

Nieprawidłowe ułożenie nóżek płodu w macicy lub niedostateczne wykształcenie się panewki stawowej w okresie życia płodowego jest przy-czyną zwichnięcia stawu biodrowego i prze-suwania się kości udowej (ryć. 224). Podczas porodu główka kości udowej znajduje się częściowo albo całkowicie poza panewką stawu biodrowego.

Chroba ta częściej występuje u dziewcząt niż u chłopców i w przeważającej mierze dotyczy jednego stawu, ale może się zdarzyć zwichnięcie obustronne. Zwichnięcie biorda zazwyczaj jest trudne do zauważenia, dopóki dziecko nie zacznie chodzić. Może na nie wskazywać niesymetryczne fałdowanie się skóry na wewnętrznej powierzchni ud czy ograniczone odwodzenie przy zmienianiu pieluszek chorej, a przez to krótszej nóżki (ryć. 225). W przypad-kach zwichnięcia jednostronnego występuje u chodzącego j;uż dziecka charakterystyczne chro-manie - dziecko pochyla miednicę na stronę zdrową za każdym razem, kiedy obciąża chorą kończynę. Celem przeciwdziałania temu pochyla tułów w kierunku przeciwnym (to znaczy na stronę chorą).

Ryć. 225. Tylna powierzchnia pośladków

główka kości udowej wywichniętej z panewki

wewnętrzneskręcaniebiodrowego

Terapia shiatsuPoniższe wskazówki dotyczą zwichnij lewego stawu biodrowego. Zabieg dla prawej stawu jest taki sam.

1. Pacjent spoczywa na brzuchu, a tera ta dokładnie uciska grupę mięśni wokół st biodrowego, zwłaszcza mięsień pośladkc wielki, pośladkowy średni i mięsień napinaji powięź szeroką (ryć. 226),

2. Pacjent przyjmuje pozycję na piec terapeuta dokładnie dotyka krętarza wielkie aby odnaleźć położenie zwichniętej koi Następnie pacjent zgina nogę w kolanie, a peuta kładzie prawą dłoń na krętarzu wielkil Teraz pacjent zgina kolano i podnosi n< umieszczając staw biodrowy pod kątem stopni, a terapeuta kładzie lewą dłoń na doli części tylnego obszaru łydkowego, dla podj da. Wykonując ucisk ssący lewą dłonią, pociąga krętarz wielki w stronę panewki biodrowego. Kiedy główka kości ud< dojdzie do panewki, nadaje jej od|

t~^ ~>">A i V

grzebień biodrowy

krętarz wielki

3. Pozostawiając prawą dłoń na główce kości udowej terapeuta przenosi lewą dłoń na przedni obszar łydkowy. Trzymając główkę kości udowej prawą dłonią, lewą zgina kolano na zewnątrz, aby kość przesunęła się do wewnątrz (ryć. 228). /abieg ten powinien umieścić kość udową w panewce. Jeżeli naciskanie środkowego, a następnie bocznego obszaru podudzia i obra-canie główki kości udowej na bok i na środek nie powoduje nienormalnych odgłosów, staw biodrowy został prawdopodobnie nastawiony. Ponieważ jednak mięśnie tej okolicy są nadal słabe, istnieje duże prawdopodobieństwo, że nastąpi ponowne wypadniecie kości biodrowej.

2. Wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego Ryć. 226. Tylna potladków

Ryć. 224krolar/. wielki

m. napm;i|.|i.\ powie/. s/eiok;łgłówka kości

udowej

panewka kości udowej

m. pośladkowy średni

m. pośladkowy wielki

zginanie stawu kolanowego

zewnętrzne skręcanie stawu biodrowego

l \\

Liczne fałdki są wynikiem -skrócenia kończyny.

...i. L

kolec biodrowy Vjf przedni górny

Page 157: Shiatsu - leczenie uciskiem

242

3. Kolana szpotaweStan ten ujawnia się dopiero wtedy, kiedy pa-cjent spoczywa w pozycji na plecach, a najbardziej widoczny jest, gdy pacjent stoi. Uda wyginają się na zewnątrz, natomiast podudzia do wewnątrz. Pięty są złączone, a palce rozchy-lone. Nazywa się to nogami beczkowatymi lub wygięciem w kształcie litery „O". Wygięcie takie jest czymś normalnym do trzeciego roku życia. W późniejszym wieku kolana szpotawe spotyka się u dzieci przedwcześnie zmuszanych do stawania oraz u dzieci o nieprawidłowym rozwoju kości. Przyczyną takiego wygięcia kończyn dolnych może być ponadto krzywica lub kurcz mięśni.

Terapia shiatsu1. Pacjent spoczywa w pozycji na piec

Terapeuta naciska dziesięć punktów położonydtl na bocznym obszarze udowym i sześć punki położonych na bocznym obszarze podudzia ol nóg. Zabieg ten wykonuje się, aby przywu nogi do siebie (ryć. 229).

2. Pacjent spoczywa w pozycji boczne Terapeuta dłonią umieszczoną pod łydką nosi jego nogę. Drugą dłonią wykonuje ucilkl skierowany na boczny obszar udowy (ryć. 230).

3. Pacjent ponownie przyjmuje pozycję nt plecach. Terapeuta ujmuje dłońmi jego nogi WJ

4. Kolana koiUweStan będący ociwrolitoAuii nóg bec/.kowatych, w którym występuje wygięcie ud do wewnątr/., a łydek na /cwnątr/. Wyglądem pr/ypomina to literę „X" i tak bywa na/ywane. Przyczyną iksa może być krzywica, niedorozwój kości, kurcz mięśni, wrodzone skrzywienie lub choroba Heinego-Medina. W tym ostatnim przypadku skrzywieniu ulega tylko jedna kończyna.

Terapia shiatsu1. Pacjent spoczywa w pozycji na plecach.

Terapeuta wykonuje zabieg na obszarze stawu kolanowego.

2. Zginając nogę pacjenta w kolanie na zewnątrz wykonuje skierowane w bok uciski na dziesięć punktów położonych na środkowej części obszaru udowego (ryć. 232).

3. Przywracając kolano do pozycji wyjściowej wygina całą kończynę pacjenta do wewnątrz i wykonuje zabieg na sześciu punk-tach na tylnym obszarze podudzia (ryć. 233).

4. Pacjent spoczywa w pozycji bocznej. Terapeuta kładzie jedną dłoń, dla podtrzymania, na środkowym obszarze udowym, a drugą dłonią wykonuje ucisk na sześć punktów położonych na tylnym obszarze podudzia.

5. Unosząc kończynę pacjenta terapeuta pociąga środkową część uda do góry jedną dłonią, a drugą uciska boczny obszar podudzia (ryć. 234). Zabieg należy wykonać wolno, stop-niowo i powtórzyć kilka razy na obu kończy-nach.

Ryć. 234

Ryć. 229

pr/yśrodkowyudowyobs/.ar

boczny obszar < udowy

boczny obszar podudzia

Ryć. 230 Ryć. 233

pr/ywod/cnie

Ryć. 231. Prostowanie nóżek

Page 158: Shiatsu - leczenie uciskiem

Ucisk stosuje się tak, aby odwrócić stopę na zewnątrz.

5. PiętonógWrodzony kręcz szyi, zwichnięcie stawu biodrowego i piętonóg to trzy najczęściej występujące dolegliwości okresu niemowlęcego. Podczas porodu stopa zostaje skierowana do wewnątrz i zwichnięta lub następuje zgięcie środ-kowego obszaru podeszwy stopy. Stan ten jest wynikiem paraliżu grupy mięśni łydkowych (ryć. 235). Przyczyną nabytego piętonogu może być natomiast choroba Heinego-Medina lub zwich-nięcie urazowe.

Terapia shiatsu1. Należy wykonać dokładny ucisk grupy

mięśni łydkowych, szczególnie mięśnia brzucha-tego, płaszczkowatego i strzałkowego. Podczas tego zabiegu terapeuta drugą dłonią wykręca na zewnątrz stopę tak daleko, jak to tylko możliwe (ryć. 236 i 237).

2. Następnie uciska boczny obszar kostki, boczną część mięśnia piszczelowego i grzbietową część stopy (ryć. 238). Szczególną uwagę należy poświęcić grzbietowej części małego palca stopy.

3. Zgniając nogę pacjenta w kolanie i kładąc stODC na nodtodze teraneuta nacisku

6. Samoistna skoliozaPatologic/.ne skrzywienie kteyoslupa w prawu, lub w lewą stronę, zwane samoistną skolioza, występuje u dziewcząt w okresie dojrzewania, między dziesiątym a piętnastym rokiem życia, kiedy nstępuje największy wzrost układu kost-nego. W zaawansowanym stadium stan ten wygląda tak, jak pokazano na rysunku 240. Nawet jeżeli osoba stara się stać prosto - w pozycji na baczność - między ramieniem a bokiem występuje przerwa, a kręgosłup nie jest położony w równej odegłości od obu łapatek. Skrzywienie icst bardziej widoczne, kiedy pacjent pochyli się do przodu (ryć. 241). Przyczyny takiego skrzy-wienia nie są dokładnie znane. Rodzice muszą /wracać baczną uwagę na rozwój kręgosłupa swoich nastoletnich dzieci. Skoliozę łatwiej jest bowiem skorygować po wczesnym jej stwier-dzeniu. Profilaktyka powinna polegać na /równoważonej, prawidłowej diecie i odpowied-niej liczbie ćwiczeń fizycznych, co ma na celu odżywienie i ujędrnienie mięśni.

Ryć. 240

stan normalny

Ryć. 235

Terapia shiatsu1. Ponieważ sztywność mieni

szyjnym sprawia, że głowa pr; jedną stronę, terapeuta ro/poc/ poproszenia pacjenta o p r /y towanej siedzącej postawy lub uciskania przedniego obs/ii bocznego obszaru szyjnego, ol' przedłużonego i obs/aru wok 240). Powinien w ten spos« rozluźnić mięśnie tych ohs/arów

2. Następnie uciska kciuk icn na prawą i lewą topalkc on międzyłopat kowy.

3. Chwyta nadgarstki pac je n ramiona nad głowę. Pac)c przechylić tułów do tyłu. Picrw pr/eprowad/.ić /abicg bard/ Kiedy nastąpi ro/lu/.nienie w l< powtar/a sic /abieg ki lka ra/y, < cii|gaji|c tułów.

paraliż mięśnia strzałkowego

stopa zwrócona do wewnętrz i do góry

zewnętrzna strona kostki bocznej prawostronna

strona małego palca obszaru grzbietowego

obszar między-łopatkpwy (siedem punktów położonych blisko siebie)

kręgoftlup

łopatkaOdstępy tą

Obszar stopy oparty o podłoże

punktów na bocznym obszarze pódl (ryć. 239). Ponieważ leczenie tej doleglh jest bardzo trudne, zabiegi nale/y cinrm/f ar*o/ t\rf»f rHni***** /*•»»»

Page 159: Shiatsu - leczenie uciskiem

rdzeń przedłużony

tylny obszar szyjny

obszar nadłopatkowy

Page 160: Shiatsu - leczenie uciskiem

246

Ryć. 242. Zginanie i prortowanie tułowia

zgięciewyprost

Zabiegi należy powtarzać codziennie przez pięć do dziesięciu minut w celu przeciwdziałania utrwaleniu się skrzywienia kręgosłupa lub pogorszeniu zaistniałych skrzywień. Samo-dzielnie wykonywane zabiegi shiatsu i codzienna gimnastyka, polegająca na rozciąganiu, zginaniu i przechylaniu tułowia, nie tylko zapobiegają skrzywieniom kręgosłupa, ale także pobudzają rozwój i funkcjonowanie organów wewnętrznych.

Ryć. 243. Boczne zfiejoia (skłony) tułowia

Ryć. 244. Obroty tułowia

Spis treściPrzedmowa

Podstawowe punkty shiahu Punkty mięśniowe i nerwowe

pod wpływem hotliea elektrycznego

8Układ mięśniowy 10Układ kostny 12

Rozdział l: Ogólna teoria

13Rozwój shiatsu

15("ha raktery styczne cechy terapii shiatsu 16Shiatsu a funkcje fizjologiczne 17

1. Odżywianie skóry

172. Wzmocnienie mięśni

193. Pobudzanie krążenia

204. Regulacja funkcji nerwów

225. Kontrola układu wydzielania

wewnętrznego

276. Układ kostny

297. Układ pokarmowy

35I )ziałanie dłoni i palców 37Pięć podstawowych zasad zachowania

dobrego zdrowia i długiego życia

39('horoby, które można leczyć metodą

shiatsu

42('horoby, których NIE WOLNO

LECZYĆ metodą shiatsu

44Środki ostrożności 44

Rozdział 2: Podstawowe zabiegi 45

Sposoby uciskania1. Ucisk kciukiem2. Ucisk dwoma palcami3. Ucisk trzema palcami4. Ucisk kciukiem i

czterema palcami otwartej dłoni

5. Ucisk czterema palcami otwartej dłoni

6. Ucisk dłonią Rodzaje ucisków

Ucisk zwykłyUcisk przerywanyUcisk*wstrzymywanyUcisk ssącyUcisk płynnyUcisk skoncentrowanyl Jcisk drgający

K. Ucisk stymulujący wykonywany

lewa strona

prawa strona

47474950

50

505052

Page 161: Shiatsu - leczenie uciskiem

Rozdział 3: Terapia całegoShiatsu na pacjencie na bokuObszar szyjny

Zabieg 1: Pr/cdni obs/.iir H/yji Zabieg 2: Boc/ny obs/ar s/.yju Zabieg 3: Rd/eń pr/cillu/ony Zabieg 4: Tylny obs/ar n/yjny

PlecyZabieg 5: Obs/ar nadlnpatkov Zabieg 6: Obs/ar mic.iI/.ylopal Zabieg 7: Obs/ar pod!opatkov i lędźwiowy

Shiatsu na pacjencie spoczywają brzuchuGłowa

Zabieg 1: Obs/ar potylic/.ny Zabieg 2: Obs/ar rd/cnia pr/cdłu/nncgo Zabieg 3: Tylny obs/ar s/yjny

Ramiona i plecy Zabieg 4: Obs/ar iuullopalko\ Zabieg 5: Obs/.ar micil/ylopal Zabieg 6: Obs/ar pndlnpalkoi i lędźwiowy

Pośladki i nogi Zabieg 7: Obs/ar biodriłwy Zabieg 8: Obs/ar kr/y /owy Zabieg 9: Obs/ar pośladków Zabieg K): Punkt Namikonhic Zabieg 1 1: Tylny obs/ar udou Zabieg 1 2: Obs/ar bru/dy po<

kolanowejZabieg 13: Tylny obs/ar golci Zabieg 14: Gu/ kości pielowc Zabieg 1 5: Boc/ny i środków)

kości piętowej Zabieg 16: Obs/ar podes/wy i

Prostowanie pleców Zabieg 1: Łopatki Zabieg 2: Boczny obs/ar br/t Zabieg 3: Obszar pośladkowy Zabieg 4: Kręgosłup Zabieg 5: Kręgosłup Zabieg 6: Stymulowanie nerw rd/cniowych

Shialsu mi pacjencie spoczywają

Page 162: Shiatsu - leczenie uciskiem

246

Ryć. 242. Zginanie i prostowanie tułowia

zgięciewyprost

Zabiegi należy powtarzać codziennie przez pięć do dziesięciu minut w celu przeciwdziałania utrwaleniu się skrzywienia kręgosłupa lub pogorszeniu zaistniałych skrzywień. Samo-dzielnie wykonywane zabiegi shiatsu i codzienna gimnastyka, polegająca na rozciąganiu, zginaniu i przechylaniu tułowia, nie tylko zapobiegają skrzywieniom kręgosłupa, ale także pobudzają rozwój i funkcjonowanie organów wewnętrznych.

Ryć. 243. Boczne zfifda (skłony) tułowia

Ryć. 244. Obroty tułowia

Spis treściPrzedmowa t

Podstawowe punkty shiahu

5Punkty mięśniowe i nerwowe mlnu-hów

pod wpływem hotłźca elektrycznego

8UIdad mięśniowy 10Układ kostny 12

Rozdział l: Ogólna teoria

13Rozwój shiatsu

15(liarakterystyczne cechy terapii shiatsu 16Shiatsu a funkcje fizjologiczne 17

1. Odżywianie skóry

172. Wzmocnienie mięśni

193. Pobudzanie krążenia

204. Regulacja funkcji nerwów

225. Kontrola układu wydzielania

wewnętrznego

276. Układ kostny

297. Układ pokarmowy

35l )ziałanie dłoni i palców 37l Nęć podstawowych zasad zachowania

dobrego zdrowia i długiego życia

39('horoby, które można leczyć metodą

shiatsu

42('horoby, których NIE WOLNO

LECZYĆ metodą shiatsu 44Środki ostrożności 44

Rozdział 2: Podstawowe zabiegi 45Sposoby uciskania 47

1. Ucisk kciukiem 472. Ucisk dwoma palcami 493. Ucisk trzema palcami 504. Ucisk kciukiem i czterema

palcamiotwartej dłoni 50

5. Ucisk czterema palcami otwartej

dłoni 506. Ucisk dłonią 50

Rodzaje ucisków 521. Ucisk zwykły 522. Ucisk przerywany 523. Ucisk'wstrzymywany 524. Ucisk ssący 53\ Ucisk płynny 53(>. Ucisk skoncentrowany 537. Ucisk drgajiicy 53K. Ucisk stymulujący wykonywany

lewa strona

prawa strona

Page 163: Shiatsu - leczenie uciskiem

Rozdział 3: Terapia całegoSliiatsu na pacjencie s na bokuObszar szyjny

Zabieg 1: Pr/.cdni obs/.iir n/yju Zabieg 2: Boc/.ny obs/.ar s/.yju Zabieg 3: Rd/cń przedlu/ony Zabieg 4: Tylny obs/.ar s/.yjny

PlecyZabieg 5: Obszar nadtopili kou Zabieg 6: Obs/ar mied/.ylopiil Zabieg 7: Obs/ar podlopalktw i lędźwiowy

Shiatsu na pacjencie spoczywają brzuchuGłowa

Zabieg 1: Obs/.ar polylic/.ny Zabieg 2: Obs/ar rd/.ema pr/edlu/oncgo Zabieg 3: Tylny obs/.ar s/.yjny

Ramiona i plecy Zabieg 4: Obs/.ar nadlopalkov Zabieg 5: Obs/.ar miv'd/.ylopnl Zabieg 6: Obs/ar podlopalko* i lędźwiowy

Pośladki i nogi Zabieg 7: Obs/ar biodrowy Zabieg 8: Obs/ar krzyżowy Zabieg 9: Obs/ar pośladków Zabieg K): Punkt Namikonhic Zabieg 1 1: Tylny oba/nr udo* Zabieg 12: Obs/ar bru/.dy poi

kolanowejZabieg 13: Tylny obszar golcu Zabieg 14: Gu/ kości piętowej Zabieg 1 5: Boc/ny i środkowy

kości polowej Zabieg 1 6: Obszar podeszwy i

Prostowanie pleców Zabieg 1: Łopatki Zabieg 2: Boczny obszar br/.u Zabieg 3: Obszar pośladkowy Zabieg 4: Kręgosłup Zabieg 5: Kręgosłup Zabieg 6: Stymulowanie nerw rdzeniowych

Shiatsu na pacjencie spoczywttfą

Page 164: Shiatsu - leczenie uciskiem

/abieg l: Pr/.edni obs/.ar udowy

71)/abieg 2: Środkowy obs/.ar udowy Xl/abieg 3: Boc/.ny obszar udowy K 3Zabieg 4: Obszar rzepki 83Zabieg 5: Boczny obszar łydki 84Zabieg 6: Obszar stepu 85Zabieg 7: Obszar grzbietu stopy 86Zabieg 8: Obszar palców stopy 96Zabieg 9: Ćwiczenie palców stopy 87Zabieg 10: Prostowanie stopy 87Zabieg 11: Prostowanie kończyny

dolnej 88Ramiona

88Zabieg l: Obszar pachy 88Zabieg 2: Obszar środkowy ramienia 91Zabieg 3: Dół łokciowy 91Zabieg 4: Środkowy obszar przedramienia 92Zabieg 5: Bruzda między mięśniemnaramiennym a piersiowym 92Zabieg 6: Boczny obszar ramienia 93Zabieg 7: Boczny obszar przedramienia

94Zabieg 8: Obszar grzbietu dłoni 94Zabieg 9: Obszar grzbietowy palców 95Zabieg 10: Dłoń 96Zabieg 11: Prostowanie ramienia 98

Głowa

100Zabieg l: Linia środkowa 100Zabieg 2: Obszar skroniowy 100Zabieg 3: Linia środkowa i obszar

skroniowy 101Twarz

102Zabieg 1: Obszar czołowy i nosowy 102Zabieg 2: Obszary jarzmowy, oczny

i skroniowy

104Zabieg 3: Ucisk dłonią na gałki

oczne

106Klatka piersiowa

106

l: Obszar międzyżebrowy 106 2: Okrężny ucisk dłonią na

obszar mostkowy i piersiowy 107

109l: Seria ucisków dłonią 1102: Dwadzieścia punktów na

brzuchu 1123: Obszar jelita cienkiego 1164: Obszar okrężnicy esowatej 1165: Falujący ucisk dłonią 6: Okrcy.ny i drgający ucisk

/abieg 7: Kolce biodrowy pr/.edni górny

/abicg K: Ugniatanie ohs/aru br/.us/.nego

/abieg 9: Boc/.ny obs/.ar br/us/.ny

Zabieg 10: Ucisk dłonią i ucisk drgający na obszar brzuszny Terapia całego ciała z wykorzystaniem

kozetki terapeutycznej Zalety kozetki

terapeutycznej Shiatsu na pacjencie spoczywającym

na boku Shiatsu na pacjencie spoczywającym

na brzuchu Shiatsu na pacjencie spoczywającym

na wznak

Rozdział 4: Zabiegi na pacjencie klęczącym

Shiatsu na pacjencie klęczącym na obu kolanach (pozycja seizaj Zabieg l: Przedni obszar szyjny Zabieg 2: Boczny obszar szyjny Zabieg 3: Rdzeń przedłużony Zabieg 4: Tylny obszar szyjny Zabieg 5: Obszar skroniowy Zabieg 6: Obszar nadłopatkowy Zabieg 7: Obszar międzyłopatkowy Zabieg 8: Prostowanie tułowia Zabieg 9: Unoszenie i opuszczanie

ramionZabieg 10: Uderzanie

ramion i kręgosłupa

Shiatsu na pacjencie siedzącego prosto na stołkuZabieg l: Przedni obszar szyjny Zabieg 2: Boczny obszar szyjny Zabieg 3: Rdzeń przedłużony Zabieg 4: Tylny obszar szyjny Zabieg 5: Obszar nadłopatkowy Zabieg 6: Obszar międzyłopatkowy Zabieg 7: Prostowanie tułowia Zabieg 8: Unoszenie i opuszczanie ramion

Rozdział 5: Samodzielne wykonywanie zabiegów itou

11|151152152152153

153154

154154154

154155

155156156

156158158158158159159160160161162162163163164164165165166166

l: Obszar pośladkowy 2: Punkt Namikoshiego 3: Przedni obszar udowy 4: Środkowy obszar udowy 5: Boczny obszar udowy 6: Tylny obszar udowy 7: Obszar rzepki 8: Dół podkolanowy 9: Tylny obszar podudzia

Zabieg 10: Boczny obszar podudziaZabieg 11: Obszar stepuZabieg 12: Obszar grzbietu stopyZabieg 13: Obszar palcówZabieg 14: Obszar podeszwy

Ramiona1: Obszar pachowy2: Środkowy obszar ramienia 1663: Dół łokciowy

1674: Środkowy obszar przedramienia 1685: Bruzda międ/y mięśniemnaramiennym a piersiowym 168

Zabieg Zabieg

BrzuchZabieg Zabieg

Zabieg Zabieg Zabieg /nbicg

117

Page 165: Shiatsu - leczenie uciskiem

2: Hoc/ny (Mir <rvmv 3: Kd/cń pr/cdlu/ony 4: Tylny ohs/ai H/YIHY

1: Linia środkowa 2: Obszar skroniowy 3: Linia środkowa 4: Ucisk dłońmi na obszar skroniowy1:

Oś symetrii obszaruczołowego

Zabieg 2: Obszar nosowy Zabieg 3: Obszar jarzmowy Zabieg 4: Obszar nadoczny, między-

oczny i skroniowy; uciskdłońmi na gałki oczne Zabieg 5:

Dziąsła Zabieg 6: Mięśnie śmiechowe przykącikach ust

Ramiona i plecyZabieg l: Obszar nadłopatkowy Zabieg 2: Obszar podłopatkowy

i lędźwiowy 3: Grzebień biodrowy 4: Obszar krzyżowy

K: Obs/itr gr/hiclu rv /abicg '): < )bs/ai palców /abicg 10: Obs/ar dłoni /abicg l 1: ko/.ciąganic nmw Klatka piersiowa /abicg 1: Obs/ar mied/y/cli Zabieg 2: Obs/.ar niósł kowy Zabieg 3: Okrężny, /micniw dłonią na obs/ar | Brzuch

Zabieg l : Seria ucisków dloiZabieg 2: Obs/.ar jelita cieniZabieg 3: Obs/.ar okre/mcy

p u j i\ cc j i okrc/.mt)

Rozdział 6: T /premie okrefloi przypadków pat gkznych

Układ krążenia1. Dolegliwości sercowe2. Nadciśnienie tętnic/e3. Stwardnienie tętnic

Neuropatia1. Parali/, polowy ciała2. Bc/senność3. Nerwice4. Nerwobóle nerwu lró|d/it5. Nerwobóle polylic/ne6. Nerwobóle ramienia7. Nerwobóle mied/.y/ebnw8. Rwa kuls/.owa9. Łysienie plackowale

10. Migrena11. Choroba SMON Dolegliwości

organów układu pokarmowego1. Biegunka2. Obstrukcja3. Gastroptoza4. Dolegliwości wątroby5. Kamica żółciowa6. Kurcz żołądka Zaburzenia układu

motoryooM1. Urazowe zwichnięcie kr\*gt szyjnych2. Przepuklina dysków

międ/ykręgowych3. Mogigrafia (kurc/ pisarski

/abicg Głowa

Zabieg Zabieg Zabieg Zabieg

TwarzZabieg

Zabieg Zabieg Nogi Zabieg Zabieg Zabieg Zabieg Zabieg Zabieg Zabieg Zabieg Zabieg

Zabieg /abieg /abieg

/abieg

Page 166: Shiatsu - leczenie uciskiem

Bogusław Jasiński DROGA MYŚLI

Obszerna publikacja, będąca zbiorem rozpraw i artykułów pisanych na pi/ośli/ciii ii stu lal. Prace te obejmują badania z zakresu metodologii, logiki, ontologii. a lak/c < Stały się one swoitą kroniką sporów intelektualnych drugiej połowy XX wieku. Jc»l lo napisana żywym językiem, nie stroniąca od kontrowersyjnych sądów.

Bogusfaw JasińskiDWIE FENOMENOLOGIE:HUSSERL I HEIDEGGER

Jedno z pierwszych w polskiej literaturze filozoficznej studium analizujące pojecie nologii w filozofii Edmunda l lusser la i M a r t i n a lleideggera. Autor stawia tc/^. /C I lusser la stała się uwieńczeniem idealizmu transcendentalnego w historii filo/oln, 11 stanowisko lleideggeia określa jako swoiście realistyczne. W istocie są to dwa ro/jic | ma ty myślenia K s i ą ż k a pi/o/nac/ona jest głównie dla czytelnika posiailaji|ccgo p wied/s lilo/olic/ne)

o. ra rai i/ nerwu loKciowego (rcicakrogulc/.a)

2147. Parali/ nerwu pośrodkowcgo (ręka

małpia)

2158. Paraliż nerwu promieniowego

(opadanie nadgarstka)

2169. Paraliż twarzy

21710. Zmrożone ramiona

218Zaburzenia układu metabolicznego,wydzielania wewnętrznego oraz układumoczowego i rozrodczego 220

1. Cukrzyca

u>. iNiereguinme mciiHiruiu |c i hoicmcnstruacyjiic

Zaburzenia organów zmysłów1. Opadanie górnej powieki2. Zapalenie /.atok3. Krwawienie z nosa4. Choroba lokomocyjna5. Dzwonienie (szum) w uszach

Dolegliwości układu oddechowego1. Astma oskrzelowa2. Czkawka Choroby wieku

dziecięcego1. Wrodzony kręcz szyi2. Wrodzone zwichnięcie stawu

biodrowego3. Kolana szpotawe (beczkowate nogi)4. Kolana koślawe (ściągnięte)5. Piętonóg6. Samoistna skolioza

Nowoici WYDAWNICTWA ETHO:;

John Ma i n GŁOS CISZY

Amerykański benedyktyn John Main uważany jest za jednego z najwieks/ych ni duchowych we współczesnym Kościele katolickim. To. co proponuje \v tej ksii|/co, | modlitwą serca, a za pomocne w jej praktykowaniu uważa wypracowane 1111 l Wschodzie techniki medytacyjne i ćwiczenia koncentrujące, co nie znac/y. /e nio/iiii miąć wzywanie przez chrześcijanina Imienia Boskiego z wypowiadaniem pi/tv I mantry. Modlitwa, której naucza ojcec Main, obejmuje całego c/lowieka \ve ws/ysiki wymiarach i wymaga od podejmującego ją głębokiej pokory. Książka la /apoc/;|tkt>s\i „Medytacje chrześcijańskie".

C ary I Matrisciana BOGOWIE „ N E W AGH"

Bogami New Agę nazywa Autorka przywódców sekt .(,'///•//. lud/i chciwych. myśli|cv< o pomnażaniu swoich majątków i o władzy politycznej, nawet światowo); manipnl ludźmi, często ściganych przez prawo, ale też mających na swych usługach powite »/ organizache międzynarodowe. Książka demaskuje oszustwa sekt, tiLi/ii|o />vio u*po w niektórych aszmniach. porównywalne zdaniem Autorki / tym. co d/i.ilo HIV \v i kich obozach koncentracyjnych. Wielka znajomość tematu. /apuvontow;m,i tu pi/c/ / wypływa tak z jej osobistych doświadczeń, jak i /. prowadzonej pi/c/ mą w ominlk mentacji i informacji pracy badawczej nad sektami, Caryl Matrisciana samu Kłuła »i New Agę, ale potem Jezus cudownie wkroczył w jej życie i zupełnie ją odmienił