Leczenie otyłości...odchudzanie-ś rodki wype ł niaj ą ce ż o łą dek i jelita Chudeus-syt,...
Transcript of Leczenie otyłości...odchudzanie-ś rodki wype ł niaj ą ce ż o łą dek i jelita Chudeus-syt,...
1
Leczenie otyłości
Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej UM we Wrocławiu
2
Definicja otyłości
Otyłość
to uwarunkowane nadmiernym
rozwojem tkanki tłuszczowej zwiększenie masy
ciała znacznie powyżej wartości prawidłowych,
ustalonych dla danego wieku, płci i rasy. Od
1985 roku uznaje się
ją
oficjalnie za chorobę
przewlekłą.
3
Przyczyny otyłości
Przyczyną
otyłości jest przyjmowanie nadmiaru energii w
stosunku do jej zużycia. Nie zawsze jest ona bezpośrednią konsekwencją
przejadania się
i braku aktywności fizycznej.
Występowanie otyłości warunkują:
czynniki genetyczne (ok. 20% przypadków),
zaburzenia czynności gruczołów wydzielania wewnętrznego,
niewłaściwy skład diety,
częstość
i obfitość
spożywanych posiłków,
zażywanie niektórych leków
uszkodzenie podwzgórza mózgu
4
Przyczyny otyłości
Często jest uwarunkowana psychospołecznie
(„zajadanie stresów”, niekorzystne nawyki żywieniowe w
rodzinie) i ekonomiczne.
Otyłość
może być
także skutkiem niedożywienia płodu, które
jest rekompensowane w okresie pourodzeniowym
lepszą
przyswajalnością
pokarmu oraz wzmożonym łaknieniem.
Stałe przekarmianie dziecka zwiększa prawdopodobieństwo
jej wystąpienia.
5
Przyczyny otyłości
Zaburzenia przemiany
materii
Obecność
tzw. „oszczędnych
genów”
Programowanie otyłości w okresie płodowym
Zaburzenia utleniania
węglowodanów
Brak uczucia sytości
Ograniczenie termogenezy
poposiłkowej
6
Przyczyny otyłości
Zaburzenia czynności gruczołów wydzielania wewnętrznego
Podwyższona aktywność
białek stymulujących syntezę
trójglicerydów
Nieodpowiednia dieta i nieregularne posiłki
Ograniczenie ruchu i wysiłku fizycznego
Zaburzenia funkcji neuronów
7
Ocena masy ciała
Otyłość
u osób dorosłych stwierdza się, gdy odsetek tłuszczu w ciele
niezależnie od wieku przekracza 25% należnej masy ciała u mężczyzn i
30% u kobiet. Otyłość
rozpoznaje się
najczęściej na podstawie pomiarów
antropometrycznych.
W celu wyliczenia idealnej masy ciała
(IMC) stosuje się
wzór Lorenz’a:
IMC = (wzrost [cm] -
100) 2-
{(wzrost [cm] 2
150) : K}
Współczynnik K dla kobiet wynosi 4, a dla mężczyzn 2.
8
Ocena masy ciała
Za najlepszy sposób oceny masy ciała uważa się
wyznaczenie wskaźnika masy ciała (WMC), zwanego także wskaźnikiem Queteleta, lub BMI (ang. body mass index).
Jest to stosunek masy ciała wyrażonej w kilogramach do kwadratu wzrostu podanego w metrach.
BMI = aktualna masa ciała [kg] / {wzrost [m]}2
9
Ocena masy ciała pacjentów dorosłych na podstawie średnich wartości BMI (w
kg/m2).
Typ
Kobiety
Mężczyźni
Norma
21
23
Otyłość
umiarkowana
25
29,9
Otyłość
znaczna
30
39,9
Otyłość
patologiczna
>40
>40
Typy otyłości
Otyłość
typu "jabłko" - (inne określenia: otyłość
brzuszna, wisceralna - tkanka tłuszczowa zlokalizowana jest głównie wewnątrz jamy brzusznej) częściej dotyczy mężczyzn.
Otyłość
typu "gruszka" - (udowo- pośladkowa) częściej występuje u kobiet.
Obydwa typy otyłości można w prosty sposób zróżnicować, obliczając stosunek obwodu talii do obwodu bioder, tzw. wskaźnik talia/biodra lub WHR (ang. waist to hip circumference ratio)
11
Klasyfikacja otyłości u osób dorosłych według kryterium WHR
Typ otyłości
Kobiety
MężczyźniOtyłość
trzewna
WHR
0,8
WHR 1,0
Otyłość
udowo WHR < 0,8 WHR< 1,0
– pośladkowa
12
Konsekwencje otyłościZaburzenia oddychania
Schorzenia układu sercowo-
naczyniowego
Kamica żółciowa
Zaburzenia hormonalne
Dna moczanowa
Udar mózgu
Choroba niedokrwienna serca
Cukrzyca
Zmiany zwyrodnieniowe stawówNowotwory złośliwe
Żylaki kończyn dolnych
13
Programy walki z otyłością
mogą obejmować:
Zmiany w środowisku życia tj. modyfikację
stylu życia, zmianę
zawodu, miejsca zamieszkania, sytuacji rodzinnej,
sposobu wypoczynku oraz zainteresowań
i celów życiowych.
Zmiany zachowań
indukowane za pomocą
zajęć
edukacyjnych oraz oddziaływań
psychoterapeutycznych.
14
Programy walki z otyłością
mogą obejmować:
Wprowadzenie kontrolowanego sposobu żywienia wg
zaleceń
lekarza lub dietetyka (5 posiłków dziennie z
niedoborem energetycznym o różnym nasileniu).
Zwiększenie ilości ruchu i wysiłku fizycznego.
15
Wymiennik węglowodanowy
‐
1 WW (jednostka chlebowa) ‐
jest to taka ilość
pożywienia, w której znajduje się
10 gram
cukru lub jej kaloryczna równoważność. Jako wzorzec przyjęto
kromkę
chleba o wadze 25 gram o wartości energetycznej około
40 kcal.
16
Wymiennik białkowy
(WB) ‐
jest to taka ilość
pożywienia, w której
znajduje się
10 gram białka zwierzęcego lub jego równoważność. Jako
wzorzec przyjęto porcję
mięsa cielęcego o wadze 50 gram. Dostarcza
ono ok. 40 kcal energii.
17
Wymienniki tłuszczowe (WT)
‐
jest to taka ilość
pożywienia, w
której znajduje się
10 gram tłuszczu lub jego równoważność.
Jako wzorzec przyjęto porcję
masła o wadze 12 gram.
18
Leczenie otyłości u dorosłych
dietaTabela . Zasady diety niskokalorycznej u dorosłych
Okres trwania
Kaloryczność2 tygodnie
1500 kcal
2 tygodnie
1000 kcal2 tygodnie
500 kcal
Stopniowo
Powrót do diety o deficycie 500 ‐
1000 kcal w stosunku do zapotrzebowania
wysiłek fizyczny
farmakoterapia
19
Farmakologiczne leczenie otyłości u dorosłych
Wycofane z lecznictwa leki przyspieszające zużycie energii
Nazwa leku
Działanie niepożądane
Hormony tarczycy
Nadczynność
tarczycyDinitrofenol
Neuropatia i zaćma
Aminorex
Pierwotne nadciśnienie płucneAmfetamina
Uzależnienie
Fenfluramina
wady zastawek, nadciśnienie
płucne
Leki stosowane w terapii otyłości Nazwa
leku
Teronac(syn. Mazindol)
Sibutramina(syn. Meridia)
Orlistat(syn. Xenical)
Mechanizm działaniaHamuje łaknienie ośrodkowo, hamuje
wychwyt
zwrotny noradrenaliny i dopaminy
w OUN, jest jednym z
najsilniejszych leków hamujących łaknienie
Hamuje wychwyt zwrotny: serotoniny - nasila poposiłkowe
uczucie sytości,
noradrenaliny –
nasilając termogenezę zwiększa wydatek energetyczny,
podwyższając przy tym częstość
bicia serca i ciśnienie krwi
Inhibitor lipazy trzustkowej, zmniejszający przyswajalność
tłuszczów, stosuje się
go z dietą
ubogotłuszczową, aby nie wywołać
biegunek tłuszczowych
21
Preparaty stosowane we wspomagającym leczeniu otyłości u dorosłych Preparat
Fucus
–
lek homeopatyczny
L-karnitynaHerbatki zawierające
senes lub kruszynę
Bio-Chrom
Herba
Ton
Mechanizm działania
Stymuluje wytwarzanie hormonów tarczycy, dzięki czemu zwiększa zużycie energii
Zwiększa transport kwasów tłuszczowych do mitochondriów, gdzie zachodzi ich spalanie
Działają
przeczyszczająco, skracają
czas przebywania pokarmu w jelicie cienkim, a tym samym wchłanianie składników
odżywczychPreparaty zawierające chrom nasilają
przemianę
materii
Preparat zawiera wyciągi: z morszczynu, owoców głogu, liści brzozy, ziela pokrzywy oraz kory kondurago; przyspiesza podstawową
przemianę
materii, poprawia trawienie
poprzez pobudzanie wydzielania żółci oraz soku żołądkowego i trzustkowego, działa także słabo moczopędnie
22
Preparaty stosowane we wspomagającym leczeniu otyłości u dorosłych
PreparatRedusan
Trimline
Mechanizm działaniaPreparat złożony (tabletki + kapsułki) ‐
składniki tabletek
(fosforany, siarczan cynku oraz drożdże wzbogacone w chrom) nasilają
przemianę
materii, składniki kapsułek
(polisacharydy: gumy oraz glukomannan) pęcznieją powodując uczucie sytości
Preparat złożony zawierający włókna ksantynowe
oraz witaminy: A, C, D, PP, kompleks witamin B oraz sole mineralne: żelazo, miedź
i cynk; pęcznienie włókien
ksantynowych
przyspiesza wystąpienie uczucia sytości; witaminy i minerały zapobiegają
wystąpieniu niedoborów,
którym sprzyja dieta z ograniczeniem ilości kalorii
23
Preparaty ziołowe wspomagające odchudzanie-
środki wypełniające żołądek i
jelita
Chudeus-syt
, suplement diety, zawierający włóknik buraka cukrowego, tabletki pomagają
w zwalczaniu nadmiernego
łaknienia, ponieważ
błonnik pęczniejąc w żołądku wywołuje uczucie sytości.
Ananas –
tabletki zawierające błonnik i naturalny enzym z ananasa bromelinę, która dodatkowo wspomaga przemianę
materii
Bioslank
–
suplement diety, kapsułki zawierające: glukomannian (rodzaj błonnika), ekstrakt z mącznicy wywołujący działanie
moczopędne i drożdże w połączeniu z chromem, które dodatkowo regulują
poziom glukozy we krwi.
24
Preparaty ziołowe wspomagające odchudzanie-
preparaty pobudzające procesy
podstawowej przemiany materii
Biogal
–suplement diety, olej z nasion ogórecznika w kapsułkach,
reguluje min. przemiany związków tłuszczowych w organizmie.
Citrin
500
–
suplement diety,tabletki
na bazie ekstraktu z rośliny
Garcinia
Cambogia
zawierającej kwas hydroksycytrynowy, który wpływa na metabolizm węglowodanów i lipidów.
Bio‐Slim
–
suplement diety, kapsułki zawierające ekstrakt z
Garcinia
Cambogia, L‐karnitynę, koenzym Q10, chrom, które mają
dodatkowo wspomóc działanie wyciągu roślinnego.
25
Preparaty ziołowe wspomagające odchudzanie-
środki działające żółciopędnie,
żółciotwórczo oraz moczopędnie
Korzeń
mniszka
– zioła do sporządzania odwaru.
Cynacholin
– płyn zawierający wyciąg z karczocha
zwyczajnego.
Slim
– krople zawierające wyciągi z ziela dziurawca, liścia
brzozy i melisy oraz ziela skrzypu.
Hipokrates
– mieszanka ułatwiająca trawienie. Zawiera ziele
mięty, koszyczek rumianku, ziele dziurawca, owoc kminku, owoc kopru włoskiego, ziele melisy i owoc jałowca.
26
Preparaty ziołowe wspomagające
odchudzanie- środki przeczyszczające
ich stosowanie w leczeniu otyłości powinno być
krótkotrwałe i
dotyczyć
jedynie przypadków wystąpienia zaparć
w trakcie kuracji
odchudzającej, których nie można zniwelować
dietą, ani
przyjmowaniem dużych ilości płynów.
Błędnym jest przeświadczenie, że preparaty przeczyszczające wykazują
działanie odchudzające!
27
Preparaty ziołowe wspomagające
odchudzanie- środki przeczyszczające c.d
Degrosan
–
mieszanka ziołowa regulująca wadliwą
przemianę
materii. Zawiera korzeń kruszyny, morszczyn, ziele mniszka, ziele krwawnika, ziele fiołka, kłącze perzu, kwiatostan lipy..
Chudeus‐fix
–
mieszanka ziołowa stosowana w nadwadze, zaparciach
nawykowych, przy nadmiernej fermentacji i wzdęciach. Zawiera liść
senesu, miętę
pieprzową, nasiona babki płesznik,
ziele nawłoci, kwiat hibiskusa i liście herbaty czarnej.
Neonormosan
– zioła stosowane w zaparciach
nawykowych, niestrawności, zaburzeniach w trawieniu i wadliwej przemianie materii. Zawierają
korzeń
rzewienia, kłącze perzu, owoc kminku,
ziele mięty, owoc bzu czarnego, korzeń
mniszka.
Normosan–
zioła stosowane w zaparciach
nawykowych, niestrawności, zaburzeniach w trawieniu i wadliwej przemianie materii. Zawierają
korę
kruszyny, liść
senesu, kłącze perzu, owoc kminku,
ziele mięty, owoc bzu czarnego, korzeń
mniszka.
Regulavit
– składniki mieszanki wykazują
działanie rozkurczające mięśnie gładkie jelit, przywracające prawidłowe ruchy perystaltyczne, pobudzające wydzielanie soku żołądkowego i
żółci, przeczyszczające, regulujące przemianę
materii, słabo moczopędne. Zawiera ona korę kruszyny,liść
mięty, koszyczek rumianku, korzeń
mniszka, kłącze tataraku..
Slim
Var
– zioła wykazujące słabe działanie przeczyszczające, żółciopędne i moczopędne. Zawierają korzeń
kruszyny, morszczyn, kłącze perzu, korzeń
lukrecji i korzeń
mniszka.
28
Leczenie otyłości u dzieci
Dieta niskotłuszczowa
Terapia ruchowa
Modyfikacja zachowań
29
Aby skuteczniej zapobiegać
otyłości u dzieci należy:
1. Zwiększyć
częstotliwość
i czas karmienia niemowląt
piersią.
2. U dzieci do 2 roku życia zmniejszyć
zawartość
białka w
diecie, zwiększyć
natomiast zawartość
tłuszczu.
3. W żywieniu dzieci w wieku szkolnym zmniejszyć
zawartość
tłuszczu na rzecz węglowodanów i błonnika.
30
Aby skuteczniej zapobiegać
otyłości u dzieci należy:
4. Uzmysłowić
rodzicom, że potrzeby psychiczne dziecka można zaspokajać
bez podawania słodyczy,
stosowanego jako metoda „nagradzania”
bądź „pocieszania”.
Poprzez
nacisk organizacji
konsumenckich
doprowadzić do ograniczenia liczby reklam niezdrowej żywności, emitowanych w godzinach najwyższej oglądalności telewizji przez dzieci i młodzież.
31
Preparaty roślinne stosowanie w leczeniu zaburzeń
lipidowych
siemię
babki jajowatej (Semen Plantaginis ovatae),
ziele bratka (Herba Violae Tricoloris),
liść
bobrka (Folium Menyanthidis),
korzeń
mniszka (Radix Taraxaci),
czosnek (Allium Sativum),
poziomka pospolita (Fragaria Vesca),
morszczyn pęcherzykowaty (Fucus Vesiculosus),
wiesiołek (Oentherae Biennis),
oraz preparaty lecytyny sojowej i pyłków kwiatowych.
ziela karczocha (ziela karczocha (CynaraeCynarae herbaherba) )