Księga Jakości ISO 9001 2000
Transcript of Księga Jakości ISO 9001 2000
Dokument jest wydany przez LOGO
Wszelkie prawa zastrzeżone. Przedruk, kopiowanie, reprodukowanie w całości lub w częściach tylko za zgodą wydawcy.
LOGO
Nazwa firmy i ew. imię i nazwisko Właściciela
Adres firmy
KSIĘGA JAKOŚCI
ISO 9001:2000
Indeks Data wydania
Data
aktualizacji
Egzemplarz
Nr
KJ 01- A -----
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 2 z 49
A1 Spis treści
Strona tytułowa ...................................................................................................................................... 1
A1 Spis treści........................................................................................................................................... 2
A2 Wprowadzenie i zatwierdzenie Księgi ................................................................................................ 4
A3 Deklaracja polityki jakości................................................................................................................... 5
A4 Informacje ogólne o firmie.................................................................................................................. 5
A5 Zakres i nadzorowanie Księgi jakości................................................................................................. 7
1. Odpowiedzialność kierownictwa .......................................................................................................... 9
1.1 Zaangażowanie i zobowiązania kierownictwa................................................................................ 9
1.2 Orientacja na klienta ...................................................................................................................... 9
1.3 Polityka jakości............................................................................................................................... 9
1.4 Cele jakościowe i plany strategiczne............................................................................................ 10
1.5 Planowanie systemu zarządzania jakością .................................................................................. 11
1.6 Odpowiedzialność i uprawnienia.................................................................................................. 11
1.7 Przedstawiciel kierownictwa......................................................................................................... 11
1.8 Komunikacja wewnętrzna ............................................................................................................ 12
1.9 Przegląd systemu zarządzania .................................................................................................... 12
2. Zarządzanie procesami i struktura systemu zarządzania .................................................................. 14
2.1 Zarządzanie procesami................................................................................................................ 14
2.2 Struktura systemu zarządzania.................................................................................................... 15
2.3 Struktura dokumentacji ................................................................................................................ 17
2.4 Księga Jakości ............................................................................................................................. 18
2.5 Nadzór nad dokumentami ............................................................................................................ 18
2.6 Nadzór nad zapisami ................................................................................................................... 19
3. Zarządzanie zasobami....................................................................................................................... 21
3.1 Postanowienia ogólne.................................................................................................................. 21
3.2 Zasoby personalne ...................................................................................................................... 21
3.3 Infrastruktura................................................................................................................................ 21
3.4 Środowisko pracy......................................................................................................................... 22
4. Planowanie realizacji handlu/produkcji/usług, marketing i projektowanie .......................................... 24
4.1 Planowanie procesów realizacji ................................................................................................... 24
4.2 Marketing i definiowanie wymagań dot. wyrobów ........................................................................ 24
4.3 Analiza i przegląd zamówień / umów ........................................................................................... 24
4.4 Komunikacja z klientem ............................................................................................................... 25
4.5 Projektowanie oferty materiałów, wyrobów i usług ....................................................................... 25
5. Zakupy............................................................................................................................................... 28
5.1 Ocena i wybór dostawców ........................................................................................................... 28
5.2 Dane dotyczące zakupów ............................................................................................................ 28
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 3 z 49
5.3 Weryfikacja kupowanych materiałów i produktów........................................................................ 28
6. Realizacja sprzedaży......................................................................................................................... 30
6.1 Nadzorowanie procesów sprzedaży............................................................................................. 30
6.2 Oznakowanie i reidentyfikacja...................................................................................................... 30
6.3 Własność klienta.......................................................................................................................... 31
6.4 Przechowywanie i dostarczanie materiałów ................................................................................ 31
6.5 Obsługiwanie reklamacji............................................................................................................... 31
7. Nadzorowanie środków produkcyjnych i pomiarowych...................................................................... 33
7.1 Nadzór nad urządzeniami do pomiarów i monitorowania............................................................. 33
7.2 Nadzorowanie wyposażenia produkcyjnego i pomocniczego ...................................................... 33
8. Monitorowanie i pomiary.................................................................................................................... 35
8.1 Postanowienia ogólne.................................................................................................................. 35
8.2 Satysfakcja klienta ....................................................................................................................... 35
8.3 Audit wewnętrzny......................................................................................................................... 35
8.4 Monitorowanie i pomiary procesów .............................................................................................. 35
8.5 Monitorowanie i pomiary wyrobów/usług...................................................................................... 36
8.6 Nadzór nad wyrobami/usługami niezgodnymi .............................................................................. 36
9. Analizy danych i doskonalenie........................................................................................................... 38
9.1 Ciągłe doskonalenie..................................................................................................................... 38
9.2 Analizy danych............................................................................................................................. 38
9.3 Działania korygujące .................................................................................................................... 38
9.4 Działania zapobiegawcze............................................................................................................. 39
Z1 Korelacja Księgi jakości z normą ISO 9001:2000............................................................................. 40
Z2 Struktura organizacyjna.................................................................................................................... 41
Z3 Podstawowa macierz auditu............................................................................................................. 41
Z4 Zestawienie procesów, dokumentów opisujących i odpowiedzialności ............................................ 43
Z5 Wykaz dokumentów związanych...................................................................................................... 45
Z6 Definicje............................................................................................................................................ 46
Z7 Rozdzielnik ....................................................................................................................................... 48
Z8 Zestawienie zmian............................................................................................................................ 49
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 4 z 49
A2 Wprowadzenie i zatwierdzenie Księgi
W celu uzyskania odpowiedniego stopnia wiarygodności u naszych Klientów, a także efektywnego
zarządzania w [Nazwa i LOGO firmy] wdrożono i jest utrzymywany udokumentowany system zarządzania
jakością stanowiący podstawowy środek do realizacji celów jakościowych ukierunkowanych na spełnienie
potrzeb i oczekiwań naszych Klientów.
Niniejsza Księga Jakości jest adekwatnym opisem ustanowionego w Firmie systemu zarządzania
jakością z uwzględnieniem odniesień do wymagań wg normy międzynarodowej ISO 9001:2000 oraz jej
krajowego i europejskiego odpowiednika PN-EN ISO 9001:2001.
Celem tej Księgi jest udokumentowanie systemu zarządzania jakością, ukierunkowanie pracowników,
których praca ma wpływ na jakość oferowanych materiałów/wyrobów/usług oraz obsługę Klientów, a także
informowanie Klientów i instytucje certyfikujące w jaki sposób zapewnia się odpowiednią jakość
materiałów/wyrobów/usług i satysfakcję Klientów.
Najwyższe Kierownictwo przyjęło na siebie obowiązek określenia i odpowiedzialność za wdrożenie
polityki jakości. Ta odpowiedzialność dotyczy nadzoru nad całością, zapewnienia środków i kształtowania
atmosfery oraz warunków pracy aby każdy pracownik mógł sprostać postawionym wymaganiom.
Przyjęcie systemu zarządzania jakością jest strategiczną decyzją Firmy opartą na ośmiu zasadach
zarządzania jakością stosowanych dla ułatwienia osiągania celów jakościowych:
Zasada 1. Zorientowanie na Klienta: organizacje zależą od Klientów i w związku z tym zaleca się,
aby zrozumiały obecne i przyszłe potrzeby klienta, spełniły wymagania klienta oraz dążyły
do przewyższenia oczekiwań Klienta.
Zasada 2. Przywództwo: najwyższe kierownictwo ustala jednolitość celów, kierunków i wewnętrzne
środowisko organizacji, w którym ludzie mogą się całkowicie zaangażować w osiąganie
celów organizacji.
Zasada 3. Zaangażowanie ludzi: ludzie na wszystkich poziomach są istotą organizacji, a ich pełne
zaangażowanie umożliwia wykorzystanie ich zdolności dla sukcesów organizacji,
Zasada 4. Podejście procesowe: pożądany wynik osiąga się z większą efektywnością wówczas, gdy
działania i związane z nimi zasoby są zarządzane jako proces.
Zasada 5. Systemowe podejście do zarządzania: zidentyfikowanie, zrozumienie i zarządzanie
wzajemnie powiązanymi procesami jako systemem przyczynia się do zwiększenia
skuteczności i efektywności organizacji w osiąganiu celów.
Zasada 6. Ciągłe doskonalenie: ciągłe doskonalenie powinno być stałym celem organizacji.
Zasada 7. Faktyczne podejście do podejmowania decyzji : podstawą skuteczności decyzji jest
analiza danych i informacji.
Zasada 8. Obustronne korzyści związane z dostawcami: organizacja i jej dostawcy są od siebie
zależni, a wzajemne korzystne powiązania zwiększają zdolność obu stron do tworzenia
wartości.
Tylko silna motywacja na rzecz poprawy jakości i zaangażowanie wszystkich pracowników pozwoli
osiągnąć zamierzone efekty w zakresie [krótko określić rodzaj działalności]. To pozwoli na przekazywanie
wyłącznie bezbłędnych wyników pracy i to zarówno Klientom wewnętrznym jak i zewnętrznym, umożliwiając
dalszy rozwój firmy i jej pracowników oraz ciągłe doskonalenie.
Niniejsza Księga Jakości obowiązuje w całym Przedsiębiorstwie w odniesieniu do zakresu działania:
określić rodzaj działalności.
Niniejszą Księgę Jakości KJ 01-A zatwierdzamy i polecamy do obowiązkowego stosowania.
Miejscowość, dnia ..............
Właściciel/Dyrektor........................................
( - ) Imię i Nazwisko
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 5 z 49
A3 Deklaracja polityki jakości
Polityka [nazwa i logo firmy] sprowadza się do prowadzenia przedsiębiorstwa w taki sposób,
aby oferowane materiały/wyroby/usługi* dostarczane były zgodnie z ustalonymi wymaganiami
dotyczącymi jakości, niezawodności i zgodnie wymaganiami krajowych oraz międzynarodowych
przepisów a także prowadzenia tego zadania w sposób ciągły, przyjazny dla klientów, otoczenia,
środowiska pracy i z poszanowaniem środowiska przyrodniczego.
Dla utrzymania i zwiększania satysfakcji klientów i innych stron zainteresowanych
przedsiębiorstwo przyjmuje następujące cele jakościowe:
oferowane i dostarczane mogą być tylko takie materiały/wyroby/usługi*, które będą zasługiwały
na uznanie klientów poprzez efektywne spełnianie ich potrzeb i oczekiwań z uwzględnieniem
obowiązujących norm i przepisów;
wysoki poziom jakości materiałów/wyrobów/usług*, kompleksowa oferta usług i kultura obsługi
klientów są decydujące dla utrzymania konkurencyjnej pozycji przedsiębiorstwa jako
niezawodnego dostawcy dobrych jakościowo materiałów/wyrobów/usług*.
Nasze cele jakościowe osiągamy poprzez:
stosowanie, rozwijanie i ciągłe doskonalenie systemu zarządzania jakością w oparciu o normy
ISO serii 9000:2000 i integrowanie systemu wg norm zarządzania środowiskowego oraz
zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy.
nawiązywanie i doskonalenie współpracy z dostawcami i odbiorcami
materiałów/wyrobów/usług*,
systematyczne motywowanie i rozwijanie kwalifikacji i doświadczenia personelu,
komunikowanie i uświadamianie polityki i celów szczegółowych na wszystkich poziomach
zarządzania i dla wszystkich funkcji,
planowanie środków i działań tak, aby zapewnić nadzorowane warunki odbioru, transportu
oraz przechowywania i zapobiegać jakimkolwiek niedoskonałościom,
identyfikowanie, planowanie i zarządzanie procesami i ich powiązaniami oraz systematyczną
ocenę skuteczności i efektywności procesów włącznie z procesami ciągłego doskonalenia.
Odpowiedzialność za jakość jest rozłożona na każdego pracownika poprzez celowy podział
zadań i uprawnień.
Szczegółowe cele dotyczące jakości są rozwijane dla wszystkich funkcji i szczebli zarządzania i w
szczególności obejmują cele dotyczące procesów dystrybucji i cele ciągłego doskonalenia, a w
ich ustalanie i wdrożenie włączony jest cały personel przedsiębiorstwa.
Właściciel/Dyrektor* Przedsiębiorstwa jest odpowiedzialny za ustanowienie i kontynuowanie
polityki jakości oraz przyjmuje zobowiązanie do tworzenia warunków i wewnętrznego środowiska
przedsiębiorstwa tak, aby wszyscy pracownicy mogli się w pełni angażować w osiąganie celów.
To zobowiązanie obejmuje również zapewnienie środków dla realizacji polityki, w tym
ustanowienie, rozwój i ciągłe doskonalenie systemu zarządzania jakością i procesów nim
objętych.
Decyzja dotycząca wprowadzenia niniejszej polityki została podjęta przez Właściciela/Dyrektora*,
który podpisał się poniżej.
Miejscowość, dnia ................... .............................................................
( - ) Podpis Właściciela/Dyrektora*
* wybrać właściwe
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 6 z 49
A4 Informacje ogólne o przedsiębiorstwie
1. Nazwa i siedziba:.
2. Status majątkowo–prawny:
3. Rys historyczny:
4. Zatrudnienie:
5. Charakter działalności:
6. Rynek:
7. Dostawcy i zakupy:
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 7 z 49
A5 Zakres i nadzorowanie Księgi Jakości
1. Zakres i struktura Księgi Jakości
Księga Jakości opisuje ustanowiony i utrzymany system zarządzania jakością w odniesieniu
do zakresu działalności: [określić rodzaj działalności objętej systemem zarządzania jakością].
W Księdze znajdują się odzwierciedlenia do wszystkich wymagań normy PN-EN ISO
9001:2001 w tym, opis poszczególnych procesów i ich wzajemnych powiązań oraz odwołania do
udokumentowanych procedur wymaganych w systemie zarządzania jakością.
Struktura Księgi jest pokazana w rozdz. A1 „Spis treści”.
Korelacja rozdziałów Księgi z normą PN-EN ISO 9001:2001 jest przedstawiona w tabeli
korelacji (rozdz. Z1).
2. Forma i identyfikowalność Księgi
Forma Księgi jest ustalona jako dokument typu „książka” tzn. o ciągłej numeracji stron.
Indeks Księgi zawiera:
Dla egzemplarzy nadzorowanych wpisywany jest również numer egzemplarza.
Status aktualności wynika z daty wydania i daty aktualizacji, tzn. na stronie tytułowej
podawana jest data ostatniej aktualizacji w ramach wydania, a jednocześnie historia zmian jest
podana w rozdz. Z8 „Zestawienie zmian”. W nagłówku każdego rozdziału podawane są daty
wydania i nr zmiany, co musi być zgodne z zapisami o zmianach w rozdz. Z8.
3. Opracowanie, przegląd i zatwierdzenie
Za opracowanie Księgi z zachowaniem odniesień do wymagań normy ISO 9001
odpowiedzialny jest Pełnomocnik.
Właściciel/Dyrektor Firmy jest odpowiedzialny za ostateczny przegląd i zatwierdzenie Księgi.
KJ 01 - A(B ...), wyd. dd.mm.rr
data wydania
symbol kolejnego wydania
symbol Księgi Jakości
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 8 z 49
4. Aktualność
Pełnomocnik jest odpowiedzialny za aktualność Księgi.
Jakiekolwiek zmiany powodują wymianę całego rozdziału. Przy każdej aktualizacji w ramach
wydania wymieniane są następujące strony i rozdziały:
strona tytułowa,
zestawienie zmian,
spis treści,
zmienione rozdziały.
Przy większej ilości zmian sporządzane są nowe wydania całej Księgi, jak również nowe
wydania są właściwe, kiedy wprowadzane zmiany zakłócają strukturę numeracji stron.
5. Rodzaje Księgi Jakości
Ze względu na aktualizację wyróżnia się dwa rodzaje Księgi Jakości:
a) egzemplarze podlegające aktualizacji,
b) egzemplarze nie podlegające aktualizacji.
Księgi wg 5b nie mają wpisywanego numeru egzemplarza i na stronie tytułowej są opatrzone
napisem „Egzemplarz informacyjny”.
6. Dystrybucja i rejestry
Rejestr dystrybucyjny prowadzi Pełnomocnik w formie potwierdzeń w rozdzielniku w
egzemplarzu Nr 1 Księgi Jakości.
Egzemplarze podlegające aktualizacji są wydawane kierującym pionami Firmy, Instytucjom
certyfikującym oraz Klientom o ile będzie to uzgodnione w umowie.
Egzemplarze nieaktualizowane mogą być przekazywane Klientom wraz z ofertami lub dla
celów promocji.
Uzupełnienia w rozdzielniku dystrybucyjnym nie powodują konieczności aktualizacji u każdego
użytkownika.
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 9 z 49
1. Odpowiedzialność kierownictwa
1.1 Zaangażowanie i zobowiązania kierownictwa
Kierownictwo Firmy przyjęło pełną odpowiedzialność za ustalenie, wdrożenie, rozwój i ciągłe
doskonalenie systemu zarządzania jakością.
Zaangażowanie kierownictwa dla wspierania powyższych działań jest realizowane poprzez:
a) zorganizowanie i prowadzenie komunikacji odnośnie znaczenia spełniania wymagań klienta,
jak również wymagań ustawowych i przepisów.
b) ustanowienie polityki jakości,
c) zapewnienie, że ustanowione są cele dot. jakości,
d) przeprowadzanie przeglądów zarządzania,
e) zapewnienie niezbędnych zasobów dla realizowanych działań i procesów.
1.2 Orientacja na klienta
Polityka Firmy jest ukierunkowana na pełne osiąganie satysfakcji klientów poprzez
identyfikowanie potrzeb i oczekiwań, które następnie są przekładane na wymagania
odpowiednimi metodami oraz stwarzane są nadzorowane warunki dla osiągnięcia wymagań.
W odniesieniu do potrzeb i oczekiwań zawsze są identyfikowane związane wymagania
ustawowe i przepisów.
1.3 Polityka jakości
Najwyższe kierownictwo Firmy przyjęło na siebie obowiązek i odpowiedzialność za określenie
i udokumentowanie swojej polityki w zakresie jakości, obejmujących cele i zobowiązania
dotyczące jakości. Deklaracja polityki jest załączona w rozdziale A3.
Polityka ta jest powiązana z ogólnymi celami działania Firmy oraz potrzebami
i oczekiwaniami klientów.
Odpowiedzialność za realizację polityki jakości jest określona, a jej znajomość jest
zapewniona poprzez stosowanie przyjętych zasad dotyczących jakości jak i ciągłe szkolenie na
wszystkich szczeblach organizacji.
Każdy nowo przyjmowany pracownik jest zapoznawany z polityką jakości i zasadami
dotyczącymi systemu jakości oraz procesami i procedurami dotyczącymi stanowiska pracy.
W procesie ustalania i komunikowania polityki jakości kierownictwo Firmy uwzględnia
następujące wymagania:
a) polityka ma być odpowiednia do celów Firmy,
b) polityka ma zawierać zobowiązanie do spełniania wymagań i do ciągłego doskonalenia,
c) polityka ma tworzyć ramy do ustanowienia i przeglądów osiągania celów jakościowych,
d) polityka ma być opublikowana, znana i zrozumiała na odpowiednich szczeblach zarządzania,
e) polityka ma być przeglądana pod kątem jej odpowiedniości.
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 10 z 49
1.4 Cele jakościowe i plany strategiczne
Cele jakościowe są ustalane dla odpowiednich funkcji i poziomów Firmy. Cele jakościowe są
ustalane wymiernie tam, gdzie tylko możliwe i jest zapewniona zgodność celów z polityką jakości
włącznie ze zobowiązaniem do ciągłego doskonalenia. Integralną część celów jakościowych
stanowią cele niezbędne do spełniania wymagań jakościowych w zakresie oferowanych
wyrobów/usług.
Struktura celów jest następująca:
WIZJA
MISJA
ZASADY
KODEKSY
Polityka jakości
Regulamin Organizacyjny.
Procedury i plany przebiegu
procesów.
Księga Jakości.
Biznes – plan.
Biznes – plan.
Dokumentacja handlowa,
specyfikacje, informacje
technologiczne, instrukcje.
Programy doskonalenia.
Cele ogólne
Cele szczegółowe
Na dokumenty, w których są określane cele składają się:
polityka jakości: cele ogólne,
regulamin organizacyjny: cele ogólne dla poszczególnych jednostek organizacyjnych /
stanowisk pracy,
procedury i plany przebiegu procesów: cele ogólne i/lub szczegółowe dotyczące
przedmiotowych działań,
specyfikacje, certyfikaty i świadectwa jakości, dokumentacja technologiczna, instrukcje,
plany sterowania: poziom jakości materiałów, wyrobów i procesów,
programy doskonalenia: ustalane zawsze jako dane wyjściowe z przeglądów zarządzania.
programy doskonalenia ustalane przez poszczególne jednostki funkcjonalne w ramach ich
uprawnień.
biznes – plan: dokument ustalający długoterminowe cele strategiczne.
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 11 z 49
1.5 Planowanie systemu zarządzania jakością
Najwyższe kierownictwo przyjęło odpowiedzialność za zapewnienie, że:
a) przeprowadza się planowanie systemu zarządzania jakością w celu spełnienia wymagań
przyjętych w systemie (p. 2.1), a także osiągnięcia celów dot. jakości oraz
b) integralność systemu zarządzania jakością jest utrzymana podczas planowania i wdrażania
zmian w systemie zarządzania jakością.
Zakres działań dot. planowania odnosi się do procesów i ich powiązań, zasobów, pomiarów i
doskonalenia, co jest odzwierciedlone w niniejszej Księdze. W szczególności struktura procesów
jest pokazana w rozdz. 2.
1.6 Odpowiedzialność i uprawnienia
Odpowiedzialność, uprawnienia i wzajemne zależności personelu zarządzającego,
wykonującego i weryfikującego prace mające wpływ na jakość są określone i udokumentowane.
Struktura organizacyjna jest przedstawiona na schemacie organizacyjnym (rozdz. Z2).
Zakresy zadań, odpowiedzialności i uprawnień komórek funkcjonalnych i poszczególnych osób
są zawarte w:
Regulaminie organizacyjnym,
Księdze Jakości,
procedurach systemowych (wyspecyfikowane w rozdz. Z5),
indywidualnych zakresach zadań.
Kierownictwo Firmy zwraca szczególną uwagę na formułowanie odpowiedzialności i uprawnień
dla personelu, który potrzebuje swobody organizacyjnej, aby:
a) inicjować działania zapobiegające wystąpieniu jakichkolwiek niezgodności materiałów,
wyrobów, procesu i systemu jakości z wymaganiami;
b) identyfikować i dokumentować wszelkie problemy dotyczące materiałów, wyrobów, procesów i
systemu jakości;
c) inicjować, przedstawiać propozycje lub dostarczać rozwiązań zgodnie z ustalonymi sposobami;
d) weryfikować wdrażanie rozwiązań;
e) nadzorować materiały/wyroby/usługi niezgodne z wymaganiami do czasu, gdy niezgodności
zostaną usunięte.
1.7 Przedstawiciel kierownictwa
Właściciel/Dyrektor Firmy ustanowił i powołał swojego pełnomocnika z uprawnieniami
kierowniczymi odpowiedzialnego za:
a) zapewnienie, że procesy systemu zarządzania jakością są ustanowione i utrzymywane,
b) przedstawianie najwyższemu kierownictwu sprawozdań dotyczących funkcjonowania systemu
zarządzania jakością oraz potrzeb związanych z doskonaleniem skuteczności systemu,
c) uświadamianie wymagań klienta w całej organizacji.
d) łączność ze stronami zewnętrznymi w sprawach dotyczących systemu jakości.
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 12 z 49
Pełnomocnik dla realizacji powierzonych zadań ma przydzielone stosowne uprawnienia,
obejmujące:
inicjowanie i polecanie zadań zapobiegających powstawaniu jakichkolwiek niezgodności
materiałów, wyrobów oraz procesów w systemie jakości;
inicjowanie, przedstawianie propozycji i polecanie realizacji rozwiązań zgodnie z ustalonymi
sposobami;
weryfikowanie wdrażanych rozwiązań;
auditowanie i polecanie czynności będących następstwem auditów (np. uzgadnianie działań
korygujących i zapobiegawczych);
kontakty zewnętrzne w sprawach dotyczących Systemu Jakości.
1.8 Komunikacja wewnętrzna
Właściwa informacja jest środkiem dla doskonalenia i powiązania ludzi w dokonaniach dla
osiągnięcia celów jakościowych.
Procesy dla komunikacji wymagań, celów i dokonań obejmują komunikację pomiędzy
wewnętrznymi poziomami i funkcjami oraz dotyczą procesów systemu i ich skuteczności oraz
efektywności.
System komunikacji wewnętrznej obejmuje przekazywanie wszelkiej informacji związanej z
realizacją procesów systemu jakości, co jest ustalone w procedurach systemu jakości oraz
komunikowanie ogólne informacji w formie systematycznych narad, tablic informacyjnych. W
planach rozwojowych dot. komunikacji bierze się pod uwagę sporządzanie corocznego raportu
dot. efektów działalności.
1.9 Przegląd systemu zarządzania
1.9.1 Postanowienia ogólne
Proces przeglądu systemu zarządzania jakością jest podstawą dla okresowej oceny
przydatności, odpowiedniości i skuteczności systemu.
W ramach przeglądu ocenia się również potrzebę zmian systemu jakości włącznie z polityką
jakości i celami jakości, jak również ocenia się możliwości do doskonalenia.
1.9.2 Dane wejściowe do przeglądu
Dane wejściowe do przeglądu zawierają bieżący stan funkcjonowania i możliwości
doskonalenia i obejmują:
a) wyniki auditów wewnętrznych i zewnętrznych,
b) informacje zwrotne od klientów,
c) wyniki przebiegu procesów i zgodności materiałów/wyrobów/usług,
d) stan działań zapobiegawczych i korygujących,
e) działania wynikające z wcześniejszych przeglądów wykonywanych przez kierownictwo,
f) zmiany, które mogą wpływać na system zarządzania jakością,
g) zalecenia dot. doskonalenia.
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 13 z 49
1.9.3 Dane wyjściowe z przeglądu
Dane wyjściowe z przeglądu zarządzania są działaniami związanymi z:
a) doskonaleniem skuteczności systemu zarządzania jakością i jego procesów,
b) doskonaleniem wyrobów/usług i procesów w powiązaniu z wymaganiami klienta,
c) potrzebami dot. zasobów.
Wyniki przeglądu zarządzania są zapisywane w formie protokołu z przeglądu oraz
nadzorowane jako zapisy jakości (p. 2.6).
Odpowiedzialności i uprawnienia dot. rozdz. 1.
Postanowienia tego rozdziału dot. odpowiedzialności i uprawnień najwyższego kierownictwa.
Dokumenty związane, w tym zapisy dot. rozdz. 1.
Polityka jakości.
Regulamin Organizacyjny.
Procedura P01.01 „Przegląd systemu zarządzania jakością”.
Zakresy zadań.
Procedury systemowe
Dokumenty związane z przeglądem zarządzania (wg P01.01).
Biznes – plan.
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 14 z 49
2. Zarządzanie procesami i struktura systemu zarządzania
2.1 Zarządzanie procesami
Niniejsza Księga odzwierciedla przyjęte podejście procesowe i systemowe do zarządzania
jakością.
Każda czynność, która otrzymuje dane wejściowe i przekształca je na dane wyjściowe jest
uznawana za proces.
W celu uzyskania efektywności funkcjonowania są identyfikowane poszczególne procesy i ich
wzajemne powiązania.
Zastosowane podejście zarządzania procesowego obejmuje systematyczną identyfikację
i zarządzanie procesami i ich wzajemnymi oddziaływaniami.
W celu wdrożenia, utrzymania i rozwoju systemu zarządzania jakością jako części
kompleksowego systemu zarządzania realizowane są następujące działania:
a) identyfikacja procesów potrzebnych dla systemu zarządzania jakością,
b) określenie kolejności i wzajemnych oddziaływań pomiędzy procesami,
c) określenie kryteriów i metod wymaganych do zapewnienia skuteczności zarówno przebiegu,
jak i nadzorowania procesów,
d) zapewnienie dostępności zasobów i informacji niezbędnych do wspomagania przebiegu
i monitorowania procesów,
e) monitorowanie, mierzenie i analizowanie procesów,
f) wdrażanie działań niezbędnych do osiągnięcia zaplanowanych wyników i ciągłego
doskonalenia procesów.
Zarządzanie powyższymi procesami jest realizowane w sposób opisany w dalszych
postanowieniach Księgi, które odzwierciedlają wymagania normy PN-EN ISO 9001:2001 .
Wszelkie procesy zamówione z zewnątrz potrzebne do realizacji produkcji są identyfikowane
i nadzorowane.
W ramach poszczególnych procesów stosowany jest cykl P * D * C * A (planowanie,
wykonanie, pomiary i analizy, korygowanie i doskonalenie, p. rys. poniżej).
Struktura procesów jest podana w rozdz. 2.2.
P D
A C
PROCES
WE WY
WY
WE
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 15 z 49
2.2 Struktura systemu zarządzania
Zastosowany model systemu zarządzania jakością, którego podstawą jest proces,
przedstawiony jest na rys. poniżej.
wymagania
Procesy zarządzające.
Strategia, planowanie i zasady
zarządzania. (KJ rozdz.1, 2)
Procesy związane z
zarządzaniem zasobami:
personel,
infrastruktura wspomagająca,
środowisko pracy,
finanse. (KJ rozdz.3, 7)
Procesy realizacji
(KJ rozdz.4, 5, 6)
Procesy pomiarów, analiz
i doskonalenia
(KJ rozdz.8, 9)
K L I E N T
/ Strony zainteresowane
K L I E N T
/ Strony zainteresowane
przepływ
informacji
Materiały/
wyroby/
usługi
satysfakcja
Z rysunku wynika, że istotną rolę w określeniu wymagań wejściowych spełniają klienci.
Monitorowanie zadowolenia klienta wymaga oceny informacji dotyczącej percepcji klienta, co do
tego w jakim zakresie organizacja spełniła wymagania klienta. Procesy na poziomach
szczegółowych są wyszczególnione w opisie w księdze w zgodności z podanymi odniesieniami.
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 16 z 49
W szczególności należy mieć na uwadze szczegółową strukturę procesów realizacji (p. rys.
poniżej).
Proces
projektowania
wyrobów/usług.
Proces
przeglądu
umowy
Proces
planowania
produkcji/usług
Planowanie
zleceń
Przygotowanie
procesów
produkcji/usług
Zakup/odbiór
i spr. mat.;
Przygotow.
Produkcji/
usług.;
Produkcja
wyrobów/
Wykonanie
usług
Dostarczanie /
odbiór przez
klientów
Marketing, planowanie produkcji/usług, prognozy handlowe
1
2
4
3
1
Projektowanie
procesów
Proces zakupów
mat., półfabr.
i podzespołów
8
5
7
9
5
6
1. Procedura ”Marketing i programowanie
produkcji”.
2. Procedura „Projektowanie wyr. i procesów”.
3. Zamówienia / propozycje umowy.
4. Procedura „Przegląd umowy”.
5. Procedura „Nadzorowanie procesów”.
6. Dokumentacja technologiczna, specyfikacje.
7. Plan sterowania procesem (przebieg
i kontrola).
8. Procedura „Proces zakupów”.
9. Procedura „Nadzorowanie procesów
sprzedaży materiałów, wyrobów i usług”.
przepływ informacji przepływ materiałów/produkcji/usług
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 17 z 49
2.3 Struktura dokumentacji
Dokumenty Opis
KSIĘGA JAKOŚCI
Opis systemu jakości zgodnie z ustaloną
polityką i celami oraz zastosowaną normą.
Założenia do planowania jakości.
Opis powiązań między procesami systemu
zarządzania jakością, opis / powołanie
udokumentowanych procedur.
Procedury systemowe
Opis poszczególnych procesów,
podprocesów, działań i funkcjonalnych
części potrzebnych do wdrożenia systemu.
Procedury/ instrukcje,
specyfikacje, doku-
mentacja techniczna
plany realizac., plany
kontr. jakości, normy
Szczegółowe dokumenty operacyjne,
instrukcje, plany przebiegu procesów i plany
kontroli.
Zapisy
Dokumenty rejestrujące wyniki działań
i procesów oraz osiągnięcia dotyczące
wyrobów wykazujące spełnienie lub nie
postawionych wymagań.
Dokumenty odnośnie oceny skuteczności
systemu jakości i działań doskonalących.
UWAGI:
1. Integralną częścią dokumentacji jest regulamin organizacyjny.
2. Wewnętrzne akty normatywne (zarządzenia), odnoszące się do systemu jakości, stanowią
również integralną część dokumentacji systemu jakości.
Dokumenty powyższe razem opisują system jakości. Wszystkie dokumenty są przygotowane,
zatwierdzane, wydawane i aktualizowane zgodnie z udokumentowanymi procedurami (p. 2.5).
W procesie ustalania struktury i zakresu dokumentacji analizowane i uwzględniane są
następujące wymagania:
a) deklaracje dot. polityki i celów jakościowych muszą być udokumentowane,
b) musi być ustanowiona udokumentowana Księga Jakości,
c) muszą być ustanowione udokumentowane procedury wymagane postanowieniami normy PN-
EN ISO 9001:2001,
d) muszą być ustanowione właściwe dokumenty (procedury, instrukcje, plany) potrzebne do
zapewnienia skutecznego planowania, przebiegu i nadzorowania procesów,
e) muszą być sporządzane i przechowywane zapisy ustanowione wymaganiami normy PN-EN
ISO 9001:2001 i potrzebami Firmy.
Zasięg dokumentacji jest dostosowany do :
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 18 z 49
a) charakteru działań Firmy,
b) złożoności i powiązań procesowych,
c) kompetencji personelu.
Dokumenty, w tym udokumentowane procedury, mogą być stosowane zarówno w formie
nośników papierowych jak i elektronicznych.
2.4 Księga Jakości
W odniesieniu do Księgi jakości obowiązują następujące wymagania:
a) Księga jakości opisuje system i jego zakres łącznie ze szczegółami dot. ew. wyłączeń w
odniesieniu do wymagań normy PN-EN ISO 9001:2001.
b) Księga jakości zawiera lub powołuje się na procedury ustanowione dla systemu zarządzania
jakością.
c) Księga jakości zawiera opis procesów i ich wzajemnych oddziaływań.
2.5 Nadzór nad dokumentami
Wszystkie dokumenty wymagane i stosowane w systemie jakości są nadzorowane w ustalony
sposób zgodnie z udokumentowaną procedurą.
Postanowienia niniejszego rozdziału odnoszą się do wszystkich dokumentów i danych
związanych z systemem jakości, wyrobami i procesami w tym w odpowiednim zakresie obejmują
dokumenty zewnętrzne takie jak normy, przepisy prawne i dokumentację klienta.
Procedura nadzoru obejmuje następujące elementy:
Zatwierdzanie i wydawanie dokumentów i danych
Dokumenty i dane są przed wydaniem poddawane przeglądom i zatwierdzane przez
uprawniony personel.
W celu uniknięcia stosowania unieważnionych i/lub nieaktualnych wydań są sporządzane
wykazy dla poszczególnych rodzajów dokumentów. Wykazy te identyfikują aktualny status i są
przekazywane do zainteresowanych działów.
Indeksacja
Każdy nadzorowany dokument posiada jednoznaczne oznaczenie identyfikacyjne stosownie
do ustalonego systemu indeksowania / numeracji dokumentów.
Dystrybucja / udostępnianie dokumentów i danych
Są wyznaczone jednostki / osoby uprawnione do rozpowszechniania dokumentów. Jednostki
te są odpowiedzialne za to, aby stosowne wydania odpowiednich dokumentów były dostępne we
wszystkich miejscach, gdzie są wykonywane działania istotne dla skutecznego funkcjonowania
systemu jakości i realizowanych działań.
Dokumenty są przekazywane za potwierdzeniem odbioru i jednocześnie prowadzone są listy
dystrybucyjne co zapewnia, że:
unieważnione i/lub nieaktualne dokumenty będą natychmiast usunięte ze wszystkich
miejsc w których były wydane lub stosowane, lub że co najmniej zabezpieczone
będą przed przypadkowym wykorzystaniem.
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 19 z 49
Nieaktualne dokumenty są niszczone lub specjalnie oznaczane i przechowywane przez
ustalony okres wynikający z wymagań prawnych i/lub w celu zachowania zawartych w nich
informacji. Nieaktualne dokumenty muszą być wyraźnie oznaczone napisem „nieaktualny” i/lub
odłożone w oddzielne segregatory.
Zmiany dokumentów i danych
Zmiany dokumentów i danych są poddawane przeglądom i zatwierdzane przez te same
jednostki, które dokonały pierwszego przeglądu i zatwierdzenia.
Personel, który dokonuje przeglądu ma zapewniony dostęp do odpowiednich informacji
źródłowych będących podstawą do dokonania przeglądu i zatwierdzenia.
Charakter zmiany jest przedstawiony w dokumencie lub odpowiednich załącznikach.
Formy dokumentów
Obowiązującą formą dokumentów są zarówno wydruki na papierze, jak i dokumenty na
nośnikach elektronicznych.
2.6 Nadzór nad zapisami
W celu wykazania zgodności z określonymi wymaganiami i skuteczności funkcjonowania
systemu jakości utrzymywane są zapisy dotyczące jakości.
Stosowne zapisy dotyczące jakości u poddostawców są częścią składową tych danych.
Nadzór nad zapisami jest prowadzony w oparciu o ustanowione i utrzymywane
udokumentowane procedury.
Proces nadzoru nad zapisami jest następujący:
1. Procedura nadzoru nad zapisami obejmuje ustalenia dotyczące identyfikowania, gromadzenia,
oznaczania, dostępu, porządkowania, przechowywania i obsługi zapisów dotyczących jakości
oraz dysponowania nimi.
2. Zapisy są utrzymywane w celu wykazania zgodności materiałów, wyrobów/usług i procesów
z określonymi wymaganiami oraz w celu wykazania skuteczności systemu jakości. Zapisy
dotyczące jakości u podwykonawców są częścią składową tych danych.
3. Wszystkie zapisy są sporządzane czytelnie oraz są przechowywane i zachowywane tak aby
były łatwe do odszukania w warunkach zapobiegających ich uszkodzeniom lub zniszczeniu
oraz ich utracie.
4. Okresy przechowywania zapisów są ustalone i udokumentowane.
5. Jeżeli jest to zawarte w umowie zapisy są udostępniane, na czas uzgodniony, klientowi lub
jego przedstawicielowi w celu dokonania oceny.
6. Pod koniec okresu przechowywania zapisy podlegają przeglądowi w celu ostatecznego
rozdysponowania.
Uwaga: zapisy mogą mieć dowolną formę, zależnie od rodzaju nośnika.
Odpowiedzialności i uprawnienia dot. rozdz. 2.
Pełnomocnik
ustalenie struktury systemu i struktury procesów,
ustalenie struktury dokumentacji,
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 20 z 49
ustalenie zasad i procedur nadzoru nad dokumentami i zapisami,
Wszystkie zainteresowane służby
stosowanie ustalonych zasad.
Dokumenty związane, w tym zapisy dot. rozdz. 2.
procedura P02.01 „Nadzorowanie dokumentów”,
procedura P02.02 „Nadzorowanie zapisów”,
zapisy związane z nadzorowaniem dokumentów (wg P02.01) i nadzorowaniem zapisów (wg
P02.02).
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 21 z 49
3. Zarządzanie zasobami
3.1 Postanowienia ogólne
Planowanie zasobów jest prowadzone systematycznie tak, aby zapewnić zasoby do
wdrażania strategii Firmy i realizacji celów. Zasoby obejmują ludzi, dostawców, informację,
infrastrukturę, środowisko pracy i środki finansowe.
W szczególności cele zarządzania zasobami dotyczą utrzymania zdolności do:
a) wdrożenia, utrzymania i ciągłego doskonalenia skuteczności systemu zarządzania jakością,
b) zwiększania zadowolenia klientów poprzez spełnianie wymagań.
3.2 Zasoby personalne
3.2.1 Powierzanie zadań
Wszystkie zadania związane z odpowiedzialnością w systemie jakości są powierzane
wyłącznie kompetentnemu personelowi.
Kompetencje personelu są określane na podstawie stosownego wykształcenia,
przeszkolenia, umiejętności i doświadczenia.
3.2.2 Szkolenie, świadomość i kompetencje
Kompetencje personelu potrzebne dla każdej działalności są ustalane na bazie obecnych
i przyszłych potrzeb przedsiębiorstwa w porównaniu z aktualnymi kompetencjami personelu.
W szczególności procesy związane z zapewnieniem kompetencji personelu obejmują:
a) identyfikację kompetencji potrzebnych do wykonania działań mających wpływ na jakość,
b) przeprowadzenie szkoleń w odniesieniu do zidentyfikowanych potrzeb,
c) ocenę skuteczności przeprowadzonych szkoleń,
d) uświadamianie personelu odnośnie stosowności i ważności ich działań oraz w jaki sposób
przyczyniają się do osiągania celów jakościowych,
e) utrzymywanie zapisów dotyczących wykształcenia, szkoleń, umiejętności, doświadczenia
i procesów uświadamiania.
Zapisy, o których mowa w pkt. e) są nadzorowane.
3.3 Infrastruktura
Infrastruktura Firmy obejmuje budynki, obszary robocze, instalacje, wytwory materialne
i intelektualne, maszyny i urządzenia, usługi pomocnicze, łączności, transport i pomoce
transportowe.
Potrzeby infrastruktury są identyfikowane i zapewniona jest wymagana infrastruktura.
Procesy identyfikacji potrzeb i utrzymania infrastruktury są rozłożone strukturalnie i obejmują:
okresowe analizy infrastruktury w ramach przeglądu zarządzania,
rozwój infrastruktury w oparciu o programy rozwoju Firmy,
operacyjny rozwój infrastruktury w odniesieniu do potrzeb przyjmowanych zleceń.
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 22 z 49
3.4 Środowisko pracy
Na środowisko pracy Firmy składają się czynniki ludzkie i fizyczne. Te czynniki wpływają na
motywację, satysfakcję i działalność ludzi rozszerzając zdolności Firmy.
Czynniki ludzkie i materialne dotyczące środowiska pracy są identyfikowane i nadzorowane.
Czynniki ludzkie obejmują:
kreatywne metody pracy,
procedury i przepisy dotyczące bezpieczeństwa łącznie z wyposażeniem do zapewnienia
bezpieczeństwa,
ergonomiczne warunki,
specjalne udogodnienia.
Czynniki fizyczne obejmują: ciepło, hałas, światło, higienę, wilgotność, czystość, wibracje,
zanieczyszczenia.
Prowadzone są następujące działania kształtujące środowisko pracy:
Szkolenie pracowników (wstępne, podstawowe, specjalistyczne, okresowe, instruktaż na
stanowisku pracy).
Badania lekarskie (wstępne, okresowe, kontrolne).
Badanie środowiska pracy i prowadzenie „Rejestru wyników badań i pomiarów czynników
szkodliwych dla zdrowia na stanowiskach pracy"”
Dobór i dostarczanie odpowiedniej odzieży roboczej i ochronnej.
Analizowanie okoliczności wypadków przy pracy.
Dobór środków i urządzeń posiadających znak „B”, „CE” lub deklarację zgodności z normami
wprowadzonymi do obowiązkowego stosowania.
Ocena ryzyka zawodowego i informowanie pracowników o istniejących zagrożeniach i ryzyku.
Stałe nadzorowanie środowiska pracy.
Okresowa ocena warunków pracy i planowanie poprawy warunków środowiska pracy.
Odpowiedzialności i uprawnienia dot. rozdz. 3.
Najwyższe kierownictwo – Właściciel/Dyrektor
oceny adekwatności zasobów,
zapewnienie zasobów,
decydowanie o zasobach,
prowadzenie związanych zapisów.
Dyrektor Handlowy
planowanie szkoleń,
administrowanie realizacją szkoleń,
prowadzenie zapisów dot. szkoleń.
Kierownik Techniczny
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 23 z 49
zapewnienie sprawności środków technicznych i produkcyjnych,
utrzymanie w sprawności wyposażenia kontrolnego i pomocniczego,
zapewnienie sprawności systemów komputerowych,
zapewnienie, że utrzymane są obiekty, drogi wewnętrzne i tereny przyległe,
identyfikacja zagrożeń i ocena ryzyka zawodowego,
planowanie warunków pracy,
monitorowanie stanu bhp i p-poż,
prowadzenie związanych zapisów.
Magazynier
identyfikowanie potrzeb odnośnie zasobów,
utrzymanie zasobów,
prowadzenie zapisów odnośnie zasobów.
Dokumenty związane, w tym zapisy dot. rozdz. 3.
Regulamin Organizacyjny.
Procedura P03.01 „Szkolenie i rozwój personelu”.
Zarządzenia wewnętrzne.
Procedura P07.02 „Nadzorowanie wyposażenia ”.
Książka obiektu.
Wykaz stanowisk pracy i zagrożeń / ocena ryzyka.
Plan monitorowania warunków bhp i p-poż.
Plany szkoleń.
Zapisy dot. szkoleń wg P03.01.
Zapisy z przeglądu zarządzania (p. rozdz. 1).
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 24 z 49
4. Planowanie realizacji produkcji, marketing i projektowanie
4.1 Planowanie procesów realizacji
Realizacja produkcji/usług/handlu jest następstwem procesów i podprocesów wymaganych
dla osiągnięcia zaspokojenia potrzeb klienta.
Ogólny plan jakości podany jest w rozdz. 2 pkt 2.2 jako powiązanie procesów i związanych
procedur opisujących przebieg procesów.
W szczególności w ramach planowania procesów realizacji dokonuje się ustaleń odnośnie:
a) celów jakościowych dla oferowanych wyrobów/usług oraz realizacji zamówienia lub umowy,
b) potrzebnych procesów i dokumentów oraz zasobów i infrastruktury specyficznych dla
oferowanych materiałów/wyrobów/usług,
c) wymagań odnośnie weryfikacji i walidacji działań oraz kryteriów akceptacji,
d) zapisów koniecznych do dostarczenia poświadczenia zgodności procesów oraz materiałów/
wyrobów/usług.
Poszczególne procesy związane z realizacją wyrobów/usług opisane są w rozdz. 4, 5, 6.
4.2 Marketing i definiowanie wymagań dot. materiałów/wyrobów/usług
Potrzeby i oczekiwania klientów są identyfikowane w oparciu o reprezentatywne dane
pochodzące z analizy rynku, konkurencji i badań marketingowych.
Na podstawie tych danych tworzone są założenia do projektowania oferty, przy czym
w każdym przypadku brane są pod uwagę następujące wymagania:
a) sprecyzowane przez klienta wymagania dotyczące materiałów/wyrobów/usług w tym,
obejmujące dostępność materiałów/wyrobów/usług i ew. obsługę,
b) nie wyspecyfikowane przez klienta wymagania, ale niezbędne do zamierzonej prawidłowej
jakości materiałów/wyrobów/usług,
c) zobowiązania związane z wyrobem, włączając wymagania sanitarne, bezpieczeństwa i inne
przepisy.
4.3 Analiza i przegląd zamówień / umów
W ramach procesu przyjmowania zamówień, w tym podpisywania umów, prowadzona jest
dokładna analiza w celu upewnienia się, że:
a) wymagania dot. materiałów/wyrobów/usług są zidentyfikowane i ustalone,
b) nieudokumentowane wymagania klienta zostały wyjaśnione i potwierdzone,
c) różnice między wymaganiami zawartymi w umowie lub zamówieniu wcześniej wyrażonymi (np.
w ofercie lub cenniku) są rozwiązane,
d) Firma posiada zdolność do spełnienia zdefiniowanych wymagań.
Wyniki przeglądu są zawsze dokumentowane i przechowywane jako zapisy jakości (p. 2.6).
Sposób dokumentowania zależy od przedmiotu i zakresu zamówienia / umowy i polega na
uzgodnieniu zamówienia lub zapisach prowadzonych w karcie przeglądu umowy, co jest
wyjaśnione w procedurach zarządzających procesami przeglądu wymagań.
O ile występują sytuacje związane ze zmianami dot. zamówień / umowy odpowiednia
dokumentacja zostaje poprawiona, a informacja w tym zakresie jest przekazywana do
zainteresowanych osób.
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 25 z 49
4.4 Komunikacja z klientem
Procesy komunikowania się z klientem dot. wszelkich istotnych informacji i obejmują:
a) przekazywanie informacji o materiałach/wyrobach/usługach w formie ofert, prospektów,
katalogów i cenników,
b) przekazywanie informacji w sprawach dot. zamówień i umów,
c) pozyskiwanie informacji zwrotnej od klientów odnośnie zadowolenia,
d) utrzymywanie komunikacji w sprawach dot. reklamacji.
4.5 Projektowanie oferty materiałów, wyrobów i usług
4.5.1 Planowanie projektowania
Procesy projektowania oferty materiałów/wyrobów/usług są planowane i nadzorowane.
Planowanie projektowania oferty dotyczy:
a) etapów procesów projektowania oferty,
b) przeglądu, weryfikacji i walidacji działań odpowiednich do każdego etapu projektowania oferty,
c) odpowiedzialności i uprawnień do działań związanych z projektowaniem.
Powiązania pomiędzy różnymi grupami zaangażowanymi w projektowanie są zarządzane w
celu zapewnienia skutecznego komunikowania się i jednoznacznej odpowiedzialności.
Dane wyjściowe z planowania są aktualizowane odpowiednio w miarę postępu prac.
4.5.2 Dane wejściowe do projektowania
Dane wejściowe dotyczące wymagań dla oferowanych materiałów/wyrobów/usług są
definiowane i dokumentowane oraz zawierają:
a) wymagania funkcjonalne i dotyczące parametrów,
b) znajdujące zastosowanie wymagania ustawowe i przepisów,
c) znajdujące zastosowanie informacje wynikające z poprzednich podobnych projektów; oraz
d) wszystkie inne wymagania niezbędne do projektowania oferty.
Dane wejściowe podlegają przeglądowi pod względem adekwatności. Niekompletne, niejasne
lub sprzeczne wymagania są rozstrzygnięte i uzupełnione.
W miarę postępu prac projektowych dane wejściowe są odpowiednio aktualizowane.
4.5.3 Dane wyjściowe z projektowania
Dane wyjściowe z procesu projektowania są udokumentowane w sposób umożliwiający
weryfikację z danymi wejściowymi do projektowania.
Dane wyjściowe z projektowania ofert są poddawane przeglądowi dla stwierdzenia czy:
a) spełniają wymagania dotyczące danych wejściowych do projektowania,
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 26 z 49
b) dostarczają odpowiednich informacji dla zakupów i dostarczania materiałów, wyrobów lub
usług,
c) zawierają lub powołują się na kryteria akceptacji materiału, wyrobu lub usługi,
d) definiują cechy materiałów/wyrobów/usług zasadnicze dla bezpiecznego pakowania i
transportu, zgodnie z oczekiwaniami klienta.
Dokumenty zawierające dane wyjściowe z projektowania są zatwierdzane przed zwolnieniem.
4.5.4 Przegląd projektu
Na odpowiednich etapach są przeprowadzane systematyczne przeglądy projektowania w
celu:
a) oceny zdolności do spełnienia wymagań,
b) identyfikacji problemów i propozycji dalszych działań.
W przeglądach projektowania oferty biorą udział przedstawiciele wszystkich służb, których
projektowanie na danym(ych) etapie(ach) dotyczy. Wyniki przeglądów i dalsze działania są
zapisywane (p. 2.6).
4.5.5 Weryfikacja projektowania
Weryfikacja projektowania jest wykonana tak, aby zapewnić, że dane wyjściowe są zgodne z
danymi wejściowymi do projektowania. Wyniki tej weryfikacji i dalszych działań są zapisane (p.
2.6).
4.5.6 Walidacja projektowania
Wykonanie walidacji projektowania oferty jest prowadzone dla potwierdzenia, że dostarczony
materiał, wyrób lub usługa są zdolne spełnić wymagania dla osiągnięcia zamierzonych wyników.
Tam, gdzie to możliwe walidacja jest przeprowadzana przed dostawą i zastosowaniem materiału
lub wyrobów. Tam, gdzie nie jest możliwe przeprowadzenie pełnej walidacji przed dostarczeniem,
częściowa walidacja jest wykonana w dającym się zastosować zakresie.
Wyniki walidacji oraz dalszych działań są zapisywane (p. 2.6).
4.5.7 Nadzór nad zmianami dotyczącymi projektu
Zmiany dotyczące projektu i/lub prac rozwojowych są identyfikowane, dokumentowane
i nadzorowane. Dotyczy to, również oceny efektów zmian na elementy, środki i procesy składowe
i finalny wyrób. Zmiany są weryfikowane, poddane walidacji oraz zatwierdzone przed
wdrożeniem.
Wyniki przeglądu dotyczącego zmian oraz dalszych czynności są zapisywane (p. 2.6).
Odpowiedzialności i uprawnienia dot. rozdz. 4.
Właściciel/Dyrektor i/albo Pełnomocnik
ustalenie struktury / sieci procesów realizacji i zaplanowanie dokumentów (procedur)
wspomagających skuteczny przebieg i nadzorowanie procesów.
Właściciel/Dyrektor, Kierownik Techniczny i Kierownik Administracyjny
badanie rynku,
planowanie oferty handlowej,
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 27 z 49
prognozowanie sprzedaży wyrobów,
zbieranie informacji zwrotnej z rynku.
nadzorowanie i koordynacja procesu projektowania,
nadzorowanie dokumentacji konstrukcyjnej i technologicznej.
Nadzorowanie oraz analiza i przegląd zamówień / umów, w tym rejestracja, uzgodnienia
wewnętrzne, uzgodnienia z klientami i prowadzenie związanych zapisów.
Dokumenty związane, w tym zapisy dot. rozdz. 4.
Regulamin Organizacyjny.
procedura P04.01 „Marketing i programowanie produkcji i sprzedaży”,
procedura P04.02 „Projektowanie wyrobów i procesów”,
procedura P04.03 „Przegląd umowy”.
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 28 z 49
5. Zakupy
5.1 Ocena i wybór dostawców
Procesy zakupów są nadzorowane w celu zapewnienia, że zakupiony materiał/wyrób/usługa
jest zgodny z wymaganiami.
Rodzaj i zakres nadzoru jest zależny od wpływu zakupywanych materiałów/wyrobów/usług
na realizowane procesy i ich wyniki.
Dostawcy są oceniani i wybierani na podstawie ich zdolności do dostarczania
materiałów/wyrobów/usług zgodnych z wymaganiami.
Kryteria wyboru i okresowej oceny dostawców są określone.
Wyniki oceny oraz dalszych działań wynikających z oceny są dokumentowane
i przechowywane jako zapisy jakości (p. 2.6).
5.2 Dane dotyczące zakupów
W dokumentacji dotyczącej zakupów są podawane informacje opisujące
materiał/wyrób/usługę, które mają być zakupione, włączając, gdzie ma to zastosowanie:
a) wymagania dotyczące zatwierdzania lub kwalifikowania:
materiału/produktu/wyrobu/usługi,
procedur operacyjnych,
procesów,
wyposażenia,
personelu,
b) wymagania dotyczące systemu zarządzania jakością.
Przed przekazaniem dokumentów dotyczących zakupów jest dokonywany przegląd dla
upewnienia się o adekwatności ustalonych specyfikacji zawartych w dokumentach dot. zakupów.
5.3 Weryfikacja kupowanych materiałów/wyrobów/usług
Działania weryfikacyjne dotyczące kupowanych materiałów/wyrobów/usług są identyfikowane
i wdrożone.
W przypadku, gdy weryfikacja jest wymagana na terenie dostawcy wówczas w dokumentach
zakupu są określane ustalenia dotyczące tej weryfikacji oraz metody wydania
materiałów/wyrobów/usług.
Wymagania weryfikacji u dostawcy mogą być formułowane zarówno przez przedsiębiorstwo
jak i przez klienta.
Odpowiedzialności i uprawnienia dot. rozdz. 5.
Postanowienia tego rozdziału dot. wszystkich służb dokonujących zakupów, w tym w
szczególności dot. materiałów eksploatacyjnych i zespołów podstawowych, decydujących o
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 29 z 49
cechach konstrukcyjnych i użytkowych środków technicznych i urządzeń stosowanych do
realizacji procesów produkcji oraz wyrobów/usług i w tym zakresie odpowiedzialność jest
następująca:
Właściciel/Dyrektor, Dyrektor Handlowy
bilansowanie potrzeb dot. zakupów oraz planowanie i realizacja zakupów,
kompletowanie danych o dostawcach oraz ocena i wybór dostawców,
utrzymywanie list dostawców.
Specjalistki ds. Sprzedaży, Magazynier
zgłaszanie potrzeb dot. zakupów na potrzeby realizacji planów sprzedaży,
zabezpieczenie rezerw magazynowych.
Główny Księgowy, Kierownik Techniczny
zgłaszanie potrzeb dot. zakupów na potrzeby socjalne i administracji oraz BHP i p-poż.
Dokumenty związane, w tym zapisy dot. rozdz. 5.
Regulamin Organizacyjny,
procedura P05.01 „Proces zakupów”,
procedura P06.03 „Procesy magazynowe”,
zapisy wg P05.01i P06.03 (protokoły wyboru dostawców, listy zatwierdzonych dostawców,
dowody weryfikacji dostaw).
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 30 z 49
6. Realizacja produkcji/usług/sprzedaży
6.1 Nadzorowanie procesów produkcji/usług/sprzedaży
Działania marketingowe i procesy produkcji/usług/sprzedaży są nadzorowane poprzez:
a) dostępność informacji specyfikujących cechy oferowanych materiałów/wyrobów/usług,
b) dostępność instrukcji pracy tam, gdzie jest to konieczne,
c) stosowanie i utrzymywanie odpowiedniego wyposażenia oraz koniecznych środków
technicznych w przypadku oferowania usług towarzyszących sprzedaży (np. dobierania
kolorów i mieszania farb),
d) udostępnianie i stosowanie urządzeń do monitorowania i pomiarów tam, gdzie jest to możliwe
i potrzebne,
e) wdrożenie działań związanych z monitorowaniem i pomiarami,
f) wdrożenie działań dla zwalniania materiałów/wyrobów/usług, dostarczania i wykonania, jeśli to
potrzebne, odpowiednich czynności po dostarczeniu.
6.2 Oznakowanie i reidentyfikacja
Wszystkie materiały przyjmowane do zrealizowania procesu produkcji/usług/sprzedaży są
jednoznacznie identyfikowane stosownymi środkami. System identyfikacji jest stosowany od
utrzymania identyfikacji materiału przez wszystkie etapy procesu przechowywania oraz w trakcie
dostarczania i obsługiwania.
Potrzeby identyfikowalności (reidentyfikacji) są analizowane stosownie do wymagań
i stosowana jest odpowiednia niepowtarzalna identyfikacja poszczególnych materiałów, a
ustalone sposoby identyfikacji są rejestrowane.
System identyfikacji obejmuje:
oznakowanie bezpośrednio na materiałach, opakowaniach lub pojemnikach,
załączenie do materiału / partii materiałów odpowiednich dokumentów,
zapewnienie nadzoru nad dokumentami źródłowymi zawierającymi informacje i dane
niezbędne do odtworzenia historii materiału / usługi i jego części składowych oraz procesów
związanych z produkcją.
System oznakowania materiałów związany z kontrolą i badaniami jest ustalony i obejmuje:
znakowanie lub opisy bezpośrednio na materiale lub jego opakowaniu zewnętrznym,
przywieszki,,
fizyczne umiejscowienie np. wydzielone powierzchnie lub pojemniki.
Środki identyfikacji i utrzymania statusu kontroli i badań muszą być stosowane, aby do
wykonania prac dostarczane były materiały/wyroby/usługi przyjęte po przeprowadzonych
kontrolach i badaniach lub zwolnione na podstawie zezwolenia na odstępstwo.
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 31 z 49
6.3 Własność klienta
Materiały powierzone przez klienta są nadzorowane zgodnie z ustanowionymi
i utrzymywanymi procedurami.
Nadzór nad materiałami powierzonymi obejmuje:
a) uzgodnienie z klientem na etapie przeglądu umowy wszystkich szczegółów takiej dostawy,
b) sprawdzenie materiału przy przyjęciu, przy czym obowiązuje zasada, że weryfikacja ta nie
zwalnia klienta od odpowiedzialności za dostarczenie materiału możliwego do przyjęcia,
c) zapewnienie jednoznacznej identyfikacji ze związaną dokumentacją lub jeśli potrzeba
naniesienie odpowiednich oznakowań na materiałach,
d) zapewnienie odpowiednich warunków transportu i przechowywania w celu zapobieżenia
uszkodzeniom lub pogorszeniu właściwości jakościowych i sanitarnych,
e) zapewnienie, że każde zaginięcie, uszkodzenie lub inna sytuacja powodująca nieprzydatność
do użytku będzie zapisana i odpowiednia informacja będzie przekazana zainteresowanym
stronom, w tym klientowi.
6.4 Przechowywanie i dostarczanie materiałów
Podczas realizacji procesów transportowych związanych z materiałami oraz podczas
dostarczania stosowane są odpowiednie środki dla zabezpieczenia zgodności materiału
z wymaganiami klienta.
Zabezpieczanie obejmuje identyfikację i właściwe postępowanie z materiałem, w tym jego
pakowanie, przechowywanie i ochronę.
Przy wydawaniu materiałów na środki transportowe oraz podczas rozładunku dokonywana
jest ocena poprawności opakowań, załadunku i odpowiedniości środków transportowych.
6.5 Obsługiwanie reklamacji
Wszelkie reklamacje klientów są rozpatrywane i rozwiązywane oraz prowadzone są analizy
przyczyn reklamacji i podejmowane działania korygujące.
Utrzymywana jest skuteczna komunikacja z klientami w sprawach dot. reklamacji.
Utrzymywane są zapisy dot. procesu reklamacji.
Sam proces obejmuje:
a) przyjęcie i zarejestrowanie reklamacji,
b) rozpatrzenie reklamacji,
c) ustalenie sposobu rozwiązania,
d) obliczenie kosztów dot. reklamacji,
e) analizy w kierunku działań korygujących.
Odpowiedzialności i uprawnienia dot. rozdz. 6.
Właściciel/Dyrektor
ogólny nadzór i zapewnienie nadzorowanych warunków wykonywania prac i produkcji.
podejmuje decyzje w sprawach reklamacji klientowskich.
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 32 z 49
Magazynier
zapewnia nadzorowane warunki w przechowywaniu i dostarczaniu materiałów,
potwierdza wykonanie zlecenia w rejestrze zleceń,
Pełnomocnik i Kierownik Techniczny
rejestrowanie i rozpatrywanie reklamacji klientowskich,
utrzymanie komunikacji z klientami w sprawach dot. reklamacji.
Dokumenty związane, w tym zapisy dot. rozdz. 6.
Regulamin Organizacyjny,
procedura P06.01 „Nadzorowanie procesów”,
procedura P06.02 „Obsługiwanie reklamacji”,
Zapisy wynikają z ww. procedur.
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 33 z 49
7. Nadzorowanie środków prod., pomocniczych i pomiarowych
7.1 Nadzór nad urządzeniami do pomiarów i monitorowania
Pomiary oraz urządzenia do pomiarów i monitorowania potrzebne do wykazania zgodności
materiałów i wyrobów z określonymi wymaganiami są identyfikowane, a wyposażenie pomiarowe
i monitorujące jest używane w sposób zapewniający, że zdolność pomiarowa jest zgodna z
wymaganiami pomiarowymi.
Nadzór nad wyposażeniem pomiarowym obejmuje:
a) wzorcowanie lub sprawdzanie i regulowanie okresowe lub przed użyciem przy wykorzystaniu
urządzeń posiadających odniesienie do wzorców krajowych i międzynarodowych; jeżeli takich
wzorców nie ma ustalana jest zastosowana podstawa wzorcowania lub sprawdzenia,
b) zabezpieczenie przed regulacjami, które mogłyby unieważnić status wzorcowania /
sprawdzenia,
c) ochronę przed uszkodzeniem i obniżeniem zdolności podczas użytkowania, przemieszczania,
konserwacji i przechowywania,
d) zapisywanie wyników wzorcowania / sprawdzenia,
e) ponowną ocenę ważności poprzednich wyników, jeżeli okazało się, że urządzenie straciło
wymagane własności metrologiczne oraz podejmowane są odpowiednie działania korygujące.
Oprogramowanie wspomagające urządzenia do pomiarów i monitorowania określonych
wymagań jest walidowane przed użyciem.
Status wzorcowania / sprawdzenia jest wykazywany przez etykietowanie zawsze, gdy jest to
praktycznie możliwe i/lub przez związane zapisy.
7.2 Nadzorowanie wyposażenia produkcyjnego i pomocniczego
Potrzeby odnośnie wyposażenia są identyfikowane i stosowane jest odpowiednie
wyposażenie do wykonywania produkcji/usług i procesów pomocniczych.
Całe wyposażenie jest zaewidencjonowane i objęte systemem zapobiegawczych przeglądów
i konserwacji.
Użytkownicy są zaopatrzeni w instrukcje obsługi i bhp.
Wszelkie ew. interwencje naprawcze są rejestrowane, a następnie analizowane dla określenia
działań zwiększających skuteczność nadzoru nad wyposażeniem.
Dla każdej jednostki wyposażenia prowadzona jest dokumentacja związana z włączeniem do
eksploatacji i następnie przeglądami technicznymi.
Odpowiedzialności i uprawnienia dot. rozdz. 7.
Dyrektor Handlowy, Kierownik Techniczny i Magazynier
planowanie i wybór wyposażenia niezbędnego do wykonania zaplanowanych operacji
i procesów,
planowanie i wybór wyposażenia pomocniczego,
planowanie zapobiegawczych przeglądów,
określenie pomiarów i wybór wyposażenia pomiarowego,
ustalenie programu, formy i metod sprawdzeń,
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 34 z 49
analizy w przypadku utraty własności metrologicznych,
udostępnianie danych o wyposażeniu.
udostępnianie danych o wyposażeniu,
przechowywanie związanych zapisów.
Właściciel/Dyrektor
decyzje dot. zakupu wyposażenia.
Użytkownicy
prawidłowe użytkowanie i konserwacja bieżąca wyposażenia.
Dokumenty związane, w tym zapisy dot. rozdz. 7.
Regulamin Organizacyjny,
procedura P07.01 „Nadzorowanie wyposażenia pomiarowego”,
procedura P07.02 „Nadzorowanie wyposażenia produkcyjnego”,
zapisy wynikają z ww. procedur.
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 35 z 49
8. Monitorowanie i pomiary
8.1 Postanowienia ogólne
W celu zapewnienia zgodności materiałów, wyrobów i procesów z postawionymi
wymaganiami oraz osiągania doskonalenia są określane, planowane i realizowane działania
związane z monitorowaniem i pomiarami.
Planowanie obejmuje ustalenie potrzeby prowadzenia ww. działań, sposobu ich prowadzenia
oraz odpowiednich metod z technikami statystycznymi włącznie.
8.2 Satysfakcja klienta
Jest ustalony system monitorowania informacji dotyczących satysfakcji klienta i/lub jej braku
jako jeden z pomiarów funkcjonowania systemu zarządzania jakością. Są ustalone metody
uzyskiwania i wykorzystywania informacji.
Metody te obejmują:
ankiety,
wywiady,
statystyczne analizy informacji,
wykorzystanie informacji.
8.3 Audit wewnętrzny
W celu zweryfikowania, czy działania dotyczące jakości i ich wyniki są zgodne
z zaplanowanymi oraz w celu określenia skuteczności systemu jakości są planowane
i prowadzone wewnętrzne audity jakości.
Wewnętrzne audity jakości są planowane na podstawie statusu i ważności działań, które mają
być auditowane.
Plan auditów jest sporządzany na każdy rok kalendarzowy.
Obowiązuje zasada, że wszystkie elementy / procesy systemu i wszystkie jednostki Firmy
objęte certyfikowanym systemem muszą być objęte auditem.
Dla każdego auditu ustalany jest program ustalający cele i zakres badań auditowych.
Audity są prowadzone przez personel odpowiednio kwalifikowany i niezależny od osób
bezpośrednio odpowiedzialnych za auditowaną działalność.
Wyniki auditów są rejestrowane i przekazywane do wiadomości personelowi
odpowiedzialnemu za auditowany obszar.
Kierownictwo odpowiedzialne za dany obszar działania jest zobowiązane do podejmowania w
odpowiednim czasie działań korygujących dotyczących niezgodności i uwag stwierdzonych w
trakcie auditu.
Dalsze działania obejmują weryfikację wdrożenia działań korygujących i przekazywanie
wyników.
Wyniki wewnętrznych auditów jakości stanowią integralną część danych wejściowych na
przegląd zarządzania.
8.4 Monitorowanie i pomiary procesów
Procesy, mające zastosowanie do spełniania wymagań klienta, są poddawane pomiarom
i monitorowaniu w celu potwierdzenia ciągłej zdolności każdego procesu do spełniania
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 36 z 49
zamierzonych celów, w tym do spełnienia wymagań klienta. Planowanie pomiarów p. 4.6,
realizacja p. 6.1.
8.5 Monitorowanie i pomiary materiałów/wyrobów/usług
W celu zweryfikowania czy spełnione są wymagania dotyczące oferowanych
materiałów/wyrobów/usług, planowane i prowadzone są monitorowanie i pomiary cech.
Z wykonanych weryfikacji są sporządzane i przechowywane zapisy, w których wykazywany
jest personel odpowiedzialny za zwolnienie materiałów/wyrobów/usług.
Zwolnienie materiałów/wyrobów/usług nie może mieć miejsca zanim wymagane weryfikacje
nie zostaną przeprowadzone w sposób całkowicie zadowalający.
8.6 Nadzór nad materiałami/wyrobami/usługami niezgodnymi
Nadzór nad niezgodnościami jest prowadzony w oparciu o ustanowione i utrzymywane
udokumentowane procedury.
Materiały/wyroby, które nie są zgodne z wymaganiami, są odpowiednio oznakowane i
nadzorowane, aby nie dopuścić do niezamierzonego użycia lub dostarczenia.
Materiały/wyroby/usługi niezgodne są poddawane przeglądowi w celu podjęcia decyzji o ich
dalszym rozdysponowaniu (np. poprawa, naprawa, przeklasyfikowanie, przeznaczenie do innych
celów, zniszczenie).
Naprawione materiały/wyroby/usługi są poddawane powtórnej weryfikacji w celu wykazania
zgodności. Działania dotyczące niezgodności, dotyczą zarówno materiałów w trakcie
wykonywania operacji produkcyjnych jak i po wykonaniu wyrobu/usługi lub na początku
użytkowania.
W przypadku, gdy niezgodny materiał/wyrób/usługa zostanie wykryty po jego przekazaniu lub
na początku użytkowania, są podejmowane odpowiednie działania zmierzające do usunięcia
następstw tej niezgodności.
Działania dotyczące niezgodności obejmują, również ustalenia odnośnie uzyskania zgody na
odstępstwo w sytuacji proponowanych korekt wyrobu klientowi czy użytkownikowi.
Odpowiedzialności i uprawnienia dot. rozdz. 8.
Pełnomocnik:
programowanie i nadzorowanie auditów wewnętrznych.
Właściciel/Dyrektor
planowanie i zapewnienie realizacji badań dot. satysfakcji klienta.
Dyrektor Handlowy
wykonywanie badań dot. zadowolenia klienta.
wdrażanie działań wynikających z auditów wewnętrznych.
Magazynier
planowanie i wybór wyposażenia,
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 37 z 49
zapewnienie wykonania monitorowania i pomiarów towarów zgodnie z planami,
wdrażanie działań wynikających z auditów wewnętrznych.
Wszyscy kierownicy i specjaliści
wdrażanie działań wynikających z auditów wewnętrznych.
zapewnienie wdrożenia procedur dot. niezgodności.
Dokumenty związane, w tym zapisy dot. rozdz. 8.
Regulamin Organizacyjny.
procedura P08.01 „Audit wewnętrzny”,
procedura P08.02 „Nadzorowanie niezgodności”,
procedura P04.01 „Marketing i programowanie sprzedaży” (w części dot. badania
zadowolenia klienta),
zapisy wynikające z ww. procedur.
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 38 z 49
9. Analizy danych i doskonalenie
9.1 Ciągłe doskonalenie
Procesy konieczne do ciągłego doskonalenia systemu zarządzania jakością są planowane
i nadzorowane. Ciągłe doskonalenie jest wspierane poprzez stosowanie polityki jakości, celów
jakości, wyników auditów, analizy danych, działań korygujących i zapobiegawczych oraz
przeglądu zarządzania.
9.2 Analizy danych
Dane właściwe do ustalenia odpowiedniości i skuteczności systemu jakości oraz możliwości
doskonalenia są gromadzone, systematyzowane przy użyciu narzędzi i metod statystycznych
oraz analizowane w celu uzyskania informacji na temat:
a) satysfakcji klienta lub jej braku,
b) zgodności z wymaganiami klienta,
c) parametrów procesów, charakterystyk materiałów/wyrobów/usług i ich tendencji,
d) dostawców,
e) świadomości personelu,
f) oddziaływania na otoczenie,
g) efektów finansowych działalności.
9.3 Działania korygujące
Celem działań korygujących jest wyeliminowanie przyczyn niezgodności dla zapobieżenia
powtórnemu wystąpieniu niezgodności.
Działania korygujące obejmują:
a) przeglądanie niezgodności (w tym reklamacji klienta),
b) ustalanie przyczyn niezgodności,
c) ocenę potrzeby działań zapewniających, że niezgodności nie występują ponownie,
d) ustalanie i wdrażanie niezbędnych działań,
e) zapisywanie wyników podjętych działań,
f) przeglądanie i ocenę podjętych działań korygujących.
Następujące źródła informacji są właściwe dla działań korygujących:
skargi i zażalenia klientów,
raporty o niezgodnościach,
dane wyjściowe z przeglądu zarządzania,
raporty z auditów wewnętrznych,
wyniki analizy danych,
zapisy dotyczące systemu zarządzania jakością,
dane wyjściowe z pomiarów satysfakcji klienta,
wyniki pomiarów procesów,
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 39 z 49
wyniki samooceny.
9.4 Działania zapobiegawcze
Celem działań zapobiegawczych jest diagnostyka i wyeliminowanie przyczyn potencjalnych
niezgodności lub innej niepożądanej sytuacji.
Działania zapobiegawcze obejmują:
a) identyfikowanie potencjalnych niezgodności,
b) określenie przyczyn potencjalnych niezgodności,
c) ocenę potrzeby podjęcia działań zapobiegających pojawieniu się niezgodności,
d) określenie i wdrożenie niezbędnych działań zapobiegawczych,
e) zapisywanie rezultatów dotyczących podjętych działań,
f) przegląd i ocenę podjętych działań.
Następujące źródła informacji są właściwe dla działań zapobiegawczych:
potrzeby i oczekiwania klientów,
analiza rynku,
dane wyjściowe z przeglądu wykonywanego przez kierownictwo,
dane wyjściowe z analizy danych,
wyniki pomiarów satysfakcji klienta,
wyniki pomiarów procesów,
systemy, które konsolidują wiele źródeł informacji dotyczących klienta,
zapisy z systemu zarządzania jakością,
wyniki samooceny.
Odpowiedzialności i uprawnienia dot. rozdz. 9.
Pełnomocnik
analizy dot. skuteczności systemu zarządzania jakością,
inicjowanie działań doskonalących,
nadzorowanie działań korygujących i zapobiegawczych,
prowadzenie centralnego rejestru działań korygujących i zapobiegawczych.
Wszyscy kierownicy i specjaliści
analizy danych dot. nadzorowanych obszarów działania,
inicjowanie działań doskonalących,
nadzorowanie wdrażania działań korygujących i zapobiegawczych.
Właściciel/Dyrektor
ustalanie programów doskonalenia w ramach przeglądu zarządzania.
Dokumenty związane, w tym zapisy dot. rozdz. 9.
Regulamin Organizacyjny.
procedura P09.01 „Działania korygujące i zapobiegawcze”,
procedura P01.01 „Przegląd systemu zarządzania”,
zapisy wynikające z ww. procedur.
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 40 z 49
Z1 Korelacja Księgi jakości z normą ISO 9001:2000
Nr rozdziału Księgi Jakości
Rozdział normy ISO 9001:2000
1 2 3 4 5 6 7 8 9
4. System zarządzania jakością
4.1 Wymagania ogólne X
4.2 Wymagania dotyczące dokumentacji X
5. Odpowiedzialność kierownictwa
5.1 Zaangażowanie kierownictwa X
5.2 Orientacja na klienta X
5.3 Polityka jakości X
5.4 Planowanie X
5.5 Odpowiedzialność, uprawn. i komunikacja X
5.6 Przegląd zarządzania X
6. Zarządzanie zasobami
6.1 Zapewnienie zasobów X
6.2 Zasoby ludzkie X
6.3 Infrastruktura X
6.4 Środowisko pracy X
7. Realizacja produkcji
7.1 Planowanie realizacji produkcji X
7.2 Procesy związane z klientem X
7.3 Projektowanie i rozwój X
7.4 Zakupy X
7.5 Dostarczanie wyrobów X
7.6 Nadzorowanie wyposażenia do pomiarów X
8. Pomiary, analiza i doskonalenie
8.1 Postanowienia ogólne X
8.2 Monitorowanie i pomiary X
8.3 Nadzór nad wyrobami niezgodnymi X
8.4 Analiza danych X
8.5 Doskonalenie X
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 41 z 49
Z2 Struktura organizacyjna
(narysować schemat organizacyjny przedsiębiorstwa z zaznaczeniem symboli , funkcji i ich
wzajemnych powiązań )
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 42 z 49
Z3 Podstawowa macierz auditu
Badane procesy / działania
(w górnym wierszu rozdz. K. J., w dolnym rozdz. normy ISO 9001)
2 2 1 1 1 1 1 1 3 3 3 3 4 4 4 5 6 7 8 8 8 9 9
Lp.
Jednostka organizacyjna
Symbol
4.
1
4.
2
5.
1
5.
2
5.
3
5.
4
5.
5
5.
6
6.
1
6.
2
6.
3
6.
4
7.
1
7.
2
7.
3
7.
4
7.
5
7.
6
8.
1
8.
2
8.
3
8.
4
8.
5
1.0
Właściciel
D
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
1.1
Pełnomocnik
DQ
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
1.2 Dyrektor Handlowy DH * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
1.3
Główny Księgowy
DK
* * * * * * * * * * * * * * * * * *
1.4 Kierownik Techniczny DT * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
2.1
Mistrz
T1
* * * * * * * * * * * * * * *
2.2
Mistrz
T2
* * * * * * * * * * * * * * *
2.3
Mistrz
T3
* * * * * * * * * * * * * * *
2.4
Magazynier
HM
* * * * * * * * * * * *
2.5 Pomocnik Magazyniera MP * * *
4.1
Kierowca
TK
* *
4.2
Mechanik
TM
* *
4.3 Ładowacz TŁ * *
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 43 z 49
Z4 Zestawienie procesów, dokumentów opisujących i odpowiedzialności
Rodzaj procesu Opis w systemie
Lp. Proces / działanie
Z R W
Rozdział
KJ
Procedury
Instrukcje
Odpowiedzialne
Funkcje / komórki
1. Zobowiązania do ustalenia, wdrożenia, rozwoju i
ciągłego doskonalenia systemu.
X 1.1
Właściciel
2. Zapewnienie orientacji na klienta.
X 1.2
Zespół dyrekcyjny
3. Określanie i udokumentowanie polityki jakości.
X 1.3
Zespół dyrekcyjny
4. Zapewnienie, że ustanawiane są cele dotyczące
jakości.
X 1.4 Zespół dyrekcyjny
5. Ustalanie biznes – planu.
X 1.4
Zespół dyrekcyjny
6. Zapewnienie, że przeprowadza się planowanie
systemu zarządzania jakością.
X 1.5 Zespół dyrekcyjny
7. Ustalenie odpowiedzialności i uprawnień.
X 1.6 RO
Właściciel/Dyrektor
8. Wyznaczenie przedstawiciela kierownictwa.
X 1.7 RO
Właściciel/Dyrektor
9. Ustalenie systemu komunikacji wewnętrznej.
X 1.8 Procedury
Właściciel/Dyrektor
Pełnomocnik
10. Wykonywanie przeglądów zarządzania.
X 1.9 P01.01
Zespół dyrekcyjny
Pełnomocnik
11. Identyfikacja procesów potrzebnych dla systemu
zarządzania jakością.
X 2.1
Pełnomocnik
Właściciel
12. Ustalenie struktury procesów i dokumentów
wspomagających.
X 2.2
Pełnomocnik
Właściciel/Dyrektor l
13. Ustalenie struktury dokumentacji.
X 2.3
Pełnomocnik
14. Opracowanie księgi jakości.
X 2.4 P02.01
Pełnomocnik
15. Ustalenie systemu nadzoru nad dokumentami.
X 2.5 P02.01
Pełnomocnik
16. Stosowanie systemu nadzoru nad dokumentami.
X 2.5 P02.01
Wszystkie zainte-
resowane służby
17. Ustalenie systemu nadzoru nad zapisami.
X 2.6 P02.02
Pełnomocnik
18. Stosowanie systemu nadzoru nad zapisami.
X 2.6 P02.02
Wszystkie zainte-
resowane służby
19. Zapewnienie niezbędnych zasobów.
X 3.1
Właściciel/Dyrektor
20. Identyfikacja potrzeb dot. szkolenia.
X 3.2 P03.01
Właściciel/Dyrektor
Kierownicy
21. Administrowanie realizacją szkoleń.
X 3.2 P03.01
Dyrektor Handlowy
22. Utrzymanie obiektów.
X 3.3 RO
Właściciel/Dyrektor
23. Utrzymanie sieci komunikacji elektronicznej.
X 3.3 RO
Dyrektor Handlowy
24. Utrzymanie wyposażenia produkcyjnego.
X 3.3 P07.02
Właściciel/Dyrektor
25. Planowanie i monitorowanie środowiska.
X 3.4 RO
Kierownik Techniczny
26. Planowanie struktury procesów realizacji.
X 4.1
Pełnomocnik
Właściciel,Kierownicy
27. Marketing i definiowanie wymagań dotyczących
oferowanych wyrobów.
X 4.2 P04.01 Właściciel/Dyrektor
28. Analiza i przegląd zamówień katalogowych (typowych).
X 4.3 P04.03
Dyrektor Handlowy
29. Analiza i przegląd zamówień niekatalogowych
(nietypowych).
X 4.3 P04.03 Właściciel/Dyrektor
30. Komunikacja z klientem.
X 4.4
P04.03
P06.02
Dyrektor Handlowy
31. Projektowanie oferty handlowej
X 4.5 P04.02
Dyrektor Handlowy
32. Projektowanie i walidacja procesów.
X 4.6 P04.02
Dyrektor Handlowy
33. Ocena i wybór dostawców.
X 5.1 P05.01
Dyrektor Handlowy
34. Zaopatrywanie w materiały.
X 5.2 P05.01
Dyrektor Handlowy
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 44 z 49
Rodzaj procesu Opis w systemie
Lp. Proces / działanie
Z R W
Rozdział
KJ
Procedury
Instrukcje
Odpowiedzialne
Funkcje / komórki
35. Zaopatrywanie w wyroby handlowe.
X 5.2 P05.01
Dyrektor Handlowy
36. Weryfikacja materiałów.
X 5.3 P05.01
Dyrektor Handlowy
37. Planowanie i nadzorowanie działań handlowych
X 6.1 P06.01
Dyrektor Handlowy
38. Utrzymywanie nadzorowanych warunków.
X 6.1 P06.01
Kierownik Techniczny
39. Obchodzenie się z wyrobami klienta.
X 6.3 P06.01
Dyrektor Handlowy
40. Planowanie przewóz i dostarczanie materiałów.
X 6.4 P04.02
Właściciel/Dyrektor,
Kier.Tech.
41. Monitorowanie procesów i wyrobów
X 6.1 P06.01
Dyrektor Handlowy
42. Obsługiwanie reklamacji klientów.
X 6.5 P06.02
Dyrektor Handlowy
43. Planowanie i dobór wyposażenia pomiarowego.
X 7.1 P07.01
Kierownik Techniczny
44. Okresowe sprawdzenia wyposażenia pomiarowego.
X 7.1 P07.01
Kierownik Techniczny
45. Właściwe użytkowanie wyposażenia pomiarowego.
X 7.1 P07.01
Użytkownicy
46. Planowanie dot. wyposażenia produkcyjnego.
X 7.2 P07.02
Właściciel/Dyrektor
47. Przeglądy okresowe i konserwacja wyposażenia .
X 7.2 P07.02
Użytkownicy
48. Właściwe użytkowanie wyposażenia .
X 7.2 P06.01
Użytkownicy
49. Badanie satysfakcji klientów.
X 8.2 P04.01
Dyrektor Handlowy
50. Programowanie i nadzorowanie auditów
wewnętrznych.
X 8.3 P08.01 Pełnomocnik
51. Reagowanie na wyniki auditów.
X 8.3 P08.01
Dyrektor Handlowy
52. Planowanie pomiarów procesów
X
8.4
8.5
P04.02
Dyrektor Handlowy
53. Wykonanie pomiarów procesów / materiałów.
X
8.4
8.5
P06.01
Personel uprawniony do
kontroli / KJ
54. Kwalifikowanie niezgodności.
X 8.6 P08.02
Właściciel/Dyrektor
55. Naprawy / poprawy usług niezgodnych.
X 8.6 P08.02
Kierownik Techniczny
56. Planowanie ciągłego doskonalenia.
X 9.1
Pełnomocnik
57. Analizy danych dla ciągłego doskonalenia.
X 9.2
P01.01
P09.01
Dyrektor Handlowy
58. Ustalanie okresowych programów doskonalenia.
X 1.9 P01.01
Właściciel/Dyrektor
59. Ustalanie i nadzorowanie systemu działań
korygujących i zapobiegawczych.
X
9.3
9.4
P09.01 Pełnomocnik
60. Stosowanie systemu działań korygujących i
zapobiegawczych.
X
9.3
9.4
P09.01 Kierownicy
Z - procesy zarządzające
R - procesy realizacji (podstawowe)
W - procesy wspierające
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 45 z 49
Z5 Wykaz dokumentów związanych
Lp.
Indeks
procedury / instrukcji
Data wydania Tytuł procedury / instrukcji
1. P01.01 Przegląd systemu zarządzania jakością.
2. P02.01 Nadzór nad dokumentami.
3. P02.02 Nadzorowanie zapisów.
4. P03.01 Szkolenie i rozwój personelu.
5. P04.01 Marketing i programowanie produkcji.
6. P04.02 Projektowanie oferty handlowej.
7. P04.03 Przegląd umowy
8. P05.01 Proces zakupów.
9. P06.01 Nadzorowanie procesów.
10. P06.02 Obsługiwanie reklamacji.
11. P06.03 Procesy magazynowe.
12. P07.01 Nadzorowanie wyposażenia pomiarowego.
13. P07.02 Nadzorowanie wyposażenia produkcyjnego i pomocn.
14. P08.01 Audit wewnętrzny.
15. P08.02 Nadzorowanie niezgodności.
16. P09.01 Działanie korygujące i zapobiegawcze.
17.
Zarządzenia
wg wykazu
wg wykazu
18.
Instrukcje działowe
wg wykazu
wg wykazu
19. RO Regulamin Organizacyjny.
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 46 z 49
Z6 Definicje
Terminologia stosowana w niniejszej księdze jest zgodna z normą ISO 9000:2000, ważniejsze pojęcia,
podano poniżej:
Audit
Systematyczny, niezależny i udokumentowany proces dla uzyskania dowodów i obiektywne ocenienie
dla zdecydowania o stopniu spełnienia kryteriów auditowych.
Doskonalenie jakości
Część zarządzania jakością, ukierunkowana na zwiększanie zdolności do spełnienia wymagań.
UWAGA: Termin „ciągłe doskonalenie jakości” jest stosowany, gdy doskonalenie jakości odbywa się stopniowo i organizacja aktywnie
szuka i wykorzystuje sposobności do doskonalenia.
Efektywność
Związek pomiędzy osiągniętym wynikiem a wykorzystanymi zasobami.
Identyfikowalność
Zdolność do prześledzenia przeszłości, wykorzystania lub umiejscowienia tego, co jest rozważane.
UWAGA 1: Kiedy rozważamy wyrób materialny, identyfikowalność może odnosić się do:
pochodzenia materiałów i części,
historii wytwarzania,
dystrybucji i lokalizacji wyrobu po jego dostarczeniu.
UWAGA 2: Identyfikowalność może być używana w kontekście usług, np. śledzenie stopnia ukończenia zlecenia usługi.
Infrastruktura
System urządzeń, wyposażenia i obsługi niezbędny do działania organizacji.
Jakość
Stopień, w jakim zbiór inherentnych właściwości spełnia wymagania.
UWAGA: Termin „jakość” może być używany z przymiotnikiem takim jak niska, dobra lub znakomita.
Księga jakości
Dokument, w którym określono system zarządzania jakością organizacji.
UWAGA: Księga jakości może różnić się szczegółami i formatem w celu dostosowania do rozmiaru i potrzeb organizacji.
Kryteria auditowe
Zbiór polityk, procedur lub wymagań stosowanych jako odniesienie.
Niezgodność
Niespełnienie wymagania.
Plan jakości
Dokument specyfikujący, które procedury i związane zasoby należy zastosować, kto i kiedy ma je
realizować w odniesieniu do określonego przedsięwzięcia, wyrobu, procesu, lub umowy.
UWAGA 1: W planie jakości często powoływane są części księgi jakości lub dokumenty proceduralne.
UWAGA 2: Plan jakości jest jednym z wyników planowania jakości.
Planowanie jakości
Część zarządzania jakością ukierunkowana na ustalenie celów dot. jakości i określająca niezbędne
procesy operacyjne i związane zasoby niezbędne do osiągnięcia celów dot. jakości.
UWAGA: Ustanawianie planów jakości może być częścią planowania jakości.
Polityka jakości
Ogół zamierzeń i ukierunkowanie organizacji dotyczące jakości formalnie wyrażone przez najwyższe
kierownictwo.
UWAGA 1: Polityka powinna być zgodna z ogólną polityką organizacji i powinna dostarczać podstaw do ustanowienia celów
jakościowych.
UWAGA 2: Zasady zarządzania jakością (8 zasad podanych w ISO 9000) mogą być bazą do ustanowienia polityki jakości.
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 47 z 49
Potwierdzenie metrologiczne
Zbiór działań wymaganych do zapewnienia, że wyposażenie pomiarowe jest w stanie spełniającym
wymagania dla jego zamierzonego użycia.
UWAGA 1: Potwierdzenie metrologiczne zwykle zawiera:
wzorcowanie i/lub weryfikację (p. VIM),
wszelkie konieczne wyregulowania( adjustacje),
naprawy i ponowne wzorcowanie,
porównanie z wymaganiami metrologicznymi dla zamierzonego użycia wyposażenia pomiarowego,
wymagane zaplombowanie i etykietowanie.
UWAGA 2: Potwierdzenie metrologiczne nie jest dokonane dopóki dobra kondycja wyposażenia pomiarowego do zamierzonego użycia
zostanie przetestowana i udokumentowana.
UWAGA 3: Wymagania dotyczące zamierzonego użycia mogą obejmować rozważania o zakresie, rozdzielczości i maksymalnym
dopuszczalnym błędzie wyposażenia pomiarowego.
UWAGA 4: Wymagania potwierdzenia metrologicznego różnią się zazwyczaj od wymagań dot. wyrobów i nie są sprecyzowane przez
wymagania jakościowe wyrobu.
Procedura
Ustalony sposób przeprowadzenia działań lub procesu.
UWAGA 1: Procedury mogą być udokumentowane lub nie.
UWAGA 2: Jeżeli procedura jest udokumentowana często stosuje się terminy „procedura pisemna” lub „procedura udokumentowana”.
Proces
System działań wykorzystujący zasoby do przekształcenia danych wejściowych w dane wyjściowe.
UWAGA 1: Dane wejściowe do procesu są zwykle danymi wyjściowymi z innych procesów.
UWAGA 2: Procesy w organizacji są zwykle planowane i wykonywane w nadzorowanych warunkach w celu zwiększenia wartości.
UWAGA 3: Proces, w którym zgodność wyrobu wyjściowego nie może być w łatwy lub ekonomiczny sposób zweryfikowana, jest często
określany jako „proces specjalny”.
Satysfakcja klienta (zadowolenie klienta)
Percepcja klienta dotycząca stopnia, w jakim jego wymagania zostały spełnione.
UWAGA: Skargi klienta są powszechnym wskaźnikiem niskiego zadowolenia klienta, ale ich brak niekoniecznie oznacza wysoki poziom
zadowolenia.
Skuteczność
Stopień, w jakim planowane działania są realizowane i planowane wyniki osiągnięte.
System zarządzania jakością
System do ustanawiania polityki jakości i celów jakościowych oraz osiągania tych celów.
Środowisko pracy
Zespół warunków, w których praca jest wykonywana.
UWAGA: Warunki obejmują czynniki fizyczne, społeczne, psychologiczne i czynniki środowiskowe (takie jak temperatura, ergonomia oraz
skład atmosfery).
Wada
Niespełnienie wymagań związanych z zamierzonym lub określonym użytkowaniem.
UWAGA 1: Rozróżnienie pomiędzy terminami wada i niezgodność jest ważne, ponieważ ma powiązania prawne, łącznie z kwestiami
związanymi z prawną odpowiedzialnością za wyrób. W konsekwencji termin „wada” powinien być używany ze szczególną ostrożnością.
UWAGA 2: Rodzaj informacji dostarczanych przez dostawcę może wpływać na zamierzone użycie.
Walidacja
Potwierdzenie przez przedstawienie obiektywnego dowodu, że zostały spełnione wymagania dot.
konkretnego zamierzonego użycia lub zastosowania.
UWAGA 1: Do zaznaczenia związanego z tym statusu używa się terminu „zwalidowany”.
UWAGA 2: Walidację można przeprowadzić w warunkach rzeczywistych lub symulowanych.
Zapewnienie jakości
Część zarządzania jakością, ukierunkowana na dostarczanie zaufania, że spełnione zostaną wymagania
jakościowe.
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 48 z 49
Z7 Rozdzielnik
Księga Jakości KJ 01-A
Egz. Nr Użytkownik
data
*)
przekazania
potwierdzenie
*)
odbioru
01 Pełnomocnik
02 Instytucja certyfikująca.
*)
wypełniane tylko w rozdzielniku dystrybucyjnym w egz. Nr 1.
LOGO Księga Jakości KJ 01-A str. 49 z 49
Z8 Zestawienie zmian
Lp.
Zmieniony
rozdział
Opis zmiany Data zmiany
>> KONIEC KSIĘGI JA
Dokument jest wydany przez LOGO
Wszelkie prawa zastrzeżone. Przedruk, kopiowanie, reprodukowanie w całości lub w częściach tylko za zgodą wydawcy.