Poczucie jakości życia sportowcówPoczucie jakości życia sportowcówBadania porównawcze zawodników Badania porównawcze zawodników

gier indywidualnych i gier zespołowychgier indywidualnych i gier zespołowych

mgr Karolina Jmgr Karolina Jęędrekdrek

Zakład PsychologiiZakład Psychologii

Akademia im. Jana DAkademia im. Jana Dłługoszaugosza, , CzCzęęstochowstochowa a

II Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Jakość życia-od wykluczonych do elity”

14-15 maj 2007r., CzęstochowaSympozjum:

„Znaczenie aktywności zawodowej dla poczucia jakości życia”

www.myron.pl 

Teoretyczny kontekst badańTeoretyczny kontekst badań

Psychologia we współczesnym sporcie-

VIII VIII ŚwiatowŚwiatowy y Kongres PsychologiiKongres Psychologii SportuSportu (Lisbona,1993)(Lisbona,1993) • zwrócenie uwagi na zdrowie, dobre samopoczucie

a psychologię w sporcie; • postulat znaczenia aktywności sportowej dla podwyższania

jakości życia; • używając pojęcia jakość życia bliżej go nie zdefiniowano

Koncepcje poczucia jakości życiajakości życia - płaszczyzna poszukiwań - Cebulowa Teoria SzczęściaCebulowa Teoria Szczęścia (Czapiński 1992, 2001)

Aktywność sportowaAktywność sportowa w kontekście pracy

Płaszczyzna poszukiwań –Płaszczyzna poszukiwań –

Cebulowa Teoria Szczęścia (CTS)Cebulowa Teoria Szczęścia (CTS)

- Teoria „szczęśliwego” atraktora - set point poczucia jakości życia

- III warstwy poczucia jakości życia wg CTS• Najgłębsza – wola życiawola życia – atraktor szczęścia • Pośrednia – subiektywniesubiektywnie doświadczana jakość własnego życia – wpływ sąsiadujących warstw

• Zewnętrzna – satysfakcje cząstkowe satysfakcje cząstkowe konkretnych aspektów życia

Aktywność sportowa Aktywność sportowa

w kontekście pracyw kontekście pracy

•trychotomiczny podział form aktywnościform aktywności ludzkiej (Tomaszewski, 1966)

•w zakresie aktywności sportowej Sankowski (2001) wyróżnia kilka form jedna z nich sport profesjonalny zwany wyczynowym

•założenie – wyczynowe uprawianie sportu to aktywność w obszarze pracy ta jest jednym z wymiarów poczucia poczucia jakości życiajakości życia

Aktywność i poczucie jakości życiaAktywność i poczucie jakości życia

Koncepcja Przepływu – ang. Koncepcja Przepływu – ang. „flow”„flow” (Csikszentmihalyi, 1975) (Csikszentmihalyi, 1975)• aktywność:

• nużąca, gdy wymaga jedynie małych umiejętności

• stresująca, gdy wymaga zbyt wysokich

• interesująca jest zrównoważona pomiędzy zdolnościami jednostki a wymogami zadania i przynosi przyjemne uczucie „flow”„flow”

• hipoteza, iż poziom jakości życia zależy od zaangażowania się w interesujące aktywności • zadowolenie z pracy jako predyktor zadowolenia z życia

Częściowe wyjaśnienia tego zjawiska: praca interesująca może podnosić poziom poczucia jakości życia

Cel badańCel badań

opis wskaźników

poczucia jakości życia poczucia jakości życia wyróżnionych warstw wg CTS

grup sportowców

zawodowo uprawiających

sporty indywidualne i sporty zespołowe

Problem i hipoteza badawczaProblem i hipoteza badawcza

Problem: Jak poczucie jakości życia sportowców łączy się z rodzajem aktywności sportowej (sporty indywidualne i zespołowe)?

Hipoteza: Poczucie jakości życia w obu badanych grupach jest na stosunkowo wysokim poziomie. Istnieją różnice w zakresie wskaźników poczucia jakości życia:przyjmuję, że sportowcy sportów indywidualnych i zespołowych różnią się między sobą nie jeśli chodzi o wskaźnik globalny poczucia jakości życia ale w zakresie satysfakcji cząstkowych, jako warstwy najbardziej zewnętrznej

MetodaMetoda

operacjonalizacja zmiennej poczucia jakości życia- Pragnienie - Wola życia (PR-WZ)

- Globalna ocena zadowolenia z życia- Drabinka Cantrila (GO)

- Działanie\Rozmyślanie-Procent czasu w ciągu dnia poświęcany na różne formy działania (FD)

- Poczucie szczęścia-Procent czasu określonego samopoczucia w ciągu dnia(S)

- Zadowolenie w 16 określonych dziedzinach życia- Satysfakcje cząstkowe (SC)

pomiar aktywności sportowejpytania o uprawianą dyscyplinę sportu w formie zorganizowanej, częstotliwość treningów i ilość czasu poświęcanego na treningi oraz subiektywnie odbieraną obecność trenera

Osoby badaneOsoby badane

• dobór grup porównawczych wg Orientacyjnej Klasyfikacji Dyscyplin Sportowych (Starosta, 1993) – kryterium - stopień trudności dyscyplin sportowych

•tenis stołowytenis stołowy i i piłka nożnapiłka nożna – III poziom trudności, przestrzenna dokładność ruchów wykonywanych

w minimalnych jednostkach czasu i w zmieniających się warunkach

Osoby badaneOsoby badanegrupy zawodników wyczynowo uprawiających sport

i wiążących swoje życie zawodowe ze sportem

Grupa 1 - sportowcy gier indywidualnych

tenis stołowy- N=30osób- wiek – śr. 21,8 lat

- wykształcenie – wyższe - 3,3% średnie - 96,7% inne - 0,0%

- uprawiana dyscyplina – do 10 lat - 60,0% 11-15 lat - 36,7% powyżej 15 lat - 3,3%

Grupa 2 - sportowcy gier zespołowych

piłka nożna- N=30 osób- wiek – śr. 23,5 lat- wykształcenie – wyższe – 20,0% średnie – 70,0% inne – 10,0%

- uprawiana dyscyplina – do 10 lat - 50,0% 11-15 lat - 40,0% powyżej 15 lat - 10,0%

Procentowy rozkład wyników Procentowy rozkład wyników aktywności sportowejaktywności sportowej

Tenisiści

zorganizowana forma aktywności od 5 do 17 lat; śr. 9,5 lat

częstotliwość treningów1-2 tyg. - 10,0%3-5 tyg. - 86,7%pow.5 tyg. - 3,3%

subiektywnie odbierana obecność trenera

T – 50%N – 50%

Piłkarze

zorganizowana forma aktywności od 7 do 18 lat; śr. 11,6 lat

częstotliwość treningów1-2 tyg. - 10,0%3-5 tyg. - 86,7%pow.5 tyg. - 3,3%

subiektywnie odbierana obecność trenera

T – 100%N – 0%

W

Y

N

I

K

I

B

A

D

A

Ń

Średnie wyniki grupowe i istotność różnicdla wskaźnika Wola życia

Tenisiści Piłkarze Test t

M s M s t dfIstotnośćróżnic

Pragnienie/Wola życia 7,67 1,06 7,33 1,79 0,88 47 n.s.

W

Y

N

I

K

I

B

A

D

A

Ń

ŚŚrednie wyniki grupowe i wskarednie wyniki grupowe i wskaźźniki istotnoniki istotnośścici dla dla globalnej oceny poczucia jakości życiaglobalnej oceny poczucia jakości życia

W

Y

N

I

K

I

B

A

D

A

Ń

4

5

6

7

8

9

przed podjęciemaktywności sportowej

obecnie za 5 lat Tenisiści

Piłkarze

Średnie wyniki grupowe i istotność różnicdla wskaźników poczucia jakości życia

Tenisiści Piłkarze Test t

M s M s t dfIstotnośćróżnic

Formydziałania

rozmyślanie 17,20 16,45 32,33 17,21 -3,48 58 0,001

działanie 58,50 20,60 49,50 17,19 1,84 58 n.s.

nic 24,30 17,48 18,17 12,49 1,56 58 n.s.

Samo-poczucie

szczęśliwy 69,33 19,64 56,50 18,44 2,61 58 0,05

nieszczęśliwy 12,10 15,71 17,57 10,07 -1,60 49 n.s.

obojętnie 18,57 12,97 25,93 16,73 -1,91 58 n.s.

W

Y

N

I

K

I

B

A

D

A

Ń

ŚŚrednie wyniki grupowe i wskarednie wyniki grupowe i wskaźźniki istotnoniki istotnośści ci w zakresie w zakresie satysfakcji cząstkowychsatysfakcji cząstkowych

Dziedziny satysfakcji

Tenisiści Piłkarze Test t

M s M s t dfIstotnośćróżnic

okolica, w której żyjesz 4,67 0,66 4,00 0,59 4,13 58 0,001

stosunki z kolegami 4,60 0,67 4,934,93 0,58 -2,05 58 0,05

własne osiągnięciażyciowe 4,40 0,50 3,87 0,68 3,46 58 0,001

sytuacja w kraju 3,13 0,86 2,70 0,60 2,27 52 0,05

współpraca z trenerem 3,87 1,17 4,774,77 0,43 -3,96 37 0,001

W

Y

N

I

K

I

B

A

D

A

Ń

ŚŚrednie wyniki satysfakcji czrednie wyniki satysfakcji cząąstkowych stkowych dla sportowców i próby ogólnopolskiejdla sportowców i próby ogólnopolskiej

 

W

Y

N

I

K

I

B

A

D

A

Ń

Dziedzinysatysfakcji

Tenisiści PiłkarzePróba ogólnopolska

1997r. 2000r. 2003r. 2005r.

M M M M M M

okolica, w której żyjesz 4,67 4,00 2,48 - - -

stosunki z kolegami 4,60 4,934,93 2,46 2,62 2,52 -

własne osiągnięcia

życiowe4,40 3,87 3,27 3,33 3,15 -

sytuacja w kraju 3,13 2,70 4,32 4,62 4,79 -współpraca z trenerem 3,87 4,774,77 - - - -

Wnioski Wnioski

I. Globalna ocena poziomu poczucia jakości życia jest wysoka u SI i SZ.

W obu grupach zarysowuje się tzw. trendW obu grupach zarysowuje się tzw. trend wzrostowy, wzrostowy, ukierunkowany na przyszłośćukierunkowany na przyszłość

II. W zakresie form działaniaform działania - różnice między badanymi grupami sportowców. Sportowcy zespołowi - większa tendencja do rozmyślania, co jest przejawem nieco gorszego poczucia jakości życia. Koresponduje z samopoczuciemsamopoczuciem w ciągu dnia-gracze indywidualni, przez większą część dnia odczuwają szczęście

III. Satysfakcje cząstkowe, które istotnie statystycznie różnicowały badanych to:-okolica w której żyjesz i sytuacja w kraju, własne osiągnięcia życiowe - SI > SZ-stosunki z kolegami i współpraca z trenerem - SI <

SZ SI- najw. zadowolenie- stan zdrowia, sposób spędzania wolnego czasu SZ- najw. zadowolenie- stosunki z kolegami, współpraca z trenerem

przyjęta Hipoteza została potwierdzona

Zastosowanie praktyczneZastosowanie praktyczne

1. Co decyduje o sukcesie w danej dyscyplinie? - próba poszerzenia profilu umiejętności (Butler, 1996) o dziedziny satysfakcji cząstkowych istotnych w SI i SZ

za: Blecharz, 2006

Zastosowanie praktyczneZastosowanie praktyczne

2. Atraktor poczucia jakości życia - Wola życia w sytuacjach trudnych dla sportowców przykład Otylii Jędrzejczak

3. Dalsza eksploracja koncepcji „flow”- jako idealnego stanu koncentracjiidealnego stanu koncentracji, gdy zawodnik całkowicie pochłonięty jest aktywnością (Blecharz,2006a)

wszelkie sugestie proszę kierować na adres

k.jedrek@myron.pl 

DziękującDziękując