8/19/2019 Kategorie fleksyjne rzeczowników

1/4

Kategorie feksyjne rzeczowników:

I Rodzaj gramatyczny rzeczowników:

Rzeczowniki nie odmieniają się przez rodzaje. Odpowiedniawartość tej kategorii jest z góry przypisana do kadego wyraz!"ma więc ona c#arakter s$ownikowy. %$!y przede wszystkim dosygna&izowania istnienia związków sk$adniowyc# rzeczownika zprzymiotnikiem" &icze'nikiem i pewnymi (ormami czasownika"którym poszczegó&ne rzeczowniki narz!cają odpowiednieko)cówki rodzajowe. *est to mo&iwe d&atego" e kategoriarodzaj! gramatycznego jest d&a tamtyc# części mowy kategoriąfeksyjną

np.: ten d!y kot sta$ + widzę tego d!ego kota + ta d!aksiążka sta$a

,artości rodzaj! rzeczowników:

- męskie oso'owe" np. /0O1I2

- męskie ywotne" np. KO3

- męskie nieywotne" np. %340

- nijakie" np. OK5O

- e)skie" np. K%I67K8

- p&!ra&ia tant!m oso'owe" np. 189%3,O

- nieoso'owe" np. %85I2

#ocia nazwy wartości rodzaj! gramatycznego nawiąz!ją donazw okreś&ającyc# p$eć &!dzi i zwierząt" czy&i do tzw. rodzaju

naturalnego" nie mona ic# identykować. ,prawdzierzeczowniki rzeczowniki nazywające męczyzn i samców sąprzewanie rodzaj! męskiego" a rzeczowniki nazywające ko'ietyi samice ; rodzaj! e)skiego" zdarzają się odstępstwa" np. tadziewczyna : to dziewczę, to dziecko : ten dzieciak

Rodzaj gramatyczny decyd!je o odrę'nym zestawie ko)cówek"pe$ni więc (!nkcję k&asyk!jącą rzeczowniki na k&asy feksyjne.

8/19/2019 Kategorie fleksyjne rzeczowników

2/4

II Kategoria przypadka:?'rat@ pies@ stó$@ a!to@ ręka@ =ci>pa)stwo@sanie$. %ope&niacz kogo!" czego!#

Arak!je m!?'rata@ psa@ sto$!@ a!ta@ ręki@ =tyc#>pa)stwa@sa)'. (elownik komu!" czemu!#1rzyg&ądam się?'rat!@ ps!@ sto$owi@ a!t!@ ręce@ =tym>pa)stw!@saniom

). *iernik kogo!" co!#,idzę?'rata@ psa@ stó$@ a!to@ rękę@ =tyc#>pa)stwa@sanie+. ,arzędnik z kim!" z czym!#Bac#wycam się?'ratem@ psem@ sto$em@ a!tem@ ręką@=tymi>pa)stwem@ saniami-. Miejscownik o kim!" o czym!#

Opowiadam o?'racie@ psie@ sto&e@ a!cie@ ręce@ =tyc#>pa)stw!@

8/19/2019 Kategorie fleksyjne rzeczowników

3/4

saniac#7. o&acz o/#/ej?'racie@ psie@ sto&e@ a!to@ ręko@ pa)stwo@

sanie

III Kategoria &icz'y:

Kategoria &icz'y wnosi do feksji rzeczownika reg!&arnezrónicowanie znaczeniowe: in(orm!je ogó&nie o &icze'nościz'ior! przedmiotów i zdarze) nazywanyc# danymrzeczownikiem. 1osiada C wartości:

D &icz'ę pojedynczą =in(orm!jącą o z'iorze

 jednoe&ementowym> ; stó$D &icz'ę mnogą =in(orm!jącą o z'iorzeponadjednoe&ementowym> ; sto$y

0zeczowniki można podzieli na:

E policzalne =oznaczające przedmioty zyczne o okreś&onym

kszta$cie" np. FO

E niepoliczalne =oznaczające s!'stancje" np. ,OF8"

Rzeczownikom niepo&icza&nym nie przys$!g!je kategoria &icz'y.

8/19/2019 Kategorie fleksyjne rzeczowników

4/4

Istnieją ponadto C gr!py rzeczowników po&icza&nyc#"które nie odmieniają się przez &icz'y:

. Rzeczowniki mające wy$ącznie (ormy z ko)cówkami &icz'y

mnogiej =rzadziej pojedynczej> L pluralia tantum" np. %85I2"%1OF5I2" OKJG8R.

 *eś&i c#cemy podać &icz'ę przedmiotów przez nie oznaczanyc#"czynimy to za pomocą &icze'ników z'iorowyc# &!' &icze'nikówg$ównyc# w po$ączeni! z wyrazem para, np. dwoje sań, trzy

 pary spodni

C. 5azwy w$asne" które istnieją w język!" a'y oznaczaćpojedyncze przedmioty" a więc opozycja pojedynczy : mnogi

 jest t! wyk&!czona.