Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

62
Jacek Szlachta Jacek Szlachta Polityka spójności po Polityka spójności po 2013 r. – implikacje 2013 r. – implikacje dla Polski dla Polski Warmia i Mazury 25 marca 2010r. 1

description

Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski. Warmia i Mazury 25 marca 2010r. Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości europej-skiej polityki spójności – EPS (1). - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Page 1: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Jacek SzlachtaJacek SzlachtaPolityka spójności po 2013 r. – Polityka spójności po 2013 r. –

implikacje dla Polskiimplikacje dla Polski

Warmia i Mazury 25 marca 2010r.

1

Page 2: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości europej-skiej polityki przyszłości europej-skiej polityki

spójności – EPS (1)spójności – EPS (1) Traktat reformujący którego 3 artykuł zawiera zapis „Unia

wspiera spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną oraz solidarność między państwami członkowskimi”

Według Traktatu kolejne raporty kohezyjne mają być poświęcone tym trzem wymiarom spójności (2010, 2013 itd.)

Traktat wzmacnia rolę Parlamentu Europejskiego Ratyfikowany przez wszystkie kraje. Wszedł w życie 1

grudnia 2009 roku

2

Page 3: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

3

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości polityki spójności (2)przyszłości polityki spójności (2)

Agenda Terytorialna Unii Europejskiej identyfikująca nowe wyzwania została przyjęta przez ministrów ds. spójności terytorialnej 24-25 maja 2007r. Są to:

Konsekwencje globalizacji gospodarki Skutki zmian klimatycznych Skutki niekorzystnego przebiegu procesów

demograficznych Oddziaływanie rosnących cen energii

3

Page 4: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

4

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości polityki spójności (3)przyszłości polityki spójności (3)

Zielona Księga na temat spójności terytorialnej z 6.10. 2008r. wyróżnia cztery jej wymiary

1. Koncentracja czyli pokonywanie różnic w gęstości zaludnienia

2. Tworzenie połączeń między terytoriami czyli przezwyciężanie odległości

3. Współpraca czyli przezwyciężanie różnic (sieciowanie)

4. Podjęcie problemów regionów o specyficz-nych uwarunkowaniach geograficznych

4

Page 5: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości polityki spójności (4)przyszłości polityki spójności (4)

Raport F. Barca An Agenda for a Reformed Cohesion Policy z 2009 roku. W raporcie tym promuje się: politykę rozwojową zorientowaną na miejsca, nową interpretację zawartości EPS, potrzebę zasadniczej zmiany kierunków tej polityki, koncentrację interwencji na selektywnych europejskich dobrach publicznych oraz bardziej strategiczne i efektywne zarządzanie w tej sferze

5

Page 6: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości polityki spójności (5)przyszłości polityki spójności (5)

P.Samecki na Open Days University 8. 10. 2009r. w prezentacji dotyczącej polityki spójności po roku 2013 zarysował jej podstawowe kierunki wskazując na potrzebę jej dostosowania do nowych wyzwań, rosnące znaczenie miejsc, geografię wzrostu gospodarczego (uproszczoną jej percepcję) oraz szczególną rolą jakości instytucji i dobrego rządzenia.

6

Page 7: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości polityki spójności (6)przyszłości polityki spójności (6)

P.Samecki cd. Według Komisarza istnieje potrzeba: (1) zapewnienia wszystkim regionom odnoszenia korzyści z europejskiego projektu integracji (2) koncentracji zasobów na ograniczonej liczbie wąsko zdefiniowanych priorytetów, (3) zwrócenia większej uwagi na rezultaty i warunkowość. (4) rozwinięcie efektywnych instytucji, (5) wzmocnienia strategicznego wymiaru EPS oraz (6) uproszczenia systemu wdrażania przy wzroście jego efektywności

7

Page 8: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości eps (7)przyszłości eps (7)

P.Samecki Orientation Paper on Future Cohesion Policy z grudnia 2009r. jest doskonałą próbą dostosowania EPS do nowych wyzwań. Uwagi:

A. Rozwój społeczno-gospodarczy nie ma charakteru liniowego i w takim punkcie aktualnie się znajdujemy

B. Mają miejsce zróżnicowane umiejętności dopasowania się do nowych wyzwań, co może zmodyfikować geografię regionów silnych i słabych

8

Page 9: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości eps (8)przyszłości eps (8)

P. Samecki cd.C. EPS jest kluczowym sposobem podjęcia

nowych wyzwań przed jakimi stoi UED. Nawiązano do oryginalnej misji EPS –

względnego zróżnicowania korzyści ze Wspólnego Rynku

E. Wykorzystano konceptu tzw. ekonomii miejsc

9

Page 10: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości eps (9)przyszłości eps (9)

P.Samecki cd. F. Wskazano na potrzebę mobilizowania

potencjałów terytorialnych i usuwania barier rozwojowych, także w układzie regionalnym

G. Określono znaczenie promowania wieloszczeblowego zarządzania publicznego

H. EPS jest istotną częścią polityki ekonomicznej Wspólnoty (obok makro- i mikroekonomicznej)

10

Page 11: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości eps (10)przyszłości eps (10)

P.Samecki cd. I. Wyróżniono trzy Cele EPS, te same co w latach 2007-2013 zamieniając Cel 1 i 2

J. Jako podstawowy poziom interwencji EPS określono układ regionalny

K. Wskazano na potrzebę zielenienia polityk UEL. Wiara w możliwości wykorzystania funkcjonal-nych

makroregionów w programowaniu rozwojuŁ. zaadresowano potrzebę współpracy z sąsiadami UEM. Brak jest odniesień do terytorialnych standardów

dostępności do usług publicznych

11

Page 12: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości eps (11)przyszłości eps (11)

P. Samecki cd. N. Brak jest wzmianki na temat Inicjatyw Wspólnoty

O. Wyróżniono warunki wzrostu efektywności EPS P. Trafnie wskazano na problem zbyt długiego i

szerokiego menu EPSR. Podkreślono znaczenie monitoringu i ewaluacji dla

dokumentowania rezultatów EPSS. Wskazano na konieczność odpowiadania przez EPS

na nieoczekiwane zmiany gospodarcze i społeczne (rezerwy, eksperymentowanie)

12

Page 13: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości eps (12)przyszłości eps (12)

P. Samecki cd.T.Zaproponowano modyfikację programowania

poprzez Jednolite Podstawy Strategiczne koordynujące wszystkie polityki Wspólnoty o wymiarze terytorialnym

U. Nie podjęto problemu jednofunduszowości programów operacyjnych

Y. Konstruktywnie podjęto problem relacji Wspólnej Polityki Rolnej i EPS postulując przesunięcie osi priorytetowej 3 i 4 EFRROW do europejskiej polityki spójności

13

Page 14: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości eps (13)przyszłości eps (13)

P. Samecki cd. W. Zaproponowano połączenie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności co wydaje się przedwczesne

Z. Wartościowy jest zestaw propozycji dotyczących finansowania EPS: większego zróżnicowania mechanizmów zarządzania i kontroli, sprawności przepływów finansowych, harmonizacji zasad kwalifikowalności kosztów, różnicowania poziomów współfinansowania, stosowanie automatycznego de-commitment, weryfikacja zasady dodatkowości, wzrost roli sektora prywatnego i inżynierii finansowej

14

Page 15: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości - EU 2020 (1)przyszłości - EU 2020 (1)

Kluczowy dokument wyznaczający polityki Wspólnoty do roku 2020

Dokument zastępujący Odnowioną Strategię Lizbońską przy wydłużeniu horyzontu do roku 2020

Dokument zastępujący Zintegrowane Wytyczne dotyczące polityki makroekonomicznej, mikroekonomicznej i rynku pracy (24 wytyczne)

15

Page 16: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości - EU 2020 (2)przyszłości - EU 2020 (2)

Jako priorytety określono:1. Rozwój gospodarki opartej na wiedzy i

innowacjach2. Promocja gospodarki oszczędzającej zasoby,

zielonej i konkurencyjnej3. Sprzyjanie gospodarki o wysokim zatrudnieniu,

zapewniając wysoką spójność społeczną i terytorialną

16

Page 17: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości - EU 2020 (3)przyszłości - EU 2020 (3)

Z tego wynikają następujące cele jakie powinny zostać osiągnięte do roku 2020:

1. 75% wskaźnik zatrudnienia dla grupy wiekowej 20-642. 3% PKB przeznaczane na badania i rozwój 3. Cel 20/20/20 klimat/energetyka4. Udział kończących wcześniej edukację do 10% i

minimum 40% młodzieży kończącej studia5. 20 milionów ludzi mniej w strefie ubóstwa

17

Page 18: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości - EU 2020 (4)przyszłości - EU 2020 (4)

7 flagowych inicjatyw: (1) Innowacyjna Europa,(2) Młodzi w ruchu, (3) digitalna agenda dla Europy, (4) oszczędzająca zasoby Europa,(5) Polityka przemysłowa dla ery globalizacji,(6) agenda dla nowych umiejętności i miejsc pracy,(7) europejska platforma przeciw biedzie

18

Page 19: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości - EU 2020 (5)przyszłości - EU 2020 (5)

Warunki osiągnięcia sukcesu:(1) Wdrożenie wspólnego rynku dla XXI wieku(2) Inwestowanie we wzrost – mobilizowanie

budżetu UE i zasobów prywatnych(3) Wykorzystanie instrumentów polityki

zewnętrznej Podstawowe znaczenie ma ścieżka wychodzenia

Unii Europejskiej z kryzysu

19

Page 20: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości - EU 2020 (6)przyszłości - EU 2020 (6)

Dostarczenie rezultatów dzięki lepszemu zarządzaniu publicznemu

Architektura – podejście tematyczne (5 celów) oraz raporty krajowe

Zintegrowane wytyczne zastępujące 24 istniejące zintegrowane wytyczne

Rekomendacje dotyczące polityk Wspólnoty i państw członkowskich

20

Page 21: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości – EU 2020 (7)przyszłości – EU 2020 (7)

Strategia EU 2020 ma następujące słabości:A. Jest aprzestrzenna, została napisana w tradycyjnym

nurcie ekonomii, abstrahuje od nowych nurtów związanych z ekonomią miejsc i ekonomią przepływów

B. Wyrazem tego jest odgrzewanie pojęcia i konceptu polityki przemysłowej jako uniwersalnego remedium na kryzysogenne struktury społeczne i ekonomiczne, uzupełniającej politykę makroekonomiczną

21

Page 22: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości - EU 2020 (8)przyszłości - EU 2020 (8)

Cd. Strategia EU 2020C. Procesy rozwojowe we Wspólnocie widzi w

partnerstwie państw członkowskich i instytucji UE, zupełnie pomija poziom regionalny

D. Całkowicie pominięto spójność gospodarczą, śladowo społeczną i terytorialną

E. Podstawowym sposobem rozwiązania problemów terytorialnych we Wspólnocie wzrost mobilności siły roboczej i redukcja negatywnego oddziaływania granic wewnętrznych

22

Page 23: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości – EU 2020 (9)przyszłości – EU 2020 (9)

Cd. Strategia EU 2020F. Kluczowe wg EU 2020 jest oddziaływanie na

emigrantów i zwiększanie mobilnościG. Pominięto kwestii stymulowania dyfuzji

procesów rozwojowychH. Praktycznie wyprowadza Europejski Fundusz

Społeczny z polityki spójności

23

Page 24: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości – EU 2020 (10)przyszłości – EU 2020 (10)

Cd. Strategia EU 2020I. Napisana z pozycji najsilniejszych państw UE,

konsekwentnie należałoby skasować EPS, a układ priorytetów budżetowych UE powinien zostać ustrukturyzowany w układzie proponowanych w EU 2020 obszarów tematycznych

24

Page 25: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości – EU 2020 (11)przyszłości – EU 2020 (11)

Najprawdopodobniej EU 2020 przyjęta w tym kształcie może stanowić podstawę zabrania Polsce znaczących alokacji uruchamianych w ramach polityki spójności (polityki sektorowe, konkursy na poziomie KE, priorytety ustalane dla regionów najsilniejszych)

Jeśli nie uda się powiązać procesu EU 2020 z dyskusją budżetową prawdopodobieństwo porażki jest wysokie

2525

Page 26: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Podstawowe dokumenty dotyczące Podstawowe dokumenty dotyczące przyszłości – EU 2020 (12)przyszłości – EU 2020 (12)

EU 2020 powinna być zorientowana terytorialnePolityka spójności powinna zostać wymieniona

jako instrument wdrażania EU 2020Infrastruktura powinna być celem EU 2020Europejski Fundusz Społeczny powinien być

instrumentem polityki rozwojowej

26

Page 27: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Problemy negocjacyjne (1) – budżet Problemy negocjacyjne (1) – budżet UE a na tym tle budżet EPSUE a na tym tle budżet EPS

Pułap transferów 1,27% PKB państw członkowskich

Walka państw płatników netto o systematyczne obniżenie tego poziomu poniżej 1% PKB (kryzys, renacjonalizacja)

Przy skali sztywnych płatności wydatki rozwojowe, przede wszystkim na EPS maleją bardziej niż proporcjonalnie

27

Page 28: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Problemy negocjacyjne (2) – misja Problemy negocjacyjne (2) – misja tej politykitej polityki

Raport Banku Światowego gloryfikujący koncentrację środków w najsilniejszych regionach i dokumentujący brak relacji między tworzeniem i podziałem dochodu narodowego. Zagrożeniem dla Polski prolizbońska struktura wydatków EPS przy konkursowych procedurach alokacji. Ignorowanie efektów społecznych, przestrzennych, politycznych, kulturowych oraz integracyjnych EPS. Wspieranie polaryzacji (Polska 2030, KSRR)

28

Page 29: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Problemy negocjacyjne (3) – filozofia Problemy negocjacyjne (3) – filozofia tej politykitej polityki

Aktualna EPS wiąże konwergencję i konkurencyjność. Dzięki temu EPS mogła zostać zorientowana na wszystkie regiony Wspólnoty. Występuje dążenie do ograniczenia tej sfery interwencji Wspólnoty do infrastruktury technicznej i bardzo biednych regionów oraz współpracy transgranicznej

29

Page 30: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Problemy negocjacyjne (4) – zakres Problemy negocjacyjne (4) – zakres tej politykitej polityki

Problem finansowania rozwoju obszarów wiejskich – Wspólna Polityka Rolna czy EPS, lokalizacja EFRROW

Ewentualne rozparcelowanie EPS pomiędzy polityki sektorowe (środowiskowa, transportowa, naukowa, rybołówstwa itd.)

Dychotomia lub wielość źródeł finansowania z różnych polityk UE bardzo niekorzystna

30

Page 31: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Problemy negocjacyjne (5) – horyzont Problemy negocjacyjne (5) – horyzont czasowy programowania EPSczasowy programowania EPS

Zapis Traktatu Reformującego „Unia Europejska programuje swoje polityki i budżet w okresie wieloletnim, nie krótszym niż pięć lat”. W interesie Polski leży utrzymanie siedmioletniego okresu programowania polityki i budżetu

31

Page 32: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Problemy negocjacyjne (6) – algorytm Problemy negocjacyjne (6) – algorytm alokacji środków Wspólnotyalokacji środków Wspólnoty

Od roku 2000 obowiązuje algorytm berliński – uzależnia on alokacje od wielkości produktu krajowego brutto na poziomie państw i regionów typu NUTS 2. Jest w sumie korzystny dla Polski. Próby wprowadzenia wskaźnika syntetycznego lub innych mniej diagnostycznych mierników

32

Page 33: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Problemy negocjacyjne (7) – Problemy negocjacyjne (7) – elastyczność systemu wdrażania EPSelastyczność systemu wdrażania EPSRóżnorodne usztywnienia wprowadzane dla

ochrony interesów podatnika europejskiego powodowały, że procedury wdrażania stały się bardzo kosztowne, powolne, skomplikowane oraz obudowane różnymi mechanizmami ostrożnościowymi.

Kryzys uświadomił znaczenie tworzenia różnego rodzaju rezerw, uproszczenia systemu wdrażania, eksperymentowania, tak aby generować nowe pomysły i podejścia do rozwoju

33

Page 34: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Problemy negocjacyjne (8) – inne niż Problemy negocjacyjne (8) – inne niż te trzy traktatowe wymiary spójnościte trzy traktatowe wymiary spójnościPróby zastosowania wąsko ekonomicznego

podejścia do EPSZnaczenie EPS dla spójności społecznej,

przestrzennej, politycznej, kulturowej, socjalnej, środowiskowej.

Istotny walor integracyjny tej polityki, którego nie może zastąpić żadna inna polityka Wspólnoty

34

Page 35: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Problemy negocjacyjne (9) – struktura Problemy negocjacyjne (9) – struktura Celów i Inicjatyw WspólnotyCelów i Inicjatyw Wspólnoty

Cel 1 konwergencja i Cel 2 konkurencyjność wydają się nieźle łączyć te dwa wymiary.

Czy powinna nastąpić zamiana kolejności? Zasadniczemu poszerzeniu powinien ulec Cel 3 i jego udział w alokacji (obecnie 2,5%), tak aby objąć wszystkie pola spójności terytorialnej

Inicjatywy Wspólnoty powinny być rozwijane bowiem pozwalają na utrzymanie zainteresowania Komisji Europejskiej wdrażaniem EPS

35

Page 36: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Problemy negocjacyjne (10) – pułap Problemy negocjacyjne (10) – pułap wielkości transferów na rzecz krajów wielkości transferów na rzecz krajów

beneficjentówbeneficjentówZe względu na ograniczony potencjał

absorpcyjny państw beneficjentów średnioroczne transfery nie mogą przekraczać 4% PKB. Od roku 2007 wyprowadzono z EPS dwa fundusze, jednak pułap ten liczy się dalej dla tych pięciu funduszy

36

Page 37: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Problemy negocjacyjne (11) – Problemy negocjacyjne (11) – wielofunduszowość programów operacyjnychwielofunduszowość programów operacyjnych

Od roku 2007 przyjęto, że program operacyjny nie może być finansowany równocześnie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego. Dodatkowo wyprowadzono Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów Wiejskich poza politykę spójności. Oznacza to, że system jest bardzo nieprzyjazny na poziomie regionalnym oraz że hardware i software są daleko od siebie

37

Page 38: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Problemy negocjacyjne (12) – zakres Problemy negocjacyjne (12) – zakres finansowanych działańfinansowanych działań

Wiele państw członkowskich i ekspertów podkreśla że finansowanie powinno mieć charakter selektywny dotycząc jedynie najważniejszych dla rozwoju społeczno-gospodarczego kierunków działań. Jednak w trakcie negocjacji dotyczących regulacji prawnych KE jest pod bardzo silną presją ze strony państw członkowskich aby zasadniczo rozszerzać zakres finansowania. Dlatego występują sytuacje, że za pomocą EPS wypieramy finansowanie ze strony sektora prywatnego, zakłócamy nieźle funkcjonujące rynki

38

Page 39: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Problemy negocjacyjne (13) – poziom Problemy negocjacyjne (13) – poziom terytorialny koncentracji interwencji terytorialny koncentracji interwencji

EPSEPSPodstawowym poziomem interwencji EPS są

regiony typu NUTS 2. Pojawiają się propozycje przeniesienia ciężaru interwencji na poziom NUTS 1 albo NUTS 3. Pojawiają się propozycje przesunięcia interwencji do regionów funkcjonalnych. Zarazem państwa członkowskie bardzo strzegą swoich kompetencji w sferze EPS. Szczególnie skutecznie na swoją rzecz lobbują regiony metropolitalne

39

Page 40: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Problemy negocjacyjne (14) – sposób Problemy negocjacyjne (14) – sposób traktowania obszarów położnych traktowania obszarów położnych

wzdłuż granic UEwzdłuż granic UEModel EPS okazał się mało skuteczny w

stymulowaniu rozwoju społeczno-gospodarczego położonego wzdłuż granic zewnętrznych UE. Zmiana sentymentów dotyczących rozszerzeń powoduje że wschodnia granica Polski pozostanie zewnętrzną granicą Unii Europejskiej. Czy będzie przyzwolenie polityczne na taką interwencję w znaczącej skali?

4040

Page 41: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Problemy negocjacyjne (15) – sposób Problemy negocjacyjne (15) – sposób traktowania makroregionów planistycznychtraktowania makroregionów planistycznych

Już w latach 1994-1999 wyróżniono makroregiony Wspólnoty obejmujące różne kraje członkowskie. W latach 2007-2013 13 ugrupowań, Polska należy do dwu takich ugrupowań – państw Morza Bałtyckiego oraz Europy Środkowej. Powstały makroregionalne dokumenty planistyczne. Jak wykorzystać współpracę w ramach tych obszarów jako istotny element EPS, co dotyczy szczególnie państw Morza Bałtyckiego

41

Page 42: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Znaczenie EPS po roku 2013 (1)Znaczenie EPS po roku 2013 (1)W latach 2007-2013 inwestycje publiczne

podejmowane w Polsce są finansowane w około 50% ze środków EPS

Istotne przedsięwzięcia strukturalne nie zostaną zakończone do roku 2013, potrzeba jeszcze kilkunastu lat

W zależności od skuteczności strategii negocjacyjnej transfery na rzecz Polski w kolejnym okresie mogą być zróżnicowane jak 1 do 2. W Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego do roku 2020 wymieniono kwotę 100 miliardów euro na okres 2014-2020

42

Page 43: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Znaczenie EPS po roku 2013 (2)Znaczenie EPS po roku 2013 (2)W roku 2013 PKB na mieszkańca Mazowsza

przekroczy 100% średniej UE, co jest wynikiem sukcesu Warszawy

W roku 2013 wskutek sukcesu ekonomicznego Polski i efektu statystycznego PKB na mieszkańca 3-4 regionów zbliży się do 75% średniej UE (Dolnośląskie, Wielkopolskie, Śląskie, Pomorskie)

Tylko wygasająca pomoc przejściowa dla tych regionów? Podział Mazowsza na dwa regiony typu NUTS 2?

4343

Page 44: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

PKB na mieszkańca w odniesieniu do UE27=100 w latach 1997-2007 (1)

Województwo 1997 2007 Zmiana

Mazowieckie 62,9 87,9 +25,0

Śląskie 49,9 58,2 +8,3

Wielkopolskie 46,3 57,4 +11,1

Dolnośląskie 46,0 59,7 +13,7

Zachodniopomorskie 44,3 49,3 +5,0

Pomorskie 43,5 54,1 +10,6

Lubuskie 40,5 48,6 +8,1

Opolskie 40,1 45,5 +5,4

44

Page 45: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

PKB na mieszkańca w odniesieniu do UE25=100 w latach 1997-2007 (2)

Województwo 1997 2007 Zmiana

Kujawsko-pomorskie 39,0 47,7 +8,7

Łódzkie 39,0 50,5 +9,8

Małopolskie 39,0 47,0 +8,0

Podlaskie 35,4 40,7 +5,3

Warmińsko-mazurskie 35,2 40,8 +5,6

Lubelskie 33,6 37,2 +3,6

Podkarpackie 33,4 37,1 +3,7

Świętokrzyskie 33,3 42,2 +8,9

Polska 44,2 54,9 +10,7

45

Page 46: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Zmiany PKB Polski na tle UE27 Zmiany PKB Polski na tle UE27 2008 – 57,1% UE27 (104,9% i 100,9%)2009 – 60,6% UE27 (101,7% i 95,9%)2010 – 61,7% UE 27 (102,6% i 100,7%)Podstawą PKB na mieszkańca średni z trzech

ostatnich dostępnych lat. Będą to 2009, 2010 i 2011. Oznacza to, że PKB Polski będzie stanowił około 62% UE27.

Uwzględniając efekt statystyczny wynikający z wejścia Chorwacji do UE (55% UE27 w 2007 i 4,5 mln mieszkańców) – 0,4% PKB UE28, da to Polsce przyrost o około 0,25% do 62,25% w UE28

46

Page 47: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Cechy polityki regionalnej w Polsce Cechy polityki regionalnej w Polsce w roku 2009 (1)w roku 2009 (1)

(1) Ma obydwa kluczowe wymiary intraregionalny i interregionalny

(2) Następują politycznie uwarunkowane przesunięcia w kompetencjach pomiędzy układem polityki interregionalnej i intraregionalnej

(3) Jest podporządkowana całkowicie europejskiej polityce spójności bowiem procedury i podstawowa część środków tej polityki pochodzi z Unii Europejskiej

47

Page 48: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Cechy polityki regionalnej w Polsce Cechy polityki regionalnej w Polsce w roku 2009 (2)w roku 2009 (2)

(4) Jest w coraz mniejszym stopniu tradycyjną polityką wyrównawczą a w coraz większym nastawioną na budowanie siły konkurencyjnej regionów

(5) Jest w ostatnich latach nieskuteczna w zakresie redukowania zróżnicowań zarówno na poziomie regionalnym jak też podregionalnym

6) jest polityką dualną – ogólną i rozwoju obszarów miejskich i rozwoju obszarów wiejskich - konsekwencja rozwiązań UE

48

Page 49: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Cechy polityki regionalnej w Polsce Cechy polityki regionalnej w Polsce w roku 2009 (3)w roku 2009 (3)

7) umożliwia transfer nowoczesnego europejskiego know how w zakresie programowania, finansowania, monitoringu, ewaluacji, wyboru projektów

8) Jest segmentem polityki rozwojowej kraju, kierującej się przede wszystkim przesłankami krajowymi, brak było specjalnego dokumentu rządowego w tym zakresie, jednak obecnie konsultowana jest Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego do 2020 r.

49

Page 50: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Co dalej z polityką spójności Co dalej z polityką spójności Wspólnoty w Polsce? (1)Wspólnoty w Polsce? (1)

Jaka polityka spójności UE w kolejnym okresie programowania 2014-2018 (2020) w wyniku obowiązywania traktatowego wymiaru spójności terytorialnej?

Czy jeszcze silniejsze podporządkowanie polityki spójności modyfikowanej Strategii Lizbońskiej (EU 2020) oraz wynikającym z niej wytycznym dotyczącym polityki makroekonomicznej, mikroekonomicznej i zatrudnienia?

50

Page 51: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Co dalej z polityką spójności Co dalej z polityką spójności Wspólnoty w Polsce? (2)Wspólnoty w Polsce? (2)

Czy będzie gotowość Wspólnoty do utrzymania dotychczasowego udziału wydatków na politykę spójności?

Jakie konsekwencje kryzysu społeczno-gospodarczego?

5151

Page 52: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Co dalej z polityką spójności Co dalej z polityką spójności Wspólnoty w Polsce? (3)Wspólnoty w Polsce? (3)

Jakie będą efekty polityki spójności w Polsce w latach 2007-2013 ocenione za pomocą modelowania makroekonomiczne-go, w tym modelu HERMIN?

Czy potrafimy zbudować modele regionalne mogące służyć do kształtowania regionalnej polityki rozwojowej?

52

Page 53: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Co dalej z polityką spójności Co dalej z polityką spójności Wspólnoty w Polsce? (4)Wspólnoty w Polsce? (4)

Jakie konsekwencje (1) oczekiwanego sukcesu ekonomicznego Polski, (2) efektu funduszy strukturalnych i (3) efektu statystycznego wynikającego z kolejnych rozszerzeń dla regionów Polski?

Mazowsze w 2007 około 88% PKB UE27 (Warszawa 167,5%, Mazowsze bez Warszawy

48,8%)Mazowsze w 2013 ponad 100% PKB UE27

53

Page 54: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Co dalej z polityką spójności Co dalej z polityką spójności Wspólnoty w Polsce? (5)Wspólnoty w Polsce? (5)

Sukces gospodarczy Polski będzie oznaczał przesunięcie się kolejnych 4 województw od roku 2021 powyżej 75% PKB średniej UE27.

Wejście Turcji i niektórych państw Zachodnich Bałkanów do UE będzie oznaczało wypchnięcie od roku 2021 kolejnych 1-3 województw Polski powyżej 75% średniej UE (PKB UE30 zmniejszy się o ponad 10 punktów procentowych)

54

Page 55: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Co dalej z polityką spójności Co dalej z polityką spójności Wspólnoty w Polsce? (6)Wspólnoty w Polsce? (6)

Wniosek - lata 2014-2018 (2020) ostatnim okresem programowym w którym cała Polska (Mazowsze lub Warszawa jako beneficjenci wygasającej pomocy przejściowej) będzie korzystała z funduszy strukturalnych.

Po roku 2020 beneficjentami EPS pozostaną województwa Polski Wschodniej oraz pojedyncze regiony pozostałej części kraju: opolskie oraz prawdopodobnie małopolskie i kujawsko-pomorskie

55

Page 56: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Co dalej z polityką spójności Co dalej z polityką spójności Wspólnoty w Polsce? (7)Wspólnoty w Polsce? (7)

Jakie będzie rozumienie absorpcji środków Unii Europejskiej?

Czy dalej jako jakiekolwiek użycie funduszy europejskich zgodne z procedurami, nie obciążone nieregularnościami, a nie efektywne użycie strumieni funduszy europejskich, wiążące się z efektami mnożnikowymi?

56

Page 57: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

57

Co dalej z polityką spójności Co dalej z polityką spójności Wspólnoty w Polsce? (8)Wspólnoty w Polsce? (8)

Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego zakłada, że w latach 2014-2020 wsparcie dla Polski w ramach europejskiej polityki spójności przekroczy 100 mld euro. Oznacza to, że podstawowym źródłem finansowania ze środków publicznych przedsięwzięć rozwojowych także w tym okresie pozostanie w Polsce Unia Europejska

57

Page 58: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

58

Wnioski dla województwa warmińsko-Wnioski dla województwa warmińsko-mazurskiego do rozwiązań po roku 2013 (1)mazurskiego do rozwiązań po roku 2013 (1)1. Utrzymanie dotychczas obowiązującego

algorytmu podziału środków w ramach segmentu regionalnego EPS

2. Zwiększenie udziału segmentu regionalnego w alokacji

3. Kontynuowanie makroregionalnego PO Rozwój Polski Wschodniej, w miarę możliwości także z Europejskiego Funduszu Społecznego

58

Page 59: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

59

Wnioski dla województwa warmińsko-Wnioski dla województwa warmińsko-mazurskiego do rozwiązań po roku 2013 (2)mazurskiego do rozwiązań po roku 2013 (2)

4. Działanie na rzecz zintegrowania osi priorytetowej 3 i 4 EFRROW z EPS

5. Wspieranie dążenia do wielo-funduszowości programów operacyjnych

6. Rozważenie możliwości aktualizacji strategii wojewódzkiej w świetle nowego zestawu dokumentów strategicznych i polskich

59

Page 60: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

60

Wnioski dla województwa warmińsko-Wnioski dla województwa warmińsko-mazurskiego do rozwiązań po roku 2013 (3)mazurskiego do rozwiązań po roku 2013 (3)

7. Stymulowanie współpracy w ramach obszaru metropolitalnego Olsztyna (FUA) celem przygotowania się do zmian w EPS (w Polsce 8 MEGA+11 FUA)

8. Aktywne uczestnictwo we współpracy bałtyckiej9. Pozytywne reagowanie na możliwości

odblokowania współpracy z okręgiem Kaliningradzkim w ramach Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa

60

Page 61: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Wnioski dla województwa warmińsko-Wnioski dla województwa warmińsko-mazurskiego do rozwiązań po roku 2013 (4)mazurskiego do rozwiązań po roku 2013 (4)10. Rozwinięcie prac analitycznych celem

zdefiniowania spójności terytorialnej na terenie regionu

11. Budowanie potencjału w zakresie gospodarki opartej na wiedzy i społeczeństwa informacyjnego

12. Wykorzystanie możliwości stymulowania rozwoju na poziomie NUTS 3 (trzy sensownie wyznaczone podregiony)

61

Page 62: Jacek Szlachta Polityka spójności po 2013 r. – implikacje dla Polski

Dziękuję Państwu za uwagęDziękuję Państwu za uwagę

62